楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 寶Bảo 鏡Kính 疏Sớ
Quyển 0001
清Thanh 溥Phổ 畹 述Thuật
大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 寶Bảo 鏡Kính 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 一nhất
大đại 清thanh 。 欽khâm 賜tứ 雲vân 南nam 法Pháp 界Giới 寺tự 講giảng 經kinh 廣quảng 陵lăng 沙Sa 門Môn 溥phổ 畹# 述thuật 。
△# 十thập 別biệt 解giải 文văn 義nghĩa 。 准chuẩn 常thường 分phần/phân (# 三tam )# 一nhất 序tự 分phần/phân (# 二nhị )# 一nhất 證chứng 信tín (# 二nhị )# 一nhất 明minh 五ngũ 義nghĩa 證chứng 信tín 。
如như 是thị 我ngã 聞văn 。 一nhất 時thời 佛Phật 在tại 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 祇Kỳ 桓Hoàn 精Tinh 舍Xá 。
此thử 五ngũ 義nghĩa 者giả 。 即tức 信tín 聞văn 時thời 主chủ 處xứ 也dã 。 若nhược 通thông 下hạ 章chương 。 共cộng 成thành 六lục 種chủng 。 然nhiên 皆giai 名danh 證chứng 信tín 者giả 。 謂vị 凡phàm 佛Phật 經Kinh 有hữu 此thử 作tác 證chứng 。 方phương 是thị 佛Phật 說thuyết 。 定định 當đương 信tín 受thọ 。 否phủ/bĩ 則tắc 偽ngụy 造tạo 。 不bất 足túc 信tín 也dã 。 如như 是thị 者giả 。 乃nãi 指chỉ 法pháp 之chi 辭từ 。 即tức 向hướng 下hạ 十thập 卷quyển 雄hùng 文văn 也dã 。 我ngã 聞văn 者giả 。 明minh 授thọ 受thọ 之chi 本bổn 。 謂vị 如như 是thị 之chi 法Pháp 。 皆giai 我ngã 阿A 難Nan 。 親thân 從tùng 佛Phật 聞văn 。 即tức 結kết 集tập 時thời 之chi 語ngữ 也dã 。 若nhược 約ước 六lục 種chủng 成thành 就tựu 。 此thử 如như 是thị 二nhị 字tự 。 乃nãi 信tín 順thuận 之chi 義nghĩa 。 謂vị 信tín 者giả 則tắc 言ngôn 如như 是thị 。 不bất 信tín 者giả 則tắc 言ngôn 不bất 如như 是thị 。 今kim 言ngôn 如như 是thị 。 則tắc 信tín 成thành 就tựu 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 佛Phật 法Pháp 無vô 量lượng 。 信tín 為vi 初sơ 基cơ 。 五ngũ 十thập 五ngũ 位vị 。 信tín 位vị 居cư 首thủ 。 十thập 一nhất 善thiện 法Pháp 。 以dĩ 信tín 為vi 先tiên 。 故cố 知tri 信tín 之chi 一nhất 字tự 。 乃nãi 入nhập 道đạo 之chi 前tiền 鋒phong 也dã 。 然nhiên 此thử 二nhị 字tự 。 亦diệc 為vi 對đối 破phá 外ngoại 道đạo 阿a 歐âu 二nhị 宗tông 之chi 計kế 。 今kim 立lập 如như 是thị 。 以dĩ 破phá 彼bỉ 之chi 不bất 如như 不bất 是thị 也dã 。 此thử 皆giai 事sự 釋thích 。 若nhược 理lý 釋thích 者giả 。 則tắc 諸chư 佛Phật 說thuyết 法pháp 。 惟duy 顯hiển 真Chân 如Như 唯duy 如như 為vi 是thị 耳nhĩ 。 又hựu 諸chư 佛Phật 如như 理lý 而nhi 說thuyết 。 眾chúng 生sanh 如như 理lý 而nhi 信tín 。 故cố 言ngôn 如như 是thị 。 此thử 則tắc 泛phiếm 論luận 。 設thiết 欲dục 的đích 指chỉ 本bổn 經kinh 。 則tắc 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 為vi 如như 。 一nhất 切thiết 事sự 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 為vi 是thị 。 若nhược 據cứ 清thanh 凉# 。 則tắc 以dĩ 五ngũ 教giáo 料liệu 揀giản 。 廣quảng 釋thích 如như 是thị 。 茲tư 不bất 繁phồn 贅# 。 我ngã 聞văn 者giả 。 即tức 聞văn 成thành 就tựu 。 此thử 我ngã 之chi 一nhất 字tự 。 即tức 阿A 難Nan 自tự 稱xưng 也dã 。 然nhiên 一nhất 切thiết 法pháp 。 佛Phật 說thuyết 無vô 我ngã 。 今kim 稱xưng 我ngã 者giả 。 以dĩ 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 凡phàm 夫phu 徧biến 計kế 。 二nhị 外ngoại 道đạo 宗tông 計kế 。 三tam 二nhị 乘thừa 假giả 我ngã 。 四tứ 法Pháp 身thân 真chân 我ngã 。 此thử 乃nãi 隨tùy 世thế 流lưu 布bố 。 假giả 此thử 以dĩ 立lập 賓tân 主chủ 之chi 我ngã 及cập 法Pháp 身thân 真chân 我ngã 。 非phi 同đồng 凡phàm 外ngoại 徧biến 計kế 宗tông 計kế 之chi 我ngã 。 即tức 非phi 我ngã 非phi 無vô 我ngã 。 而nhi 隨tùy 世thế 假giả 名danh 。 稱xưng 為vi 我ngã 也dã 。 聞văn 即tức 耳nhĩ 根căn 現hiện 量lượng 之chi 性tánh 。 以dĩ 耳nhĩ 為vi 六lục 根căn 之chi 別biệt 。 我ngã 乃nãi 一nhất 身thân 之chi 總tổng 。 廢phế 別biệt 從tùng 總tổng 。 故cố 稱xưng 我ngã 。 聞văn 即tức 聞văn 成thành 就tựu 也dã 。 正chánh 我ngã 無vô 我ngã 不bất 二nhị 之chi 真chân 我ngã 。 聞văn 無vô 聞văn 不bất 聞văn 之chi 真chân 聞văn 也dã 。 一nhất 時thời 者giả 。 即tức 法Pháp 王Vương 說thuyết 法Pháp 嘉gia 會hội 之chi 時thời 。 此thử 時thời 成thành 就tựu 也dã 。 以dĩ 世thế 事sự 合hợp 會hội 。 尚thượng 待đãi 昌xương 期kỳ 。 大đại 法pháp 弘hoằng 宣tuyên 。 豈khởi 違vi 嘉gia 運vận 。 是thị 必tất 良lương 時thời 方phương 能năng 成thành 就tựu 。 然nhiên 不bất 定định 指chỉ 何hà 年niên 月nguyệt 日nhật 者giả 。 以dĩ 殊thù 方phương 紀kỷ 曆lịch 不bất 同đồng 上thượng 下hạ 延diên 促xúc 不bất 定định 。 但đãn 機cơ 應ưng 相tương/tướng 符phù 。 說thuyết 聽thính 事sự 訖ngật 。 總tổng 名danh 一nhất 時thời 。 佛Phật 者giả 。 乃nãi 說thuyết 法Pháp 主chủ 。 具cụ 云vân 佛Phật 陀Đà 耶da 。 此thử 名danh 覺giác 者giả 。 謂vị 自tự 始thỉ 覺giác 而nhi 證chứng 齊tề 本bổn 覺giác 。 以dĩ 成thành 究cứu 竟cánh 覺giác 也dã 。 亦diệc 曰viết 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 覺giác 行hành 圓viên 滿mãn 。 則tắc 上thượng 三tam 唯duy 約ước 自tự 利lợi 。 而nhi 此thử 三tam 兼kiêm 約ước 利lợi 他tha 。 所sở 以dĩ 自tự 覺giác 揀giản 凡phàm 。 覺giác 他tha 揀giản 小tiểu 。 覺giác 滿mãn 揀giản 因nhân 。 若nhược 指chỉ 人nhân 即tức 娑sa 婆bà 教giáo 主chủ 。 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 以dĩ 非phi 此thử 至chí 聖thánh 。 莫mạc 能năng 演diễn 斯tư 大đại 教giáo 。 故cố 曰viết 主chủ 成thành 就tựu 也dã 。 在tại 室thất 羅la 下hạ 。 明minh 說thuyết 經Kinh 處xứ 也dã 。 然nhiên 處xứ 有hữu 二nhị 。 一nhất 所sở 化hóa 處xứ 。 即tức 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 二nhị 所sở 住trú 處xứ 。 即tức 祇Kỳ 桓Hoàn 精Tinh 舍Xá 。 言ngôn 在tại 者giả 。 以dĩ 示thị 迹tích 此thử 間gian 。 無vô 論luận 久cửu 近cận 。 即tức 去khứ 來lai 出xuất 入nhập 。 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 皆giai 名danh 為vi 在tại 。 具cụ 云vân 室Thất 羅La 筏Phiệt 悉tất 底để 。 或hoặc 云vân 舍Xá 衛Vệ 。 此thử 梵Phạm 音âm 楚sở 夏hạ 之chi 別biệt 。 正chánh 翻phiên 豐phong 德đức 。 亦diệc 名danh 聞văn 物vật 。 又hựu 云vân 好hảo 道đạo 。 即tức 憍Kiều 薩Tát 羅La 國Quốc 。 之chi 城thành 名danh 也dã 。 祇kỳ 者giả 。 具cụ 云vân 祇kỳ 陀đà 。 亦diệc 云vân 逝thệ 多đa 。 此thử 名danh 戰chiến 勝thắng 。 以dĩ 太thái 子tử 生sanh 時thời 。 值trị 匿nặc 王vương 戰chiến 勝thắng 迴hồi 鑾# 。 賜tứ 斯tư 嘉gia 名danh 。 以dĩ 誌chí 喜hỷ 也dã 。 桓hoàn 即tức 林lâm 也dã 。 以dĩ 林lâm 木mộc 屬thuộc 彼bỉ 。 故cố 稱xưng 祇kỳ 桓hoàn 。 即tức 般Bát 若Nhã 。 謂vị 祇Kỳ 樹Thụ 義nghĩa 也dã 。 精tinh 舍xá 者giả 。 乃nãi 給Cấp 孤Cô 長Trưởng 者Giả 。 為vi 佛Phật 建kiến 立lập 。 以dĩ 供cung 沙Sa 門Môn 精tinh 修tu 梵Phạm 行hạnh 止chỉ 息tức 之chi 舍xá 也dã 。 若nhược 據cứ 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 經kinh 。 謂vị 須Tu 達Đạt 長Trưởng 者Giả 。 願nguyện 建kiến 精tinh 舍xá 。 請thỉnh 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 擇trạch 得đắc 此thử 園viên 。 太thái 子tử 戲hí 曰viết 。 側trắc 布bố 黃hoàng 金kim 。 滿mãn 則tắc 賣mại 之chi 。 長trưởng 者giả 使sử 人nhân 以dĩ 象tượng 負phụ 金kim 。 布bố 此thử 園viên 中trung 。 須tu 臾du 欲dục 滿mãn 。 剩thặng 餘dư 少thiểu 地địa 。 太thái 子tử 止chỉ 曰viết 。 佛Phật 為vi 良lương 田điền 。 宜nghi 植thực 善thiện 種chủng 。 園viên 地địa 屬thuộc 卿khanh 。 樹thụ 木mộc 屬thuộc 我ngã 。 自tự 起khởi 門môn 樓lâu 。 請thỉnh 佛Phật 出xuất 入nhập 。 長trưởng 者giả 七thất 日nhật 為vi 佛Phật 作tác 窟quật 。 以dĩ 妙diệu 旃chiên 檀đàn 。 用dụng 為vi 香hương 泥nê 。 別biệt 房phòng 住trụ 止chỉ 。 千thiên 二nhị 百bách 所sở 。 凡phàm 百bách 二nhị 十thập 處xứ 。 別biệt 打đả 犍kiền 椎chùy 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。
二nhị 人nhân 同đồng 心tâm 共cộng 立lập 精tinh 舍xá 。 應ưng 謂vị 此thử 地địa 為vi 逝thệ 多đa 樹thụ 。 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 。 所sở 以dĩ 首thủ 逝thệ 多đa 而nhi 次thứ 給cấp 孤cô 者giả 。 以dĩ 君quân 臣thần 之chi 道đạo 不bất 可khả 紊# 亂loạn 。 禮lễ 別biệt 尊tôn 卑ty 也dã 。 又hựu 先tiên 城thành 而nhi 後hậu 園viên 者giả 。 以dĩ 舉cử 城thành 則tắc 遠viễn 人nhân 知tri 方phương 。 而nhi 說thuyết 園viên 則tắc 近cận 者giả 識thức 處xứ 矣hĩ 。 然nhiên 斯tư 大đại 定định 法Pháp 門môn 。 非phi 此thử 勝thắng 地địa 。 不bất 可khả 宣tuyên 揚dương 。 故cố 曰viết 處xứ 成thành 就tựu 也dã 。 此thử 上thượng 五ngũ 義nghĩa 。 諸chư 家gia 解giải 釋thích 或hoặc 開khai 五ngũ 段đoạn 。 或hoặc 約ước 二nhị 三tam 。 不bất 唯duy 割cát 裂liệt 。 經kinh 文văn 亦diệc 且thả 不bất 便tiện 句cú 讀đọc 。 今kim 故cố 總tổng 收thu 為vi 一nhất 也dã 。
△# 二nhị 引dẫn 大đại 眾chúng 證chứng 信tín (# 三tam )# 一nhất 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。 二nhị )# 一nhất 舉cử 類loại 標tiêu 數số 。
與dữ 大đại 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 。 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 俱câu 。
此thử 引dẫn 眾chúng 證chứng 信tín 也dã 。 蓋cái 與dữ 者giả 共cộng 義nghĩa 。 乃nãi 結kết 集tập 者giả 。 謂vị 此thử 性tánh 定định 法Pháp 門môn 。 非phi 我ngã 獨độc 聞văn 。 乃nãi 與dữ 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 。 五ngũ 人nhân 俱câu 共cộng 聞văn 也dã 。 兼kiêm 且thả 復phục 有hữu 無vô 量lượng 。 辟Bích 支Chi 恆Hằng 沙sa 菩Bồ 薩Tát 。 共cộng 同đồng 聞văn 者giả 。 是thị 以dĩ 引dẫn 此thử 而nhi 證chứng 信tín 也dã 。 此thử 下hạ 明minh 大đại 眾chúng 成thành 就tựu 。 以dĩ 大đại 者giả 梵Phạn 語ngữ 摩ma 訶ha 。 此thử 翻phiên 為vi 大đại 多đa 勝thắng 。 明minh 此thử 比Bỉ 丘Khâu 器khí 量lượng 尊tôn 重trọng 。 為vi 天thiên 王vương 等đẳng 大đại 人nhân 所sở 敬kính 。 故cố 言ngôn 大đại 。 徧biến 知tri 內nội 外ngoại 經kinh 書thư 。 故cố 言ngôn 多đa 。 超siêu 出xuất 九cửu 十thập 五ngũ 種chủng 外ngoại 道đạo 。 故cố 言ngôn 勝thắng 。 今kim 既ký 稱xưng 大đại 。 即tức 攝nhiếp 多đa 勝thắng 。 明minh 矣hĩ 。 然nhiên 比Bỉ 丘Khâu 者giả 。 乃nãi 五ngũ 不bất 翻phiên 之chi 一nhất 。 以dĩ 含hàm 多đa 義nghĩa 故cố 。 謂vị 有hữu 怖bố 魔ma 破phá 惡ác 乞khất 士sĩ 除trừ 饉cận 等đẳng 義nghĩa 也dã 。 初sơ 怖bố 魔ma 者giả 。 以dĩ 第đệ 六lục 天thiên 有hữu 魔ma 王vương 宮cung 。 彼bỉ 戀luyến 欲dục 界giới 貪tham 著trước 慶khánh 勞lao 。 恐khủng 人nhân 修tu 道Đạo 。 出xuất 其kỳ 境cảnh 界giới 。 減giảm 損tổn 眷quyến 屬thuộc 。 設thiết 有hữu 正chánh 信tín 男nam 子tử 以dĩ 及cập 女nữ 人nhân 。 六lục 根căn 具cụ 足túc 。 年niên 滿mãn 二nhị 十thập 。 無vô 十thập 三tam 重trọng/trùng 難nạn/nan 並tịnh 十thập 六lục 輕khinh 遮già 。 得đắc 三tam 師sư 七thất 證chứng 。 或hoặc 邊biên 地địa 中trung 。 得đắc 三tam 師sư 二nhị 證chứng 。 如như 法Pháp 秉bỉnh 受thọ 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 法pháp 。 正chánh 登đăng 壇đàn 時thời 。 白bạch 四tứ 羯yết 摩ma 竟cánh 。 名danh 為vi 得đắc 戒giới 。 成thành 比Bỉ 丘Khâu 性tánh 。 入nhập 僧Tăng 寶bảo 數số 。
爾nhĩ 時thời 地địa 行hành 羅la 剎sát 。 高cao 聲thanh 唱xướng 言ngôn 。 此thử 間gian 有hữu 善thiện 男nam 子tử 。 或hoặc 善thiện 女nữ 人nhân 。 如như 法Pháp 出xuất 家gia 。 當đương 使sử 諸chư 天thiên 增tăng 勝thắng 。 修tu 羅la 減giảm 損tổn 。 於ư 是thị 空không 行hành 夜dạ 叉xoa 聞văn 之chi 。 亦diệc 出xuất 大đại 聲thanh 唱xướng 善thiện 。 聲thanh 至chí 四Tứ 王Vương 天Thiên 中trung 。 天thiên 復phục 出xuất 聲thanh 唱xướng 善thiện 。 聲thanh 傳truyền 忉Đao 利lợi 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 夜dạ 摩ma 兜Đâu 率Suất 化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 他tha 化hóa 。 乃nãi 至chí 梵Phạm 天Thiên 。 魔ma 王vương 宮cung 中trung 。 聞văn 此thử 唱xướng 聲thanh 。 生sanh 大đại 愁sầu 怖bố 。 故cố 名danh 怖bố 魔ma 。 破phá 惡ác 者giả 。 出xuất 家gia 持trì 戒giới 。 則tắc 因nhân 戒giới 生sanh 定định 。 因nhân 定định 發phát 慧tuệ 。 麁thô 除trừ 身thân 口khẩu 七thất 支chi 之chi 非phi 。 細tế 破phá 三tam 界giới 見kiến 思tư 之chi 惡ác 。 故cố 言ngôn 破phá 惡ác 。 乞khất 士sĩ 者giả 。 謂vị 既ký 出xuất 家gia 已dĩ 。 永vĩnh 離ly 四tứ 種chủng 邪tà 命mạng 。 外ngoại 乞khất 食thực 以dĩ 資tư 身thân 命mạng 。 永vĩnh 捨xả 三tam 種chủng 邪tà 法pháp 。 內nội 乞khất 法pháp 以dĩ 資tư 慧tuệ 命mạng 也dã 。 四tứ 邪tà 命mạng 者giả 。 一nhất 仰ngưỡng 口khẩu 食thực 。 謂vị 仰ngưỡng 觀quan 星tinh 宿tú 。 推thôi 卜bốc 風phong 雲vân 。 二nhị 俯phủ 口khẩu 食thực 。 謂vị 合hợp 藥dược 看khán 地địa 。 種chúng 植thực 田điền 園viên 。 三tam 方phương 口khẩu 食thực 。 謂vị 通thông 國quốc 使sử 命mệnh 。 結kết 納nạp 豪hào 貴quý 。 四tứ 維duy 口khẩu 食thực 。 謂vị 星tinh 相tương/tướng 數số 術thuật 。 商thương 賈cổ 貨hóa 殖thực 。 此thử 之chi 四tứ 食thực 。 俗tục 人nhân 可khả 以dĩ 。 出xuất 家gia 之chi 士sĩ 不bất 得đắc 享hưởng 受thọ 。 故cố 永vĩnh 離ly 也dã 。 三tam 邪tà 法pháp 者giả 。 一nhất 邪tà 戒giới 。 即tức 牛ngưu 狗cẩu 等đẳng 戒giới 。 乃nãi 至chí 世thế 諦đế 一nhất 切thiết 諸chư 天thiên 。 諸chư 仙tiên 咒chú 術thuật 禁cấm 戒giới 。 不bất 能năng 出xuất 生sanh 死tử 者giả 。 二nhị 邪tà 定định 。 即tức 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 。 依y 欣hân 厭yếm 心tâm 。 所sở 修tu 之chi 四tứ 禪thiền 八bát 定định 也dã 。 三tam 邪tà 慧tuệ 。 即tức 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 。 十thập 六lục 知tri 見kiến 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 以dĩ 至chí 百bách 八bát 見kiến 等đẳng 。 今kim 皆giai 永vĩnh 捨xả 。 惟duy 求cầu 增tăng 上thượng 。 三Tam 無Vô 漏Lậu 學Học 。 故cố 名danh 乞khất 士sĩ 。 除trừ 饉cận 者giả 。 清thanh 淨tịnh 持trì 戒giới 。 能năng 為vi 世thế 人nhân 福phước 田điền 。 能năng 行hành 廣quảng 大đại 法Pháp 施thí 。 以dĩ 除trừ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 。 福phước 無vô 慧tuệ 二nhị 種chủng 之chi 饉cận 也dã 。 眾chúng 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 僧Tăng 伽già 耶da 。 此thử 云vân 和hòa 合hợp 眾chúng 。 然nhiên 和hòa 有hữu 二nhị 。 一nhất 理lý 和hòa 。 謂vị 同đồng 證chứng 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 二nhị 事sự 和hòa 有hữu 六lục 。 謂vị 戒giới 和hòa 同đồng 修tu 。 見kiến 和hòa 同đồng 解giải 。 利lợi 和hòa 同đồng 均quân 。 身thân 和hòa 同đồng 住trụ 。 口khẩu 和hòa 無vô 諍tranh 。 意ý 和hòa 同đồng 悅duyệt 。 眾chúng 乃nãi 四tứ 人nhân 以dĩ 上thượng 之chi 稱xưng 。 所sở 以dĩ 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 不bất 名danh 僧Tăng 。 二nhị 三tam 比Bỉ 丘Khâu 亦diệc 不bất 名danh 僧Tăng 。 四tứ 比Bỉ 丘Khâu 同đồng 住trụ 。 方phương 作tác 一nhất 切thiết 如như 法Pháp 僧Tăng 事sự 。 惟duy 除trừ 自tự 恣tứ 授thọ 具cụ 出xuất 罪tội 三tam 種chủng 羯yết 摩ma 。 若nhược 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 同đồng 住trụ 。 即tức 可khả 自tự 恣tứ 。 亦diệc 可khả 以dĩ 邊biên 方phương 授thọ 具cụ 。 若nhược 十thập 比Bỉ 丘Khâu 同đồng 住trụ 。 則tắc 五ngũ 天Thiên 竺Trúc 國quốc 。 皆giai 可khả 授thọ 具cụ 。 若nhược 二nhị 十thập 比Bỉ 丘Khâu 同đồng 住trụ 。 則tắc 一nhất 切thiết 羯yết 摩ma 可khả 作tác 。 設thiết 自tự 此thử 增tăng 多đa 。 乃nãi 至chí 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 以dĩ 及cập 無vô 量lượng 。 凡phàm 同đồng 一nhất 住trú 處xứ 。 同đồng 一nhất 說thuyết 戒giới 。 均quân 名danh 為vi 眾chúng 。 故cố 律luật 凡phàm 作tác 法pháp 。 必tất 先tiên 問vấn 和hòa 者giả 。 以dĩ 明minh 和hòa 合hợp 眾chúng 也dã 。 此thử 舉cử 類loại 竟cánh 。 下hạ 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 者giả 。 乃nãi 標tiêu 數số 也dã 。 以dĩ 佛Phật 最tối 初sơ 先tiên 度độ 鹿lộc 苑uyển 五ngũ 人nhân 。 次thứ 度độ 三tam 迦Ca 葉Diếp 。 師sư 弟đệ 千thiên 人nhân 。 次thứ 度độ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 目Mục 犍Kiền 連Liên 各các 徒đồ 一nhất 百bách 。 後hậu 度độ 耶da 舍xá 等đẳng 五ngũ 十thập 人nhân 。 此thử 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 五ngũ 人nhân 。 先tiên 修tu 異dị 道đạo 。 勤cần 苦khổ 無vô 獲hoạch 。 一nhất 遇ngộ 如Như 來Lai 便tiện 得đắc 聖thánh 果Quả 。 是thị 以dĩ 感cảm 恩ân 。 為vi 常thường 隨tùy 眾chúng 。 今kim 舉cử 大đại 數số 。 故cố 略lược 五ngũ 人nhân 。 俱câu 者giả 。 正chánh 明minh 師sư 資tư 水thủy 乳nhũ 常thường 爾nhĩ 相tương 隨tùy 之chi 義nghĩa 也dã 。 以dĩ 上thượng 准chuẩn 古cổ 解giải 證chứng 信tín 。 仍nhưng 有hữu 建kiến 立lập 二nhị 義nghĩa 。 息tức 疑nghi 三tam 事sự 。 諸chư 疏sớ/sơ 備bị 載tái 。 茲tư 不bất 繁phồn 述thuật 。
△# 二nhị 釵thoa 德đức 詳tường 名danh (# 二nhị )# 一nhất 敘tự 德đức 。
皆giai 是thị 無vô 漏lậu 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 至chí 拔bạt 濟tế 未vị 來lai 。 越việt 諸chư 塵trần 累lụy 。
此thử 敘tự 德đức 者giả 。 然nhiên 義nghĩa 有hữu 二nhị 。 一nhất 總tổng 序tự 名danh 同đồng 。 二nhị 別biệt 序tự 德đức 異dị 。 今kim 且thả 序tự 同đồng 。 謂vị 皆giai 是thị 無vô 漏lậu 大đại 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 此thử 皆giai 之chi 一nhất 字tự 。 乃nãi 總tổng 序tự 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 。 果quả 名danh 是thị 同đồng 也dã 。 漏lậu 謂vị 滲# 漏lậu 。 以dĩ 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 定định 感cảm 苦khổ 果quả 。 猶do 破phá 器khí 之chi 有hữu 滲# 漏lậu 也dã 。 然nhiên 漏lậu 有hữu 多đa 種chủng 。 要yếu 而nhi 言ngôn 之chi 。 不bất 出xuất 於ư 三tam 。 一nhất 欲dục 漏lậu 。 即tức 欲dục 界giới 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 二nhị 有hữu 漏lậu 。 即tức 上thượng 二nhị 界giới 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 三tam 無vô 明minh 漏lậu 。 即tức 界giới 外ngoại 無vô 明minh 。 以dĩ 惑hoặc 業nghiệp 為vi 諸chư 漏lậu 之chi 因nhân 。 生sanh 死tử 即tức 諸chư 漏lậu 之chi 果quả 。 今kim 皆giai 斷đoạn 盡tận 。 故cố 言ngôn 無vô 漏lậu 。 而nhi 大đại 之chi 三tam 義nghĩa 。 亦diệc 如như 前tiền 說thuyết 。 然nhiên 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 若nhược 對đối 比Bỉ 丘Khâu 以dĩ 果quả 較giảo 因nhân 。 亦diệc 含hàm 三tam 義nghĩa 。 一nhất 應Ứng 供Cúng 義nghĩa 。 即tức 乞khất 士sĩ 果quả 。 二nhị 殺sát 賊tặc 義nghĩa 。 即tức 破phá 惡ác 果quả 。 三tam 無vô 生sanh 義nghĩa 。 即tức 怖bố 魔ma 果quả 。 當đương 知tri 彼bỉ 三tam 通thông 於ư 因nhân 果quả 。 此thử 三tam 則tắc 惟duy 在tại 果quả 也dã 。 又hựu 羅La 漢Hán 復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 修tu 性tánh 念niệm 處xứ 。 斷đoạn 見kiến 思tư 惑hoặc 。 但đãn 得đắc 漏lậu 盡tận 。 不bất 具cụ 諸chư 通thông 。 名danh 慧tuệ 解giải 脫thoát 人nhân 。 二nhị 修tu 共cộng 念niệm 處xứ 。 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 真chân 。 具cụ 足túc 三Tam 明Minh 。 六Lục 通Thông 及cập 八Bát 解Giải 脫Thoát 。 名danh 俱câu 解giải 脫thoát 人nhân 。 三tam 修tu 緣duyên 念niệm 處xứ 。 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 真chân 。 具cụ 足túc 通thông 明minh 解giải 脫thoát 。 兼kiêm 發phát 四tứ 無vô 礙ngại 辯biện 。 名danh 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 人nhân 。 今kim 是thị 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 。 故cố 稱xưng 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 此thử 總tổng 序tự 名danh 同đồng 也dã 。 下hạ 乃nãi 別biệt 敘tự 德đức 異dị 。 謂vị 名danh 既ký 是thị 同đồng 。 則tắc 德đức 亦diệc 不bất 異dị 也dã 。 然nhiên 此thử 敘tự 德đức 。 略lược 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 禪thiền 定định 自tự 利lợi 德đức 。 即tức 上thượng 四tứ 句cú 。 二nhị 慧tuệ 戒giới 利lợi 他tha 德đức 。 即tức 下hạ 八bát 句cú 。 初sơ 明minh 自tự 利lợi 。 佛Phật 子tử 者giả 。 即tức 法pháp 華hoa 云vân 。 從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 從tùng 法Pháp 化hóa 生sanh 。 得đắc 佛Phật 法Pháp 分phần 。 堪kham 紹thiệu 佛Phật 種chủng 。 故cố 云vân 佛Phật 子tử 。 住trụ 謂vị 安an 住trụ 不bất 動động 。 持trì 謂vị 任nhậm 持trì 不bất 失thất 。 即tức 住trụ 三tam 德đức 秘bí 藏tạng 。 持trì 萬vạn 善thiện 功công 德đức 也dã 。 亦diệc 即tức 住trụ 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 而nhi 持trì 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 諸chư 者giả 。 眾chúng 多đa 不bất 一nhất 之chi 辭từ 。 有hữu 即tức 因nhân 果quả 不bất 忘vong 之chi 謂vị 。 即tức 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 乃nãi 三tam 界giới 受thọ 生sanh 之chi 處xứ 。 超siêu 者giả 。 即tức 不bất 為vi 諸chư 有hữu 生sanh 緣duyên 所sở 縛phược 也dã 。 更cánh 言ngôn 善thiện 超siêu 者giả 。 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 聖thánh 人nhân 雖tuy 能năng 斷đoạn 見kiến 思tư 。 除trừ 分phân 段đoạn 。 超siêu 三tam 界giới 。 然nhiên 觀quán 界giới 猶do 獄ngục 。 視thị 生sanh 如như 瘡sang 。 不bất 敢cảm 復phục 入nhập 。 故cố 雖tuy 超siêu 而nhi 非phi 善thiện 也dã 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 所sở 謂vị 即tức 生sanh 死tử 而nhi 超siêu 生sanh 死tử 。 即tức 三tam 界giới 而nhi 超siêu 三tam 界giới 。 即tức 諸chư 有hữu 而nhi 超siêu 諸chư 有hữu 者giả 。 可khả 不bất 謂vị 之chi 善thiện 乎hồ 。 國quốc 土độ 者giả 。 通thông 指chỉ 三tam 界giới 。 成thành 就tựu 威uy 儀nghi 者giả 。 即tức 三tam 千thiên 威uy 儀nghi 。 八bát 萬vạn 細tế 行hạnh 。 靡mĩ 不bất 成thành 就tựu 。 所sở 以dĩ 有hữu 威uy 可khả 重trọng/trùng 。 有hữu 儀nghi 可khả 法pháp 也dã 。 然nhiên 曰viết 能năng 於ư 者giả 。 以dĩ 尋tầm 常thường 小tiểu 聖thánh 。 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 形hình 如như 稿# 木mộc 。 心tâm 若nhược 死tử 灰hôi 。 尚thượng 無vô 運vận 用dụng 之chi 能năng 。 何hà 有hữu 威uy 儀nghi 之chi 事sự 。 今kim 顯hiển 住trụ 斯tư 大đại 定định 。 體thể 充sung 法Pháp 界Giới 。 用dụng 徧biến 河hà 沙sa 。 故cố 能năng 動động 容dung 中trung 道đạo 。 不bất 捨xả 威uy 儀nghi 。 所sở 謂vị 不bất 起khởi 寂tịch 滅diệt 定định 。 而nhi 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 也dã 。 此thử 四tứ 句cú 敘tự 定định 學học 。 明minh 自tự 利lợi 德đức 。 次thứ 明minh 利lợi 他tha 。 從tùng 佛Phật 者giả 。 非phi 徒đồ 隨tùy 從tùng 侍thị 衛vệ 而nhi 已dĩ 。 以dĩ 能năng 從tùng 佛Phật 規quy 範phạm 。 助trợ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 也dã 。 轉chuyển 者giả 傳truyền 也dã 。 謂vị 自tự 我ngã 之chi 彼bỉ 。 故cố 名danh 曰viết 轉chuyển 。 宣tuyên 流lưu 垂thùy 範phạm 。 則tắc 目mục 為vi 傳truyền 。 且thả 輪luân 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 圓viên 滿mãn 義nghĩa 。 謂vị 轂cốc 輻bức 輞võng 軸trục 等đẳng 。 體thể 用dụng 周chu 備bị 故cố 。 二nhị 摧tồi 壞hoại 義nghĩa 。 謂vị 摧tồi 壞hoại 煩phiền 惱não 。 令linh 降hàng 伏phục 故cố 。 三tam 鎮trấn 遏át 義nghĩa 。 謂vị 已dĩ 伏phục 煩phiền 惱não 。 令linh 不bất 復phục 生sanh 故cố 。 四tứ 不bất 定định 義nghĩa 。 謂vị 流lưu 行hành 無vô 滯trệ 。 趨xu 進tiến 不bất 定định 故cố 。 是thị 知tri 如Như 來Lai 之chi 法Pháp 。 二nhị 利lợi 俱câu 備bị 。 能năng 摧tồi 一nhất 切thiết 。 微vi 細tế 煩phiền 惱não 。 運vận 出xuất 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 險hiểm 道đạo 。 故cố 喻dụ 之chi 若nhược 輪luân 。 然nhiên 佛Phật 既ký 轉chuyển 之chi 。 則tắc 諸chư 尊Tôn 者Giả 亦diệc 從tùng 而nhi 轉chuyển 之chi 。 正chánh 是thị 師sư 資tư 一nhất 氣khí 鼓cổ 揚dương 法pháp 化hóa 也dã 。 妙diệu 謂vị 妙diệu 達đạt 佛Phật 慧tuệ 。 堪kham 謂vị 堪kham 任nhậm 佛Phật 事sự 。 遺di 即tức 遺di 法pháp 令linh 傳truyền 。 囑chúc 乃nãi 囑chúc 生sanh 令linh 化hóa 。 此thử 二nhị 句cú 敘tự 慧tuệ 學học 也dã 。 嚴nghiêm 淨tịnh 一nhất 句cú 屬thuộc 自tự 利lợi 。 即tức 律luật 儀nghi 攝nhiếp 善thiện 二nhị 聚tụ 。 弘hoằng 範phạm 一nhất 句cú 屬thuộc 利lợi 他tha 。 乃nãi 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 聚tụ 。 毗Tỳ 尼Ni 云vân 善thiện 治trị 。 謂vị 善thiện 能năng 調điều 治trị 淫dâm 怒nộ 癡si 也dã 。 亦diệc 名danh 調điều 伏phục 。 謂vị 調điều 煉luyện 身thân 心tâm 。 制chế 伏phục 過quá 非phi 也dã 。 正chánh 翻phiên 為vi 律luật 。 律luật 者giả 法pháp 也dã 。 謂vị 斷đoạn 割cát 重trọng/trùng 輕khinh 開khai 遮già 持trì 犯phạm 等đẳng 法pháp 也dã 。 嚴nghiêm 淨tịnh 者giả 。 嚴nghiêm 即tức 止chỉ 持trì 。 止chỉ 諸chư 惡ác 也dã 。 淨tịnh 即tức 作tác 持trì 。 作tác 諸chư 善thiện 也dã 。 又hựu 嚴nghiêm 以dĩ 禁cấm 身thân 口khẩu 淨tịnh 。 以dĩ 制chế 心tâm 意ý 。 弘hoằng 即tức 弘hoằng 通thông 。 範phạm 乃nãi 師sư 範phạm 。 三tam 界giới 者giả 。 欲dục 色sắc 無vô 色sắc 也dã 。 此thử 明minh 身thân 嚴nghiêm 心tâm 淨tịnh 。 以dĩ 故cố 言ngôn 為vi 世thế 法pháp 。 行hành 為vi 世thế 則tắc 。 所sở 以dĩ 嚴nghiêm 三tam 聚tụ 而nhi 自tự 持trì 。 淨tịnh 一nhất 心tâm 而nhi 作tác 範phạm 。 此thử 二nhị 句cú 敘tự 戒giới 學học 也dã 。 應ưng 身thân 下hạ 四tứ 句cú 。 正chánh 明minh 上thượng 之chi 三tam 學học 不bất 唯duy 自tự 度độ 。 而nhi 更cánh 度độ 人nhân 。 非phi 但đãn 現hiện 在tại 有hữu 益ích 。 而nhi 將tương 來lai 之chi 益ích 。 更cánh 無vô 窮cùng 也dã 。 應ứng 身thân 無vô 量lượng 者giả 。 即tức 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。 隨tùy 緣duyên 俯phủ 應ưng 。 正chánh 如như 觀Quán 世Thế 音Âm 。 無vô 剎sát 不bất 現hiện 身thân 也dã 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 者giả 。 即tức 以dĩ 三Tam 無Vô 漏Lậu 學Học 。 隨tùy 機cơ 而nhi 度độ 脫thoát 也dã 。 所sở 謂vị 度độ 煩phiền 惱não 河hà 。 脫thoát 苦khổ 輪luân 海hải 。 如như 舟chu 師sư 之chi 度độ 人nhân 也dã 。 陷hãm 於ư 欲dục 泥nê 者giả 。 拔bạt 之chi 令linh 脫thoát 。 阻trở 於ư 愛ái 河hà 者giả 。 濟tế 之chi 使sử 度độ 。 未vị 來lai 者giả 。 正chánh 言ngôn 不bất 唯duy 現hiện 在tại 如như 此thử 。 即tức 使sử 將tương 來lai 無vô 量lượng 劫kiếp 中trung 。 亦diệc 以dĩ 三tam 學học 拔bạt 濟tế 眾chúng 生sanh 也dã 。 諸chư 塵trần 累lụy 者giả 。 即tức 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 塵trần 勞lao 。 累lũy/lụy/luy 墜trụy 有hữu 情tình 於ư 生sanh 死tử 苦khổ 域vực 者giả 也dã 。 越việt 即tức 超siêu 越việt 。 謂vị 以dĩ 禪thiền 定định 現hiện 身thân 。 毗Tỳ 尼Ni 作tác 範phạm 。 般Bát 若Nhã 演diễn 教giáo 。 化hóa 諸chư 眾chúng 生sanh 。 齊tề 登đăng 彼bỉ 岸ngạn 。 共cộng 脫thoát 塵trần 勞lao 也dã 。
△# 二nhị 詳tường 名danh 。
