Kinh Hoa Nghiêm Đại Phương Quảng Phật
(Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh)
Hán dịch: Đông Tấn Thiên Trúc Tam Tạng Phật Đà Bạt Đà La
Việt dịch: Phật Tử Bùi Đức Huề dịch năm 3/2013-2014

 

QUYỂN THỨ NĂM

Phần hai thứ tư Phẩm Bốn Chân lý.

Các Phật Tử ! Nhiêu Ích Thế giới như thế cùng với tên bốn Chân lý có bốn mươi trăm triệu trăm nghìn Na do tha. Tùy theo các chúng sinh cần điều phục. Làm nói như thế.

Các Phật Tử ! Như Sa Bà Thế giới gọi là Chân lý Khổ. Ở Tiên Thiểu Thế giới. Hoặc tên là tâm ác nghịch. Hoặc tên là Trí tuệ không tăng. Hoặc tên là nhớ sai trái. Hoặc tên là lưu chuyển. Hoặc tên là không có hổ thẹn. Hoặc tên là gốc tham. Hoặc tên là cháy mạnh. Hoặc tên là cây gai. Hoặc tên là núi lửa. Hoặc tên là lo buồn.

Gọi là Chân lý tập hợp Khổ. Hoặc tên là đất rộng. Hoặc tên là tới nổi lên. Hoặc tên là Trí tuệ sâu xa. Hoặc tên là các não loạn. Hoặc tên là hoảng sợ. Hoặc tên là phóng túng. Hoặc tên là mất lớn. Hoặc tên là nơi nương nhờ. Hoặc tên là không có chủ. Hoặc tên là liên tục.

Gọi là Chân lý diệt mất Khổ. Hoặc tên là đầy đủ khắp. Hoặc tên là Cam Lộ. Hoặc tên là được ta sai. Hoặc tên là không có chủ. Hoặc tên là cắt đứt ảo vọng. Hoặc tên là dừng ở yên vui. Hoặc tên là vô lượng. Hoặc tên là cắt đứt giòng chảy. Hoặc tên là hướng tới sai. Hoặc tên là không hai.

Gọi là Đạo Chân lý diệt mất Khổ. Hoặc tên là Quang sáng. Hoặc tên là thực kiên cố. Hoặc tên là biết nghĩa sâu. Hoặc tên là Nghiệp đúng. Hoặc tên là sinh mất sai. Hoặc tên là liên tục sai. Hoặc tên là dẫn đường sạch. Hoặc tên là hướng tới đúng. Hoặc tên là Phương tiện sạch. Hoặc tên là thấy tốt.

Các Phật Tử ! Tiên Thiểu Thế giới như thế cùng với tên bốn Chân lý có bốn mươi trăm triệu trăm nghìn Na do tha. Tùy theo các chúng sinh cần điều phục. Làm nói như thế.

Các Phật Tử ! Như Sa Bà Thế giới gọi tên là Chân lý Khổ. Ở Tri Túc Thế giới. Hoặc tên là lưu chuyển. Hoặc tên là mất lợi. Hoặc tên là chướng ngại ô nhiễm. Hoặc tên là gánh nặng. Hoặc tên là hình ác. Hoặc tên là bên trong ác. Hoặc tên là chuyên tới sai. Hoặc tên là nơi hại. Hoặc tên là khổ não.

Gọi là Chân lý tập hợp Khổ. Hoặc tên là hay giữ. Hoặc tên là Phương tiện. Hoặc tên là quá thời. Hoặc tên là Pháp không thực. Hoặc tên là không có đáy. Hoặc tên là hút nhận lấy. Hoặc tên là rời Giới hạnh. Hoặc tên là Pháp Phiền não. Hoặc tên là thấy vô lượng. Hoặc tên là tích tụ ác.

Gọi là Chân lý diệt mất Khổ. Hoặc tên là thân hỏng. Hoặc tên là không phóng túng. Hoặc tên là chân thực. Hoặc tên là đợi một chút. Hoặc tên là Thanh tịnh. Hoặc tên là rời sinh. Hoặc tên là rời cong vênh. Hoặc tên là Không có hình tướng. Hoặc tên là đầy đủ. Hoặc tên là không sinh.

Gọi là Đạo Chân lý diệt mất Khổ. Hoặc tên là cảnh giới lời nói cắt đứt. Hoặc tên là tích tụ công Đức. Hoặc tên là thuận nghĩa. Hoặc tên là Phương tiện rộng. Hoặc tên là hết ảo vọng. Hoặc tên là dừng ở Đạo thọ. Hoặc tên là không thể nói đếm. Hoặc tên là Nhớ đúng. Hoặc tên là Đạo bình thường. Hoặc tên là Giải thoát.

Các Phật Tử ! Tri Túc Thế giới như thế cùng với tên bốn Chân lý có bốn mươi trăm triệu trăm nghìn Na do tha. Tùy theo các chúng sinh cần điều phục. Làm nói như thế.

Các Phật Tử ! Như Sa Bà Thế giới gọi tên là Chân lý Khổ. Ở Sở Cầu Thế giới. Hoặc tên là hại. Hoặc tên là bình vỡ. Hoặc tên là được ta. Hoặc tên là hướng tới thân. Hoặc tên là lưu chuyển. Hoặc tên là chủ suy bại. Hoặc tên là Khổ. Hoặc tên là bay nhẹ. Hoặc tên là không có mùi vị. Hoặc tên là đến đi. Gọi tên là Chân lý tập hợp Khổ. Hoặc tên là thực hành. Hoặc tên là ứ độc. Hoặc tên là hạnh ác. Hoặc tên là nhận cành. Hoặc tên là không nổi lên nhanh. Hoặc tên là độc hỗn tạp. Hoặc tên là nói hão. Hoặc tên là rời được. Hoặc tên là cháy mạnh. Hoặc tên là hoảng sợ.

Gọi tên là Chân lý diệt mất Khổ. Hoặc tên là tích tụ sai. Hoặc tên là nơi ở sai. Hoặc tên là thuốc vi diệu. Hoặc tên là không thể hỏng. Hoặc tên là không chìm. Hoặc tên là không thể so lường. Hoặc tên là lớn. Hoặc tên là cành giác. Hoặc tên là rời nhiễm. Hoặc tên là chướng ngại.

Gọi tên là Đạo Chân lý diệt mất Khổ. Hoặc tên là hạnh tốt. Hoặc tên là rời tham muốn. Hoặc tên là Chân lý cuối cùng. Hoặc tên là vào nghĩa thâm sâu. Hoặc tên là thành quả thực. Hoặc tên là sạch hiện ra. Hoặc tên là nhớ giữ. Hoặc tên là rời chướng ngại. Hoặc tên là cứu giúp. Hoặc tên là cành tốt.

Các Phật Tử ! Sở Cầu Thế giới như thế cùng với tên bốn Chân lý có bốn mươi trăm triệu trăm nghìn Na do tha. Tùy theo các chúng sinh cần điều phục. Làm nói như thế.

Các Phật Tử ! Như Sa Bà Thế giới gọi tên là Chân lý Khổ. Ở Giải Thoát Âm Thế giới. Hoặc tên là trốn lỗi. Hoặc tên là chúng sinh. Hoặc tên là dựa vào cành. Hoặc tên là hỏng lớn. Hoặc tên là chướng ngại. Hoặc tên là chảy nhanh. Hoặc tên là xa xôi. Hoặc tên là tạng. Hoặc tên là nhận. Hoặc tên là nhánh khổ.

Gọi tên là Chân lý tập hợp Khổ. Hoặc tên là ngăn điều phục. Hoặc tên là tâm hướng tới. Hoặc tên là hay ràng buộc. Hoặc tên là nhớ bình thường. Hoặc tên là giới hạn đó. Hoặc tên là rời tu sửa. Hoặc tên là ảo vọng. Hoặc tên là cửa. Hoặc tên là thổi nhẹ. Hoặc tên là ẩn che giấu.

Gọi là Chân lý diệt mất Khổ. Hoặc tên là nơi ở sai. Hoặc tên là được Bình Đẳng. Hoặc tên là không trở về. Hoặc tên là mất tranh đấu. Hoặc tên là nhỏ. Hoặc tên là không có hại. Hoặc tên là dừng ở thiện. Hoặc tên là vô tận. Hoặc tên là rộng. Hoặc tên là ngang giá không có.

Gọi là Đạo Chân lý diệt mất Khổ. Hoặc tên là tự thấy giúp cho thấy. Hoặc tên là đẩy lui địch. Hoặc tên là phân biệt dấu. Hoặc tên là nhập vào hình tướng. Hoặc tên là khó được. Hoặc tên là vô lượng nghĩa. Hoặc tên là hay nổi lên sáng. Hoặc tên là Đạo hòa hợp. Hoặc tên là hướng về không động. Hoặc tên là được nghĩa.

