楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 寶Bảo 鏡Kính 疏Sớ
Quyển 0002
清Thanh 溥Phổ 畹 述Thuật

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 寶Bảo 鏡Kính 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 二nhị

大đại 清thanh 。 欽khâm 賜tứ 雲vân 南nam 法Pháp 界Giới 寺tự 講giảng 經kinh 廣quảng 陵lăng 沙Sa 門Môn 溥phổ 畹# 述thuật 。

△# 三tam 顯hiển 見kiến 不bất 滅diệt (# 三tam )# 一nhất 請thỉnh 問vấn (# 二nhị )# 一nhất 眾chúng 作tác 念niệm 請thỉnh 。

爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 至chí 與dữ 不bất 生sanh 滅diệt 。 二nhị 發phát 明minh 性tánh 。

此thử 敘tự 大đại 眾chúng 迷mê 悟ngộ 之chi 情tình 。 意ý 欲dục 求cầu 佛Phật 。 發phát 明minh 二nhị 性tánh 也dã 。 泰thái 然nhiên 者giả 。 因nhân 前tiền 聞văn 佛Phật 斥xích 能năng 推thôi 非phi 心tâm 。 身thân 則tắc 避tị 座tòa 。 心tâm 則tắc 矍quắc 然nhiên 。 復phục 聞văn 離ly 塵trần 無vô 體thể 。 口khẩu 雖tuy 默mặc 然nhiên 。 心tâm 已dĩ 自tự 失thất 。 是thị 則tắc 若nhược 身thân 若nhược 心tâm 。 俱câu 不bất 泰thái 然nhiên 也dã 。 今kim 得đắc 聞văn 佛Phật 辯biện 示thị 客khách 塵trần 。 以dĩ 明minh 主chủ 空không 。 且thả 知tri 見kiến 性tánh 無vô 動động 。 即tức 是thị 妙diệu 明minh 真chân 心tâm 。 復phục 蒙mông 兩lưỡng 番phiên 印ấn 可khả 。 則tắc 驚kinh 疑nghi 稍sảo 息tức 。 故cố 得đắc 身thân 心tâm 泰thái 然nhiên 。 念niệm 無vô 始thỉ 等đẳng 。 領lãnh 前tiền 破phá 妄vọng 之chi 益ích 。 追truy 悔hối 昔tích 非phi 也dã 。 今kim 日nhật 開khai 悟ngộ 等đẳng 。 領lãnh 上thượng 顯hiển 真chân 之chi 益ích 。 慶khánh 幸hạnh 今kim 是thị 也dã 。 本bổn 心tâm 即tức 本bổn 有hữu 真chân 心tâm 。 分phân 別biệt 影ảnh 事sự 。 即tức 前tiền 能năng 推thôi 之chi 心tâm 。 正chánh 明minh 一nhất 向hướng 迷mê 真chân 認nhận 妄vọng 也dã 。 開khai 悟ngộ 者giả 。 即tức 悟ngộ 向hướng 之chi 能năng 推thôi 為vi 影ảnh 事sự 。 今kim 之chi 見kiến 性tánh 為vi 真chân 心tâm 。 此thử 明minh 真chân 妄vọng 分phân 明minh 。 心tâm 目mục 開khai 朗lãng 。 而nhi 了liễu 悟ngộ 矣hĩ 。 蓋cái 前tiền 認nhận 妄vọng 如như 失thất 乳nhũ 之chi 兒nhi 。 慧tuệ 命mạng 將tương 絕tuyệt 。 今kim 獲hoạch 見kiến 性tánh 。 如như 遇ngộ 慈từ 母mẫu 。 慧tuệ 命mạng 可khả 生sanh 。 何hà 幸hạnh 如như 之chi 。 是thị 以dĩ 合hợp 掌chưởng 禮lễ 佛Phật 。 而nhi 謝tạ 之chi 也dã 。 然nhiên 此thử 一nhất 禮lễ 。 不bất 惟duy 謝tạ 前tiền 。 亦diệc 且thả 請thỉnh 後hậu 願nguyện 聞văn 身thân 心tâm 者giả 。 由do 前tiền 佛Phật 言ngôn 。 云vân 何hà 汝nhữ 今kim 。 以dĩ 動động 為vi 身thân 。 以dĩ 動động 為vi 境cảnh 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 遺di 失thất 真chân 性tánh 。 顛điên 倒đảo 行hành 事sự 。 故cố 有hữu 斯tư 請thỉnh 。 意ý 謂vị 云vân 何hà 為vi 心tâm 之chi 真chân 。 云vân 何hà 為vi 身thân 之chi 妄vọng 。 何hà 者giả 是thị 虗hư 。 何hà 者giả 是thị 實thật 。 請thỉnh 向hướng 現hiện 在tại 目mục 前tiền 。 敵địch 體thể 指chỉ 出xuất 。 何hà 為vi 生sanh 滅diệt 。 何hà 不bất 生sanh 滅diệt 。 以dĩ 此thử 真chân 妄vọng 二nhị 者giả 之chi 性tánh 。 懇khẩn 求cầu 慈từ 悲bi 。 細tế 細tế 發phát 明minh 。 蓋cái 妄vọng 即tức 虗hư 即tức 生sanh 滅diệt 。 真chân 即tức 實thật 即tức 不bất 生sanh 滅diệt 也dã 。

△# 二nhị 王vương 出xuất 辭từ 問vấn 。

時thời 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 起khởi 立lập 白bạch 佛Phật 。 至chí 諸chư 有hữu 漏lậu 者giả 。 咸hàm 皆giai 願nguyện 聞văn 。

此thử 王vương 自tự 陳trần 斷đoạn 見kiến 邪tà 疑nghi 。 以dĩ 問vấn 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 之chi 正chánh 理lý 也dã 。 以dĩ 王vương 昔tích 事sự 外ngoại 道đạo 。 曾tằng 懷hoài 斷đoạn 見kiến 。 今kim 因nhân 當đương 機cơ 。 獲hoạch 聞văn 主chủ 空không 常thường 寂tịch 見kiến 性tánh 不bất 動động 。 是thị 以dĩ 有hữu 疑nghi 。 請thỉnh 佛Phật 為vi 決quyết 。 未vị 承thừa 佛Phật 誨hối 者giả 。 乃nãi 指chỉ 未vị 見kiến 佛Phật 未vị 聞văn 法Pháp 時thời 也dã 。 以dĩ 佛Phật 出xuất 世thế 時thời 。 有hữu 外ngoại 道đạo 六lục 師sư 。 於ư 五ngũ 印ấn 土thổ 大đại 小tiểu 諸chư 國quốc 。 各các 以dĩ 邪tà 法pháp 。 化hóa 諸chư 王vương 臣thần 。 故cố 智trí 論luận 云vân 。 王Vương 舍Xá 城Thành 中trung 。 有hữu 富Phú 樓Lâu 那Na 等đẳng 六lục 師sư 。 自tự 言ngôn 。 我ngã 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 與dữ 佛Phật 為vi 對đối 。 迦Ca 旃Chiên 延Diên 云vân 剪tiễn 髮phát 。 姓tánh 也dã 。 名danh 迦ca 羅la 鳩cưu 馱đà 。 云vân 牛ngưu 領lãnh 。 即tức 六lục 師sư 之chi 第đệ 五ngũ 也dã 。 其kỳ 人nhân 謂vị 殺sát 害hại 一nhất 切thiết 。 若nhược 無vô 慚tàm 愧quý 。 不bất 墮đọa 地địa 獄ngục 。 猶do 如như 虗hư 空không 。 不bất 受thọ 塵trần 水thủy 。 有hữu 慚tàm 愧quý 者giả 。 即tức 墮đọa 地địa 獄ngục 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 是thị 自tự 在tại 天thiên 之chi 所sở 作tác 。 自tự 在tại 天thiên 嗔sân 。 眾chúng 生sanh 苦khổ 惱não 。 自tự 在tại 天thiên 喜hỷ 。 眾chúng 生sanh 安an 樂lạc 。 毗tỳ 羅la 胝chi 云vân 不bất 作tác 母mẫu 名danh 也dã 。 自tự 名danh 刪san 奢xa 夜dạ 。 云vân 正chánh 勝thắng 。 即tức 六lục 師sư 之chi 第đệ 三tam 也dã 。 其kỳ 人nhân 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 王vương 者giả 所sở 造tạo 。 自tự 在tại 如như 地địa 淨tịnh 穢uế 等đẳng 載tái 。 三tam 大đại 亦diệc 然nhiên 。 等đẳng 洗tẩy 等đẳng 燒thiêu 等đẳng 吹xuy 。 如như 秋thu 杌ngột 樹thụ 。 春xuân 則tắc 還hoàn 生sanh 。 以dĩ 還hoàn 生sanh 故cố 。 斬trảm 杌ngột 何hà 罪tội 。 此thử 間gian 命mạng 終chung 還hoàn 生sanh 。 此thử 間gian 苦khổ 樂lạc 受thọ 報báo 。 不bất 由do 業nghiệp 現hiện 。 由do 於ư 過quá 去khứ 現hiện 在tại 無vô 因nhân 。 未vị 來lai 無vô 果quả 。 此thử 二nhị 人nhân 皆giai 以dĩ 斷đoạn 滅diệt 為vi 宗tông 。 良lương 以dĩ 不bất 解giải 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 去khứ 後hậu 來lai 先tiên 。 為vi 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 轉chuyển 此thử 成thành 智trí 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 元nguyên 體thể 。 而nhi 反phản 邪tà 計kế 。 此thử 身thân 斷đoạn 滅diệt 。 即tức 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 可khả 不bất 謬mậu 哉tai 。 且thả 涅niết 言ngôn 不bất 生sanh 。 槃bàn 言ngôn 不bất 滅diệt 。 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 彼bỉ 邪tà 計kế 妄vọng 謂vị 。 死tử 後hậu 斷đoạn 滅diệt 。 無vô 復phục 苦khổ 樂lạc 。 亦diệc 無vô 見kiến 聞văn 等đẳng 性tánh 。 名danh 為vi 寂tịch 靜tĩnh 涅Niết 槃Bàn 。 且thả 復phục 撥bát 無vô 。 三tam 世thế 因nhân 果quả 。 非phi 邪tà 見kiến 而nhi 何hà 。 正chánh 如như 此thử 方phương 所sở 計kế 。 魂hồn 昇thăng 於ư 天thiên 。 魄phách 降giáng/hàng 於ư 地địa 。 皆giai 此thử 類loại 也dã 。 豈khởi 知tri 有hữu 死tử 而nhi 。 不bất 死tử 者giả 乎hồ 。 意ý 謂vị 我ngã 雖tuy 。 得đắc 遇ngộ 如Như 來Lai 。 今kim 者giả 猶do 有hữu 狐hồ 疑nghi 。 未vị 審thẩm 世Thế 尊Tôn 。 如như 何hà 為vi 我ngã 發phát 明minh 指chỉ 揮huy 。 令linh 其kỳ 親thân 證chứng 了liễu 知tri 此thử 生sanh 。 滅diệt 身thân 心tâm 中trung 有hữu 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 之chi 地địa 位vị 耶da 。 倘thảng 得đắc 了liễu 然nhiên 。 不bất 惟duy 邪tà 計kế 可khả 消tiêu 。 而nhi 真chân 心tâm 亦diệc 可khả 明minh 矣hĩ 。 不bất 生sanh 滅diệt 地địa 者giả 。 即tức 常thường 住trụ 真chân 心tâm 也dã 。 以dĩ 此thử 真chân 常thường 之chi 理lý 。 非phi 惟duy 我ngã 獨độc 願nguyện 聞văn 。 即tức 今kim 有hữu 漏lậu 大đại 眾chúng 。 莫mạc 不bất 皆giai 願nguyện 聞văn 也dã 。 狐hồ 乃nãi 疑nghi 獸thú 。 凡phàm 人nhân 多đa 疑nghi 者giả 似tự 之chi 。

△# 二nhị 說thuyết 示thị (# 二nhị )# 一nhất 說thuyết 身thân 有hữu 變biến 遷thiên (# 二nhị )# 一nhất 略lược 說thuyết 變biến 滅diệt 。

佛Phật 告cáo 大đại 王vương 汝nhữ 身thân 現hiện 在tại 。 至chí 當đương 從tùng 滅diệt 盡tận 。 佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。

此thử 佛Phật 欲dục 示thị 生sanh 滅diệt 中trung 有hữu 不bất 生sanh 滅diệt 。 故cố 先tiên 審thẩm 其kỳ 生sanh 滅diệt 也dã 。 意ý 謂vị 汝nhữ 言ngôn 。 此thử 身thân 死tử 後hậu 斷đoạn 滅diệt 。 我ngã 且thả 不bất 問vấn 死tử 後hậu 。 但đãn 問vấn 現hiện 在tại 。 汝nhữ 此thử 肉nhục 身thân 。 是thị 同đồng 金kim 剛cang 不bất 朽hủ 耶da 。 還hoàn 是thị 畢tất 竟cánh 變biến 壞hoại 耶da 。 答đáp 云vân 。 我ngã 今kim 此thử 身thân 。 終chung 歸quy 變biến 滅diệt 。 佛Phật 更cánh 審thẩm 云vân 。 汝nhữ 身thân 現hiện 在tại 。 尚thượng 未vị 曾tằng 滅diệt 。 云vân 何hà 即tức 知tri 終chung 從tùng 變biến 滅diệt 耶da 。 答đáp 云vân 。 此thử 無vô 常thường 身thân 。 雖tuy 然nhiên 未vị 滅diệt 。 然nhiên 我ngã 觀quán 其kỳ 念niệm 生sanh 念niệm 滅diệt 。 遷thiên 謝tạ 不bất 停đình 。 纔tài 新tân 又hựu 新tân 。 相tương 續tục 不bất 住trụ 。 此thử 行hành 陰ấm 遷thiên 流lưu 。 如như 火hỏa 之chi 成thành 灰hôi 。 漸tiệm 消tiêu 漸tiệm 殞vẫn 。 由do 此thử 殞vẫn 亡vong 。 而nhi 無vô 止chỉ 息tức 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 決quyết 知tri 此thử 身thân 。 是thị 為vi 無vô 常thường 。 定định 當đương 滅diệt 盡tận 而nhi 後hậu 已dĩ 也dã 。 此thử 因nhân 現hiện 前tiền 不bất 住trụ 。 而nhi 知tri 當đương 來lai 必tất 滅diệt 。 何hà 必tất 待đãi 死tử 而nhi 後hậu 知tri 哉tai 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 是thị 者giả 以dĩ 王vương 述thuật 無vô 常thường 。 念niệm 念niệm 遷thiên 謝tạ 。 其kỳ 理lý 必tất 然nhiên 。 故cố 印ấn 之chi 曰viết 。 誠thành 如như 誠thành 是thị 。

△# 二nhị 廣quảng 辯biện 變biến 滅diệt 。

大đại 王vương 汝nhữ 今kim 生sanh 齡linh 。 已dĩ 從tùng 衰suy 老lão 。 至chí 故cố 知tri 我ngã 身thân 。 終chung 從tùng 變biến 滅diệt 。

此thử 辯biện 老lão 少thiểu 形hình 容dung 變biến 滅diệt 漸tiệm 次thứ 也dã 。 自tự 大đại 王vương 下hạ 。 至chí 充sung 盛thịnh 之chi 時thời 。 皆giai 辯biện 老lão 少thiểu 形hình 容dung 。 從tùng 佛Phật 言ngôn 下hạ 。 至chí 終chung 從tùng 變biến 滅diệt 。 乃nãi 辯biện 其kỳ 變biến 滅diệt 之chi 漸tiệm 次thứ 也dã 。 故cố 佛Phật 問vấn 言ngôn 。 汝nhữ 今kim 有hữu 生sanh 之chi 齡linh 。 固cố 已dĩ 衰suy 且thả 老lão 矣hĩ 。 其kỳ 容dung 顏nhan 相tướng 貌mạo 。 何hà 如như 童đồng 子tử 之chi 時thời 乎hồ 。 王vương 即tức 對đối 云vân 。 我ngã 昔tích 為vi 孩hài 提đề 孺nhụ 子tử 之chi 時thời 。 肌cơ 膚phu 腠thấu 理lý 。 滋tư 潤nhuận 鮮tiên 澤trạch 。 及cập 至chí 長trưởng 成thành 。 精tinh 完hoàn 神thần 足túc 。 所sở 以dĩ 氣khí 充sung 血huyết 滿mãn 。 而nhi 今kim 齡linh 已dĩ 頺đồi 矣hĩ 。 迫bách 於ư 衰suy 耄mạo 。 其kỳ 形hình 容dung 則tắc 枯khô 槁cảo 矣hĩ 。 其kỳ 顏nhan 色sắc 則tắc 憔tiều 悴tụy 矣hĩ 。 其kỳ 精tinh 則tắc 消tiêu 耗hao 矣hĩ 。 其kỳ 神thần 則tắc 昏hôn 昧muội 矣hĩ 。 以dĩ 至chí 鷄kê 皮bì 鶴hạc 髮phát 。 行hành 步bộ 龍long 鍾chung 。 景cảnh 逼bức 桑tang 榆# 。 逮đãi 將tương 不bất 久cửu 。 如như 何hà 乃nãi 以dĩ 氣khí 充sung 血huyết 滿mãn 壯tráng 盛thịnh 之chi 時thời 而nhi 見kiến 比tỉ 耶da 。 此thử 辯biện 少thiếu 壯tráng 老lão 三tam 時thời 形hình 容dung 之chi 不bất 同đồng 也dã 。 下hạ 辯biện 變biến 滅diệt 漸tiệm 次thứ 。 佛Phật 則tắc 問vấn 言ngôn 。 汝nhữ 之chi 形hình 容dung 。 應ưng 非phi 一nhất 旦đán 頓đốn 朽hủ 。 自tự 必tất 由do 漸tiệm 而nhi 至chí 。 王vương 言ngôn 。 世thế 間gian 變biến 化hóa 。 密mật 密mật 推thôi 移di 。 我ngã 誠thành 不bất 覺giác 。 但đãn 見kiến 日nhật 往vãng 月nguyệt 來lai 。 寒hàn 暑thử 迭điệt 遷thiên 。 漸tiệm 至chí 此thử 耳nhĩ 。 何hà 故cố 人nhân 生sanh 光quang 景cảnh 。 有hữu 延diên 有hữu 促xúc 。 今kim 且thả 以dĩ 十thập 年niên 而nhi 論luận 。 如như 我ngã 二nhị 十thập 之chi 時thời 。 雖tuy 曰viết 年niên 少thiếu 。 然nhiên 顏nhan 貌mạo 已dĩ 老lão 。 十thập 歲tuế 之chi 時thời 。 及cập 至chí 三tam 十thập 。 又hựu 衰suy 於ư 二nhị 十thập 之chi 時thời 。 乃nãi 至chí 於ư 今kim 。 六lục 十thập 有hữu 二nhị 。 觀quan 五ngũ 十thập 時thời 。 宛uyển 然nhiên 強cường 壯tráng 。 豈khởi 非phi 十thập 年niên 一nhất 變biến 耶da 。 而nhi 我ngã 見kiến 此thử 密mật 移di 者giả 。 雖tuy 壯tráng 色sắc 日nhật 去khứ 。 名danh 之chi 曰viết 殂tồ 。 老lão 相tương/tướng 日nhật 催thôi 。 目mục 之chi 為vi 落lạc 。 然nhiên 以dĩ 其kỳ 間gian 遷thiên 流lưu 變biến 易dị 。 且thả 限hạn 十thập 年niên 而nhi 論luận 者giả 。 是thị 特đặc 舉cử 粗thô 略lược 而nhi 言ngôn 耳nhĩ 。 若nhược 復phục 令linh 我ngã 。 微vi 細tế 思tư 惟duy 。 推thôi 窮cùng 其kỳ 變biến 。 寧ninh 獨độc 十thập 二nhị 年niên 之chi 一nhất 紀kỷ 。 二nhị 十thập 四tứ 年niên 之chi 二nhị 紀kỷ 。 實thật 惟duy 一nhất 年niên 一nhất 變biến 。 豈khởi 惟duy 年niên 變biến 。 亦diệc 兼kiêm 一nhất 月nguyệt 一nhất 化hóa 。 何hà 止chỉ 月nguyệt 化hóa 。 兼kiêm 又hựu 一nhất 日nhật 一nhất 遷thiên 。 若nhược 更cánh 沉trầm 其kỳ 思tư 慮lự 。 審thẩm 諦đế 觀quán 察sát 。 則tắc 此thử 一nhất 念niệm 中trung 。 具cụ 九cửu 十thập 剎sát 那na 。 而nhi 剎sát 那na 剎sát 那na 。 念niệm 念niệm 之chi 間gian 。 皆giai 在tại 遷thiên 流lưu 。 未vị 嘗thường 停đình 住trụ 。 故cố 知tri 我ngã 身thân 。 終chung 變biến 滅diệt 也dã 。 始thỉ 生sanh 曰viết 孩hài 。 稍sảo 長trường/trưởng 曰viết 孺nhụ 。 皮bì 表biểu 名danh 膚phu 。 紋văn 理lý 名danh 腠thấu 。 二nhị 十thập 三tam 十thập 曰viết 長trưởng 成thành 。 七thất 十thập 曰viết 衰suy 老lão 。 八bát 十thập 九cửu 十thập 曰viết 耄mạo 。 今kim 六lục 十thập 二nhị 。 將tương 近cận 衰suy 老lão 。 故cố 名danh 為vi 迫bách 。 逮đãi 及cập 也dã 。 言ngôn 死tử 期kỳ 將tương 及cập 也dã 。 紀kỷ 者giả 。 乃nãi 十thập 二nhị 年niên 。 以dĩ 今kim 六lục 十thập 有hữu 二nhị 。 返phản 觀quán 五ngũ 十thập 。 是thị 為vi 一nhất 紀kỷ 。 故cố 約ước 紀kỷ 而nhi 減giảm 之chi 。 剎sát 那na 者giả 。 最tối 短đoản 之chi 時thời 。 以dĩ 一nhất 念niệm 具cụ 九cửu 十thập 剎sát 那na 。 利lợi 刃nhận 透thấu 九cửu 十thập 紙chỉ 。 為vi 一nhất 念niệm 故cố 。 一nhất 念niệm 具cụ 九cửu 十thập 剎sát 那na 也dã 。 此thử 明minh 身thân 有hữu 變biến 遷thiên 也dã 。

△# 二nhị 明minh 性tánh 無vô 生sanh 滅diệt (# 二nhị )# 一nhất 徵trưng 定định 許hứa 說thuyết 。

佛Phật 告cáo 大đại 王vương 汝nhữ 見kiến 變biến 化hóa 。 至chí 我ngã 今kim 示thị 汝nhữ 。 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 。

此thử 徵trưng 定định 生sanh 滅diệt 中trung 有hữu 不bất 生sanh 滅diệt 。 以dĩ 許hứa 說thuyết 也dã 。 佛Phật 見kiến 匿nặc 王vương 。 歷lịch 敘tự 生sanh 滅diệt 。 工công 夫phu 細tế 密mật 。 可khả 以dĩ 示thị 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 。 故cố 問vấn 之chi 曰viết 。 汝nhữ 既ký 知tri 剎sát 那na 身thân 中trung 。 生sanh 滅diệt 不bất 停đình 。 終chung 歸quy 滅diệt 盡tận 。 能năng 知tri 剎sát 那na 身thân 中trung 有hữu 不bất 滅diệt 者giả 耶da 。 王vương 聞văn 其kỳ 語ngữ 。 不bất 覺giác 悚tủng 然nhiên 。 故cố 合hợp 掌chưởng 對đối 曰viết 。 我ngã 實thật 不bất 知tri 。 斯tư 正chánh 王vương 所sở 久cửu 昧muội 者giả 也dã 。 設thiết 早tảo 知tri 此thử 。 豈khởi 受thọ 外ngoại 道đạo 之chi 惑hoặc 哉tai 。

佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 既ký 不bất 知tri 。 我ngã 今kim 於ư 中trung 指chỉ 示thị 。 汝nhữ 之chi 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 前tiền 。 王vương 請thỉnh 不bất 生sanh 滅diệt 地địa 。 茲tư 佛Phật 許hứa 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 。 正chánh 請thỉnh 許hứa 相tương 應ứng 也dã 。

△# 二nhị 彰chương 不bất 滅diệt (# 二nhị )# 一nhất 彰chương 所sở 見kiến 不bất 變biến 。

大đại 王vương 汝nhữ 年niên 幾kỷ 時thời 。 見kiến 恆Hằng 河Hà 水thủy 至chí 年niên 六lục 十thập 。 二nhị 亦diệc 無vô 有hữu 異dị 。

此thử 就tựu 恆Hằng 河Hà 之chi 水thủy 。 以dĩ 彰chương 見kiến 性tánh 之chi 不bất 變biến 也dã 。 佛Phật 先tiên 牒điệp 匿nặc 王vương 之chi 語ngữ 。 而nhi 後hậu 審thẩm 其kỳ 三tam 歲tuế 所sở 見kiến 恆Hằng 河Hà 之chi 水thủy 。 與dữ 十thập 三tam 所sở 見kiến 恆Hằng 河Hà 之chi 水thủy 云vân 何hà 。 王vương 言ngôn 。 如như 三tam 歲tuế 時thời 。 宛uyển 然nhiên 無vô 異dị 。 乃nãi 至chí 於ư 今kim 。 年niên 六lục 十thập 二nhị 。 亦diệc 無vô 有hữu 異dị 。 即tức 此thử 可khả 知tri 。

時thời 序tự 雖tuy 更cánh 。 而nhi 所sở 見kiến 不bất 異dị 。 蓋cái 不bất 異dị 即tức 不bất 變biến 也dã 。 耆kỳ 婆bà 此thử 云vân 長trường 命mạng 。 印ấn 土thổ 風phong 容dung 。 皆giai 事sự 長trường 命mạng 天thiên 神thần 。 凡phàm 子tử 生sanh 三tam 歲tuế 。 即tức 謁yết 彼bỉ 廟miếu 。 謝tạ 求cầu 已dĩ 得đắc 。 而nhi 更cánh 祈kỳ 長trường 壽thọ 也dã 。

△# 二nhị 明minh 能năng 見kiến 不bất 滅diệt 。

佛Phật 言ngôn 汝nhữ 今kim 自tự 傷thương 。 髮phát 白bạch 面diện 皺trứu 。 至chí 都đô 言ngôn 此thử 身thân 。 死tử 後hậu 全toàn 滅diệt 。

此thử 即tức 能năng 見kiến 之chi 性tánh 。 以dĩ 示thị 不bất 生sanh 滅diệt 也dã 。 故cố 牒điệp 之chi 曰viết 。 汝nhữ 今kim 自tự 傷thương 。 髮phát 白bạch 面diện 皺trứu 。 定định 比tỉ 童đồng 子tử 之chi 時thời 。 異dị 則tắc 汝nhữ 觀quan 河hà 之chi 見kiến 。 有hữu 老lão 少thiểu 否phủ/bĩ 。 王vương 言ngôn 不phủ 也dã 。 佛Phật 遂toại 示thị 曰viết 。 汝nhữ 面diện 雖tuy 皺trứu 。 而nhi 此thử 中trung 觀quan 河hà 之chi 見kiến 精tinh 性tánh 。 未vị 曾tằng 皺trứu 。 皺trứu 者giả 變biến 。 而nhi 不bất 皺trứu 者giả 則tắc 不bất 變biến 。 所sở 以dĩ 變biến 者giả 受thọ 滅diệt 。 而nhi 不bất 變biến 者giả 。 元nguyên 無vô 生sanh 滅diệt 。 既ký 無vô 生sanh 滅diệt 。 云vân 何hà 復phục 於ư 汝nhữ 之chi 生sanh 滅diệt 身thân 中trung 。 同đồng 受thọ 汝nhữ 之chi 生sanh 死tử 耶da 。 既ký 在tại 現hiện 前tiền 。 尚thượng 不bất 受thọ 其kỳ 生sanh 滅diệt 。 而nhi 言ngôn 死tử 後hậu 同đồng 受thọ 斷đoạn 滅diệt 。 豈khởi 不bất 謬mậu 哉tai 。 況huống 猶do 引dẫn 末Mạt 伽Già 黎Lê 等đẳng 。 都đô 言ngôn 此thử 身thân 。 死tử 後hậu 全toàn 滅diệt 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 謬mậu 之chi 甚thậm 矣hĩ 。 末mạt 伽già 黎lê 云vân 不bất 見kiến 道Đạo 字tự 也dã 。 拘câu 賖# 黎lê 其kỳ 母mẫu 名danh 也dã 。 其kỳ 人nhân 謂vị 眾chúng 生sanh 罪tội 垢cấu 。 無vô 因nhân 無vô 緣duyên 。 即tức 六lục 師sư 之chi 第đệ 二nhị 。 皆giai 以dĩ 斷đoạn 滅diệt 為vi 宗tông 者giả 也dã 。 此thử 章chương 因nhân 王vương 向hướng 身thân 中trung 觀quán 察sát 。 故cố 成thành 斷đoạn 滅diệt 。 佛Phật 從tùng 見kiến 上thượng 發phát 明minh 。 故cố 無vô 生sanh 滅diệt 。 正chánh 謂vị 不bất 離ly 花hoa 下hạ 路lộ 。 引dẫn 入nhập 洞đỗng 中trung 天thiên 。 此thử 則tắc 不bất 惟duy 除trừ 王vương 斷đoạn 滅diệt 之chi 疑nghi 。 亦diệc 酬thù 當đương 機cơ 二nhị 發phát 明minh 性tánh 之chi 請thỉnh 矣hĩ 。

△# 三tam 領lãnh 悟ngộ 。

王vương 聞văn 是thị 言ngôn 。 信tín 知tri 身thân 後hậu 。 至chí 踴dũng 躍dược 歡hoan 喜hỷ 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。

此thử 但đãn 就tựu 王vương 而nhi 結kết 益ích 也dã 。 以dĩ 前tiền 迷mê 斷đoạn 滅diệt 而nhi 騰đằng 疑nghi 。 今kim 悟ngộ 趣thú 生sanh 而nhi 歡hoan 喜hỷ 。 是thị 言ngôn 者giả 。 即tức 上thượng 觀quán 河hà 不bất 變biến 身thân 滅diệt 不bất 滅diệt 之chi 言ngôn 也dã 。 捨xả 生sanh 趣thú 生sanh 者giả 。 以dĩ 捨xả 前tiền 陰ấm 而nhi 復phục 生sanh 後hậu 陰ấm 也dã 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 者giả 。 以dĩ 昔tích 未vị 得đắc 見kiến 性tánh 。 將tương 謂vị 斷đoạn 滅diệt 。 今kim 得đắc 見kiến 性tánh 。 方phương 知tri 不bất 滅diệt 。 則tắc 今kim 日nhật 之chi 所sở 得đắc 。 乃nãi 昔tích 日nhật 之chi 。 未vị 曾tằng 有hữu 也dã 。

△# 四tứ 顯hiển 見kiến 不bất 失thất (# 二nhị )# 一nhất 疑nghi 問vấn 。

阿A 難Nan 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 禮lễ 佛Phật 合hợp 掌chưởng 。 至chí 願nguyện 興hưng 慈từ 悲bi 。 洗tẩy 我ngã 塵trần 垢cấu 。

此thử 當đương 機cơ 因nhân 聞văn 上thượng 文văn 彼bỉ 不bất 變biến 者giả 。 元nguyên 無vô 生sanh 滅diệt 。 故cố 致trí 疑nghi 而nhi 請thỉnh 問vấn 也dã 。 故cố 言ngôn 若nhược 此thử 見kiến 聞văn 。 必tất 不bất 生sanh 滅diệt 。 此thử 正chánh 起khởi 疑nghi 之chi 端đoan 也dã 。 然nhiên 上thượng 惟duy 舉cử 見kiến 。 此thử 復phục 添# 聞văn 者giả 。 是thị 顯hiển 舉cử 一nhất 。 則tắc 該cai 四tứ 性tánh 六lục 精tinh 也dã 。 意ý 謂vị 見kiến 聞văn 等đẳng 性tánh 。 若nhược 是thị 生sanh 滅diệt 。 可khả 名danh 遺di 失thất 。 既ký 此thử 見kiến 聞văn 。 必tất 不bất 生sanh 滅diệt 。 便tiện 是thị 寂tịch 常thường 。 即tức 與dữ 諸chư 佛Phật 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 云vân 何hà 世Thế 尊Tôn 。 惟duy 名danh 我ngã 等đẳng 。 遺di 失thất 真chân 性tánh 。 顛điên 倒đảo 行hành 事sự 。 而nhi 諸chư 佛Phật 何hà 不bất 亦diệc 名danh 遺di 失thất 顛điên 倒đảo 耶da 。 但đãn 我ngã 二nhị 障chướng 所sở 纏triền 。 如như 染nhiễm 塵trần 垢cấu 。 願nguyện 佛Phật 興hưng 慈từ 。 為vi 一nhất 洗tẩy 之chi 。 豈khởi 知tri 佛Phật 說thuyết 遺di 失thất 真chân 性tánh 。 但đãn 因nhân 顛điên 倒đảo 而nhi 說thuyết 遺di 失thất 。 非phi 比tỉ 斷đoạn 滅diệt 之chi 遺di 失thất 也dã 。

△# 二nhị 說thuyết 示thị (# 二nhị )# 一nhất 以dĩ 臂tý 倒đảo 無vô 失thất 為ví 喻dụ 。

即tức 時thời 如Như 來Lai 。 垂thùy 金kim 色sắc 臂tý 。 至chí 諸chư 世thế 間gian 人nhân 。 一nhất 倍bội 瞻chiêm 視thị 。

此thử 即tức 臂tý 之chi 正chánh 倒đảo 。 以dĩ 喻dụ 不bất 失thất 也dã 。 以dĩ 佛Phật 生sanh 一nhất 體thể 。 原nguyên 無vô 遺di 失thất 。 但đãn 因nhân 顛điên 倒đảo 為vi 異dị 耳nhĩ 。 然nhiên 心tâm 中trung 顛điên 倒đảo 。 無vô 有hữu 形hình 色sắc 。 人nhân 固cố 難nan 知tri 。 故cố 佛Phật 出xuất 像tượng 而nhi 示thị 之chi 。 俾tỉ 人nhân 易dị 見kiến 而nhi 易dị 解giải 也dã 。 故cố 以dĩ 千thiên 輻bức 輪luân 手thủ 。 垂thùy 而nhi 下hạ 指chỉ 。 問vấn 阿A 難Nan 言ngôn 。 汝nhữ 見kiến 我ngã 手thủ 。 為vi 正chánh 為vi 倒đảo 。 當đương 機cơ 曾tằng 遭tao 辣lạt 手thủ 。 故cố 不bất 敢cảm 自tự 決quyết 。 且thả 不bất 能năng 無vô 言ngôn 。 遂toại 嫁giá 禍họa 於ư 人nhân 曰viết 。 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 此thử 為vi 倒đảo 。 復phục 推thôi 乾can/kiền/càn 淨tịnh 曰viết 。 而nhi 我ngã 不bất 知tri 。 誰thùy 正chánh 誰thùy 倒đảo 。 世Thế 尊Tôn 就tựu 語ngữ 而nhi 追truy 之chi 云vân 。 若nhược 世thế 間gian 人nhân 。 以dĩ 此thử 為vi 倒đảo 。 又hựu 將tương 以dĩ 何hà 為vi 正chánh 耶da 。 當đương 機cơ 至chí 是thị 。 被bị 如Như 來Lai 一nhất 語ngữ 鈎câu 處xứ 。 不bất 能năng 脫thoát 去khứ 。 只chỉ 得đắc 答đáp 曰viết 。 若nhược 如Như 來Lai 以dĩ 手thủ 上thượng 指chỉ 於ư 空không 。 則tắc 名danh 為vi 正chánh 。 世Thế 尊Tôn 將tương 錯thác 就tựu 錯thác 。 即tức 豎thụ 臂tý 而nhi 告cáo 曰viết 。 若nhược 此thử 則tắc 顛điên 上thượng 倒đảo 下hạ 。 惟duy 一nhất 臂tý 也dã 。 故cố 上thượng 指chỉ 則tắc 名danh 為vi 正chánh 。 何hà 曾tằng 增tăng 上thượng 一nhất 絲ti 。 下hạ 指chỉ 則tắc 名danh 為vi 倒đảo 。 何hà 曾tằng 減giảm 去khứ 一nhất 毫hào 。 縱túng/tung 然nhiên 顛điên 之chi 倒đảo 之chi 。 但đãn 是thị 一nhất 手thủ 。 無vô 非phi 首thủ 尾vĩ 相tương 換hoán 。 不bất 過quá 將tương 上thượng 豎thụ 之chi 首thủ 。 而nhi 換hoán 為vi 下hạ 垂thùy 之chi 尾vĩ 耳nhĩ 。 此thử 明minh 雖tuy 有hữu 顛điên 倒đảo 。 而nhi 臂tý 未vị 常thường 失thất 。 若nhược 此thử 首thủ 尾vĩ 顛điên 倒đảo 之chi 相tướng 。 皆giai 汝nhữ 與dữ 世thế 人nhân 一nhất 類loại 仰ngưỡng 瞻chiêm 而nhi 俯phủ 視thị 也dã 。 顯hiển 而nhi 易dị 見kiến 。 極cực 其kỳ 明minh 白bạch 者giả 。 何hà 故cố 推thôi 云vân 。 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 此thử 為vi 倒đảo 。 而nhi 我ngã 不bất 知tri 。 誰thùy 正chánh 誰thùy 倒đảo 耶da 。 倍bội 猶do 類loại 也dã 。 切thiết 也dã 。 母mẫu 陀đà 羅la 此thử 云vân 印ấn 。 即tức 結kết 印ấn 手thủ 也dã 。 以dĩ 佛Phật 手thủ 舉cử 措thố 。 反phản 覆phúc 上thượng 下hạ 。 偃yển 仰ngưỡng 如như 蓮liên 花hoa 。 開khai 如như 授thọ 受thọ 。 狀trạng 制chế 伏phục 魔ma 外ngoại 。 無vô 非phi 是thị 印ấn 。 故cố 曰viết 印ấn 手thủ 。

△# 二nhị 以dĩ 心tâm 倒đảo 無vô 失thất 合hợp 喻dụ (# 三tam )# 一nhất 舉cử 法pháp 直trực 合hợp 。

則tắc 知tri 汝nhữ 身thân 。 與dữ 諸chư 如Như 來Lai 。 至chí 汝nhữ 等đẳng 之chi 身thân 。 號hiệu 性tánh 顛điên 倒đảo 。

此thử 直trực 舉cử 生sanh 佛Phật 二nhị 身thân 之chi 法pháp 。 以dĩ 合hợp 一nhất 手thủ 。 正chánh 倒đảo 之chi 喻dụ 也dã 。 此thử 承thừa 上thượng 言ngôn 。 手thủ 既ký 如như 此thử 。 則tắc 知tri 汝nhữ 身thân 佛Phật 身thân 。 亦diệc 可khả 以dĩ 比tỉ 類loại 而nhi 發phát 明minh 矣hĩ 。 如Như 來Lai 之chi 身thân 。 名danh 正Chánh 徧Biến 知Tri 者giả 。 譬thí 如như 手thủ 雖tuy 無vô 增tăng 。 但đãn 上thượng 指chỉ 於ư 空không 。 則tắc 首thủ 是thị 首thủ 。 尾vĩ 是thị 尾vĩ 。 舉cử 世thế 皆giai 以dĩ 為vi 正chánh 也dã 。 汝nhữ 等đẳng 之chi 身thân 。 號hiệu 性tánh 顛điên 倒đảo 者giả 。 譬thí 如như 手thủ 雖tuy 無vô 減giảm 。 但đãn 垂thùy 臂tý 下hạ 指chỉ 。 則tắc 首thủ 作tác 尾vĩ 。 尾vĩ 作tác 首thủ 。 舉cử 世thế 皆giai 以dĩ 為vi 倒đảo 也dã 。 此thử 但đãn 直trực 爾nhĩ 法pháp 合hợp 未vị 出xuất 。 所sở 以dĩ 顛điên 倒đảo 之chi 相tướng 。 故cố 下hạ 文văn 且thả 令linh 諦đế 觀quán 也dã 。

△# 二nhị 令linh 觀quán 顛điên 倒đảo 。

隨tùy 汝nhữ 諦đế 觀quán 。 汝nhữ 身thân 佛Phật 身thân 。 至chí 不bất 知tri 身thân 心tâm 。 顛điên 倒đảo 所sở 在tại 。

此thử 令linh 觀quán 顛điên 倒đảo 者giả 。 以dĩ 手thủ 之chi 顛điên 倒đảo 。 人nhân 所sở 易dị 知tri 。 性tánh 之chi 顛điên 倒đảo 。 人nhân 固cố 難nan 解giải 。 所sở 以dĩ 敕sắc 其kỳ 諦đế 觀quán 。 欲dục 令linh 恍hoảng 然nhiên 而nhi 自tự 悟ngộ 也dã 。 故cố 曰viết 。 任nhậm 汝nhữ 諦đế 審thẩm 觀quán 察sát 。 以dĩ 汝nhữ 之chi 肉nhục 身thân 。 比tỉ 於ư 佛Phật 之chi 金kim 身thân 。 則tắc 汝nhữ 身thân 稱xưng 為vi 顛điên 倒đảo 者giả 。 既ký 有hữu 顛điên 倒đảo 之chi 名danh 。 必tất 有hữu 顛điên 倒đảo 之chi 實thật 。 從tùng 何hà 實thật 處xứ 。 而nhi 有hữu 此thử 等đẳng 名danh 號hiệu 。 呼hô 之chi 為vi 顛điên 倒đảo 耶da 。 然nhiên 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 被bị 此thử 一nhất 問vấn 。 大đại 似tự 泥nê 塑tố 木mộc 雕điêu 。 呆# 呆# 然nhiên 不bất 知tri 顛điên 倒đảo 所sở 在tại 也dã 。 良lương 由do 不bất 達đạt 諸chư 法pháp 唯duy 心tâm 之chi 故cố 耳nhĩ 。 若nhược 知tri 諸chư 法pháp 唯duy 心tâm 。 則tắc 若nhược 身thân 若nhược 心tâm 。 無vô 非phi 妙diệu 明minh 心tâm 中trung 所sở 現hiện 之chi 物vật 。 則tắc 知tri 身thân 心tâm 顛điên 倒đảo 所sở 在tại 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 前tiền 斥xích 遺di 失thất 真chân 性tánh 者giả 。 良lương 在tại 茲tư 焉yên 。 隨tùy 者giả 任nhậm 也dã 。 名danh 字tự 猶do 詺# 目mục 也dã 。 瞪trừng 直trực 視thị 貌mạo 瞢măng 。 昏hôn 悶muộn 不bất 了liễu 。 目mục 不bất 明minh 也dã 。 瞬thuấn 亦diệc 作tác 眴thuấn/huyễn 。 目mục 動động 也dã 。 言ngôn 不bất 瞬thuấn 者giả 。 乃nãi 睛tình 定định 而nhi 不bất 動động 也dã 。

△# 三tam 通thông 示thị 正chánh 倒đảo (# 三tam )# 一nhất 引dẫn 昔tích 教giáo 明minh 正chánh 。

佛Phật 興hưng 慈từ 悲bi 。 哀ai 愍mẫn 阿A 難Nan 。 至Chí 真Chân 精tinh 妙diệu 心tâm 中trung 所sở 現hiện 物vật 。

此thử 引dẫn 常thường 說thuyết 之chi 教giáo 。 以dĩ 明minh 正chánh 徧biến 之chi 義nghĩa 也dã 。 海hải 潮triều 音âm 者giả 。 以dĩ 明minh 應ứng 機cơ 而nhi 發phát 。

時thời 至chí 而nhi 言ngôn 。 猶do 如như 大đại 海hải 之chi 潮triều 。 信tín 不bất 失thất 其kỳ 時thời 也dã 。 又hựu 其kỳ 音âm 圓viên 徧biến 。 猶do 如như 海hải 潮triều 。 普phổ 徧biến 圓viên 滿mãn 也dã 。 此thử 因nhân 當đương 機cơ 不bất 達đạt 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 。 不bất 雜tạp 聲thanh 色sắc 見kiến 聞văn 之chi 性tánh 。 即tức 是thị 真chân 心tâm 。 體thể 週# 法Pháp 界Giới 。 量lượng 等đẳng 虗hư 空không 。 而nhi 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 。 蕞# 爾nhĩ 之chi 身thân 。 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 之chi 心tâm 。 以dĩ 為vi 自tự 己kỷ 。 則tắc 無vô 異dị 棄khí 大đại 海hải 。 而nhi 認nhận 浮phù 漚âu 也dã 。 故cố 佛Phật 愍mẫn 其kỳ 顛điên 倒đảo 。 哀ai 彼bỉ 愚ngu 蒙mông 。 不bất 待đãi 請thỉnh 問vấn 。 興hưng 無vô 緣duyên 慈từ 。 而nhi 直trực 告cáo 之chi 曰viết 。 我ngã 常thường 說thuyết 言ngôn 。 色sắc 心tâm 等đẳng 法pháp 。 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 即tức 汝nhữ 所sở 謂vị 四tứ 大đại 之chi 身thân 。 汝nhữ 所sở 謂vị 見kiến 聞văn 之chi 心tâm 。 皆giai 此thử 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 。 不bất 雜tạp 聲thanh 色sắc 見kiến 聞văn 。 真chân 心tâm 所sở 現hiện 之chi 物vật 耳nhĩ 。 以dĩ 吾ngô 人nhân 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 。 見kiến 聞văn 之chi 性tánh 。 離ly 名danh 絕tuyệt 相tương/tướng 。 故cố 曰viết 妙diệu 。 洞đỗng 徹triệt 虗hư 靈linh 。 故cố 曰viết 明minh 。 體thể 無vô 偽ngụy 妄vọng 。 故cố 曰viết 真chân 。 性tánh 無vô 染nhiễm 雜tạp 。 故cố 曰viết 精tinh 。 統thống 此thử 四tứ 義nghĩa 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 故cố 曰viết 妙diệu 心tâm 也dã 。 色sắc 即tức 十thập 一nhất 色sắc 法pháp 。 心tâm 即tức 八bát 識thức 心tâm 王vương 。 諸chư 緣duyên 即tức 生sanh 心tâm 。 四tứ 緣duyên 生sanh 色sắc 。 二nhị 緣duyên 心tâm 所sở 使sử 。 即tức 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 所sở 法pháp 。 諸chư 所sở 緣duyên 即tức 二nhị 十thập 四tứ 種chủng 不bất 相tương 應ứng 。 及cập 六lục 種chủng 無vô 為vi 。 乃nãi 至chí 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 染nhiễm 淨tịnh 依y 正chánh 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 也dã 。 此thử 上thượng 諸chư 法pháp 即tức 唯duy 識thức 五ngũ 位vị 。 徧biến 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 然nhiên 皆giai 真chân 心tâm 之chi 所sở 現hiện 起khởi 。 如như 鏡kính 中trung 物vật 像tượng 。 不bất 離ly 於ư 鏡kính 。 無vô 體thể 可khả 得đắc 。 問vấn 六lục 種chủng 無vô 為vi 。 前tiền 五ngũ 可khả 說thuyết 無vô 體thể 。 至Chí 真Chân 如như 無vô 為vi 。 名danh 假giả 體thể 實thật 。 何hà 言ngôn 無vô 體thể 。 亦diệc 如như 鏡kính 中trung 物vật 像tượng 耶da 。 答đáp 本bổn 經kinh 乃nãi 圓viên 實thật 大đại 教giáo 。 以dĩ 彼bỉ 所sở 說thuyết 真Chân 如Như 。 是thị 對đối 妄vọng 而nhi 立lập 。 既ký 因nhân 對đối 待đãi 。 還hoàn 成thành 妄vọng 法pháp 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 言ngôn 妄vọng 顯hiển 諸chư 真chân 妄vọng 。 真chân 同đồng 二nhị 妄vọng 。 無vô 為vi 無vô 起khởi 滅diệt 不bất 實thật 。 如như 空không 花hoa 者giả 。 此thử 也dã 。