其kỳ 名danh 曰viết 大Đại 智trí 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 至chí 優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 等đẳng 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 者giả 。 略lược 梵Phạm 。 具cụ 云vân 奢Xa 利Lợi 弗Phất 怛đát 囉ra 。 此thử 云vân 鶖thu 子tử 。 以dĩ 其kỳ 母mẫu 目mục 明minh 利lợi 。 如như 彼bỉ 鳥điểu 故cố 。 亦diệc 云vân 身thân 子tử 。 其kỳ 母mẫu 身thân 形hình 端đoan 好hảo 。 以dĩ 尊tôn 者giả 乃nãi 身thân 之chi 所sở 生sanh 。 故cố 名danh 身thân 子tử 。 此thử 皆giai 連liên 母mẫu 以dĩ 彰chương 名danh 也dã 。 又hựu 舍xá 即tức 父phụ 名danh 。 利lợi 乃nãi 母mẫu 名danh 。 雙song 顯hiển 父phụ 母mẫu 。 故cố 名danh 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 弗phất 即tức 子tử 也dã 。 正chánh 名danh 優ưu 波ba 提đề 舍xá 。 智trí 論luận 云vân 。 南nam 天Thiên 竺Trúc 大đại 論luận 師sư 。 字tự 提đề 舍xá 。 獨độc 步bộ 王vương 舍xá 。 打đả 論luận 議nghị 鼓cổ 。 國quốc 師sư 義nghĩa 屈khuất 。 因nhân 奪đoạt 其kỳ 封phong 。 納nạp 主chủ 為vi 婦phụ 。 舍xá 利lợi 懷hoài 妊nhâm 。 母mẫu 即tức 聰thông 慧tuệ 。 大đại 能năng 論luận 難nạn/nan 。 既ký 生sanh 七thất 日nhật 。 裹khỏa 以dĩ 白bạch 氎điệp 。 以dĩ 示thị 其kỳ 父phụ 。 父phụ 言ngôn 。 我ngã 名danh 提đề 舍xá 。 逐trục 我ngã 名danh 字tự 。 字tự 為vi 優ưu 波ba 提đề 舍xá 。
時thời 人nhân 因nhân 重trọng/trùng 其kỳ 父phụ 母mẫu 。 聰thông 慧tuệ 才tài 辯biện 。 故cố 稱xưng 為vi 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 大đại 智trí 者giả 。 乃nãi 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 中trung 。 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 者giả 也dã 。 摩Ma 訶Ha 目Mục 犍Kiền 連Liên 。 此thử 云vân 大đại 萊# 茯# 。 氏thị 姓tánh 也dã 。 名danh 拘câu 律luật 陀đà 。 此thử 云vân 無vô 節tiết 樹thụ 。 因nhân 禱đảo 此thử 樹thụ 神thần 而nhi 生sanh 。 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 世thế 文văn 尚thượng 簡giản 。 故cố 惟duy 召triệu 姓tánh 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 中trung 。 神thần 通thông 第đệ 一nhất 。 摩Ma 訶Ha 拘Câu 絺Hy 羅La 。 此thử 云vân 大đại 膝tất 。 即tức 舍Xá 利Lợi 弗Phất 之chi 母mẫu 舅cữu 。 亦diệc 號hiệu 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 。 能năng 答đáp 問vấn 難nạn/nan 之chi 第đệ 一nhất 也dã 。 富Phú 樓Lâu 那Na 此thử 云vân 滿mãn 。 是thị 其kỳ 父phụ 名danh 。 彌di 多đa 羅la 尼ni 此thử 云vân 慈từ 。 是thị 其kỳ 母mẫu 名danh 。 雙song 標tiêu 父phụ 母mẫu 。 以dĩ 名danh 其kỳ 子tử 。 故cố 稱xưng 滿mãn 慈từ 子tử 。 乃nãi 說thuyết 法Pháp 人nhân 中trung 。 第đệ 一nhất 者giả 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 此thử 云vân 空không 生sanh 。 或hoặc 云vân 善thiện 。 吉cát 善thiện 現hiện 等đẳng 。 生sanh 時thời 家gia 中trung 庫khố 藏tạng 器khí 皿mãnh 皆giai 空không 。 占chiêm 云vân 。 兒nhi 必tất 善thiện 吉cát 。 此thử 善thiện 吉cát 相tương/tướng 現hiện 於ư 器khí 故cố 。 從tùng 是thị 得đắc 名danh 。 所sở 以dĩ 善thiện 說thuyết 空không 法pháp 。 入nhập 無vô 諍tranh 定định 。 於ư 阿A 羅La 漢Hán 中trung 。 解giải 空không 第đệ 一nhất 。 優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 此thử 云vân 塵trần 性tánh 。 以dĩ 觀quán 塵trần 性tánh 空không 而nhi 得đắc 道Đạo 故cố 。 等đẳng 謂vị 該cai 乎hồ 餘dư 眾chúng 。 上thượng 首thủ 者giả 即tức 千thiên 二nhị 百bách 中trung 之chi 上thượng 座tòa 首thủ 領lãnh 。 以dĩ 是thị 眾chúng 所sở 推thôi 讓nhượng 。 動động 靜tĩnh 遵tuân 從tùng 。 不bất 敢cảm 先tiên 越việt 者giả 也dã 。
△# 二nhị 緣Duyên 覺Giác 眾chúng 。
復phục 有hữu 無vô 量lượng 辟Bích 支Chi 無Vô 學Học 。 至chí 屬thuộc 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 休hưu 夏hạ 自Tự 恣Tứ 。
梵Phạn 語ngữ 辟Bích 支Chi 迦ca 羅la 。 此thử 翻phiên 緣Duyên 覺Giác 。 亦diệc 翻phiên 獨Độc 覺Giác 。 出xuất 有hữu 佛Phật 世thế 。 秉bỉnh 因nhân 緣duyên 教giáo 。 修tu 行hành 得đắc 道Đạo 。 名danh 為vi 緣Duyên 覺Giác 。 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 。 寂tịch 居cư 觀quán 化hóa 。 自tự 悟ngộ 無vô 生sanh 。 名danh 為vi 獨Độc 覺Giác 。 今kim 所sở 來lai 者giả 。 即tức 緣Duyên 覺Giác 眾chúng 也dã 。 無Vô 學Học 者giả 。 即tức 真chân 窮cùng 惑hoặc 盡tận 。 無vô 可khả 學học 也dã 。 并tinh 其kỳ 二nhị 字tự 。 乃nãi 明minh 主chủ 伴bạn 咸hàm 集tập 之chi 義nghĩa 。 初sơ 心tâm 者giả 。 謂vị 依y 緣duyên 生sanh 觀quán 。 研nghiên 真chân 斷đoạn 惑hoặc 。 初sơ 發phát 出xuất 世thế 之chi 心tâm 也dã 。 斯tư 則tắc 通thông 該cai 二nhị 乘thừa 有hữu 學học 。 而nhi 未vị 至chí 無Vô 學Học 者giả 也dã 。 同đồng 來lai 者giả 。 以dĩ 此thử 二nhị 眾chúng 。 同đồng 時thời 而nhi 來lai 。 乃nãi 屬thuộc 雲vân 集tập 。 不bất 同đồng 常thường 隨tùy 也dã 。 故cố 下hạ 二nhị 句cú 。 正chánh 明minh 辟Bích 支Chi 來lai 集tập 之chi 故cố 。 亦diệc 為vi 菩Bồ 薩Tát 諮tư 決quyết 之chi 由do 。 置trí 此thử 兩lưỡng 楹doanh 。 良lương 有hữu 深thâm 意ý 。 屬thuộc 者giả 。 值trị 也dã 。 遇ngộ 也dã 。 會hội 也dã 。 休hưu 夏hạ 者giả 。 以dĩ 佛Phật 制chế 比Bỉ 丘Khâu 九cửu 旬tuần 禁cấm 足túc 。 三tam 月nguyệt 安an 居cư 。 滿mãn 在tại 此thử 日nhật 。 所sở 謂vị 夏hạ 於ư 此thử 休hưu 。 安an 居cư 已dĩ 竟cánh 。 故cố 言ngôn 休hưu 夏hạ 。 自tự 恣tứ 者giả 。 即tức 期kỳ 滿mãn 解giải 制chế 之chi 日nhật 。 乃nãi 七thất 月nguyệt 十thập 四tứ 五ngũ 六lục 三tam 日nhật 也dã 。 謂vị 自tự 知tri 有hữu 過quá 。 恣tứ 其kỳ 自tự 陳trần 。 自tự 不bất 知tri 過quá 。 恣tứ 任nhậm 僧Tăng 舉cử 。 故cố 云vân 自tự 恣tứ 。 即tức 今kim 僧Tăng 中trung 。 作tác 自tự 恣tứ 羯yết 摩ma 。 各các 各các 陳trần 白bạch 互hỗ 求cầu 。 說thuyết 罪tội 悔hối 過quá 。 是thị 也dã 。 其kỳ 法pháp 在tại 百bách 一nhất 羯yết 摩ma 中trung 。 茲tư 不bất 具cụ 述thuật 。 此thử 正chánh 辟Bích 支Chi 來lai 集tập 之chi 故cố 也dã 。
△# 三tam 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 二nhị )# 一nhất 自tự 恣tứ 先tiên 集tập 眾chúng 。
十thập 方phương 菩Bồ 薩Tát 。 諮tư 決quyết 心tâm 疑nghi (# 至chí 法Pháp 筵diên 清thanh 眾chúng 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。
此thử 正chánh 承thừa 上thượng 自tự 恣tứ 之chi 時thời 。 不bất 惟duy 辟Bích 支Chi 咸hàm 集tập 。 而nhi 十thập 方phương 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 來lai 自tự 恣tứ 。 以dĩ 諮tư 決quyết 心tâm 疑nghi 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 大đại 論luận 云vân 。 菩Bồ 提Đề 名danh 佛Phật 道Đạo 。 薩tát 埵đóa 名danh 成thành 眾chúng 生sanh 。 謂vị 用dụng 諸chư 佛Phật 道Đạo 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 言ngôn 十thập 方phương 者giả 。 乃nãi 四tứ 方phương 四tứ 隅ngung 及cập 上thượng 下hạ 也dã 。 以dĩ 此thử 等đẳng 安an 居cư 非phi 止chỉ 一nhất 處xứ 。 故cố 云vân 十thập 方phương 。 諮tư 謂vị 諮tư 問vấn 。 決quyết 謂vị 決quyết 斷đoán 。 此thử 言ngôn 十thập 方phương 菩Bồ 薩Tát 。 但đãn 凡phàm 心tâm 有hữu 疑nghi 惑hoặc 。 而nhi 不bất 能năng 決quyết 斷đoán 者giả 。 今kim 遇ngộ 自tự 恣tứ 之chi 日nhật 。 皆giai 來lai 諮tư 問vấn 如Như 來Lai 。 請thỉnh 決quyết 斷đoán 也dã 。 然nhiên 此thử 心tâm 疑nghi 。 即tức 心tâm 中trung 所sở 有hữu 之chi 疑nghi 。 謂vị 見kiến 聞văn 疑nghi 者giả 是thị 也dã 。 欽khâm 奉phụng 者giả 。 即tức 恭cung 敬kính 承thừa 事sự 。 遵tuân 順thuận 無vô 違vi 之chi 義nghĩa 。 慈từ 嚴nghiêm 者giả 。 乃nãi 恩ân 威uy 並tịnh 著trước 。 折chiết 攝nhiếp 雙song 行hành 之chi 稱xưng 。 此thử 以dĩ 欽khâm 奉phụng 。 表biểu 菩Bồ 薩Tát 之chi 心tâm 。 以dĩ 慈từ 嚴nghiêm 。 顯hiển 如Như 來Lai 之chi 德đức 也dã 。 密mật 義nghĩa 者giả 。 即tức 密mật 因nhân 了liễu 義nghĩa 也dã 。 然nhiên 謂vị 之chi 將tương 求cầu 者giả 。 是thị 欲dục 求cầu 未vị 求cầu 。 稍sảo 有hữu 所sở 待đãi 也dã 。 故cố 向hướng 下hạ 。 如Như 來Lai 說thuyết 密mật 因nhân 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 經kinh 者giả 。 正chánh 啐# 啄trác 同đồng 時thời 。 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 之chi 妙diệu 也dã 。 若nhược 約ước 時thời 而nhi 論luận 。 此thử 正chánh 般Bát 若Nhã 後hậu 欲dục 聞văn 性tánh 定định 之chi 時thời 。 故cố 云vân 將tương 求cầu 密mật 義nghĩa 。 即tức 時thời 下hạ 。 且thả 明minh 如Như 來Lai 應ứng 時thời 。 及cập 節tiết 作tác 法pháp 度độ 生sanh 。 敷phu 座tòa 者giả 。 即tức 敷phu 尼ni 師sư 壇đàn 也dã 。 晏# 乃nãi 恬điềm 然nhiên 寂tịch 靜tĩnh 之chi 貌mạo 。 安an 即tức 安an 座tòa 眾chúng 中trung 也dã 。 斯tư 正chánh 描# 寫tả 。 如Như 來Lai 於ư 自tự 恣tứ 時thời 。 自tự 敷phu 其kỳ 座tòa 。 行hành 籌trù 坐tọa 草thảo 之chi 事sự 也dã 。 為vì 諸chư 會hội 中trung 。 宣tuyên 示thị 深thâm 奧áo 者giả 。 諸chư 者giả 。 助trợ 語ngữ 之chi 辭từ 。 會hội 中trung 即tức 自tự 恣tứ 之chi 會hội 中trung 也dã 。 於ư 是thị 宣tuyên 揚dương 指chỉ 示thị 幽u 深thâm 隱ẩn 奧áo 之chi 法pháp 。 即tức 羯yết 摩ma 作tác 法pháp 。 以dĩ 除trừ 三tam 乘thừa 聖thánh 賢hiền 之chi 見kiến 聞văn 疑nghi 罪tội 也dã 。 筵diên 者giả 。 席tịch 也dã 。 即tức 自tự 恣tứ 之chi 法pháp 席tịch 也dã 。 清thanh 眾chúng 者giả 。 謂vị 清thanh 淨tịnh 海hải 眾chúng 。 以dĩ 其kỳ 人nhân 具cụ 五ngũ 德đức 。 咸hàm 無vô 三tam 罪tội 。 故cố 名danh 清thanh 淨tịnh 眾chúng 也dã 。 此thử 章chương 解giải 釋thích 頗phả 異dị 舊cựu 聞văn 。 且thả 即tức 時thời 下hạ 。 全toàn 非phi 昔tích 說thuyết 。 以dĩ 舊cựu 註chú 於ư 此thử 。 或hoặc 約ước 禪thiền 智trí 。 或hoặc 說thuyết 玄huyền 妙diệu 。 雖tuy 云vân 得đắc 免miễn 忘vong 罤# 。 其kỳ 如như 證chứng 龜quy 成thành 鼈miết 。 所sở 以dĩ 心tâm 疑nghi 莫mạc 決quyết 。 密mật 義nghĩa 無vô 憑bằng 。 總tổng 之chi 不bất 解giải 敷phu 座tòa 何hà 為vi 雲vân 集tập 何hà 事sự 。 故cố 開khai 首thủ 含hàm 猢# 。 到đáo 底để 懡# 㦬# 。 余dư 固cố 不bất 敏mẫn 。 焉yên 敢cảm 抗kháng 衡hành 。 然nhiên 以dĩ 埋mai 沒một 經kinh 義nghĩa 。 不bất 敢cảm 不bất 辯biện 。 茲tư 據cứ 律luật 部bộ 。 詳tường 釋thích 自tự 恣tứ 。 則tắc 辟Bích 支Chi 之chi 來lai 意ý 可khả 知tri 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 心tâm 疑nghi 可khả 決quyết 。 不bất 唯duy 密mật 義nghĩa 有hữu 歸quy 。 亦diệc 且thả 深thâm 奧áo 事sự 顯hiển 。 所sở 謂vị 理lý 則tắc 歸quy 理lý 。 事sự 當đương 還hoàn 事sự 。 豈khởi 可khả 事sự 理lý 淆# 訛ngoa 而nhi 不bất 辯biện 哉tai 。
△# 二nhị 聞văn 音âm 後hậu 集tập 眾chúng 。
迦ca 陵lăng 仙Tiên 音âm 。 徧biến 十thập 方phương 界giới 。 至chí 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。
具cụ 云vân 迦ca 陵lăng 頻tần 伽già 。 此thử 名danh 妙diệu 聲thanh 鳥điểu 。 出xuất 雪Tuyết 山Sơn 。 在tại 㲉xác 中trung 鳴minh 。 即tức 勝thắng 諸chư 鳥điểu 。 其kỳ 聲thanh 和hòa 雅nhã 。 聽thính 者giả 無vô 厭yếm 。 以dĩ 喻dụ 如Như 來Lai 法Pháp 音âm 之chi 妙diệu 。 更cánh 加gia 仙tiên 字tự 者giả 。 意ý 顯hiển 佛Phật 之chi 妙diệu 音âm 。 若nhược 但đãn 用dụng 迦ca 陵lăng 。 則tắc 不bất 足túc 以dĩ 喻dụ 之chi 。 設thiết 但đãn 稱xưng 仙tiên 音âm 。 亦diệc 不bất 足túc 以dĩ 喻dụ 之chi 。 故cố 合hợp 而nhi 言ngôn 之chi 。 謂vị 迦ca 陵lăng 仙Tiên 音âm 也dã 。 斯tư 則tắc 正chánh 顯hiển 佛Phật 音âm 微vi 妙diệu 神thần 化hóa 莫mạc 測trắc 之chi 義nghĩa 耳nhĩ 。 又hựu 佛Phật 名danh 大Đại 覺Giác 金kim 仙tiên 。 故cố 稱xưng 仙tiên 音âm 。 蓋cái 佛Phật 之chi 音âm 聲thanh 。 稱xưng 性tánh 周chu 徧biến 。 但đãn 有hữu 緣duyên 者giả 。 咸hàm 可khả 得đắc 聞văn 。 今kim 欲dục 覺giác 悟ngộ 諸chư 聖thánh 。 所sở 以dĩ 徧biến 至chí 十thập 方phương 世thế 界giới 。 即tức 圓viên 音âm 落lạc 落lạc 。 該cai 十thập 剎sát 而nhi 頓đốn 周chu 也dã 。 豈khởi 萊# 茯# 氏thị 之chi 能năng 窮cùng 哉tai 。 而nhi 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 恆Hằng 沙sa 計kế 數sổ 者giả 。 甚thậm 言ngôn 其kỳ 至chí 多đa 也dã 。 以dĩ 其kỳ 心tâm 聞văn 無vô 覆phú 。 故cố 能năng 聞văn 音âm 而nhi 遠viễn 集tập 也dã 。 道Đạo 場Tràng 者giả 。 即tức 自tự 恣tứ 作tác 法pháp 行hành 道Đạo 之chi 場tràng 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 此thử 云vân 妙diệu 德đức 。 亦diệc 云vân 妙Diệu 吉Cát 祥Tường 。 在tại 華hoa 嚴nghiêm 為vi 根căn 本bổn 智trí 。 在tại 本bổn 經kinh 乃nãi 擇trạch 法Pháp 眼nhãn 。 故cố 下hạ 將tương 咒chú 往vãng 護hộ 。 揀giản 選tuyển 圓viên 通thông 。 與dữ 奪đoạt 眾chúng 心tâm 。 靡mĩ 不bất 欽khâm 服phục 。 智trí 德đức 之chi 尊tôn 。 故cố 稱xưng 上thượng 首thủ 。 此thử 上thượng 皆giai 眾chúng 成thành 就tựu 也dã 。 問vấn 諸chư 經kinh 敘tự 眾chúng 。 皆giai 有hữu 八bát 部bộ 。 茲tư 何hà 不bất 列liệt 。 答đáp 諸chư 經kinh 敘tự 事sự 。 各các 有hữu 不bất 同đồng 。 故cố 有hữu 列liệt 不bất 列liệt 者giả 。 然nhiên 在tại 本bổn 經kinh 。 則tắc 不bất 可khả 列liệt 。 何hà 謂vị 以dĩ 本bổn 經kinh 敘tự 眾chúng 。 事sự 在tại 自tự 恣tứ 。 彼bỉ 正chánh 所sở 遮già 。 是thị 以dĩ 不bất 列liệt 。 故cố 惟duy 敘tự 三tam 乘thừa 。 而nhi 不bất 列liệt 八bát 部bộ 者giả 。 良lương 有hữu 以dĩ 焉yên 。 正chánh 顯hiển 此thử 經Kinh 因nhân 戒giới 生sanh 定định 。 因nhân 定định 發phát 慧tuệ 之chi 義nghĩa 也dã 。
△# 二nhị 發phát 起khởi (# 四tứ )# 一nhất 王vương 臣thần 設thiết 供cung 。
時thời 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 為vì 其kỳ 父phụ 王vương 。 至chí 同đồng 時thời 飯phạn 僧Tăng 。 佇trữ 佛Phật 來lai 應ứng 。
此thử 明minh 王vương 臣thần 請thỉnh 供cung 。 以dĩ 發phát 誤ngộ 墮đọa 之chi 端đoan 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 波Ba 斯Tư 匿Nặc 。 此thử 云vân 月nguyệt 光quang 。 與dữ 佛Phật 同đồng 時thời 降giáng 生sanh 。 父phụ 王vương 見kiến 諸chư 光quang 明minh 祥tường 瑞thụy 。 謂vị 是thị 其kỳ 子tử 。 福phước 力lực 所sở 致trí 。 以dĩ 故cố 命mạng 名danh 。 亦diệc 名danh 勝Thắng 軍Quân 。 以dĩ 嘗thường 戰chiến 勝thắng 諸chư 國quốc 。 故cố 稱xưng 斯tư 號hiệu 。 或hoặc 名danh 不bất 黎lê 先tiên 尼ni 。 此thử 名danh 和hòa 悅duyệt 。 即tức 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 之chi 國quốc 君quân 也dã 。
時thời 者giả 。 即tức 如Như 來Lai 解giải 制chế 之chi 日nhật 。 自tự 恣tứ 已dĩ 畢tất 之chi 時thời 也dã 。 諱húy 日nhật 者giả 。 謂vị 親thân 喪táng 之chi 日nhật 。 人nhân 子tử 所sở 不bất 忍nhẫn 言ngôn 。 故cố 名danh 諱húy 日nhật 。 曲khúc 禮lễ 云vân 。 卒thốt 哭khốc 而nhi 諱húy 。 謂vị 諸chư 侯hầu 既ký 葬táng 。 七thất 月nguyệt 有hữu 祭tế 於ư 庭đình 廟miếu 。 謂vị 之chi 卒thốt 哭khốc 。 乃nãi 命mạng 於ư 宮cung 中trung 。 捨xả 故cố 而nhi 諱húy 新tân 。 無vô 敢cảm 稱xưng 名danh 是thị 也dã 。 今kim 彼bỉ 先tiên 王vương 諱húy 日nhật 。 適thích 值trị 眾chúng 僧Tăng 自tự 恣tứ 之chi 時thời 。 諸chư 佛Phật 歡hoan 喜hỷ 之chi 日nhật 。 故cố 勝thắng 軍quân 設thiết 供cung 。 親thân 延diên 佛Phật 僧Tăng 。 以dĩ 資tư 先tiên 王vương 之chi 冥minh 靈linh 也dã 。 營doanh 齋trai 者giả 。 謂vị 營doanh 辦biện 齋trai 食thực 也dã 。 宮cung 掖dịch 者giả 。 宮cung 中trung 左tả 右hữu 。 名danh 為vi 掖dịch 庭đình 。 以dĩ 在tại 宮cung 之chi 左tả 右hữu 。 如như 人nhân 之chi 肘trửu 腋dịch 也dã 。 珍trân 饈tu 者giả 。 即tức 御ngự 饍thiện 也dã 。 延diên 謂vị 迎nghênh 請thỉnh 也dã 。 觀quán 此thử 匿nặc 王vương 敬kính 佛Phật 之chi 意ý 。 蓋cái 有hữu 六lục 種chủng 。 謂vị 其kỳ 處xứ 則tắc 內nội 。 其kỳ 迎nghênh 則tắc 親thân 。 其kỳ 設thiết 則tắc 廣quảng 。 其kỳ 饈tu 則tắc 珍trân 。 其kỳ 味vị 則tắc 妙diệu 。 其kỳ 伴bạn 則tắc 同đồng 。 亦diệc 可khả 謂vị 竭kiệt 誠thành 竭kiệt 敬kính 至chí 矣hĩ 盡tận 矣hĩ 。 城thành 中trung 下hạ 。 正chánh 顯hiển 如Như 來Lai 聖thánh 化hóa 無vô 私tư 。 故cố 感cảm 王vương 請thỉnh 。 而nhi 臣thần 供cung 亦diệc 明minh 匿nặc 王vương 德đức 政chánh 可khả 觀quán 。 是thị 以dĩ 上thượng 行hành 而nhi 下hạ 効hiệu 也dã 。 長trưởng 者giả 。 即tức 齒xỉ 德đức 具cụ 尊tôn 。 爵tước 祿lộc 並tịnh 重trọng/trùng 之chi 稱xưng 。 臣thần 之chi 屬thuộc 也dã 。 居cư 士sĩ 乃nãi 好hảo 談đàm 名danh 言ngôn 。 清thanh 淨tịnh 自tự 居cư 之chi 目mục 。 謂vị 道đạo 藝nghệ 隱ẩn 逸dật 士sĩ 民dân 之chi 類loại 也dã 。 同đồng 時thời 飯phạn 僧Tăng 者giả 。 謂vị 欽khâm 仰ngưỡng 佛Phật 法Pháp 。 同đồng 於ư 此thử 時thời 。 以dĩ 飯phạn 供cung 僧Tăng 也dã 。 然nhiên 臣thần 民dân 俱câu 欲dục 佇trữ 佛Phật 應ưng 者giả 。 以dĩ 敬kính 先tiên 專chuyên 主chủ 。 主chủ 既ký 來lai 應ưng 。 則tắc 伴bạn 必tất 隨tùy 之chi 。 此thử 明minh 王vương 臣thần 敬kính 佛Phật 供cung 僧Tăng 之chi 意ý 。
△# 二nhị 佛Phật 僧Tăng 赴phó 請thỉnh 。
佛Phật 敕sắc 文Văn 殊Thù 。 分phân 領lãnh 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 應ứng 諸chư 齋trai 主chủ 。
此thử 明minh 佛Phật 僧Tăng 分phần/phân 應ưng 。 以dĩ 赴phó 請thỉnh 主chủ 者giả 。 為vi 不bất 拂phất 其kỳ 虔kiền 敬kính 耳nhĩ 。 蓋cái 佛Phật 為vi 化hóa 主chủ 。 已dĩ 受thọ 王vương 請thỉnh 。 親thân 迎nghênh 入nhập 宮cung 。 以dĩ 故cố 命mạng 文Văn 殊Thù 等đẳng 。 分phần/phân 統thống 大đại 眾chúng 。 普phổ 應ưng 請thỉnh 主chủ 。 以dĩ 慰úy 眾chúng 心tâm 也dã 。 然nhiên 君quân 臣thần 皆giai 欲dục 。 佇trữ 佛Phật 來lai 應ứng 。 固cố 是thị 等đẳng 心tâm 歸quy 依y 。 而nhi 佛Phật 親thân 赴phó 王vương 所sở 。 命mạng 諸chư 弟đệ 子tử 。 分phần/phân 應ưng 臣thần 民dân 。 亦diệc 是thị 等đẳng 心tâm 利lợi 益ích 。 斯tư 所sở 謂vị 不bất 離ly 世thế 法pháp 即tức 出xuất 世thế 法pháp 也dã 。
△# 三tam 阿A 難Nan 誤ngộ 墮đọa (# 二nhị )# 一nhất 出xuất 將tương 墮đọa 之chi 由do 。
唯duy 有hữu 阿A 難Nan 。 先tiên 受thọ 別biệt 請thỉnh 。 至chí 嚴nghiêm 整chỉnh 威uy 儀nghi 。 肅túc 恭cung 齋trai 法Pháp 。
此thử 以dĩ 無vô 供cung 循tuần 乞khất 。 等đẳng 化hóa 行hành 慈từ 。 為vi 將tương 墮đọa 之chi 由do 也dã 。 惟duy 有hữu 者giả 。 此thử 正chánh 經kinh 家gia 敘tự 事sự 之chi 妙diệu 。 於ư 大đại 眾chúng 之chi 中trung 。 單đơn 單đơn 提đề 出xuất 當đương 機cơ 一nhất 人nhân 。 故cố 言ngôn 惟duy 有hữu 。 具cụ 云vân 阿A 難Nan 陀Đà 。 此thử 名danh 慶khánh 喜hỷ 。 因nhân 佛Phật 初sơ 出xuất 家gia 。 淨tịnh 飯phạn 憂ưu 惱não 。 聞văn 子tử 成thành 道Đạo 。 王vương 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 其kỳ 弟đệ 斛hộc 飯phạn 復phục 奏tấu 生sanh 兒nhi 。 舉cử 國quốc 稱xưng 慶khánh 。 臣thần 民dân 皆giai 喜hỷ 。 是thị 以dĩ 淨tịnh 飯phạn 。 特đặc 賜tứ 斯tư 名danh 。 又hựu 云vân 歡hoan 喜hỷ 。 以dĩ 其kỳ 形hình 相tướng 端đoan 正chánh 。 語ngữ 默mặc 動động 靜tĩnh 。 舉cử 止chỉ 威uy 儀nghi 。 四tứ 眾chúng 見kiến 者giả 。 莫mạc 不bất 歡hoan 喜hỷ 故cố 也dã 。 乃nãi 佛Phật 之chi 堂đường 弟đệ 。 先tiên 受thọ 別biệt 請thỉnh 者giả 。 謂vị 於ư 未vị 自tự 恣tứ 之chi 前tiền 。 先tiên 受thọ 別biệt 種chủng 事sự 緣duyên 之chi 請thỉnh 也dã 。 遑hoàng 者giả 。 暇hạ 也dã 。 及cập 也dã 。 次thứ 者giả 。 列liệt 也dã 。 以dĩ 其kỳ 出xuất 界giới 遠viễn 遊du 未vị 還hoàn 祇kỳ 園viên 故cố 。 不bất 暇hạ 於ư 自tự 恣tứ 。 而nhi 亦diệc 不bất 及cập 於ư 赴phó 齋trai 之chi 列liệt 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 悉tất 替thế 那na 。 此thử 云vân 上thượng 座tòa 。 以dĩ 上thượng 更cánh 無vô 人nhân 故cố 。 然nhiên 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 生sanh 年niên 上thượng 座tòa 。 謂vị 戒giới 臘lạp 最tối 高cao 。 二nhị 福phước 德đức 上thượng 座tòa 。 謂vị 有hữu 大đại 福phước 慧tuệ 。 眾chúng 所sở 推thôi 敬kính 。 三tam 法pháp 性tánh 上thượng 座tòa 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 阿A 闍Xà 黎Lê 此thử 名danh 軌quỹ 範phạm 師sư 。 共cộng 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 出xuất 家gia 阿A 闍Xà 黎Lê 。 受thọ 沙Sa 彌Di 十Thập 戒Giới 法pháp 者giả 是thị 。 二nhị 教giáo 授thọ 阿A 闍Xà 黎Lê 。 於ư 受thọ 具cụ 時thời 。 屏bính 處xứ 問vấn 難nạn/nan 教giáo 令linh 乞khất 戒giới 者giả 是thị 。 三tam 羯yết 磨ma 阿A 闍Xà 黎Lê 。 於ư 受thọ 具cụ 時thời 。 當đương 壇đàn 白bạch 四tứ 羯yết 磨ma 者giả 是thị 。 四tứ 依y 止chỉ 阿A 闍Xà 黎Lê 。 即tức 從tùng 受thọ 依y 止chỉ 。 乃nãi 至chí 一nhất 夜dạ 者giả 是thị 。 五ngũ 教giáo 讀đọc 阿A 闍Xà 黎Lê 。 即tức 從tùng 受thọ 經kinh 義nghĩa 。 乃nãi 至chí 一nhất 四tứ 句cú 者giả 是thị 。 以dĩ 故cố 律luật 制chế 。 凡phàm 僧Tăng 遠viễn 出xuất 。 侶lữ 須tu 三tam 人nhân 。 一nhất 上thượng 座tòa 。 二nhị 軌quỹ 範phạm 。 所sở 以dĩ 嚴nghiêm 行hành 止chỉ 防phòng 悞ngộ 失thất 也dã 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 入nhập 里lý 乞khất 食thực 。 將tương 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 亦diệc 此thử 意ý 也dã 。 今kim 既ký 無vô 人nhân 。 奚hề 能năng 免miễn 失thất 。 獨độc 歸quy 者giả 。 以dĩ 尊tôn 者giả 既ký 不bất 隨tùy 佛Phật 應Ứng 供Cúng 。 又hựu 不bất 同đồng 眾chúng 赴phó 齋trai 。 昔tích 者giả 孤cô 身thân 遠viễn 去khứ 。 今kim 方phương 獨độc 自tự 歸quy 來lai 。 既ký 無vô 上thượng 座tọa 偕giai 行hành 。 又hựu 欠khiếm 闍xà 黎lê 作tác 伴bạn 。 此thử 正chánh 一nhất 身thân 孤cô 立lập 。 影ảnh 隻chỉ 形hình 單đơn 之chi 際tế 也dã 。 無vô 供cung 者giả 。 以dĩ 王vương 臣thần 同đồng 時thời 設thiết 齋trai 。 佛Phật 僧Tăng 均quân 已dĩ 赴phó 請thỉnh 。 則tắc 是thị 日nhật 祇kỳ 園viên 無vô 人nhân 送tống 供cung 。 而nhi 尊tôn 者giả 之chi 乞khất 。 不bất 得đắc 不bất 行hành 。 即tức 時thời 者giả 。 即tức 歸quy 來lai 無vô 供cung 之chi 時thời 也dã 。 應ứng 器khí 者giả 。 鉢bát 也dã 。 具cụ 云vân 鉢bát 多đa 羅la 。 此thử 云vân 應ưng 量lượng 器khí 。 謂vị 體thể 色sắc 量lượng 三tam 。 皆giai 應ưng 法pháp 故cố 。 體thể 則tắc 鐵thiết 瓦ngõa 二nhị 種chủng 。 色sắc 即tức 赤xích 黑hắc 。 以dĩ 及cập 鳩cưu 鴿cáp 等đẳng 色sắc 。 量lượng 則tắc 隨tùy 腹phúc 大đại 小tiểu 。 極cực 大đại 不bất 過quá 三tam 升thăng 。 至chí 小tiểu 亦diệc 容dung 升thăng 半bán 。 城thành 即tức 室Thất 羅La 筏Phiệt 。 次thứ 第đệ 者giả 。 挨ai 門môn 而nhi 化hóa 。 平bình 等đẳng 行hành 慈từ 也dã 。 循tuần 謂vị 循tuần 順thuận 。 即tức 循tuần 順thuận 諸chư 佛Phật 軌quỹ 則tắc 。 而nhi 行hành 乞khất 也dã 。 檀đàn 越việt 者giả 。 檀đàn 即tức 是thị 施thí 。 謂vị 行hành 檀đàn 施thí 。 越việt 貧bần 窮cùng 海hải 。 故cố 言ngôn 初sơ 求cầu 。 最tối 後hậu 者giả 。 蓋cái 尊tôn 者giả 初sơ 意ý 謂vị 。 王vương 臣thần 先tiên 已dĩ 發phát 心tâm 。 請thỉnh 佛Phật 供cung 僧Tăng 。 今kim 有hữu 供cung 我ngã 齋trai 者giả 。 願nguyện 是thị 未vị 曾tằng 飯phạn 僧Tăng 之chi 家gia 。 最tối 後hậu 發phát 心tâm 之chi 檀đàn 越việt 。 以dĩ 為vi 供cung 我ngã 齋trai 之chi 施thí 主chủ 也dã 。 蓋cái 求cầu 者giả 願nguyện 也dã 。 而nhi 尊tôn 者giả 之chi 意ý 。 是thị 願nguyện 未vị 發phát 心tâm 者giả 。 而nhi 令linh 發phát 心tâm 。 使sử 不bất 善thiện 者giả 而nhi 令linh 生sanh 善thiện 也dã 。 所sở 以dĩ 向hướng 下hạ 。 有hữu 無vô 問vấn 淨tịnh 穢uế 等đẳng 文văn 。 以dĩ 明minh 初sơ 求cầu 之chi 意ý 也dã 。 剎sát 利lợi 此thử 云vân 王vương 種chủng 。 乃nãi 四tứ 姓tánh 中trung 尊tôn 。 是thị 為vi 至chí 淨tịnh 。 旃chiên 陀đà 羅la 此thử 云vân 殺sát 者giả 。 乃nãi 四tứ 姓tánh 不bất 齒xỉ 。 是thị 為vi 最tối 穢uế 。 舉cử 此thử 二nhị 種chủng 。 以dĩ 明minh 無vô 問vấn 淨tịnh 穢uế 之chi 意ý 也dã 。 方phương 謂vị 方phương 法pháp 。 乃nãi 法pháp 如Như 來Lai 行hành 平bình 等đẳng 慈từ 也dã 。 不bất 擇trạch 者giả 。 即tức 一nhất 目mục 等đẳng 視thị 。 是thị 不bất 揀giản 尊tôn 貴quý 。 而nhi 亦diệc 不bất 擇trạch 微vi 賤tiện 也dã 。 然nhiên 此thử 一nhất 句cú 。 乃nãi 起khởi 教giáo 之chi 緣duyên 。 誤ngộ 墮đọa 之chi 由do 也dã 。 設thiết 使sử 尊tôn 者giả 稍sảo 加gia 揀giản 擇trạch 。 則tắc 斯tư 教giáo 莫mạc 興hưng 。 而nhi 誤ngộ 墮đọa 亦diệc 無vô 由do 矣hĩ 。 蓋cái 登đăng 伽già 者giả 。 乃nãi 穢uế 而nhi 微vi 賤tiện 者giả 也dã 。 以dĩ 尊tôn 者giả 既ký 無vô 揀giản 擇trạch 故cố 。 不bất 免miễn 於ư 遭tao 邪tà 術thuật 而nhi 墮đọa 淫dâm 室thất 也dã 。 下hạ 二nhị 句cú 正chánh 明minh 不bất 擇trạch 之chi 故cố 。 以dĩ 尊tôn 者giả 之chi 發phát 意ý 。 為vi 欲dục 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。 無vô 論luận 淨tịnh 穢uế 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 。 量lượng 功công 德đức 也dã 。 阿A 難Nan 已dĩ 知tri 下hạ 。 此thử 明minh 等đẳng 乞khất 之chi 由do 。 以dĩ 方Phương 等Đẳng 會hội 中trung 曾tằng 呵ha 空không 生sanh 。 及cập 大đại 飲ẩm 光quang 不bất 均quân 平bình 者giả 。 空không 生sanh 捨xả 貧bần 從tùng 富phú 。 飲ẩm 光quang 捨xả 富phú 從tùng 貧bần 。 皆giai 為vi 淨tịnh 名danh 所sở 呵ha 。 今kim 言ngôn 如Như 來Lai 世Thế 尊Tôn 者giả 。 以dĩ 淨tịnh 名danh 乃nãi 金kim 粟túc 如Như 來Lai 。 則tắc 淨tịnh 名danh 之chi 呵ha 。 與dữ 世Thế 尊Tôn 何hà 別biệt 。 故cố 雙song 標tiêu 如Như 來Lai 世Thế 尊Tôn 。 良lương 有hữu 所sở 以dĩ 。 昔tích 海hải 眼nhãn 不bất 達đạt 斯tư 旨chỉ 。 遂toại 妄vọng 刪san 改cải 。 故cố 雷lôi 菴am 受thọ 師sư 駁bác 之chi 甚thậm 當đương 。 開khai 闡xiển 無vô 遮già 者giả 。 即tức 所sở 謂vị 開khai 闡xiển 等đẳng 慈từ 。 無vô 遮già 貧bần 富phú 。 以dĩ 上thượng 二nhị 人nhân 均quân 各các 有hữu 遮già 。 未vị 能năng 平bình 等đẳng 。 故cố 不bất 免miễn 其kỳ 疑nghi 與dữ 謗báng 也dã 。 以dĩ 偏thiên 貧bần 則tắc 致trí 富phú 疑nghi 。 而nhi 偏thiên 富phú 則tắc 致trí 貧bần 謗báng 。 度độ 者giả 。 (# 大đại 各các 反phản )# 即tức 揣đoàn 度độ 也dã 。 以dĩ 能năng 揣đoàn 度độ 貧bần 富phú 之chi 心tâm 。 則tắc 不bất 使sử 其kỳ 生sanh 疑nghi 生sanh 謗báng 矣hĩ 。 城thành 隍hoàng 即tức 室thất 羅la 之chi 濠# 壍tiệm 。 郭quách 門môn 乃nãi 憍kiêu 薩tát 之chi 國quốc 門môn 。 此thử 明minh 自tự 外ngoại 而nhi 入nhập 也dã 。 嚴nghiêm 謂vị 端đoan 嚴nghiêm 。 整chỉnh 謂vị 整chỉnh 齊tề 。 此thử 則tắc 不bất 失thất 於ư 威uy 儀nghi 也dã 。 肅túc 即tức 肅túc 然nhiên 。 恭cung 即tức 恭cung 謹cẩn 。 斯tư 乃nãi 外ngoại 肅túc 形hình 儀nghi 。 內nội 懷hoài 恭cung 謹cẩn 。 格cách 遵tuân 佛Phật 制chế 。 以dĩ 行hành 化hóa 齋trai 之chi 法pháp 式thức 也dã 。
△# 二nhị 明minh 正chánh 墮đọa 之chi 事sự 。
爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 因nhân 乞khất 食thực 次thứ 。 至chí 婬dâm 躬cung 撫phủ 摩ma 。 將tương 毀hủy 戒giới 體thể 。
此thử 正chánh 躡niếp 上thượng 等đẳng 乞khất 。 遂toại 成thành 正chánh 墮đọa 之chi 事sự 也dã 。
爾nhĩ 時thời 即tức 行hành 乞khất 之chi 時thời 。 次thứ 謂vị 次thứ 第đệ 。 即tức 次thứ 第đệ 經kinh 歷lịch 之chi 處xứ 也dã 。 婬dâm 室thất 即tức 婬dâm 女nữ 之chi 家gia 也dã 。 幻huyễn 乃nãi 虗hư 偽ngụy 之chi 義nghĩa 。 術thuật 即tức 迷mê 惑hoặc 之chi 事sự 。 大đại 幻huyễn 術thuật 者giả 。 即tức 所sở 謂vị 先tiên 梵Phạm 天Thiên 之chi 虗hư 幻huyễn 邪tà 術thuật 也dã 。 摩ma 登đăng 伽già 此thử 云vân 本bổn 性tánh 。 即tức 下hạ 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 是thị 也dã 。 以dĩ 未vị 蒙mông 咒chú 力lực 。 性tánh 本bổn 染nhiễm 污ô 。 既ký 蒙mông 咒chú 力lực 。 性tánh 本bổn 清thanh 淨tịnh 。 故cố 始thỉ 終chung 皆giai 名danh 本bổn 性tánh 也dã 。 蓋cái 此thử 經Kinh 名danh 救cứu 護hộ 親thân 因nhân 者giả 。 正chánh 以dĩ 此thử 女nữ 為vi 發phát 起khởi 之chi 緣duyên 也dã 。 按án 登đăng 伽già 經kinh 。 言ngôn 誤ngộ 墮đọa 之chi 事sự 。 佛Phật 在tại 王Vương 舍Xá 城Thành 。 阿A 難Nan 行hành 乞khất 。
