Lăng Già Kinh Thông Nghĩa – Quyển 0001

楞Lăng 伽Già 經Kinh 通Thông 義Nghĩa
Quyển 0001
宋Tống 善Thiện 月Nguyệt 述Thuật

朝triêu 議nghị 大đại 夫phu 直trực 龍long 圖đồ 閣các 權quyền 江giang 淮hoài 荊kinh 淅tích 等đẳng 路lộ 制chế

置trí 鹽diêm 礬phàn 兼kiêm 發phát 運vận 副phó 使sử 上thượng 護hộ 軍quân 賜tứ 紫tử 金kim 魚ngư 袋đại

蔣tưởng 之chi 奇kỳ 撰soạn

之chi 奇kỳ 嘗thường 苦khổ 楞lăng 伽già 經kinh 難nạn/nan 讀đọc 又hựu 難nan 得đắc 善thiện 本bổn 會hội 南nam 都đô 太thái 子tử 太thái 保bảo 致trí 政chánh 張trương 公công 施thí 此thử 經Kinh 而nhi 眉mi 山sơn 蘇tô 子tử 瞻chiêm 為vi 書thư 而nhi 刻khắc 之chi 板bản 以dĩ 為vi 金kim 山sơn 常thường 住trụ 金kim 山sơn 長trưởng 老lão 佛Phật 印ấn 大đại 師sư 子tử 元nguyên 持trì 以dĩ 見kiến 寄ký 之chi 奇kỳ 為vi 之chi 言ngôn 曰viết 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 。 經kinh 捴# 十thập 二nhị 部bộ 而nhi 其kỳ 多đa 至chí 於ư 五ngũ 千thiên 卷quyển 方phương 其kỳ 正Chánh 法Pháp 流lưu 行hành 。 之chi 時thời 人nhân 有hữu 聞văn 半bán 偈kệ 得đắc 一nhất 句cú 而nhi 悟ngộ 入nhập 者giả 盖# 不bất 可khả 為vi 量lượng 數số 至chí 於ư 像tượng 法pháp 末Mạt 法Pháp 之chi 後hậu 去khứ 聖thánh 既ký 遠viễn 人nhân 始thỉ 溺nịch 於ư 文văn 字tự 有hữu 入nhập 海hải 算toán 沙sa 之chi 困khốn 而nhi 於ư 一nhất 真chân 之chi 體thể 乃nãi 漫mạn 不bất 省tỉnh 解giải 於ư 是thị 有hữu 祖tổ 師sư 出xuất 焉yên 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 以dĩ 為vi 教giáo 外ngoại 別biệt 傳truyền 於ư 動động 容dung 發phát 語ngữ 之chi 頃khoảnh 而nhi 上thượng 根căn 利lợi 器khí 之chi 人nhân 已dĩ 目mục 擊kích 而nhi 得đắc 之chi 矣hĩ 故cố 雲vân 門môn 至chí 於ư 罵mạ 佛Phật 而nhi 藥dược 山sơn 至chí 戒giới 人nhân 不bất 得đắc 續tục 經kinh 皆giai 此thử 意ý 也dã 由do 是thị 去khứ 佛Phật 而nhi 謂vị 之chi 禪thiền 離ly 義nghĩa 而nhi 謂vị 之chi 玄huyền 故cố 學học 佛Phật 者giả 必tất 詆# 禪thiền 而nhi 諱húy 義nghĩa 者giả 亦diệc 必tất 宗tông 玄huyền 二nhị 家gia 之chi 徒đồ 更cánh 相tương 非phi 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 相tương/tướng 為vi 用dụng 也dã 且thả 禪thiền 者giả 六Lục 度Độ 之chi 一nhất 也dã 顧cố 豈khởi 異dị 於ư 佛Phật 哉tai 之chi 奇kỳ 以dĩ 為vi 禪thiền 出xuất 於ư 佛Phật 而nhi 玄huyền 出xuất 於ư 義nghĩa 不bất 以dĩ 佛Phật 廢phế 禪thiền 不bất 以dĩ 玄huyền 廢phế 義nghĩa 則tắc 其kỳ 近cận 之chi 矣hĩ 冉nhiễm 求cầu 問vấn 聞văn 斯tư 行hành 諸chư 孔khổng 子tử 曰viết 聞văn 斯tư 行hành 之chi 子tử 路lộ 問vấn 聞văn 斯tư 行hành 諸chư 曰viết 有hữu 父phụ 兄huynh 在tại 如như 之chi 何hà 其kỳ 聞văn 斯tư 行hành 之chi 求cầu 也dã 退thoái 故cố 進tiến 之chi 由do 也dã 兼kiêm 人nhân 故cố 退thoái 之chi 說thuyết 豈khởi 有hữu 常thường 哉tai 救cứu 其kỳ 偏thiên 而nhi 已dĩ 學học 佛Phật 之chi 敝tệ 至chí 於ư 溺nịch 經kinh 文văn 惑hoặc 句cú 義nghĩa 而nhi 人nhân 不bất 體thể 玄huyền 則tắc 言ngôn 禪thiền 以dĩ 救cứu 之chi 學học 禪thiền 之chi 敝tệ 至chí 於ư 馳trì 空không 言ngôn 玩ngoạn 琦kỳ 辯biện 而nhi 人nhân 不bất 了liễu 義nghĩa 則tắc 言ngôn 佛Phật 以dĩ 救cứu 之chi 二nhị 者giả 更cánh 相tương 救cứu 而nhi 佛Phật 法Pháp 完hoàn 矣hĩ 昔tích 達đạt 磨ma 西tây 來lai 既ký 已dĩ 傳truyền 心tâm 印ấn 於ư 二nhị 祖tổ 且thả 云vân 吾ngô 有hữu 楞lăng 伽già 經kinh 四tứ 卷quyển 亦diệc 用dụng 付phó 汝nhữ 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 心tâm 地địa 要yếu 門môn 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 此thử 亦diệc 佛Phật 與dữ 禪thiền 並tịnh 傳truyền 而nhi 玄huyền 與dữ 義nghĩa 俱câu 付phó 也dã 至chí 五ngũ 祖tổ 始thỉ 易dị 以dĩ 金kim 剛cang 經kinh 傳truyền 授thọ 故cố 六lục 祖tổ 聞văn 客khách 讀đọc 金kim 剛cang 經kinh 而nhi 問vấn 其kỳ 所sở 從tùng 來lai 客khách 云vân 我ngã 從tùng 蘄Kì 州Châu 。 黃hoàng 梅mai 縣huyện 東đông 五ngũ 祖tổ 山sơn 來lai 五ngũ 祖tổ 大đại 師sư 常thường 勸khuyến 僧Tăng 俗tục 。 但đãn 持trì 金Kim 剛Cang 經Kinh 。 即tức 自tự 見kiến 性tánh 。 成thành 佛Phật 矣hĩ 則tắc 是thị 持trì 金kim 剛cang 經kinh 者giả 始thỉ 於ư 五ngũ 祖tổ 故cố 金kim 剛cang 以dĩ 是thị 盛thịnh 行hành 於ư 世thế 。 而nhi 楞lăng 伽già 遂toại 無vô 傳truyền 焉yên 今kim 之chi 傳truyền 者giả 實thật 自tự 張trương 公công 倡xướng 之chi 之chi 奇kỳ 過quá 南nam 都đô 謁yết 張trương 公công 親thân 聞văn 公công 說thuyết 楞lăng 伽già 因nhân 緣duyên 始thỉ 張trương 公công 自tự 三tam 司ty 使sử 翰hàn 林lâm 學học 士sĩ 出xuất 守thủ 滁trừ 一nhất 日nhật 入nhập 琅lang 邪tà 僧Tăng 舍xá 見kiến 一nhất 經kinh 函hàm 發phát 而nhi 視thị 之chi 乃nãi 楞lăng 伽già 經kinh 也dã 恍hoảng 然nhiên 覺giác 其kỳ 前tiền 生sanh 之chi 所sở 書thư 筆bút 畫họa 宛uyển 然nhiên 其kỳ 始thỉ 神thần 先tiên 受thọ 之chi 甚thậm 明minh 也dã 之chi 奇kỳ 聞văn 羊dương 叔thúc 子tử 五ngũ 歲tuế 時thời 令linh 乳nhũ 母mẫu 取thủ 所sở 弄lộng 金kim 環hoàn 乳nhũ 母mẫu 謂vị 之chi 汝nhữ 初sơ 無vô 是thị 物vật 祜hỗ 即tức 自tự 詣nghệ 鄰lân 人nhân 李# 氏thị 東đông 垣viên 桑tang 木mộc 中trung 探thám 得đắc 之chi 主chủ 人nhân 驚kinh 曰viết 此thử 吾ngô 亡vong 兒nhi 所sở 失thất 物vật 也dã 云vân 何hà 持trì 去khứ 乳nhũ 母mẫu 具cụ 言ngôn 之chi 知tri 祜hỗ 之chi 前tiền 身thân 為vi 李# 氏thị 子tử 也dã 白bạch 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 始thỉ 生sanh 七thất 月nguyệt 姆# 指chỉ 之chi 無vô 兩lưỡng 字tự 雖tuy 試thí 百bách 數số 不bất 差sai 九cửu 歲tuế 諳am 識thức 聲thanh 律luật 史sử 氏thị 以dĩ 為vi 篤đốc 於ư 互hỗ 章chương 盖# 天thiên 稟bẩm 然nhiên 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 固cố 自tự 以dĩ 為vi 宿túc 習tập 之chi 緣duyên 矣hĩ 人nhân 之chi 以dĩ 是thị 一nhất 真chân 不bất 滅diệt 之chi 性tánh 而nhi 死tử 生sanh 去khứ 來lai 於ư 天thiên 地địa 之chi 間gian 。 其kỳ 為vi 世thế 數số 雖tuy 折chiết 天thiên 下hạ 之chi 草thảo 。 木mộc 以dĩ 為vi 籌trù 筯# 不bất 能năng 算toán 之chi 矣hĩ 然nhiên 以dĩ 淪luân 於ư 死tử 生sanh 神thần 識thức 疲bì 耗hao 不bất 能năng 復phục 記ký 惟duy 圓viên 明minh 不bất 昧muội 之chi 人nhân 知tri 焉yên 有hữu 如như 張trương 公công 以dĩ 高cao 文văn 大đại 冊sách 再tái 中trung 制chế 舉cử 登đăng 侍thị 從tùng 秉bỉnh 鈞quân 軸trục 出xuất 入nhập 朝triều 廷đình 逾du 四tứ 十thập 年niên 風phong 烈liệt 事sự 業nghiệp 播bá 人nhân 耳nhĩ 目mục 則tắc 其kỳ 前tiền 身thân 嘗thường 為vi 大đại 善Thiện 知Tri 識Thức 。 無vô 足túc 疑nghi 者giả 其kỳ 能năng 記ký 憶ức 前tiền 世thế 之chi 事sự 。 豈khởi 不bất 謂vị 信tín 然nhiên 哉tai 故cố 因nhân 讀đọc 楞lăng 伽già 新tân 經kinh 而nhi 記ký 其kỳ 因nhân 緣duyên 於ư 經kinh 之chi 端đoan 云vân 。

NO.323-B# 書Thư 楞Lăng 伽Già 經Kinh 後Hậu

楞lăng 伽già 阿a 跋bạt 多đa 羅la 寶bảo 經kinh 先tiên 佛Phật 所sở 說thuyết 微vi 妙diệu 。 第đệ 一nhất 真chân 實thật 了liễu 義nghĩa 故cố 謂vị 之chi 佛Phật 語ngữ 心tâm 品phẩm 祖tổ 師sư 達đạt 磨ma 以dĩ 付phó 二nhị 祖tổ 曰viết 吾ngô 觀quán 震chấn 旦đán 所sở 有hữu 經kinh 教giáo 惟duy 楞lăng 伽già 四tứ 卷quyển 可khả 以dĩ 印ấn 心tâm 祖tổ 祖tổ 相tương/tướng 授thọ 以dĩ 為vi 心tâm 法pháp 如như 醫y 之chi 難nạn/nan 經kinh 句cú 句cú 皆giai 理lý 字tự 字tự 皆giai 法pháp 後hậu 世thế 達đạt 者giả 神thần 而nhi 明minh 之chi 如như 槃bàn 走tẩu 珠châu 如như 珠châu 走tẩu 槃bàn 無vô 不bất 可khả 者giả 若nhược 出xuất 新tân 意ý 而nhi 棄khí 舊cựu 學học 以dĩ 為vi 無vô 用dụng 非phi 愚ngu 無vô 知tri 則tắc 狂cuồng 而nhi 已dĩ 近cận 歲tuế 學học 者giả 各các 宗tông 其kỳ 師sư 務vụ 從tùng 簡giản 便tiện 得đắc 一nhất 句cú 一nhất 偈kệ 。 自tự 謂vị 了liễu 證chứng 至chí 使sử 婦phụ 人nhân 孺nhụ 子tử 抵để 掌chưởng 嬉hi 笑tiếu 爭tranh 談đàm 禪thiền 悅duyệt 高cao 者giả 為vi 名danh 下hạ 者giả 為vi 利lợi 餘dư 波ba 末mạt 流lưu 無vô 所sở 不bất 至chí 。 而nhi 佛Phật 法Pháp 微vi 矣hĩ 譬thí 如như 俚# 俗tục 醫y 師sư 不bất 由do 經kinh 論luận 直trực 授thọ 方phương 藥dược 以dĩ 之chi 療liệu 病bệnh 非phi 不bất 或hoặc 中trung 至chí 於ư 遇ngộ 病bệnh 輙triếp 應ưng 懸huyền 斷đoạn 死tử 生sanh 則tắc 與dữ 知tri 經kinh 學học 古cổ 者giả 不bất 可khả 同đồng 日nhật 語ngữ 矣hĩ 世thế 人nhân 徒đồ 見kiến 其kỳ 有hữu 一nhất 至chí 之chi 功công 或hoặc 捷tiệp 於ư 古cổ 人nhân 因nhân 謂vị 難nạn/nan 經kinh 不bất 學học 而nhi 可khả 豈khởi 不bất 誤ngộ 哉tai 楞lăng 伽già 義nghĩa 趣thú 幽u 眇miễu 文văn 字tự 簡giản 古cổ 讀đọc 者giả 或hoặc 不bất 能năng 句cú 而nhi 況huống 遺di 文văn 以dĩ 得đắc 義nghĩa 忘vong 義nghĩa 以dĩ 了liễu 心tâm 者giả 乎hồ 此thử 其kỳ 所sở 以dĩ 寂tịch 寥liêu 於ư 世thế 幾kỷ 廢phế 而nhi 僅cận 存tồn 也dã 太thái 子tử 太thái 保bảo 樂nhạo/nhạc/lạc 全toàn 先tiên 生sanh 張trương 公công 安an 道đạo 以dĩ 廣quảng 大đại 心tâm 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 覺giác 慶khánh 歷lịch 中trung 嘗thường 為vi 滁trừ 州châu 至chí 一nhất 僧Tăng 舍xá 偶ngẫu 見kiến 此thử 經Kinh 入nhập 手thủ 恍hoảng 然nhiên 如như 獲hoạch 舊cựu 物vật 開khai 卷quyển 未vị 終chung 夙túc 障chướng 冰băng 解giải 細tế 視thị 筆bút 畫họa 手thủ 迹tích 宛uyển 然nhiên 悲bi 喜hỷ 太thái 息tức 從tùng 是thị 悟ngộ 入nhập 常thường 以dĩ 經kinh 首thủ 四tứ 偈kệ 發phát 明minh 心tâm 要yếu 軾thức 游du 於ư 公công 之chi 門môn 三tam 十thập 年niên 矣hĩ 今kim 年niên 二nhị 月nguyệt 過quá 南nam 都đô 見kiến 公công 於ư 私tư 第đệ 公công 時thời 年niên 七thất 十thập 九cửu 幻huyễn 滅diệt 都đô 盡tận 惠huệ 光quang 渾hồn 圜viên 而nhi 軾thức 亦diệc 老lão 於ư 憂ưu 患hoạn 百bách 念niệm 灰hôi 冷lãnh 公công 以dĩ 為vi 可khả 教giáo 者giả 乃nãi 授thọ 此thử 經Kinh 且thả 以dĩ 錢tiền 三tam 十thập 萬vạn 使sử 印ấn 施thí 於ư 江giang 淮hoài 間gian 而nhi 金kim 山sơn 長trưởng 老lão 佛Phật 印ấn 大đại 師sư 子tử 元nguyên 曰viết 印ấn 施thí 有hữu 盡tận 若nhược 書thư 而nhi 刻khắc 之chi 則tắc 無vô 盡tận 軾thức 乃nãi 為vi 書thư 之chi 而nhi 元nguyên 使sử 其kỳ 侍thị 者giả 曉hiểu 機cơ 走tẩu 錢tiền 塘đường 求cầu 善thiện 工công 刻khắc 之chi 板bản 遂toại 以dĩ 為vi 金kim 山sơn 常thường 住trụ 。

元nguyên 豐phong 八bát 年niên 九cửu 月nguyệt 九cửu 日nhật 朝triêu 奉phụng 郎lang 新tân 差sai 知tri 登đăng 州châu 軍quân 州châu 兼kiêm 管quản 內nội 勸khuyến 農nông 事sự 騎kỵ 都đô 尉úy 借tá 緋phi 蘇tô 軾thức 書thư

No.323-C# 楞lăng 伽già 通thông 義nghĩa 序tự

如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 未vị 始thỉ 有hữu 物vật 所sở 謂vị 五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 八bát 識thức 二nhị 無vô 我ngã 由do 之chi 而nhi 出xuất 此thử 楞lăng 伽già 佛Phật 語ngữ 心tâm 之chi 大đại 旨chỉ 也dã 故cố 以dĩ 離ly 相tương/tướng 言ngôn 之chi 雖tuy 正chánh 智trí 如như 如như 亦diệc 悉tất 須tu 離ly 以dĩ 即tức 性tánh 言ngôn 之chi 雖tuy 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 無vô 不bất 皆giai 即tức 是thị 則tắc 破phá 相tương/tướng 無vô 不bất 盡tận 顯hiển 性tánh 無vô 不bất 周chu 往vãng 復phục 折chiết 徵trưng 析tích 理lý 精tinh 微vi 此thử 經Kinh 該cai 而nhi 存tồn 焉yên 其kỳ 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 之chi 詮thuyên 乎hồ 故cố 達đạt 磨ma 傳truyền 之chi 馬mã 祖tổ 示thị 之chi 張trương 文văn 定định 公công 夙túc 契khế 之chi 蘇tô 文văn 忠trung 公công 發phát 揮huy 之chi 而nhi 世thế 始thỉ 盛thịnh 傳truyền 人nhân 知tri 景cảnh 慕mộ 獨độc 其kỳ 文văn 簡giản 古cổ 譯dịch 者giả 葢# 將tương 使sử 上thượng 根căn 達đạt 識thức 深thâm 於ư 自tự 得đắc 傳truyền 之chi 後hậu 世thế 未vị 遽cự 以dĩ 文văn 字tự 曉hiểu 則tắc 不bất 至chí 於ư 玩ngoạn 且thả 敞sưởng 而nhi 中trung 下hạ 根căn 器khí 幾kỷ 不bất 能năng 句cú 而nhi 望vọng 崖nhai 焉yên 注chú 釋thích 之chi 家gia 非phi 無vô 發phát 明minh 往vãng 往vãng 昧muội 於ư 教giáo 意ý 暗ám 於ư 文văn 旨chỉ 正chánh 邪tà 莫mạc 辨biện 其kỳ 說thuyết 混hỗn 淆# 無vô 上thượng 至chí 教giáo 幾kỷ 息tức 于vu 時thời 余dư 竊thiết 患hoạn 之chi 試thí 摭# 一nhất 二nhị 徐từ 思tư 而nhi 得đắc 欲dục 罷bãi 不bất 能năng 於ư 是thị 。 究cứu 一nhất 經kinh 始thỉ 末mạt 節tiết 句cú 義nghĩa 起khởi 盡tận 按án 吾ngô 台thai 宗tông 規quy 矩củ 大đại 體thể 申thân 述thuật 其kỳ 旨chỉ 目mục 曰viết 通thông 義nghĩa 載tái 藁# 載tái 書thư 朞# 年niên 乃nãi 成thành 嘗thường 出xuất 以dĩ 示thị 人nhân 則tắc 曰viết 佛Phật 旨chỉ 淵uyên 深thâm 凡phàm 情tình 淺thiển 陋lậu 幾kỷ 何hà 而nhi 不bất 貽# 誚tiếu 於ư 大đại 方phương 之chi 家gia 曰viết 有hữu 是thị 哉tai 以dĩ 凡phàm 望vọng 聖thánh 則tắc 余dư 豈khởi 敢cảm 以dĩ 人nhân 望vọng 人nhân 余dư 亦diệc 未vị 之chi 多đa 遜tốn 或hoặc 又hựu 曰viết 使sử 譯dịch 者giả 意ý 不bất 在tại 簡giản 古cổ 則tắc 已dĩ 觀quán 今kim 之chi 說thuyết 則tắc 晦hối 者giả 明minh 窒# 者giả 通thông 迂# 者giả 直trực 難nạn/nan 者giả 易dị 無vô 乃nãi 得đắc 罪tội 於ư 昔tích 人nhân 耶da 曰viết 知tri 我ngã 罪tội 我ngã 其kỳ 惟duy 春xuân 秋thu 余dư 固cố 不bất 敢cảm 辭từ 。

嘉gia 定định 己kỷ 巳tị 中trung 冬đông 三tam 日nhật 。 柏# 庭đình 善thiện 月nguyệt 序tự 。

楞Lăng 伽Già 阿A 跋Bạt 多Đa 羅La 寶Bảo 經Kinh 通Thông 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 一nhất

四tứ 明minh 沙Sa 門Môn 柏# 庭đình 。 善thiện 月nguyệt 。 述thuật 。

一Nhất 切Thiết 佛Phật 語Ngữ 心Tâm 品Phẩm 第đệ 一nhất 之chi 一nhất

此thử 經Kinh 大đại 本bổn 具cụ 在tại 天Thiên 竺Trúc 譯dịch 人nhân 以dĩ 卷quyển 帙# 既ký 多đa 此thử 品phẩm 最tối 要yếu 有hữu 足túc 以dĩ 印ấn 心tâm 者giả 故cố 別biệt 傳truyền 此thử 土thổ/độ 凡phàm 四tứ 譯dịch 三tam 存tồn (# 求cầu 那na 跋bạt 陀đà 羅la 譯dịch 於ư 宋tống 菩Bồ 提Đề 流lưu 志chí 譯dịch 於ư 魏ngụy 實Thật 叉Xoa 難Nan 陀Đà 。 譯dịch 於ư 唐đường )# 一nhất 亡vong (# 曇đàm 謨mô 讖sấm 譯dịch 於ư 北bắc 涼lương )# 盛thịnh 行hành 宋tống 譯dịch 得đắc 無vô 謂vị 乎hồ 楞lăng 伽già 阿a 跋bạt 多đa 羅la 寶bảo 經kinh 大đại 本bổn 總tổng 目mục 也dã 楞lăng 伽già 謂vị 其kỳ 山sơn 高cao 絕tuyệt 非phi 神thần 通thông 莫mạc 往vãng 故cố 以dĩ 不bất 可khả 往vãng 翻phiên 之chi 表biểu 心tâm 路lộ 絕tuyệt 也dã 即tức 說thuyết 是thị 經Kinh 處xứ 阿a 跋bạt 多đa 羅la 梵Phạm 本bổn 正chánh 云vân 阿a 靺mạt 多đa 羅la 此thử 翻phiên 游du 入nhập 故cố 二nhị 譯dịch 竝tịnh 以dĩ 入nhập 楞lăng 伽già 稱xưng 之chi 約ước 理lý 則tắc 游du 入nhập 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 境cảnh 界giới 而nhi 說thuyết 是thị 經Kinh 。 亦diệc 猶do 金kim 光quang 明minh 云vân 游du 於ư 無vô 量lượng 甚thậm 深thâm 法Pháp 性tánh 。 是thị 也dã 或hoặc 翻phiên 無vô 上thượng 則tắc 合hợp 云vân 阿a 耨nậu 多đa 羅la 。 恐khủng 訛ngoa 轉chuyển 爾nhĩ 寶bảo 之chi 為vi 言ngôn 貴quý 重trọng 也dã 以dĩ 出xuất 世thế 法Pháp 寶bảo 無vô 以dĩ 尚thượng 故cố 借tá 世thế 寶bảo 譬thí 之chi 以dĩ 凡phàm 立lập 題đề 人nhân 法pháp 譬thí 言ngôn 之chi 即tức 以dĩ 處xứ 從tùng 法pháp 亦diệc 法pháp 譬thí 之chi 例lệ 也dã 經kinh 如như 常thường 釋thích 一nhất 切thiết 佛Phật 語ngữ 心tâm 品phẩm 一nhất 品phẩm 別biệt 題đề 也dã 一nhất 切thiết 則tắc 何hà 所sở 不bất 該cai 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 同đồng 證chứng 此thử 心tâm 共cộng 說thuyết 此thử 法pháp 今kim 從tùng 別biệt 指chỉ 且thả 自tự 釋Thích 迦Ca 文Văn 雖tuy 通thông 法pháp 亦diệc 只chỉ 是thị 心tâm 從tùng 要yếu 總tổng 目mục 故cố 曰viết 佛Phật 語ngữ 心tâm 品phẩm 者giả 類loại 義nghĩa 謂vị 類loại 聚tụ 以dĩ 成thành 品phẩm 也dã 今kim 從tùng 別biệt 題đề 按án 台thai 宗tông 以dĩ 五ngũ 重trọng/trùng 玄huyền 義nghĩa 申thân 之chi 其kỳ 一nhất 曰viết 人nhân 法pháp 離ly 相tương/tướng 為vi 名danh 即tức 一nhất 切thiết 佛Phật 人nhân 也dã 語ngữ 心tâm 者giả 法pháp 也dã 率suất 皆giai 離ly 相tương/tướng 方phương 稱xưng 題đề 旨chỉ 葢# 佛Phật 是thị 究cứu 竟cánh 果quả 人nhân 則tắc 究cứu 竟cánh 離ly 相tương/tướng 以dĩ 離ly 相tương/tướng 人nhân 說thuyết 離ly 相tương/tướng 法pháp 是thị 法pháp 即tức 心tâm 心tâm 亦diệc 離ly 相tương 離ly 相tương/tướng 無vô 相tướng 無vô 相tướng 。 亦diệc 離ly 即tức 此thử 為vi 名danh 法pháp 可khả 知tri 矣hĩ 其kỳ 二nhị 曰viết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 為vi 體thể 即tức 名danh 所sở 詮thuyên 體thể 夫phu 心tâm 義nghĩa 多đa 種chủng 今kim 之chi 所sở 名danh 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 故cố 曰viết 此thử 是thị 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 性tánh 自tự 性tánh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 此thử 心tâm 至chí 中trung 至chí 極cực 如như 君quân 如như 父phụ 性tánh 一nhất 切thiết 心tâm 。 玅# 一nhất 切thiết 法pháp 建kiến 立lập 一nhất 切thiết 。 義nghĩa 為vi 一nhất 切thiết 法pháp 所sở 歸quy 趣thú 處xứ 。 皆giai 體thể 之chi 謂vị 也dã 其kỳ 三tam 曰viết 了liễu 妄vọng 無vô 性tánh 為vi 宗tông 宗tông 所sở 以dĩ 顯hiển 體thể 苟cẩu 有hữu 諸chư 妄vọng 體thể 不bất 自tự 顯hiển 要yếu 由do 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 了liễu 妄vọng 無vô 性tánh 即tức 妄vọng 顯hiển 真chân 莫mạc 要yếu 乎hồ 此thử 故cố 曰viết 妄vọng 想tưởng 無vô 性tánh 又hựu 曰viết 外ngoại 性tánh 無vô 性tánh 等đẳng 皆giai 此thử 經Kinh 之chi 宗tông 致trí 也dã 其kỳ 四tứ 曰viết 破phá 外ngoại 辨biện 邪tà 為vi 用dụng 以dĩ 宗tông 顯hiển 則tắc 智trí 明minh 智trí 明minh 然nhiên 後hậu 有hữu 用dụng 故cố 以dĩ 之chi 破phá 外ngoại 則tắc 內nội 外ngoại 斯tư 別biệt 以dĩ 之chi 辨biện 邪tà 則tắc 邪tà 正chánh 畢tất 見kiến 猶do 鑑giám 明minh 則tắc 不bất 欺khi 於ư 妍nghiên 醜xú 繩thằng 設thiết 則tắc 不bất 謬mậu 於ư 曲khúc 直trực 故cố 無vô 不bất 得đắc 其kỳ 當đương 矣hĩ 其kỳ 五ngũ 曰viết 方Phương 等Đẳng 通thông 乘thừa 為vi 教giáo 相tương/tướng 此thử 經Kinh 舊cựu 皆giai 以dĩ 為vi 頓đốn 大đại 之chi 說thuyết 殊thù 不bất 知tri 多đa 談đàm 幻huyễn 相tương/tướng 義nghĩa 涉thiệp 衍diễn 門môn 所sở 被bị 之chi 機cơ 猶do 通thông 三tam 乘thừa 所sở 談đàm 之chi 位vị 兼kiêm 該cai 十Thập 地Địa 故cố 今kim 判phán 之chi 以dĩ 時thời 則tắc 方Phương 等Đẳng 除trừ 四tứ 時thời 部bộ 類loại 統thống 收thu 諸chư 大Đại 乘Thừa 故cố 也dã 以dĩ 教giáo 則tắc 通thông 乘thừa 通thông 於ư 前tiền 後hậu 兼kiêm 攝nhiếp 三tam 乘thừa 四tứ 教giáo 故cố 也dã 如như 此thử 宗tông 判phán 金kim 光quang 明minh 有hữu 判phán 教giáo 屬thuộc 通thông 就tựu 圓viên 釋thích 體thể 之chi 例lệ 雖tuy 若nhược 特đặc 異dị 從tùng 所sở 宗tông 也dã 五ngũ 義nghĩa 不bất 出xuất 三tam 法pháp 三tam 法pháp 本bổn 乎hồ 一nhất 心tâm 用dụng 釋thích 茲tư 題đề 其kỳ 旨chỉ 彌di 顯hiển 又hựu 此thử 品phẩm 目mục 據cứ 下hạ 別biệt 文văn 一nhất 名danh 聖thánh 智trí 事sự 分phân 別biệt 自tự 性tánh 經kinh 又hựu 名danh 觀quán 察sát 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 經kinh 亦diệc 名danh 言ngôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 心tâm 經kinh 益ích 其kỳ 所sở 說thuyết 大đại 約ước 有hữu 四tứ 謂vị 五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 八bát 識thức 二nhị 無vô 我ngã 即tức 此thử 品phẩm 之chi 綱cương 目mục 建kiến 義nghĩa 之chi 關quan 鍵kiện 各các 從tùng 其kỳ 義nghĩa 以dĩ 彰chương 異dị 號hiệu 然nhiên 不bất 若nhược 佛Phật 語ngữ 心tâm 兼kiêm 該cai 總tổng 攝nhiếp 事sự 理lý 俱câu 得đắc 故cố 特đặc 以dĩ 名danh 焉yên 。

如như 是thị 我ngã 聞văn 。 一nhất 時thời 佛Phật 住trú 。 南nam 海hải 濱tân 楞lăng 伽già 山sơn 頂đảnh 種chủng 種chủng 寶bảo 華hoa 。 以dĩ 為vi 莊trang 嚴nghiêm 。 與dữ 大đại 比Bỉ 丘Khâu 僧Tăng 。 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 俱câu 。 從tùng 彼bỉ 種chủng 種chủng 異dị 佛Phật 剎sát 來lai 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 無vô 量lượng 三tam 昧muội 。 自tự 在tại 之chi 力lực 。 神thần 通thông 游du 戲hí 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 手thủ 灌quán 其kỳ 頂đảnh 自tự 心tâm 現hiện 境cảnh 界giới 善thiện 解giải 其kỳ 義nghĩa 。 種chủng 種chủng 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 心tâm 色sắc 無vô 量lượng 度độ 門môn 隨tùy 類loại 普phổ 現hiện 於ư 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 識thức 二nhị 種chủng 無vô 我ngã 。 究cứu 竟cánh 通thông 達đạt 。

