Lăng Già Bổ Di –

Chuẩn
Leave a comment

楞Lăng 伽Già 補Bổ 遺Di

明Minh 德Đức 清Thanh 撰Soạn

楞lăng 伽già 補bổ 遺di

明minh 。德đức 清thanh 。補bổ 遺di 。

楞lăng 伽già 阿a 跋bạt 多đa 羅la 寶bảo 經kinh 者giả 。楞lăng 伽già 寶bảo 名danh 。具cụ 云vân 釋Thích 迦Ca 毗tỳ 楞lăng 伽già 。此thử 云vân 能năng 勝thắng 。義nghĩa 云vân 堅kiên 固cố 。阿a 跋bạt 多đa 羅la 。此thử 云vân 無vô 上thượng 。謂vị 此thử 楞lăng 伽già 。乃nãi 無vô 上thượng 寶bảo 也dã 。聞văn 之chi 梵Phạm 師sư 云vân 。此thử 寶bảo 八bát 楞lăng 。視thị 之chi 渾hồn 圓viên 。其kỳ 體thể 光quang 明minh 瑩oánh 徹triệt 。最tối 極cực 堅kiên 固cố 。不bất 可khả 鑽toàn 穿xuyên 。世thế 間gian 之chi 寶bảo 。無vô 過quá 勝thắng 者giả 。目mục 能năng 勝thắng 一nhất 切thiết 。故cố 云vân 無vô 上thượng 寶bảo 也dã 。西tây 域vực 南nam 海hải 。有hữu 楞lăng 伽già 寶bảo 山sơn 。居cư 大đại 海hải 濱tân 。目mục 山sơn 純thuần 此thử 寶bảo 所sở 成thành 故cố 。山sơn 以dĩ 寶bảo 名danh 。山sơn 高cao 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 。山sơn 頂đảnh 有hữu 城thành 。亦diệc 名danh 楞lăng 伽già 寶bảo 城thành 。無vô 門môn 可khả 入nhập 。為vi 夜dạ 叉xoa 王vương 所sở 據cứ 。山sơn 形hình 下hạ 細tế 上thượng 大đại 。因nhân 名danh 不bất 可khả 往vãng 。有hữu 神thần 通thông 者giả 乃nãi 能năng 入nhập 。此thử 經Kinh 發phát 起khởi 因nhân 。佛Phật 于vu 大đại 海hải 龍long 宮cung 。說thuyết 法Pháp 七thất 日nhật 。迴hồi 過quá 山sơn 下hạ 。顧cố 謂vị 眾chúng 曰viết 。過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。皆giai 于vu 此thử 山sơn 。說thuyết 自tự 證chứng 境cảnh 界giới 。我ngã 亦diệc 當đương 說thuyết 。

時thời 夜dạ 叉xoa 王vương 。目mục 神thần 力lực 故cố 。知tri 佛Phật 言ngôn 念niệm 。故cố 往vãng 請thỉnh 佛Phật 入nhập 城thành 。演diễn 說thuyết 此thử 經Kinh 。是thị 則tắc 山sơn 目mục 寶bảo 名danh 。經kinh 目mục 處xứ 名danh 。通thông 取thủ 為ví 喻dụ 。乃nãi 單đơn 喻dụ 為vi 題đề 也dã 。然nhiên 單đơn 約ước 喻dụ 明minh 經kinh 者giả 。第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 。亦diệc 名danh 寶bảo 明minh 玅# 性tánh 。又hựu 云vân 寶bảo 覺giác 明minh 心tâm 。是thị 為vi 堅kiên 固cố 法Pháp 身thân 不bất 動động 智trí 體thể 。名danh 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 。寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 。名danh 大đại 寂tịch 滅diệt 海hải 。亦diệc 云vân 智trí 海hải 。覺giác 海hải 。寶bảo 明minh 空không 海hải 。下hạ 經Kinh 云vân 藏tạng 識thức 海hải 。謂vị 眾chúng 生sanh 本bổn 具cụ 如Như 來Lai 藏tạng 。清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 。迷mê 之chi 而nhi 為vi 藏tạng 。識thức 變biến 成thành 五ngũ 蘊uẩn 之chi 眾chúng 生sanh 。自tự 覺giác 聖thánh 智trí 。變biến 為vi 妄vọng 想tưởng 煩phiền 惱não 。寶bảo 明minh 空không 海hải 。成thành 生sanh 死tử 之chi 業nghiệp 海hải 。夜dạ 叉xoa 乃nãi 惡ác 鬼quỷ 飛phi 行hành 而nhi 食thực 人nhân 肉nhục 者giả 。故cố 山sơn 高cao 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 。居cư 大đại 海hải 中trung 。而nhi 為vị 煩phiền 惱não 。生sanh 死tử 夜dạ 叉xoa 所sở 據cứ 也dã 。佛Phật 在tại 此thử 山sơn 。說thuyết 自tự 證chứng 境cảnh 界giới 者giả 。謂vị 目mục 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 。而nhi 觀quán 識thức 藏tạng 。即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。現hiện 前tiền 五ngũ 蘊uẩn 身thân 心tâm 即tức 是thị 如Như 來Lai 。常thường 住trụ 法Pháp 身thân 。頓đốn 證chứng 一nhất 心tâm 。更cánh 無vô 別biệt 法pháp 。此thử 乃nãi 最Tối 上Thượng 乘Thừa 。非phi 心tâm 識thức 思tư 量lượng 境cảnh 界giới 。唯duy 許hứa 上thượng 上thượng 根căn 人nhân 一nhất 悟ngộ 頓đốn 悟ngộ 。不bất 悟ngộ 則tắc 不bất 許hứa 。意ý 識thức 湊thấu 泊bạc 故cố 。山sơn 名danh 不bất 可khả 往vãng 。有hữu 神thần 通thông 者giả 。乃nãi 能năng 入nhập 故cố 。寶bảo 乃nãi 無vô 上thượng 之chi 寶bảo 。處xử 乃nãi 不bất 可khả 往vãng 之chi 處xứ 。通thông 喻dụ 此thử 經Kinh 顯hiển 示thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 。乃nãi 離ly 心tâm 意ý 意ý 識thức 境cảnh 界giới 。為vi 無vô 上thượng 法Pháp 門môn 也dã 。此thử 經Kinh 發phát 明minh 五ngũ 法pháp 三tam 。自tự 性tánh 皆giai 空không 。八bát 識thức 二nhị 無vô 我ngã 俱câu 遣khiển 。直trực 顯hiển 離ly 心tâm 意ý 意ý 識thức 境cảnh 界giới 。故cố 達đạt 磨ma 指chỉ 此thử 為vi 心tâm 印ấn 。是thị 則tắc 全toàn 經kinh 旨chỉ 趣thú 。在tại 此thử 一nhất 題đề 。目mục 喻dụ 發phát 明minh 。及cập 夜dạ 叉xoa 王vương 發phát 起khởi 因nhân 緣duyên 。已dĩ 盡tận 甚thậm 深thâm 玅# 義nghĩa 矣hĩ 。約ước 天thiên 台thai 五ngũ 種chủng 釋thích 題đề 。此thử 經Kinh 目mục 單đơn 喻dụ 為vi 名danh 。寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 為vi 體thể 。自tự 覺giác 聖thánh 智trí 為vi 宗tông 。專chuyên 破phá 二Nhị 乘Thừa 外ngoại 道đạo 邪tà 執chấp 故cố 。目mục 摧tồi 邪tà 顯hiển 正chánh 為vi 用dụng 。目mục 無vô 上thượng 頓Đốn 教Giáo 大Đại 乘Thừa 為vi 教giáo 相tương/tướng 。以dĩ 此thử 經Kinh 顯hiển 示thị 五ngũ 性tánh 三tam 乘thừa 無vô 性tánh 闡xiển 提đề 皆giai 許hứa 成thành 佛Phật 。為vi 法pháp 華hoa 開khai 顯hiển 之chi 前tiền 茅mao 。故cố 判phán 為vi 法pháp 華hoa 先tiên 導đạo 也dã 。

佛Phật 語ngữ 心tâm 品phẩm 者giả 。此thử 經Kinh 直trực 指chỉ 寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 為vi 宗tông 。以dĩ 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 證chứng 入nhập 為vi 趣thú 。以dĩ 此thử 心tâm 不bất 屬thuộc 迷mê 悟ngộ 了liễu 絕tuyệt 聖thánh 凡phàm 。十thập 法Pháp 界Giới 依y 正chánh 因nhân 果quả 。一nhất 法pháp 不bất 立lập 。所sở 謂vị 五ngũ 法pháp 三tam 。自tự 性tánh 皆giai 空không 。八bát 識thức 二nhị 無vô 我ngã 俱câu 遣khiển 。以dĩ 此thử 四tứ 門môn 皆giai 迷mê 悟ngộ 邊biên 事sự 。所sở 以dĩ 大đại 慧tuệ 讚tán 佛Phật 偈kệ 云vân 。若nhược 有hữu 若nhược 無vô 有hữu 。是thị 二nhị 悉tất 皆giai 離ly 。以dĩ 有hữu 是thị 生sanh 死tử 法pháp 。無vô 是thị 涅Niết 槃Bàn 法pháp 。此thử 二nhị 皆giai 離ly 。則tắc 法Pháp 界Giới 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 顯hiển 矣hĩ 。故cố 云vân 佛Phật 語ngữ 心tâm 品phẩm 。謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 者giả 。唯duy 此thử 一nhất 心tâm 法pháp 耳nhĩ 。故cố 禪thiền 宗tông 指chỉ 此thử 為vi 心tâm 印ấn 。謂vị 之chi 佛Phật 祖tổ 向hướng 上thượng 一nhất 路lộ 。名danh 頓Đốn 教Giáo 大Đại 乘Thừa 。

大đại 慧tuệ 讚tán 佛Phật 五ngũ 偈kệ 半bán 。極cực 盡tận 一nhất 心tâm 之chi 旨chỉ 。故cố 後hậu 顯hiển 一nhất 心tâm 文văn 云vân 。空không 無vô 生sanh 無vô 二nhị 。離ly 自tự 性tánh 相tướng 故cố 。初sơ 偈kệ 云vân 。世thế 間gian 離ly 生sanh 滅diệt 。猶do 如như 虗hư 空không 華hoa 。此thử 讚tán 佛Phật 能năng 證chứng 一nhất 心tâm 空không 義nghĩa 。目mục 明minh 了liễu 徧biến 計kế 本bổn 無vô 也dã 。言ngôn 世thế 間gian 即tức 該cai 三tam 世thế 間gian 。謂vị 智trí 正chánh 覺giác 世thế 間gian 。有hữu 情tình 世thế 間gian 。器khí 世thế 間gian 。通thông 該cai 十thập 法Pháp 界Giới 依y 正chánh 因nhân 果quả 。目mục 此thử 三tam 種chủng 世thế 間gian 皆giai 生sanh 滅diệt 法pháp 也dã 。目mục 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。但đãn 依y 徧biến 計kế 而nhi 有hữu 。以dĩ 性tánh 空không 故cố 。故cố 如như 空không 華hoa 。即tức 此thử 一nhất 偈kệ 。已dĩ 超siêu 迷mê 悟ngộ 因nhân 果quả 。直trực 示thị 一nhất 心tâm 之chi 源nguyên 矣hĩ 。唯duy 佛Phật 目mục 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 。證chứng 窮cùng 此thử 心tâm 。故cố 云vân 智trí 不bất 得đắc 。有hữu 無vô 之chi 相tướng 。今kim 愍mẫn 物vật 迷mê 此thử 。故cố 目mục 同đồng 體thể 大đại 悲bi 。出xuất 現hiện 世thế 間gian 。而nhi 開khai 示thị 眾chúng 生sanh 。故cố 云vân 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。故cố 今kim 所sở 說thuyết 。正chánh 示thị 此thử 一nhất 心tâm 耳nhĩ 。

