Kinh Bồ Tát Trì Nhân

Chuẩn
Leave a comment

KINH BỒ-TÁT TRÌ NHÂN
Hán dịch: Đời Tây Tấn, Tam tạng Pháp sư Trúc Pháp Hộ, người nước Nguyệt Chi
Việt dịch: Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh

QUYỂN 1

Phẩm 1: BỐN PHÁP

Nghe như vầy:

Thuở nọ, Đức Phật ngụ nơi vườn trúc Ca-lân thuộc thành Vương xá, cùng với chúng đại Tỳ-kheo một ngàn hai trăm năm mươi vị, hàng Bồ-tát không thể tính kể. Tất cả các bậc Đại thánh đều đã đạt được thần thông, biện tài vô ngại, trí tuệ không giới hạn, các căn đều tịch tĩnh, thông suốt tất cả những pháp căn bản, tùy theo bệnh mà cho thuốc để cứu giúp chúng sinh, làm chiếc cầu pháp để thoát khỏi ba cõi.

Khi ấy, Đức Thế Tôn giảng nói kinh pháp cho vô số trăm ngàn chúng và quyến thuộc vây quanh.

Bồ-tát Trì Nhân liền từ chỗ ngồi đứng dậy, sửa lại y phục, quỳ gối, thưa:

–Thưa Thế Tôn! Bồ-tát làm thế nào để kiến lập thệ nguyện, vun trồng vô lượng cong đức, hiểu rõ các pháp, thực hành hết thảy các pháp Ba-la-mật, thông đạt vô lượng phương tiện thiện xảo, giữ gìn tuệ căn bản không thể ví dụ, mặc áo giáp giới đức để truyền bá đạo lý chân chánh, giảng nói về ân đức và Từ bi cho chúng sinh, che chở cho chúng sinh như hư không, không thể lường xét, tâm được thanh tịnh, đầy đủ đức hạnh, Bố thí, Trì giới, Nhẫn nhục, Tinh tấn, Thiền định và Trí tuệ, dùng các Ba-la-mật bao trùm khắp nơi? Vì những chúng sinh muốn thực hành những hạnh nghiệp ấy để đạt đến nguồn gốc thù thắng của đạo lớn vô thượng, nên con mới thưa hỏi Đức Như Lai về những điều như vậy. Con muốn thưa hỏi Đức Như Lai về sự hành hóa của hàng Bồ-tát Đại sĩ, các vị đi khắp ba cõi để giáo hóa, siêng năng giữ gìn giới cấm, giảng pháp khắp nơi, tu tập về hạnh thanh tịnh, bất cứ ở đâu cũng đều tu tập trọn vẹn Trí tuệ ba-la-mật, dùng vô lượng phương tiện để giáo hóa đúng lúc. Vì những chúng sinh có tâm hộ trì chánh pháp nhưng không thể tự thông đạt được nên con mới thưa hỏi Đức Như Lai.

Bạch Thế Tôn! Thế nào là Bồ-tát hiểu rõ các pháp, có thể giảng nói đúng lúc cho mọi người, tâm của các vị vững mạnh, không bỏ mất lực và niệm, đạt đến tuệ vi diệu, thông suốt tất cả các pháp, biết rõ nguồn gốc của chương cú, nghĩa lý, thường biết rõ thân mạng đời trước, không quên mất giữa chừng, thành tựu đạo Chánh chân Vô thượng và làm Bậc Tối Chánh Giác?

Đức Phật nói:

–Lành thay! Lành thay! Này Bồ-tát Trì Nhân! Vì muốn cho chư Thiên và chúng sinh khắp mười phương được nhiều sự hộ niệm và được nhiều an ổn nên ông mới thưa hỏi Như Lai những ý nghĩa cốt yếu như vậy. Ông đã vun trồng công đức không thể nghĩ bàn, vì đã phá tan mọi lưới nghi cho chúng sinh, vì tâm Từ bi rộng lớn mà hiển bày ánh sáng lớn cho họ, đời hiện tại và vị lai ông nên tu tập tâm Từ bi vô tận của các Bồ-tát để hiển bày đạo lớn khắp chúng sinh, phát thệ nguyện rộng lớn để cứu giúp tất cả, giáo hóa, cứu giúp chúng sinh thoát khỏi các tai nạn, có được nơi nương tựa, giúp đỡ chúng sinh vượt qua ngã và ngã sở, khiến họ không còn bị đọa vào ba cõi ác và thoát khỏi các khổ nơi địa ngục, rồi kiến lập đạo quả Chánh chân Vô thượng cho họ. Ông cũng muốn cho chúng sinh thoát khỏi những tai nạn sinh, già, bệnh, chết, buồn rầu, khốn khổ… được an ổn lâu dài, ở đời vị lai, vào thời mạt pháp nên lưu truyền chánh pháp để làm tiêu tan sợ hãi cho chúng sinh, khiến họ không còn lo âu gì nữa. Hãy lắng nghe và khéo suy nghĩ!

Bồ-tát Trì Nhân và đại chúng yên lặng lắng nghe.

Đức Phật nói:

–Này Bồ-tát Trì Nhân! Bồ-tát có đầy đủ bốn pháp để quan sát những ngôn từ, lời dạy và để hiểu rõ các pháp, có thể dạy bảo cho mọi người đúng luc. Những gì là bốn? Đó là: Tâm ý luôn luôn chân chánh, chí nguyện trọn vẹn với đạo pháp chưa từng xao lãng, tánh hạnh nhu hòa, đĩnh đạc, Từ bi và tâm luôn ứng hợp với những pháp thù thắng. Đó là bốn pháp. Lại có bon pháp. Những gì là bốn? Phân biệt những ý nghĩa về đạo, thông suốt hết mọi chủng tánh; thấu hiểu các hạnh và nẻo hướng đến của nghĩa lý; giảng nói tất cả những sự cốt yếu của các pháp; thông đạt nguồn gốc các phap, tùy lúc mà hóa độ. Đó là bốn pháp. Lại có bốn pháp. Những gì là bốn? Hiểu rõ vô lượng sự hành hóa của các pháp, dùng hạnh vượt trên tất cả để xiển dương vô lượng giáo pháp, nên phân tích và hành hóa đúng lúc, vun trồng công đức vô tận để nhận biết rõ nhân duyên các pháp và đoạn trừ các tập. Đó là bốn. Lại có bốn pháp. Những gì là bốn? Nương nơi chánh hạnh mà đạt được đạo quả Chánh chân Vô thượng; mau chóng đầy đủ diệt và đạo, thực hiện ba mươi bảy phẩm Trợ đạo; thông đạt các pháp bằng trí tự nhiên không có nơi nương tựa; biết rõ các phương tiện thiện xảo, thành tựu tâm Từ bi rộng lớn. Đó là bốn. Lại có bốn pháp. Những gì là bốn? Tâm không còn nhơ uế, không ôm lòng tham tiếc, ganh ghét; dùng tâm Từ bi để cứu giúp chúng sinh, giới đức thanh tịnh, các hạnh đều trong sáng, luôn tinh tấn không hề biếng trễ, siêng tu thanh tịnh thành tựu đạo quả; hiểu rõ, thuận theo các hạnh, chuyên tư duy về đạo. Đó là bốn. Lại có bốn pháp. Những gì là bốn? Tâm tánh thanh tịnh, các nguyện trong sáng; vun trồng các công hạnh, oai đức thanh tịnh; nhẫn nhục, nhu hòa, kiến lập pháp thù thang; đạt được ánh sáng lớn chiếu soi khắp nơi, hiểu rõ ý nghĩa của kinh điển, hội nhập vào nẻo đạo. Đó là bốn. Lại có bốn pháp. Những gì là bốn? Sớm tối siêng tu để cầu Nhất thiết trí, giữ tâm luôn định tĩnh, chánh niem; thông đạt pháp môn giải thoát, thực hành theo tâm Bi; dùng tâm Từ, Hỷ, Xả không bờ bến để giúp chúng sinh khỏi các tai nạn; xiển dương nghĩa lý nơi chánh pháp và hiểu rõ về đạo. Đó là bốn. Lại có bốn pháp. Những gì là bốn? Nương theo trí tuệ để hành hóa trọn vẹn; làm bậc Thánh sáng suốt, thanh tịnh, có chí nguyện rộng lớn; ưa thích đạt đến oai đức và tuệ không chướng ngại; tâm luôn nghĩ đến sự cứu giúp, chưa từng bỏ hạnh ấy. Đó là bốn. Lại có bốn pháp để quan sát về ngôn từ, nghĩa lý và kiến lập thệ nguyện vững chắc. Những gì là bốn? Ý chí vững mạnh, mọi mong cầu đều đầy đủ; tánh và hạnh an ổn, sự tu hành đều thành tựu; sự hành hóa rốt ráo, nhớ nghĩ về đạo không gián đoạn; tu theo bốn Niệm xứ, thành tựu được đức độ mẫu mực. Đó là bốn. Lại có bốn pháp để quan sát về ngôn từ, nghĩa lý và kiến lập thệ nguyện vững chắc. Những gì là bốn? Ý luôn dùng đức để kiến lập, tâm luôn nhớ nghĩ đến ba mươi bảy phẩm Trợ đạo của Phật; ý căn thông suốt, hiểu rõ những nơi từng sinh ra trong vô số kiếp thuở xưa; ý nương vào bình đẳng và tuệ thanh tịnh của bậc Thánh, không ai có thể phá hủy được, mau thành tựu quả vị Phật; giữ gìn Nhất thiết trí của chư Phật. Đó là bốn pháp. Lại có bốn pháp. Những gì là bốn? Biết rõ hết thảy phương tiện, đầy đủ trí tuệ; thông đạt và siêng năng hiển bày tuệ chân chánh; có nhân duyên nên được gần gũi và đạt đến quả vị Phật; luôn tinh tấn hành hóa, chưa từng biếng trễ. Đó là bốn. Lại có bốn pháp để kiến lập chí nguyện kiên cố. Những gì là bốn? Thường siêng năng, không xa lìa Phật đạo; tâm tánh an hòa, có thể chế ngự được ý; thông đạt các pháp, chưa từng buông lung, xiển dương đạo lý, các căn tịch tĩnh; luôn ứng hợp với nghĩa lý kinh điển, không trái với lời Phật dạy. Đó là bốn. Lại có bốn pháp để kiến lập chí nguyện kiên cố. Những gì là bốn? Kiến lập giới thanh tịnh, sự tu hành không có tỳ vết; không bị năm ấm ngăn che; tâm không chấp thủ, chưa từng