Các Phật Tử ! Giải Thoát Âm Thế giới như thế cùng với tên bốn Chân lý có bốn mươi trăm triệu trăm nghìn Na do tha. Tùy theo các chúng sinh cần điều phục. Làm nói như thế.

Các Phật Tử ! Như Sa Bà Thế giới này và Nước Phật mười phương nói tên bốn Chân lý Khổ. Như thế phương Đông trăm nghìn trăm triệu không thể so lường. Không thể tính. Không thể nghĩ bàn. Không thể đọc tên. Không ngang bằng vô biên. Không phân chia đều. Không thể nói khoảng không. Các Cõi Pháp trong tất cả Thế giới. Nói tên bốn Chân lý Khổ. Đều có bốn mươi trăm triệu trăm nghìn Na do tha. Tùy theo các chúng sinh cần điều phục. Làm nói như thế. Phương Nam Tây Bắc bốn hướng trên dưới. Cũng lại như thế.

 

Thứ năm Phẩm Hiểu Quang sáng của Như Lai, Kinh Hoa Nghiêm Đại Phương Quảng Phật.

 

Khi đó Thế Tôn từ vầng tướng của hai chân phóng ra trăm trăm triệu Quang sáng. Chiếu khắp Ba nghìn Đại thiên Thế giới. Trăm trăm triệu Diêm Phù Đề. Trăm trăm triệu Phất Bà Đề. Trăm trăm triệu Câu Già Ni. Trăm trăm triệu Uất Đan Việt. Trăm trăm triệu biển lớn. Trăm trăm triệu núi Kim Cương Vi. Trăm trăm triệu Bồ Tát sinh. Trăm trăm triệu Bồ Tát Xuất gia. Trăm trăm triệu Phật mới thành Chính Giác. Trăm trăm triệu Như Lai chuyển vầng Pháp. Trăm trăm triệu Như Lai nhập vào Thanh tịnh Niết Bàn. Trăm trăm triệu núi Tu Di lớn nhất. Trăm trăm triệu Trời bốn Vua Trời. Trăm trăm triệu Trời Đao Lợi. Trăm trăm triệu Trời Thời. Trăm trăm triệu Trời Đâu Suất Đà. Trăm trăm triệu Trời Hóa Lạc. Trăm trăm triệu Trời Tha Hóa Lạc. Trăm trăm triệu Trời Phạm. Trăm trăm triệu Trời Quang Âm. Trăm trăm triệu Trời Biến Tịnh. Trăm trăm triệu Trời Quả Thực. Trăm trăm triệu Trời Sắc Cứu Cánh. Toàn bộ tất cả Thế giới này đều hiện ra.

Như nơi này thấy các Phật ngồi trên tòa Sư Tử tạng hoa Sen. Có quyến thuộc Bồ Tát vây quanh bằng số bụi trần của mười Thế giới Phật. Trăm trăm triệu Diêm Phù Đề cũng lại như thế. Do vì Thần lực của Phật. Trăm trăm triệu Diêm Phù Đề đều thấy mười phương, đều có một Bồ Tát lớn nhất. Đều cùng với quyến thuộc Bồ Tát đi theo bằng số bụi trần của mười Thế giới. Đi tới nơi ở của Phật. Gọi là : Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát. Giác Thủ Bồ Tát. Tài Thủ Bồ Tát. Bảo Thủ Bồ Tát. Đức Thủ Bồ Tát. Mục Thủ Bồ Tát. Tinh Tiến Thủ Bồ Tát. Pháp Thủ Bồ Tát. Trí Thủ Bồ Tát. Hiền Thủ Bồ Tát. Các Bồ Tát đó tới từ Nước Kim Sắc Thế giới. Lạc Sắc. Hoa Sắc. Đảm Bặc Hoa Sắc. Thanh Liên Hoa Sắc. Kim Sắc. Bảo Sắc. Kim Cương Sắc. Pha Lê Sắc. Như Thực Sắc Thế giới. Đều ở Nước mình nơi ở của Phật. Gọi là nơi ở của Bất Động Trí Phật. Trí Tuệ  Hỏa Phật. Tịnh Trí Phật. Cụ Uy Nghi Trí Phật. Minh Tinh Trí Phật. Cứu Cánh Trí Phật. Vô Thượng Trí Phật. Tự  Tại Trí Phật. Phạm Thiên Trí Phật. Phục Oán Trí Phật. Thanh tịnh tu hành hạnh Phạm.

Khi đó Văn Thù Sư Lợi dùng bài kệ ca ngợi nói rằng :

Nếu có biết Chính Giác. Giải thoát rời Phiền não.

Không nhờ tất cả đời. Mắt Đạo sạch sai đó.

Nếu có biết Như Lai. Quan sát tất cả không.

Biết tướng tan mất Pháp. Người đó nhanh làm Phật.

Hay thấy Thế giới này. Không nhờ tất cả nơi.

Thân Như Lai cũng thế. Người đó nhanh thành Phật.

Nếu ở trong Pháp Phật. Tâm họ theo bình đẳng.

Vào không hai môn Pháp. Người đó khó nghĩ bàn.

Nếu thấy Ta và Phật. Yên ở tướng bình đẳng.

Ở không đâu ở đó. Rời xa tất cả Có.

Sắc Thụ thường không có. Tưởng Hành Thức cũng thế.

Người hay biết như thế. Đó là Mâu Ni lớn.

Thấy toàn bộ không có. Do thấy Pháp cũng không.

Hiểu rõ tất cả Pháp. Hay chiếu Thế gian đó.

Một nhớ thấy các Phật. Xuất hiện ở Thế gian.

Mà thực không đâu nổi. Người đó nói tên lớn.

Không ta không chúng sinh. Cũng không có tan hỏng.

Nếu chuyển tướng như thế. Chắc người Bình Đẳng đó.

Trong một hiểu vô lượng. Trong vô lượng hiểu một.

Luân chuyển sinh thực sai. Người Trí không đâu sợ.

Văn Thù Sư Lợi nói bài kệ như nơi này. Tất cả nơi cũng lại như thế. Khi đó Quang sáng qua Thế giới này. Chiếu sáng khắp mười Đất nước Phật ở phương Đông. Phương Nam Tây Bắc bốn hướng Trên Dưới. Cũng lại như thế. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề. Thậm chí trăm trăm triệu tất cả Thế giới Trời Sắc Cứu Cánh. Toàn bộ tất cả Thế giới đều hiện ra. Như nơi này thấy Phật ngồi trên tòa Sư Tử tạng hoa Sen. Có Bồ Tát quyến thuộc vây quanh bằng số bụi trần của mười Thế giới Phật. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề cũng lại như thế. Do Thần lực của Phật. Đều thấy mười phương đều có một Bồ Tát lớn nhất. Đều cùng với Bồ Tát quyến thuộc đi theo bằng số bụi trần của mười Thế giới. Đi tới nơi ở của Phật. Gọi là Văn Thù Sư Lợi thậm chí Hiền Thủ.

Các Bồ Tát đó từ Nước Kim Sắc Thế giới, thậm chí như Thực Sắc Thế giới tới. Đều ở Nước Bất Động Trí Phật của mình, thậm chí nơi ở của Phục Oán Trí Phật. Thanh tịnh tu hành hạnh Phạm.

Khi đó tất cả nơi Văn Thù Sư Lợi dùng bài kệ ca ngợi nói rằng :

Thấy chúng sinh khổ bức. Ngu che yêu tham châm.

Thường cầu Đạo Bình Đẳng. Các Pháp Phật như thế.

Thường rời đứt hai bên. Thấy Pháp thực không chuyển.

Trước do chưa từng chuyển. Chuyển vầng Bình Đẳng này.

Không thể nghĩ bàn Kiếp. Mặc giáp Đức thệ lớn.

Do vì độ sinh chết. Pháp Thánh lớn như thế.

Thầy dẫn hàng các Ma. Dũng mạnh không thể hơn.

Nói thích rời các sợ. Pháp Từ Bi Bình Đẳng.

Trong được Trí rất sâu. Hay ghét các Phiền não.

Một nhớ thấy tất cả. Tự do đó tỏ rõ.

Hay gõ trống Pháp đúng. Tiếng rung Nước mười phương.

Giúp được Đạo Bình Đẳng. Tự hiểu Pháp như thế.

Vô lượng cảnh không hỏng. Hay tới vô số Nước.

Không lấy tất cả Có. Tự do như Phật đó.

Nhớ vui mừng khó sánh. Các Phật thường Thanh tịnh.

Như Lai bằng khoảng không. Đó là đầy đủ nguyện.

Vì mỗi một chúng sinh. Trong Địa ngục A Tì.

Thiêu nấu vô lượng Kiếp. Tâm sạch như Thế Tôn.