時thời 有hữu 女nữ 子tử 。 母mẫu 名danh 摩Ma 登Đăng 。 汲cấp 水thủy 井tỉnh 邊biên 。 阿A 難Nan 從tùng 乞khất 。 女nữ 隨tùy 阿A 難Nan 視thị 所sở 止chỉ 處xứ 。 歸quy 告cáo 其kỳ 母mẫu 。 欲dục 嫁giá 阿A 難Nan 。 啼đề 泣khấp 委ủy 臥ngọa 。 母mẫu 不bất 得đắc 已dĩ 。 乃nãi 以dĩ 蠱cổ 道đạo 。 咒chú 入nhập 其kỳ 室thất 。 阿A 難Nan 念niệm 云vân 。 如Như 來Lai 大đại 慈từ 。 寧ninh 不bất 救cứu 護hộ 。 佛Phật 知tri 此thử 已dĩ 。 即tức 便tiện 遣khiển 救cứu 。 阿A 難Nan 得đắc 脫thoát 。 乃nãi 其kỳ 事sự 也dã 。 彼bỉ 經kinh 又hựu 云vân 。 以dĩ 阿A 難Nan 五ngũ 百bách 世thế 前tiền 。 曾tằng 與dữ 此thử 女nữ 。 共cộng 為vi 夫phu 婦phụ 。 愛ái 習tập 未vị 忘vong 。 故cố 有hữu 斯tư 事sự 。 娑sa 毗tỳ 迦ca 羅la 。 亦diệc 云vân 劫kiếp 毗tỳ 羅la 。 此thử 翻phiên 金kim 頭đầu 。 亦diệc 翻phiên 黃hoàng 髮phát 。 乃nãi 縛phược 其kỳ 指chỉ 。 以dĩ 取thủ 米mễ 臍tề 。 所sở 謂vị 行hành 乳nhũ 鳩cưu 行hành 者giả 是thị 矣hĩ 。 即tức 苦khổ 行hạnh 外ngoại 道đạo 也dã 。 所sở 傳truyền 幻huyễn 咒chú 名danh 先tiên 梵Phạm 天Thiên 者giả 。 乃nãi 妖yêu 者giả 偽ngụy 稱xưng 。 謂vị 先tiên 自tự 梵Phạm 天Thiên 傳truyền 來lai 也dã 。 攝nhiếp 乃nãi 魔ma 力lực 攝nhiếp 持trì 。 以dĩ 尊tôn 者giả 相tướng 好hảo 色sắc 美mỹ 如như 銀ngân 。 登đăng 伽già 起khởi 愛ái 。 故cố 以dĩ 邪tà 咒chú 攝nhiếp 之chi 。 而nhi 尊tôn 者giả 不bất 覺giác 。 遂toại 入nhập 婬dâm 席tịch 。 婬dâm 躬cung 撫phủ 摩ma 者giả 。 此thử 明minh 登đăng 伽già 婬dâm 心tâm 熾sí 盛thịnh 。 欲dục 燄diệm 飛phi 揚dương 。 將tương 穢uế 身thân 以dĩ 逼bức 近cận 撫phủ 尊tôn 者giả 而nhi 按án 摩ma 也dã 。 戒giới 體thể 者giả 。 即tức 受thọ 戒giới 時thời 。 登đăng 壇đàn 秉bỉnh 白bạch 四tứ 羯yết 磨ma 竟cánh 。 所sở 得đắc 妙diệu 善thiện 無vô 漏lậu 色sắc 法pháp 。 即tức 是thị 無vô 作tác 戒giới 體thể 。 以dĩ 一nhất 作tác 之chi 後hậu 無vô 煩phiền 再tái 作tác 。 故cố 名danh 無vô 作tác 。 若nhược 於ư 四tứ 重trọng 禁cấm 中trung 。 隨tùy 犯phạm 一nhất 重trọng/trùng 。 此thử 體thể 則tắc 毀hủy 。 今kim 登đăng 伽già 以dĩ 淫dâm 術thuật 相tương/tướng 加gia 。 是thị 將tương 毀hủy 阿A 難Nan 之chi 戒giới 體thể 。 非phi 阿A 難Nan 自tự 將tương 毀hủy 其kỳ 戒giới 體thể 也dã 。 然nhiên 曰viết 將tương 毀hủy 者giả 。 亦diệc 見kiến 登đăng 伽già 意ý 將tương 毀hủy 。 而nhi 尚thượng 未vị 能năng 毀hủy 。 事sự 欲dục 遂toại 而nhi 猶do 未vị 得đắc 遂toại 也dã 。 何hà 謂vị 以dĩ 尊tôn 者giả 身thân 雖tuy 被bị 攝nhiếp 。 力lực 不bất 自tự 由do 。 心tâm 尚thượng 清thanh 明minh 。 未vị 即tức 淪luân 溺nịch 。 縱túng/tung 彼bỉ 橫hoạnh/hoành 陳trần 。 一nhất 時thời 難nan 動động 。 然nhiên 而nhi 登đăng 伽già 志chí 確xác 。 尊tôn 者giả 力lực 微vi 。 設thiết 或hoặc 相tương/tướng 持trì 無vô 救cứu 。 恐khủng 亦diệc 事sự 致trí 不bất 測trắc 。 故cố 言ngôn 將tương 毀hủy 。 此thử 中trung 釋thích 文văn 。 古cổ 疏sớ/sơ 皆giai 謂vị 。 阿A 難Nan 初sơ 果quả 聖thánh 人nhân 。 豈khởi 容dung 邪tà 攝nhiếp 。 且thả 言ngôn 大đại 權quyền 示thị 現hiện 。 乃nãi 如Như 來Lai 知tri 彼bỉ 根căn 熟thục 。 密mật 遣khiển 巧xảo 墮đọa 。 妙diệu 設thiết 鈎câu 牽khiên 。 曲khúc 為vi 哢# 引dẫn 。 若nhược 然nhiên 則tắc 一nhất 會hội 師sư 資tư 。 均quân 成thành 兒nhi 嬉hi 。 歸quy 來lai 啼đề 泣khấp 。 悉tất 屬thuộc 虗hư 文văn 。 則tắc 神thần 咒chú 之chi 銷tiêu 滅diệt 。 何hà 為vi 文Văn 殊Thù 之chi 提đề 獎tưởng 徒đồ 爾nhĩ 。 甚thậm 至chí 七thất 破phá 十thập 顯hiển 。 疑nghi 難nan 多đa 端đoan 。 咸hàm 謂vị 愍mẫn 彼bỉ 愚ngu 蒙mông 。 示thị 同đồng 迷mê 執chấp 。 斯tư 皆giai 凡phàm 情tình 曲khúc 見kiến 。 遮già 蓋cái 彌di 縫phùng 。 大đại 類loại 痴si 猿viên 而nhi 救cứu 月nguyệt 也dã 。 何hà 謂vị 佛Phật 說thuyết 誠thành 言ngôn 。 直trực 心tâm 詶thù 問vấn 。 若nhược 阿A 難Nan 之chi 示thị 墮đọa 非phi 真chân 。 則tắc 如Như 來Lai 之chi 遣khiển 救cứu 皆giai 假giả 。 縱túng/tung 阿A 難Nan 可khả 容dung 假giả 面diện 啼đề 泣khấp 。 而nhi 如Như 來Lai 豈khởi 容dung 假giả 意ý 斥xích 責trách 者giả 哉tai 。 且thả 文Văn 殊Thù 亦diệc 警cảnh 之chi 曰viết 。 欲dục 漏lậu 不bất 先tiên 除trừ 。 畜súc 聞văn 成thành 過quá 誤ngộ 。 亦diệc 假giả 言ngôn 之chi 耶da 。 按án 大đại 般Bát 若Nhã 云vân 。 摩ma 訶ha 那na 伽già 。 盡tận 諸chư 有hữu 結kết 。 唯duy 除trừ 阿A 難Nan 。 在tại 學học 地địa 也dã 。 既ký 在tại 學học 地địa 。 未vị 能năng 離ly 欲dục 。 真chân 墮đọa 何hà 妨phương 。 故cố 登đăng 伽già 母mẫu 人nhân 告cáo 其kỳ 女nữ 曰viết 。 有hữu 二nhị 種chủng 人nhân 。 難nạn/nan 加gia 咒chú 術thuật 。 一nhất 者giả 斷đoạn 欲dục 。 二nhị 者giả 死tử 人nhân 。 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。 今kim 茲tư 乞khất 食thực 誤ngộ 墮đọa 淫dâm 室thất 。 正chánh 緣duyên 結kết 使sử 尚thượng 在tại 。 若nhược 云vân 示thị 墮đọa 本bổn 雖tuy 可khả 說thuyết 。 迹tích 實thật 難nạn/nan 通thông 。 余dư 故cố 據cứ 欵khoản 結kết 案án 。 釋thích 為vi 誤ngộ 墮đọa 。 智trí 者giả 詳tường 之chi 。
△# 四tứ 如Như 來Lai 遣khiển 救cứu 。
如Như 來Lai 知tri 彼bỉ 。 婬dâm 術thuật 所sở 加gia 。 至chí 及cập 摩Ma 登Đăng 伽Già 。 歸quy 來lai 佛Phật 所sở 。
此thử 明minh 如Như 來Lai 密mật 知tri 誤ngộ 墮đọa 。 故cố 即tức 歸quy 園viên 而nhi 遣khiển 救cứu 耳nhĩ 。 如Như 來Lai 知tri 者giả 。 知tri 即tức 見kiến 也dã 。 謂vị 真chân 知tri 無vô 知tri 。 無vô 往vãng 弗phất 知tri 。 真chân 見kiến 無vô 見kiến 。 無vô 遠viễn 弗phất 見kiến 。 即tức 本bổn 經Kinh 云vân 。 知tri 見kiến 無vô 見kiến 也dã 。 彼bỉ 指chỉ 阿A 難Nan 。 婬dâm 術thuật 者giả 。 以dĩ 惡ác 咒chú 乃nãi 導đạo 婬dâm 之chi 術thuật 也dã 。 齋trai 畢tất 眾chúng 隨tùy 者giả 。 以dĩ 如Như 來Lai 常thường 儀nghi 受thọ 齋trai 既ký 畢tất 。 必tất 為vi 說thuyết 法Pháp 。 今kim 既ký 不bất 遑hoàng 。 即tức 便tiện 旋toàn 歸quy 。 必tất 有hữu 所sở 為vi 。 或hoặc 因nhân 內nội 外ngoại 間gian 隔cách 。 大đại 眾chúng 不bất 能năng 齊tề 集tập 。 此thử 歸quy 必tất 演diễn 大đại 法pháp 。 是thị 以dĩ 闔hạp 國quốc 王vương 臣thần 俱câu 來lai 祇kỳ 園viên 。 隨tùy 侍thị 於ư 佛Phật 。 咸hàm 願nguyện 樂nhạo 聞văn 大đại 法pháp 之chi 精tinh 要yếu 也dã 。 於ư 時thời 者giả 。 是thị 佛Phật 歸quy 眾chúng 集tập 。 不bất 先tiên 不bất 後hậu 。 正chánh 值trị 將tương 毀hủy 未vị 毀hủy 之chi 時thời 也dã 。 佛Phật 頂đảnh 者giả 。 乃nãi 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 之chi 體thể 也dã 。 放phóng 光quang 者giả 。 即tức 感cảm 而nhi 遂toại 通thông 之chi 用dụng 也dã 。 言ngôn 百bách 寶bảo 無vô 畏úy 者giả 。 正chánh 顯hiển 體thể 用dụng 雙song 彰chương 。 折chiết 攝nhiếp 並tịnh 著trước 。 以dĩ 萬vạn 善thiện 俱câu 含hàm 。 無vô 德đức 不bất 備bị 。 故cố 如như 百bách 寶bảo 。 此thử 彰chương 攝nhiếp 受thọ 之chi 慈từ 也dã 。 以dĩ 羣quần 邪tà 並tịnh 伏phục 。 無vô 惡ác 不bất 摧tồi 。 故cố 云vân 無vô 畏úy 。 此thử 顯hiển 折chiết 伏phục 之chi 嚴nghiêm 也dã 。 又hựu 頂đảnh 表biểu 諸chư 佛Phật 極cực 果quả 。 華hoa 表biểu 如Như 來Lai 密mật 因nhân 。 今kim 華hoa 從tùng 頂đảnh 出xuất 。 顯hiển 因nhân 心tâm 不bất 離ly 果quả 覺giác 。 佛Phật 坐tọa 華hoa 中trung 。 顯hiển 果quả 覺giác 不bất 外ngoại 因nhân 心tâm 。 即tức 因nhân 該cai 果quả 徹triệt 。 以dĩ 顯hiển 密mật 因nhân 也dã 。 然nhiên 世Thế 尊Tôn 不bất 自tự 說thuyết 。 而nhi 化hóa 佛Phật 說thuyết 者giả 。 正chánh 顯hiển 此thử 咒chú 乃nãi 無vô 為vi 心tâm 佛Phật 。 無vô 上thượng 心tâm 咒chú 也dã 。 且thả 復phục 從tùng 頂đảnh 發phát 揮huy 者giả 。 以dĩ 表biểu 為vi 尊tôn 中trung 之chi 尊tôn 密mật 中trung 之chi 密mật 也dã 。 跏già 趺phu 者giả 。 即tức 疊điệp 足túc 而nhi 坐tọa 。 神thần 咒chú 者giả 。 具cụ 四tứ 悉tất 檀đàn 。 廣quảng 明minh 他tha 疏sớ/sơ 。 茲tư 不bất 繁phồn 引dẫn 。 以dĩ 含hàm 精tinh 微vi 之chi 妙diệu 理lý 。 而nhi 具cụ 不bất 測trắc 之chi 威uy 靈linh 也dã 。 然nhiên 遣khiển 文Văn 殊Thù 者giả 。 正chánh 顯hiển 非phi 大đại 智trí 不bất 足túc 以dĩ 破phá 極cực 愚ngu 。 而nhi 拔bạt 貪tham 欲dục 之chi 深thâm 根căn 也dã 。 惡ác 咒chú 銷tiêu 滅diệt 者giả 。 此thử 顯hiển 文Văn 殊Thù 將tương 咒chú 破phá 咒chú 。 猶do 湯thang 之chi 銷tiêu 雪tuyết 。 如như 明minh 之chi 滅diệt 暗ám 。 故cố 登đăng 伽già 淫dâm 心tâm 頓đốn 歇hiết 。 阿A 難Nan 戒giới 體thể 獲hoạch 全toàn 。 然nhiên 後hậu 提đề 撕# 獎tưởng 勸khuyến 。 尊tôn 者giả 得đắc 歸quy 。 登đăng 伽già 隨tùy 來lai 。 俱câu 至chí 佛Phật 所sở 。 此thử 顯hiển 神thần 咒chú 之chi 功công 能năng 。 亦diệc 見kiến 文Văn 殊Thù 之chi 妙diệu 用dụng 也dã 。 問vấn 既ký 知tri 被bị 攝nhiếp 。 佛Phật 何hà 不bất 加gia 。 令linh 不bất 攝nhiếp 入nhập 。 縱túng/tung 使sử 攝nhiếp 入nhập 。 佛Phật 以dĩ 咒chú 力lực 。 令linh 其kỳ 自tự 歸quy 。 亦diệc 無vô 不bất 可khả 。 何hà 必tất 定định 遣khiển 文Văn 殊Thù 。 如như 許hứa 作tác 用dụng 。 然nhiên 後hậu 破phá 邪tà 而nhi 救cứu 歸quy 耶da 。 答đáp 如Như 來Lai 應ứng 機cơ 。 各các 有hữu 所sở 以dĩ 。 當đương 智trí 慧tuệ 應ưng 者giả 。 必tất 不bất 與dữ 之chi 神thần 通thông 。 應ưng 神thần 通thông 化hóa 者giả 。 自tự 不bất 與dữ 之chi 智trí 慧tuệ 。 若nhược 所sở 應ưng 非phi 所sở 當đương 。 是thị 欲dục 進tiến 而nhi 返phản 退thoái 矣hĩ 。 故cố 登đăng 伽già 以dĩ 咒chú 力lực 攝nhiếp 人nhân 。 如Như 來Lai 亦diệc 以dĩ 咒chú 力lực 化hóa 彼bỉ 。 而nhi 尊tôn 者giả 因nhân 咒chú 力lực 攝nhiếp 入nhập 。 而nhi 如Như 來Lai 亦diệc 以dĩ 咒chú 力lực 救cứu 歸quy 。 斯tư 正chánh 對đối 症# 之chi 劑tề 。 應ứng 機cơ 之chi 教giáo 也dã 。 然nhiên 敕sắc 文Văn 殊Thù 者giả 。 正chánh 如như 天thiên 子tử 詔chiếu 命mạng 。 必tất 假giả 使sử 臣thần 。 以dĩ 賚lãi 告cáo 郡quận 邑ấp 也dã 。
△# 二nhị 正chánh 宗tông 分phần/phân (# 二nhị )# 一nhất 正chánh 請thỉnh 正chánh 說thuyết (# 三tam )# 一nhất 阿A 難Nan 正chánh 請thỉnh (# 二nhị )# 一nhất 悔hối 聞văn 請thỉnh 定định 。
阿A 難Nan 見kiến 佛Phật 。 頂đảnh 禮lễ 悲bi 泣khấp 。 至chí 三tam 摩ma 禪thiền 那na 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。
此thử 正chánh 當đương 機cơ 。 悔hối 聞văn 無vô 力lực 。 請thỉnh 定định 進tiến 修tu 也dã 。 以dĩ 尊tôn 者giả 蒙mông 救cứu 護hộ 歸quy 。 既ký 見kiến 如Như 來Lai 。 即tức 頂đảnh 禮lễ 以dĩ 謝tạ 洪hồng 慈từ 。 復phục 悲bi 泣khấp 而nhi 恨hận 無vô 力lực 。 然nhiên 此thử 一nhất 恨hận 在tại 尊tôn 者giả 。 今kim 日nhật 斷đoạn 斷đoạn 不bất 可khả 無vô 者giả 何hà 。 謂vị 若nhược 非phi 此thử 恨hận 。 豈khởi 能năng 出xuất 生sanh 死tử 。 而nhi 證chứng 妙diệu 常thường 。 悟ngộ 藏tạng 心tâm 而nhi 破phá 妄vọng 想tưởng 。 所sở 以dĩ 學học 道Đạo 人nhân 不bất 可khả 無vô 此thử 一nhất 恨hận 也dã 。 然nhiên 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 恨hận 被bị 攝nhiếp 由do 無vô 神thần 力lực 。 二nhị 恨hận 偏thiên 聞văn 未vị 修tu 定định 力lực 。 是thị 以dĩ 殷ân 勤cần 啟khải 請thỉnh 者giả 。 正chánh 欲dục 改cải 偏thiên 聞văn 之chi 舊cựu 轍triệt 。 而nhi 求cầu 妙diệu 定định 之chi 真chân 修tu 也dã 。 言ngôn 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 者giả 。 是thị 求cầu 成thành 佛Phật 之chi 果quả 。 極cực 證chứng 之chi 法pháp 也dã 。 以dĩ 如Như 來Lai 乃nãi 極cực 證chứng 之chi 人nhân 。 菩Bồ 提Đề 即tức 極cực 證chứng 之chi 法pháp 。 此thử 則tắc 所sở 請thỉnh 之chi 定định 。 非phi 權quyền 位vị 小Tiểu 乘Thừa 明minh 矣hĩ 。 菩Bồ 提Đề 此thử 云vân 覺giác 道đạo 。 乃nãi 諸chư 佛Phật 三tam 覺giác 圓viên 滿mãn 無vô 上thượng 。 究cứu 竟cánh 之chi 道Đạo 。 然nhiên 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 正chánh 因nhân 理lý 心tâm 。 究cứu 竟cánh 明minh 顯hiển 為vi 真chân 性tánh 菩Bồ 提Đề 。 二nhị 了liễu 因nhân 慧tuệ 心tâm 。 究cứu 竟cánh 明minh 顯hiển 乃nãi 為vi 實thật 智trí 菩Bồ 提Đề 。 三tam 緣duyên 因nhân 善thiện 心tâm 。 究cứu 竟cánh 明minh 顯hiển 為vi 方phương 便tiện 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 此thử 三tam 因nhân 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 所sở 謂vị 三tam 非phi 定định 三tam 。 一nhất 非phi 定định 一nhất 。 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 即tức 三tam 而nhi 一nhất 。 故cố 請thỉnh 妙diệu 定định 為vi 修tu 此thử 之chi 方phương 法pháp 也dã 。 然nhiên 奢xa 摩ma 等đẳng 。 古cổ 今kim 釋thích 者giả 。 各các 述thuật 多đa 途đồ 。 難nạn/nan 憑bằng 畫họa 一nhất 。 茲tư 據cứ 本bổn 經kinh 。 會hội 通thông 涅Niết 槃Bàn 圓viên 覺giác 。 馬mã 鳴minh 龍long 樹thụ 。 以dĩ 及cập 華hoa 嚴nghiêm 大đại 疏sớ/sơ 。 法Pháp 界Giới 三tam 觀quán 。 融dung 而nhi 釋thích 之chi 。 庶thứ 成thành 定định 案án 。 夫phu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 此thử 云vân 止chỉ 。 亦diệc 名danh 定định 。 以dĩ 取thủ 靜tĩnh 為vi 行hạnh 。 寂tịch 靜tĩnh 輕khinh 安an 為vi 相tương/tướng 。 於ư 中trung 論luận 三tam 觀quán 。 此thử 當đương 空không 觀quán 。 三tam 止chỉ 。 此thử 屬thuộc 體thể 真chân 止chỉ 。 法Pháp 界Giới 三tam 觀quán 。 此thử 為vi 真chân 空không 法Pháp 界Giới 觀quán 。 三tam 諦đế 理lý 中trung 此thử 乃nãi 真Chân 諦Đế 。 若nhược 據cứ 本bổn 經kinh 。 即tức 空không 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 三tam 摩ma 云vân 觀quán 。 亦diệc 名danh 慧tuệ 。 以dĩ 起khởi 幻huyễn 為vi 行hành 。 大đại 悲bi 輕khinh 安an 為vi 相tương/tướng 。 即tức 假giả 觀quán 也dã 。 方phương 便tiện 隨tùy 緣duyên 止chỉ 也dã 。 理lý 事sự 無vô 礙ngại 觀quán 也dã 。 俗tục 諦đế 也dã 。 即tức 本bổn 經kinh 之chi 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 禪thiền 那na 此thử 云vân 靜tĩnh 慮lự 。 亦diệc 名danh 捨xả 。 以dĩ 不bất 取thủ 為vi 行hành 。 寂tịch 滅diệt 輕khinh 安an 為vi 相tương/tướng 。 即tức 中trung 觀quán 也dã 。 息tức 二nhị 邊biên 分phân 別biệt 止chỉ 也dã 。 周chu 徧biến 含hàm 攝nhiếp 觀quán 也dã 。 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 也dã 。 即tức 本bổn 經kinh 之chi 空không 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 此thử 明minh 聖thánh 教giáo 綱cương 宗tông 理lý 原nguyên 一nhất 貫quán 之chi 義nghĩa 也dã 。 然nhiên 此thử 經Kinh 之chi 三tam 名danh 。 即tức 圓viên 覺giác 之chi 靜tĩnh 幻huyễn 寂tịch 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 定định 慧tuệ 捨xả 。 在tại 馬mã 鳴minh 則tắc 曰viết 止chỉ 。 在tại 龍long 樹thụ 則tắc 為vi 觀quán 。 在tại 華hoa 嚴nghiêm 大đại 疏sớ/sơ 則tắc 為vi 法Pháp 界Giới 三tam 觀quán 。 於ư 理lý 則tắc 不bất 出xuất 三tam 諦đế 。 於ư 本bổn 經kinh 則tắc 不bất 出xuất 三tam 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 有hữu 謂vị 上thượng 之chi 觀quán 法pháp 。 設thiết 次thứ 第đệ 研nghiên 修tu 。 則tắc 名danh 為vi 麤thô 。 若nhược 一nhất 心tâm 圓viên 修tu 。 則tắc 名danh 為vi 妙diệu 。 又hựu 止chỉ 不bất 即tức 觀quán 。 觀quán 不bất 即tức 止chỉ 。 則tắc 名danh 為vi 麤thô 。 止Chỉ 觀Quán 不bất 二nhị 。 方phương 名danh 為vi 妙diệu 。 又hựu 三tam 若nhược 定định 三tam 。 則tắc 不bất 名danh 妙diệu 。 一nhất 若nhược 定định 一nhất 。 亦diệc 不bất 名danh 妙diệu 。 今kim 三tam 不bất 定định 三tam 。 一nhất 不bất 定định 一nhất 。 由do 一nhất 不bất 定định 一nhất 。 所sở 以dĩ 即tức 一nhất 恆hằng 三tam 。 三tam 不bất 定định 三tam 。 以dĩ 故cố 即tức 三tam 恆hằng 一nhất 。 是thị 知tri 非phi 一nhất 非phi 三tam 。 而nhi 三tam 而nhi 一nhất 。 故cố 名danh 為vi 妙diệu 。 故cố 圓viên 覺giác 云vân 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 圓viên 覺giác 慧tuệ 。 圓viên 合hợp 一nhất 切thiết 。 於ư 諸chư 性tánh 相tướng 。 無vô 離ly 覺giác 性tánh 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 名danh 為vi 圓viên 修tu 。 三tam 種chủng 自tự 性tánh 。 清thanh 淨tịnh 隨tùy 順thuận 。 若nhược 通thông 途đồ 泛phiếm 論luận 。 此thử 亦diệc 順thuận 理lý 。 然nhiên 今kim 阿A 難Nan 所sở 請thỉnh 。 據cứ 其kỳ 辭từ 義nghĩa 。 既ký 曰viết 奢xa 摩ma 。 又hựu 曰viết 三tam 摩ma 與dữ 禪thiền 那na 者giả 。 乃nãi 是thị 定định 之chi 次thứ 第đệ 。 則tắc 相tương/tướng 法Pháp 門môn 明minh 矣hĩ 。 而nhi 如Như 來Lai 所sở 答đáp 者giả 。 乃nãi 定định 之chi 圓viên 融dung 。 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 也dã 。 良lương 由do 尊tôn 者giả 。 未vị 達đạt 成thành 佛Phật 真chân 因nhân 。 當đương 修tu 何hà 定định 。 故cố 以dĩ 平bình 日nhật 所sở 聞văn 奢xa 摩ma 等đẳng 名danh 。 加gia 一nhất 妙diệu 字tự 。 特đặc 求cầu 指chỉ 示thị 。 不bất 知tri 此thử 三tam 即tức 是thị 一nhất 心tâm 。 但đãn 得đắc 圓viên 修tu 。 便tiện 為vi 極cực 妙diệu 。 故cố 佛Phật 告cáo 之chi 以dĩ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 王vương 者giả 。 即tức 是thị 統thống 此thử 三tam 法pháp 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 非phi 縱túng/tung 非phi 橫hoạnh/hoành 。 乃nãi 成thành 圓viên 修tu 之chi 妙diệu 定định 。 為vi 總tổng 相tương/tướng 之chi 法Pháp 門môn 也dã 。 故cố 余dư 是thị 疏sớ/sơ 。 頗phả 異dị 諸chư 家gia 分phần/phân 章chương 釋thích 義nghĩa 。 不bất 列liệt 三tam 觀quán 。 以dĩ 十thập 軸trục 所sở 詮thuyên 。 雖tuy 顯hiển 密mật 互hỗ 說thuyết 。 問vấn 答đáp 縱tung 橫hoành 。 而nhi 求cầu 其kỳ 始thỉ 終chung 文văn 字tự 義nghĩa 理lý 。 唯duy 一nhất 楞lăng 嚴nghiêm 大đại 定định 。 體thể 用dụng 理lý 事sự 。 原nguyên 無vô 別biệt 法pháp 。 設thiết 欲dục 割cát 截tiệt 配phối 合hợp 。 縱túng/tung 饒nhiêu 函hàm 蓋cái 相tương 應ứng 。 終chung 是thị 畵họa 蛇xà 添# 足túc 。 何hà 則tắc 。 佛Phật 初sơ 自tự 云vân 。 有hữu 三tam 摩ma 提đề 。 名danh 大đại 佛Phật 頂đảnh 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 王vương 。 具cụ 足túc 萬vạn 行hạnh 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 。 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 路lộ 。 而nhi 末mạt 復phục 結kết 云vân 。 作tác 是thị 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 正chánh 觀quán 。 若nhược 他tha 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 邪tà 觀quán 。 此thử 佛Phật 誠thành 言ngôn 。 若nhược 捨xả 此thử 而nhi 別biệt 立lập 觀quán 名danh 。 則tắc 吾ngô 弗phất 得đắc 而nhi 知tri 矣hĩ 。 方phương 便tiện 者giả 。 謂vị 最tối 初sơ 下hạ 手thủ 。 依y 何hà 方phương 法pháp 便tiện 宜nghi 修tu 定định 。 若nhược 統thống 論luận 本bổn 經kinh 。 應ưng 有hữu 二nhị 種chủng 。 初sơ 從tùng 破phá 妄vọng 顯hiển 真chân 。 明minh 如Như 來Lai 藏tạng 。 生sanh 信tín 開khai 解giải 。 為vi 初sơ 方phương 便tiện 。 次thứ 則tắc 雙song 明minh 正chánh 助trợ 。 解giải 結kết 示thị 根căn 。 為vi 修tu 行hành 證chứng 果Quả 之chi 最tối 初sơ 方phương 便tiện 也dã 。
△# 二nhị 會hội 眾chúng 願nguyện 聞văn 。
於ư 時thời 復phục 有hữu 。 恆Hằng 沙sa 菩Bồ 薩Tát 至chí )# 退thoái 座tòa 默mặc 然nhiên 。 承thừa 受thọ 聖thánh 旨chỉ 。
此thử 會hội 眾chúng 樂nhạo 聞văn 者giả 。 以dĩ 性tánh 定định 法Pháp 門môn 。 不bất 惟duy 當đương 機cơ 求cầu 示thị 。 雖tuy 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 所sở 應ưng 聞văn 。 故cố 與dữ 二nhị 乘thừa 俱câu 願nguyện 聞văn 也dã 。 等đẳng 者giả 。 即tức 隨tùy 佛Phật 歸quy 來lai 王vương 臣thần 等đẳng 眾chúng 也dã 。 退thoái 坐tọa 者giả 。 謂vị 請thỉnh 法pháp 時thời 。 自tự 必tất 各các 具cụ 禮lễ 敬kính 。 至chí 此thử 則tắc 退thoái 歸quy 本bổn 座tòa 。 潔khiết 己kỷ 虗hư 心tâm 。 收thu 視thị 返phản 聽thính 。 而nhi 寂tịch 然nhiên 晏# 默mặc 。 欽khâm 承thừa 領lãnh 納nạp 。 以dĩ 聆linh 大đại 聖thánh 之chi 法pháp 旨chỉ 也dã 。
△# 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết (# 二nhị )# 一nhất 正chánh 談đàm 大đại 定định 始thỉ 終chung (# 二nhị )# 一nhất 約ước 破phá 顯hiển 談đàm 定định 體thể 。 以dĩ 明minh 信tín 解giải 之chi 理lý (# 二nhị )# 一nhất 明minh 妄vọng 真chân 以dĩ 生sanh 信tín (# 二nhị )# 一nhất 如Như 來Lai 破phá 妄vọng 顯hiển 真chân (# 二nhị )# 一nhất 破phá 所sở 執chấp 妄vọng 心tâm (# 三tam )# 一nhất 取thủ 心tâm 定định 判phán (# 三tam )# 一nhất 問vấn 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 我ngã 同đồng 氣khí 。 至chí 頓đốn 捨xả 世thế 間gian 。 深thâm 重trọng 恩ân 愛ái 。
此thử 佛Phật 因nhân 當đương 機cơ 。 請thỉnh 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 故cố 審thẩm 之chi 以dĩ 。 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 要yếu 知tri 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 即tức 在tại 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 但đãn 此thử 心tâm 有hữu 真chân 妄vọng 之chi 異dị 。 不bất 可khả 不bất 辯biện 。 故cố 有hữu 是thị 問vấn 。 慶khánh 喜hỷ 是thị 佛Phật 堂đường 弟đệ 。 亦diệc 有hữu 手thủ 足túc 之chi 誼# 。 故cố 言ngôn 同đồng 氣khí 。 情tình 均quân 天thiên 倫luân 者giả 。 父phụ 子tử 兄huynh 弟đệ 。 名danh 為vi 天thiên 合hợp 之chi 倫luân 。 即tức 天thiên 然nhiên 倫luân 序tự 。 天thiên 性tánh 之chi 親thân 也dã 。 今kim 明minh 情tình 與dữ 同đồng 胞bào 無vô 異dị 。 故cố 言ngôn 均quân 也dã 。 深thâm 重trọng 恩ân 愛ái 者giả 。 以dĩ 世thế 間gian 人nhân 恩ân 之chi 深thâm 。 無vô 過quá 父phụ 母mẫu 。 而nhi 愛ái 之chi 重trọng/trùng 。 莫mạc 若nhược 妻thê 兒nhi 。 此thử 言ngôn 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 若nhược 不bất 見kiến 佛Phật 法pháp 殊thù 勝thắng 。 何hà 能năng 辭từ 親thân 以dĩ 割cát 愛ái 。 一nhất 旦đán 頓đốn 捨xả 而nhi 為vi 僧Tăng 耶da 。 此thử 問vấn 最tối 初sơ 離ly 俗tục 發phát 心tâm 者giả 。 正chánh 以dĩ 此thử 心tâm 乃nãi 出xuất 生sanh 死tử 之chi 要yếu 道đạo 。 亦diệc 成thành 佛Phật 之chi 真chân 因nhân 。 設thiết 或hoặc 因Nhân 地Địa 若nhược 真chân 。 必tất 獲hoạch 聖thánh 果Quả 。 而nhi 凡phàm 情tình 稍sảo 滯trệ 。 即tức 落lạc 塵trần 勞lao 。 故cố 特đặc 審thẩm 其kỳ 初sơ 念niệm 。 辯biện 定định 真chân 妄vọng 。 但đãn 能năng 一nhất 明minh 真chân 心tâm 。 斯tư 即tức 最tối 初sơ 之chi 方phương 便tiện 耳nhĩ 。 此thử 中trung 心tâm 見kiến 二nhị 字tự 。 即tức 向hướng 下hạ 問vấn 答đáp 七thất 破phá 十thập 顯hiển 之chi 章chương 本bổn 也dã 。 然nhiên 此thử 破phá 顯hiển 。 不bất 同đồng 古cổ 註chú 。 以dĩ 彼bỉ 諸chư 說thuyết 唯duy 爭tranh 六lục 識thức 。 或hoặc 欲dục 決quyết 定định 破phá 除trừ 。 或hoặc 欲dục 決quyết 定định 堅kiên 執chấp 。 大đại 似tự 吳ngô 蜀thục 之chi 爭tranh 荊kinh 州châu 。 置trí 阿a 瞞man 於ư 不bất 問vấn 。 庶thứ 不bất 知tri 竊thiết 神thần 器khí 而nhi 奸gian 天thiên 位vị 者giả 誰thùy 。 乃nãi 以dĩ 區khu 區khu 之chi 荊kinh 州châu 爭tranh 來lai 奪đoạt 去khứ 。 是thị 知tri 其kỳ 小tiểu 而nhi 昧muội 於ư 大đại 矣hĩ 。 不bất 知tri 患hoạn 不bất 在tại 此thử 而nhi 正chánh 在tại 彼bỉ 也dã 。 如như 釋thích 本bổn 經kinh 者giả 。 捨xả 根căn 本bổn 無vô 明minh 生sanh 死tử 結kết 源nguyên 而nhi 不bất 論luận 。 唯duy 爭tranh 六lục 識thức 之chi 是thị 非phi 。 又hựu 豈khởi 知tri 生sanh 死tử 根căn 本bổn 原nguyên 不bất 在tại 是thị 。 即tức 大đại 小tiểu 二Nhị 乘Thừa 。 雖tuy 有hữu 六lục 八bát 之chi 異dị 。 然nhiên 皆giai 以dĩ 第đệ 八bát 識thức 為vi 總tổng 報báo 主chủ 。 如như 家gia 人nhân 作tác 事sự 。 罪tội 坐tọa 主chủ 翁ông 也dã 。 其kỳ 所sở 以dĩ 牽khiên 引dẫn 生sanh 死tử 而nhi 招chiêu 致trí 輪luân 迴hồi 者giả 。 乃nãi 為vi 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 生sanh 滅diệt 妄vọng 心tâm 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 半bán 分phần/phân 生sanh 滅diệt 。 及cập 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 相tương 應ứng 妄vọng 心tâm 。 逐trục 境cảnh 攀phàn 緣duyên 者giả 。 是thị 也dã 。 置trí 此thử 而nhi 不bất 破phá 除trừ 。 何hà 異dị 捨xả 大đại 盜đạo 不bất 討thảo 。 而nhi 欲dục 問vấn 罪tội 於ư 良lương 民dân 耶da 。 故cố 所sở 顯hiển 者giả 。 亦diệc 非phi 六lục 識thức 。 乃nãi 第đệ 八bát 識thức 半bán 分phần/phân 不bất 生sanh 滅diệt 。 所sở 謂vị 如Như 來Lai 清thanh 淨tịnh 藏tạng 。 世thế 間gian 阿a 賴lại 耶da 。 如như 金kim 與dữ 指chỉ 環hoàn 。 展triển 轉chuyển 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 是thị 矣hĩ 。
△# 二nhị 答đáp 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 。 我ngã 見kiến 如Như 來Lai 。 至chí 是thị 以dĩ 渴khát 仰ngưỡng 。 從tùng 佛Phật 剃thế 落lạc 。
此thử 中trung 答đáp 辭từ 我ngã 見kiến 思tư 惟duy 者giả 。 對đối 問vấn 中trung 之chi 見kiến 何hà 發phát 心tâm 也dã 。 蓋cái 發phát 心tâm 之chi 緣duyên 。 本bổn 無vô 不bất 是thị 。 但đãn 所sở 發phát 者giả 。 未vị 曾tằng 識thức 得đắc 真chân 心tâm 。 而nhi 妄vọng 認nhận 緣duyên 影ảnh 。 為vi 可khả 惜tích 耳nhĩ 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 始thỉ 自tự 頂đảnh 上thượng 肉nhục 髻kế 。 終chung 於ư 足túc 下hạ 平bình 滿mãn 。 勝thắng 者giả 。 諸chư 天thiên 輪Luân 王Vương 所sở 不bất 能năng 及cập 。 妙diệu 者giả 端đoan 嚴nghiêm 美mỹ 麗lệ 。 燦# 若nhược 珠châu 璣ky 。 殊thù 絕tuyệt 者giả 。 人nhân 間gian 天thiên 上thượng 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 比tỉ 匹thất 者giả 也dã 。 映ánh 徹triệt 者giả 。 以dĩ 世thế 間gian 色sắc 相tướng 。 皆giai 於ư 身thân 現hiện 。 故cố 如như 瑠lưu 璃ly 。 此thử 中trung 想tưởng 惟duy 。 若nhược 據cứ 正chánh 脉mạch 。 指chỉ 第đệ 六lục 識thức 。 亦diệc 無vô 不bất 可khả 。 但đãn 此thử 思tư 之chi 一nhất 字tự 。 正chánh 屬thuộc 徧biến 行hành 心tâm 所sở 之chi 一nhất 。 乃nãi 徧biến 計kế 執chấp 情tình 。 原nguyên 無vô 實thật 體thể 。 故cố 下hạ 如Như 來Lai 破phá 云vân 。 咄đốt 阿A 難Nan 。 此thử 非phi 汝nhữ 心tâm 者giả 。 此thử 也dã 。 麤thô 濁trược 者giả 。 以dĩ 麤thô 惡ác 行hành 中trung 欲dục 惡ác 最tối 麤thô 。 而nhi 事sự 之chi 至chí 穢uế 濁trược 者giả 也dã 。 且thả 男nam 女nữ 遘cấu 精tinh 。 氣khí 質chất 腥tinh 臊tao 故cố 。 所sở 成thành 之chi 形hình 。 膿nùng 血huyết 雜tạp 亂loạn 。 勝thắng 淨tịnh 者giả 。 謂vị 淨tịnh 而nhi 更cánh 淨tịnh 。 為vi 淨tịnh 中trung 殊thù 勝thắng 之chi 淨tịnh 也dã 。 妙diệu 明minh 者giả 。 謂vị 明minh 而nhi 愈dũ 明minh 。 乃nãi 明minh 中trung 之chi 妙diệu 明minh 也dã 。 紫tử 金kim 光quang 聚tụ 者giả 。 謂vị 佛Phật 之chi 身thân 。 光quang 明minh 赫hách 奕dịch 。 猶do 紫tử 金kim 之chi 光quang 聚tụ 也dã 。 因nhân 思tư 此thử 等đẳng 勝thắng 相tương/tướng 。 定định 非phi 欲dục 愛ái 所sở 生sanh 。 是thị 以dĩ 從tùng 佛Phật 剃thế 其kỳ 鬚tu 。 落lạc 其kỳ 髮phát 者giả 。 無vô 非phi 為vi 欲dục 棄khí 此thử 雜tạp 穢uế 之chi 身thân 相tướng 。 以dĩ 求cầu 勝thắng 淨tịnh 之chi 身thân 相tướng 耳nhĩ 。 正chánh 明minh 尊tôn 者giả 為vi 愛ái 相tướng 好hảo 而nhi 發phát 心tâm 也dã 。 然nhiên 此thử 愛ái 之chi 一nhất 字tự 。 即tức 尊tôn 者giả 之chi 病bệnh 根căn 。 亦diệc 大đại 地địa 人nhân 之chi 生sanh 死tử 本bổn 也dã 。 故cố 下hạ 七thất 處xứ 三tam 續tục 五ngũ 陰ấm 魔ma 事sự 。 皆giai 為vi 此thử 耳nhĩ 。 以dĩ 阿A 難Nan 雖tuy 捨xả 世thế 之chi 愛ái 。 而nhi 起khởi 佛Phật 之chi 愛ái 。 是thị 以dĩ 愛ái 而nhi 捨xả 愛ái 也dã 。 且thả 尊tôn 者giả 既ký 見kiến 如Như 來Lai 。 妙diệu 相tướng 而nhi 生sanh 愛ái 。 則tắc 登đăng 伽già 亦diệc 見kiến 尊tôn 者giả 妙diệu 相tướng 而nhi 生sanh 愛ái 。 是thị 均quân 一nhất 見kiến 相tương/tướng 同đồng 一nhất 愛ái 也dã 。 然nhiên 尊tôn 者giả 既ký 愛ái 如Như 來Lai 。 而nhi 登đăng 伽già 安an 得đắc 不bất 愛ái 尊tôn 者giả 。 此thử 正chánh 無vô 明minh 業nghiệp 鎖tỏa 。 生sanh 死tử 結kết 根căn 也dã 。
△# 三tam 判phán 。
佛Phật 言ngôn 善thiện 哉tai 阿A 難Nan 。 汝nhữ 等đẳng 當đương 知tri 。 至chí 此thử 想tưởng 不bất 真chân 。 故cố 有hữu 輪luân 轉chuyển 。