次thứ 偈kệ 云vân 。一nhất 切thiết 法pháp 如như 幻huyễn 。遠viễn 離ly 于vu 心tâm 識thức 。此thử 示thị 一nhất 心tâm 本bổn 無vô 生sanh 義nghĩa 也dã 。併tinh 後hậu 一nhất 偈kệ 。以dĩ 明minh 了liễu 依y 他tha 無vô 性tánh 從tùng 緣duyên 而nhi 有hữu 。意ý 謂vị 。世thế 間gian 現hiện 有hữu 生sanh 滅diệt 。何hà 以dĩ 言ngôn 空không 。故cố 云vân 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。本bổn 自tự 無vô 生sanh 。但đãn 依y 他tha 有hữu 。故cố 如như 幻huyễn 耳nhĩ 。幻huyễn 喻dụ 生sanh 本bổn 無vô 生sanh 。若nhược 目mục 妄vọng 心tâm 分phân 別biệt 。則tắc 見kiến 有hữu 生sanh 滅diệt 。若nhược 遠viễn 離ly 心tâm 識thức 分phân 別biệt 不bất 生sanh 。則tắc 當đương 體thể 無vô 生sanh 。了liễu 無vô 一nhất 法pháp 當đương 情tình 。豈khởi 非phi 空không 耶da 。

三tam 偈kệ 文văn 例lệ 應ưng 云vân 。世thế 間gian 恆hằng 如như 夢mộng 。遠viễn 離ly 于vu 斷đoạn 常thường 。此thử 顯hiển 無vô 二nhị 也dã 。意ý 謂vị 。世thế 出xuất 世thế 間gian 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 。不bất 了liễu 唯duy 心tâm 依y 他tha 而nhi 起khởi 。故cố 妄vọng 分phần/phân 有hữu 無vô 。起khởi 斷đoạn 常thường 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 。若nhược 了liễu 唯duy 心tâm 。則tắc 遠viễn 離ly 斷đoạn 常thường 。了liễu 無vô 二nhị 見kiến 矣hĩ 。

四tứ 偈kệ 。顯hiển 離ly 自tự 性tánh 。意ý 謂vị 。眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 唯duy 心tâm 。則tắc 妄vọng 執chấp 人nhân 法pháp 二nhị 我ngã 。為vi 二nhị 障chướng 根căn 本bổn 。則tắc 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。妄vọng 見kiến 生sanh 死tử 之chi 相tướng 。既ký 了liễu 唯duy 心tâm 。則tắc 人nhân 法pháp 雙song 忘vong 。二nhị 障chướng 頓đốn 淨tịnh 。唯duy 一nhất 圓viên 成thành 。則tắc 生sanh 死tử 之chi 相tướng 不bất 可khả 得đắc 矣hĩ 。此thử 上thượng 四tứ 偈kệ 。讚tán 佛Phật 超siêu 世thế 間gian 生sanh 死tử 有hữu 法pháp 也dã 。然nhiên 空không 無vô 生sanh 無vô 二nhị 離ly 。自tự 性tánh 相tướng 故cố 。乃nãi 當đương 經kinh 一nhất 心tâm 之chi 旨chỉ 。後hậu 文văn 自tự 顯hiển 。目mục 三tam 性tánh 釋thích 者giả 。乃nãi 清thanh 涼lương 意ý 。故cố 引dẫn 義nghĩa 目mục 證chứng 之chi 。

五ngũ 偈kệ 讚tán 佛Phật 超siêu 涅Niết 槃Bàn 法pháp 。意ý 謂vị 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。既ký 唯duy 一nhất 心tâm 。則tắc 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。不bất 假giả 更cánh 滅diệt 。故cố 云vân 一nhất 切thiết 無vô 涅Niết 槃Bàn 。然nhiên 諸chư 法pháp 既ký 目mục 本bổn 自tự 涅Niết 槃Bàn 。則tắc 法pháp 法pháp 皆giai 真chân 。盡tận 是thị 法Pháp 身thân 真chân 體thể 。如như 此thử 又hựu 何hà 則tắc 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。為vi 佛Phật 所sở 證chứng 耶da 。故cố 云vân 亦diệc 無vô 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 。斯tư 則tắc 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 。又hựu 豈khởi 有hữu 佛Phật 更cánh 。入nhập 涅Niết 槃Bàn 耶da 。何hà 耶da 。以dĩ 遠viễn 離ly 覺giác 所sở 覺giác 故cố 。謂vị 唯duy 此thử 絕tuyệt 待đãi 一nhất 心tâm 。本bổn 無vô 能năng 所sở 對đối 待đãi 故cố 也dã 。唯duy 佛Phật 證chứng 此thử 。所sở 目mục 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。有hữu 是thị 二nhị 悉tất 皆giai 離ly 也dã 。故cố 二nhị 譯dịch 載tái 夜dạ 叉xoa 王vương 首thủ 即tức 問vấn 佛Phật 云vân 何hà 捨xả 法pháp 云vân 何hà 捨xả 非phi 法pháp 。佛Phật 答đáp 。以dĩ 外ngoại 道đạo 見kiến 生sanh 死tử 為vi 法pháp 。涅Niết 槃Bàn 為vi 非phi 法pháp 。是thị 二nhị 應ưng 捨xả 故cố 。大đại 慧tuệ 讚tán 云vân 。有hữu 無vô 俱câu 離ly 。是thị 則tắc 全toàn 經kinh 之chi 旨chỉ 。不bất 出xuất 夜dạ 叉xoa 發phát 起khởi 一nhất 問vấn 并tinh 大đại 慧tuệ 偈kệ 讚tán 而nhi 已dĩ 。故cố 向hướng 下hạ 所sở 破phá 者giả 。乃nãi 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 耳nhĩ 。

悉tất 檀đàn 離ly 言ngôn 說thuyết 。梵Phạn 語ngữ 悉tất 檀đàn 。此thử 云vân 徧biến 施thí 。謂vị 佛Phật 以dĩ 四tứ 法pháp 偏thiên 施thí 眾chúng 生sanh 。四tứ 者giả 。一nhất 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 。令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 歡hoan 喜hỷ 益ích 。二nhị 為vi 人nhân 悉tất 檀đàn 。令linh 得đắc 生sanh 善thiện 益ích 。三tam 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 。令linh 得đắc 破phá 惡ác 益ích 。四tứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。令linh 得đắc 入nhập 理lý 益ích 。謂vị 佛Phật 雖tuy 以dĩ 四tứ 法pháp 徧biến 施thí 眾chúng 生sanh 。然nhiên 但đãn 應ưng 眾chúng 生sanh 之chi 機cơ 。本bổn 來lai 離ly 言ngôn 說thuyết 相tương/tướng 。意ý 責trách 大đại 慧tuệ 不bất 達đạt 離ly 言ngôn 之chi 旨chỉ 。故cố 有hữu 此thử 問vấn 。我ngã 令linh 特đặc 為vi 顯hiển 示thị 建kiến 立lập 數số 句cú 離ly 言ngôn 之chi 旨chỉ 。故cố 向hướng 下hạ 一nhất 一nhất 皆giai 曰viết 非phi 。

大đại 慧tuệ 聞văn 一nhất 心tâm 真Chân 如Như 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。了liễu 無vô 說thuyết 示thị 。是thị 知tri 十thập 法Pháp 界Giới 相tương/tướng 。皆giai 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。唯duy 識thức 所sở 變biến 。乃nãi 生sanh 滅diệt 門môn 事sự 。故cố 即tức 問vấn 諸chư 識thức 有hữu 幾kỷ 種chủng 生sanh 住trụ 滅diệt 也dã 。七thất 種chủng 自tự 性tánh 。魏ngụy 譯dịch 云vân 外ngoại 道đạo 有hữu 七thất 種chủng 自tự 性tánh 。講giảng 者giả 槩# 以dĩ 正chánh 教giáo 道Đạo 理lý 釋thích 之chi 。昧muội 之chi 甚thậm 矣hĩ 。殊thù 不bất 知tri 此thử 經Kinh 。專chuyên 破phá 外ngoại 道đạo 不bất 知tri 唯duy 心tâm 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 。故cố 別biệt 立lập 異dị 法pháp 。目mục 為vi 生sanh 因nhân 。目mục 迷mê 真chân 妄vọng 不bất 一nhất 不bất 異dị 。唯duy 識thức 真chân 因nhân 。故cố 立lập 異dị 因nhân 。佛Phật 前tiền 文văn 責trách 外ngoại 道đạo 墮đọa 斷đoạn 見kiến 論luận 故cố 。特đặc 出xuất 所sở 計kế 生sanh 法pháp 。異dị 因nhân 有hữu 五ngũ 。言ngôn 勝thắng 玅# 。士sĩ 大đại 。自tự 在tại 。

時thời 微vi 塵trần 等đẳng 。乃nãi 外ngoại 道đạo 所sở 計kế 之chi 法pháp 為vi 生sanh 因nhân 者giả 。故cố 隨tùy 後hậu 即tức 出xuất 所sở 立lập 妄vọng 計kế 。各các 有hữu 確xác 定định 。自tự 性tánh 為vi 宗tông 。有hữu 七thất 耳nhĩ 。既ký 出xuất 邪tà 宗tông 。故cố 後hậu 示thị 正chánh 教giáo 云vân 。我ngã 有hữu 七thất 種chủng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。經kinh 文văn 上thượng 下hạ 血huyết 脈mạch 。佛Phật 語ngữ 昭chiêu 然nhiên 。而nhi 昧muội 者giả 妄vọng 擬nghĩ 。謬mậu 之chi 甚thậm 矣hĩ 。若nhược 七thất 種chủng 自tự 性tánh 。已dĩ 立lập 正chánh 義nghĩa 。又hựu 何hà 下hạ 文văn 重trọng/trùng 出xuất 七thất 種chủng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。豈khởi 不bất 贅# 耶da 。

七thất 種chủng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 境cảnh 界giới 者giả 。謂vị 佛Phật 目mục 法Pháp 界Giới 一nhất 心tâm 。為vi 自tự 境cảnh 也dã 。慧tuệ 境cảnh 界giới 者giả 。慧tuệ 光quang 無vô 量lượng 。炤chiếu 徹triệt 微vi 塵trần 剎sát 土độ 也dã 。智trí 境cảnh 界giới 者giả 。謂vị 目mục 權quyền 實thật 二nhị 智trí 。窮cùng 盡tận 真chân 妄vọng 聖thánh 凡phàm 也dã 。見kiến 境cảnh 界giới 。唐đường 本bổn 云vân 二nhị 見kiến 境cảnh 界giới 。謂vị 雙song 炤chiếu 真chân 俗tục 二nhị 邊biên 也dã 。超siêu 二nhị 見kiến 。謂vị 窮cùng 盡tận 一nhất 心tâm 中trung 道đạo 也dã 。超siêu 十Thập 地Địa 境cảnh 界giới 者giả 。謂vị 等đẳng 覺giác 後hậu 心tâm 極cực 盡tận 因nhân 門môn 也dã 。如Như 來Lai 自tự 到đáo 境cảnh 界giới 。證chứng 窮cùng 法Pháp 界Giới 。自tự 覺giác 聖thánh 智trí 。究cứu 竟cánh 果quả 海hải 也dã 。意ý 謂vị 。我ngã 所sở 建kiến 立lập 。乃nãi 稱xưng 一nhất 心tâm 。真Chân 如Như 平bình 等đẳng 。佛Phật 慧tuệ 以dĩ 二nhị 智trí 見kiến 二nhị 空không 。證chứng 真Chân 如Như 。以dĩ 至chí 等đẳng 覺giác 。入nhập 佛Phật 果Quả 海hải 。目mục 為vi 法Pháp 門môn 。蓋cái 依y 性tánh 自tự 性tánh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 而nhi 建kiến 立lập 故cố 。不bất 與dữ 外ngoại 道đạo 。惡ác 見kiến 共cộng 也dã 。此thử 七thất 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 。乃nãi 單đơn 示thị 佛Phật 境cảnh 界giới 。不bất 說thuyết 因nhân 心tâm 。若nhược 說thuyết 因nhân 心tâm 。則tắc 失thất 旨chỉ 矣hĩ 。

問vấn 曰viết 。說thuyết 三tam 種chủng 識thức 即tức 結kết 果quả 者giả 何hà 耶da 。

答đáp 曰viết 。

前tiền 三tam 種chủng 識thức 中trung 。最tối 初sơ 顯hiển 識thức 生sanh 之chi 由do 。以dĩ 無vô 明minh 熏huân 真Chân 如Như 。為vi 現hiện 識thức 生sanh 起khởi 因nhân 。取thủ 種chủng 種chủng 塵trần 等đẳng 。為vi 分phân 別biệt 事sự 識thức 生sanh 起khởi 因nhân 。佛Phật 意ý 顯hiển 此thử 藏tạng 識thức 依y 真chân 而nhi 起khởi 。乃nãi 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 。故cố 特đặc 指chỉ 阿a 賴lại 耶da 識thức 。為vi 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。立lập 此thử 真chân 因nhân 。將tương 破phá 外ngoại 道đạo 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 故cố 。即tức 辨biện 明minh 邪tà 正chánh 。目mục 示thị 唯duy 心tâm 如như 幻huyễn 觀quán 門môn 。顯hiển 直trực 觀quán 藏tạng 識thức 。頓đốn 破phá 根căn 本bổn 無vô 明minh 。頓đốn 證chứng 一nhất 心tâm 。為vi 究cứu 竟cánh 極cực 果quả 。故cố 隨tùy 便tiện 成thành 立lập 唯duy 心tâm 一nhất 番phiên 因nhân 果quả 。目mục 結kết 三tam 種chủng 識thức 相tương/tướng 也dã 。