Không tiếc thân mệnh thọ. Thường giúp các Pháp Phật.

Hành Nhẫn nhịn đầy đủ. Được Pháp Như Lai đó.

Khi đó Quang sáng qua mười Thế giới. Chiếu sáng khắp trăm Thế giới ở phương Đông. Thậm chí phương phía Trên cũng lại như thế. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề. Thậm chí trăm trăm triệu Trời Sắc Cứu Cánh. Toàn bộ tất cả Thế giới đều hiện ra. Như nơi này thấy Phật ngồi trên tòa Sư Tử tạng hoa Sen. Có Bồ Tát quyến thuộc vây quanh bằng số bụi trần của mười Thế giới Phật. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề cũng lại như thế. Do Thần lực của Phật. Đều thấy mười phương, đều có một Bồ Tát lớn nhất. Đều cùng với Bồ Tát quyến thuộc đi theo bằng số bụi trần của mười Thế giới. Đi tới nơi ở của Phật. Gọi là Văn Thù Sư Lợi thậm chí Hiền Thủ.

Các Bồ Tát đó được từ Nước Kim Sắc Thế giới thậm chí Thực Sắc Thế giới tới. Đều ở Nước Bất Động Trí Phật của mình, thậm chí nơi ở của Phục Oán Trí Phật. Thanh tịnh tu hành hạnh Phạm.

Khi đó tất cả nơi Văn Thù Sư Lợi dùng bài kệ ca ngợi nói rằng :

Như Lai hiểu các Pháp. Như ảo như khoảng không.

Tâm sạch không chướng ngại. Điều phục loại chúng sinh.

Hoặc thấy lúc mới sinh. Sắc đẹp như núi vàng.

Ở thân cuối cùng đó. Chiếu sáng như Trăng rằm.

Hoặc thấy lúc đi lại. Hút vô lượng công Đức.

Hay nhớ Tuệ đầy đủ. Hạnh sáng người Thầy người.

Hoặc thấy mắt sạch sáng. Quan sát chiếu mười phương.

Hoặc thời thấy vui cười. Do muốn chúng sinh vui.

Hoặc thấy Sư Tử gầm. Thanh tịnh Thân không sánh.

Tỏ rõ sinh sau cùng. Do nói không thực sai.

Hoặc thấy lúc Xuất gia. Giải thoát tất cả buộc.

Tu luyện các hạnh Phật. Thường thích xem Vắng lặng.

Hoặc thấy ngồi Đạo tràng. Dễ hiểu tất cả Pháp.

Tới các bờ công Đức. Mất ngu tối Phiền não.

Hoặc thấy Phật Trời Người. Đầy đủ tâm Đại Bi.

Hoặc thấy chuyển vầng Pháp. Độ thoát các chúng sinh.

Hoặc thấy kêu không sợ. Hình dáng rất vi diệu.

Điều phục tất cả đời. Thần lực không chướng ngại.

Hoặc thấy tâm Tĩnh lặng. Đèn Thế gian vĩnh mất.

Hoặc thấy mười lực quý. Hiện rõ Pháp Tự do.

Khi đó Quang sáng qua trăm Thế giới. Chiếu sáng khắp nghìn Thế giới phương Đông. Thậm chí tới phương phía Trên cũng lại như thế. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề. Thậm chí trăm trăm triệu Trời Sắc Cứu Cánh. Toàn bộ tất cả Thế giới đều hiện ra. Như nơi này thấy Phật ngồi trên tòa Sư Tử tạng hoa Sen. Có Bồ Tát quyến thuộc vây quanh bằng số bụi trần của mười Thế giới Phật. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề. Cũng lại như thế. Do Thần lực của Phật. Đều thấy mười phương, đều có một Bồ Tát lớn nhất. Đều cùng với Bồ Tát quyến thuộc đi theo bằng số bụi trần của mười Thế giới. Đi tới nơi ở của Phật. Gọi là Văn Thù Sư Lợi thậm chí Hiền Thủ. Các Bồ Tát đó được từ Nước Kim Sắc Thế giới thậm chí Thực Sắc Thế giới tới. Đều ở Nước Bất Động Trí Phật của mình, thậm chí nơi ở của Phục Oán Trí Phật. Thanh tịnh tu hành hạnh Phạm.

Khi đó tất cả nơi Văn Thù Sư Lợi dùng bài kệ ca ngợi nói rằng :

Pháp Thiện Thệ rất sâu. Không Tướng cũng không Có.

Do chúng sinh đảo lộn. Lần lượt hiện tất cả.

Không có Ta được Ta. Cảnh giới đó Rỗng lặng.

Thân Thiện Thệ Thanh tịnh. Tự giác rời các Trần.

Đẳng Giác sáng Giải thoát. Vô lượng không thể tính.

Trong Thế giới vô biên. Nổi hòa hợp Nhân duyên.

Vào các Cõi Uẩn không. Vĩnh rời khổ sinh chết.

Thường không ở Thế gian. Nên tên người Thầy người.

Trong  ngoài đều Giải thoát. Vốn dĩ thường tự Rỗng.

Rời tất cả ảo vọng. Các Pháp Phật như thế.

Rời yêu các Phiền não. Lâu dài vĩnh không chuyển.

Chính Giác hiểu các Pháp. Độ vô lượng chúng sinh.

Một nhớ không hai tướng. Thích xem Pháp Rỗng lặng.

Tâm đó không nương nhờ. Tự do Phật vô lượng.

Dễ biết Pháp Nhân duyên. Nghiệp báo và chúng sinh.

Trí không ngại tốt nhất. Rất sâu khó nghĩ bàn.

Rộng thấy Cõi mười phương. Nghiêm sạch các Nước Phật.

Như Lai rời ảo vọng. Độ thoát vô lượng chúng.

Trí Phật như vàng luyện. Tất cả Có, Có sai.

Tùy họ cần cảm hóa. Vì nói Pháp Thanh tịnh.

Khi đó Quang sáng qua nghìn Thế giới. Chiếu sáng khắp vạn Thế giới phương Đông. Thậm chí tới phương phía Trên cũng lại như thế. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề. Thậm chí trăm trăm triệu Trời Sắc Cứu Cánh. Toàn bộ tất cả Thế giới đều hiện ra. Như nơi này thấy Phật ngồi trên tòa Sư Tử tạng hoa Sen. Có Bồ Tát quyến thuộc vây quanh bằng số bụi trần của mười Thế giới Phật. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề cũng lại như thế. Do Thần lực của Phật. Đều thấy mười phương, đều có một Bồ Tát lớn nhất. Đều cùng với Bồ Tát quyến thuộc đi theo bằng số bụi trần của mười Thế giới. Đi tới nơi ở của Phật. Gọi là Văn Thù Sư Lợi thậm chí Hiền Thủ.

Các Bồ Tát đó được từ Nước Kim Sắc Thế giới thậm chí Thực Sắc Thế giới tới. Đều ở Nước Bất Động Trí Phật của mình, thậm chí nơi ở của Phục Oán Trí Phật. Thanh tịnh tu hành hạnh Phạm.

Khi đó tất cả nơi Văn Thù Sư Lợi dùng bài kệ ca ngợi nói rằng :

Rời các vui Trời Người. Thường làm tâm Đại Từ.

Cứu giúp các chúng sinh. Nghiệp tốt Thanh tịnh đó.

Một hướng tin Như Lai. Tâm này Không chuyển lui.

Không bỏ nhớ các Phật. Nghiệp tốt Thanh tịnh đó.

Vĩnh rời biển sinh chết. Giòng Pháp Phật không lui.

Hay ở Tuệ sạch mát. Nghiệp tốt Thanh tịnh đó.

Thân trong bốn Uy nghi. Xem công Đức sâu Phật.

Ngày đêm thường không đứt. Nghiệp tốt Thanh tịnh đó.

Biết Ba Đời vô lượng. Không sinh tâm lười nhác.

Thường cầu công Đức Phật. Nghiệp tốt Thanh tịnh đó.

Xem thân như Không tướng. Tất cả đều Vắng lặng.

Rời Ta nhờ Ta sai. Nghiệp tốt Thanh tịnh đó.

Quan sát tâm chúng sinh. Rời xa nhớ ảo vọng.

Thành công cảnh giới thực. Nghiệp tốt Thanh tịnh đó.

Hay nói vô lượng đất. Đều uống tất cả biển.

Thành công Trí Thần thông. Nghiệp tốt Thanh tịnh đó.

Tính kế các Nước Phật. Sắc tướng Sắc tướng sai.

Tất cả hết không thừa. Nghiệp tốt Thanh tịnh đó.

Vô lượng bụi đất Phật. Một bụi là một Phật.

Đều hay biết số này. Nghiệp tốt Thanh tịnh đó.