佛Phật 未vị 始thỉ 有hữu 說thuyết 經Kinh 未vị 始thỉ 有hữu 言ngôn 阿A 難Nan 何hà 從tùng 得đắc 聞văn 乎hồ 經kinh 固cố 言ngôn 之chi 矣hĩ 其kỳ 說thuyết 法Pháp 者giả 。 無vô 說thuyết 無vô 示thị 。 其kỳ 聽thính 法Pháp 者giả 。 無vô 聞văn 無vô 得đắc 。 是thị 則tắc 如Như 來Lai 。 以dĩ 無vô 說thuyết 說thuyết 阿A 難Nan 以dĩ 不bất 聞văn 聞văn 向hướng 言ngôn 離ly 相tương/tướng 其kỳ 謂vị 是thị 歟# 言ngôn 如như 是thị 則tắc 指chỉ 所sở 聞văn 法Pháp 亦diệc 信tín 順thuận 之chi 辭từ 我ngã 聞văn 則tắc 阿A 難Nan 從tùng 佛Phật 。 聞văn 持trì 是thị 法pháp 台thai 宗tông 章chương 疏sớ/sơ 約ước 大đại 經kinh 生sanh 生sanh 等đẳng 四tứ 句cú 作tác 我ngã 我ngã 聞văn 聞văn 等đẳng 釋thích 符phù 四tứ 教giáo 也dã 一nhất 時thời 則tắc 聞văn 持trì 和hòa 合hợp 機cơ 應ưng 際tế 會hội 之chi 時thời 佛Phật 則tắc 覺giác 道đạo 既ký 成thành 乘thừa 機cơ 說thuyết 法Pháp 導đạo 利lợi 羣quần 品phẩm 也dã 餘dư 義nghĩa 他tha 文văn 詳tường 之chi 住trụ 南nam 海hải 濵# 楞lăng 伽già 山sơn 頂đảnh 者giả 說thuyết 處xứ 也dã 按án 唐đường 譯dịch 曰viết 摩ma 羅la 耶da 山sơn 楞lăng 伽già 城thành 中trung 下hạ 文văn 亦diệc 云vân 楞lăng 伽già 國quốc 摩ma 羅la 耶da 山sơn 此thử 言ngôn 楞lăng 伽già 者giả 以dĩ 國quốc 城thành 名danh 山sơn 或hoặc 從tùng 略lược 爾nhĩ 種chủng 種chủng 寶bảo 華hoa 。 以dĩ 為vi 莊trang 嚴nghiêm 。 示thị 其kỳ 處xứ 勝thắng 也dã 或hoặc 約ước 表biểu 法pháp 義nghĩa 釋thích 之chi 與dữ 大đại 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 。 等đẳng 列liệt 同đồng 聞văn 眾chúng 仍nhưng 歎thán 德đức 行hạnh 文văn 先tiên 歎thán 眾chúng 菩Bồ 薩Tát 德đức 而nhi 言ngôn 從tùng 彼bỉ 種chủng 種chủng 異dị 佛Phật 剎sát 來lai 。 者giả 舉cử 遠viễn 知tri 近cận 且thả 語ngữ 他tha 方phương 非phi 謂vị 不bất 兼kiêm 此thử 土thổ/độ 機cơ 緣duyên 無vô 量lượng 三tam 昧muội 。 等đẳng 正chánh 歎thán 德đức 也dã 初sơ 句cú 言ngôn 定định 次thứ 句cú 言ngôn 慧tuệ 第đệ 三tam 句cú 言ngôn 化hóa 他tha 而nhi 不bất 歎thán 聲Thanh 聞Văn 者giả 褒bao 貶biếm 之chi 意ý 在tại 焉yên 所sở 以dĩ 先tiên 列liệt 者giả 則tắc 又hựu 以dĩ 形hình 服phục 進tiến 之chi 也dã 次thứ 別biệt 歎thán 上thượng 首thủ 大đại 慧tuệ 德đức 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 手thủ 灌quán 其kỳ 頂đảnh 明minh 位vị 高cao 也dã 言ngôn 是thị 菩Bồ 薩Tát 有hữu 亞# 聖thánh 之chi 德đức 故cố 以dĩ 授thọ 職chức 灌quán 頂đảnh 稱xưng 之chi 事sự 見kiến 後hậu 文văn 自tự 心tâm 現hiện 境cảnh 界giới 者giả 一nhất 經kinh 之chi 旨chỉ 首thủ 見kiến 於ư 此thử 言ngôn 大đại 慧tuệ 善thiện 解giải 則tắc 智trí 德đức 超siêu 勝thắng 也dã 以dĩ 種chủng 種chủng 眾chúng 生sanh 。 而nhi 有hữu 種chủng 種chủng 。 心tâm 色sắc 則tắc 善thiện 惡ác 等đẳng 五ngũ 陰ấm 種chủng 別biệt 大đại 慧tuệ 以dĩ 無vô 量lượng 度độ 門môn 而nhi 普phổ 應ưng 之chi 則tắc 法Pháp 門môn 深thâm 廣quảng 也dã 於ư 五ngũ 法pháp 等đẳng 究cứu 竟cánh 通thông 達đạt 。 則tắc 亦diệc 徧biến 達đạt 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 矣hĩ 是thị 宜nghi 首thủ 眾chúng 啟khải 法pháp 對đối 揚dương 道đạo 玅# 有hữu 非phi 時thời 眾chúng 所sở 能năng 及cập 者giả 所sở 謂vị 具cụ 二nhị 莊trang 嚴nghiêm 。 故cố 能năng 問vấn 能năng 答đáp 者giả 大đại 慧tuệ 其kỳ 有hữu 焉yên 。

○# 右hữu 第đệ 一nhất 章chương 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 與dữ 摩ma 帝đế 菩Bồ 薩Tát 俱câu 遊du 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 剎sát 。 土thổ/độ 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 。 從tùng 座tòa 而nhi 起khởi 。 偏thiên 袒đản 右hữu 肩kiên 。 右hữu 膝tất 著trước 地địa 。 合hợp 掌chưởng 恭cung 敬kính 。 以dĩ 偈kệ 讚tán 佛Phật 。

世thế 間gian 離ly 生sanh 滅diệt 猶do 如như 虗hư 空không 華hoa 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 一nhất 切thiết 法pháp 如như 幻huyễn 。 遠viễn 離ly 於ư 心tâm 識thức 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 遠viễn 離ly 於ư 斷đoạn 常thường 。 世thế 間gian 恆hằng 如như 夢mộng 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 知tri 人nhân 法pháp 無vô 我ngã 。 煩phiền 惱não 及cập 爾nhĩ 燄diệm 常thường 清thanh 淨tịnh 無vô 相tướng 。 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 一nhất 切thiết 無vô 涅Niết 槃Bàn 無vô 有hữu 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 無vô 有hữu 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 遠viễn 離ly 覺giác 所sở 覺giác 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 有hữu 是thị 二nhị 悉tất 俱câu 離ly 牟Mâu 尼Ni 寂tịch 靜tĩnh 觀quán 是thị 則tắc 遠viễn 離ly 生sanh 是thị 名danh 為vi 不bất 取thủ 今kim 世thế 後hậu 世thế 淨tịnh 。

凡phàm 諸chư 贊tán 佛Phật 下hạ 不bất 測trắc 上thượng 豈khởi 能năng 盡tận 其kỳ 法Pháp 門môn 乎hồ 必tất 曰viết 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 。 則tắc 是thị 述thuật 佛Phật 所sở 證chứng 以dĩ 贊tán 一nhất 經kinh 大đại 旨chỉ 亦diệc 槩# 見kiến 此thử 偈kệ 凡phàm 有hữu 二nhị 初sơ 贊tán 遠viễn 離ly 成thành 自tự 他tha 之chi 功công 次thứ 歎thán 寂tịch 靜tĩnh 結kết 名danh 實thật 之chi 德đức 遠viễn 離ly 有hữu 五ngũ 曰viết 世thế 間gian 曰viết 心tâm 識thức 曰viết 斷đoạn 常thường 曰viết 二nhị 障chướng 曰viết 覺giác 所sở 覺giác 文văn 義nghĩa 不bất 無vô 次thứ 第đệ 夫phu 世thế 間gian 則tắc 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 所sở 緣duyên 雖tuy 離ly 心tâm 識thức 未vị 亡vong 則tắc 猶do 存tồn 能năng 見kiến 故cố 次thứ 之chi 離ly 心tâm 識thức 心tâm 識thức 者giả 妄vọng 見kiến 之chi 本bổn 有hữu 妄vọng 見kiến 則tắc 有hữu 斷đoạn 常thường 故cố 又hựu 次thứ 之chi 斷đoạn 常thường 生sanh 於ư 我ngã 見kiến 能năng 障chướng 二nhị 種chủng 無vô 我ngã 成thành 煩phiền 惱não 爾nhĩ 炎diễm 故cố 二nhị 障chướng 復phục 次thứ 之chi 障chướng 離ly 即tức 覺giác 覺giác 即tức 涅Niết 槃Bàn 若nhược 猶do 存tồn 能năng 所sở 非phi 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 故cố 卒thốt 離ly 覺giác 所sở 覺giác 此thử 五ngũ 圓viên 離ly 方phương 名danh 為vi 佛Phật 則tắc 無vô 次thứ 第đệ 之chi 異dị 也dã 然nhiên 世thế 間gian 本bổn 生sanh 滅diệt 法pháp 唯duy 佛Phật 能năng 了liễu 如như 空không 華hoa 夢mộng 幻huyễn 以dĩ 不bất 離ly 而nhi 離ly 離ly 彼bỉ 世thế 間gian 心tâm 識thức 等đẳng 見kiến 故cố 曰viết 猶do 如như 虗hư 空không 華hoa 既ký 曰viết 空không 華hoa 則tắc 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 此thử 智trí 所sở 以dĩ 不bất 得đắc 。 有hữu 無vô 由do 是thị 而nhi 言ngôn 雖tuy 佛Phật 不bất 在tại 三tam 界giới 。 可khả 也dã 但đãn 眾chúng 生sanh 未vị 悟ngộ 。 如Như 來Lai 哀ai 之chi 為vi 是thị 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 垂thùy 世thế 設thiết 教giáo 如như 幻huyễn 夢mộng 等đẳng 。 理lý 一nhất 義nghĩa 異dị 具cụ 如như 大Đại 乘Thừa 十thập 喻dụ (# 云vân 云vân )# 離ly 斷đoạn 常thường 者giả 文văn 義nghĩa 本bổn 出xuất 阿a 含hàm 有hữu 離ly 斷đoạn 常thường 中trung 今kim 文văn 言ngôn 之chi 所sở 離ly 雖tuy 近cận 能năng 離ly 實thật 遠viễn 凡phàm 偏thiên 小tiểu 二nhị 見kiến 無vô 不bất 離ly 也dã 人nhân 法pháp 無vô 我ngã 。 及cập 二nhị 障chướng 義nghĩa 至chí 後hậu 當đương 明minh 一nhất 切thiết 無vô 涅Niết 槃Bàn 者giả 以dĩ 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 性tánh 本bổn 寂tịch 滅diệt 故cố 無vô 涅Niết 槃Bàn 及cập 以dĩ 得đắc 者giả 淨tịnh 名danh 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 相tương/tướng 不bất 可khả 復phục 滅diệt 惟duy 其kỳ 即tức 涅Niết 槃Bàn 相tướng 。 故cố 無vô 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 以dĩ 不bất 可khả 復phục 滅diệt 故cố 無vô 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 遠viễn 離ly 覺giác 所sở 覺giác 者giả 。 或hoặc 直trực 以dĩ 無vô 佛Phật 無vô 涅Niết 槃Bàn 釋thích 之chi 是thị 為vi 無vô 有hữu 。 未vị 為vi 無vô 無vô 究cứu 竟cánh 而nhi 言ngôn 二nhị 皆giai 寂tịch 滅diệt 故cố 曰viết 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 有hữu 是thị 二nhị 悉tất 俱câu 離ly 牟Mâu 尼Ni 寂tịch 靜tĩnh 觀quán 等đẳng 總tổng 結kết 歎thán 也dã 謂vị 牟Mâu 尼Ni 以dĩ 寂tịch 默mặc 為vi 名danh 故cố 如như 是thị 而nhi 觀quán 即tức 寂tịch 靜tĩnh 觀quán 也dã 是thị 觀quán 與dữ 德đức 率suất 由do 上thượng 遠viễn 離ly 而nhi 生sanh 若nhược 曰viết 遠viễn 離ly 生sanh 滅diệt 則tắc 與dữ 上thượng 文văn 重trọng/trùng 矣hĩ 惟duy 其kỳ 遠viễn 離ly 寂tịch 靜tĩnh 二nhị 者giả 交giao 顯hiển 故cố 無vô 一nhất 法pháp 可khả 取thủ 不bất 取thủ 之chi 義nghĩa 有hữu 三tam 謂vị 不bất 取thủ 之chi 取thủ 取thủ 而nhi 不bất 取thủ 不bất 取thủ 亦diệc 不bất 取thủ 具cụ 如như 大đại 論luận 般Bát 若Nhã 如như 火hỏa 聚tụ 偈kệ 方phương 盡tận 其kỳ 旨chỉ (# 云vân 云vân )# 此thử 如Như 來Lai 所sở 以dĩ 。 究cứu 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。 而nhi 至chí 盡tận 極cực 淨tịnh 者giả 也dã 。

○# 右hữu 第đệ 二nhị 章chương 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 偈kệ 讚tán 佛Phật 已dĩ 。 自tự 說thuyết 姓tánh 名danh 。

我ngã 名danh 為vi 大đại 慧tuệ 通thông 達đạt 於ư 大Đại 乘Thừa 今kim 以dĩ 百bách 八bát 義nghĩa 仰ngưỡng 諮tư 尊tôn 中trung 上thượng 世Thế 間Gian 解Giải 之chi 士sĩ 聞văn 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 偈kệ 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 。 眾chúng 告cáo 諸chư 佛Phật 子tử 言ngôn 汝nhữ 等đẳng 諸chư 佛Phật 子tử 今kim 皆giai 恣tứ 所sở 問vấn 我ngã 當đương 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 自tự 覺giác 之chi 境cảnh 界giới 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 承thừa 佛Phật 所sở 聽thính 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 合hợp 掌chưởng 恭cung 敬kính 。 以dĩ 偈kệ 問vấn 曰viết 。

云vân 何hà 淨tịnh 其kỳ 念niệm 云vân 何hà 念niệm 增tăng 長trưởng 云vân 何hà 見kiến 癡si 惑hoặc 云vân 何hà 惑hoặc 增tăng 長trưởng 何hà 故cố 剎sát 土độ 化hóa 相tương 及cập 諸chư 外ngoại 道đạo 云vân 何hà 無vô 受thọ 次thứ 何hà 故cố 名danh 無vô 。 受thọ 何hà 故cố 名danh 佛Phật 子tử 解giải 脫thoát 至chí 何hà 所sở 誰thùy 縛phược 誰thùy 解giải 脫thoát 何hà 等đẳng 禪thiền 境cảnh 界giới 云vân 何hà 。 有hữu 三tam 乘thừa 惟duy 願nguyện 為vì 解giải 說thuyết 。 緣duyên 起khởi 何hà 所sở 生sanh 云vân 何hà 作tác 所sở 作tác 云vân 何hà 俱câu 異dị 說thuyết 云vân 何hà 為vi 增tăng 長trưởng 云vân 何hà 無vô 色sắc 。 定định 及cập 與dữ 滅diệt 正chánh 受thọ 云vân 何hà 為vi 想tưởng 滅diệt 何hà 因nhân 從tùng 定định 覺giác 云vân 何hà 所sở 作tác 生sanh 進tiến 去khứ 及cập 持trì 身thân 云vân 何hà 現hiện 分phân 別biệt 云vân 何hà 生sanh 諸chư 地địa 破phá 三tam 有hữu 者giả 誰thùy 何hà 處xứ 身thân 云vân 何hà 往vãng 生sanh 何hà 所sở 至chí 云vân 何hà 最Tối 勝Thắng 。 子tử 何hà 因nhân 得đắc 神thần 通thông 及cập 自tự 在tại 三tam 昧muội 。 云vân 何hà 三tam 昧muội 心tâm 最tối 勝thắng 為vi 我ngã 說thuyết 云vân 何hà 名danh 為vi 。 藏tạng 云vân 何hà 意ý 及cập 識thức 云vân 何hà 生sanh 與dữ 滅diệt 云vân 何hà 見kiến 已dĩ 還hoàn 云vân 何hà 為vi 種chủng 性tánh 非phi 種chủng 及cập 心tâm 量lượng 云vân 何hà 建kiến 立lập 。 相tương 及cập 與dữ 非phi 我ngã 義nghĩa 云vân 何hà 。 無vô 眾chúng 生sanh 云vân 何hà 世thế 俗tục 說thuyết 云vân 何hà 為vi 斷đoạn 見kiến 及cập 常thường 見kiến 不bất 生sanh 云vân 何hà 佛Phật 外ngoại 道đạo 其kỳ 相tương/tướng 不bất 相tương 違vi 云vân 何hà 當đương 來lai 世thế 種chủng 種chủng 諸chư 異dị 部bộ 云vân 何hà 空không 何hà 因nhân 云vân 何hà 剎sát 那na 壞hoại 云vân 何hà 胎thai 藏tạng 生sanh 云vân 何hà 世thế 不bất 動động 何hà 因nhân 如như 幻huyễn 夢mộng 及cập 揵kiền 闥thát 婆bà 城thành 世thế 間gian 熱nhiệt 時thời 燄diệm 及cập 與dữ 水thủy 月nguyệt 光quang 何hà 因nhân 說thuyết 覺giác 支chi 及cập 與dữ 菩Bồ 提Đề 。 分phần/phân 云vân 何hà 國quốc 土độ 亂loạn 云vân 何hà 作tác 有hữu 見kiến 云vân 何hà 不bất 生sanh 。 滅diệt 世thế 如như 虗hư 空không 華hoa 云vân 何hà 覺giác 世thế 間gian 云vân 何hà 。 說thuyết 離ly 字tự 離ly 妄vọng 想tưởng 者giả 誰thùy 云vân 何hà 虗hư 空không 譬thí 如như 實thật 有hữu 幾kỷ 種chủng 幾kỷ 波ba 羅la 密mật 心tâm 何hà 因nhân 度độ 諸chư 地địa 誰thùy 至chí 無vô 所sở 受thọ 何hà 等đẳng 二nhị 無vô 我ngã 云vân 何hà 爾nhĩ 燄diệm 淨tịnh 諸chư 智trí 有hữu 幾kỷ 種chủng 幾kỷ 戒giới 眾chúng 生sanh 性tánh 誰thùy 生sanh 諸chư 寶bảo 性tánh 摩ma 尼ni 真chân 珠châu 。 等đẳng 誰thùy 生sanh 諸chư 語ngữ 言ngôn 眾chúng 生sanh 種chủng 種chủng 。 性tánh 明minh 處xứ 及cập 伎kỹ 術thuật 誰thùy 之chi 所sở 顯hiển 示thị 伽già 陀đà 有hữu 幾kỷ 種chủng 長trường/trưởng 頌tụng 及cập 短đoản 句cú 成thành 為vi 有hữu 幾kỷ 種chủng 云vân 何hà 名danh 為vi 。 論luận 云vân 何hà 生sanh 飲ẩm 食thực 及cập 生sanh 諸chư 愛ái 欲dục 云vân 何hà 名danh 為vi 。 王vương 轉chuyển 輪luân 及cập 小tiểu 王vương 云vân 何hà 守thủ 護hộ 國quốc 諸chư 天thiên 有hữu 幾kỷ 種chủng 云vân 何hà 名danh 為vi 地địa 。 星tinh 宿tú 及cập 日nhật 月nguyệt 解giải 脫thoát 修tu 行hành 者giả 是thị 各các 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 弟đệ 子tử 有hữu 幾kỷ 種chủng 云vân 何hà 阿a 闍xà 梨lê 佛Phật 復phục 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 復phục 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 生sanh 魔ma 及cập 諸chư 異dị 學học 彼bỉ 各các 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 自tự 性tánh 及cập 與dữ 心tâm 彼bỉ 復phục 各các 幾kỷ 種chủng 云vân 何hà 施thi 設thiết 量lượng 惟duy 願nguyện 最tối 勝thắng 說thuyết 云vân 何hà 空không 風phong 雲vân 云vân 何hà 念niệm 聽thính 明minh 云vân 何hà 為vi 林lâm 樹thụ 云vân 何hà 為vi 蔓mạn 草thảo 云vân 何hà 象tượng 馬mã 鹿lộc 云vân 何hà 而nhi 捕bộ 取thủ 云vân 何hà 為vi 卑ty 陋lậu 何hà 因nhân 而nhi 卑ty 陋lậu 云vân 何hà 六lục 節tiết 攝nhiếp 云vân 何hà 一nhất 闡xiển 提đề 男nam 女nữ 及cập 不bất 男nam 斯tư 皆giai 云vân 何hà 生sanh 云vân 何hà 修tu 行hành 。 退thoái 云vân 何hà 修tu 行hành 。 生sanh 禪thiền 師sư 以dĩ 何hà 法pháp 建kiến 立lập 何hà 等đẳng 人nhân 眾chúng 生sanh 生sanh 諸chư 趣thú 何hà 相tương/tướng 何hà 像tượng 類loại 云vân 何hà 為vi 財tài 富phú 何hà 因nhân 致trí 財tài 富phú 云vân 何hà 為vi 釋Thích 種chủng 何hà 因nhân 有hữu 釋Thích 種chủng 云vân 何hà 甘cam 蔗giá 種chủng 無vô 上thượng 尊tôn 願nguyện 說thuyết 云vân 何hà 長trường 苦khổ 仙tiên 彼bỉ 云vân 何hà 教giáo 授thọ 如Như 來Lai 云vân 何hà 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 剎sát 現hiện 種chủng 種chủng 名danh 色sắc 類loại 最tối 勝thắng 子tử 圍vi 繞nhiễu 云vân 何hà 不bất 食thực 肉nhục 云vân 何hà 制chế 斷đoạn 肉nhục 食thực 肉nhục 諸chư 種chủng 類loại 何hà 因nhân 故cố 食thực 肉nhục 云vân 何hà 日nhật 月nguyệt 形hình 須Tu 彌Di 及cập 蓮liên 華hoa 師sư 子tử 勝thắng 相tương/tướng 剎sát 側trắc 住trụ 覆phú 世thế 界giới 如như 因nhân 陀đà 羅la 網võng 或hoặc 悉tất 諸chư 珍trân 寶bảo 箜không 篌hầu 細tế 腰yêu 鼓cổ 狀trạng 種chủng 種chủng 諸chư 華hoa 。 或hoặc 離ly 日nhật 月nguyệt 光quang 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 云vân 何hà 為vi 化hóa 佛Phật 云vân 何hà 報báo 生sanh 佛Phật 云vân 何hà 如như 如như 佛Phật 云vân 何hà 智trí 慧tuệ 。 佛Phật 云vân 何hà 於ư 欲dục 界giới 不bất 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 何hà 故cố 色sắc 究cứu 竟cánh 離ly 欲dục 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 善Thiện 逝Thệ 般bát 涅Niết 槃Bàn 誰thùy 當đương 持trì 正Chánh 法Pháp 。 天thiên 師sư 住trụ 久cửu 如như 正Chánh 法Pháp 幾kỷ 時thời 住trụ 悉tất 檀đàn 及cập 與dữ 見kiến 各các 復phục 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 毗Tỳ 尼Ni 比Bỉ 丘Khâu 分phần/phân 云vân 何hà 何hà 因nhân 緣duyên 彼bỉ 諸chư 最tối 勝thắng 子tử 。 緣Duyên 覺Giác 及cập 聲Thanh 聞Văn 。 何hà 因nhân 百bách 變biến 易dị 云vân 何hà 百bách 無vô 受thọ 云vân 何hà 世thế 俗tục 通thông 云vân 何hà 出xuất 世thế 間gian 云vân 何hà 。 為vi 七thất 地địa 惟duy 願nguyện 為vì 演diễn 說thuyết 。 僧Tăng 伽già 有hữu 幾kỷ 種chủng 云vân 何hà 為vi 壞hoại 僧Tăng 云vân 何hà 醫y 方phương 論luận 是thị 復phục 何hà 因nhân 緣duyên 。 何hà 故cố 大đại 牟Mâu 尼Ni 唱xướng 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 迦Ca 葉Diếp 拘Câu 留Lưu 孫Tôn 拘câu 那na 含hàm 是thị 我ngã 何hà 故cố 說thuyết 斷đoạn 常thường 及cập 與dữ 我ngã 無vô 我ngã 何hà 不bất 一nhất 切thiết 時thời 演diễn 說thuyết 真chân 實thật 。 義nghĩa 而nhi 復phục 為vì 眾chúng 生sanh 。 分phân 別biệt 說thuyết 心tâm 量lượng 何hà 因nhân 男nam 女nữ 林lâm 訶ha 梨lê 阿a 摩ma 勒lặc 雞kê 羅la 及cập 鐵thiết 圍vi 金kim 剛cang 等đẳng 諸chư 山sơn 無vô 量lượng 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 仙tiên 闥thát 婆bà 充sung 滿mãn 。

無vô 上thượng 世Thế 間Gian 解Giải 。 聞văn 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 偈kệ 大Đại 乘Thừa 諸chư 度Độ 門môn 諸chư 佛Phật 心tâm 第đệ 一nhất 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 問vấn 大đại 慧tuệ 善thiện 諦đế 聽thính 我ngã 今kim 當đương 次thứ 第đệ 。 如như 汝nhữ 所sở 問vấn 。 說thuyết 生sanh 及cập 與dữ 不bất 生sanh 涅Niết 槃Bàn 空không 剎sát 那na 趣thú 至chí 無vô 自tự 性tánh 佛Phật 諸chư 波ba 羅la 密mật 佛Phật 子tử 與dữ 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 諸chư 外ngoại 道đạo 及cập 與dữ 無vô 色sắc 。 行hành 如như 是thị 種chủng 種chủng 事sự 。 須Tu 彌Di 巨cự 海hải 。 山sơn 洲châu 渚chử 剎sát 土độ 地địa 星tinh 宿tú 及cập 日nhật 月nguyệt 外ngoại 道đạo 天thiên 修tu 羅la 解giải 脫thoát 自tự 在tại 。 通thông 力lực 禪thiền 三Tam 摩Ma 提Đề 滅diệt 及cập 如như 意ý 足túc 覺giác 支chi 及cập 道Đạo 品Phẩm 諸chư 禪thiền 定định 無vô 量lượng 。 諸chư 陰ấm 身thân 往vãng 來lai 正chánh 受thọ 滅diệt 盡tận 定định 三tam 昧muội 起khởi 心tâm 說thuyết 心tâm 意ý 及cập 與dữ 識thức 無vô 我ngã 法pháp 有hữu 五ngũ 自tự 性tánh 想tưởng 所sở 想tưởng 及cập 與dữ 現hiện 二nhị 見kiến 乘thừa 及cập 諸chư 種chủng 性tánh 金kim 銀ngân 摩ma 尼ni 。 等đẳng 一nhất 闡xiển 提đề 大đại 種chủng 荒hoang 亂loạn 及cập 一nhất 佛Phật 智trí 爾nhĩ 燄diệm 得đắc 向hướng 眾chúng 生sanh 有hữu 無vô 有hữu 象tượng 馬mã 諸chư 禽cầm 獸thú 云vân 何hà 而nhi 捕bộ 取thủ 譬thí 因nhân 成thành 悉tất 檀đàn 及cập 與dữ 作tác 所sở 作tác 叢tùng 林lâm 迷mê 惑hoặc 通thông 心tâm 量lượng 不bất 現hiện 有hữu 諸chư 地địa 不bất 相tương 至chí 百bách 變biến 百bách 無vô 受thọ 醫y 方phương 工công 巧xảo 論luận 伎kỹ 術thuật 諸chư 明minh 處xứ 諸chư 山sơn 須Tu 彌Di 地địa 巨cự 海hải 日nhật 月nguyệt 量lượng 下hạ 中trung 上thượng 眾chúng 生sanh 身thân 各các 幾kỷ 微vi 塵trần 一nhất 一nhất 剎sát 幾kỷ 塵trần 弓cung 弓cung 數số 有hữu 幾kỷ 肘trửu 步bộ 拘câu 樓lâu 舍xá 半bán 由do 延diên 由do 延diên 兔thố 毫hào 窻# 塵trần 蟣kỉ 羊dương 毛mao quáng 麥mạch 塵trần 鉢bát 他tha 幾kỷ quáng 麥mạch 阿a 羅la quáng 麥mạch 幾kỷ 獨độc 籠lung 那na 佉khư 梨lê 勒lặc 义# 及cập 舉cử 利lợi 乃nãi 至chí 頻tần 婆bà 羅la 是thị 各các 有hữu 幾kỷ 數số 為vi 有hữu 幾kỷ 阿a 菟thố 名danh 舍xá 梨lê 沙sa 婆bà 幾kỷ 舍xá 梨lê 沙sa 婆bà 名danh 為vi 一nhất 賴lại 提đề 幾kỷ 賴lại 提đề 摩ma 沙sa 幾kỷ 摩ma 沙sa 陀đà 那na 復phục 幾kỷ 陀đà 那na 羅la 為vi 迦ca 梨lê 沙sa 那na 幾kỷ 迦ca 梨lê 沙sa 那na 為vi 成thành 一nhất 波ba 羅la 此thử 等đẳng 積tích 聚tụ 相tương/tướng 幾kỷ 波ba 羅la 彌di 樓lâu 是thị 等đẳng 所sở 應ưng 請thỉnh 何hà 須tu 問vấn 餘dư 事sự 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 佛Phật 及cập 最tối 勝thắng 子tử 身thân 各các 有hữu 幾kỷ 數số 何hà 故cố 不bất 問vấn 此thử 火hỏa 燄diệm 幾kỷ 阿a 菟thố 風phong 阿a 菟thố 復phục 幾kỷ 根căn 根căn 幾kỷ 阿a 菟thố 毛mao 孔khổng 眉mi 毛mao 幾kỷ 護hộ 財tài 自tự 在tại 王vương 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 帝Đế 。 王vương 云vân 何hà 王vương 守thủ 護hộ 云vân 何hà 為vi 解giải 脫thoát 廣quảng 說thuyết 及cập 句cú 說thuyết 如như 汝nhữ 之chi 所sở 問vấn 。 眾chúng 生sanh 種chủng 種chủng 。 欲dục 種chủng 種chủng 諸chư 飲ẩm 食thực 云vân 何hà 。 男nam 女nữ 林lâm 金kim 剛cang 堅kiên 固cố 。 山sơn 云vân 何hà 如như 幻huyễn 。 夢mộng 野dã 鹿lộc 渴khát 愛ái 譬thí 云vân 何hà 山sơn 天thiên 仙tiên 揵kiền 闥thát 婆bà 莊trang 嚴nghiêm 解giải 脫thoát 至chí 何hà 所sở 誰thùy 縛phược 誰thùy 解giải 脫thoát 云vân 何hà 禪thiền 境cảnh 界giới 變biến 化hóa 及cập 外ngoại 道đạo 云vân 何hà 無vô 因nhân 。 作tác 云vân 何hà 有hữu 因nhân 。 作tác 有hữu 因nhân 無vô 因nhân 作tác 及cập 非phi 有hữu 無vô 因nhân 云vân 何hà 現hiện 已dĩ 滅diệt 云vân 何hà 淨tịnh 諸chư 覺giác 云vân 何hà 諸chư 覺giác 轉chuyển 及cập 轉chuyển 諸chư 所sở 作tác 云vân 何hà 斷đoạn 諸chư 想tưởng 云vân 何hà 三tam 昧muội 起khởi 破phá 三tam 有hữu 者giả 誰thùy 何hà 處xứ 為vi 何hà 身thân 云vân 何hà 無vô 眾chúng 生sanh 而nhi 說thuyết 有hữu 吾ngô 我ngã 云vân 何hà 世thế 俗tục 說thuyết 惟duy 願nguyện 廣quảng 分phân 別biệt 所sở 問vấn 相tương/tướng 云vân 何hà 及cập 所sở 問vấn 非phi 我ngã 云vân 何hà 為vi 。 胎thai 藏tạng 及cập 種chủng 種chủng 異dị 身thân 云vân 何hà 斷đoạn 常thường 見kiến 云vân 何hà 心tâm 得đắc 定định 言ngôn 說thuyết 及cập 諸chư 智trí 戒giới 種chủng 性tánh 佛Phật 子tử 云vân 何hà 成thành 及cập 論luận 云vân 何hà 師sư 弟đệ 子tử 種chủng 種chủng 諸chư 眾chúng 生sanh 斯tư 等đẳng 復phục 云vân 何hà 云vân 何hà 。 為vi 飲ẩm 食thực 聰thông 明minh 魔ma 施thi 設thiết 云vân 何hà 樹thụ 葛cát 藤đằng 最tối 勝thắng 子tử 所sở 問vấn 云vân 何hà 種chủng 種chủng 剎sát 仙tiên 人nhân 長trường 苦khổ 行hành 云vân 何hà 為vi 族tộc 姓tánh 從tùng 何hà 師sư 受thọ 學học 云vân 何hà 為vi 醜xú 陋lậu 云vân 何hà 人nhân 修tu 行hành 欲dục 界giới 何hà 不bất 覺giác 阿a 迦ca 膩nị 吒tra 成thành 云vân 何hà 俗tục 神thần 通thông 云vân 何hà 為vi 比Bỉ 丘Khâu 云vân 何hà 為vi 化hóa 佛Phật 云vân 何hà 為vi 報báo 佛Phật 云vân 何hà 如như 如như 佛Phật 平bình 等đẳng 智trí 慧tuệ 佛Phật 云vân 何hà 為vi 眾chúng 僧Tăng 佛Phật 子tử 如như 是thị 。 問vấn 箜không 篌hầu 腰yêu 鼓cổ 華hoa 剎sát 土độ 離ly 光quang 明minh 心tâm 地địa 者giả 有hữu 七thất 所sở 問vấn 皆giai 如như 實thật 此thử 及cập 餘dư 眾chúng 多đa 。 佛Phật 子tử 所sở 應ưng 問vấn 一nhất 一nhất 相tương/tướng 相tương 應ứng 遠viễn 離ly 諸chư 見kiến 。 過quá 悉tất 檀đàn 離ly 言ngôn 說thuyết 我ngã 今kim 當đương 顯hiển 示thị 次thứ 弟đệ 建kiến 立lập 句cú 佛Phật 子tử 善thiện 諦đế 聽thính 此thử 上thượng 百bách 八bát 句cú 。 如như 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 。