又hựu 問vấn 。

前tiền 說thuyết 見kiến 性tánh 。 即tức 黎lê 耶da 體thể 已dĩ 為vi 能năng 現hiện 。 今kim 准chuẩn 此thử 說thuyết 。 則tắc 黎lê 耶da 又hựu 為vi 所sở 現hiện 。 則tắc 唯duy 心tâm 之chi 外ngoại 。 另# 有hữu 真chân 心tâm 耶da 。 答đáp 前tiền 七thất 諸chư 法pháp 。 但đãn 為vi 所sở 現hiện 真chân 心tâm 。 獨độc 為vi 能năng 現hiện 。 以dĩ 黎lê 耶da 通thông 於ư 能năng 所sở 。 對đối 純thuần 真chân 之chi 心tâm 。 則tắc 降giáng/hàng 為vi 所sở 現hiện 。 對đối 前tiền 七thất 諸chư 法pháp 。 則tắc 陞thăng 為vi 能năng 現hiện 。 然nhiên 此thử 於ư 真chân 原nguyên 非phi 二nhị 體thể 。 故cố 云vân 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 而nhi 成thành 阿a 賴lại 耶da 識thức 者giả 。 良lương 由do 是thị 焉yên 。 故cố 如Như 來Lai 悟ngộ 得đắc 此thử 心tâm 。 則tắc 首thủ 是thị 首thủ 。 尾vĩ 是thị 尾vĩ 。 如như 手thủ 上thượng 指chỉ 。 雖tuy 無vô 所sở 增tăng 。 舉cử 世thế 皆giai 以dĩ 為vi 正chánh 。 此thử 如Như 來Lai 之chi 身thân 。 所sở 以dĩ 為vi 正Chánh 徧Biến 知Tri 也dã 。

△# 二nhị 責trách 認nhận 妄vọng 成thành 倒đảo 。

云vân 何hà 汝nhữ 等đẳng 。 遺di 失thất 本bổn 妙diệu 。 至chí 咸hàm 是thị 妙diệu 明minh 。 真chân 心tâm 中trung 物vật 。

此thử 責trách 遺di 真chân 認nhận 妄vọng 也dã 。 意ý 謂vị 汝nhữ 等đẳng 云vân 何hà 。 遺di 失thất 自tự 己kỷ 妙diệu 心tâm 妙diệu 性tánh 。 反phản 於ư 本bổn 無vô 迷mê 悟ngộ 之chi 中trung 。 而nhi 妄vọng 認nhận 其kỳ 迷mê 情tình 耶da 。 故cố 溫ôn 陵lăng 云vân 。 本bổn 妙diệu 者giả 。 本bổn 來lai 自tự 妙diệu 。 不bất 假giả 修tu 為vi 也dã 。 然nhiên 心tâm 之chi 與dữ 性tánh 。 體thể 用dụng 異dị 稱xưng 。 心tâm 則tắc 從tùng 妙diệu 起khởi 明minh 。 圓viên 融dung 照chiếu 了liễu 。 本bổn 不bất 流lưu 動động 。 如như 鏡kính 之chi 光quang 。 故cố 曰viết 圓viên 妙diệu 明minh 心tâm 。 此thử 用dụng 之chi 妙diệu 也dã 。 性tánh 則tắc 即tức 明minh 而nhi 妙diệu 。 凝ngưng 然nhiên 湛trạm 寂tịch 。 無vô 物vật 堪kham 倫luân 。 如như 鏡kính 之chi 體thể 。 故cố 曰viết 寶bảo 明minh 妙diệu 性tánh 。 此thử 體thể 妙diệu 也dã 。 而nhi 此thử 心tâm 此thử 性tánh 。 全toàn 體thể 大đại 用dụng 。 原nguyên 是thị 汝nhữ 自tự 家gia 本bổn 具cụ 。 如như 何hà 遺di 失thất 。 卻khước 於ư 悟ngộ 中trung 。 而nhi 認nhận 其kỳ 迷mê 乎hồ 。 蓋cái 諸chư 法pháp 所sở 生sanh 。 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 是thị 本bổn 來lai 之chi 悟ngộ 也dã 。 不bất 達đạt 本bổn 悟ngộ 自tự 心tâm 。 而nhi 反phản 於ư 中trung 。 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 為vi 身thân 。 緣duyên 影ảnh 為vi 心tâm 。 此thử 即tức 當đương 機cơ 以dĩ 動động 搖dao 為vi 身thân 境cảnh 。 以dĩ 能năng 推thôi 為vi 自tự 心tâm 。 是thị 皆giai 於ư 本bổn 悟ngộ 心tâm 中trung 。 妄vọng 認nhận 迷mê 情tình 。 正chánh 所sở 謂vị 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 豈khởi 非phi 悟ngộ 中trung 之chi 迷mê 乎hồ 。 然nhiên 此thử 悟ngộ 迷mê 。 若nhược 對đối 正chánh 倒đảo 釋thích 。 則tắc 瞭# 然nhiên 矣hĩ 。 以dĩ 本bổn 無vô 迷mê 悟ngộ 之chi 心tâm 。 如như 手thủ 本bổn 無vô 正chánh 倒đảo 。 而nhi 說thuyết 迷mê 悟ngộ 者giả 。 因nhân 眾chúng 生sanh 之chi 分phần 正chánh 倒đảo 也dã 。 所sở 以dĩ 悟ngộ 此thử 心tâm 。 則tắc 名danh 正chánh 故cố 。 諸chư 佛Phật 為vi 正Chánh 徧Biến 知Tri 。 迷mê 此thử 心tâm 則tắc 名danh 倒đảo 故cố 。 眾chúng 生sanh 為vi 性tánh 顛điên 倒đảo 。 而nhi 正chánh 倒đảo 惟duy 在tại 一nhất 手thủ 之chi 上thượng 。 猶do 迷mê 悟ngộ 只chỉ 在tại 一nhất 心tâm 之chi 中trung 。 今kim 則tắc 向hướng 本bổn 悟ngộ 心tâm 中trung 。 而nhi 認nhận 迷mê 情tình 。 故cố 曰viết 認nhận 悟ngộ 中trung 之chi 迷mê 也dã 。 故cố 下hạ 以dĩ 身thân 心tâm 發phát 明minh 。 為vi 悟ngộ 中trung 迷mê 之chi 所sở 以dĩ 。 夫phu 此thử 妙diệu 明minh 心tâm 性tánh 。 本bổn 無vô 迷mê 悟ngộ 。 身thân 心tâm 之chi 相tướng 。 皆giai 由do 性tánh 明minh 心tâm 體thể 。 最tối 初sơ 不bất 覺giác 忽hốt 起khởi 妄vọng 。 明minh 將tương 此thử 本bổn 無vô 迷mê 悟ngộ 。 真chân 心tâm 實thật 相tướng 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 晦hối 昧muội 而nhi 成thành 。 無vô 知tri 無vô 覺giác 之chi 頑ngoan 空không 。 所sở 謂vị 痴si 愛ái 發phát 生sanh 。 生sanh 發phát 徧biến 迷mê 。 故cố 有hữu 空không 性tánh 。 此thử 因nhân 迷mê 性tánh 明minh 故cố 。 而nhi 成thành 無vô 明minh 。 故cố 云vân 晦hối 昧muội 即tức 無vô 明minh 也dã 。 由do 此thử 無vô 明minh 。 變biến 起khởi 頑ngoan 空không 。 故cố 云vân 為vi 空không 。 即tức 經Kinh 云vân 。 迷mê 妄vọng 有hữu 虗hư 空không 也dã 。 依y 所sở 現hiện 之chi 空không 與dữ 能năng 現hiện 之chi 無vô 明minh 二nhị 法pháp 相tướng 合hợp 。 故cố 曰viết 空không 晦hối 暗ám 中trung 。 然nhiên 此thử 暗ám 中trung 。 即tức 無vô 明minh 結kết 滯trệ 之chi 中trung 。 而nhi 變biến 起khởi 四tứ 大đại 山sơn 河hà 世thế 界giới 依y 報báo 外ngoại 色sắc 。 故cố 曰viết 結kết 喑âm 為vi 色sắc 。 即tức 經Kinh 云vân 。 想tưởng 澄trừng 成thành 國quốc 土độ 也dã 。 因nhân 四tứ 大đại 色sắc 相tướng 。 雜tạp 妄vọng 想tưởng 心tâm 。 變biến 起khởi 眾chúng 生sanh 。 五ngũ 體thể 六lục 根căn 。 正chánh 報báo 內nội 色sắc 。 故cố 曰viết 想tưởng 相tướng 為vi 身thân 。 蓋cái 想tưởng 即tức 妄vọng 心tâm 。 相tương/tướng 即tức 妄vọng 色sắc 。 色sắc 心tâm 和hòa 合hợp 。 五ngũ 蘊uẩn 備bị 矣hĩ 。 即tức 經Kinh 云vân 。 知tri 覺giác 乃nãi 眾chúng 生sanh 也dã 。 此thử 即tức 身thân 之chi 所sở 以dĩ 自tự 悟ngộ 中trung 而nhi 認nhận 迷mê 也dã 。 既ký 然nhiên 內nội 有hữu 根căn 身thân 。 外ngoại 有hữu 器khí 界giới 。 則tắc 妄vọng 想tưởng 緣duyên 心tâm 。 於ư 中trung 積tích 聚tụ 。 遂toại 而nhi 內nội 緣duyên 影ảnh 事sự 。 則tắc 搖dao 蕩đãng 而nhi 不bất 休hưu 。 外ngoại 緣duyên 實thật 色sắc 。 則tắc 奔bôn 逸dật 而nhi 不bất 已dĩ 。 世thế 人nhân 不bất 知tri 。 原nguyên 是thị 無vô 明minh 展triển 轉chuyển 麤thô 動động 之chi 相tướng 。 而nhi 復phục 認nhận 此thử 內nội 搖dao 外ngoại 逸dật 。 昏hôn 迷mê 擾nhiễu 攘nhương 者giả 。 而nhi 以dĩ 此thử 相tương/tướng 。 即tức 為vi 自tự 己kỷ 真chân 實thật 心tâm 性tánh 。 此thử 即tức 心tâm 之chi 所sở 以dĩ 自tự 悟ngộ 中trung 而nhi 認nhận 迷mê 也dã 。 既ký 一nhất 迷mê 此thử 。 則tắc 將tương 昏hôn 擾nhiễu 擾nhiễu 者giả 。 以dĩ 為vi 自tự 心tâm 。 則tắc 決quyết 定định 不bất 改cải 。 謂vị 言ngôn 我ngã 心tâm 在tại 色sắc 身thân 之chi 內nội 矣hĩ 。 依y 肉nhục 團đoàn 而nhi 居cư 焉yên 。 殊thù 不bất 知tri 。 此thử 內nội 而nhi 色sắc 身thân 妄vọng 心tâm 外ngoại 及cập 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 皆giai 是thị 我ngã 妙diệu 明minh 心tâm 中trung 所sở 現hiện 之chi 物vật 像tượng 耳nhĩ 。 故cố 前tiền 云vân 。 汝nhữ 身thân 汝nhữ 心tâm 。 皆giai 是thị 真chân 心tâm 中trung 所sở 現hiện 物vật 者giả 。 是thị 也dã 。 此thử 因nhân 遺di 失thất 。 徧biến 周chu 法Pháp 界Giới 。 廣quảng 大đại 之chi 心tâm 。 而nhi 反phản 認nhận 蕞# 爾nhĩ 身thân 中trung 生sanh 滅diệt 之chi 心tâm 。 豈khởi 非phi 悟ngộ 中trung 認nhận 迷mê 自tự 成thành 顛điên 倒đảo 者giả 哉tai 。

△# 三tam 喻dụ 雖tuy 倒đảo 不bất 失thất 。

譬thí 如như 澄trừng 清thanh 。 百bách 千thiên 大đại 海hải 。 至chí 如Như 來Lai 說thuyết 為vi 。 可khả 憐lân 愍mẫn 者giả 。

此thử 喻dụ 雖tuy 然nhiên 顛điên 倒đảo 猶do 手thủ 之chi 下hạ 垂thùy 。 以dĩ 明minh 性tánh 不bất 失thất 也dã 。 蓋cái 百bách 千thiên 大đại 海hải 喻dụ 真chân 心tâm 。 即tức 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 。 不bất 雜tạp 色sắc 聲thanh 見kiến 聞văn 等đẳng 性tánh 。 非phi 徧biến 而nhi 徧biến 者giả 。 一nhất 浮phù 漚âu 體thể 。 喻dụ 當đương 機cơ 所sở 執chấp 緣duyên 塵trần 分phân 別biệt 見kiến 聞văn 等đẳng 性tánh 。 非phi 局cục 而nhi 局cục 者giả 。 遺di 真chân 認nhận 妄vọng 。 如như 棄khí 海hải 認nhận 漚âu 。 執chấp 妄vọng 為vi 真chân 。 如như 執chấp 一nhất 漚âu 。 目mục 為vi 全toàn 潮triều 。 且thả 認nhận 漚âu 遺di 海hải 。 已dĩ 是thị 迷mê 倒đảo 。 況huống 執chấp 一nhất 漚âu 。 以dĩ 為vi 窮cùng 盡tận 海hải 量lượng 。 目mục 為vi 大đại 瀛doanh 小tiểu 渤bột 。 全toàn 海hải 之chi 潮triều 。 豈khởi 非phi 迷mê 倒đảo 之chi 中trung 更cánh 加gia 一nhất 倍bội 之chi 迷mê 倒đảo 人nhân 乎hồ 。 正chánh 明minh 首thủ 尾vĩ 顛điên 倒đảo 之chi 義nghĩa 。 如như 我ngã 垂thùy 手thủ 向hướng 下hạ 。 雖tuy 無vô 所sở 減giảm 。 而nhi 舉cử 世thế 皆giai 以dĩ 為vi 倒đảo 。 故cố 汝nhữ 等đẳng 之chi 身thân 。 所sở 以dĩ 為vi 性tánh 顛điên 倒đảo 也dã 。 且thả 汝nhữ 言ngôn 。 不bất 知tri 身thân 心tâm 。 顛điên 倒đảo 所sở 在tại 。 斯tư 即tức 汝nhữ 之chi 身thân 心tâm 顛điên 倒đảo 所sở 在tại 也dã 。 且thả 汝nhữ 等đẳng 本bổn 無vô 遺di 失thất 。 但đãn 因nhân 顛điên 倒đảo 而nhi 稱xưng 遺di 失thất 。 如Như 來Lai 說thuyết 為vi 。 可khả 憐lân 愍mẫn 者giả 。 此thử 也dã 。 以dĩ 真chân 遺di 失thất 。 則tắc 不bất 足túc 憐lân 愍mẫn 。 今kim 由do 顛điên 倒đảo 。 恆hằng 如như 遺di 失thất 。 故cố 深thâm 為vi 可khả 憐lân 。 而nhi 可khả 愍mẫn 者giả 也dã 。

△# 五ngũ 顯hiển 見kiến 無vô 還hoàn (# 二nhị )# 一nhất 疑nghi 請thỉnh 。

阿A 難Nan 承thừa 佛Phật 。 悲bi 救cứu 深thâm 誨hối 。 至chí 拔bạt 我ngã 疑nghi 根căn 。 歸quy 無vô 上thượng 道Đạo 。

此thử 述thuật 疑nghi 以dĩ 請thỉnh 問vấn 也dã 。 悲bi 救cứu 深thâm 誨hối 者giả 。 意ý 謂vị 一nhất 向hướng 顛điên 倒đảo 淪luân 溺nịch 。 今kim 承thừa 悲bi 救cứu 。 一nhất 向hướng 遺di 失thất 妙diệu 心tâm 。 今kim 承thừa 深thâm 誨hối 。 感cảm 佛Phật 深thâm 慈từ 。 故cố 致trí 垂thùy 泣khấp 以dĩ 謝tạ 。 然nhiên 尚thượng 有hữu 疑nghi 。 故cố 復phục 叉xoa 手thủ 而nhi 言ngôn 。 我ngã 雖tuy 承thừa 佛Phật 。 如như 是thị 妙diệu 音âm 。 悟ngộ 得đắc 妙diệu 明minh 心tâm 性tánh 。 即tức 是thị 自tự 己kỷ 本bổn 來lai 圓viên 滿mãn 。 包bao 十thập 虗hư 而nhi 徧biến 法Pháp 界Giới 。 亦diệc 不bất 生sanh 而nhi 不bất 滅diệt 。 本bổn 無vô 遺di 失thất 。 乃nãi 常thường 住trụ 不bất 變biến 。 之chi 心tâm 地địa 也dã 。 但đãn 我ngã 等đẳng 一nhất 向hướng 遺di 失thất 此thử 心tâm 。 妄vọng 認nhận 能năng 緣duyên 為vi 心tâm 。 故cố 名danh 我ngã 等đẳng 為vi 性tánh 顛điên 倒đảo 。 宜nghi 矣hĩ 。 然nhiên 而nhi 今kim 日nhật 現hiện 聞văn 法Pháp 音âm 。 現hiện 悟ngộ 真chân 心tâm 。 皆giai 用dụng 緣duyên 心tâm 。 則tắc 此thử 緣duyên 心tâm 。 是thị 允duẫn 所sở 瞻chiêm 依y 。 而nhi 仰ngưỡng 賴lại 者giả 也dã 。 世Thế 尊Tôn 雖tuy 不bất 欲dục 我ngã 認nhận 而nhi 斥xích 為vi 非phi 心tâm 。 若nhược 是thị 別biệt 種chủng 緣duyên 心tâm 。 或hoặc 可khả 棄khí 捨xả 。 至chí 如như 悟ngộ 佛Phật 法Pháp 音âm 。 承thừa 聽thính 領lãnh 納nạp 。 方phương 正chánh 倚ỷ 用dụng 。 豈khởi 可khả 一nhất 旦đán 遽cự 捨xả 之chi 乎hồ 。 由do 得đắc 其kỳ 用dụng 。 故cố 不bất 得đắc 不bất 認nhận 也dã 。 世Thế 尊Tôn 要yếu 我ngã 所sở 認nhận 者giả 。 圓viên 滿mãn 妙diệu 心tâm 。 雖tuy 則tắc 廣quảng 大đại 。 現hiện 今kim 不bất 得đắc 其kỳ 用dụng 。 徒đồ 然nhiên 獲hoạch 此thử 。 故cố 猶do 未vị 敢cảm 認nhận 取thủ 為vi 本bổn 元nguyên 心tâm 地địa 也dã 。 以dĩ 認nhận 此thử 則tắc 當đương 棄khí 彼bỉ 。 今kim 既ký 不bất 忍nhẫn 棄khí 彼bỉ 。 故cố 亦diệc 未vị 敢cảm 認nhận 此thử 何hà 。 謂vị 若nhược 棄khí 緣duyên 法pháp 之chi 心tâm 。 卻khước 後hậu 將tương 何hà 承thừa 領lãnh 佛Phật 法Pháp 。 縱túng/tung 不bất 惜tích 其kỳ 緣duyên 心tâm 。 而nhi 獨độc 不bất 重trọng/trùng 於ư 佛Phật 法Pháp 乎hồ 。 所sở 以dĩ 躊trù 躇trừ 。 莫mạc 定định 取thủ 捨xả 。 末mạt 由do 願nguyện 佛Phật 為vì 我ngã 。 拔bạt 除trừ 疑nghi 根căn 。 令linh 得đắc 歸quy 於ư 無vô 上thượng 道Đạo 也dã 。 圓viên 音âm 有hữu 三tam 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 一nhất 者giả 殊thù 方phương 異dị 類loại 。 咸hàm 同đồng 本bổn 音âm 。 二nhị 者giả 大đại 小tiểu 淺thiển 深thâm 。 隨tùy 解giải 皆giai 益ích 。 三tam 者giả 有hữu 緣duyên 隔cách 遠viễn 。 皆giai 同đồng 目mục 前tiền 。 拔bạt 我ngã 疑nghi 根căn 者giả 是thị 。 謂vị 緣duyên 心tâm 之chi 疑nghi 。 深thâm 根căn 固cố 蒂# 。 自tự 不bất 能năng 除trừ 。 願nguyện 仗trượng 佛Phật 力lực 。 為vi 我ngã 拔bạt 之chi 。 可khả 見kiến 當đương 機cơ 多đa 聞văn 習tập 氣khí 。 深thâm 厚hậu 難nạn/nan 除trừ 。 此thử 正chánh 緣duyên 心tâm 真chân 心tâm 兩lưỡng 持trì 不bất 決quyết 。 方phương 搖dao 未vị 穩ổn 之chi 際tế 。 直trực 待đãi 三tam 卷quyển 末mạt 。 各các 各các 自tự 知tri 。 心tâm 徧biến 十thập 方phương 。 獲hoạch 本bổn 妙diệu 心tâm 。 常thường 住trụ 心tâm 地địa 。 始thỉ 肎# 撒tản 手thủ 承thừa 當đương 耳nhĩ 。

△# 二nhị 開khai 示thị (# 二nhị )# 一nhất 破phá 緣duyên 心tâm 有hữu 還hoàn (# 二nhị )# 一nhất 總tổng 標tiêu 法pháp 喻dụ 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 等đẳng 尚thượng 以dĩ 。 至chí 無vô 所sở 了liễu 故cố 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。

此thử 總tổng 喻dụ 執chấp 教giáo 亡vong 心tâm 也dã 。 因nhân 彼bỉ 前tiền 云vân 。 而nhi 我ngã 悟ngộ 佛Phật 。 現hiện 說thuyết 法Pháp 音âm 。 現hiện 以dĩ 緣duyên 心tâm 。 允duẫn 所sở 瞻chiêm 仰ngưỡng 。 故cố 知tri 當đương 機cơ 珍trân 重trọng 法Pháp 音âm 。 將tương 謂vị 至chí 理lý 。 在tại 是thị 不bất 知tri 封phong 文văn 迷mê 理lý 。 則tắc 失thất 教giáo 意ý 。 故cố 佛Phật 立lập 喻dụ 以dĩ 曉hiểu 之chi 。 意ý 謂vị 我ngã 費phí 許hứa 多đa 唇thần 舌thiệt 。 只chỉ 為vì 除trừ 此thử 緣duyên 心tâm 。 以dĩ 契khế 真chân 性tánh 。 誰thùy 知tri 至chí 今kim 汝nhữ 等đẳng 尚thượng 以dĩ 。 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 。 而nhi 聽thính 我ngã 所sở 說thuyết 之chi 法pháp 耶da 。 既ký 以dĩ 能năng 緣duyên 妄vọng 心tâm 。 聽thính 我ngã 所sở 說thuyết 。 圓viên 妙diệu 心tâm 法pháp 。 則tắc 此thử 心tâm 法pháp 亦diệc 成thành 所sở 緣duyên 之chi 妄vọng 境cảnh 矣hĩ 。 非phi 能năng 得đắc 其kỳ 法pháp 性tánh 真chân 理lý 也dã 。 以dĩ 教giáo 詮thuyên 真chân 理lý 。 理lý 是thị 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 豈khởi 可khả 執chấp 教giáo 而nhi 亡vong 心tâm 哉tai 。 殊thù 不bất 知tri 。 說thuyết 法Pháp 者giả 如như 指chỉ 月nguyệt 人nhân 。 耳nhĩ 聽thính 法Pháp 者giả 乃nãi 看khán 月nguyệt 人nhân 也dã 。 此thử 以dĩ 指chỉ 喻dụ 佛Phật 之chi 聲thanh 教giáo 。 月nguyệt 喻dụ 總tổng 法pháp 人nhân 心tâm 。 若nhược 謂vị 因nhân 我ngã 聲thanh 教giáo 。 發phát 明minh 自tự 心tâm 。 此thử 是thị 因nhân 指chỉ 看khán 月nguyệt 。 聞văn 教giáo 觀quán 心tâm 。 而nhi 不bất 顧cố 其kỳ 指chỉ 者giả 。 若nhược 徒đồ 執chấp 語ngữ 言ngôn 文văn 字tự 。 被bị 聲thanh 塵trần 所sở 轉chuyển 。 此thử 是thị 以dĩ 指chỉ 為vi 月nguyệt 。 不bất 解giải 反phản 觀quán 自tự 心tâm 。 而nhi 亡vong 失thất 其kỳ 月nguyệt 輪luân 者giả 。 豈khởi 惟duy 亡vong 月nguyệt 。 亦diệc 亡vong 其kỳ 指chỉ 。 正chánh 喻dụ 豈khởi 惟duy 不bất 達đạt 自tự 心tâm 。 亦diệc 且thả 不bất 知tri 教giáo 意ý 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 所sở 標tiêu 指chỉ 。 為vi 明minh 月nguyệt 故cố 。 此thử 喻dụ 緣duyên 他tha 聲thanh 教giáo 。 為vi 自tự 己kỷ 心tâm 。 自tự 他tha 不bất 分phân 故cố 。 豈khởi 惟duy 亡vong 指chỉ 。 亦diệc 復phục 不bất 識thức 。 明minh 之chi 與dữ 暗ám 。 即tức 豈khởi 惟duy 不bất 知tri 教giáo 意ý 。 亦diệc 且thả 不bất 知tri 教giáo 理lý 教giáo 體thể 。 以dĩ 體thể 乃nãi 文văn 句cú 名danh 聲thanh 屬thuộc 塵trần 故cố 。 暗ám 理lý 即tức 吾ngô 人nhân 。 真chân 心tâm 故cố 明minh 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 徵trưng 明minh 以dĩ 指chỉ 體thể 暗ám 而nhi 月nguyệt 性tánh 明minh 。 設thiết 執chấp 指chỉ 為vi 月nguyệt 。 則tắc 明minh 暗ám 二nhị 性tánh 。 不bất 能năng 了liễu 別biệt 。 以dĩ 喻dụ 教giáo 屬thuộc 聲thanh 塵trần 。 不bất 能năng 覺giác 照chiếu 。 如như 指chỉ 。 心tâm 本bổn 靈linh 知tri 。 具cụ 有hữu 覺giác 照chiếu 。 如như 月nguyệt 。 若nhược 執chấp 教giáo 亡vong 心tâm 。 是thị 以dĩ 無vô 照chiếu 之chi 塵trần 。 認nhận 為vi 有hữu 照chiếu 之chi 心tâm 。 則tắc 有hữu 照chiếu 無vô 照chiếu 。 二nhị 相tương/tướng 混hỗn 雜tạp 。 俱câu 不bất 能năng 辨biện 。 豈khởi 不bất 愚ngu 哉tai 。 今kim 汝nhữ 認nhận 法Pháp 音âm 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 而nhi 起khởi 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 。 則tắc 迷mê 失thất 法pháp 性tánh 。 何hà 異dị 於ư 觀quán 指chỉ 為vi 月nguyệt 。 以dĩ 指chỉ 當đương 月nguyệt 。 不bất 辯biện 明minh 暗ám 之chi 人nhân 乎hồ 。 故cố 合hợp 之chi 曰viết 。 亦diệc 如như 是thị 也dã 。

△# 二nhị 別biệt 示thị 可khả 還hoàn (# 二nhị )# 一nhất 略lược 明minh 無vô 性tánh 。

若nhược 以dĩ 分phân 別biệt 。 我ngã 說thuyết 法Pháp 音âm 。 至chí 云vân 何hà 離ly 聲thanh 。 無vô 分phân 別biệt 性tánh 。

此thử 明minh 緣duyên 心tâm 非phi 常thường 住trụ 之chi 性tánh 也dã 。 上thượng 遣khiển 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 此thử 遣khiển 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 。 意ý 謂vị 若nhược 以dĩ 能năng 分phân 別biệt 法Pháp 音âm 者giả 。 為vì 汝nhữ 真chân 心tâm 。 則tắc 此thử 心tâm 自tự 應ưng 。 離ly 所sở 分phân 別biệt 之chi 法Pháp 音âm 。 有hữu 能năng 分phân 別biệt 之chi 自tự 性tánh 。 可khả 也dã 。 夫phu 無vô 性tánh 則tắc 如như 客khách 。 暫tạm 止chỉ 便tiện 去khứ 。 終chung 不bất 常thường 住trụ 。 有hữu 性tánh 則tắc 如như 主chủ 。 都đô 無vô 所sở 去khứ 。 猶do 掌chưởng 亭đình 人nhân 。 故cố 客khách 有hữu 去khứ 來lai 。 而nhi 主chủ 人nhân 常thường 住trụ 。 心tâm 之chi 真chân 妄vọng 。 亦diệc 如như 是thị 也dã 。 汝nhữ 若nhược 以dĩ 能năng 分phân 別biệt 法Pháp 音âm 。 謂vị 是thị 真chân 心tâm 則tắc 此thử 心tâm 應ưng 離ly 聲thanh 塵trần 而nhi 自tự 性tánh 常thường 住trụ 。 云vân 何hà 離ly 我ngã 。 說thuyết 法Pháp 之chi 聲thanh 。 無vô 汝nhữ 分phân 別biệt 之chi 性tánh 耶da 。

△# 二nhị 廣quảng 示thị 有hữu 還hoàn 。

斯tư 則tắc 豈khởi 惟duy 聲thanh 分phân 別biệt 心tâm 。 至chí 各các 有hữu 所sở 還hoàn 。 云vân 何hà 為vi 主chủ 。

此thử 廣quảng 示thị 有hữu 還hoàn 者giả 。 以dĩ 明minh 真chân 正chánh 主chủ 人nhân 。 則tắc 無vô 所sở 還hoàn 。 如như 物vật 本bổn 是thị 己kỷ 有hữu 。 則tắc 無vô 可khả 還hoàn 也dã 。 故cố 承thừa 上thượng 云vân 。 豈khởi 惟duy 聞văn 法Pháp 緣duyên 心tâm 。 離ly 我ngã 聲thanh 塵trần 。 無vô 能năng 分phân 別biệt 心tâm 性tánh 。 即tức 汝nhữ 分phân 別biệt 我ngã 容dung 。 離ly 我ngã 顏nhan 色sắc 相tướng 好hảo 。 亦diệc 無vô 能năng 分phân 別biệt 之chi 心tâm 性tánh 。 如như 是thị 不bất 但đãn 因nhân 塵trần 起khởi 滅diệt 之chi 見kiến 聞văn 緣duyên 心tâm 非phi 汝nhữ 真chân 性tánh 。 乃nãi 至chí 嗅khứu 嘗thường 覺giác 知tri 之chi 心tâm 。 離ly 彼bỉ 分phân 別biệt 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 之chi 塵trần 。 亦diệc 且thả 都đô 無vô 真chân 心tâm 性tánh 也dã 。 至chí 此thử 則tắc 能năng 分phân 別biệt 心tâm 。 所sở 分phân 別biệt 境cảnh 。 一nhất 概khái 寂tịch 然nhiên 。 故cố 云vân 都đô 無vô 。 乃nãi 至chí 內nội 守thủ 幽u 閒gian 。 非phi 色sắc 非phi 空không 之chi 境cảnh 。 此thử 但đãn 伏phục 前tiền 六lục 識thức 現hiện 行hành 。 分phân 別biệt 不bất 行hành 。 如như 江giang 湖hồ 之chi 水thủy 。 望vọng 之chi 似tự 平bình 。 其kỳ 實thật 奔bôn 流lưu 不bất 已dĩ 也dã 。 此thử 正chánh 第đệ 七thất 識thức 緣duyên 第đệ 八bát 識thức 。 離ly 外ngoại 五ngũ 塵trần 。 故cố 云vân 非phi 色sắc 。 執chấp 內nội 為vi 我ngã 。 故cố 云vân 非phi 空không 。 故cố 拘Câu 舍Xá 離Ly 等đẳng 。 計kế 此thử 為vi 神thần 我ngã 。 迷mê 昧muội 不bất 知tri 。 立lập 為vi 冥minh 初sơ 主chủ 諦đế 。 此thử 尚thượng 非phi 真chân 。 況huống 現hiện 行hành 緣duyên 塵trần 。 熾sí 然nhiên 分phân 別biệt 者giả 乎hồ 。 故cố 智trí 論luận 云vân 。 外ngoại 道đạo 通thông 力lực 。 至chí 八bát 萬vạn 劫kiếp 。 八bát 萬vạn 劫kiếp 外ngoại 。 冥minh 然nhiên 不bất 知tri 。 謂vị 為vi 冥minh 初sơ 。 從tùng 此thử 覺giác 知tri 初sơ 立lập 。 故cố 名danh 主chủ 諦đế 。 亦diệc 云vân 世thế 性tánh 。 謂vị 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 由do 冥minh 初sơ 而nhi 有hữu 此thử 性tánh 。 即tức 世thế 間gian 本bổn 性tánh 也dã 。 亦diệc 曰viết 自tự 然nhiên 。 謂vị 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 。 無vô 所sở 從tùng 故cố 。 所sở 以dĩ 從tùng 冥minh 生sanh 覺giác 。 亦diệc 名danh 為vi 大đại 。 即tức 中trung 陰ấm 識thức 也dã 。 從tùng 覺giác 生sanh 我ngã 心tâm 。 即tức 神thần 我ngã 也dã 。 從tùng 我ngã 心tâm 生sanh 五ngũ 微vi 。 從tùng 微vi 生sanh 五ngũ 大đại 。 從tùng 大đại 生sanh 十thập 一nhất 根căn 。 以dĩ 神thần 我ngã 為vi 主chủ 。 居cư 中trung 常thường 住trụ 。 不bất 壞hoại 不bất 敗bại 。 攝nhiếp 受thọ 諸chư 法pháp 。 凡phàm 二nhị 十thập 四tứ 諦đế 。 即tức 是thị 我ngã 所sở 。 皆giai 依y 神thần 我ngã 。 名danh 為vi 主chủ 諦đế 。 能năng 所sở 合hợp 論luận 。 成thành 二nhị 十thập 五ngũ 諦đế 。 離ly 諸chư 法pháp 緣duyên 者giả 。 以dĩ 此thử 冥minh 諦đế 。 即tức 滅diệt 法pháp 塵trần 神thần 我ngã 。 即tức 能năng 緣duyên 妄vọng 心tâm 。 言ngôn 能năng 緣duyên 神thần 我ngã 。 離ly 所sở 緣duyên 法pháp 塵trần 。 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 自tự 性tánh 也dã 。 由do 此thử 言ngôn 之chi 。 分phân 別biệt 聲thanh 者giả 。 還hoàn 之chi 於ư 聲thanh 。 分phân 別biệt 色sắc 者giả 。 還hoàn 之chi 於ư 色sắc 。 乃nãi 至chí 分phân 別biệt 冥minh 諦đế 者giả 。 還hoàn 之chi 於ư 冥minh 諦đế 。 汝nhữ 若nhược 認nhận 此thử 分phân 別biệt 。 以dĩ 為vi 心tâm 性tánh 者giả 。 則tắc 已dĩ 各các 有hữu 所sở 還hoàn 矣hĩ 。 云vân 何hà 是thị 汝nhữ 。 不bất 還hoàn 之chi 主chủ 乎hồ 。 拘câu 舍xá 離ly 即tức 末mạt 伽già 黎lê 異dị 稱xưng 也dã 。

△# 二nhị 顯hiển 見kiến 性tánh 無vô 還hoàn 。 三tam )# 一nhất 求cầu 示thị 無vô 還hoàn 。

阿A 難Nan 言ngôn 若nhược 我ngã 心tâm 性tánh 。 各các 有hữu 所sở 還hoàn 。 至chí 惟duy 垂thùy 哀ai 愍mẫn 。 為vì 我ngã 宣tuyên 說thuyết 。

此thử 因nhân 聞văn 有hữu 還hoàn 。 而nhi 求cầu 示thị 無vô 還hoàn 也dã 。 還hoàn 者giả 。 如như 借tá 來lai 之chi 物vật 。 必tất 要yếu 還hoàn 人nhân 。 若nhược 是thị 自tự 己kỷ 家gia 裏lý 物vật 。 則tắc 無vô 處xứ 可khả 還hoàn 。 所sở 以dĩ 當đương 機cơ 謂vị 。 若nhược 我ngã 能năng 緣duyên 心tâm 性tánh 。 各các 有hữu 所sở 還hoàn 。 而nhi 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 妙diệu 明minh 元nguyên 心tâm 。 云vân 何hà 謂vị 之chi 為vi 無vô 還hoàn 耶da 。 願nguyện 賜tứ 哀ai 愍mẫn 。 而nhi 為vi 我ngã 說thuyết 。 若nhược 無vô 垢cấu 謁yết 善thiện 權quyền 清thanh 問vấn 云vân 。 此thử 事sự 人nhân 人nhân 有hữu 分phần/phân 。 箇cá 箇cá 圓viên 成thành 是thị 否phủ/bĩ 。 清thanh 曰viết 然nhiên 。 公công 曰viết 。 為vi 甚thậm 麼ma 無vô 箇cá 入nhập 處xứ 。 清thanh 於ư 袖tụ 中trung 。 出xuất 數sổ 珠châu 示thị 之chi 曰viết 。 此thử 是thị 誰thùy 底để 。 公công 俛miễn 首thủ 無vô 對đối 。 清thanh 復phục 袖tụ 之chi 曰viết 。 若nhược 是thị 汝nhữ 底để 即tức 拈niêm 取thủ 去khứ 。 纔tài 涉thiệp 思tư 惟duy 。 便tiện 不bất 是thị 汝nhữ 底để 。 公công 悚tủng 然nhiên 。 故cố 知tri 纔tài 有hữu 分phân 別biệt 。 即tức 有hữu 可khả 還hoàn 也dã 。

△# 二nhị 正chánh 示thị 無vô 還hoàn (# 三tam )# 一nhất 明minh 見kiến 性tánh 即tức 真chân 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 且thả 汝nhữ 見kiến 我ngã 。 至chí 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 非phi 是thị 月nguyệt 影ảnh 。

此thử 欲dục 示thị 無vô 還hoàn 。 先tiên 明minh 是thị 性tánh 即tức 真chân 也dã 。 因nhân 當đương 機cơ 聞văn 分phân 別biệt 有hữu 還hoàn 。 遂toại 求cầu 妙diệu 心tâm 無vô 還hoàn 。 故cố 佛Phật 示thị 之chi 曰viết 。 無vô 還hoàn 者giả 。 即tức 在tại 有hữu 還hoàn 之chi 處xứ 。 不bất 必tất 離ly 波ba 而nhi 覓mịch 水thủy 也dã 。 且thả 汝nhữ 現hiện 前tiền 。 汝nhữ 見kiến 我ngã 時thời 。 一nhất 念niệm 未vị 生sanh 。 絕tuyệt 無vô 分phân 別biệt 。 不bất 雜tạp 於ư 色sắc 者giả 。 這giá 種chủng 見kiến 性tánh 。 即tức 是thị 真chân 精tinh 。 而nhi 此thử 光quang 明minh 本bổn 來lai 元nguyên 有hữu 。 但đãn 此thử 見kiến 精tinh 。 體thể 受thọ 妄vọng 熏huân 。 精tinh 分phần/phân 六lục 處xứ 。 未vị 能năng 旋toàn 六lục 亡vong 一nhất 。 湛trạm 入nhập 合hợp 湛trạm 。 故cố 但đãn 稱xưng 見kiến 精tinh 明minh 元nguyên 。 而nhi 不bất 稱xưng 妙diệu 精tinh 明minh 心tâm 。 是thị 知tri 其kỳ 體thể 已dĩ 具cụ 精tinh 明minh 。 惟duy 欠khiếm 於ư 妙diệu 耳nhĩ 。 雖tuy 然nhiên 非phi 即tức 。 妙diệu 精tinh 明minh 心tâm 。 正chánh 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 脇hiếp 之chi 月nguyệt 。 揑niết 目mục 所sở 成thành 。 雖tuy 與dữ 真chân 月nguyệt 無vô 二nhị 。 但đãn 多đa 一nhất 揑niết 。 非phi 若nhược 水thủy 中trung 月nguyệt 。 影ảnh 與dữ 真chân 月nguyệt 。 有hữu 天thiên 淵uyên 之chi 隔cách 也dã 。 良lương 由do 妙diệu 明minh 心tâm 性tánh 。 廣quảng 大đại 無vô 方phương 。 圓viên 滿mãn 無vô 相tướng 。 卒tuất 難nan 指chỉ 定định 。 故cố 托thác 見kiến 精tinh 。 方phương 便tiện 指chỉ 明minh 。 若nhược 從tùng 見kiến 精tinh 悟ngộ 入nhập 。 而nhi 全toàn 體thể 大đại 用dụng 。 即tức 在tại 茲tư 矣hĩ 。 故cố 月nguyệt 有hữu 三tam 。 一nhất 天thiên 上thượng 淨tịnh 月nguyệt 。 二nhị 揑niết 目mục 出xuất 月nguyệt 。 三tam 水thủy 中trung 影ảnh 月nguyệt 。 今kim 以dĩ 第đệ 一nhất 月nguyệt 。 喻dụ 妙diệu 明minh 心tâm 性tánh 。 第đệ 二nhị 月nguyệt 喻dụ 。 見kiến 精tinh 明minh 元nguyên 。 第đệ 三tam 月nguyệt 喻dụ 緣duyên 塵trần 分phân 別biệt 。 是thị 則tắc 未vị 得đắc 第đệ 一nhất 月nguyệt 者giả 。 當đương 亟# 認nhận 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 猶do 之chi 未vị 得đắc 妙diệu 精tinh 明minh 心tâm 者giả 。 當đương 亟# 認nhận 見kiến 精tinh 明minh 元nguyên 也dã 。 然nhiên 此thử 二nhị 月nguyệt 雖tuy 非phi 淨tịnh 月nguyệt 。 設thiết 離ly 淨tịnh 月nguyệt 。 必tất 無vô 二nhị 月nguyệt 可khả 得đắc 。 見kiến 精tinh 雖tuy 非phi 妙diệu 心tâm 。 設thiết 離ly 妙diệu 心tâm 。 必tất 無vô 見kiến 精tinh 。 可khả 得đắc 以dĩ 見kiến 從tùng 心tâm 起khởi 。 全toàn 體thể 即tức 心tâm 。 但đãn 當đương 由do 見kiến 精tinh 而nhi 入nhập 真chân 心tâm 。 不bất 可khả 執chấp 見kiến 精tinh 而nhi 當đương 真chân 性tánh 。 以dĩ 去khứ 見kiến 中trung 之chi 妄vọng 。 即tức 是thị 真chân 心tâm 。 如như 除trừ 眼nhãn 上thượng 之chi 揑niết 。 即tức 是thị 真chân 月nguyệt 。 固cố 不bất 可khả 分phần/phân 而nhi 為vi 二nhị 。 亦diệc 不bất 得đắc 混hỗn 而nhi 為vi 一nhất 也dã 。

△# 二nhị 示thị 可khả 還hoàn 非phi 真chân 。

汝nhữ 應ưng 諦đế 聽thính 。 今kim 當đương 示thị 汝nhữ 。 至chí 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 不bất 出xuất 斯tư 類loại 。

此thử 欲dục 示thị 無vô 還hoàn 之chi 見kiến 。 先tiên 標tiêu 可khả 還hoàn 之chi 相tướng 也dã 。 故cố 誡giới 之chi 曰viết 。 汝nhữ 應ưng 諦đế 聽thính 。 今kim 當đương 示thị 汝nhữ 。 無vô 還hoàn 之chi 地địa 。 意ý 謂vị 非phi 可khả 還hoàn 之chi 相tướng 。 莫mạc 顯hiển 無vô 還hoàn 之chi 見kiến 。 故cố 先tiên 明minh 可khả 還hoàn 也dã 。 阿A 難Nan 汝nhữ 還hoàn 見kiến 此thử 大đại 講giảng 堂đường 乎hồ 。 洞đỗng 開khai 之chi 時thời 。 旭# 日nhật 東đông 昇thăng 。 則tắc 見kiến 明minh 相tướng 。 中trung 夜dạ 黑hắc 月nguyệt 。 晦hối 瞑minh 之chi 時thời 。 則tắc 見kiến 暗ám 相tướng 。 戶hộ 牖dũ 之chi 隙khích 。 則tắc 見kiến 通thông 相tương/tướng 。 墻tường 宇vũ 之chi 間gian 。 則tắc 見kiến 壅ủng 相tương/tướng 。 分phân 別biệt 此thử 等đẳng 之chi 處xứ 。 則tắc 見kiến 緣duyên 相tương/tướng 。 頑ngoan 虗hư 而nhi 豁hoát 達đạt 者giả 。 即tức 是thị 空không 相tương/tướng 。 鬱uất # 而nhi 昏hôn 擾nhiễu 者giả 。 乃nãi 為vi 塵trần 相tương/tướng 。 澄trừng 霽tễ 而nhi 斂liểm 氛phân 者giả 。 為vi 清thanh 淨tịnh 相tương/tướng 。 然nhiên 此thử 八bát 相tương/tướng 亦diệc 有hữu 能năng 所sở 之chi 辯biện 。 而nhi 分phân 別biệt 妄vọng 見kiến 。 自tự 屬thuộc 能năng 緣duyên 。 餘dư 之chi 七thất 種chủng 。 不bất 出xuất 明minh 暗ám 。 色sắc 空không 俱câu 係hệ 眼nhãn 家gia 之chi 境cảnh 。 自tự 屬thuộc 所sở 緣duyên 。 而nhi 能năng 所sở 之chi 相tướng 。 各các 自tự 有hữu 因nhân 。 相tương/tướng 假giả 因nhân 成thành 。 則tắc 同đồng 變biến 化hóa 。 汝nhữ 咸hàm 看khán 此thử 。 諸chư 變biến 化hóa 相tướng 。 吾ngô 今kim 各các 還hoàn 。 本bổn 所sở 因nhân 處xứ 。 云vân 何hà 本bổn 因nhân 。 如như 本bổn 因nhân 何hà 物vật 而nhi 來lai 者giả 。 亦diệc 還hoàn 隨tùy 何hà 物vật 而nhi 去khứ 也dã 。 然nhiên 此thử 諸chư 變biến 化hóa 相tương/tướng 。 各các 有hữu 來lai 因nhân 。 今kim 將tương 明minh 相tướng 還hoàn 本bổn 日nhật 輪luân 。 暗ám 相tướng 還hoàn 本bổn 黑hắc 月nguyệt 。 通thông 相tương/tướng 還hoàn 本bổn 戶hộ 牖dũ 。 壅ủng 相tương/tướng 還hoàn 本bổn 墻tường 宇vũ 。 能năng 緣duyên 之chi 見kiến 。 還hoàn 本bổn 分phân 別biệt 。 頑ngoan 虗hư 之chi 相tướng 。 還hoàn 本bổn 太thái 空không 。 鬱uất # 之chi 相tướng 。 還hoàn 本bổn 微vi 塵trần 。 清thanh 明minh 之chi 相tướng 。 還hoàn 本bổn 澄trừng 霽tễ 。 則tắc 知tri 世thế 間gian 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 之chi 相tướng 。 不bất 出xuất 斯tư 類loại 。 皆giai 妄vọng 非phi 真chân 。 離ly 塵trần 無vô 體thể 。 俱câu 屬thuộc 可khả 還hoàn 者giả 也dã 。

△# 三tam 顯hiển 無vô 還hoàn 乃nãi 真chân 。

汝nhữ 見kiến 八bát 種chủng 。 見kiến 精tinh 明minh 性tánh 。 至chí 不bất 汝nhữ 還hoàn 者giả 。 非phi 汝nhữ 而nhi 誰thùy 。

此thử 正chánh 顯hiển 見kiến 性tánh 無vô 還hoàn 。 乃nãi 為vi 真chân 主chủ 人nhân 也dã 。 意ý 謂vị 汝nhữ 見kiến 八bát 種chủng 。 塵trần 相tương/tướng 面diện 對đối 塵trần 不bất 雜tạp 之chi 。 見kiến 精tinh 明minh 性tánh 。 於ư 此thử 八bát 相tương/tướng 之chi 中trung 。 必tất 當đương 欲dục 於ư 何hà 相tương/tướng 而nhi 俱câu 還hoàn 耶da 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 於ư 明minh 相tướng 俱câu 還hoàn 。 則tắc 無vô 明minh 時thời 。 暗ám 相tướng 現hiện 前tiền 。 復phục 將tương 誰thùy 見kiến 耶da 。 然nhiên 雖tuy 明minh 暗ám 等đẳng 。 相tương/tướng 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 變biến 化hóa 不bất 停đình 。 而nhi 汝nhữ 之chi 見kiến 精tinh 。 一nhất 時thời 俱câu 見kiến 。 足túc 知tri 諸chư 相tướng 。 於ư 汝nhữ 見kiến 精tinh 之chi 中trung 。 自tự 生sanh 自tự 滅diệt 。 自tự 相tương/tướng 變biến 化hóa 。 而nhi 汝nhữ 之chi 見kiến 精tinh 。 昭chiêu 然nhiên 不bất 昧muội 。 凝ngưng 然nhiên 不bất 變biến 。 寧ninh 同đồng 分phân 別biệt 妄vọng 見kiến 。 與dữ 明minh 暗ám 色sắc 空không 。 而nhi 俱câu 還hoàn 耶da 。 若nhược 能năng 所sở 諸chư 相tướng 俱câu 可khả 還hoàn 者giả 。 自tự 然nhiên 非phi 汝nhữ 真chân 性tánh 。 汝nhữ 當đương 捐quyên 捨xả 。 既ký 是thị 汝nhữ 之chi 見kiến 精tinh 。 不bất 可khả 還hoàn 於ư 諸chư 相tướng 。 便tiện 是thị 自tự 己kỷ 真chân 主chủ 人nhân 矣hĩ 。 設thiết 云vân 。 非phi 汝nhữ 且thả 道đạo 又hựu 是thị 誰thùy 耶da 。 此thử 處xứ 獨độc 指chỉ 見kiến 精tinh 無vô 還hoàn 者giả 。 蓋cái 見kiến 精tinh 不bất 離ly 真chân 性tánh 。 故cố 兼kiêm 明minh 性tánh 而nhi 舉cử 之chi 。 向hướng 後hậu 至chí 同đồng 別biệt 二nhị 種chủng 妄vọng 見kiến 。 下hạ 方phương 遣khiển 此thử 見kiến 精tinh 。 獨độc 顯hiển 真chân 性tánh 。 如như 除trừ 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 以dĩ 見kiến 淨tịnh 月nguyệt 也dã 。