Khi đó Quang sáng qua vạn Thế giới. Chiếu khắp mười vạn Thế giới phương Đông. Thậm chí tới phương phía Trên cũng lại như thế. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề. Thậm chí trăm trăm triệu Trời Sắc Cứu Cánh. Toàn bộ tất cả Thế giới đều hiện ra. Như nơi này thấy Phật ngồi trên tòa Sư Tử tạng hoa Sen. Có Bồ Tát quyến thuộc vây quanh bằng số bụi trần của mười Thế giới Phật. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề cũng lại như thế. Do Thần lực của Phật. Đều thấy mười phương, đều có một Bồ Tát lớn nhất. Đều cùng với Bồ Tát quyến thuộc đi theo bằng số bụi trần của mười Thế giới. Đi tới nơi ở của Phật. Gọi là Văn Thù Sư Lợi thậm chí Hiền Thủ.

Các Bồ Tát đó được từ Nước Kim Sắc Thế giới thậm chí Thực Sắc Thế giới tới. Đều ở Nước Bất Động Trí Phật của mình, thậm chí nơi ở của Phục Oán Trí Phật. Thanh tịnh tu hành hạnh Phạm.

Khi đó tất cả nơi Văn Thù Sư Lợi dùng bài kệ ca ngợi nói rằng :

Nếu dùng Thần lực lớn tính Sắc. Mà mong muốn thấy Điều Ngự Sĩ.

Chắc là mắt mờ thấy đảo lộn. Vì không hiểu Pháp tốt nhất đó.

Nơi hình tướng Sắc thân Như Lai. Tất cả Thế gian không thể thấy.

Trăm triệu Na do Kiếp muốn nghĩ lường. Uy Thần Sắc đẹp không thể nhất.

Dùng Tướng Hảo sai làm Như Lai. Không tướng rời tướng Pháp Vắng lặng.

Tất cả cảnh giới đẹp đầy đủ. Tùy họ yêu cầu đều hay hiện.

Pháp đúng các Phật không thể lường. Không thể phân biệt nói tướng này.

Pháp đúng các Phật không hợp tan. Tính đó vốn dĩ thường Vắng lặng.

Không dùng số Uẩn làm Như Lai. Rời xa lấy tướng xem chân thực.

Thấy quyết định được lực Tự do. Đứt đường lời nói, mất nơi làm.

Cùng xem thân tâm tướng không khác. Tất cả trong ngoài đều Giải thoát.

Nhiều trăm triệu Kiếp không hai nhớ. Thiện Thệ sâu xa không đâu nhờ.

Rộng phóng Quang sáng đẹp. Chiếu khắp cảnh giới đời.

Mắt sạch Tất cả Trí. Nghĩa sâu rộng Tự do.

Một hay là vô lượng. Vô lượng hay là một.

Biết tính các chúng sinh. Tùy thuận tất cả nơi.

Thân không đâu theo tới. Đi cũng không đâu tới.

Ảo vọng chân thực sai. Hiện có đủ loại thân.

Tất cả các Thế gian. Đều sinh từ ảo tưởng.

Các Pháp ảo tưởng đó. Tính nó chưa từng có.

Tướng chân thực như thế. Chỉ Phật hay thành quả.

Nếu hay biết như thế. Chắc là thấy Thầy dẫn.

Khi đó Quang sáng qua mười vạn Thế giới. Chiếu sáng khắp trăm vạn Thế giới phương Đông. Thậm chí tới phương phía Trên cũng lại như thế. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề.

Thậm chí trăm trăm triệu Trời Sắc Cứu Cánh. Toàn bộ tất cả Thế giới đều hiện ra. Như nơi này thấy Phật ngồi trên tòa Sư Tử tạng hoa Sen. Có Bồ Tát quyến thuộc vây quanh bằng số bụi trần của mười Thế giới Phật. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề cũng lại như thế. Do Thần lực của Phật. Đều thấy mười phương, đều có một Bồ Tát lớn nhất. Đều cùng với Bồ Tát quyến thuộc đi theo bằng số bụi trần của mười Thế giới. Đi tới nơi ở của Phật. Gọi là Văn Thù Sư Lợi thậm chí Hiền Thủ. Các Bồ Tát đó được từ Nước Kim Sắc Thế giới thậm chí Thực Sắc Thế giới tới. Đều ở Nước Bất Động Trí Phật của mình, thậm chí nơi ở của Phục Oán Trí Phật. Thanh tịnh tu hành hạnh Phạm.

Khi đó tất cả nơi Văn Thù Sư Lợi dùng bài kệ ca ngợi nói rằng :

Như Lai tự hiểu vượt Thế gian. Không dựa đặc biệt không thể hơn.

Tiên lớn hóa độ tất cả Có. Đầy đủ các công Đức sạch đẹp.

Tâm này không nhiễm không nơi ở. Thường ở không nhớ cũng không dựa.

Vĩnh ở yên lành không thể hỏng. Uy Đức tôn trọng Thầy dẫn lớn.

Từ gốc sáng sạch diệt các tối. Vĩnh rời các nhiễm không bụi bẩn.

Vắng lặng không động rời nhớ bờ. Tên là dễ vào Trí Như Lai.

Muốn vào biển Pháp sâu Thiện Thệ. Rời xa ảo tưởng của thân tâm.

Hiểu rõ tính chân thực các Pháp. Vĩnh không thuận theo tâm nghi hoặc.

Cảnh Như Lai tất cả Thế giới. Đều hay vì chuyển vầng Pháp đúng.

Với tự tính Pháp không nơi chuyển. Thầy dẫn Bình Đẳng nói Phương tiện.

Hiểu rõ các Pháp không nghi hoặc. Ảo tưởng Có Không đã vĩnh rời.

Không sinh đủ loại nhớ sai khác. Ý đúng suy nghĩ Phật Bồ Đề.

Thời phân biệt xét rõ các Pháp. Tự tính không có, tên giả nói.

Theo dạy chân thực của các Phật. Một tướng sai Pháp cũng không nhiều.

Trong nhiều các Pháp không một tướng. Ở trong một Pháp cũng không nhiều.

Nếu hay biết các Pháp như thế. Biết vô lượng Đức của các Phật.

Quan sát các Pháp và chúng sinh. Thế gian Đất nước đều Vắng lặng.

Tâm không đâu dựa không ảo tưởng. Tên là Nhớ đúng Phật Bồ Đề.

Các Pháp chúng sinh và Đất nước. Phân biệt biết rõ không sai khác.

Dễ hay quan sát như tự Tính. Chắc là biết rõ nghĩa Pháp Phật.

Khi đó Quang sáng qua trăm vạn Thế giới. Chiếu sáng khắp một trăm triệu Thế giới phương Đông. Thậm chí tới phương phía Trên cũng lại như thế. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề. Thậm chí trăm trăm triệu Trời Sắc Cứu Cánh. Toàn bộ tất cả Thế giới đều hiện ra. Như nơi này thấy Phật ngồi trên tòa Sư Tử tạng hoa Sen. Có Bồ Tát quyến thuộc vây quanh bằng số bụi trần của mười Thế giới Phật. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề cũng lại như thế. Do Thần lực của Phật. Đều thấy mười phương, đều có một Bồ Tát lớn nhất. Đều cùng với Bồ Tát quyến thuộc đi theo bằng số bụi trần của mười Thế giới. Đi tới nơi ở của Phật. Gọi là Văn Thù Sư Lợi thậm chí Hiền Thủ. Các Bồ Tát đó được từ Nước Kim Sắc Thế giới thậm chí Thực Sắc Thế giới tới. Đều ở Nước Bất Động Trí Phật của mình, thậm chí nơi ở của Phục Oán Trí Phật. Thanh tịnh tu hành hạnh Phạm.

Khi đó tất cả nơi Văn Thù Sư Lợi dùng bài kệ ca ngợi nói rằng :

Trí lớn không có lượng. Pháp hay không coi thường.

Cuối cùng hay tới đó. Bờ biển lớn sinh chết.

Thọ mệnh vô cùng cực. Đã vĩnh rời cháy mạnh.

Được công Đức lớn đó. Chắc là lực Phương tiện.

Với Pháp sâu các Phật. Tùy hiểu như tự Tính.

Thường xem Pháp Ba Đời. Không sinh dừng nhớ đủ.

Thông suốt bởi cảnh Duyên. Chưa từng nổi ảo tưởng.

Vui đó không nghĩ bàn. Chắc là lực Phương tiện.

Thường thích xem chúng sinh. Mà nhớ không chúng sinh.

Tỏ rõ có hướng thân.Vĩnh rời nhớ các hướng.

Trong thường thích Thiền vắng. Mà nhớ tâm không buộc.

Tâm đó không đâu dựa. Chắc là lực Phương tiện.

Phương tiện thiện quan sát. Xét rõ các tướng Pháp.