biếng nhác; trừ sạch mọi tội lỗi diệt hết các phiền não. Đó là bốn. Lại có bốn pháp để kiến lập chí nguyện kiên cố. Những gì là bốn? Tâm không tán loạn, luôn cầu pháp chân chánh; dùng phương tiện làm cho tâm an ổn, thuận theo tất cả các pháp; biết rõ lúc nào là đúng thời, không bỏ phép tắc; bất cứ sinh ra ở đâu cũng không tham sản nghiệp, chỉ thích làm vị Sa-môn. Đó là bốn. Lại có bốn pháp để kiến lập chí nguyện kiên cố. Những gì là bốn? Thường gần gũi bạn lành, xa lìa bạn ác; ưa thích pháp sâu xa, chưa từng buông lung; quy y chư Phật và các Bồ-tát; thưa hỏi về giới luật, thông đạt các pháp quán. Đó là bốn. Lại có bốn pháp để quan sát những ngôn từ và hiểu rõ các pháp cú. Những gì là bốn? Dung mọi phương tiện để hiểu rõ các đạo nghiệp; thông suốt các pháp môn, nhân duyên và quả báo; luôn đặt trí tuệ là trên hết, hiểu rõ Phật đạo; thông đạt, xiển dương nghĩa lý, chương cú của các pháp. Đó là bốn. Bồ-tát lại có bốn pháp để quan sát về ngôn từ và hiểu rõ chương cú của các pháp. Những gì là bốn? Hiểu rõ, xiển dương những lời dạy chân thật; mở bày các pháp, thông đạt tất cả; phân tích các pháp, đầy đủ mọi phương tiện; biết rõ các nghĩa lý, nguồn gốc do đâu mà có. Đó là bốn. Lại có bốn pháp để quan sát về nghĩa lý và ngôn từ. Những gì là bốn? Tu theo tuệ bậc Thánh, hiểu rõ đạo nghiệp; đạt được uy lực, ban bố các pháp; mau thành tựu quả vị Phật và tuệ thanh tịnh; dùng ánh sáng các Ba-la-mật chiếu soi khắp nơi. Đó là bốn. Lại có bốn pháp để thông đạt các pháp. Những gì là bốn? Hiểu rõ các tập, siêng năng tu hành; diệt hết các nhân, không có điều gì mà không biết; nhờ vào sự chứng đắc nên đạt được thần lực; lúc nào cũng siêng năng tu tập, nghe nhận kinh điển chân chánh. Đó là bốn. Lại có bốn pháp để hiểu rõ các pháp. Những gì là bốn? Biết rõ vạn vật đều là vô thường; nhận biết vạn vật vốn do các nhân mà thành; biết chắc vạn vật đều trở về sự diệt tận; hiểu rõ vô thường nên tu tập theo tám Chánh đạo. Đó là bốn. Lại có bốn pháp để thông đạt các pháp. Những gì là bốn? Thông suốt các hành đều do các tập chứa nhóm; thấu đạt tất cả sự diệt tận của các tập; đạt được nhân duyên về năng lực lớn không cùng tận; nương vào phương tiện nên biết được sự hợp, tan của các hành. Đó la bốn. Lại có bốn pháp để hiểu rõ các pháp. Những gì là bốn? Thông suốt hết mọi nẻo hướng đến của các nghĩa lý, ngôn từ; hiểu thấu các nghĩa lý mà không nhờ người khác; diễn nói hết thảy các pháp và tất cả mọi coi nguồn về tướng của trí tuệ; khiến cho tất cả các pháp đều kiến lập nơi tuệ vô tướng. Đó là bốn. Lại có bốn pháp, dù sinh ra ở đâu cũng thường biết được đời trước của mình, nhớ nghĩ không quên, cho đến phát tâm Chánh chân Vô thượng. Những gì là bốn? Các căn sáng suốt, biết rõ pháp thiện, ác; nhờ biết rõ ý niệm phải, trái của người khác nên tất cả các ấm đều được tiêu trừ; sinh ở chỗ nào cũng luôn chánh niệm; thường hướng đến đạo Chánh chân Vô thượng. Đó là bốn. Lại có bốn pháp làm cho tâm ý không quên mất đạo Chánh giác. Những gì là bốn? Thường thực hành thiền định, thông đạt các phương tiện; trí tuệ thông suốt, xem ánh sáng trí tuệ là trên hết; biết rõ các pháp quán nên quan sát khắp nơi; đạt được trí tuệ nên ánh sáng chiếu cực xa. Đó là bốn. Lại có bốn pháp để tâm ý không quên mất đạo Chánh giác. Những gì là bốn? Đạt được các pháp Tổng trì và tuệ không chỗ sinh; chứng đắc tuệ siêu việt tột cùng nơi bậc Thánh; dùng tuệ diệt trừ để quan sát ba cõi; dùng tuệ vô bờ để thấy khắp ba cõi. Đó là bốn pháp. Lại có bốn pháp, dù sinh ra bất cứ đâu cũng thường biết được đời trước, không hề tán loạn, hướng đến Chánh giác. Những gì là bốn? Nhờ đoạn trừ các kết sử nên không thể tán loạn, lời nói không bao giờ sai sót, tất cả các hạnh nghiệp đạt được đều là vô vi, đạt được hạnh như Phật và đạo lớn không cùng tận. Đó là bốn. Khi ấy, Đức Phật nói kệ:

Người ấy đã thành tựu
Tâm, tánh thường sáng suốt
Chưa từng quên chánh pháp
Nhờ đạt được Chánh giác.
Hiểu rõ tất cả pháp
Nhu hòa, tu Từ bi
Biết các pháp là không
Thông đạt vô số hạnh.
Tu theo tuệ chân thật
Đầy đủ tuệ bậc Thánh
Diệt trừ tâm nhơ uế
Chưa từng có ganh ghét.
Dùng phương tiện đúng lúc
Thông hiểu tuệ vô thượng
Chí nguyện rất rộng lớn
Cho đến thành Chánh giác.
Tâm ý luôn tự tại
Ba mươi bảy trợ đạo
Tâm ấy đều thông suốt
Biết vô số đời trước.
Hiểu khổ từ đâu sinh
Đều do nguồn gốc tập
Tất cả đều sẽ diệt
Biết hết thảy vốn không.
Nhờ chánh pháp Bồ-tát
Giáo hóa khắp ba cõi
Khiến cho người tăm tối
Đều đạt đạo Vô thượng.

Đức Phật bảo Bồ-tát Trì Nhân:

–Bồ-tát có năm pháp để thực hành về năng lực thanh tịnh, đạt được công đức như vậy. Những gì là năm? Nhờ bản tánh nhu hòa tuệ lực thanh tịnh nên các nguyện đều thanh tịnh, thần lực về tuệ sáng suốt của bậc Thánh và cội gốc công đức đều thanh tịnh, năng lực của đạo vô lượng nên các thệ nguyện đều thanh tịnh, thần lực của tuệ này dứt bặt các nghiệp chướng nên thần lực của tuệ thanh tịnh. Đó là năm. Lại có năm pháp khiến năng lực của tuệ được thanh tịnh. Những gì là năm? Nhờ năng lực ấy để xiển dương các oai nghi phép tắc, thành tựu các niệm khiến thần lực của tuệ thanh tịnh, nương vào phương tiện thiện xảo, hiểu rõ năng lực không tỳ vết, vì chúng sinh giảng rõ diệu lực của bậc Thánh, muốn đạt được năng lực của thần thông nên siêng năng tu tập. Đó là năm. Lại có năm pháp để làm năng lực của trí tuệ được thanh tịnh và đạt được tất cả những hạnh nghiệp công đức. Những gì là năm? Bố thí thanh tịnh gọi là diệu lực của trí tuệ; cứu giúp chúng sinh chính là năng lực thanh tịnh; kiến lập tâm Từ rộng lớn là thần lực của trí tuệ thanh tịnh; tâm Bi rộng lớn là thần lực của trí tuệ thanh tịnh; nhờ Hỷ, Xả không cùng tận nên là năng lực của trí tuệ thanh tịnh. Đó là năm. Lại có năm pháp làm năng lực thanh tịnh, đạt được công đức. Những gì là năm? Giới của vị ấy thanh tịnh nên đạt được tuệ thuần nhất, nhờ thực hành giới cấm nên dùng tuệ để cứu giúp chúng sinh, nhẫn thanh tịnh nên không bao giờ sân hận, năng lực của tuệ thanh tịnh nên cứu giúp những người không có thế lực, lực học rộng hiểu nhiều thanh tịnh nên thông đạt tất cả. Đó là năm. Lại có năm pháp để làm đầy đủ các công đức. Những gì là năm? Nhờ tu hành siêng năng nên đạt được chí nguyện về lực của trí tuệ, nhờ siêng năng tu tập nên tuệ thanh tịnh, có diệu lực của tuệ nhất tâm nên mau đạt được định ý, thông đạt tuệ thiền định, dùng tâm thanh tịnh rỗng lặng để quan sát ba cõi là không. Đó là năm. Lại có năm pháp để đạt được công đức. Những gì là năm? Trí tuệ thanh tịnh nên học rộng hiểu nhiều không hề nhàm chán; nhờ có được uy lực nên vượt trên thế lực; mạnh mẽ, có oai lực, cứu giúp người yếu đuối; nhờ uy lực nơi ánh sáng của bậc Thánh nên hiểu biết thanh tịnh; dùng thần lực của tuệ thanh tịnh để diễn đạt về hữu, vô, sinh tử và vô vi. Đó là năm. Lại có năm pháp để thành tựu diệu lực ánh sáng của bậc Thánh và đạt được công đức. Những gì là năm? Nương vào năng lực của trí tuệ để phân tích các pháp quán; nhờ thông đạt các lực nên được thanh tịnh hoàn toàn; có ánh sáng của tuệ giải thoát nhờ thành tựu diệu lực bậc Thánh; đạt được tuệ vô sinh nên có được năng lực về đạo; nhờ nhất tướng và thật tướng đều thanh tịnh nên dùng năng lực của trí tuệ để quan sát thấy những vật sở hữu vốn là thanh tịnh. Đó là năm.

Đức Phật bảo Bồ-tát Trì Nhân:

–Hàng Bồ-tát Đại sĩ nên luôn tu tập theo những pháp thanh tịnh như vậy.

Bấy giờ, Đức Phật nói kệ:

Năm Lực không gì sánh
Đạt được tuệ thanh tịnh
Tiêu trừ năm ấm cái
Tự nhiên đạt thần thông.
Bố thí, trì giới, nhẫn
Tinh tấn, nhất tâm, tuệ
Sáu độ vốn không tướng
Hành giả chẳng danh tự.
Đạo hạnh là tất cả
Không vướng mắc các cõi
Thoát ba cõi như huyễn
Đến nẻo không sinh tử.

Đức Phật bảo Bồ-tát Trì Nhân:

–Các Bồ-tát Đại sĩ lại có ba pháp, tuy ở trong cõi đầy sắc tướng nhưng luôn dùng năng lực của pháp thanh tịnh để siêng năng tu tập trí tuệ. Những gì là ba? Ưa thích đạo pháp, siêng năng không mệt mỏi, tu hành không hề buông lung. Đó là ba. Lại có ba pháp: Đối với sắc pháp luôn có tuệ lực thanh tịnh, mau thành tựu quả vị Phật, đạt đến Nhất thiết trí. Vì sao? Vì siêng năng tu tập nên không buông lung, thành tựu các pháp, nhờ tâm thanh tịnh nên đạt đến năng lực của đạo, mau thành tựu tinh tấn; tu hành theo Từ bi và trí tuệ không hề thoái chuyển, nhờ không thoái chuyển nên xiển dương đạo pháp, thành tựu công đức; nhờ đã thành tựu công đức nên mau chứng đắc các pháp, thông đạt diệu lực của trí tuệ, nhờ thông đạt như vậy tức là bậc Như Lai ở thế gian, liền đạt được oai đức diễn nói không chướng ngại, chính là đã làm theo Đức Như Lai, đạt được trí tuệ của bậc Thánh nên quan sát nơi Đức Như Lai, không bao lâu nữa sẽ chứng đắc đạo trí tuệ của Như Lai.

Đức Phật bảo Bồ-tát Trì Nhân:

–Thuở xưa, trải qua vô số kiếp, Như Lai đã thực hành nghiệp Bồ-tát và đã được Phật Đăng Quang thọ ký: “Ở đời sau cùng, ông sẽ đạt được diệu lực của trí tuệ thanh tịnh và các Ba-la-mật giống như ta.” Có Bồ-tát nào đạt được tuệ này thì vị ấy cũng chuyển pháp luân như Như Lai hiện nay đang chuyển pháp luân, cũng gầm lên tiếng gầm của sư tử giống như vậy. Nhờ đạt được tuệ này, vị ấy liền được tự tại đối với các pháp, đạt được tự tại rồi liền thành tựu đại đạo. Nếu muốn đạt đến trí tuệ không cùng tận này thì nên học pháp ấy, không bao lâu nữa sẽ chứng đắc quả vị Chánh giác Vô cực của Phật.