△# 三tam 結kết 責trách 自tự 淪luân 。

則tắc 知tri 汝nhữ 心tâm 。 本bổn 玅# 明minh 淨tịnh (# 至chí 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 名danh 可khả 憐lân 愍mẫn 。

此thử 責trách 迷mê 見kiến 精tinh 而nhi 認nhận 緣duyên 心tâm 也dã 。 意ý 謂vị 若nhược 能năng 知tri 此thử 見kiến 精tinh 。 則tắc 知tri 汝nhữ 之chi 真chân 心tâm 不bất 待đãi 修tu 為vi 而nhi 本bổn 妙diệu 。 不bất 待đãi 揩khai 磨ma 而nhi 本bổn 明minh 。 不bất 待đãi 洗tẩy 滌địch 而nhi 本bổn 淨tịnh 也dã 。 但đãn 由do 汝nhữ 執chấp 能năng 緣duyên 妄vọng 心tâm 。 自tự 迷mê 自tự 悶muộn 。 喪táng 失thất 本bổn 有hữu 。 枉uổng 受thọ 輪luân 迴hồi 。 故cố 於ư 生sanh 來lai 死tử 去khứ 二nhị 者giả 之chi 中trung 。 長trường/trưởng 被bị 攀phàn 緣duyên 妄vọng 想tưởng 。 漂phiêu 流lưu 沉trầm 溺nịch 。 永vĩnh 無vô 出xuất 期kỳ 。 皆giai 其kỳ 自tự 取thủ 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 今kim 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 名danh 為vi 可khả 憐lân 。 而nhi 可khả 愍mẫn 者giả 矣hĩ 。

△# 六lục 顯hiển 見kiến 非phi 物vật (# 二nhị )# 一nhất 當đương 機cơ 伸thân 問vấn 。

阿A 難Nan 言ngôn 我ngã 雖tuy 識thức 此thử 。 見kiến 性tánh 無vô 還hoàn 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 是thị 我ngã 真chân 性tánh 。

此thử 伸thân 問vấn 呈trình 疑nghi 而nhi 請thỉnh 決quyết 也dã 。 意ý 謂vị 上thượng 承thừa 佛Phật 示thị 。 雖tuy 知tri 此thử 見kiến 不bất 與dữ 諸chư 相tướng 俱câu 還hoàn 。 然nhiên 常thường 與dữ 明minh 暗ám 色sắc 空không 。 水thủy 陸lục 等đẳng 物vật 。 混hỗn 雜tạp 無vô 分phần/phân 。 今kim 於ư 諸chư 物vật 之chi 中trung 。 云vân 何hà 辯biện 別biệt 。 得đắc 知tri 此thử 見kiến 即tức 是thị 我ngã 之chi 真chân 性tánh 耶da 。

△# 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 顯hiển (# 四tứ )# 一nhất 標tiêu 定định 能năng 所sở (# 二nhị )# 一nhất 明minh 能năng 見kiến 性tánh 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 吾ngô 今kim 問vấn 汝nhữ 。 至chí 眾chúng 生sanh 洞đỗng 視thị 。 不bất 過quá 分phần 寸thốn 。

此thử 明minh 能năng 見kiến 五ngũ 種chủng 現hiện 量lượng 之chi 性tánh 也dã 。 正chánh 述thuật 當đương 機cơ 雖tuy 未vị 曾tằng 得đắc 無vô 漏lậu 禪thiền 定định 清thanh 淨tịnh 天thiên 眼nhãn 。 然nhiên 承thừa 仗trượng 佛Phật 力lực 。 已dĩ 見kiến 初sơ 禪thiền 。 得đắc 無vô 遮già 障chướng 阻trở 礙ngại 也dã 。 阿A 那Na 律Luật 云vân 不bất 滅diệt 。 昔tích 因nhân 施thí 供cung 。 受thọ 福phước 不bất 滅diệt 。 又hựu 云vân 無vô 貧bần 。 常thường 受thọ 天thiên 福phước 。 故cố 是thị 佛Phật 從tùng 弟đệ 晝trú 眠miên 被bị 訶ha 。 因nhân 而nhi 廢phế 寢tẩm 。 遂toại 致trí 失thất 明minh 。 後hậu 修tu 樂nhạo 見kiến 。 照chiếu 明minh 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 故cố 獲hoạch 半bán 頭đầu 天thiên 眼nhãn 。 所sở 以dĩ 答đáp 嚴nghiêm 淨tịnh 梵Phạm 王Vương 云vân 。 吾ngô 見kiến 此thử 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 土độ 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 如như 觀quan 掌chưởng 中trung 。 菴am 摩ma 勒lặc 果quả 。 今kim 言ngôn 閻Diêm 浮Phù 者giả 。 以dĩ 大Đại 千Thiên 皆giai 有hữu 閻Diêm 浮Phù 。 舉cử 別biệt 顯hiển 總tổng 也dã 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 一nhất 切thiết 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 皆giai 言ngôn 佛Phật 在tại 中trung 者giả 。 是thị 矣hĩ 。 菴am 摩ma 勒lặc 果quả 。 形hình 似tự 梹# 榔# 。 食thực 之chi 除trừ 風phong 冷lãnh 。 此thử 云vân 難nạn/nan 分phân 別biệt 。 以dĩ 桃đào 柰nại 相tương/tướng 疑nghi 。 生sanh 熟thục 難nạn/nan 分phần/phân 也dã 。 彼bỉ 土độ 風phong 俗tục 。 尋tầm 嘗thường 手thủ 執chấp 此thử 果quả 。 即tức 取thủ 為ví 喻dụ 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 見kiến 百bách 千thiên 界giới 者giả 。 以dĩ 初Sơ 地Địa 見kiến 百bách 界giới 。 二nhị 地địa 見kiến 千thiên 界giới 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 見kiến 無vô 量lượng 不bất 可khả 說thuyết 佛Phật 。 剎sát 微vi 塵trần 數số 界giới 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 無vô 所sở 不bất 矚chú 者giả 。 以dĩ 佛Phật 具cụ 五ngũ 眼nhãn 。 窮cùng 盡tận 法Pháp 界Giới 。 若nhược 至chí 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 洞đỗng 然nhiên 而nhi 視thị 。 亦diệc 不bất 過quá 分phần 寸thốn 而nhi 已dĩ 。 所sở 謂vị 隔cách 紙chỉ 膜mô 。 則tắc 不bất 見kiến 外ngoại 物vật 。 隔cách 皮bì 膚phu 。 則tắc 不bất 見kiến 五ngũ 臟tạng 矣hĩ 。 然nhiên 云vân 五ngũ 種chủng 現hiện 量lượng 性tánh 者giả 。 以dĩ 見kiến 初sơ 禪thiền 。 此thử 有hữu 學học 人nhân 慧tuệ 眼nhãn 現hiện 量lượng 之chi 性tánh 也dã 。 見kiến 閻Diêm 浮Phù 。 乃nãi 無Vô 學Học 人nhân 天thiên 眼nhãn 現hiện 量lượng 之chi 性tánh 也dã 。 見kiến 百bách 千thiên 。 則tắc 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 眼nhãn 現hiện 量lượng 之chi 性tánh 也dã 。 見kiến 微vi 塵trần 土thổ 。 是thị 如Như 來Lai 佛Phật 眼nhãn 現hiện 量lượng 之chi 性tánh 也dã 。 見kiến 分phần/phân 寸thốn 。 即tức 眾chúng 生sanh 肉nhục 眼nhãn 現hiện 量lượng 之chi 性tánh 也dã 。 由do 此thử 五ngũ 眼nhãn 不bất 同đồng 。 是thị 故cố 五ngũ 量lượng 亦diệc 異dị 。 然nhiên 皆giai 八bát 識thức 現hiện 量lượng 。 見kiến 性tánh 所sở 矚chú 。 以dĩ 見kiến 精tinh 緣duyên 現hiện 量lượng 境cảnh 。 不bất 生sanh 分phân 別biệt 處xứ 。 即tức 是thị 真chân 性tánh 。 此thử 因nhân 當đương 機cơ 。 前tiền 問vấn 云vân 。 何hà 得đắc 知tri 是thị 我ngã 真chân 性tánh 。 此thử 現hiện 量lượng 見kiến 性tánh 。 即tức 汝nhữ 真chân 性tánh 也dã 。 然nhiên 此thử 五ngũ 種chủng 寬khoan 至chí 法Pháp 界Giới 。 狹hiệp 至chí 分phần/phân 寸thốn 。 其kỳ 量lượng 雖tuy 殊thù 。 而nhi 能năng 見kiến 之chi 性tánh 。 則tắc 無vô 異dị 也dã 。

△# 二nhị 明minh 所sở 見kiến 物vật 。

阿A 難Nan 且thả 吾ngô 與dữ 汝nhữ 。 觀quán 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 至chí 無vô 非phi 前tiền 塵trần 。 分phân 別biệt 留lưu 礙ngại 。

此thử 獨độc 約ước 當đương 機cơ 現hiện 量lượng 所sở 見kiến 之chi 物vật 也dã 。 意ý 謂vị 餘dư 之chi 四tứ 見kiến 。 姑cô 置trí 勿vật 論luận 。 但đãn 且thả 就tựu 汝nhữ 現hiện 量lượng 見kiến 性tánh 。 而nhi 試thí 言ngôn 之chi 。 至chí 如như 吾ngô 與dữ 汝nhữ 。 觀quán 四Tứ 大Đại 天Thiên 王Vương 。 所sở 住trụ 宮cung 殿điện 。 止chỉ 在tại 須Tu 彌Di 山Sơn 腰yêu 。 然nhiên 而nhi 上thượng 齊tề 日nhật 月nguyệt 。 下hạ 至chí 大đại 地địa 。 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 周chu 徧biến 眺# 覧# 。 如như 有hữu 情tình 之chi 物vật 。 則tắc 有hữu 水thủy 居cư 者giả 陸lục 處xứ 者giả 空không 行hành 者giả 。 此thử 指chỉ 一nhất 切thiết 物vật 類loại 所sở 在tại 之chi 處xứ 也dã 。 而nhi 無vô 情tình 之chi 相tướng 。 則tắc 有hữu 晦hối 瞑minh 。 而nhi 昏hôn 暗ám 者giả 。 晴tình 霽tễ 而nhi 清thanh 明minh 者giả 。 此thử 言ngôn 朝triêu 暮mộ 晴tình 陰ấm 之chi 相tướng 也dã 。 然nhiên 此thử 種chủng 種chủng 情tình 與dữ 無vô 情tình 。 殊thù 形hình 異dị 象tượng 。 無vô 非phi 前tiền 塵trần 。 分phân 別biệt 之chi 物vật 。 皆giai 是thị 眼nhãn 家gia 所sở 對đối 。 遮già 留lưu 障chướng 礙ngại 之chi 境cảnh 。 乃nãi 汝nhữ 見kiến 所sở 緣duyên 者giả 也dã 。

△# 二nhị 就tựu 中trung 揀giản 擇trạch 。

汝nhữ 應ưng 於ư 此thử 。 分phân 別biệt 自tự 他tha 。 至chí 誰thùy 是thị 我ngã 體thể 。 誰thùy 為vi 物vật 象tượng 。

此thử 令linh 當đương 機cơ 。 就tựu 上thượng 能năng 所sở 見kiến 中trung 。 而nhi 揀giản 擇trạch 其kỳ 自tự 性tánh 也dã 。 故cố 言ngôn 汝nhữ 應ưng 於ư 此thử 。 上thượng 來lai 我ngã 說thuyết 能năng 見kiến 所sở 見kiến 。 仔tử 細tế 分phân 別biệt 。 辯biện 其kỳ 自tự 他tha 。 蓋cái 自tự 即tức 見kiến 性tánh 。 他tha 即tức 物vật 象tượng 也dã 。 然nhiên 令linh 當đương 機cơ 自tự 擇trạch 者giả 。 正chánh 謂vị 把bả 手thủ 牽khiên 人nhân 行hành 不bất 得đắc 。 惟duy 人nhân 自tự 肎# 乃nãi 方phương 前tiền 。 故cố 言ngôn 今kim 吾ngô 將tương 汝nhữ 。 將tương 謂vị 將tương 就tựu 誰thùy 即tức 誰thùy 何hà 。 意ý 謂vị 今kim 日nhật 吾ngô 且thả 不bất 與dữ 汝nhữ 道đạo 破phá 。 就tựu 要yếu 令linh 汝nhữ 自tự 家gia 具cụ 眼nhãn 。 於ư 此thử 能năng 見kiến 所sở 見kiến 二nhị 者giả 之chi 中trung 。 細tế 細tế 揀giản 擇trạch 看khán 。 何hà 者giả 是thị 我ngã 阿A 難Nan 見kiến 性tánh 自tự 體thể 。 而nhi 為vi 能năng 見kiến 者giả 也dã 。 何hà 者giả 是thị 他tha 外ngoại 物vật 形hình 象tượng 。 而nhi 為vi 所sở 見kiến 者giả 也dã 。 如như 此thử 辯biện 別biệt 。 歷lịch 歷lịch 分phân 明minh 。 自tự 然nhiên 得đắc 知tri 汝nhữ 之chi 性tánh 矣hĩ 。 此thử 因nhân 前tiền 問vấn 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 是thị 我ngã 真chân 性tánh 。 故cố 佛Phật 令linh 其kỳ 自tự 揀giản 自tự 擇trạch 。 但đãn 能năng 擇trạch 得đắc 我ngã 之chi 見kiến 性tánh 。 自tự 然nhiên 得đắc 知tri 我ngã 真chân 性tánh 矣hĩ 。

△# 三tam 物vật 見kiến 分phân 明minh 四tứ )# 一nhất 正chánh 明minh 物vật 不bất 是thị 見kiến 。

阿A 難Nan 極cực 汝nhữ 見kiến 源nguyên 。 從tùng 日nhật 月nguyệt 宮cung 。 至chí 草thảo 芥giới 人nhân 畜súc 。 咸hàm 物vật 非phi 汝nhữ 。

此thử 因nhân 上thượng 令linh 當đương 機cơ 自tự 揀giản 自tự 擇trạch 。 而nhi 不bất 能năng 辯biện 別biệt 。 故cố 佛Phật 於ư 此thử 向hướng 下hạ 。 共cộng 以dĩ 四tứ 番phiên 。 展triển 轉chuyển 發phát 明minh 也dã 。 此thử 則tắc 正chánh 明minh 物vật 象tượng 非phi 見kiến 性tánh 也dã 。 極cực 窮cùng 也dã 。 見kiến 源nguyên 即tức 見kiến 性tánh 也dã 。 意ý 謂vị 儘# 汝nhữ 眼nhãn 力lực 。 窮cùng 汝nhữ 見kiến 精tinh 。 從tùng 日nhật 月nguyệt 宮cung 。 而nhi 觀quán 此thử 最tối 上thượng 物vật 象tượng 。 是thị 物vật 也dã 。 而nhi 非phi 汝nhữ 。 又hựu 至chí 七thất 金kim 山sơn 周chu 圍vi 。 徧biến 覽lãm 諦đế 視thị 而nhi 觀quán 此thử 最tối 下hạ 物vật 象tượng 。 雖tuy 有hữu 種chủng 種chủng 光quang 明minh 。 然nhiên 亦diệc 物vật 也dã 。 而nhi 非phi 汝nhữ 。 不bất 唯duy 最tối 高cao 最tối 下hạ 。 而nhi 遠viễn 者giả 即tức 漸tiệm 漸tiệm 附phụ 近cận 。 更cánh 觀quán 中trung 間gian 雲vân 之chi 騰đằng 鳥điểu 之chi 飛phi 風phong 之chi 動động 塵trần 之chi 起khởi 。 以dĩ 至chí 樹thụ 木mộc 也dã 。 山sơn 川xuyên 也dã 。 草thảo 芥giới 也dã 。 人nhân 畜súc 也dã 。 此thử 居cư 中trung 附phụ 近cận 之chi 物vật 相tương/tướng 。 則tắc 皆giai 是thị 物vật 。 而nhi 非phi 汝nhữ 之chi 見kiến 性tánh 也dã 。 所sở 謂vị 誰thùy 是thị 物vật 相tương/tướng 者giả 。 此thử 是thị 矣hĩ 。 梵Phạn 語ngữ 彌di 樓lâu 。 此thử 云vân 光quang 明minh 。 即tức 七thất 金kim 山sơn 也dã 。 以dĩ 金kim 色sắc 光quang 明minh 故cố 。 此thử 山sơn 環hoàn 列liệt 。 須Tu 彌Di 山Sơn 外ngoại 。 分phần/phân 峙trĩ 七thất 海hải 之chi 間gian 。 皆giai 以dĩ 純thuần 金kim 為vi 體thể 。 一nhất 名danh 持trì 雙song 。 二nhị 名danh 持trì 軸trục 。 三tam 名danh 擔đảm 木mộc 。 四tứ 名danh 善Thiện 見Kiến 。 五ngũ 名danh 馬mã 耳nhĩ 。 六lục 名danh 象tượng 鼻tị 。 七thất 名danh 魚ngư 嘴chủy 。 此thử 中trung 光quang 明minh 最tối 多đa 。 故cố 言ngôn 種chủng 種chủng 也dã 。

△# 二nhị 正chánh 明minh 見kiến 不bất 是thị 物vật 。

阿A 難Nan 是thị 諸chư 近cận 遠viễn 諸chư 有hữu 物vật 性tánh 。 至chí 此thử 精tinh 妙diệu 明minh 。 誠thành 汝nhữ 見kiến 性tánh 。

此thử 正chánh 明minh 見kiến 性tánh 非phi 物vật 也dã 。 以dĩ 上thượng 指chỉ 諸chư 物vật 皆giai 非phi 見kiến 性tánh 。 則tắc 其kỳ 見kiến 性tánh 自tự 應ưng 擇trạch 出xuất 。 然nhiên 彼bỉ 不bất 解giải 。 故cố 復phục 示thị 曰viết 。 阿A 難Nan 今kim 汝nhữ 所sở 見kiến 。 是thị 諸chư 在tại 近cận 在tại 遠viễn 。 若nhược 大đại 若nhược 小tiểu 。 諸chư 有hữu 物vật 象tượng 。 千thiên 態thái 萬vạn 狀trạng 。 列liệt 在tại 眼nhãn 前tiền 。 而nhi 汝nhữ 見kiến 性tánh 。 照chiếu 了liễu 無vô 遺di 。 雖tuy 其kỳ 物vật 有hữu 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 然nhiên 而nhi 皆giai 一nhất 見kiến 精tinh 所sở 矚chú 。 不bất 相tương 雜tạp 亂loạn 。 當đương 知tri 雖tuy 則tắc 物vật 類loại 。 自tự 有hữu 差sai 別biệt 。 非phi 汝nhữ 見kiến 性tánh 。 有hữu 所sở 差sai 別biệt 。 即tức 此thử 見kiến 精tinh 而nhi 不bất 混hỗn 雜tạp 於ư 物vật 者giả 。 是thị 汝nhữ 妙diệu 淨tịnh 明minh 心tâm 。 故cố 知tri 此thử 心tâm 誠thành 不bất 離ly 汝nhữ 眼nhãn 中trung 見kiến 性tánh 。 云vân 何hà 汝nhữ 還hoàn 於ư 諸chư 物vật 中trung 。 不bất 能năng 揀giản 擇trạch 耶da 。 所sở 謂vị 誰thùy 是thị 我ngã 體thể 者giả 。 此thử 是thị 矣hĩ 。 此thử 正chánh 酧# 其kỳ 云vân 何hà 得đắc 。 知tri 是thị 我ngã 真chân 性tánh 之chi 問vấn 也dã 。

△# 三tam 反phản 辯biện 見kiến 不bất 是thị 物vật 。

若nhược 見kiến 是thị 物vật 。 則tắc 汝nhữ 亦diệc 可khả 。 至chí 自tự 然nhiên 非phi 物vật 。 云vân 何hà 非phi 汝nhữ 。

此thử 反phản 明minh 見kiến 性tánh 非phi 物vật 也dã 。 承thừa 上thượng 云vân 。 豈khởi 獨độc 物vật 不bất 是thị 見kiến 。 見kiến 亦diệc 不bất 是thị 物vật 。 意ý 謂vị 若nhược 汝nhữ 見kiến 是thị 物vật 。 則tắc 我ngã 見kiến 亦diệc 是thị 物vật 。 然nhiên 汝nhữ 亦diệc 可khả 以dĩ 能năng 見kiến 吾ngô 之chi 見kiến 矣hĩ 。 恐khủng 彼bỉ 謬mậu 計kế 云vân 。 與dữ 我ngã 同đồng 觀quán 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 宮cung 及cập 一nhất 切thiết 物vật 象tượng 之chi 時thời 。 世Thế 尊Tôn 之chi 見kiến 。 即tức 在tại 一nhất 切thiết 物vật 中trung 。 我ngã 豈khởi 不bất 得đắc 而nhi 見kiến 耶da 。 故cố 牒điệp 之chi 曰viết 。 若nhược 謂vị 汝nhữ 我ngã 同đồng 見kiến 物vật 時thời 。 名danh 為vi 見kiến 吾ngô 之chi 見kiến 者giả 。 則tắc 我ngã 收thu 視thị 返phản 觀quán 。 不bất 見kiến 物vật 時thời 。 汝nhữ 何hà 不bất 併tinh 我ngã 不bất 見kiến 之chi 見kiến 。 而nhi 亦diệc 見kiến 之chi 乎hồ 。 而nhi 即tức 指chỉ 其kỳ 定định 在tại 於ư 何hà 處xứ 耶da 。 若nhược 我ngã 收thu 視thị 返phản 觀quán 。 不bất 見kiến 物vật 時thời 。 汝nhữ 既ký 不bất 能năng 見kiến 吾ngô 。 不bất 見kiến 之chi 處xứ 。 則tắc 吾ngô 見kiến 物vật 之chi 時thời 。 汝nhữ 又hựu 豈khởi 能năng 見kiến 吾ngô 見kiến 物vật 之chi 見kiến 哉tai 。 恐khủng 復phục 謬mậu 計kế 。 我ngã 不bất 見kiến 時thời 。 即tức 是thị 見kiến 佛Phật 。 不bất 見kiến 之chi 見kiến 。 故cố 牒điệp 破phá 云vân 。 若nhược 以dĩ 汝nhữ 不bất 見kiến 時thời 。 即tức 是thị 見kiến 吾ngô 不bất 見kiến 之chi 見kiến 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 是thị 汝nhữ 自tự 。 不bất 見kiến 之chi 處xứ 。 然nhiên 則tắc 非phi 彼bỉ 如Như 來Lai 不bất 見kiến 之chi 見kiến 相tương/tướng 也dã 。 豈khởi 可khả 以dĩ 汝nhữ 妄vọng 心tâm 揣đoàn 度độ 。 所sở 謂vị 不bất 見kiến 之chi 處xứ 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 不bất 見kiến 之chi 見kiến 相tương/tướng 哉tai 。 若nhược 汝nhữ 實thật 不bất 見kiến 佛Phật 。 不bất 見kiến 之chi 地địa 。 則tắc 此thử 見kiến 性tánh 自tự 然nhiên 。 而nhi 非phi 有hữu 相tướng 之chi 物vật 矣hĩ 。 云vân 何hà 不bất 是thị 汝nhữ 之chi 自tự 性tánh 見kiến 耶da 。

△# 四tứ 反phản 辯biện 物vật 不bất 是thị 見kiến 。

又hựu 則tắc 汝nhữ 今kim 。 見kiến 物vật 之chi 時thời 。 至chí )# 見kiến 性tánh 周chu 徧biến 。 非phi 汝nhữ 而nhi 誰thùy 。

此thử 反phản 明minh 物vật 象tượng 非phi 見kiến 性tánh 也dã 。 承thừa 上thượng 云vân 。 汝nhữ 之chi 見kiến 性tánh 。 若nhược 是thị 物vật 者giả 。 則tắc 物vật 亦diệc 汝nhữ 之chi 見kiến 矣hĩ 。 而nhi 汝nhữ 今kim 見kiến 物vật 之chi 時thời 。 汝nhữ 既ký 見kiến 物vật 。 物vật 若nhược 有hữu 見kiến 。 亦diệc 應ưng 見kiến 汝nhữ 。 則tắc 是thị 有hữu 情tình 之chi 見kiến 體thể 。 與dữ 無vô 情tình 之chi 物vật 象tượng 。 紛phân 然nhiên 雜tạp 亂loạn 。 不bất 可khả 辯biện 矣hĩ 。 且thả 汝nhữ 見kiến 與dữ 我ngã 見kiến 。 亦diệc 成thành 可khả 見kiến 矣hĩ 。 若nhược 然nhiên 則tắc 不bất 知tri 誰thùy 汝nhữ 誰thùy 我ngã 。 誰thùy 能năng 誰thùy 所sở 。 誰thùy 為vi 正chánh 報báo 。 誰thùy 為vi 依y 報báo 。 誰thùy 為vi 我ngã 體thể 。 誰thùy 為vi 物vật 象tượng 。 則tắc 汝nhữ 與dữ 我ngã 。 併tinh 諸chư 世thế 間gian 。 一nhất 概khái 莫mạc 辯biện 。 混hỗn 雜tạp 難nạn/nan 分phần/phân 。 而nhi 不bất 成thành 安an 立lập 矣hĩ 。 有hữu 是thị 理lý 哉tai 。 今kim 汝nhữ 見kiến 物vật 見kiến 我ngã 之chi 時thời 。 若nhược 一nhất 定định 是thị 汝nhữ 之chi 見kiến 。 而nhi 非phi 我ngã 之chi 見kiến 。 是thị 汝nhữ 我ngã 分phân 明minh 。 現hiện 成thành 安an 立lập 。 則tắc 情tình 與dữ 無vô 情tình 。 自tự 他tha 依y 正chánh 。 物vật 象tượng 我ngã 體thể 。 判phán 然nhiên 不bất 混hỗn 。 即tức 知tri 見kiến 性tánh 離ly 諸chư 物vật 象tượng 。 縱túng/tung 汝nhữ 現hiện 前tiền 。 觀quán 四Tứ 天Thiên 王Vương 宮cung 。 以dĩ 至chí 草thảo 芥giới 人nhân 物vật 。 皆giai 汝nhữ 自tự 己kỷ 見kiến 性tánh 周chu 徧biến 。 總tổng 不bất 屬thuộc 物vật 。 亦diệc 不bất 屬thuộc 我ngã 。 豈khởi 非phi 汝nhữ 之chi 見kiến 性tánh 。 而nhi 更cánh 屬thuộc 誰thùy 乎hồ 。 諸chư 世thế 間gian 指chỉ 情tình 與dữ 無vô 情tình 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 柰nại 耶da 此thử 云vân 法pháp 式thức 。 亦diệc 云vân 安an 立lập 。 以dĩ 諸chư 經kinh 論luận 說thuyết 世thế 諦đế 為vi 安an 立lập 諦đế 。 然nhiên 安an 立lập 者giả 。 謂vị 但đãn 凡phàm 諸chư 法pháp 。 各các 有hữu 一nhất 定định 。 而nhi 不bất 可khả 混hỗn 所sở 安an 之chi 位vị 次thứ 所sở 立lập 之chi 彊cường/cưỡng/cương 界giới 也dã 。

△# 四tứ 責trách 疑nghi 自tự 性tánh 。

云vân 何hà 自tự 疑nghi 。 汝nhữ 之chi 真chân 性tánh 。 性tánh 汝nhữ 不bất 真chân 。 取thủ 我ngã 求cầu 實thật 。

此thử 責trách 當đương 機cơ 。 自tự 疑nghi 其kỳ 性tánh 也dã 。 云vân 何hà 下hạ 。 正chánh 責trách 辭từ 也dã 。 意ý 謂vị 汝nhữ 何hà 不bất 自tự 信tín 。 而nhi 反phản 自tự 疑nghi 耶da 。 蓋cái 此thử 真chân 性tánh 。 汝nhữ 固cố 有hữu 之chi 。 性tánh 本bổn 在tại 汝nhữ 。 而nhi 不bất 以dĩ 為vi 真chân 。 反phản 取thủ 我ngã 言ngôn 。 以dĩ 求cầu 其kỳ 實thật 。 然nhiên 猶do 問vấn 言ngôn 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 是thị 我ngã 真chân 性tánh 。 豈khởi 不bất 謬mậu 哉tai 。

△# 七thất 顯hiển 見kiến 無vô 礙ngại (# 三tam )# 一nhất 當đương 機cơ 因nhân 塵trần 疑nghi 礙ngại 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 若nhược 此thử 見kiến 性tánh 。 至chí 願nguyện 垂thùy 弘hoằng 慈từ 。 為vì 我ngã 敷phu 演diễn 。

此thử 顯hiển 見kiến 性tánh 無vô 礙ngại 。 當đương 機cơ 因nhân 聞văn 。 上thượng 來lai 見kiến 性tánh 周chu 徧biến 一nhất 語ngữ 。 遂toại 疑nghi 其kỳ 為vi 有hữu 礙ngại 也dã 。 故cố 興hưng 疑nghi 而nhi 伸thân 問vấn 云vân 。 若nhược 此thử 見kiến 性tánh 。 本bổn 來lai 周chu 徧biến 。 必tất 我ngã 真chân 性tánh 不bất 雜tạp 於ư 物vật 者giả 。 則tắc 應ưng 隨tùy 處xứ 不bất 變biến 矣hĩ 。 今kim 我ngã 與dữ 佛Phật 。 觀quán 天thiên 王vương 寶bảo 殿điện 。 或hoặc 居cư 日nhật 月nguyệt 二nhị 宮cung 。 俯phủ 觀quán 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 則tắc 此thử 見kiến 周chu 國quốc 徧biến 滿mãn 。 娑sa 婆bà 國quốc 界giới 。 何hà 其kỳ 大đại 也dã 。 及cập 至chí 退thoái 歸quy 精tinh 舍xá 。 祗chi 見kiến 此thử 園viên 。 更cánh 入nhập 清thanh 心tâm 之chi 戶hộ 堂đường 。 則tắc 此thử 見kiến 精tinh 。 雖tuy 仰ngưỡng 瞻chiêm 俯phủ 視thị 。 但đãn 惟duy 簷diêm 廡vũ 而nhi 已dĩ 。 又hựu 何hà 小tiểu 也dã 。 世Thế 尊Tôn 若nhược 此thử 見kiến 性tánh 之chi 體thể 。 本bổn 來lai 周chu 徧biến 一nhất 娑sa 婆bà 者giả 。 則tắc 大đại 固cố 不bất 應ưng 更cánh 小tiểu 。 何hà 以dĩ 今kim 在tại 室thất 中trung 。 惟duy 滿mãn 一nhất 室thất 。 大đại 小tiểu 之chi 不bất 定định 。 如như 此thử 耶da 。 為vi 此thử 見kiến 性tánh 自tự 縮súc 其kỳ 大đại 而nhi 為vi 小tiểu 耶da 。 為vi 是thị 墻tường 宇vũ 所sở 隔cách 夾giáp 斷đoạn 而nhi 不bất 能năng 續tục 耶da 。 或hoặc 縮súc 或hoặc 斷đoạn 。 義nghĩa 必tất 在tại 茲tư 。 我ngã 今kim 不bất 知tri 。 斯tư 義nghĩa 所sở 在tại 。 故cố 願nguyện 垂thùy 慈từ 。 為vi 我ngã 敷phu 揚dương 而nhi 宣tuyên 說thuyết 也dã 。 勝thắng 藏tạng 者giả 。 以dĩ 天thiên 王vương 宮cung 殿điện 眾chúng 寶bảo 所sở 聚tụ 。 故cố 言ngôn 勝thắng 藏tạng 。 日nhật 宮cung 乃nãi 火hỏa 摩ma 尼ni 寶bảo 所sở 成thành 。 大đại 五ngũ 十thập 一nhất 由do 旬tuần 。 月nguyệt 宮cung 水thủy 摩ma 尼ni 寶bảo 所sở 成thành 。 大đại 四tứ 十thập 九cửu 由do 旬tuần 。 其kỳ 間gian 皆giai 有hữu 宮cung 殿điện 臺đài 池trì 。 天thiên 人nhân 充sung 滿mãn 。 日nhật 宮cung 雖tuy 火hỏa 摩ma 尼ni 成thành 。 然nhiên 亦diệc 清thanh 凉# 同đồng 月nguyệt 。 但đãn 光quang 勝thắng 下hạ 注chú 成thành 熱nhiệt 耳nhĩ 。 阿A 難Nan 隨tùy 佛Phật 。 時thời 或hoặc 居cư 之chi 。 娑sa 婆bà 云vân 。 堪kham 忍nhẫn 亦diệc 云vân 能năng 忍nhẫn 。 漢hán 言ngôn 忍nhẫn 界giới 。 亦diệc 名danh 忍nhẫn 土thổ 。 以dĩ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 忍nhẫn 受thọ 三tam 毒độc 。 及cập 諸chư 煩phiền 惱não 。 故cố 名danh 為vi 忍nhẫn 。 又hựu 云vân 索sách 訶ha 。 此thử 名danh 雜tạp 會hội 。 以dĩ 六lục 道đạo 四tứ 生sanh 聖thánh 凡phàm 混hỗn 雜tạp 故cố 也dã 。 具cụ 云vân 僧Tăng 伽già 藍lam 摩ma 。 此thử 云vân 眾chúng 園viên 。 以dĩ 僧Tăng 伽già 是thị 能năng 住trụ 之chi 眾chúng 。 藍lam 摩ma 即tức 所sở 住trụ 之chi 園viên 故cố 。 西tây 域vực 呼hô 寺tự 。 為vi 僧Tăng 伽già 藍lam 摩ma 也dã 。

△# 二nhị 如Như 來Lai 顯hiển 性tánh 無vô 礙ngại (# 二nhị )# 一nhất 正chánh 明minh 無vô 礙ngại 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 至chí 義nghĩa 性tánh 如như 是thị 。 云vân 何hà 為vi 在tại 。

此thử 明minh 大đại 小tiểu 皆giai 前tiền 塵trần 留lưu 礙ngại 非phi 見kiến 性tánh 之chi 有hữu 舒thư 縮súc 大đại 小tiểu 也dã 。 意ý 謂vị 如như 汝nhữ 所sở 問vấn 。 於ư 諸chư 世thế 間gian 。 或hoặc 見kiến 一nhất 界giới 之chi 大đại 。 或hoặc 見kiến 一nhất 室thất 之chi 小tiểu 。 如như 墻tường 宇vũ 夾giáp 斷đoạn 之chi 內nội 外ngoại 。 此thử 上thượng 諸chư 所sở 事sự 相tướng 業nghiệp 用dụng 。 各các 屬thuộc 眼nhãn 前tiền 塵trần 境cảnh 。 不bất 應ưng 說thuyết 言ngôn 。 見kiến 有hữu 舒thư 縮súc 斷đoạn 續tục 也dã 。 蓋cái 汝nhữ 之chi 見kiến 性tánh 。 譬thí 如như 虗hư 空không 。 一nhất 切thiết 塵trần 相tương/tướng 。 譬thí 如như 器khí 皿mãnh 。 塵trần 相tương/tướng 有hữu 大đại 小tiểu 內nội 外ngoại 。 而nhi 見kiến 性tánh 無vô 舒thư 縮súc 斷đoạn 續tục 。 其kỳ 猶do 器khí 有hữu 方phương 圓viên 。 而nhi 空không 無vô 定định 相tướng 也dã 。 汝nhữ 今kim 不bất 知tri 。 見kiến 性tánh 與dữ 塵trần 相tương/tướng 。 但đãn 觀quán 空không 器khí 。 則tắc 可khả 知tri 矣hĩ 。 設thiết 有hữu 方phương 器khí 於ư 此thử 。 其kỳ 中trung 惟duy 見kiến 方phương 空không 耳nhĩ 。 我ngã 且thả 問vấn 汝nhữ 。 此thử 方phương 器khí 中trung 方phương 空không 。 是thị 定định 方phương 耶da 。 不bất 定định 方phương 耶da 。 若nhược 定định 方phương 者giả 。 易dị 以dĩ 圓viên 器khí 。 空không 應ưng 不bất 圓viên 。 既ký 因nhân 器khí 圓viên 。 而nhi 空không 亦diệc 圓viên 。 是thị 不bất 定định 方phương 矣hĩ 。 若nhược 不bất 定định 者giả 。 則tắc 在tại 方phương 器khí 中trung 。 應ưng 無vô 方phương 空không 。 既ký 因nhân 器khí 方phương 而nhi 空không 亦diệc 方phương 。 是thị 又hựu 定định 方phương 矣hĩ 。 須tu 知tri 定định 與dữ 不bất 定định 。 俱câu 不bất 在tại 空không 。 總tổng 由do 器khí 在tại 則tắc 然nhiên 耳nhĩ 。 汝nhữ 言ngôn 不bất 知tri 。 斯tư 義nghĩa 所sở 在tại 。 夫phu 此thử 見kiến 性tánh 。 大đại 小tiểu 舒thư 縮súc 之chi 義nghĩa 。 其kỳ 定định 與dữ 不bất 定định 之chi 性tánh 。 亦diệc 若nhược 虗hư 空không 之chi 如như 是thị 也dã 。 此thử 正chánh 見kiến 性tánh 無vô 在tại 。 而nhi 無vô 所sở 不bất 在tại 也dã 。 云vân 何hà 汝nhữ 今kim 。 膠giao 柱trụ 鼓cổ 瑟sắt 。 而nhi 必tất 求cầu 其kỳ 一nhất 定định 之chi 死tử 在tại 耶da 。

△# 二nhị 轉chuyển 釋thích 無vô 礙ngại 。

阿A 難Nan 若nhược 復phục 欲dục 令linh 。 入nhập 無vô 方phương 圓viên 。 至chí 寧ninh 無vô 續tục 跡tích 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。

此thử 展triển 轉chuyển 解giải 釋thích 見kiến 性tánh 無vô 礙ngại 也dã 。 故cố 曰viết 阿A 難Nan 若nhược 復phục 欲dục 令linh 。 空không 性tánh 入nhập 無vô 方phương 圓viên 者giả 。 但đãn 除trừ 器khí 之chi 方phương 圓viên 。 而nhi 空không 體thể 本bổn 無vô 方phương 圓viên 之chi 相tướng 。 不bất 應ưng 說thuyết 言ngôn 。 除trừ 器khí 後hậu 更cánh 除trừ 虗hư 空không 方phương 相tương/tướng 之chi 所sở 在tại 也dã 。 意ý 謂vị 欲dục 令linh 見kiến 性tánh 入nhập 無vô 大đại 小tiểu 者giả 。 惟duy 除trừ 前tiền 塵trần 。 而nhi 見kiến 性tánh 本bổn 無vô 大đại 小tiểu 耳nhĩ 。 不bất 應ưng 說thuyết 言ngôn 。 除trừ 前tiền 塵trần 後hậu 更cánh 除trừ 見kiến 性tánh 之chi 所sở 在tại 也dã 。 至chí 如như 汝nhữ 問vấn 。 入nhập 室thất 之chi 時thời 。 縮súc 見kiến 成thành 小tiểu 。 則tắc 於ư 仰ngưỡng 觀quan 日nhật 時thời 。 亦diệc 可khả 舒thư 齊tề 日nhật 邊biên 。 若nhược 墻tường 宇vũ 能năng 夾giáp 見kiến 令linh 斷đoạn 。 則tắc 穿xuyên 竇đậu 時thời 亦diệc 可khả 引dẫn 見kiến 令linh 續tục 。 今kim 觀quán 日nhật 既ký 不bất 能năng 挽vãn 之chi 令linh 舒thư 入nhập 室thất 。 豈khởi 能năng 縮súc 之chi 令linh 小tiểu 。 穿xuyên 竇đậu 既ký 無vô 續tục 迹tích 可khả 得đắc 。 而nhi 墻tường 宇vũ 豈khởi 能năng 夾giáp 之chi 令linh 斷đoạn 哉tai 。 故cố 知tri 是thị 義nghĩa 必tất 不bất 然nhiên 矣hĩ 。 入nhập 無vô 之chi 入nhập 。 猶do 達đạt 解giải 也dã 。 竇đậu 孔khổng 穴huyệt 也dã 。 挽vãn 引dẫn 也dã 。 齊tề 等đẳng 也dã 。 日nhật 面diện 猶do 日nhật 邊biên 也dã 。

△# 三tam 通thông 結kết 礙ngại 與dữ 不bất 礙ngại 。

一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 至chí )# 徧biến 能năng 含hàm 受thọ 。 十thập 方phương 國quốc 土độ 。

此thử 通thông 明minh 眾chúng 生sanh 之chi 礙ngại 與dữ 如Như 來Lai 不bất 礙ngại 之chi 所sở 以dĩ 也dã 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 者giả 。 總tổng 該cai 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 。 以dĩ 凡phàm 外ngoại 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 權quyền 小tiểu 迷mê 己kỷ 為vi 物vật 。 故cố 成thành 礙ngại 也dã 。 夫phu 物vật 本bổn 不bất 能năng 礙ngại 。 見kiến 本bổn 不bất 可khả 礙ngại 。 然nhiên 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 。 畢tất 竟cánh 成thành 礙ngại 者giả 。 非phi 物vật 礙ngại 也dã 。 良lương 由do 無vô 始thỉ 迷mê 失thất 自tự 己kỷ 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 。 轉chuyển 為vi 藏tạng 識thức 。 而nhi 現hiện 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 為vi 色sắc 心tâm 等đẳng 物vật 。 故cố 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 不bất 知tri 色sắc 心tâm 等đẳng 物vật 。 乃nãi 真chân 心tâm 之chi 泡bào 影ảnh 。 執chấp 為vi 實thật 有hữu 。 認nhận 以dĩ 為vì 己kỷ 。 此thử 所sở 謂vị 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 也dã 。 即tức 權quyền 乘thừa 小tiểu 聖thánh 。 亦diệc 不bất 知tri 藏tạng 識thức 細tế 微vi 。 以dĩ 為vi 諸chư 法pháp 心tâm 外ngoại 實thật 有hữu 。 不bất 達đạt 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 。 即tức 迷mê 自tự 己kỷ 。 而nhi 為vi 物vật 矣hĩ 。 既ký 失thất 物vật 我ngã 一nhất 體thể 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 。 則tắc 不bất 惟duy 不bất 能năng 轉chuyển 物vật 歸quy 心tâm 。 而nhi 且thả 心tâm 為vi 物vật 轉chuyển 。 所sở 以dĩ 逐trục 境cảnh 遷thiên 移di 。 動động 被bị 所sở 礙ngại 。 由do 是thị 於ư 前tiền 塵trần 之chi 上thượng 。 觀quan 大đại 觀quan 小tiểu 。 計kế 縮súc 計kế 舒thư 。 全toàn 無vô 自tự 由do 之chi 分phần 矣hĩ 。 是thị 知tri 物vật 本bổn 是thị 心tâm 。 迷mê 之chi 為vi 物vật 。 則tắc 礙ngại 於ư 心tâm 。 猶do 氷băng 本bổn 是thị 水thủy 。 結kết 之chi 成thành 氷băng 。 則tắc 礙ngại 於ư 水thủy 。 皆giai 自tự 迷mê 而nhi 自tự 礙ngại 之chi 也dã 。 以dĩ 故cố 為vị 物vật 所sở 轉chuyển 。 即tức 名danh 為vi 生sanh 。 所sở 謂vị 自tự 心tâm 取thủ 自tự 心tâm 。 非phi 幻huyễn 成thành 幻huyễn 法pháp 也dã 。 若nhược 能năng 轉chuyển 物vật 。 即tức 同đồng 佛Phật 者giả 。 乃nãi 轉chuyển 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 色sắc 心tâm 之chi 物vật 也dã 。 以dĩ 此thử 二nhị 分phần 。 如như 蝸# 牛ngưu 二nhị 角giác 。 出xuất 則tắc 成thành 雙song 。 入nhập 則tắc 一nhất 體thể 。 今kim 但đãn 不bất 隨tùy 世thế 間gian 分phân 別biệt 。 則tắc 見kiến 分phần/phân 斯tư 泯mẫn 。 見kiến 分phần/phân 既ký 泯mẫn 。 則tắc 離ly 一nhất 切thiết 。 身thân 心tâm 執chấp 取thủ 。 既ký 離ly 執chấp 取thủ 。 則tắc 相tương/tướng 分phần/phân 自tự 轉chuyển 。 所sở 謂vị 湛trạm 入nhập 合hợp 湛trạm 。 歸quy 識thức 邊biên 際tế 。 故cố 得đắc 識thức 精tinh 圓viên 明minh 。 轉chuyển 而nhi 成thành 智trí 。 則tắc 為vi 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 。 故cố 能năng 即tức 同đồng 如Như 來Lai 。 所sở 謂vị 不bất 取thủ 無vô 非phi 幻huyễn 。 非phi 幻huyễn 尚thượng 不bất 生sanh 。 幻huyễn 法pháp 云vân 何hà 立lập 也dã 。 蓋cái 迷mê 時thời 。 身thân 則tắc 蕞# 爾nhĩ 彌di 封phong 滯trệ 殻# 。 心tâm 則tắc 昏hôn 擾nhiễu 逐trục 境cảnh 偏thiên 局cục 。 所sở 以dĩ 被bị 轉chuyển 而nhi 成thành 礙ngại 也dã 。 今kim 悟ngộ 時thời 。 則tắc 萬vạn 物vật 一nhất 體thể 。 圓viên 而nhi 不bất 偏thiên 。 達đạt 物vật 惟duy 心tâm 。 則tắc 明minh 而nhi 不bất 昧muội 。 以dĩ 故cố 若nhược 身thân 若nhược 心tâm 。 悉tất 得đắc 圓viên 明minh 。 此thử 因nhân 轉chuyển 物vật 而nhi 成thành 無vô 礙ngại 也dã 。 故cố 知tri 心tâm 境cảnh 寂tịch 滅diệt 。 即tức 是thị 不bất 動động 道Đạo 場Tràng 。 依y 正chánh 互hỗ 融dung 。 所sở 以dĩ 毛mao 含hàm 國quốc 土độ 。 然nhiên 一nhất 毛mao 乃nãi 正chánh 報báo 之chi 最tối 小tiểu 者giả 。 十thập 方phương 為vi 依y 報báo 之chi 最tối 大đại 者giả 。 蓋cái 毛mao 含hàm 十thập 方phương 者giả 。 是thị 以dĩ 小tiểu 攝nhiếp 大đại 。 即tức 攝nhiếp 事sự 歸quy 理lý 。 乃nãi 會hội 萬vạn 物vật 為vi 自tự 己kỷ 。 是thị 自tự 他tha 不bất 隔cách 於ư 毛mao 端đoan 也dã 。 十thập 方phương 在tại 毛mao 者giả 。 是thị 以dĩ 大đại 入nhập 小tiểu 。 即tức 事sự 得đắc 理lý 融dung 。 乃nãi 以dĩ 心tâm 融dung 萬vạn 法pháp 。 是thị 千thiên 差sai 攝nhiếp 入nhập 而nhi 無vô 礙ngại 也dã 。 故cố 被bị 轉chuyển 時thời 。 則tắc 觀quán 大đại 被bị 大đại 局cục 。 觀quán 小tiểu 被bị 小tiểu 局cục 。 認nhận 色sắc 心tâm 為vi 色sắc 心tâm 。 轉chuyển 見kiến 依y 正chánh 。 為vi 依y 正chánh 轉chuyển 。 今kim 轉chuyển 物vật 時thời 。 則tắc 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 。 小tiểu 大đại 相tương 容dung 。 色sắc 心tâm 不bất 二nhị 。 依y 正chánh 互hỗ 融dung 。 至chí 此thử 則tắc 理lý 事sự 一nhất 如như 。 以dĩ 故cố 身thân 即tức 是thị 心tâm 。 心tâm 外ngoại 無vô 身thân 。 故cố 言ngôn 身thân 心tâm 圓viên 明minh 。 一nhất 毫hào 不bất 動động 。 即tức 是thị 成thành 道Đạo 之chi 場tràng 。 通thông 為vi 一nhất 大đại 光quang 明minh 藏tạng 矣hĩ 。 又hựu 何hà 舒thư 縮súc 大đại 小tiểu 之chi 有hữu 哉tai 。 此thử 正chánh 生sanh 佛Phật 迷mê 悟ngộ 礙ngại 與dữ 不bất 礙ngại 之chi 要yếu 關quan 也dã 。