不bất 生sanh 句cú 生sanh 句cú 常thường 句cú 無vô 常thường 句cú 相tương/tướng 句cú 無vô 相tướng 句cú 住trụ 異dị 句cú 非phi 住trụ 異dị 句cú 剎sát 那na 句cú 非phi 剎sát 那na 句cú 自tự 性tánh 句cú 離ly 自tự 性tánh 句cú 空không 句cú 不bất 空không 句cú 斷đoạn 句cú 不bất 斷đoạn 句cú 邊biên 句cú 不bất 邊biên 句cú 中trung 句cú 非phi 中trung 句cú 常thường 句cú 非phi 常thường 句cú 緣duyên 句cú 非phi 緣duyên 句cú 因nhân 句cú 非phi 因nhân 句cú 煩phiền 惱não 句cú 非phi 煩phiền 惱não 句cú 愛ái 句cú 非phi 愛ái 句cú 方phương 便tiện 句cú 非phi 方phương 便tiện 句cú 巧xảo 句cú 非phi 巧xảo 句cú 淨tịnh 句cú 非phi 淨tịnh 句cú 成thành 句cú 非phi 成thành 句cú 譬thí 句cú 非phi 譬thí 句cú 弟đệ 子tử 句cú 非phi 弟đệ 子tử 句cú 師sư 句cú 非phi 師sư 句cú 種chủng 性tánh 句cú 非phi 種chủng 性tánh 句cú 三tam 乘thừa 句cú 非phi 三tam 乘thừa 句cú 所sở 有hữu 句cú 非phi 所sở 有hữu 句cú 願nguyện 句cú 非phi 願nguyện 句cú 三tam 輪luân 句cú 非phi 三tam 輪luân 句cú 相tương/tướng 句cú 非phi 相tướng 句cú 有hữu 品phẩm 句cú 非phi 有hữu 品phẩm 句cú 俱câu 句cú 非phi 俱câu 句cú 緣duyên 自tự 聖thánh 智trí 現hiện 法Pháp 樂lạc 句cú 非phi 現hiện 法Pháp 樂lạc 句cú 剎sát 土độ 句cú 非phi 剎sát 土độ 句cú 阿a 㝹nậu 句cú 非phi 阿a 㝹nậu 句cú 水thủy 句cú 非phi 水thủy 句cú 弓cung 句cú 非phi 弓cung 句cú 實thật 句cú 非phi 實thật 句cú 數số 句cú 非phi 數số 句cú 數số 句cú 非phi 數số 句cú 明minh 句cú 非phi 明minh 句cú 虗hư 空không 句cú 非phi 虗hư 空không 句cú 雲vân 句cú 非phi 雲vân 句cú 工công 巧xảo 伎kỹ 術thuật 。 明minh 處xứ 句cú 非phi 工công 巧xảo 伎kỹ 術thuật 。 明minh 處xứ 句cú 風phong 句cú 非phi 風phong 句cú 地địa 句cú 非phi 地địa 句cú 心tâm 句cú 非phi 心tâm 句cú 施thi 設thiết 句cú 非phi 施thi 設thiết 句cú 自tự 性tánh 句cú 非phi 自tự 性tánh 句cú 陰ấm 句cú 非phi 陰ấm 句cú 眾chúng 生sanh 句cú 非phi 眾chúng 生sanh 句cú 慧tuệ 句cú 非phi 慧tuệ 句cú 涅Niết 槃Bàn 句cú 非phi 涅Niết 槃Bàn 句cú 爾nhĩ 燄diệm 句cú 非phi 爾nhĩ 燄diệm 句cú 外ngoại 道đạo 句cú 非phi 外ngoại 道đạo 句cú 荒hoang 亂loạn 句cú 非phi 荒hoang 亂loạn 句cú 幻huyễn 句cú 非phi 幻huyễn 句cú 夢mộng 句cú 非phi 夢mộng 句cú 燄diệm 句cú 非phi 燄diệm 句cú 像tượng 句cú 非phi 像tượng 句cú 輪luân 句cú 非phi 輪luân 句cú 犍kiền 闥thát 婆bà 句cú 非phi 犍kiền 闥thát 婆bà 句cú 天thiên 句cú 非phi 天thiên 句cú 飲ẩm 食thực 句cú 非phi 飲ẩm 食thực 句cú 婬dâm 欲dục 句cú 非phi 婬dâm 欲dục 句cú 見kiến 句cú 非phi 見kiến 句cú 波ba 羅la 密mật 句cú 非phi 波ba 羅la 密mật 句cú 戒giới 句cú 非phi 戒giới 句cú 日nhật 月nguyệt 星tinh 宿tú 。 句cú 非phi 日nhật 月nguyệt 星tinh 宿tú 。 句cú 諦đế 句cú 非phi 諦đế 句cú 果quả 句cú 非phi 果quả 句cú 滅diệt 起khởi 句cú 非phi 滅diệt 起khởi 句cú 治trị 句cú 非phi 治trị 句cú 相tương/tướng 句cú 非phi 相tướng 句cú 支chi 句cú 非phi 支chi 句cú 巧xảo 明minh 處xứ 句cú 非phi 巧xảo 明minh 處xứ 句cú 禪thiền 句cú 非phi 禪thiền 句cú 迷mê 句cú 非phi 迷mê 句cú 現hiện 句cú 非phi 現hiện 句cú 護hộ 句cú 非phi 護hộ 句cú 族tộc 句cú 非phi 族tộc 句cú 仙tiên 句cú 非phi 仙tiên 句cú 王vương 句cú 非phi 王vương 句cú 攝nhiếp 受thọ 句cú 非phi 攝nhiếp 受thọ 句cú 寶bảo 句cú 非phi 寶bảo 句cú 記ký 句cú 非phi 記ký 句cú 一nhất 闡xiển 提đề 句cú 非phi 一nhất 闡xiển 提đề 句cú 女nữ 男nam 不bất 男nam 句cú 非phi 女nữ 男nam 不bất 男nam 句cú 味vị 句cú 非phi 味vị 句cú 事sự 句cú 非phi 事sự 句cú 身thân 句cú 非phi 身thân 句cú 覺giác 句cú 非phi 覺giác 句cú 動động 句cú 非phi 動động 句cú 根căn 句cú 非phi 根căn 句cú 有hữu 為vi 句cú 非phi 有hữu 為vi 句cú 無vô 為vi 句cú 非phi 無vô 為vi 句cú 因nhân 果quả 句cú 非phi 因nhân 果quả 句cú 色sắc 究cứu 竟cánh 句cú 非phi 色sắc 究cứu 竟cánh 句cú 節tiết 句cú 非phi 節tiết 句cú 叢tùng 樹thụ 葛cát 藤đằng 句cú 非phi 叢tùng 樹thụ 葛cát 藤đằng 句cú 雜tạp 句cú 非phi 雜tạp 句cú 說thuyết 句cú 非phi 說thuyết 句cú 毗Tỳ 尼Ni 句cú 非phi 毗Tỳ 尼Ni 句cú 比Bỉ 丘Khâu 句cú 非phi 比Bỉ 丘Khâu 句cú 處xứ 句cú 非phi 處xứ 句cú 字tự 句cú 非phi 字tự 句cú 大đại 慧tuệ 是thị 百bách 八bát 句cú 先tiên 佛Phật 所sở 說thuyết 汝nhữ 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 當đương 修tu 學học 。

此thử 下hạ 正chánh 宗tông 有hữu 請thỉnh 許hứa 說thuyết 三tam 即tức 文văn 曰viết 今kim 以dĩ 百bách 八bát 義nghĩa 仰ngưỡng 諮tư 尊tôn 中trung 上thượng 請thỉnh 也dã 我ngã 當đương 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 自tự 覺giác 之chi 境cảnh 界giới 許hứa 也dã 說thuyết 文văn 又hựu 二nhị 初sơ 以dĩ 偈kệ 頌tụng 總tổng 問vấn 領lãnh 結kết 文văn 曰viết 云vân 何hà 淨tịnh 其kỳ 念niệm 等đẳng 問vấn 也dã 生sanh 及cập 與dữ 不bất 生sanh 等đẳng 領lãnh 也dã 亦diệc 釋thích 也dã 不bất 生sanh 句cú 生sanh 句cú 等đẳng 結kết 指chỉ 顯hiển 示thị 也dã 總tổng 唯duy 百bách 八bát 句cú 義nghĩa 與dữ 夫phu 五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 八bát 識thức 二nhị 無vô 我ngã 數số 雖tuy 廣quảng 略lược 義nghĩa 實thật 相tướng 符phù 一nhất 經kinh 大đại 旨chỉ 舉cử 在tại 是thị 矣hĩ 今kim 且thả 略lược 以dĩ 示thị 之chi 夫phu 既ký 曰viết 自tự 覺giác 之chi 境cảnh 界giới 又hựu 曰viết 先tiên 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 諸chư 度Độ 門môn 諸chư 佛Phật 心tâm 第đệ 一nhất 則tắc 無vô 上thượng 覺giác 心tâm 所sở 證chứng 境cảnh 界giới 三tam 世thế 達đạt 道đạo 無vô 量lượng 度độ 門môn 何hà 以dĩ 加gia 此thử 然nhiên 其kỳ 為vi 法pháp 則tắc 有hữu 理lý 有hữu 事sự 有hữu 性tánh 有hữu 修tu 有hữu 真chân 有hữu 妄vọng 有hữu 迷mê 有hữu 悟ngộ (# 染nhiễm 淨tịnh 縛phược 脫thoát 逆nghịch 順thuận 等đẳng 義nghĩa 同đồng 上thượng 迷mê 悟ngộ 云vân 云vân )# 有hữu 教giáo 有hữu 行hành 有hữu 因nhân 有hữu 果quả 有hữu 體thể 有hữu 用dụng 有hữu 即tức 有hữu 離ly 有hữu 亡vong 有hữu 照chiếu 一nhất 品phẩm 始thỉ 終chung 義nghĩa 攝nhiếp 可khả 知tri (# 云vân 云vân )# 問vấn 既ký 散tán 問vấn 領lãnh 亦diệc 趣thú 領lãnh 本bổn 無vô 倫luân 次thứ 故cố 不bất 可khả 責trách 以dĩ 定định 數số 開khai 合hợp 至chí 後hậu 結kết 指chỉ 方phương 曰viết 我ngã 今kim 當đương 顯hiển 示thị 次thứ 第đệ 建kiến 立lập 句cú 即tức 總tổng 上thượng 問vấn 領lãnh 作tác 百bách 八bát 句cú 顯hiển 示thị 建kiến 立lập 也dã (# 按án 今kim 宋tống 本bổn 正chánh 文văn 止chỉ 得đắc 百bách 單đơn 四tứ 句cú 於ư 中trung 加gia 實thật 叉xoa 四tứ 句cú 句cú 數số 方phương 足túc 如như 有hữu 品phẩm 句cú 非phi 有hữu 品phẩm 句cú 下hạ 實thật 叉xoa 作tác 有hữu 句cú 非phi 有hữu 句cú 無vô 句cú 非phi 無vô 句cú 又hựu 緣duyên 自tự 聖thánh 智trí 現hiện 法Pháp 樂lạc 句cú 非phi 現hiện 法Pháp 樂lạc 句cú 實thật 叉xoa 開khai 作tác 兩lưỡng 句cú 又hựu 起khởi 滅diệt 句cú 非phi 起khởi 滅diệt 句cú 亦diệc 分phân 作tác 兩lưỡng 句cú 又hựu 說thuyết 句cú 非phi 說thuyết 句cú 下hạ 實thật 叉xoa 更cánh 有hữu 决# 定định 句cú 非phi 決quyết 定định 句cú 總tổng 加gia 四tứ 句cú )# 而nhi 數số 至chí 爾nhĩ 許hứa 者giả 亦diệc 可khả 表biểu 對đối 百bách 八bát 煩phiền 惱não 。 即tức 百bách 八bát 法Pháp 門môn 。 數số 義nghĩa 足túc 故cố (# 云vân 云vân )# 既ký 提đề 網võng 領lãnh 於ư 前tiền 續tục 當đương 隨tùy 釋thích 於ư 後hậu 云vân 何hà 淨tịnh 其kỳ 念niệm 者giả 約ước 解giải 為vi 問vấn 也dã 云vân 何hà 見kiến 癡si 惑hoặc 者giả 約ước 迷mê 為vi 問vấn 也dã 從tùng 是thị 二nhị 心tâm 建kiến 立lập 一nhất 切thiết 。 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 故cố 復phục 有hữu 二nhị 增tăng 長trưởng 之chi 句cú 即tức 一nhất 百bách 八bát 問vấn 從tùng 而nhi 可khả 識thức 其kỳ 領lãnh 釋thích 則tắc 曰viết 生sanh 及cập 與dữ 不bất 生sanh 謂vị 生sanh 則tắc 有hữu 迷mê 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 本bổn 於ư 剎sát 那na 妄vọng 念niệm 謂vị 不bất 生sanh 則tắc 有hữu 悟ngộ 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 歸quy 於ư 涅Niết 槃Bàn 空không 理lý 故cố 曰viết 涅Niết 槃Bàn 空không 剎sát 那na 趣thú 至chí 無vô 自tự 性tánh 趣thú 猶do 往vãng 也dã 至chí 猶do 極cực 也dã 兩lưỡng 者giả 趣thú 至chí 於ư 極cực 本bổn 乎hồ 一nhất 理lý 一nhất 理lý 者giả 無vô 自tự 性tánh 之chi 理lý 也dã 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 生sanh 即tức 不bất 生sanh 不bất 生sanh 亦diệc 不bất 生sanh 。 故cố 結kết 指chỉ 曰viết 不bất 生sanh 句cú 生sanh 句cú 等đẳng 是thị 知tri 問vấn 領lãnh 結kết 指chỉ 文văn 旨chỉ 一nhất 貫quán 凡phàm 後hậu 一nhất 切thiết 事sự 句cú 皆giai 得đắc 以dĩ 生sanh 句cú 攝nhiếp 之chi 一nhất 切thiết 非phi 句cú 皆giai 不bất 生sanh 句cú 攝nhiếp 之chi 但đãn 了liễu 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 。 而nhi 生sanh 生sanh 而nhi 不bất 生sanh 皆giai 唯duy 自tự 心tâm 。 及cập 出xuất 諸chư 理lý 則tắc 一nhất 百bách 八bát 句cú 一nhất 言ngôn 蔽tế 之chi 矣hĩ 而nhi 特đặc 與dữ 次thứ 句cú 反phản 者giả 互hỗ 顯hiển 之chi 意ý 首thủ 示thị 於ư 此thử 故cố 至chí 後hậu 問vấn 領lãnh 結kết 而nhi 已dĩ 雖tuy 不bất 別biệt 釋thích 理lý 在tại 其kỳ 中trung 舊cựu 謂vị 答đáp 在tại 後hậu 文văn 者giả 後hậu 復phục 別biệt 問vấn 別biệt 答đáp 因nhân 再tái 請thỉnh 生sanh 非phi 關quan 前tiền 意ý 然nhiên 有hữu 名danh 相tướng 難nan 曉hiểu 及cập 解giải 者giả 誤ngộ 指chỉ 具cụ 諸chư 別biệt 釋thích 況huống 是thị 問vấn 文văn 未vị 煩phiền 委ủy 悉tất 斯tư 皆giai 機cơ 應ưng 無vô 方phương 之chi 說thuyết 譯dịch 者giả 隨tùy 宜nghi 存tồn 沒một 非phi 同đồng 世thế 典điển 文văn 義nghĩa 楷# 定định 如như 必tất 一nhất 一nhất 對đối 會hội 只chỉ 增tăng 名danh 相tướng 略lược 之chi 可khả 也dã 二nhị 長trường/trưởng 行hành 別biệt 問vấn 別biệt 答đáp 如như 次thứ 文văn 。

○# 右hữu 第đệ 三tam 章chương 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 諸chư 識thức 有hữu 幾kỷ 種chủng 生sanh 住trụ 滅diệt 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 諸chư 識thức 有hữu 二nhị 種chủng 生sanh 住trụ 滅diệt 非phi 思tư 量lượng 所sở 知tri 。 諸chư 識thức 有hữu 二nhị 種chủng 生sanh 謂vị 流lưu 注chú 生sanh 及cập 相tương 生sanh 有hữu 二nhị 種chủng 住trụ 謂vị 流lưu 注chú 住trụ 及cập 相tương/tướng 住trụ 有hữu 二nhị 種chủng 滅diệt 謂vị 流lưu 注chú 滅diệt 及cập 相tương/tướng 滅diệt 大đại 慧tuệ 諸chư 識thức 有hữu 三tam 種chủng 相tương 謂vị 轉chuyển 相tương/tướng 業nghiệp 相tương/tướng 真chân 相tương/tướng 大đại 慧tuệ 略lược 說thuyết 有hữu 三tam 種chủng 識thức 廣quảng 說thuyết 有hữu 八bát 相tương/tướng 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。 謂vị 真chân 識thức 現hiện 識thức 及cập 分phân 別biệt 事sự 識thức 。

萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 識thức 由do 心tâm 變biến 將tương 明minh 心tâm 攝nhiếp 一nhất 切thiết 故cố 說thuyết 識thức 本bổn 於ư 心tâm 識thức 有hữu 種chủng 種chủng 心tâm 無vô 二nhị 焉yên 此thử 明minh 諸chư 識thức 生sanh 住trụ 滅diệt 相tướng 。 其kỳ 旨chỉ 有hữu 三tam 一nhất 為vi 通thông 示thị 諸chư 識thức 相tương/tướng 故cố 二nhị 別biệt 明minh 現hiện 前tiền 根căn 境cảnh 次thứ 第đệ 轉chuyển 生sanh 本bổn 於ư 無vô 始thỉ 藏tạng 識thức 故cố 三tam 的đích 顯hiển 真chân 識thức 不bất 滅diệt 為vi 立lập 經kinh 宗tông 佛Phật 語ngữ 心tâm 故cố 初sơ 問vấn 大đại 慧tuệ 意ý 以dĩ 識thức 相tương/tướng 者giả 起khởi 滅diệt 念niệm 也dã 故cố 問vấn 云vân 云vân 答đáp 中trung 先tiên 略lược 示thị 相tương 次thứ 廣quảng 明minh 義nghĩa 略lược 中trung 言ngôn 諸chư 識thức 有hữu 二nhị 種chủng 生sanh 住trụ 滅diệt 非phi 思tư 量lượng 所sở 知tri 。 者giả 謂vị 二nhị 種chủng 則tắc 流lưu 注chú 及cập 相tương/tướng 以dĩ 其kỳ 麤thô 細tế 難nan 知tri 非phi 一nhất 異dị 合hợp 散tán 所sở 可khả 明minh 故cố 抑ức 由do 識thức 相tương/tướng 微vi 細tế 是thị 佛Phật 境cảnh 界giới 。 唯duy 智trí 乃nãi 窮cùng 非phi 餘dư 分phân 別biệt 情tình 想tưởng 所sở 及cập 然nhiên 於ư 不bất 可khả 知tri 中trung 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 則tắc 曰viết 諸chư 識thức 有hữu 二nhị 種chủng 生sanh 等đẳng 文văn 雖tuy 別biệt 列liệt 總tổng 唯duy 二nhị 相tương 謂vị 流lưu 注chú 相tương 及cập 相tương 生sanh 流lưu 注chú 則tắc 識thức 蘊uẩn 於ư 內nội 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 未vị 始thỉ 暫tạm 停đình 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 謂vị 如như 急cấp 流lưu 水thủy 。 望vọng 如như 恬điềm 靜tĩnh 。 以dĩ 識thức 則tắc 第đệ 八bát 阿a 黎lê 耶da 識thức 相tương 謂vị 相tương/tướng 顯hiển 於ư 外ngoại 寓# 諸chư 根căn 境cảnh 起khởi 滅diệt 遷thiên 變biến 以dĩ 識thức 則tắc 第đệ 六lục 意ý 識thức 兼kiêm 於ư 五ngũ 識thức 亦diệc 傍bàng 收thu 七thất 識thức 分phân 別biệt 雖tuy 爾nhĩ 體thể 固cố 不bất 異dị 各các 言ngôn 生sanh 住trụ 滅diệt 者giả 凡phàm 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 始thỉ 終chung 具cụ 三tam 迭điệt 為vi 起khởi 滅diệt 或hoặc 加gia 異dị 相tướng 而nhi 有hữu 大đại 小tiểu 則tắc 又hựu 謂vị 之chi 八bát 相tương/tướng 遷thiên 物vật 者giả 也dã 又hựu 曰viết 諸chư 識thức 有hữu 三tam 相tướng 。 及cập 說thuyết 三tam 識thức 有hữu 八bát 相tương/tướng 是thị 識thức 與dữ 相tương/tướng 相tương/tướng 為vi 廣quảng 略lược 謂vị 轉chuyển 相tương/tướng 則tắc 六lục 識thức 於ư 諸chư 根căn 境cảnh 有hữu 次thứ 第đệ 轉chuyển 現hiện 之chi 義nghĩa 亦diệc 謂vị 分phân 別biệt 事sự 識thức 業nghiệp 相tương/tướng 則tắc 無vô 明minh 業nghiệp 相tương/tướng 起khởi 信tín 所sở 謂vị 以dĩ 依y 不bất 覺giác 故cố 心tâm 動động 說thuyết 名danh 為vi 業nghiệp 是thị 也dã 亦diệc 曰viết 現hiện 識thức 即tức 八bát 識thức 也dã 此thử 經Kinh 不bất 別biệt 立lập 第đệ 九cửu 識thức 故cố 真chân 相tương/tướng 藏tạng 識thức 同đồng 在tại 第đệ 八bát 而nhi 有hữu 事sự 理lý 體thể 用dụng 等đẳng 異dị 麤thô 細tế 次thứ 第đệ 互hỗ 為vi 前tiền 後hậu 者giả 益ích 本bổn 末mạt 相tương/tướng 顯hiển 爾nhĩ 注chú 家gia 現hiện 業nghiệp 以dĩ 對đối 七thất 識thức 則tắc 八bát 識thức 唯duy 真chân 義nghĩa 反phản 常thường 途đồ 亦diệc 顯hiển 違vi 宗tông 鏡kính 等đẳng 文văn 如như 今kim 所sở 對đối 而nhi 不bất 及cập 七thất 諸chư 者giả 義nghĩa 如như 後hậu 見kiến 具cụ 明minh 識thức 相tương/tướng 委ủy 在tại 他tha 文văn (# 一nhất )# 。

大đại 慧tuệ 譬thí 如như 明minh 鏡kính 。 持trì 諸chư 色sắc 像tượng 現hiện 識thức 處xứ 現hiện 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 大đại 慧tuệ 現hiện 識thức 及cập 分phân 別biệt 事sự 識thức 此thử 二nhị 壞hoại 不bất 壞hoại 相tương/tướng 展triển 轉chuyển 因nhân 大đại 慧tuệ 不bất 思tư 議nghị 熏huân 及cập 不bất 思tư 議nghị 。 變biến 是thị 現hiện 識thức 因nhân 大đại 慧tuệ 取thủ 種chủng 種chủng 塵trần 及cập 無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 。 熏huân 是thị 分phân 別biệt 事sự 識thức 因nhân 大đại 慧tuệ 若nhược 覆phú 彼bỉ 真chân 識thức 種chủng 種chủng 不bất 實thật 諸chư 虗hư 妄vọng 滅diệt 則tắc 一nhất 切thiết 根căn 識thức 滅diệt 是thị 名danh 相tướng 滅diệt 大đại 慧tuệ 相tương 續tục 滅diệt 者giả 相tương 續tục 所sở 因nhân 滅diệt 則tắc 相tương 續tục 滅diệt 所sở 從tùng 滅diệt 及cập 所sở 緣duyên 滅diệt 則tắc 相tương 續tục 滅diệt 大đại 慧tuệ 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 其kỳ 所sở 依y 故cố 依y 者giả 謂vị 無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 。 熏huân 緣duyên 者giả 謂vị 自tự 心tâm 見kiến 等đẳng 識thức 境cảnh 妄vọng 想tưởng 。

次thứ 廣quảng 明minh 義nghĩa 別biệt 釋thích 生sanh 滅diệt 生sanh 滅diệt 名danh 同đồng 義nghĩa 與dữ 上thượng 異dị 前tiền 通thông 明minh 識thức 相tương/tướng 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 滅diệt 已dĩ 還hoàn 生sanh 故cố 生sanh 滅diệt 為vi 妄vọng 此thử 以dĩ 一nhất 真chân 相tương/tướng 顯hiển 言ngôn 滅diệt 故cố 滅diệt 妄vọng 為vi 真chân 不bất 滅diệt 而nhi 滅diệt 即tức 寂tịch 滅diệt 矣hĩ 於ư 中trung 先tiên 明minh 現hiện 識thức 所sở 以dĩ 彰chương 能năng 生sanh 之chi 本bổn 則tắc 曰viết 譬thí 如như 明minh 鏡kính 。 等đẳng 正chánh 言ngôn 能năng 現hiện 鏡kính 明minh 持trì 諸chư 色sắc 象tượng 而nhi 無vô 差sai 失thất 故cố 當đương 八bát 識thức 若nhược 所sở 現hiện 色sắc 相tướng 則tắc 六lục 識thức 依y 正chánh 等đẳng 事sự 故cố 知tri 能năng 所sở 不bất 可khả 一nhất 混hỗn 次thứ 言ngôn 現hiện 及cập 事sự 識thức 相tương/tướng 因nhân 之chi 義nghĩa 則tắc 曰viết 此thử 二nhị 壞hoại 不bất 壞hoại 相tương/tướng 展triển 轉chuyển 因nhân 謂vị 事sự 識thức 可khả 壞hoại 識thức 隨tùy 境cảnh 滅diệt 或hoặc 有hữu 壞hoại 義nghĩa 故cố 現hiện 識thức 不bất 可khả 壞hoại 任nhậm 持trì 不bất 失thất 一nhất 向hướng 無vô 滅diệt 故cố 雖tuy 壞hoại 不bất 壞hoại 異dị 而nhi 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 六lục 七thất 八bát 識thức 次thứ 第đệ 迭điệt 論luận 亦diệc 應ưng 可khả 見kiến 如như 後hậu 明minh 三Tam 明Minh 二nhị 識thức 各các 有hữu 因nhân 則tắc 曰viết 不bất 思tư 議nghị 熏huân 等đẳng 言ngôn 不bất 思tư 議nghị 即tức 前tiền 所sở 謂vị 非phi 一nhất 異dị 合hợp 散tán 也dã 故cố 無vô 熏huân 而nhi 熏huân 熏huân 於ư 真Chân 如Như 不bất 變biến 而nhi 變biến 變biến 為vi 無vô 明minh 是thị 為vi 現hiện 識thức 因nhân 又hựu 以dĩ 五ngũ 根căn 取thủ 塵trần 分phân 別biệt 好hảo 醜xú 。 及cập 遠viễn 推thôi 無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 。 併tinh 是thị 分phân 別biệt 事sự 識thức 因nhân 言ngôn 因nhân 則tắc 生sanh 相tương/tướng 可khả 知tri 望vọng 前tiền 生sanh 住trụ 滅diệt 則tắc 彼bỉ 皆giai 生sanh 相tương 次thứ 言ngôn 滅diệt 相tương/tướng 者giả 即tức 前tiền 相tương 及cập 流lưu 注chú 皆giai 滅diệt 則tắc 曰viết 若nhược 覆phú 彼bỉ 真chân 識thức 等đẳng 覆phú 謂vị 覆phú 蔽tế 即tức 能năng 覆phú 彼bỉ 真chân 識thức 諸chư 虗hư 妄vọng 滅diệt 故cố 真chân 識thức 性tánh 顯hiển 根căn 塵trần 識thức 相tương 當đương 不bất 復phục 生sanh 此thử 以dĩ 不bất 生sanh 言ngôn 滅diệt 舊cựu 約ước 反phản 覆phúc 義nghĩa 釋thích 者giả 其kỳ 說thuyết 頗phả 迂# 然nhiên 則tắc 何hà 以dĩ 滅diệt 妄vọng 亦diệc 照chiếu 妄vọng 識thức 本bổn 空không 而nhi 已dĩ 相tương 續tục 滅diệt 者giả 即tức 向hướng 流lưu 注chú 識thức 相tương/tướng 由do 所sở 因nhân 等đẳng 生sanh 故cố 滅diệt 亦diệc 續tục 滅diệt 故cố 曰viết 所sở 因nhân 滅diệt 等đẳng 所sở 因nhân 則tắc 無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 。 是thị 已dĩ 即tức 文văn 所sở 謂vị 依y 者giả 。 無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 。 熏huân 所sở 緣duyên 即tức 自tự 心tâm 見kiến 聞văn 等đẳng 識thức 境cảnh 是thị 已dĩ 兼kiêm 言ngôn 妄vọng 想tưởng 者giả 即tức 能năng 緣duyên 所sở 緣duyên 。 合hợp 故cố 故cố 有hữu 其kỳ 次thứ 所sở 從tùng 妄vọng 想tưởng 識thức 相tương/tướng 於ư 是thị 三tam 者giả 求cầu 實thật 叵phả 得đắc 則tắc 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 相tương 續tục 識thức 相tương 當đương 不bất 復phục 續tục 此thử 以dĩ 不bất 續tục 為vi 滅diệt 非phi 性tánh 滅diệt 也dã 徵trưng 釋thích 之chi 文văn 顯hiển 矣hĩ (# 二nhị )# 。

大đại 慧tuệ 譬thí 如như 泥nê 團đoàn 微vi 塵trần 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 金kim 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 大đại 慧tuệ 若nhược 泥nê 團đoàn 微vi 塵trần 異dị 者giả 非phi 彼bỉ 所sở 成thành 而nhi 實thật 彼bỉ 成thành 是thị 故cố 不bất 異dị 若nhược 不bất 異dị 者giả 則tắc 泥nê 團đoàn 微vi 塵trần 應ưng 無vô 分phân 別biệt 。 如như 是thị 大đại 慧tuệ 轉chuyển 識thức 藏tạng 識thức 真chân 相tương/tướng 若nhược 異dị 者giả 藏tạng 識thức 非phi 因nhân 若nhược 不bất 異dị 者giả 轉chuyển 識thức 滅diệt 藏tạng 識thức 亦diệc 應ưng 滅diệt 而nhi 自tự 真chân 相tương/tướng 實thật 不bất 滅diệt 是thị 故cố 大đại 慧tuệ 非phi 自tự 真chân 相tương/tướng 識thức 滅diệt 但đãn 業nghiệp 相tương/tướng 滅diệt 若nhược 自tự 真chân 相tương/tướng 識thức 滅diệt 者giả 藏tạng 識thức 則tắc 滅diệt 大đại 慧tuệ 藏tạng 識thức 滅diệt 者giả 不bất 異dị 外ngoại 道đạo 斷đoạn 見kiến 論luận 議nghị 大đại 慧tuệ 彼bỉ 諸chư 外ngoại 道đạo 。 作tác 如như 是thị 論luận 。 謂vị 攝nhiếp 受thọ 境cảnh 界giới 滅diệt 識thức 流lưu 注chú 亦diệc 滅diệt 若nhược 識thức 流lưu 注chú 滅diệt 者giả 無vô 始thỉ 流lưu 注chú 應ưng 斷đoạn 大đại 慧tuệ 外ngoại 道đạo 說thuyết 流lưu 注chú 生sanh 因nhân 非phi 眼nhãn 識thức 色sắc 明minh 集tập 會hội 而nhi 生sanh 更cánh 有hữu 異dị 因nhân 大đại 慧tuệ 彼bỉ 因nhân 者giả 說thuyết 言ngôn 若nhược 勝thắng 妙diệu 若nhược 士sĩ 夫phu 若nhược 自tự 在tại 若nhược 時thời 若nhược 微vi 塵trần 。

三Tam 明Minh 諸chư 識thức 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 正chánh 顯hiển 藏tạng 識thức 真chân 相tương/tướng 不bất 滅diệt 以dĩ 為vi 一nhất 經kinh 之chi 宗tông 所sở 謂vị 佛Phật 語ngữ 心tâm 者giả 其kỳ 在tại 是thị 歟# 文văn 先tiên 立lập 譬thí 則tắc 曰viết 譬thí 如như 泥nê 團đoàn 微vi 塵trần 亦diệc 如như 金kim 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 皆giai 所sở 以dĩ 明minh 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 若nhược 異dị 則tắc 泥nê 團đoàn 非phi 微vi 塵trần 所sở 成thành 而nhi 實thật 因nhân 微vi 塵trần 成thành 若nhược 不bất 異dị 則tắc 相tương 應ứng 不bất 別biệt 以dĩ 相tương/tướng 別biệt 明minh 其kỳ 非phi 同đồng 以dĩ 體thể 一nhất 明minh 其kỳ 不bất 異dị 故cố 曰viết 云vân 云vân 此thử 譬thí 之chi 大đại 旨chỉ 也dã 次thứ 帖# 釋thích 顯hiển 法pháp 則tắc 曰viết 如như 是thị 大đại 慧tuệ 等đẳng 意ý 顯hiển 轉chuyển 識thức 與dữ 藏tạng 識thức 真chân 相tương/tướng 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 異dị 則tắc 藏tạng 識thức 非phi 因nhân 非phi 因nhân 者giả 非phi 轉chuyển 識thức 因nhân 一nhất 往vãng 覈# 非phi 爾nhĩ 不bất 異dị 則tắc 滅diệt 即tức 俱câu 滅diệt 不bất 應ưng 藏tạng 識thức 亦diệc 滅diệt 以dĩ 藏tạng 識thức 真chân 相tương/tướng 不bất 可khả 滅diệt 故cố 明minh 其kỳ 非phi 同đồng 以dĩ 因nhân 於ư 藏tạng 識thức 得đắc 有hữu 轉chuyển 識thức 故cố 明minh 其kỳ 非phi 異dị 既ký 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 則tắc 非phi 滅diệt 非phi 不bất 滅diệt 非phi 滅diệt 故cố 非phi 斷đoạn 非phi 不bất 滅diệt 故cố 非phi 常thường 非phi 斷đoạn 。 非phi 常thường 則tắc 一nhất 真chân 之chi 性tánh 有hữu 在tại 於ư 是thị 實thật 不bất 可khả 滅diệt 然nhiên 則tắc 言ngôn 滅diệt 者giả 但đãn 滅diệt 其kỳ 無vô 明minh 業nghiệp 相tương/tướng 爾nhĩ 故cố 曰viết 非phi 自tự 真chân 相tương/tướng 識thức 滅diệt 但đãn 業nghiệp 相tương/tướng 滅diệt 所sở 以dĩ 滅diệt 者giả 以dĩ 相tương/tướng 轉chuyển 為vi 滅diệt 非phi 性tánh 滅diệt 也dã 若nhược 性tánh 相tướng 俱câu 滅diệt 則tắc 墮đọa 外ngoại 道đạo 斷đoạn 滅diệt 見kiến 非phi 所sở 謂vị 佛Phật 法Pháp 。 也dã 彼bỉ 諸chư 外ngoại 道đạo 。 者giả 正chánh 出xuất 外ngoại 計kế 不bất 過quá 謂vị 所sở 搆câu 受thọ 境cảnh 界giới 滅diệt 故cố 。 識thức 流lưu 注chú 滅diệt 是thị 則tắc 由do 塵trần 滅diệt 故cố 識thức 滅diệt 故cố 成thành 斷đoạn 見kiến 豈khởi 知tri 流lưu 注chú 識thức 性tánh 出xuất 於ư 無vô 始thỉ 藏tạng 識thức 哉tai 彼bỉ 又hựu 說thuyết 流lưu 注chú 生sanh 因nhân 非phi 眼nhãn 等đẳng 四tứ 緣duyên 別biệt 有hữu 異dị 因nhân 者giả 豈khởi 有hữu 異dị 因nhân 能năng 無vô 斷đoạn 滅diệt 若nhược 勝thắng 妙diệu 等đẳng 即tức 彼bỉ 所sở 計kế 異dị 因nhân 也dã 名danh 相tướng 別biệt 出xuất (# 云vân 三tam 云vân )# 。