Phẩm 2: PHẬT DIỆU TUỆ SIÊU VƯƠNG

Đức Phật bảo Bồ-tát Trì Nhân:

–Thuở xưa, cách đây vô lượng, vô số kiếp không thể tính kể, khi ấy, có Đức Phật hiệu là Diệu Tuệ Siêu Vương đầy đủ mười tôn hiệu: Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn. Lúc Đức Phật ấy trụ thế, chúng Thanh văn không thể tính kể, hàng Bồ-tát thì vô số, đều là bản nguyện của Đức Phật ấy khi còn học đạo đã phát ra. Cõi nước ấy thanh tịnh, công đức cao vời, không có ba cõi ác và tám nạn, chúng sinh an ổn, đủ phước đức, yên vui, tất cả đều lìa tham dục, diệt trừ năm ấm, ở thế gian không thể so sánh được, họ đều dùng các đạo phẩm để cùng nhau an lạc, dùng bốn Thiền định để thực hành chánh niệm.

Đức Phật nói:

–Này Bồ-tát Trì Nhân! Đức Phật Diệu Tuệ Siêu Vương thọ tám mươi ức trăm ngàn kiếp. Chúng sinh trong cõi nước ấy sống đến ba mươi ức kiếp. Lúc ấy, trong nước không có vua cai trị muôn dân, mà chỉ có Đức Như Lai Diệu Tuệ Siêu Vương làm vị Pháp vương, dân chúng đều tôn xưng Đức Phật ấy là bậc Đạo Vương Vô Thượng. Hàng Bồ-tát của Đức Như Lai Diệu Tuệ Siêu Vương có khả năng làm tất cả như: tiêu trừ lưới nghi khắp chúng sinh, khiến họ hoan hỷ, diễn nói kho tàng pháp không cùng tận của Bồ-tát.

Khi ấy, các Bồ-tát nghe Đức Phật giảng nói về diệu lực của pháp thanh tịnh như vậy xong, có năm trăm Bồ-tát nhất tâm siêng năng, ngày đêm ân cần, chẳng nghĩ đến ngồi, chẳng muốn ăn, suốt đời không nghĩ đến y phục, mà chỉ nghĩ đến đạo Pháp vương Chánh chân Vô cực, tư duy về diệu lực của pháp thanh tịnh ở đời tượng pháp. Nhờ cội gốc công đức về nhất tâm đã đạt được nên sau khi lâm chung, các vị ấy được sinh ra ở phương Đông, cách cõi nước của Đức Phật này tám ngàn ức cõi nước, đã sinh hoặc sẽ sinh đều chứng đắc pháp ấy, luôn ghi nhớ không quên, biết được đời trước, sáng suốt, thông minh, các căn lanh lợi, thấy khắp tất cả, suy xét biết rõ từ xưa đến nay. Lại nữa, ở cõi nước ấy có Đức Phật hiệu là Vô Lượng Hoa Vương, đang giảng nói kinh pháp, năm trăm Bồ-tát này sinh đến cõi nước của Đức Phật ấy, đến năm mười sáu tuổi, các vị đều xin cha mẹ xuất gia, trừ bỏ các nghiệp, làm vị Sa-môn tu hành thanh tịnh, ở chỗ Đức Phật ấy siêng năng tu tập suốt sáu mươi ức năm.

Đức Phật bảo Bồ-tát Trì Nhân:

–Bấy giờ, năm trăm vị Bồ-tát ấy gặp được hai mươi ức chư Phật, đều ở nơi các cõi nước chư Phật ấy để siêng năng tu hành suốt ngày đêm, giống như ở chỗ Đức Như Lai Diệu Tuệ Siêu Vương. Trải qua một vạn kiếp, năm trăm vị ấy được hai vạn Đức Phật thọ ký là sẽ chứng đắc đạo quả Chánh chân Vô thượng. Trong ức vạn kiếp, cúng dường phụng sự hai vạn Đức Phật xong, năm trăm vị ấy đều lần lượt thành Phật trong một kiếp. Cho nên, này Bồ-tát Trì Nhân! Bồ-tát Đại sĩ nào muốn mau thành tựu đạo quả Chánh chân Vô thượng, làm Bậc Tối Chánh Giác thì nên siêng năng tu học giống như vậy, dùng diệu lực của tuệ thanh tịnh nắm được điều cốt lõi của kinh điển, ngày đêm siêng tu, chớ nên biếng nhác, buông lung. Vì sao? Vì cội nguồn tu học của chư Phật đều nhờ vào siêng năng, lấy không buông lung làm nguồn gốc thì đạt đến đạo quả Tối Chánh Giác, đầy đủ các đạo phẩm. Thuở xưa, Như Lai luôn siêng năng như vậy nên mới được gặp mười hai ức chư Phật Thế Tôn, sinh ở chỗ nào cũng được diệu lực về ý, thông suốt hết từ xưa đến nay, biết rõ hết thảy đời trước, bất cứ gần hay xa đều thấy hết. Đó là nhờ Như Lai siêng năng học pháp này, không hề buông lung, ngày đêm siêng tu, chưa từng biếng trễ.

Bấy giờ, Đức Thế Tôn dùng tâm Từ không thể cùng tận cùng với tâm Bi rộng lớn quan sát khắp bốn phương, rồi từ trong Tam-muội Chánh thọ hóa hiện chư Phật đầy khắp tam thiên đại thiên thế giới. Tất cả chư Phật đều giảng nói kinh pháp, dứt trừ nghi ngờ của chúng sinh, những ai được nghe pháp đều hoan hỷ, chư Phật lại giảng nói pháp cho hàng Bồ-tát.

Khi ấy, Đức Thế Tôn lại dùng thần thông hiển hiện oai đức khiến các chúng Bồ-tát trong vườn Trúc đều thấy được chư Như Lai khắp mười phương đang giảng nói kinh pháp nơi cõi nước mình. Lúc ấy, tất cả chúng Bồ-tát đều từ chỗ ngồi đứng dậy, chắp tay hướng về Đức Phật kính và lễ khen ngợi:

–Thật là điều chưa từng có! Oai đức, thánh tuệ của chư Phật Thế Tôn là không thể nghĩ bàn. Đạo pháp thù thắng siêu tuyệt, cao vời vô lượng, giống như hư không, chẳng thể nắm giữ.