此thử 真chân 妄vọng 雙song 舉cử 而nhi 判phán 定định 者giả 。 是thị 欲dục 當đương 機cơ 取thủ 真chân 棄khí 妄vọng 。 為vi 最tối 初sơ 之chi 方phương 便tiện 也dã 。 佛Phật 言ngôn 善thiện 哉tai 者giả 。 因nhân 尊tôn 者giả 對đối 以dĩ 實thật 情tình 。 故cố 喜hỷ 而nhi 慰úy 之chi 也dã 。 言ngôn 汝nhữ 所sở 對đối 。 固cố 皆giai 實thật 情tình 。 但đãn 發phát 心tâm 時thời 。 早tảo 已dĩ 錯thác 了liễu 。 何hà 謂vị 。 以dĩ 此thử 厭yếm 染nhiễm 愛ái 淨tịnh 之chi 心tâm 。 正chánh 屬thuộc 眾chúng 生sanh 知tri 見kiến 生sanh 滅diệt 妄vọng 心tâm 也dã 。 故cố 誨hối 之chi 曰viết 。 汝nhữ 等đẳng 大đại 眾chúng 。 應ưng 當đương 了liễu 知tri 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 者giả 。 此thử 通thông 指chỉ 三tam 界giới 。 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 即tức 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 。 兼kiêm 在tại 其kỳ 內nội 。 生sanh 死tử 有hữu 二nhị 。 一nhất 分phân 段đoạn 。 通thông 該cai 凡phàm 外ngoại 。 二nhị 變biến 易dị 。 俱câu 攝nhiếp 權quyền 小tiểu 。 故cố 凡phàm 外ngoại 則tắc 分phân 段đoạn 相tương 續tục 。 權quyền 小tiểu 則tắc 變biến 易dị 相tương 續tục 。 言ngôn 無vô 始thỉ 相tương 續tục 者giả 。 正chánh 明minh 集tập 苦khổ 至chí 今kim 從tùng 來lai 未vị 悟ngộ 也dã 。 皆giai 由do 不bất 知tri 者giả 。 意ý 謂vị 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 。 皆giai 由do 五ngũ 住trụ 所sở 覆phú 二nhị 死tử 所sở 纏triền 。 以dĩ 故cố 不bất 知tri 心tâm 性tánh 真chân 體thể 。 蓋cái 心tâm 性tánh 之chi 真chân 者giả 。 不bất 唯duy 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 不bất 知tri 。 即tức 權quyền 乘thừa 小tiểu 聖thánh 亦diệc 不bất 知tri 也dã 。 常thường 住trụ 者giả 。 乃nãi 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 之chi 稱xưng 。 真chân 心tâm 者giả 。 謂vị 離ly 幻huyễn 離ly 妄vọng 之chi 義nghĩa 。 性tánh 淨tịnh 明minh 者giả 。 性tánh 即tức 法Pháp 身thân 。 淨tịnh 即tức 般Bát 若Nhã 。 明minh 即tức 解giải 脫thoát 。 乃nãi 三tam 德đức 秘bí 藏tạng 。 為vi 一nhất 切thiết 法pháp 之chi 所sở 依y 止chỉ 。 故cố 稱xưng 為vi 體thể 。 又hựu 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 用dụng 也dã 。 性tánh 淨tịnh 明minh 體thể 。 體thể 也dã 。 此thử 明minh 一nhất 心tâm 之chi 全toàn 體thể 大đại 用dụng 。 正chánh 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 王vương 大đại 定định 之chi 體thể 用dụng 也dã 。 蓋cái 此thử 真chân 心tâm 真chân 性tánh 。 即tức 宗tông 鏡kính 謂vị 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 無vô 有hữu 變biến 異dị 。 惟duy 是thị 真chân 實thật 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 者giả 。 是thị 也dã 。 亦diệc 即tức 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 不bất 相tương 應ứng 心tâm 。 所sở 謂vị 常thường 住trụ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 聖thánh 凡phàm 一nhất 相tương/tướng 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 者giả 是thị 。 斯tư 即tức 本bổn 經kinh 所sở 謂vị 無vô 始thỉ 涅Niết 槃Bàn 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 也dã 。 此thử 三tam 句cú 乃nãi 明minh 迷mê 自tự 真chân 心tâm 也dã 。 用dụng 者giả 。 正chánh 顯hiển 迷mê 真chân 而nhi 逐trục 妄vọng 也dã 。 諸chư 妄vọng 想tưởng 者giả 。 即tức 唯duy 識thức 所sở 謂vị 相tương 應ứng 心tâm 也dã 。 謂vị 無vô 常thường 妄vọng 識thức 。 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 與dữ 諸chư 結kết 使sử 。 相tương 應ứng 者giả 也dã 。 亦diệc 即tức 宗tông 鏡kính 之chi 緣duyên 慮lự 妄vọng 心tâm 。 謂vị 隨tùy 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 。 所sở 起khởi 妄vọng 心tâm 。 而nhi 無vô 自tự 體thể 。 但đãn 是thị 前tiền 塵trần 逐trục 境cảnh 有hữu 無vô 。 隨tùy 情tình 生sanh 滅diệt 者giả 。 是thị 也dã 。 故cố 本bổn 經Kinh 云vân 。 此thử 是thị 前tiền 塵trần 。 虗hư 妄vọng 相tương/tướng 想tưởng 。 惑hoặc 汝nhữ 真chân 性tánh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 。 失thất 汝nhữ 元nguyên 常thường 者giả 。 是thị 也dã 。 此thử 想tưởng 不bất 真chân 者giả 。 以dĩ 想tưởng 屬thuộc 徧biến 行hành 心tâm 所sở 之chi 一nhất 。 是thị 徧biến 計kế 執chấp 情tình 。 即tức 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 。 幻huyễn 妄vọng 稱xưng 相tướng 。 故cố 云vân 不bất 真chân 。 執chấp 此thử 為vi 心tâm 。 所sở 以dĩ 受thọ 輪luân 轉chuyển 之chi 生sanh 死tử 耳nhĩ 。 此thử 三tam 句cú 正chánh 明minh 認nhận 他tha 妄vọng 想tưởng 也dã 。 是thị 知tri 七thất 處xứ 所sở 破phá 者giả 。 乃nãi 緣duyên 慮lự 及cập 相tương 應ứng 心tâm 也dã 。 十thập 番phiên 所sở 顯hiển 。 三tam 科khoa 七thất 大đại 所sở 會hội 者giả 。 乃nãi 不bất 相tương 應ứng 。 及cập 常thường 住trụ 心tâm 也dã 。 以dĩ 上thượng 取thủ 心tâm 定định 判phán 竟cánh 。
△# 二nhị 正chánh 與dữ 斥xích 破phá (# 二nhị )# 一nhất 如Như 來Lai 破phá 妄vọng (# 三tam )# 一nhất 破phá 妄vọng 無vô 處xứ (# 七thất )# 一nhất 破phá 在tại 內nội (# 五ngũ )# 一nhất 誡giới 直trực 審thẩm 緣duyên 。
汝nhữ 今kim 欲dục 研nghiên 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 至chí 故cố 我ngã 發phát 心tâm 。 願nguyện 捨xả 生sanh 死tử 。
此thử 為vi 欲dục 斥xích 緣duyên 心tâm 虗hư 妄vọng 。 故cố 先tiên 勉miễn 以dĩ 直trực 心tâm 實thật 對đối 也dã 。 研nghiên 窮cùng 究cứu 也dã 。 真chân 發phát 明minh 性tánh 。 謂vị 欲dục 發phát 明minh 真chân 心tâm 性tánh 也dã 。 直trực 心tâm 。 即tức 淨tịnh 名danh 云vân 。 直trực 心tâm 是thị 道Đạo 場Tràng 。 所sở 謂vị 真chân 實thật 正chánh 直trực 心tâm 也dã 。 心tâm 言ngôn 直trực 者giả 。 謂vị 內nội 心tâm 正chánh 直trực 。 外ngoại 語ngữ 無vô 虗hư 。 即tức 內nội 外ngoại 一nhất 如như 也dã 。 智trí 論luận 云vân 。 實thật 語ngữ 之chi 人nhân 。 其kỳ 心tâm 端đoan 直trực 。 易dị 得đắc 免miễn 苦khổ 。 譬thí 如như 稠trù 林lâm 拽duệ 木mộc 。 直trực 者giả 先tiên 出xuất 。 是thị 也dã 。 終chung 始thỉ 地địa 位vị 。 即tức 發phát 心tâm 為vi 始thỉ 。 究cứu 竟cánh 為vi 終chung 。 彈đàn 指chỉ 能năng 超siêu 。 故cố 無vô 委ủy 曲khúc 。 又hựu 即tức 終chung 至chí 妙diệu 覺giác 。 始thỉ 從tùng 乾can/kiền/càn 慧tuệ 。 其kỳ 間gian 五ngũ 十thập 五ngũ 位vị 。 皆giai 自tự 中trung 中trung 流lưu 入nhập 。 不bất 滯trệ 空không 有hữu 。 故cố 離ly 委ủy 曲khúc 。 此thử 皆giai 心tâm 言ngôn 之chi 直trực 相tương/tướng 也dã 。 以dĩ 心tâm 言ngôn 皆giai 直trực 。 即tức 是thị 直trực 因nhân 。 地địa 位vị 無vô 曲khúc 。 即tức 是thị 直trực 果quả 。 正chánh 所sở 謂vị 頭đầu 正chánh 尾vĩ 正chánh 。 設thiết 因Nhân 地Địa 不bất 直trực 。 則tắc 果quả 招chiêu 紆hu 曲khúc 矣hĩ 。 此thử 上thượng 誡giới 直trực 下hạ 乃nãi 審thẩm 緣duyên 。 謂vị 當đương 汝nhữ 發phát 心tâm 。 緣duyên 相tương/tướng 之chi 時thời 。 將tương 何hà 所sở 見kiến 。 誰thùy 為vi 愛ái 樂nhạo 。 此thử 正chánh 如Như 來Lai 捉tróc 賊tặc 追truy 贜# 。 雙song 審thẩm 心tâm 見kiến 。 謂vị 見kiến 為vi 何hà 物vật 而nhi 愛ái 樂nhạo 是thị 誰thùy 。 乃nãi 佛Phật 正chánh 審thẩm 之chi 義nghĩa 也dã 。 而nhi 當đương 機cơ 則tắc 言ngôn 因nhân 我ngã 心tâm 目mục 。 此thử 則tắc 正chánh 陳trần 妄vọng 體thể 。 皆giai 由do 心tâm 目mục 。 故cố 下hạ 如Như 來Lai 所sở 破phá 顯hiển 者giả 。 皆giai 以dĩ 目mục 見kiến 心tâm 愛ái 。 為vi 章chương 本bổn 也dã 。 以dĩ 心tâm 妄vọng 難nan 知tri 。 故cố 有hữu 七thất 處xứ 破phá 斥xích 見kiến 真chân 義nghĩa 。 密mật 須tu 用dụng 十thập 番phiên 顯hiển 明minh 。 此thử 正chánh 審thẩm 定định 能năng 緣duyên 由do 心tâm 見kiến 也dã 。
△# 二nhị 舉cử 喻dụ 定định 處xứ 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 知tri 汝nhữ 所sở 說thuyết (# 至chí 唯duy 心tâm 與dữ 目mục 。 今kim 何hà 所sở 在tại 。
此thử 徵trưng 定định 心tâm 目mục 之chi 處xứ 也dã 。 染nhiễm 污ô 名danh 塵trần 。 擾nhiễu 亂loạn 曰viết 勞lao 。 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 。 即tức 根căn 隨tùy 煩phiền 惱não 也dã 。 此thử 因nhân 當đương 機cơ 妄vọng 計kế 之chi 目mục 。 正chánh 屬thuộc 浮phù 塵trần 。 本bổn 無vô 能năng 見kiến 。 妄vọng 執chấp 為vi 見kiến 。 所sở 計kế 之chi 心tâm 。 正chánh 屬thuộc 緣duyên 影ảnh 。 本bổn 非phi 是thị 心tâm 。 妄vọng 計kế 為vi 心tâm 。 且thả 復phục 謬mậu 謂vị 愛ái 樂nhạo 為vi 心tâm 。 正chánh 是thị 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 將tương 奴nô 作tác 郎lang 。 顛điên 倒đảo 甚thậm 矣hĩ 。 喻dụ 中trung 國quốc 王vương 者giả 。 即tức 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 也dã 。 賊tặc 者giả 。 即tức 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 生sanh 滅diệt 妄vọng 想tưởng 也dã 。 即tức 阿A 難Nan 所sở 計kế 之chi 愛ái 樂nhạo 心tâm 也dã 。 侵xâm 者giả 。 以dĩ 真chân 為vi 妄vọng 轉chuyển 。 猶do 國quốc 之chi 被bị 賊tặc 侵xâm 也dã 。 發phát 兵binh 討thảo 除trừ 。 喻dụ 請thỉnh 定định 進tiến 修tu 也dã 。 賊tặc 所sở 在tại 者giả 。 即tức 此thử 妄vọng 計kế 心tâm 目mục 之chi 下hạ 落lạc 也dã 。 謂vị 汝nhữ 既ký 已dĩ 知tri 愛ái 樂nhạo 是thị 心tâm 。 見kiến 相tương/tướng 是thị 目mục 。 令linh 汝nhữ 流lưu 轉chuyển 。 皆giai 此thử 為vi 患hoạn 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 心tâm 之chi 與dữ 目mục 。 今kim 何hà 在tại 耶da 。 此thử 正chánh 雙song 徵trưng 心tâm 目mục 之chi 處xứ 所sở 也dã 。 此thử 雖tuy 心tâm 目mục 並tịnh 徵trưng 。 然nhiên 重trọng/trùng 在tại 心tâm 而nhi 目mục 唯duy 帶đái 言ngôn 之chi 耳nhĩ 。 須tu 知tri 如Như 來Lai 向hướng 下hạ 所sở 破phá 者giả 。 賊tặc 也dã 。 妄vọng 心tâm 也dã 。 然nhiên 此thử 妄vọng 心tâm 之chi 賊tặc 。 本bổn 無vô 處xứ 所sở 。 眾chúng 生sanh 迷mê 而nhi 不bất 知tri 。 認nhận 妄vọng 為vi 心tâm 。 以dĩ 賊tặc 作tác 子tử 。 執chấp 為vi 有hữu 處xứ 。 是thị 以dĩ 七thất 番phiên 徵trưng 斥xích 惟duy 明minh 無vô 處xứ 而nhi 已dĩ 。
△# 三tam 執chấp 心tâm 在tại 內nội (# 二nhị )# 一nhất 正chánh 執chấp 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 至chí 如như 是thị 識thức 心tâm 。 實thật 居cư 身thân 內nội 。
此thử 當đương 機cơ 執chấp 心tâm 在tại 內nội 也dã 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 者giả 。 通thông 指chỉ 三tam 界giới 而nhi 言ngôn 之chi 也dã 。 十thập 種chủng 者giả 。 即tức 十thập 二nhị 類loại 中trung 。 除trừ 去khứ 空không 散tán 消tiêu 沉trầm 無vô 身thân 相tướng 也dã 。 精tinh 神thần 化hóa 為vi 土thổ 木mộc 。 無vô 心tâm 想tưởng 也dã 。 以dĩ 此thử 二nhị 種chủng 非phi 有hữu 心tâm 眼nhãn 。 餘dư 則tắc 皆giai 有hữu 。 故cố 惟duy 曰viết 十thập 種chủng 耳nhĩ 。 異dị 生sanh 者giả 。 以dĩ 凡phàm 夫phu 造tạo 業nghiệp 。 各các 各các 不bất 同đồng 。 是thị 以dĩ 感cảm 果quả 互hỗ 有hữu 差sai 別biệt 。 故cố 名danh 異dị 生sanh 。 縱túng/tung 觀quán 者giả 謂vị 如Như 來Lai 蓮liên 目mục 。 固cố 不bất 同đồng 於ư 異dị 生sanh 。 然nhiên 觀quán 其kỳ 所sở 在tại 。 則tắc 於ư 異dị 生sanh 一nhất 也dã 。 青thanh 蓮liên 眼nhãn 者giả 。 以dĩ 天Thiên 竺Trúc 青thanh 蓮liên 花hoa 瓣# 修tu 長trường/trưởng 而nhi 廣quảng 。 青thanh 白bạch 分phân 明minh 。 有hữu 大đại 人nhân 目mục 相tương/tướng 。 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 。 浮phù 根căn 者giả 。 即tức 浮phù 塵trần 根căn 也dã 。 四tứ 塵trần 者giả 。 即tức 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 以dĩ 勝thắng 義nghĩa 屬thuộc 不bất 可khả 見kiến 。 故cố 不bất 言ngôn 之chi 。 蓋cái 此thử 答đáp 辭từ 。 尊tôn 者giả 意ý 謂vị 。 十thập 生sanh 以dĩ 心tâm 居cư 內nội 。 則tắc 我ngã 之chi 心tâm 亦diệc 在tại 身thân 內nội 。 佛Phật 眼nhãn 既ký 在tại 佛Phật 面diện 。 則tắc 我ngã 之chi 目mục 。 亦diệc 在tại 我ngã 面diện 。 此thử 理lý 顯hiển 然nhiên 。 有hữu 何hà 難nạn/nan 辯biện 。 即tức 此thử 面diện 上thượng 身thân 中trung 。 乃nãi 心tâm 目mục 之chi 定định 在tại 也dã 。 故cố 決quyết 之chi 曰viết 。 如như 是thị 識thức 心tâm 。 實thật 居cư 身thân 內nội 。 須tu 知tri 此thử 處xứ 正chánh 是thị 一nhất 經kinh 。 要yếu 關quan 當đương 機cơ 漏lậu 逗đậu 如Như 來Lai 把bả 柄bính 也dã 。 以dĩ 所sở 認nhận 之chi 目mục 。 即tức 是thị 浮phù 塵trần 。 故cố 後hậu 破phá 云vân 。 汝nhữ 在tại 室thất 中trung 。 門môn 能năng 見kiến 否phủ/bĩ 。 則tắc 諸chư 已dĩ 死tử 。 尚thượng 有hữu 眼nhãn 存tồn 。 云vân 何hà 不bất 見kiến 。 所sở 認nhận 之chi 心tâm 即tức 是thị 識thức 心tâm 。 乃nãi 無vô 常thường 妄vọng 識thức 。 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 正chánh 屬thuộc 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 。 故cố 後hậu 經Kinh 云vân 。 一nhất 迷mê 為vi 心tâm 。 決quyết 定định 惑hoặc 為vi 。 色sắc 身thân 之chi 內nội 者giả 。 是thị 也dã 。 所sở 以dĩ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 不bất 能năng 解giải 脫thoát 者giả 。 皆giai 由do 誤ngộ 認nhận 識thức 心tâm 。 為vi 真chân 主chủ 人nhân 也dã 。
△# 二nhị 例lệ 定định 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 今kim 現hiện 坐tọa 。 至chí 故cố 我ngã 在tại 堂đường 。 得đắc 遠viễn 瞻chiêm 見kiến 。
此thử 例lệ 定định 者giả 。 共cộng 有hữu 三tam 番phiên 問vấn 答đáp 。 佛Phật 因nhân 當đương 機cơ 執chấp 心tâm 在tại 內nội 。 滿mãn 腔# 自tự 是thị 以dĩ 為vi 必tất 然nhiên 。 所sở 以dĩ 不bất 論luận 心tâm 之chi 是thị 非phi 。 故cố 且thả 先tiên 與dữ 例lệ 定định 。 後hậu 施thí 破phá 斥xích 。 使sử 無vô 逃đào 遁độn 。 此thử 正chánh 如Như 來Lai 善thiện 說thuyết 法Pháp 要yếu 也dã 。 故cố 佛Phật 告cáo 下hạ 。 至chí 實thật 在tại 堂đường 外ngoại 。 此thử 一nhất 問vấn 一nhất 答đáp 。 乃nãi 例lệ 定định 內nội 外ngoại 之chi 境cảnh 也dã 。 以dĩ 堂đường 在tại 園viên 中trung 。 林lâm 居cư 堂đường 外ngoại 。 則tắc 內nội 外ngoại 之chi 境cảnh 定định 矣hĩ 。 梵Phạn 語ngữ 須tu 達đạt 多đa 。 此thử 云vân 給cấp 孤cô 。 以dĩ 此thử 長trưởng 者giả 常thường 行hành 惠huệ 施thí 。 周chu 給Cấp 孤Cô 獨Độc 。 故cố 立lập 是thị 名danh 。 即tức 施thí 園viên 建kiến 剎sát 之chi 檀đàn 越việt 也dã 。 自tự 阿A 難Nan 汝nhữ 今kim 堂đường 中trung 下hạ 。 至chí 方phương 矚chú 林lâm 園viên 。 此thử 第đệ 二nhị 番phiên 問vấn 答đáp 。 乃nãi 例lệ 定định 見kiến 之chi 內nội 外ngoại 也dã 。 以dĩ 當đương 機cơ 在tại 內nội 之chi 心tâm 。 必tất 先tiên 見kiến 於ư 內nội 。 而nhi 後hậu 見kiến 於ư 外ngoại 故cố 。 阿A 難Nan 汝nhữ 矚chú 下hạ 。 至chí 得đắc 遠viễn 矚chú 見kiến 。 此thử 第đệ 三tam 番phiên 問vấn 答đáp 。 乃nãi 例lệ 定định 遠viễn 見kiến 之chi 因nhân 由do 也dã 。 蓋cái 以dĩ 講giảng 堂đường 例lệ 身thân 。 阿A 難Nan 例lệ 心tâm 。 如Như 來Lai 大đại 眾chúng 例lệ 臟tạng 腑phủ 。 戶hộ 牖dũ 例lệ 根căn 。 此thử 以dĩ 現hiện 前tiền 易dị 明minh 之chi 事sự 而nhi 例lệ 之chi 也dã 。
△# 四tứ 懸huyền 示thị 定định 名danh 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 至chí 阿A 難Nan 頂đảnh 禮lễ 。 伏phục 受thọ 慈từ 旨chỉ 。
此thử 欲dục 破phá 妄vọng 心tâm 。 而nhi 先tiên 示thị 定định 名danh 者giả 。 以dĩ 妄vọng 心tâm 無vô 處xứ 。 即tức 真chân 定định 現hiện 前tiền 也dã 。 摩ma 頂đảnh 者giả 。 以dĩ 表biểu 慈từ 悲bi 攝nhiếp 受thọ 之chi 意ý 。 如như 父phụ 之chi 囑chúc 子tử 。 拊phụ 臂tý 而nhi 告cáo 也dã 。 然nhiên 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 安an 慰úy 其kỳ 心tâm 。 令linh 無vô 恐khủng 懼cụ 。 二nhị 囑chúc 其kỳ 諦đế 受thọ 。 令linh 不bất 忘vong 失thất 。 三tam 示thị 今kim 許hứa 說thuyết 。 無vô 有hữu 虗hư 妄vọng 。 故cố 舒thư 其kỳ 手thủ 。 以dĩ 現hiện 慈từ 愍mẫn 之chi 相tướng 也dã 。 三tam 摩ma 提đề 者giả 。 或hoặc 云vân 三tam 摩ma 地địa 。 或hoặc 云vân 三tam 昧muội 。 新tân 翻phiên 等đẳng 持trì 。 以dĩ 雙song 離ly 沉trầm 掉trạo 為vi 等đẳng 。 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 為vi 持trì 。 古cổ 翻phiên 正chánh 受thọ 。 以dĩ 不bất 受thọ 諸chư 受thọ 。 故cố 稱xưng 正chánh 受thọ 。 亦diệc 翻phiên 正chánh 定định 。 以dĩ 揀giản 非phi 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 偏thiên 邪tà 之chi 定định 。 故cố 名danh 為vi 正chánh 。 此thử 是thị 一nhất 經kinh 所sở 詮thuyên 大đại 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 。 乃nãi 諸chư 定định 之chi 共cộng 王vương 也dã 。 不bất 比tỉ 當đương 機cơ 所sở 請thỉnh 三tam 名danh 之chi 一nhất 。 彼bỉ 為vi 總tổng 中trung 之chi 別biệt 。 此thử 則tắc 別biệt 中trung 之chi 總tổng 也dã 。 然nhiên 具cụ 多đa 義nghĩa 。 有hữu 真Chân 諦Đế 三tam 昧muội 俗tục 諦đế 三tam 昧muội 中trung 諦đế 三tam 昧muội 。 又hựu 有hữu 次thứ 第đệ 三tam 諦đế 三tam 昧muội 圓viên 融dung 三tam 諦đế 三tam 昧muội 。 今kim 是thị 圓viên 融dung 三tam 諦đế 三tam 昧muội 。 統thống 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 三tam 昧muội 。 悉tất 入nhập 其kỳ 中trung 。 故cố 名danh 為vi 王vương 。 舊cựu 解giải 見kiến 此thử 與dữ 問vấn 似tự 同đồng 。 遂toại 添# 蛇xà 足túc 。 割cát 裂liệt 牽khiên 配phối 。 故cố 於ư 經kinh 旨chỉ 。 多đa 不bất 相tương 當đương 。 皆giai 由do 不bất 達đạt 當đương 機cơ 所sở 請thỉnh 。 乃nãi 舉cử 總tổng 中trung 之chi 別biệt 。 而nhi 如Như 來Lai 所sở 示thị 。 即tức 是thị 別biệt 中trung 之chi 總tổng 耳nhĩ 。 然nhiên 此thử 真Chân 諦Đế 三tam 昧muội 。 即tức 奢Xa 摩Ma 他Tha 所sở 成thành 。 俗tục 諦đế 三tam 昧muội 。 即tức 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 所sở 成thành 。 中trung 諦đế 三tam 昧muội 。 即tức 禪thiền 那na 所sở 成thành 。 又hựu 真Chân 諦Đế 三tam 昧muội 止chỉ 見kiến 思tư 惑hoặc 。 俗tục 諦đế 三tam 昧muội 止chỉ 塵trần 沙sa 惑hoặc 。 中trung 諦đế 三tam 昧muội 止chỉ 無vô 明minh 惑hoặc 。 即tức 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 真Chân 諦Đế 三tam 昧muội 發phát 明minh 空không 觀quán 。 俗tục 諦đế 三tam 昧muội 發phát 明minh 假giả 觀quán 。 中trung 諦đế 三tam 昧muội 發phát 明minh 中trung 觀quán 。 即tức 三Tam 摩Ma 提Đề 三tam 諦đế 之chi 理lý 。 無vô 惑hoặc 可khả 破phá 。 無vô 觀quán 可khả 立lập 。 而nhi 破phá 而nhi 立lập 。 即tức 禪thiền 那na 也dã 。 佛Phật 頂đảnh 首thủ 楞lăng 。 嚴nghiêm 義nghĩa 見kiến 題đề 中trung 。 王vương 者giả 。 乃nãi 是thị 諸chư 三tam 昧muội 中trung 。 最tối 尊tôn 上thượng 故cố 。 又hựu 入nhập 此thử 三tam 昧muội 。 即tức 統thống 攝nhiếp 一nhất 切thiết 三tam 昧muội 。 故cố 具cụ 足túc 萬vạn 行hạnh 者giả 。 言ngôn 此thử 自tự 性tánh 本bổn 定định 。 如như 如như 意ý 珠châu 王vương 。 而nhi 其kỳ 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。 無vô 不bất 備bị 足túc 者giả 也dã 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 者giả 。 正chánh 顯hiển 此thử 定định 乃nãi 諸chư 聖thánh 共cộng 由do 之chi 要yếu 道đạo 也dã 。 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 者giả 。 以dĩ 稱xưng 性tánh 所sở 起khởi 福phước 慧tuệ 二nhị 嚴nghiêm 。 還hoàn 嚴nghiêm 自tự 性tánh 。 即tức 性tánh 修tu 不bất 二nhị 。 名danh 妙Diệu 莊Trang 嚴Nghiêm 也dã 。 路lộ 者giả 。 以dĩ 始thỉ 從tùng 乾can/kiền/càn 慧tuệ 。 終chung 至chí 等đẳng 覺giác 。 皆giai 依y 此thử 定định 修tu 行hành 。 以dĩ 為vi 趣thú 進tiến 之chi 路lộ 也dã 。 蓋cái 摩ma 頂đảnh 者giả 。 示thị 愛ái 也dã 。 禮lễ 足túc 者giả 。 表biểu 敬kính 也dã 。 上thượng 愛ái 下hạ 則tắc 摩ma 頂đảnh 。 下hạ 敬kính 上thượng 故cố 禮lễ 足túc 。 足túc 見kiến 當đương 時thời 法Pháp 會hội 師sư 資tư 之chi 愛ái 敬kính 也dã 如như 此thử 。
△# 五ngũ 正chánh 為vi 斥xích 破phá (# 二nhị )# 一nhất 引dẫn 例lệ 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 至chí 能năng 見kiến 林lâm 泉tuyền 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
此thử 佛Phật 略lược 引dẫn 前tiền 文văn 以dĩ 比tỉ 例lệ 也dã 。 蓋cái 身thân 在tại 講giảng 堂đường 。 例lệ 心tâm 在tại 身thân 內nội 。 因nhân 戶hộ 牖dũ 而nhi 矚chú 林lâm 園viên 者giả 。 例lệ 由do 因nhân 諸chư 根căn 而nhi 知tri 外ngoại 境cảnh 也dã 。 眾chúng 生sanh 者giả 。 例lệ 在tại 內nội 心tâm 也dã 。 在tại 堂đường 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。 見kiến 堂đường 外ngoại 者giả 。 正chánh 例lệ 在tại 內nội 。 不bất 知tri 其kỳ 內nội 。 而nhi 單đơn 知tri 其kỳ 外ngoại 也dã 。 阿A 難Nan 至chí 是thị 。 見kiến 前tiền 後hậu 比tỉ 例lệ 。 皆giai 不bất 相tương 當đương 。 故cố 轉chuyển 答đáp 言ngôn 。 若nhược 是thị 在tại 堂đường 。 不bất 先tiên 見kiến 堂đường 中trung 如Như 來Lai 。 而nhi 返phản 見kiến 堂đường 外ngoại 之chi 林lâm 泉tuyền 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 可khả 見kiến 在tại 內nội 全toàn 不bất 知tri 內nội 。 而nhi 返phản 能năng 知tri 外ngoại 者giả 。 更cánh 無vô 是thị 處xứ 也dã 。
△# 二nhị 正chánh 破phá 。
阿A 難Nan 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 汝nhữ 之chi 心tâm 靈linh 。 至chí 住trú 在tại 身thân 內nội 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 者giả 。 乃nãi 合hợp 定định 也dã 。 謂vị 汝nhữ 所sở 計kế 心tâm 在tại 身thân 中trung 。 亦diệc 如như 是thị 在tại 堂đường 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。 而nhi 反phản 見kiến 外ngoại 物vật 者giả 。 無vô 以dĩ 異dị 也dã 。 心tâm 靈linh 者giả 。 以dĩ 心tâm 為vi 萬vạn 物vật 之chi 最tối 靈linh 也dã 。 一nhất 切thiết 明minh 了liễu 者giả 。 謂vị 凡phàm 心tâm 所sở 在tại 之chi 處xứ 。 是thị 必tất 分phân 明minh 而nhi 了liễu 知tri 也dã 。 了liễu 知tri 內nội 身thân 者giả 。 言ngôn 當đương 先tiên 知tri 腑phủ 臟tạng 也dã 。 頗phả 者giả 可khả 也dã 。 言ngôn 依y 汝nhữ 所sở 計kế 。 即tức 今kim 世thế 間gian 可khả 曾tằng 見kiến 有hữu 如như 是thị 眾chúng 生sanh 。 先tiên 見kiến 腑phủ 臟tạng 。 而nhi 後hậu 觀quán 外ngoại 之chi 物vật 象tượng 者giả 耶da 。 然nhiên 身thân 內nội 容dung 有hữu 。 不bất 可khả 見kiến 者giả 。 亦diệc 有hữu 不bất 可khả 不bất 見kiến 者giả 。 何hà 則tắc 。 若nhược 謂vị 心tâm 不bất 自tự 見kiến 其kỳ 心tâm 。 亦diệc 如như 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 其kỳ 眼nhãn 。 而nhi 肝can 脾tì 胃vị 者giả 。 最tối 近cận 於ư 心tâm 。 亦diệc 若nhược 眼nhãn 之chi 不bất 見kiến 眉mi 睫tiệp 。 斯tư 亦diệc 可khả 矣hĩ 。 然nhiên 縱túng/tung 不bất 見kiến 心tâm 肝can 脾tì 胃vị 。 如như 爪trảo 之chi 生sanh 髮phát 之chi 長trường/trưởng 筋cân 之chi 轉chuyển 脉mạch 之chi 搖dao 。 是thị 皆giai 在tại 內nội 。 而nhi 於ư 心tâm 疎sơ 且thả 遠viễn 者giả 。 理lý 合hợp 明minh 了liễu 。 如như 何hà 遠viễn 近cận 之chi 處xứ 。 俱câu 不bất 能năng 知tri 耶da 。 設thiết 若nhược 汝nhữ 心tâm 必tất 然nhiên 在tại 內nội 。 而nhi 且thả 不bất 知tri 內nội 物vật 。 云vân 何hà 反phản 能năng 知tri 外ngoại 物vật 耶da 。 若nhược 是thị 則tắc 於ư 。 在tại 堂đường 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。 而nhi 反phản 見kiến 林lâm 泉tuyền 者giả 。 何hà 以dĩ 異dị 乎hồ 。 是thị 故cố 下hạ 結kết 破phá 。 正chánh 謂vị 汝nhữ 言ngôn 覺giác 了liễu 。 知tri 見kiến 之chi 心tâm 。 若nhược 果quả 住trú 在tại 身thân 內nội 。 而nhi 又hựu 不bất 知tri 其kỳ 內nội 者giả 。 斷đoạn 無vô 是thị 處xứ 也dã 。 如như 在tại 講giảng 堂đường 不bất 見kiến 堂đường 內nội 如Như 來Lai 。 而nhi 見kiến 堂đường 外ngoại 林lâm 泉tuyền 者giả 。 亦diệc 無vô 是thị 處xứ 也dã 。 而nhi 下hạ 文văn 六lục 處xứ 不bất 過quá 一nhất 時thời 逼bức 成thành 展triển 轉chuyển 之chi 謬mậu 計kế 耳nhĩ 。
△# 二nhị 破phá 在tại 外ngoại (# 二nhị )# 一nhất 轉chuyển 計kế 。
阿A 難Nan 稽khể 首thủ 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 至chí 同đồng 佛Phật 了liễu 義nghĩa 。 得đắc 無vô 妄vọng 耶da 。
此thử 執chấp 心tâm 在tại 外ngoại 也dã 。 因nhân 聞văn 佛Phật 說thuyết 必tất 不bất 內nội 知tri 。 云vân 何hà 知tri 外ngoại 。 當đương 機cơ 。 至chí 此thử 即tức 生sanh 謬mậu 解giải 。 意ý 謂vị 。 佛Phật 說thuyết 我ngã 心tâm 在tại 外ngoại 。 情tình 見kiến 乎hồ 辭từ 。 故cố 曰viết 我ngã 聞văn 如như 是thị 法Pháp 音âm 。 悟ngộ 知tri 者giả 。 以dĩ 不bất 見kiến 身thân 內nội 。 悟ngộ 知tri 不bất 在tại 身thân 內nội 。 以dĩ 了liễu 見kiến 身thân 外ngoại 。 悟ngộ 知tri 必tất 在tại 身thân 外ngoại 。 故cố 決quyết 之chi 曰viết 。 實thật 居cư 身thân 外ngoại 。 良lương 以dĩ 我ngã 心tâm 如như 燈đăng 。 我ngã 身thân 如như 室thất 。 佛Phật 謂vị 心tâm 若nhược 在tại 內nội 。 宜nghi 先tiên 見kiến 內nội 而nhi 後hậu 及cập 外ngoại 者giả 。 譬thí 如như 燈đăng 然nhiên 室thất 中trung 。 必tất 能năng 先tiên 照chiếu 室thất 內nội 。 從tùng 其kỳ 室thất 門môn 。 後hậu 及cập 庭đình 際tế 。 今kim 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 見kiến 身thân 中trung 。 獨độc 見kiến 身thân 外ngoại 者giả 。 此thử 如như 燈đăng 居cư 室thất 外ngoại 。 不bất 能năng 照chiếu 室thất 。 是thị 則tắc 在tại 外ngoại 之chi 義nghĩa 。 必tất 然nhiên 明minh 白bạch 。 將tương 無vô 惑hoặc 矣hĩ 。 同đồng 佛Phật 者giả 。 以dĩ 佛Phật 言ngôn 心tâm 不bất 在tại 內nội 。 我ngã 悟ngộ 心tâm 居cư 身thân 外ngoại 。 故cố 言ngôn 同đồng 佛Phật 了liễu 義nghĩa 。 無vô 妄vọng 者giả 。 謂vị 豈khởi 得đắc 仍nhưng 似tự 前tiền 來lai 在tại 內nội 之chi 妄vọng 耶da 。 此thử 則tắc 在tại 外ngoại 決quyết 無vô 妄vọng 矣hĩ 。
△# 二nhị 斥xích 破phá (# 二nhị )# 一nhất 立lập 例lệ 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 至chí 云vân 何hà 一nhất 人nhân 。 能năng 令linh 眾chúng 飽bão 。
此thử 佛Phật 設thiết 喻dụ 。 以dĩ 例lệ 明minh 心tâm 不bất 在tại 外ngoại 也dã 。 夫phu 心tâm 既ký 在tại 外ngoại 。 則tắc 身thân 與dữ 心tâm 。 分phần/phân 而nhi 為vi 二nhị 矣hĩ 。 亦diệc 似tự 兩lưỡng 人nhân 自tự 不bất 相tương 涉thiệp 。 故cố 問vấn 之chi 曰viết 。 一nhất 人nhân 食thực 時thời 。 諸chư 人nhân 飽bão 否phủ 。 當đương 機cơ 即tức 答đáp 云vân 不phủ 也dã 。 以dĩ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 軀khu 命mạng 不bất 同đồng 。 豈khởi 能năng 一nhất 食thực 而nhi 令linh 眾chúng 飽bão 。 若nhược 然nhiên 則tắc 知tri 心tâm 在tại 於ư 外ngoại 。 自tự 不bất 知tri 身thân 。 而nhi 當đương 機cơ 之chi 計kế 。 又hựu 不bất 成thành 矣hĩ 。 適thích 謂vị 適thích 纔tài 。 摶đoàn 食thực 者giả 。 亦diệc 名danh 段đoạn 食thực 。 謂vị 有hữu 形hình 段đoạn 可khả 摶đoàn 取thủ 也dã 。 於ư 四tứ 食thực 中trung 。 揀giản 非phi 思tư 觸xúc 識thức 也dã 。 宿túc 即tức 止chỉ 也dã 。 猶do 云vân 今kim 日nhật 已dĩ 止chỉ 。 待đãi 經kinh 宿túc 而nhi 方phương 用dụng 齋trai 也dã 。
△# 二nhị 正chánh 破phá 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 若nhược 汝nhữ 覺giác 了liễu 。 至chí 住trụ 在tại 身thân 外ngoại 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
此thử 正chánh 破phá 心tâm 在tại 外ngoại 也dã 。 覺giác 了liễu 心tâm 者giả 。 謂vị 一nhất 見kiến 便tiện 覺giác 了liễu 知tri 之chi 心tâm 也dã 。 若nhược 是thị 實thật 居cư 身thân 外ngoại 。 則tắc 身thân 外ngoại 於ư 心tâm 。 心tâm 外ngoại 於ư 身thân 。 身thân 心tâm 相tương 離ly 。 而nhi 自tự 不bất 相tương 涉thiệp 。 然nhiên 則tắc 心tâm 所sở 知tri 者giả 。 身thân 不bất 能năng 覺giác 。 身thân 所sở 有hữu 覺giác 。 心tâm 亦diệc 不bất 知tri 。 正chánh 如như 一nhất 人nhân 喫khiết 食thực 。 難nạn/nan 令linh 眾chúng 飽bão 。 無vô 以dĩ 異dị 矣hĩ 。 此thử 正chánh 辯biện 非phi 外ngoại 也dã 。 我ngã 今kim 示thị 汝nhữ 下hạ 。 驗nghiệm 非phi 外ngoại 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 兜đâu 羅la 。 此thử 云vân 細tế 香hương 。 以dĩ 白bạch 淨tịnh 細tế 軟nhuyễn 而nhi 香hương 。 佛Phật 手thủ 似tự 之chi 。 故cố 名danh 兜Đâu 羅La 綿miên 手thủ 。 又hựu 樹thụ 名danh 。 綿miên 從tùng 樹thụ 生sanh 。 如như 此thử 方phương 之chi 木mộc 綿miên 也dã 。 亦diệc 云vân 霜sương 。 或hoặc 云vân 氷băng 。 皆giai 從tùng 色sắc 言ngôn 之chi 也dã 。 如như 是thị 者giả 。 謂vị 眼nhãn 見kiến 時thời 。 心tâm 即tức 分phân 別biệt 。 正chánh 如như 是thị 言ngôn 也dã 。 若nhược 然nhiên 則tắc 身thân 心tâm 原nguyên 相tương 知tri 。 而nhi 不bất 相tương 外ngoại 矣hĩ 。 云vân 何hà 執chấp 心tâm 言ngôn 在tại 外ngoại 耶da 。 是thị 故cố 下hạ 乃nãi 結kết 破phá 之chi 語ngữ 也dã 。