○# 右hữu 第đệ 四tứ 章chương 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 有hữu 七thất 種chủng 性tánh 自tự 性tánh 所sở 謂vị 集tập 性tánh 自tự 性tánh 性tánh 自tự 性tánh 相tướng 性tánh 自tự 性tánh 大đại 種chủng 性tánh 自tự 性tánh 因nhân 性tánh 自tự 性tánh 緣duyên 性tánh 自tự 性tánh 成thành 性tánh 自tự 性tánh 復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 有hữu 七thất 種chủng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 所sở 謂vị 心tâm 境cảnh 界giới 慧tuệ 境cảnh 界giới 智trí 境cảnh 界giới 見kiến 境cảnh 界giới 超siêu 二nhị 見kiến 境cảnh 界giới 超siêu 子tử 地địa 境cảnh 界giới 如Như 來Lai 自tự 到đáo 境cảnh 界giới 大đại 慧tuệ 此thử 是thị 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 諸chư 如Như 來Lai 應Ứng 供Cúng 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 性tánh 自tự 性tánh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 以dĩ 性tánh 自tự 性tánh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 成thành 就tựu 如Như 來Lai 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 上thượng 上thượng 。 法pháp 聖thánh 慧tuệ 眼nhãn 入nhập 自tự 共cộng 相tương 建kiến 立lập 如như 所sở 建kiến 立lập 不bất 與dữ 外ngoại 道đạo 。 論luận 惡ác 見kiến 共cộng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 外ngoại 道đạo 論luận 惡ác 見kiến 共cộng 所sở 謂vị 自tự 境cảnh 界giới 妄vọng 想tưởng 見kiến 不bất 覺giác 識thức 自tự 心tâm 所sở 現hiện 分phân 齊tề 不bất 通thông 大đại 慧tuệ 愚ngu 癡si 凡phàm 夫phu 。 性tánh 無vô 性tánh 自tự 性tánh 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 作tác 二nhị 見kiến 論luận 。

向hướng 言ngôn 一nhất 性tánh 不bất 滅diệt 異dị 於ư 外ngoại 道đạo 未vị 盡tận 所sở 以dĩ 異dị 之chi 實thật 於ư 是thị 正chánh 明minh 如Như 來Lai 性tánh 自tự 性tánh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 不bất 與dữ 外ngoại 道đạo 。 凡phàm 夫phu 共cộng 如như 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 超siêu 子tử 地địa 境cảnh 界giới 尚thượng 出xuất 過quá 等đẳng 覺giác 已dĩ 還hoàn 況huống 外ngoại 道đạo 凡phàm 夫phu 。 乎hồ 七thất 種chủng 名danh 義nghĩa 或hoặc 約ước 妄vọng 釋thích 者giả 非phi 結kết 示thị 既ký 曰viết 此thử 是thị 三tam 世thế 如Như 來Lai 。 性tánh 自tự 性tánh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 又hựu 曰viết 凡phàm 夫phu 無vô 性tánh 自tự 性tánh 。 豈khởi 非phi 兼kiêm 結kết 性tánh 義nghĩa 在tại 聖thánh 非phi 凡phàm 是thị 竝tịnh 約ước 聖thánh 釋thích 可khả 也dã 於ư 中trung 前tiền 六lục 不bất 出xuất 因nhân 果quả 謂vị 集tập 性tánh 自tự 性tánh 即tức 萬vạn 善thiện 聚tụ 集tập 因nhân 也dã 由do 集tập 因nhân 故cố 有hữu 性tánh 有hữu 相tương/tướng 性tánh 內nội 而nhi 相tương/tướng 外ngoại 也dã 大đại 種chủng 性tánh 自tự 性tánh 者giả 果quả 也dã 大đại 種chủng 本bổn 通thông 今kim 約ước 聖thánh 報báo 所sở 謂vị 常thường 色sắc 等đẳng 即tức 法pháp 性tánh 五ngũ 陰ấm 果quả 故cố 有hữu 因nhân 有hữu 緣duyên 。 因nhân 親thân 而nhi 緣duyên 助trợ 也dã 因nhân 果quả 所sở 成thành 者giả 成thành 性tánh 自tự 性tánh 也dã 即tức 成thành 後hậu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 故cố 次thứ 明minh 七thất 種chủng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 准chuẩn 上thượng 亦diệc 應ưng 唯duy 約ước 悟ngộ 釋thích 而nhi 有hữu 通thông 別biệt 前tiền 六Lục 通Thông 於ư 下hạ 地địa 自tự 到đáo 境cảnh 界giới 極cực 唯duy 在tại 佛Phật 而nhi 又hựu 曰viết 境cảnh 界giới 者giả 謂vị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 之chi 境cảnh 界giới 也dã 。 此thử 是thị 過quá 去khứ 。 下hạ 總tổng 前tiền 結kết 示thị 亦diệc 轉chuyển 釋thích 上thượng 義nghĩa 云vân 此thử 是thị 如Như 來Lai 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 者giả 自tự 到đáo 境cảnh 界giới 也dã 亦diệc 兼kiêm 超siêu 子tử 地địa 境cảnh 界giới 心tâm 即tức 心tâm 境cảnh 界giới 也dã 成thành 就tựu 慧tuệ 眼nhãn 者giả 慧tuệ 也dã 入nhập 自tự 共cộng 相tương 者giả 智trí 也dã 如như 所sở 建kiến 立lập 者giả 。 見kiến 也dã 不bất 與dữ 外ngoại 道đạo 。 惡ác 見kiến 論luận 共cộng 者giả 超siêu 二nhị 見kiến 也dã 名danh 義nghĩa 於ư 是thị 可khả 知tri 以dĩ 是thị 心tâm 故cố 成thành 就tựu 如Như 來Lai 。 聖thánh 慧tuệ 眼nhãn 者giả 推thôi 果quả 由do 因nhân 因nhân 顯hiển 於ư 果quả 亦diệc 指chỉ 修tu 即tức 性tánh 性tánh 成thành 於ư 修tu 也dã 故cố 慧tuệ 眼nhãn 開khai 發phát 時thời 全toàn 由do 性tánh 顯hiển 非phi 是thị 眼nhãn 智trí 亦diệc 不bất 足túc 以dĩ 稱xưng 性tánh 成thành 德đức 故cố 曰viết 入nhập 自tự 共cộng 相tương 建kiến 立lập 而nhi 兼kiêm 言ngôn 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 者giả 一nhất 者giả 深thâm 必tất 攝nhiếp 淺thiển 二nhị 者giả 境cảnh 通thông 一nhất 切thiết 入nhập 自tự 即tức 別biệt 相tướng 入nhập 共cộng 即tức 總tổng 相tương/tướng 如như 一nhất 心tâm 三tam 諦đế 亦diệc 其kỳ 理lý 也dã 一nhất 即tức 總tổng 相tương/tướng 三tam 即tức 別biệt 相tướng 依y 是thị 三tam 諦đế 建kiến 立lập 種chủng 種chủng 。 名danh 言ngôn 所sở 謂vị 唯duy 心tâm 法Pháp 界Giới 大đại 總tổng 相tương/tướng 門môn 等đẳng 是thị 豈khởi 與dữ 外ngoại 道đạo 共cộng 乎hồ 然nhiên 若nhược 但đãn 明minh 不bất 共cộng 而nhi 不bất 言ngôn 共cộng 則tắc 凡phàm 聖thánh 境cảnh 絕tuyệt 又hựu 豈khởi 其kỳ 理lý 哉tai 故cố 云vân 何hà 下hạ 復phục 徵trưng 釋thích 其kỳ 所sở 以dĩ 共cộng 者giả 意ý 顯hiển 不bất 共cộng 而nhi 共cộng 共cộng 而nhi 不bất 共cộng 故cố 曰viết 所sở 謂vị 自tự 境cảnh 界giới 妄vọng 想tưởng 見kiến 言ngôn 自tự 境cảnh 界giới 即tức 同đồng 一nhất 自tự 心tâm 境cảnh 界giới 本bổn 未vị 始thỉ 異dị 而nhi 彼bỉ 外ngoại 道đạo 自tự 於ư 畢tất 竟cánh 同đồng 中trung 。 生sanh 妄vọng 想tưởng 異dị 見kiến 故cố 不bất 能năng 覺giác 知tri 。 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 唯duy 自tự 心tâm 現hiện 況huống 能năng 即tức 其kỳ 所sở 見kiến 了liễu 無vô 非phi 心tâm 性tánh 乎hồ 分phân 齊tề 不bất 通thông 者giả 正chánh 言ngôn 外ngoại 道đạo 於ư 此thử 自tự 心tâm 分phân 齊tề 有hữu 所sở 不bất 通thông 亦diệc 是thị 於ư 無vô 分phân 齊tề 起khởi 分phân 齊tề 見kiến 故cố 不bất 能năng 通thông 凡phàm 夫phu 無vô 性tánh 自tự 性tánh 。 者giả 非phi 曰viết 無vô 性tánh 迷mê 而nhi 不bất 覺giác 貶biếm 言ngôn 無vô 爾nhĩ 二nhị 見kiến 論luận 者giả 應ưng 通thông 二nhị 義nghĩa 謂vị 有hữu 無vô 之chi 二nhị 亦diệc 待đãi 對đối 之chi 二nhị 待đãi 對đối 之chi 二nhị 至chí 佛Phật 方phương 盡tận 有hữu 無vô 之chi 二nhị 亦diệc 通thông 初sơ 心tâm 今kim 多đa 約ước 前tiền 義nghĩa 則tắc 所sở 離ly 猶do 近cận 然nhiên 極cực 言ngôn 中trung 道đạo 亦diệc 須tu 絕tuyệt 待đãi 可khả 也dã 。

○# 右hữu 第đệ 五ngũ 章chương 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 妄vọng 想tưởng 三tam 有hữu 苦khổ 滅diệt 無vô 知tri 愛ái 業nghiệp 緣duyên 滅diệt 自tự 心tâm 所sở 現hiện 幻huyễn 境cảnh 隨tùy 見kiến 今kim 當đương 說thuyết 大đại 慧tuệ 若nhược 有hữu 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 欲dục 令linh 無vô 種chủng 有hữu 種chủng 因nhân 果quả 現hiện 及cập 事sự 時thời 住trụ 緣duyên 陰ấm 界giới 入nhập 生sanh 住trụ 或hoặc 言ngôn 生sanh 已dĩ 滅diệt 大đại 慧tuệ 彼bỉ 若nhược 相tương 續tục 若nhược 事sự 若nhược 生sanh 若nhược 有hữu 若nhược 涅Niết 槃Bàn 若nhược 道đạo 若nhược 業nghiệp 若nhược 果quả 若nhược 諦đế 破phá 壞hoại 斷đoạn 滅diệt 論luận 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 此thử 現hiện 前tiền 。 不bất 可khả 得đắc 及cập 見kiến 始thỉ 非phi 分phần/phân 故cố 大đại 慧tuệ 譬thí 如như 破phá 瓶bình 不bất 作tác 瓶bình 事sự 亦diệc 如như 焦tiêu 種chủng 不bất 作tác 牙nha 事sự 如như 是thị 大đại 慧tuệ 若nhược 陰ấm 界giới 入nhập 性tánh 。 已dĩ 滅diệt 今kim 滅diệt 當đương 滅diệt 自tự 心tâm 妄vọng 想tưởng 見kiến 無vô 因nhân 故cố 彼bỉ 無vô 次thứ 第đệ 生sanh 大đại 慧tuệ 若nhược 復phục 說thuyết 無vô 種chủng 有hữu 種chủng 識thức 三tam 緣duyên 合hợp 生sanh 者giả 龜quy 應ưng 生sanh 毛mao 沙sa 應ưng 出xuất 油du 汝nhữ 宗tông 則tắc 壞hoại 違vi 決quyết 定định 義nghĩa 有hữu 種chủng 無vô 種chủng 說thuyết 有hữu 如như 是thị 過quá 。 所sở 作tác 事sự 業nghiệp 。 悉tất 空không 無vô 義nghĩa 大đại 慧tuệ 彼bỉ 諸chư 外ngoại 道đạo 。 說thuyết 有hữu 三tam 緣duyên 合hợp 生sanh 者giả 所sở 作tác 方phương 便tiện 因nhân 果quả 自tự 相tương/tướng 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 有hữu 種chủng 無vô 種chủng 相tương 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 成thành 事sự 相tướng 承thừa 覺giác 想tưởng 地địa 轉chuyển 自tự 見kiến 過quá 習tập 氣khí 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 如như 是thị 大đại 慧tuệ 愚ngu 癡si 凡phàm 夫phu 。 惡ác 見kiến 所sở 噬phệ 邪tà 曲khúc 迷mê 醉túy 無vô 智trí 妄vọng 稱xưng 一Nhất 切Thiết 智Trí 說thuyết 。

自tự 心tâm 所sở 現hiện 幻huyễn 境cảnh 一nhất 爾nhĩ 而nhi 有hữu 見kiến 不bất 見kiến 覺giác 不bất 覺giác 者giả 以dĩ 妄vọng 想tưởng 為vi 障chướng 故cố 不bất 覺giác 當đương 體thể 轉chuyển 滅diệt 故cố 隨tùy 見kiến 夫phu 亦diệc 何hà 遠viễn 之chi 有hữu 此thử 由do 上thượng 文văn 言ngôn 妄vọng 想tưởng 見kiến 故cố 。 不bất 覺giác 自tự 心tâm 所sở 現hiện 則tắc 謂vị 必tất 滅diệt 妄vọng 然nhiên 後hậu 乃nãi 見kiến 蓋cái 妄vọng 想tưởng 三tam 道đạo 者giả 障chướng 也dã 障chướng 滅diệt 故cố 智trí 現hiện 此thử 自tự 心tâm 幻huyễn 境cảnh 所sở 以dĩ 隨tùy 見kiến 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 謂vị 卻khước 來lai 觀quán 世thế 間gian 猶do 如như 夢mộng 。 中trung 事sự 是thị 也dã 反phản 顯hiển 妄vọng 未vị 滅diệt 時thời 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 無vô 非phi 實thật 有hữu 文văn 先tiên 略lược 標tiêu 示thị 言ngôn 妄vọng 想tưởng 三tam 有hữu 苦khổ 滅diệt 者giả 苦khổ 道đạo 也dã 無vô 知tri 愛ái 業nghiệp 即tức 惑hoặc 業nghiệp 二nhị 道đạo 歷lịch 於ư 三tam 世thế 成thành 十thập 二nhị 緣duyên 推thôi 而nhi 破phá 之chi 故cố 曰viết 緣duyên 滅diệt 隨tùy 見kiến 者giả 隨tùy 彼bỉ 緣duyên 滅diệt 處xứ 見kiến 也dã 三tam 道đạo 本bổn 即tức 三tam 德đức 何hà 待đãi 滅diệt 已dĩ 乃nãi 見kiến 此thử 對đối 外ngoại 道đạo 故cố 以dĩ 滅diệt 妄vọng 言ngôn 之chi 雖tuy 即tức 云vân 滅diệt 除trừ 病bệnh 而nhi 不bất 除trừ 法pháp 。 也dã 次thứ 正chánh 明minh 義nghĩa 中trung 先tiên 出xuất 外ngoại 計kế 以dĩ 辨biện 邪tà 正chánh 則tắc 曰viết 若nhược 有hữu 沙Sa 門Môn 。 等đẳng 此thử 對đối 後hậu 文văn 即tức 外ngoại 道đạo 見kiến 故cố 知tri 內nội 外ngoại 通thông 有hữu 此thử 名danh 欲dục 令linh 有hữu 種chủng 無vô 種chủng 因nhân 果quả 現hiện 者giả 無vô 種chủng 即tức 自tự 然nhiên 計kế 有hữu 種chủng 即tức 微vi 塵trần 世thế 性tánh 等đẳng 計kế 以dĩ 為vi 因nhân 欲dục 令linh 生sanh 果quả 則tắc 因nhân 果quả 續tục 現hiện 也dã 及cập 計kế 依y 事sự 物vật 時thời 節tiết 而nhi 住trụ 或hoặc 緣duyên 五ngũ 陰ấm 等đẳng 生sanh 住trụ 此thử 並tịnh 常thường 見kiến 或hoặc 言ngôn 生sanh 已dĩ 滅diệt 者giả 斷đoạn 見kiến 也dã 文văn 疊điệp 破phá 常thường 計kế 則tắc 曰viết 彼bỉ 若nhược 相tương 續tục 等đẳng 謂vị 如như 前tiền 若nhược 因nhân 果quả 相tương 續tục 若nhược 事sự 物vật 若nhược 生sanh 住trụ 若nhược 皆giai 是thị 有hữu 者giả 則tắc 於ư 今kim 所sở 謂vị 若nhược 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 四Tứ 諦Đế 法pháp 反phản 應ưng 是thị 無vô 則tắc 成thành 破phá 壞hoại 斷đoạn 滅diệt 論luận 故cố 復phục 徵trưng 釋thích 其kỳ 義nghĩa 云vân 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 等đẳng 以dĩ 彼bỉ 於ư 此thử 現hiện 前tiền 四Tứ 諦Đế 法pháp 皆giai 無vô 有hữu 故cố 及cập 見kiến 始thỉ 非phi 分phần/phân 者giả 謂vị 於ư 最tối 初sơ 求cầu 我ngã 起khởi 處xứ 而nhi 不bất 得đắc 則tắc 計kế 無vô 種chủng 或hoặc 得đắc 則tắc 計kế 有hữu 種chủng 是thị 皆giai 邪tà 計kế 非phi 今kim 解giải 脫thoát 因nhân 分phần/phân 故cố 譬thí 如như 破phá 瓶bình 下hạ 次thứ 破phá 斷đoạn 見kiến 凡phàm 立lập 二nhị 譬thí 初sơ 譬thí 非phi 果quả 非phi 果quả 則tắc 無vô 因nhân 次thứ 譬thí 非phi 因nhân 非phi 因nhân 則tắc 無vô 果quả 亦diệc 約ước 已dĩ 今kim 當đương 滅diệt 相tương 望vọng 破phá 之chi 故cố 曰viết 若nhược 陰ấm 界giới 入nhập 性tánh 。 等đẳng 謂vị 上thượng 計kế 言ngôn 生sanh 已dĩ 滅diệt 者giả 為vi 已dĩ 滅diệt 則tắc 無vô 因nhân 今kim 滅diệt 則tắc 無vô 果quả 當đương 滅diệt 復phục 無vô 因nhân 由do 是thị 推thôi 之chi 彼bỉ 皆giai 自tự 心tâm 妄vọng 想tưởng 見kiến 以dĩ 其kỳ 無vô 因nhân 則tắc 無vô 次thứ 第đệ 相tương 續tục 。 生sanh 尚thượng 何hà 滅diệt 之chi 可khả 計kế 乎hồ 若nhược 復phục 說thuyết 有hữu 種chủng 等đẳng 復phục 追truy 破phá 彼bỉ 計kế 有hữu 無vô 種chủng 識thức 從tùng 我ngã 及cập 根căn 塵trần 三tam 緣duyên 合hợp 生sanh 者giả 猶do 言ngôn 龜quy 之chi 生sanh 毛mao 沙sa 之chi 出xuất 油du 決quyết 無vô 是thị 理lý 以dĩ 三tam 者giả 各các 不bất 可khả 得đắc 合hợp 云vân 何hà 有hữu 故cố 曰viết 違vi 決quyết 定định 義nghĩa 苟cẩu 無vô 其kỳ 本bổn 則tắc 所sở 作tác 事sự 業nghiệp 。 亦diệc 無vô 實thật 義nghĩa 又hựu 曰viết 彼bỉ 諸chư 外ngoại 道đạo 。 等đẳng 重trùng 疊điệp 彼bỉ 計kế 有hữu 是thị 多đa 端đoan 謂vị 說thuyết 有hữu 三tam 緣duyên 合hợp 生sanh 者giả 如như 上thượng 計kế 是thị 也dã 或hoặc 說thuyết 過quá 現hiện 等đẳng 三tam 世thế 。 有hữu 無vô 種chủng 相tương/tướng 則tắc 近cận 言ngôn 之chi 或hoặc 說thuyết 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 成thành 事sự 相tướng 則tắc 遠viễn 言ngôn 之chi 然nhiên 皆giai 依y 承thừa 覺giác 想tưởng 地địa 轉chuyển 所sở 謂vị 八bát 萬vạn 劫kiếp 前tiền 。 冥minh 初sơ 生sanh 覺giác 次thứ 第đệ 轉chuyển 生sanh 二nhị 十thập 五ngũ 諦đế 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 是thị 皆giai 自tự 彼bỉ 見kiến 過quá 習tập 氣khí 則tắc 邪tà 見kiến 妄vọng 計kế 而nhi 已dĩ 故cố 曰viết 惡ác 見kiến 所sở 害hại 或hoặc 本bổn 曰viết 噬phệ 噬phệ 亦diệc 害hại 也dã (# 一nhất )# 。

大đại 慧tuệ 若nhược 復phục 諸chư 餘dư 沙Sa 門Môn 。 婆Bà 羅La 門Môn 見kiến 離ly 自tự 性tánh 浮phù 雲vân 火hỏa 輪luân 犍kiền 闥thát 婆bà 城thành 無vô 生sanh 幻huyễn 燄diệm 水thủy 月nguyệt 及cập 夢mộng 內nội 外ngoại 心tâm 現hiện 妄vọng 想tưởng 無vô 始thỉ 虗hư 偽ngụy 不bất 離ly 自tự 心tâm 妄vọng 想tưởng 因nhân 緣duyên 。 滅diệt 盡tận 離ly 妄vọng 想tưởng 說thuyết 所sở 說thuyết 觀quán 所sở 觀quán 受thọ 用dụng 建kiến 立lập 身thân 之chi 藏tạng 識thức 於ư 識thức 境cảnh 界giới 攝nhiếp 受thọ 及cập 攝nhiếp 受thọ 者giả 不bất 相tương 應ứng 無vô 所sở 有hữu 境cảnh 界giới 。 離ly 生sanh 住trụ 滅diệt 自tự 心tâm 起khởi 隨tùy 入nhập 分phân 別biệt 大đại 慧tuệ 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 不bất 久cửu 。 當đương 得đắc 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 。 巧xảo 方phương 便tiện 無vô 開khai 發phát 方phương 便tiện 大đại 慧tuệ 彼bỉ 於ư 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 界giới 皆giai 悉tất 如như 幻huyễn 。 不bất 勤cần 因nhân 緣duyên 遠viễn 離ly 內nội 外ngoại 境cảnh 界giới 心tâm 外ngoại 無vô 所sở 見kiến 。 次thứ 第đệ 隨tùy 入nhập 無vô 相tướng 處xứ 次thứ 第đệ 隨tùy 入nhập 從tùng 地Địa 至chí 地Địa 。 三tam 昧muội 境cảnh 界giới 。

次thứ 明minh 佛Phật 法Pháp 正chánh 說thuyết 則tắc 曰viết 若nhược 復phục 諸chư 餘dư 沙Sa 門Môn 。 等đẳng 即tức 廣quảng 上thượng 自tự 心tâm 所sở 現hiện 幻huyễn 境cảnh 也dã 見kiến 離ly 自tự 性tánh 者giả 謂vị 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 離ly 自tự 性tánh 亦diệc 離ly 他tha 性tánh 共cộng 性tánh 無vô 因nhân 性tánh 今kim 總tổng 略lược 云vân 自tự 性tánh 以dĩ 離ly 性tánh 故cố 無vô 生sanh 法pháp 法pháp 如như 幻huyễn 譬thí 之chi 如như 浮phù 雲vân 。 火hỏa 輪luân 水thủy 月nguyệt 及cập 夢mộng 等đẳng 皆giai 所sở 以dĩ 喻dụ 所sở 見kiến 幻huyễn 境cảnh 一nhất 也dã 苟cẩu 達đạt 幻huyễn 境cảnh 本bổn 無vô 內nội 外ngoại 心tâm 現hiện 妄vọng 想tưởng 見kiến 有hữu 內nội 外ngoại 然nhiên 皆giai 無vô 始thỉ 虗hư 偽ngụy 所sở 成thành 而nhi 不bất 離ly 自tự 心tâm 自tự 心tâm 性tánh 離ly 如như 幻huyễn 益ích 顯hiển 則tắc 妄vọng 想tưởng 因nhân 緣duyên 。 滅diệt 盡tận 所sở 謂vị 妄vọng 想tưởng 三tam 有hữu 苦khổ 滅diệt 也dã 於ư 是thị 不bất 離ly 而nhi 離ly 離ly 妄vọng 想tưởng 說thuyết 及cập 所sở 說thuyết 觀quán 及cập 所sở 觀quán 至chí 於ư 受thọ 用dụng 建kiến 立lập 身thân 之chi 藏tạng 識thức 一nhất 切thiết 皆giai 離ly 。 然nhiên 藏tạng 識thức 實thật 不bất 可khả 離ly 正chánh 言ngôn 離ly 所sở 現hiện 身thân 受thọ 用dụng 之chi 藏tạng 識thức 爾nhĩ 又hựu 曰viết 於ư 識thức 境cảnh 界giới 等đẳng 謂vị 境cảnh 界giới 即tức 六lục 塵trần 攝nhiếp 受thọ 即tức 六lục 根căn 攝nhiếp 受thọ 者giả 即tức 六lục 識thức 亦diệc 由do 前tiền 見kiến 離ly 了liễu 識thức 境cảnh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 不bất 相tương 應ứng 則tắc 境cảnh 界giới 無vô 所sở 有hữu 無vô 所sở 有hữu 。 中trung 豈khởi 有hữu 起khởi 滅diệt 故cố 復phục 離ly 生sanh 住trụ 滅diệt 念niệm 。 而nhi 後hậu 藏tạng 識thức 自tự 心tâm 得đắc 起khởi 隨tùy 入nhập 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 以dĩ 正chánh 智trí 分phân 別biệt 無vô 非phi 幻huyễn 境cảnh 則tắc 所sở 謂vị 自tự 心tâm 所sở 現hiện 幻huyễn 境cảnh 隨tùy 見kiến 也dã 以dĩ 位vị 猶do 是thị 地địa 前tiền 行hành 相tương/tướng 故cố 復phục 明minh 趣thú 果quả 起khởi 用dụng 證chứng 入nhập 自tự 覺giác 境cảnh 界giới 則tắc 曰viết 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 不bất 久cửu 。 當đương 得đắc 等đẳng 謂vị 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 始thỉ 以dĩ 滅diệt 妄vọng 顯hiển 智trí 而nhi 後hậu 趣thú 入nhập 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 平bình 等đẳng 之chi 理lý 由do 是thị 得đắc 二nhị 種chủng 方phương 便tiện 所sở 謂vị 大đại 悲bi 巧xảo 方phương 便tiện 即tức 化hóa 物vật 之chi 用dụng 也dã 無vô 開khai 發phát 方phương 便tiện 即tức 證chứng 理lý 之chi 智trí 也dã 然nhiên 證chứng 理lý 本bổn 由do 開khai 發phát 而nhi 曰viết 無vô 者giả 正chánh 言ngôn 無vô 開khai 發phát 而nhi 開khai 發phát 以dĩ 性tánh 泯mẫn 修tu 也dã 自tự 己kỷ 及cập 彼bỉ 亦diệc 了liễu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 界giới 。 如như 幻huyễn 故cố 不bất 勞lao 作tác 意ý 任nhậm 運vận 因nhân 緣duyên 遠viễn 離ly 內nội 外ngoại 境cảnh 界giới 然nhiên 猶do 見kiến 有hữu 境cảnh 界giới 可khả 離ly 在tại 進tiến 此thử 則tắc 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 更cánh 無vô 所sở 見kiến 是thị 為vi 入nhập 無vô 相tướng 處xứ 即tức 圓viên 初sơ 住trụ 所sở 謂vị 入nhập 阿a 字tự 門môn 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 無vô 。 生sanh 自tự 是thị 進tiến 入nhập 後hậu 位vị 故cố 有hữu 從tùng 地Địa 至chí 地Địa 。 三tam 昧muội 境cảnh 界giới 。 則tắc 次thứ 第đệ 增tăng 勝thắng 以dĩ 至chí 於ư 極cực 也dã (# 二nhị )# 。

解giải 三tam 界giới 如như 幻huyễn 。 分phân 別biệt 觀quán 察sát 。 當đương 得đắc 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 。 度độ 自tự 心tâm 現hiện 無vô 所sở 有hữu 。 得đắc 住trụ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 捨xả 離ly 彼bỉ 生sanh 所sở 作tác 方phương 便tiện 金kim 剛cang 喻dụ 三Tam 摩Ma 提Đề 隨tùy 入nhập 如Như 來Lai 身thân 。 隨tùy 入nhập 如như 如như 化hóa 神thần 通thông 自tự 在tại 。 慈từ 悲bi 方phương 便tiện 具cụ 足túc 莊trang 嚴nghiêm 。 等đẳng 入nhập 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 。 外ngoại 道đạo 入nhập 處xứ 離ly 心tâm 意ý 意ý 識thức 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 漸tiệm 次thứ 轉chuyển 身thân 得đắc 如Như 來Lai 身thân 。 大đại 慧tuệ 是thị 故cố 欲dục 得đắc 。 如Như 來Lai 隨tùy 入nhập 身thân 者giả 當đương 遠viễn 離ly 陰ấm 界giới 入nhập 心tâm 因nhân 緣duyên 所sở 作tác 方phương 便tiện 生sanh 住trụ 滅diệt 妄vọng 想tưởng 虗hư 偽ngụy 唯duy 心tâm 直trực 進tiến 觀quán 察sát 無vô 始thỉ 虗hư 偽ngụy 過quá 妄vọng 想tưởng 習tập 氣khí 因nhân 三tam 有hữu 思tư 惟duy 無vô 所sở 有hữu 佛Phật 地địa 無vô 生sanh 到đáo 自tự 覺giác 聖thánh 趣thú 自tự 心tâm 自tự 在tại 到đáo 無vô 開khai 發phát 行hạnh 如như 隨tùy 眾chúng 色sắc 摩ma 尼ni 隨tùy 入nhập 眾chúng 生sanh 微vi 細tế 之chi 心tâm 而nhi 以dĩ 化hóa 身thân 隨tùy 心tâm 量lượng 度độ 諸chư 地địa 漸tiệm 次thứ 相tương 續tục 建kiến 立lập 是thị 故cố 大đại 慧tuệ 自tự 悉tất 檀đàn 善thiện 。 應ưng 當đương 修tu 學học 。

因nhân 行hành 既ký 極cực 將tương 入nhập 果quả 證chứng 覆phú 示thị 上thượng 三tam 昧muội 境cảnh 界giới 。 唯duy 自tự 心tâm 所sở 現hiện 而nhi 已dĩ 到đáo 此thử 亦diệc 不bất 可khả 。 得đắc 故cố 曰viết 度độ 自tự 心tâm 現hiện 等đẳng 度độ 謂vị 超siêu 過quá 之chi 義nghĩa 無vô 所sở 有hữu 則tắc 非phi 復phục 有hữu 種chủng 種chủng 。 相tương/tướng 也dã 但đãn 從tùng 因nhân 而nhi 言ngôn 曰viết 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 。 至chí 果quả 則tắc 曰viết 得đắc 住trụ 般Bát 若Nhã 唯duy 一nhất 無vô 相tướng 智trí 契khế 無vô 相tướng 境cảnh 亦diệc 不bất 見kiến 有hữu 。 生sanh 法pháp 無vô 生sanh 之chi 異dị 如như 是thị 而nhi 離ly 也dã 而nhi 言ngôn 捨xả 離ly 彼bỉ 生sanh 所sở 作tác 方phương 便tiện 者giả 。 凡phàm 彼bỉ 於ư 生sanh 法pháp 而nhi 作tác 方phương 便tiện 則tắc 有hữu 作tác 此thử 則tắc 無vô 生sanh 無vô 修tu 之chi 方phương 便tiện 也dã 金kim 剛cang 喻dụ 顯hiển 定định 之chi 力lực 用dụng 亦diệc 金kim 剛cang 後hậu 心tâm 所sở 得đắc 定định 故cố 曰viết 三tam 摩ma 地địa 由do 是thị 定định 故cố 轉chuyển 入nhập 佛Phật 地địa 得đắc 一nhất 身thân 一nhất 切thiết 身thân 三Tam 身Thân 圓viên 證chứng 故cố 曰viết 隨tùy 入nhập 如Như 來Lai 身thân 。 等đẳng 如Như 來Lai 即tức 法Pháp 身thân 。 如như 如như 即tức 報báo 身thân 化hóa 即tức 應ưng 身thân 神thần 通thông 自tự 在tại 。 等đẳng 法Pháp 門môn 則tắc 應ứng 化hóa 兼kiêm 之chi 等đẳng 入nhập 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 。 外ngoại 道đạo 入nhập 處xứ 者giả 但đãn 有hữu 機cơ 緣duyên 可khả 化hóa 度độ 處xứ 則tắc 無vô 問vấn 魔ma 界giới 佛Phật 界giới 外ngoại 道đạo 界giới 莫mạc 不bất 皆giai 入nhập 故cố 曰viết 等đẳng 入nhập 唯duy 究cứu 竟cánh 離ly 心tâm 意ý 意ý 識thức 。 得đắc 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 證chứng 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。 者giả 能năng 之chi 不bất 然nhiên 安an 能năng 魔ma 佛Phật 一nhất 如như 等đẳng 入nhập 無vô 礙ngại 乎hồ 是thị 菩Bồ 薩Tát 漸tiệm 次thứ 等đẳng 結kết 也dã 又hựu 曰viết 欲dục 得đắc 如Như 來Lai 隨tùy 入nhập 身thân 者giả 還hoàn 依y 果quả 法pháp 示thị 起khởi 因nhân 修tu 文văn 略lược 有hữu 五ngũ 謂vị 遠viễn 離ly 觀quán 察sát 契khế 證chứng 起khởi 用dụng 結kết 勸khuyến 言ngôn 遠viễn 離ly 則tắc 曰viết 當đương 遠viễn 離ly 陰ấm 界giới 入nhập 心tâm 等đẳng 總tổng 不bất 出xuất 前tiền 所sở 離ly 法pháp 唯duy 心tâm 直trực 進tiến 等đẳng 觀quán 察sát 也dã 謂vị 唯duy 心tâm 則tắc 法pháp 無vô 外ngoại 觀quán 直trực 進tiến 則tắc 不bất 涉thiệp 餘dư 途đồ 如như 是thị 直trực 觀quán 三tam 道đạo 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 即tức 無vô 始thỉ 虗hư 偽ngụy 過quá 者giả 煩phiền 惱não 也dã 妄vọng 想tưởng 習tập 氣khí 因nhân 者giả 業nghiệp 道đạo 也dã 三tam 有hữu 者giả 苦khổ 道đạo 也dã 於ư 是thị 思tư 惟duy 。 觀quán 察sát 了liễu 無vô 所sở 有hữu 。 遠viễn 契khế 佛Phật 地địa 無vô 生sanh 到đáo 自tự 覺giác 聖thánh 趣thú 境cảnh 界giới 者giả 契khế 證chứng 也dã 惟duy 得đắc 自tự 心tâm 則tắc 無vô 入nhập 而nhi 不bất 自tự 得đắc 故cố 一nhất 切thiết 自tự 在tại 。 契khế 證chứng 而nhi 後hậu 趣thú 用dụng 則tắc 曰viết 到đáo 無vô 開khai 發phát 行hạnh 謂vị 菩Bồ 薩Tát 得đắc 是thị 。 證chứng 智trí 如như 隨tùy 眾chúng 色sắc 摩ma 尼ni 以dĩ 微vi 細tế 智trí 入nhập 眾chúng 生sanh 微vi 細tế 心tâm 隨tùy 彼bỉ 心tâm 量lượng 說thuyết 無vô 量lượng 度độ 門môn 亦diệc 令linh 受thọ 者giả 由do 諸chư 地địa 漸tiệm 次thứ 相tương 續tục 建kiến 立lập 也dã 結kết 勸khuyến 文văn 言ngôn 自tự 悉tất 檀đàn 善thiện 者giả 悉tất 之chi 言ngôn 徧biến 檀đàn 翻phiên 為vi 施thí 即tức 如Như 來Lai 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 等đẳng 四tứ 法pháp 徧biến 施thí 眾chúng 生sanh 令linh 得đắc 四tứ 益ích 是thị 謂vị 悉tất 檀đàn 通thông 於ư 自tự 他tha 此thử 既ký 勸khuyến 修tu 即tức 自tự 悉tất 檀đàn 義nghĩa 亦diệc 莫mạc 非phi 唯duy 心tâm 所sở 修tu 故cố 諸chư 家gia 以dĩ 宗tông 印ấn 等đẳng 義nghĩa 釋thích 之chi 誤ngộ 矣hĩ (# 三tam )# 。