問vấn 曰viết 。生sanh 滅diệt 章chương 中trung 。大đại 慧tuệ 初sơ 問vấn 諸chư 識thức 有hữu 幾kỷ 種chủng 生sanh 住trụ 滅diệt 。佛Phật 答đáp 。目mục 略lược 說thuyết 有hữu 三tam 種chủng 識thức 。廣quảng 說thuyết 有hữu 八bát 種chủng 相tương/tướng 。今kim 前tiền 略lược 有hữu 三tam 種chủng 識thức 已dĩ 竟cánh 。而nhi 大đại 慧tuệ 復phục 問vấn 廣quảng 說thuyết 八bát 種chủng 相tương/tướng 中trung 。先tiên 敘tự 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。心tâm 意ý 意ý 識thức 。五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 相tướng 。且thả 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。所sở 行hành 自tự 心tâm 見kiến 等đẳng 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 不bất 和hòa 合hợp 。顯hiển 示thị 一nhất 說thuyết 成thành 真chân 實thật 相tướng 一nhất 切thiết 佛Phật 語ngữ 心tâm 。然nhiên 後hậu 方phương 請thỉnh 說thuyết 藏tạng 識thức 海hải 浪lãng 法Pháp 身thân 境cảnh 界giới 者giả 。何hà 耶da 。

答đáp 曰viết 。

此thử 通thông 涂# 問vấn 意ý 。血huyết 脈mạch 幽u 潛tiềm 。最tối 難nạn/nan 理lý 會hội 。請thỉnh 試thí 言ngôn 之chi 。此thử 經Kinh 單đơn 示thị 寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 。離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。故cố 云vân 五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 皆giai 空không 。八bát 識thức 二nhị 無vô 我ngã 俱câu 遣khiển 。故cố 大đại 慧tuệ 初sơ 問vấn 百bách 八bát 句cú 。蓋cái 約ước 五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 八bát 識thức 二nhị 無vô 我ngã 目mục 問vấn 。故cố 佛Phật 指chỉ 寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 目mục 答đáp 。故cố 云vân 一nhất 切thiết 皆giai 非phi 。是thị 則tắc 直trực 指chỉ 一nhất 心tâm 。一nhất 法pháp 不bất 立lập 。則tắc 不bất 容dung 有hữu 說thuyết 矣hĩ 。此thử 顯hiển 一nhất 心tâm 真Chân 如Như 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 也dã 。故cố 大đại 慧tuệ 隨tùy 問vấn 諸chư 識thức 有hữu 幾kỷ 種chủng 生sanh 住trụ 滅diệt 。是thị 約ước 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 。容dung 有hữu 言ngôn 說thuyết 矣hĩ 。然nhiên 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 。先tiên 問vấn 諸chư 識thức 者giả 。以dĩ 五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 二nhị 無vô 我ngã 三tam 門môn 皆giai 依y 八bát 識thức 轉chuyển 變biến 而nhi 立lập 也dã 。故cố 先tiên 問vấn 諸chư 識thức 一nhất 門môn 。未vị 及cập 問vấn 五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 二nhị 無vô 我ngã 。後hậu 三tam 門môn 義nghĩa 。佛Phật 答đáp 謂vị 諸chư 藏tạng 識thức 略lược 說thuyết 有hữu 三tam 種chủng 識thức 。廣quảng 說thuyết 有hữu 八bát 種chủng 相tương/tướng 。今kim 前tiền 答đáp 略lược 說thuyết 三tam 識thức 。單đơn 顯hiển 第đệ 八bát 識thức 自tự 體thể 已dĩ 竟cánh 。故cố 大đại 慧tuệ 重trọng/trùng 請thỉnh 有hữu 八bát 種chủng 相tương/tướng 故cố 。問vấn 藏tạng 識thức 海hải 浪lãng 。乃nãi 問vấn 前tiền 七thất 識thức 生sanh 起khởi 之chi 由do 也dã 。然nhiên 請thỉnh 辭từ 先tiên 敘tự 所sở 說thuyết 心tâm 意ý 意ý 識thức 五ngũ 法pháp 等đẳng 。乃nãi 至chí 成thành 真chân 實thật 佛Phật 語ngữ 心tâm 者giả 。乃nãi 通thông 牒điệp 前tiền 問vấn 答đáp 。申thân 領lãnh 佛Phật 意ý 。目mục 啟khải 前tiền 七thất 識thức 生sanh 起khởi 之chi 問vấn 也dã 。然nhiên 五ngũ 法pháp 等đẳng 。乃nãi 依y 八bát 識thức 。之chi 所sở 建kiến 立lập 也dã 。世Thế 尊Tôn 答đáp 云vân 。一nhất 切thiết 皆giai 非phi 。此thử 已dĩ 領lãnh 佛Phật 示thị 真chân 實thật 佛Phật 語ngữ 心tâm 矣hĩ 。及cập 問vấn 生sanh 滅diệt 門môn 。世Thế 尊Tôn 略lược 說thuyết 三tam 種chủng 識thức 。世Thế 尊Tôn 說thuyết 不bất 思tư 議nghị 熏huân 變biến 。乃nãi 八bát 識thức 生sanh 起khởi 之chi 由do 。且thả 云vân 真chân 識thức 現hiện 識thức 。乃nãi 題đề 識thức 藏tạng 。即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。已dĩ 領lãnh 其kỳ 旨chỉ 矣hĩ 。意ý 謂vị 。五ngũ 法pháp 等đẳng 皆giai 依y 八bát 識thức 建kiến 立lập 。但đãn 不bất 知tri 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 因nhân 何hà 而nhi 生sanh 。又hựu 不bất 知tri 如như 何hà 生sanh 即tức 無vô 生sanh 。故cố 問vấn 藏tạng 識thức 海hải 浪lãng 即tức 法Pháp 身thân 境cảnh 界giới 。又hựu 不bất 知tri 五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 二nhị 無vô 我ngã 。因nhân 何hà 而nhi 立lập 。故cố 因nhân 請thỉnh 八bát 識thức 之chi 相tướng 含hàm 問vấn 四tứ 門môn 之chi 義nghĩa 也dã 。故cố 世Thế 尊Tôn 向hướng 下hạ 先tiên 答đáp 八bát 識thức 生sanh 起khởi 之chi 由do 。後hậu 又hựu 重trọng/trùng 申thân 問vấn 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 。佛Phật 一nhất 一nhất 答đáp 畢tất 。末mạt 後hậu 結kết 歸quy 二nhị 無vô 我ngã 觀quán 。目mục 成thành 唯duy 心tâm 觀quán 門môn 。為vi 真chân 實thật 佛Phật 語ngữ 心tâm 也dã 。故cố 答đáp 意ý 從tùng 此thử 直trực 至chí 後hậu 文văn 結kết 果quả 章chương 中trung 。目mục 通thông 明minh 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 。顯hiển 正chánh 智trí 如như 如như 。方phương 盡tận 從tùng 生sanh 滅diệt 門môn 入nhập 真Chân 如Như 門môn 究cứu 竟cánh 之chi 義nghĩa 也dã 。大đại 科khoa 甚thậm 明minh 。當đương 通thông 觀quán 之chi 。

問vấn 曰viết 。大đại 慧tuệ 問vấn 藏tạng 識thức 海hải 浪lãng 。乃nãi 問vấn 前tiền 七thất 識thức 也dã 。而nhi 云vân 法Pháp 身thân 境cảnh 界giới 者giả 。何hà 耶da 。

答đáp 曰viết 。

大đại 慧tuệ 述thuật 領lãnh 一nhất 心tâm 之chi 旨chỉ 。意ý 謂vị 。佛Phật 上thượng 來lai 說thuyết 心tâm 意ý 意ý 識thức 。五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 皆giai 空không 。乃nãi 是thị 一nhất 切thiết 。諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。自tự 心tâm 現hiện 量lượng 。所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。一nhất 法pháp 不bất 立lập 。絕tuyệt 諸chư 對đối 待đãi 。故cố 云vân 不bất 和hòa 合hợp 。如như 此thử 說thuyết 是thị 已dĩ 顯hiển 真chân 實thật 佛Phật 語ngữ 心tâm 。此thử 已dĩ 領lãnh 前tiền 識thức 藏tạng 如Như 來Lai 藏tạng 真chân 妄vọng 不bất 一nhất 不bất 異dị 之chi 旨chỉ 矣hĩ 。但đãn 不bất 知tri 前tiền 七thất 識thức 生sanh 起khởi 之chi 由do 。所sở 目mục 生sanh 本bổn 無vô 生sanh 之chi 義nghĩa 。故cố 請thỉnh 說thuyết 藏tạng 識thức 海hải 浪lãng 即tức 是thị 法Pháp 身thân 境cảnh 界giới 也dã 。故cố 下hạ 答đáp 文văn 中trung 。示thị 四tứ 因nhân 緣duyên 故cố 眼nhãn 識thức 生sanh 。目mục 緣duyên 生sanh 性tánh 空không 。目mục 顯hiển 生sanh 即tức 無vô 生sanh 之chi 意ý 。即tức 法Pháp 身thân 境cảnh 界giới 也dã 。合hợp 業nghiệp 生sanh 相tương/tướng 者giả 。然nhiên 業nghiệp 即tức 業nghiệp 識thức 。生sanh 謂vị 生sanh 相tương/tướng 無vô 明minh 。起khởi 信tín 云vân 。以dĩ 依y 阿a 賴lại 耶da 識thức 。說thuyết 有hữu 無vô 明minh 。初sơ 無vô 明minh 熏huân 真Chân 如Như 成thành 業nghiệp 識thức 。既ký 成thành 業nghiệp 識thức 。則tắc 生sanh 相tương/tướng 無vô 明minh 即tức 依y 業nghiệp 識thức 。故cố 云vân 合hợp 業nghiệp 生sanh 相tương/tướng 。以dĩ 生sanh 相tương/tướng 無vô 明minh 即tức 熏huân 業nghiệp 識thức 。遂toại 起khởi 染nhiễm 心tâm 。則tắc 深thâm 生sanh 計kế 著trước 為vi 我ngã 。此thử 即tức 七thất 識thức 生sanh 起khởi 之chi 相tướng 也dã 。