△# 三tam 破phá 潛tiềm 根căn (# 二nhị )# 一nhất 轉chuyển 計kế 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 如như 佛Phật 所sở 言ngôn 。 至chí 無vô 障chướng 礙ngại 者giả 。 潛tiềm 根căn 內nội 故cố 。
此thử 執chấp 心tâm 潛tiềm 根căn 內nội 也dã 。 如như 佛Phật 所sở 言ngôn 下hạ 。 牒điệp 前tiền 言ngôn 而nhi 起khởi 後hậu 文văn 也dã 。 我ngã 今kim 思tư 惟duy 。 知tri 在tại 一nhất 處xứ 者giả 。 揀giản 非phi 前tiền 來lai 內nội 外ngoại 之chi 兩lưỡng 處xứ 也dã 。 今kim 何hà 在tại 者giả 。 正chánh 徵trưng 所sở 言ngôn 之chi 處xứ 也dã 。 當đương 機cơ 以dĩ 不bất 見kiến 內nội 。 能năng 見kiến 外ngoại 。 遂toại 成thành 潛tiềm 根căn 之chi 計kế 。 潛tiềm 即tức 藏tạng 也dã 。 謂vị 藏tạng 伏phục 於ư 根căn 中trung 也dã 。 猶do 如như 有hữu 人nhân 。 至chí 隨tùy 即tức 分phân 別biệt 。 此thử 喻dụ 說thuyết 也dã 。 以dĩ 明minh 潛tiềm 伏phục 根căn 裏lý 。 一nhất 句cú 之chi 義nghĩa 。 瑠lưu 璃ly 寶bảo 名danh 。 其kỳ 質chất 明minh 徹triệt 。 椀# 即tức 眼nhãn 鏡kính 之chi 類loại 。 此thử 以dĩ 能năng 合hợp 瑠lưu 璃ly 。 喻dụ 如như 眼nhãn 之chi 浮phù 根căn 。 以dĩ 所sở 合hợp 眼nhãn 根căn 。 喻dụ 如như 識thức 心tâm 。 以dĩ 瑠lưu 璃ly 不bất 礙ngại 眼nhãn 見kiến 。 如như 眼nhãn 根căn 不bất 礙ngại 心tâm 見kiến 也dã 。 觀quán 當đương 機cơ 在tại 此thử 。 即tức 有hữu 眼nhãn 見kiến 心tâm 知tri 之chi 意ý 。 但đãn 未vị 明minh 言ngôn 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 亦diệc 不bất 理lý 會hội 。 乃nãi 經kinh 義nghĩa 之chi 妙diệu 也dã 。 然nhiên 下hạ 負phụ 墮đọa 處xứ 。 正chánh 在tại 隨tùy 見kiến 隨tùy 別biệt 及cập 法pháp 喻dụ 不bất 齊tề 之chi 過quá 也dã 。 然nhiên 我ngã 覺giác 了liễu 等đẳng 。 無vô 非phi 委ủy 曲khúc 欲dục 脫thoát 上thượng 文văn 既ký 不bất 知tri 內nội 。 而nhi 能năng 見kiến 外ngoại 之chi 過quá 也dã 。 意ý 謂vị 。 既ký 惟duy 在tại 根căn 。 宜nghi 其kỳ 不bất 見kiến 於ư 內nội 也dã 。 既ký 潛tiềm 根căn 內nội 。 宜nghi 其kỳ 獨độc 見kiến 於ư 外ngoại 也dã 。 何hà 過quá 之chi 有hữu 哉tai 。
△# 二nhị 斥xích 破phá (# 二nhị )# 一nhất 立lập 例lệ 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 至chí )# 瑠lưu 璃ly 籠lung 眼nhãn 實thật 見kiến 瑠lưu 璃ly 。
此thử 躡niếp 當đương 機cơ 之chi 喻dụ 。 而nhi 先tiên 為vi 例lệ 定định 。 以dĩ 便tiện 斥xích 破phá 耳nhĩ 。 意ý 謂vị 。 汝nhữ 既ký 以dĩ 人nhân 之chi 瑠lưu 璃ly 。 喻dụ 汝nhữ 之chi 眼nhãn 根căn 。 以dĩ 人nhân 之chi 眼nhãn 根căn 。 喻dụ 汝nhữ 之chi 識thức 心tâm 。 彼bỉ 人nhân 正chánh 當đương 見kiến 山sơn 河hà 時thời 。 還hoàn 見kiến 瑠lưu 璃ly 否phủ/bĩ 麼ma 。 當đương 機cơ 答đáp 言ngôn 。 如như 是thị 實thật 見kiến 。 此thử 喻dụ 中trung 實thật 見kiến 瑠lưu 璃ly 也dã 。
△# 二nhị 正chánh 破phá 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 心tâm 若nhược 同đồng 。 至chí )# 如như 瑠lưu 璃ly 合hợp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
此thử 正chánh 破phá 心tâm 潛tiềm 根căn 也dã 。 初sơ 四tứ 句cú 明minh 法pháp 喻dụ 不bất 齊tề 之chi 過quá 。 意ý 謂vị 。 汝nhữ 心tâm 潛tiềm 伏phục 眼nhãn 根căn 。 若nhược 是thị 同đồng 彼bỉ 瑠lưu 璃ly 所sở 合hợp 之chi 眼nhãn 者giả 。 汝nhữ 心tâm 正chánh 當đương 見kiến 山sơn 河hà 時thời 。 何hà 不bất 自tự 見kiến 其kỳ 眼nhãn 耶da 。 此thử 法Pháp 中trung 不bất 見kiến 眼nhãn 矣hĩ 。 設thiết 許hứa 見kiến 眼nhãn 。 眼nhãn 即tức 同đồng 境cảnh 。 若nhược 同đồng 於ư 境cảnh 。 無vô 能năng 見kiến 用dụng 。 則tắc 隨tùy 見kiến 隨tùy 即tức 分phân 別biệt 之chi 義nghĩa 。 不bất 得đắc 成thành 矣hĩ 。 既ký 不bất 見kiến 眼nhãn 。 則tắc 又hựu 屬thuộc 法pháp 喻dụ 不bất 齊tề 。 云vân 何hà 說thuyết 心tâm 潛tiềm 根căn 內nội 。 如như 瑠lưu 璃ly 合hợp 耶da 。 此thử 明minh 見kiến 與dữ 不bất 見kiến 。 二nhị 俱câu 負phụ 墮đọa 。 正chánh 是thị 平bình 剖phẫu 玉ngọc 環hoàn 施thí 異dị 餌nhị 。 任nhậm 渠cừ 左tả 右hữu 上thượng 吾ngô 竿can/cán 。 斯tư 乃nãi 如Như 來Lai 雙song 開khai 二nhị 門môn 以dĩ 破phá 之chi 。 是thị 故cố 下hạ 即tức 結kết 破phá 也dã 。
△# 四tứ 破phá 內nội 外ngoại (# 二nhị )# 一nhất 轉chuyển 計kế 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí 名danh 為vi 見kiến 內nội 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。
此thử 雙song 計kế 內nội 外ngoại 也dã 。 以dĩ 初sơ 計kế 在tại 內nội 。 佛Phật 以dĩ 不bất 見kiến 腑phủ 臟tạng 為vi 破phá 。 次thứ 計kế 在tại 外ngoại 。 復phục 招chiêu 身thân 心tâm 相tương 知tri 之chi 難nạn/nan 。 又hựu 計kế 潛tiềm 根căn 。 且thả 乖quai 瑠lưu 璃ly 籠lung 眼nhãn 之chi 喻dụ 。 故cố 此thử 有hữu 內nội 外ngoại 之chi 計kế 。 然nhiên 在tại 當đương 機cơ 。 雖tuy 內nội 外ngoại 雙song 執chấp 。 唯duy 欲dục 曲khúc 成thành 最tối 初sơ 在tại 內nội 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 明minh 不bất 知tri 內nội 而nhi 能năng 見kiến 外ngoại 之chi 故cố 也dã 。 初sơ 云vân 腑phủ 臘lạp 在tại 中trung 。 竅khiếu 穴huyệt 居cư 外ngoại 。 此thử 明minh 眾chúng 生sanh 身thân 相tướng 藏tạng 暗ám 竅khiếu 明minh 者giả 。 是thị 定định 暗ám 為vi 內nội 見kiến 。 明minh 為vi 外ngoại 見kiến 之chi 由do 也dã 。 今kim 我ngã 下hạ 乃nãi 正chánh 立lập 計kế 也dã 。 良lương 由do 有hữu 竅khiếu 則tắc 明minh 故cố 。 開khai 眼nhãn 而nhi 眼nhãn 光quang 向hướng 外ngoại 。 親thân 見kiến 明minh 相tướng 。 如như 主chủ 人nhân 開khai 門môn 而nhi 見kiến 門môn 外ngoại 。 何hà 必tất 心tâm 定định 在tại 外ngoại 。 而nhi 招chiêu 不bất 相tương 干can 之chi 難nạn/nan 耶da 。 有hữu 藏tạng 則tắc 暗ám 。 故cố 見kiến 暗ám 時thời 。 即tức 是thị 見kiến 內nội 。 如như 主chủ 人nhân 閉bế 戶hộ 而nhi 見kiến 暗ám 室thất 。 何hà 必tất 定định 見kiến 心tâm 肝can 脾tì 胃vị 等đẳng 。 然nhiên 後hậu 為vi 見kiến 內nội 耶da 。 二nhị 計kế 若nhược 成thành 。 又hựu 非phi 獨độc 潛tiềm 根căn 裏lý 。 此thử 則tắc 可khả 免miễn 前tiền 三tam 之chi 過quá 矣hĩ 。 然nhiên 所sở 重trọng/trùng 者giả 。 唯duy 在tại 見kiến 暗ám 。 即tức 是thị 見kiến 內nội 。 正chánh 轉chuyển 救cứu 初sơ 難nạn/nan 也dã 。 故cố 佛Phật 下hạ 文văn 惟duy 破phá 見kiến 內nội 而nhi 已dĩ 。 然nhiên 因nhân 三tam 番phiên 負phụ 墮đọa 。 不bất 敢cảm 同đồng 前tiền 自tự 決quyết 。 故cố 曰viết 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 耳nhĩ 。
△# 二nhị 斥xích 破phá (# 三tam )# 一nhất 正chánh 破phá 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 當đương 閉bế 眼nhãn 。 至chí 若nhược 不bất 對đối 者giả 。 云vân 何hà 成thành 見kiến 。
此thử 正chánh 以dĩ 對đối 與dữ 不bất 對đối 。 雙song 牒điệp 而nhi 雙song 破phá 也dã 。 若nhược 與dữ 眼nhãn 對đối 下hạ 。 先tiên 破phá 對đối 。 然nhiên 義nghĩa 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 既ký 對đối 。 則tắc 非phi 在tại 內nội 。 二nhị 者giả 許hứa 內nội 。 則tắc 成thành 暗ám 室thất 焦tiêu 腑phủ 之chi 過quá 。 焦tiêu 即tức 三tam 焦tiêu 。 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 又hựu 元nguyên 也dã 。 以dĩ 天thiên 地địa 有hữu 三tam 元nguyên 之chi 氣khí 。 生sanh 成thành 萬vạn 物vật 。 而nhi 人nhân 法pháp 天thiên 地địa 亦diệc 以dĩ 三tam 元nguyên 之chi 氣khí 資tư 養dưỡng 身thân 形hình 。 腑phủ 乃nãi 六lục 腑phủ 。 即tức 世thế 所sở 謂vị 六lục 腑phủ 者giả 。 五ngũ 藏tạng 之chi 宮cung 府phủ 也dã 。 胃vị 為vi 脾tì 之chi 腑phủ 。 牓# 胱# 為vi 腎thận 之chi 腑phủ 。 三tam 焦tiêu 為vi 命mạng 之chi 府phủ 。 膽đảm 為vi 肝can 之chi 府phủ 。 大đại 腸tràng 小tiểu 腸tràng 。 為vi 心tâm 府phủ 肺phế 府phủ 。 次thứ 破phá 不bất 對đối 。 只chỉ 須tu 云vân 何hà 成thành 見kiến 。 一nhất 句cú 明minh 矣hĩ 。
△# 二nhị 轉chuyển 破phá (# 三tam )# 一nhất 破phá 對đối 內nội 。
若nhược 離ly 外ngoại 見kiến 。 內nội 對đối 所sở 成thành 。 至chí )# 乃nãi 在tại 虗hư 空không 。 何hà 成thành 在tại 內nội 。
恐khủng 彼bỉ 救cứu 云vân 。 開khai 眼nhãn 見kiến 明minh 。 名danh 為vi 對đối 外ngoại 。 閉bế 眼nhãn 見kiến 暗ám 。 名danh 為vi 對đối 內nội 。 則tắc 暗ám 仍nhưng 於ư 眼nhãn 對đối 。 而nhi 亦diệc 不bất 取thủ 。 室thất 暗ám 為vi 焦tiêu 腑phủ 也dã 。 今kim 即tức 牒điệp 而nhi 破phá 之chi 。 既ký 許hứa 對đối 內nội 。 則tắc 開khai 眼nhãn 時thời 亦diệc 可khả 對đối 內nội 而nhi 見kiến 其kỳ 面diện 。 若nhược 開khai 眼nhãn 不bất 能năng 對đối 內nội 而nhi 見kiến 其kỳ 面diện 。 則tắc 閉bế 眼nhãn 亦diệc 何hà 能năng 成thành 對đối 內nội 耶da 。 又hựu 設thiết 許hứa 對đối 內nội 見kiến 面diện 。 則tắc 心tâm 眼nhãn 俱câu 在tại 虗hư 空không 。 仍nhưng 違vi 汝nhữ 心tâm 在tại 內nội 之chi 計kế 矣hĩ 。
△# 二nhị 破phá 在tại 空không 。
若nhược 在tại 虗hư 空không 自tự 體thể 非phi 汝nhữ (# 至chí 汝nhữ 眼nhãn 已dĩ 知tri 。 身thân 合hợp 非phi 覺giác 。
恐khủng 彼bỉ 救cứu 云vân 。 設thiết 許hứa 心tâm 眼nhãn 在tại 空không 。 亦diệc 復phục 何hà 過quá 。 今kim 更cánh 牒điệp 而nhi 破phá 之chi 。 若nhược 在tại 虗hư 空không 。 便tiện 非phi 汝nhữ 體thể 。 則tắc 如Như 來Lai 今kim 見kiến 汝nhữ 面diện 。 即tức 應ưng 如Như 來Lai 。 亦diệc 是thị 汝nhữ 身thân 之chi 眼nhãn 。 且thả 汝nhữ 眼nhãn 既ký 已dĩ 有hữu 知tri 。 則tắc 身thân 應ưng 成thành 不bất 覺giác 矣hĩ 。
△# 三tam 破phá 兩lưỡng 覺giác 。
必tất 汝nhữ 執chấp 言ngôn 。 身thân 眼nhãn 兩lưỡng 覺giác 。 應ưng 有hữu 二nhị 知tri 。 即tức 汝nhữ 一nhất 身thân 。 應ưng 成thành 兩lưỡng 佛Phật 。
此thử 恐khủng 更cánh 轉chuyển 救cứu 云vân 。 眼nhãn 雖tuy 在tại 空không 。 何hà 妨phương 眼nhãn 知tri 。 身thân 亦diệc 隨tùy 覺giác 。 今kim 復phục 破phá 云vân 。 若nhược 許hứa 眼nhãn 在tại 虗hư 空không 。 仍nhưng 更cánh 與dữ 身thân 兩lưỡng 處xứ 皆giai 覺giác 。 則tắc 現hiện 有hữu 二nhị 知tri 。 當đương 成thành 兩lưỡng 佛Phật 矣hĩ 。 夫phu 成thành 佛Phật 時thời 。 雖tuy 化hóa 身thân 無vô 量lượng 。 祇kỳ 如như 月nguyệt 映ánh 千thiên 江giang 。 豈khởi 可khả 謂vị 法Pháp 身thân 有hữu 二nhị 體thể 耶da 。
△# 三tam 結kết 破phá 。
是thị 故cố 應ưng 知tri 。 汝nhữ 言ngôn 見kiến 暗ám 。 名danh 見kiến 內nội 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
是thị 知tri 開khai 眼nhãn 見kiến 明minh 。 既ký 不bất 能năng 返phản 觀quán 其kỳ 面diện 。 則tắc 閉bế 眼nhãn 見kiến 暗ám 。 亦diệc 非phi 對đối 內nội 明minh 矣hĩ 。
△# 五ngũ 破phá 隨tùy 合hợp (# 二nhị )# 一nhất 轉chuyển 計kế 。
阿A 難Nan 言ngôn 我ngã 常thường 聞văn 佛Phật 。 開khai 示thị 四tứ 眾chúng 。 至chí 亦diệc 非phi 內nội 外ngoại 。 中trung 間gian 三tam 處xứ 。
此thử 計kế 心tâm 在tại 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 也dã 。 當đương 機cơ 四tứ 番phiên 被bị 斥xích 。 伎kỹ 倆lưỡng 將tương 窮cùng 。 故cố 謬mậu 引dẫn 昔tích 教giáo 。 以dĩ 為vi 把bả 柄bính 。 殊thù 不bất 知tri 昔tích 說thuyết 心tâm 法pháp 互hỗ 生sanh 者giả 。 謂vị 諸chư 法pháp 本bổn 無vô 。 由do 心tâm 故cố 有hữu 。 心tâm 亦diệc 本bổn 無vô 。 因nhân 法pháp 故cố 有hữu 。 所sở 以dĩ 首thủ 二nhị 句cú 。 明minh 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。 因nhân 心tâm 以dĩ 起khởi 。 次thứ 二nhị 句cú 。 明minh 心tâm 不bất 自tự 生sanh 。 由do 法pháp 而nhi 現hiện 。 正chánh 顯hiển 心tâm 本bổn 不bất 生sanh 。 法pháp 無vô 自tự 性tánh 。 二nhị 俱câu 無vô 體thể 。 乃nãi 心tâm 法pháp 皆giai 空không 之chi 旨chỉ 也dã 。 今kim 反phản 證chứng 緣duyên 心tâm 有hữu 體thể 有hữu 處xứ 。 以dĩ 為vi 在tại 彼bỉ 心tâm 法pháp 偶ngẫu 合hợp 之chi 處xứ 。 可khả 不bất 謬mậu 哉tai 。 且thả 計kế 因nhân 法pháp 而nhi 現hiện 。 思tư 惟duy 妄vọng 想tưởng 。 本bổn 無vô 有hữu 體thể 。 而nhi 妄vọng 謂vị 有hữu 體thể 。 當đương 作tác 自tự 己kỷ 真chân 實thật 心tâm 性tánh 。 此thử 又hựu 謬mậu 之chi 甚thậm 矣hĩ 。 言ngôn 隨tùy 合hợp 隨tùy 有hữu 者giả 。 謂vị 隨tùy 緣duyên 何hà 法pháp 之chi 時thời 。 即tức 心tâm 有hữu 之chi 處xứ 也dã 。 然nhiên 既ký 謂vị 心tâm 隨tùy 法pháp 有hữu 。 而nhi 復phục 於ư 法pháp 合hợp 。 則tắc 法pháp 在tại 外ngoại 。 而nhi 心tâm 亦diệc 在tại 外ngoại 矣hĩ 。 謂vị 非phi 內nội 外ngoại 中trung 間gian 可khả 乎hồ 。 是thị 欲dục 脫thoát 過quá 而nhi 更cánh 招chiêu 過quá 矣hĩ 。
△# 二nhị 斥xích 破phá (# 三tam )# 一nhất 牒điệp 計kế 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 今kim 說thuyết 言ngôn 。 至chí 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 隨tùy 有hữu 者giả 。
當đương 機cơ 雖tuy 則tắc 雙song 迷mê 心tâm 法pháp 互hỗ 生sanh 之chi 旨chỉ 。 而nhi 意ý 惟duy 重trọng/trùng 法pháp 生sanh 心tâm 生sanh 。 且thả 又hựu 不bất 知tri 妄vọng 心tâm 無vô 體thể 。 計kế 此thử 緣duyên 影ảnh 。 以dĩ 為vi 能năng 合hợp 。 種chủng 種chủng 諸chư 法pháp 。 以dĩ 為vi 所sở 合hợp 。 故cố 佛Phật 牒điệp 計kế 。 惟duy 舉cử 此thử 義nghĩa 。 不bất 述thuật 。 全toàn 文văn 。 以dĩ 此thử 正chánh 彼bỉ 妄vọng 計kế 之chi 本bổn 耳nhĩ 。
△# 二nhị 正chánh 破phá (# 二nhị )# 一nhất 破phá 無vô 體thể 。
是thị 心tâm 無vô 體thể 。 則tắc 無vô 所sở 合hợp 。 至chí 因nhân 七thất 塵trần 合hợp 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
此thử 說thuyết 既ký 然nhiên 。 心tâm 由do 法pháp 生sanh 。 是thị 以dĩ 法pháp 為vi 生sanh 心tâm 之chi 體thể 。 而nhi 是thị 心tâm 則tắc 無vô 體thể 矣hĩ 。 若nhược 心tâm 無vô 體thể 。 則tắc 無vô 所sở 合hợp 。 且thả 根căn 塵trần 識thức 三tam 。 須tu 各các 有hữu 體thể 。 方phương 合hợp 之chi 為vi 一nhất 十thập 八bát 界giới 。 設thiết 依y 汝nhữ 執chấp 無vô 體thể 之chi 心tâm 。 而nhi 能năng 有hữu 合hợp 。 若nhược 是thị 則tắc 六lục 塵trần 之chi 外ngoại 。 更cánh 有hữu 一nhất 種chủng 無vô 體thể 七thất 塵trần 。 於ư 此thử 十thập 八bát 界giới 外ngoại 。 另# 添# 一nhất 界giới 。 以dĩ 成thành 十thập 九cửu 無vô 體thể 之chi 界giới 也dã 。 固cố 知tri 是thị 義nghĩa 。 必tất 不bất 然nhiên 矣hĩ 。
△# 二nhị 破phá 有hữu 體thể (# 二nhị )# 一nhất 約ước 內nội 外ngoại 出xuất 與dữ 入nhập 破phá 。
若nhược 有hữu 體thể 者giả 。 如như 汝nhữ 以dĩ 手thủ 。 至chí 若nhược 見kiến 物vật 者giả 。 云vân 何hà 名danh 死tử 。
此thử 謂vị 若nhược 汝nhữ 之chi 心tâm 。 必tất 有hữu 其kỳ 體thể 。 在tại 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 者giả 。 若nhược 爾nhĩ 汝nhữ 且thả 以dĩ 手thủ 自tự 挃trất 其kỳ 身thân 。 挃trất 即tức 觸xúc 也dã 。 謂vị 觸xúc 摩ma 而nhi 按án 揑niết 也dã 。 看khán 此thử 所sở 知tri 之chi 心tâm 。 自tự 何hà 而nhi 來lai 。 若nhược 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 則tắc 非phi 隨tùy 合hợp 隨tùy 有hữu 矣hĩ 。 若nhược 有hữu 所sở 從tùng 來lai 。 還hoàn 是thị 內nội 出xuất 耶da 。 外ngoại 入nhập 耶da 。 設thiết 有hữu 出xuất 入nhập 則tắc 同đồng 前tiền 過quá 。 豈khởi 成thành 隨tùy 合hợp 而nhi 隨tùy 有hữu 乎hồ 。 當đương 機cơ 至chí 此thử 。 因nhân 聞văn 見kiến 中trung 見kiến 面diện 之chi 說thuyết 。 遂toại 生sanh 眼nhãn 見kiến 心tâm 知tri 之chi 疑nghi 。 意ý 謂vị 。 眼nhãn 但đãn 名danh 見kiến 。 心tâm 但đãn 名danh 知tri 。 責trách 心tâm 令linh 見kiến 。 恐khủng 非phi 正chánh 義nghĩa 。 佛Phật 故cố 設thiết 喻dụ 。 以dĩ 顯hiển 知tri 見kiến 惟duy 心tâm 。 遂toại 將tương 當đương 機cơ 喻dụ 心tâm 。 以dĩ 門môn 喻dụ 眼nhãn 。 謂vị 如như 汝nhữ 在tại 室thất 中trung 。 雖tuy 則tắc 因nhân 門môn 見kiến 外ngoại 。 然nhiên 須tu 汝nhữ 身thân 而nhi 後hậu 能năng 見kiến 。 若nhược 非phi 汝nhữ 身thân 。 而nhi 門môn 豈khởi 能năng 自tự 見kiến 之chi 乎hồ 。 法pháp 合hợp 應ưng 云vân 。 雖tuy 然nhiên 因nhân 眼nhãn 見kiến 外ngoại 。 必tất 得đắc 汝nhữ 心tâm 而nhi 後hậu 能năng 見kiến 。 若nhược 非phi 汝nhữ 心tâm 。 而nhi 眼nhãn 豈khởi 能năng 自tự 見kiến 之chi 乎hồ 。 若nhược 唯duy 眼nhãn 見kiến 。 則tắc 諸chư 已dĩ 死tử 云vân 云vân )# 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 可khả 見kiến 知tri 見kiến 唯duy 汝nhữ 一nhất 心tâm 。 安an 得đắc 妄vọng 分phần/phân 謂vị 為vi 心tâm 知tri 眼nhãn 見kiến 可khả 乎hồ 。 此thử 雖tuy 正chánh 破phá 妄vọng 心tâm 。 而nhi 乘thừa 便tiện 兼kiêm 破phá 妄vọng 眼nhãn 。 正chánh 顯hiển 浮phù 根căn 之chi 眼nhãn 。 既ký 非phi 真chân 見kiến 。 而nhi 緣duyên 影ảnh 之chi 心tâm 。 何hà 有hữu 實thật 體thể 者giả 哉tai 。
△# 二nhị 約ước 一nhất 多đa 徧biến 不bất 徧biến 破phá 。
阿A 難Nan 又hựu 覺giác 汝nhữ 了liễu 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 至chí 足túc 應ưng 無vô 知tri 。 今kim 汝nhữ 不bất 然nhiên 。
此thử 拈niêm 上thượng 文văn 。 心tâm 若nhược 有hữu 體thể 一nhất 句cú 。 作tác 四tứ 句cú 分phần/phân 彼bỉ 。 所sở 謂vị 一nhất 多đa 徧biến 不bất 徧biến 也dã 。 初sơ 一nhất 體thể 者giả 。 謂vị 四tứ 支chi 共cộng 一nhất 心tâm 體thể 。 挃trất 一nhất 支chi 時thời 。 而nhi 此thử 四tứ 支chi 應ưng 皆giai 咸hàm 覺giác 。 若nhược 果quả 咸hàm 覺giác 。 則tắc 挃trất 無vô 偏thiên 在tại 。 今kim 挃trất 偏thiên 有hữu 所sở 在tại 。 則tắc 定định 非phi 一nhất 體thể 。 明minh 矣hĩ 。 次thứ 多đa 體thể 者giả 。 以dĩ 一nhất 心tâm 體thể 則tắc 成thành 一nhất 人nhân 。 既ký 多đa 心tâm 體thể 。 則tắc 成thành 多đa 人nhân 。 於ư 多đa 人nhân 中trung 。 何hà 體thể 是thị 汝nhữ 。 三tam 徧biến 體thể 者giả 。 謂vị 一nhất 心tâm 滿mãn 於ư 四tứ 支chi 。 與dữ 前tiền 四tứ 支chi 共cộng 一nhất 心tâm 。 體thể 是thị 同đồng 故cố 。 亦diệc 應ưng 挃trất 一nhất 支chi 。 而nhi 四tứ 支chi 咸hàm 覺giác 也dã 。 四tứ 不bất 徧biến 者giả 。 謂vị 一nhất 心tâm 不bất 能năng 徧biến 應ưng 。 止chỉ 在tại 一nhất 支chi 。 當đương 爾nhĩ 挃trất 頭đầu 而nhi 亦diệc 挃trất 足túc 。 若nhược 頭đầu 覺giác 而nhi 足túc 不bất 覺giác 。 可khả 言ngôn 不bất 徧biến 。 令linh 汝nhữ 不bất 然nhiên 。 何hà 謂vị 以dĩ 頭đầu 足túc 并tinh 挃trất 。 而nhi 必tất 併tinh 知tri 。 又hựu 非phi 不bất 徧biến 。 則tắc 汝nhữ 心tâm 體thể 尚thượng 無vô 定định 在tại 。 豈khởi 有hữu 隨tùy 合hợp 隨tùy 有hữu 之chi 定định 處xứ 哉tai 。
△# 三tam 結kết 破phá 。
是thị 故cố 應ưng 知tri 。 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 則tắc 隨tùy 有hữu 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
無vô 是thị 處xứ 者giả 。 承thừa 上thượng 結kết 云vân 。 來lai 既ký 無vô 從tùng 。 豈khởi 有hữu 隨tùy 合hợp 之chi 處xứ 。 體thể 尚thượng 無vô 定định 。 寧ninh 成thành 隨tùy 有hữu 之chi 義nghĩa 哉tai 。 可khả 見kiến 悉tất 無vô 是thị 處xứ 矣hĩ 。
△# 六lục 破phá 中trung 間gian 二nhị )# 一nhất 破phá 泛phiếm 計kế (# 二nhị )# 一nhất 泛phiếm 計kế 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 我ngã 亦diệc 聞văn 佛Phật 。 至chí 復phục 內nội 無vô 見kiến 。 當đương 在tại 中trung 間gian 。
此thử 泛phiếm 計kế 心tâm 在tại 中trung 間gian 也dã 。 然nhiên 當đương 機cơ 但đãn 知tri 引dẫn 證chứng 。 而nhi 不bất 知tri 佛Phật 說thuyết 。 心tâm 不bất 在tại 內nội 。 亦diệc 不bất 在tại 外ngoại 。 正chánh 為vi 顯hiển 示thị 心tâm 無vô 體thể 相tướng 。 亦diệc 無vô 方phương 隅ngung 。 以dĩ 明minh 無vô 在tại 無vô 不bất 在tại 。 無vô 相tướng 無vô 不bất 相tương 。 乃nãi 真chân 心tâm 實thật 相tướng 之chi 義nghĩa 也dã 。 今kim 者giả 混hỗn 引dẫn 昔tích 教giáo 。 附phụ 會hội 妄vọng 計kế 。 且thả 以dĩ 思tư 惟duy 緣duyên 影ảnh 。 推thôi 求cầu 內nội 外ngoại 處xứ 所sở 。 卜bốc 度độ 是thị 非phi 心tâm 相tương/tướng 。 是thị 則tắc 宛uyển 成thành 有hữu 相tương/tướng 有hữu 在tại 。 可khả 不bất 謬mậu 乎hồ 。 如như 謂vị 心tâm 若nhược 在tại 內nội 。 應ưng 有hữu 所sở 見kiến 。 今kim 又hựu 無vô 所sở 見kiến 。 心tâm 若nhược 在tại 外ngoại 。 應ưng 不bất 相tương 知tri 。 今kim 又hựu 相tương 知tri 。 內nội 無vô 知tri 故cố 。 在tại 內nội 不bất 成thành 。 身thân 心tâm 相tương 知tri 故cố 。 在tại 外ngoại 非phi 義nghĩa 。 外ngoại 既ký 相tương 知tri 。 內nội 復phục 無vô 見kiến 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 當đương 在tại 中trung 間gian 矣hĩ 。 然nhiên 未vị 明minh 言ngôn 。 何hà 者giả 為vi 中trung 。 故cố 名danh 泛phiếm 計kế 。
△# 二nhị 泛phiếm 破phá 。
佛Phật 言ngôn 汝nhữ 言ngôn 中trung 間gian 。 中trung 必tất 不bất 迷mê 。 至chí 表biểu 體thể 既ký 混hỗn 。 心tâm 應ưng 雜tạp 亂loạn 。
此thử 因nhân 當đương 機cơ 泛phiếm 說thuyết 中trung 字tự 義nghĩa 不bất 分phân 明minh 。 故cố 佛Phật 審thẩm 定định 中trung 相tương/tướng 在tại 處xử 在tại 身thân 。 後hậu 施thí 破phá 斥xích 。 意ý 謂vị 。 若nhược 在tại 汝nhữ 身thân 。 而nhi 身thân 有hữu 中trung 邊biên 二nhị 義nghĩa 。 在tại 邊biên 則tắc 不bất 名danh 中trung 。 在tại 中trung 則tắc 同đồng 在tại 內nội 。 仍nhưng 當đương 見kiến 內nội 。 若nhược 在tại 身thân 外ngoại 之chi 處xứ 。 而nhi 處xứ 有hữu 有hữu 表biểu 與dữ 無vô 表biểu 二nhị 義nghĩa 。 若nhược 無vô 表biểu 。 則tắc 中trung 相tương/tướng 原nguyên 同đồng 烏ô 有hữu 。 若nhược 有hữu 表biểu 。 則tắc 又hựu 無vô 定định 方phương 可khả 觀quán 。 既ký 表biểu 體thể 尚thượng 無vô 定định 在tại 。 豈khởi 心tâm 有hữu 一nhất 定định 中trung 相tương/tướng 。 而nhi 不bất 混hỗn 雜tạp 者giả 耶da 。 表biểu 即tức 表biểu 中trung 之chi 標tiêu 竿can/cán 也dã 。 造tạo 房phòng 舍xá 者giả 。 多đa 立lập 之chi 以dĩ 表biểu 中trung 位vị 也dã 。
△# 二nhị 破phá 正chánh 計kế (# 三tam )# 一nhất 正chánh 計kế 。
阿A 難Nan 言ngôn 我ngã 所sở 說thuyết 中trung 。 非phi 此thử 二nhị 種chủng 。 至chí 識thức 生sanh 其kỳ 中trung 。 則tắc 為vi 心tâm 在tại 。
此thử 正chánh 計kế 根căn 塵trần 之chi 中trung 也dã 。 以dĩ 當đương 機cơ 執chấp 云vân 。 我ngã 所sở 說thuyết 中trung 。 非phi 此thử 在tại 身thân 在tại 處xứ 二nhị 種chủng 之chi 中trung 也dã 。 如như 佛Phật 昔tích 說thuyết 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 夫phu 眼nhãn 者giả 根căn 也dã 。 色sắc 者giả 塵trần 也dã 。 眼nhãn 有hữu 分phân 別biệt 。 則tắc 屬thuộc 內nội 根căn 。 色sắc 塵trần 無vô 知tri 。 則tắc 屬thuộc 外ngoại 境cảnh 。 根căn 塵trần 相tương 對đối 。 識thức 生sanh 中trung 間gian 。 作tác 用dụng 分phân 別biệt 。 豈khởi 非phi 心tâm 在tại 其kỳ 中trung 乎hồ 。
△# 二nhị 正chánh 破phá 。
佛Phật 言ngôn 汝nhữ 心tâm 若nhược 在tại 。 根căn 塵trần 之chi 中trung 。 至chí 即tức 無vô 體thể 性tánh 。 中trung 何hà 為vi 相tướng 。
此thử 正chánh 破phá 當đương 機cơ 。 凡phàm 心tâm 在tại 中trung 。 前tiền 已dĩ 泛phiếm 計kế 。 泛phiếm 破phá 此thử 因nhân 。 正chánh 計kế 而nhi 正chánh 破phá 也dã 。 意ý 謂vị 。 汝nhữ 心tâm 若nhược 在tại 。 根căn 塵trần 之chi 中trung 者giả 。 則tắc 此thử 心tâm 體thể 為vi 兼kiêm 根căn 塵trần 二nhị 者giả 。 如như 父phụ 母mẫu 合hợp 而nhi 共cộng 生sanh 子tử 耶da 。 為vi 不bất 兼kiêm 二nhị 者giả 。 如như 不bất 因nhân 父phụ 母mẫu 而nhi 自tự 生sanh 者giả 耶da 。 設thiết 若nhược 兼kiêm 此thử 二nhị 者giả 。 乃nãi 是thị 根căn 塵trần 合hợp 而nhi 共cộng 生sanh 。 若nhược 然nhiên 則tắc 根căn 塵trần 二nhị 物vật 。 與dữ 汝nhữ 心tâm 體thể 。 且thả 為vi 雜tạp 而nhi 不bất 純thuần 。 亂loạn 而nhi 不bất 一nhất 。 成thành 乎hồ 一nhất 有hữu 知tri 一nhất 無vô 知tri 。 敵địch 體thể 相tướng 反phản 。 有hữu 無vô 兩lưỡng 立lập 。 墮đọa 在tại 二nhị 邊biên 。 豈khởi 得đắc 謂vị 之chi 為vi 中trung 乎hồ 。 由do 是thị 而nhi 推thôi 。 汝nhữ 謂vị 兼kiêm 二nhị 義nghĩa 不bất 成thành 矣hĩ 。 若nhược 道đạo 不bất 兼kiêm 根căn 塵trần 之chi 二nhị 而nhi 自tự 生sanh 者giả 。 蓋cái 心tâm 不bất 自tự 知tri 其kỳ 心tâm 。 則tắc 汝nhữ 之chi 心tâm 非phi 能năng 自tự 知tri 。 必tất 假giả 根căn 塵trần 。 始thỉ 能năng 有hữu 知tri 。 設thiết 離ly 根căn 塵trần 。 則tắc 不bất 能năng 知tri 。 既ký 不bất 能năng 知tri 。 即tức 是thị 無vô 知tri 。 如như 此thử 體thể 性tánh 。 要yếu 他tha 何hà 用dụng 。 又hựu 且thả 兼kiêm 根căn 塵trần 內nội 外ngoại 之chi 相tướng 。 可khả 以dĩ 說thuyết 中trung 。 今kim 既ký 不bất 兼kiêm 。 汝nhữ 云vân 在tại 中trung 者giả 。 以dĩ 何hà 為vi 相tướng 乎hồ 。 是thị 則tắc 兼kiêm 於ư 不bất 兼kiêm 。 均quân 無vô 中trung 相tương/tướng 矣hĩ 。
△# 三tam 結kết 破phá 。
是thị 故cố 應ưng 知tri 。 當đương 在tại 中trung 間gian 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
是thị 知tri 汝nhữ 之chi 泛phiếm 計kế 正chánh 計kế 二nhị 者giả 中trung 間gian 。 皆giai 無vô 是thị 處xứ 矣hĩ 。
△# 七thất 破phá 無vô 著trước (# 三tam )# 一nhất 轉chuyển 計kế 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 我ngã 昔tích 見kiến 佛Phật 。 至chí 則tắc 我ngã 無vô 著trước 。 名danh 為vi 心tâm 不phủ 。
此thử 計kế 無vô 著trước 為vi 心tâm 也dã 。 當đương 機cơ 以dĩ 前tiền 六lục 計kế 有hữu 處xứ 所sở 。 均quân 被bị 破phá 斥xích 。 至chí 此thử 不bất 得đắc 已dĩ 。 故cố 計kế 無vô 著trước 。 且thả 引dẫn 昔tích 教giáo 。 不bất 知tri 世Thế 尊Tôn 。 向hướng 在tại 般Bát 若Nhã 為vi 四tứ 弟đệ 子tử 。 發phát 揮huy 不bất 在tại 內nội 外ngoại 中trung 間gian 者giả 。 正chánh 明minh 妄vọng 心tâm 無vô 體thể 。 以dĩ 顯hiển 本bổn 真chân 也dã 。 猶do 云vân 三tam 際tế 求cầu 心tâm 心tâm 不bất 有hữu 。 心tâm 不bất 有hữu 處xứ 妄vọng 原nguyên 無vô 。 妄vọng 心tâm 無vô 處xứ 即tức 菩Bồ 提Đề 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 本bổn 平bình 等đẳng 。 豈khởi 謂vị 有hữu 妄vọng 心tâm 。 而nhi 但đãn 無vô 所sở 著trước 乎hồ 。 況huống 復phục 釋thích 成thành 佛Phật 語ngữ 。 謂vị 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 名danh 之chi 為vi 心tâm 。 且thả 又hựu 不bất 敢cảm 自tự 決quyết 。 唯duy 曰viết 則tắc 我ngã 無vô 著trước 。 名danh 為vi 心tâm 否phủ/bĩ 。 蓋cái 由do 不bất 知tri 分phân 別biệt 心tâm 性tánh 。 隨tùy 境cảnh 生sanh 滅diệt 。 原nguyên 無vô 實thật 體thể 。 而nhi 反phản 認nhận 為vi 實thật 有hữu 其kỳ 體thể 。 但đãn 不bất 著trước 一nhất 切thiết 物vật 耳nhĩ 。 庶thứ 不bất 知tri 雖tuy 不bất 著trước 物vật 。 早tảo 已dĩ 著trước 於ư 心tâm 矣hĩ 。 安an 得đắc 謂vị 一nhất 切thiết 無vô 著trước 哉tai 。 然nhiên 觀quán 名danh 為vi 心tâm 否phủ/bĩ 之chi 語ngữ 。 較giảo 前tiền 實thật 。 居cư 身thân 內nội 之chi 意ý 。 則tắc 當đương 機cơ 自tự 是thị 主chủ 張trương 。 已dĩ 銷tiêu 去khứ 大đại 半bán 。 非phi 佛Phật 善thiện 誘dụ 。 能năng 如như 是thị 乎hồ 。
△# 二nhị 斥xích 破phá 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 言ngôn 覺giác 知tri 。 至chí 相tướng 有hữu 則tắc 在tại 。 云vân 何hà 無vô 著trước 。
此thử 斥xích 破phá 無vô 著trước 為vi 心tâm 也dã 。 世Thế 尊Tôn 欲dục 破phá 其kỳ 計kế 。 先tiên 牒điệp 其kỳ 語ngữ 。 次thứ 標tiêu 水thủy 居cư 陸lục 處xứ 。 以dĩ 及cập 空không 行hành 。 一nhất 切thiết 之chi 物vật 。 謂vị 世thế 間gian 之chi 虗hư 空không 。 及cập 水thủy 陸lục 之chi 飛phi 行hành 。 所sở 有hữu 種chủng 種chủng 。 物vật 固cố 雖tuy 多đa 。 不bất 出xuất 斯tư 類loại 。 即tức 破phá 之chi 曰viết 。 汝nhữ 謂vị 不bất 著trước 一nhất 切thiết 者giả 。 為vi 有hữu 汝nhữ 心tâm 在tại 。 為vi 無vô 著trước 耶da 。 為vi 并tinh 汝nhữ 心tâm 俱câu 無vô 。 言ngôn 無vô 著trước 耶da 。 若nhược 心tâm 俱câu 無vô 。 則tắc 同đồng 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 矣hĩ 。 且thả 汝nhữ 心tâm 既ký 無vô 。 復phục 以dĩ 何hà 者giả 名danh 為vi 不bất 著trước 。 若nhược 有hữu 心tâm 言ngôn 不bất 著trước 者giả 。 則tắc 不bất 可khả 名danh 無vô 。 何hà 則tắc 。 若nhược 心tâm 無vô 相tướng 。 則tắc 同đồng 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 之chi 無vô 。 不bất 可khả 更cánh 說thuyết 無vô 著trước 。 若nhược 心tâm 非phi 無vô 。 則tắc 是thị 有hữu 相tương/tướng 。 心tâm 相tương/tướng 既ký 有hữu 。 則tắc 有hữu 著trước 在tại 。 云vân 何hà 而nhi 說thuyết 。 一nhất 切thiết 無vô 著trước 乎hồ 。 極cực 而nhi 言ngôn 之chi 。 不bất 唯duy 有hữu 心tâm 不bất 可khả 名danh 無vô 著trước 。 即tức 無vô 心tâm 亦diệc 不bất 可khả 名danh 無vô 著trước 。 以dĩ 纔tài 說thuyết 無vô 心tâm 。 則tắc 早tảo 有hữu 心tâm 在tại 也dã 。