Đức Như Lai liền bảo các Bồ-tát:

–Điều này chưa phải là khó. Như Lai Chí Chân không thể giới hạn, không thể ví dụ. Vì sao? Này thiện nam! Thông đạt tất cả các pháp giới thì không có điều gì mà không thông suốt, Như Lai Chí Chân đã thông đạt tất cả pháp giới. Như Lai dùng công đức thần thông bằng một sợi lông để biến hóa thì đã không thể lường xét được, ánh sáng chiếu đến các thế giới khắp mười phương nhiều như số cát trong sông Hằng, trong ánh sáng ấy đều phát ra âm thanh diễn nói kinh pháp. Dù cho nơi mỗi lỗ chân lông của Như Lai phát ra trăm ngàn ức thần thông biến hóa thì cũng chẳng phải là khó. Vì sao? Vì công đức thần thông của Như Lai Chí Chân không có giới hạn, luôn cao vời như vậy. Lại nữa, này thiện nam! Như Lai biết được tâm chúng sinh nên thuyết pháp cho họ. Trong thời tượng pháp, ít có chúng sinh tin ưa như thế, cũng không siêng năng tu tập mong được an lạc, pháp vô lượng này cũng thật là hiếm có. Vì sao nay Như Lai xuất hiện ở đời năm trược. Những gì là năm trược? Một là chúng sinh nhiều xấu ác, không biết nghĩa lý. Hai là sáu mươi hai tà kiến dấy khởi mạnh mẽ, không chấp nhận lời dạy về đạo pháp. Ba là chúng sinh có nhiều tham dục, phiền não dấy khởi, không biết lìa bỏ. Bốn là mạng sống ngắn ngủi, thuở xưa, con người sống đến tám vạn bốn ngan năm mới chấm dứt, ngày nay tuổi thọ khoảng chừng một trăm, hoặc dài hơn, hoặc ngắn hơn. Năm là tiểu kiếp sắp hết, ba tai nạn sẽ nổi lên làm hại tất cả. Nếu ở trong đời ác năm trược này mà có một người tin ưa nghĩa lý sâu thẳm của thời tượng pháp và có thể tin nhận về tuệ chân chánh của Phật như vậy thì đó là điều rất khó, chưa từng có, huống nữa là tin ưa, nghe nhận và thọ trì theo sự hành hóa của Phật.

Này chư thiện nam! Thuở xưa, từ vô số kiếp, Như Lai đã mặc áo giáp công đức lớn, suốt ngày đêm luôn tu tập theo các hạnh tinh tấn, nhẫn nhục, nhân đức, Từ bi… Nếu thấy chúng sinh ở chỗ nguy hiểm, tai nạn khổ sở, không ai cứu giúp, luôn lo sơ đọa vào các cõi ác thì Như Lai nguyện sinh đến các cõi ấy để dẫn dắt, làm lợi ích cho họ, cứu giúp các chúng sinh bị tai nạn khiến được gặp chánh đạo. Công đức của Như Lai Chí Chân không thể lường xét, như hư không một mình không có bạn nhưng mạnh mẽ, bao trùm khắp mười phương. Bản nguyện của chư Phật đời quá khứ cũng đều thanh tịnh. Những ai có thể tin ưa, hoan hỷ và thọ trì nghĩa lý của vô lượng pháp sâu xa, vi diệu như vậy là đều nhờ thuở xưa, vị ấy đã từng được giáo hóa nên hôm nay mới tin nhận, hoan hỷ. Trong hiện tại, chúng sinh ít có niềm tin đối với những pháp mà Như Lai đã hiển bày như mười Lực, bốn Vô sở úy, mười tám pháp Bất cộng của chư Phật và tuệ về không, vô… người ưa thích tu tập những pháp này thật là hiếm thấy. Nếu có thể hiểu được pháp này, đó là nhờ oai đức, thần thông biến hóa và công đức mạnh mẽ của Như Lai. Chư Phật này dùng năng lực của trí tuệ, phương tiện thiện xảo ngày đêm giáo hóa chúng sinh, siêng tu không biếng trễ, đều do thuở xưa luôn luôn nhất tâm, không bỏ pháp này, thường thực hành tâm Từ lớn, tu tập tâm bi không cùng tận, dùng tâm hỷ, xả rộng lớn để cứu giúp chúng sinh.

Lại nữa, này thiện nam! Các vị học hạnh Bồ-tát nhưng ít có tâm thương xót, ở trong đời năm trược mà thành tựu đạo quả Tối Chánh Giác, vì chúng sinh đời năm trược mà giáo hóa thì thật là khó, cũng thật là hiếm có, nên làm theo sự giáo hóa của Như Lai trong hiện tại. Vì sao? Thuở xưa, Như Lai rất mực siêng năng tích chứa công đức, mỗi kiếp đều tự mình bố thí đầu mắt, da thịt, các chi phần, vợ con, nước thanh, tùy tùng, xe cộ… không hề luyến tiếc, kể cả thân mạng cũng chẳng tham tiếc, vì biết ba cõi không thể nương tựa, chỉ có đạo mới có thể nương nhờ, dùng năng lực không cùng tận, thực hành phương tiện thiện xảo để giáo hóa chúng sinh, khiến họ có thể chứng đắc đạo quả Chánh chân Vô thượng. Nhớ lại thuở xưa, trong một ngày, Như Lai đều bố thí vô lượng, cho hết thân mạng mà không hề luyến tiếc, đều do thương xót, nhớ nghĩ đến chúng sinh nên giáo hóa khiến họ từ nơi tối tăm thấy được ánh sáng của đạo. Cũng nhớ về thuở xưa, cách đây vô số kiếp, thấy những chúng sinh đói khát, không có thức ăn nước uống, Như Lai liền bố thí đầy đủ theo khả năng của mình như: cắt da thịt của mình để nấu nướng rồi đem cho họ, không tạo ra các tai nạn, tâm không sân hận, chỉ tu hành theo tâm bi rộng lớn, thương xót chúng sinh, thực hành theo tâm Từ không bờ bến. Do đó, nên tư duy như vầy: Luôn tu tập siêng năng, giáo hóa chúng sinh như vậy, siêng năng chứa nhóm công đức như vậy thì sẽ chứng đắc đạo quả Bồ-đề vô thượng.