八bát 識thức 偈kệ 中trung 。佛Phật 顯hiển 八bát 識thức 即tức 真chân 。本bổn 來lai 一nhất 體thể 。雖tuy 異dị 而nhi 不bất 異dị 。目mục 示thị 海hải 浪lãng 法Pháp 身thân 境cảnh 界giới 。故cố 目mục 海hải 水thủy 波ba 浪lãng 喻dụ 浪lãng 異dị 而nhi 水thủy 不bất 異dị 也dã 。大đại 慧tuệ 遂toại 目mục 日nhật 月nguyệt 。喻dụ 佛Phật 說thuyết 法pháp 。應ưng 當đương 與dữ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。說thuyết 平bình 等đẳng 真chân 實thật 之chi 法Pháp 。何hà 以dĩ 世Thế 尊Tôn 一nhất 向hướng 與dữ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。只chỉ 說thuyết 六lục 識thức 為vi 生sanh 死tử 本bổn 。何hà 故cố 不bất 說thuyết 八bát 識thức 即tức 真chân 之chi 真chân 實thật 法pháp 耶da 。佛Phật 答đáp 。目mục 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。心tâm 不bất 真chân 實thật 。不bất 堪kham 受thọ 真chân 實thật 法pháp 耳nhĩ 。非phi 不bất 說thuyết 也dã 。譬thí 如như 海hải 波ba 下hạ 十thập 句cú 。喻dụ 顯hiển 其kỳ 法pháp 元nguyên 有hữu 頓đốn 漸tiệm 之chi 不bất 同đồng 。故cố 說thuyết 亦diệc 因nhân 之chi 建kiến 立lập 。然nhiên 說thuyết 雖tuy 有hữu 頓đốn 漸tiệm 。其kỳ 實thật 無vô 有hữu 一nhất 定định 之chi 次thứ 第đệ 。意ý 謂vị 。我ngã 說thuyết 六lục 識thức 漸tiệm 時thời 。未vị 嘗thường 不bất 兼kiêm 帶đái 八bát 識thức 而nhi 說thuyết 。但đãn 眾chúng 生sanh 聞văn 者giả 不bất 解giải 耳nhĩ 。又hựu 設thiết 画# 師sư 喻dụ 。目mục 明minh 說thuyết 法Pháp 應ưng 當đương 隨tùy 機cơ 先tiên 後hậu 次thứ 第đệ 建kiến 立lập 也dã 。彩thải 色sắc 無vô 文văn 二nhị 句cú 。喻dụ 法pháp 本bổn 離ly 言ngôn 。但đãn 為vi 悅duyệt 眾chúng 生sanh 。不bất 得đắc 不bất 隨tùy 機cơ 施thi 設thiết 。非phi 我ngã 不bất 說thuyết 實thật 也dã 。下hạ 文văn 更cánh 顯hiển 深thâm 義nghĩa 。謂vị 不bất 但đãn 說thuyết 權quyền 法pháp 為vi 不bất 實thật 。即tức 說thuyết 真chân 實thật 法Pháp 。亦diệc 無vô 實thật 法pháp 與dữ 人nhân 。目mục 真chân 實thật 離ly 名danh 字tự 種chủng 種chủng 皆giai 如như 幻huyễn 故cố 。末mạt 後hậu 云vân 。聲Thanh 聞Văn 亦diệc 非phi 分phần/phân 者giả 。足túc 徵trưng 大đại 慧tuệ 意ý 疑nghi 佛Phật 不bất 與dữ 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 八bát 識thức 真chân 實thật 之chi 法Pháp 也dã 。哀ai 愍mẫn 者giả 指chỉ 佛Phật 。謂vị 今kim 日nhật 乃nãi 說thuyết 自tự 覺giác 。之chi 境cảnh 界giới 也dã 。

長trường/trưởng 行hành 結kết 示thị 。欲dục 知tri 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 自tự 覺giác 境cảnh 界giới 。須tu 要yếu 真chân 實thật 修tu 行hành 自tự 悟ngộ 乃nãi 可khả 相tương 應ứng 。非phi 是thị 說thuyết 了liễu 便tiện 休hưu 。故cố 後hậu 文văn 示thị 聖thánh 智trí 三tam 相tương/tướng 。為vi 修tu 行hành 之chi 要yếu 。成thành 立lập 唯duy 心tâm 第đệ 二nhị 番phiên 因nhân 果quả 也dã 。

問vấn 曰viết 。佛Phật 一nhất 往vãng 已dĩ 為vi 大đại 慧tuệ 開khai 示thị 八bát 識thức 因nhân 緣duyên 。已dĩ 顯hiển 離ly 心tâm 意ý 識thức 境cảnh 界giới 矣hĩ 。而nhi 大đại 慧tuệ 至chí 此thử 。問vấn 聖thánh 智trí 分phân 別biệt 自tự 性tánh 經kinh 。且thả 云vân 為vi 百bách 八bát 句cú 所sở 依y 者giả 。何hà 也dã 。

答đáp 曰viết 。

此thử 經Kinh 直trực 指chỉ 一nhất 心tâm 。為vi 正chánh 顯hiển 五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 皆giai 空không 。八bát 識thức 二nhị 無vô 我ngã 俱câu 遣khiển 。以dĩ 為vi 宗tông 體thể 。目mục 大đại 慧tuệ 初sơ 目mục 百bách 八bát 義nghĩa 請thỉnh 問vấn 者giả 。乃nãi 通thông 依y 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 八bát 識thức 無vô 我ngã 而nhi 問vấn 。皆giai 屬thuộc 迷mê 悟ngộ 邊biên 事sự 。故cố 佛Phật 目mục 目mục 一nhất 切thiết 皆giai 非phi 。此thử 直trực 示thị 一nhất 心tâm 真Chân 如Như 。一nhất 法pháp 不bất 立lập 。是thị 則tắc 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 八bát 識thức 無vô 我ngã 。蕩đãng 絕tuyệt 無vô 遺di 矣hĩ 。故cố 大đại 慧tuệ 隨tùy 問vấn 諸chư 識thức 生sanh 滅diệt 。言ngôn 雖tuy 問vấn 諸chư 識thức 生sanh 滅diệt 。意ý 實thật 不bất 知tri 空không 遣khiển 。故cố 佛Phật 為vi 示thị 。生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 。隨tùy 示thị 目mục 直trực 觀quán 藏tạng 識thức 。教giáo 目mục 離ly 心tâm 意ý 境cảnh 界giới 。是thị 則tắc 八bát 識thức 之chi 相tướng 已dĩ 遣khiển 矣hĩ 。尚thượng 不bất 知tri 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 無vô 我ngã 因nhân 何hà 建kiến 立lập 如như 何hà 空không 遣khiển 。故cố 特đặc 問vấn 聖thánh 智trí 事sự 分phân 別biệt 自tự 性tánh 經kinh 。意ý 謂vị 空không 此thử 諸chư 法pháp 。乃nãi 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 事sự 。非phi 三tam 乘thừa 比tỉ 智trí 可khả 能năng 耳nhĩ 。言ngôn 百bách 八bát 句cú 分phân 別biệt 所sở 依y 者giả 。正chánh 顯hiển 所sở 問vấn 百bách 八bát 義nghĩa 。皆giai 依y 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 而nhi 問vấn 也dã 。然nhiên 舉cử 果quả 悳# 轉chuyển 得đắc 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 者giả 。乃nãi 躡niếp 上thượng 佛Phật 示thị 離ly 心tâm 意ý 識thức 。所sở 轉chuyển 果quả 悳# 。意ý 在tại 離ly 此thử 五ngũ 法pháp 。乃nãi 得đắc 如như 上thượng 之chi 果quả 。是thị 舉cử 真chân 果quả 。目mục 證chứng 真chân 因nhân 也dã 。此thử 問vấn 意ý 乃nãi 經kinh 中trung 之chi 血huyết 脈mạch 。學học 者giả 縱túng/tung 能năng 通thông 達đạt 文văn 字tự 。而nhi 不bất 知tri 血huyết 脈mạch 。亦diệc 無vô 歸quy 宿túc 。此thử 旨chỉ 甚thậm 微vi 。故cố 特đặc 示thị 之chi 。佛Phật 答đáp 中trung 。即tức 舉cử 外ngoại 道đạo 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 者giả 。正chánh 顯hiển 外ngoại 道đạo 不bất 了liễu 唯duy 心tâm 故cố 。於ư 名danh 相tướng 上thượng 。橫hoạnh/hoành 計kế 而nhi 生sanh 妄vọng 想tưởng 。乃nãi 正chánh 破phá 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 也dã 。

離ly 異dị 不bất 異dị 者giả 。謂vị 妄vọng 想tưởng 與dữ 名danh 相tướng 元nguyên 別biệt 故cố 異dị 。今kim 妄vọng 想tưởng 乃nãi 依y 名danh 相tướng 而nhi 起khởi 故cố 不bất 異dị 。目mục 有hữu 心tâm 境cảnh 對đối 待đãi 故cố 也dã 。今kim 言ngôn 離ly 異dị 不bất 異dị 者giả 。正chánh 教giáo 目mục 遠viễn 離ly 心tâm 境cảnh 。絕tuyệt 諸chư 對đối 待đãi 。心tâm 境cảnh 皆giai 空không 。則tắc 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 皆giai 空không 矣hĩ 。此thử 正chánh 空không 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 之chi 要yếu 旨chỉ 也dã 。顯hiển 正chánh 智trí 章chương 中trung 。目mục 三tam 佛Phật 說thuyết 法pháp 頓đốn 漸tiệm 以dĩ 明minh 正chánh 智trí 者giả 。蓋cái 因nhân 前tiền 八bát 識thức 頌tụng 中trung 。大đại 慧tuệ 責trách 佛Phật 既ký 云vân 唯duy 心tâm 頓đốn 現hiện 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。則tắc 佛Phật 當đương 為vì 眾chúng 生sanh 。直trực 說thuyết 真chân 實thật 頓đốn 法pháp 可khả 也dã 。何hà 以dĩ 又hựu 說thuyết 三tam 乘thừa 漸tiệm 法pháp 耶da 。佛Phật 答đáp 謂vị 因nhân 眾chúng 生sanh 。心tâm 不bất 真chân 實thật 。難nạn/nan 與dữ 說thuyết 實thật 。恐khủng 其kỳ 不bất 信tín 。則tắc 說thuyết 之chi 無vô 益ích 。以dĩ 隨tùy 機cơ 不bất 同đồng 。不bất 得đắc 不bất 施thí 漸tiệm 法pháp 耳nhĩ 。故cố 此thử 顯hiển 說thuyết 頓đốn 漸tiệm 之chi 所sở 以dĩ 。目mục 四tứ 漸tiệm 喻dụ 機cơ 。以dĩ 四tứ 頓đốn 喻dụ 佛Phật 。在tại 佛Phật 。以dĩ 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 。教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。雖tuy 漸tiệm 亦diệc 頓đốn 。在tại 機cơ 。有hữu 利lợi 鈍độn 不bất 一nhất 。雖tuy 頓đốn 亦diệc 漸tiệm 。故cố 目mục 法pháp 證chứng 佛Phật 。則tắc 有hữu 三Tam 身Thân 。故cố 法pháp 亦diệc 有hữu 三tam 乘thừa 。此thử 化hóa 儀nghi 之chi 必tất 然nhiên 者giả 。以dĩ 眾chúng 生sanh 根căn 本bổn 。實thật 智trí 迷mê 之chi 而nhi 為vi 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 。故cố 淨tịnh 現hiện 流lưu 以dĩ 成thành 正chánh 智trí 。然nhiên 迷mê 雖tuy 頓đốn 。而nhi 淨tịnh 則tắc 漸tiệm 也dã 。

頓đốn 喻dụ 四tứ 中trung 。明minh 鏡kính 喻dụ 頓đốn 示thị 眾chúng 生sanh 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 清thanh 淨tịnh 。圓viên 明minh 心tâm 體thể 。日nhật 月nguyệt 喻dụ 頓đốn 破phá 眾chúng 生sanh 無vô 明minh 業nghiệp 識thức 。顯hiển 示thị 本bổn 有hữu 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 用dụng 。藏tạng 識thức 喻dụ 頓đốn 令linh 自tự 心tâm 眾chúng 生sanh 。一nhất 時thời 成thành 熟thục 。究cứu 竟cánh 佛Phật 果Quả 。自tự 心tâm 所sở 現hiện 根căn 身thân 器khí 界giới 。喻dụ 自tự 心tâm 之chi 眾chúng 生sanh 。法pháp 依y 佛Phật 喻dụ 頓đốn 目mục 普phổ 光quang 明minh 智trí 。炤chiếu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 地địa 。頓đốn 令linh 五ngũ 性tánh 三tam 乘thừa 。破phá 滅diệt 無vô 明minh 。頓đốn 見kiến 本bổn 有hữu 。平bình 等đẳng 法Pháp 身thân 。三Tam 身Thân 佛Phật 說thuyết 法pháp 。乃nãi 以dĩ 法pháp 證chứng 佛Phật 也dã 。法pháp 依y 佛Phật 者giả 。乃nãi 依y 法Pháp 身thân 所sở 垂thùy 之chi 報báo 身thân 佛Phật 也dã 。說thuyết 緣duyên 生sanh 者giả 。以dĩ 顯hiển 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 無vô 性tánh 緣duyên 生sanh 。乃nãi 頓đốn 漸tiệm 漸tiệm 頓đốn 之chi 法pháp 也dã 。即tức 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 所sở 說thuyết 四tứ 十thập 二nhị 位vị 。行hành 布bố 圓viên 融dung 之chi 旨chỉ 。法Pháp 身thân 佛Phật 說thuyết 離ly 心tâm 自tự 性tánh 法pháp 。乃nãi 直trực 示thị 頓đốn 法pháp 也dã 。化hóa 身thân 佛Phật 所sở 說thuyết 。乃nãi 六Lục 度Độ 權quyền 行hành 。單đơn 漸tiệm 法pháp 也dã 。結kết 歸quy 法Pháp 身thân 佛Phật 者giả 。乃nãi 示thị 此thử 經Kinh 為vi 頓đốn 頓đốn 宗tông 也dã 。後hậu 聲Thanh 聞Văn 外ngoại 道đạo 破phá 邪tà 因nhân 以dĩ 顯hiển 正chánh 因nhân 。此thử 又hựu 漸tiệm 中trung 之chi 漸tiệm 。意ý 謂vị 有hữu 機cơ 如như 此thử 。不bất 得đắc 不bất 施thí 漸tiệm 之chi 漸tiệm 也dã 。然nhiên 在tại 經kinh 文văn 。其kỳ 義nghĩa 甚thậm 隱ẩn 。諦đế 觀quán 佛Phật 意ý 經kinh 旨chỉ 理lý 實thật 昭chiêu 著trước 。