△# 三tam 結kết 破phá 。
是thị 故cố 應ưng 知tri 。 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 名danh 覺giác 知tri 心tâm 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
此thử 上thượng 七thất 番phiên 破phá 妄vọng 無vô 處xứ 竟cánh 。 然nhiên 上thượng 所sở 破phá 。 唯duy 明minh 妄vọng 心tâm 無vô 處xứ 耳nhĩ 。 故cố 長trường/trưởng 水thủy 疏sớ/sơ 云vân 。 凡phàm 情tình 所sở 計kế 。 雖tuy 復phục 萬vạn 差sai 。 因nhân 依y 之chi 處xứ 。 不bất 過quá 此thử 七thất 。 欲dục 推thôi 妄vọng 體thể 。 先tiên 破phá 所sở 依y 。 其kỳ 猶do 城thành 陷hãm 則tắc 賊tặc 亡vong 。 巢sào 傾khuynh 則tắc 卵noãn 覆phú 也dã 。 而nhi 正chánh 脉mạch 亦diệc 云vân 。 七thất 處xứ 皆giai 非phi 。 則tắc 妄vọng 情tình 已dĩ 盡tận 。 而nhi 世thế 人nhân 計kế 心tâm 之chi 住trú 處xứ 者giả 。 不bất 出xuất 於ư 此thử 。 至chí 此thử 則tắc 平bình 日nhật 所sở 恃thị 。 以dĩ 為vi 心tâm 者giả 。 杳# 無vô 住trú 處xứ 可khả 跟cân 究cứu 矣hĩ 。 此thử 七thất 番phiên 中trung 。 確xác 定định 成thành 處xứ 者giả 。 唯duy 四tứ 處xứ 而nhi 已dĩ 。 謂vị 一nhất 內nội 。 二nhị 外ngoại 。 三tam 根căn 裏lý 。 及cập 第đệ 六lục 根căn 塵trần 之chi 中trung 。 是thị 也dã 。 以dĩ 第đệ 四tứ 還hoàn 在tại 內nội 。 第đệ 五ngũ 乃nãi 無vô 定định 處xứ 。 第đệ 七thất 并tinh 處xứ 亦diệc 無vô 矣hĩ 。 又hựu 一nhất 四tứ 引dẫn 眾chúng 同đồng 計kế 。 二nhị 三tam 己kỷ 意ý 推thôi 度độ 。 後hậu 三tam 引dẫn 教giáo 謬mậu 釋thích 。 不bất 可khả 不bất 辯biện 。 如như 有hữu 一nhất 人nhân 。 曾tằng 於ư 七thất 處xứ 居cư 住trụ 。 有hữu 人nhân 間gian 月nguyệt 出xuất 沒một 之chi 地địa 。 首thủ 曰viết 月nguyệt 自tự 水thủy 東đông 出xuất 。 而nhi 水thủy 西tây 沒một 。 以dĩ 居cư 水thủy 國quốc 見kiến 之chi 。 又hựu 云vân 。 月nguyệt 自tự 山sơn 頂đảnh 出xuất 。 而nhi 山sơn 下hạ 沒một 。 曾tằng 居cư 山sơn 中trung 見kiến 之chi 。 又hựu 云vân 。 自tự 城thành 頭đầu 出xuất 。 而nhi 城thành 中trung 沒một 。 乃nãi 居cư 城thành 中trung 見kiến 之chi 。 又hựu 或hoặc 指chỉ 月nguyệt 出xuất 沒một 。 舟chu 之chi 左tả 右hữu 。 樓lâu 之chi 上thượng 下hạ 。 村thôn 之chi 前tiền 後hậu 。 郭quách 之chi 東đông 西tây 。 皆giai 常thường 居cư 而nhi 見kiến 之chi 。 遂toại 成thành 固cố 執chấp 於ư 胸hung 中trung 。 而nhi 智trí 者giả 咸hàm 不bất 許hứa 其kỳ 說thuyết 。 當đương 知tri 彼bỉ 所sở 指chỉ 處xứ 。 未vị 嘗thường 非phi 月nguyệt 。 然nhiên 月nguyệt 實thật 不bất 於ư 此thử 七thất 處xứ 出xuất 沒một 。 原nguyên 其kỳ 所sở 指chỉ 之chi 謬mậu 。 雖tuy 處xứ 處xứ 見kiến 月nguyệt 。 惟duy 未vị 仰ngưỡng 天thiên 一nhất 見kiến 耳nhĩ 。 如như 阿A 難Nan 所sở 指chỉ 七thất 處xứ 。 不bất 曰viết 非phi 心tâm 。 但đãn 未vị 回hồi 光quang 一nhất 照chiếu 耳nhĩ 。
二nhị 斥xích 妄vọng 非phi 心tâm (# 二nhị )# 一nhất 阿A 難Nan 自tự 責trách 請thỉnh 益ích 。
爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 至chí 傾khuynh 渴khát 翹kiều 佇trữ 。 欽khâm 聞văn 示thị 誨hối 。
此thử 當đương 機cơ 因nhân 七thất 處xứ 被bị 斥xích 。 意ý 欲dục 捨xả 妄vọng 求cầu 真chân 。 以dĩ 故cố 自tự 責trách 而nhi 請thỉnh 益ích 也dã 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 者giả 。 以dĩ 聽thính 法Pháp 在tại 座tòa 。 請thỉnh 益ích 故cố 起khởi 。 正chánh 明minh 三tam 業nghiệp 精tinh 誠thành 。 六lục 過quá 自tự 責trách 也dã 。 偏thiên 袒đản 合hợp 掌chưởng 身thân 業nghiệp 。 恭cung 敬kính 意ý 業nghiệp 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 下hạ 。 皆giai 口khẩu 業nghiệp 也dã 。 六lục 過quá 者giả 。 一nhất 因nhân 小tiểu 恃thị 憍kiêu 憐lân 。 二nhị 以dĩ 多đa 聞văn 無vô 證chứng 。 三tam 故cố 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 。 四tứ 則tắc 不bất 能năng 伏phục 邪tà 。 五ngũ 故cố 溺nịch 於ư 婬dâm 舍xá 。 六lục 由do 不bất 知tri 真chân 際tế 。 然nhiên 此thử 六lục 中trung 最tối 所sở 恨hận 者giả 。 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 。 故cố 結kết 重trọng/trùng 於ư 不bất 知tri 。 真chân 際tế 所sở 詣nghệ 。 意ý 謂vị 。 若nhược 得đắc 無vô 漏lậu 。 自tự 知tri 真chân 際tế 所sở 詣nghệ 矣hĩ 。 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 者giả 。 舊cựu 云vân 。 尊tôn 者giả 雖tuy 預dự 僧Tăng 數số 。 見kiến 思tư 尚thượng 在tại 。 不bất 但đãn 未vị 得đắc 四Tứ 果Quả 無vô 漏lậu 。 亦diệc 且thả 未vị 得đắc 初sơ 果quả 無vô 漏lậu 也dã 。 以dĩ 初sơ 果quả 分phần/phân 證chứng 無vô 漏lậu 。 得đắc 道Đạo 共cộng 戒giới 。 雖tuy 然nhiên 未vị 斷đoạn 欲dục 愛ái 。 亦diệc 非phi 婬dâm 咒chú 能năng 轉chuyển 。 次thứ 前tiền 七thất 處xứ 妄vọng 執chấp 。 皆giai 是thị 見kiến 惑hoặc 所sở 攝nhiếp 。 有hữu 謂vị 阿A 難Nan 先tiên 證chứng 初sơ 果quả 。 恐khủng 未vị 必tất 然nhiên 。 當đương 以dĩ 第đệ 三tam 卷quyển 末mạt 。 圓viên 悟ngộ 藏tạng 性tánh 之chi 時thời 。 方phương 為vi 迹tích 同đồng 初sơ 果quả 。 故cố 至chí 第đệ 四tứ 卷quyển 中trung 。
佛Phật 言ngôn 。
汝nhữ 今kim 已dĩ 得đắc 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 是thị 說thuyết 頗phả 當đương 。 正chánh 同đồng 余dư 意ý 。 故cố 前tiền 墮đọa 婬dâm 舍xá 。 不bất 用dụng 權quyền 釋thích 。 而nhi 直trực 以dĩ 實thật 事sự 釋thích 者giả 。 亦diệc 此thử 意ý 也dã 。 真chân 際tế 者giả 。 真chân 心tâm 實thật 際tế 也dã 。 意ý 謂vị 。 遭tao 魔ma 攝nhiếp 溺nịch 婬dâm 舍xá 者giả 。 當đương 是thị 之chi 時thời 。 皆giai 由do 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 。 所sở 以dĩ 不bất 知tri 真chân 心tâm 實thật 際tế 之chi 處xứ 自tự 何hà 所sở 而nhi 往vãng 也dã 。 今kim 欲dục 詣nghệ 往vãng 。 未vị 知tri 其kỳ 路lộ 。 願nguyện 佛Phật 慈từ 愍mẫn 。 指chỉ 示thị 我ngã 等đẳng 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 設thiết 或hoặc 由do 此thử 得đắc 達đạt 真chân 際tế 。 不bất 惟duy 自tự 利lợi 。 亦diệc 且thả 使sử 諸chư 闡xiển 提đề 。 返phản 邪tà 歸quy 正chánh 。 隳huy 彌di 戾lệ 車xa 。 不bất 亦diệc 善thiện 乎hồ 。 闡xiển 提đề 云vân 信tín 不bất 具cụ 。 或hoặc 云vân 焚phần 燒thiêu 善thiện 根căn 。 即tức 斷đoạn 善thiện 根căn 眾chúng 生sanh 也dã 。 彌di 戾lệ 車xa 此thử 云vân 樂nhạo/nhạc/lạc 垢cấu 穢uế 。 亦diệc 云vân 惡ác 知tri 見kiến 。 亦diệc 云vân 惡ác 中trung 惡ác 。 又hựu 云vân 奴nô 中trung 奴nô 。 以dĩ 此thử 等đẳng 全toàn 不bất 識thức 佛Phật 法pháp 。 即tức 邊biên 邪tà 不bất 正chánh 知tri 見kiến 也dã 。 由do 不bất 正chánh 見kiến 。 即tức 謗báng 正Chánh 法Pháp 。 死tử 墮đọa 邊biên 地địa 。 永vĩnh 不bất 得đắc 聞văn 三Tam 寶Bảo 之chi 名danh 。 隳huy 即tức 壞hoại 也dã 。 作tác 是thị 下hạ 。 乃nãi 經kinh 家gia 敘tự 辭từ 。 上thượng 言ngôn 最tối 小tiểu 者giả 。 斛hộc 飯phạn 之chi 子tử 。 得đắc 道Đạo 夜dạ 生sanh 。 於ư 諸chư 弟đệ 中trung 。 是thị 最tối 小tiểu 故cố 。 嬌kiều 憐lân 者giả 。 正chánh 猶do 小tiểu 兒nhi 嬌kiều 而nhi 恃thị 憐lân 也dã 。 傾khuynh 渴khát 者giả 。 傾khuynh 心tâm 仰ngưỡng 慕mộ 。 猶do 渴khát 之chi 思tư 飲ẩm 也dã 。 翹kiều 佇trữ 者giả 。 如như 鳥điểu 張trương 望vọng 。 似tự 饑cơ 之chi 待đãi 晡bô 也dã 。 欽khâm 即tức 敬kính 義nghĩa 。 謂vị 敬kính 聞văn 指chỉ 示thị 而nhi 訓huấn 誨hối 也dã 。
△# 二nhị 如như 顯hiển 發phát 非phi 心tâm (# 三tam )# 一nhất 光quang 表biểu 破phá 顯hiển 諸chư 相tướng 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 從tùng 其kỳ 面diện 門môn 。 至chí 皆giai 住trụ 本bổn 國quốc 。 合hợp 掌chưởng 承thừa 聽thính 。
此thử 佛Phật 放phóng 光quang 以dĩ 表biểu 破phá 顯hiển 之chi 相tướng 也dã 。 良lương 以dĩ 破phá 妄vọng 。 實thật 為vi 顯hiển 真chân 。 故cố 放phóng 光quang 而nhi 表biểu 示thị 之chi 也dã 。 面diện 門môn 者giả 。 六lục 根căn 都đô 聚tụ 之chi 處xứ 。 又hựu 是thị 向hướng 背bối/bội 之chi 所sở 從tùng 分phần/phân 。 於ư 此thử 放phóng 光quang 。 良lương 有hữu 以dĩ 焉yên 。 蓋cái 因nhân 當đương 機cơ 。 背bội 覺giác 合hợp 塵trần 。 用dụng 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 是thị 以dĩ 七thất 計kế 成thành 非phi 。 而nhi 如Như 來Lai 背bối/bội 塵trần 合hợp 覺giác 。 妙diệu 契khế 真chân 常thường 。 故cố 此thử 六lục 根căn 皆giai 是thị 。 此thử 正chánh 欲dục 破phá 六lục 種chủng 攀phàn 緣duyên 妄vọng 識thức 。 欲dục 顯hiển 六lục 根căn 現hiện 量lượng 真chân 性tánh 。 故cố 先tiên 從tùng 面diện 門môn 。 放phóng 種chủng 種chủng 光quang 。 以dĩ 表biểu 種chủng 種chủng 之chi 法pháp 也dã 。 其kỳ 光quang 如như 百bách 千thiên 日nhật 者giả 。 表biểu 諸chư 智trí 將tương 現hiện 也dã 。 普phổ 界giới 震chấn 動động 者giả 。 表biểu 諸chư 妄vọng 將tương 破phá 也dã 。 十thập 方phương 皆giai 現hiện 者giả 。 表biểu 一nhất 根căn 返phản 元nguyên 諸chư 根căn 解giải 脫thoát 也dã 。 諸chư 界giới 合hợp 一nhất 者giả 。 表biểu 會hội 科khoa 融dung 大đại 歸quy 一nhất 藏tạng 心tâm 也dã 。 界giới 中trung 菩Bồ 薩Tát 本bổn 國quốc 合hợp 掌chưởng 者giả 。 正chánh 顯hiển 三tam 科khoa 七thất 大đại 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 是thị 不bất 動động 周chu 圓viên 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 也dã 。 以dĩ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 具cụ 此thử 光quang 。 昧muội 而nhi 不bất 知tri 。 妄vọng 為vi 三tam 科khoa 七thất 大đại 所sở 局cục 。 故cố 於ư 器khí 世thế 間gian 。 不bất 能năng 超siêu 越việt 。 但đãn 得đắc 內nội 凝ngưng 發phát 光quang 。 則tắc 科khoa 大đại 諸chư 法pháp 應ưng 念niệm 化hóa 成thành 。 無vô 上thượng 知tri 覺giác 。 見kiến 聞văn 通thông 隣lân 。 合hợp 開khai 成thành 就tựu 矣hĩ 。 故cố 佛Phật 特đặc 放phóng 智trí 光quang 而nhi 表biểu 示thị 之chi 。 此thử 所sở 謂vị 不bất 言ngôn 之chi 教giáo 也dã 。 六lục 震chấn 者giả 。 謂vị 動động 。 起khởi 。 涌dũng 。 震chấn 。 吼hống 。 擊kích 。 上thượng 三tam 屬thuộc 形hình 。 下hạ 三tam 屬thuộc 聲thanh 。 以dĩ 表biểu 諸chư 佛Phật 形hình 聲thanh 二nhị 益ích 。 故cố 此thử 放phóng 光quang 合hợp 土thổ 。 乃nãi 是thị 破phá 妄vọng 之chi 形hình 。 至chí 下hạ 一nhất 咄đốt 徵trưng 心tâm 。 即tức 是thị 破phá 妄vọng 之chi 聲thanh 也dã 。
△# 二nhị 發phát 明minh 真chân 妄vọng 二nhị 本bổn 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 至chí 而nhi 不bất 自tự 覺giác 。 枉uổng 入nhập 諸chư 趣thú 。
此thử 因nhân 當đương 機cơ 請thỉnh 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 欲dục 詣nghệ 真chân 際tế 。 故cố 示thị 二nhị 本bổn 。 以dĩ 指chỉ 真chân 心tâm 實thật 際tế 。 此thử 正chánh 一nhất 經kinh 之chi 綱cương 領lãnh 也dã 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 者giả 。 泛phiếm 指chỉ 迷mê 真chân 逐trục 妄vọng 之chi 流lưu 。 諸chư 修tu 行hành 人nhân 。 別biệt 指chỉ 執chấp 妄vọng 為vi 真chân 之chi 士sĩ 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 自tự 迷mê 心tâm 海hải 。 逐trục 無vô 明minh 流lưu 。 認nhận 用dụng 妄vọng 識thức 。 起khởi 顛điên 倒đảo 之chi 惑hoặc 。 執chấp 造tạo 種chủng 種chủng 之chi 業nghiệp 。 因nhân 而nhi 致trí 種chủng 種chủng 之chi 苦khổ 果quả 也dã 。 業nghiệp 種chủng 自tự 然nhiên 者giả 。 以dĩ 惑hoặc 乃nãi 發phát 業nghiệp 潤nhuận 生sanh 。 二nhị 種chủng 無vô 明minh 。 故cố 名danh 業nghiệp 種chủng 。 由do 此thử 自tự 然nhiên 而nhi 感cảm 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 果quả 也dã 。 蓋cái 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 三tam 。 生sanh 必tất 同đồng 如như 。 如như 惡ác 义# 聚tụ 果quả 。 生sanh 必tất 三tam 同đồng 一nhất 蒂# 也dã 。 不bất 唯duy 凡phàm 愚ngu 即tức 修tu 行hành 者giả 。 設thiết 或hoặc 不bất 達đạt 心tâm 海hải 之chi 源nguyên 。 根căn 本bổn 正chánh 智trí 。 亦diệc 不bất 能năng 成thành 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 反phản 流lưu 為vi 凡phàm 外ngoại 小Tiểu 乘Thừa 者giả 也dã 。 故cố 有hữu 捨xả 業nghiệp 果quả 而nhi 求cầu 寂tịch 滅diệt 者giả 。 唯duy 依y 四Tứ 諦Đế 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 則tắc 別biệt 成thành 聲Thanh 聞Văn 與dữ 緣Duyên 覺Giác 也dã 。 有hữu 迷mê 自tự 本bổn 真chân 而nhi 求cầu 道Đạo 心tâm 外ngoại 者giả 。 則tắc 成thành 外ngoại 道đạo 。 或hoặc 修tu 有hữu 漏lậu 戒giới 善thiện 及cập 四tứ 禪thiền 八bát 定định 。 厭yếm 染nhiễm 欣hân 淨tịnh 。 以dĩ 取thủ 善thiện 果quả 者giả 。 謂vị 之chi 諸chư 天thiên 。 或hoặc 躭đam 著trước 欲dục 境cảnh 而nhi 惱não 害hại 正chánh 修tu 者giả 。 謂vị 之chi 魔ma 羅la 。 此thử 云vân 殺sát 者giả 。 謂vị 是thị 賊tặc 殺sát 慧tuệ 命mạng 。 戕# 害hại 法Pháp 身thân 之chi 者giả 。 此thử 皆giai 不bất 知tri 真chân 妄vọng 根căn 本bổn 以dĩ 妄vọng 為vi 真chân 。 盲manh 修tu 瞎hạt 煉luyện 。 猶do 如như 煑chử 沙sa 作tác 飯phạn 。 縱túng 經kinh 塵trần 劫kiếp 。 終chung 不bất 能năng 得đắc 。 具cụ 云vân 劫kiếp 波ba 。 此thử 云vân 長trường 時thời 。 然nhiên 有hữu 拂phất 石thạch 芥giới 城thành 人nhân 壽thọ 增tăng 減giảm 之chi 異dị 。 此thử 明minh 妄vọng 非phi 真chân 。 因nhân 不bất 成thành 真chân 果quả 。 亦diệc 若nhược 沙sa 非phi 饌soạn 。 本bổn 不bất 成thành 饌soạn 也dã 。 此thử 下hạ 正chánh 明minh 二nhị 本bổn 不bất 須tu 別biệt 求cầu 。 則tắc 汝nhữ 阿A 難Nan 。 一nhất 身thân 立lập 可khả 得đắc 見kiến 。 蓋cái 生sanh 死tử 根căn 本bổn 者giả 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 中trung 根căn 本bổn 無vô 明minh 也dã 。 攀phàn 緣duyên 心tâm 者giả 。 即tức 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 相tương 應ứng 妄vọng 想tưởng 生sanh 滅diệt 心tâm 也dã 。 以dĩ 此thử 妄vọng 心tâm 。 攬lãm 塵trần 為vi 體thể 。 緣duyên 會hội 即tức 有hữu 。 緣duyên 散tán 即tức 無vô 。 隨tùy 境cảnh 而nhi 生sanh 。 逐trục 境cảnh 而nhi 滅diệt 。 故cố 云vân 生sanh 滅diệt 即tức 緣duyên 影ảnh 。 是thị 也dã 。 菩Bồ 提Đề 有hữu 三tam 。 謂vị 分phần/phân 證chứng 究cứu 竟cánh 真chân 性tánh 也dã 。 此thử 為vi 真chân 性tánh 菩Bồ 提Đề 。 即tức 根căn 本bổn 正chánh 智trí 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 圓viên 寂tịch 。 謂vị 真chân 本bổn 圓viên 。 妄vọng 本bổn 寂tịch 也dã 。 然nhiên 亦diệc 有hữu 三tam 。 謂vị 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 性tánh 淨tịnh 也dã 。 此thử 為vi 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 若nhược 以dĩ 正chánh 智trí 而nhi 契khế 真chân 理lý 。 則tắc 理lý 智trí 一nhất 如như 。 不bất 待đãi 修tu 斷đoạn 。 本bổn 自tự 現hiện 成thành 。 故cố 云vân 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 。 此thử 總tổng 指chỉ 不bất 變biến 真Chân 如Như 全toàn 體thể 大đại 用dụng 也dã 。 識thức 者giả 。 第đệ 八bát 識thức 之chi 妄vọng 分phần/phân 也dã 。 精tinh 者giả 。 第đệ 八bát 識thức 之chi 真chân 分phần/phân 也dã 。 自tự 本bổn 明minh 而nhi 出xuất 。 謂vị 之chi 元nguyên 明minh 。 即tức 居cư 染nhiễm 位vị 而nhi 未vị 嘗thường 染nhiễm 污ô 者giả 也dã 。 合hợp 云vân 識thức 精tinh 元nguyên 明minh 者giả 。 總tổng 指chỉ 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 成thành 第đệ 八bát 識thức 。 以dĩ 本bổn 識thức 能năng 生sanh 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 見kiến 為vi 能năng 緣duyên 。 相tương/tướng 為vi 所sở 緣duyên 。 故cố 成thành 妄vọng 心tâm 妄vọng 境cảnh 。 以dĩ 妄vọng 緣duyên 妄vọng 。 唯duy 不bất 能năng 緣duyên 自tự 己kỷ 心tâm 海hải 。 故cố 言ngôn 能năng 生sanh 諸chư 緣duyên 。 緣duyên 所sở 遺di 者giả 。 夫phu 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 。 與dữ 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 非phi 有hữu 二nhị 體thể 。 非phi 定định 一nhất 體thể 。 真Chân 如Như 無vô 始thỉ 。 無vô 明minh 亦diệc 無vô 始thỉ 。 為vi 真Chân 如Như 具cụ 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 二nhị 義nghĩa 。 無vô 明minh 具cụ 成thành 事sự 體thể 空không 二nhị 義nghĩa 。 然nhiên 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 。 即tức 為vi 成thành 事sự 無vô 明minh 。 而nhi 無vô 明minh 體thể 空không 。 即tức 為vi 不bất 變biến 真Chân 如Như 。 蓋cái 真Chân 如Như 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 但đãn 一nhất 念niệm 隨tùy 緣duyên 。 為vi 成thành 事sự 無vô 明minh 。 而nhi 無vô 明minh 中trung 自tự 有hữu 不bất 變biến 真Chân 如Như 。 故cố 曰viết 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 。 成thành 第đệ 八bát 識thức 。 由do 第đệ 八bát 識thức 有hữu 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 見kiến 分phần/phân 即tức 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 王vương 所sở 是thị 也dã 。 相tương/tướng 分phần/phân 有hữu 親thân 有hữu 疎sơ 。 親thân 即tức 五ngũ 淨tịnh 色sắc 根căn 。 疎sơ 即tức 浮phù 根căn 色sắc 身thân 。 及cập 外ngoại 六lục 塵trần 等đẳng 相tương/tướng 。 若nhược 第đệ 七thất 識thức 執chấp 我ngã 。 第đệ 六lục 識thức 隨tùy 塵trần 分phân 別biệt 。 前tiền 五ngũ 識thức 領lãnh 納nạp 前tiền 境cảnh 。 根căn 境cảnh 相tướng 偶ngẫu 。 以dĩ 現hiện 行hành 熏huân 種chủng 子tử 。 使sử 第đệ 八bát 識thức 。 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 。 即tức 是thị 用dụng 前tiền 七thất 攀phàn 緣duyên 識thức 心tâm 。 為vi 自tự 性tánh 也dã 。 而nhi 第đệ 八bát 識thức 則tắc 是thị 總tổng 報báo 主chủ 。 為vi 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 根căn 本bổn 矣hĩ 。 若nhược 根căn 境cảnh 不bất 偶ngẫu 。 前tiền 五ngũ 識thức 不bất 領lãnh 受thọ 前tiền 五ngũ 塵trần 。 第đệ 六lục 識thức 不bất 隨tùy 法pháp 塵trần 分phân 別biệt 。 第đệ 七thất 識thức 不bất 執chấp 我ngã 。 則tắc 現hiện 行hành 漸tiệm 滅diệt 。 種chủng 子tử 漸tiệm 消tiêu 。 使sử 第đệ 八bát 識thức 漸tiệm 至chí 湛trạm 不bất 搖dao 動động 。 復phục 還hoàn 真chân 精tinh 元nguyên 明minh 。 漸tiệm 盡tận 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 。 即tức 為vi 無vô 始thỉ 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 矣hĩ 。 觀quán 此thử 則tắc 不bất 唯duy 當đương 機cơ 敵địch 體thể 真chân 本bổn 。 是thị 菩Bồ 提Đề 果quả 。 凡phàm 諸chư 眾chúng 生sanh 各các 各các 圓viên 滿mãn 。 莫mạc 不bất 皆giai 然nhiên 。 祇kỳ 為vi 不bất 肯khẳng 。 反phản 觀quán 自tự 己kỷ 耳nhĩ 。 故cố 在tại 六lục 根căn 門môn 頭đầu 。 雖tuy 終chung 日nhật 放phóng 光quang 動động 地địa 。 特đặc 昧muội 者giả 不bất 能năng 覺giác 。 所sở 謂vị 百bá 姓tánh 日nhật 用dụng 。 而nhi 不bất 知tri 者giả 。 此thử 也dã 。 由do 其kỳ 不bất 覺giác 。 墮đọa 入nhập 凡phàm 愚ngu 諸chư 天thiên 外ngoại 道đạo 等đẳng 趣thú 。 是thị 不bất 當đương 墮đọa 入nhập 而nhi 墮đọa 入nhập 之chi 。 故cố 云vân 枉uổng 入nhập 。 枉uổng 者giả 屈khuất 也dã 。 此thử 因nhân 當đương 機cơ 請thỉnh 問vấn 。 真chân 際tế 所sở 詣nghệ 。 故cố 就tựu 他tha 一nhất 身thân 。 指chỉ 出xuất 二nhị 本bổn 。 然nhiên 雖tuy 真chân 妄vọng 雙song 指chỉ 。 重trọng/trùng 在tại 真chân 邊biên 。 一nhất 則tắc 令linh 識thức 本bổn 真chân 故cố 。 二nhị 則tắc 當đương 機cơ 獨độc 問vấn 真chân 際tế 故cố 。 於ư 真chân 本bổn 中trung 。 最tối 重trọng 識thức 精tinh 元nguyên 明minh 一nhất 句cú 。 若nhược 當đương 緣duyên 會hội 得đắc 第đệ 八bát 識thức 。 則tắc 真chân 際tế 菩Bồ 提Đề 不bất 勞lao 彈đàn 指chỉ 而nhi 獲hoạch 矣hĩ 。 即tức 本bổn 經Kinh 云vân 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 者giả 。 此thử 也dã 。 苟cẩu 能năng 了liễu 得đắc 。 識thức 精tinh 元nguyên 明minh 。 則tắc 無vô 一nhất 法pháp 不bất 在tại 其kỳ 中trung 包bao 藏tàng 。 無vô 一nhất 人nhân 不bất 向hướng 此thử 間gian 流lưu 出xuất 。 如như 對đối 法pháp 經Kinh 云vân 。 無vô 如như 時thời 來lai 界giới 。 一nhất 切thiết 法pháp 等đẳng 依y 。 由do 此thử 有hữu 諸chư 趣thú 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 證chứng 得đắc 者giả 。 是thị 也dã 。 然nhiên 此thử 識thức 精tinh 元nguyên 明minh 。 設thiết 離ly 六lục 根căn 門môn 頭đầu 。 亦diệc 無vô 覓mịch 處xứ 。 故cố 後hậu 諸chư 佛Phật 證chứng 云vân 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 同đồng 是thị 六lục 根căn 。 更cánh 無vô 他tha 物vật 者giả 。 是thị 矣hĩ 。 即tức 後hậu 文văn 觀quán 河hà 不bất 變biến 者giả 。 識thức 精tinh 也dã 。 如như 第đệ 二nhị 月nguyệt 者giả 。 識thức 精tinh 也dã 。 乃nãi 至chí 見kiến 非phi 是thị 見kiến 。 六lục 解giải 一nhất 亡vong 者giả 。 皆giai 此thử 識thức 精tinh 也dã 。 蓋cái 此thử 識thức 精tinh 在tại 眼nhãn 。 而nhi 尚thượng 未vị 雜tạp 色sắc 者giả 。 即tức 名danh 見kiến 精tinh 在tại 耳nhĩ 。 而nhi 尚thượng 未vị 雜tạp 聲thanh 者giả 。 即tức 名danh 聞văn 精tinh 。 乃nãi 隨tùy 根căn 立lập 號hiệu 。 亦diệc 無vô 定định 名danh 。 但đãn 於ư 一nhất 根căn 了liễu 此thử 識thức 精tinh 。 則tắc 餘dư 五ngũ 亦diệc 然nhiên 。 而nhi 去khứ 真chân 性tánh 。 自tự 不bất 遠viễn 矣hĩ 。 故cố 向hướng 後hậu 多đa 寄ký 見kiến 精tinh 。 以dĩ 指chỉ 真chân 際tế 者giả 。 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。 由do 諸chư 下hạ 乃nãi 雙song 結kết 迷mê 真chân 認nhận 妄vọng 也dã 。
△# 三tam 正chánh 斥xích 妄vọng 識thức 非phi 心tâm (# 二nhị )# 一nhất 徵trưng 起khởi 直trực 斥xích 。
阿A 難Nan 汝nhữ 今kim 欲dục 知tri 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 至chí )# 佛Phật 言ngôn 咄đốt 阿A 難Nan 。 此thử 非phi 汝nhữ 心tâm 。
此thử 正chánh 如Như 來Lai 欲dục 破phá 妄vọng 識thức 。 先tiên 徵trưng 能năng 見kiến 。 後hậu 斥xích 非phi 心tâm 。 以dĩ 示thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 詣nghệ 真chân 際tế 之chi 路lộ 也dã 。 此thử 因nhân 當đương 機cơ 不bất 知tri 。 真chân 際tế 所sở 詣nghệ 。 而nhi 請thỉnh 奢xa 摩ma 為vi 詣nghệ 真chân 際tế 之chi 路lộ 。 故cố 佛Phật 特đặc 示thị 真chân 妄vọng 二nhị 本bổn 。 以dĩ 為vi 兩lưỡng 條điều 大đại 路lộ 。 且thả 看khán 當đương 機cơ 如như 何hà 薦tiến 取thủ 。 故cố 有hữu 是thị 徵trưng 也dã 。 然nhiên 此thử 欲dục 知tri 願nguyện 出xuất 者giả 。 蓋cái 奢xa 摩ma 乃nãi 至chí 靜tĩnh 之chi 理lý 。 生sanh 死tử 為vi 極cực 動động 之chi 事sự 。 欲dục 知tri 至chí 靜tĩnh 之chi 理lý 而nhi 求cầu 出xuất 極cực 動động 之chi 事sự 者giả 。 須tu 明minh 真chân 妄vọng 可khả 也dã 。 此thử 因nhân 上thượng 言ngôn 。 二nhị 種chủng 根căn 本bổn 。 將tương 欲dục 開khai 示thị 出xuất 生sanh 死tử 鄉hương 入nhập 奢xa 摩ma 路lộ 。 故cố 有hữu 欲dục 知tri 願nguyện 出xuất 之chi 語ngữ 耳nhĩ 。 即tức 時thời 下hạ 。 乃nãi 舉cử 拳quyền 驗nghiệm 見kiến 也dã 。 五ngũ 輪luân 指chỉ 者giả 。 以dĩ 佛Phật 指chỉ 端đoan 皆giai 有hữu 千thiên 輻bức 輪luân 紋văn 。 屈khuất 者giả 握ác 而nhi 成thành 拳quyền 也dã 。 此thử 中trung 三tam 番phiên 審thẩm 驗nghiệm 。 一nhất 則tắc 舉cử 拳quyền 語ngữ 當đương 機cơ 曰viết 。 汝nhữ 今kim 見kiến 否phủ/bĩ 。 當đương 機cơ 答đáp 言ngôn 見kiến 。 次thứ 則tắc 曰viết 。 汝nhữ 何hà 所sở 見kiến 。 當đương 機cơ 則tắc 答đáp 。 見kiến 光quang 明minh 拳quyền 。 耀diệu 我ngã 心tâm 目mục 。 又hựu 復phục 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 將tương 誰thùy 見kiến 。 當đương 機cơ 則tắc 更cánh 對đối 曰viết 。 我ngã 與dữ 大đại 眾chúng 。 同đồng 將tương 眼nhãn 見kiến 。 若nhược 是thị 則tắc 辜cô 負phụ 如Như 來Lai 甚thậm 矣hĩ 。 蓋cái 佛Phật 舉cử 拳quyền 以dĩ 示thị 。 正chánh 欲dục 當đương 機cơ 向hướng 眼nhãn 角giác 眉mi 稍sảo 識thức 取thủ 真chân 見kiến 。 以dĩ 為vi 奢Xa 摩Ma 他Tha 出xuất 生sanh 死tử 入nhập 涅Niết 槃Bàn 之chi 正chánh 路lộ 也dã 。 正chánh 是thị 如Như 來Lai 金kim 拳quyền 舉cử 處xứ 。 直trực 下hạ 要yếu 識thức 本bổn 明minh 。 其kỳ 如như 當đương 機cơ 塵trần 相tương/tướng 未vị 除trừ 。 仍nhưng 前tiền 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 。 然nhiên 此thử 三tam 問vấn 。 在tại 如Như 來Lai 則tắc 一nhất 步bộ 一nhất 緊khẩn 。 在tại 當đương 機cơ 則tắc 半bán 步bộ 不bất 移di 。 故cố 此thử 只chỉ 得đắc 再tái 徵trưng 妄vọng 心tâm 而nhi 直trực 破phá 之chi 也dã 。
佛Phật 告cáo 下hạ 。
至chí 耀diệu 汝nhữ 心tâm 目mục 。 此thử 躡niếp 前tiền 答đáp 而nhi 牒điệp 定định 也dã 。 因nhân 復phục 徵trưng 之chi 曰viết 。 目mục 在tại 汝nhữ 面diện 。 我ngã 可khả 見kiến 之chi 。 今kim 以dĩ 何hà 者giả 。 為vì 汝nhữ 之chi 心tâm 。 對đối 我ngã 之chi 拳quyền 。 設thiết 有hữu 證chứng 據cứ 。 何hà 不bất 將tương 來lai 舉cử 似tự 老lão 僧Tăng 。 此thử 正chánh 如Như 來Lai 為vi 當đương 機cơ 。 婆bà 心tâm 徹triệt 困khốn 處xứ 也dã 。 猶do 達đạt 磨ma 謂vị 神thần 光quang 曰viết 。 將tương 心tâm 來lai 。 與dữ 汝nhữ 安an 。 其kỳ 意ý 似tự 同đồng 。 若nhược 尊tôn 者giả 稍sảo 能năng 悟ngộ 此thử 。 不bất 妨phương 曰viết 覓mịch 心tâm 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 則tắc 向hướng 後hậu 九cửu 卷quyển 半bán 文văn 。 及cập 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 均quân 可khả 已dĩ 矣hĩ 。 其kỳ 如như 當đương 機cơ 。 熟thục 境cảnh 難nan 忘vong 。 仍nhưng 以dĩ 七thất 處xứ 推thôi 窮cùng 尋tầm 逐trục 之chi 。 能năng 推thôi 者giả 認nhận 為vì 己kỷ 心tâm 。 庶thứ 不bất 知tri 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 之chi 思tư 惟duy 愛ái 樂nhạo 者giả 。 即tức 此thử 心tâm 也dã 。 至chí 佛Phật 所sở 判phán 。 用dụng 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 及cập 用dụng 攀phàn 緣duyên 心tâm 。 為vi 自tự 性tánh 者giả 。 亦diệc 此thử 也dã 。 故cố 佛Phật 至chí 此thử 。 見kiến 其kỳ 迷mê 情tình 深thâm 厚hậu 。 不bất 能năng 薦tiến 取thủ 。 只chỉ 得đắc 奮phấn 踞cứ 地địa 之chi 威uy 。 直trực 與dữ 一nhất 喝hát 。 勦# 絕tuyệt 窩# 臼cữu 。 故cố 云vân 。 咄đốt 此thử 非phi 汝nhữ 心tâm 。 此thử 正chánh 如Như 來Lai 向hướng 伊y 命mạng 根căn 不bất 斷đoạn 處xứ 。 猛mãnh 下hạ 一nhất 刀đao 也dã 。 雖tuy 然nhiên 要yếu 知tri 此thử 喝hát 。 殊thù 非phi 偶ngẫu 然nhiên 。 必tất 待đãi 因nhân 緣duyên 時thời 至chí 。 而nhi 後hậu 施thí 之chi 。 方phương 為vi 有hữu 益ích 。 蓋cái 當đương 機cơ 被bị 佛Phật 處xứ 處xứ 斥xích 非phi 。 至chí 此thử 舉cử 拳quyền 相tương/tướng 示thị 。 三tam 番phiên 四tứ 次thứ 。 深thâm 錐trùy 痛thống 劄# 。 方phương 纔tài 吐thổ 出xuất 能năng 推thôi 者giả 三tam 個cá 字tự 耳nhĩ 。 設thiết 若nhược 在tại 未vị 推thôi 尋tầm 時thời 。 尚thượng 不bất 知tri 何hà 為vi 所sở 推thôi 之chi 處xứ 。 何hà 名danh 能năng 推thôi 之chi 心tâm 。 而nhi 彼bỉ 時thời 縱túng/tung 與dữ 千thiên 喝hát 萬vạn 喝hát 。 不bất 惟duy 無vô 益ích 。 是thị 徒đồ 惑hoặc 亂loạn 人nhân 心tâm 也dã 。 故cố 知tri 此thử 喝hát 為vi 金kim 剛cang 王vương 寶bảo 劒kiếm 。 非phi 同đồng 拍phách 盲manh 禪thiền 侶lữ 之chi 糊# 喝hát 亂loạn 喝hát 也dã 。 正chánh 易dị 所sở 謂vị 擊kích 蒙mông 利lợi 用dụng 刑hình 人nhân 用dụng 脫thoát 桎trất 梏cốc 也dã 。 然nhiên 前tiền 七thất 番phiên 破phá 處xứ 。 是thị 搗đảo 賊tặc 之chi 巢sào 穴huyệt 。 今kim 此thử 一nhất 咄đốt 。 乃nãi 斬trảm 賊tặc 之chi 首thủ 級cấp 耳nhĩ 。