Chuyên nhớ Suy nghĩ đúng. Thường làm tính Niết Bàn.

Vui với Đạo Giải thoát. Tuệ bình đẳng đầy đủ.

Ở Pháp Rỗng lặng đó. Chắc là lực Phương tiện.

Thuận theo Điều Ngự Sĩ. Phật Bồ Đề tốt nhất.

Hút lấy Tất cả Trí. Rộng lớn như tính Pháp.

Dễ vào Chân lý thực. Giáo hóa các chúng sinh.

Được ý tốt nhất đó. Chắc là lực Phương tiện.

Phật nói nghĩa Pháp sâu. Đều hay biết thuận theo.

Vào Trí tuệ sâu rộng. Bỏ mất các chướng ngại.

Tất cả tới nơi Đạo. Nơi đó đều hay tới.

Làm Đạo tự giác đó. Chắc là lực Phương tiện.

Tâm giống cảnh trống rỗng. Cũng như Pháp biến hóa.

Tính dựa ở tất cả. Tướng đó chắc tướng sai.

Làm với tính Niết Bàn. Giống như tướng trống rỗng.

Hay tới cảnh sâu hay. Chắc là lực Phương tiện.

Ngày đêm thường ghi nhớ. Thường ngày tháng, sáng tối.

Thời tuổi tác cướp phần. Cũng biết quan sát theo.

Tất cả các Thế giới. Cuối cùng được tướng hỏng.

Đều hay biết xét rõ. Chắc là lực Phương tiện.

Tất cả loại chúng sinh. Theo Nghiệp nhận sinh chết.

Có Sắc và không Sắc. Có nhớ cùng nhớ sai.

Tên hiệu họ kia đó. Biết xét rõ hướng tới.

Được không nghĩ bàn này. Chắc là lực Phương tiện.

Tất cả đời Quá khứ. Pháp Hiện tại Tương lai.

Thuận theo được Phật nói. Hay nhớ quan sát kĩ.

Hiểu Ba Đời bằng nhau. Như tướng chân thực đó.

Các Đạo sâu hay đó. Lực Phương tiện không sánh.

Khi đó Quang sáng qua một trăm triệu Thế giới. Chiếu sáng khắp mười trăm triệu Thế giới phương Đông. Thậm chí tới phương phía Trên cũng lại như thế. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề. Thậm chí trăm trăm triệu Trời Sắc Cứu Cánh. Toàn bộ tất cả Thế giới đều hiện ra. Như nơi này thấy Phật ngồi trên tòa Sư Tử tạng hoa Sen. Có Bồ Tát quyến thuộc vây quanh bằng số bụi trần của mười Thế giới Phật. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề cũng lại như thế. Do Thần lực của Phật. Đều thấy mười phương, đều có một Bồ Tát lớn nhất. Đều cùng với Bồ Tát quyến thuộc đi theo bằng số bụi trần của mười Thế giới. Đi tới nơi ở của Phật. Gọi là Văn Thù Sư Lợi thậm chí Hiền Thủ. Các Bồ Tát đó được từ Nước Kim Sắc Thế giới thậm chí Thực Sắc Thế giới tới. Đều ở Nước Bất Động Trí Phật của mình, thậm chí nơi ở của Phục Oán Trí Phật. Thanh tịnh tu hành hạnh Phạm.

Khi đó tất cả nơi Văn Thù Sư Lợi dùng bài kệ ca ngợi nói rằng :

Nhận giữ Pháp khó làm. Kiên cố Không chuyển lui.

Ngày đêm thường Tinh tiến. Chưa từng nổi mệt chán.

Đã qua biển khó qua. Sư Tử gầm tiếng lớn.

Tất cả loại chúng sinh. Ta nay đều đang độ.

Bồng bềnh giòng sinh chết. Chìm nổi biển yêu tham.

Ngu hoặc nhiều lưới buộc. Mờ tối sợ hãi lớn.

Trò kiên cố rời mạn. Đều hay cắt bỏ nó.

Vượt mạnh được mạnh đời. Chắc là cảnh giới Phật.

Các phóng túng Thế gian. Tăng mê say năm Tham.

Thực sai nổi ảo tưởng. Vĩnh làm chướng khổ lớn.

Siêng tu không phóng túng. Kính làm các Pháp Phật.

Nguyện lớn hay tới đó. Chắc là cảnh giới Phật.

Tuệ mất bờ vốn có. Vô lượng Kiếp khó thấy.

Chúng sinh dựa Tôi Ta. Sinh chết chuyển vô cùng.

Giúp vào Pháp Vắng lặng. Kính làm dạy tốt nhất.

Thệ đọc Pháp hay này. Chắc là cảnh giới Phật.

Thấy chúng sinh khổ đó. Cô quạnh không cứu giúp.

Vĩnh chìm các hướng ác. Ba Độc thường cháy mạnh.

Vô gian không nơi cứu. Thường lửa đốt ngày đêm.

Thệ độ các khổ đó. Chắc là cảnh giới Phật.

Mê hoặc mất đường đúng. Tập làm các lối sai.

Thấy loại chúng sinh đó. Ở lâu đen tối lớn.

Vì hiện đèn Trí tuệ. Giúp thấy các Pháp Phật.

Thệ hay vì chiếu sáng. Chắc là cảnh giới Phật.

Tất cả biển ba Có. Sâu rộng đáy vô cùng.

Thấy loại chúng sinh đó. Trôi nổi không thể cứu.

Vì họ siêng Phương tiện. Tạo nên thuyền Pháp đúng.

Cứu khắp nơi cần độ. Chắc là cảnh giới Phật.

Thấy thực vốn không có. Thường dừng dựa Ngu tối.

Chìm nổi vực sinh chết. Ngu si tâm mê loạn.

Trí tuệ thấy khổ đó. Vì thế dựng cầu Pháp.

Đại Bi diễn thuyết Pháp. Chắc là cảnh giới Phật.

Thấy ngục sinh chết đó. Khổ độc khó thể lường.

Đêm dài già bệnh chết. Ba Khổ tranh lấn bức.

Tự hiểu Pháp sâu hay. Chuyên tu Tuệ Phương tiện.

Thệ độ các khổ này. Chắc là cảnh giới Phật.

Nghe Pháp Phật rất sâu. Tâm tin không nghi hoặc.

Đầy khắp Nước mười phương. Đi khắp các Cõi Pháp.

Quan sát Pháp Rỗng lặng. Tâm đó không hoảng sợ.

Tất cả thân cùng hiện. Chắc là Thầy Người Trời.

Khi đó Quang sáng qua mười trăm triệu Thế giới. Chiếu sáng khắp trăm trăm triệu Thế giới phương Đông. Nghìn trăm triệu Thế giới. Trăm nghìn trăm triệu Thế giới. Trăm triệu Na do tha Thế giới. Trăm trăm triệu Na do tha Thế giới. Nghìn trăm triệu Na do tha. Trăm nghìn trăm triệu Na do tha. Không thể lường. Không thể tính. Không thể nghĩ bàn. Không thể nói tên. Không ngang bằng. Vô biên. Không phân đều. Không thể nói. Cõi Pháp trống rỗng cùng với tất cả Thế giới. Thậm chí tới phương phía Trên cũng lại như thế. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề. Thậm chí trăm trăm triệu Trời Sắc Cứu Cánh. Toàn bộ tất cả Thế giới đều hiện ra. Như nơi này thấy Phật ngồi trên tòa Sư Tử tạng hoa Sen. Có Bồ Tát quyến thuộc vây quanh bằng số bụi trần của mười Thế giới Phật. Trong mỗi một Thế giới đó trăm trăm triệu Diêm Phù Đề cũng lại như thế. Do Thần lực của Phật. Đều thấy mười phương, đều có một Bồ Tát lớn nhất. Đều cùng với Bồ Tát quyến thuộc đi theo bằng số bụi trần của mười Thế giới. Đi tới nơi ở của Phật. Gọi là Văn Thù Sư Lợi thậm chí Hiền Thủ.

Các Bồ Tát đó được từ Nước Kim Sắc Thế giới thậm chí Thực Sắc Thế giới tới. Đều ở Nước Bất Động Trí Phật của mình, thậm chí nơi ở của Phục Oán Trí Phật. Thanh tịnh tu hành hạnh Phạm.

Khi đó tất cả nơi Văn Thù Sư Lợi dùng bài kệ ca ngợi nói rằng :

Vô lượng vô số Kiếp. Một nhớ đều quan sát.

Không tới cũng không đi. Hiện tại cũng không dừng.

Tất cả Pháp sinh mất. Đều biết tướng chân thực.

Vượt qua bờ Phương tiện. Đầy đủ mười loại lực.

Không bằng gọi tên lớn. Rộng khắp Nước mười phương.

Vĩnh rời nạn sinh chết. Thành quả tất cả Pháp.

