PHẬT NÓI KINH BỐN HẠNG NGƯỜI Ở THẾ GIAN
Hán dịch: Đời Tống, Sa-môn Cầu-na-bạt-đà-la, người Thiên Trúc.
Việt dịch: Linh-Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh

 

Nghe như vầy:

Một thời Đức Thế Tôn ở tại vườn Kỳ-đà Cấp cô độc, thuộc thành Xá-vệ.

Bấy giờ vua Ba-tư-nặc đi chiếc xe quý sang trọng, cùng với quần thần tùy tùng, ra khỏi thành Xá-vệ, đến vườn Cấp cô độc, tới chỗ Đức Thế Tôn, lạy sát chân Ngài, rồi ngồi qua một bên, muốn nghe thuyết pháp.

Thế Tôn nói với vua Ba-tư-nặc:

–Có bốn hạng người có mặt trong thế gian. Bốn hạng người ấy là những ai?

  1. Có người trước xấu sau đẹp.
  2. Có người trước đẹp sau xấu.
  3. Có người trước xấu sau xấu.
  4. Có người trước đẹp sau đẹp.

Người thế nào là trước xấu sau đẹp? Có người sinh trong gia đình ti tiện, như gia đình Chiên-đà-la, gia đình hèn mọn, gia đình làm công, gia đình làm nghề cạo râu tóc, gia đình bần cùng; không có chỗ gieo trồng lương thực, ăn không đủ no chỉ ăn những thức ăn dở.

Sinh vào những nhà ấy nhan sắc thường xấu xí không ai ưa nhìn, bị mọi người khinh chê. Đối với việc thân hành thiện, miệng hành thiện, ý hành thiện, họ đã thân tu theo thiện hạnh, miệng tu theo thiện hạnh, ý tu theo thiện hạnh. Khi gặp Sa-môn, Bà-la-môn sinh ý khiêm nhường, cúng kính phục vụ đúng lúc. Gặp người cúng dường lòng thật sự vui mừng. Khi qua đời, sinh vào cảnh giới thiện, cõi trời.

Cũng như người từ dưới đất bước lên giường nhỏ, từ giường nhỏ bước lên giường lớn, từ giường lớn leo lên ngựa, từ ngựa leo lên voi, từ voi lên tới giảng đường rộng. Vì vậy, Ta nói rằng người này trước xấu sau đẹp.

Người như thế nào là trước đẹp sau xấu? Có người sinh trong gia đình tôn quý như gia đình dòng Sát-lợi lớn, gia đình Bà-la-môn lớn, gia đình trưởng giả lớn, gia đình vua, gia đình thái tử, gia đình đại thần, hay các gia đình danh vọng, tướng mạo khôi ngô không ai bằng, sắc đẹp như hoa đào. Nhưng người ấy thân làm việc ác, miệng nói điều ác, ý nghĩ việc ác. Người ấy khi gặp Bà-la-môn, các vị Tôn trưởng, tâm không cung kính không chào hỏi, cũng không nói chuyện. Họ thấy người khác cúng dường, sinh tâm ganh ghét. Tà kiến này do nhận thức chưa đúng. Từ đấy phát sinh ra tà kiến: không có bố thí, không có phước đức không có người nhận, không có hành động thiện ác, không có đời này, không có đời sau, không có cha mẹ, trên đời không có các vị A-la-hán, các vị tu hành diệu hạnh, mau chóng chứng đắc và an vui với đạo pháp của mình.

Người ấy vì chấp chặt như vậy nên tạo thành các tà kiến, ác kiến. Khi họ qua đời, sinh vào ba đường ác như địa ngục. Cũng như có người từ nơi giảng đường rộng lớn bị hạ bệ xuống ngồi nơi cổ voi, từ nơi cổ voi xuống ngựa, từ ngựa xuống giường lớn, từ giường lớn xuống giường nhỏ, từ giường nhỏ xuống nằm dưới đất. Vì vậy Ta bảo rằng, người này trước đẹp sau xấu. Hạng người như vậy là trước đẹp sau xấu.

Hạng người nào trước xấu sau xấu? Có người sinh trong gia đình ti tiện, như gia đình Chiên-đà-la, gia đình hèn mọn, gia đình làm công, gia đình làm việc cạo râu tóc, các gia đình bần tiện, ăn uống không đủ. Nếu được ăn, chỉ ăn các món dở, khó nếm. Đã sinh vào các gia đình ấy họ lại thân làm ác, miệng nói ác, ý nghĩ ác. Thân đã làm ác, miệng đã nói ác, ý đã nghĩ ác, khi có tiếp xúc với Sa-môn, Bà-la-môn, các vị Tôn trưởng, họ cũng không tôn kính chào hỏi, không nói chuyện. Đó là tà kiến, tương đương với nhận thức chưa rõ ràng. Người ấy có nhận thức: không có bố thí, không có phước báo,không có người nhận, không có quả báo của hành động thiện ác,cũng không có đời này, đời sau; không cha, không mẹ. Trên đời không có Sa-môn, Bà-la-môn… tu hành. Đời này đời sau, không có các vị A-la-hán chứng đắc mau chóng, sống an vui trong quả chứng của mình. Người này tương ưng với ác kiến, khi qua đời sinh vào ba ác đạo như địa ngục. Giống người từ chỗ tối đến chỗ tối, từ ngu si đến ngu si. Do đó, Ta nói rằng người này trước xấu sau xấu. Người như vậy là trước xấu sau xấu.