Này các vị! Nên siêng năng tu học pháp vi diệu như vậy, tu tập đạo pháp không cùng tan như vậy, cũng nên tu hành hạnh Bồ-tát và giáo hóa chúng sinh giống Như Lai thuở xưa, vì họ mà diễn nói kinh pháp, thì sẽ được giải thoát giống Như Lai trong hiện tại.

Lúc ấy, trong Hiền kiếp có một ngàn Đức Phật đều khen ngợi hạnh nguyện thuở xưa của Như Lai, mỗi vị đều khen: “Đức Như Lai Năng Nhân thuở xưa tu hành siêng năng, không thể lường xét, không thể ví dụ, trí tuệ cao vời, đầy đủ các Ba-la-mật, ở trong đời năm trược, nhiễu loạn này để giáo hóa chúng sinh, công đức không cùng tận, không thể tính kể.”

Do đó, này các vị! Có chúng sinh nào siêng năng tu hành như vậy, ưa thích tu tập, không hề buông lung thì người ấy sẽ mau thành tựu quả vị Chánh giac.

Lại nữa, Như Lai đạt được đạo quả Chánh chân Vô thượng, thành Bậc Tối Chánh Giác, lúc sắp diệt độ cũng giáo hóa vô lượng chúng sinh. Nếu có thể siêng năng tu tập như vậy thì nên theo lời dạy mà thực hành, không nên biếng trễ, nên kiến lập chùa, tháp ở nơi có xá-lợi của Phật dù bằng hạt cải, sẽ chứng đắc hạnh nghiệp diệt độ của Phật. Vì sao? Chư Phật khởi tâm Từ bi vì các chúng Bồ-tát đời vị lai mà bố thí, cũng vì các Bồ-tat tu hành Phật đạo nên đã từng giáo hóa, do nhân duyên này mà hiển bày đại đạo. Lại nữa, vì tâm Từ bi nên Như Lai sinh vào trong tám nạn, cũng vì tâm bi rộng lớn nên ban bố xá-lợi khắp nơi. Nếu có thể thâu lấy xá-lợi lớn bằng hạt cải và râu tóc của Như Lai rồi kiến lập chùa, tháp để cúng dường thì sau khi Như Lai diệt độ, người ấy sẽ gặp được xá-lợi, tâm rất vui mừng, rồi chọn nơi chốn để xây chùa tháp, tôn trí xá-lợi, tùy theo tâm nguyện của chúng sinh mà khởi tâm bi rộng lớn, nên biết đời trước người ấy đã tu hành pháp Bồ-tát, luôn đem tâm bình đẳng đối với chúng sinh nên đạt được những mong ước, xá-lợi lưu truyền khắp nơi. Chư Phật đã chứa nhóm công đức, ánh sáng không có giới hạn, cao vời như vậy, vì thương xót chúng sinh nên khởi tâm bi rộng lớn, vì đời mạt pháp mà kiến lập tâm Từ không cùng tận đối với tất cả chúng sinh. Có Bồ-tát nào ở thời tượng pháp mà ưa thích, siêng năng tu tập không buông lung, cho đến phát nguyện vào thời mạt pháp cũng hoằng hóa, giữ gìn, đọc tụng kinh điển, hoặc giảng nói cho người khác khiến kinh này được lưu truyền rộng rãi tức là đã kien lập quả vị Bồ-tát; hoặc có thể giữ gìn, đọc tụng, giảng nói cho người khác, dùng kinh điển này để khai hóa các Bồ-tát khiến các vị tu học, đọc tụng và tiếp tục lưu truyền mãi. Vì sao? Vì kinh điển này còn tồn tại ở thế gian thì chánh pháp của Phật còn hiện hữu mãi, nên xem như Như Lai còn ở đời. Này các vị! Thuở xưa, Như Lai vốn đã dùng phương tiện như vậy để giáo hóa chúng sinh, thuyết giảng kinh điển, là để dìu dắt chúng sinh trong đời năm trược về sau mới giảng nói kinh điển này.

Này các vị! Nếu ở cõi nước, đô thành, huyện ấp, xóm làng nào có lưu truyền kinh điển này, hoặc có người thọ trì, đọc tụng, giảng nói cho người khác như: học giả, thiện nam… thì nên thấy như Phật còn ở đời, khi sắp lâm chung, sẽ được Như Lai đến chỗ người ấy, vì Như Lai còn hiện hữu, không hề diệt độ. Vì sao? Này các vị! Chẳng phải Như Lai đã từng nói: Phật là Pháp thân, nếu thấy Pháp thân tức thấy Như Lai, không nên dùng sắc thân để quan sát Như Lai. Nếu tin nhận, nghe thấy, thọ trì kinh điển này thì thấy Như Lai; đã nghe pháp rồi như pháp mà tu hành mới gọi là thấy Phật; nghe giảng nói chánh pháp, thuận theo pháp mà hội nhập đạo gọi là thấy Phật. Như Lai chưa từng dùng pháp để phát sinh ra pháp, dùng chủ thể thực hành pháp mà diễn nói kinh điển, không ôm vọng tưởng để mong cầu các pháp mới gọi là thấy Như Lai, không chấp thủ đối với tất cả các pháp mới gọi là thấy Như Lai. Thiện nam nào không chấp vào các pháp đó là thấy Như Lai. Vì sao? Vì Như Lai Chí Chân không trụ nơi ngôn từ về pháp hay phi pháp nên không thể dùng pháp để quán thấy Như Lai. Vì sao? Vì Như Lai đã từng đưa ra ví dụ: Giống như bị trói vào chiếc bè nên pháp còn phải trừ bỏ huống nữa là phi pháp. Do đó, phải bỏ cả pháp và phi pháp mới gọi là thấy Như Lai. Vì sao? Vì Như Lai Chí Chân đều trừ bỏ các pháp, không hề giảng nói các pháp, cũng chẳng có xứ sở, không có đối tượng để sinh khởi cũng chẳng có danh hiệu huống nữa là giảng nói về các xứ sở. Vì sao? Vì Như Lai đã xa lìa tất cả các pháp. Nếu có thể quan sát như lời dạy của Như Lai thì thấy được Như Lai, vì chư Phật vốn đã đoạn trừ tất cả các pháp mới được chứng đắc đạo quả Chánh giác. Do đó, tất cả các pháp đều hư vọng không chân thật, thấy tất cả các pháp vốn là không, vốn thanh tịnh, quan sát chân thật như vậy mới thấy Như Lai. Lại nữa, này các vị! Không thủ đắc các pháp thì không có các pháp, gọi là không buông lung. Người nào không thấy có pháp cũng không thấy có phi pháp, do không thấy có pháp cũng chẳng có phi pháp nên mới hiểu rõ được nghĩa này. Nhờ hiểu được nghĩa này mới thấy bản tánh thanh tịnh, do quan sát bình đẳng chính là thấy Như Lai, thấy pháp như vậy cũng là thấy Như Lai. Quan sát Như Lai như vậy sau đó đạt được giác ngộ bình đẳng. Nếu quan sát Như Lai theo cách nào khác, thì đó là quán sai lệch. Người nào quán sai lệch rồi, gọi là quán hư dối, chẳng phải là quan sát chân thật.