Đều cùng hay tới khắp. Tất cả các Thế giới.

Hay nói lại đầy đủ. Pháp Thanh tịnh vi diệu.

Vì khắp loại chúng sinh. Tâm đúng kính các Phật.

Vì thế được tâm thực. Dựa quả sạch chân thực.

Biết phân biệt thuận theo. Thông tỏ tướng không động.

Được lực Tự do Phật. Đều hiện khắp mười phương.

Từ xưa cúng dưỡng Phật. Thích làm Pháp Nhẫn nhịn.

Hay vào Thiền Định sâu. Quan sát nghĩa chân thực.

Đều giúp tất cả chúng. Vui hướng về Như Lai.

Pháp đó hạnh Bồ Tát. Nhanh được Đạo Bình Đẳng.

Hay hỏi Phật mười phương. Tâm đó thường trong suốt.

Tin Phật Không chuyển lui. Uy nghi đều đầy đủ.

Tất cả Pháp Có Không. Thông tỏ Có Không sai.

Như thế quan sát đúng. Hay thấy Phật chân thực.

Vô lượng tâm vui sạch. Cảnh giới đầy mười phương.

Trong tất cả Đất nước. Hay nói nghĩa chân thực.

Bỏ mất các nạn bẩn. Yên ở Pháp bình đẳng.

Nếu hay dạy như thế. Người đó bằng Như Lai.

Nghe tiếng hay của Phật. Nhanh được Pháp Bình Đẳng.

Thường chuyển vầng Pháp sạch. Rất sâu khó Thấy biết.

Nói được Pháp tốt nhất. Đầy đủ bảy nghĩa Hiểu.

Xem Bình Đẳng như thế. Thường thấy các thân Phật.

Không thấy Như Lai Rỗng. Vắng lặng do ảo hóa.

Tuy thấy không đâu thấy. Như mù trước năm Sắc.

Lấy hình tướng ảo vọng. Người đó không thấy Phật.

Tất cả không nương nhờ. Mới thấy Như Lai thực.

Chúng sinh đủ loại Nghiệp. Khó thể biết phân biệt.

Thân trong ngoài mười phương. Đủ loại vô lượng Sắc.

Thân Phật cũng như thế. Đầy tất cả mười phương.

Người hay biết khó biết. Đó là Thầy dẫn lớn.

Ví như vô lượng Nước. Dừng dựa ở trống rỗng.

Không từ mười phương tới. Đi cũng không đâu tới.

Thế giới nếu thành bại. Trước nay không đâu dựa.

Thân Phật cũng như thế. Tràn đầy Cõi trống rỗng.

 

Phẩm thứ sáu Khó sáng của Bồ Tát, Kinh Hoa Nghiêm Đại Phương Quảng Phật.

 

Khi đó Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát hỏi Giác Thủ Bồ Tát nói rằng : Phật Tử ! Tâm tính là một. Vì sao hay sinh đủ loại quả báo ? Hoặc đến hướng tới thiện. Hoặc đến hướng tới ác. Hoặc đủ các Căn. Hoặc không đầy đủ. Hoặc sinh nơi thiện. Hoặc sinh nơi ác. Đoan chính xấu bẩn. Sướng khổ khác nhau. Tâm không biết Nghiệp. Nghiệp không biết tâm. Nhận không biết báo. Báo không biết nhận. Tâm không biết nhận. Nhận không biết tâm. Nhân không biết quả. Quả không biết nhân. Trí tuệ không biết Pháp. Pháp không biết Trí tuệ ?

Khi đó Giác Thủ Bồ Tát dùng bài kệ trả lời nói rằng :

Do vì hóa chúng sinh. Mới hay hỏi nghĩa này.

Tính các Pháp như thực. Ta nói Ngài lắng nghe.

Các Pháp không Tự do. Thực cầu không thể được.

Vì thế tất cả Pháp. Hai đều không cùng biết.

Ví như giòng nước mạnh. Đã luôn chảy không dứt.

Hai đều không cùng biết. Các Pháp cũng như thế.

Cũng như lửa đèn sáng. Luôn cháy không tạm dừng.

Hai đều không cùng biết. Các Pháp cũng như thế.

Cũng như nổi gió mạnh. Đánh trống sinh lực động.

Hai đều không cùng biết. Các Pháp cũng như thế.

Cũng như đất rộng sâu. Trăn trở cùng dựa ở.

Hai đều không cùng biết. Các Pháp cũng như thế.

Mắt tai mũi lưỡi thân. Tâm ý các Căn Tình.

Nhân đây chuyển các khổ. Mà thực không đâu chuyển.

Tính Pháp không đâu chuyển. Cố tỏ rõ có chuyển.

Với không tỏ rõ đó. Tỏ rõ tất cả không.

Mắt tai mũi lưỡi thân. Tâm ý các Căn Tình.

Tính này đều Rỗng lặng. Ảo vọng không chân thực.

Quan sát suy nghĩ đúng. Có đó tất cả không.

Thấy không đảo lộn đó. Do Thanh tịnh mắt Pháp.

Ảo vọng ảo vọng sai. Nếu thực hoặc không thực.

Thế gian rời Thế gian. Chỉ có nói giảng sai.

Khi đó Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát hỏi Tài Thủ Bồ Tát nói rằng : Phật Tử ! Tất cả chúng sinh. Chúng sinh sai. Như Lai vì sao thời tùy theo chúng sinh. Tùy theo mệnh tùy theo thân. Tùy theo hạnh tùy theo ham thích. Tùy theo nguyện tùy theo ý. Tùy theo Phương tiện. Tùy theo suy nghĩ. Tùy theo tính toán. Tùy theo chúng sinh thấy mà giáo hóa vậy ?

Khi đó Tài Thủ Bồ Tát dùng bài kệ trả lời nói rằng :

Cảnh giới tâm Trí sáng. Thường thích hạnh Vắng lặng.

Ta nay nói như thực. Người hiền thiện lắng nghe.

Phân biệt xem trong thân. Thân ta sở hữu gì.

Nếu hay xem như thế. Hiểu đó ta có không

Xem tất cả phần thân. Không đâu dựa dừng ở.

Xét kĩ thân giả đó. Với thân không đâu nhờ.

Hay hiểu thân như thực. Tất cả Pháp sáng suốt.

Biết Pháp đều ảo vọng. Tâm đó không đâu nhiễm.

Thân mệnh cùng thuận theo. Trăn trở thêm cùng Nhân.

Giống như vòng lửa tròn. Không thể biết trước sau.

Trí tuệ hay quan sát. Tất cả Biến đổi Có.

Các Pháp Rỗng không Ta. Chắc rời tất cả tướng.

Nhân duyên do nổi Nghiệp. Không Ta giống như mộng.

Tính quả báo Vắng lặng. Trước sau tướng không khác.

Tất cả Pháp Thế gian. Chỉ lấy tâm làm chủ.

Vui theo cầm lấy tướng. Đều cùng là đảo lộn.

Toàn bộ Pháp Thế gian. Tất cả đều ảo vọng.

Không thể hiểu các Pháp. Chân thực không có hai.

Tất cả Pháp sinh mất. Đều cùng nổi từ Duyên.

Mỗi nhớ nhanh về mất. Đầu cuối tướng không khác.

Khi đó Văn Thù Sư Lợi hỏi Bảo Thủ Bồ Tát nói rằng : Phật Tử ! Tất cả chúng sinh bốn Lớn đều không phải là Ta. Không phải của Ta. Vì sao chúng sinh ? Hoặc nhận khổ nhận sướng. Hoặc làm ác làm thiện. Hoặc bên trong đoan chính. Hoặc bên ngoài đoan chính. Hoặc nhận quả báo ít. Hoặc nhận quả báo nhiều. Hoặc có quả báo hiện nay. Hoặc có quả báo về sau. Tính các Pháp như thế không thiện không ác ?

Khi đó Bảo Thủ Bồ Tát dùng bài kệ trả lời nói rằng :

Tùy theo làm các Nghiệp. Nhận quả báo cũng thế.

Làm ra tất cả không. Các Phật nói như thế.

Giống như kính sạch sáng. Tùy mặt họ hiện hình.

Trong ngoài toàn bộ không. Tính Nghiệp cũng như thế.

Cũng như ruộng gieo hạt. Từng loại không cùng biết.

Tự nhiên hay làm Nhân. Tính Nghiệp cũng như thế.

Cũng như ảo thuật lớn. Ở ngã tư đường đó.

Tỏ rõ đủ loại Sắc. Tính Nghiệp cũng như thế.

Như người thợ mộc giỏi. Hay sinh đủ loại tiếng.

Không ta, ta sai đó. Tính Nghiệp cũng như thế.

Cũng như các loại chim. Sinh tiếng kêu khác nhau.

Hay làm đủ loại tiếng. Tính Nghiệp cũng như thế.