△# 八bát 顯hiển 見kiến 惟duy 真chân (# 二nhị )# 一nhất 疑nghi 問vấn 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 若nhược 此thử 見kiến 精tinh 。 至chí 惟duy 垂thùy 大đại 慈từ 。 開khai 發phát 未vị 悟ngộ 。

此thử 領lãnh 上thượng 義nghĩa 。 以dĩ 生sanh 疑nghi 難nan 也dã 。 因nhân 聞văn 佛Phật 說thuyết 。 此thử 精tinh 妙diệu 明minh 。 誠thành 汝nhữ 見kiến 性tánh 。 又hựu 聞văn 見kiến 性tánh 周chu 徧biến 。 非phi 汝nhữ 而nhi 誰thùy 。 意ý 謂vị 若nhược 現hiện 前tiền 周chu 徧biến 萬vạn 物vật 者giả 。 是thị 我ngã 見kiến 精tinh 。 而nhi 此thử 見kiến 精tinh 必tất 然nhiên 。 是thị 我ngã 妙diệu 精tinh 明minh 性tánh 。 若nhược 然nhiên 則tắc 今kim 此thử 妙diệu 性tánh 。 現hiện 在tại 我ngã 之chi 眼nhãn 前tiền 。 是thị 則tắc 離ly 我ngã 身thân 矣hĩ 。 此thử 正chánh 疑nghi 周chu 徧biến 之chi 見kiến 精tinh 。 必tất 是thị 我ngã 之chi 真chân 性tánh 。 則tắc 我ngã 真chân 性tánh 反phản 在tại 身thân 外ngoại 。 然nhiên 則tắc 身thân 外ngoại 見kiến 性tánh 既ký 然nhiên 。 是thị 我ngã 而nhi 身thân 內nội 之chi 心tâm 。 應ưng 不bất 是thị 我ngã 。 此thử 又hựu 復phục 是thị 何hà 等đẳng 物vật 耶da 。 且thả 而nhi 現hiện 今kim 身thân 內nội 之chi 心tâm 。 實thật 能năng 分phân 別biệt 彼bỉ 之chi 見kiến 性tánh 。 而nhi 彼bỉ 身thân 外ngoại 周chu 徧biến 之chi 見kiến 性tánh 。 曾tằng 別biệt (# 彼bỉ 列liệt 切thiết 。 無vô 分phân 別biệt 。 能năng 分phần/phân 辯biện 我ngã 身thân 。 以dĩ 是thị 而nhi 觀quán 。 則tắc 能năng 分phân 別biệt 者giả 。 似tự 在tại 我ngã 身thân 。 而nhi 非phi 彼bỉ 徧biến 一nhất 切thiết 之chi 見kiến 性tánh 也dã 。 設thiết 若nhược 以dĩ 周chu 徧biến 一nhất 切thiết 物vật 者giả 。 實thật 為vi 我ngã 心tâm 。 是thị 令linh 我ngã 之chi 身thân 。 今kim 為vi 彼bỉ 所sở 見kiến 矣hĩ 。 彼bỉ 既ký 能năng 見kiến 。 則tắc 是thị 彼bỉ 之chi 周chu 徧biến 見kiến 性tánh 。 實thật 實thật 是thị 我ngã 。 而nhi 身thân 且thả 又hựu 非phi 我ngã 矣hĩ 。 然nhiên 彼bỉ 見kiến 性tánh 既ký 在tại 身thân 外ngoại 。 又hựu 能năng 見kiến 我ngã 自tự 身thân 。 即tức 同đồng 物vật 能năng 見kiến 我ngã 。 而nhi 物vật 能năng 見kiến 我ngã 。 佛Phật 前tiền 已dĩ 斥xích 其kỳ 謬mậu 。 今kim 何hà 不bất 為vi 謬mậu 乎hồ 。 展triển 轉chuyển 推thôi 窮cùng 。 實thật 所sở 未vị 喻dụ 。 故cố 願nguyện 垂thùy 慈từ 。 更cánh 啟khải 廸# 也dã 。 殊thù 不bất 知tri 佛Phật 所sở 示thị 者giả 。 乃nãi 無vô 能năng 無vô 所sở 之chi 見kiến 性tánh 。 當đương 機cơ 所sở 執chấp 。 是thị 有hữu 能năng 有hữu 所sở 之chi 心tâm 境cảnh 。 正chánh 錯thác 會hội 不bất 少thiểu 耳nhĩ 。

△# 二nhị 決quyết 答đáp (# 二nhị )# 一nhất 雙song 遣khiển 二nhị 途đồ (# 三tam )# 一nhất 正chánh 遣khiển 是thị 見kiến 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 今kim 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 至chí )# 佛Phật 言ngôn 。 如như 是thị 如như 是thị 。

此thử 顯hiển 離ly 物vật 無vô 見kiến 。 以dĩ 遣khiển 是thị 見kiến 也dã 。 文văn 中trung 破phá 義nghĩa 雖tuy 多đa 。 惟duy 其kỳ 在tại 前tiền 。 是thị 彼bỉ 謬mậu 根căn 故cố 。 惟duy 破phá 一nhất 前tiền 字tự 。 則tắc 諸chư 疑nghi 渙# 然nhiên 矣hĩ 。 意ý 謂vị 汝nhữ 今kim 所sở 言ngôn 。 見kiến 在tại 汝nhữ 前tiền 。 是thị 誠thành 謬mậu 說thuyết 妄vọng 誕đản 。 不bất 經kinh 其kỳ 所sở 立lập 義nghĩa 。 非phi 真chân 實thật 之chi 理lý 也dã 。 若nhược 此thử 見kiến 精tinh 。 實thật 在tại 汝nhữ 前tiền 。 汝nhữ 實thật 見kiến 其kỳ 相tướng 狀trạng 者giả 。 既ký 有hữu 相tướng 狀trạng 。 決quyết 有hữu 方phương 所sở 。 既ký 有hữu 方phương 所sở 。 自tự 非phi 不bất 可khả 指chỉ 示thị 。 既ký 可khả 指chỉ 示thị 。 何hà 不bất 指chỉ 陳trần 而nhi 示thị 我ngã 耶da 。 且thả 今kim 與dữ 汝nhữ 。 坐tọa 祇Kỳ 陀Đà 林Lâm 。 徧biến 觀quán 林lâm 渠cừ 。 以dĩ 至chí 草thảo 樹thụ 。 纖tiêm 毫hào 大đại 小tiểu 雖tuy 殊thù 。 但đãn 有hữu 形hình 者giả 。 咸hàm 可khả 目mục 觀quán 手thủ 指chỉ 。 以dĩ 示thị 於ư 人nhân 。 若nhược 其kỳ 見kiến 精tinh 必tất 在tại 汝nhữ 前tiền 。 亦diệc 應ưng 以dĩ 手thủ 確xác 定định 其kỳ 相tương/tướng 。 實thật 指chỉ 其kỳ 處xứ 。 於ư 諸chư 物vật 象tượng 。 顯hiển 然nhiên 無vô 異dị 。 而nhi 指chỉ 陳trần 示thị 我ngã 。 何hà 者giả 是thị 見kiến 耶da 。 阿A 難Nan 當đương 知tri 。 現hiện 前tiền 有hữu 形hình 者giả 。 莫mạc 非phi 是thị 物vật 。 而nhi 無vô 形hình 者giả 即tức 是thị 虗hư 空không 。 除trừ 此thử 之chi 外ngoại 。 別biệt 無vô 可khả 指chỉ 。 若nhược 空không 是thị 見kiến 精tinh 。 既ký 已dĩ 成thành 見kiến 精tinh 。 又hựu 指chỉ 何hà 者giả 為vi 空không 乎hồ 。 若nhược 物vật 是thị 見kiến 精tinh 。 既ký 已dĩ 成thành 見kiến 精tinh 。 又hựu 指chỉ 何hà 者giả 為vi 物vật 乎hồ 。 然nhiên 此thử 舉cử 空không 與dữ 物vật 。 則tắc 萬vạn 象tượng 備bị 矣hĩ 。 汝nhữ 可khả 加gia 一nhất 番phiên 微vi 細tế 工công 夫phu 。 就tựu 此thử 萬vạn 象tượng 。 披phi 之chi 使sử 開khai 。 剝bác 之chi 令linh 落lạc 。 剖phẫu 而nhi 析tích 之chi 。 取thủ 出xuất 見kiến 精tinh 明minh 元nguyên 。 淨tịnh 妙diệu 見kiến 元nguyên 。 以dĩ 此thử 見kiến 元nguyên 本bổn 來lai 不bất 染nhiễm 於ư 物vật 。 不bất 雜tạp 於ư 物vật 。 故cố 言ngôn 淨tịnh 本bổn 來lai 不bất 即tức 萬vạn 象tượng 。 不bất 離ly 萬vạn 象tượng 。 故cố 云vân 妙diệu 。 且thả 要yếu 超siêu 然nhiên 物vật 外ngoại 。 不bất 得đắc 被bị 蓋cái 囊nang 藏tạng 指chỉ 而nhi 示thị 之chi 。 舉cử 陳trần 似tự 我ngã 。 亦diệc 若nhược 諸chư 物vật 象tượng 狀trạng 。 分phân 明minh 顯hiển 。 然nhiên 無vô 惑hoặc 可khả 也dã 。 當đương 機cơ 答đáp 曰viết 。 我ngã 今kim 承thừa 佛Phật 確xác 指chỉ 披phi 剝bác 之chi 命mạng 。 於ư 此thử 萬vạn 象tượng 之chi 中trung 。 著trước 實thật 剖phẫu 析tích 一nhất 番phiên 。 近cận 自tự 講giảng 堂đường 。 遠viễn 至chí 恆Hằng 河Hà 。 上thượng 從tùng 日nhật 月nguyệt 。 下hạ 及cập 祇kỳ 園viên 。 凡phàm 可khả 目mục 觀quán 而nhi 手thủ 指chỉ 者giả 。 盡tận 皆giai 是thị 物vật 。 無vô 此thử 見kiến 精tinh 者giả 也dã 。 正chánh 如như 佛Phật 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 尚thượng 不bất 能năng 即tức 萬vạn 象tượng 而nhi 剖phẫu 出xuất 見kiến 精tinh 。 使sử 離ly 於ư 物vật 迥huýnh 露lộ 自tự 性tánh 。 則tắc 菩Bồ 薩Tát 且thả 猶do 不bất 能năng 。 而nhi 況huống 我ngã 初sơ 學học 者giả 乎hồ 。 是thị 則tắc 在tại 前tiền 之chi 義nghĩa 。 誠thành 非phi 實thật 矣hĩ 。 故cố 佛Phật 許hứa 可khả 之chi 曰viết 。 如như 是thị 如như 是thị 。 此thử 許hứa 其kỳ 無vô 一nhất 物vật 而nhi 是thị 見kiến 也dã 。 然nhiên 世Thế 尊Tôn 之chi 問vấn 。 正chánh 在tại 不bất 即tức 。 而nhi 當đương 機cơ 之chi 答đáp 。 卻khước 在tại 不bất 離ly 。 此thử 則tắc 師sư 資tư 問vấn 答đáp 之chi 妙diệu 也dã 。 披phi 謂vị 披phi 開khai 。 剝bác 即tức 剝bác 落lạc 。 析tích 乃nãi 辯biện 析tích 也dã 。 師sư 子tử 者giả 。 表biểu 無vô 畏úy 也dã 。 以dĩ 師sư 子tử 威uy 攝nhiếp 百bách 獸thú 。 而nhi 佛Phật 則tắc 威uy 震chấn 羣quần 邪tà 也dã 。

△# 二nhị 轉chuyển 遣khiển 非phi 見kiến 。

佛Phật 復phục 告cáo 阿A 難Nan 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 至chí )# 佛Phật 言ngôn 。 如như 是thị 如như 是thị 。

此thử 顯hiển 離ly 見kiến 無vô 物vật 。 以dĩ 遣khiển 非phi 見kiến 也dã 。 以dĩ 上thượng 文văn 明minh 無vô 一nhất 物vật 是thị 見kiến 。 則tắc 見kiến 性tánh 固cố 無vô 在tại 前tiền 之chi 義nghĩa 矣hĩ 。 此thử 中trung 明minh 不bất 惟duy 若nhược 是thị 即tức 無vô 一nhất 物vật 非phi 見kiến 。 而nhi 見kiến 性tánh 又hựu 豈khởi 有hữu 在tại 前tiền 之chi 義nghĩa 哉tai 。 佛Phật 恐khủng 當đương 機cơ 祇kỳ 知tri 見kiến 性tánh 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 而nhi 不bất 知tri 見kiến 。 性tánh 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 故cố 此thử 先tiên 述thuật 。 彼bỉ 言ngôn 以dĩ 牒điệp 定định 其kỳ 意ý 。 猶do 言ngôn 若nhược 據cứ 汝nhữ 言ngôn 。 是thị 萬vạn 象tượng 之chi 中trung 。 畢tất 竟cánh 無vô 是thị 見kiến 矣hĩ 。 今kim 復phục 告cáo 汝nhữ 。 至chí 如như 汝nhữ 與dữ 如Như 來Lai 。 坐tọa 祗chi 陀đà 林lâm 不bất 妨phương 。 更cánh 觀quan 林lâm 苑uyển 。 乃nãi 至chí 種chủng 種chủng 。 差sai 殊thù 之chi 象tượng 。 若nhược 必tất 然nhiên 無vô 有hữu 見kiến 精tinh 。 明minh 元nguyên 可khả 以dĩ 承thừa 受thọ 汝nhữ 之chi 指chỉ 者giả 。 豈khởi 是thị 一nhất 切thiết 物vật 。 象tượng 果quả 然nhiên 皆giai 非phi 汝nhữ 之chi 見kiến 乎hồ 。 汝nhữ 且thả 又hựu 向hướng 萬vạn 象tượng 之chi 中trung 。 一nhất 一nhất 發phát 明minh 。 亦diệc 應ưng 指chỉ 出xuất 此thử 諸chư 物vật 象tượng 之chi 中trung 。 何hà 者giả 非phi 汝nhữ 見kiến 耶da 。 當đương 機cơ 對đối 言ngôn 。 我ngã 實thật 徧biến 觀quán 萬vạn 象tượng 。 不bất 知tri 是thị 萬vạn 象tượng 之chi 中trung 何hà 者giả 非phi 我ngã 之chi 見kiến 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 萬vạn 象tượng 雖tuy 多đa 。 今kim 舉cử 一nhất 二nhị 。 類loại 而nhi 可khả 知tri 。 若nhược 謂vị 樹thụ 非phi 我ngã 見kiến 我ngã 。 又hựu 云vân 何hà 見kiến 樹thụ 。 若nhược 言ngôn 樹thụ 即tức 我ngã 見kiến 。 則tắc 樹thụ 既ký 已dĩ 成thành 見kiến 矣hĩ 。 復phục 又hựu 云vân 何hà 猶do 名danh 為vi 樹thụ 耶da 。 如như 是thị 徧biến 歷lịch 萬vạn 象tượng 。 指chỉ 點điểm 將tương 來lai 。 以dĩ 至chí 虗hư 空không 。 若nhược 謂vị 空không 非phi 我ngã 見kiến 我ngã 。 又hựu 云vân 何hà 見kiến 空không 。 若nhược 言ngôn 空không 即tức 我ngã 見kiến 。 則tắc 空không 既ký 已dĩ 成thành 見kiến 矣hĩ 。 復phục 又hựu 云vân 何hà 還hoàn 名danh 為vi 空không 耶da 。 我ngã 又hựu 思tư 惟duy 。 此thử 萬vạn 象tượng 中trung 。 微vi 細tế 發phát 明minh 。 無vô 有hữu 一nhất 物vật 而nhi 非phi 見kiến 也dã 。 故cố 佛Phật 亦diệc 許hứa 之chi 曰viết 。 如như 是thị 如như 是thị 。 此thử 許hứa 其kỳ 無vô 一nhất 物vật 而nhi 非phi 見kiến 也dã 。 然nhiên 世Thế 尊Tôn 之chi 問vấn 。 正chánh 在tại 離ly 即tức 。 而nhi 當đương 機cơ 之chi 答đáp 。 卻khước 在tại 離ly 非phi 。 此thử 亦diệc 師sư 資tư 問vấn 答đáp 之chi 妙diệu 也dã 。

△# 三tam 因nhân 眾chúng 俯phủ 慰úy 。

於ư 是thị 大đại 眾chúng 。 非phi 無Vô 學Học 者giả 。 至chí 汝nhữ 諦đế 思tư 惟duy 。 無vô 忝thiểm 哀ai 慕mộ 。

此thử 因nhân 兩lưỡng 皆giai 印ấn 許hứa 。 而nhi 眾chúng 心tâm 茫mang 然nhiên 。 故cố 佛Phật 慈từ 安an 慰úy 也dã 。 良lương 由do 初sơ 心tâm 權quyền 小tiểu 不bất 達đạt 根căn 身thân 器khí 界giới 。 均quân 為vi 自tự 心tâm 之chi 勞lao 相tương/tướng 。 而nhi 執chấp 為vi 心tâm 外ngoại 實thật 有hữu 。 以dĩ 故cố 辯biện 是thị 辯biện 非phi 。 今kim 聞văn 佛Phật 示thị 無vô 是thị 無vô 非phi 。 之chi 妙diệu 性tánh 轉chuyển 覺giác 反phản 無vô 著trước 落lạc 。 殊thù 不bất 知tri 是thị 非phi 裏lý 去khứ 了liễu 還hoàn 來lai 。 是thị 非phi 裏lý 薦tiến 取thủ 。 故cố 聞văn 兩lưỡng 番phiên 印ấn 許hứa 。 則tắc 茫mang 然nhiên 而nhi 不bất 知tri 無vô 是thị 見kiến 無vô 非phi 見kiến 之chi 二nhị 義nghĩa 矣hĩ 。 以dĩ 始thỉ 將tương 謂vị 是thị 見kiến 而nhi 又hựu 非phi 是thị 見kiến 。 終chung 將tương 謂vị 非phi 見kiến 而nhi 又hựu 非phi 非phi 見kiến 。 是thị 則tắc 前tiền 推thôi 而nhi 莫mạc 尋tầm 其kỳ 始thỉ 。 後hậu 度độ 而nhi 莫mạc 測trắc 其kỳ 終chung 。 亦diệc 難nạn/nan 恠# 彼bỉ 誠thành 可khả 惶hoàng 而nhi 誠thành 可khả 悚tủng 也dã 。 以dĩ 其kỳ 是thị 非phi 莫mạc 辯biện 。 喪táng 其kỳ 所sở 守thủ 。 意ý 謂vị 若nhược 是thị 若nhược 非phi 。 決quyết 於ư 一nhất 定định 。 則tắc 可khả 株chu 守thủ 。 今kim 則tắc 無vô 是thị 無vô 非phi 。 二nhị 俱câu 印ấn 許hứa 。 曾tằng 無vô 一nhất 定định 。 所sở 以dĩ 令linh 人nhân 驚kinh 惶hoàng 恐khủng 悚tủng 。 而nhi 失thất 所sở 守thủ 也dã 。 故cố 佛Phật 知tri 其kỳ 驚kinh 魂hồn 不bất 定định 。 疑nghi 慮lự 多đa 端đoan 。 變biến 猶do 精tinh 神thần 之chi 慌hoảng 惚hốt 。 慴triệp 即tức 驚kinh 懼cụ 而nhi 不bất 安an 。 即tức 生sanh 憐lân 愍mẫn 之chi 心tâm 。 而nhi 安an 慰úy 之chi 曰viết 。 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 勿vật 用dụng 驚kinh 疑nghi 。 我ngã 乃nãi 無vô 上thượng 法Pháp 王Vương 。 凡phàm 所sở 說thuyết 者giả 。 皆giai 是thị 真chân 實thật 之chi 語ngữ 。 稱xưng 我ngã 所sở 證chứng 。 真Chân 如Như 實thật 理lý 。 而nhi 說thuyết 非phi 賺# 誤ngộ 之chi 誑cuống 虗hư 偽ngụy 之chi 妄vọng 。 亦diệc 非phi 末Mạt 伽Già 黎Lê 輩bối 託thác 言ngôn 。 有hữu 不bất 死tử 天thiên 。 一nhất 生sanh 不bất 亂loạn 。 答đáp 人nhân 者giả 當đương 生sanh 彼bỉ 天thiên 。 立lập 為vi 四tứ 種chủng 矯kiểu 亂loạn 諭dụ 議nghị 。 所sở 謂vị 有hữu 即tức 是thị 無vô 。 無vô 即tức 是thị 有hữu 。 亦diệc 有hữu 即tức 是thị 亦diệc 無vô 。 亦diệc 無vô 不bất 是thị 亦diệc 有hữu 。 皆giai 持trì 兩lưỡng 可khả 。 終chung 無vô 決quyết 定định 。 以dĩ 惑hoặc 亂loạn 人nhân 心tâm 者giả 也dã 。 今kim 無vô 是thị 見kiến 無vô 非phi 見kiến 。 乃nãi 是thị 決quyết 定định 雙song 遣khiển 。 二nhị 俱câu 不bất 立lập 。 豈khởi 同đồng 彼bỉ 矯kiểu 亂loạn 不bất 定định 者giả 哉tai 。 但đãn 汝nhữ 等đẳng 心tâm 麤thô 慮lự 淺thiển 。 不bất 諦đế 思tư 惟duy 。 若nhược 肎# 諦đế 思tư 。 當đương 有hữu 下hạ 落lạc 。 必tất 不bất 辜cô 負phụ 汝nhữ 等đẳng 哀ai 慕mộ 之chi 心tâm 也dã 。 蓋cái 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 妙diệu 辯biện 難nan 思tư 。 若nhược 前tiền 用dụng 一nhất 咄đốt 。 使sử 當đương 機cơ 矍quắc 然nhiên 。 此thử 用dụng 雙song 許hứa 。 令linh 一nhất 眾chúng 茫mang 然nhiên 。 以dĩ 妄vọng 須tu 頓đốn 破phá 。 故cố 一nhất 刀đao 兩lưỡng 段đoạn 而nhi 掃tảo 之chi 。 真chân 難nạn/nan 直trực 說thuyết 。 故cố 委ủy 曲khúc 擒cầm 縱túng/tung 以dĩ 明minh 之chi 。 此thử 中trung 真chân 實thật 語ngữ 者giả 。 即tức 稱xưng 理lý 之chi 實thật 語ngữ 。 一nhất 定định 不bất 謬mậu 也dã 。 如như 所sở 如như 者giả 。 謂vị 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 真Chân 如Như 而nhi 說thuyết 也dã 。 無vô 忝thiểm 即tức 不bất 辜cô 負phụ 也dã 。

△# 二nhị 正chánh 明minh 一nhất 真chân (# 二nhị )# 一nhất 文Văn 殊Thù 啟khải 請thỉnh 。

是thị 時thời 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 至chí 於ư 其kỳ 中trung 。 問vấn 無vô 是thị 非phi 是thị 。

此thử 因nhân 大đại 眾chúng 茫mang 然nhiên 莫mạc 能năng 請thỉnh 問vấn 。 以dĩ 故cố 文Văn 殊Thù 愍mẫn 眾chúng 。 而nhi 代đại 為vi 啟khải 請thỉnh 也dã 。 是thị 以dĩ 三tam 業nghiệp 虔kiền 誠thành 。 而nhi 請thỉnh 之chi 曰viết 。 世Thế 尊Tôn 上thượng 來lai 佛Phật 雖tuy 為vi 眾chúng 發phát 明minh 精tinh 見kiến 。 色sắc 空không 二nhị 種chủng 之chi 中trung 。 本bổn 無vô 是thị 見kiến 非phi 見kiến 二nhị 義nghĩa 。 然nhiên 而nhi 觀quán 此thử 大đại 眾chúng 。 不bất 惟duy 不bất 悟ngộ 。 而nhi 且thả 有hữu 疑nghi 。 意ý 謂vị 若nhược 此thử 。 色sắc 空không 等đẳng 象tượng 。 若nhược 果quả 是thị 我ngã 之chi 見kiến 者giả 。 應ưng 於ư 萬vạn 象tượng 之chi 中trung 。 自tự 有hữu 可khả 指chỉ 。 而nhi 受thọ 我ngã 所sở 指chỉ 。 今kim 何hà 不bất 能năng 指chỉ 耶da 。 若nhược 此thử 色sắc 空không 等đẳng 象tượng 。 果quả 非phi 我ngã 之chi 見kiến 者giả 。 應ưng 於ư 萬vạn 象tượng 之chi 中trung 。 一nhất 無vô 所sở 見kiến 。 今kim 何hà 又hựu 能năng 見kiến 耶da 。 是thị 故cố 不bất 知tri 無vô 是thị 見kiến 無vô 非phi 見kiến 二nhị 義nghĩa 之chi 所sở 歸quy 著trước 。 故cố 有hữu 驚kinh 疑nghi 而nhi 怖bố 畏úy 矣hĩ 。 然nhiên 此thử 大đại 眾chúng 縱túng/tung 雖tuy 有hữu 漏lậu 。 非phi 若nhược 往vãng 昔tích 阿a 含hàm 方Phương 等Đẳng 善thiện 根căn 輕khinh 尠tiển 。 不bất 堪kham 受thọ 法pháp 之chi 時thời 。 惟duy 願nguyện 如Như 來Lai 大đại 慈từ 。 再tái 為vi 發phát 明minh 。 此thử 諸chư 物vật 象tượng 。 與dữ 此thử 見kiến 精tinh 。 本bổn 來lai 原nguyên 是thị 何hà 等đẳng 物vật 件# 。 且thả 而nhi 見kiến 精tinh 在tại 此thử 萬vạn 象tượng 之chi 中trung 。 既ký 無vô 是thị 見kiến 。 又hựu 無vô 非phi 見kiến 者giả 。 是thị 何hà 義nghĩa 耶da 。

△# 二nhị 如Như 來Lai 慈từ 示thị (# 二nhị )# 一nhất 明minh 真chân 心tâm 絕tuyệt 待đãi (# 二nhị )# 一nhất 正chánh 說thuyết 。

佛Phật 告cáo 文Văn 殊Thù 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 至chí 云vân 何hà 於ư 中trung 。 有hữu 是thị 非phi 是thị 。

此thử 酧# 上thượng 問vấn 。 正chánh 顯hiển 真chân 心tâm 絕tuyệt 待đãi 。 以dĩ 明minh 無vô 是thị 無vô 非phi 之chi 故cố 也dã 。

佛Phật 告cáo 文Văn 殊Thù 者giả 。

因nhân 前tiền 代đại 問vấn 故cố 。 此thử 告cáo 之chi 以dĩ 徧biến 及cập 大đại 眾chúng 也dã 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 乃nãi 極cực 果quả 之chi 人nhân 。 大đại 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 此thử 指chỉ 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 能năng 捨xả 藏tạng 識thức 而nhi 得đắc 。 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 之chi 者giả 。 自tự 住trụ 者giả 。 正chánh 揀giản 權quyền 小tiểu 之chi 定định 。 思tư 惟duy 覺giác 觀quán 。 有hữu 出xuất 有hữu 入nhập 。 不bất 能năng 常thường 自tự 住trụ 也dã 。 三tam 摩ma 地địa 即tức 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 之chi 正chánh 定định 。 今kim 言ngôn 自tự 住trụ 者giả 。 是thị 以dĩ 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 。 而nhi 常thường 住trụ 於ư 正chánh 定định 也dã 。 所sở 謂vị 那na 伽già 常thường 在tại 定định 。 無vô 有hữu 不bất 定định 時thời 。 非phi 同đồng 權quyền 小tiểu 有hữu 出xuất 入nhập 之chi 定định 也dã 。 見kiến 即tức 見kiến 分phần/phân 。 見kiến 緣duyên 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 。 乃nãi 為vi 見kiến 之chi 所sở 緣duyên 也dã 。 想tưởng 即tức 相tương 應ứng 妄vọng 心tâm 。 相tương/tướng 即tức 前tiền 塵trần 妄vọng 境cảnh 。 統thống 而nhi 論luận 之chi 。 不bất 出xuất 二nhị 分phần 。 凡phàm 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 住trụ 此thử 定định 者giả 。 則tắc 能năng 轉chuyển 第đệ 八bát 識thức 。 成thành 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 是thị 賴lại 耶da 之chi 名danh 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 所sở 現hiện 之chi 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 既ký 見kiến 相tương/tướng 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 又hựu 何hà 況huống 由do 見kiến 相tương/tướng 而nhi 生sanh 之chi 妄vọng 心tâm 妄vọng 境cảnh 耶da 。 以dĩ 故cố 猶do 如như 空không 中trung 之chi 華hoa 。 皆giai 本bổn 無vô 所sở 有hữu 也dã 。 向hướng 下hạ 正chánh 酧# 其kỳ 問vấn 。 意ý 謂vị 汝nhữ 先tiên 問vấn 我ngã 。 物vật 象tượng 見kiến 精tinh 。 元nguyên 是thị 何hà 物vật 。 云vân 何hà 無vô 是thị 非phi 。 是thị 故cố 示thị 之chi 曰viết 。 此thử 見kiến 及cập 緣duyên 。 元nguyên 是thị 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 淨tịnh 明minh 體thể 。 云vân 何hà 於ư 中trung 。 有hữu 是thị 非phi 是thị 。 蓋cái 此thử 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 均quân 依y 八bát 識thức 。 同đồng 是thị 一nhất 體thể 。 若nhược 有hữu 二nhị 體thể 。 方phương 可khả 於ư 中trung 說thuyết 是thị 見kiến 非phi 見kiến 。 今kim 既ký 一nhất 體thể 。 何hà 可khả 以dĩ 分phân 是thị 分phần/phân 非phi 耶da 。 且thả 此thử 識thức 體thể 。 元nguyên 是thị 自tự 性tánh 菩Bồ 提Đề 。 不bất 待đãi 修tu 為vi 而nhi 本bổn 來lai 自tự 妙diệu 。 不bất 用dụng 洗tẩy 滌địch 而nhi 本bổn 來lai 自tự 淨tịnh 。 不bất 暇hạ 揩khai 磨ma 而nhi 本bổn 來lai 自tự 明minh 。 故cố 妙diệu 即tức 法Pháp 身thân 。 淨tịnh 即tức 解giải 脫thoát 。 明minh 即tức 般Bát 若Nhã 。 所sở 謂vị 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 即tức 三tam 而nhi 一nhất 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 非phi 縱túng/tung 非phi 橫hoạnh/hoành 。 絕tuyệt 諸chư 對đối 待đãi 。 遠viễn 離ly 能năng 所sở 。 乃nãi 三tam 德đức 之chi 秘bí 藏tạng 。 一nhất 真chân 之chi 法Pháp 界Giới 也dã 。 云vân 何hà 於ư 中trung 。 得đắc 有hữu 是thị 見kiến 及cập 非phi 見kiến 耶da 。 當đương 知tri 顯hiển 見kiến 至chí 此thử 。 正chánh 是thị 如Như 來Lai 罄khánh 其kỳ 所sở 有hữu 。 連liên 舟chu 而nhi 贈tặng 之chi 矣hĩ 。

△# 二nhị 例lệ 明minh 。

文Văn 殊Thù 吾ngô 今kim 問vấn 汝nhữ 。 如như 汝nhữ 文Văn 殊Thù 。 至chí 中trung 間gian 自tự 無vô 。 是thị 月nguyệt 非phi 月nguyệt 。

此thử 假giả 文Văn 殊Thù 為vi 比tỉ 例lệ 。 以dĩ 明minh 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 本bổn 無vô 是thị 非phi 二nhị 相tướng 也dã 。 故cố 問vấn 之chi 曰viết 。 如như 汝nhữ 文Văn 殊Thù 。 但đãn 只chỉ 一nhất 體thể 。 是thị 個cá 真chân 文Văn 殊Thù 。 還hoàn 許hứa 此thử 文Văn 殊Thù 外ngoại 更cánh 添# 一nhất 箇cá 文Văn 殊Thù 。 喚hoán 他tha 作tác 是thị 文Văn 殊Thù 得đắc 麼ma 。 還hoàn 許hứa 此thử 文Văn 殊Thù 內nội 減giảm 卻khước 一nhất 箇cá 文Văn 殊Thù 。 喚hoán 伊y 作tác 非phi 文Văn 殊Thù 得đắc 麼ma 。 無vô 即tức 非phi 也dã 。 文Văn 殊Thù 是thị 大đại 智trí 人nhân 。 所sở 以dĩ 一nhất 撥bát 便tiện 轉chuyển 。 故cố 云vân 即tức 我ngã 一nhất 箇cá 是thị 真chân 文Văn 殊Thù 。 此thử 外ngoại 不bất 得đắc 更cánh 添# 一nhất 箇cá 是thị 文Văn 殊Thù 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 更cánh 添# 一nhất 箇cá 。 是thị 文Văn 殊Thù 者giả 。 則tắc 我ngã 便tiện 成thành 兩lưỡng 箇cá 文Văn 殊Thù 。 然nhiên 我ngã 今kim 日nhật 。 既ký 有hữu 一nhất 箇cá 真chân 文Văn 殊Thù 在tại 。 又hựu 不bất 得đắc 喚hoán 作tác 無vô 文Văn 殊Thù 。 蓋cái 於ư 本bổn 體thể 。 而nhi 更cánh 有hữu 方phương 可khả 說thuyết 是thị 并tinh 本bổn 體thể 。 而nhi 全toàn 無vô 方phương 可khả 說thuyết 。 非phi 今kim 本bổn 一nhất 體thể 。 於ư 中trung 焉yên 有hữu 。 是thị 非phi 二nhị 相tướng 。 此thử 正chánh 比tỉ 例lệ 。 除trừ 卻khước 一nhất 箇cá 真chân 體thể 。 外ngoại 添# 一nhất 箇cá 萬vạn 象tượng 。 是thị 見kiến 不bất 得đắc 減giảm 一nhất 箇cá 萬vạn 象tượng 。 非phi 見kiến 亦diệc 不bất 得đắc 以dĩ 。 真Chân 如Như 體thể 中trung 不bất 剩thặng 一nhất 法pháp 。 不bất 欠khiếm 一nhất 法pháp 。 圓viên 同đồng 太thái 虗hư 。 無vô 欠khiếm 無vô 餘dư 故cố 也dã 。

佛Phật 言ngôn 。

既ký 知tri 真chân 文Văn 殊Thù 上thượng 本bổn 無vô 是thị 非phi 。 則tắc 此thử 妙diệu 明minh 之chi 見kiến 精tinh 。 於ư 空không 塵trần 之chi 萬vạn 象tượng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 蓋cái 此thử 見kiến 於ư 物vật 本bổn 是thị 非phi 色sắc 非phi 心tâm 之chi 妙diệu 理lý 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 之chi 元nguyên 明minh 。 乃nãi 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 之chi 根căn 本bổn 。 清thanh 淨tịnh 圓viên 滿mãn 。 之chi 真chân 心tâm 也dã 。 由do 其kỳ 最tối 初sơ 不bất 覺giác 。 而nhi 起khởi 一nhất 念niệm 迷mê 。 為vi 業nghiệp 識thức 轉chuyển 。 成thành 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 相tương/tướng 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 則tắc 有hữu 根căn 身thân 器khí 界giới 色sắc 空không 萬vạn 象tượng 。 見kiến 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 則tắc 有hữu 嗅khứu 嘗thường 覺giác 知tri 見kiến 聞văn 等đẳng 性tánh 。 良lương 以dĩ 色sắc 空không 聞văn 見kiến 此thử 之chi 二nhị 分phần 。 依y 真chân 而nhi 起khởi 。 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 既ký 如như 二nhị 月nguyệt 。 則tắc 知tri 本bổn 無vô 。 豈khởi 可khả 以dĩ 第đệ 二nhị 月nguyệt 上thượng 。 妄vọng 起khởi 卜bốc 度độ 。 以dĩ 生sanh 是thị 非phi 曰viết 。 誰thùy 為vi 是thị 月nguyệt 。 誰thùy 為vi 非phi 月nguyệt 哉tai 。 所sở 以dĩ 說thuyết 是thị 說thuyết 非phi 。 皆giai 由do 未vị 見kiến 真chân 月nguyệt 故cố 也dã 。 文Văn 殊Thù 但đãn 能năng 見kiến 得đắc 一nhất 月nguyệt 為vi 真chân 。 自tự 不bất 於ư 中trung 妄vọng 生sanh 是thị 非phi 之chi 見kiến 矣hĩ 。 此thử 中trung 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 與dữ 前tiền 不bất 同đồng 。 前tiền 唯duy 喻dụ 見kiến 。 此thử 則tắc 兼kiêm 喻dụ 見kiến 相tương/tướng 也dã 。

△# 二nhị 結kết 迷mê 悟ngộ 差sai 殊thù 。

是thị 以dĩ 汝nhữ 今kim 。 觀quan 見kiến 與dữ 塵trần 。 至chí 故cố 能năng 令linh 汝nhữ 。 出xuất 指chỉ 非phi 指chỉ 。

此thử 結kết 歸quy 迷mê 悟ngộ 有hữu 殊thù 者giả 。 以dĩ 迷mê 則tắc 是thị 非phi 生sanh 起khởi 。 悟ngộ 則tắc 超siêu 出xuất 是thị 非phi 之chi 外ngoại 也dã 。 此thử 中trung 汝nhữ 字tự 。 是thị 結kết 歸quy 當đương 機cơ 。 非phi 目mục 文Văn 殊Thù 也dã 。 故cố 言ngôn 是thị 以dĩ 汝nhữ 等đẳng 今kim 日nhật 。 不bất 悟ngộ 妙diệu 明minh 真chân 心tâm 。 所sở 以dĩ 觀quán 此thử 見kiến 精tinh 於ư 諸chư 塵trần 相tương/tướng 。 在tại 此thử 二nhị 分phần 之chi 中trung 。 種chủng 種chủng 發phát 明minh 。 說thuyết 是thị 道đạo 非phi 分phần/phân 內nội 分phần/phân 外ngoại 。 以dĩ 內nội 為vi 根căn 身thân 。 外ngoại 為vi 器khí 界giới 。 中trung 為vi 識thức 心tâm 。 若nhược 此thử 之chi 類loại 。 皆giai 名danh 虗hư 妄vọng 浮phù 想tưởng 。 殊thù 非phi 真chân 實thật 。 以dĩ 故cố 不bất 能năng 出xuất 是thị 見kiến 與dữ 非phi 見kiến 也dã 。 正chánh 如như 揑niết 目mục 見kiến 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 而nhi 妄vọng 生sanh 卜bốc 度độ 。 終chung 不bất 出xuất 於ư 是thị 月nguyệt 非phi 月nguyệt 。 之chi 妄vọng 論luận 也dã 。 設thiết 能năng 由do 是thị 而nhi 一nhất 念niệm 純thuần 真chân 。 坐tọa 斷đoạn 兩lưỡng 頭đầu 。 中trung 間gian 不bất 立lập 。 則tắc 盡tận 法Pháp 界Giới 。 唯duy 是thị 我ngã 精tinh 。 而nhi 不bất 雜tạp 真chân 。 而nhi 不bất 妄vọng 之chi 。 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 則tắc 當đương 體thể 便tiện 是thị 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 而nhi 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 俱câu 屬thuộc 空không 華hoa 。 故cố 能năng 令linh 汝nhữ 。 超siêu 出xuất 於ư 是thị 非phi 之chi 外ngoại 。 而nhi 豈khởi 復phục 於ư 萬vạn 象tượng 之chi 中trung 。 謂vị 何hà 者giả 是thị 見kiến 而nhi 可khả 指chỉ 。 何hà 者giả 非phi 見kiến 。 而nhi 不bất 可khả 指chỉ 者giả 耶da 。 亦diệc 如như 知tri 一nhất 月nguyệt 真chân 。 則tắc 妄vọng 計kế 全toàn 消tiêu 。 是thị 非phi 自tự 泯mẫn 矣hĩ 。 此thử 二nhị 指chỉ 字tự 。 應ưng 上thượng 文văn 指chỉ 。 是thị 見kiến 指chỉ 非phi 見kiến 之chi 二nhị 指chỉ 字tự 也dã 。 以dĩ 迷mê 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 則tắc 指chỉ 是thị 指chỉ 非phi 。 設thiết 悟ngộ 此thử 理lý 。 則tắc 超siêu 出xuất 是thị 非phi 之chi 外ngoại 。 故cố 能năng 出xuất 是thị 見kiến 之chi 指chỉ 。 而nhi 復phục 出xuất 非phi 見kiến 之chi 指chỉ 也dã 。 可khả 見kiến 迷mê 悟ngộ 真chân 妄vọng 。 惟duy 在tại 一nhất 念niệm 。 若nhược 一nhất 念niệm 妄vọng 動động 而nhi 迷mê 。 則tắc 心tâm 境cảnh 紛phân 然nhiên 。 是thị 非phi 鋒phong 起khởi 。 若nhược 一nhất 念niệm 純thuần 真chân 而nhi 悟ngộ 。 則tắc 妙diệu 覺giác 湛trạm 然nhiên 。 離ly 名danh 絕tuyệt 待đãi 。 迥huýnh 出xuất 思tư 議nghị 。 又hựu 何hà 容dung 是thị 非phi 二nhị 見kiến 於ư 其kỳ 間gian 哉tai 。

△# 九cửu 顯hiển 見kiến 超siêu 情tình (# 三tam )# 一nhất 超siêu 外ngoại 道đạo 情tình (# 二nhị )# 一nhất 疑nghi 問vấn 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 誠thành 如như 法Pháp 王vương 。 至chí 獲hoạch 真chân 實thật 心tâm 。 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。

此thử 言ngôn 超siêu 情tình 者giả 。 以dĩ 自tự 然nhiên 因nhân 緣duyên 。 皆giai 屬thuộc 外ngoại 道đạo 權quyền 小tiểu 。 計kế 執chấp 妄vọng 情tình 。 今kim 此thử 見kiến 性tánh 。 迥huýnh 不bất 屬thuộc 此thử 。 故cố 言ngôn 超siêu 情tình 覺giác 緣duyên 。 即tức 見kiến 性tánh 也dã 。 以dĩ 此thử 見kiến 性tánh 。 見kiến 明minh 見kiến 暗ám 。 見kiến 塞tắc 見kiến 空không 。 皆giai 能năng 覺giác 照chiếu 徧biến 緣duyên 一nhất 切thiết 。 故cố 目mục 之chi 為vi 覺giác 緣duyên 也dã 。 當đương 機cơ 因nhân 佛Phật 。 發phát 明minh 精tinh 見kiến 色sắc 空không 。 元nguyên 是thị 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 精tinh 明minh 體thể 。 方phương 得đắc 領lãnh 悟ngộ 見kiến 性tánh 常thường 住trụ 周chu 徧biến 之chi 旨chỉ 。 然nhiên 復phục 起khởi 疑nghi 。 將tương 謂vị 濫lạm 彼bỉ 邪tà 宗tông 。 有hữu 違vi 正Chánh 法Pháp 。 故cố 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 誠thành 如như 諸chư 法pháp 之chi 王vương 。 所sở 說thuyết 覺giác 緣duyên 。 若nhược 果quả 然nhiên 周chu 徧biến 。 果quả 然nhiên 常thường 住trụ 。 果quả 然nhiên 其kỳ 性tánh 。 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 者giả 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 與dữ 先tiên 梵Phạm 志Chí 。 金kim 頭đầu 外ngoại 道đạo 所sở 立lập 二nhị 十thập 五ngũ 諦đế 中trung 冥minh 性tánh 常thường 住trụ 。 及cập 投đầu 灰hôi 等đẳng 。 諸chư 苦khổ 行hạnh 者giả 。 計kế 有hữu 神thần 我ngã 。 徧biến 滿mãn 十thập 方phương 。 今kim 佛Phật 所sở 說thuyết 覺giác 緣duyên 。 徧biến 十thập 方phương 界giới 者giả 。 而nhi 與dữ 彼bỉ 所sở 計kế 冥minh 諦đế 神thần 我ngã 。 徧biến 滿mãn 十thập 方phương 。 有hữu 何hà 異dị 乎hồ 。 且thả 世Thế 尊Tôn 昔tích 日nhật 。 亦diệc 曾tằng 於ư 楞Lăng 伽Già 山Sơn 。 為vì 大Đại 慧Tuệ 等đẳng 。 廣quảng 辯biện 內nội 教giáo 與dữ 外ngoại 道đạo 。 所sở 以dĩ 不bất 同đồng 之chi 義nghĩa 以dĩ 。 彼bỉ 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 則tắc 常thường 說thuyết 自tự 然nhiên 。 而nhi 然nhiên 本bổn 自tự 天thiên 然nhiên 。 如như 云vân 誰thùy 開khai 河hà 海hải 堆đôi 山sơn 岳nhạc 。 誰thùy 削tước 荊kinh 棘cức 畫họa 禽cầm 獸thú 。 世thế 無vô 一nhất 物vật 能năng 生sanh 者giả 。 是thị 故cố 諸chư 法pháp 皆giai 自tự 然nhiên 。 斯tư 則tắc 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 不bất 立lập 修tu 證chứng 。 故cố 佛Phật 廣quảng 說thuyết 因nhân 緣duyên 以dĩ 破phá 之chi 。 以dĩ 我ngã 內nội 教giáo 所sở 說thuyết 之chi 理lý 。 非phi 彼bỉ 外ngoại 道đạo 所sở 執chấp 之chi 境cảnh 界giới 也dã 。 我ngã 今kim 觀quan 此thử 。 覺giác 緣duyên 見kiến 性tánh 。 亦diệc 成thành 自tự 然nhiên 。 何hà 則tắc 以dĩ 本bổn 有hữu 不bất 遺di 。 故cố 曰viết 非phi 生sanh 。 究cứu 竟cánh 不bất 壞hoại 。 故cố 曰viết 非phi 滅diệt 。 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 故cố 遠viễn 離ly 虗hư 妄vọng 。 非phi 色sắc 非phi 心tâm 。 故cố 遠viễn 離ly 顛điên 倒đảo 。 所sở 以dĩ 千thiên 差sai 之chi 內nội 。 處xứ 處xứ 現hiện 成thành 。 萬vạn 象tượng 之chi 中trung 。 頭đầu 頭đầu 獨độc 露lộ 。 若nhược 以dĩ 是thị 義nghĩa 推thôi 之chi 。 似tự 非phi 昔tích 說thuyết 因nhân 緣duyên 之chi 旨chỉ 。 且thả 類loại 彼bỉ 外ngoại 道đạo 所sở 執chấp 之chi 自tự 然nhiên 矣hĩ 。 未vị 審thẩm 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 。 開khai 示thị 我ngã 等đẳng 。 令linh 知tri 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 與dữ 彼bỉ 外ngoại 道đạo 所sở 計kế 。 確xác 有hữu 不bất 同đồng 之chi 處xứ 。 方phương 纔tài 不bất 入nhập 羣quần 邪tà 。 設thiết 或hoặc 不bất 然nhiên 。 一nhất 涉thiệp 邪tà 途đồ 。 又hựu 成thành 虗hư 妄vọng 。 則tắc 辜cô 負phụ 從tùng 前tiền 之chi 聖thánh 訓huấn 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 懷hoài 疑nghi 不bất 決quyết 者giả 。 正chánh 為vi 欲dục 得đắc 真chân 實thật 心tâm 性tánh 。 及cập 微vi 妙diệu 覺giác 明minh 之chi 全toàn 體thể 大đại 用dụng 也dã 。 因nhân 緣duyên 者giả 。 因nhân 謂vị 因nhân 生sanh 種chủng 子tử 。 緣duyên 謂vị 助trợ 發phát 資tư 緣duyên 。 如như 百bách 糓cốc 等đẳng 物vật 。 須tu 以dĩ 根căn 種chủng 為vi 因nhân 。 水thủy 土thổ 為vi 緣duyên 。 方phương 能năng 生sanh 芽nha 發phát 幹cán 。 以dĩ 至chí 開khai 花hoa 結kết 實thật 也dã 。 蓋cái 佛Phật 昔tích 對đối 權quyền 小tiểu 凡phàm 夫phu 。 多đa 談đàm 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 破phá 外ngoại 計kế 之chi 自tự 然nhiên 也dã 。 先tiên 梵Phạm 志Chí 者giả 。 梵Phạm 志Chí 云vân 淨tịnh 裔duệ 。 謂vị 是thị 梵Phạm 天Thiên 苗miêu 裔duệ 。 先tiên 者giả 古cổ 人nhân 也dã 。 即tức 娑sa 毗tỳ 迦ca 羅la 。 據cứ 金kim 七thất 十thập 論luận 。 謂vị 此thử 外ngoại 道đạo 。 從tùng 空không 而nhi 生sanh 。 自tự 然nhiên 四tứ 德đức 造tạo 十thập 萬vạn 偈kệ 。 為vi 六lục 師sư 之chi 元nguyên 祖tổ 。 故cố 稱xưng 先tiên 梵Phạm 志Chí 也dã 。 投đầu 灰hôi 等đẳng 者giả 。 等đẳng 乎hồ 躶# 形hình 拔bạt 髮phát 鞭tiên 纏triền 棘cức 刺thứ 牛ngưu 狗cẩu 等đẳng 戒giới 。 五ngũ 熱nhiệt 炙chích 身thân 也dã 。 以dĩ 娑sa 毗tỳ 迦ca 羅la 。 嘗thường 修tu 乳nhũ 鳩cưu 之chi 行hành 。 此thử 一nhất 切thiết 苦khổ 行hành 外ngoại 道đạo 。 皆giai 其kỳ 遺di 種chủng 也dã 。 真chân 我ngã 者giả 。 即tức 外ngoại 道đạo 所sở 執chấp 之chi 我ngã 相tương/tướng 。 然nhiên 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 大đại 小tiểu 。 二nhị 微vi 細tế 。 三tam 廣quảng 大đại 也dã 。 楞lăng 伽già 云vân 。 不bất 可khả 往vãng 與dữ 彼bỉ 之chi 與dữ 猶do 類loại 也dã 。 自tự 然nhiên 者giả 。 即tức 所sở 謂vị 本bổn 自tự 天thiên 然nhiên 。 彼bỉ 計kế 內nội 外ngoại 。 諸chư 法pháp 本bổn 末mạt 。 無vô 因nhân 無vô 修tu 無vô 證chứng 。 為vi 彼bỉ 不bất 知tri 賴lại 耶da 識thức 中trung 俱câu 含hàm 染nhiễm 淨tịnh 種chủng 子tử 。 所sở 以dĩ 發phát 業nghiệp 潤nhuận 生sanh 。 為vi 捨xả 生sanh 受thọ 生sanh 之chi 根căn 本bổn 。 反phản 妄vọng 計kế 身thân 中trung 自tự 有hữu 真chân 我ngã 。 常thường 生sanh 各các 趣thú 。 徧biến 滿mãn 十thập 方phương 。 而nhi 此thử 性tánh 不bất 滅diệt 。 豈khởi 非phi 謬mậu 乎hồ 。 獲hoạch 猶do 得đắc 也dã 。