○# 右hữu 第đệ 六lục 章chương 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 心tâm 意ý 意ý 識thức 。 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 相tướng 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 行hành 自tự 心tâm 見kiến 等đẳng 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 不bất 和hòa 合hợp 顯hiển 示thị 一nhất 切thiết 。 說thuyết 成thành 真chân 實thật 相tướng 一nhất 切thiết 佛Phật 語ngữ 心tâm 為vi 楞lăng 伽già 國quốc 摩ma 羅la 耶da 山sơn 海hải 中trung 住trú 處xứ 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 如Như 來Lai 所sở 歎thán 。 海hải 浪lãng 藏tạng 識thức 境cảnh 界giới 法Pháp 身thân 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 四tứ 因nhân 緣duyên 故cố 。 眼nhãn 識thức 轉chuyển 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。 謂vị 自tự 心tâm 現hiện 攝nhiếp 受thọ 不bất 覺giác 無vô 始thỉ 虗hư 偽ngụy 過quá 色sắc 習tập 氣khí 計kế 著trước 識thức 性tánh 自tự 性tánh 欲dục 見kiến 種chủng 種chủng 色sắc 。 相tương/tướng 大đại 慧tuệ 是thị 名danh 四tứ 種chủng 因nhân 緣duyên 水thủy 流lưu 處xứ 藏tạng 識thức 轉chuyển 識thức 浪lãng 生sanh 大đại 慧tuệ 如như 眼nhãn 識thức 一nhất 切thiết 諸chư 根căn 。 微vi 塵trần 毛mao 孔khổng 俱câu 生sanh 隨tùy 次thứ 境cảnh 界giới 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

大đại 慧tuệ 既ký 聞văn 八bát 識thức 等đẳng 法pháp 是thị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 行hành 不bất 離ly 眾chúng 生sanh 。 自tự 心tâm 見kiến 等đẳng 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 一nhất 一nhất 離ly 相tương/tướng 故cố 不bất 和hòa 合hợp 則tắc 迷mê 悟ngộ 共cộng 由do 真chân 妄vọng 同đồng 出xuất 而nhi 有hữu 和hòa 合hợp 不bất 和hòa 合hợp 之chi 異dị 異dị 和hòa 合hợp 者giả 妄vọng 識thức 也dã 不bất 和hòa 合hợp 者giả 真chân 智trí 也dã 依y 此thử 顯hiển 示thị 則tắc 一nhất 切thiết 所sở 說thuyết 。 皆giai 真chân 實thật 相tướng 即tức 一nhất 切thiết 佛Phật 語ngữ 心tâm 之chi 大đại 要yếu 也dã 於ư 是thị 述thuật 之chi 以dĩ 生sanh 後hậu 請thỉnh 為vi 楞lăng 伽già 國quốc 下hạ 大đại 慧tuệ 正chánh 為vi 未vị 聞văn 者giả 請thỉnh 說thuyết 前tiền 諸chư 法pháp 中trung 願nguyện 聞văn 所sở 以dĩ 稱xưng 歎thán 海hải 浪lãng 藏tạng 識thức 境cảnh 界giới 法Pháp 身thân 者giả 謂vị 海hải 浪lãng 則tắc 不bất 離ly 八bát 識thức 之chi 六lục 識thức 謂vị 藏tạng 識thức 則tắc 極cực 八bát 識thức 之chi 邊biên 際tế 究cứu 竟cánh 不bất 滅diệt 如như 是thị 而nhi 為vi 境cảnh 界giới 法Pháp 身thân 此thử 其kỳ 所sở 以dĩ 歎thán 說thuyết 而nhi 致trí 請thỉnh 也dã 答đáp 中trung 先tiên 寄ký 眼nhãn 等đẳng 四tứ 緣duyên 示thị 轉chuyển 識thức 依y 藏tạng 識thức 生sanh 則tắc 曰viết 四tứ 因nhân 緣duyên 故cố 。 眼nhãn 識thức 轉chuyển 等đẳng 所sở 謂vị 自tự 心tâm 現hiện 攝nhiếp 受thọ 不bất 覺giác 者giả 根căn 緣duyên 也dã 本bổn 自tự 心tâm 現hiện 以dĩ 不bất 覺giác 故cố 則tắc 為vi 根căn 緣duyên 攝nhiếp 受thọ 而nhi 已dĩ 無vô 始thỉ 虗hư 偽ngụy 過quá 習tập 氣khí 者giả 正chánh 應ưng 云vân 習tập 氣khí 所sở 生sanh 者giả 色sắc 緣duyên 也dã 計kế 著trước 識thức 性tánh 自tự 性tánh 者giả 識thức 緣duyên 也dã 欲dục 見kiến 種chủng 種chủng 色sắc 。 相tương/tướng 者giả 欲dục 見kiến 緣duyên 也dã 合hợp 皆giai 云vân 自tự 心tâm 現hiện 及cập 不bất 覺giác 等đẳng 但đãn 文văn 略lược 爾nhĩ 由do 是thị 四tứ 緣duyên 眼nhãn 識thức 轉chuyển 生sanh 推thôi 其kỳ 根căn 本bổn 因nhân 於ư 藏tạng 識thức 故cố 曰viết 水thủy 流lưu 處xứ 藏tạng 識thức 轉chuyển 識thức 浪lãng 生sanh 據cứ 後hậu 譬thí 文văn 則tắc 心tâm 體thể 如như 海hải 八bát 識thức 如như 水thủy 流lưu 注chú 七thất 識thức 如như 暴bạo 流lưu 六lục 識thức 如như 波ba 浪lãng 今kim 依y 八bát 識thức 流lưu 動động 得đắc 有hữu 眼nhãn 等đẳng 轉chuyển 識thức 浪lãng 生sanh 如như 眼nhãn 識thức 等đẳng 以dĩ 眼nhãn 例lệ 餘dư 根căn 至chí 一nhất 微vi 塵trần 一nhất 毛mao 孔khổng 皆giai 與dữ 識thức 俱câu 生sanh 。 故cố 能năng 覺giác 知tri 如như 眼nhãn 識thức 也dã 隨tùy 次thứ 境cảnh 界giới 生sanh 亦diệc 如như 是thị 者giả 則tắc 外ngoại 塵trần 境cảnh 界giới 亦diệc 與dữ 識thức 俱câu 而nhi 能năng 緣duyên 知tri 是thị 塵trần 亦diệc 識thức 也dã 萬vạn 法pháp 唯duy 識thức 見kiến 於ư 是thị 矣hĩ (# 一nhất )# 。

譬thí 如như 明minh 鏡kính 。 現hiện 眾chúng 色sắc 像tượng 。 猶do 如như 猛mãnh 風phong 。 吹xuy 大đại 海hải 水thủy 。 外ngoại 境cảnh 界giới 風phong 飄phiêu 蕩đãng 心tâm 海hải 識thức 浪lãng 不bất 斷đoạn 因nhân 所sở 作tác 相tương/tướng 異dị 不bất 異dị 合hợp 業nghiệp 生sanh 相tương/tướng 深thâm 入nhập 計kế 著trước 不bất 能năng 了liễu 知tri 。 色sắc 等đẳng 自tự 性tánh 故cố 五ngũ 識thức 身thân 轉chuyển 。 大đại 慧tuệ 即tức 彼bỉ 五ngũ 識thức 身thân 俱câu 因nhân 差sai 別biệt 分phân 。 段đoạn 相tương 知tri 當đương 知tri 是thị 意ý 識thức 因nhân 彼bỉ 身thân 轉chuyển 彼bỉ 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 自tự 心tâm 現hiện 妄vọng 想tưởng 計kế 著trước 轉chuyển 而nhi 彼bỉ 各các 各các 壞hoại 相tương/tướng 俱câu 轉chuyển 分phân 別biệt 境cảnh 界giới 分phân 段đoạn 差sai 別biệt 謂vị 彼bỉ 轉chuyển 如như 修tu 行hành 者giả 入nhập 禪thiền 三tam 昧muội 。 微vi 細tế 習tập 氣khí 轉chuyển 而nhi 不bất 覺giác 知tri 。 而nhi 作tác 是thị 念niệm 。 識thức 滅diệt 然nhiên 後hậu 入nhập 禪thiền 正chánh 受thọ 。 實thật 不bất 識thức 滅diệt 而nhi 入nhập 正chánh 受thọ 以dĩ 習tập 氣khí 種chủng 子tử 不bất 滅diệt 故cố 不bất 滅diệt 以dĩ 境cảnh 界giới 轉chuyển 攝nhiếp 受thọ 不bất 具cụ 故cố 滅diệt 。 大đại 慧tuệ 如như 是thị 微vi 細tế 藏tạng 識thức 究cứu 竟cánh 邊biên 際tế 。 除trừ 諸chư 如Như 來Lai 。 及cập 住trụ 地địa 菩Bồ 薩Tát 諸chư 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 外ngoại 道đạo 修tu 行hành 所sở 得đắc 三tam 昧muội 智trí 慧tuệ 。 之chi 力lực 一nhất 切thiết 不bất 能năng 測trắc 量lượng 決quyết 了liễu 。

喻dụ 凡phàm 有hữu 二nhị 一nhất 喻dụ 藏tạng 識thức 具cụ 眾chúng 識thức 故cố 如như 鏡kính 現hiện 象tượng 亦diệc 如như 上thượng 現hiện 識thức 譬thí 二nhị 喻dụ 諸chư 藏tạng 依y 藏tạng 識thức 轉chuyển 故cố 如như 風phong 吹xuy 海hải 謂vị 由do 六lục 塵trần 外ngoại 境cảnh 界giới 風phong 飄phiêu 蕩đãng 八bát 識thức 心tâm 海hải 故cố 轉chuyển 識thức 等đẳng 波ba 浪lãng 相tương 續tục 。 不bất 斷đoạn 因nhân 所sở 作tác 相tương/tướng 異dị 不bất 異dị 者giả 謂vị 因nhân 則tắc 藏tạng 識thức 由do 諸chư 識thức 轉chuyển 生sanh 故cố 有hữu 所sở 作tác 相tương/tướng 是thị 因nhân 與dữ 作tác 相tương/tướng 本bổn 非phi 一nhất 異dị 非phi 一nhất 異dị 故cố 非phi 合hợp 而nhi 合hợp 合hợp 彼bỉ 作tác 業nghiệp 及cập 因nhân 生sanh 相tương/tướng 所sở 以dĩ 深thâm 入nhập 計kế 著trước 不bất 知tri 色sắc 等đẳng 自tự 性tánh 體thể 空không 故cố 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 次thứ 第đệ 轉chuyển 生sanh 身thân 者giả 聚tụ 義nghĩa 謂vị 聚tụ 諸chư 見kiến 塵trần 為vi 一nhất 眼nhãn 識thức 等đẳng 既ký 生sanh 五ngũ 識thức 則tắc 有hữu 意ý 識thức 與dữ 之chi 俱câu 緣duyên 故cố 曰viết 即tức 彼bỉ 五ngũ 識thức 身thân 俱câu 因nhân 五ngũ 塵trần 差sai 別biệt 分phân 段đoạn 相tương/tướng 分phân 別biệt 了liễu 知tri 。 為vi 五ngũ 意ý 識thức 是thị 則tắc 因nhân 於ư 五ngũ 識thức 轉chuyển 入nhập 六lục 識thức 分phân 別biệt 故cố 曰viết 因nhân 彼bỉ 身thân 轉chuyển 彼bỉ 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 者giả 識thức 方phương 其kỳ 諸chư 識thức 展triển 轉chuyển 生sanh 時thời 若nhược 非phi 前tiền 塵trần 而nhi 識thức 亦diệc 不bất 自tự 謂vị 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 皆giai 由do 自tự 心tâm 。 現hiện 妄vọng 想tưởng 計kế 著trước 前tiền 境cảnh 境cảnh 有hữu 生sanh 滅diệt 故cố 轉chuyển 亦diệc 隨tùy 之chi 故cố 曰viết 而nhi 彼bỉ 各các 各các 壞hoại 相tương/tướng 俱câu 轉chuyển 等đẳng 謂vị 或hoặc 以dĩ 彼bỉ 境cảnh 各các 各các 壞hoại 相tương/tướng 故cố 識thức 俱câu 轉chuyển 又hựu 以dĩ 分phân 別biệt 境cảnh 界giới 差sai 別biệt 識thức 生sanh 為vi 轉chuyển 是thị 皆giai 隨tùy 境cảnh 生sanh 滅diệt 得đắc 有hữu 轉chuyển 變biến 若nhược 離ly 前tiền 塵trần 。 自tự 心tâm 妄vọng 計kế 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 如như 修tu 行hành 者giả 下hạ 次thứ 寄ký 滅diệt 定định 以dĩ 示thị 藏tạng 識thức 邊biên 際tế 不bất 滅diệt 之chi 義nghĩa 謂vị 如như 修tu 禪thiền 者giả 極cực 至chí 滅diệt 想tưởng 以dĩ 定định 力lực 故cố 。 不bất 見kiến 識thức 相tương/tướng 而nhi 微vi 細tế 習tập 氣khí 隨tùy 禪thiền 而nhi 轉chuyển 以dĩ 不bất 覺giác 故cố 謂vị 是thị 識thức 滅diệt 故cố 入nhập 禪thiền 而nhi 識thức 實thật 不bất 滅diệt 故cố 曰viết 以dĩ 習tập 氣khí 種chủng 子tử 不bất 滅diệt 故cố 不bất 滅diệt 等đẳng 然nhiên 以dĩ 種chủng 子tử 猶do 在tại 則tắc 未vị 嘗thường 滅diệt 以dĩ 住trụ 定định 故cố 諸chư 想tưởng 不bất 行hành 五ngũ 塵trần 境cảnh 界giới 轉chuyển 入nhập 法pháp 塵trần 以dĩ 根căn 境cảnh 攝nhiếp 受thọ 不bất 具cụ 為vi 滅diệt 爾nhĩ 例lệ 知tri 微vi 細tế 藏tạng 識thức 究cứu 竟cánh 邊biên 際tế 。 有hữu 滅diệt 不bất 滅diệt 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 以dĩ 自tự 心tâm 流lưu 注chú 不bất 續tục 而nhi 識thức 轉chuyển 為vi 智trí 既ký 已dĩ 不bất 續tục 安an 得đắc 不bất 滅diệt 乎hồ 既ký 以dĩ 為vi 智trí 安an 得đắc 而nhi 滅diệt 乎hồ 是thị 滅diệt 與dữ 不bất 滅diệt 。 微vi 細tế 難nan 知tri 。 故cố 曰viết 如như 是thị 微vi 細tế 藏tạng 識thức 究cứu 竟cánh 邊biên 際tế 。 除trừ 諸chư 如Như 來Lai 。 等đẳng 此thử 能năng 知tri 者giả 也dã 諸chư 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 等đẳng 此thử 不bất 能năng 知tri 者giả 也dã 若nhược 知tri 所sở 以dĩ 邊biên 際tế 則tắc 境cảnh 界giới 法Pháp 身thân 於ư 是thị 乎hồ 在tại 是thị 正chánh 酬thù 所sở 請thỉnh 而nhi 不bất 正chánh 言ngôn 之chi 其kỳ 有hữu 旨chỉ 哉tai (# 二nhị )# 。

餘dư 地địa 相tương/tướng 智trí 慧tuệ 巧xảo 便tiện 分phân 別biệt 決quyết 斷đoán 句cú 義nghĩa 最tối 勝thắng 無vô 邊biên 善thiện 根căn 。 成thành 熟thục 離ly 自tự 心tâm 現hiện 妄vọng 想tưởng 虗hư 偽ngụy 宴yến 坐tọa 山sơn 林lâm 下hạ 中trung 上thượng 修tu 能năng 見kiến 自tự 心tâm 妄vọng 想tưởng 流lưu 注chú 無vô 量lượng 剎sát 土độ 。 諸chư 佛Phật 灌quán 頂đảnh 得đắc 自tự 在tại 力lực 。 神thần 通thông 三tam 昧muội 。 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 佛Phật 子tử 眷quyến 屬thuộc 彼bỉ 心tâm 意ý 意ý 識thức 。 自tự 心tâm 所sở 現hiện 自tự 性tánh 境cảnh 界giới 虗hư 妄vọng 之chi 想tưởng 生sanh 死tử 有hữu 海hải 。 業nghiệp 愛ái 無vô 知tri 如như 是thị 等đẳng 。 因nhân 悉tất 已dĩ 超siêu 度độ 是thị 故cố 大đại 慧tuệ 諸chư 修tu 行hành 者giả 。 應ưng 當đương 親thân 近cận 。 最tối 勝thắng 知tri 識thức 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

譬thí 如như 巨cự 海hải 。 浪lãng 斯tư 由do 猛mãnh 風phong 起khởi 洪hồng 波ba 鼓cổ 冥minh 壑hác 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 時thời 。 藏tạng 識thức 海hải 常thường 住trụ 境cảnh 界giới 風phong 所sở 動động 種chủng 種chủng 諸chư 識thức 浪lãng 騰đằng 躍dược 而nhi 轉chuyển 生sanh 青thanh 赤xích 種chủng 種chủng 色sắc 珂kha 乳nhũ 及cập 石thạch 蜜mật 淡đạm 味vị 眾chúng 華hoa 果quả 日nhật 月nguyệt 與dữ 光quang 明minh 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 海hải 水thủy 起khởi 波ba 浪lãng 七thất 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 心tâm 俱câu 和hòa 合hợp 生sanh 譬thí 如như 海hải 水thủy 。 變biến 種chủng 種chủng 波ba 浪lãng 轉chuyển 七thất 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 心tâm 俱câu 和hòa 合hợp 生sanh 謂vị 彼bỉ 藏tạng 識thức 處xứ 種chủng 種chủng 諸chư 識thức 轉chuyển 謂vị 以dĩ 彼bỉ 意ý 識thức 思tư 惟duy 諸chư 相tướng 義nghĩa 不bất 壞hoại 相tương/tướng 有hữu 八bát 無vô 相tướng 。 亦diệc 無vô 相tướng 譬thí 如như 海hải 波ba 浪lãng 是thị 則tắc 無vô 差sai 別biệt 諸chư 識thức 心tâm 如như 是thị 異dị 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 心tâm 名danh 採thải 集tập 業nghiệp 意ý 名danh 廣quảng 採thải 集tập 諸chư 識thức 識thức 所sở 識thức 現hiện 等đẳng 境cảnh 說thuyết 五ngũ 。

餘dư 地địa 相tương/tướng 者giả 謂vị 地địa 相tương/tướng 之chi 餘dư 即tức 解giải 行hành 位vị 也dã 凡phàm 以dĩ 圓viên 解giải 如như 實thật 修tu 者giả 以dĩ 四tứ 事sự 故cố 。 則tắc 亦diệc 能năng 見kiến 自tự 心tâm 妄vọng 想tưởng 流lưu 注chú 即tức 所sở 謂vị 邊biên 際tế 也dã 謂vị 智trí 慧tuệ 巧xảo 便tiện 善thiện 達đạt 真chân 實thật 句cú 義nghĩa 一nhất 也dã 善thiện 根căn 成thành 熟thục 。 二nhị 也dã 離ly 自tự 心tâm 虗hư 妄vọng 三tam 也dã 宴yến 坐tọa 山sơn 林lâm 隨tùy 根căn 修tu 習tập 四tứ 也dã 其kỳ 所sở 獲hoạch 功công 德đức 。 已dĩ 不bất 思tư 識thức 故cố 曰viết 無vô 量lượng 剎sát 土độ 。 諸chư 佛Phật 灌quán 頂đảnh 者giả 得đắc 授thọ 記ký 分phần/phân 也dã 自tự 在tại 神thần 力lực 。 者giả 所sở 得đắc 法Pháp 門môn 也dã 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 佛Phật 子tử 眷quyến 屬thuộc 者giả 預dự 聖thánh 種chủng 性tánh 也dã 彼bỉ 心tâm 意ý 意ý 識thức 。 乃nãi 至chí 悉tất 已dĩ 超siêu 度độ 者giả 謂vị 自tự 性tánh 妄vọng 想tưởng 三tam 道đạo 苦khổ 因nhân 皆giai 離ly 也dã 故cố 誡giới 修tu 者giả 令linh 其kỳ 親thân 近cận 苟cẩu 依y 是thị 人nhân 道đạo 業nghiệp 可khả 辨biện 矣hĩ 偈kệ 初sơ 八bát 句cú 頌tụng 上thượng 次thứ 喻dụ 可khả 知tri 青thanh 赤xích 種chủng 種chủng 色sắc 等đẳng 此thử 該cai 六lục 塵trần 追truy 頌tụng 上thượng 境cảnh 界giới 風phong 句cú 亦diệc 是thị 因nhân 六lục 識thức 轉chuyển 生sanh 外ngoại 緣duyên 六lục 塵trần 之chi 相tướng 即tức 初sơ 句cú 色sắc 也dã 珂kha 謂vị 珂kha 佩bội 聲thanh 也dã 檀đàn 乳nhũ 等đẳng 香hương 也dã 木mộc 羅la 石thạch 蜜mật 觸xúc 也dã 甘cam 淡đạm 味vị 也dã 華hoa 果quả 等đẳng 法pháp 也dã 以dĩ 是thị 六lục 塵trần 能năng 起khởi 六lục 識thức 故cố 也dã (# 此thử 據cứ 摩ma 訶ha 衍diễn 論luận 釋thích 云vân 云vân )# 日nhật 月nguyệt 與dữ 光quang 明minh 及cập 海hải 水thủy 波ba 浪lãng 凡phàm 二nhị 喻dụ 正chánh 譬thí 八bát 識thức 心tâm 與dữ 六lục 識thức 俱câu 生sanh 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 而nhi 云vân 七thất 識thức 者giả 約ước 本bổn 兼kiêm 末mạt 言ngôn 之chi 非phi 謂vị 第đệ 七thất 識thức 也dã 又hựu 曰viết 譬thí 如như 海hải 水thủy 。 變biến 等đẳng 依y 上thượng 海hải 浪lãng 譬thí 復phục 開khai 二nhị 義nghĩa 初sơ 以dĩ 譬thí 異dị 合hợp 法pháp 則tắc 曰viết 謂vị 彼bỉ 藏tạng 識thức 處xứ 等đẳng 言ngôn 以dĩ 意ý 識thức 思tư 惟duy 六lục 塵trần 等đẳng 相tương/tướng 故cố 成thành 異dị 義nghĩa 次thứ 譬thí 不bất 異dị 標tiêu 法pháp 則tắc 曰viết 不bất 壞hoại 相tương/tướng 有hữu 八bát 等đẳng 謂vị 不bất 壞hoại 相tương/tướng 本bổn 唯duy 八bát 識thức 會hội 末mạt 歸quy 本bổn 故cố 曰viết 有hữu 八bát 以dĩ 諸chư 識thức 相tương/tướng 同đồng 依y 藏tạng 識thức 藏tạng 識thức 無vô 相tướng 故cố 諸chư 識thức 亦diệc 無vô 故cố 曰viết 無vô 相tướng 亦diệc 無vô 相tướng 如như 海hải 浪lãng 雖tuy 異dị 均quân 一nhất 溼thấp 性tánh 故cố 無vô 差sai 別biệt 以dĩ 譬thí 諸chư 識thức 唯duy 心tâm 亦diệc 無vô 異dị 。 相tương/tướng 是thị 亦diệc 以dĩ 八bát 識thức 從tùng 六lục 識thức 則tắc 異dị 六lục 識thức 從tùng 八bát 識thức 則tắc 不bất 異dị 以dĩ 法pháp 顯hiển 譬thí 亦diệc 應ưng 可khả 知tri 心tâm 名danh 採thải 集tập 業nghiệp 者giả 據cứ 唯duy 識thức 謂vị 八bát 識thức 心tâm 能năng 集tập 諸chư 法pháp 種chủng 起khởi 諸chư 法pháp 故cố 業nghiệp 亦diệc 法pháp 也dã 意ý 則tắc 七thất 識thức 緣duyên 藏tạng 識thức 等đẳng 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 計kế 以dĩ 為vi 我ngã 故cố 復phục 名danh 廣quảng 諸chư 識thức 識thức 所sở 識thức 者giả 謂vị 六lục 意ý 識thức 識thức 其kỳ 所sở 識thức 分phân 別biệt 五ngũ 識thức 所sở 得đắc 塵trần 故cố 現hiện 等đẳng 境cảnh 說thuyết 五ngũ 謂vị 五ngũ 識thức 也dã (# 三tam )# 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 偈kệ 問vấn 曰viết 。

青thanh 赤xích 諸chư 色sắc 像tượng 眾chúng 生sanh 發phát 諸chư 識thức 如như 浪lãng 種chủng 種chủng 法pháp 云vân 何hà 惟duy 願nguyện 說thuyết 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 偈kệ 答đáp 曰viết 。

青thanh 赤xích 諸chư 雜tạp 色sắc 波ba 浪lãng 悉tất 無vô 有hữu 採thải 集tập 業nghiệp 說thuyết 心tâm 開khai 悟ngộ 諸chư 凡phàm 夫phu 彼bỉ 業nghiệp 悉tất 無vô 有hữu 自tự 心tâm 所sở 攝nhiếp 離ly 所sở 攝nhiếp 無vô 所sở 攝nhiếp 與dữ 彼bỉ 波ba 浪lãng 同đồng 受thọ 用dụng 建kiến 立lập 身thân 是thị 眾chúng 生sanh 現hiện 識thức 於ư 彼bỉ 現hiện 諸chư 業nghiệp 譬thí 如như 水thủy 波ba 浪lãng 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

大đại 海hải 波ba 浪lãng 性tánh 鼓cổ 躍dược 可khả 分phân 別biệt 藏tạng 與dữ 業nghiệp 如như 是thị 何hà 故cố 不bất 覺giác 知tri 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 偈kệ 答đáp 曰viết 。

凡phàm 夫phu 無vô 智trí 。 慧tuệ 藏tạng 識thức 如như 巨cự 海hải 業nghiệp 相tương/tướng 猶do 波ba 浪lãng 依y 彼bỉ 譬thí 類loại 通thông 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

日nhật 出xuất 光quang 等đẳng 照chiếu 下hạ 中trung 上thượng 眾chúng 生sanh 如Như 來Lai 照chiếu 世thế 間gian 為vi 愚ngu 說thuyết 真chân 實thật 已dĩ 分phần/phân 部bộ 諸chư 法pháp 何hà 故cố 不bất 說thuyết 實thật 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 偈kệ 答đáp 曰viết 。

若nhược 說thuyết 真chân 實thật 者giả 。 彼bỉ 心tâm 無vô 真chân 實thật 譬thí 如như 海hải 波ba 浪lãng 鏡kính 中trung 像tượng 及cập 夢mộng 一nhất 切thiết 俱câu 時thời 現hiện 心tâm 境cảnh 界giới 亦diệc 然nhiên 境cảnh 界giới 不bất 具cụ 故cố 次thứ 第đệ 業nghiệp 轉chuyển 生sanh 識thức 者giả 識thức 所sở 識thức 意ý 者giả 意ý 謂vị 然nhiên 五ngũ 則tắc 以dĩ 顯hiển 現hiện 無vô 有hữu 定định 次thứ 第đệ 。

此thử 下hạ 復phục 起khởi 三tam 重trùng 問vấn 答đáp 覆phú 釋thích 前tiền 義nghĩa 初sơ 問vấn 者giả 上thượng 以dĩ 色sắc 等đẳng 發phát 識thức 取thủ 譬thí 波ba 浪lãng 其kỳ 意ý 云vân 何hà 答đáp 中trung 言ngôn 悉tất 無vô 有hữu 者giả 意ý 顯hiển 法pháp 譬thí 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 所sở 以dĩ 波ba 浪lãng 不bất 可khả 得đắc 全toàn 依y 大đại 海hải 故cố 識thức 塵trần 不bất 可khả 得đắc 本bổn 於ư 八bát 識thức 故cố 故cố 曰viết 采thải 集tập 業nghiệp 說thuyết 心tâm 等đẳng 謂vị 六lục 識thức 雖tuy 有hữu 采thải 集tập 之chi 用dụng 而nhi 功công 歸quy 八bát 識thức 八bát 識thức 性tánh 離ly 故cố 。 所sở 攝nhiếp 亦diệc 無vô 相tướng 如Như 來Lai 以dĩ 是thị 。 開khai 悟ngộ 凡phàm 夫phu 使sử 知tri 現hiện 前tiền 根căn 境cảnh 識thức 相tương 及cập 所sở 現hiện 業nghiệp 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 則tắc 空không 而nhi 已dĩ 如như 彼bỉ 波ba 浪lãng 亦diệc 本bổn 不bất 有hữu 若nhược 無vô 相tướng 風phong 唯duy 一nhất 性tánh 海hải 即tức 前tiền 不bất 異dị 義nghĩa 也dã 至chí 於ư 受thọ 用dụng 建kiến 立lập 身thân 等đẳng 亦diệc 唯duy 現hiện 識thức 所sở 現hiện 自tự 其kỳ 所sở 現hiện 言ngôn 之chi 雖tuy 若nhược 差sai 別biệt 如như 彼bỉ 波ba 浪lãng 即tức 前tiền 異dị 義nghĩa 也dã 而nhi 現hiện 識thức 本bổn 空không 亦diệc 復phục 何hà 有hữu 所sở 以dĩ 言ngôn 之chi 意ý 在tại 空không 其kỳ 妄vọng 識thức 而nhi 已dĩ 大đại 慧tuệ 復phục 起khởi 第đệ 二nhị 問vấn 謂vị 喻dụ 可khả 見kiến 而nhi 法pháp 不bất 可khả 知tri 世Thế 尊Tôn 答đáp 以dĩ 凡phàm 夫phu 無vô 智trí 。 但đãn 知tri 近cận 事sự 而nhi 不bất 知tri 遠viễn 理lý 故cố 以dĩ 譬thí 合hợp 法pháp 令linh 依y 譬thí 類loại 通thông 則tắc 可khả 知tri 也dã 如như 文văn 云vân 云vân 大đại 慧tuệ 再tái 起khởi 第đệ 三tam 重trùng 問vấn 問vấn 意ý 正chánh 由do 請thỉnh 說thuyết 境cảnh 界giới 法Pháp 身thân 當đương 為vi 說thuyết 實thật 如Như 來Lai 曾tằng 不bất 言ngôn 之chi 而nhi 曰viết 藏tạng 識thức 如như 巨cự 海hải 等đẳng 則tắc 但đãn 分phần/phân 部bộ 諸chư 法pháp 識thức 相tương/tướng 而nhi 已dĩ 未vị 聞văn 所sở 以dĩ 說thuyết 實thật 者giả 故cố 復phục 宗tông 再tái 請thỉnh 先tiên 舉cử 譬thí 等đẳng 照chiếu 以dĩ 喻dụ 如Như 來Lai 須tu 說thuyết 真chân 實thật 此thử 何hà 不bất 說thuyết 邪tà 答đáp 中trung 謂vị 非phi 不bất 說thuyết 說thuyết 之chi 難nạn/nan 爾nhĩ 凡phàm 多đa 義nghĩa 故cố 一nhất 者giả 心tâm 無vô 實thật 故cố 故cố 曰viết 彼bỉ 心tâm 無vô 真chân 實thật 等đẳng 若nhược 曰viết 如Như 來Lai 雖tuy 欲dục 說thuyết 實thật 而nhi 彼bỉ 聞văn 者giả 心tâm 無vô 真chân 實thật 故cố 不bất 說thuyết 者giả 此thử 猶do 通thông 意ý 今kim 文văn 正chánh 明minh 起khởi 浪lãng 藏tạng 識thức 故cố 說thuyết 彼bỉ 心tâm 無vô 實thật 譬thí 之chi 如như 海hải 波ba 浪lãng 鏡kính 象tượng 夢mộng 事sự 雖tuy 一nhất 時thời 俱câu 現hiện 。 而nhi 皆giai 無vô 實thật 故cố 曰viết 心tâm 境cảnh 界giới 亦diệc 然nhiên 即tức 八bát 識thức 自tự 心tâm 境cảnh 界giới 亦diệc 若nhược 是thị 爾nhĩ 惟duy 其kỳ 境cảnh 界giới 不bất 具cụ 無vô 實thật 法pháp 故cố 但đãn 次thứ 第đệ 隨tùy 彼bỉ 事sự 業nghiệp 轉chuyển 生sanh 故cố 六lục 識thức 之chi 識thức 分phân 別biệt 其kỳ 所sở 識thức 而nhi 已dĩ 意ý 謂vị 七thất 識thức 亦diệc 隨tùy 意ý 識thức 分phân 別biệt 謂vị 然nhiên 而nhi 已dĩ 五ngũ 識thức 則tắc 隨tùy 塵trần 顯hiển 現hiện 故cố 無vô 定định 次thứ 第đệ 皆giai 言ngôn 其kỳ 無vô 實thật 如như 此thử (# 四tứ )# 。