破phá 二nhị 種chủng 邪tà 因nhân 。科khoa 在tại 二Nhị 乘Thừa 。云vân 即tức 二Nhị 乘Thừa 邪tà 因nhân 以dĩ 示thị 正chánh 因nhân 者giả 。目mục 聲Thanh 聞Văn 乃nãi 證chứng 聖thánh 智trí 差sai 別biệt 相tương/tướng 。但đãn 示thị 究cứu 竟cánh 故cố 。即tức 彼bỉ 所sở 證chứng 以dĩ 示thị 究cứu 竟cánh 真chân 因nhân 。故cố 云vân 即tức 在tại 外ngoại 道đạo 。云vân 目mục 聖thánh 智trí 破phá 邪tà 因nhân 者giả 。目mục 外ngoại 道đạo 所sở 計kế 常thường 不bất 思tư 議nghị 。乃nãi 別biệt 立lập 異dị 因nhân 。以dĩ 無vô 常thường 為vi 常thường 故cố 。佛Phật 目mục 真chân 常thường 聖thánh 智trí 。破phá 妄vọng 計kế 。故cố 云vân 目mục 。

舉cử 果quả 驗nghiệm 因nhân 者giả 。謂vị 舉cử 今kim 現hiện 證chứng 之chi 果quả 。目mục 驗nghiệm 昔tích 日nhật 之chi 因nhân 也dã 。目mục 聲Thanh 聞Văn 所sở 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。以dĩ 非phi 真chân 滅diệt 為vi 滅diệt 。足túc 驗nghiệm 昔tích 因nhân 未vị 得đắc 聖thánh 智trí 究cứu 竟cánh 相tương/tướng 也dã 。謂vị 外ngoại 道đạo 今kim 取thủ 斷đoạn 滅diệt 為vi 果quả 者giả 。蓋cái 昔tích 以dĩ 生sanh 法pháp 為vi 不bất 生sanh 。特đặc 以dĩ 無vô 常thường 為vi 常thường 故cố 。今kim 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 之chi 見kiến 耳nhĩ 。五ngũ 無vô 間gián 種chủng 性tánh 一nhất 章chương 。重trọng/trùng 明minh 為vi 機cơ 稟bẩm 佛Phật 性tánh 是thị 一nhất 。因nhân 聞văn 三tam 乘thừa 之chi 法Pháp 。名danh 言ngôn 熏huân 習tập 故cố 。種chủng 性tánh 有hữu 五ngũ 。前tiền 頓đốn 漸tiệm 章chương 。明minh 法pháp 一nhất 機cơ 異dị 。故cố 有hữu 三tam 乘thừa 。即tức 一Nhất 乘Thừa 法pháp 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 者giả 也dã 。今kim 五ngũ 無vô 間gián 性tánh 。乃nãi 因nhân 聞văn 前tiền 三tam 乘thừa 法Pháp 。不bất 得đắc 離ly 言ngôn 之chi 義nghĩa 。執chấp 文văn 言ngôn 熏huân 習tập 成thành 種chủng 。此thử 又hựu 顯hiển 機cơ 之chi 所sở 稟bẩm 。佛Phật 性tánh 是thị 一nhất 。故cố 云vân 無vô 間gian 。因nhân 熏huân 各các 別biệt 故cố 。有hữu 五ngũ 種chủng 性tánh 耳nhĩ 如Như 來Lai 無vô 間gian 種chủng 性tánh 。有hữu 四tứ 種chủng 。一nhất 權quyền 教giáo 事sự 六Lục 度Độ 。二Nhị 乘Thừa 乘thừa 空không 慧tuệ 。三tam 實thật 教giáo 。四tứ 即tức 圓viên 教giáo 。四tứ 位vị 菩Bồ 薩Tát 釋thích 者giả 。諦đế 觀quán 經kinh 大đại 明minh 標tiêu 。如Như 來Lai 種chủng 性tánh 。意ý 指chỉ 如Như 來Lai 果quả 法pháp 。非phi 說thuyết 因nhân 位vị 中trung 故cố 。若nhược 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 釋thích 之chi 。失thất 本bổn 指chỉ 矣hĩ 。蓋cái 目mục 直trực 指chỉ 一nhất 心tâm 真Chân 如Như 。若nhược 悟ngộ 唯duy 心tâm 。即tức 頓đốn 登đăng 佛Phật 地địa 。即tức 圓viên 教giáo 之chi 三tam 賢hiền 。此thử 亦diệc 不bất 立lập 。況huống 權quyền 教giáo 空không 慧tuệ 乎hồ 。若nhược 目mục 前tiền 三tam 位vị 菩Bồ 薩Tát 法pháp 釋thích 之chi 。則tắc 聞văn 熏huân 但đãn 成thành 前tiền 三tam 。菩Bồ 薩Tát 種chủng 性tánh 。非phi 如Như 來Lai 種chủng 性tánh 矣hĩ 。

結kết 二nhị 無vô 我ngã 末mạt 觀quán 成thành 得đắc 果quả 一nhất 節tiết 。此thử 結kết 酬thù 前tiền 請thỉnh 也dã 。因nhân 大đại 慧tuệ 初sơ 聞văn 分phân 別biệt 自tự 性tánh 。觀quán 察sát 無vô 我ngã 。淨tịnh 除trừ 妄vọng 想tưởng 。炤chiếu 明minh 諸chư 地địa 。乃nãi 至chí 逮đãi 得đắc 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 故cố 。此thử 開khai 示thị 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 二nhị 無vô 我ngã 已dĩ 畢tất 。乃nãi 顯hiển 真chân 因nhân 。故cố 即tức 證chứng 成thành 必tất 得đắc 如Như 來Lai 之chi 果quả 。勸khuyến 今kim 應ưng 當đương 修tu 學học 。乃nãi 總tổng 結kết 四tứ 門môn 。番phiên 顯hiển 正chánh 智trí 如như 如như 。以dĩ 空không 遣khiển 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 證chứng 二nhị 無vô 我ngã 。通thông 示thị 三tam 番phiên 因nhân 果quả 也dã 。

結kết 示thị 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 二nhị 無vô 我ngã 果quả 相tương/tướng 已dĩ 竟cánh 。而nhi 大đại 慧tuệ 陡# 問vấn 建kiến 立lập 誹phỉ 謗báng 二nhị 惡ác 見kiến 者giả 。何hà 也dã 。

答đáp 因nhân 初sơ 問vấn 五ngũ 法pháp 生sanh 起khởi 之chi 由do 。世Thế 尊Tôn 即tức 說thuyết 外ngoại 道đạo 。有hữu 無vô 二nhị 見kiến 。為vi 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 之chi 因nhân 。故cố 今kim 開khai 示thị 已dĩ 明minh 。今kim 即tức 問vấn 彼bỉ 二nhị 種chủng 惡ác 見kiến 從tùng 何hà 而nhi 起khởi 也dã 。佛Phật 答đáp 二nhị 種chủng 惡ác 見kiến 從tùng 非phi 有hữu 而nhi 建kiến 立lập 也dã 。蓋cái 非phi 有hữu 乃nãi 無vô 也dã 。建kiến 立lập 為vi 有hữu 也dã 。意ý 謂vị 外ngoại 衟# 不bất 達đạt 。諸chư 法pháp 本bổn 無vô 。則tắc 目mục 有hữu 為vi 實thật 有hữu 。及cập 至chí 壞hoại 滅diệt 。則tắc 目mục 無vô 為vi 絕tuyệt 無vô 。故cố 有hữu 為vi 建kiến 立lập 。無vô 乃nãi 誹phỉ 謗báng 。此thử 二nhị 見kiến 所sở 由do 生sanh 也dã 。此thử 問vấn 來lai 意ý 幽u 潛tiềm 。若nhược 不bất 知tri 來lai 端đoan 。則tắc 經kinh 旨chỉ 血huyết 脈mạch 不bất 貫quán 也dã 。

問vấn 曰viết 。示thị 二nhị 見kiến 已dĩ 後hậu 。乃nãi 重trọng/trùng 都đô 結kết 前tiền 果quả 者giả 。何hà 也dã 。

答đáp 曰viết 。

佛Phật 意ý 總tổng 顯hiển 唯duy 心tâm 無vô 外ngoại 境cảnh 界giới 。其kỳ 五ngũ 法pháp 自tự 性tánh 二nhị 無vô 我ngã 等đẳng 。從tùng 迷mê 中trung 來lai 。皆giai 因nhân 外ngoại 衟# 。有hữu 無vô 二nhị 見kiến 。為vi 生sanh 死tử 本bổn 。是thị 為vi 大đại 過quá 。故cố 今kim 通thông 遣khiển 已dĩ 畢tất 。乃nãi 結kết 真chân 因nhân 得đắc 果quả 成thành 佛Phật 之chi 後hậu 。當đương 單đơn 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 唯duy 心tâm 法pháp 。目mục 破phá 外ngoại 衟# 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 為vi 化hóa 儀nghi 。此thử 所sở 目mục 為vi 頓đốn 教giáo 法Pháp 門môn 。此thử 經Kinh 頓đốn 宗tông 。但đãn 破phá 外ngoại 衟# 二Nhị 乘Thừa 偏thiên 邪tà 之chi 見kiến 。不bất 說thuyết 別biệt 斷đoạn 煩phiền 惱não 。目mục 識thức 藏tạng 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 故cố 。但đãn 了liễu 妄vọng 想tưởng 無vô 性tánh 。則tắc 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 平bình 等đẳng 。更cánh 無vô 煩phiền 惱não 可khả 斷đoạn 。故cố 但đãn 離ly 二nhị 見kiến 。即tức 頓đốn 證chứng 法Pháp 身thân 。故cố 都đô 結kết 成thành 四tứ 番phiên 因nhân 果quả 也dã 。

下hạ 第đệ 二nhị 卷quyển

問vấn 曰viết 。顯hiển 理lý 中trung 示thị 寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 已dĩ 歸quy 究cứu 竟cánh 。然nhiên 目mục 如Như 來Lai 藏tạng 并tinh 上thượng 一nhất 心tâm 總tổng 為vi 顯hiển 理lý 。且thả 大đại 慧tuệ 又hựu 目mục 外ngoại 衟# 我ngã 見kiến 為vi 問vấn 。似tự 與dữ 一nhất 心tâm 之chi 旨chỉ 不bất 同đồng 。何hà 以dĩ 總tổng 為vi 一nhất 科khoa 。