△# 二nhị 決quyết 答đáp 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 我ngã 今kim 如như 是thị 。 至chí 見kiến 性tánh 斷đoạn 滅diệt 。 云vân 何hà 見kiến 明minh 。

此thử 決quyết 破phá 自tự 然nhiên 。 以dĩ 答đáp 其kỳ 問vấn 也dã 。 故cố 先tiên 呼hô 當đương 機cơ 而nhi 責trách 之chi 曰viết 。 我ngã 今kim 如như 是thị 。 上thượng 來lai 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 開khai 示thị 。 破phá 妄vọng 識thức 顯hiển 真chân 見kiến 。 費phí 卻khước 若nhược 干can 唇thần 舌thiệt 。 用dụng 盡tận 許hứa 多đa 方phương 便tiện 。 無vô 非phi 以dĩ 真chân 實thật 之chi 道Đạo 。 而nhi 告cáo 於ư 汝nhữ 。 豈khởi 知tri 汝nhữ 猶do 不bất 悟ngộ 。 仍nhưng 然nhiên 迷mê 惑hoặc 。 謂vị 為vi 外ngoại 道đạo 之chi 自tự 然nhiên 耶da 。 且thả 凡phàm 言ngôn 自tự 然nhiên 者giả 。 必tất 須tu 自tự 體thể 本bổn 然nhiên 。 常thường 住trụ 不bất 變biến 。 可khả 說thuyết 自tự 然nhiên 。 若nhược 不bất 常thường 住trụ 。 隨tùy 緣duyên 遷thiên 變biến 。 則tắc 非phi 自tự 然nhiên 矣hĩ 。 設thiết 汝nhữ 阿A 難Nan 必tất 以dĩ 周chu 徧biến 不bất 動động 性tánh 非phi 生sanh 滅diệt 之chi 覺giác 緣duyên 。 為vi 自tự 然nhiên 者giả 。 若nhược 爾nhĩ 汝nhữ 須tu 自tự 先tiên 甄chân 別biệt 。 明minh 白bạch 看khán 此thử 覺giác 緣duyên 。 果quả 有hữu 一nhất 箇cá 常thường 住trụ 不bất 變biến 之chi 體thể 否phủ/bĩ 。 設thiết 有hữu 則tắc 方phương 可khả 說thuyết 為vi 自tự 然nhiên 。 且thả 汝nhữ 觀quán 此thử 妙diệu 明minh 之chi 見kiến 。 即tức 汝nhữ 所sở 謂vị 能năng 覺giác 能năng 緣duyên 也dã 。 明minh 暗ám 色sắc 空không 。 即tức 汝nhữ 所sở 謂vị 所sở 覺giác 所sở 緣duyên 也dã 。 然nhiên 此thử 覺giác 性tánh 。 於ư 四tứ 緣duyên 中trung 。 欲dục 以dĩ 何hà 緣duyên 為vi 自tự 然nhiên 之chi 體thể 乎hồ 。 若nhược 以dĩ 明minh 緣duyên 。 為vi 此thử 覺giác 性tánh 自tự 然nhiên 之chi 體thể 。 是thị 以dĩ 見kiến 明minh 相tướng 時thời 。 為vi 本bổn 自tự 天thiên 然nhiên 之chi 體thể 。 而nhi 一nhất 定định 不bất 移di 。 則tắc 此thử 覺giác 性tánh 只chỉ 可khả 見kiến 明minh 相tướng 。 及cập 至chí 暗ám 來lai 。 則tắc 此thử 見kiến 性tánh 已dĩ 同đồng 明minh 去khứ 。 不bất 合hợp 更cánh 見kiến 於ư 暗ám 相tướng 矣hĩ 。 若nhược 復phục 以dĩ 空không 緣duyên 。 為vi 此thử 覺giác 性tánh 自tự 然nhiên 之chi 體thể 。 是thị 以dĩ 見kiến 空không 相tướng 時thời 。 為vi 本bổn 自tự 天thiên 然nhiên 之chi 體thể 。 一nhất 定định 不bất 移di 。 則tắc 此thử 覺giác 性tánh 只chỉ 可khả 見kiến 空không 相tướng 。 及cập 至chí 塞tắc 處xứ 無vô 空không 。 則tắc 此thử 見kiến 性tánh 已dĩ 同đồng 空không 相tướng 斷đoạn 滅diệt 。 不bất 合hợp 更cánh 見kiến 其kỳ 塞tắc 處xứ 矣hĩ 。 如như 是thị 上thượng 之chi 空không 明minh 等đẳng 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 下hạ 之chi 暗ám 明minh 二nhị 相tương/tướng 。 此thử 中trung 略lược 去khứ 塞tắc 緣duyên 。 故cố 云vân 乃nãi 至chí 超siêu 略lược 之chi 也dã 。 意ý 謂vị 乃nãi 至chí 以dĩ 暗ám 為vi 緣duyên 。 為vi 此thử 覺giác 性tánh 自tự 然nhiên 之chi 體thể 者giả 。 是thị 以dĩ 見kiến 暗ám 相tướng 。 為vi 本bổn 自tự 天thiên 然nhiên 之chi 體thể 。 一nhất 定định 不bất 移di 。 則tắc 此thử 覺giác 性tánh 只chỉ 可khả 見kiến 暗ám 相tướng 。 及cập 至chí 明minh 來lai 。 則tắc 此thử 見kiến 性tánh 已dĩ 同đồng 暗ám 去khứ 。 自tự 應ưng 斷đoạn 滅diệt 。 不bất 合hợp 更cánh 見kiến 明minh 相tướng 。 云vân 何hà 又hựu 見kiến 其kỳ 明minh 相tướng 耶da 。 以dĩ 是thị 而nhi 觀quán 。 汝nhữ 之chi 覺giác 性tánh 。 明minh 來lai 見kiến 明minh 。 暗ám 來lai 見kiến 暗ám 。 隨tùy 空không 是thị 空không 。 因nhân 塞tắc 見kiến 塞tắc 。 則tắc 知tri 汝nhữ 之chi 見kiến 性tánh 隨tùy 緣duyên 顯hiển 現hiện 。 云vân 何hà 惑hoặc 為vi 外ngoại 道đạo 之chi 自tự 然nhiên 。 謬mậu 謂vị 其kỳ 常thường 住trụ 周chu 徧biến 耶da 。 問vấn 內nội 教giáo 之chi 說thuyết 常thường 住trụ 周chu 徧biến 。 外ngoại 宗tông 亦diệc 云vân 冥minh 性tánh 常thường 住trụ 神thần 我ngã 周chu 徧biến 。 何hà 以dĩ 異dị 乎hồ 。 答đáp 內nội 之chi 與dữ 外ngoại 。 奚hề 啻# 天thiên 淵uyên 。 蓋cái 佛Phật 說thuyết 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 者giả 。 乃nãi 明minh 真Chân 如Như 不bất 變biến 。 而nhi 妙diệu 能năng 隨tùy 緣duyên 。 是thị 以dĩ 不bất 變biến 為vi 常thường 住trụ 。 隨tùy 緣duyên 為vi 周chu 徧biến 。 正chánh 明minh 一nhất 心tâm 之chi 全toàn 體thể 大đại 用dụng 也dã 。 外ngoại 道đạo 妄vọng 計kế 自tự 然nhiên 。 以dĩ 為vi 冥minh 性tánh 常thường 住trụ 神thần 我ngã 周chu 徧biến 者giả 。 是thị 以dĩ 冥minh 諦đế 神thần 我ngã 為vi 能năng 生sanh 。 而nhi 萬vạn 物vật 皆giai 所sở 生sanh 也dã 。 則tắc 能năng 生sanh 為vi 常thường 住trụ 周chu 徧biến 。 而nhi 所sở 生sanh 非phi 常thường 住trụ 周chu 徧biến 。 是thị 子tử 不bất 肖tiếu 父phụ 。 因nhân 果quả 皆giai 非phi 。 況huống 佛Phật 所sở 說thuyết 。 諸chư 法pháp 唯duy 心tâm 。 彼bỉ 且thả 於ư 非phi 色sắc 非phi 空không 之chi 境cảnh 。 謬mậu 謂vị 至chí 極cực 之chi 理lý 。 以dĩ 為vi 萬vạn 法pháp 元nguyên 始thỉ 。 立lập 為vi 冥minh 諦đế 神thần 我ngã 。 各các 有hữu 體thể 性tánh 。 殊thù 不bất 知tri 冥minh 諦đế 乃nãi 自tự 心tâm 。 半bán 分phần/phân 滅diệt 塵trần 。 神thần 我ngã 乃nãi 自tự 心tâm 。 制chế 伏phục 妄vọng 識thức 。 原nguyên 本bổn 一nhất 心tâm 。 均quân 無vô 自tự 體thể 。 彼bỉ 方phương 昧muội 之chi 。 謂vị 冥minh 諦đế 為vi 能năng 生sanh 。 因nhân 物vật 為vi 所sở 生sanh 。 神thần 我ngã 為vi 能năng 受thọ 用dụng 。 餘dư 為vi 所sở 受thọ 用dụng 。 物vật 我ngã 能năng 所sở 。 各các 有hữu 自tự 體thể 。 是thị 不bất 達đạt 一nhất 心tâm 。 而nhi 心tâm 外ngoại 有hữu 冥minh 性tánh 之chi 道đạo 。 以dĩ 故cố 名danh 其kỳ 為vi 外ngoại 道đạo 也dã 。 然nhiên 彼bỉ 謂vị 常thường 住trụ 者giả 。 乃nãi 是thị 無vô 常thường 中trung 妄vọng 計kế 常thường 住trụ 。 皆giai 其kỳ 識thức 心tâm 周chu 徧biến 計kế 度độ 。 非phi 有hữu 實thật 義nghĩa 。 故cố 不bất 同đồng 佛Phật 說thuyết 之chi 常thường 住trụ 周chu 徧biến 也dã 。

△# 二nhị 超siêu 內nội 教giáo 情tình (# 二nhị )# 一nhất 轉chuyển 計kế 。

阿A 難Nan 言ngôn 必tất 此thử 妙diệu 見kiến 。 性tánh 非phi 自tự 然nhiên 。 至chí 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 合hợp 因nhân 緣duyên 性tánh 。

此thử 轉chuyển 捨xả 自tự 然nhiên 。 而nhi 計kế 因nhân 緣duyên 也dã 。 意ý 謂vị 既ký 非phi 自tự 然nhiên 。 必tất 屬thuộc 因nhân 緣duyên 且thả 因nhân 緣duyên 。 乃nãi 內nội 教giáo 之chi 正Chánh 法Pháp 。 非phi 外ngoại 道đạo 自tự 然nhiên 之chi 邪tà 執chấp 也dã 。 故cố 言ngôn 我ngã 今kim 開khai 發phát 悟ngộ 明minh 此thử 之chi 見kiến 性tánh 。 乃nãi 是thị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 之chi 法pháp 矣hĩ 。 然nhiên 亦diệc 有hữu 疑nghi 。 何hà 則tắc 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 不bất 能năng 常thường 住trụ 不bất 變biến 。 今kim 謂vị 此thử 見kiến 及cập 緣duyên 。 元nguyên 是thị 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 淨tịnh 明minh 體thể 。 不bất 動động 周chu 圓viên 。 而nhi 義nghĩa 似tự 類loại 於ư 自tự 然nhiên 。 而nhi 不bất 合hợp 於ư 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 之chi 性tánh 。 故cố 我ngã 此thử 心tâm 尚thượng 猶do 未vị 明minh 。 疑nghi 而nhi 不bất 決quyết 。 必tất 須tu 咨tư 決quyết 詢tuân 問vấn 於ư 佛Phật 。 然nhiên 此thử 見kiến 性tánh 。 云vân 何hà 方phương 得đắc 合hợp 乎hồ 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 之chi 性tánh 耶da 。

△# 二nhị 推thôi 破phá 。

佛Phật 言ngôn 汝nhữ 言ngôn 因nhân 緣duyên 。 吾ngô 復phục 問vấn 汝nhữ 。 至chí 緣duyên 明minh 緣duyên 暗ám 。 同đồng 於ư 空không 塞tắc 。

此thử 推thôi 因nhân 之chi 與dữ 緣duyên 。 而nhi 並tịnh 破phá 之chi 也dã 。 蓋cái 上thượng 文văn 以dĩ 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 。 破phá 其kỳ 自tự 然nhiên 。 此thử 中trung 以dĩ 真Chân 如Như 不bất 變biến 。 破phá 其kỳ 因nhân 緣duyên 。 夫phu 因nhân 謂vị 親thân 因nhân 。 緣duyên 謂vị 助trợ 緣duyên 也dã 。 故cố 佛Phật 告cáo 言ngôn 。 汝nhữ 言ngôn 此thử 見kiến 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 者giả 。 吾ngô 又hựu 復phục 要yếu 審thẩm 問vấn 汝nhữ 矣hĩ 。 如như 汝nhữ 今kim 日nhật 。 因nhân 見kiến 明minh 暗ám 空không 塞tắc 。 始thỉ 得đắc 有hữu 此thử 見kiến 性tánh 而nhi 現hiện 於ư 前tiền 者giả 。 然nhiên 此thử 見kiến 性tánh 為vi 復phục 因nhân 明minh 而nhi 有hữu 耶da 。 因nhân 暗ám 而nhi 有hữu 耶da 。 因nhân 空không 而nhi 有hữu 耶da 。 因nhân 塞tắc 而nhi 有hữu 耶da 。 阿A 難Nan 若nhược 以dĩ 明minh 為vi 生sanh 見kiến 之chi 種chủng 子tử 。 而nhi 有hữu 其kỳ 見kiến 者giả 。 是thị 以dĩ 明minh 為vi 能năng 生sanh 見kiến 性tánh 之chi 因nhân 。 及cập 其kỳ 暗ám 來lai 明minh 即tức 滅diệt 矣hĩ 。 既ký 因nhân 明minh 有hữu 。 還hoàn 因nhân 明minh 滅diệt 。 如như 毛mao 依y 皮bì 生sanh 。 皮bì 既ký 不bất 存tồn 。 則tắc 毛mao 無vô 所sở 附phụ 。 此thử 則tắc 見kiến 性tánh 自tự 應ưng 斷đoạn 滅diệt 。 不bất 合hợp 見kiến 暗ám 。 如như 何hà 又hựu 見kiến 其kỳ 暗ám 耶da 。 因nhân 暗ám 亦diệc 然nhiên 。 乃nãi 至chí 空không 塞tắc 。 同đồng 於ư 明minh 暗ám 。 例lệ 此thử 可khả 知tri 。 今kim 既ký 明minh 暗ám 空không 塞tắc 俱câu 能năng 見kiến 之chi 。 則tắc 此thử 見kiến 性tánh 非phi 仗trượng 明minh 暗ám 等đẳng 法pháp 。 以dĩ 為vi 生sanh 因nhân 。 可khả 以dĩ 知tri 矣hĩ 。

復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 汝nhữ 此thử 見kiến 性tánh 。 又hựu 復phục 於ư 明minh 暗ám 空không 塞tắc 中trung 。 緣duyên 何hà 而nhi 有hữu 見kiến 耶da 。 為vi 緣duyên 明minh 有hữu 耶da 。 緣duyên 暗ám 有hữu 耶da 。 緣duyên 空không 有hữu 耶da 。 緣duyên 塞tắc 有hữu 耶da 。 阿A 難Nan 若nhược 以dĩ 空không 為vi 生sanh 見kiến 之chi 助trợ 緣duyên 。 而nhi 有hữu 其kỳ 見kiến 者giả 。 是thị 以dĩ 空không 為vi 能năng 生sanh 見kiến 性tánh 之chi 緣duyên 。 及cập 至chí 塞tắc 處xứ 。 空không 則tắc 滅diệt 矣hĩ 。 既ký 緣duyên 空không 有hữu 。 應ưng 隨tùy 空không 滅diệt 。 如như 火hỏa 緣duyên 薪tân 發phát 。 薪tân 既ký 燒thiêu 盡tận 。 則tắc 火hỏa 亦diệc 隨tùy 滅diệt 。 而nhi 此thử 見kiến 性tánh 自tự 應ưng 斷đoạn 滅diệt 。 不bất 合hợp 見kiến 塞tắc 。 如như 何hà 又hựu 見kiến 其kỳ 塞tắc 耶da 。 緣duyên 塞tắc 亦diệc 然nhiên 。 乃nãi 至chí 明minh 暗ám 。 同đồng 於ư 空không 塞tắc 。 亦diệc 可khả 例lệ 知tri 。 今kim 既ký 明minh 暗ám 等đẳng 相tương/tướng 。 一nhất 一nhất 見kiến 之chi 。 則tắc 此thử 見kiến 性tánh 非phi 假giả 明minh 暗ám 等đẳng 法pháp 。 以dĩ 為vi 生sanh 緣duyên 。 亦diệc 可khả 明minh 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 見kiến 明minh 又hựu 能năng 見kiến 暗ám 。 見kiến 空không 又hựu 能năng 見kiến 塞tắc 者giả 。 此thử 正chánh 真Chân 如Như 不bất 變biến 之chi 體thể 。 以dĩ 故cố 不bất 從tùng 因nhân 生sanh 。 不bất 隨tùy 緣duyên 有hữu 也dã 。

△# 三tam 超siêu 內nội 外ngoại 情tình 。

當đương 知tri 如như 是thị 。 精tinh 覺giác 妙diệu 明minh 。 至chí )# 虗hư 空không 云vân 何hà 。 隨tùy 汝nhữ 執chấp 捉tróc 。

此thử 正chánh 顯hiển 覺giác 緣duyên 之chi 性tánh 。 雙song 超siêu 內nội 外ngoại 之chi 情tình 。 迥huýnh 出xuất 是thị 非phi 之chi 境cảnh 。 以dĩ 明minh 覺giác 性tánh 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 。 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 也dã 。 故cố 外ngoại 道đạo 執chấp 自tự 然nhiên 。 不bất 解giải 隨tùy 緣duyên 之chi 妙diệu 用dụng 。 權quyền 小tiểu 執chấp 因nhân 緣duyên 。 不bất 知tri 不bất 變biến 之chi 本bổn 體thể 。 是thị 以dĩ 有hữu 內nội 外ngoại 之chi 分phần 也dã 。 蓋cái 此thử 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 。 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 。 乃nãi 如Như 來Lai 一nhất 代đại 時thời 教giáo 。 說thuyết 法Pháp 之chi 綱cương 宗tông 。 入nhập 理lý 之chi 要yếu 論luận 也dã 。 故cố 此thử 結kết 示thị 之chi 曰viết 。 應ưng 當đương 了liễu 知tri 。 此thử 精tinh 覺giác 妙diệu 明minh 之chi 性tánh 。 本bổn 來lai 體thể 用dụng 一nhất 如như 。 具cụ 有hữu 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 之chi 妙diệu 。 所sở 以dĩ 精tinh 體thể 不bất 變biến 。 故cố 云vân 非phi 因nhân 非phi 緣duyên 。 以dĩ 妙diệu 用dụng 隨tùy 緣duyên 。 故cố 云vân 亦diệc 非phi 自tự 然nhiên 用dụng 。 既ký 隨tùy 緣duyên 。 則tắc 非phi 不bất 因nhân 緣duyên 。 體thể 既ký 不bất 變biến 。 則tắc 非phi 不bất 自tự 然nhiên 。 以dĩ 此thử 精tinh 覺giác 妙diệu 明minh 之chi 體thể 。 如như 太thái 虗hư 空không 。 本bổn 無vô 非phi 於ư 不bất 非phi 。 原nguyên 無vô 是thị 於ư 非phi 是thị 。 若nhược 依y 心tâm 真Chân 如Như 門môn 。 則tắc 離ly 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 是thị 以dĩ 非phi 則tắc 一nhất 切thiết 皆giai 非phi 。 設thiết 依y 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 。 則tắc 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 以dĩ 故cố 是thị 則tắc 。 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 蓋cái 前tiền 明minh 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 屬thuộc 有hữu 句cú 。 此thử 明minh 非phi 因nhân 緣duyên 非phi 自tự 然nhiên 。 屬thuộc 無vô 句cú 。 非phi 不bất 因nhân 緣duyên 。 非phi 不bất 自tự 然nhiên 。 屬thuộc 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 句cú 。 無vô 非phi 不bất 非phi 。 無vô 是thị 非phi 是thị 。 屬thuộc 非phi 有hữu 非phi 無vô 句cú 。 然nhiên 此thử 有hữu 無vô 四tứ 句cú 。 是thị 非phi 四tứ 句cú 。 凡phàm 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 聖thánh 凡phàm 染nhiễm 淨tịnh 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 乃nãi 至chí 一nhất 塵trần 。 皆giai 有hữu 四tứ 句cú 。 若nhược 是thị 則tắc 有hữu 無vô 量lượng 四tứ 句cú 。 到đáo 得đắc 這giá 裏lý 。 俱câu 用dụng 不bất 著trước 故cố 直trực 掃tảo 之chi 曰viết 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 此thử 正chánh 拂phất 迹tích 入nhập 玄huyền 之chi 的đích 旨chỉ 。 然nhiên 恐khủng 離ly 相tương/tướng 沉trầm 空không 。 只chỉ 得đắc 從tùng 死tử 撥bát 活hoạt 。 故cố 轉chuyển 拂phất 之chi 云vân 。 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 此thử 又hựu 回hồi 途đồ 入nhập 妙diệu 之chi 微vi 言ngôn 。 故cố 知tri 此thử 經Kinh 乃nãi 離ly 四tứ 句cú 。 絕tuyệt 百bách 非phi 。 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 之chi 秘bí 典điển 也dã 。 正chánh 所sở 謂vị 擬nghĩ 之chi 即tức 錯thác 。 動động 念niệm 即tức 乖quai 。 杰# 出xuất 思tư 議nghị 之chi 表biểu 。 迥huýnh 超siêu 情tình 計kế 之chi 途đồ 。 云vân 何hà 汝nhữ 等đẳng 。 於ư 此thử 妙diệu 覺giác 性tánh 中trung 。 措thố 心tâm 作tác 意ý 。 乃nãi 以dĩ 世thế 間gian 所sở 謂vị 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 對đối 待đãi 戲hí 論luận 。 一nhất 切thiết 名danh 相tướng 。 而nhi 得đắc 分phân 別biệt 。 此thử 精tinh 覺giác 妙diệu 明minh 之chi 體thể 耶da 。 即tức 如như 以dĩ 手thủ 撮toát 摩ma 虗hư 空không 。 不bất 唯duy 無vô 益ích 。 祇kỳ 徒đồ 自tự 勞lao 之chi 耳nhĩ 。 虗hư 空không 云vân 何hà 。 隨tùy 汝nhữ 執chấp 捉tróc 。 虗hư 空không 既ký 不bất 可khả 措thố 手thủ 。 而nhi 妙diệu 明minh 安an 可khả 措thố 心tâm 乎hồ 。 此thử 中trung 非phi 不bất 自tự 然nhiên 上thượng 。 應ưng 補bổ 非phi 不bất 因nhân 緣duyên 句cú 。 其kỳ 義nghĩa 始thỉ 完hoàn 。 智trí 者giả 請thỉnh 詳tường 諸chư 世thế 間gian 者giả 。 即tức 相tương/tướng 宗tông 所sở 謂vị 學học 者giả 世thế 間gian 。 非phi 學học 者giả 世thế 間gian 也dã 。 以dĩ 自tự 然nhiên 乃nãi 外ngoại 道đạo 所sở 宗tông 。 即tức 非phi 學học 者giả 。 世thế 間gian 戲hí 論luận 。 因nhân 緣duyên 乃nãi 權quyền 小tiểu 所sở 宗tông 。 即tức 學học 者giả 世thế 間gian 戲hí 論luận 也dã 。 故cố 宗tông 鏡kính 云vân 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 皆giai 是thị 世thế 間gian 言ngôn 論luận 。 有hữu 無vô 真chân 俗tục 。 悉tất 是thị 分phân 別biệt 識thức 心tâm 。 若nhược 不bất 真chân 見kiến 其kỳ 事sự 。 欲dục 以dĩ 意ý 解giải 情tình 求cầu 。 如như 持trì 兔thố 角giác 弓cung 。 架# 龜quy 毛mao 箭tiễn 。 以dĩ 無vô 手thủ 人nhân 。 擬nghĩ 射xạ 須Tu 彌Di 山Sơn 。 徒đồ 役dịch 狂cuồng 勞lao 。 終chung 無vô 是thị 處xứ 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。

△# 十thập 顯hiển 見kiến 離ly 見kiến (# 三tam )# 一nhất 引dẫn 教giáo 致trí 問vấn 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí )# 因nhân 心tâm 因nhân 眼nhãn 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。

此thử 引dẫn 昔tích 教giáo 。 致trí 有hữu 今kim 疑nghi 。 而nhi 興hưng 問vấn 也dã 。 意ý 謂vị 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 不bất 屬thuộc 外ngoại 道đạo 之chi 自tự 然nhiên 則tắc 可khả 。 若nhược 謂vị 非phi 因nhân 緣duyên 。 則tắc 似tự 乎hồ 不bất 可khả 。 且thả 而nhi 世Thế 尊Tôn 云vân 何hà 。 常thường 與dữ 比Bỉ 丘Khâu 。 宣tuyên 說thuyết 見kiến 性tánh 。 具cụ 四tứ 種chủng 緣duyên 。 所sở 謂vị 因nhân 空không 。 因nhân 明minh 因nhân 心tâm 因nhân 眼nhãn 耶da 。 以dĩ 目mục 前tiền 不bất 空không 不bất 明minh 。 則tắc 不bất 能năng 有hữu 見kiến 。 無vô 心tâm 無vô 眼nhãn 。 亦diệc 不bất 能năng 見kiến 。 所sở 以dĩ 必tất 因nhân 此thử 等đẳng 。 方phương 能năng 成thành 見kiến 。 是thị 因nhân 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 皎hiệu 然nhiên 明minh 白bạch 。 今kim 言ngôn 見kiến 性tánh 。 全toàn 不bất 因nhân 此thử 。 豈khởi 今kim 是thị 而nhi 昔tích 非phi 耶da 。 抑ức 今kim 昔tích 義nghĩa 同đồng 。 而nhi 我ngã 未vị 達đạt 耶da 。 此thử 中trung 當đương 機cơ 所sở 引dẫn 。 乃nãi 是thị 眼nhãn 識thức 如Như 來Lai 所sở 顯hiển 。 乃nãi 是thị 見kiến 性tánh 。 故cố 大Đại 乘Thừa 眼nhãn 識thức 。 九cửu 緣duyên 方phương 生sanh 。 而nhi 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 中trung 。 麤thô 具cụ 四tứ 緣duyên 。 缺khuyết 一nhất 不bất 可khả 。 然nhiên 皆giai 眼nhãn 識thức 得đắc 生sanh 之chi 緣duyên 也dã 。 此thử 心tâm 亦diệc 指chỉ 小Tiểu 乘Thừa 六lục 識thức 。 以dĩ 不bất 達đạt 七thất 八bát 。 故cố 心tâm 法pháp 惟duy 一nhất 也dã 。 殊thù 不bất 知tri 世Thế 尊Tôn 。 今kim 乃nãi 托thác 見kiến 精tinh 。 以dĩ 顯hiển 見kiến 性tánh 。 令linh 由do 見kiến 性tánh 以dĩ 證chứng 。 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 而nhi 反phản 認nhận 見kiến 性tánh 為vi 眼nhãn 識thức 。 何hà 異dị 目mục 彩thải 鳳phượng 為vi 山sơn 鷄kê 。 視thị 和hòa 璞# 為vi 頑ngoan 石thạch 。 可khả 不bất 愚ngu 哉tai 。 然nhiên 法pháp 相tướng 宗tông 中trung 。 惟duy 說thuyết 眼nhãn 識thức 四tứ 緣duyên 生sanh 識thức 。 初sơ 未vị 曾tằng 說thuyết 。 四tứ 緣duyên 生sanh 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 良lương 以dĩ 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 非phi 生sanh 因nhân 之chi 所sở 生sanh 故cố 也dã 。 今kim 認nhận 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 可khả 謂vị 誤ngộ 之chi 甚thậm 矣hĩ 。 九cửu 緣duyên 者giả 。 一nhất 空không 。 二nhị 根căn 。 三Tam 明Minh 。 四tứ 境cảnh 。 五ngũ 作tác 意ý 。 六lục 種chủng 子tử 。 七thất 分phần 別biệt 。 八bát 染nhiễm 淨tịnh 。 九cửu 根căn 本bổn 。 加gia 等đẳng 無vô 間gian 。 則tắc 成thành 十thập 矣hĩ 。

△# 二nhị 對đối 理lý 辯biện 明minh (# 二nhị )# 一nhất 明minh 昔tích 說thuyết 是thị 權quyền 。

佛Phật 言ngôn 阿A 難Nan 。 我ngã 說thuyết 世thế 間gian 。 諸chư 因nhân 緣duyên 相tướng 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。

此thử 明minh 昔tích 教giáo 。 乃nãi 是thị 一nhất 時thời 之chi 權quyền 。 非phi 可khả 比tỉ 於ư 今kim 說thuyết 也dã 。 故cố 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 言ngôn 。 蓋cái 我ngã 昔tích 日nhật 談đàm 四tứ 緣duyên 生sanh 識thức 者giả 。 無vô 非phi 一nhất 時thời 權quyền 宜nghi 誘dụ 引dẫn 小Tiểu 乘Thừa 。 正chánh 為vi 外ngoại 道đạo 妄vọng 計kế 自tự 然nhiên 。 故cố 借tá 因nhân 緣duyên 以dĩ 破phá 之chi 。 所sở 謂vị 以dĩ 楔tiết 出xuất 楔tiết 。 用dụng 毒độc 攻công 毒độc 。 非phi 同đồng 今kim 日nhật 所sở 說thuyết 第đệ 一nhất 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 之chi 教giáo 。 如như 何hà 以dĩ 昔tích 之chi 眼nhãn 識thức 。 而nhi 濫lạm 今kim 之chi 見kiến 性tánh 乎hồ 。

△# 二nhị 辯biện 今kim 說thuyết 非phi 緣duyên 。

阿A 難Nan 吾ngô 復phục 問vấn 汝nhữ 。 諸chư 世thế 間gian 人nhân 。 至chí 二nhị 俱câu 名danh 見kiến 。 云vân 何hà 不bất 見kiến 。

此thử 辯biện 今kim 說thuyết 非phi 同đồng 昔tích 說thuyết 。 之chi 因nhân 緣duyên 也dã 。 故cố 云vân 阿A 難Nan 吾ngô 復phục 問vấn 汝nhữ 。 即tức 如như 世thế 人nhân 。 各các 各các 自tự 說thuyết 。 我ngã 能năng 看khán 見kiến 。 是thị 因nhân 何hà 物vật 而nhi 云vân 見kiến 耶da 。 復phục 因nhân 何hà 物vật 而nhi 又hựu 云vân 不bất 見kiến 耶da 。 阿A 難Nan 答đáp 曰viết 。 世thế 人nhân 因nhân 日nhật 月nguyệt 燈đăng 光quang 。 見kiến 諸chư 色sắc 相tướng 。 故cố 名danh 能năng 見kiến 。 復phục 因nhân 無vô 日nhật 月nguyệt 燈đăng 光quang 。 不bất 見kiến 眾chúng 色sắc 。 故cố 名danh 不bất 見kiến 。 此thử 則tắc 見kiến 與dữ 不bất 見kiến 。 皆giai 屬thuộc 因nhân 緣duyên 。 是thị 以dĩ 當đương 機cơ 執chấp 見kiến 性tánh 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 矣hĩ 。 故cố 世Thế 尊Tôn 躡niếp 其kỳ 語ngữ 而nhi 詰cật 破phá 之chi 曰viết 。 阿A 難Nan 若nhược 此thử 見kiến 性tánh 。 無vô 此thử 三tam 種chủng 光quang 明minh 。 名danh 不bất 見kiến 者giả 。 亦diệc 應ưng 不bất 合hợp 見kiến 暗ám 。 如như 何hà 又hựu 見kiến 暗ám 耶da 。 若nhược 謂vị 雖tuy 不bất 見kiến 明minh 。 必tất 能năng 見kiến 暗ám 者giả 。 斯tư 則tắc 但đãn 是thị 無vô 日nhật 月nguyệt 燈đăng 明minh 。 云vân 何hà 可khả 說thuyết 。 為vi 無vô 見kiến 耶da 。 阿A 難Nan 若nhược 謂vị 。 在tại 黑hắc 暗ám 之chi 時thời 。 不bất 見kiến 光quang 明minh 之chi 相tướng 。 名danh 不bất 見kiến 者giả 。 則tắc 今kim 在tại 明minh 白bạch 之chi 時thời 。 不bất 見kiến 黑hắc 暗ám 之chi 相tướng 。 亦diệc 應ưng 還hoàn 名danh 為vi 不bất 見kiến 也dã 。 如như 是thị 則tắc 見kiến 暗ám 時thời 無vô 明minh 相tương/tướng 。 見kiến 明minh 時thời 無vô 暗ám 相tương/tướng 。 是thị 見kiến 明minh 見kiến 暗ám 。 俱câu 名danh 不bất 見kiến 矣hĩ 。 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 然nhiên 此thử 二nhị 相tương/tướng 。 勢thế 不bất 並tịnh 立lập 。 於ư 中trung 見kiến 性tánh 。 未vị 曾tằng 暫tạm 時thời 不bất 有hữu 。 若nhược 復phục 知tri 此thử 明minh 來lai 暗ám 謝tạ 。 暗ám 至chí 明minh 消tiêu 。 自tự 是thị 明minh 暗ám 二nhị 相tương/tướng 。 彼bỉ 自tự 相tương/tướng 陵lăng 相tương/tướng 奪đoạt 。 非phi 汝nhữ 見kiến 性tánh 。 於ư 明minh 暗ám 中trung 。 暫tạm 有hữu 暫tạm 無vô 也dã 。 如như 是thị 則tắc 知tri 。 在tại 明minh 在tại 暗ám 。 俱câu 名danh 能năng 見kiến 。 云vân 何hà 於ư 無vô 明minh 時thời 。 便tiện 謂vị 之chi 為vi 不bất 見kiến 耶da 。 不bất 即tức 無vô 也dã 。 當đương 知tri 世thế 人nhân 。 認nhận 見kiến 在tại 眼nhãn 。 不bất 達đạt 是thị 心tâm 。 故cố 惟duy 許hứa 明minh 見kiến 。 不bất 許hứa 暗ám 見kiến 。 殊thù 不bất 知tri 暗ám 中trung 之chi 見kiến 。 原nguyên 不bất 用dụng 眼nhãn 。 不bất 假giả 空không 明minh 及cập 分phân 別biệt 心tâm 也dã 。 是thị 則tắc 顯hiển 一nhất 暗ám 中trung 之chi 見kiến 。 則tắc 四tứ 緣duyên 俱câu 破phá 矣hĩ 。 此thử 與dữ 初sơ 卷quyển 盲manh 人nhân 睹đổ 暗ám 。 見kiến 性tánh 雖tuy 同đồng 。 然nhiên 破phá 有hữu 異dị 前tiền 。 顯hiển 見kiến 性tánh 是thị 心tâm 。 但đãn 破phá 眼nhãn 根căn 能năng 見kiến 。 今kim 顯hiển 見kiến 性tánh 非phi 明minh 。 乃nãi 破phá 因nhân 緣duyên 能năng 見kiến 也dã 。

△# 三tam 正chánh 顯hiển 離ly 見kiến (# 二nhị )# 一nhất 正chánh 顯hiển 。

是thị 故cố 阿A 難Nan 。 汝nhữ 今kim 當đương 知tri 。 至chí 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 及cập 和hòa 合hợp 相tướng 。

此thử 正chánh 顯hiển 真chân 見kiến 。 猶do 離ly 於ư 見kiến 精tinh 也dã 。 此thử 中trung 離ly 緣duyên 之chi 見kiến 。 即tức 是thị 見kiến 精tinh 以dĩ 前tiền 。 一nhất 往vãng 所sở 顯hiển 。 如như 云vân 是thị 心tâm 不bất 動động 不bất 滅diệt 。 不bất 失thất 無vô 還hoàn 。 非phi 物vật 無vô 礙ngại 。 唯duy 真chân 八bát 章chương 所sở 顯hiển 。 皆giai 此thử 精tinh 也dã 。 故cố 前tiền 云vân 。 此thử 見kiến 雖tuy 非phi 。 妙diệu 精tinh 明minh 體thể 。 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 今kim 顯hiển 離ly 見kiến 之chi 見kiến 。 即tức 前tiền 所sở 謂vị 妙diệu 精tinh 明minh 體thể 。 而nhi 復phục 遣khiển 此thử 見kiến 精tinh 者giả 。 正chánh 除trừ 第đệ 二nhị 月nguyệt 而nhi 顯hiển 淨tịnh 月nguyệt 也dã 。 故cố 承thừa 上thượng 云vân 。 既ký 知tri 見kiến 明minh 見kiến 暗ám 。 俱câu 得đắc 名danh 見kiến 。 由do 是thị 義nghĩa 故cố 。 汝nhữ 今kim 當đương 知tri 。 既ký 見kiến 明minh 之chi 時thời 。 此thử 之chi 見kiến 精tinh 。 非phi 是thị 因nhân 明minh 所sở 有hữu 。 則tắc 見kiến 暗ám 之chi 時thời 。 此thử 之chi 見kiến 精tinh 。 自tự 非phi 因nhân 暗ám 所sở 有hữu 。 是thị 見kiến 空không 之chi 時thời 。 此thử 之chi 見kiến 精tinh 。 定định 非phi 因nhân 空không 所sở 有hữu 。 而nhi 見kiến 塞tắc 之chi 時thời 。 此thử 之chi 見kiến 精tinh 。 亦diệc 非phi 因nhân 塞tắc 所sở 有hữu 。 然nhiên 此thử 見kiến 精tinh 。 既ký 不bất 因nhân 明minh 暗ám 空không 塞tắc 所sở 有hữu 。 則tắc 不bất 屬thuộc 因nhân 緣duyên 明minh 矣hĩ 。 故cố 結kết 定định 云vân 。 四tứ 義nghĩa 成thành 就tựu 。 謂vị 即tức 此thử 明minh 暗ám 空không 塞tắc 四tứ 義nghĩa 。 推thôi 之chi 足túc 以dĩ 成thành 就tựu 見kiến 精tinh 。 不bất 假giả 因nhân 緣duyên 。 離ly 塵trần 而nhi 自tự 有hữu 也dã 。 此thử 則tắc 結kết 上thượng 明minh 見kiến 精tinh 離ly 塵trần 不bất 屬thuộc 因nhân 緣duyên 矣hĩ 。 蓋cái 明minh 暗ám 塞tắc 空không 。 均quân 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 。 見kiến 聞văn 等đẳng 精tinh 。 俱câu 屬thuộc 見kiến 分phần/phân 。 本bổn 於ư 自tự 證chứng 體thể 中trung 。 妄vọng 起khởi 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 今kim 欲dục 顯hiển 自tự 證chứng 本bổn 體thể 。 勢thế 必tất 遣khiển 此thử 。 設thiết 存tồn 此thử 二nhị 。 終chung 晦hối 本bổn 體thể 。 如như 於ư 一nhất 月nguyệt 妄vọng 見kiến 二nhị 月nguyệt 。 若nhược 存tồn 二nhị 月nguyệt 。 未vị 免miễn 是thị 非phi 。 今kim 除trừ 二nhị 月nguyệt 。 唯duy 一nhất 淨tịnh 月nguyệt 。 則tắc 是thị 非phi 泯mẫn 矣hĩ 。 故cố 下hạ 復phục 遣khiển 見kiến 精tinh 。 以dĩ 顯hiển 真chân 見kiến 。 而nhi 告cáo 之chi 曰viết 。 汝nhữ 雖tuy 已dĩ 知tri 見kiến 精tinh 離ly 緣duyên 。 然nhiên 復phục 應ưng 知tri 真chân 見kiến 之chi 性tánh 。 猶do 離ly 於ư 見kiến 精tinh 也dã 。 故cố 言ngôn 見kiến 見kiến 等đẳng 。 蓋cái 上thượng 一nhất 見kiến 字tự 。 即tức 妙diệu 明minh 真chân 心tâm 。 如như 淨tịnh 月nguyệt 也dã 。 下hạ 一nhất 見kiến 字tự 。 即tức 見kiến 精tinh 明minh 元nguyên 。 第đệ 二nhị 月nguyệt 也dã 。 意ý 謂vị 此thử 真chân 見kiến 之chi 性tánh 。 照chiếu 見kiến 彼bỉ 見kiến 分phân 之chi 時thời 。 然nhiên 此thử 真chân 見kiến 之chi 見kiến 。 非phi 是thị 彼bỉ 見kiến 精tinh 明minh 元nguyên 。 見kiến 分phân 之chi 見kiến 。 則tắc 知tri 真chân 見kiến 之chi 性tánh 猶do 然nhiên 。 超siêu 越việt 於ư 見kiến 精tinh 明minh 元nguyên 。 見kiến 分phân 之chi 見kiến 。 尚thượng 非phi 見kiến 分phân 之chi 見kiến 可khả 及cập 。 然nhiên 見kiến 精tinh 帶đái 妄vọng 。 已dĩ 非phi 因nhân 緣duyên 。 自tự 然nhiên 和hòa 合hợp 。 況huống 此thử 純thuần 真chân 之chi 見kiến 性tánh 耶da 。 汝nhữ 等đẳng 云vân 何hà 猶do 然nhiên 。 復phục 說thuyết 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 是thị 權quyền 小tiểu 因nhân 緣duyên 。 生sanh 法pháp 類loại 彼bỉ 外ngoại 道đạo 自tự 然nhiên 之chi 性tánh 。 以dĩ 及cập 四tứ 緣duyên 生sanh 識thức 和hòa 合hợp 之chi 相tướng 耶da 。 此thử 正chánh 唯duy 一nhất 月nguyệt 。 真chân 自tự 無vô 二nhị 月nguyệt 之chi 是thị 非phi 矣hĩ 。 蓋cái 見kiến 屬thuộc 八bát 識thức 。 見kiến 分phần/phân 真chân 中trung 帶đái 妄vọng 故cố 。 有hữu 同đồng 分phân 別biệt 業nghiệp 二nhị 種chủng 之chi 妄vọng 。 即tức 下hạ 文văn 所sở 謂vị 影ảnh 見kiến 俱câu 眚sảnh 是thị 也dã 。 真chân 見kiến 乃nãi 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 屬thuộc 自tự 證chứng 本bổn 體thể 。 純thuần 真chân 無vô 妄vọng 。 即tức 下hạ 文văn 所sở 謂vị 彼bỉ 見kiến 精tinh 真chân 。 性tánh 非phi 眚sảnh 者giả 。 故cố 不bất 名danh 見kiến 。 則tắc 知tri 此thử 中trung 真chân 見kiến 。 乃nãi 是thị 知tri 見kiến 無vô 見kiến 之chi 見kiến 。 斯tư 為vi 涅Niết 槃Bàn 之chi 真chân 體thể 矣hĩ 。 此thử 中trung 離ly 見kiến 之chi 離ly 。 乃nãi 超siêu 越việt 之chi 義nghĩa 。 決quyết 不bất 可khả 謂vị 分phân 離ly 之chi 離ly 也dã 。

△# 二nhị 結kết 勸khuyến 。

汝nhữ 等đẳng 聲Thanh 聞Văn 。 狹hiệp 劣liệt 無vô 識thức 。 至chí 無vô 得đắc 疲bì 怠đãi 。 妙diệu 菩Bồ 提Đề 路lộ 。

此thử 結kết 上thượng 而nhi 勸khuyến 取thủ 真chân 見kiến 也dã 。 良lương 由do 汝nhữ 等đẳng 小Tiểu 乘Thừa 聲Thanh 聞Văn 器khí 量lượng 褊biển 淺thiển 。 局cục 溺nịch 舊cựu 聞văn 。 故cố 名danh 為vi 狹hiệp 。 見kiến 諦Đế 不bất 真chân 。 得đắc 少thiểu 為vi 足túc 。 是thị 以dĩ 名danh 劣liệt 。 既ký 狹hiệp 且thả 劣liệt 。 所sở 以dĩ 無vô 知tri 無vô 識thức 。 即tức 此thử 見kiến 精tinh 。 尚thượng 不bất 能năng 知tri 。 況huống 能năng 即tức 見kiến 精tinh 。 而nhi 通thông 達đạt 於ư 清thanh 淨tịnh 真chân 心tâm 微vi 妙diệu 實thật 相tướng 乎hồ 。 蓋cái 實thật 相tướng 無vô 相tướng 。 即tức 真chân 見kiến 無vô 見kiến 也dã 。 吾ngô 今kim 既ký 已dĩ 訓huấn 誨hối 於ư 汝nhữ 。 應ưng 當đương 善thiện 自tự 體thể 會hội 。 深thâm 思tư 惟duy 忖thốn 。 努nỗ 力lực 為vi 之chi 疾tật 捨xả 。 見kiến 精tinh 明minh 元nguyên 。 速tốc 取thủ 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 母mẫu 得đắc 因nhân 循tuần 。 悠du 悠du 忽hốt 忽hốt 。 自tự 謂vị 疲bì 勞lao 。 遂toại 生sanh 懈giải 怠đãi 。 以dĩ 至chí 半bán 途đồ 而nhi 止chỉ 也dã 。 良lương 以dĩ 欲dục 成thành 菩Bồ 提Đề 。 惟duy 此thử 見kiến 性tánh 一nhất 路lộ 。 最tối 為vi 要yếu 妙diệu 者giả 也dã 。 此thử 中trung 真chân 見kiến 。 即tức 是thị 大đại 佛Phật 頂đảnh 相tương/tướng 。 無vô 見kiến 之chi 見kiến 。 亦diệc 即tức 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 真chân 體thể 。 乃nãi 所sở 謂vị 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 路lộ 者giả 。 此thử 也dã 。 蓋cái 此thử 番phiên 顯hiển 見kiến 。 可khả 謂vị 登đăng 峯phong 造tạo 頂đảnh 。 入nhập 海hải 窮cùng 源nguyên 。 且thả 如Như 來Lai 上thượng 既ký 遣khiển 除trừ 見kiến 精tinh 。 而nhi 此thử 更cánh 又hựu 策sách 進tiến 者giả 。 正chánh 要yếu 當đương 機cơ 。 向hướng 懸huyền 崖nhai 撒tản 。 手thủ 於ư 竿can/cán 頭đầu 進tiến 步bộ 也dã 。