譬thí 如như 工công 畫họa 師sư 及cập 與dữ 畫họa 弟đệ 子tử 布bố 彩thải 圖đồ 眾chúng 形hình 我ngã 說thuyết 亦diệc 如như 是thị 彩thải 色sắc 本bổn 無vô 文văn 非phi 筆bút 亦diệc 非phi 素tố 為vì 悅duyệt 眾chúng 生sanh 故cố 。 綺ỷ 錯thác 繪hội 眾chúng 像tượng 言ngôn 說thuyết 別biệt 施thi 行hành 真chân 實thật 離ly 名danh 字tự 分phân 別biệt 應ưng 初sơ 業nghiệp 修tu 行hành 示thị 真chân 實thật 真chân 實thật 自tự 悟ngộ 處xứ 覺giác 想tưởng 所sở 覺giác 離ly 此thử 為vi 佛Phật 子tử 說thuyết 愚ngu 者giả 廣quảng 分phân 別biệt 種chủng 種chủng 。 皆giai 如như 幻huyễn 雖tuy 現hiện 無vô 真chân 實thật 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 說thuyết 隨tùy 事sự 別biệt 施thi 設thiết 所sở 說thuyết 非phi 所sở 應ưng 於ư 彼bỉ 為vi 非phi 說thuyết 彼bỉ 彼bỉ 諸chư 病bệnh 人nhân 良lương 醫y 隨tùy 處xứ 方phương 如Như 來Lai 為vi 眾chúng 生sanh 隨tùy 心tâm 應ưng 量lượng 說thuyết 妄vọng 想tưởng 非phi 境cảnh 界giới 聲Thanh 聞Văn 亦diệc 非phi 分phần/phân 哀ai 愍mẫn 者giả 所sở 說thuyết 自tự 覺giác 之chi 境cảnh 界giới 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 知tri 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 攝nhiếp 受thọ 及cập 攝nhiếp 受thọ 者giả 妄vọng 想tưởng 境cảnh 界giới 當đương 離ly 群quần 聚tụ 習tập 俗tục 睡thụy 眠miên 初sơ 中trung 後hậu 夜dạ 。 常thường 自tự 覺giác 悟ngộ 。 修tu 行hành 方phương 便tiện 當đương 離ly 惡ác 見kiến 經kinh 論luận 言ngôn 說thuyết 及cập 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 相tương 當đương 通thông 達đạt 自tự 心tâm 現hiện 妄vọng 想tưởng 之chi 相tướng 。

二nhị 者giả 說thuyết 非phi 真chân 實thật 則tắc 曰viết 譬thí 如như 工công 畫họa 師sư 等đẳng 正chánh 顯hiển 言ngôn 說thuyết 文văn 字tự 。 無vô 實thật 之chi 義nghĩa 彩thải 色sắc 本bổn 無vô 文văn 者giả 文văn 謂vị 文văn 章chương 由do 彩thải 色sắc 而nhi 成thành 而nhi 彩thải 色sắc 乃nãi 非phi 文văn 章chương 譬thí 真chân 實thật 由do 言ngôn 說thuyết 而nhi 顯hiển 而nhi 言ngôn 說thuyết 乃nãi 非phi 真chân 實thật 筆bút 素tố 例lệ 然nhiên 雖tuy 象tượng 由do 筆bút 素tố 而nhi 出xuất 而nhi 實thật 則tắc 非phi 筆bút 素tố 但đãn 為vi 悅duyệt 眾chúng 生sanh 假giả 筆bút 素tố 以dĩ 繪hội 象tượng 爾nhĩ 若nhược 以dĩ 象tượng 亦diệc 非phi 實thật 則tắc 言ngôn 說thuyết 所sở 說thuyết 皆giai 非phi 實thật 義nghĩa 此thử 又hựu 見kiến 於ư 後hậu 文văn 也dã 言ngôn 說thuyết 別biệt 施thi 行hành 等đẳng 合hợp 非phi 實thật 也dã 謂vị 於ư 實thật 外ngoại 施thi 設thiết 言ngôn 教giáo 。 非phi 實thật 在tại 於ư 言ngôn 說thuyết 以dĩ 真chân 實thật 者giả 離ly 名danh 字tự 故cố 然nhiên 則tắc 如Như 來Lai 藏tạng 真chân 相tương/tướng 識thức 等đẳng 可khả 非phi 實thật 邪tà 故cố 復phục 遣khiển 之chi 如như 緣duyên 言ngôn 說thuyết 生sanh 著trước 及cập 墮đọa 相tương 續tục 心tâm 量lượng 則tắc 亦diệc 非phi 實thật 矣hĩ 所sở 以dĩ 分phân 別biệt 為vi 應ưng 初sơ 業nghiệp 而nhi 已dĩ 初sơ 業nghiệp 猶do 初sơ 心tâm 也dã 如như 曰viết 三tam 乘thừa 初sơ 業nghiệp 。 是thị 也dã 縱túng/tung 為vi 修tu 行hành 者giả 示thị 於ư 真chân 實thật 及cập 其kỳ 自tự 覺giác 悟ngộ 處xứ 乃nãi 知tri 真chân 實thật 離ly 覺giác 所sở 覺giác 想tưởng 況huống 言ngôn 說thuyết 乎hồ 。 為vi 佛Phật 子tử 說thuyết 者giả 如như 是thị 而nhi 已dĩ 究cứu 言ngôn 真chân 實thật 實thật 不bất 可khả 說thuyết 。 要yếu 由do 契khế 悟ngộ 到đáo 自tự 覺giác 境cảnh 界giới 乃nãi 名danh 真chân 實thật 。 方phương 稱xưng 經kinh 旨chỉ 餘dư 雖tuy 極cực 理lý 未vị 為vi 實thật 故cố 愚ngu 者giả 廣quảng 分phân 別biệt 者giả 再tái 覆phú 釋thích 上thượng 初sơ 業nghiệp 句cú 雖tuy 廣quảng 以dĩ 言ngôn 教giáo 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 其kỳ 實thật 非phi 真chân 亦diệc 猶do 如như 幻huyễn 雖tuy 現hiện 而nhi 無vô 實thật 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 說thuyết 等đẳng 合hợp 顯hiển 可khả 知tri 三tam 者giả 說thuyết 非phi 所sở 應ưng 故cố 然nhiên 則tắc 既ký 廣quảng 分phân 別biệt 何hà 妨phương 說thuyết 實thật 故cố 曰viết 所sở 說thuyết 非phi 所sở 應ưng 於ư 彼bỉ 為vi 非phi 說thuyết 是thị 亦diệc 釋thích 疑nghi 云vân 爾nhĩ 如như 曰viết 說thuyết 法Pháp 不bất 逗đậu 機cơ 翻phiên 成thành 大đại 妄vọng 語ngữ 。 是thị 也dã 故cố 譬thí 之chi 如như 良lương 醫y 處xứ 方phương 應ứng 病bệnh 與dữ 藥dược 。 如Như 來Lai 言ngôn 教giáo 。 隨tùy 心tâm 量lượng 說thuyết 於ư 彼bỉ 凡phàm 小tiểu 則tắc 非phi 其kỳ 分phần/phân 故cố 曰viết 妄vọng 想tưởng 非phi 境cảnh 界giới 等đẳng 由do 是thị 言ngôn 之chi 所sở 謂vị 真chân 實thật 者giả 直trực 如Như 來Lai 說thuyết 自tự 覺giác 境cảnh 界giới 終chung 不bất 可khả 為vi 未vị 到đáo 者giả 說thuyết 然nhiên 則tắc 凡phàm 愚ngu 眾chúng 生sanh 何hà 由do 知tri 真chân 實thật 耶da 故cố 結kết 勸khuyến 言ngôn 欲dục 知tri 自tự 心tâm 現hiện 妄vọng 想tưởng 等đẳng 妄vọng 想tưởng 盡tận 處xứ 則tắc 知tri 所sở 以dĩ 實thật 矣hĩ 雖tuy 然nhiên 方phương 其kỳ 在tại 妄vọng 不bất 知tri 其kỳ 妄vọng 也dã 惟duy 離ly 昏hôn 散tán 出xuất 妄vọng 想tưởng 外ngoại 覺giác 悟ngộ 所sở 謂vị 修tu 行hành 者giả 大đại 方phương 便tiện 然nhiên 後hậu 知tri 此thử 其kỳ 妄vọng 也dã 方phương 其kỳ 以dĩ 外ngoại 道đạo 惡ác 見kiến 。 經kinh 論luận 及cập 二Nhị 乘Thừa 空không 相tướng 以dĩ 自tự 蔽tế 也dã 則tắc 亦diệc 不bất 自tự 知tri 。 惟duy 覺giác 而nhi 後hậu 離ly 當đương 能năng 通thông 達đạt 爾nhĩ (# 五ngũ )# 。

○# 右hữu 第đệ 七thất 章chương 。

復phục 次thứ 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 建kiến 立lập 智trí 慧tuệ 相tương/tướng 住trụ 已dĩ 於ư 上thượng 聖thánh 智trí 三tam 相tương 當đương 勤cần 修tu 學học 何hà 等đẳng 為vi 聖thánh 智trí 三tam 相tương 當đương 勤cần 修tu 學học 所sở 謂vị 無vô 所sở 有hữu 相tướng 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 自tự 願nguyện 處xứ 相tương/tướng 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 究cứu 竟cánh 之chi 相tướng 修tu 行hành 得đắc 此thử 已dĩ 能năng 捨xả 跛bả 驢lư 心tâm 智trí 慧tuệ 相tương/tướng 得đắc 最tối 勝thắng 子tử 第đệ 八bát 之chi 地địa 則tắc 於ư 彼bỉ 上thượng 三tam 相tương/tướng 修tu 生sanh 大đại 慧tuệ 無vô 所sở 有hữu 相tướng 。 者giả 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 及cập 外ngoại 道đạo 相tương/tướng 彼bỉ 修tu 習tập 生sanh 大đại 慧tuệ 自tự 願nguyện 處xứ 相tương/tướng 者giả 謂vị 諸chư 先tiên 佛Phật 自tự 願nguyện 處xứ 修tu 生sanh 大đại 慧tuệ 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 究cứu 竟cánh 相tương/tướng 者giả 一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 。 無vô 所sở 計kế 著trước 得đắc 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 。 身thân 諸chư 佛Phật 地địa 處xứ 進tiến 趣thú 行hành 生sanh 大đại 慧tuệ 是thị 名danh 聖thánh 智trí 三tam 相tương/tướng 若nhược 成thành 就tựu 此thử 聖thánh 智trí 三tam 相tương/tướng 者giả 能năng 到đáo 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 究cứu 竟cánh 境cảnh 界giới 。 是thị 故cố 大đại 慧tuệ 聖thánh 智trí 三tam 相tương 當đương 勤cần 修tu 學học 。

向hướng 言ngôn 自tự 覺giác 之chi 境cảnh 界giới 非phi 智trí 莫mạc 能năng 契khế 為vi 是thị 建kiến 立lập 智trí 慧tuệ 相tương/tướng 不bất 出xuất 有hữu 三tam 。 以dĩ 為vi 修tu 行hành 者giả 所sở 住trụ 法pháp 苟cẩu 住trụ 而nhi 不bất 修tu 何hà 由do 能năng 到đáo 故cố 曰viết 住trụ 已dĩ 於ư 上thượng 聖thánh 智trí 三tam 相tương 當đương 勤cần 修tu 學học 正chánh 言ngôn 有hữu 能năng 修tu 學học 。 此thử 三tam 相tương/tướng 者giả 則tắc 於ư 上thượng 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 境cảnh 界giới 當đương 得đắc 之chi 矣hĩ 列liệt 釋thích 中trung 言ngôn 修tu 行hành 得đắc 此thử 已dĩ 能năng 捨xả 跛bả 驢lư 心tâm 智trí 慧tuệ 者giả 舉cử 益ích 彰chương 勸khuyến 也dã 或hoặc 作tác 慧tuệ 智trí 恐khủng 彰chương 倒đảo 妄vọng 爾nhĩ 二Nhị 乘Thừa 於ư 此thử 不bất 能năng 進tiến 步bộ 喻dụ 如như 跛bả 驢lư 言ngôn 最tối 勝thắng 子tử 即tức 第đệ 八bát 菩Bồ 薩Tát 。 地địa 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 故cố 曰viết 能năng 捨xả 若nhược 別biệt 圓viên 十Thập 地Địa 始thỉ 終chung 皆giai 聖thánh 不bất 應ưng 於ư 此thử 。 始thỉ 捨xả 二Nhị 乘Thừa 故cố 知tri 爾nhĩ 前tiền 猶do 與dữ 彼bỉ 共cộng 仍nhưng 知tri 此thử 經Kinh 雖tuy 是thị 頓đốn 大đại 亦diệc 兼kiêm 通thông 乘thừa 此thử 其kỳ 一nhất 也dã 無vô 所sở 有hữu 相tướng 。 謂vị 畢tất 竟cánh 空không 而nhi 言ngôn 二nhị 乘thừa 及cập 外ngoại 道đạo 。 相tương/tướng 者giả 指chỉ 所sở 無vô 言ngôn 之chi 謂vị 菩Bồ 薩Tát 所sở 修tu 。 無vô 彼bỉ 二Nhị 乘Thừa 之chi 空không 及cập 外ngoại 道đạo 之chi 邪tà 相tương/tướng 故cố 曰viết 無vô 所sở 有hữu 相tướng 。 雖tuy 不bất 同đồng 彼bỉ 而nhi 亦diệc 因nhân 邪tà 而nhi 有hữu 空không 因nhân 空không 而nhi 得đắc 畢tất 究cứu 無vô 所sở 有hữu 相tướng 。 故cố 曰viết 彼bỉ 修tu 習tập 生sanh 先tiên 佛Phật 自tự 願nguyện 處xứ 者giả 不bất 思tư 議nghị 俗tục 諦đế 相tướng 也dã 凡phàm 諸chư 佛Phật 因nhân 中trung 無vô 不bất 智trí 願nguyện 契khế 乎hồ 諦đế 境cảnh 是thị 為vi 願nguyện 處xứ 從tùng 是thị 起khởi 行hành 故cố 曰viết 修tu 生sanh 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 究cứu 竟cánh 相tương/tướng 者giả 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 道đạo 相tương/tướng 也dã 一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 。 無vô 所sở 計kế 著trước 則tắc 是thị 以dĩ 無vô 著trước 為vi 中trung 道đạo 義nghĩa 云vân 云vân 其kỳ 言ngôn 雖tuy 簡giản 其kỳ 理lý 實thật 深thâm 但đãn 於ư 一nhất 切thiết 。 境cảnh 界giới 法pháp 相tướng 無vô 所sở 取thủ 著trước 。 便tiện 是thị 到đáo 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 步bộ 驟sậu 豈khởi 不bất 至chí 要yếu 乎hồ 由do 是thị 得đắc 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 。 身thân 則tắc 徧biến 能năng 起khởi 化hóa 亦diệc 得đắc 諸chư 佛Phật 地địa 進tiến 趣thú 行hành 自tự 此thử 而nhi 生sanh 以dĩ 是thị 三tam 相tương/tướng 無vô 法pháp 不bất 備bị 故cố 破phá 一nhất 切thiết 妄vọng 莫mạc 尚thượng 乎hồ 空không 立lập 一nhất 切thiết 德đức 莫mạc 盛thịnh 乎hồ 假giả 究cứu 竟cánh 一nhất 切thiết 。 理lý 莫mạc 大đại 乎hồ 中trung 是thị 為vi 智trí 相tương/tướng 根căn 本bổn 故cố 其kỳ 成thành 就tựu 如như 此thử 。 結kết 勸khuyến 可khả 知tri 。

○# 右hữu 第đệ 八bát 章chương 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 大đại 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 心tâm 之chi 所sở 念niệm 。 名danh 聖thánh 智trí 事sự 分phân 別biệt 自tự 性tánh 經kinh 承thừa 一nhất 切thiết 佛Phật 威uy 神thần 之chi 力lực 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 惟duy 願nguyện 為vì 說thuyết 。 聖thánh 智trí 事sự 分phân 別biệt 自tự 性tánh 經kinh 百bách 八bát 句cú 分phân 別biệt 所sở 依y 如Như 來Lai 應Ứng 供Cúng 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 依y 此thử 分phân 別biệt 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 入nhập 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 以dĩ 分phân 別biệt 說thuyết 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 。 故cố 則tắc 能năng 善thiện 知tri 周chu 遍biến 觀quán 察sát 。 人nhân 法pháp 無vô 我ngã 。 淨tịnh 除trừ 妄vọng 想tưởng 照chiếu 明minh 諸chư 地địa 超siêu 越việt 一nhất 切thiết 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 及cập 諸chư 外ngoại 道đạo 。 諸chư 禪thiền 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 觀quán 察sát 如Như 來Lai 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 畢tất 定định 捨xả 離ly 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 法Pháp 身thân 智trí 慧tuệ 善thiện 自tự 莊trang 嚴nghiêm 起khởi 幻huyễn 境cảnh 界giới 昇thăng 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 。 兜Đâu 率Suất 天Thiên 宮Cung 。 乃nãi 至chí 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 宮cung 逮đãi 得đắc 如Như 來Lai 。 常thường 住trụ 法Pháp 身thân 。

分phân 別biệt 自tự 性tánh 者giả 聖thánh 智trí 事sự 也dã 以dĩ 是thị 名danh 經kinh 知tri 其kỳ 為vi 一nhất 經kinh 大đại 旨chỉ 大đại 慧tuệ 以dĩ 是thị 更cánh 端đoan 而nhi 請thỉnh 問vấn 中trung 初sơ 述thuật 眾chúng 所sở 念niệm 言ngôn 分phân 別biệt 自tự 性tánh 者giả 正chánh 言ngôn 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 然nhiên 妄vọng 不bất 自tự 起khởi 起khởi 必tất 由do 緣duyên 抑ức 無vô 妄vọng 想tưởng 者giả 。 成thành 自tự 性tánh 也dã 故cố 舉cử 一nhất 則tắc 二nhị 兼kiêm 之chi 次thứ 承thừa 加gia 致trí 請thỉnh 言ngôn 百bách 八bát 句cú 分phân 別biệt 所sở 依y 者giả 謂vị 百bách 八bát 句cú 以dĩ 分phân 別biệt 自tự 性tánh 為vi 所sở 依y 故cố 。 請thỉnh 分phân 別biệt 說thuyết 自tự 共cộng 相tương 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 是thị 即tức 通thông 說thuyết 一nhất 經kinh 之chi 所sở 依y 也dã 此thử 自tự 共cộng 相tương 法pháp 皆giai 有hữu 之chi 而nhi 迷mê 解giải 之chi 所sở 從tùng 出xuất 注chú 家gia 以dĩ 五ngũ 陰ấm 不bất 同đồng 為vi 自tự 相tương/tướng 共cộng 成thành 一nhất 身thân 為vi 共cộng 相tương 此thử 知tri 計kế 著trước 名danh 相tướng 而nhi 已dĩ 未vị 識thức 所sở 以dĩ 分phân 別biệt 破phá 妄vọng 也dã 是thị 應ưng 知tri 相tương/tướng 不bất 兩lưỡng 立lập 而nhi 義nghĩa 有hữu 相tương/tướng 奪đoạt 故cố 可khả 即tức 之chi 以dĩ 破phá 妄vọng 相tương 謂vị 以dĩ 自tự 相tương/tướng 奪đoạt 其kỳ 相tương/tướng 則tắc 共cộng 相tương 不bất 成thành 還hoàn 以dĩ 共cộng 相tương 奪đoạt 自tự 相tương/tướng 則tắc 自tự 相tương/tướng 不bất 立lập 如như 是thị 分phân 別biệt 。 妄vọng 想tưởng 何hà 有hữu 故cố 善thiện 用dụng 者giả 賊tặc 可khả 以dĩ 為vi 將tương 不bất 善thiện 用dụng 者giả 。 藥dược 反phản 以dĩ 為vi 病bệnh 冰băng 水thủy 之chi 喻dụ 果quả 遠viễn 乎hồ 哉tai 此thử 雖tuy 請thỉnh 文văn 已dĩ 兼kiêm 破phá 意ý 得đắc 其kỳ 旨chỉ 者giả 餘dư 可khả 例lệ 之chi 以dĩ 分phân 別biệt 說thuyết 下hạ 言ngôn 益ích 相tương/tướng 有hữu 四tứ 謂vị 由do 善thiện 分phân 別biệt 故cố 。 則tắc 能năng 善thiện 知tri 人nhân 法pháp 無vô 我ngã 。 淨tịnh 除trừ 妄vọng 想tưởng 一nhất 也dã 照chiếu 明minh 諸chư 地địa 三tam 昧muội 起khởi 越việt 諸chư 禪thiền 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 二nhị 也dã 觀quán 察sát 如Như 來Lai 。 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 捨xả 離ly 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 三tam 也dã 以dĩ 法Pháp 身thân 智trí 慧tuệ 善thiện 自tự 莊trang 嚴nghiêm 成thành 就tựu 。 果quả 上thượng 法Pháp 身thân 四tứ 也dã 益ích 相tương/tướng 若nhược 此thử 其kỳ 可khả 不bất 明minh 所sở 自tự 乎hồ 而nhi 言ngôn 離ly 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 者giả 凡phàm 諸chư 對đối 治trị 門môn 所sở 破phá 既ký 盡tận 能năng 破phá 自tự 亡vong 以dĩ 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 。 言ngôn 之chi 悉tất 究cứu 竟cánh 離ly 離ly 何hà 所sở 離ly 平bình 等đẳng 一nhất 性tánh 而nhi 已dĩ 矣hĩ 如như 圓viên 覺giác 所sở 謂vị 如Như 來Lai 。 究cứu 竟cánh 隨tùy 順thuận 圓viên 覺giác 是thị 也dã 又hựu 曰viết 起khởi 幻huyễn 境cảnh 界giới 者giả 凡phàm 果quả 上thượng 不bất 思tư 議nghị 化hóa 用dụng 莫mạc 不bất 依y 如như 幻huyễn 境cảnh 界giới 。 建kiến 立lập 如như 華hoa 嚴nghiêm 所sở 明minh 是thị 也dã (# 一nhất )# 。

佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 有hữu 一nhất 種chủng 外ngoại 道đạo 作tác 無vô 所sở 有hữu 妄vọng 想tưởng 計kế 著trước 覺giác 知tri 因nhân 盡tận 兔thố 無vô 角giác 想tưởng 如như 兔thố 無vô 角giác 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 大đại 慧tuệ 復phục 有hữu 餘dư 外ngoại 道đạo 見kiến 種chủng 求cầu 那na 極cực 微vi 陀đà 羅la 驃phiếu 形hình 處xứ 橫hoạnh/hoành 法pháp 各các 各các 差sai 別biệt 。 見kiến 已dĩ 計kế 著trước 無vô 兔thố 角giác 橫hoạnh/hoành 法pháp 作tác 牛ngưu 有hữu 角giác 想tưởng 大đại 慧tuệ 彼bỉ 墮đọa 二nhị 見kiến 不bất 解giải 心tâm 量lượng 自tự 心tâm 境cảnh 界giới 妄vọng 想tưởng 增tăng 長trưởng 身thân 受thọ 用dụng 建kiến 立lập 妄vọng 想tưởng 根căn 量lượng 大đại 慧tuệ 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 離ly 有hữu 無vô 不bất 應ưng 作tác 想tưởng 大đại 慧tuệ 若nhược 復phục 離ly 有hữu 無vô 而nhi 作tác 兔thố 無vô 角giác 想tưởng 是thị 名danh 邪tà 想tưởng 彼bỉ 因nhân 待đãi 觀quán 故cố 兔thố 無vô 角giác 不bất 應ưng 作tác 想tưởng 乃nãi 至chí 微vi 塵trần 分phân 別biệt 性tánh 事sự 悉tất 不bất 可khả 得đắc 。 大đại 慧tuệ 聖thánh 境cảnh 界giới 離ly 不bất 應ưng 作tác 牛ngưu 有hữu 角giác 想tưởng 。

答đáp 中trung 首thủ 破phá 外ngoại 計kế 所sở 以dĩ 極cực 其kỳ 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 不bất 極cực 其kỳ 性tánh 無vô 以dĩ 知tri 妄vọng 想tưởng 之chi 本bổn 本bổn 於ư 無vô 性tánh 故cố 卒thốt 曰viết 當đương 思tư 惟duy 自tự 心tâm 現hiện 妄vọng 想tưởng 則tắc 其kỳ 本bổn 可khả 知tri 於ư 中trung 一nhất 作tác 無vô 所sở 有hữu 妄vọng 想tưởng 計kế 著trước 則tắc 曰viết 覺giác 知tri 因nhân 盡tận 等đẳng 謂vị 覺giác 想tưởng 之chi 外ngoại 更cánh 無vô 有hữu 因nhân 作tác 兔thố 無vô 角giác 想tưởng 例lệ 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 二nhị 作tác 有hữu 妄vọng 想tưởng 計kế 著trước 則tắc 曰viết 見kiến 種chủng 求cầu 那na 等đẳng 種chủng 謂vị 大đại 種chủng 求cầu 那na 翻phiên 依y 陀đà 羅la 驃phiếu 言ngôn 塵trần 或hoặc 云vân 主chủ 言ngôn 塵trần 者giả 是thị 也dã 橫hoạnh/hoành 計kế 謂vị 非phi 法pháp 計kế 法pháp 彼bỉ 見kiến 大đại 種chủng 所sở 依y 極cực 於ư 微vi 塵trần 凡phàm 有hữu 形hình 處xứ 橫hoạnh/hoành 計kế 差sai 別biệt 卻khước 以dĩ 前tiền 兔thố 無vô 角giác 想tưởng 為vi 非phi 故cố 曰viết 無vô 兔thố 角giác 橫hoạnh/hoành 法pháp 而nhi 計kế 牛ngưu 有hữu 角giác 想tưởng 為vi 是thị 次thứ 如Như 來Lai 斥xích 非phi 又hựu 三tam 一nhất 約ước 不bất 解giải 自tự 心tâm 斥xích 則tắc 曰viết 彼bỉ 墮đọa 二nhị 見kiến 等đẳng 謂vị 彼bỉ 計kế 有hữu 無vô 則tắc 斷đoạn 常thường 而nhi 已dĩ 但đãn 於ư 心tâm 外ngoại 墮đọa 有hữu 所sở 見kiến 不bất 問vấn 有hữu 無vô 皆giai 妄vọng 想tưởng 也dã 故cố 曰viết 不bất 解giải 心tâm 量lượng 自tự 心tâm 境cảnh 界giới 然nhiên 以dĩ 自tự 心tâm 境cảnh 界giới 言ngôn 之chi 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 在tại 心tâm 外ngoại 者giả 以dĩ 妄vọng 想tưởng 增tăng 長trưởng 言ngôn 之chi 則tắc 身thân 受thọ 用dụng 等đẳng 皆giai 是thị 外ngoại 物vật 故cố 為vi 妄vọng 想tưởng 根căn 量lượng 所sở 以dĩ 有hữu 無vô 皆giai 非phi 若nhược 知tri 法pháp 法pháp 無vô 非phi 自tự 心tâm 則tắc 自tự 不bất 墮đọa 有hữu 無vô 等đẳng 見kiến 。 縱túng/tung 說thuyết 有hữu 無vô 無vô 非phi 是thị 者giả 何hà 則tắc 以dĩ 心tâm 生sanh 則tắc 種chủng 種chủng 法pháp 生sanh 。 豈khởi 非phi 有hữu 亦diệc 是thị 心tâm 心tâm 滅diệt 則tắc 種chủng 種chủng 法pháp 滅diệt 。 豈khởi 非phi 無vô 亦diệc 是thị 心tâm 非phi 生sanh 非phi 滅diệt 。 體thể 即tức 中trung 道đạo 故cố 雖tuy 有hữu 無vô 而nhi 不bất 墮đọa 二nhị 見kiến 二nhị 例lệ 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 。 斥xích 則tắc 曰viết 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 以dĩ 心tâm 性tánh 不bất 異dị 法pháp 性tánh 法pháp 性tánh 體thể 玅# 即tức 是thị 中Trung 道Đạo 故cố 。 不bất 應ưng 作tác 有hữu 無vô 想tưởng 三tam 約ước 性tánh 離ly 就tựu 彼bỉ 計kế 斥xích 則tắc 曰viết 若nhược 復phục 離ly 有hữu 無vô 等đẳng 既ký 性tánh 離ly 有hữu 無vô 而nhi 顛điên 倒đảo 作tác 想tưởng 故cố 皆giai 名danh 邪tà 想tưởng 彼bỉ 計kế 兔thố 無vô 角giác 者giả 是thị 因nhân 待đãi 牛ngưu 有hữu 角giác 故cố 使sử 無vô 彼bỉ 因nhân 更cánh 何hà 所sở 待đãi 而nhi 言ngôn 無vô 角giác 耶da 故cố 曰viết 彼bỉ 因nhân 待đãi 觀quán 故cố 大đại 論luận 所sở 謂vị 今kim 則tắc 無vô 因nhân 待đãi 亦diệc 無vô 所sở 成thành 法pháp 若nhược 異dị 兔thố 無vô 角giác 故cố 計kế 牛ngưu 有hữu 角giác 者giả 是thị 亦diệc 因nhân 待đãi 至chí 於ư 柝# 角giác 無vô 角giác 皆giai 不bất 應ưng 作tác 。 想tưởng 故cố 曰viết 乃nãi 至chí 微vi 塵trần 等đẳng 分phân 別biệt 猶do 分phần/phân 柝# 也dã 事sự 性tánh 悉tất 不bất 可khả 得đắc 。 則tắc 亦diệc 無vô 而nhi 已dĩ 又hựu 曰viết 聖thánh 境cảnh 界giới 離ly 不bất 應ưng 作tác 牛ngưu 有hữu 角giác 想tưởng 然nhiên 前tiền 以dĩ 性tánh 離ly 破phá 無vô 此thử 以dĩ 聖thánh 境cảnh 界giới 破phá 有hữu 文văn 互hỗ 見kiến 爾nhĩ (# 二nhị )# 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 得đắc 無vô 妄vọng 想tưởng 者giả 。 見kiến 不bất 生sanh 想tưởng 已dĩ 隨tùy 比tỉ 思tư 量lượng 觀quán 察sát 不bất 生sanh 妄vọng 想tưởng 言ngôn 無vô 耶da 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 非phi 觀quán 察sát 不bất 生sanh 妄vọng 想tưởng 言ngôn 無vô 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 妄vọng 想tưởng 者giả 因nhân 彼bỉ 生sanh 故cố 依y 彼bỉ 角giác 生sanh 妄vọng 想tưởng 以dĩ 依y 角giác 生sanh 妄vọng 想tưởng 是thị 故cố 言ngôn 依y 因nhân 故cố 離ly 異dị 不bất 異dị 故cố 非phi 觀quán 察sát 不bất 生sanh 妄vọng 想tưởng 言ngôn 無vô 角giác 大đại 慧tuệ 若nhược 復phục 妄vọng 想tưởng 異dị 角giác 者giả 則tắc 不bất 因nhân 角giác 生sanh 若nhược 不bất 異dị 者giả 則tắc 因nhân 彼bỉ 故cố 乃nãi 至chí 微vi 塵trần 分phần/phân 柝# 推thôi 求cầu 悉tất 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 異dị 角giác 故cố 彼bỉ 亦diệc 非phi 性tánh 二nhị 俱câu 無vô 性tánh 者giả 何hà 法pháp 何hà 故cố 而nhi 言ngôn 無vô 耶da 大đại 慧tuệ 若nhược 無vô 故cố 無vô 角giác 觀quán 有hữu 故cố 言ngôn 兔thố 無vô 角giác 者giả 不bất 應ưng 作tác 想tưởng 大đại 慧tuệ 不bất 正chánh 因nhân 故cố 而nhi 說thuyết 有hữu 無vô 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。

既ký 斥xích 外ngoại 計kế 有hữu 無vô 皆giai 非phi 因nhân 問vấn 今kim 正chánh 教giáo 云vân 得đắc 無vô 妄vọng 想tưởng 者giả 。 為vi 見kiến 不bất 生sanh 想tưởng 已dĩ 即tức 是thị 為vi 須tu 如như 彼bỉ 外ngoại 道đạo 。 隨tùy 以dĩ 兔thố 角giác 等đẳng 比tỉ 類loại 觀quán 察sát 不bất 生sanh 妄vọng 想tưởng 言ngôn 無vô 意ý 在tại 簡giản 異dị 無vô 妄vọng 想tưởng 計kế 故cố 作tác 是thị 問vấn 。 佛Phật 答đáp 中trung 先tiên 正chánh 揀giản 非phi 直trực 於ư 妄vọng 想tưởng 處xứ 了liễu 無vô 自tự 性tánh 可khả 得đắc 是thị 即tức 不bất 生sanh 何hà 待đãi 如như 彼bỉ 觀quán 察sát 不bất 生sanh 然nhiên 後hậu 言ngôn 無vô 故cố 曰viết 妄vọng 想tưởng 者giả 因nhân 彼bỉ 生sanh 故cố 謂vị 妄vọng 想tưởng 不bất 自tự 有hữu 必tất 因nhân 彼bỉ 而nhi 生sanh 雖tuy 不bất 如như 彼bỉ 觀quán 察sát 還hoàn 即tức 彼bỉ 角giác 為ví 喻dụ 是thị 角giác 為vi 妄vọng 想tưởng 所sở 依y 因nhân 言ngôn 依y 因nhân 則tắc 妄vọng 想tưởng 不bất 離ly 角giác 而nhi 角giác 非phi 妄vọng 想tưởng 故cố 離ly 異dị 不bất 異dị 由do 是thị 明minh 之chi 凡phàm 妄vọng 想tưởng 時thời 已dĩ 無vô 自tự 性tánh 可khả 得đắc 豈khởi 必tất 觀quán 察sát 不bất 生sanh 言ngôn 無vô 角giác 若nhược 復phục 妄vọng 想tưởng 異dị 角giác 下hạ 覆phú 釋thích 上thượng 離ly 異dị 不bất 異dị 義nghĩa 則tắc 因nhân 彼bỉ 故cố 者giả 謂vị 因nhân 彼bỉ 而nhi 已dĩ 非phi 角giác 即tức 妄vọng 想tưởng 則tắc 彼bỉ 計kế 無vô 角giác 之chi 說thuyết 非phi 也dã 若nhược 分phân 析tích 推thôi 求cầu 至chí 於ư 微vi 塵trần 不bất 可khả 得đắc 。 者giả 則tắc 有hữu 角giác 無vô 角giác 亦diệc 無vô 辨biện 故cố 曰viết 不bất 異dị 角giác 故cố 彼bỉ 亦diệc 非phi 性tánh 何hà 直trực 兔thố 角giác 邪tà 非phi 性tánh 者giả 無vô 實thật 性tánh 也dã 故cố 重trọng/trùng 覆phú 曰viết 若nhược 二nhị 俱câu 無vô 性tánh 者giả 則tắc 有hữu 無vô 俱câu 非phi 。 復phục 以dĩ 何hà 法Pháp 。 何hà 故cố 而nhi 言ngôn 無vô 邪tà 法pháp 言ngôn 實thật 故cố 言ngôn 有hữu 無vô 之chi 故cố 若nhược 亦diệc 如như 向hướng 計kế 謂vị 無vô 角giác 之chi 無vô 觀quán 有hữu 角giác 之chi 無vô 故cố 不bất 應ưng 作tác 想tưởng 已dĩ 如như 前tiền 斥xích 況huống 妄vọng 想tưởng 分phân 別biệt 。 復phục 非phi 正chánh 因nhân 則tắc 二nhị 俱câu 不bất 成thành 故cố 知tri 彼bỉ 無vô 邪tà 計kế 而nhi 已dĩ 矣hĩ 除trừ 向hướng 斥xích 非phi 三tam 義nghĩa 及cập 一nhất 無vô 自tự 性tánh 是thị 正chánh 因nhân 外ngoại 餘dư 皆giai 妄vọng 計kế 但đãn 揀giản 彼bỉ 無vô 有hữu 當đương 自tự 失thất 結kết 斥xích 之chi 義nghĩa 彰chương 矣hĩ (# 三tam )# 。