△# 二nhị 驚kinh 索sách 示thị 名danh 。
阿A 難Nan 矍quắc 然nhiên 。 避tị 座tòa 合hợp 掌chưởng 。 至chí 失thất 汝nhữ 元nguyên 常thường 。 故cố 受thọ 輪luân 轉chuyển 。
此thử 一nhất 問vấn 一nhất 答đáp 。 以dĩ 顯hiển 能năng 推thôi 者giả 。 非phi 真chân 心tâm 也dã 。 阿A 難Nan 被bị 佛Phật 一nhất 喝hát 。 即tức 矍quắc 然nhiên 驚kinh 愕ngạc 。 離ly 座tòa 合hợp 掌chưởng 。 起khởi 立lập 白bạch 佛Phật 。 此thử 非phi 我ngã 心tâm 。 當đương 名danh 何hà 等đẳng 。 可khả 見kiến 一nhất 向hướng 惟duy 知tri 有hữu 此thử 。 今kim 說thuyết 非phi 心tâm 無vô 怪quái 駭hãi 。 然nhiên 既ký 當đương 機cơ 欲dục 索sách 其kỳ 名danh 。 故cố 佛Phật 直trực 示thị 之chi 曰viết 。 此thử 心tâm 乃nãi 是thị 現hiện 前tiền 所sở 對đối 六lục 塵trần 相tương/tướng 上thượng 。 幻huyễn 妄vọng 生sanh 起khởi 。 虗hư 而nhi 不bất 實thật 。 妄vọng 而nhi 非phi 真chân 之chi 妄vọng 想tưởng 心tâm 也dã 。 由do 此thử 妄vọng 想tưởng 。 惑hoặc 亂loạn 真chân 性tánh 。 豈khởi 可khả 認nhận 此thử 以dĩ 為vi 心tâm 乎hồ 。 因nhân 汝nhữ 無vô 始thỉ 。 以dĩ 至chí 今kim 日nhật 。 誤ngộ 認nhận 為vi 心tâm 。 猶do 如như 認nhận 賊tặc 而nhi 為vì 己kỷ 子tử 。 反phản 棄khí 真chân 子tử 。 而nhi 不bất 尋tầm 覓mịch 。 所sở 以dĩ 遺di 失thất 本bổn 來lai 元nguyên 有hữu 。 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 棄khí 而nhi 不bất 顧cố 。 認nhận 用dụng 妄vọng 想tưởng 。 故cố 受thọ 生sanh 死tử 。 如như 輪luân 展triển 轉chuyển 。 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 是thị 以dĩ 前tiền 云vân 。 此thử 想tưởng 不bất 真chân 。 故cố 有hữu 輪luân 轉chuyển 者giả 此thử 也dã 。
△# 三tam 示thị 妄vọng 無vô 體thể (# 二nhị )# 一nhất 阿A 難Nan 述thuật 怖bố 求cầu 示thị 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 我ngã 佛Phật 寵sủng 弟đệ 。 至chí 惟duy 垂thùy 大đại 悲bi 。 開khai 示thị 未vị 悟ngộ 。
此thử 因nhân 聞văn 非phi 心tâm 之chi 斥xích 。 故cố 述thuật 驚kinh 怖bố 而nhi 求cầu 示thị 也dã 。 所sở 以dĩ 阿A 難Nan 歷lịch 敘tự 生sanh 平bình 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 乃nãi 佛Phật 之chi 寵sủng 弟đệ 。 因nhân 有hữu 此thử 心tâm 。 愛ái 樂nhạo 佛Phật 故cố 。 是thị 以dĩ 出xuất 家gia 。 則tắc 令linh 我ngã 出xuất 家gia 者giả 。 此thử 心tâm 也dã 。 乃nãi 至chí 供cung 諸chư 佛Phật 行hạnh 一nhất 切thiết 善thiện 事sự 者giả 。 皆giai 此thử 心tâm 也dã 。 縱túng 令linh 謗báng 法pháp 。 退thoái 善thiện 行hành 惡ác 者giả 。 亦diệc 此thử 心tâm 也dã 。 是thị 則tắc 作tác 善thiện 作tác 惡ác 。 許hứa 多đa 功công 能năng 。 皆giai 是thị 此thử 心tâm 。 若nhược 如như 此thử 番phiên 。 斥xích 為vi 不bất 是thị 心tâm 者giả 。 我ngã 豈khởi 無vô 心tâm 之chi 人nhân 乎hồ 。 設thiết 果quả 無vô 心tâm 。 則tắc 於ư 土thổ 木mộc 而nhi 無vô 異dị 矣hĩ 。 何hà 謂vị 除trừ 此thử 覺giác 知tri 之chi 外ngoại 。 則tắc 更cánh 無vô 別biệt 心tâm 之chi 可khả 得đắc 也dã 。 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 說thuyết 此thử 為vi 非phi 心tâm 耶da 。 然nhiên 聞văn 此thử 說thuyết 。 我ngã 實thật 驚kinh 怖bố 。 且thả 不bất 惟duy 我ngã 。 兼kiêm 此thử 大đại 眾chúng 之chi 中trung 。 雖tuy 有hữu 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 之chi 殊thù 。 然nhiên 皆giai 以dĩ 此thử 為vi 心tâm 。 今kim 聞văn 此thử 說thuyết 。 莫mạc 不bất 生sanh 疑nghi 而nhi 懷hoài 惑hoặc 矣hĩ 。 惟duy 願nguyện 世Thế 尊Tôn 。 曲khúc 垂thùy 方phương 便tiện 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 開khai 示thị 我ngã 等đẳng 。 未vị 能năng 悟ngộ 者giả 。
△# 二nhị 如Như 來Lai 安an 慰úy 顯hiển 示thị (# 二nhị )# 一nhất 慰úy 真chân 許hứa 有hữu 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 開khai 示thị 阿A 難Nan 。 至chí 性tánh 一nhất 切thiết 心tâm 。 而nhi 自tự 無vô 體thể 。
此thử 許hứa 真chân 心tâm 有hữu 體thể 。 以dĩ 慰úy 其kỳ 驚kinh 疑nghi 也dã 。 佛Phật 見kiến 當đương 機cơ 。 驚kinh 疑nghi 不bất 定định 。 故cố 先tiên 安an 慰úy 。 而nhi 後hậu 開khai 導đạo 也dã 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 者giả 。 謂vị 證chứng 此thử 理lý 。 則tắc 於ư 三tam 界giới 內nội 外ngoại 。 並tịnh 不bất 見kiến 有hữu 少thiểu 法pháp 生sanh 。 亦diệc 不bất 見kiến 有hữu 少thiểu 法pháp 滅diệt 。 於ư 一nhất 一nhất 法pháp 。 當đương 體thể 如như 如như 。 而nhi 忍nhẫn 可khả 於ư 心tâm 。 然nhiên 此thử 心tâm 此thử 理lý 。 即tức 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 之chi 真chân 因nhân 。 亦diệc 即tức 一nhất 切thiết 事sự 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 之chi 理lý 體thể 也dã 。 眾chúng 生sanh 不bất 能năng 。 證chứng 入nhập 於ư 此thử 者giả 。 皆giai 由do 誤ngộ 認nhận 前tiền 塵trần 。 虗hư 妄vọng 相tương/tướng 想tưởng 。 故cố 於ư 此thử 忍nhẫn 而nhi 不bất 能năng 入nhập 。 佛Phật 將tương 欲dục 破phá 生sanh 滅diệt 以dĩ 顯hiển 寂tịch 滅diệt 。 故cố 於ư 師sư 子tử 寶bảo 座tòa 。 摩ma 頂đảnh 安an 慰úy 。 而nhi 告cáo 之chi 言ngôn 。 如Như 來Lai 尋tầm 常thường 說thuyết 。 萬vạn 有hữu 諸chư 法pháp 。 非phi 別biệt 所sở 生sanh 。 唯duy 一nhất 真chân 心tâm 之chi 所sở 現hiện 起khởi 。 即tức 十thập 法Pháp 界Giới 中trung 。 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 謂vị 之chi 正chánh 報báo 。 世thế 界giới 微vi 塵trần 。 謂vị 之chi 依y 報báo 。 莫mạc 不bất 因nhân 此thử 以dĩ 成thành 其kỳ 體thể 。 故cố 諸chư 世thế 間gian 凡phàm 所sở 有hữu 者giả 。 如như 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 萬vạn 象tượng 森sâm 羅la 。 乃nãi 至chí 極cực 微vi 細tế 者giả 。 如như 一nhất 草thảo 一nhất 葉diệp 。 一nhất 縷lũ 一nhất 結kết 。 詰cật 其kỳ 根căn 本bổn 原nguyên 由do 。 咸hàm 有hữu 體thể 性tánh 。 豈khởi 獨độc 細tế 而nhi 有hữu 形hình 者giả 。 縱túng/tung 令linh 大đại 而nhi 無vô 形hình 之chi 虗hư 空không 。 亦diệc 有hữu 虗hư 空không 之chi 名danh 。 豁hoát 達đạt 之chi 貌mạo 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 則tắc 世thế 出xuất 世thế 法pháp 。 情tình 與dữ 無vô 情tình 。 若nhược 大đại 若nhược 小tiểu 。 凡phàm 有hữu 一nhất 物vật 。 必tất 具cụ 一nhất 體thể 。 何hà 況huống 清thanh 淨tịnh 。 妙diệu 淨tịnh 明minh 心tâm 。 乃nãi 為vi 能năng 現hiện 。 世thế 出xuất 世thế 法pháp 。 範phạm 圍vi 天thiên 地địa 。 曲khúc 成thành 萬vạn 物vật 。 性tánh 一nhất 切thiết 心tâm 者giả 。 而nhi 反phản 自tự 無vô 體thể 乎hồ 。 言ngôn 忍nhẫn 者giả 。 以dĩ 此thử 妙diệu 理lý 惟duy 證chứng 乃nãi 知tri 。 亦diệc 不bất 能năng 向hướng 人nhân 吐thổ 露lộ 。 故cố 曰viết 忍nhẫn 。 詰cật 追truy 問vấn 也dã 。 本bổn 體thể 無vô 垢cấu 。 曰viết 清thanh 淨tịnh 。 處xử 染nhiễm 不bất 染nhiễm 。 曰viết 妙diệu 淨tịnh 。 湛trạm 寂tịch 虗hư 靈linh 。 曰viết 明minh 心tâm 。 物vật 各các 有hữu 性tánh 者giả 。 猶do 言ngôn 物vật 物vật 一nhất 太thái 極cực 也dã 。 世thế 物vật 從tùng 心tâm 現hiện 起khởi 者giả 。 猶do 言ngôn 統thống 體thể 一nhất 太thái 極cực 也dã 。 斯tư 約ước 第đệ 八bát 識thức 。 現hiện 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 而nhi 成thành 世thế 間gian 法pháp 也dã 。 若nhược 依y 真chân 心tâm 言ngôn 之chi 。 則tắc 心tâm 如như 明minh 鏡kính 。 而nhi 十thập 法Pháp 界Giới 依y 正chánh 二nhị 報báo 。 皆giai 鏡kính 中trung 影ảnh 像tượng 耳nhĩ 。 舉cử 草thảo 葉diệp 縷lũ 結kết 者giả 。 以dĩ 微vi 小tiểu 而nhi 況huống 麤thô 大đại 也dã 。 舉cử 虗hư 空không 者giả 。 以dĩ 無vô 形hình 而nhi 況huống 有hữu 形hình 也dã 。 而nhi 自tự 無vô 體thể 者giả 。 正chánh 反phản 顯hiển 之chi 辭từ 。 明minh 所sở 現hiện 之chi 物vật 尚thượng 各các 有hữu 體thể 。 而nhi 能năng 現hiện 之chi 心tâm 豈khởi 反phản 自tự 無vô 體thể 乎hồ 。 此thử 言ngôn 真chân 心tâm 決quyết 定định 有hữu 體thể 也dã 。
△# 二nhị 示thị 妄vọng 則tắc 無vô 。
若nhược 汝nhữ 執chấp 恡lận 分phân 別biệt 覺giác 觀quán 。 至chí 其kỳ 誰thùy 修tu 證chứng 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。
此thử 正chánh 示thị 妄vọng 心tâm 無vô 體thể 也dã 。 蓋cái 前tiền 世Thế 尊Tôn 示thị 真chân 有hữu 體thể 者giả 。 是thị 欲dục 當đương 機cơ 直trực 下hạ 認nhận 取thủ 。 則tắc 千thiên 了liễu 百bách 當đương 。 其kỳ 如như 擔đảm 蔴# 棄khí 金kim 。 半bán 點điểm 不bất 移di 。 以dĩ 故cố 有hữu 此thử 執chấp 恡lận 者giả 。 謂vị 堅kiên 執chấp 愛ái 恡lận 而nhi 不bất 捨xả 也dã 。 分phân 別biệt 者giả 。 即tức 前tiền 能năng 推thôi 之chi 心tâm 。 謂vị 藉tạ 緣duyên 托thác 塵trần 。 以dĩ 立lập 分phân 別biệt 也dã 。 覺giác 觀quán 者giả 。 即tức 唯duy 識thức 云vân 。 尋tầm 伺tứ 二nhị 心tâm 所sở 也dã 。 令linh 心tâm 匇# 遽cự 。 於ư 意ý 言ngôn 境cảnh 麤thô 轉chuyển 名danh 覺giác 。 令linh 心tâm 匇# 遽cự 。 於ư 意ý 言ngôn 境cảnh 細tế 轉chuyển 名danh 觀quán 。 此thử 二nhị 並tịnh 用dụng 思tư 慧tuệ 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 故cố 本bổn 經Kinh 云vân 。 覺giác 觀quán 出xuất 思tư 惟duy 者giả 。 此thử 也dã 。 智trí 論luận 亦diệc 云vân 。 覺giác 觀quán 雖tuy 在tại 一nhất 心tâm 。 二nhị 相tương/tướng 不bất 具cụ 。 麤thô 心tâm 麤thô 念niệm 。 是thị 名danh 為vi 覺giác 。 細tế 心tâm 分phân 別biệt 。 是thị 名danh 為vi 觀quán 。 譬thí 如như 撞chàng 鐘chung 。 初sơ 聲thanh 大đại 時thời 。 名danh 為vi 覺giác 。 後hậu 聲thanh 細tế 時thời 。 名danh 為vi 觀quán 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 分phân 別biệt 覺giác 觀quán 。 皆giai 依y 他tha 假giả 合hợp 。 如như 劃hoạch 水thủy 印ấn 空không 。 隨tùy 手thủ 即tức 滅diệt 。 了liễu 無vô 真chân 實thật 之chi 體thể 。 所sở 了liễu 知tri 者giả 。 以dĩ 此thử 六lục 識thức 之chi 現hiện 行hành 。 皆giai 由do 六lục 塵trần 以dĩ 引dẫn 生sanh 。 則tắc 塵trần 為vi 能năng 引dẫn 。 而nhi 了liễu 知tri 為vi 所sở 引dẫn 。 故cố 云vân 所sở 了liễu 知tri 性tánh 。 此thử 正chánh 六lục 識thức 現hiện 行hành 也dã 。 必tất 為vi 心tâm 者giả 。 是thị 決quyết 定định 認nhận 此thử 。 分phân 別biệt 了liễu 知tri 。 必tất 為vi 自tự 心tâm 也dã 。 然nhiên 此thử 分phân 別biệt 之chi 心tâm 。 即tức 應ưng 離ly 諸chư 一nhất 切thiết 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 以dĩ 及cập 聲thanh 法pháp 諸chư 塵trần 。 種chủng 種chủng 事sự 業nghiệp 之chi 外ngoại 。 除trừ 是thị 毫hào 無vô 虧khuy 欠khiếm 。 別biệt 有hữu 全toàn 性tánh 。 可khả 也dã 。 事sự 業nghiệp 者giả 。 謂vị 塵trần 是thị 心tâm 所sở 司ty 事sự 業nghiệp 。 在tại 營doanh 業nghiệp 之chi 初sơ 。 曰viết 事sự 。 事sự 辦biện 之chi 後hậu 。 名danh 業nghiệp 。 上thượng 皆giai 縱túng/tung 辭từ 。 令linh 其kỳ 離ly 塵trần 自tự 有hữu 也dã 。 然nhiên 此thử 之chi 妄vọng 亦diệc 非phi 難nạn/nan 辯biện 。 如như 汝nhữ 現hiện 今kim 。 承thừa 聽thính 我ngã 法Pháp 。 此thử 則tắc 因nhân 我ngã 說thuyết 法Pháp 之chi 音âm 聲thanh 。 而nhi 有hữu 汝nhữ 之chi 分phần 別biệt 。 設thiết 離ly 我ngã 聲thanh 。 則tắc 無vô 分phân 別biệt 。 既ký 是thị 離ly 聲thanh 。 別biệt 無vô 自tự 性tánh 。 豈khởi 得đắc 謂vị 之chi 為vi 真chân 心tâm 乎hồ 。 蓋cái 法pháp 塵trần 有hữu 二nhị 。 一nhất 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 逆nghịch 緣duyên 前tiền 五ngũ 塵trần 謝tạ 落lạc 影ảnh 子tử 。 為vi 生sanh 法pháp 塵trần 。 二nhị 都đô 不bất 外ngoại 緣duyên 。 唯duy 是thị 內nội 守thủ 幽u 閒gian 定định 境cảnh 。 為vi 滅diệt 法pháp 塵trần 。 在tại 小Tiểu 乘Thừa 。 只chỉ 知tri 明minh 等đẳng 生sanh 境cảnh 為vi 六lục 塵trần 。 不bất 知tri 暗ám 等đẳng 滅diệt 境cảnh 亦diệc 屬thuộc 六lục 塵trần 。 故cố 佛Phật 示thị 云vân 。 汝nhữ 雖tuy 縱túng/tung 能năng 息tức 滅diệt 六lục 識thức 。 一nhất 切thiết 現hiện 行hành 。 分phân 別biệt 攀phàn 緣duyên 。 不bất 緣duyên 前tiền 五ngũ 塵trần 謝tạ 落lạc 影ảnh 子tử 。 而nhi 但đãn 內nội 守thủ 幽u 閒gian 定định 境cảnh 。 以dĩ 為vi 極cực 。 則tắc 庶thứ 不bất 知tri 此thử 仍nhưng 是thị 過quá 去khứ 生sanh 法pháp 塵trần 中trung 遺di 落lạc 下hạ 的đích 滅diệt 塵trần 影ảnh 事sự 也dã 。 然nhiên 此thử 能năng 守thủ 者giả 。 制chế 伏phục 之chi 心tâm 。 猶do 為vi 內nội 緣duyên 之chi 影ảnh 所sở 守thủ 者giả 。 禪thiền 定định 之chi 境cảnh 。 尚thượng 屬thuộc 滅diệt 塵trần 之chi 事sự 。 均quân 不bất 名danh 真chân 。 況huống 汝nhữ 現hiện 前tiền 隨tùy 塵trần 攀phàn 緣duyên 者giả 。 即tức 欲dục 認nhận 此thử 以dĩ 為vi 真chân 乎hồ 。 然nhiên 我ngã 今kim 者giả 。 亦diệc 不bất 勉miễn 強cường/cưỡng 教giáo 汝nhữ 所sở 執chấp 之chi 者giả 。 定định 非phi 真chân 心tâm 。 但đãn 要yếu 汝nhữ 肎# 於ư 自tự 己kỷ 心tâm 。 隱ẩn 微vi 揣đoàn 度độ 。 仔tử 細tế 摩ma 研nghiên 。 看khán 道đạo 畢tất 竟cánh 。 是thị 真chân 耶da 妄vọng 耶da 。 離ly 塵trần 有hữu 體thể 耶da 無vô 體thể 耶da 。 設thiết 若nhược 是thị 離ly 塵trần 。 實thật 有hữu 體thể 性tánh 。 即tức 汝nhữ 真chân 心tâm 若nhược 是thị 離ly 塵trần 。 原nguyên 無vô 體thể 性tánh 。 則tắc 成thành 影ảnh 事sự 。 何hà 真chân 之chi 有hữu 。 且thả 汝nhữ 所sở 執chấp 之chi 心tâm 。 是thị 因nhân 塵trần 而nhi 有hữu 者giả 。 則tắc 塵trần 體thể 性tánh 。 原nguyên 非phi 常thường 住trụ 。 真chân 不bất 變biến 滅diệt 。 若nhược 能năng 生sanh 之chi 塵trần 。 既ký 變biến 滅diệt 時thời 。 則tắc 所sở 生sanh 之chi 心tâm 。 亦diệc 同đồng 變biến 滅diệt 。 猶do 之chi 乎hồ 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 徒đồ 有hữu 虗hư 名danh 而nhi 無vô 實thật 體thể 者giả 矣hĩ 。 心tâm 既ký 變biến 滅diệt 。 則tắc 汝nhữ 法Pháp 身thân 。 亦diệc 同đồng 斷đoạn 滅diệt 。 更cánh 使sử 誰thùy 去khứ 修tu 因nhân 。 而nhi 證chứng 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 之chi 果quả 乎hồ 。 此thử 中trung 我ngã 非phi 敕sắc 汝nhữ 云vân 云vân )# 。 是thị 恐khủng 當đương 機cơ 到đáo 此thử 。 茫mang 然nhiên 無vô 措thố 。 必tất 至chí 捨xả 此thử 別biệt 圖đồ 。 故cố 教giáo 他tha 緩hoãn 緩hoãn 揣đoàn 摩ma 。 令linh 其kỳ 就tựu 路lộ 還hoàn 家gia 也dã 。
△# 二nhị 大đại □# 知tri 非phi 。
即tức 時thời 阿A 難Nan 。 與dữ 諸chư 大đại 眾chúng 。 默mặc 然nhiên 自tự 失thất 。
此thử 明minh 會hội 眾chúng 知tri 非phi 而nhi 莫mạc 辯biện 也dã 。 自tự 失thất 者giả 。 自tự 無vô 可khả 據cứ 。 失thất 所sở 守thủ 也dã 。 以dĩ 聞văn 息tức 滅diệt 六lục 識thức 。 猶do 為vi 塵trần 影ảnh 。 且thả 而nhi 揣đoàn 摩ma 此thử 心tâm 。 又hựu 似tự 離ly 塵trần 無vô 體thể 故cố 。 當đương 時thời 法Pháp 會hội 。 一nhất 眾chúng 茫mang 然nhiên 。 而nhi 平bình 日nhật 所sở 恃thị 為vi 心tâm 者giả 。 至chí 此thử 俱câu 成thành 烏ô 有hữu 。 猶do 如như 賈cổ 人nhân 自tự 失thất 所sở 寶bảo 。 況huống 復phục 理lý 曲khúc 辭từ 窮cùng 。 無vô 從tùng 施thí 辯biện 。 只chỉ 得đắc 杜đỗ 口khẩu 。 故cố 云vân 默mặc 然nhiên 。
△# 三tam 結kết 歸quy 其kỳ 判phán 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 至chí 雖tuy 得đắc 多đa 聞văn 。 不bất 成thành 聖thánh 果Quả 。
此thử 結kết 歸quy 前tiền 取thủ 心tâm 定định 判phán 之chi 公công 案án 也dã 。 以dĩ 前tiền 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 皆giai 由do 不bất 知tri 。 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 性tánh 淨tịnh 明minh 體thể 。 用dụng 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 此thử 想tưởng 不bất 真chân 。 故cố 有hữu 輪luân 轉chuyển 。 自tự 定định 判phán 之chi 後hậu 。 遂toại 破phá 諸chư 妄vọng 。 而nhi 妄vọng 既ký 破phá 畢tất 。 故cố 仍nhưng 結kết 歸quy 。 此thử 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 之chi 始thỉ 終chung 也dã 。 九cửu 次thứ 第đệ 定định 者giả 。 四tứ 禪thiền 四tứ 空không 及cập 滅diệt 受thọ 想tưởng 。 謂vị 之chi 九cửu 定định 。 從tùng 一nhất 禪thiền 入nhập 一nhất 禪thiền 。 次thứ 第đệ 而nhi 修tu 。 名danh 為vi 次thứ 第đệ 。 然nhiên 前tiền 八bát 定định 。 惟duy 是thị 有hữu 漏lậu 。 而nhi 後hậu 一nhất 定định 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 。 以dĩ 從tùng 有hữu 頂đảnh 處xứ 。 遊du 觀quan 無vô 漏lậu 。 能năng 令linh 染nhiễm 末mạt 那na 相tương 應ứng 之chi 受thọ 想tưởng 。 伏phục 而nhi 不bất 行hành 。 故cố 名danh 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 。 三tam 果quả 聖thánh 人nhân 能năng 入nhập 此thử 定định 。 亦diệc 名danh 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 定định 。 以dĩ 其kỳ 入nhập 定định 。 能năng 伏phục 第đệ 七thất 識thức 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 。 故cố 名danh 非phi 學học 。 以dĩ 出xuất 定định 時thời 。 非Phi 非Phi 想Tưởng 天Thiên 。 一nhất 分phần/phân 微vi 細tế 我ngã 愛ái 猶do 存tồn 。 故cố 名danh 非phi 無Vô 學Học 也dã 。 由do 此thử 非phi 非phi 想tưởng 愛ái 未vị 斷đoạn 。 所sở 以dĩ 不bất 得đắc 。 漏lậu 盡tận 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 是thị 皆giai 由do 於ư 愛ái 念niệm 不bất 除trừ 。 所sở 以dĩ 凡phàm 外ngoại 有hữu 分phần/phân 斷đoạn 生sanh 死tử 。 權quyền 小tiểu 有hữu 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 妄vọng 想tưởng 者giả 。 凡phàm 外ngoại 即tức 緣duyên 塵trần 分phân 別biệt 。 小Tiểu 乘Thừa 猶do 非phi 想tưởng 之chi 我ngã 愛ái 。 大Đại 乘Thừa 有hữu 所sở 知tri 之chi 法pháp 愛ái 。 正chánh 如như 當đương 機cơ 愛ái 佛Phật 相tướng 好hảo 之chi 愛ái 也dã 。 不bất 知tri 此thử 是thị 。 業nghiệp 識thức 相tương 應ứng 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 所sở 以dĩ 誤ngộ 認nhận 此thử 等đẳng 。 以dĩ 為vi 真chân 實thật 。 縱túng/tung 有hữu 多đa 聞văn 。 徒đồ 增tăng 欲dục 漏lậu 。 是thị 以dĩ 不bất 能năng 成thành 聖thánh 果Quả 耳nhĩ 。
△# 二nhị 顯hiển 所sở 遺di 真chân 性tánh (# 二nhị )# 一nhất 當đương 機cơ 捨xả 妄vọng 求cầu 真chân 。
阿A 難Nan 聞văn 已dĩ 。 重trùng 復phục 悲bi 淚lệ 。 至chí 發phát 妙diệu 明minh 心tâm 。 開khai 我ngã 道Đạo 眼nhãn 。
此thử 悔hối 妄vọng 以dĩ 求cầu 真chân 也dã 。 當đương 機cơ 因nhân 聞văn 入nhập 滅diệt 想tưởng 定định 者giả 。 心tâm 尚thượng 非phi 真chân 。 則tắc 尋tầm 常thường 所sở 用dụng 。 任nhậm 運vận 攀phàn 緣duyên 妄vọng 想tưởng 識thức 心tâm 。 不bất 辯biện 可khả 知tri 。 然nhiên 前tiền 雖tuy 說thuyết 。 此thử 想tưởng 不bất 真chân 。 尚thượng 未vị 明minh 指chỉ 何hà 為vi 想tưởng 心tâm 。 是thị 以dĩ 總tổng 戀luyến 。 今kim 聞văn 縱túng/tung 能năng 滅diệt 除trừ 六lục 處xứ 妄vọng 想tưởng 。 攀phàn 緣duyên 識thức 心tâm 。 內nội 守thủ 幽u 閒gian 。 還hoàn 是thị 分phân 別biệt 緣duyên 影ảnh 。 猶do 為vi 滅diệt 塵trần 事sự 業nghiệp 。 則tắc 顯hiển 然nhiên 明minh 白bạch 。 以dĩ 故cố 捨xả 之chi 而nhi 求cầu 真chân 也dã 。 悲bi 淚lệ 者giả 。 凡phàm 人nhân 悟ngộ 之chi 深thâm 者giả 。 後hậu 皆giai 有hữu 悲bi 。 如như 悟ngộ 妄vọng 而nhi 悲bi 久cửu 苦khổ 。 或hoặc 悟ngộ 真chân 而nhi 悲bi 久cửu 失thất 。 今kim 則tắc 悟ngộ 能năng 推thôi 想tưởng 心tâm 是thị 妄vọng 。 故cố 悲bi 淚lệ 耳nhĩ 。 思tư 惟duy 者giả 。 即tức 尋tầm 常thường 所sở 打đả 之chi 妄vọng 想tưởng 也dã 惠huệ 者giả 恩ân 賜tứ 也dã 。 將tương 謂vị 如Như 來Lai 。 是thị 我ngã 天thiên 倫luân 。 必tất 以dĩ 三tam 昧muội 而nhi 見kiến 惠huệ 也dã 。 豈khởi 知tri 彼bỉ 此thử 不bất 能năng 相tương/tướng 代đại 。 正chánh 如như 父phụ 子tử 上thượng 山sơn 。 各các 自tự 努nỗ 力lực 。 不bất 能năng 替thế 代đại 。 且thả 我ngã 本bổn 有hữu 。 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 迷mê 失thất 不bất 知tri 。 欲dục 望vọng 如Như 來Lai 恩ân 賜tứ 。 是thị 何hà 異dị 夫phu 貧bần 窮cùng 之chi 子tử 。 捨xả 其kỳ 富phú 父phụ 。 逃đào 往vãng 他tha 方phương 。 轉chuyển 從tùng 外ngoại 人nhân 而nhi 乞khất 食thực 者giả 耶da 。 今kim 日nhật 乃nãi 知tri 。 說thuyết 得đắc 一nhất 丈trượng 。 不bất 如như 行hành 得đắc 一nhất 尺xích 。 雖tuy 有hữu 多đa 聞văn 。 若nhược 不bất 明minh 心tâm 見kiến 性tánh 真chân 實thật 修tu 行hành 。 與dữ 不bất 聞văn 者giả 。 無vô 有hữu 異dị 也dã 。 如như 人nhân 說thuyết 食thực 。 不bất 可khả 療liệu 饑cơ 。 終chung 無vô 所sở 益ích 。 二nhị 障chướng 者giả 。 煩phiền 惱não 及cập 所sở 知tri 也dã 。 煩phiền 惱não 障chướng 者giả 。 即tức 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 。 見kiến 乃nãi 作tác 意ý 分phân 別biệt 之chi 惑hoặc 。 即tức 十thập 結kết 使sử 。 思tư 乃nãi 任nhậm 運vận 俱câu 生sanh 之chi 惑hoặc 。 即tức 貪tham 嗔sân 癡si 慢mạn 四tứ 結kết 使sử 。 乃nãi 前tiền 麤thô 後hậu 細tế 。 總tổng 屬thuộc 我ngã 執chấp 所sở 起khởi 。 能năng 障chướng 人nhân 天thiên 勝thắng 妙diệu 好hảo 事sự 。 故cố 名danh 事sự 障chướng 。 亦diệc 名danh 煩phiền 惱não 障chướng 。 以dĩ 煩phiền 惱não 即tức 障chướng 。 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 所sở 知tri 障chướng 者giả 。 有hữu 二nhị 。 一nhất 取thủ 境cảnh 所sở 知tri 。 謂vị 不bất 達đạt 外ngoại 境cảnh 惟duy 心tâm 。 而nhi 謂vị 心tâm 外ngoại 實thật 有hữu 。 有hữu 所sở 希hy 取thủ 。 即tức 分phân 別biệt 法pháp 執chấp 。 二nhị 法pháp 愛ái 所sở 知tri 。 於ư 所sở 修tu 證chứng 。 不bất 達đạt 性tánh 空không 。 而nhi 生sanh 愛ái 著trước 。 即tức 俱câu 生sanh 法pháp 執chấp 。 亦diệc 前tiền 麤thô 後hậu 細tế 。 總tổng 屬thuộc 法pháp 執chấp 。 能năng 障chướng 法pháp 空không 之chi 理lý 。 故cố 名danh 理lý 障chướng 。 然nhiên 所sở 知tri 二nhị 字tự 。 原nguyên 不bất 是thị 障chướng 。 以dĩ 障chướng 法pháp 空không 之chi 理lý 。 依y 彼bỉ 所sở 障chướng 之chi 理lý 。 以dĩ 為vi 名danh 耳nhĩ 。 故cố 曰viết 所sở 知tri 不bất 是thị 障chướng 。 被bị 障chướng 障chướng 所sở 知tri 。 是thị 為vi 能năng 障chướng 。 所sở 知tri 之chi 障chướng 。 依y 主chủ 釋thích 耳nhĩ 。 觀quán 此thử 則tắc 知tri 。 當đương 機cơ 尊tôn 者giả 未vị 獲hoạch 初sơ 果quả 。 可khả 以dĩ 明minh 矣hĩ 。 以dĩ 見kiến 思tư 未vị 除trừ 。 尚thượng 為vi 煩phiền 惱não 所sở 障chướng 。 至chí 所sở 知tri 障chướng 。 則tắc 全toàn 然nhiên 未vị 脫thoát 也dã 。 寂tịch 者giả 。 不bất 動động 搖dao 也dã 。 常thường 者giả 。 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 。 因nhân 佛Phật 開khai 示thị 。 覺giác 得đắc 能năng 推thôi 之chi 心tâm 。 分phân 別biệt 攀phàn 緣duyên 。 實thật 無vô 寂tịch 靜tĩnh 。 起khởi 滅diệt 虗hư 妄vọng 。 非phi 能năng 常thường 住trụ 。 由do 此thử 方phương 求cầu 寂tịch 然nhiên 常thường 住trụ 之chi 真chân 心tâm 也dã 。 當đương 知tri 此thử 請thỉnh 。 比tỉ 前tiền 不bất 同đồng 。 前tiền 云vân 溺nịch 於ư 婬dâm 舍xá 。 不bất 知tri 所sở 詣nghệ 。 是thị 尚thượng 以dĩ 妄vọng 識thức 為vi 心tâm 。 責trách 己kỷ 不bất 知tri 真chân 處xứ 。 但đãn 惟duy 求cầu 處xứ 而nhi 已dĩ 。 今kim 云vân 二nhị 障chướng 所sở 纏triền 。 不bất 知tri 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 。 方phương 始thỉ 責trách 己kỷ 不bất 知tri 真chân 心tâm 。 而nhi 求cầu 示thị 之chi 也dã 。 窮cùng 露lộ 者giả 。 即tức 貧bần 窮cùng 孤cô 露lộ 。 而nhi 無vô 所sở 覆phú 護hộ 也dã 。 空không 有hữu 不bất 覊# 。 曰viết 妙diệu 。 體thể 用dụng 朗lãng 然nhiên 。 曰viết 明minh 。 智trí 鑑giám 無vô 私tư 。 決quyết 擇trạch 分phân 明minh 。 為vi 道Đạo 眼nhãn 。 三tam 昧muội 云vân 正chánh 定định 。 然nhiên 此thử 妙diệu 心tâm 道Đạo 眼nhãn 之chi 請thỉnh 正chánh 悟ngộ 。 從tùng 前tiền 心tâm 目mục 為vi 咎cữu 耳nhĩ 。 或hoặc 問vấn 窮cùng 子tử 喻dụ 。 與dữ 法pháp 華hoa 同đồng 乎hồ 。 答đáp 文văn 則tắc 固cố 似tự 。 義nghĩa 實thật 不bất 同đồng 。 彼bỉ 從tùng 事sự 論luận 。 此thử 約ước 理lý 明minh 。 彼bỉ 以dĩ 背bối/bội 佛Phật 為vi 捨xả 父phụ 。 此thử 以dĩ 迷mê 真chân 為vi 捨xả 父phụ 。 故cố 不bất 同đồng 耳nhĩ 。
△# 二nhị 如Như 來Lai 就tựu 妄vọng 顯hiển 真chân (# 二nhị )# 一nhất 光quang 表biểu 許hứa 說thuyết 。
即tức 時thời 如Như 來Lai 。 從tùng 胸hung 卍vạn 字tự 。 至chí 性tánh 淨tịnh 明minh 心tâm 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 。
此thử 佛Phật 先tiên 以dĩ 光quang 相tướng 顯hiển 示thị 。 而nhi 後hậu 許hứa 說thuyết 也dã 。 前tiền 來lai 放phóng 光quang 。 表biểu 破phá 妄vọng 之chi 相tướng 。 今kim 此thử 放phóng 光quang 。 表biểu 顯hiển 真chân 之chi 相tướng 也dã 。 卍vạn 字tự 者giả 。 表biểu 無vô 漏lậu 性tánh 德đức 。 梵Phạm 云vân 阿a 悉tất 底để 迦ca 。 此thử 云vân 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 謂vị 有hữu 此thử 相tướng 者giả 。 必tất 受thọ 安an 樂lạc 。 然nhiên 按án 華hoa 嚴nghiêm 音âm 義nghĩa 。 卍vạn 字tự 本bổn 非phi 是thị 字tự 。 因nhân 武võ 周chu 長trường 壽thọ 二nhị 年niên 。 則tắc 天thiên 權quyền 制chế 此thử 字tự 。 安an 於ư 天thiên 樞xu 。 以dĩ 佛Phật 胸hung 前tiền 有hữu 紋văn 如như 此thử 。 名danh 吉cát 祥tường 海hải 雲vân 相tương/tướng 。 此thử 相tương/tướng 為vi 吉cát 祥tường 萬vạn 德đức 之chi 所sở 集tập 成thành 。 因nhân 目mục 為vi 萬vạn 。 光quang 從tùng 此thử 出xuất 。 表biểu 根căn 本bổn 正chánh 智trí 也dã 。 百bách 千thiên 色sắc 者giả 。 表biểu 體thể 含hàm 萬vạn 德đức 用dụng 徧biến 河hà 沙sa 也dã 。 十thập 方phương 周chu 徧biến 者giả 。 表biểu 圓viên 照chiếu 法Pháp 界Giới 也dã 。 灌quán 諸chư 佛Phật 頂đảnh 者giả 。 表biểu 上thượng 齊tề 諸chư 佛Phật 也dã 。 旋toàn 至chí 大đại 眾chúng 者giả 。 表biểu 下hạ 等đẳng 眾chúng 生sanh 也dã 。 正chánh 顯hiển 此thử 光quang 生sanh 佛Phật 同đồng 具cụ 。 情tình 與dữ 無vô 情tình 共cộng 一nhất 體thể 也dã 。 幢tràng 乃nãi 摧tồi 邪tà 輔phụ 正chánh 之chi 物vật 。 即tức 表biểu 破phá 妄vọng 顯hiển 真chân 也dã 。 獲hoạch 妙diệu 微vi 密mật 。 性tánh 淨tịnh 明minh 心tâm 。 以dĩ 妙diệu 字tự 貫quán 下hạ 。 猶do 云vân 獲hoạch 妙diệu 微vi 密mật 。 性tánh 妙diệu 淨tịnh 明minh 心tâm 。 蓋cái 性tánh 即tức 體thể 而nhi 心tâm 即tức 用dụng 也dã 。 然nhiên 體thể 用dụng 皆giai 言ngôn 妙diệu 者giả 。 乃nãi 三tam 德đức 秘bí 藏tạng 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 超siêu 出xuất 權quyền 小tiểu 故cố 也dã 。 於ư 真chân 心tâm 之chi 體thể 。 曰viết 微vi 密mật 者giả 。 謂vị 十Thập 地Địa 見kiến 之chi 。 如như 隔cách 羅la 縠hộc 。 故cố 曰viết 微vi 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 。 故cố 曰viết 密mật 。 於ư 真chân 性tánh 之chi 用dụng 。 曰viết 淨tịnh 明minh 者giả 。 謂vị 本bổn 淨tịnh 本bổn 明minh 也dã 。 煩phiền 惱não 不bất 能năng 染nhiễm 故cố 本bổn 淨tịnh 。 惑hoặc 障chướng 不bất 能năng 蔽tế 故cố 本bổn 明minh 。 即tức 妙diệu 明minh 心tâm 也dã 。 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 者giả 。 對đối 境cảnh 不bất 雜tạp 。 稱xưng 理lý 而nhi 觀quán 。 故cố 名danh 清thanh 淨tịnh 。 此thử 因nhân 當đương 機cơ 求cầu 。 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 。 而nhi 佛Phật 許hứa 以dĩ 妙diệu 微vi 密mật 性tánh 。 求cầu 妙diệu 明minh 心tâm 。 而nhi 許hứa 以dĩ 妙diệu 淨tịnh 明minh 心tâm 。 求cầu 開khai 道Đạo 眼nhãn 。 而nhi 許hứa 以dĩ 得đắc 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 。 可khả 謂vị 請thỉnh 許hứa 相tương 應ứng 。 啐# 啄trác 同đồng 時thời 。 逗đậu 機cơ 之chi 教giáo 矣hĩ 。
△# 二nhị 正chánh 顯hiển 即tức 真chân (# 三tam )# 一nhất 就tựu 妄vọng 示thị 真chân (# 二nhị )# 一nhất 帶đái 妄vọng 顯hiển 真chân (# 十thập )# 一nhất 指chỉ 見kiến 是thị 心tâm (# 四tứ )# 一nhất 將tương 拳quyền 驗nghiệm 見kiến 。
阿A 難Nan 汝nhữ 先tiên 答đáp 我ngã 。 見kiến 光quang 明minh 拳quyền 。 至chí 屈khuất 握ác 示thị 人nhân 。 故cố 有hữu 拳quyền 相tướng 。