△# 二nhị 辯biện 妄vọng 明minh 真chân (# 二nhị )# 一nhất 通thông 明minh 請thỉnh 許hứa (# 二nhị )# 一nhất 述thuật 迷mê 請thỉnh 示thị 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 如như 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 至chí 悲bi 淚lệ 頂đảnh 禮lễ 。 承thừa 受thọ 聖thánh 旨chỉ 。

此thử 述thuật 迷mê 以dĩ 請thỉnh 示thị 也dã 。 意ý 謂vị 佛Phật 為vi 我ngã 等đẳng 。 宣tuyên 說thuyết 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 是thị 我ngã 已dĩ 聞văn 者giả 也dã 。 至chí 於ư 和hòa 合hợp 。 與dữ 不bất 和hòa 合hợp 。 是thị 我ngã 未vị 聞văn 者giả 也dã 。 且thả 聞văn 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 尚thượng 不bất 知tri 此thử 見kiến 精tinh 。 云vân 何hà 俱câu 非phi 。 今kim 更cánh 聞văn 此thử 見kiến 精tinh 。 縱túng/tung 能năng 見kiến 彼bỉ 四tứ 相tương/tướng 。 而nhi 不bất 屬thuộc 四tứ 相tương/tướng 。 猶do 非phi 真chân 見kiến 。 益ích 令linh 我ngã 等đẳng 從tùng 迷mê 悶muộn 中trung 。 更cánh 加gia 迷mê 悶muộn 。 是thị 重trọng/trùng 增tăng 其kỳ 迷mê 悶muộn 矣hĩ 。 然nhiên 和hòa 合hợp 等đẳng 相tương/tướng 。 雖tuy 未vị 明minh 了liễu 。 猶do 可khả 稍sảo 待đãi 。 至chí 於ư 見kiến 見kiến 之chi 迷mê 。 不bất 可khả 暫tạm 緩hoãn 。 且thả 前tiền 來lai 既ký 曰viết 。 此thử 見kiến 及cập 緣duyên 。 原nguyên 是thị 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 精tinh 明minh 體thể 。 則tắc 此thử 見kiến 精tinh 。 即tức 妙diệu 覺giác 性tánh 明minh 矣hĩ 。 何hà 復phục 又hựu 云vân 。 見kiến 見kiến 之chi 時thời 。 見kiến 非phi 是thị 見kiến 耶da 。 然nhiên 見kiến 性tánh 是thị 一nhất 。 如như 何hà 倐thúc 真chân 倐thúc 妄vọng 。

時thời 抑ức 時thời 揚dương 。 而nhi 反phản 覆phúc 不bất 定định 之chi 若nhược 是thị 耶da 。 今kim 我ngã 迷mê 悶muộn 愈dũ 增tăng 。 良lương 由do 不bất 知tri 。 其kỳ 所sở 以dĩ 然nhiên 也dã 。 伏phục 願nguyện 如Như 來Lai 廣quảng 發phát 洪hồng 慈từ 。 展triển 大đại 慧tuệ 目mục 。 開khai 導đạo 指chỉ 示thị 。 令linh 我ngã 等đẳng 輩bối 。 心tâm 開khai 意ý 解giải 。 頓đốn 釋thích 迷mê 悶muộn 之chi 情tình 。 直trực 獲hoạch 覺giác 明minh 之chi 性tánh 。 良lương 以dĩ 迷mê 雲vân 疊điệp 疊điệp 則tắc 覺giác 海hải 難nạn/nan 明minh 。 悶muộn 霧vụ 重trùng 重trùng 。 則tắc 真chân 心tâm 不bất 淨tịnh 。 倘thảng 蒙mông 直trực 拂phất 迷mê 雲vân 。 頓đốn 掃tảo 悶muộn 霧vụ 。 則tắc 此thử 覺giác 心tâm 庶thứ 可khả 明minh 淨tịnh 矣hĩ 。 然nhiên 作tác 白bạch 既ký 畢tất 。 而nhi 興hưng 悲bi 吊điếu 淚lệ 者giả 。 痛thống 迷mê 情tình 之chi 深thâm 錮# 也dã 。 而nhi 頂đảnh 禮lễ 承thừa 受thọ 者giả 。 仰ngưỡng 聖thánh 旨chỉ 以dĩ 發phát 明minh 焉yên 。

△# 二nhị 責trách 滯trệ 許hứa 宣tuyên 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 憐lân 愍mẫn 阿A 難Nan 。 至chí 諸chư 有hữu 漏lậu 者giả 。 獲hoạch 菩Bồ 提Đề 果Quả 。

此thử 將tương 說thuyết 覺giác 心tâm 明minh 淨tịnh 。 而nhi 先tiên 責trách 迷mê 滯trệ 也dã 。

爾nhĩ 時thời 下hạ 至chí 。 妙diệu 修tu 行hành 路lộ 。 乃nãi 經kinh 家gia 敘tự 佛Phật 之chi 意ý 。 憐lân 愍mẫn 未vị 悟ngộ 。 而nhi 將tương 欲dục 開khai 發phát 也dã 。 陀đà 羅la 尼ni 云vân 總tổng 持trì 。 謂vị 總tổng 一nhất 切thiết 法pháp 。 持trì 無vô 量lượng 義nghĩa 。 然nhiên 有hữu 一nhất 字tự 多đa 字tự 無vô 字tự 之chi 異dị 。 今kim 准chuẩn 圭# 峯phong 略lược 疏sớ/sơ 。 不bất 取thủ 多đa 字tự 一nhất 字tự 。 偏thiên 取thủ 無vô 字tự 。 即tức 淨tịnh 圓viên 覺giác 心tâm 。 今kim 應ưng 亦diệc 取thủ 無vô 字tự 。 即tức 今kim 所sở 謂vị 明minh 淨tịnh 覺giác 心tâm 也dã 。 而nhi 復phục 加gia 一nhất 大đại 字tự 者giả 。 正chánh 顯hiển 此thử 陀đà 羅la 尼ni 。 乃nãi 一Nhất 法Pháp 界Giới 大đại 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 之chi 體thể 也dã 。 即tức 向hướng 後hậu 四tứ 科khoa 七thất 大đại 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 是thị 矣hĩ 。 諸chư 三tam 摩ma 者giả 。 即tức 後hậu 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 。 各các 述thuật 圓viên 通thông 。 咸hàm 曰viết 入nhập 三tam 摩ma 地địa 者giả 。 是thị 然nhiên 皆giai 不bất 出xuất 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 也dã 。 故cố 吳ngô 江giang 謂vị 。 大đại 陀đà 羅la 則tắc 總tổng 持trì 。 諸chư 三tam 昧muội 則tắc 徧biến 攝nhiếp 。 俱câu 為vi 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 。 良lương 有hữu 以dĩ 焉yên 。 妙diệu 即tức 妙diệu 心tâm 。 為vi 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 正chánh 十thập 方phương 佛Phật 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 者giả 也dã 。 修tu 行hành 路lộ 者giả 。 即tức 後hậu 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 。 乃nãi 諸chư 修tu 行hành 中trung 。 最tối 簡giản 最tối 妙diệu 之chi 要yếu 路lộ 也dã 。 若nhược 約ước 本bổn 經kinh 。 則tắc 生sanh 信tín 開khai 解giải 。 立lập 妙diệu 修tu 之chi 因nhân 。 以dĩ 至chí 發phát 行hạnh 證chứng 入nhập 。 成thành 妙diệu 修tu 之chi 果quả 。 則tắc 全toàn 經kinh 皆giai 為vi 趨xu 如Như 來Lai 藏tạng 之chi 坦thản 途đồ 耳nhĩ 。 然nhiên 佛Phật 將tương 演diễn 斯tư 義nghĩa 而nhi 先tiên 責trách 多đa 聞văn 者giả 。 正chánh 謂vị 我ngã 今kim 欲dục 說thuyết 。 離ly 言ngôn 之chi 道đạo 。 但đãn 恐khủng 汝nhữ 雖tuy 強cường 記ký 。 祇kỳ 是thị 益ích 於ư 多đa 聞văn 。 愈dũ 加gia 名danh 言ngôn 習tập 氣khí 。 而nhi 於ư 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 中trung 微vi 密mật 觀quán 照chiếu 之chi 理lý 。 不bất 能năng 明minh 了liễu 。 是thị 故cố 汝nhữ 今kim 。 須tu 要yếu 諦đế 實thật 而nhi 聽thính 。 因nhân 教giáo 觀quán 心tâm 。 由do 言ngôn 契khế 理lý 。 果quả 能năng 如như 是thị 。 吾ngô 當đương 為vì 汝nhữ 。 分phần/phân 真chân 別biệt 妄vọng 。 開khai 導đạo 指chỉ 示thị 。 亦diệc 令linh 未vị 來lai 。 諸chư 有hữu 漏lậu 者giả 。 得đắc 依y 此thử 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 微vi 密mật 觀quán 照chiếu 而nhi 修tu 。 以dĩ 獲hoạch 菩Bồ 提Đề 之chi 果Quả 也dã 。 微vi 密mật 者giả 。 揀giản 非phi 粗thô 疎sơ 。 以dĩ 分phân 別biệt 覺giác 觀quán 。 起khởi 心tâm 對đối 境cảnh 。 思tư 惟duy 取thủ 觀quán 。 是thị 麤thô 而nhi 非phi 微vi 。 制chế 身thân 靜tĩnh 坐tọa 。 有hữu 出xuất 有hữu 入nhập 。 是thị 疎sơ 而nhi 非phi 密mật 。 揀giản 異dị 於ư 此thử 。 故cố 言ngôn 微vi 密mật 。 此thử 指chỉ 定định 體thể 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 也dã 。 然nhiên 此thử 藏tạng 心tâm 。 十Thập 地Địa 見kiến 之chi 。 如như 隔cách 羅la 縠hộc 。 是thị 以dĩ 曰viết 微vi 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 竟cánh 。 故cố 稱xưng 為vi 密mật 。 是thị 知tri 此thử 定định 既ký 稱xưng 微vi 密mật 。 自tự 非phi 有hữu 出xuất 有hữu 入nhập 之chi 定định 。 乃nãi 自tự 性tánh 本bổn 具cụ 之chi 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 大đại 定định 也dã 。 此thử 中trung 言ngôn 未vị 來lai 有hữu 漏lậu 依y 此thử 而nhi 修tu 。 尚thượng 獲hoạch 菩Bồ 提Đề 。 則tắc 現hiện 在tại 無vô 漏lậu 者giả 。 設thiết 依y 此thử 修tu 。 自tự 不bất 待đãi 言ngôn 。 可khả 以dĩ 知tri 矣hĩ 。

△# 二nhị 別biệt 為vi 開khai 示thị (# 二nhị )# 一nhất 辯biện 明minh 妄vọng 真chân (# 二nhị )# 一nhất 詳tường 彰chương 二nhị 妄vọng (# 二nhị )# 一nhất 直trực 示thị 名danh 目mục (# 二nhị )# 一nhất 總tổng 示thị 。

阿A 難Nan 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 輪luân 迴hồi 世thế 間gian 。 至chí )# 二nhị 者giả 。 眾chúng 生sanh 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。

此thử 示thị 見kiến 精tinh 總tổng 有hữu 二nhị 種chủng 妄vọng 見kiến 也dã 。 故cố 佛Phật 呼hô 當đương 機cơ 曰viết 。 我ngã 謂vị 見kiến 見kiến 非phi 見kiến 者giả 。 豈khởi 無vô 故cố 哉tai 。 以dĩ 見kiến 精tinh 中trung 尚thượng 有hữu 二nhị 妄vọng 。 不bất 可khả 不bất 辯biện 。 然nhiên 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 者giả 。 通thông 指chỉ 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 也dã 。 輪luân 迴hồi 世thế 間gian 者giả 。 以dĩ 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 。 受thọ 同đồng 居cư 世thế 間gian 分phân 段đoạn 輪luân 迴hồi 。 權quyền 乘thừa 小tiểu 聖thánh 。 受thọ 方phương 便tiện 實thật 報báo 。 變biến 易dị 輪luân 迴hồi 。 皆giai 由do 最tối 初sơ 一nhất 念niệm 不bất 覺giác 。 無vô 明minh 妄vọng 動động 。 轉chuyển 此thử 覺giác 性tánh 。 遂toại 成thành 業nghiệp 識thức 。 依y 於ư 業nghiệp 識thức 。 幻huyễn 成thành 見kiến 相tương/tướng 。 故cố 有hữu 二nhị 種chủng 顛điên 倒đảo 分phân 別biệt 妄vọng 見kiến 也dã 。 蓋cái 二nhị 種chủng 合hợp 別biệt 者giả 。 即tức 同đồng 分phân 別biệt 業nghiệp 也dã 。 俱câu 言ngôn 顛điên 倒đảo 者giả 。 以dĩ 不bất 達đạt 相tương 見kiến 本bổn 是thị 一nhất 心tâm 。 故cố 凡phàm 外ngoại 則tắc 。 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 權quyền 小tiểu 則tắc 迷mê 己kỷ 為vi 物vật 。 皆giai 為vi 顛điên 倒đảo 。 且thả 別biệt 業nghiệp 妄vọng 見kiến 。 即tức 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 。 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。 即tức 俱câu 生sanh 無vô 明minh 。 二nhị 皆giai 是thị 惑hoặc 。 乃nãi 所sở 謂vị 見kiến 思tư 塵trần 沙sa 無vô 明minh 也dã 。 當đương 處xứ 發phát 生sanh 者giả 。 以dĩ 有hữu 惑hoặc 必tất 有hữu 業nghiệp 。 所sở 謂vị 見kiến 思tư 發phát 有hữu 漏lậu 善thiện 惡ác 不bất 動động 諸chư 業nghiệp 。 塵trần 沙sa 發phát 無vô 漏lậu 偏thiên 真chân 業nghiệp 。 無vô 明minh 發phát 亦diệc 有hữu 漏lậu 亦diệc 無vô 漏lậu 二nhị 邊biên 業nghiệp 也dã 。 當đương 業nghiệp 輪luân 轉chuyển 者giả 。 以dĩ 有hữu 業nghiệp 必tất 有hữu 苦khổ 也dã 。 有hữu 見kiến 思tư 業nghiệp 。 同đồng 居cư 輪luân 轉chuyển 。 有hữu 塵trần 沙sa 業nghiệp 。 方phương 便tiện 輪luân 轉chuyển 。 有hữu 無vô 明minh 業nghiệp 。 實thật 報báo 輪luân 轉chuyển 也dã 。 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 三tam 。 如như 惡ác 叉xoa 聚tụ 。 不bất 相tương 暫tạm 離ly 。 又hựu 此thử 二nhị 種chủng 見kiến 妄vọng 。 由do 迷mê 覺giác 心tâm 。 突đột 然nhiên 而nhi 起khởi 。 但đãn 有hữu 惑hoặc 現hiện 未vị 及cập 業nghiệp 招chiêu 。 故cố 曰viết 當đương 處xứ 發phát 生sanh 。 即tức 就tựu 惑hoặc 境cảnh 之chi 中trung 。 取thủ 著trước 造tạo 業nghiệp 。 隨tùy 業nghiệp 受thọ 報báo 。 次thứ 第đệ 遷thiên 流lưu 。 故cố 曰viết 當đương 業nghiệp 輪luân 轉chuyển 。 則tắc 此thử 見kiến 精tinh 。 有hữu 如như 是thị 之chi 妄vọng 。 可khả 不bất 詳tường 辯biện 。 以dĩ 明minh 之chi 哉tai 。 然nhiên 所sở 謂vị 二nhị 見kiến 者giả 。 云vân 何hà 為vi 二nhị 。 一nhất 者giả 眾chúng 生sanh 別biệt 業nghiệp 妄vọng 見kiến 。 約ước 一nhất 人nhân 一nhất 識thức 所sở 獨độc 見kiến 根căn 身thân 器khí 界giới 而nhi 言ngôn 也dã 。 二nhị 者giả 眾chúng 生sanh 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。 約ước 多đa 人nhân 多đa 識thức 所sở 共cộng 見kiến 根căn 身thân 器khí 界giới 而nhi 言ngôn 也dã 。 然nhiên 而nhi 同đồng 別biệt 雖tuy 殊thù 。 虗hư 妄vọng 則tắc 一nhất 。 所sở 以dĩ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 於ư 念niệm 念niệm 中trung 。 皆giai 悉tất 具cụ 此thử 。 同đồng 別biệt 二nhị 種chủng 。 以dĩ 故cố 枉uổng 受thọ 輪luân 迴hồi 。 然nhiên 終chung 日nhật 在tại 二nhị 妄vọng 之chi 中trung 。 而nhi 性tánh 不bất 變biến 。 此thử 正chánh 見kiến 見kiến 非phi 見kiến 。 悟ngộ 此thử 則tắc 輪luân 迴hồi 息tức 矣hĩ 。 問vấn 當đương 機cơ 既ký 疑nghi 。 見kiến 見kiến 非phi 見kiến 。 世Thế 尊Tôn 何hà 不bất 直trực 答đáp 而nhi 卻khước 廣quảng 明minh 二nhị 種chủng 見kiến 妄vọng 何hà 耶da 。 答đáp 若nhược 不bất 廣quảng 示thị 妄vọng 見kiến 有hữu 見kiến 。 不bất 顯hiển 真chân 見kiến 無vô 見kiến 。 應ưng 知tri 凡phàm 未vị 離ly 無vô 明minh 眚sảnh 病bệnh 者giả 。 即tức 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 。 以dĩ 至chí 等đẳng 覺giác 。 亦diệc 名danh 妄vọng 見kiến 有hữu 見kiến 。 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 。 眚sảnh 病bệnh 盡tận 除trừ 。 方phương 名danh 真chân 見kiến 無vô 見kiến 也dã 。 故cố 後hậu 文văn 云vân 。 彼bỉ 見kiến 精tinh 真chân 。 故cố 不bất 名danh 見kiến 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。

△# 二nhị 別biệt 明minh (# 二nhị )# 一nhất 明minh 。 別biệt 業nghiệp 妄vọng 見kiến 。

云vân 何hà 名danh 為vi 。 別biệt 業nghiệp 妄vọng 見kiến 。 至chí 何hà 況huống 分phân 別biệt 。 非phi 燈đăng 非phi 見kiến 。

此thử 以dĩ 喻dụ 明minh 別biệt 業nghiệp 妄vọng 見kiến 也dã 。 故cố 徵trưng 之chi 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 別biệt 業nghiệp 妄vọng 見kiến 。 阿A 難Nan 下hạ 。 至chí 五ngũ 色sắc 重trùng 疊điệp 。 皆giai 屬thuộc 喻dụ 。 言ngôn 一nhất 人nhân 者giả 。 通thông 喻dụ 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 也dã 。 此thử 中trung 以dĩ 好hảo 目mục 。 喻dụ 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 淨tịnh 燈đăng 喻dụ 清thanh 淨tịnh 真chân 境cảnh 。 乃nãi 自tự 體thể 中trung 。 真chân 性tánh 真chân 境cảnh 也dã 。 赤xích 眚sảnh 喻dụ 業nghiệp 識thức 妄vọng 見kiến 。 總tổng 該cai 見kiến 分phần/phân 。 圓viên 影ảnh 喻dụ 四tứ 大đại 妄vọng 境cảnh 。 通thông 攝nhiếp 相tương/tướng 分phần/phân 。 又hựu 曰viết 。 五ngũ 色sắc 重trùng 疊điệp 者giả 。 以dĩ 喻dụ 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 之chi 五ngũ 蘊uẩn 。 統thống 攝nhiếp 色sắc 心tâm 諸chư 法pháp 也dã 。 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 清thanh 淨tịnh 真chân 境cảnh 。 本bổn 無vô 一nhất 物vật 。 絕tuyệt 諸chư 能năng 所sở 。 如như 好hảo 眼nhãn 淨tịnh 燈đăng 。 本bổn 無vô 四tứ 大đại 五ngũ 蘊uẩn 色sắc 心tâm 等đẳng 法pháp 也dã 。 祇kỳ 因nhân 一nhất 念niệm 隨tùy 緣duyên 。 便tiện 成thành 業nghiệp 識thức 。 而nhi 生sanh 見kiến 相tương/tướng 。 故cố 有hữu 色sắc 心tâm 妄vọng 現hiện 。 如như 目mục 中trung 有hữu 眚sảnh 。 則tắc 見kiến 五ngũ 色sắc 毛mao 輪luân 也dã 。 斯tư 正chánh 立lập 例lệ 。 以dĩ 顯hiển 別biệt 業nghiệp 妄vọng 見kiến 也dã 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 此thử 燈đăng 所sở 現hiện 圓viên 影ảnh 。 為vi 是thị 燈đăng 之chi 色sắc 耶da 。 為vi 是thị 見kiến 之chi 色sắc 耶da 。 此thử 明minh 圓viên 影ảnh 本bổn 非phi 即tức 燈đăng 即tức 見kiến 。 亦diệc 不bất 離ly 燈đăng 離ly 見kiến 。 以dĩ 喻dụ 見kiến 相tương/tướng 五ngũ 蘊uẩn 。 雖tuy 然nhiên 妄vọng 固cố 非phi 真chân 。 然nhiên 亦diệc 不bất 離ly 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 阿A 難Nan 此thử 之chi 圓viên 影ảnh 。 若nhược 謂vị 即tức 是thị 燈đăng 上thượng 本bổn 有hữu 之chi 色sắc 。 則tắc 目mục 中trung 非phi 有hữu 眚sảnh 者giả 。 何hà 不bất 亦diệc 同đồng 見kiến 耶da 。 喻dụ 如như 諸chư 佛Phật 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 藏tạng 性tánh 觀quán 之chi 。 則tắc 見kiến 於ư 見kiến 緣duyên 。 并tinh 所sở 想tưởng 相tương/tướng 。 如như 虗hư 空không 花hoa 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 也dã 。 而nhi 此thử 圓viên 影ảnh 。 唯duy 眚sảnh 之chi 觀quan 者giả 。 喻dụ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 妄vọng 見kiến 分phân 別biệt 相tương/tướng 分phần/phân 塵trần 境cảnh 。 以dĩ 為vi 心tâm 外ngoại 實thật 有hữu 。 遂toại 起khởi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 之chi 執chấp 也dã 。 若nhược 謂vị 此thử 之chi 圓viên 影ảnh 。 即tức 是thị 見kiến 中trung 本bổn 有hữu 之chi 色sắc 。 既ký 此thử 能năng 見kiến 之chi 性tánh 。 已dĩ 成thành 所sở 見kiến 圓viên 影ảnh 之chi 色sắc 。 則tắc 彼bỉ 帶đái 眚sảnh 之chi 人nhân 。 又hựu 能năng 見kiến 圓viên 影ảnh 者giả 。 既ký 不bất 是thị 見kiến 。 復phục 名danh 為vi 何hà 等đẳng 之chi 物vật 耶da 。 此thử 喻dụ 藏tạng 性tánh 本bổn 體thể 不bất 變biến 也dã 。 意ý 謂vị 若nhược 此thử 能năng 見kiến 。 既ký 成thành 所sở 見kiến 相tương/tướng 分phân 之chi 境cảnh 。 則tắc 彼bỉ 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 。 而nhi 能năng 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 境cảnh 者giả 。 既ký 不bất 是thị 心tâm 。 復phục 名danh 為vi 何hà 等đẳng 之chi 物vật 耶da 。 當đương 知tri 相tương/tướng 分phân 之chi 境cảnh 。 雖tuy 是thị 藏tạng 性tánh 。 隨tùy 緣duyên 變biến 現hiện 。 而nhi 不bất 變biến 之chi 體thể 。 本bổn 來lai 自tự 若nhược 也dã 。

復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 若nhược 燈đăng 上thượng 之chi 圓viên 影ảnh 。 是thị 離ly 燈đăng 而nhi 別biệt 有hữu 者giả 。 則tắc 合hợp 周chu 圍vi 上thượng 下hạ 左tả 右hữu 傍bàng 觀quan 。 如như 屏bính 風phong 幔màn 帳trướng 之chi 上thượng 。 几kỉ 案án 筵diên 席tịch 之chi 間gian 。 有hữu 箇cá 圓viên 影ảnh 。 從tùng 彼bỉ 出xuất 來lai 。 方phương 為vi 可khả 也dã 。 此thử 喻dụ 相tương/tướng 分phần/phân 塵trần 境cảnh 。 若nhược 離ly 藏tạng 心tâm 真chân 境cảnh 而nhi 別biệt 有hữu 者giả 。 則tắc 是thị 離ly 形hình 索sách 影ảnh 。 棄khí 水thủy 求cầu 波ba 。 萬vạn 無vô 是thị 理lý 。 若nhược 此thử 圓viên 影ảnh 。 是thị 離ly 見kiến 而nhi 別biệt 有hữu 者giả 。 既ký 離ly 於ư 見kiến 。 自tự 應ưng 不bất 當đương 被bị 眼nhãn 所sở 矚chú 。 云vân 何hà 眚sảnh 人nhân 之chi 目mục 。 又hựu 見kiến 其kỳ 圓viên 影ảnh 耶da 。 此thử 喻dụ 見kiến 分phần/phân 妄vọng 心tâm 。 若nhược 離ly 藏tạng 性tánh 。 真chân 體thể 而nhi 別biệt 有hữu 者giả 。 則tắc 性tánh 外ngoại 有hữu 心tâm 。 自tự 非phi 几kỉ 外ngoại 權quyền 小tiểu 帶đái 妄vọng 之chi 人nhân 。 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 以dĩ 其kỳ 心tâm 不bất 自tự 緣duyên 其kỳ 心tâm 。 如như 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 其kỳ 眼nhãn 也dã 。 此thử 上thượng 徵trưng 破phá 。 以dĩ 顯hiển 虗hư 妄vọng 也dã 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 此thử 毛mao 輪luân 五ngũ 色sắc 。 實thật 是thị 在tại 燈đăng 。 然nhiên 且thả 非phi 燈đăng 自tự 成thành 其kỳ 影ảnh 。 但đãn 因nhân 見kiến 之chi 有hữu 病bệnh 。 而nhi 燈đăng 為vi 此thử 影ảnh 也dã 。 此thử 喻dụ 相tương/tướng 分phần/phân 塵trần 境cảnh 元nguyên 自tự 真chân 心tâm 現hiện 起khởi 。 但đãn 獨độc 境cảnh 不bất 生sanh 。 多đa 因nhân 能năng 緣duyên 之chi 見kiến 分phần/phân 心tâm 。 以dĩ 故cố 顯hiển 所sở 緣duyên 之chi 相tướng 分phần/phân 境cảnh 也dã 。 影ảnh 見kiến 俱câu 眚sảnh 者giả 。 意ý 顯hiển 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 能năng 緣duyên 之chi 見kiến 。 所sở 緣duyên 之chi 影ảnh 。 皆giai 真chân 心tâm 之chi 眚sảnh 妄vọng 也dã 。 見kiến 眚sảnh 非phi 病bệnh 者giả 。 正chánh 喻dụ 真chân 心tâm 非phi 妄vọng 。 以dĩ 顯hiển 見kiến 見kiến 之chi 時thời 。 見kiến 非phi 是thị 見kiến 。 之chi 真chân 見kiến 也dã 。 蓋cái 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 均quân 依y 自tự 證chứng 而nhi 起khởi 。 俱câu 無vô 自tự 體thể 。 故cố 言ngôn 影ảnh 見kiến 俱câu 眚sảnh 。 然nhiên 此thử 自tự 證chứng 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 。 故cố 能năng 見kiến 眚sảnh 而nhi 非phi 病bệnh 也dã 。 終chung 不bất 應ưng 下hạ 十thập 六lục 字tự 喻dụ 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 是thị 相tương/tướng 是thị 見kiến 也dã 。 則tắc 是thị 且thả 不bất 應ưng 分phân 別biệt 。 何hà 況huống 復phục 於ư 是thị 中trung 。 更cánh 言ngôn 非phi 相tướng 非phi 見kiến 耶da 。 正chánh 顯hiển 真chân 見kiến 無vô 是thị 無vô 非phi 之chi 義nghĩa 也dã 。 然nhiên 此thử 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 正chánh 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 脇hiếp 之chi 月nguyệt 非phi 即tức 淨tịnh 月nguyệt 之chi 真chân 體thể 。 亦diệc 非phi 離ly 月nguyệt 之chi 水thủy 影ảnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 第đệ 二nhị 之chi 觀quan 。 揑niết 所sở 成thành 故cố 。 喻dụ 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 以dĩ 藏tạng 性tánh 隨tùy 緣duyên 而nhi 有hữu 也dã 。 然nhiên 愚ngu 者giả 不bất 知tri 。 此thử 揑niết 根căn 元nguyên 。 則tắc 妄vọng 生sanh 卜bốc 度độ 。 謂vị 是thị 真chân 月nguyệt 之chi 形hình 耶da 。 謂vị 非phi 真chân 月nguyệt 之chi 形hình 耶da 。 即tức 如như 圓viên 影ảnh 。 謂vị 離ly 燈đăng 耶da 。 離ly 見kiến 耶da 。 非phi 燈đăng 耶da 。 非phi 見kiến 耶da 。 此thử 喻dụ 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 。 於ư 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 不bất 達đạt 一nhất 心tâm 。 謂vị 內nội 謂vị 外ngoại 。 謂vị 心tâm 謂vị 境cảnh 。 妄vọng 生sanh 種chủng 種chủng 之chi 分phần 別biệt 也dã 。 若nhược 在tại 智trí 者giả 。 既ký 知tri 根căn 元nguyên 。 自tự 然nhiên 不bất 說thuyết 是thị 真chân 形hình 非phi 真chân 形hình 。 與dữ 夫phu 離ly 燈đăng 離ly 見kiến 。 非phi 燈đăng 非phi 見kiến 之chi 言ngôn 。 此thử 喻dụ 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 住trụ 三tam 摩ma 地địa 中trung 。 則tắc 知tri 此thử 見kiến 及cập 緣duyên 。 元nguyên 是thị 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 淨tịnh 明minh 體thể 。 如như 虗hư 空không 花hoa 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 自tự 然nhiên 不bất 說thuyết 。 是thị 真chân 見kiến 非phi 真chân 見kiến 。 以dĩ 至chí 離ly 心tâm 離ly 境cảnh 。 非phi 心tâm 非phi 境cảnh 之chi 言ngôn 矣hĩ 。 今kim 此thử 圓viên 影ảnh 之chi 見kiến 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 既ký 知tri 目mục 眚sảnh 所sở 成thành 。 今kim 欲dục 明minh 何hà 者giả 是thị 燈đăng 是thị 見kiến 。 則tắc 是thị 尚thượng 不bất 可khả 言ngôn 。 況huống 其kỳ 分phân 別biệt 為vi 非phi 燈đăng 非phi 見kiến 耶da 。 正chánh 喻dụ 悟ngộ 此thử 自tự 證chứng 本bổn 體thể 。 則tắc 心tâm 之chi 一nhất 字tự 。 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 更cánh 說thuyết 是thị 相tương/tướng 是thị 見kiến 。 及cập 非phi 相tướng 非phi 見kiến 者giả 乎hồ 。 此thử 中trung 以dĩ 揑niết 字tự 。 喻dụ 赤xích 眚sảnh 指chỉ 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 也dã 。

△# 二nhị 明minh 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。

云vân 何hà 名danh 為vi 。 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。 至chí 本bổn 所sở 不bất 見kiến 。 亦diệc 復phục 不bất 聞văn 。

此thử 明minh 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 也dã 。 云vân 何hà 名danh 同đồng 阿A 難Nan 。 此thử 須Tu 彌Di 山Sơn 南nam 。 有hữu 閻Diêm 浮Phù 提Đề 洲Châu 。 除trừ 卻khước 大đại 海hải 之chi 水thủy 。 而nhi 中trung 間gian 平bình 原nguyên 廣quảng 陸lục 。 眾chúng 生sanh 所sở 居cư 者giả 。 共cộng 有hữu 三tam 千thiên 箇cá 洲châu 。 且thả 正chánh 中trung 一nhất 箇cá 大đại 洲châu 。 自tự 東đông 而nhi 西tây 。 包bao 括quát 數số 量lượng 。 則tắc 大đại 國quốc 凡phàm 有hữu 。 二nhị 千thiên 三tam 百bách 。 其kỳ 餘dư 二nhị 千thiên 九cửu 百bách 九cửu 十thập 九cửu 箇cá 小tiểu 洲châu 。 在tại 諸chư 海hải 之chi 中trung 。 而nhi 其kỳ 洲châu 中trung 。 所sở 有hữu 國quốc 土thổ 。 或hoặc 三tam 百bách 兩lưỡng 百bách 。 或hoặc 最tối 小tiểu 者giả 。 祇kỳ 有hữu 一nhất 國quốc 二nhị 國quốc 。 以dĩ 至chí 於ư 三tam 十thập 國quốc 者giả 。 四tứ 十thập 國quốc 者giả 。 五ngũ 十thập 國quốc 者giả 。 此thử 皆giai 置trí 而nhi 弗phất 論luận 。 阿A 難Nan 若nhược 復phục 於ư 此thử 諸chư 洲châu 之chi 中trung 。 所sở 有hữu 一nhất 最tối 小tiểu 洲châu 者giả 。 取thủ 而nhi 論luận 之chi 。 蓋cái 何hà 以dĩ 為vi 最tối 小tiểu 耶da 。 以dĩ 此thử 洲châu 中trung 。 只chỉ 有hữu 兩lưỡng 國quốc 。 然nhiên 此thử 二nhị 國quốc 之chi 中trung 。 唯duy 有hữu 一nhất 國quốc 之chi 人nhân 。 共cộng 感cảm 惡ác 緣duyên 。 則tắc 彼bỉ 小tiểu 洲châu 之chi 中trung 。 當đương 彼bỉ 一nhất 國quốc 眾chúng 生sanh 。 覩đổ 諸chư 一nhất 切thiết 不bất 祥tường 境cảnh 界giới 。 或hoặc 見kiến 二nhị 日nhật 。 或hoặc 見kiến 兩lưỡng 月nguyệt 。 於ư 其kỳ 日nhật 月nguyệt 之chi 間gian 。 乃nãi 至chí 惡ác 氣khí 環hoàn 匝táp 之chi 暈vựng 。 日nhật 月nguyệt 相tương/tướng 薄bạc 之chi 適thích 。 或hoặc 妖yêu 氣khí 近cận 日nhật 月nguyệt 。 如như 珮bội 如như 玦quyết 之chi 形hình 者giả 。 此thử 皆giai 日nhật 月nguyệt 之chi 災tai 象tượng 也dã 。 星tinh 芒mang 偏thiên 指chỉ 。 曰viết 彗tuệ 。 芒mang 氣khí 四tứ 出xuất 。 曰viết 孛bột 。 絕tuyệt 跡tích 橫hoạnh/hoành 去khứ 。 曰viết 飛phi 。 光quang 相tướng 下hạ 注chú 。 曰viết 流lưu 。 此thử 皆giai 星tinh 辰thần 之chi 災tai 象tượng 也dã 負phụ 耳nhĩ 者giả 。 乃nãi 陰âm 陽dương 之chi 淫dâm 氣khí 。 如như 弓cung 之chi 背bối/bội 日nhật 者giả 。 名danh 負phụ 。 如như 玦quyết 之chi 抱bão 日nhật 者giả 。 名danh 耳nhĩ 。 映ánh 日nhật 而nhi 晨thần 出xuất 者giả 。 為vi 虹hồng 。 對đối 日nhật 而nhi 暮mộ 現hiện 者giả 。 為vi 蜺nghê 。 又hựu 雄hùng 曰viết 虹hồng 。 雌thư 曰viết 蜺nghê 。 是thị 皆giai 陰âm 陽dương 之chi 災tai 象tượng 也dã 。 如như 是thị 上thượng 來lai 。 日nhật 月nguyệt 星tinh 辰thần 。 陰âm 陽dương 變biến 幻huyễn 。 種chủng 種chủng 災tai 惡ác 之chi 相tướng 。 但đãn 此thử 一nhất 國quốc 眾chúng 生sanh 。 同đồng 業nghiệp 所sở 招chiêu 。 故cố 能năng 同đồng 見kiến 此thử 。 所sở 謂vị 同đồng 業nghiệp 妄vọng 見kiến 也dã 。 若nhược 本bổn 洲châu 中trung 彼bỉ 國quốc 本bổn 無vô 同đồng 業nghiệp 。 不bất 惟duy 不bất 見kiến 。 亦diệc 復phục 不bất 聞văn 也dã 。 此thử 中trung 以dĩ 見kiến 者giả 。 喻dụ 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 不bất 達đạt 見kiến 相tương/tướng 五ngũ 蘊uẩn 色sắc 心tâm 。 妄vọng 生sanh 是thị 非phi 。 所sở 以dĩ 凡phàm 外ngoại 見kiến 同đồng 居cư 國quốc 之chi 分phần 段đoạn 生sanh 死tử 惡ác 相tướng 。 權quyền 小tiểu 見kiến 方phương 便tiện 實thật 報báo 土thổ 之chi 變biến 異dị 生sanh 死tử 惡ác 相tướng 。 雖tuy 聖thánh 凡phàm 有hữu 異dị 。 然nhiên 均quân 一nhất 惡ác 相tướng 國quốc 也dã 。 不bất 見kiến 者giả 。 乃nãi 喻dụ 諸chư 佛Phật 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 住trụ 三tam 摩ma 地địa 中trung 。 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 。 如như 虗hư 空không 華hoa 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 唯duy 一nhất 清thanh 淨tịnh 。 如như 不bất 見kiến 國quốc 也dã 。 故cố 論luận 引dẫn 春xuân 秋thu 傳truyền 云vân 。 魯lỗ 哀ai 公công 六lục 年niên 。 楚sở 有hữu 雲vân 。 如như 赤xích 烏ô 。 夾giáp 日nhật 以dĩ 飛phi 三tam 日nhật 。 楚sở 子tử 使sử 問vấn 諸chư 周chu 太thái 史sử 。 太thái 史sử 曰viết 。 其kỳ 當đương 王vương 身thân 乎hồ 。 杜đỗ 預dự 註chú 曰viết 。 日nhật 為vi 人nhân 君quân 。 妖yêu 氣khí 守thủ 之chi 。 故cố 以dĩ 為vi 王vương 身thân 。 雲vân 在tại 楚sở 上thượng 。 惟duy 楚sở 見kiến 之chi 。 故cố 禍họa 不bất 及cập 他tha 國quốc 。 又hựu 魯lỗ 昭chiêu 公công 二nhị 十thập 六lục 年niên 。 冬đông 十thập 一nhất 月nguyệt 。 齊tề 有hữu 彗tuệ 星tinh 。 齊tề 侯hầu 使sử 禳# 之chi 。 晏# 子tử 曰viết 。 無vô 益ích 也dã 。 只chỉ 取thủ 誣vu 焉yên 。 天thiên 道đạo 不bất 陷hãm 。 不bất 貳nhị 其kỳ 命mạng 。 若nhược 之chi 何hà 禳# 。 且thả 天thiên 道đạo 之chi 彗tuệ 也dã 。 以dĩ 除trừ 穢uế 也dã 。 君quân 無vô 穢uế 也dã 。 又hựu 何hà 禳# 焉yên 。 若nhược 德đức 之chi 穢uế 。 禳# 之chi 何hà 損tổn 。 杜đỗ 預dự 註chú 曰viết 。 出xuất 齊tề 之chi 分phần 野dã 。 不bất 書thư 魯lỗ 故cố 。 魯lỗ 不bất 見kiến 此thử 一nhất 洲châu 兩lưỡng 國quốc 。 同đồng 洲châu 異dị 覩đổ 之chi 明minh 證chứng 也dã 。

△# 二nhị 進tiến 退thoái 合hợp 明minh 。 二nhị )# 一nhất 總tổng 示thị 。

阿A 難Nan 吾ngô 今kim 為vì 汝nhữ 。 以dĩ 此thử 二nhị 事sự 。 進tiến 退thoái 合hợp 明minh 。

此thử 總tổng 示thị 同đồng 別biệt 二nhị 見kiến 。 以dĩ 法pháp 喻dụ 進tiến 退thoái 而nhi 合hợp 明minh 也dã 。 二nhị 事sự 者giả 即tức 同đồng 別biệt 二nhị 見kiến 之chi 法pháp 喻dụ 也dã 。 進tiến 退thoái 合hợp 明minh 者giả 。 即tức 初sơ 舉cử 別biệt 業nghiệp 之chi 喻dụ 。 例lệ 同đồng 分phân 之chi 法pháp 。 退thoái 同đồng 合hợp 別biệt 。 以dĩ 明minh 一nhất 人nhân 之chi 妄vọng 見kiến 為vi 別biệt 。 次thứ 舉cử 同đồng 分phân 之chi 喻dụ 。 例lệ 別biệt 業nghiệp 之chi 法pháp 。 進tiến 別biệt 合hợp 同đồng 。 以dĩ 明minh 多đa 人nhân 之chi 妄vọng 見kiến 為vi 同đồng 也dã 。 良lương 以dĩ 別biệt 業nghiệp 妄vọng 見kiến 。 人nhân 所sở 易dị 知tri 。 以dĩ 不bất 眚sảnh 者giả 多đa 也dã 。 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。 人nhân 實thật 難nạn/nan 明minh 。 因nhân 共cộng 見kiến 者giả 眾chúng 也dã 。 佛Phật 欲dục 引dẫn 同đồng 分phân 之chi 難nạn/nan 明minh 。 悉tất 如như 別biệt 業nghiệp 之chi 易dị 知tri 。 是thị 以dĩ 一nhất 退thoái 一nhất 進tiến 。 以dĩ 法pháp 喻dụ 比tỉ 例lệ 而nhi 合hợp 明minh 也dã 。 令linh 知tri 同đồng 別biệt 皆giai 妄vọng 。 以dĩ 顯hiển 見kiến 見kiến 恆hằng 真chân 也dã 。

△# 二nhị 別biệt 明minh (# 二nhị )# 一nhất 舉cử 別biệt 例lệ 同đồng 退thoái 同đồng 合hợp 別biệt 。

阿A 難Nan 知tri 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 別biệt 業nghiệp 妄vọng 見kiến 。 至chí 性tánh 非phi 眚sảnh 者giả 。 故cố 不bất 名danh 見kiến 。

此thử 舉cử 目mục 眚sảnh 一nhất 人nhân 之chi 別biệt 業nghiệp 。 以dĩ 例lệ 阿A 難Nan 一nhất 人nhân 之chi 同đồng 分phần/phân 。 遂toại 退thoái 同đồng 合hợp 別biệt 。 以dĩ 明minh 阿A 難Nan 一nhất 人nhân 之chi 妄vọng 見kiến 為vi 別biệt 。 而nhi 更cánh 深thâm 顯hiển 見kiến 見kiến 非phi 見kiến 之chi 旨chỉ 也dã 。 此thử 中trung 應ưng 分phần/phân 三tam 釋thích 。 自tự 初sơ 至chí 終chung 。 無vô 見kiến 咎cữu 。 是thị 進tiến 一nhất 人nhân 之chi 別biệt 業nghiệp 也dã 。 次thứ 例lệ 汝nhữ 至chí 。 覺giác 聞văn 知tri 見kiến 。 是thị 例lệ 阿A 難Nan 之chi 同đồng 分phần/phân 。 退thoái 以dĩ 合hợp 明minh 也dã 。 後hậu 是thị 故cố 至chí 。 故cố 不bất 名danh 見kiến 。 是thị 明minh 一nhất 人nhân 妄vọng 見kiến 為vi 別biệt 也dã 。 阿A 難Nan 如như 彼bỉ 眚sảnh 目mục 之chi 眾chúng 生sanh 夜dạ 矚chú 。 於ư 燈đăng 光quang 之chi 中trung 。 有hữu 現hiện 出xuất 的đích 。 極cực 圓viên 影ảnh 子tử 。 然nhiên 此thử 影ảnh 子tử 。 雖tuy 有hữu 相tương/tướng 現hiện 。 非phi 是thị 實thật 有hữu 。 但đãn 似tự 目mục 前tiền 之chi 境cảnh 而nhi 已dĩ 。 亦diệc 終chung 是thị 彼bỉ 見kiến 有hữu 病bệnh 者giả 。 目mục 中trung 生sanh 眚sảnh 。 所sở 以dĩ 成thành 也dã 。 然nhiên 而nhi 此thử 眚sảnh 即tức 是thị 見kiến 病bệnh 。 自tự 生sanh 勞lao 相tương/tướng 。 故cố 見kiến 圓viên 影ảnh 。 則tắc 此thử 圓viên 影ảnh 皆giai 因nhân 見kiến 病bệnh 而nhi 有hữu 。 實thật 非phi 燈đăng 色sắc 之chi 所sở 造tạo 也dã 。 然nhiên 彼bỉ 人nhân 能năng 見kiến 。 此thử 眚sảnh 影ảnh 者giả 。 終chung 非phi 有hữu 眚sảnh 病bệnh 之chi 咎cữu 也dã 。 良lương 以dĩ 眚sảnh 不bất 自tự 見kiến 其kỳ 眚sảnh 。 影ảnh 不bất 自tự 知tri 其kỳ 影ảnh 。 而nhi 能năng 見kiến 其kỳ 眚sảnh 影ảnh 者giả 。 乃nãi 所sở 謂vị 見kiến 見kiến 之chi 真chân 見kiến 耳nhĩ 。 雖tuy 長trường/trưởng 在tại 眚sảnh 影ảnh 之chi 間gian 。 其kỳ 實thật 終chung 無vô 妄vọng 見kiến 之chi 咎cữu 也dã 。 此thử 正chánh 進tiến 別biệt 業nghiệp 下hạ 。 即tức 例lệ 同đồng 退thoái 合hợp 。 意ý 謂vị 。 吾ngô 今kim 以dĩ 喻dụ 合hợp 法pháp 。 即tức 此thử 例lệ 同đồng 大đại 地địa 眾chúng 生sanh 。 及cập 汝nhữ 今kim 日nhật 。 莫mạc 不bất 用dụng 目mục 以dĩ 即tức 用dụng 也dã 。 若nhược 夫phu 近cận 而nhi 觀quán 者giả 。 遠viễn 而nhi 見kiến 者giả 。 其kỳ 高cao 高cao 之chi 山sơn 。 滔thao 滔thao 之chi 河hà 。 以dĩ 至chí 國quốc 土độ 之chi 器khí 界giới 。 及cập 眾chúng 生sanh 之chi 根căn 身thân 。 皆giai 是thị 汝nhữ 與dữ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 自tự 無vô 始thỉ 來lai 。 此thử 見kiến 病bệnh 之chi 所sở 成thành 也dã 。 此thử 中trung 以dĩ 目mục 觀quan 見kiến 。 即tức 例lệ 同đồng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 見kiến 分phần/phân 。 國quốc 土độ 眾chúng 生sanh 。 皆giai 例lệ 同đồng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 相tướng 分phần/phân 。 無vô 始thỉ 見kiến 病bệnh 。 乃nãi 例lệ 同đồng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 明minh 業nghiệp 識thức 。 由do 彼bỉ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 自tự 迷mê 心tâm 海hải 。 一nhất 念niệm 妄vọng 動động 。 而nhi 為vi 無vô 明minh 。 轉chuyển 成thành 業nghiệp 識thức 。 遂toại 生sanh 見kiến 相tương/tướng 。 所sở 以dĩ 見kiến 如như 眚sảnh 翳ế 。 相tương/tướng 如như 燈đăng 輪luân 。 從tùng 此thử 浩hạo 劫kiếp 。 以dĩ 妄vọng 為vi 真chân 。 迷mê 真chân 認nhận 妄vọng 。 莫mạc 辯biện 其kỳ 患hoạn 。 故cố 此thử 指chỉ 曰viết 。 見kiến 病bệnh 所sở 成thành 。 此thử 正chánh 退thoái 合hợp 上thượng 文văn 終chung 彼bỉ 見kiến 者giả 。 目mục 眚sảnh 所sở 成thành 也dã 。 夫phu 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 。 此thử 之chi 二nhị 分phần 。 均quân 依y 自tự 證chứng 而nhi 起khởi 。 由do 依y 他tha 起khởi 。 則tắc 亦diệc 非phi 實thật 。 故cố 名danh 曰viết 似tự 。 此thử 又hựu 退thoái 合hợp 。 雖tuy 現hiện 似tự 現hiện 也dã 。 然nhiên 此thử 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 原nguyên 非phi 外ngoại 境cảnh 。 即tức 是thị 吾ngô 人nhân 自tự 己kỷ 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 真chân 見kiến 之chi 體thể 。 由do 因nhân 不bất 覺giác 。 一nhất 念niệm 忽hốt 動động 。 二nhị 分phần 俄nga 興hưng 。 遂toại 成thành 能năng 緣duyên 所sở 緣duyên 之chi 妄vọng 。 故cố 此thử 二nhị 分phần 。 皆giai 為vi 真chân 見kiến 所sở 緣duyên 之chi 眚sảnh 也dã 。 此thử 復phục 退thoái 合hợp 。 眚sảnh 即tức 見kiến 勞lao 。 非phi 色sắc 所sở 造tạo 也dã 。 由do 是thị 義nghĩa 故cố 。 所sở 以dĩ 本bổn 覺giác 體thể 中trung 。 所sở 起khởi 之chi 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 。 即tức 名danh 為vi 眚sảnh 。 然nhiên 而nhi 本bổn 覺giác 明minh 心tâm 。 能năng 覺giác 此thử 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 者giả 。 終chung 非phi 眚sảnh 也dã 。 此thử 更cánh 退thoái 合hợp 然nhiên 見kiến 眚sảnh 者giả 。 終chung 無vô 見kiến 咎cữu 也dã 。 夫phu 此thử 真chân 覺giác 既ký 能năng 覺giác 。 其kỳ 所sở 覺giác 之chi 眚sảnh 者giả 。 則tắc 此thử 真chân 覺giác 。 斷đoạn 非phi 墮đọa 在tại 眚sảnh 中trung 明minh 矣hĩ 。 此thử 實thật 所sở 謂vị 。 見kiến 見kiến 之chi 時thời 。 見kiến 非phi 是thị 見kiến 之chi 見kiến 。 云vân 何hà 復phục 名danh 。 為vi 覺giác 聞văn 知tri 見kiến 之chi 見kiến 耶da 。 此thử 正chánh 舉cử 別biệt 例lệ 同đồng 。 退thoái 同đồng 合hợp 別biệt 也dã 。 下hạ 皆giai 正chánh 明minh 別biệt 妄vọng 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 汝nhữ 今kim 觀quán 見kiến 我ngã 相tương 及cập 汝nhữ 自tự 身thân 。 並tịnh 諸chư 情tình 與dữ 無vô 情tình 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 以dĩ 至chí 三tam 界giới 。 十thập 二nhị 類loại 生sanh 。 此thử 之chi 見kiến 精tinh 。 皆giai 即tức 真chân 見kiến 體thể 上thượng 之chi 眚sảnh 也dã 。 非phi 是thị 見kiến 此thử 眚sảnh 者giả 之chi 真chân 見kiến 也dã 。 蓋cái 彼bỉ 真chân 見kiến 。 乃nãi 是thị 真chân 而nhi 不bất 混hỗn 於ư 妄vọng 。 精tinh 而nhi 不bất 雜tạp 於ư 眚sảnh 。 故cố 其kỳ 為vi 性tánh 。 元nguyên 非phi 帶đái 眚sảnh 之chi 見kiến 。 可khả 以dĩ 比tỉ 者giả 。 故cố 不bất 可khả 得đắc 而nhi 名danh 之chi 。 而nhi 強cường/cưỡng 名danh 為vi 見kiến 也dã 。 以dĩ 故cố 曰viết 見kiến 見kiến 非phi 見kiến 者giả 。 此thử 也dã 。 正chánh 顯hiển 真chân 見kiến 非phi 見kiến 之chi 故cố 耳nhĩ 。