大đại 慧tuệ 復phục 有hữu 餘dư 外ngoại 道đạo 見kiến 計kế 著trước 色sắc 空không 事sự 形hình 處xứ 橫hoạnh/hoành 法pháp 不bất 能năng 善thiện 知tri 。 虗hư 空không 分phân 齊tề 言ngôn 色sắc 離ly 虗hư 空không 起khởi 分phân 齊tề 見kiến 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 虗hư 空không 是thị 色sắc 隨tùy 入nhập 色sắc 種chủng 大đại 慧tuệ 色sắc 是thị 虗hư 空không 持trì 所sở 持trì 處xứ 所sở 建kiến 立lập 性tánh 色sắc 空không 事sự 分phân 別biệt 當đương 知tri 大đại 慧tuệ 四tứ 大đại 種chủng 生sanh 時thời 自tự 相tương/tướng 各các 別biệt 亦diệc 不bất 住trụ 虗hư 空không 非phi 彼bỉ 無vô 虗hư 空không 如như 是thị 大đại 慧tuệ 觀quán 牛ngưu 有hữu 角giác 故cố 兔thố 無vô 角giác 大đại 慧tuệ 又hựu 牛ngưu 角giác 者giả 析tích 為vi 微vi 塵trần 。 又hựu 分phân 別biệt 微vi 塵trần 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 彼bỉ 何hà 所sở 觀quán 故cố 而nhi 言ngôn 無vô 耶da 若nhược 言ngôn 觀quán 餘dư 物vật 者giả 彼bỉ 法pháp 亦diệc 然nhiên 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 言ngôn 當đương 離ly 兔thố 角giác 牛ngưu 角giác 虗hư 空không 形hình 色sắc 異dị 見kiến 妄vọng 想tưởng 汝nhữ 等đẳng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 當đương 思tư 惟duy 自tự 心tâm 現hiện 妄vọng 想tưởng 隨tùy 入nhập 為vi 一nhất 切thiết 剎sát 土độ 。 最tối 勝thắng 子tử 以dĩ 自tự 心tâm 現hiện 方phương 便tiện 。 而nhi 教giáo 授thọ 之chi 。

重trọng/trùng 舉cử 外ngoại 計kế 色sắc 空không 義nghĩa 以dĩ 辨biện 其kỳ 非phi 因nhân 例lệ 斥xích 前tiền 失thất 云vân 色sắc 空không 事sự 者giả 彼bỉ 以dĩ 色sắc 空không 為vi 異dị 於ư 形hình 相tướng 處xứ 橫hoạnh/hoành 計kế 有hữu 無vô 而nhi 不bất 知tri 色sắc 空không 本bổn 無vô 分phân 齊tề 故cố 以dĩ 不bất 善thiện 分phân 齊tề 破phá 之chi 言ngôn 虗hư 空không 是thị 色sắc 者giả 謂vị 空không 是thị 顯hiển 色sắc 之chi 一nhất 隨tùy 入nhập 四tứ 大đại 色sắc 種chủng 莫mạc 不bất 以dĩ 空không 而nhi 能năng 有hữu 用dụng 則tắc 色sắc 外ngoại 無vô 空không 又hựu 曰viết 色sắc 是thị 虗hư 空không 持trì 所sở 持trì 處xứ 所sở 建kiến 立lập 者giả 。 謂vị 色sắc 無vô 虗hư 空không 所sở 持trì 於ư 所sở 持trì 處xứ 建kiến 立lập 諸chư 色sắc 則tắc 空không 外ngoại 無vô 色sắc 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 色sắc 離ly 虗hư 空không 起khởi 分phân 齊tề 見kiến 邪tà 因nhân 正chánh 示thị 之chi 曰viết 性tánh 色sắc 空không 事sự 分phân 別biệt 當đương 知tri 性tánh 謂vị 真chân 性tánh 即tức 色sắc 空không 之chi 本bổn 空không 又hựu 四tứ 大đại 所sở 依y 四tứ 大đại 生sanh 時thời 堅kiên 濕thấp 煖noãn 動động 各các 有hữu 其kỳ 相tương/tướng 雖tuy 色sắc 空không 相tướng 異dị 而nhi 性tánh 不bất 相tương 外ngoại 故cố 曰viết 亦diệc 不bất 住trụ 虗hư 空không 色sắc 空không 相tướng 異dị 也dã 非phi 彼bỉ 無vô 虗hư 空không 性tánh 不bất 相tương 外ngoại 也dã 如như 是thị 分phân 別biệt 。 當đương 知tri 亦diệc 委ủy 如như 棱# 嚴nghiêm (# 云vân 云vân )# 以dĩ 例lệ 向hướng 觀quán 待đãi 有hữu 無vô 亦diệc 應ưng 無vô 別biệt 故cố 曰viết 如như 是thị 大đại 慧tuệ 觀quán 牛ngưu 有hữu 角giác 等đẳng 是thị 待đãi 牛ngưu 角giác 之chi 有hữu 言ngôn 兔thố 無vô 角giác 使sử 牛ngưu 角giác 者giả 析tích 為vi 微vi 塵trần 。 微vi 塵trần 又hựu 分phần 分phần 析tích 之chi 至chí 於ư 隣lân 虗hư 則tắc 角giác 自tự 無vô 角giác 求cầu 剎sát 那na 住trụ 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 則tắc 亦diệc 何hà 待đãi 之chi 有hữu 故cố 曰viết 彼bỉ 何hà 所sở 觀quán 等đẳng 若nhược 觀quán 待đãi 之chi 觀quán 是thị 猶do 與dữ 餘dư 物vật 相tương 望vọng 異dị 今kim 色sắc 空không 者giả 而nhi 實thật 有hữu 無vô 義nghĩa 類loại 相tương 似tự 故cố 曰viết 彼bỉ 法pháp 亦diệc 然nhiên 是thị 知tri 為vi 妄vọng 計kế 一nhất 也dã 故cố 結kết 勸khuyến 離ly 二nhị 種chủng 見kiến 又hựu 曰viết 當đương 思tư 惟duy 自tự 心tâm 現hiện 妄vọng 想tưởng 夫phu 欲dục 知tri 妄vọng 想tưởng 有hữu 無vô 之chi 實thật 但đãn 當đương 反phản 自tự 心tâm 宗tông 而nhi 思tư 之chi 是thị 果quả 有hữu 果quả 無vô 耶da 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 若nhược 非phi 有hữu 無vô 審thẩm 自tự 得đắc 之chi 矣hĩ 亦diệc 當đương 以dĩ 此thử 教giáo 導đạo 於ư 他tha 故cố 曰viết 隨tùy 入nhập 為vi 一nhất 切thiết 剎sát 土độ 。 等đẳng 最tối 勝thắng 之chi 子tử 。 猶do 佛Phật 子tử 也dã (# 四tứ )# 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

色sắc 等đẳng 及cập 心tâm 無vô 色sắc 等đẳng 長trưởng 養dưỡng 心tâm 身thân 受thọ 用dụng 安an 立lập 識thức 藏tạng 現hiện 眾chúng 生sanh 心tâm 意ý 。 及cập 與dữ 識thức 自tự 性tánh 法pháp 有hữu 五ngũ 無vô 我ngã 二nhị 種chủng 淨tịnh 廣quảng 說thuyết 者giả 所sở 說thuyết 長trường 短đoản 有hữu 無vô 等đẳng 展triển 轉chuyển 互hỗ 相tương 生sanh 以dĩ 無vô 故cố 成thành 有hữu 以dĩ 有hữu 故cố 成thành 無vô 微vi 塵trần 分phân 別biệt 事sự 不bất 起khởi 色sắc 妄vọng 想tưởng 心tâm 量lượng 安an 立lập 處xứ 要yếu 見kiến 所sở 不bất 樂nhạo 覺giác 想tưởng 非phi 境cảnh 界giới 聲Thanh 聞Văn 亦diệc 復phục 然nhiên 。 救cứu 世thế 之chi 所sở 說thuyết 自tự 覺giác 之chi 境cảnh 界giới 。

偈kệ 言ngôn 色sắc 等đẳng 及cập 心tâm 無vô 者giả 頌tụng 上thượng 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 不bất 出xuất 色sắc 等đẳng 外ngoại 塵trần 及cập 內nội 識thức 心tâm 以dĩ 理lý 言ngôn 之chi 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 一nhất 無vô 字tự 斷đoạn 妄vọng 利lợi 刃nhận 莫mạc 過quá 乎hồ 此thử 承thừa 當đương 得đắc 去khứ 何hà 想tưởng 不bất 除trừ 但đãn 凡phàm 夫phu 不bất 了liễu 以dĩ 妄vọng 想tưởng 故cố 反phản 取thủ 以dĩ 長trưởng 養dưỡng 自tự 心tâm 故cố 自tự 受thọ 用dụng 等đẳng 由do 之chi 安an 立lập 自tự 本bổn 而nhi 言ngôn 藏tạng 識thức 所sở 現hiện 則tắc 八bát 識thức 等đẳng 次thứ 第đệ 建kiến 立lập 也dã 自tự 性tánh 法pháp 有hữu 五ngũ 者giả 約ước 三tam 自tự 性tánh 立lập 名danh 相tướng 等đẳng 五ngũ 法pháp 及cập 二nhị 無vô 我ngã 是thị 如Như 來Lai 。 廣quảng 說thuyết 者giả 所sở 說thuyết 長trường 短đoản 有hữu 無vô 等đẳng 再tái 立lập 事sự 譬thí 頌tụng 上thượng 有hữu 無vô 妄vọng 想tưởng 及cập 觀quán 待đãi 等đẳng 皆giai 不bất 得đắc 其kỳ 正chánh 凡phàm 世thế 間gian 有hữu 無vô 長trường 短đoản 。 莫mạc 不bất 展triển 轉chuyển 互hỗ 相tương 因nhân 待đãi 而nhi 名danh 相tướng 生sanh 焉yên 今kim 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 故cố 曰viết 以dĩ 無vô 故cố 成thành 有hữu 等đẳng 若nhược 定định 有hữu 無vô 則tắc 不bất 成thành 有hữu 無vô 既ký 相tương/tướng 由do 而nhi 成thành 即tức 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 而nhi 外ngoại 道đạo 定định 計kế 有hữu 無vô 所sở 以dĩ 非phi 也dã 然nhiên 則tắc 有hữu 有hữu 者giả 不bất 有hữu 無vô 無vô 者giả 不bất 無vô 不bất 有hữu 。 不bất 無vô 是thị 為vi 中trung 道đạo 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 必tất 本bổn 於ư 中trung 中trung 不bất 自tự 中trung 是thị 謂vị 至chí 妙diệu 此thử 正chánh 教giáo 所sở 以dĩ 異dị 外ngoại 道đạo 者giả 遠viễn 矣hĩ 微vi 塵trần 分phân 別biệt 事sự 不bất 起khởi 色sắc 妄vọng 想tưởng 者giả 分phân 別biệt 亦diệc 分phân 析tích 也dã 頌tụng 上thượng 析tích 角giác 無vô 角giác 不bất 令linh 起khởi 於ư 計kế 色sắc 妄vọng 想tưởng 析tích 法pháp 本bổn 外ngoại 道đạo 計kế 此thử 經Kinh 宗tông 旨chỉ 直trực 下hạ 無vô 性tánh 何hà 待đãi 析tích 而nhi 不bất 起khởi 但đãn 析tích 有hữu 邪tà 正chánh 今kim 借tá 彼bỉ 析tích 義nghĩa 還hoàn 片phiến 彼bỉ 非phi 亦diệc 復phục 何hà 咎cữu 抑ức 為vi 凡phàm 夫phu 助trợ 破phá 妄vọng 想tưởng 故cố 也dã 心tâm 量lượng 安an 立lập 處xứ 者giả 即tức 上thượng 思tư 惟duy 自tự 心tâm 了liễu 無vô 有hữu 無vô 唯duy 自tự 心tâm 量lượng 是thị 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 安an 立lập 之chi 處xứ 宜nghi 非phi 凡phàm 小tiểu 惡ác 見kiến 覺giác 想tưởng 心tâm 外ngoại 有hữu 法pháp 者giả 所sở 樂lạc 境cảnh 界giới 餘dư 文văn 可khả 知tri (# 五ngũ )# 。

○# 右hữu 第đệ 九cửu 章chương 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 淨tịnh 除trừ 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 故cố 復phục 請thỉnh 如Như 來Lai 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 淨tịnh 除trừ 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 為vi 頓đốn 為vi 漸tiệm 耶da 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 漸tiệm 淨tịnh 非phi 頓đốn 如như 菴am 羅la 果quả 。 漸tiệm 熟thục 非phi 頓đốn 如Như 來Lai 淨tịnh 除trừ 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 漸tiệm 淨tịnh 非phi 頓đốn 譬thí 如như 陶đào 家gia 。 造tạo 作tác 諸chư 器khí 漸tiệm 成thành 非phi 頓đốn 如Như 來Lai 淨tịnh 除trừ 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 漸tiệm 淨tịnh 非phi 頓đốn 譬thí 如như 大đại 地địa 。 漸tiệm 生sanh 萬vạn 物vật 非phi 頓đốn 生sanh 也dã 如Như 來Lai 淨tịnh 除trừ 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 漸tiệm 淨tịnh 非phi 頓đốn 譬thí 如như 人nhân 學học 音âm 樂nhạc 書thư 畫họa 種chủng 種chủng 伎kỹ 術thuật 。 漸tiệm 成thành 非phi 頓đốn 如Như 來Lai 淨tịnh 除trừ 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 漸tiệm 淨tịnh 非phi 頓đốn 譬thí 如như 明minh 鏡kính 。 頓đốn 現hiện 一nhất 切thiết 無vô 相tướng 。 色sắc 像tượng 如Như 來Lai 淨tịnh 除trừ 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 頓đốn 現hiện 無vô 相tướng 無vô 有hữu 所sở 有hữu 清thanh 淨tịnh 。 境cảnh 界giới 如như 日nhật 月nguyệt 輪luân 。 頓đốn 照chiếu 顯hiển 示thị 一nhất 切thiết 。 色sắc 像tượng 如Như 來Lai 為vi 離ly 自tự 心tâm 現hiện 習tập 氣khí 過quá 患hoạn 眾chúng 生sanh 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 頓đốn 為vi 顯hiển 示thị 不bất 思tư 議nghị 。 智trí 最tối 勝thắng 境cảnh 界giới 譬thí 如như 藏tạng 識thức 頓đốn 分phân 別biệt 知tri 自tự 心tâm 現hiện 及cập 身thân 安an 立lập 受thọ 用dụng 境cảnh 界giới 彼bỉ 諸chư 依y 佛Phật 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 頓đốn 熟thục 眾chúng 生sanh 所sở 處xử 。 境cảnh 界giới 以dĩ 修tu 行hành 者giả 安an 處xứ 於ư 彼bỉ 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 譬thí 如như 法Pháp 佛Phật 所sở 作tác 依y 佛Phật 光quang 明minh 照chiếu 曜diệu 。 自tự 覺giác 聖thánh 趣thú 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 彼bỉ 於ư 法pháp 相tướng 有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。 惡ác 見kiến 妄vọng 想tưởng 照chiếu 令linh 除trừ 滅diệt 。

自tự 心tâm 現hiện 流lưu 者giả 謂vị 八bát 識thức 自tự 心tâm 現hiện 行hành 流lưu 注chú 煩phiền 惱não 亦diệc 曰viết 自tự 心tâm 現hiện 過quá 患hoạn 習tập 氣khí 四tứ 流lưu 所sở 謂vị 無vô 明minh 。 流lưu 是thị 也dã 大đại 慧tuệ 為vi 是thị 請thỉnh 淨tịnh 除trừ 之chi 法pháp 為vi 頓đốn 無vô 漸tiệm 說thuyết 文văn 為vi 二nhị 先tiên 示thị 漸tiệm 頓đốn 相tương/tướng 即tức 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 下hạ 漸tiệm 淨tịnh 也dã 譬thí 如như 明minh 鏡kính 。 下hạ 頓đốn 顯hiển 也dã 是thị 漸tiệm 頓đốn 義nghĩa 亦diệc 難nạn/nan 定định 論luận 今kim 謂vị 除trừ 惑hoặc 必tất 由do 智trí 力lực 故cố 漸tiệm 而nhi 非phi 頓đốn 惑hoặc 淨tịnh 而nhi 後hậu 有hữu 所sở 顯hiển 故cố 頓đốn 而nhi 非phi 漸tiệm 所sở 以dĩ 二nhị 文văn 似tự 反phản 而nhi 符phù 抑ức 以dĩ 譬thí 言ngôn 之chi 雖tuy 各các 偏thiên 從tùng 而nhi 實thật 相tướng 有hữu 如như 菴am 羅la 果quả 。 漸tiệm 熟thục 非phi 頓đốn 既ký 熟thục 之chi 後hậu 色sắc 香hương 味vị 具cụ 。 豈khởi 非phi 頓đốn 乎hồ 又hựu 如như 明minh 鏡kính 頓đốn 現hiện 非phi 漸tiệm 磨ma 治trị 之chi 時thời 明minh 有hữu 顯hiển 晦hối 豈khởi 非phi 漸tiệm 乎hồ 類loại 推thôi 餘dư 譬thí 法pháp 義nghĩa 可khả 知tri 若nhược 棱# 嚴nghiêm 所sở 謂vị 理lý 則tắc 頓đốn 悟ngộ 。 乘thừa 悟ngộ 併tinh 銷tiêu 事sự 須tu 漸tiệm 除trừ 因nhân 次thứ 第đệ 盡tận 。 台thai 宗tông 有hữu 圓viên 斷đoạn 次thứ 斷đoạn 之chi 說thuyết 各các 有hữu 其kỳ 致trí 不bất 可khả 既ký 論luận 漸tiệm 淨tịnh 文văn 凡phàm 四tứ 喻dụ 有hữu 法pháp 譬thí 合hợp 文văn 並tịnh 可khả 見kiến 頓đốn 顯hiển 譬thí 中trung 初sơ 云vân 無vô 相tướng 色sắc 象tượng 者giả 謂vị 即tức 明minh 之chi 象tượng 象tượng 體thể 本bổn 空không 以dĩ 譬thí 法pháp 中trung 無vô 相tướng 境cảnh 界giới 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 曰viết 無vô 有hữu 所sở 有hữu 藏tạng 識thức 喻dụ 云vân 頓đốn 分phân 別biệt 知tri 者giả 非phi 藏tạng 識thức 分phân 別biệt 分phân 別biệt 藏tạng 識thức 所sở 現hiện 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 如như 鏡kính 現hiện 象tượng 爾nhĩ 以dĩ 譬thí 依y 佛Phật 頓đốn 為vi 成thành 熟thục 大đại 根căn 眾chúng 生sanh 故cố 現hiện 所sở 處xử 境cảnh 界giới 依y 正chánh 莊trang 嚴nghiêm 以dĩ 修tu 住trụ 地địa 行hành 者giả 於ư 彼bỉ 天thiên 處xứ 示thị 成thành 正chánh 覺giác 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 座tòa 席tịch 不bất 離ly 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 亦diệc 無vô 非phi 實thật 報báo 莊trang 嚴nghiêm 土thổ/độ 是thị 也dã 而nhi 言ngôn 依y 佛Phật 者giả 以dĩ 相tương/tướng 揆quỹ 之chi 正chánh 當đương 報báo 佛Phật 以dĩ 法Pháp 身thân 佛Phật 為vi 親thân 依y 故cố 復phục 名danh 依y 佛Phật 譬thí 如như 法Pháp 佛Phật 所sở 作tác 依y 佛Phật 者giả 前tiền 以dĩ 依y 佛Phật 為vi 所sở 譬thí 此thử 轉chuyển 為vi 能năng 譬thí 光quang 明minh 照chiếu 耀diệu 。 即tức 盧lô 舍xá 那na 翻phiên 光quang 明minh 徧biến 照chiếu 義nghĩa 當đương 報báo 佛Phật 以dĩ 譬thí 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 趣thú 有hữu 能năng 照chiếu 妄vọng 滅diệt 惑hoặc 之chi 用dụng 而nhi 曰viết 彼bỉ 於ư 法pháp 相tướng 者giả 謂vị 凡phàm 彼bỉ 眾chúng 生sanh 於ư 諸chư 法pháp 相tướng 。 起khởi 性tánh 非phi 性tánh 有hữu 無vô 惡ác 見kiến 妄vọng 想tưởng 則tắc 照chiếu 令linh 除trừ 滅diệt 故cố 當đương 所sở 譬thí 智trí 用dụng 也dã (# 一nhất )# 。

大đại 慧tuệ 法pháp 依y 佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 。 法pháp 入nhập 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 自tự 心tâm 現hiện 習tập 氣khí 因nhân 相tương 續tục 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 計kế 著trước 因nhân 種chủng 種chủng 不bất 實thật 如như 幻huyễn 種chủng 種chủng 計kế 著trước 不bất 可khả 得đắc 復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 計kế 著trước 緣duyên 起khởi 自tự 性tánh 生sanh 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 相tướng 大đại 慧tuệ 如như 工công 幻huyễn 師sư 依y 艸thảo 木mộc 瓦ngõa 石thạch 作tác 種chủng 種chủng 幻huyễn 起khởi 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 若nhược 干can 形hình 色sắc 。 起khởi 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 彼bỉ 諸chư 妄vọng 想tưởng 亦diệc 無vô 真chân 實thật 。 如như 是thị 大đại 慧tuệ 依y 緣duyên 起khởi 自tự 性tánh 起khởi 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 心tâm 種chủng 種chủng 相tương/tướng 行hành 事sự 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 計kế 著trước 習tập 氣khí 妄vọng 想tưởng 是thị 為vi 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 相tướng 生sanh 大đại 慧tuệ 是thị 名danh 依y 佛Phật 說thuyết 法pháp 。

二nhị 依y 譬thí 示thị 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 不bất 由do 說thuyết 法Pháp 何hà 以dĩ 淨tịnh 除trừ 現hiện 流lưu 煩phiền 惱não 所sở 以dĩ 成thành 上thượng 義nghĩa 也dã 言ngôn 法pháp 依y 佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 。 法pháp 者giả 謂vị 依y 體thể 起khởi 用dụng 即tức 法Pháp 身thân 所sở 作tác 依y 佛Phật 或hoặc 本bổn 作tác 報báo 佛Phật 一nhất 也dã 其kỳ 所sở 說thuyết 法Pháp 。 凡phàm 諸chư 大đại 教giáo 皆giai 是thị 今kim 姑cô 言ngôn 一nhất 端đoan 謂vị 入nhập 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 者giả 於ư 是thị 有hữu 事sự 理lý 觀quán 門môn 之chi 異dị 如như 上thượng 約ước 三tam 諦đế 示thị 者giả 理lý 門môn 也dã 又hựu 約ước 相tương/tướng 奪đoạt 諸chư 者giả 觀quán 門môn 也dã 今kim 別biệt 約ước 事sự 門môn 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 本bổn 非phi 今kim 散tán 以dĩ 情tình 迷mê 理lý 見kiến 自tự 共cộng 相tương 此thử 自tự 共cộng 相tương 即tức 是thị 自tự 心tâm 。 習tập 氣khí 因nhân 以dĩ 惑hoặc 為vi 因nhân 也dã 又hựu 言ngôn 相tương 續tục 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 計kế 著trước 因nhân 則tắc 業nghiệp 為vi 因nhân 也dã 故cố 有hữu 種chủng 種chủng 。 不bất 實thật 如như 幻huyễn 即tức 報báo 法pháp 為vi 果quả 也dã 又hựu 曰viết 種chủng 種chủng 計kế 著trước 則tắc 總tổng 結kết 幻huyễn 妄vọng 故cố 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 言ngôn 不bất 可khả 得đắc 則tắc 觀quán 義nghĩa 也dã 由do 觀quán 故cố 達đạt 理lý 即tức 三tam 義nghĩa 宛uyển 足túc 若nhược 直trực 三tam 道đạo 未vị 足túc 以dĩ 異dị 餘dư 乘thừa 今kim 云vân 種chủng 種chủng 則tắc 兼kiêm 界giới 內nội 外ngoại 三tam 道đạo 若nhược 約ước 圓viên 論luận 亦diệc 即tức 三tam 德đức 是thị 為vi 大đại 教giáo 說thuyết 法Pháp 之chi 相tướng 葢# 文văn 略lược 爾nhĩ 又hựu 亦diệc 不bất 出xuất 二nhị 種chủng 自tự 性tánh 則tắc 曰viết 計kế 著trước 緣duyên 起khởi 自tự 性tánh 等đẳng 譬thí 之chi 如như 工công 幻huyễn 師sư 則tắc 無vô 始thỉ 惑hoặc 心tâm 之chi 譬thí 也dã 依y 艸thảo 木mộc 瓦ngõa 石thạch 作tác 種chủng 種chủng 幻huyễn 則tắc 緣duyên 起khởi 自tự 性tánh 之chi 譬thí 也dã 起khởi 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 若nhược 干can 形hình 色sắc 。 則tắc 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 之chi 譬thí 也dã 又hựu 曰viết 起khởi 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 者giả 依y 譬thí 則tắc 還hoàn 合hợp 見kiến 者giả 起khởi 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 照chiếu 後hậu 文văn 則tắc 又hựu 依y 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 起khởi 種chủng 種chủng 心tâm 行hành 。 等đẳng 故cố 曰viết 彼bỉ 諸chư 妄vọng 想tưởng 亦diệc 無vô 真chân 實thật 。 是thị 不bất 唯duy 能năng 起khởi 如như 幻huyễn 而nhi 所sở 起khởi 亦diệc 幻huyễn 如như 是thị 大đại 慧tuệ 下hạ 合hợp 也dã 如như 前tiền 帖# 釋thích 亦diệc 應ưng 可khả 見kiến 而nhi 言ngôn 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 心tâm 種chủng 種chủng 相tương/tướng 行hành 事sự 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 者giả 正chánh 言ngôn 有hữu 心tâm 則tắc 有hữu 相tương/tướng 有hữu 想tưởng 則tắc 有hữu 行hành 有hữu 行hành 則tắc 有hữu 事sự 各các 有hữu 種chủng 種chủng 。 莫mạc 非phi 妄vọng 想tưởng 即tức 前tiền 三tam 道đạo 等đẳng 相tương/tướng 開khai 合hợp 異dị 爾nhĩ 還hoàn 復phục 結kết 上thượng 事sự 行hành 等đẳng 依y 習tập 氣khí 妄vọng 想tưởng 生sanh 故cố 曰viết 是thị 為vi 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 相tướng 生sanh (# 二nhị )# 。

大đại 慧tuệ 法pháp 佛Phật 者giả 離ly 心tâm 自tự 性tánh 相tướng 自tự 覺giác 聖thánh 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 建kiến 立lập 施thi 作tác 大đại 慧tuệ 化hóa 佛Phật 者giả 說thuyết 施thí 戒giới 忍nhẫn 精tinh 進tấn 。 禪thiền 定định 及cập 心tâm 智trí 慧tuệ 離ly 陰ấm 界giới 入nhập 解giải 脫thoát 識thức 相tương/tướng 分phân 別biệt 觀quán 察sát 。 建kiến 立lập 超siêu 外ngoại 道đạo 見kiến 無vô 色sắc 見kiến 大đại 慧tuệ 又hựu 法pháp 佛Phật 者giả 離ly 攀phàn 緣duyên 攀phàn 緣duyên 離ly 一nhất 切thiết 所sở 作tác 。 根căn 量lượng 相tương/tướng 滅diệt 非phi 諸chư 凡phàm 夫phu 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 外ngoại 道đạo 計kế 著trước 我ngã 相tương/tướng 所sở 著trước 境cảnh 界giới 自tự 覺giác 聖thánh 究cứu 竟cánh 差sai 別biệt 相tương/tướng 建kiến 立lập 是thị 故cố 大đại 慧tuệ 自tự 覺giác 聖thánh 究cứu 竟cánh 差sai 別biệt 相tương 當đương 勤cần 修tu 學học 自tự 心tâm 現hiện 見kiến 。 應ưng 當đương 除trừ 滅diệt 。

法pháp 佛Phật 雖tuy 不bất 言ngôn 說thuyết 然nhiên 言ngôn 離ly 心tâm 自tự 性tánh 相tướng 即tức 其kỳ 說thuyết 法Pháp 可khả 知tri 究cứu 竟cánh 法Pháp 身thân 何hà 所sở 不bất 離ly 而nhi 特đặc 言ngôn 心tâm 者giả 以dĩ 心tâm 為vi 諸chư 法pháp 之chi 本bổn 。 心tâm 若nhược 不bất 亡vong 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 生sanh 今kim 言ngôn 離ly 相tương/tướng 則tắc 心tâm 相tương/tướng 亦diệc 無vô 諸chư 法pháp 。 寂tịch 滅diệt 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 者giả 法Pháp 身thân 之chi 謂vị 也dã 又hựu 心tâm 為vi 能năng 緣duyên 能năng 心tâm 有hữu 所sở 待đãi 對đối 不bất 忘vong 思tư 議nghị 豈khởi 絕tuyệt 若nhược 離ly 心tâm 相tương/tướng 則tắc 唯duy 一nhất 真chân 智trí 更cánh 無vô 彼bỉ 此thử 迭điệt 相tương 見kiến 者giả 即tức 真chân 法Pháp 身thân 在tại 焉yên 故cố 經kinh 以dĩ 離ly 心tâm 自tự 性tánh 相tướng 為vi 法pháp 佛Phật 而nhi 佛Phật 亦diệc 離ly 相tương/tướng 然nhiên 則tắc 名danh 相tướng 何hà 自tự 而nhi 立lập 故cố 曰viết 自tự 覺giác 聖thánh 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 建kiến 立lập 施thi 作tác 所sở 謂vị 強cường/cưỡng 指chỉ 法pháp 性tánh 為vi 身thân 是thị 也dã 斯tư 乃nãi 無vô 名danh 之chi 名danh 。 非phi 相tướng 之chi 相tướng 不bất 佛Phật 之chi 佛Phật 無vô 說thuyết 之chi 說thuyết 也dã 抑ức 若nhược 法Pháp 身thân 冥minh 資tư 一nhất 切thiết 則tắc 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 觸xúc 對đối 背bối/bội 向hướng 無vô 非phi 說thuyết 者giả 非phi 不bất 說thuyết 法Pháp 非phi 所sở 聞văn 爾nhĩ 而nhi 介giới 於ư 報báo 化hóa 兩lưỡng 間gian 者giả 文văn 便tiện 也dã 又hựu 為vi 關quan 前tiền 報báo 身thân 之chi 源nguyên 起khởi 後hậu 應ứng 化hóa 之chi 本bổn 故cố 也dã 化hóa 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 即tức 應ưng 佛Phật 也dã 凡phàm 諸chư 共cộng 乘thừa 小tiểu 教giáo 皆giai 是thị 今kim 從tùng 勝thắng 說thuyết 則tắc 通thông 乘thừa 也dã 說thuyết 六Lục 度Độ 則tắc 菩Bồ 薩Tát 法pháp 說thuyết 離ly 陰ấm 界giới 入nhập 解giải 脫thoát 識thức 相tương/tướng 分phân 別biệt 則tắc 二Nhị 乘Thừa 法pháp 觀quán 察sát 建kiến 立lập 。 即tức 後hậu 文văn 二nhị 種chủng 覺giác 義nghĩa 則tắc 菩Bồ 薩Tát 自tự 他tha 法pháp 也dã 超siêu 外ngoại 道đạo 見kiến 無vô 色sắc 見kiến 者giả 謂vị 離ly 斷đoạn 常thường 及cập 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 也dã 又hựu 法pháp 佛Phật 者giả 重trọng/trùng 示thị 所sở 離ly 前tiền 言ngôn 離ly 心tâm 約ước 自tự 體thể 離ly 也dã 今kim 復phục 示thị 離ly 約ước 所sở 離ly 離ly 也dã 則tắc 曰viết 離ly 攀phàn 緣duyên 者giả 異dị 凡phàm 夫phu 以dĩ 一nhất 離ly 字tự 貫quán 下hạ 亦diệc 離ly 攀phàn 緣duyên 離ly 者giả 異dị 二Nhị 乘Thừa 於ư 前tiền 塵trần 遠viễn 離ly 故cố 也dã 一nhất 切thiết 所sở 作tác 。 根căn 量lượng 相tương/tướng 滅diệt 則tắc 異dị 外ngoại 道đạo 所sở 計kế 作tác 者giả 根căn 量lượng 故cố 曰viết 非phi 諸chư 凡phàm 夫phu 。 乃nãi 至chí 我ngã 相tương/tướng 所sở 著trước 境cảnh 界giới 所sở 離ly 既ký 極cực 則tắc 唯duy 自tự 覺giác 聖thánh 所sở 證chứng 境cảnh 界giới 而nhi 已dĩ 矣hĩ 而nhi 言ngôn 究cứu 竟cánh 差sai 別biệt 相tương/tướng 者giả 謂vị 迷mê 悟ngộ 之chi 極cực 極cực 於ư 佛Phật 果Quả 證chứng 自tự 覺giác 聖thánh 故cố 曰viết 究cứu 竟cánh 亦diệc 即tức 般Bát 若Nhã 以dĩ 無vô 為vi 法Pháp 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 則tắc 無vô 差sai 之chi 差sai 故cố 曰viết 究cứu 竟cánh 抑ức 若nhược 異dị 則tắc 究cứu 竟cánh 異dị 異dị 外ngoại 無vô 同đồng 同đồng 則tắc 究cứu 竟cánh 同đồng 同đồng 外ngoại 無vô 異dị 唯duy 同đồng 唯duy 異dị 無vô 同đồng 無vô 異dị 。 是thị 為vi 究cứu 竟cánh 。 如như 是thị 之chi 法Pháp 。 契khế 證chứng 乃nãi 知tri 於ư 是thị 結kết 勸khuyến 而nhi 有hữu 兩lưỡng 番phiên 初sơ 番phiên 結kết 當đương 文văn 次thứ 句cú 結kết 上thượng 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 義nghĩa 故cố 曰viết 應ưng 當đương 除trừ 滅diệt 。 也dã (# 三tam )# 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 章chương 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 有hữu 二nhị 種chủng 。 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 通thông 分phân 別biệt 相tương 謂vị 得đắc 自tự 覺giác 聖thánh 差sai 別biệt 相tương 及cập 性tánh 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 計kế 著trước 相tương/tướng 云vân 何hà 得đắc 自tự 覺giác 聖thánh 差sai 別biệt 相tương/tướng 聲Thanh 聞Văn 謂vị 無vô 常thường 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 境cảnh 界giới 真Chân 諦Đế 離ly 欲dục 寂tịch 滅diệt 。 息tức 陰ấm 界giới 入nhập 自tự 共cộng 相tương 外ngoại 不bất 壞hoại 相tương/tướng 如như 實thật 知tri 心tâm 得đắc 寂tịch 止chỉ 心tâm 寂tịch 止chỉ 已dĩ 禪thiền 定định 解giải 脫thoát 。 三tam 昧muội 道Đạo 果Quả 正chánh 受thọ 解giải 脫thoát 不bất 離ly 習tập 氣khí 不bất 思tư 議nghị 變biến 易dị 死tử 。 得đắc 自tự 覺giác 聖thánh 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 聲Thanh 聞Văn 是thị 名danh 得đắc 自tự 覺giác 聖thánh 差sai 別biệt 相tương/tướng 聲Thanh 聞Văn 大đại 慧tuệ 得đắc 自tự 覺giác 聖thánh 差sai 別biệt 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 非phi 滅diệt 門môn 樂nhạo/nhạc/lạc 正chánh 受thọ 樂lạc 顧cố 憫mẫn 眾chúng 生sanh 及cập 本bổn 願nguyện 不bất 作tác 證chứng 大đại 慧tuệ 是thị 名danh 聲Thanh 聞Văn 。 得đắc 自tự 覺giác 聖thánh 差sai 別biệt 相tương/tướng 樂nhạo/nhạc/lạc 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 彼bỉ 得đắc 自tự 覺giác 聖thánh 差sai 別biệt 相tương/tướng 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 應ưng 修tu 學học 。 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 性tánh 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 計kế 著trước 相tương/tướng 聲Thanh 聞Văn 所sở 謂vị 大đại 種chủng 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 堅kiên 溼thấp 煖noãn 動động 非phi 作tác 生sanh 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 先tiên 勝thắng 善thiện 說thuyết 見kiến 已dĩ 於ư 彼bỉ 起khởi 自tự 性tánh 妄vọng 想tưởng 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 彼bỉ 應ưng 知tri 應ưng 捨xả 隨tùy 入nhập 法pháp 無vô 我ngã 相tướng 。 滅diệt 人nhân 無vô 我ngã 相tương 見kiến 漸tiệm 次thứ 諸chư 地địa 相tương 續tục 建kiến 立lập 是thị 名danh 諸chư 聲Thanh 聞Văn 性tánh 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 計kế 著trước 相tương/tướng 。