此thử 躡niếp 前tiền 拳quyền 相tương/tướng 。 以dĩ 驗nghiệm 當đương 機cơ 之chi 迷mê 悟ngộ 也dã 。 世Thế 尊Tôn 既ký 為vi 建kiến 大đại 法Pháp 幢tràng 。 欲dục 令linh 開khai 發phát 真chân 心tâm 道Đạo 眼nhãn 。 但đãn 不bất 知tri 彼bỉ 見kiến 解giải 何hà 如như 。 故cố 此thử 將tương 個cá 空không 拳quyền 。 連liên 發phát 三tam 問vấn 。 以dĩ 驗nghiệm 之chi 也dã 。 一nhất 問vấn 。 汝nhữ 先tiên 答đáp 我ngã 。 見kiến 光quang 明minh 拳quyền 。 此thử 拳quyền 光quang 明minh 。 因nhân 何hà 所sở 有hữu 。 二nhị 問vấn 云vân 何hà 成thành 拳quyền 。 三tam 問vấn 汝nhữ 將tương 誰thùy 見kiến 。 而nhi 當đương 機cơ 一nhất 則tắc 對đối 曰viết 。 光quang 明minh 因nhân 清thanh 淨tịnh 所sở 生sanh 。 二nhị 曰viết 。 我ngã 實thật 眼nhãn 見kiến 。 三tam 曰viết 。 屈khuất 指chỉ 示thị 人nhân 。 故cố 有hữu 拳quyền 相tướng 。 然nhiên 清thanh 淨tịnh 生sanh 者giả 。 即tức 前tiền 非phi 欲dục 愛ái 所sở 生sanh 也dã 。 既ký 曰viết 眼nhãn 則tắc 仍nhưng 是thị 肉nhục 眼nhãn 。 非phi 清thanh 淨tịnh 道Đạo 眼nhãn 矣hĩ 。 則tắc 尊tôn 者giả 病bệnh 根căn 。 宛uyển 然nhiên 猶do 在tại 故cố 下hạ 不bất 得đắc 不bất 十thập 番phiên 顯hiển 示thị 。 使sử 即tức 妄vọng 而nhi 明minh 真chân 也dã 。 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 此thử 云vân 勝thắng 金kim 。 須Tu 彌Di 南nam 面diện 有hữu 此thử 檀đàn 樹thụ 。 果quả 汁trấp 入nhập 水thủy 。 沙sa 石thạch 成thành 金kim 。 此thử 金kim 一nhất 粒lạp 。 置trí 常thường 金kim 中trung 。 悉tất 皆giai 失thất 色sắc 。 佛Phật 之chi 身thân 色sắc 如như 之chi 。 赩hách 赤xích 燄diệm 也dã 。 又hựu 傳truyền 此thử 金kim 方phương 寸thốn 。 置trí 暗ám 夜dạ 。 室thất 中trung 照chiếu 曜diệu 如như 晝trú 。 佛Phật 身thân 赤xích 燄diệm 。 不bất 但đãn 如như 金kim 。 亦diệc 如như 其kỳ 光quang 。 能năng 破phá 暗ám 也dã 。
△# 二nhị 就tựu 拳quyền 例lệ 見kiến 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 如Như 來Lai 今kim 日nhật 。 至chí 例lệ 如Như 來Lai 拳quyền 。 事sự 義nghĩa 相tương 類loại 。
此thử 就tựu 拳quyền 以dĩ 例lệ 見kiến 也dã 。 世Thế 尊Tôn 見kiến 當đương 機cơ 仍nhưng 然nhiên 。 認nhận 眼nhãn 為vi 見kiến 。 只chỉ 得đắc 復phục 就tựu 拳quyền 頭đầu 作tác 箇cá 比tỉ 例lệ 。 而nhi 告cáo 當đương 機cơ 。 如Như 來Lai 今kim 日nhật 。 且thả 不bất 與dữ 汝nhữ 談đàm 玄huyền 說thuyết 妙diệu 。 但đãn 將tương 現hiện 前tiền 實thật 事sự 言ngôn 之chi 。 以dĩ 告cáo 於ư 汝nhữ 。 然nhiên 言ngôn 不bất 盡tận 意ý 。 喻dụ 以dĩ 明minh 之chi 。 言ngôn 有hữu 智trí 開khai 悟ngộ 者giả 。 以dĩ 無vô 智trí 之chi 人nhân 。 縱túng/tung 喻dụ 難nạn/nan 明minh 。 故cố 舉cử 智trí 者giả 。 因nhân 喻dụ 開khai 悟ngộ 。 譬thí 如như 我ngã 拳quyền 。 若nhược 無vô 我ngã 手thủ 。 不bất 成thành 我ngã 拳quyền 。 是thị 拳quyền 全toàn 倚ỷ 於ư 手thủ 矣hĩ 。 若nhược 無vô 汝nhữ 眼nhãn 。 不bất 成thành 汝nhữ 見kiến 。 是thị 見kiến 全toàn 倚ỷ 於ư 眼nhãn 矣hĩ 。 以dĩ 汝nhữ 眼nhãn 根căn 之chi 見kiến 。 例lệ 我ngã 手thủ 上thượng 之chi 拳quyền 。 其kỳ 理lý 其kỳ 義nghĩa 為vi 均quân 平bình 否phủ/bĩ 。 當đương 機cơ 至chí 此thử 。 只chỉ 解giải 順thuận 水thủy 推thôi 船thuyền 。 不bất 知tri 看khán 風phong 使sử 檣# 。 遂toại 而nhi 順thuận 口khẩu 答đáp 言ngôn 。 唯dụy 然nhiên 世Thế 尊Tôn 。 既ký 無vô 我ngã 眼nhãn 。 不bất 成thành 我ngã 見kiến 。 猶do 之chi 既ký 無vô 佛Phật 手thủ 。 不bất 成thành 佛Phật 拳quyền 。 以dĩ 我ngã 之chi 眼nhãn 。 例lệ 佛Phật 之chi 拳quyền 。 其kỳ 事sự 其kỳ 義nghĩa 正chánh 相tương/tướng 類loại 也dã 。 似tự 則tắc 也dã 。 似tự 豈khởi 知tri 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 。 例lệ 為vi 斷đoạn 滅diệt 知tri 見kiến 。 可khả 不bất 惜tích 哉tai 。
△# 三tam 引dẫn 例lệ 辯biện 謬mậu 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 汝nhữ 言ngôn 相tương 類loại 。 至chí 又hựu 則tắc 燈đăng 觀quan 。 何hà 關quan 汝nhữ 事sự 。
此thử 引dẫn 拳quyền 見kiến 不bất 齊tề 。 以dĩ 辯biện 其kỳ 謬mậu 例lệ 也dã 。 故cố 躡niếp 上thượng 云vân 。 汝nhữ 言ngôn 相tương 類loại 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 此thử 總tổng 斥xích 引dẫn 例lệ 為vi 謬mậu 也dã 。 蓋cái 無vô 手thủ 人nhân 。 拳quyền 畢tất 竟cánh 滅diệt 矣hĩ 。 彼bỉ 無vô 眼nhãn 者giả 。 惟duy 是thị 無vô 眼nhãn 。 非phi 見kiến 性tánh 全toàn 無vô 也dã 。 汝nhữ 設thiết 不bất 信tín 。 但đãn 試thí 於ư 途đồ 。 就tựu 盲manh 人nhân 而nhi 問vấn 之chi 。 汝nhữ 何hà 所sở 見kiến 。 彼bỉ 諸chư 盲manh 人nhân 。 必tất 答đáp 汝nhữ 言ngôn 。 我ngã 今kim 眼nhãn 前tiền 。 唯duy 見kiến 黑hắc 暗ám 。 更cánh 無vô 他tha 矚chú 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 觀quán 。 彼bỉ 因nhân 無vô 眼nhãn 。 所sở 以dĩ 前tiền 塵trần 自tự 暗ám 。 見kiến 前tiền 塵trần 者giả 未vị 暗ám 。 則tắc 盲manh 人nhân 之chi 見kiến 亦diệc 未vị 曾tằng 虧khuy 欠khiếm 也dã 。 此thử 佛Phật 就tựu 人nhân 赤xích 肉nhục 團đoàn 上thượng 。 指chỉ 出xuất 一nhất 隻chỉ 金kim 剛cang 眼nhãn 睛tình 。 正chánh 謂vị 無vô 明minh 窟quật 裏lý 。 有hữu 箇cá 大đại 光quang 明minh 藏tạng 。 而nhi 能năng 靈linh 光quang 獨độc 耀diệu 。 迥huýnh 脫thoát 根căn 塵trần 者giả 。 此thử 也dã 。 豈khởi 同đồng 妄vọng 心tâm 離ly 塵trần 無vô 體thể 者giả 乎hồ 。 向hướng 下hạ 正chánh 辯biện 其kỳ 謬mậu 。 當đương 機cơ 因nhân 聞văn 。 前tiền 塵trần 自tự 暗ám 。 見kiến 何hà 虧khuy 損tổn 。 不bất 達đạt 其kỳ 義nghĩa 。 遂toại 反phản 難nạn/nan 云vân 。 諸chư 盲manh 眼nhãn 前tiền 。 一nhất 無vô 所sở 見kiến 。 唯duy 黑hắc 暗ám 耳nhĩ 。 云vân 何hà 亦diệc 名danh 為vi 見kiến 耶da 。 故cố 佛Phật 告cáo 之chi 曰viết 。 諸chư 盲manh 無vô 眼nhãn 。 唯duy 覩đổ 黑hắc 暗ám 。 與dữ 有hữu 眼nhãn 人nhân 。 處xử 於ư 暗ám 室thất 。 此thử 二nhị 黑hắc 相tương/tướng 。 為vi 有hữu 別biệt 乎hồ 。 為vi 無vô 別biệt 乎hồ 。 當đương 機cơ 則tắc 曰viết 。 如như 是thị 世Thế 尊Tôn 。 此thử 暗ám 中trung 人nhân 。 與dữ 彼bỉ 羣quần 盲manh 。 二nhị 黑hắc 較giảo 量lượng 。 無vô 以dĩ 異dị 也dã 。 故cố 佛Phật 辯biện 之chi 曰viết 。 當đương 知tri 設thiết 若nhược 無vô 眼nhãn 之chi 人nhân 。 止chỉ 能năng 見kiến 黑hắc 。 忽hốt 然nhiên 眼nhãn 中trung 得đắc 光quang 。 還hoàn 見kiến 前tiền 塵trần 種chủng 種chủng 物vật 色sắc 。 而nhi 名danh 為vi 眼nhãn 。 能năng 見kiến 者giả 。 彼bỉ 暗ám 中trung 人nhân 。 在tại 黑hắc 暗ám 中trung 。 忽hốt 得đắc 燈đăng 光quang 。 而nhi 見kiến 種chủng 種chủng 物vật 色sắc 者giả 。 亦diệc 應ưng 名danh 燈đăng 為vi 能năng 見kiến 矣hĩ 。 若nhược 燈đăng 有hữu 能năng 見kiến 之chi 用dụng 。 則tắc 燈đăng 即tức 是thị 能năng 見kiến 之chi 見kiến 。 自tự 不bất 名danh 之chi 為vi 燈đăng 。 又hựu 則tắc 燈đăng 能năng 自tự 觀quán 。 何hà 關quan 汝nhữ 之chi 事sự 乎hồ 。 正chánh 顯hiển 若nhược 眼nhãn 有hữu 能năng 見kiến 之chi 用dụng 。 則tắc 眼nhãn 即tức 是thị 能năng 見kiến 之chi 性tánh 。 不bất 應ưng 復phục 名danh 眼nhãn 矣hĩ 。 此thử 正chánh 辯biện 其kỳ 迷mê 謬mậu 也dã 。
△# 四tứ 結kết 顯hiển 唯duy 心tâm 。
是thị 故cố 當đương 知tri 。 燈đăng 能năng 顯hiển 色sắc 。 至chí 如như 是thị 見kiến 性tánh 。 是thị 心tâm 非phi 眼nhãn 。
此thử 明minh 見kiến 唯duy 是thị 心tâm 也dã 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 燈đăng 乃nãi 增tăng 上thượng 之chi 緣duyên 。 止chỉ 能năng 顯hiển 色sắc 。 不bất 能năng 見kiến 色sắc 。 其kỳ 見kiến 色sắc 者giả 。 是thị 眼nhãn 而nhi 非phi 燈đăng 也dã 。 則tắc 應ưng 例lệ 知tri 眼nhãn 。 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 但đãn 能năng 顯hiển 色sắc 。 不bất 能năng 見kiến 色sắc 。 如như 是thị 見kiến 色sắc 之chi 性tánh 。 是thị 心tâm 而nhi 非phi 眼nhãn 也dã 。 當đương 機cơ 向hướng 來lai 。 誤ngộ 以dĩ 為vi 二nhị 者giả 。 世Thế 尊Tôn 今kim 日nhật 。 合hợp 而nhi 為vi 一nhất 。 所sở 謂vị 離ly 之chi 則tắc 俱câu 傷thương 。 合hợp 之chi 則tắc 全toàn 美mỹ 矣hĩ 。 問vấn 見kiến 性tánh 與dữ 心tâm 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 此thử 中trung 見kiến 性tánh 。 即tức 阿a 賴lại 耶da 識thức 見kiến 分phần/phân 。 以dĩ 在tại 眼nhãn 名danh 見kiến 故cố 。 即tức 指chỉ 見kiến 性tánh 是thị 心tâm 也dã 。 由do 阿A 難Nan 一nhất 向hướng 執chấp 見kiến 是thị 眼nhãn 。 不bất 知tri 是thị 心tâm 。 故cố 反phản 其kỳ 所sở 執chấp 曰viết 。 是thị 心tâm 非phi 眼nhãn 。 是thị 心tâm 二nhị 字tự 。 與dữ 前tiền 非phi 心tâm 眼nhãn 對đối 。 正chánh 謂vị 前tiền 汝nhữ 能năng 推thôi 者giả 非phi 心tâm 。 今kim 汝nhữ 能năng 見kiến 者giả 是thị 心tâm 。 既ký 知tri 能năng 見kiến 者giả 是thị 心tâm 。 即tức 知tri 能năng 見kiến 者giả 非phi 眼nhãn 。 此thử 則tắc 向hướng 來lai 心tâm 知tri 眼nhãn 見kiến 之chi 執chấp 。 一nhất 言ngôn 了liễu 當đương 矣hĩ 。 可khả 謂vị 一nhất 滴tích 水thủy 墨mặc 兩lưỡng 處xứ 成thành 龍long 也dã 。
△# 二nhị 顯hiển 見kiến 不bất 動động (# 三tam )# 一nhất 敘tự 眾chúng 望vọng 示thị 。
阿A 難Nan 雖tuy 復phục 。 得đắc 聞văn 是thị 言ngôn 。 至chí 合hợp 掌chưởng 清thanh 心tâm 。 佇trữ 佛Phật 悲bi 誨hối 。
此thử 敘tự 眾chúng 望vọng 示thị 者giả 。 乃nãi 結kết 前tiền 以dĩ 起khởi 後hậu 也dã 。 蓋cái 上thượng 四tứ 句cú 結kết 前tiền 。 下hạ 四tứ 句cú 起khởi 後hậu 。 是thị 言ngôn 者giả 。 即tức 是thị 心tâm 非phi 眼nhãn 之chi 言ngôn 也dã 。 口khẩu 已dĩ 默mặc 然nhiên 者giả 。 蓋cái 有hữu 所sở 以dĩ 。 一nhất 者giả 向hướng 來lai 止chỉ 知tri 有hữu 眼nhãn 。 方phương 為vi 有hữu 見kiến 。 無vô 眼nhãn 則tắc 為vi 無vô 見kiến 。 今kim 驗nghiệm 盲manh 人nhân 。 覩đổ 暗ám 始thỉ 知tri 。 無vô 眼nhãn 有hữu 見kiến 。 且thả 此thử 見kiến 與dữ 眼nhãn 。 殊thù 不bất 相tương 干can 。 二nhị 者giả 向hướng 來lai 但đãn 知tri 見kiến 明minh 。 方phương 可khả 成thành 見kiến 。 見kiến 暗ám 不bất 得đắc 成thành 見kiến 。 今kim 例lệ 有hữu 眼nhãn 在tại 暗ám 。 同đồng 於ư 無vô 眼nhãn 之chi 暗ám 。 始thỉ 知tri 見kiến 暗ám 之chi 時thời 。 誠thành 亦diệc 是thị 見kiến 。 三tam 者giả 向hướng 來lai 但đãn 知tri 。 見kiến 惟duy 是thị 眼nhãn 。 不bất 名danh 為vi 心tâm 。 今kim 觀quán 有hữu 眼nhãn 得đắc 燈đăng 。 無vô 眼nhãn 得đắc 眼nhãn 。 皆giai 但đãn 顯hiển 色sắc 始thỉ 知tri 見kiến 。 乃nãi 是thị 心tâm 可khả 知tri 見kiến 性tánh 。 離ly 彼bỉ 肉nhục 眼nhãn 。 別biệt 有hữu 自tự 體thể 。 誠thành 異dị 能năng 推thôi 之chi 心tâm 。 離ly 塵trần 無vô 體thể 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 向hướng 默mặc 默mặc 之chi 中trung 。 研nghiên 究cứu 而nhi 細tế 味vị 也dã 。 未vị 開khai 悟ngộ 者giả 。 雖tuy 知tri 是thị 心tâm 。 而nhi 尚thượng 有hữu 疑nghi 。 未vị 能năng 大đại 開khai 大đại 悟ngộ 也dã 。 何hà 則tắc 。 謂vị 我ngã 之chi 所sở 求cầu 。 因nhân 前tiền 緣duyên 心tâm 。 不bất 寂tịch 不bất 常thường 。 非phi 妙diệu 非phi 明minh 。 故cố 別biệt 求cầu 常thường 住trụ 妙diệu 明minh 之chi 心tâm 。 今kim 佛Phật 示thị 我ngã 。 此thử 見kiến 為vi 心tâm 。 雖tuy 知tri 即tức 心tâm 。 不bất 識thức 此thử 心tâm 。 可khả 有hữu 妙diệu 明minh 寂tịch 常thường 之chi 義nghĩa 乎hồ 。 此thử 正chánh 結kết 前tiền 之chi 義nghĩa 也dã 。 猶do 冀ký 者giả 。 言ngôn 此thử 心tâm 之chi 義nghĩa 尚thượng 未vị 了liễu 。 然nhiên 猶do 望vọng 如Như 來Lai 慈từ 悲bi 。 更cánh 為vi 宣tuyên 示thị 。 以dĩ 故cố 一nhất 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 俟sĩ 佛Phật 慈từ 悲bi 。 再tái 施thí 教giáo 誨hối 。 此thử 起khởi 後hậu 之chi 義nghĩa 也dã 。
△# 二nhị 辯biện 定định 客khách 塵trần (# 三tam )# 一nhất 問vấn 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 舒thư 兜đâu 羅la 綿miên 。 至chí 因nhân 何hà 開khai 悟ngộ 。 今kim 成thành 聖thánh 果Quả 。
此thử 佛Phật 問vấn 客khách 塵trần 者giả 。 欲dục 令linh 先tiên 悟ngộ 以dĩ 導đạo 之chi 也dã 。 當đương 機cơ 前tiền 陳trần 。 二nhị 障chướng 所sở 纏triền 。 請thỉnh 示thị 心tâm 眼nhãn 。 佛Phật 故cố 放phóng 光quang 。 滿mãn 盤bàn 託thác 出xuất 。 乃nãi 至chí 向hướng 伊y 眼nhãn 根căn 。 指chỉ 出xuất 見kiến 性tánh 。 謂vị 之chi 真chân 心tâm 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 尚thượng 未vị 了liễu 然nhiên 。 世Thế 尊Tôn 只chỉ 得đắc 放phóng 鬆# 拳quyền 頭đầu 。 將tương 計kế 就tựu 計kế 。 令linh 伊y 向hướng 陣trận 那na 處xứ 。 去khứ 討thảo 下hạ 落lạc 。 故cố 云vân 舒thư 兜đâu 羅la 。 開khai 輪luân 指chỉ 而nhi 誨hối 大đại 眾chúng 者giả 。 正chánh 是thị 放phóng 開khai 一nhất 線tuyến 。 令linh 於ư 客khách 塵trần 中trung 識thức 主chủ 空không 耳nhĩ 。 鹿lộc 園viên 地địa 名danh 。 乃nãi 古cổ 國quốc 王vương 養dưỡng 鹿lộc 之chi 園viên 。 即tức 世Thế 尊Tôn 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 處xứ 也dã 。 阿A 若Nhã 多Đa 此thử 云vân 解giải 。 即tức 佛Phật 為vì 憍Kiều 陳Trần 如Như 。 所sở 印ấn 之chi 名danh 也dã 。 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 者giả 。 一nhất 阿a 濕thấp 婆bà 。 此thử 云vân 馬mã 勝thắng 。 二nhị 跋bạt 提đề 。 此thử 云vân 小tiểu 賢hiền 。 三tam 拘câu 利lợi 。 即tức 摩ma 訶ha 男nam 。 四tứ 憍Kiều 陳Trần 如Như 。 此thử 云vân 火hỏa 器khí 。 五ngũ 十thập 力lực 迦Ca 葉Diếp 。 此thử 云vân 飲ẩm 光quang 。 前tiền 三tam 父phụ 族tộc 。 後hậu 二nhị 母mẫu 族tộc 。 以dĩ 佛Phật 初sơ 出xuất 家gia 時thời 。 父phụ 王vương 遣khiển 其kỳ 侍thị 衛vệ 。 及cập 佛Phật 先tiên 在tại 雪Tuyết 山Sơn 。 苦khổ 行hạnh 之chi 時thời 。 三tam 人nhân 畏úy 苦khổ 行hạnh 者giả 。 即tức 捨xả 去khứ 。 後hậu 受thọ 牧mục 女nữ 乳nhũ 糜mi 之chi 供cung 。 二nhị 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 行hạnh 者giả 。 復phục 捨xả 去khứ 。 共cộng 向hướng 鹿lộc 園viên 。 別biệt 修tu 異dị 道đạo 。 佛Phật 成thành 道Đạo 五ngũ 七thất 後hậu 。 方phương 往vãng 度độ 之chi 。 三tam 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 十thập 二nhị 法Pháp 輪luân 。 陳trần 那na 最tối 初sơ 得đắc 解giải 。 故cố 名danh 阿A 若Nhã 多Đa 。 等đẳng 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 也dã 。 菩Bồ 提Đề 取thủ 大Đại 乘Thừa 之chi 果quả 。 羅La 漢Hán 取thủ 小Tiểu 乘Thừa 之chi 果quả 。 是thị 佛Phật 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 之chi 意ý 。 當đương 時thời 所sở 說thuyết 。 客khách 塵trần 之chi 喻dụ 。 乃nãi 喻dụ 集Tập 諦Đế 。 反phản 顯hiển 主chủ 空không 。 乃nãi 喻dụ 滅Diệt 諦Đế 耳nhĩ 。 今kim 但đãn 取thủ 能năng 比tỉ 之chi 喻dụ 。 不bất 取thủ 所sở 喻dụ 之chi 法pháp 。 此thử 中trung 客khách 塵trần 。 但đãn 喻dụ 身thân 境cảnh 及cập 緣duyên 身thân 境cảnh 之chi 心tâm 。 主chủ 空không 俱câu 喻dụ 見kiến 性tánh 也dã 。
△# 二nhị 答đáp 。
時thời 憍Kiều 陳Trần 那Na 。 起khởi 立lập 白bạch 佛Phật 。 至chí 以dĩ 搖dao 動động 者giả 。 名danh 為vi 塵trần 義nghĩa 。
此thử 陳trần 那na 述thuật 自tự 悟ngộ 解giải 。 以dĩ 答đáp 世Thế 尊Tôn 也dã 。 臘lạp 長trường/trưởng 年niên 高cao 。 名danh 曰viết 長trưởng 老lão 。 佛Phật 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 五ngũ 人nhân 之chi 中trung 。 陳trần 那na 先tiên 悟ngộ 。 佛Phật 問vấn 解giải 否phủ/bĩ 。 答đáp 言ngôn 已dĩ 解giải 。 故cố 於ư 大đại 眾chúng 之chi 中trung 。 最tối 先tiên 獨độc 得đắc 解giải 名danh 也dã 。 因nhân 悟ngộ 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 。 如như 客khách 如như 塵trần 。 證chứng 得đắc 無vô 為vi 。 生sanh 空không 涅Niết 槃Bàn 。 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。 如như 主chủ 及cập 空không 。 由do 是thị 得đắc 成thành 聖thánh 果Quả 。 此thử 上thượng 標tiêu 其kỳ 所sở 悟ngộ 。 下hạ 文văn 方phương 述thuật 所sở 解giải 。 有hữu 二nhị 。 一nhất 解giải 客khách 。 即tức 世Thế 尊Tôn 下hạ 至chí 。 名danh 為vi 客khách 義nghĩa 。 二nhị 解giải 塵trần 。 即tức 又hựu 如như 下hạ 至chí 。 名danh 為vi 塵trần 義nghĩa 。 旅lữ 亭đình 即tức 止chỉ 客khách 舍xá 也dã 。 俶thục 即tức 整chỉnh 義nghĩa 。 謂vị 整chỉnh 治trị 行hành 裝trang 也dã 。 遑hoàng 即tức 暇hạ 義nghĩa 。 謂vị 行hành 色sắc 忽hốt 忽hốt 不bất 暇hạ 安an 住trụ 也dã 。 攸du 猶do 所sở 也dã 。 謂vị 主chủ 人nhân 則tắc 無vô 所sở 往vãng 也dã 。 蓋cái 主chủ 客khách 正chánh 喻dụ 生sanh 滅diệt 不bất 生sanh 滅diệt 。 俱câu 止chỉ 五ngũ 蘊uẩn 蘧# 廬lư 也dã 。 此thử 行hành 客khách 喻dụ 生sanh 滅diệt 心tâm 。 宿túc 食thực 喻dụ 見kiến 思tư 惑hoặc 。 以dĩ 見kiến 惑hoặc 易dị 斷đoạn 。 見kiến 道đạo 即tức 斷đoạn 故cố 。 如như 行hành 客khách 一nhất 餐xan 便tiện 去khứ 。 思tư 惑hoặc 難nạn/nan 斷đoạn 。 修tu 道Đạo 方phương 除trừ 故cố 。 如như 宿túc 客khách 寢tẩm 息tức 方phương 去khứ 。 俶thục 裝trang 前tiền 途đồ 。 喻dụ 畢tất 故cố 趨xu 新tân 。 出xuất 趣thú 入nhập 趣thú 。 無vô 往vãng 主chủ 人nhân 。 喻dụ 常thường 住trụ 不bất 動động 。 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 。 新tân 霽tễ 者giả 。 雨vũ 過quá 初sơ 晴tình 也dã 。 清thanh 陽dương 者giả 。 清thanh 晨thần 之chi 朝triêu 陽dương 也dã 。 隙khích 即tức 孔khổng 縫phùng 也dã 。 空không 中trung 塵trần 相tương/tướng 者giả 。 即tức 映ánh 日nhật 飛phi 揚dương 。 微vi 細tế 浮phù 埃ai 也dã 。 此thử 以dĩ 塵trần 喻dụ 塵trần 沙sa 無vô 明minh 。 言ngôn 其kỳ 幽u 隱ẩn 微vi 細tế 故cố 。 如như 入nhập 隙khích 之chi 塵trần 。 然nhiên 此thử 客khách 塵trần 之chi 喻dụ 。 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 。 通thông 則tắc 煩phiền 惱não 所sở 知tri 二nhị 障chướng 。 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 二nhị 惑hoặc 。 隨tùy 境cảnh 生sanh 滅diệt 。 非phi 真chân 常thường 性tánh 。 皆giai 為vi 客khách 義nghĩa 。 以dĩ 其kỳ 染nhiễm 污ô 妙diệu 明minh 。 濁trược 亂loạn 性tánh 空không 。 均quân 為vi 塵trần 義nghĩa 。 別biệt 則tắc 客khách 喻dụ 分phân 別biệt 之chi 麤thô 。 塵trần 喻dụ 俱câu 生sanh 之chi 細tế 。 分phân 別biệt 猶do 旅lữ 亭đình 之chi 客khách 。 去khứ 之chi 猶do 易dị 。 俱câu 生sanh 如như 幽u 隙khích 之chi 塵trần 。 拂phất 之chi 實thật 難nạn/nan 。 此thử 由do 當đương 機cơ 求cầu 示thị 寂tịch 常thường 。 故cố 借tá 客khách 塵trần 。 發phát 明minh 主chủ 空không 。 令linh 識thức 寂tịch 然nhiên 常thường 住trụ 之chi 心tâm 也dã 。
△# 三tam 印ấn 。
佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。
此thử 印ấn 可khả 也dã 。 以dĩ 客khách 塵trần 之chi 體thể 生sanh 滅diệt 。 煩phiền 擾nhiễu 主chủ 人nhân 及cập 空không 。 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 其kỳ 義nghĩa 如như 是thị 。 誠thành 為vi 不bất 謬mậu 。 蓋cái 佛Phật 之chi 意ý 。 止chỉ 欲dục 陳trần 那na 發phát 明minh 客khách 塵trần 主chủ 空không 。 生sanh 滅diệt 動động 靜tĩnh 。 誘dụ 引dẫn 當đương 機cơ 。 聞văn 而nhi 生sanh 信tín 。 識thức 得đắc 眼nhãn 中trung 見kiến 性tánh 。 常thường 住trụ 寂tịch 然nhiên 。 身thân 境cảnh 動động 搖dao 而nhi 已dĩ 。 今kim 此thử 分phân 析tích 。 正chánh 合hợp 佛Phật 心tâm 。 故cố 印ấn 可khả 曰viết 如như 是thị 。
△# 三tam 正chánh 顯hiển 不bất 動động (# 三tam )# 一nhất 對đối 外ngoại 境cảnh 以dĩ 顯hiển 不bất 動động 。
即tức 時thời 如Như 來Lai 。 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 至chí 誰thùy 為vi 無vô 住trụ 。 佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。
此thử 以dĩ 佛Phật 手thủ 為vi 外ngoại 境cảnh 。 以dĩ 顯hiển 見kiến 性tánh 之chi 不bất 動động 也dã 。 因nhân 上thượng 陳trần 那na 自tự 述thuật 。 客khách 塵trần 主chủ 空không 。 則tắc 動động 靜tĩnh 明minh 矣hĩ 。 如Như 來Lai 要yếu 令linh 當đương 機cơ 即tức 生sanh 滅diệt 客khách 塵trần 。 薦tiến 取thủ 不bất 動động 主chủ 空không 。 故cố 於ư 眾chúng 中trung 。 以dĩ 手thủ 開khai 合hợp 。 辯biện 問vấn 之chi 曰viết 。 汝nhữ 今kim 何hà 見kiến 當đương 機cơ 。 直trực 對đối 之chi 曰viết 。 我ngã 見kiến 如Như 來Lai 。 輪luân 掌chưởng 在tại 眾chúng 一nhất 開khai 一nhất 合hợp 。 世Thế 尊Tôn 即tức 追truy 之chi 曰viết 。 汝nhữ 言ngôn 見kiến 手thủ 開khai 合hợp 。 為vi 是thị 我ngã 手thủ 。 有hữu 開khai 合hợp 耶da 。 為vi 復phục 汝nhữ 見kiến 。 有hữu 開khai 合hợp 耶da 。 當đương 機cơ 對đối 言ngôn 。 佛Phật 之chi 寶bảo 手thủ 。 自tự 開khai 自tự 合hợp 。 非phi 我ngã 見kiến 性tánh 。 有hữu 開khai 有hữu 合hợp 。 如Như 來Lai 至chí 此thử 。 見kiến 當đương 機cơ 似tự 悟ngộ 非phi 悟ngộ 。 故cố 極cực 力lực 提đề 拔bạt 曰viết 。 汝nhữ 看khán 動động 者giả 是thị 誰thùy 。 而nhi 靜tĩnh 者giả 又hựu 是thị 誰thùy 。 如như 此thử 等đẳng 語ngữ 。 正chánh 要yếu 尊tôn 者giả 直trực 下hạ 承thừa 當đương 。 了liễu 得đắc 客khách 處xứ 即tức 主chủ 。 塵trần 處xứ 即tức 空không 。 即tức 動động 即tức 靜tĩnh 。 即tức 妄vọng 即tức 真chân 。 柰nại 何hà 尊tôn 者giả 只chỉ 向hướng 拳quyền 頭đầu 巴ba 掌chưởng 上thượng 作tác 活hoạt 計kế 。 以dĩ 致trí 心tâm 境cảnh 。 打đả 成thành 兩lưỡng 橛quyết 。 客khách 主chủ 墮đọa 在tại 二nhị 邊biên 。 殊thù 為vi 可khả 惜tích 。 唯duy 言ngôn 佛Phật 手thủ 動động 而nhi 不bất 住trụ 。 而nhi 我ngã 見kiến 性tánh 。 尚thượng 無vô 有hữu 靜tĩnh 。 何hà 得đắc 有hữu 動động 。 不bất 過quá 佛Phật 手thủ 動động 而nhi 無vô 住trụ 。 誰thùy 謂vị 我ngã 之chi 見kiến 性tánh 。 為vi 住trụ 與dữ 無vô 住trụ 耶da 。 此thử 正chánh 當đương 機cơ 悟ngộ 見kiến 性tánh 為vi 住trụ 而nhi 不bất 動động 矣hĩ 。 須tu 知tri 當đương 機cơ 此thử 見kiến 性tánh 二nhị 字tự 。 在tại 世Thế 尊Tôn 口khẩu 角giác 邊biên 。 薦tiến 得đắc 動động 靜tĩnh 二nhị 字tự 。 向hướng 陳trần 那na 脚cước 根căn 下hạ 檢kiểm 來lai 。 雖tuy 然nhiên 未vị 得đắc 大đại 徹triệt 大đại 悟ngộ 。 較giảo 之chi 從tùng 前tiền 。 認nhận 浮phù 根căn 為vi 能năng 見kiến 。 以dĩ 暗ám 相tướng 為vi 不bất 見kiến 。 又hựu 稍sảo 窺khuy 一nhất 斑ban 矣hĩ 。 故cố 佛Phật 許hứa 之chi 曰viết 。 如như 是thị 百bách 寶bảo 者giả 。 貴quý 重trọng 之chi 稱xưng 。 輪luân 掌chưởng 者giả 佛Phật 之chi 手thủ 足túc 。 中trung 心tâm 各các 有hữu 千thiên 輻bức 輪luân 相tương/tướng 。 蓋cái 世Thế 尊Tôn 三tam 度độ 以dĩ 手thủ 示thị 人nhân 者giả 。 各các 有hữu 所sở 表biểu 。 初sơ 番phiên 握ác 拳quyền 。 表biểu 欲dục 破phá 妄vọng 明minh 真chân 。 次thứ 則tắc 舒thư 手thủ 以dĩ 顯hiển 真chân 非phi 是thị 妄vọng 。 此thử 番phiên 或hoặc 開khai 或hoặc 合hợp 。 正chánh 表biểu 真chân 妄vọng 分phân 明minh 。 將tương 顯hiển 真chân 妄vọng 互hỗ 融dung 也dã 。 所sở 謂vị 理lý 之chi 難nan 知tri 。 聖thánh 人nhân 必tất 示thị 之chi 。 以dĩ 相tương/tướng 者giả 此thử 也dã 。
△# 二nhị 就tựu 內nội 根căn 以dĩ 顯hiển 不bất 動động 。
如Như 來Lai 於ư 是thị 。 從tùng 輪luân 掌chưởng 中trung 。 至chí 誰thùy 為vi 搖dao 動động 。 佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。
此thử 以dĩ 當đương 機cơ 頭đầu 為vi 內nội 根căn 。 以dĩ 辯biện 見kiến 性tánh 之chi 不bất 動động 也dã 。 因nhân 上thượng 對đối 外ngoại 境cảnh 而nhi 辯biện 動động 靜tĩnh 。 恐khủng 有hữu 內nội 外ngoại 之chi 分phần 。 以dĩ 故cố 如Như 來Lai 。 從tùng 掌chưởng 飛phi 光quang 。 於ư 其kỳ 左tả 右hữu 。 令linh 伊y 顧cố 盻# 。 即tức 就tựu 內nội 根căn 。 而nhi 問vấn 之chi 曰viết 。 汝nhữ 頭đầu 今kim 日nhật 。 因nhân 何hà 搖dao 動động 。 尊tôn 者giả 對đối 言ngôn 。 我ngã 見kiến 寶bảo 光quang 來lai 其kỳ 左tả 右hữu 。 故cố 左tả 右hữu 觀quan 。 頭đầu 自tự 動động 耳nhĩ 。 當đương 機cơ 纔tài 說thuyết 。 頭đầu 自tự 搖dao 動động 。 則tắc 早tảo 已dĩ 謬mậu 矣hĩ 。 若nhược 頭đầu 能năng 自tự 動động 。 與dữ 眼nhãn 能năng 自tự 見kiến 。 有hữu 何hà 異dị 乎hồ 。 且thả 死tử 人nhân 亦diệc 有hữu 頭đầu 在tại 。 可khả 能năng 動động 否phủ/bĩ 。 然nhiên 世Thế 尊Tôn 亦diệc 不bất 理lý 會hội 。 暫tạm 鬆# 一nhất 著trước 。 但đãn 追truy 之chi 曰viết 。 汝nhữ 盻# 佛Phật 光quang 。 左tả 右hữu 頭đầu 動động 。 為vi 汝nhữ 頭đầu 動động 耶da 。 為vì 汝nhữ 見kiến 動động 耶da 。 當đương 機cơ 即tức 對đối 之chi 云vân 。 我ngã 頭đầu 自tự 動động 。 而nhi 我ngã 之chi 見kiến 。 尚thượng 且thả 無vô 動động 。 何hà 得đắc 有hữu 止chỉ 。 不bất 過quá 頭đầu 自tự 動động 搖dao 。 誰thùy 謂vị 我ngã 之chi 見kiến 性tánh 。 為vi 動động 搖dao 與dữ 不bất 動động 搖dao 乎hồ 。 蓋cái 上thượng 文văn 境cảnh 動động 見kiến 靜tĩnh 。 而nhi 人nhân 易dị 辯biện 。 此thử 在tại 一nhất 身thân 。 說thuyết 頭đầu 自tự 動động 而nhi 見kiến 不bất 動động 。 人nhân 實thật 難nạn/nan 辯biện 。 而nhi 我ngã 如Như 來Lai 因nhân 其kỳ 所sở 言ngôn 。 亦diệc 當đương 故cố 印ấn 之chi 。 曰viết 如như 是thị 。 蓋cái 世Thế 尊Tôn 令linh 陳trần 如như 。 述thuật 客khách 塵trần 二nhị 字tự 。 是thị 欲dục 當đương 機cơ 識thức 取thủ 客khách 塵trần 。 不bất 外ngoại 主chủ 空không 。 則tắc 能năng 事sự 畢tất 矣hĩ 。 孰thục 知tri 到đáo 此thử 但đãn 。 解giải 客khách 塵trần 與dữ 主chủ 空không 。 有hữu 動động 靜tĩnh 之chi 殊thù 。 不bất 知tri 光quang 搖dao 頭đầu 動động 。 皆giai 自tự 心tâm 動động 。 所sở 以dĩ 辜cô 負phụ 瞿Cù 曇Đàm 不bất 少thiểu 。
△# 三tam 貴quý 明minh 知tri 故cố 認nhận 妄vọng 動động 。
於ư 是thị 如Như 來Lai 。 普phổ 告cáo 大đại 眾chúng 。 至chí 輪luân 迴hồi 是thị 中trung 。 自tự 取thủ 流lưu 轉chuyển 。
此thử 責trách 當đương 機cơ 。 明minh 知tri 不bất 動động 。 故cố 認nhận 妄vọng 動động 。
復phục 有hữu 眾chúng 生sanh 者giả 。 此thử 隱ẩn 指chỉ 阿A 難Nan 等đẳng 也dã 。 既ký 以dĩ 搖dao 動động 者giả 。 名danh 之chi 為vi 塵trần 。 宜nghi 知tri 塵trần 不bất 離ly 空không 。 既ký 以dĩ 不bất 住trụ 者giả 。 名danh 之chi 。 為vi 客khách 。 當đương 知tri 客khách 處xứ 有hữu 主chủ 。 汝nhữ 等đẳng 大đại 眾chúng 。 但đãn 觀quán 阿A 難Nan 頭đầu 自tự 搖dao 動động 。 見kiến 無vô 所sở 動động 。 便tiện 可khả 就tựu 客khách 而nhi 識thức 主chủ 矣hĩ 。 且thả 又hựu 汝nhữ 等đẳng 但đãn 觀quán 於ư 我ngã 。 手thủ 自tự 開khai 合hợp 。 見kiến 無vô 舒thư 卷quyển 。 理lý 宜nghi 即tức 塵trần 而nhi 見kiến 空không 焉yên 。 云vân 何hà 汝nhữ 等đẳng 。 至chí 于vu 今kim 日nhật 。 既ký 以dĩ 行hành 動động 者giả 。 知tri 為vi 客khách 身thân 。 何hà 不bất 認nhận 取thủ 常thường 住trụ 之chi 主chủ 。 既ký 以dĩ 搖dao 動động 者giả 。 知tri 為vi 塵trần 境cảnh 。 仍nhưng 還hoàn 迷mê 失thất 寂tịch 然nhiên 之chi 空không 。 總tổng 之chi 不bất 達đạt 一nhất 心tâm 。 所sở 以dĩ 在tại 此thử 根căn 境cảnh 法pháp 中trung 。 從tùng 生sanh 之chi 始thỉ 。 洎kịp 死tử 之chi 終chung 。 念niệm 念niệm 執chấp 此thử 。 生sanh 滅diệt 妄vọng 想tưởng 。 認nhận 以dĩ 為vi 心tâm 。 而nhi 反phản 遺di 失thất 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 常thường 住trụ 真chân 性tánh 。 豈khởi 非phi 冠quan 履lý 倒đảo 置trí 。 顛điên 倒đảo 行hành 事sự 而nhi 何hà 哉tai 。 由do 其kỳ 性tánh 心tâm 失thất 真chân 。 自tự 必tất 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 所sở 以dĩ 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 。 為vi 自tự 身thân 相tướng 。 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 。 為vi 自tự 心tâm 相tướng 。 以dĩ 故cố 當đương 機cơ 性tánh 之chi 失thất 真chân 。 則tắc 認nhận 浮phù 根căn 為vi 能năng 見kiến 。 心tâm 之chi 失thất 真chân 。 反phản 執chấp 能năng 推thôi 為vi 自tự 心tâm 。 是thị 皆giai 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 之chi 明minh 證chứng 也dã 。 是thị 中trung 者giả 。 即tức 此thử 妄vọng 身thân 妄vọng 境cảnh 二nhị 者giả 之chi 中trung 也dã 。 自tự 取thủ 者giả 。 以dĩ 此thử 輪luân 迴hồi 流lưu 轉chuyển 。 非phi 天thiên 造tạo 地địa 。 設thiết 亦diệc 非phi 人nhân 與dữ 。 皆giai 自tự 取thủ 之chi 。 怪quái 得đắc 阿a 誰thùy 。
大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 寶Bảo 鏡Kính 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 一nhất