△# 二nhị 舉cử 同đồng 例lệ 別biệt 進tiến 別biệt 明minh 同đồng 。

阿A 難Nan 如như 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。 至chí 和hòa 合hợp 妄vọng 生sanh 。 和hòa 合hợp 妄vọng 死tử 。

此thử 舉cử 災tai 象tượng 一nhất 國quốc 之chi 同đồng 分phần/phân 。 以dĩ 例lệ 赤xích 眚sảnh 。 一nhất 人nhân 之chi 別biệt 業nghiệp 。 即tức 進tiến 別biệt 合hợp 同đồng 。 以dĩ 明minh 多đa 人nhân 之chi 妄vọng 見kiến 為vi 同đồng 。 而nhi 更cánh 深thâm 明minh 見kiến 妄vọng 之chi 患hoạn 也dã 。 此thử 中trung 亦diệc 分phần/phân 三tam 釋thích 。 初sơ 自tự 阿A 難Nan 至chí 。 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。 是thị 舉cử 多đa 人nhân 之chi 同đồng 分phần/phân 也dã 。 次thứ 例lệ 彼bỉ 至chí 。 別biệt 業nghiệp 一nhất 人nhân 。 是thị 例lệ 一nhất 人nhân 之chi 別biệt 業nghiệp 。 進tiến 以dĩ 合hợp 明minh 也dã 。 後hậu 例lệ 閻diêm 至chí 。 和hòa 合hợp 妄vọng 死tử 。 是thị 明minh 多đa 人nhân 妄vọng 見kiến 為vi 同đồng 也dã 。 阿A 難Nan 如như 彼bỉ 一nhất 國quốc 眾chúng 生sanh 。 共cộng 業nghiệp 所sở 招chiêu 。 同đồng 感cảm 惡ác 象tượng 。 以dĩ 致trí 有hữu 斯tư 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 者giả 。 此thử 正chánh 舉cử 同đồng 分phần/phân 。 下hạ 即tức 例lệ 別biệt 進tiến 合hợp 。 意ý 謂vị 吾ngô 今kim 以dĩ 喻dụ 合hợp 法pháp 。 以dĩ 例lệ 別biệt 業nghiệp 一nhất 人nhân 。 何hà 謂vị 以dĩ 彼bỉ 一nhất 國quốc 災tai 象tượng 。 乃nãi 同đồng 見kiến 業nghiệp 中trung 。 瘴chướng 惡ác 所sở 起khởi 。 例lệ 彼bỉ 一nhất 人nhân 燈đăng 輪luân 。 乃nãi 別biệt 業nghiệp 目mục 中trung 。 赤xích 眚sảnh 所sở 成thành 。 既ký 然nhiên 如như 此thử 。 即tức 須tu 進tiến 此thử 一nhất 病bệnh 目mục 人nhân 之chi 圓viên 影ảnh 。 可khả 以dĩ 合hợp 同đồng 彼bỉ 一nhất 國quốc 。 之chi 災tai 象tượng 矣hĩ 。 蓋cái 進tiến 此thử 一nhất 人nhân 所sở 見kiến 之chi 圓viên 影ảnh 者giả 。 乃nãi 因nhân 病bệnh 目mục 眚sảnh 中trung 幻huyễn 妄vọng 所sở 生sanh 也dã 。 即tức 進tiến 合hợp 彼bỉ 眾chúng 人nhân 同đồng 見kiến 之chi 不bất 祥tường 者giả 。 乃nãi 是thị 見kiến 業nghiệp 之chi 中trung 。 瘴chướng 惡ác 所sở 起khởi 也dã 。 此thử 正chánh 舉cử 同đồng 例lệ 別biệt 。 進tiến 別biệt 明minh 同đồng 耳nhĩ 。 下hạ 明minh 同đồng 妄vọng 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 此thử 之chi 二nhị 見kiến 。 同đồng 別biệt 雖tuy 殊thù 。 然nhiên 而nhi 俱câu 是thị 無vô 始thỉ 。 顛điên 倒đảo 分phân 別biệt 。 見kiến 妄vọng 所sở 生sanh 。 不bất 惟duy 此thử 也dã 。 設thiết 或hoặc 廓khuếch 充sung 。 以dĩ 比tỉ 例lệ 者giả 。 則tắc 南Nam 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 三tam 千thiên 洲châu 中trung 。 所sở 有hữu 國quốc 土thổ 。 亦diệc 同đồng 見kiến 妄vọng 所sở 生sanh 。 南nam 洲châu 諸chư 國quốc 既ký 爾nhĩ 。 則tắc 其kỳ 餘dư 三tam 洲châu 諸chư 國quốc 亦diệc 然nhiên 。 一nhất 日nhật 月nguyệt 所sở 統thống 。 四tứ 大đại 部bộ 洲châu 既ký 爾nhĩ 。 則tắc 釋Thích 迦Ca 化hóa 境cảnh 。 百bách 億ức 日nhật 月nguyệt 。 百bách 億ức 須Tu 彌Di 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 之chi 娑sa 婆bà 亦diệc 然nhiên 。 娑sa 婆bà 既ký 爾nhĩ 。 則tắc 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 所sở 有hữu 之chi 國quốc 。 及cập 諸chư 眾chúng 生sanh 亦diệc 然nhiên 。 以dĩ 是thị 而nhi 推thôi 。 則tắc 盡tận 大đại 地địa 。 徧biến 法Pháp 界Giới 。 莫mạc 非phi 同đồng 一nhất 見kiến 妄vọng 而nhi 生sanh 也dã 。 良lương 以dĩ 見kiến 妄vọng 原nguyên 依y 真chân 性tánh 而nhi 起khởi 。 因nhân 有hữu 漏lậu 迷mê 無vô 漏lậu 而nhi 成thành 。 故cố 言ngôn 同đồng 是thị 。 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 。 無vô 漏lậu 妙diệu 心tâm 。 祗chi 為vi 一nhất 念niệm 不bất 覺giác 。 真chân 心tâm 隨tùy 緣duyên 。 黏niêm 湛trạm 發phát 妄vọng 。 遂toại 於ư 一nhất 體thể 。 頓đốn 成thành 二nhị 分phần 。 故cố 有hữu 見kiến 等đẳng 六lục 根căn 。 色sắc 等đẳng 六lục 塵trần 。 以dĩ 致trí 相tương 見kiến 之chi 殊thù 。 是thị 皆giai 虗hư 而nhi 非phi 實thật 。 妄vọng 而nhi 非phi 真chân 。 遂toại 為vi 真chân 見kiến 之chi 病bệnh 。 而nhi 成thành 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 者giả 也dã 。 既ký 有hữu 此thử 妄vọng 。 則tắc 於ư 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 之chi 時thời 。 虗hư 妄vọng 見kiến 其kỳ 有hữu 生sanh 。 而nhi 於ư 因nhân 緣duyên 不bất 和hòa 合hợp 時thời 。 虗hư 妄vọng 見kiến 其kỳ 有hữu 死tử 。 以dĩ 故cố 計kế 生sanh 計kế 死tử 者giả 。 皆giai 由do 同đồng 別biệt 二nhị 妄vọng 見kiến 也dã 。

△# 二nhị 顯hiển 示thị 本bổn 真chân 。

若nhược 能năng 遠viễn 離ly 。 諸chư 和hòa 合hợp 緣duyên 。 至chí 清thanh 淨tịnh 本bổn 心tâm 。 本bổn 覺giác 常thường 住trụ 。

此thử 因nhân 上thượng 文văn 二nhị 妄vọng 既ký 明minh 。 茲tư 則tắc 正chánh 顯hiển 本bổn 真chân 也dã 。 以dĩ 同đồng 別biệt 二nhị 見kiến 既ký 是thị 全toàn 真chân 起khởi 妄vọng 。 而nhi 又hựu 在tại 妄vọng 恆hằng 真chân 。 則tắc 知tri 今kim 欲dục 返phản 妄vọng 歸quy 真chân 。 別biệt 無vô 他tha 術thuật 。 祗chi 須tu 遠viễn 離ly 諸chư 和hòa 合hợp 之chi 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 發phát 潤nhuận 二nhị 種chủng 無vô 明minh 因nhân 。 境cảnh 界giới 為vi 緣duyên 。 和hòa 合hợp 而nhi 起khởi 。 乃nãi 六lục 麤thô 後hậu 四tứ 。 為vi 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 因nhân 。 及cập 不bất 和hòa 合hợp 之chi 自tự 然nhiên 。 以dĩ 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 背bối/bội 清thanh 淨tịnh 覺giác 。 突đột 然nhiên 而nhi 起khởi 。 乃nãi 二nhị 麤thô 三tam 細tế 。 為vi 變biến 異dị 生sanh 死tử 之chi 因nhân 。 蓋cái 六lục 麤thô 後hậu 四tứ 。 即tức 凡phàm 小tiểu 之chi 生sanh 因nhân 。 二nhị 麤thô 三tam 細tế 。 為vi 權quyền 乘thừa 之chi 滅diệt 因nhân 。 既ký 離ly 二nhị 因nhân 。 即tức 除trừ 二nhị 死tử 。 方phương 得đắc 圓viên 滿mãn 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 由do 其kỳ 遠viễn 生sanh 因nhân 則tắc 不bất 生sanh 。 離ly 滅diệt 因nhân 則tắc 不bất 滅diệt 。 所sở 以dĩ 雖tuy 生sanh 而nhi 性tánh 未vị 嘗thường 生sanh 。 雖tuy 滅diệt 而nhi 性tánh 未vị 嘗thường 滅diệt 。 故cố 言ngôn 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 之chi 性tánh 也dã 。 然nhiên 而nhi 此thử 性tánh 乃nãi 清thanh 而nhi 不bất 濁trược 。 淨tịnh 而nhi 無vô 染nhiễm 。 即tức 是thị 吾ngô 人nhân 本bổn 有hữu 真chân 心tâm 。 亦diệc 即tức 本bổn 覺giác 真chân 實thật 常thường 住trụ 不bất 變biến 。 之chi 體thể 性tánh 也dã 。 本bổn 心tâm 約ước 用dụng 言ngôn 。 本bổn 覺giác 約ước 體thể 說thuyết 。 此thử 明minh 真chân 見kiến 全toàn 體thể 大đại 用dụng 。 即tức 見kiến 見kiến 非phi 見kiến 。 之chi 體thể 用dụng 也dã 。 意ý 謂vị 。 此thử 之chi 真chân 見kiến 。 非phi 但đãn 不bất 屬thuộc 明minh 暗ám 空không 塞tắc 相tương/tướng 分phân 之chi 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 亦diệc 復phục 不bất 屬thuộc 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 等đẳng 見kiến 分phân 之chi 妄vọng 見kiến 。 故cố 我ngã 前tiền 云vân 。 見kiến 見kiến 非phi 見kiến 。 見kiến 猶do 離ly 見kiến 者giả 。 良lương 以dĩ 此thử 也dã 。 茲tư 中trung 遠viễn 離ly 之chi 離ly 。 正chánh 應ưng 前tiền 文văn 離ly 見kiến 之chi 離ly 也dã 。

△# 二nhị 通thông 破phá 疑nghi 執chấp (# 二nhị )# 一nhất 躡niếp 前tiền 悟ngộ 與dữ 未vị 悟ngộ 。

阿A 難Nan 汝nhữ 雖tuy 先tiên 悟ngộ 。 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 至chí 非phi 和hòa 合hợp 生sanh 。 及cập 不bất 和hòa 合hợp 。

此thử 躡niếp 前tiền 起khởi 後hậu 也dã 。 因nhân 前tiền 當đương 機cơ 原nguyên 問vấn 。 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 諸chư 和hòa 合hợp 相tướng 。 與dữ 不bất 和hòa 合hợp 。 心tâm 猶do 未vị 開khai 。 更cánh 聞văn 見kiến 見kiến 。 重trùng 增tăng 迷mê 悶muộn 。 所sở 以dĩ 世Thế 尊Tôn 先tiên 為vi 發phát 明minh 見kiến 見kiến 之chi 故cố 。 以dĩ 解giải 迷mê 悶muộn 。 雖tuy 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 前tiền 已dĩ 破phá 除trừ 。 似tự 可khả 悟ngộ 矣hĩ 。 然nhiên 和hòa 合hợp 相tương 及cập 不bất 和hòa 合hợp 。 尚thượng 未vị 開khai 示thị 。 未vị 免miễn 有hữu 疑nghi 。 故cố 破phá 二nhị 妄vọng 始thỉ 畢tất 。 不bất 待đãi 更cánh 問vấn 。 即tức 呼hô 名danh 而nhi 告cáo 之chi 曰viết 。 阿A 難Nan 此thử 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 非phi 因nhân 非phi 緣duyên 。 亦diệc 非phi 自tự 然nhiên 之chi 性tánh 。 乃nãi 我ngã 前tiền 來lai 已dĩ 說thuyết 汝nhữ 所sở 先tiên 悟ngộ 者giả 也dã 。 可khả 無vô 再tái 贅# 。 而nhi 猶do 未vị 明minh 。 覺giác 性tánh 元nguyên 本bổn 非phi 和hòa 非phi 合hợp 。 非phi 不bất 和hòa 合hợp 。 此thử 汝nhữ 實thật 未vị 悟ngộ 者giả 也dã 。 吾ngô 豈khởi 吝lận 此thử 。 而nhi 不bất 為vì 汝nhữ 開khai 示thị 哉tai 。 此thử 言ngôn 覺giác 性tánh 非phi 和hòa 非phi 合hợp 。 非phi 不bất 和hòa 合hợp 者giả 。 若nhược 謂vị 覺giác 性tánh 定định 屬thuộc 和hòa 合hợp 。 則tắc 不bất 能năng 離ly 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 同đồng 諸chư 幻huyễn 法pháp 。 執chấp 有hữu 執chấp 無vô 。 永vĩnh 成thành 凡phàm 夫phu 小Tiểu 乘Thừa 之chi 生sanh 滅diệt 矣hĩ 。 若nhược 謂vị 覺giác 性tánh 定định 不bất 和hòa 合hợp 。 則tắc 不bất 能năng 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 棄khí 諸chư 幻huyễn 法pháp 於ư 覺giác 性tánh 之chi 外ngoại 。 永vĩnh 成thành 自tự 然nhiên 之chi 外ngoại 道đạo 矣hĩ 。 故cố 此thử 正chánh 明minh 非phi 和hòa 合hợp 及cập 非phi 不bất 和hòa 合hợp 之chi 義nghĩa 也dã 。

△# 二nhị 正chánh 破phá 和hòa 合hợp 非phi 合hợp 。 二nhị )# 一nhất 先tiên 破phá 和hòa 合hợp (# 二nhị )# 一nhất 牒điệp 疑nghi 。

阿A 難Nan 吾ngô 今kim 復phục 以dĩ 。 前tiền 塵trần 問vấn 汝nhữ 。 至chí 證chứng 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 和hòa 合hợp 起khởi 者giả 。

此thử 牒điệp 其kỳ 疑nghi 計kế 也dã 。 因nhân 前tiền 當đương 機cơ 謬mậu 謂vị 四tứ 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 心tâm 。 故cố 此thử 牒điệp 而nhi 問vấn 之chi 曰viết 。 阿A 難Nan 吾ngô 今kim 復phục 以dĩ 。 前tiền 來lai 明minh 暗ám 塞tắc 空không 之chi 四tứ 塵trần 。 以dĩ 問vấn 於ư 汝nhữ 。 然nhiên 汝nhữ 至chí 今kim 。 猶do 以dĩ 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 同đồng 居cư 權quyền 乘thừa 小tiểu 聖thánh 方phương 便tiện 實thật 報báo 之chi 世thế 間gian 。 妄vọng 想tưởng 謬mậu 謂vị 。 此thử 之chi 見kiến 精tinh 。 必tất 待đãi 前tiền 塵trần 和hòa 合hợp 而nhi 起khởi 。 以dĩ 為vi 是thị 因nhân 諸chư 緣duyên 所sở 生sanh 之chi 性tánh 耶da 。 而nhi 且thả 仍nhưng 自tự 疑nghi 而nhi 不bất 信tín 。 惑hoặc 而nhi 不bất 了liễu 。 將tương 謂vị 此thử 證chứng 菩Bồ 提Đề 之chi 。 妙diệu 覺giác 明minh 心tâm 。 亦diệc 由do 和hòa 合hợp 而nhi 生sanh 起khởi 者giả 耶da 。

△# 二nhị 正chánh 破phá (# 二nhị )# 一nhất 破phá 和hòa 。

則tắc 汝nhữ 今kim 者giả 。 妙diệu 淨tịnh 見kiến 精tinh 。 至chí )# 及cập 諸chư 羣quần 塞tắc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

此thử 正chánh 破phá 和hòa 。 以dĩ 顯hiển 非phi 和hòa 也dã 。 意ý 謂vị 。 和hòa 者giả 如như 水thủy 土thổ 之chi 相tướng 和hòa 也dã 。 則tắc 汝nhữ 今kim 者giả 。 妙diệu 淨tịnh 見kiến 精tinh 。 既ký 對đối 明minh 暗ám 通thông 塞tắc 。 而nhi 當đương 與dữ 何hà 法pháp 而nhi 和hòa 耶da 。 若nhược 謂vị 此thử 之chi 見kiến 精tinh 。 與dữ 明minh 和hòa 者giả 。 且thả 汝nhữ 開khai 眼nhãn 見kiến 明minh 。 適thích 當đương 明minh 相tướng 現hiện 前tiền 之chi 時thời 。 此thử 之chi 明minh 相tướng 。 乃nãi 從tùng 何hà 處xứ 。 雜tạp 和hòa 汝nhữ 之chi 見kiến 精tinh 耶da 。 且thả 此thử 見kiến 精tinh 。 與dữ 彼bỉ 明minh 相tướng 。 未vị 雜tạp 和hòa 時thời 。 雖tuy 非phi 歷lịch 歷lịch 可khả 指chỉ 。 然nhiên 亦diệc 可khả 以dĩ 辯biện 別biệt 。 蓋cái 和hòa 者giả 見kiến 精tinh 如như 水thủy 。 明minh 相tướng 如như 土thổ 。 若nhược 水thủy 土thổ 相tương 和hòa 。 則tắc 水thủy 失thất 其kỳ 清thanh 。 土thổ 失thất 其kỳ 礙ngại 。 而nhi 相tương 和hòa 為vi 泥nê 相tương/tướng 矣hĩ 。 今kim 見kiến 性tánh 與dữ 明minh 相tướng 。 兩lưỡng 相tương/tướng 雜tạp 和hòa 。 則tắc 見kiến 失thất 其kỳ 見kiến 。 明minh 失thất 其kỳ 明minh 。 而nhi 雜tạp 和hòa 之chi 狀trạng 。 復phục 何hà 形hình 像tượng 耶da 。 且thả 凡phàm 物vật 之chi 雜tạp 和hòa 者giả 。 必tất 先tiên 異dị 而nhi 後hậu 即tức 也dã 。 若nhược 謂vị 明minh 相tướng 現hiện 前tiền 。 非phi 是thị 見kiến 者giả 。 則tắc 明minh 異dị 於ư 見kiến 。 見kiến 異dị 於ư 明minh 。 各các 居cư 一nhất 方phương 。 自tự 不bất 相tương 知tri 。 不bất 應ưng 有hữu 見kiến 。 云vân 何hà 又hựu 能năng 見kiến 其kỳ 明minh 耶da 。 若nhược 謂vị 明minh 相tướng 現hiện 前tiền 。 即tức 是thị 見kiến 者giả 。 則tắc 明minh 既ký 即tức 見kiến 。 見kiến 既ký 即tức 明minh 。 然nhiên 明minh 不bất 自tự 知tri 其kỳ 明minh 。 猶do 見kiến 不bất 自tự 見kiến 其kỳ 見kiến 。 云vân 何hà 見kiến 又hựu 見kiến 其kỳ 見kiến 耶da 。 是thị 則tắc 異dị 即tức 皆giai 非phi 。 又hựu 何hà 由do 而nhi 成thành 和hòa 乎hồ 。 設thiết 曰viết 見kiến 雖tuy 入nhập 明minh 中trung 。 見kiến 未vị 嘗thường 失thất 。 而nhi 與dữ 明minh 相tướng 一nhất 樣# 圓viên 滿mãn 。 明minh 雖tuy 入nhập 見kiến 中trung 。 明minh 未vị 嘗thường 失thất 。 而nhi 與dữ 見kiến 精tinh 一nhất 樣# 圓viên 滿mãn 。 若nhược 然nhiên 是thị 此thử 見kiến 精tinh 。 必tất 定định 圓viên 滿mãn 。 則tắc 無vô 地địa 非phi 見kiến 。 何hà 處xứ 容dung 明minh 。 而nhi 說thuyết 與dữ 明minh 和hòa 耶da 。 若nhược 明minh 相tướng 圓viên 滿mãn 。 則tắc 無vô 地địa 非phi 明minh 。 何hà 處xứ 容dung 見kiến 。 自tự 不bất 合hợp 說thuyết 明minh 與dữ 見kiến 和hòa 矣hĩ 。 若nhược 謂vị 見kiến 必tất 是thị 見kiến 。 明minh 必tất 是thị 明minh 。 各các 各các 相tương 異dị 。 今kim 若nhược 雜tạp 和hòa 。 則tắc 彼bỉ 見kiến 精tinh 而nhi 失thất 見kiến 精tinh 之chi 名danh 。 明minh 相tướng 亦diệc 失thất 明minh 相tướng 之chi 字tự 。 是thị 知tri 明minh 相tướng 見kiến 精tinh 。 一nhất 成thành 雜tạp 和hòa 。 則tắc 見kiến 不bất 得đắc 復phục 名danh 為vi 見kiến 。 明minh 不bất 得đắc 復phục 字tự 為vi 明minh 。 正chánh 如như 水thủy 土thổ 相tương 和hòa 。 則tắc 水thủy 不bất 得đắc 更cánh 名danh 為vi 水thủy 。 土thổ 不bất 得đắc 更cánh 字tự 為vi 土thổ 。 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 然nhiên 。 今kim 仍nhưng 曰viết 見kiến 精tinh 和hòa 明minh 者giả 。 誠thành 非phi 實thật 義nghĩa 矣hĩ 。 不bất 惟duy 見kiến 精tinh 不bất 和hòa 與dữ 明minh 。 即tức 彼bỉ 暗ám 相tướng 與dữ 通thông 。 及cập 諸chư 羣quần 塞tắc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 均quân 可khả 例lệ 知tri 而nhi 非phi 和hòa 也dã 。

△# 二nhị 破phá 合hợp 。

復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 又hựu 汝nhữ 今kim 者giả 。 至chí )# 及cập 諸chư 羣quần 塞tắc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

此thử 正chánh 破phá 合hợp 。 以dĩ 顯hiển 非phi 合hợp 也dã 。 然nhiên 合hợp 者giả 如như 蓋cái 合hợp 函hàm 。 不bất 相tương 乖quai 離ly 之chi 謂vị 也dã 。

復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 又hựu 汝nhữ 今kim 者giả 。 此thử 無vô 是thị 無vô 非phi 之chi 妙diệu 見kiến 。 非phi 真chân 非phi 妄vọng 之chi 淨tịnh 精tinh 。 在tại 於ư 明minh 暗ám 通thông 塞tắc 之chi 內nội 。 而nhi 與dữ 何hà 法pháp 而nhi 合hợp 之chi 耶da 。 若nhược 此thử 見kiến 精tinh 。 與dữ 明minh 合hợp 者giả 。 既ký 與dữ 明minh 合hợp 。 至chí 於ư 暗ám 時thời 。 明minh 相tướng 已dĩ 滅diệt 。 此thử 見kiến 亦diệc 隨tùy 明minh 滅diệt 。 即tức 應ưng 不bất 與dữ 諸chư 暗ám 相tướng 合hợp 。 云vân 何hà 暗ám 來lai 又hựu 能năng 見kiến 暗ám 耶da 。 若nhược 謂vị 雖tuy 則tắc 見kiến 暗ám 。 然nhiên 於ư 此thử 時thời 。 實thật 不bất 與dữ 暗ám 相tướng 合hợp 者giả 。 既ký 然nhiên 見kiến 時thời 不bất 合hợp 。 則tắc 必tất 合hợp 時thời 不bất 見kiến 。 前tiền 言ngôn 與dữ 明minh 合hợp 者giả 。 應ưng 非phi 見kiến 明minh 。 既ký 不bất 見kiến 明minh 。 云vân 何hà 謂vị 此thử 見kiến 精tinh 與dữ 明minh 相tướng 合hợp 。 且thả 了liễu 然nhiên 知tri 其kỳ 是thị 明minh 。 而nhi 不bất 是thị 暗ám 耶da 。 今kim 既ký 能năng 見kiến 明minh 。 復phục 能năng 見kiến 暗ám 。 則tắc 非phi 蓋cái 之chi 與dữ 函hàm 不bất 相tương 乖quai 離ly 之chi 義nghĩa 矣hĩ 。 然nhiên 且thả 此thử 見kiến 不bất 與dữ 明minh 合hợp 。 是thị 則tắc 明minh 合hợp 之chi 義nghĩa 又hựu 不bất 成thành 矣hĩ 。 不bất 唯duy 明minh 相tướng 。 即tức 彼bỉ 暗ám 相tướng 。 及cập 諸chư 通thông 塞tắc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 均quân 可khả 例lệ 知tri 而nhi 非phi 合hợp 也dã 。

△# 二nhị 破phá 非phi 和hòa 合hợp 。 二nhị )# 一nhất 轉chuyển 計kế 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 如như 我ngã 思tư 惟duy 。 至chí 及cập 心tâm 念niệm 慮lự 。 非phi 和hòa 合hợp 耶da 。

此thử 當đương 機cơ 因nhân 破phá 和hòa 合hợp 。 遂toại 轉chuyển 計kế 為vi 非phi 和hòa 合hợp 也dã 。 以dĩ 和hòa 合hợp 不bất 成thành 。 即tức 計kế 非phi 和hòa 合hợp 。 乃nãi 愚ngu 者giả 必tất 然nhiên 之chi 計kế 耳nhĩ 。 此thử 正chánh 轉chuyển 計kế 見kiến 見kiến 非phi 見kiến 之chi 性tánh 。 迥huýnh 離ly 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 之chi 外ngoại 。 意ý 謂vị 。 如như 我ngã 思tư 惟duy 。 此thử 之chi 妙diệu 明minh 真chân 見kiến 。 覺giác 性tánh 元nguyên 體thể 。 而nhi 復phục 與dữ 彼bỉ 諸chư 相tướng 分phần/phân 境cảnh 所sở 緣duyên 之chi 塵trần 。 及cập 見kiến 分phần/phân 心tâm 。 能năng 緣duyên 念niệm 慮lự 。 既ký 然nhiên 不bất 是thị 和hòa 合hợp 之chi 義nghĩa 。 然nhiên 則tắc 當đương 是thị 非phi 和hòa 合hợp 之chi 義nghĩa 耶da 。 此thử 如như 聞văn 說thuyết 真chân 月nguyệt 。 非phi 是thị 二nhị 月nguyệt 。 遂toại 計kế 二nhị 月nguyệt 之chi 外ngoại 別biệt 有hữu 一nhất 真chân 月nguyệt 也dã 。 斯tư 成thành 離ly 波ba 覔# 水thủy 之chi 見kiến 矣hĩ 。

△# 二nhị 斥xích 破phá (# 二nhị )# 一nhất 破phá 非phi 和hòa 。

佛Phật 言ngôn 汝nhữ 今kim 又hựu 言ngôn 。 覺giác 非phi 和hòa 合hợp 。 至chí )# 及cập 諸chư 羣quần 塞tắc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

此thử 正chánh 破phá 非phi 和hòa 。 以dĩ 顯hiển 非phi 不bất 和hòa 也dã 。 非phi 和hòa 者giả 。 兩lưỡng 物vật 相tương/tướng 異dị 之chi 謂vị 耳nhĩ 。

佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 至chí 今kim 日nhật 。 又hựu 言ngôn 。 此thử 妙diệu 明minh 真chân 見kiến 。 覺giác 元nguyên 本bổn 體thể 。 謂vị 之chi 為vi 非phi 和hòa 合hợp 耶da 。 若nhược 然nhiên 吾ngô 今kim 復phục 要yếu 問vấn 汝nhữ 矣hĩ 。 且thả 此thử 玅# 見kiến 真chân 精tinh 。 汝nhữ 謂vị 為vi 非phi 和hòa 合hợp 者giả 。 且thả 今kim 於ư 明minh 暗ám 通thông 塞tắc 四tứ 法pháp 之chi 中trung 。 而nhi 不bất 與dữ 何hà 法pháp 相tướng 和hòa 耶da 。 既ký 謂vị 非phi 和hòa 。 則tắc 體thể 性tánh 互hỗ 異dị 。 各các 不bất 相tương 入nhập 。 如như 磚# 石thạch 並tịnh 砌# 。 二nhị 體thể 互hỗ 異dị 。 各các 不bất 相tương 入nhập 。 方phương 謂vị 非phi 和hòa 。 然nhiên 而nhi 中trung 間gian 必tất 有hữu 邊biên 畔bạn 也dã 。 若nhược 此thử 見kiến 精tinh 。 果quả 爾nhĩ 非phi 與dữ 明minh 和hòa 。 則tắc 此thử 見kiến 精tinh 。 與dữ 夫phu 明minh 相tướng 。 自tự 必tất 各các 有hữu 邊biên 涯nhai 際tế 畔bạn 。 汝nhữ 且thả 於ư 此thử 二nhị 者giả 之chi 中trung 。 諦đế 實thật 而nhi 觀quán 。 看khán 到đáo 何hà 處xứ 是thị 明minh 之chi 邊biên 涯nhai 。 何hà 處xứ 是thị 見kiến 之chi 際tế 畔bạn 。 又hựu 看khán 在tại 見kiến 以dĩ 何hà 者giả 為vi 畔bạn 。 在tại 明minh 又hựu 以dĩ 何hà 者giả 為vi 畔bạn 耶da 。 阿A 難Nan 設thiết 若nhược 明minh 相tướng 邊biên 際tế 之chi 中trung 。 必tất 然nhiên 定định 無vô 見kiến 精tinh 之chi 際tế 畔bạn 者giả 。 則tắc 明minh 與dữ 見kiến 。 各các 有hữu 疆cương 界giới 。 自tự 不bất 相tương 及cập 矣hĩ 。 然nhiên 既ký 各các 不bất 相tương 及cập 。 則tắc 是thị 見kiến 精tinh 自tự 與dữ 明minh 相tướng 。 尚thượng 然nhiên 不bất 知tri 其kỳ 所sở 在tại 處xứ 。 復phục 對đối 何hà 者giả 以dĩ 分phần/phân 其kỳ 界giới 限hạn 耶da 。 故cố 云vân 畔bạn 云vân 何hà 成thành 。 而nhi 畔bạn 義nghĩa 既ký 不bất 可khả 分phần/phân 。 則tắc 非phi 和hòa 之chi 義nghĩa 亦diệc 不bất 成thành 矣hĩ 。 不bất 惟duy 明minh 相tướng 不bất 可khả 以dĩ 分phần/phân 。 即tức 彼bỉ 暗ám 相tướng 以dĩ 及cập 通thông 塞tắc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 均quân 可khả 例lệ 知tri 。 非phi 不bất 和hòa 也dã 。 畔bạn 乃nãi 田điền 間gian 之chi 埂# 。 猶do 言ngôn 界giới 限hạn 也dã 。

△# 二nhị 破phá 非phi 合hợp 。

又hựu 妙diệu 見kiến 精tinh 。 非phi 和hòa 合hợp 者giả 。 至chí )# 及cập 諸chư 羣quần 塞tắc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

此thử 正chánh 破phá 非phi 合hợp 。 以dĩ 顯hiển 非phi 不bất 合hợp 也dã 。 言ngôn 不bất 合hợp 者giả 。 兩lưỡng 不bất 相tương 合hợp 之chi 謂vị 耳nhĩ 。 又hựu 此thử 妙diệu 明minh 見kiến 精tinh 。 汝nhữ 謂vị 為vi 非phi 和hòa 合hợp 者giả 。 且thả 此thử 妙diệu 明minh 見kiến 精tinh 。 於ư 明minh 暗ám 通thông 塞tắc 四tứ 法pháp 之chi 中trung 。 而nhi 不bất 與dữ 何hà 法pháp 相tướng 合hợp 耶da 。 然nhiên 非phi 合hợp 即tức 離ly 。 如như 函hàm 圓viên 蓋cái 方phương 。 兩lưỡng 不bất 相tương 合hợp 。 方phương 名danh 非phi 合hợp 。 若nhược 謂vị 見kiến 精tinh 非phi 與dữ 明minh 合hợp 。 則tắc 此thử 見kiến 精tinh 。 與dữ 夫phu 明minh 相tướng 。 正chánh 如như 牛ngưu 之chi 二nhị 角giác 。 兩lưỡng 相tương/tướng 乖quai 張trương 。 又hựu 如như 以dĩ 耳nhĩ 聽thính 。 明minh 了liễu 不bất 相tương 對đối 。 既ký 不bất 相tương 對đối 。 則tắc 此thử 見kiến 精tinh 。 且thả 猶do 不bất 知tri 明minh 相tướng 所sở 在tại 之chi 處xứ 。 云vân 何hà 可khả 以dĩ 甄chân 明minh 分phân 別biệt 其kỳ 合hợp 與dữ 不bất 合hợp 之chi 義nghĩa 耶da 。 既ký 不bất 可khả 甄chân 明minh 分phân 別biệt 。 則tắc 非phi 合hợp 之chi 義nghĩa 又hựu 不bất 成thành 矣hĩ 。 不bất 唯duy 明minh 相tướng 不bất 可khả 甄chân 別biệt 。 即tức 其kỳ 暗ám 相tướng 及cập 諸chư 通thông 塞tắc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 均quân 可khả 例lệ 知tri 。 非phi 不bất 合hợp 也dã 。 相tương 觸xúc 猶do 相tương 對đối 也dã 。 此thử 上thượng 和hòa 合hợp 非phi 合hợp 。 乃nãi 屬thuộc 超siêu 情tình 章chương 中trung 餘dư 義nghĩa 。 故cố 無vô 結kết 尾vĩ 之chi 文văn 。 設thiết 必tất 欲dục 結kết 之chi 。 可khả 准chuẩn 前tiền 云vân 。 當đương 知tri 如như 是thị 。 精tinh 覺giác 妙diệu 明minh 。 非phi 和hòa 合hợp 非phi 不bất 和hòa 合hợp 。 乃nãi 至chí 虗hư 空không 云vân 何hà 隨tùy 汝nhữ 執chấp 捉tróc 可khả 也dã 。 須tu 知tri 顯hiển 見kiến 至chí 此thử 。 可khả 謂vị 至chí 極cực 無vô 加gia 。 向hướng 後hậu 呼hô 為vi 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 者giả 。 以dĩ 去khứ 帶đái 妄vọng 之chi 名danh 。 更cánh 不bất 再tái 目mục 為vi 見kiến 精tinh 矣hĩ 。 以dĩ 上thượng 就tựu 見kiến 顯hiển 真chân 竟cánh 。

△# 二nhị 會hội 科khoa 明minh 性tánh (# 二nhị )# 一nhất 總tổng 標tiêu 即tức 妄vọng 即tức 真chân 。

阿A 難Nan 汝nhữ 猶do 未vị 明minh 。 一nhất 切thiết 浮phù 塵trần 。 至chí 迷mê 悟ngộ 生sanh 死tử 。 了liễu 無vô 所sở 得đắc 。

此thử 總tổng 標tiêu 四tứ 科khoa 。 以dĩ 明minh 即tức 妄vọng 即tức 真chân 之chi 大đại 意ý 也dã 。 即tức 前tiền 所sở 謂vị 將tương 欲dục 敷phu 演diễn 。 大đại 陀đà 羅la 尼ni 。 諸chư 三tam 摩ma 提đề 。 妙diệu 修tu 行hành 路lộ 者giả 。 從tùng 此thử 始thỉ 也dã 。 此thử 因nhân 上thượng 來lai 唯duy 就tựu 眼nhãn 根căn 顯hiển 真chân 見kiến 之chi 性tánh 。 非phi 因nhân 非phi 緣duyên 。 亦diệc 非phi 自tự 然nhiên 。 以dĩ 至chí 和hòa 合hợp 非phi 和hòa 合hợp 。 雖tuy 亦diệc 略lược 會hội 。 之chi 曰viết 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 。 元nguyên 是thị 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 精tinh 明minh 體thể 。 此thử 則tắc 但đãn 明minh 眼nhãn 中trung 。 能năng 緣duyên 之chi 見kiến 。 及cập 所sở 緣duyên 之chi 塵trần 。 會hội 而nhi 歸quy 真chân 。 至chí 此thử 佛Phật 恐khủng 當đương 機cơ 祇kỳ 知tri 向hướng 見kiến 性tánh 上thượng 識thức 取thủ 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 而nhi 不bất 知tri 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 。 無vô 非phi 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 故cố 此thử 融dung 會hội 四tứ 科khoa 。 徧biến 歷lịch 七thất 大đại 。 欲dục 令linh 當đương 機cơ 了liễu 得đắc 法Pháp 法pháp 頭đầu 頭đầu 。 無vô 一nhất 根căn 。 無vô 一nhất 塵trần 。 無vô 一nhất 識thức 。 無vô 一nhất 大đại 。 不bất 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 也dã 。 故cố 承thừa 上thượng 云vân 。 阿A 難Nan 汝nhữ 雖tuy 知tri 此thử 見kiến 性tánh 同đồng 別biệt 二nhị 種chủng 之chi 相tướng 妄vọng 。 十thập 番phiên 顯hiển 示thị 之chi 性tánh 真chân 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 性tánh 無vô 可khả 疑nghi 矣hĩ 。 然nhiên 猶do 未vị 明minh 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 所sở 有hữu 虗hư 浮phù 不bất 實thật 之chi 身thân 根căn 。 翳ế 障chướng 真chân 心tâm 之chi 塵trần 境cảnh 。 此thử 則tắc 內nội 而nhi 根căn 身thân 。 外ngoại 而nhi 器khí 界giới 。 眾chúng 多đa 不bất 一nhất 。 故cố 言ngôn 諸chư 幻huyễn 化hóa 相tướng 。 意ý 謂vị 。 諸chư 相tướng 雖tuy 多đa 。 若nhược 論luận 幻huyễn 化hóa 。 則tắc 其kỳ 一nhất 也dã 。 以dĩ 是thị 假giả 託thác 虗hư 偽ngụy 。 徒đồ 立lập 空không 名danh 。 故cố 稱xưng 為vi 幻huyễn 。 無vô 而nhi 忽hốt 有hữu 。 畢tất 竟cánh 非phi 真chân 。 名danh 之chi 為vi 化hóa 。 正chánh 如như 陽dương 焰diễm 空không 花hoa 。 乾can/kiền/càn 成thành 夢mộng 境cảnh 。 所sở 謂vị 野dã 馬mã 塵trần 埃ai 虗hư 妄vọng 之chi 相tướng 也dã 。 然nhiên 此thử 根căn 身thân 器khí 界giới 。 幻huyễn 化hóa 諸chư 相tướng 。 本bổn 無vô 所sở 依y 。 但đãn 是thị 迷mê 真chân 。 忽hốt 然nhiên 而nhi 起khởi 。 則tắc 來lai 無vô 所sở 來lai 。 故cố 云vân 當đương 處xứ 出xuất 生sanh 。 生sanh 即tức 無vô 生sanh 。 本bổn 自tự 寂tịch 滅diệt 。 則tắc 去khứ 無vô 所sở 去khứ 。 故cố 云vân 隨tùy 處xứ 滅diệt 盡tận 。 斯tư 正chánh 楞lăng 伽già 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 我ngã 說thuyết 剎sát 那na 義nghĩa 。 初sơ 生sanh 即tức 有hữu 滅diệt 。 不bất 為vi 愚ngu 者giả 說thuyết 。 又hựu 中trung 論luận 云vân 。 諸chư 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 不bất 共cộng 不bất 無vô 因nhân 。 是thị 故cố 說thuyết 無vô 生sanh 。 蓋cái 彼bỉ 之chi 無vô 生sanh 。 即tức 此thử 之chi 滅diệt 盡tận 也dã 。 然nhiên 此thử 諸chư 法pháp 皆giai 是thị 幻huyễn 而nhi 非phi 真chân 。 妄vọng 而nhi 不bất 實thật 。 但đãn 徒đồ 稱xưng 為vi 相tương/tướng 耳nhĩ 。 此thử 上thượng 皆giai 明minh 相tướng 妄vọng 。 即tức 本bổn 經Kinh 云vân 。 觀quán 相tướng 元nguyên 妄vọng 。 無vô 可khả 指chỉ 陳trần 也dã 。 下hạ 則tắc 正chánh 顯hiển 性tánh 真chân 。 以dĩ 其kỳ 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 。 由do 依y 真chân 起khởi 。 故cố 其kỳ 為vi 性tánh 。 皆giai 以dĩ 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 而nhi 為vi 其kỳ 體thể 也dã 。 即tức 本bổn 經Kinh 云vân 。 觀quán 性tánh 元nguyên 真chân 。 唯duy 妙diệu 覺giác 明minh 也dã 。 如như 是thị 者giả 。 指chỉ 法pháp 之chi 詞từ 。 逆nghịch 指chỉ 上thượng 來lai 相tương/tướng 妄vọng 性tánh 真chân 之chi 義nghĩa 。 乃nãi 至chí 者giả 。 超siêu 略lược 之chi 語ngữ 。 意ý 謂vị 。 諸chư 法pháp 名danh 數số 。 不bất 能năng 盡tận 言ngôn 。 但đãn 取thủ 平bình 日nhật 所sở 談đàm 。 諸chư 世thế 間gian 法Pháp 。 略lược 說thuyết 四tứ 科khoa 。 故cố 云vân 乃nãi 至chí 。 所sở 謂vị 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 之chi 五ngũ 陰ấm 。 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 之chi 六lục 入nhập 。 六lục 根căn 六lục 塵trần 之chi 十thập 二nhị 處xứ 。 以dĩ 至chí 根căn 塵trần 識thức 之chi 十thập 八bát 界giới 。 如như 是thị 四tứ 科khoa 。 人nhân 皆giai 知tri 其kỳ 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 虗hư 妄vọng 有hữu 生sanh 。 因nhân 緣duyên 別biệt 離ly 。 虗hư 妄vọng 名danh 滅diệt 。 此thử 之chi 四tứ 句cú 。 今kim 唯duy 詳tường 明minh 色sắc 陰ấm 。 餘dư 可khả 例lệ 知tri 。 如như 五ngũ 根căn 六lục 塵trần 成thành 十thập 一nhất 色sắc 法pháp 。 謂vị 之chi 色sắc 陰ấm 。 須tu 於ư 前tiền 世thế 。 對đối 此thử 諸chư 法pháp 。 取thủ 著trước 熏huân 種chủng 。 納nạp 於ư 賴lại 耶da 識thức 中trung 。 所sở 謂vị 因nhân 也dã 。 至chí 於ư 中trung 有hữu 自tự 求cầu 父phụ 母mẫu 之chi 時thời 。 即tức 父phụ 母mẫu 為vi 境cảnh 。 引dẫn 發phát 憎tăng 愛ái 。 所sở 謂vị 緣duyên 也dã 。 而nhi 至chí 暖noãn 息tức 識thức 三tam 結kết 而nhi 成thành 胎thai 。 所sở 謂vị 和hòa 合hợp 也dã 。 此thử 則tắc 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 由do 是thị 在tại 胎thai 而nhi 結kết 五ngũ 根căn 。 出xuất 胎thai 而nhi 觸xúc 六lục 塵trần 。 名danh 之chi 為vi 生sanh 。 若nhược 究cứu 此thử 生sanh 。 正chánh 屬thuộc 幻huyễn 妄vọng 。 故cố 曰viết 虗hư 妄vọng 有hữu 生sanh 。 然nhiên 此thử 因nhân 緣duyên 。 本bổn 是thị 生sanh 滅diệt 之chi 法pháp 。 隨tùy 前tiền 業nghiệp 力lực 。 而nhi 為vi 修tu 短đoản 之chi 限hạn 。 限hạn 盡tận 自tự 當đương 分phân 散tán 。 此thử 則tắc 因nhân 緣duyên 別biệt 離ly 。 由do 是thị 五ngũ 根căn 六lục 塵trần 一nhất 時thời 俱câu 失thất 。 名danh 之chi 為vi 滅Diệt 。 若nhược 究cứu 此thử 滅diệt 。 亦diệc 是thị 幻huyễn 妄vọng 。 故cố 曰viết 虗hư 妄vọng 名danh 滅diệt 。 殊thù 不bất 能năng 知tri 。 滅diệt 從tùng 何hà 去khứ 。 生sanh 自tự 何hà 來lai 。 又hựu 豈khởi 能năng 知tri 此thử 生sanh 是thị 幻huyễn 。 此thử 滅diệt 元nguyên 妄vọng 。 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 皆giai 為vi 幻huyễn 妄vọng 本bổn 無vô 實thật 性tánh 耶da 。 而nhi 所sở 以dĩ 能năng 現hiện 乎hồ 。 此thử 者giả 則tắc 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 也dã 。 蓋cái 藏tạng 者giả 。 隱ẩn 覆phú 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 隱ẩn 覆phú 如Như 來Lai 。 故cố 言ngôn 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 即tức 起khởi 信tín 之chi 一nhất 心tâm 也dã 。 以dĩ 一nhất 心tâm 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 心tâm 真Chân 如Như 門môn 。 二nhị 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 。 眾chúng 生sanh 順thuận 生sanh 死tử 流lưu 。 故cố 生sanh 滅diệt 全toàn 顯hiển 。 而nhi 真Chân 如Như 全toàn 隱ẩn 。 然nhiên 生sanh 滅diệt 無vô 體thể 。 而nhi 其kỳ 體thể 全toàn 是thị 真Chân 如Như 。 故cố 佛Phật 明minh 此thử 。 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 。 即tức 眾chúng 生sanh 本bổn 具cụ 之chi 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 故cố 其kỳ 為vi 體thể 。 隨tùy 生sanh 死tử 而nhi 不bất 變biến 不bất 遷thiên 。 名danh 為vi 常thường 住trụ 。 然nhiên 其kỳ 為vi 用dụng 。 處xử 迷mê 途đồ 而nhi 無vô 障chướng 無vô 昏hôn 。 名danh 曰viết 妙diệu 明minh 。 以dĩ 本bổn 體thể 不bất 動động 。 而nhi 妙diệu 用dụng 周chu 圓viên 也dã 。 所sở 以dĩ 體thể 用dụng 一nhất 如như 。 則tắc 妙diệu 萬vạn 物vật 。 而nhi 至chí 神thần 性tánh 。 一nhất 切thiết 而nhi 不bất 異dị 。 故cố 言ngôn 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 若nhược 汝nhữ 阿A 難Nan 果quả 能năng 親thân 證chứng 此thử 理lý 。 設thiết 於ư 妙diệu 性tánh 真chân 常thường 之chi 中trung 。 欲dục 更cánh 求cầu 於ư 去khứ 來lai 。 迷mê 悟ngộ 生sanh 死tử 之chi 事sự 。 則tắc 亦diệc 是thị 幻huyễn 妄vọng 稱xưng 相tướng 。 了liễu 無vô 真chân 實thật 之chi 可khả 得đắc 矣hĩ 。 悟ngộ 且thả 尚thượng 無vô 。 何hà 有hữu 與dữ 迷mê 。 況huống 迷mê 悟ngộ 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 又hựu 何hà 容dung 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 。 滅diệt 去khứ 來lai 於ư 其kỳ 間gian 哉tai 。