答đáp 曰viết 。

此thử 有hữu 深thâm 旨chỉ 。目mục 經kinh 初sơ 夜dạ 叉xoa 王vương 問vấn 佛Phật 。云vân 何hà 應ưng 捨xả 有hữu 無vô 。佛Phật 既ký 答đáp 已dĩ 。隨tùy 即tức 示thị 云vân 。寂tịch 滅diệt 者giả 名danh 為vi 一nhất 心tâm 。一nhất 心tâm 者giả 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。此thử 則tắc 總tổng 標tiêu 一nhất 經kinh 宗tông 本bổn 。要yếu 顯hiển 寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 。不bất 屬thuộc 迷mê 悟ngộ 。究cứu 竟cánh 不bất 生sanh 。然nhiên 所sở 目mục 有hữu 聖thánh 凡phàm 生sanh 起khởi 者giả 。皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。隨tùy 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 。轉chuyển 變biến 為vi 生sanh 因nhân 耳nhĩ 。然nhiên 前tiền 百bách 八bát 義nghĩa 一nhất 切thiết 皆giai 非phi 。目mục 顯hiển 一nhất 心tâm 寂tịch 滅diệt 無vô 生sanh 之chi 旨chỉ 矣hĩ 。次thứ 大đại 慧tuệ 隨tùy 問vấn 諸chư 識thức 有hữu 幾kỷ 種chủng 生sanh 住trụ 滅diệt 。雖tuy 問vấn 識thức 之chi 生sanh 滅diệt 。然nhiên 尚thượng 未vị 審thẩm 識thức 生sanh 之chi 因nhân 。且thả 于vu 一nhất 心tâm 究cứu 竟cánh 處xứ 。建kiến 立lập 誹phỉ 謗báng 章chương 中trung 云vân 。非phi 有hữu 因nhân 建kiến 立lập 因nhân 。直trực 說thuyết 初sơ 識thức 前tiền 無vô 因nhân 。如như 此thử 一nhất 心tâm 。豈khởi 不bất 墮đọa 于vu 畢tất 竟cánh 斷đoạn 滅diệt 耶da 。故cố 此thử 大đại 慧tuệ 隨tùy 問vấn 。如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。目mục 前tiền 雖tuy 明minh 一nhất 心tâm 之chi 旨chỉ 。尚thượng 未vị 明minh 如Như 來Lai 藏tạng 之chi 義nghĩa 。方phương 今kim 將tương 顯hiển 如Như 來Lai 藏tạng 隨tùy 緣duyên 為vi 染nhiễm 淨tịnh 生sanh 法pháp 之chi 因nhân 。要yếu 明minh 識thức 藏tạng 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 故cố 。後hậu 文văn 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 善thiện 不bất 善thiện 因nhân 。目mục 如Như 來Lai 藏tạng 即tức 前tiền 三tam 種chủng 識thức 中trung 之chi 真chân 識thức 也dã 。目mục 此thử 經Kinh 不bất 說thuyết 無vô 明minh 為vi 因nhân 生sanh 八bát 識thức 。直trực 指chỉ 如Như 來Lai 藏tạng 即tức 藏tạng 識thức 。要yếu 顯hiển 妄vọng 即tức 是thị 真chân 實thật 。斯tư 經Kinh 之chi 宗tông 本bổn 也dã 。不bất 同đồng 諸chư 教giáo 。然nhiên 大đại 慧tuệ 疑nghi 世Thế 尊Tôn 說thuyết 如Như 來Lai 藏tạng 。同đồng 外ngoại 道đạo 我ngã 者giả 。正chánh 是thị 佛Phật 說thuyết 。阿a 陀đà 那na 識thức 甚thậm 微vi 細tế 。習tập 氣khí 種chủng 子tử 成thành 瀑bộc 流lưu 。我ngã 于vu 凡phàm 愚ngu 不bất 開khai 演diễn 。恐khủng 彼bỉ 分phân 別biệt 執chấp 為vi 我ngã 。目mục 外ngoại 衟# 向hướng 執chấp 藏tạng 識thức 為vi 神thần 我ngã 故cố 。今kim 將tương 目mục 如Như 來Lai 藏tạng 真chân 我ngã 。目mục 破phá 彼bỉ 計kế 。是thị 則tắc 外ngoại 衟# 計kế 。有hữu 無vô 二nhị 見kiến 。則tắc 前tiền 目mục 寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 破phá 之chi 矣hĩ 。向hướng 執chấp 我ngã 見kiến 未vị 亡vong 故cố 。特đặc 目mục 如Như 來Lai 藏tạng 真chân 我ngã 破phá 之chi 。目mục 盡tận 破phá 彼bỉ 計kế 。圓viên 滿mãn 一nhất 心tâm 故cố 。總tổng 科khoa 為vi 顯hiển 理lý 究cứu 竟cánh 。義nghĩa 旨chỉ 深thâm 潛tiềm 。誠thành 非phi 麤thô 浮phù 可khả 見kiến 也dã 。細tế 尋tầm 佛Phật 意ý 。微vi 玅# 難nan 知tri 總tổng 示thị 正chánh 行hạnh 章chương 。破phá 本bổn 無vô 四tứ 句cú 可khả 離ly 。頌tụng 中trung 如như 是thị 觀quán 三tam 有hữu 。究cứu 竟cánh 得đắc 解giải 脫thoát 。未vị 後hậu 結kết 云vân 。為vi 淨tịnh 煩phiền 惱não 爾nhĩ 燄diệm 二nhị 種chủng 障chướng 故cố 。譬thí 如như 商thương 主chủ 。次thứ 第đệ 建kiến 立lập 百bách 八bát 句cú 無vô 所sở 有hữu 。足túc 證chứng 前tiền 百bách 八bát 句cú 。乃nãi 依y 三tam 界giới 作tác 四tứ 句cú 妄vọng 計kế 而nhi 立lập 。然nhiên 無vô 所sở 有hữu 。則tắc 皆giai 非phi 也dã 。

問vấn 曰viết 。當đương 轉chuyển 二nhị 性tánh 教giáo 中trung 。一nhất 向hướng 說thuyết 轉chuyển 生sanh 死tử 為vi 涅Niết 槃Bàn 。轉chuyển 煩phiền 惱não 成thành 菩Bồ 提Đề 。此thử 中trung 但đãn 說thuyết 轉chuyển 二nhị 自tự 性tánh 者giả 。何hà 耶da 。

答đáp 曰viết 。

此thử 經Kinh 不bất 同đồng 三tam 乘thừa 別biệt 教giáo 。直trực 指chỉ 一nhất 心tâm 。不bất 屬thuộc 迷mê 悟ngộ 。目mục 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。本bổn 來lai 平bình 等đẳng 。更cánh 無vô 可khả 轉chuyển 。但đãn 以dĩ 外ngoại 道đạo 不bất 了liễu 言ngôn 說thuyết 性tánh 空không 。妄vọng 計kế 言ngôn 說thuyết 有hữu 實thật 自tự 性tánh 。起khởi 種chủng 種chủng 徧biến 計kế 。二Nhị 乘Thừa 不bất 了liễu 諸chư 法pháp 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 。妄vọng 執chấp 諸chư 法pháp 有hữu 實thật 自tự 性tánh 。以dĩ 此thử 二nhị 種chủng 障chướng 正chánh 知tri 見kiến 。意ý 謂vị 。若nhược 了liễu 言ngôn 說thuyết 性tánh 空không 。則tắc 徧biến 計kế 情tình 亡vong 。若nhược 了liễu 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 。則tắc 依y 他tha 泯mẫn 性tánh 。二nhị 計kế 既ký 亡vong 。則tắc 圓viên 成thành 自tự 顯hiển 。所sở 目mục 但đãn 轉chuyển 二nhị 自tự 性tánh 計kế 著trước 也dã 。後hậu 廣quảng 辯biện 四tứ 行hành 禪thiền 。葢# 依y 此thử 而nhi 立lập 也dã 。

略lược 示thị 邪tà 因nhân 果quả 相tương/tướng 章chương 末mạt 。示thị 感cảm 應ứng 二nhị 徵trưng 。結kết 示thị 果quả 相tương/tướng 。至chí 究cứu 竟cánh 地địa 。得đắc 灌quán 頂đảnh 位vị 。二nhị 加gia 持trì 者giả 。此thử 正chánh 示thị 目mục 真chân 因nhân 。所sở 得đắc 之chi 果Quả 。如như 此thử 方phương 為vi 真chân 修tu 也dã 。

問vấn 曰viết 。四tứ 種chủng 禪thiền 皆giai 依y 惑hoặc 亂loạn 為vi 所sở 觀quán 者giả 。何hà 耶da 。

答đáp 曰viết 。

目mục 前tiền 云vân 惑hoặc 亂loạn 起khởi 聖thánh 種chủng 性tánh 。及cập 愚ngu 夫phu 種chủng 性tánh 故cố 。愚ngu 夫phu 乃nãi 外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 。其kỳ 禪thiền 皆giai 惑hoặc 亂loạn 也dã 。觀quán 察sát 禪thiền 二nhị 種chủng 。目mục 能năng 觀quán 正chánh 智trí 。觀quán 所sở 觀quán 惑hoặc 亂loạn 。目mục 對đối 待đãi 未vị 泯mẫn 。故cố 為vi 漸tiệm 次thứ 。其kỳ 攀phàn 緣duyên 如như 禪thiền 。然nhiên 攀phàn 緣duyên 即tức 惑hoặc 亂loạn 也dã 。乃nãi 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 耳nhĩ 。觀quán 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 本bổn 如như 故cố 。名danh 攀phàn 緣duyên 如như 禪thiền 。此thử 二nhị 種chủng 禪thiền 。目mục 分phần/phân 頓đốn 漸tiệm 。名danh 三tam 乘thừa 禪thiền 。故cố 觀quán 察sát 禪thiền 果quả 相tương/tướng 。則tắc 從tùng 解giải 行hành 入nhập 初Sơ 地Địa 。漸tiệm 次thứ 上thượng 進tiến 。其kỳ 攀phàn 緣duyên 如như 禪thiền 。則tắc 頓đốn 登đăng 八bát 地địa 。此thử 頓đốn 漸tiệm 之chi 分phần 也dã 。然nhiên 觀quán 察sát 義nghĩa 禪thiền 。能năng 觀quán 者giả 正chánh 智trí 。所sở 觀quán 者giả 妄vọng 想tưởng 名danh 相tướng 。故cố 真chân 妄vọng 雙song 舉cử 。此thử 乃nãi 對đối 待đãi 而nhi 觀quán 。故cố 要yếu 離ly 四tứ 句cú 。目mục 外ngoại 道đạo 妄vọng 執chấp 四tứ 大đại 名danh 相tướng 。以dĩ 妄vọng 想tưởng 分phân 別biệt 。作tác 四tứ 句cú 見kiến 耳nhĩ 。其kỳ 攀phàn 緣duyên 如như 禪thiền 。則tắc 直trực 觀quán 五ngũ 陰ấm 本bổn 自tự 如như 如như 。絕tuyệt 諸chư 對đối 待đãi 。故cố 為vi 頓đốn 悟ngộ 。于vu 中trung 主chủ 意ý 。專chuyên 破phá 外ngoại 道đạo 計kế 四tứ 大đại 造tạo 五ngũ 陰ấm 。目mục 神thần 我ngã 為vi 主chủ 諦đế 。若nhược 觀quán 四tứ 大đại 本bổn 空không 。五ngũ 陰ấm 無vô 我ngã 。即tức 此thử 五ngũ 陰ấm 本bổn 自tự 如như 如như 矣hĩ 。

問vấn 曰viết 。示thị 正chánh 果quả 中trung 。說thuyết 妄vọng 想tưởng 識thức 滅diệt 。名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。不bất 說thuyết 轉chuyển 藏tạng 識thức 。單đơn 說thuyết 滅diệt 六lục 識thức 者giả 。何hà 也dã 。

答đáp 曰viết 。

此thử 經Kinh 宗tông 旨chỉ 。說thuyết 識thức 藏tạng 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。不bất 必tất 更cánh 轉chuyển 其kỳ 藏tạng 性tánh 。寂tịch 滅diệt 之chi 體thể 。所sở 目mục 不bất 得đắc 顯hiển 現hiện 者giả 。但đãn 因nhân 妄vọng 想tưởng 攀phàn 名danh 相tướng 之chi 過quá 也dã 。目mục 藏tạng 體thể 本bổn 是thị 湛trạm 淵uyên 之chi 心tâm 。猶do 如như 湛trạm 海hải 。雖tuy 云vân 前tiền 七thất 波ba 浪lãng 。其kỳ 實thật 只chỉ 因nhân 六lục 識thức 攀phàn 緣duyên 外ngoại 境cảnh 界giới 風phong 。鼓cổ 動động 波ba 浪lãng 。即tức 七thất 識thức 亦diệc 因nhân 六lục 識thức 所sở 起khởi 之chi 波ba 浪lãng 。其kỳ 體thể 同đồng 是thị 八bát 識thức 精tinh 明minh 。故cố 本bổn 不bất 生sanh 。是thị 故cố 三tam 性tánh 之chi 中trung 。依y 他tha 元nguyên 自tự 無vô 性tánh 。其kỳ 過quá 在tại 徧biến 計kế 執chấp 性tánh 耳nhĩ 。然nhiên 妄vọng 想tưởng 乃nãi 徧biến 計kế 執chấp 性tánh 。正chánh 是thị 六lục 識thức 攀phàn 緣duyên 種chủng 種chủng 如như 幻huyễn 依y 他tha 境cảnh 界giới 。增tăng 長trưởng 習tập 氣khí 。長trưởng 養dưỡng 藏tạng 識thức 。故cố 今kim 特đặc 辨biện 妄vọng 想tưởng 過quá 重trọng/trùng 。故cố 六lục 識thức 滅diệt 。則tắc 內nội 外ngoại 心tâm 境cảnh 一nhất 切thiết 皆giai 寂tịch 滅diệt 。如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 應ưng 念niệm 現hiện 前tiền 。所sở 以dĩ 特đặc 說thuyết 六lục 識thức 滅diệt 為vi 涅Niết 槃Bàn 也dã 。此thử 經Kinh 宗tông 趣thú 。與dữ 相tương/tướng 宗tông 。逈huýnh 不bất 相tương 同đồng 。故cố 不bất 立lập 七thất 識thức 。所sở 目mục 世Thế 尊Tôn 隨tùy 節tiết 說thuyết 妄vọng 想tưởng 分phân 別biệt 通thông 相tương/tướng 。以dĩ 顯hiển 即tức 妄vọng 即tức 真chân 。為vi 如Như 來Lai 最tối 上thượng 一Nhất 乘Thừa 禪thiền 也dã 。