Hạng người nào là trước đẹp sau đẹp? Có người sinh vào gia đình tôn quý, như sinh vào gia đình dòng Sát-lợi lớn, gia đình dòng Bà-la-môn lớn, gia đình dòng trưởng giả lớn, gia đình vua, gia đình thái tử, gia đình đại thần, rất giàu có nhiều tài sản, vật báu. Người ấy lại rất khôi ngô, không ai bằng, sắc đẹp như hoa đào. Người ấy thân làm thiện, ý nghĩ thiện, miệng nói ý thiện. Người ấy làm thiện, miệng nói thiện, ý nghĩ thiện rồi, khi gặp Sa-môn, Bà-la-môn, các vị Tôn trưởng liền cung kính chào hỏi, phục vụ cung cấp cúng dường. Họ thấy người khác đến cúng dường phục vụ lễ kính, liền sinh tâm hoan hỷ. Họ tương ưng với Chánh kiến, không tương ưng với điên đảo, nên có nhận thức, có bố thí, có phước báo, có người nhận kết quả, có hành động thiện ác, có đời này đời sau, có cha mẹ. Trên thế gian, có Sa-môn, Bà-la-môn… tu hành phạm hạnh. Đời này đời sau, có các vị A-la-hán chứng đắc nhanh chóng, an vui trong quả chứng.

Người ấy đã thành tựu Chánh kiến, khi qua đời thì sinh lên cõi trời. Cũng như người từ giảng đường đến giảng đường, từ nhà lớn này đến nhà lớn khác, từ cung điện này đến cung điện khác. Do đó, Ta nói rõ rằng người kia trước đẹp sau đẹp. Người như vậy là trước đẹp sau cũng đẹp.

Này Đại vương, bốn hạng người như vậy có mặt trong thế gian.

Thế Tôn nói kệ:

Đại vương, người bần tiện
Có chánh tín bố thí
Gặp Sa-môn, Phạm chí
Và những người cầu xin
Cung kính lễ phục vụ
Tu hành các nghiệp thiện
Thấy cho, thường vui mừng
Bố thí người đến xin
Thí này nghiệp vi diệu
Không nhận quả báo xấu.
Này Đại vương, người ấy
Đến khi họ qua đời
Sinh cõi Tam thập tam
Trước xấu nhưng sau đẹp.
Đại vương, người giàu sang
Không tin, lòng đố kỵ
Thường hành động phi pháp
Tà kiến không có thầy
Thấy Sa-môn, Phạm chí
Và những người cầu xin
Phỉ báng thường mắng nhiếc
Xan tham như không tiền
Thấy người cho ngăn cấm
Người xin cũng không cho
Sống vậy tạo nghiệp xấu
Phải nhận quả báo xấu.
Này đại vương, người này
Đến khi họ qua đời
Phải bị đọa địa ngục
Trước đẹp nhưng sau xấu.
Đại vương, người bần tiện
Không tin, lại tham lam
Thường hành động phi pháp
Tà kiến vì không thầy
Thấy Sa-môn, Phạm chí
Và những người đến xin
Phỉ báng thường mắng nhiếc
Keo kiệt nói không tiền
Thấy người cho ngăn cấm
Người xin cũng không cho
Sống vậy, tạo ác nghiệp
Phải nhận quả báo xấu.
Này đại vương, người này
Đến khi họ qua đời
Phải đọa vào địa ngục
Trước xấu sau cũng xấu.
Đại vương, người giàu có
Chánh tín thường bố thí
Thấy Sa-môn, Phạm chí
Và những người đến xin
Phục vụ, cung kính lễ
Tu hành các nghiệp thiện
Thấy cho thường vui mừng
Người xin đến bố thí
Sống tạo nghiệp vi diệu
Không nhận quả báo xấu.
Này đại vương, người ấy
Đến khi họ qua đời
Sinh cõi Tam thập tam
Trước đẹp sau cũng đẹp.

Này đại vương, cần phải tu học như vậy. Này đại vương, cần phải học theo nẻo, trước đẹp, sau cũng đẹp. Đừng học theo trước xấu, sau cũng xấu. Này đại vương, nên học tập như vậy. Vua Ba-tư-nặc nghe Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.