△# 二nhị 別biệt 明minh 即tức 妄vọng 即tức 真chân (# 四tứ )# 一nhất 會hội 五ngũ 陰ấm 即tức 性tánh (# 二nhị )# 一nhất 總tổng 徵trưng 。

阿A 難Nan 云vân 何hà 五ngũ 陰ấm 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

此thử 總tổng 徵trưng 起khởi 。 釋thích 成thành 五ngũ 陰ấm 。 雖tuy 幻huyễn 妄vọng 稱xưng 相tướng 。 而nhi 其kỳ 性tánh 本bổn 真chân 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 塞tắc 犍kiền 陀đà 。 此thử 翻phiên 為vi 蘊uẩn 。 古cổ 翻phiên 為vi 陰ấm 。 蘊uẩn 以dĩ 集tập 聚tụ 為vi 義nghĩa 。 陰ấm 乃nãi 蓋cái 覆phú 之chi 稱xưng 。 合hợp 而nhi 言ngôn 之chi 。 謂vị 積tích 聚tụ 有hữu 為vi 。 蓋cái 覆phú 真chân 性tánh 也dã 。 五ngũ 者giả 。 謂vị 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 也dã 。 蓋cái 前tiền 佛Phật 云vân 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 云vân 云vân 。 以dĩ 至chí 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 意ý 謂vị 。 我ngã 所sở 說thuyết 此thử 等đẳng 之chi 法pháp 。 幻huyễn 妄vọng 皆giai 真chân 者giả 。 豈khởi 無vô 故cố 而nhi 然nhiên 耶da 。 故cố 此thử 一nhất 一nhất 徵trưng 釋thích 。 以dĩ 明minh 之chi 也dã 。 是thị 以dĩ 先tiên 明minh 陰ấm 法pháp 言ngôn 。 云vân 何hà 世thế 間gian 。 之chi 生sanh 滅diệt 五ngũ 陰ấm 。 乃nãi 是thị 幻huyễn 妄vọng 稱xưng 相tướng 。 我ngã 亦diệc 說thuyết 彼bỉ 為vi 如Như 來Lai 藏tạng 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 者giả 何hà 耶da 。 故cố 下hạ 設thiết 喻dụ 以dĩ 明minh 之chi 。

△# 二nhị 別biệt 釋thích (# 五ngũ )# 一nhất 色sắc 陰ấm 即tức 性tánh 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 目mục 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

此thử 合hợp 根căn 塵trần 十thập 一nhất 。 為vi 一nhất 色sắc 陰ấm 。 喻dụ 明minh 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 也dã 。 故cố 曰viết 。 譬thí 如như 世thế 間gian 。 有hữu 此thử 一nhất 人nhân 。 本bổn 是thị 好hảo 眼nhãn 。 所sở 謂vị 清thanh 而nhi 無vô 翳ế 。 淨tịnh 而nhi 無vô 華hoa 之chi 目mục 。 而nhi 觀quán 乎hồ 晴tình 霽tễ 光quang 明minh 之chi 虗hư 空không 。 是thị 則tắc 晴tình 虗hư 迥huýnh 然nhiên 。 別biệt 無vô 所sở 有hữu 也dã 。 其kỳ 人nhân 無vô 故cố 。 定định 睛tình 不bất 動động 。 瞪trừng 睜# 其kỳ 眼nhãn 。 直trực 視thị 虗hư 空không 。 以dĩ 至chí 發phát 勞lao 。 則tắc 見kiến 於ư 虗hư 空không 之chi 中trung 。 倐thúc 有hữu 狂cuồng 華hoa 亂loạn 起khởi 。 上thượng 下hạ 繽tân 紛phân 。 且thả 復phục 更cánh 有hữu 一nhất 切thiết 飛phi 蠅dăng 垂thùy 髮phát 黑hắc 月nguyệt 金kim 星tinh 狂cuồng 亂loạn 非phi 華hoa 等đẳng 相tương/tướng 之chi 類loại 。 蓋cái 此thử 色sắc 陰ấm 之chi 法pháp 。 應ưng 當đương 了liễu 知tri 。 亦diệc 復phục 如như 彼bỉ 瞪trừng 目mục 。 見kiến 空không 華hoa 等đẳng 者giả 。 是thị 也dã 。 此thử 中trung 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 此thử 人nhân 字tự 。 若nhược 准chuẩn 本bổn 經kinh 。 前tiền 後hậu 發phát 明minh 。 正chánh 喻dụ 後hậu 文văn 性tánh 覺giác 妙diệu 明minh 。 本bổn 覺giác 明minh 妙diệu 之chi 體thể 也dã 。 清thanh 淨tịnh 目mục 喻dụ 體thể 具cụ 正chánh 智trí 。 晴tình 明minh 空không 喻dụ 體thể 具cụ 真chân 理lý 。 乃nãi 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 。 照chiếu 而nhi 常thường 寂tịch 之chi 正chánh 智trí 真chân 理lý 也dã 。 迥huýnh 無vô 所sở 有hữu 。 喻dụ 理lý 智trí 一nhất 如như 。 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 其kỳ 人nhân 無vô 故cố 。 不bất 動động 目mục 睛tình 。 喻dụ 性tánh 覺giác 必tất 明minh 。 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 。 則tắc 此thử 真chân 心tâm 。 隨tùy 緣duyên 妄vọng 動động 。 而nhi 成thành 藏tạng 識thức 也dã 。 瞪trừng 以dĩ 發phát 勞lao 。 喻dụ 因nhân 明minh 立lập 所sở 。 此thử 則tắc 依y 藏tạng 識thức 而nhi 有hữu 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 也dã 。 則tắc 於ư 虗hư 空không 。 喻dụ 無vô 同đồng 異dị 中trung 也dã 。 別biệt 見kiến 狂cuồng 華hoa 。 喻dụ 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 也dã 。 然nhiên 此thử 二nhị 句cú 。 上thượng 之chi 虗hư 空không 。 喻dụ 藏tạng 性tánh 本bổn 無vô 色sắc 心tâm 諸chư 法pháp 也dã 。 下hạ 之chi 別biệt 見kiến 喻dụ 見kiến 分phần/phân 。 狂cuồng 華hoa 喻dụ 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 前tiền 所sở 謂vị 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 也dã 。

復phục 有hữu 一nhất 切thiết 。 狂cuồng 亂loạn 非phi 相tướng 。 總tổng 喻dụ 妄vọng 心tâm 妄vọng 境cảnh 。 即tức 吾ngô 人nhân 內nội 而nhi 妄vọng 想tưởng 之chi 心tâm 。 外ngoại 而nhi 根căn 身thân 之chi 境cảnh 。 即tức 前tiền 所sở 謂vị 并tinh 所sở 想tưởng 相tương/tướng 也dã 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 者giả 。 正chánh 應ưng 前tiền 之chi 如như 虗hư 空không 花hoa 本bổn 無vô 所sở 有hữu 也dã 。 此thử 上thượng 皆giai 喻dụ 從tùng 真chân 起khởi 妄vọng 。 下hạ 文văn 若nhược 空không 來lai 者giả 等đẳng 。 乃nãi 辯biện 妄vọng 不bất 實thật 。 至chí 是thị 故cố 下hạ 。 是thị 了liễu 妄vọng 即tức 真chân 也dã 。 後hậu 悉tất 倣# 此thử 。 意ý 謂vị 。 如như 是thị 狂cuồng 華hoa 。 阿A 難Nan 若nhược 是thị 從tùng 空không 而nhi 來lai 者giả 。 既ký 是thị 從tùng 虗hư 空không 。 而nhi 鑽toàn 出xuất 來lai 者giả 。 亦diệc 應ưng 還hoàn 從tùng 虗hư 空không 。 而nhi 鑽toàn 入nhập 去khứ 也dã 。 若nhược 此thử 華hoa 相tương/tướng 。 既ký 有hữu 鑽toàn 出xuất 鑽toàn 入nhập 。 則tắc 此thử 虗hư 空không 亦diệc 有hữu 內nội 外ngoại 。 既ký 有hữu 內nội 外ngoại 。 則tắc 是thị 實thật 法pháp 。 即tức 非phi 虗hư 空không 。 果quả 然nhiên 虗hư 空không 若nhược 有hữu 實thật 體thể 。 則tắc 非phi 虗hư 空không 。 既ký 實thật 非phi 虗hư 。 自tự 不bất 容dung 其kỳ 。 狂cuồng 華hoa 之chi 相tướng 。 於ư 中trung 有hữu 鑽toàn 出xuất 之chi 生sanh 起khởi 。 有hữu 鑽toàn 入nhập 之chi 滅diệt 去khứ 矣hĩ 。 正chánh 如như 汝nhữ 阿A 難Nan 之chi 身thân 中trung 。 又hựu 豈khởi 容dung 更cánh 有hữu 一nhất 箇cá 阿A 難Nan 。 於ư 中trung 鑽toàn 出xuất 生sanh 起khởi 。 鑽toàn 入nhập 滅diệt 去khứ 耶da 。 此thử 則tắc 華hoa 不bất 從tùng 空không 來lai 。 明minh 矣hĩ 。 若nhược 謂vị 此thử 華hoa 。 不bất 從tùng 空không 來lai 。 是thị 瞪trừng 目mục 而nhi 出xuất 者giả 。 既ký 從tùng 目mục 出xuất 。 至chí 於ư 還hoàn 時thời 。 亦diệc 應ưng 從tùng 目mục 而nhi 入nhập 。 此thử 縱túng/tung 許hứa 其kỳ 。 有hữu 出xuất 有hữu 入nhập 。 亦diệc 不bất 斥xích 破phá 。 然nhiên 而nhi 即tức 此thử 華hoa 之chi 為vi 性tánh 也dã 。 若nhược 果quả 從tùng 目mục 而nhi 出xuất 。 則tắc 此thử 狂cuồng 華hoa 屬thuộc 眼nhãn 所sở 生sanh 。 受thọ 眼nhãn 氣khí 分phần/phân 。 如như 子tử 必tất 似tự 母mẫu 。 是thị 故cố 當đương 合hợp 亦diệc 有hữu 能năng 見kiến 之chi 性tánh 。 若nhược 有hữu 見kiến 者giả 出xuất 去khứ 。 既ký 能năng 為vi 華hoa 。 於ư 虗hư 空không 旋toàn 歸quy 。 自tự 合hợp 見kiến 能năng 生sanh 之chi 眼nhãn 目mục 。 若nhược 謂vị 是thị 無vô 見kiến 而nhi 徒đồ 能năng 遮già 障chướng 者giả 則tắc 出xuất 去khứ 。 既ký 能năng 障chướng 翳ế 其kỳ 空không 旋toàn 歸quy 。 自tự 當đương 障chướng 翳ế 於ư 眼nhãn 。 又hựu 若nhược 此thử 華hoa 果quả 從tùng 目mục 出xuất 。 則tắc 華hoa 已dĩ 出xuất 。 目mục 當đương 見kiến 華hoa 時thời 。 目mục 應ưng 無vô 翳ế 。 既ký 然nhiên 無vô 翳ế 。 則tắc 便tiện 可khả 稱xưng 清thanh 明minh 眼nhãn 矣hĩ 。 云vân 何hà 必tất 見kiến 晴tình 空không 無vô 華hoa 。 方phương 號hiệu 為vi 清thanh 明minh 眼nhãn 耶da 。 是thị 則tắc 計kế 從tùng 目mục 出xuất 者giả 。 又hựu 不bất 然nhiên 矣hĩ 。 此thử 上thượng 辯biện 妄vọng 無vô 實thật 。 以dĩ 華hoa 非phi 空không 來lai 者giả 。 喻dụ 非phi 無vô 因nhân 之chi 自tự 然nhiên 而nhi 生sanh 也dã 。 非phi 從tùng 目mục 出xuất 者giả 。 喻dụ 非phi 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 也dã 。 以dĩ 明minh 色sắc 陰ấm 之chi 。 幻huyễn 妄vọng 稱xưng 相tướng 。 非phi 如như 如như 正chánh 理lý 。 亦diệc 非phi 不bất 動động 真chân 智trí 。 但đãn 一nhất 念niệm 妄vọng 動động 而nhi 現hiện 起khởi 也dã 。 故cố 結kết 了liễu 妄vọng 即tức 真chân 云vân 。 由do 是thị 非phi 空không 來lai 。 非phi 目mục 出xuất 之chi 。 故cố 足túc 知tri 色sắc 陰ấm 。 乃nãi 是thị 本bổn 無vô 自tự 體thể 之chi 虗hư 。 循tuần 業nghiệp 偽ngụy 現hiện 之chi 妄vọng 。 以dĩ 不bất 自tự 目mục 出xuất 。 則tắc 非phi 因nhân 緣duyên 。 不bất 自tự 空không 來lai 。 則tắc 非phi 自tự 然nhiên 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 是thị 何hà 物vật 而nhi 現hiện 之chi 耶da 。 是thị 知tri 生sanh 即tức 無vô 生sanh 。 乃nãi 非phi 和hòa 合hợp 之chi 因nhân 緣duyên 。 無vô 生sanh 而nhi 生sanh 。 非phi 不bất 和hòa 合hợp 之chi 自tự 然nhiên 。 以dĩ 本bổn 即tức 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 也dã 。

△# 二nhị 受thọ 陰ấm 即tức 性tánh 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 手thủ 足túc 晏# 安an (# 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

此thử 下hạ 開khai 一nhất 心tâm 法pháp 為vi 四tứ 陰ấm 。 而nhi 此thử 正chánh 明minh 受thọ 陰ấm 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 也dã 。 受thọ 者giả 。 領lãnh 納nạp 為vi 義nghĩa 。 謂vị 對đối 違vi 順thuận 俱câu 非phi 之chi 境cảnh 。 而nhi 生sanh 苦khổ 樂lạc 捨xả 之chi 三tam 受thọ 也dã 。 若nhược 分phần/phân 而nhi 言ngôn 之chi 。 為vi 前tiền 五ngũ 識thức 。 合hợp 而nhi 言ngôn 之chi 。 總tổng 為vi 受thọ 陰ấm 。 然nhiên 必tất 以dĩ 前tiền 五ngũ 根căn 。 對đối 前tiền 五ngũ 塵trần 。 發phát 起khởi 前tiền 五ngũ 識thức 。 能năng 領lãnh 納nạp 違vi 順thuận 。 離ly 合hợp 之chi 境cảnh 。 方phương 為vi 受thọ 陰ấm 。 然nhiên 不bất 同đồng 色sắc 陰ấm 計kế 內nội 外ngoại 。 此thử 但đãn 計kế 實thật 有hữu 。 今kim 此thử 亦diệc 以dĩ 二nhị 處xứ 無vô 從tùng 。 顯hiển 其kỳ 虗hư 而nhi 非phi 實thật 也dã 。 阿A 難Nan 何hà 謂vị 受thọ 陰ấm 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 手thủ 足túc 四tứ 支chi 。 晏# 然nhiên 而nhi 安an 靜tĩnh 。 五ngũ 體thể 百bách 骸hài 。 調điều 和hòa 而nhi 適thích 悅duyệt 。 恍hoảng 忽hốt 渾hồn 如như 。 忘vong 其kỳ 有hữu 生sanh 。 且thả 尚thượng 不bất 覺giác 其kỳ 有hữu 身thân 。 而nhi 安an 知tri 其kỳ 有hữu 受thọ 耶da 。 以dĩ 其kỳ 雙song 捨xả 違vi 順thuận 之chi 性tánh 故cố 也dã 。 然nhiên 其kỳ 人nhân 也dã 無vô 緣duyên 無vô 故cố 。 以dĩ 二nhị 手thủ 之chi 掌chưởng 。 於ư 彼bỉ 虗hư 空không 。 互hỗ 相tương 摩ma 擦sát 。 則tắc 於ư 二nhị 手thủ 之chi 中trung 。 虗hư 妄vọng 生sanh 起khởi 。 或hoặc 澁sáp 或hoặc 滑hoạt 。 若nhược 冷lãnh 若nhược 熱nhiệt 之chi 諸chư 相tướng 也dã 。 然nhiên 此thử 受thọ 陰ấm 。 汝nhữ 當đương 應ưng 知tri 。 亦diệc 復phục 如như 彼bỉ 摩ma 空không 生sanh 相tương/tướng 者giả 。 是thị 也dã 。 此thử 人nhân 喻dụ 藏tạng 性tánh 。 晏# 安an 調điều 適thích 。 喻dụ 不bất 動động 本bổn 體thể 。 無vô 故cố 摩ma 空không 。 喻dụ 一nhất 念niệm 妄vọng 動động 。 二nhị 執chấp 俱câu 生sanh 。 障chướng 蔽tế 真chân 空không 。 妄vọng 生sanh 諸chư 受thọ 。 故cố 如như 澁sáp 滑hoạt 冷lãnh 暖noãn 也dã 。 以dĩ 澁sáp 喻dụ 三tam 途đồ 苦khổ 受thọ 。 滑hoạt 喻dụ 人nhân 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 冷lãnh 喻dụ 二nhị 乘thừa 枯khô 受thọ 。 熱nhiệt 喻dụ 權quyền 乘thừa 榮vinh 受thọ 也dã 。 此thử 上thượng 皆giai 明minh 從tùng 真chân 起khởi 妄vọng 。 下hạ 即tức 辯biện 妄vọng 無vô 實thật 。 故cố 言ngôn 阿A 難Nan 是thị 諸chư 冷lãnh 暖noãn 澁sáp 滑hoạt 之chi 幻huyễn 觸xúc 。 不bất 是thị 從tùng 虗hư 空không 裏lý 出xuất 來lai 。 亦diệc 不bất 是thị 從tùng 手thủ 掌chưởng 內nội 鑽toàn 出xuất 。 此thử 正chánh 雙song 開khai 二nhị 途đồ 。 以dĩ 顯hiển 受thọ 陰ấm 虗hư 妄vọng 是thị 為vi 如như 是thị 。 阿A 難Nan 若nhược 謂vị 此thử 諸chư 幻huyễn 觸xúc 。 從tùng 空không 來lai 者giả 。 既ký 能năng 觸xúc 汝nhữ 之chi 掌chưởng 。 何hà 不bất 觸xúc 汝nhữ 之chi 身thân 乎hồ 。 且thả 虗hư 空không 原nguyên 無vô 分phân 別biệt 。 亦diệc 無vô 選tuyển 擇trạch 。 不bất 應ưng 虗hư 空không 亦diệc 有hữu 分phân 別biệt 。 亦diệc 會hội 選tuyển 擇trạch 。 不bất 去khứ 觸xúc 身thân 。 而nhi 獨độc 來lai 觸xúc 掌chưởng 。 有hữu 此thử 理lý 耶da 。 此thử 則tắc 不bất 從tùng 空không 來lai 。 明minh 矣hĩ 。 若nhược 謂vị 此thử 觸xúc 是thị 從tùng 掌chưởng 而nhi 出xuất 者giả 。 則tắc 孤cô 掌chưởng 亦diệc 可khả 以dĩ 出xuất 。 應ưng 不bất 待đãi 合hợp 。 然nhiên 未vị 合hợp 時thời 。 何hà 無vô 冷lãnh 熱nhiệt 諸chư 相tướng 。 必tất 待đãi 合hợp 摩ma 而nhi 後hậu 出xuất 耶da 。 又hựu 且thả 既ký 從tùng 掌chưởng 出xuất 。 而nhi 此thử 掌chưởng 合hợp 時thời 。 則tắc 掌chưởng 知tri 其kỳ 觸xúc 出xuất 。 於ư 此thử 掌chưởng 離ly 時thời 。 則tắc 掌chưởng 亦diệc 應ưng 知tri 其kỳ 觸xúc 入nhập 。 掌chưởng 既ký 知tri 入nhập 。 知tri 連liên 掌chưởng 之chi 臂tý 腕oản 骨cốt 髓tủy 之chi 中trung 。 應ưng 亦diệc 知tri 其kỳ 此thử 觸xúc 入nhập 時thời 踪# 跡tích 也dã 。 何hà 故cố 不bất 知tri 。 若nhược 必tất 謬mậu 謂vị 。 臂tý 腕oản 骨cốt 髓tủy 之chi 中trung 。 實thật 有hữu 能năng 覺giác 之chi 心tâm 。 知tri 其kỳ 出xuất 。 而nhi 又hựu 知tri 其kỳ 入nhập 者giả 。 則tắc 是thị 自tự 有hữu 一nhất 物vật 。 在tại 身thân 中trung 往vãng 來lai 。 而nhi 自tự 觸xúc 矣hĩ 。 何hà 必tất 更cánh 待đãi 掌chưởng 合hợp 。 而nhi 知tri 其kỳ 出xuất 。 方phương 始thỉ 要yếu 此thử 而nhi 名danh 為vi 觸xúc 耶da 。 是thị 則tắc 不bất 從tùng 掌chưởng 出xuất 。 明minh 矣hĩ 。 上thượng 乃nãi 辯biện 妄vọng 無vô 實thật 。 下hạ 明minh 了liễu 妄vọng 即tức 真chân 也dã 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 受thọ 陰ấm 虗hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。 亦diệc 如như 前tiền 釋thích 。

△# 三tam 想tưởng 陰ấm 即tức 性tánh 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 談đàm 說thuyết 酢tạc 梅mai 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

此thử 喻dụ 明minh 想tưởng 陰ấm 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 也dã 。 蓋cái 想tưởng 以dĩ 思tư 想tưởng 為vi 義nghĩa 。 即tức 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 與dữ 六lục 塵trần 相tương 應ứng 。 而nhi 成thành 六lục 想tưởng 。 和hòa 合hợp 積tích 聚tụ 。 故cố 名danh 想tưởng 陰ấm 。 六lục 想tưởng 者giả 。 謂vị 意ý 識thức 著trước 色sắc 想tưởng 色sắc 。 著trước 聲thanh 想tưởng 聲thanh 。 乃nãi 至chí 著trước 法pháp 想tưởng 法pháp 也dã 。 又hựu 分phân 別biệt 緣duyên 慮lự 取thủ 像tượng 。 曰viết 想tưởng 。 皆giai 第đệ 六lục 識thức 。 亦diệc 名danh 融dung 通thông 妄vọng 想tưởng 。 故cố 曰viết 阿A 難Nan 何hà 謂vị 想tưởng 陰ấm 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 偶ngẫu 爾nhĩ 聞văn 他tha 談đàm 說thuyết 酢tạc 梅mai 之chi 酸toan 味vị 。 則tắc 其kỳ 口khẩu 中trung 便tiện 有hữu 水thủy 出xuất 。 忽hốt 然nhiên 自tự 思tư 。 蹋đạp 彼bỉ 懸huyền 崖nhai 。 則tắc 足túc 之chi 心tâm 便tiện 生sanh 酸toan 澁sáp 。 然nhiên 此thử 想tưởng 陰ấm 。 汝nhữ 應ưng 當đương 知tri 。 亦diệc 復phục 如như 彼bỉ 聞văn 醋thố 梅mai 而nhi 口khẩu 水thủy 。 思tư 蹋đạp 崖nhai 而nhi 足túc 酸toan 者giả 。 是thị 也dã 。 此thử 喻dụ 一nhất 念niệm 妄vọng 動động 。 而nhi 想tưởng 陰ấm 生sanh 焉yên 。 阿A 難Nan 如như 是thị 酢tạc 梅mai 之chi 說thuyết 。 所sở 引dẫn 之chi 水thủy 。 不bất 從tùng 梅mai 酢tạc 而nhi 生sanh 。 亦diệc 非phi 口khẩu 入nhập 而nhi 出xuất 也dã 。 此thử 正chánh 雙song 開khai 二nhị 途đồ 。 以dĩ 明minh 想tưởng 妄vọng 非phi 實thật 也dã 。 若nhược 謂vị 此thử 水thủy 是thị 從tùng 梅mai 醋thố 生sanh 者giả 。 則tắc 梅mai 醋thố 應ưng 自tự 談đàm 自tự 出xuất 。 何hà 待đãi 人nhân 有hữu 是thị 說thuyết 而nhi 後hậu 口khẩu 中trung 水thủy 出xuất 耶da 。 然nhiên 梅mai 醋thố 既ký 無vô 談đàm 說thuyết 。 則tắc 此thử 水thủy 必tất 不bất 從tùng 梅mai 醋thố 生sanh 。 明minh 矣hĩ 。 若nhược 謂vị 此thử 水thủy 是thị 從tùng 口khẩu 入nhập 而nhi 出xuất 者giả 。 則tắc 聞văn 醋thố 梅mai 者giả 。 應ưng 合hợp 是thị 口khẩu 。 何hà 須tu 更cánh 待đãi 耳nhĩ 聞văn 醋thố 梅mai 之chi 說thuyết 。 而nhi 後hậu 口khẩu 中trung 水thủy 出xuất 耶da 。 口khẩu 既ký 未vị 聞văn 是thị 說thuyết 。 則tắc 此thử 水thủy 必tất 不bất 從tùng 口khẩu 入nhập 出xuất 者giả 。 明minh 矣hĩ 。 若nhược 獨độc 耳nhĩ 聞văn 是thị 說thuyết 。 故cố 有hữu 水thủy 者giả 。 則tắc 此thử 水thủy 何hà 不phủ 。 從tùng 耳nhĩ 中trung 流lưu 出xuất 。 而nhi 轉chuyển 從tùng 口khẩu 中trung 流lưu 出xuất 者giả 。 何hà 耶da 。 以dĩ 至chí 想tưởng 蹋đạp 懸huyền 崖nhai 。 則tắc 於ư 醋thố 梅mai 之chi 說thuyết 。 互hỗ 相tương 比tỉ 類loại 而nhi 可khả 知tri 也dã 。 若nhược 曰viết 此thử 之chi 酸toan 澁sáp 。 不bất 從tùng 崖nhai 生sanh 。 不bất 從tùng 足túc 入nhập 。 若nhược 崖nhai 生sanh 者giả 。 崖nhai 合hợp 自tự 想tưởng 。 何hà 待đãi 人nhân 想tưởng 。 若nhược 因nhân 足túc 入nhập 。 足túc 應ưng 自tự 想tưởng 。 何hà 待đãi 心tâm 想tưởng 。 若nhược 獨độc 心tâm 想tưởng 此thử 酸toan 澁sáp 者giả 。 何hà 不bất 生sanh 於ư 心tâm 中trung 。 而nhi 轉chuyển 生sanh 於ư 足túc 中trung 耶da 。 若nhược 知tri 此thử 水thủy 與dữ 彼bỉ 酸toan 澁sáp 二nhị 處xứ 皆giai 無vô 。 則tắc 幻huyễn 妄vọng 稱xưng 相tướng 。 明minh 矣hĩ 。 此thử 上thượng 辯biện 妄vọng 無vô 實thật 。 下hạ 乃nãi 了liễu 妄vọng 即tức 真chân 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 想tưởng 陰ấm 虗hư 妄vọng 。 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 。 乃nãi 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 也dã 。 亦diệc 例lệ 色sắc 釋thích 可khả 知tri 。

△# 四tứ 行hành 陰ấm 即tức 性tánh 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 暴bạo 流lưu 。 波ba 浪lãng 相tương 續tục 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

此thử 喻dụ 明minh 行hành 陰ấm 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 也dã 。 蓋cái 行hạnh 以dĩ 遷thiên 流lưu 為vi 義nghĩa 。 即tức 是thị 徧biến 行hành 心tâm 所sở 之chi 思tư 。 以dĩ 能năng 軀khu 役dịch 自tự 心tâm 。 造tạo 善thiện 不bất 善thiện 等đẳng 故cố 。 即tức 是thị 業nghiệp 行hành 。 而nhi 於ư 百bách 法pháp 之chi 中trung 。 攝nhiếp 法pháp 最tối 多đa 。 故cố 言ngôn 色sắc 攝nhiếp 十thập 一nhất 全toàn 。 受thọ 想tưởng 各các 當đương 一nhất 。 七thất 十thập 三tam 行hành 蘊uẩn 。 八bát 王vương 識thức 蘊uẩn 收thu 。 無vô 為vi 無vô 積tích 聚tụ 。 不bất 向hướng 蘊uẩn 門môn 攝nhiếp 者giả 。 是thị 也dã 。 雖tuy 八bát 識thức 皆giai 有hữu 遷thiên 流lưu 。 而nhi 末mạt 那na 遷thiên 流lưu 最tối 勝thắng 。 以dĩ 念niệm 念niệm 不bất 斷đoạn 故cố 。 雖tuy 八bát 識thức 俱câu 有hữu 思tư 。 而nhi 末mạt 那na 思tư 為vi 最tối 勝thắng 。 以dĩ 思tư 量lượng 為vi 性tánh 故cố 。 此thử 陰ấm 則tắc 當đương 屬thuộc 第đệ 七thất 識thức 也dã 。 阿A 難Nan 何hà 謂vị 行hành 陰ấm 。 譬thí 如như 暴bạo 流lưu 之chi 水thủy 。 千thiên 波ba 萬vạn 浪lãng 。 晝trú 夜dạ 相tương 續tục 。 然nhiên 而nhi 前tiền 際tế 之chi 波ba 。 及cập 後hậu 際tế 之chi 浪lãng 。 各các 不bất 相tương 踰du 。 互hỗ 不bất 相tương 越việt 。 此thử 明minh 前tiền 不bất 待đãi 後hậu 。 後hậu 不bất 及cập 前tiền 。 日nhật 夜dạ 滔thao 滔thao 。 無vô 有hữu 間gian 歇hiết 。 行hành 陰ấm 當đương 知tri 。 亦diệc 若nhược 暴bạo 流lưu 之chi 水thủy 者giả 。 是thị 也dã 。 喻dụ 真chân 心tâm 妄vọng 動động 。 成thành 藏tạng 識thức 心tâm 海hải 。 復phục 為vi 境cảnh 風phong 皷cổ 動động 。 而nhi 成thành 末mạt 那na 。 則tắc 有hữu 微vi 細tế 流lưu 注chú 。 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 念niệm 念niệm 不bất 停đình 。 其kỳ 行hành 陰ấm 之chi 狀trạng 如như 之chi 。 此thử 上thượng 正chánh 明minh 從tùng 真chân 起khởi 妄vọng 。 下hạ 即tức 辯biện 妄vọng 無vô 實thật 。 阿A 難Nan 如như 是thị 暴bạo 流lưu 之chi 性tánh 。 不bất 是thị 因nhân 空không 而nhi 生sanh 。 亦diệc 不bất 因nhân 水thủy 而nhi 有hữu 。 然nhiên 亦diệc 非phi 是thị 水thủy 之chi 本bổn 性tánh 。 此thử 則tắc 不bất 即tức 空không 水thủy 矣hĩ 。 亦diệc 非phi 離ly 空không 離ly 水thủy 之chi 外ngoại 有hữu 此thử 暴bạo 流lưu 。 是thị 則tắc 不bất 離ly 空không 水thủy 矣hĩ 。 此thử 以dĩ 空không 喻dụ 真Chân 如Như 。 水thủy 喻dụ 藏tạng 性tánh 。 以dĩ 明minh 行hành 陰ấm 不bất 即tức 真Chân 如Như 藏tạng 性tánh 。 不bất 離ly 真Chân 如Như 藏tạng 性tánh 也dã 。 如như 是thị 阿A 難Nan 。 若nhược 謂vị 此thử 之chi 暴bạo 流lưu 。 是thị 因nhân 空không 而nhi 生sanh 者giả 。 則tắc 十thập 方phương 無vô 盡tận 之chi 虗hư 空không 。 應ưng 成thành 無vô 盡tận 之chi 暴bạo 流lưu 。 而nhi 世thế 界giới 自tự 然nhiên 。 俱câu 受thọ 其kỳ 飄phiêu 流lưu 而nhi 淪luân 溺nịch 矣hĩ 。 然nhiên 此thử 虗hư 空không 無vô 盡tận 。 暴bạo 流lưu 有hữu 盡tận 。 則tắc 知tri 非phi 因nhân 空không 生sanh 。 明minh 矣hĩ 。 此thử 喻dụ 真Chân 如Như 藏tạng 性tánh 。 常thường 住trụ 不bất 動động 。 寂tịch 然nhiên 無vô 盡tận 。 以dĩ 明minh 行hành 陰ấm 。 念niệm 念niệm 遷thiên 變biến 。 熾sí 然nhiên 有hữu 盡tận 也dã 。 若nhược 謂vị 此thử 之chi 暴bạo 流lưu 。 是thị 因nhân 水thủy 而nhi 有hữu 者giả 。 則tắc 此thử 流lưu 性tánh 。 應ưng 非phi 水thủy 性tánh 。 何hà 故cố 以dĩ 水thủy 性tánh 為vi 能năng 有hữu 之chi 相tướng 。 流lưu 性tánh 為vi 所sở 有hữu 之chi 相tướng 。 今kim 應ưng 二nhị 相tương/tướng 顯hiển 然nhiên 。 明minh 白bạch 現hiện 在tại 。 方phương 可khả 說thuyết 得đắc 因nhân 水thủy 而nhi 有hữu 。 當đương 如như 因nhân 樹thụ 有hữu 果quả 。 而nhi 現hiện 見kiến 能năng 有hữu 之chi 樹thụ 。 及cập 所sở 有hữu 之chi 果quả 。 判phán 然nhiên 可khả 辯biện 。 方phương 是thị 因nhân 樹thụ 而nhi 有hữu 也dã 。 設thiết 若nhược 以dĩ 此thử 暴bạo 流lưu 之chi 性tánh 。 謂vị 即tức 是thị 水thủy 之chi 性tánh 者giả 。 是thị 水thủy 既ký 以dĩ 濁trược 流lưu 為vi 性tánh 。 則tắc 於ư 澄trừng 清thanh 之chi 時thời 。 自tự 應ưng 非phi 水thủy 之chi 自tự 性tánh 矣hĩ 。 此thử 喻dụ 行hành 陰ấm 因nhân 藏tạng 性tánh 。 隨tùy 緣duyên 現hiện 起khởi 。 非phi 定định 有hữu 一nhất 性tánh 。 亦diệc 非phi 定định 有hữu 二nhị 性tánh 也dã 。 若nhược 謂vị 此thử 流lưu 性tánh 。 離ly 空không 離ly 水thủy 之chi 外ngoại 。 而nhi 另# 有hữu 者giả 。 然nhiên 則tắc 虗hư 空không 原nguyên 無vô 內nội 外ngoại 也dã 。 且thả 離ly 水thủy 之chi 外ngoại 。 亦diệc 無vô 暴bạo 流lưu 之chi 性tánh 也dã 。 此thử 又hựu 非phi 離ly 於ư 空không 水thủy 矣hĩ 。 此thử 喻dụ 離ly 真Chân 如Như 藏tạng 性tánh 之chi 外ngoại 。 別biệt 無vô 行hành 陰ấm 之chi 可khả 得đắc 矣hĩ 。 若nhược 知tri 暴bạo 流lưu 非phi 生sanh 於ư 空không 水thủy 。 亦diệc 不bất 離ly 於ư 空không 水thủy 。 則tắc 妄vọng 本bổn 無vô 因nhân 。 皆giai 幻huyễn 妄vọng 稱xưng 相tướng 耳nhĩ 。 此thử 上thượng 辯biện 妄vọng 無vô 實thật 。 下hạ 即tức 了liễu 妄vọng 即tức 性tánh 。 故cố 言ngôn 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 。 本bổn 即tức 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 也dã 。 亦diệc 例lệ 色sắc 釋thích 可khả 知tri 。

△# 五ngũ 識thức 陰ấm 即tức 性tánh 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 取thủ 頻tần 伽già 瓶bình 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

此thử 喻dụ 明minh 識thức 陰ấm 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 也dã 。 蓋cái 識thức 以dĩ 了liễu 別biệt 為vi 義nghĩa 。 雖tuy 諸chư 識thức 皆giai 能năng 了liễu 別biệt 。 而nhi 此thử 識thức 則tắc 通thông 收thu 八bát 海hải 七thất 浪lãng 。 故cố 稱xưng 藏tạng 識thức 。 即tức 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 。 捨xả 生sanh 趣thú 生sanh 。 去khứ 後hậu 來lai 先tiên 之chi 主chủ 人nhân 公công 也dã 。 蓋cái 為vi 真Chân 如Như 有hữu 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 二nhị 義nghĩa 。 以dĩ 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 。 即tức 為vi 成thành 事sự 無vô 明minh 。 而nhi 無vô 明minh 體thể 空không 。 即tức 為vi 不bất 變biến 真Chân 如Như 。 所sở 以dĩ 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 而nhi 成thành 此thử 藏tạng 識thức 者giả 也dã 。 固cố 知tri 識thức 陰ấm 屬thuộc 第đệ 八bát 識thức 矣hĩ 。 阿A 難Nan 何hà 謂vị 識thức 陰ấm 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 取thủ 箇cá 頻tần 伽già 鳥điểu 形hình 之chi 瓶bình 。 塞tắc 其kỳ 兩lưỡng 孔khổng 。 於ư 中trung 盛thình 滿mãn 虗hư 空không 。 而nhi 且thả 擎kình 之chi 。 千thiên 里lý 遠viễn 行hành 。 用dụng 此thử 虗hư 空không 。 餽# 餉hướng 他tha 國quốc 。 蓋cái 此thử 識thức 陰ấm 當đương 知tri 。 亦diệc 如như 擎kình 空không 餉hướng 遠viễn 者giả 。 是thị 也dã 。 此thử 中trung 人nhân 喻dụ 善thiện 惡ác 業nghiệp 力lực 。 瓶bình 喻dụ 無vô 明minh 根căn 身thân 。 空không 喻dụ 此thử 無vô 明minh 根căn 身thân 之chi 中trung 有hữu 不bất 變biến 真Chân 如Như 。 此thử 總tổng 喻dụ 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 而nhi 成thành 藏tạng 識thức 也dã 。 塞tắc 其kỳ 兩lưỡng 孔khổng 者giả 。 以dĩ 真Chân 如Như 未vị 隨tùy 緣duyên 時thời 。 則tắc 具cụ 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 二nhị 智trí 。 既ký 隨tùy 緣duyên 成thành 識thức 。 即tức 閉bế 塞tắc 二nhị 智trí 。 而nhi 轉chuyển 成thành 二nhị 障chướng 矣hĩ 。 滿mãn 中trung 擎kình 空không 。 千thiên 里lý 遠viễn 行hành 者giả 。 此thử 喻dụ 業nghiệp 牽khiên 識thức 走tẩu 。 輪luân 迴hồi 三tam 界giới 。 於ư 六lục 道đạo 四tứ 生sanh 。 無vô 處xứ 不bất 往vãng 也dã 。 用dụng 餉hướng 他tha 國quốc 者giả 。 喻dụ 捨xả 前tiền 陰ấm 而nhi 趣thú 後hậu 陰ấm 也dã 。 蓋cái 識thức 陰ấm 之chi 相tướng 如như 之chi 。 此thử 上thượng 明minh 從tùng 真chân 起khởi 妄vọng 。 下hạ 即tức 辯biện 妄vọng 無vô 實thật 。 此thử 下hạ 所sở 辯biện 。 不bất 言ngôn 人nhân 瓶bình 。 但đãn 言ngôn 瓶bình 中trung 之chi 空không 。 非phi 彼bỉ 方phương 來lai 。 非phi 此thử 方phương 入nhập 者giả 。 此thử 正chánh 雙song 開khai 二nhị 途đồ 。 正chánh 喻dụ 此thử 識thức 之chi 性tánh 無vô 去khứ 無vô 來lai 之chi 相tướng 也dã 。 正chánh 如như 上thượng 來lai 瓶bình 內nội 之chi 空không 。 阿A 難Nan 若nhược 謂vị 此thử 空không 是thị 從tùng 彼bỉ 方phương 來lai 者giả 。 則tắc 本bổn 瓶bình 中trung 。 既ký 貯trữ 空không 去khứ 。 則tắc 於ư 彼bỉ 方phương 。 置trí 本bổn 瓶bình 之chi 地địa 。 應ưng 當đương 少thiểu 此thử 一nhất 瓶bình 虗hư 空không 。 如như 何hà 彼bỉ 方phương 又hựu 不bất 少thiểu 虗hư 空không 耶da 。 若nhược 然nhiên 則tắc 非phi 彼bỉ 方phương 持trì 來lai 。 明minh 矣hĩ 。 若nhược 謂vị 瓶bình 中trung 之chi 空không 。 是thị 此thử 方phương 入nhập 者giả 。 既ký 然nhiên 有hữu 入nhập 則tắc 必tất 有hữu 出xuất 。 即tức 今kim 開khai 孔khổng 倒đảo 瓶bình 。 應ưng 見kiến 空không 出xuất 。 今kim 既ký 開khai 孔khổng 倒đảo 瓶bình 。 又hựu 不bất 見kiến 空không 出xuất 。 則tắc 又hựu 定định 非phi 此thử 方phương 入nhập 者giả 明minh 矣hĩ 。 此thử 瓶bình 中trung 之chi 空không 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 之chi 相tướng 。 正chánh 喻dụ 真Chân 如Như 不bất 動động 本bổn 體thể 。 雖tuy 然nhiên 隨tùy 緣duyên 。 在tại 業nghiệp 識thức 根căn 身thân 之chi 中trung 。 曾tằng 無vô 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 。 之chi 可khả 得đắc 也dã 。 然nhiên 此thử 瓶bình 中trung 小tiểu 而nhi 有hữu 限hạn 之chi 空không 。 與dữ 瓶bình 外ngoại 大đại 而nhi 無vô 盡tận 之chi 空không 。 本bổn 無vô 有hữu 二nhị 。 曾tằng 無vô 隔cách 礙ngại 。 亦diệc 無vô 欠khiếm 餘dư 。 但đãn 能năng 猛mãnh 力lực 碎toái 卻khước 此thử 瓶bình 。 則tắc 渾hồn 然nhiên 是thị 一nhất 廣quảng 大đại 無vô 盡tận 虗hư 空không 矣hĩ 。 即tức 如như 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 斷đoạn 除trừ 無vô 明minh 業nghiệp 力lực 。 識thức 破phá 有hữu 為vi 根căn 身thân 。 則tắc 於ư 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 所sở 證chứng 真chân 空không 妙diệu 理lý 。 敵địch 體thể 相tướng 對đối 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 又hựu 何hà 有hữu 生sanh 佛Phật 之chi 差sai 殊thù 哉tai 。 若nhược 知tri 瓶bình 內nội 之chi 空không 曾tằng 無vô 去khứ 來lai 。 則tắc 瓶bình 外ngoại 之chi 空không 亦diệc 無vô 欠khiếm 餘dư 。 則tắc 知tri 真chân 性tánh 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 矣hĩ 。 而nhi 有hữu 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 者giả 。 乃nãi 是thị 無vô 明minh 業nghiệp 力lực 。 妄vọng 認nhận 根căn 身thân 等đẳng 法pháp 。 故cố 有hữu 和hòa 合hợp 妄vọng 生sanh 。 和hòa 合hợp 妄vọng 死tử 耳nhĩ 。 即tức 此thử 當đương 知tri 。 此thử 之chi 識thức 陰ấm 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 。 而nhi 有hữu 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 者giả 。 不bất 過quá 幻huyễn 妄vọng 稱xưng 相tướng 。 其kỳ 性tánh 本bổn 是thị 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 。 乃nãi 如Như 來Lai 藏tạng 玅# 真Chân 如Như 性tánh 也dã 。 然nhiên 在tại 吾ngô 人nhân 日nhật 用dụng 之chi 間gian 。 一nhất 舉cử 一nhất 動động 。 但đãn 生sanh 一nhất 念niệm 。 即tức 落lạc 五ngũ 陰ấm 。 如như 障chướng 隔cách 真chân 性tánh 。 即tức 是thị 色sắc 陰ấm 。 領lãnh 納nạp 在tại 心tâm 。 即tức 是thị 受thọ 陰ấm 。 心tâm 緣duyên 此thử 理lý 。 即tức 是thị 想tưởng 陰ấm 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 即tức 是thị 行hành 陰ấm 。 歷lịch 歷lịch 分phân 明minh 。 即tức 是thị 識thức 陰ấm 。 此thử 五ngũ 陰ấm 者giả 。 舉cử 體thể 即tức 是thị 一nhất 念niệm 。 此thử 一nhất 念niệm 者giả 。 舉cử 體thể 即tức 是thị 五ngũ 陰ấm 。 若nhược 依y 微vi 密mật 觀quán 照chiếu 。 照chiếu 見kiến 五ngũ 陰ấm 相tương/tướng 空không 。 則tắc 聚tụ 沫mạt 之chi 色sắc 即tức 虗hư 。 水thủy 泡bào 之chi 受thọ 何hà 有hữu 。 陽dương 焰diễm 之chi 想tưởng 非phi 實thật 。 芭ba 蕉tiêu 之chi 行hành 唯duy 空không 。 幻huyễn 妄vọng 之chi 識thức 無vô 住trụ 。 若nhược 然nhiên 則tắc 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 之chi 體thể 。 不bất 離ly 當đương 處xứ 矣hĩ 。

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 寶Bảo 鏡Kính 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 二nhị