經kinh 旨chỉ 來lai 意ý 。從tùng 二nhị 卷quyển 初sơ 示thị 正chánh 行hạnh 科khoa 中trung 。四tứ 方phương 便tiện 為vi 能năng 觀quán 之chi 智trí 。二nhị 種chủng 自tự 性tánh 。指chỉ 所sở 破phá 之chi 惑hoặc 。無vô 四tứ 句cú 可khả 離ly 。無vô 聖thánh 智trí 可khả 得đắc 。乃nãi 所sở 顯hiển 圓viên 成thành 之chi 理lý 。及cập 離ly 過quá 絕tuyệt 非phi 一nhất 科khoa 。四tứ 節tiết 立lập 定định 。自tự 後hậu 略lược 示thị 。邪tà 正chánh 因nhân 果quả 。及cập 廣quảng 辨biện 邪tà 正chánh 因nhân 果quả 。總tổng 是thị 廣quảng 釋thích 卷quyển 初sơ 四tứ 節tiết 之chi 義nghĩa 。其kỳ 觀quán 察sát 義nghĩa 禪thiền 。觀quán 察sát 覺giác 。即tức 前tiền 能năng 觀quán 之chi 智trí 。妄vọng 想tưởng 攝nhiếp 受thọ 計kế 著trước 覺giác 。即tức 釋thích 前tiền 所sở 破phá 之chi 惑hoặc 。攀phàn 緣duyên 如như 禪thiền 。即tức 顯hiển 前tiền 圓viên 成thành 之chi 理lý 。末mạt 後hậu 如Như 來Lai 最tối 上thượng 一Nhất 乘Thừa 禪thiền 。即tức 釋thích 前tiền 離ly 過quá 絕tuyệt 非phi 。細tế 觀quán 經kinh 旨chỉ 。前tiền 後hậu 名danh 應ưng 。其kỳ 理lý 昭chiêu 然nhiên 。

下hạ 第đệ 三tam 卷quyển

初sơ 三tam 種chủng 意ý 生sanh 身thân 。五ngũ 無vô 間gián 種chủng 性tánh 。乃nãi 示thị 因nhân 圓viên 。宗tông 說thuyết 二nhị 通thông 。乃nãi 示thị 果quả 滿mãn 。目mục 果quả 海hải 離ly 言ngôn 故cố 。

問vấn 曰viết 。斷đoạn 證chứng 科khoa 。初sơ 明minh 妄vọng 想tưởng 不bất 實thật 破phá 我ngã 執chấp 。言ngôn 說thuyết 性tánh 空không 破phá 法pháp 執chấp 者giả 。何hà 也dã 。

答đáp 曰viết 。

目mục 外ngoại 衟# 妄vọng 想tưởng 專chuyên 目mục 執chấp 我ngã 見kiến 為vi 本bổn 。而nhi 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 離ly 五ngũ 蘊uẩn 假giả 我ngã 。猶do 執chấp 涅Niết 槃Bàn 為vi 我ngã 。故cố 亦diệc 云vân 心tâm 惑hoặc 亂loạn 。故cố 云vân 煩phiền 惱não 障chướng 。然nhiên 依y 言ngôn 說thuyết 為vi 法pháp 執chấp 者giả 。目mục 內nội 教giáo 學học 佛Phật 法Pháp 者giả 不bất 能năng 離ly 言ngôn 得đắc 義nghĩa 。但đãn 執chấp 言ngôn 說thuyết 為vi 實thật 法pháp 故cố 。今kim 教giáo 以dĩ 離ly 言ngôn 觀quán 心tâm 。為vi 破phá 法pháp 執chấp 。斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 也dã 。然nhiên 我ngã 執chấp 外ngoại 衟# 居cư 多đa 。法pháp 執chấp 學học 佛Phật 法Pháp 者giả 居cư 多đa 。若nhược 起khởi 信tín 所sở 說thuyết 我ngã 見kiến 亦diệc 依y 所sở 聞văn 佛Phật 法Pháp 而nhi 起khởi 。此thử 經Kinh 專chuyên 破phá 外ngoại 道đạo 神thần 我ngã 。故cố 經kinh 論luận 意ý 異dị 耳nhĩ 。

問vấn 曰viết 。其kỳ 破phá 法pháp 執chấp 。經kinh 文văn 指chỉ 語ngữ 義nghĩa 而nhi 說thuyết 其kỳ 旨chỉ 甚thậm 明minh 。若nhược 約ước 妄vọng 想tưởng 為vi 破phá 我ngã 執chấp 。意ý 旨chỉ 未vị 顯hiển 。目mục 大đại 慧tuệ 但đãn 問vấn 妄vọng 想tưởng 。

答đáp 曰viết 。

一nhất 往vãng 所sở 說thuyết 妄vọng 想tưởng 。多đa 指chỉ 外ngoại 道đạo 。而nhi 二Nhị 乘Thừa 但đãn 兼kiêm 帶đái 而nhi 已dĩ 。然nhiên 外ngoại 道đạo 妄vọng 想tưởng 所sở 計kế 者giả 。一nhất 我ngã 見kiến 耳nhĩ 。然nhiên 大đại 慧tuệ 雖tuy 通thông 問vấn 妄vọng 想tưởng 生sanh 處xứ 。惟duy 世Thế 尊Tôn 約ước 指chỉ 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 墮đọa 有hữu 無vô 外ngoại 道đạo 見kiến 計kế 著trước 我ngã 我ngã 所sở 生sanh 。此thử 所sở 目mục 妄vọng 想tưởng 為vi 外ngoại 道đạo 我ngã 執chấp 之chi 本bổn 也dã 。其kỳ 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。計kế 五ngũ 蘊uẩn 為vi 我ngã 者giả 。經kinh 文văn 長trường/trưởng 行hành 未vị 顯hiển 。至chí 頌tụng 中trung 云vân 。施thi 設thiết 世thế 諦đế 我ngã 。諸chư 陰ấm 陰ấm 施thi 設thiết 。其kỳ 旨chỉ 的đích 然nhiên 明minh 矣hĩ 。更cánh 復phục 何hà 疑nghi 。

問vấn 曰viết 。大Đại 乘Thừa 教giáo 中trung 。皆giai 說thuyết 二nhị 執chấp 。有hữu 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 麤thô 細tế 不bất 同đồng 。且thả 云vân 分phân 別biệt 二nhị 執chấp 。從tùng 三tam 贒# 至chí 初Sơ 地Địa 斷đoạn 盡tận 。俱câu 生sanh 二nhị 執chấp 。從tùng 二nhị 地địa 至chí 七thất 地địa 斷đoạn 我ngã 執chấp 盡tận 。法pháp 執chấp 至chí 佛Phật 地địa 乃nãi 盡tận 。今kim 經kinh 說thuyết 麤thô 細tế 二nhị 執chấp 一nhất 時thời 斷đoạn 盡tận 。未vị 明minh 其kỳ 旨chỉ 。請thỉnh 問vấn 其kỳ 詳tường 。

答đáp 曰viết 。

此thử 經Kinh 頓Đốn 教Giáo 大Đại 乘Thừa 。意ý 在tại 頓đốn 破phá 無vô 明minh 頓đốn 證chứng 一nhất 心tâm 。故cố 二nhị 障chướng 亦diệc 頓đốn 斷đoạn 耳nhĩ 。大đại 經Kinh 云vân 。不bất 了liễu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。故cố 號hiệu 為vi 無vô 明minh 。第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。即tức 此thử 經Kinh 所sở 說thuyết 。第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 也dã 。然nhiên 不bất 了liễu 二nhị 字tự 。即tức 無vô 明minh 也dã 。了liễu 乃nãi 知tri 也dã 。經kinh 中trung 頻tần 言ngôn 知tri 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 者giả 。謂vị 了liễu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 也dã 。且thả 麤thô 細tế 二nhị 障chướng 。因nhân 無vô 明minh 而nhi 有hữu 。今kim 言ngôn 頓đốn 了liễu 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 。則tắc 頓đốn 破phá 無vô 明minh 。無vô 明minh 既ký 破phá 。則tắc 彼bỉ 二nhị 障chướng 又hựu 何hà 從tùng 而nhi 有hữu 耶da 。目mục 真chân 知tri 自tự 體thể 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。光quang 明minh 義nghĩa 故cố 。說thuyết 名danh 為vi 智trí 。此thử 即tức 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 也dã 。若nhược 目mục 即tức 心tâm 正chánh 智trí 獨độc 炤chiếu 一nhất 心tâm 寂tịch 滅diệt 之chi 體thể 。則tắc 一nhất 切thiết 皆giai 離ly 。今kim 因nhân 不bất 了liễu 。則tắc 妄vọng 起khởi 分phân 別biệt 執chấp 著trước 。故cố 名danh 妄vọng 想tưởng 。是thị 目mục 此thử 經Kinh 不bất 說thuyết 斷đoạn 無vô 明minh 。單đơn 說thuyết 斷đoạn 妄vọng 想tưởng 。妄vọng 想tưởng 淨tịnh 處xứ 。即tức 頓đốn 證chứng 一nhất 心tâm 。故cố 無vô 漸tiệm 次thứ 先tiên 後hậu 耳nhĩ 。所sở 謂vị 知tri 幻huyễn 即tức 離ly 。不bất 作tác 方phương 便tiện 。離ly 幻huyễn 即tức 覺giác 。亦diệc 無vô 漸tiệm 次thứ 。故cố 為vi 頓Đốn 教Giáo 大Đại 乘Thừa 。

問vấn 曰viết 。轉chuyển 變biến 章chương 。言ngôn 轉chuyển 變biến 者giả 。乃nãi 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。往vãng 來lai 捨xả 身thân 受thọ 身thân 。之chi 情tình 狀trạng 也dã 。而nhi 獨độc 指chỉ 外ngoại 衟# 者giả 。何hà 耶da 。

答đáp 曰viết 。

佛Phật 說thuyết 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 往vãng 來lai 。受thọ 報báo 好hảo 醜xú 。乃nãi 隨tùy 善thiện 惡ác 業nghiệp 緣duyên 。故cố 說thuyết 如như 乳nhũ 酪lạc 酒tửu 果quả 等đẳng 熟thục 。但đãn 是thị 異dị 熟thục 隨tùy 緣duyên 耳nhĩ 。因nhân 外ngoại 衟# 妄vọng 計kế 有hữu 作tác 者giả 。為vi 轉chuyển 變biến 主chủ 宰tể 。此thử 邪tà 見kiến 妄vọng 計kế 。故cố 特đặc 曉hiểu 之chi 曰viết 。如như 是thị 凡phàm 愚ngu 眾chúng 生sanh 。自tự 妄vọng 想tưởng 修tu 習tập 生sanh 。實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。為vi 生sanh 滅diệt 主chủ 宰tể 者giả 。但đãn 如như 幻huyễn 夢mộng 色sắc 生sanh 。言ngôn 自tự 妄vọng 想tưởng 修tu 習tập 生sanh 。此thử 云vân 邪tà 師sư 邪tà 教giáo 。乃nãi 分phân 別biệt 我ngã 執chấp 。以dĩ 一nhất 往vãng 所sở 說thuyết 。乃nãi 分phân 別biệt 法pháp 執chấp 也dã 。