Như thân gặp Nhân duyên. Không tới nhận lấy sinh.

Các Căn đều khác biệt. Tính Nghiệp cũng như thế.

Như trong Địa ngục lớn. Chúng sinh nhận khổ não.

Khổ não không tới ở. Tính Nghiệp cũng như thế.

Cũng như Vua Chuyển Luân. Thành công được bảy báu.

Nó không đâu theo tới. Tính Nghiệp cũng như thế.

Cũng như các Thế giới. Có thành hoặc có bại.

Thành bại không đi đến. Tính Nghiệp cũng như thế.

Khi đó Văn Thù Sư Lợi hỏi Đức Thủ Bồ Tát nói rằng : Phật Tử ! Như Lai tuy hiểu một Pháp. Vì sao lại nói vô lượng các Pháp ? Âm thanh đầy khắp vô lượng Thế giới. Đều có thể giáo hóa vô lượng chúng sinh. Sinh ra vô lượng âm thanh. Hiện ra vô lượng thân. Biết rõ tâm ý của vô lượng chúng sinh. Tỏ ra rõ vô lượng Thần túc Tự do. Tỏ ra rõ vô lượng vô biên Thế giới. Tỏ ra rõ vô lượng trang nghiêm rất tốt. Tỏ ra rõ vô lượng đủ loại cảnh giới. Mà tính Pháp phân biệt thực không thể được ?

Khi đó Đức Thủ Bồ Tát dùng bài kệ trả lời nói rằng :

Phật Tử lại hay hỏi. Nghĩa vi diệu rất sâu.

Trí tuệ nếu biết đây. Thường thích cầu công Đức.

Giống như tính đất nhất. Hay giữ đủ loại vật.

Không phân biệt nhất khác. Các Pháp Phật như thế.

Giống như Tính lửa nhất. Hay đốt vật Thế gian.

Không phân biệt tính lửa. Các Pháp Phật như thế.

Giống như nước biển lớn. Chảy qua trăm giòng chảy

Vị nó không khác biệt. Các Pháp Phật như thế.

Giống như Tính gió nhất. Thổi động tất cả vật.

Không phân biệt tính gió. Các Pháp Phật như thế.

Giống như Rồng sấm sét. Rộng tưới tất cả đất.

Không phân biệt giọt mưa. Các Pháp Phật như thế.

Giống như Đất lớn nhất. Hay sinh đủ loại mầm.

Tính đất không khác biệt. Các Pháp Phật như thế.

Như Trời không mây đen. Đều hay chiếu mười phương.

Quang sáng tính không khác. Các Pháp Phật như thế.

Giống như Trăng trong không. Thế gian đều cùng thấy.

Đến tất cả nơi sai. Các Pháp Phật như thế.

Giống như Vua Phạm lớn. Cần hiện khắp Đại thiên.

Thân họ không khác biệt. Các Pháp Phật như thế.

Khi đó Văn Thù Sư Lợi hỏi Mục Thủ Bồ Tát nói rằng : Phật Tử ! Ruộng Phúc của Như Lai một loại không khác. Vì sao quả báo Bố thí khác nhau ? Có đủ các loại Sắc thân, đủ các loại tính, đủ các loại nhà, đủ các loại Căn, đủ các loại tài sản, đủ các loại đặc biệt, đủ các loại quyến thuộc, đủ các loại Tự do, đủ các loại công Đức, đủ các loại Trí tuệ. Như Lai Bình đẳng không có oán thân ?

Lúc đó Mục Thủ Bồ Tát dùng bài kệ trả lời nói rằng :

Ví như Đất lớn nhất. Hay sinh đủ loại mầm.

Với nó không oán thân. Ruộng Phúc Phật cũng thế.

Ví như nước một vị. Nhân do chất khác nhau.

Ruộng Phúc các Phật nhất. Do chúng sinh có khác.

Ví như ảo thuật lớn. Hay giúp chúng vui mừng.

Ruộng Phúc các Phật Thánh. Theo nguyện giúp vui mừng.

Ví như nói giỏi nhất. Hay giúp chúng vui mừng.

Ruộng Phúc các Phật Thánh. Giúp chúng sinh vui sướng.

Ví như kính sạch sáng. Hợp theo hiện các hình.

Ruộng Phúc các Phật Thánh. Vì chúng sinh có khác.

Ví như thuốc quý nhất. Tiêu diệt tất cả độc.

Ruộng Phúc các Phật Thánh. Hay diệt nạn Phiền não.

Như mặt Trời mới mọc. Hay bỏ tất cả tối.

Ruộng Phúc các Phật Thánh. Rộng chiếu Cõi mười phương.

Ví như Trăng tròn sạch. Chiếu khắp bốn Thiên hạ.

Ruộng Phúc các Phật Thánh. Bình đẳng không nghiêng theo.

Ví như gió Tì Lam. Chấn động tất cả đất.

Ruộng Phúc các Phật Thánh. Hay động Có Ba Cõi.

Ví như nổi Kiếp lửa. Đều thiêu hết Trời đất.

Ruộng Phúc các Phật Thánh. Hay thiêu tất cả Có.

Khi đó Văn Thù Sư Lợi hỏi Tiến Thủ Bồ Tát nói rằng : Phật Tử ! Chúng sinh được thấy Như Lai giáo hóa cắt đứt các Phiền não chăng ? Vì biết Sắc thân, Nhận, Nhớ, Làm, Biết. Cõi Tham muốn, Cõi Sắc thân, Cõi không có Sắc thân. Ngu yêu cắt đứt các Phiền não chăng ? Nếu Sắc thân, Nhận, Nhớ, Làm, Biết. Cõi Tham muốn, Cõi Sắc thân, Cõi không có Sắc thân. Ngu yêu cắt đứt các Phiền não đó ? Như Lai dạy Pháp thêm tổn ra sao ?

Lúc đó Tiến Thủ Bồ Tát dùng bài kệ trả lời nói rằng :

Phật Tử thiện lắng nghe. Ta nói nghĩa như thực.

Hoặc có nhanh sinh chính. Hoặc có Giải thoát nạn.

Nếu muốn cầu bỏ mất. Vô lượng các ác cũ.

Cần phải tất cả thời. Dũng mãnh Tinh tiến lớn.

Ví như lửa nhỏ bé. Củi ướt chắc hay tắt.

Ở trong Pháp Phật dạy. Người lười nhác cũng thế.

Ví như người lấy lửa. Chưa sinh thường ngừng nghỉ.

Thế lửa mất theo dừng. Người lười nhác cũng thế.

Ví như viên lửa sạch. Rời Duyên mà cầu lửa.

Cuối cùng không thể được. Người lười nhác cũng thế.

Như mặt Trời sáng sạch. Nhắm mắt cầu thấy Sắc.

Ở trong Pháp Phật dạy. Người lười nhác cũng thế.

Như người không chân tay. Muốn bắn qua Đất lớn.

Vĩnh không theo ý họ. Người lười nhác cũng thế.

Ví như nước biển lớn. Cầu hết một giọt nhỏ.

Ở trong Pháp Phật dạy. Người lười nhác cũng thế.

Ví như nổi Kiếp lửa. Muốn dùng ít nước diệt.

Ở trong Pháp Phật dạy. Người lười nhác cũng thế.

Như người thấy khoảng không. Liền nói đầy thân ta.

Ở trong Pháp Phật dạy. Người lười nhác cũng thế.

Khi đó Văn Thù Sư Lợi hỏi Pháp Thủ Bồ Tát nói rằng : Phật Tử ! Như được Phật nói. Người nghe nhận Pháp có thể cắt đứt Phiền não. Vì sao các chúng sinh nghe Pháp đúng mà không thể cắt bỏ ? Thuận theo tham dâm thù giận ngu si. Thuận theo kiêu mạn. Thuận theo yêu thích. Thuận theo thù hận. Thuận theo ghen ghét keo kiệt. Thuận theo siểm nịnh. Thuận theo các Pháp bẩn. Tâm đều không rời. Tâm không đâu làm. Có thể cắt đứt kết buộc sai khiến.

Lúc đó Pháp Thủ Bồ Tát dùng bài kệ trả lời nói rằng :

Phật Tử lắng nghe Tuệ. Do hỏi nghĩa như thực.

Chỉ chứa nghe nhiều sai. Hay vào Pháp Như Lai.

Như người bị nước cuốn. Sợ chìm và chết khát.

Không thể làm như nói. Nghe nhiều cũng như thế.

Như người ban ân lớn. Đủ loại các món ngon.

Không ăn tự chết đói. Nghe nhiều cũng như thế.

Ví như có thầy thuốc. Biết đủ các bài thuốc.

Tự ốm không thể cứu. Nghe nhiều cũng như thế.

Ví như người bần cùng. Ngày đêm đếm báu khác.