凡phàm 內nội 有hữu 所sở 證chứng 無vô 問vấn 大đại 小tiểu 因nhân 果quả 之chi 別biệt 皆giai 可khả 以dĩ 為vi 覺giác 為vi 聖thánh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 一nhất 也dã 向hướng 勉miễn 菩Bồ 薩Tát 修tu 學học 。 是thị 相tương/tướng 既ký 有hữu 大đại 小tiểu 故cố 別biệt 出xuất 聲Thanh 聞Văn 所sở 得đắc 。 意ý 令linh 菩Bồ 薩Tát 知tri 所sở 擇trạch 焉yên 標tiêu 文văn 言ngôn 二nhị 種chủng 聲Thanh 聞Văn 者giả 謂vị 得đắc 自tự 覺giác 聖thánh 差sai 別biệt 相tương/tướng 則tắc 依y 理lý 證chứng 入nhập 也dã 及cập 性tánh 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 計kế 著trước 相tương/tướng 則tắc 執chấp 教giáo 起khởi 見kiến 也dã 雖tuy 同đồng 聲Thanh 聞Văn 得đắc 失thất 永vĩnh 異dị 釋thích 中trung 言ngôn 無vô 常thường 苦khổ 空không 。 等đẳng 即tức 所sở 修tu 生sanh 滅diệt 觀quán 門môn 所sở 趣thú 諦đế 理lý 也dã 義nghĩa 如như 常thường 釋thích 息tức 陰ấm 界giới 入nhập 自tự 共cộng 相tương 者giả 息tức 謂vị 息tức 滅diệt 亦diệc 可khả 作tác 析tích 自tự 共cộng 相tương 即tức 所sở 觀quán 陰ấm 等đẳng 有hữu 惣# 別biệt 相tướng 皆giai 得đắc 以dĩ 推thôi 析tích 則tắc 歸quy 於ư 空không 而nhi 已dĩ 外ngoại 不bất 壞hoại 相tương/tướng 如như 實thật 知tri 者giả 。 外ngoại 謂vị 彼bỉ 外ngoại 亦diệc 異dị 也dã 以dĩ 彼bỉ 不bất 知tri 大đại 教giáo 不bất 壞hoại 於ư 身thân 。 而nhi 隨tùy 一nhất 相tướng 。 是thị 如như 實thật 知tri 故cố 。 外ngoại 之chi 也dã 必tất 得đắc 寂tịch 滅diệt 而nhi 後hậu 能năng 止chỉ 止chỉ 於ư 寂tịch 靜tĩnh 解giải 脫thoát 。 故cố 曰viết 禪thiền 定định 解giải 脫thoát 。 三tam 昧muội 言ngôn 所sở 得đắc 定định 即tức 解giải 脫thoát 之chi 三tam 昧muội 所sở 得đắc 道Đạo 果quả 即tức 正chánh 受thọ 之chi 解giải 脫thoát 二nhị 者giả 同đồng 出xuất 異dị 名danh 意ý 顯hiển 相tương/tướng 有hữu 故cố 互hỗ 言ngôn 之chi 然nhiên 於ư 煩phiền 惱não 生sanh 死tử 。 則tắc 有hữu 所sở 未vị 盡tận 故cố 曰viết 不bất 離ly 習tập 氣khí 等đẳng 此thử 本bổn 別biệt 惑hoặc 覆phú 相tương/tướng 云vân 習tập 而nhi 猶do 有hữu 界giới 外ngoại 法pháp 性tánh 界giới 報báo 故cố 未vị 離ly 不bất 思tư 議nghị 變biến 易dị 死tử 。 得đắc 自tự 覺giác 聖thánh 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 者giả 惟duy 得đắc 是thị 證chứng 故cố 斯tư 結kết 是thị 名danh 則tắc 不bất 為vi 煩phiền 重trọng/trùng 也dã 此thử 下hạ 兼kiêm 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 得đắc 是thị 證chứng 而nhi 不bất 住trụ 著trước 故cố 曰viết 非phi 滅diệt 門môn 樂nhạo/nhạc/lạc (# 去khứ 聲thanh )# 正chánh 受thọ 樂lạc 則tắc 不bất 同đồng 於ư 聲Thanh 聞Văn 住trụ 滅diệt 門môn 樂nhạo/nhạc/lạc 正chánh 受thọ 樂lạc 也dã 顧cố 憫mẫn 眾chúng 生sanh 者giả 顧cố 猶do 顧cố 復phục 之chi 顧cố 謂vị 以dĩ 悲bi 願nguyện 度độ 生sanh 兼kiêm 彼bỉ 本bổn 願nguyện 不bất 取thủ 滅diệt 證chứng 也dã 大đại 慧tuệ 是thị 名danh 下hạ 重trọng/trùng 結kết 指chỉ 聲Thanh 聞Văn 所sở 得đắc 。 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương/tướng 非phi 菩Bồ 薩Tát 所sở 修tu 。 向hướng 言ngôn 知tri 所sở 擇trạch 者giả 是thị 矣hĩ 云vân 何hà 性tánh 妄vọng 想tưởng 等đẳng 謂vị 彼bỉ 聲Thanh 聞Văn 以dĩ 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 計kế 著trước 見kiến 四tứ 大đại 種chủng 色sắc 性tánh 自tự 然nhiên 非phi 造tạo 作tác 生sanh 故cố 以dĩ 性tánh 言ngôn 之chi 仍nhưng 見kiến 陰ấm 界giới 入nhập 自tự 共cộng 相tương 是thị 佛Phật 先tiên 勝thắng 善thiện 說thuyết 不bất 能năng 了liễu 無vô 自tự 性tánh 而nhi 依y 言ngôn 起khởi 見kiến 故cố 曰viết 於ư 彼bỉ 起khởi 自tự 性tánh 妄vọng 想tưởng 此thử 固cố 菩Bồ 薩Tát 所sở 當đương 知tri 而nhi 捨xả 之chi 則tắc 又hựu 異dị 乎hồ 證chứng 而nhi 不bất 住trụ 隨tùy 入nhập 法pháp 無vô 我ngã 相tướng 。 約ước 自tự 分phần/phân 言ngôn 也dã 滅diệt 彼bỉ 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 無vô 我ngã 相tương 見kiến 則tắc 以dĩ 見kiến 言ngôn 之chi 漸tiệm 次thứ 諸chư 地địa 相tương 續tục 建kiến 立lập 者giả 即tức 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 不bất 墮đọa 彼bỉ 見kiến 隨tùy 位vị 證chứng 入nhập 也dã 餘dư 結kết 名danh 可khả 知tri 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 一nhất 章chương 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 常thường 不bất 思tư 議nghị 自tự 覺giác 聖thánh 趣thú 境cảnh 界giới 及cập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 境cảnh 界giới 世Thế 尊Tôn 非phi 諸chư 外ngoại 道đạo 所sở 說thuyết 。 常thường 不bất 思tư 議nghị 因nhân 緣duyên 耶da 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 非phi 諸chư 外ngoại 道đạo 因nhân 緣duyên 得đắc 常thường 不bất 思tư 議nghị 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 外ngoại 道đạo 常thường 不bất 思tư 議nghị 不bất 因nhân 自tự 相tương/tướng 成thành 若nhược 常thường 不bất 思tư 議nghị 不bất 因nhân 自tự 相tương/tướng 成thành 者giả 何hà 因nhân 顯hiển 現hiện 常thường 不bất 思tư 議nghị 復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 不bất 思tư 議nghị 若nhược 因nhân 自tự 相tương/tướng 成thành 者giả 彼bỉ 則tắc 應ưng 常thường 由do 作tác 者giả 因nhân 相tương/tướng 故cố 常thường 不bất 思tư 議nghị 不bất 成thành 大đại 慧tuệ 我ngã 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 常thường 不bất 思tư 議nghị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 因nhân 相tương/tướng 成thành 離ly 性tánh 非phi 性tánh 得đắc 自tự 覺giác 相tương/tướng 故cố 有hữu 相tương/tướng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 因nhân 故cố 有hữu 因nhân 離ly 性tánh 非phi 性tánh 故cố 譬thí 如như 無vô 作tác 虗hư 空không 涅Niết 槃Bàn 滅diệt 盡tận 故cố 常thường 如như 是thị 大đại 慧tuệ 不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 常thường 不bất 得đắc 議nghị 論luận 如như 是thị 大đại 慧tuệ 此thử 常thường 不bất 思tư 議nghị 諸chư 如Như 來Lai 自tự 覺giác 。 聖thánh 智trí 所sở 得đắc 如như 是thị 故cố 常thường 不bất 思tư 議nghị 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 所sở 得đắc 。 應ưng 當đương 修tu 學học 。

此thử 經Kinh 率suất 多đa 簡giản 異dị 邪tà 宗tông 外ngoại 計kế 惟duy 恐khủng 學học 者giả 濫lạm 真chân 墮đọa 妄vọng 故cố 假giả 大đại 慧tuệ 請thỉnh 決quyết 所sở 疑nghi 。 有hữu 以dĩ 見kiến 聖thánh 人nhân 憂ưu 世thế 之chi 心tâm 至chí 矣hĩ 問vấn 又hựu 先tiên 述thuật 常thường 不bất 思tư 議nghị 是thị 二nhị 種chủng 境cảnh 界giới 一nhất 則tắc 所sở 趣thú 從tùng 果quả 言ngôn 之chi 一nhất 則tắc 能năng 照chiếu 從tùng 因nhân 言ngôn 之chi 雖tuy 能năng 所sở 不bất 同đồng 皆giai 境cảnh 界giới 也dã 亦diệc 由do 境cảnh 智trí 冥minh 契khế 此thử 常thường 不bất 思tư 議nghị 所sở 以dĩ 成thành 就tựu 德đức 相tương/tướng 具cụ 足túc 眾chúng 玅# 非phi 彼bỉ 外ngoại 道đạo 有hữu 名danh 無vô 實thật 。 先tiên 述thuật 此thử 者giả 為vi 下hạ 因nhân 相tương/tướng 張trương 本bổn 而nhi 言ngôn 非phi 諸chư 外ngoại 道đạo 常thường 不bất 思tư 議nghị 因nhân 緣duyên 邪tà 者giả 以dĩ 彼bỉ 例lệ 此thử 為vi 疑nghi 也dã 答đáp 中trung 先tiên 拂phất 所sở 問vấn 次thứ 徵trưng 釋thích 斥xích 其kỳ 無vô 因nhân 則tắc 曰viết 不bất 因nhân 自tự 相tương/tướng 成thành 謂vị 彼bỉ 果quả 雖tuy 計kế 常thường 而nhi 非phi 因nhân 自tự 覺giác 相tương/tướng 所sở 成thành 則tắc 因nhân 果quả 皆giai 非phi 於ư 是thị 對đối 果quả 進tiến 退thoái 斥xích 之chi 若nhược 退thoái 言ngôn 無vô 自tự 相tương/tướng 因nhân 則tắc 無vô 常thường 果quả 故cố 曰viết 何hà 因nhân 顯hiển 現hiện 常thường 不bất 思tư 議nghị 即tức 知tri 彼bỉ 計kế 果quả 常thường 非phi 也dã 若nhược 進tiến 言ngôn 有hữu 自tự 相tương/tướng 因nhân 彼bỉ 則tắc 應ưng 常thường 固cố 不bất 得đắc 而nhi 奪đoạt 也dã 而nhi 彼bỉ 邪tà 計kế 以dĩ 作tác 者giả 為vi 因nhân 相tương/tướng 作tác 則tắc 不bất 常thường 豈khởi 成thành 常thường 德đức 即tức 彼bỉ 因nhân 相tương/tướng 非phi 也dã 安an 得đắc 以dĩ 彼bỉ 之chi 常thường 同đồng 今kim 之chi 常thường 我ngã 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 常thường 下hạ 顯hiển 正chánh 結kết 異dị 言ngôn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 因nhân 相tương/tướng 成thành 離ly 性tánh 非phi 性tánh 者giả 謂vị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 則tắc 中trung 道đạo 一nhất 實thật 相tướng 理lý 以dĩ 是thị 為vi 因nhân 則tắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 之chi 因nhân 以dĩ 是thị 為vi 相tương/tướng 則tắc 自tự 覺giác 聖thánh 趣thú 之chi 相tướng 以dĩ 離ly 性tánh 則tắc 非phi 有hữu 離ly 非phi 性tánh 則tắc 非phi 無vô 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 中trung 故cố 常thường 常thường 故cố 玅# 玅# 故cố 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 此thử 所sở 以dĩ 為vi 常thường 不bất 思tư 議nghị 因nhân 相tương/tướng 為vi 對đối 異dị 彼bỉ 外ngoại 道đạo 無vô 自tự 相tương/tướng 因nhân 故cố 復phục 言ngôn 有hữu 因nhân 有hữu 相tương/tướng 其kỳ 實thật 此thử 有hữu 非phi 有hữu 無vô 之chi 有hữu 則tắc 又hựu 曰viết 離ly 性tánh 非phi 性tánh 故cố 是thị 亦diệc 結kết 成thành 上thượng 文văn 也dã 譬thí 如như 無vô 作tác 虗hư 空không 者giả 正chánh 言ngôn 虗hư 空không 以dĩ 無vô 作tác 故cố 常thường 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 滅diệt 盡tận 故cố 常thường 如như 曰viết 因nhân 滅diệt 是thị 色sắc 獲hoạch 得đắc 常thường 色sắc 故cố 以dĩ 虗hư 空không 譬thí 之chi 由do 是thị 結kết 勸khuyến 則tắc 曰viết 如như 是thị 大đại 慧tuệ 等đẳng 此thử 雖tuy 性tánh 常thường 若nhược 不bất 修tu 學học 。 何hà 由do 契khế 證chứng 餘dư 皆giai 例lệ 此thử 故cố 知tri 台thai 宗tông 修tu 性tánh 之chi 說thuyết 其kỳ 有hữu 旨chỉ 哉tai 豈khởi 同đồng 上thượng 慢mạn 未vị 嘗thường 發phát 足túc 便tiện 以dĩ 為vi 至chí 邪tà 聞văn 此thử 言ngôn 者giả 足túc 為vi 明minh 誡giới (# 一nhất )# 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 外ngoại 道đạo 常thường 不bất 思tư 議nghị 無vô 常thường 性tánh 異dị 相tướng 因nhân 故cố 非phi 自tự 作tác 因nhân 相tương/tướng 力lực 故cố 常thường 復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 諸chư 外ngoại 道đạo 常thường 不bất 思tư 議nghị 於ư 所sở 作tác 性tánh 非phi 性tánh 無vô 常thường 見kiến 已dĩ 思tư 量lượng 計kế 常thường 大đại 慧tuệ 我ngã 亦diệc 以dĩ 如như 是thị 。 因nhân 緣duyên 所sở 作tác 者giả 性tánh 非phi 性tánh 無vô 常thường 見kiến 已dĩ 自tự 覺giác 聖thánh 境cảnh 界giới 說thuyết 彼bỉ 常thường 無vô 因nhân 大đại 慧tuệ 若nhược 復phục 諸chư 外ngoại 道đạo 因nhân 相tương/tướng 成thành 常thường 不bất 思tư 議nghị 因nhân 自tự 相tương/tướng 性tánh 非phi 性tánh 同đồng 於ư 兔thố 角giác 此thử 常thường 不bất 思tư 議nghị 但đãn 言ngôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 諸chư 外ngoại 道đạo 輩bối 。 有hữu 如như 是thị 過quá 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 謂vị 但đãn 言ngôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 同đồng 於ư 兔thố 角giác 自tự 因nhân 相tương/tướng 非phi 分phần/phân 大đại 慧tuệ 我ngã 常thường 不bất 思tư 議nghị 因nhân 自tự 覺giác 得đắc 相tương/tướng 故cố 離ly 所sở 作tác 性tánh 非phi 性tánh 故cố 常thường 非phi 外ngoại 性tánh 非phi 性tánh 無vô 常thường 思tư 量lượng 計kế 常thường 大đại 慧tuệ 若nhược 復phục 外ngoại 性tánh 非phi 性tánh 無vô 常thường 思tư 量lượng 計kế 常thường 不bất 思tư 議nghị 常thường 而nhi 彼bỉ 不bất 知tri 。 常thường 不bất 思tư 議nghị 自tự 因nhân 之chi 相tướng 去khứ 得đắc 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 境cảnh 界giới 相tương 遠viễn 彼bỉ 不bất 應ưng 說thuyết 。

次thứ 斥xích 無vô 常thường 性tánh 所sở 以dĩ 難nạn/nan 其kỳ 無vô 果quả 以dĩ 其kỳ 非phi 因nhân 故cố 故cố 復phục 對đối 因nhân 反phản 覆phúc 斥xích 之chi 言ngôn 異dị 相tướng 因nhân 者giả 非phi 上thượng 自tự 因nhân 之chi 相tướng 則tắc 非phi 自tự 作tác 因nhân 相tương/tướng 力lực 所sở 成thành 之chi 常thường 故cố 不bất 能năng 顯hiển 常thường 性tánh 之chi 果quả 抑ức 若nhược 非phi 自tự 作tác 因nhân 則tắc 必tất 於ư 所sở 作tác 性tánh 非phi 性tánh 處xứ 見kiến 為vi 無vô 常thường 而nhi 反phản 思tư 量lượng 計kế 常thường 所sở 謂vị 計kế 作tác 者giả 為vi 常thường 是thị 也dã 又hựu 曰viết 我ngã 亦diệc 以dĩ 如như 是thị 。 因nhân 緣duyên 者giả 謂vị 如Như 來Lai 亦diệc 見kiến 彼bỉ 性tánh 無vô 常thường 而nhi 修tu 於ư 常thường 顯hiển 自tự 覺giác 聖thánh 境cảnh 界giới 而nhi 後hậu 乃nãi 知tri 彼bỉ 無vô 常thường 性tánh 故cố 說thuyết 彼bỉ 常thường 無vô 因nhân 非phi 同đồng 妄vọng 計kế 之chi 常thường 也dã 又hựu 若nhược 以dĩ 外ngoại 道đạo 因nhân 相tương/tướng 成thành 常thường 不bất 思tư 議nghị 者giả 。 而nhi 彼bỉ 因nhân 自tự 相tương/tướng 性tánh 非phi 實thật 性tánh 則tắc 同đồng 於ư 兔thố 角giác 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 已dĩ 諸chư 外ngoại 道đạo 輩bối 。 下hạ 總tổng 結kết 過quá 顯hiển 德đức 其kỳ 略lược 有hữu 四tứ 謂vị 但đãn 言ngôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 一nhất 也dã 自tự 因nhân 相tương/tướng 非phi 分phần/phân 二nhị 也dã 非phi 自tự 覺giác 得đắc 相tương/tướng 三tam 也dã 思tư 量lượng 計kế 常thường 四tứ 也dã 故cố 曰viết 有hữu 如như 是thị 過quá 。 反phản 過quá 成thành 德đức 其kỳ 義nghĩa 可khả 知tri 但đãn 文văn 相tương 從tùng 略lược 故cố 二nhị 則tắc 結kết 過quá 二nhị 則tắc 顯hiển 德đức 如như 文văn 云vân 云vân 若nhược 復phục 外ngoại 性tánh 非phi 性tánh 無vô 常thường 下hạ 復phục 總tổng 結kết 斥xích 亦diệc 具cụ 四tứ 義nghĩa 初sơ 斥xích 思tư 量lượng 計kế 常thường 一nhất 也dã 繼kế 言ngôn 不bất 思tư 議nghị 常thường 亦diệc 從tùng 彼bỉ 所sở 計kế 云vân 尒# (# 或hoặc 疑nghi 脫thoát 非phi 字tự )# 而nhi 彼bỉ 不bất 知tri 。 常thường 不bất 思tư 議nghị 自tự 因nhân 之chi 相tướng 二nhị 也dã 及cập 去khứ 得đắc 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 境cảnh 界giới 相tương 遠viễn 言ngôn 其kỳ 去khứ 佛Phật 所sở 得đắc 遠viễn 矣hĩ 三tam 也dã 彼bỉ 不bất 應ưng 說thuyết 斥xích 其kỳ 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 四tứ 也dã 隨tùy 便tiện 不bất 次thứ 詳tường 之chi 可khả 知tri (# 二nhị )# 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 二nhị 章chương 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 諸chư 聲Thanh 聞Văn 畏úy 生sanh 死tử 妄vọng 想tưởng 。 苦khổ 而nhi 求cầu 涅Niết 槃Bàn 不bất 知tri 生sanh 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 差sai 別biệt 一nhất 切thiết 性tánh 妄vọng 想tưởng 非phi 性tánh 未vị 來lai 諸chư 根căn 境cảnh 界giới 。 休hưu 息tức 作tác 涅Niết 槃Bàn 想tưởng 非phi 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 趣thú 藏tạng 識thức 轉chuyển 是thị 故cố 凡phàm 愚ngu 說thuyết 有hữu 三tam 乘thừa 。 說thuyết 心tâm 量lượng 趣thú 無vô 所sở 有hữu 是thị 故cố 大đại 慧tuệ 彼bỉ 不bất 知tri 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 諸chư 如Như 來Lai 。 自tự 心tâm 現hiện 境cảnh 界giới 計kế 著trước 外ngoại 心tâm 現hiện 境cảnh 界giới 生sanh 死tử 輪luân 常thường 轉chuyển 。

涅Niết 槃Bàn 生sanh 死tử 。 本bổn 無vô 定định 法pháp 故cố 無vô 異dị 不bất 異dị 相tướng 而nhi 聲Thanh 聞Văn 惑hoặc 以dĩ 為vi 異dị 則tắc 曰viết 諸chư 聲Thanh 聞Văn 畏úy 生sanh 死tử 等đẳng 以dĩ 畏úy 生sanh 死tử 故cố 。 亟# 欲dục 出xuất 離ly 而nhi 求cầu 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 趣thú 寂tịch 滅diệt 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 不bất 知tri 生sanh 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 凡phàm 差sai 別biệt 一nhất 切thiết 性tánh 悉tất 是thị 妄vọng 想tưởng 曾tằng 無vô 實thật 性tánh 故cố 曰viết 非phi 性tánh 抑ức 不bất 知tri 所sở 謂vị 憎tăng 與dữ 愛ái 者giả 正chánh 是thị 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 而nhi 以dĩ 愛ái 求cầu 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 憎tăng 惡ác 生sanh 死tử 故cố 終chung 非phi 解giải 脫thoát 圓viên 覺giác 所sở 謂vị 伏phục 我ngã 愛ái 根căn 。 為vì 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 是thị 也dã 未vị 來lai 諸chư 根căn 等đẳng 即tức 彼bỉ 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 智trí 眼nhãn 見kiến 未vị 來lai 根căn 境cảnh 息tức 滅diệt 認nhận 為vi 涅Niết 槃Bàn 則tắc 妄vọng 想tưởng 而nhi 已dĩ 豈khởi 真chân 所sở 謂vị 自tự 覺giác 聖thánh 知tri 所sở 趣thú 境cảnh 界giới 及cập 藏tạng 識thức 搆câu 所sở 搆câu 相tương/tướng 轉chuyển 之chi 涅Niết 槃Bàn 哉tai 此thử 以dĩ 後hậu 章chương 知tri 之chi 殆đãi 不bất 容dung 異dị 釋thích 也dã 是thị 故cố 凡phàm 愚ngu 說thuyết 有hữu 三tam 乘thừa 。 者giả 謂vị 一Nhất 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 非phi 彼bỉ 所sở 知tri 故cố 為vi 凡phàm 愚ngu 施thí 於ư 三tam 乘thừa 說thuyết 心tâm 量lượng 趣thú 無vô 所sở 有hữu 即tức 小tiểu 教giáo 真chân 空không 涅Niết 槃Bàn 也dã 然nhiên 則tắc 彼bỉ 言ngôn 非phi 邪tà 曰viết 否phủ/bĩ 不bất 可khả 非phi 但đãn 為vi 接tiếp 引dẫn 小tiểu 機cơ 方phương 便tiện 說thuyết 爾nhĩ 皆giai 由do 不bất 知tri 。 唯duy 自tự 心tâm 現hiện 而nhi 見kiến 心tâm 外ngoại 有hữu 法pháp 故cố 非phi 一Nhất 乘Thừa 夫phu 惟duy 自tự 心tâm 現hiện 者giả 則tắc 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 從tùng 勝thắng 言ngôn 之chi 即tức 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 涅Niết 槃Bàn 妙diệu 心tâm 也dã 心tâm 外ngoại 有hữu 法pháp 者giả 見kiến 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 有hữu 異dị 以dĩ 偏thiên 言ngôn 之chi 即tức 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 生sanh 死tử 塵trần 勞lao 。 也dã 故cố 於ư 自tự 心tâm 現hiện 境cảnh 界giới 則tắc 以dĩ 如Như 來Lai 言ngôn 心tâm 外ngoại 現hiện 境cảnh 界giới 則tắc 以dĩ 生sanh 死tử 輪luân 言ngôn 其kỳ 實thật 二nhị 者giả 不bất 離ly 當đương 處xứ 乃nãi 知tri 生sanh 佛Phật 不bất 二nhị 迷mê 悟ngộ 懸huyền 殊thù 究cứu 竟cánh 到đáo 頭đầu 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 三tam 章chương 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 是thị 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 諸chư 如Như 來Lai 。 所sở 說thuyết 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 謂vị 自tự 心tâm 現hiện 性tánh 非phi 性tánh 離ly 有hữu 非phi 有hữu 生sanh 故cố 大đại 慧tuệ 一nhất 切thiết 性tánh 不bất 生sanh 一nhất 切thiết 。 法pháp 如như 兔thố 馬mã 等đẳng 角giác 是thị 愚ngu 癡si 凡phàm 夫phu 。 不bất 覺giác 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 妄vọng 想tưởng 故cố 大đại 慧tuệ 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 自tự 覺giác 聖thánh 知tri 趣thú 境cảnh 界giới 者giả 一nhất 切thiết 性tánh 自tự 性tánh 相tướng 不bất 生sanh 非phi 彼bỉ 愚ngu 夫phu 妄vọng 想tưởng 二nhị 境cảnh 界giới 自tự 性tánh 身thân 財tài 建kiến 立lập 趣thú 自tự 性tánh 相tướng 大đại 慧tuệ 藏tạng 識thức 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 相tương/tướng 轉chuyển 愚ngu 夫phu 墮đọa 生sanh 住trụ 滅diệt 二nhị 見kiến 希hy 望vọng 一nhất 切thiết 性tánh 生sanh 有hữu 非phi 有hữu 妄vọng 想tưởng 生sanh 非phi 聖thánh 賢hiền 也dã 大đại 慧tuệ 於ư 彼bỉ 。 應ưng 當đương 修tu 學học 。

一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 為vi 破phá 迷mê 遣khiển 相tương/tướng 說thuyết 也dã 諸chư 佛Phật 分phần/phân 上thượng 覓mịch 無vô 生sanh 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 況huống 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 乎hồ 然nhiên 則tắc 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 是thị 生sanh 即tức 無vô 生sanh 無vô 生sanh 即tức 生sanh 惟duy 其kỳ 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 但đãn 著trước 諸chư 法pháp 破phá 昔tích 計kế 故cố 約ước 對đối 治trị 說thuyết 故cố 言ngôn 不bất 生sanh 若nhược 達đạt 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 復phục 何hà 事sự 哉tai 所sở 以dĩ 下hạ 徵trưng 釋thích 其kỳ 義nghĩa 謂vị 自tự 心tâm 現hiện 性tánh 非phi 性tánh 者giả 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 唯duy 自tự 心tâm 現hiện 心tâm 性tánh 無vô 性tánh 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 亦diệc 非phi 性tánh 既ký 非phi 實thật 性tánh 其kỳ 法pháp 不bất 生sanh 豈khởi 直trực 離ly 有hữu 生sanh 亦diệc 離ly 非phi 有hữu 生sanh 性tánh 即tức 中trung 道đạo 當đương 體thể 離ly 故cố 故cố 曰viết 離ly 有hữu 非phi 有hữu 生sanh 大đại 經kinh 所sở 謂vị 不bất 生sanh 不bất 生sanh 是thị 也dã 於ư 是thị 大đại 慧tuệ 下hạ 約ước 迷mê 悟ngộ 以dĩ 示thị 得đắc 失thất 謂vị 若nhược 直trực 言ngôn 一nhất 切thiết 性tánh 不bất 生sanh 計kế 一nhất 切thiết 法pháp 如như 。 兔thố 馬mã 之chi 無vô 角giác 非phi 即tức 生sanh 以dĩ 言ngôn 不bất 生sanh 則tắc 是thị 愚ngu 夫phu 不bất 覺giác 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 之chi 妄vọng 想tưởng 故cố 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 有hữu 無vô 等đẳng 見kiến 。 非phi 今kim 所sở 謂vị 不bất 生sanh 若nhược 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 是thị 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 所sở 趣thú 境cảnh 界giới 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 性tánh 相tướng 俱câu 不bất 生sanh 不bất 生sanh 而nhi 生sanh 建kiến 立lập 諸chư 法pháp 。 以dĩ 悟ngộ 例lệ 凡phàm 未vị 始thỉ 增tăng 減giảm 日nhật 用dụng 不bất 知tri 故cố 說thuyết 不bất 生sanh 以dĩ 示thị 之chi 非phi 彼bỉ 愚ngu 夫phu 等đẳng 者giả 則tắc 又hựu 覆phú 揀giản 前tiền 妄vọng 境cảnh 本bổn 無vô 二nhị 惟duy 其kỳ 以dĩ 妄vọng 想tưởng 故cố 取thủ 著trước 有hữu 無vô 故cố 二nhị 於ư 境cảnh 界giới 亦diệc 是thị 於ư 生sanh 外ngoại 別biệt 說thuyết 無vô 生sanh 則tắc 二nhị 境cảnh 界giới 自tự 性tánh 至chí 於ư 身thân 財tài 建kiến 立lập 近cận 從tùng 我ngã 所sở 以dĩ 隨tùy 情tình 故cố 亦diệc 趣thú 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 相tướng 葢# 無vô 適thích 而nhi 非phi 妄vọng 者giả 此thử 迷mê 悟ngộ 得đắc 失thất 所sở 以dĩ 異dị 也dã 要yếu 之chi 生sanh 不bất 生sanh 異dị 者giả 本bổn 於ư 藏tạng 識thức 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 相tương/tướng 轉chuyển 言ngôn 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 則tắc 六lục 識thức 若nhược 轉chuyển 藏tạng 識thức 為vi 六lục 識thức 則tắc 不bất 生sanh 即tức 生sanh 轉chuyển 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 相tương/tướng 為vi 藏tạng 識thức 則tắc 生sanh 即tức 不bất 生sanh 愚ngu 夫phu 不bất 了liễu 於ư 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 境cảnh 墮đọa 生sanh 滅diệt 二nhị 見kiến 由do 是thị 希hy 望vọng 取thủ 著trước 一nhất 切thiết 性tánh 生sanh 要yếu 亦diệc 不bất 出xuất 有hữu 無vô 而nhi 已dĩ 宜nghi 非phi 賢hiền 聖thánh 所sở 得đắc 無vô 生sanh 故cố 結kết 勸khuyến 於ư 彼bỉ 所sở 當đương 修tu 學học 也dã 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 四tứ 章chương 。

楞Lăng 伽Già 阿A 跋Bạt 多Đa 羅La 寶Bảo 經Kinh 通Thông 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 一nhất