問vấn 曰viết 。相tương 續tục 章chương 。乃nãi 大đại 慧tuệ 因nhân 聞văn 前tiền 佛Phật 說thuyết 轉chuyển 變biến 相tương/tướng 故cố 。即tức 問vấn 生sanh 死tử 相tương 續tục 義nghĩa 狀trạng 。生sanh 死tử 乃nãi 煩phiền 惱não 障chướng 招chiêu 。而nhi 但đãn 約ước 言ngôn 說thuyết 而nhi 問vấn 。且thả 舉cử 極cực 果quả 之chi 益ích 目mục 請thỉnh 者giả 。何hà 耶da 。

答đáp 曰viết 。

此thử 經Kinh 旨chỉ 幽u 潛tiềm 。殊thù 非phi 淺thiển 識thức 所sở 易dị 窺khuy 也dã 。此thử 由do 前tiền 辨biện 果quả 地địa 覺giác 中trung 。佛Phật 說thuyết 覺giác 人nhân 法pháp 無vô 我ngã 。了liễu 知tri 二nhị 障chướng 。斷đoạn 二nhị 煩phiền 惱não 。離ly 二nhị 種chủng 死tử 。是thị 名danh 佛Phật 之chi 知tri 覺giác 故cố 。此thử 斷đoạn 證chứng 科khoa 中trung 。約ước 破phá 二nhị 執chấp 斷đoạn 二nhị 障chướng 。目mục 顯hiển 真chân 因nhân 也dã 。然nhiên 所sở 知tri 障chướng 。單đơn 約ước 執chấp 言ngôn 說thuyết 為vi 法pháp 執chấp 故cố 。大đại 慧tuệ 以dĩ 言ngôn 說thuyết 為vi 問vấn 。而nhi 所sở 答đáp 十thập 一nhất 相tương 續tục 。皆giai 執chấp 言ngôn 說thuyết 。目mục 為vi 所sở 知tri 障chướng 。目mục 取thủ 變biến 易dị 生sanh 死tử 者giả 。乃nãi 俱câu 生sanh 法pháp 執chấp 也dã 。以dĩ 障chướng 有hữu 二nhị 故cố 。生sanh 死tử 亦diệc 二nhị 。故cố 末mạt 後hậu 總tổng 以dĩ 愚ngu 夫phu 三tam 相tương 續tục 乃nãi 煩phiền 惱não 障chướng 招chiêu 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 。是thị 乃nãi 總tổng 結kết 二nhị 障chướng 二nhị 死tử 。皆giai 七thất 識thức 執chấp 取thủ 所sở 招chiêu 。故cố 歸quy 過quá 于vu 三tam 和hòa 合hợp 計kế 著trước 識thức 為vi 相tương 續tục 生sanh 死tử 之chi 本bổn 也dã 。佛Phật 意ý 甚thậm 明minh 。第đệ 淺thiển 識thức 者giả 。未vị 易dị 見kiến 耳nhĩ 。

問vấn 曰viết 。前tiền 世Thế 尊Tôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 識thức 滅diệt 。名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。且thả 云vân 七thất 識thức 不bất 生sanh 。今kim 者giả 何hà 目mục 俱câu 生sanh 二nhị 執chấp 歸quy 過quá 于vu 七thất 識thức 。豈khởi 不bất 自tự 語ngữ 相tương 違vi 耶da 。

答đáp 曰viết 。

觀quán 佛Phật 立lập 言ngôn 。各các 有hữu 所sở 主chủ 。非phi 相tướng 違vi 也dã 。以dĩ 初sơ 云vân 藏tạng 識thức 因nhân 境cảnh 界giới 風phong 吹xuy 故cố 。起khởi 前tiền 七thất 識thức 浪lãng 。為vi 生sanh 滅diệt 耳nhĩ 。今kim 顯hiển 藏tạng 識thức 自tự 性tánh 本bổn 來lai 涅Niết 槃Bàn 。但đãn 因nhân 境cảnh 界giới 風phong 吹xuy 。故cố 有hữu 生sanh 死tử 。若nhược 無vô 境cảnh 界giới 風phong 吹xuy 。則tắc 自tự 性tánh 為vi 常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 矣hĩ 。然nhiên 境cảnh 界giới 乃nãi 五ngũ 塵trần 境cảnh 界giới 也dã 。且thả 此thử 塵trần 境cảnh 。惟duy 心tâm 所sở 現hiện 。本bổn 自tự 如như 如như 。若nhược 無vô 六lục 識thức 攀phàn 緣duyên 執chấp 取thủ 。則tắc 諸chư 法pháp 如như 如như 不bất 動động 矣hĩ 。但đãn 因nhân 六lục 識thức 不bất 了liễu 唯duy 心tâm 。妄vọng 自tự 攀phàn 緣duyên 執chấp 取thủ 。則tắc 識thức 風phong 鼓cổ 扇thiên/phiến 。返phản 吹xuy 藏tạng 海hải 。起khởi 七thất 波ba 浪lãng 。是thị 則tắc 起khởi 境cảnh 界giới 風phong 。全toàn 是thị 六lục 識thức 之chi 過quá 。而nhi 七thất 識thức 不bất 預dự 。以dĩ 此thử 識thức 依y 內nội 門môn 轉chuyển 故cố 。故cố 云vân 不bất 生sanh 。此thử 所sở 以dĩ 六lục 識thức 一nhất 滅diệt 則tắc 八bát 識thức 為vi 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 矣hĩ 。今kim 言ngôn 俱câu 生sanh 二nhị 執chấp 。歸quy 過quá 于vu 七thất 識thức 者giả 。目mục 無vô 始thỉ 來lai 一nhất 向hướng 七thất 識thức 單đơn 執chấp 八bát 識thức 為vi 我ngã 。名danh 我ngã 愛ái 執chấp 藏tạng 。集tập 諸chư 種chủng 子tử 。相tương 續tục 生sanh 死tử 。名danh 為vi 結kết 生sanh 相tương 續tục 。長trường/trưởng 劫kiếp 不bất 斷đoạn 。乃nãi 此thử 識thức 之chi 能năng 。而nhi 六lục 識thức 不bất 預dự 焉yên 。以dĩ 造tạo 業nghiệp 者giả 乃nãi 六lục 識thức 。受thọ 報báo 者giả 八bát 識thức 。相tương 續tục 生sanh 死tử 者giả 七thất 識thức 耳nhĩ 。是thị 各các 就tựu 勝thắng 能năng 而nhi 說thuyết 。非phi 前tiền 後hậu 自tự 語ngữ 相tương 違vi 過quá 也dã 。

問vấn 曰viết 。經kinh 中trung 一nhất 往vãng 節tiết 節tiết 。大đại 慧tuệ 問vấn 中trung 。多đa 舉cử 果quả 悳# 以dĩ 請thỉnh 。然nhiên 世Thế 尊Tôn 結kết 顯hiển 果quả 悳# 已dĩ 非phi 一nhất 矣hĩ 。然nhiên 與dữ 正chánh 顯hiển 果quả 悳# 。有hữu 何hà 別biệt 耶da 。

答đáp 曰viết 。

大đại 慧tuệ 前tiền 于vu 節tiết 次thứ 問vấn 中trung 。所sở 言ngôn 果quả 者giả 。乃nãi 為vi 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 利lợi 。特đặc 舉cử 果quả 以dĩ 顯hiển 法pháp 益ích 也dã 。世Thế 尊Tôn 即tức 說thuyết 果quả 悳# 者giả 。乃nãi 為vi 破phá 邪tà 。以dĩ 明minh 真chân 因nhân 。乃nãi 舉cử 果quả 目mục 證chứng 驗nghiệm 真chân 因nhân 。皆giai 在tại 因nhân 門môn 。非phi 正chánh 說thuyết 果quả 悳# 也dã 。今kim 因nhân 行hành 已dĩ 圓viên 。二nhị 障chướng 已dĩ 破phá 。五ngũ 住trụ 已dĩ 亡vong 。永vĩnh 離ly 二nhị 死tử 。歸quy 極cực 一nhất 心tâm 。因nhân 窮cùng 果quả 滿mãn 。目mục 顯hiển 究cứu 竟cánh 一nhất 心tâm 之chi 極cực 果quả 。此thử 是thị 正chánh 說thuyết 果quả 悳# 。說thuyết 二nhị 轉chuyển 依y 。以dĩ 顯hiển 法Pháp 身thân 出xuất 纏triền 證chứng 真chân 常thường 樂lạc 。我ngã 淨tịnh 四tứ 悳# 。此thử 返phản 妄vọng 歸quy 真chân 之chi 極cực 則tắc 也dã 。

下hạ 第đệ 四tứ 卷quyển

問vấn 曰viết 。當đương 明minh 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 。生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 平bình 等đẳng 處xứ 。返phản 妄vọng 歸quy 真chân 。業nghiệp 已dĩ 究cứu 竟cánh 一nhất 心tâm 真chân 原nguyên 矣hĩ 。大đại 慧tuệ 乃nãi 問vấn 剎sát 那na 者giả 。何hà 耶da 。

答đáp 曰viết 。

此thử 正chánh 原nguyên 始thỉ 要yếu 終chung 結kết 歸quy 一nhất 心tâm 之chi 極cực 則tắc 也dã 。以dĩ 初sơ 問vấn 百bách 八bát 義nghĩa 。佛Phật 目mục 寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 而nhi 答đáp 曰viết 一nhất 切thiết 皆giai 非phi 。故cố 大đại 慧tuệ 即tức 問vấn 諸chư 識thức 有hữu 幾kỷ 種chủng 生sanh 住trụ 滅diệt 。是thị 則tắc 迷mê 悟ngộ 修tu 證chứng 皆giai 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 事sự 也dã 。然nhiên 大đại 慧tuệ 初sơ 問vấn 百bách 八bát 義nghĩa 。總tổng 該cai 十thập 界giới 依y 正chánh 迷mê 悟ngộ 因nhân 果quả 。不bất 出xuất 五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 八bát 識thức 二nhị 無vô 我ngã 。四tứ 門môn 攝nhiếp 盡tận 。故cố 今kim 徵trưng 詰cật 諸chư 妄vọng 了liễu 悟ngộ 一nhất 心tâm 。目mục 顯hiển 五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 皆giai 空không 。八bát 識thức 二nhị 無vô 我ngã 俱câu 遣khiển 。究cứu 竟cánh 歸quy 趣thú 一nhất 心tâm 真chân 原nguyên 。以dĩ 顯hiển 法Pháp 身thân 極cực 則tắc 。目mục 示thị 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 平bình 等đẳng 。此thử 是thị 從tùng 迷mê 返phản 悟ngộ 。總tổng 屬thuộc 生sanh 滅diệt 邊biên 收thu 。皆giai 不bất 出xuất 大đại 慧tuệ 初sơ 問vấn 二nhị 種chủng 生sanh 滅diệt 也dã 。意ý 謂vị 目mục 有hữu 相tương 生sanh 住trụ 滅diệt 故cố 。有hữu 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 偏thiên 邪tà 之chi 執chấp 。以dĩ 有hữu 流lưu 注chú 生sanh 住trụ 滅diệt 故cố 。有hữu 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 菩Bồ 薩Tát 之chi 見kiến 。意ý 顯hiển 縱túng/tung 悟ngộ 法Pháp 身thân 亦diệc 未vị 離ly 生sanh 滅diệt 妄vọng 見kiến 。所sở 謂vị 菩Bồ 提Đề 心tâm 生sanh 。生sanh 滅diệt 心tâm 滅diệt 。猶do 屬thuộc 生sanh 滅diệt 。今kim 顯hiển 生sanh 滅diệt 本bổn 不bất 生sanh 滅diệt 義nghĩa 。若nhược 了liễu 本bổn 不bất 生sanh 滅diệt 。則tắc 則tắc 前tiền 一nhất 往vãng 所sở 說thuyết 。皆giai 夢mộng 中trung 事sự 。乃nãi 妄vọng 功công 用dụng 中trung 。有hữu 修tu 斷đoạn 耳nhĩ 。故cố 前tiền 夢mộng 中trung 渡độ 河hà 之chi 喻dụ 。以dĩ 顯hiển 有hữu 所sở 修tu 證chứng 。皆giai 夢mộng 幻huyễn 法Pháp 門môn 。方phương 顯hiển 法Pháp 身thân 向hướng 上thượng 極cực 則tắc 也dã 。以dĩ 此thử 足túc 見kiến 吾ngô 佛Phật 說thuyết 始thỉ 終chung 不bất 說thuyết 一nhất 字tự 。乃nãi 頓đốn 宗tông 之chi 極cực 則tắc 也dã 。

楞lăng 伽già 補bổ 遺di (# 終chung )#