Tự không chia nửa tiền. Nghe nhiều cũng như thế.

Ví như con Đế Vương. Cần nhận sướng không hạn.

Do Nghiệp chướng nghèo khổ. Nghe nhiều cũng như thế.

Như người sinh đã điếc. Hay nổi các âm thanh.

Thích nó không tự nghe. Nghe nhiều cũng như thế.

Ví như người mù tối. Do trước luyện hay vẽ.

Tỏ nó không tự thấy. Nghe nhiều cũng như thế.

Như Thầy dẫn đi biển. Hay độ vô lượng chúng.

Vớt họ không tự cứu. Nghe nhiều cũng như thế.

Như người ở Đại chúng. Hay nói việc tốt đẹp.

Trong tự Đức không thực. Nghe nhiều cũng như thế.

Khi đó Văn Thù Sư Lợi hỏi Trí Thủ Bồ Tát nói rằng : Phật Tử ! Ở trong Pháp Phật Trí tuệ là hàng đầu. Như Lai cớ sao ? Hoặc vì chúng sinh ca ngợi Pháp Bố thí tới Niết Bàn. Giữ Giới tới Niết Bàn. Nhẫn nhịn tới Niết Bàn. Tinh tiến tới Niết Bàn. Thiền Định tới Niết Bàn. Trí tuệ tới Niết Bàn. Từ Bi Hỉ Xả. Mỗi một Pháp này đều không thể được Bình Đẳng Bồ Đề.

Lúc đó Trí Thủ Bồ Tát dùng bài kệ trả lời nói rằng :

Khó biết và hay biết. Thuận theo tâm chúng sinh.

Nghĩa được Phật Tử hỏi. Lắng nghe Ta nay nói.

Đời Quá khứ Tương lai. Hiện tại các Thầy dẫn.

Chưa từng dùng một Pháp. Được thành Đạo Bình Đẳng.

Như Lai biết chúng sinh. Tính vốn tu luyện được.

Người thiện thuận cần độ. Vì nói Pháp sạch hay.

Người keo khen Bố thí. Phá giới khen giữ Giới.

Thù giận khen Nhẫn nhịn. Lười nhác khen Tinh tiến.

Ý loạn khen Thiền Định. Ngu si khen Trí tuệ.

Không hiền khen xót thương. Giận ghét khen Đại Bi.

Lo buồn vì khen Vui. Yêu ghét vì khen Bỏ.

Người tu luyện như thế. Dần hiểu tất cả Pháp.

Ví như làm nhà cao. Xây móng cần kiên cố.

Thí Giới cũng như thế. Các hạnh gốc Bồ Tát.

Ví như thành kiên cố. Phòng chống các nạn địch.

Nhẫn Tiến cũng như thế. Phòng giúp các Bồ Tát.

Ví như lực lớn nhất. Uy Đức yên Thiên hạ.

Thiền Trí cũng như thế. Các Bồ Tát yên ổn.

Ví như Vua Chuyển Luân. Đầy đủ tất cả vui.

Bốn bình đẳng cũng thế. Yên vui các Bồ Tát.

Khi đó Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát hỏi Hiền Thủ Bồ Tát nói rằng : Phật Tử ! Tất cả các Phật chỉ dùng một Bậc được ra khỏi sinh chết. Vì sao nay thấy tất cả Nước Phật ? Từng việc khác nhau. Gọi là : Thế giới. Chúng sinh. Nói Pháp. Giáo hóa. Thọ mệnh. Quang sáng. Thần lực. Hội Chúng. Pháp Phật. Pháp dừng. Các việc như thế. Đều cùng khác nhau. Không có không đủ tất cả Pháp Phật. Mà có thể thành công Bình Đẳng Bồ Đề.

Lúc đó Hiền Thủ Bồ Tát dùng bài kệ trả lời nói rằng :

Văn Thù ! Pháp thường thế. Vua Pháp chỉ một Pháp.

Người không ngại tất cả. Một Đạo thoát sinh chết.

Tất cả các thân Phật. Chỉ là một thân Pháp.

Một tâm một Trí tuệ. Lực không sợ cũng thế.

Theo hạnh gốc chúng sinh. Cầu Bình Đẳng Bồ Đề.

Nước Phật và hội Chúng. Nói Pháp đều khác nhau.

Tất cả các Nước Phật. Bình đẳng rộng nghiêm sạch.

Hạnh Nghiệp chúng sinh khác. Do thấy đều khác nhau.

Các Phật và Pháp Phật. Chúng sinh không thể thấy.

Chúng thân Pháp Nước Phật. Nói Pháp cũng như thế.

Hạnh vốn rộng Thanh tịnh. Đầy đủ tất cả nguyện.

Người đó thấy chân thực. Người Thấy biết sáng suốt.

Thuận theo chúng sinh muốn. Các Nghiệp và quả báo.

Đều giúp thấy chân thực. Do lực Phật Tự do.

Nước Phật tướng không khác. Như Lai không yêu ghét.

Theo hạnh chúng sinh đó. Tự được thấy như thế.

Không phải tất cả Phật. Ở yên lỗi Thầy dẫn.

Vô lượng các Thế giới. Tỏ rõ thấy khác nhau.

Tất cả các Thế giới. Nếu ưng nhận cảm hóa.

Thường thấy mạnh trong người. Các Pháp Phật như thế.

Khi đó các Bồ Tát vì Văn Thù Sư Lợi nói rằng : Phật Tử ! Chúng ta hiểu được. Từng người đã nói. Người hiền nhập vào tài hùng biện rất sâu. Tiếp theo cần nói lại. Cảnh giới Phật đó ra sao ? Nguyên do cảnh giới Phật đó ra sao ? Nhập vào được cảnh giới Phật đó như thế nào ? Vượt qua được cảnh giới Phật đó ra sao. Thuận theo biết cảnh giới Phật đó như thế nào ? Pháp thuận theo cảnh giới Phật đó ra sao ? Phân biệt biết cảnh giới Phật đó ra sao ? Nhận biết cảnh giới Phật đó ra sao ? Biết quyết định cảnh giới Phật đó ra sao ? Cảnh giới Phật đó chiếu sáng ra sao ? Cảnh giới Phật đó rộng lớn ra sao ? Lúc đó Văn Thù Sư Lợi dùng bài kệ trả lời nói rằng :

Cảnh giới Như Lai sâu. Lượng đó bằng khoảng không

Tất cả chúng sinh vào. Chân thực không đâu vào.

Do cảnh giới Như Lai. Chỉ Phật hay phân biệt.

Tự vô lượng Kiếp khác. Diễn thuyết không thể hết.

Do thuận theo chúng sinh. Rộng vào các Thế gian.

Trí tuệ thường Vắng lặng. Không cùng đời do thấy.

Độ thoát các chúng sinh. Thuận theo tâm Trí họ.

Nói đọc không tận cùng. Chỉ cảnh giới Phật đó.

Tất cả Trí Như Lai. Ba Đời không chướng ngại.

Cảnh giới các Phật hay. Đều cùng như khoảng không.

Cõi Pháp tướng không khác. Nói thuận theo chúng sinh.

Nếu muốn phân biệt đủ. Chỉ có cảnh giới Phật.

Tất cả các Thế gian. Vô lượng các âm thanh.

Tùy thời đều biết rõ. Kì thực không phân biệt.

Không biết, hay biết được. Cùng cảnh giới tâm sai.

Tự tính thực Thanh tịnh. Hay tỏ các chúng sinh.

Nghiệp sai Phiền não sai. Vắng lặng không đâu dừng.

Ngu tối không đâu làm. Thế gian hạnh bình đẳng.

Tất cả tâm chúng sinh. Rộng ở trong Ba Đời.

Như Lai với một nhớ. Tất cả đều sáng suốt.

Khi đó chúng sinh của Sa Bà Thế giới này. Do Thần lực của Phật. Thấy tất cả thấy chúng sinh của Nước Phật này. Như Pháp làm được. Như Nghiệp làm được. Như việc Thế gian. Tùy thân làm được. Tùy Căn làm được. Tùy theo báo ứng hạnh đó được nơi sinh. Giữ Giới phá Giới cấm. Nói quả báo Pháp. Việc trong Thế giới như thế. Đều thấy tất cả. Như thế phương Đông trăm nghìn trăm triệu Thế giới. Không thể so lường. Không thể tính đếm. Không thể nghĩ bàn. Không thể gọi tên. Không bằng nhau. Vô biên. Không phân đều. Không thể nói khoảng không. Cõi Pháp ngang bằng tất cả Thế giới. Thậm chí nói quả báo Pháp. Đều thấy tất cả. Phương Nam Tây Bắc bốn hướng phía Trên phía Dưới. Cũng lại như thế.

Kinh Hoa Nghiêm Đại Phương Quảng Phật quyển thứ năm.