Lại nữa, này các vị! Cho là chân thật tức bặt dứt hết thảy âm thanh, ngôn từ; không thật, không dối cũng chẳng phải chân thật hay hư dối, trừ sạch tất cả các nghiệp sở hữu, hoàn toàn không chấp thủ vào hết thảy đối tượng thọ nhận mới thấy Như Lai. Vì sao? Vì Như Lai Chí Chân không chấp giữ các pháp, nếu có đối tượng sinh khởi thì khiến được sinh khởi, diệt trừ tất cả sự chấp giữ các pháp gọi là tự nhiên, do thông đạt về tự nhiên nên quan sát như vậy gọi là quan sát chư Phật, nếu thấy như vậy là đã theo lời dạy của Như Lai. Những ai quán Phật như thế đều hội nhập tất cả các pháp vốn không, đã thông đạt tất cả các pháp vốn không, nên biết rõ hết thảy cũng vốn không, liền hiển bày đạo pháp, phân biệt các hành vốn đều thanh tịnh, tất cả các pháp đều trở về không, tất cả các pháp đều là pháp Như Lai thì được tự nhiên hội nhập vào đạo, biết tất cả các pháp đều thể nhập vào cảnh giới Như Lai, tất cả các pháp giới đều không thể nghĩ bàn liền thành Bậc Tối Chánh Giác. Cho nên, này các vị! Chư Phật đã giảng nói, tất cả các pháp đều là cảnh giới của Như Lai, cũng không có cảnh giới nào là cảnh giới của Như Lai. Vì sao? Vì tất cả các pháp đều có cảnh giới, nhưng suy xét thì các pháp ấy không có cảnh giới, đó là cảnh giới của Như Lai. Tất cả các pháp đều là cảnh giới mà không thấy có các cảnh giới mới gọi là có cảnh giới, cảnh giới ấy cũng là cảnh giới của Như Lai. Tất cả các hạnh của chúng sinh đều không có cảnh giới mà có thể hiểu rõ cảnh giới thanh tịnh chân thật, tuy biết pháp ấy nhưng hoàn toàn không thể thông đạt, chỉ có Như Lai Chí Chân mới thông suốt tất cả, cho nên gọi là không có cảnh giới. Cảnh giới của Như Lai là cảnh giới không chấp thủ, gọi là cảnh giới của Như Lai. Vì sao? Vì chư Phật đã giảng nói về tận cội nguồn chân thật của các cảnh giới, nhưng không thấy có các cảnh giới mới gọi là cảnh giới của Như Lai. Tất cả các cảnh giới đều là cảnh giới của Như Lai.

Nếu biết rõ không có cảnh giới cũng chẳng phải không có cảnh giới, thông suốt hết thảy, đó gọi là chứng đắc, không chấp thủ vào cảnh giới thì đó là cảnh giới của Như Lai.

Này các vị! Thông đạt tất cả các pháp là không có cảnh giới, đó là cảnh giới của Như Lai, là hội nhập nghĩa lý nơi nẻo đạo, quan sát các pháp như vậy chính là đạt đến cảnh giới của Như Lai, an lạc nhưng không thấy đối tượng an lạc là cảnh giới của Như Lai, không hề chấp giữ cũng chẳng yêu ghét. Vì sao? Vì biết không có cảnh giới gọi là cảnh giới Phật, cho nên nói: không có cảnh giới, đó là cảnh giới của Như Lai. Do tất cả các pháp không thể nắm giữ nên không có xứ sở, đối với tất cả các pháp không có đối tượng chấp thủ nên gọi là cảnh giới Như Lai. Khi được thể nhập vào tuệ nhưng tất cả các pháp đều không có đối tượng thể nhập, do đó, không có sáu pháp môn cũng không có đối tượng hội nhập. Vì sao? Này các vị! Không có các pháp môn cũng không có đối tượng hội nhập nên chẳng có sự thấy. Vì sao? Vì Như Lai Chí Chân không thủ đắc các pháp cũng chẳng có đối tượng để hội nhập, không có đối tượng thấy cũng không có đối tượng thuyết giảng, không có thiện, ác, thô tế, vi diệu, ngôn từ hay gốc ngọn. Đó gọi là hội nhập vào tất cả các pháp, thể nhập vào chỗ không hình tướng, không có sự ứng hợp nào mà chẳng ứng hợp, đối với tất cả các pháp, không siêng năng cũng chẳng biếng trễ, không hợp lại cũng chẳng tan rã, đó gọi là pháp môn tất cả các pháp, gọi là pháp môn không tên gọi, pháp môn không ngôn từ, pháp môn không có đối tượng hội nhập, pháp môn không chấp thủ, pháp môn không thể trao truyền, pháp môn vô sinh, pháp môn hoàn toàn tịch tĩnh… không nhờ những pháp môn này để có thể biết được các pháp. Nếu thấy được pháp thì chẳng phai nhờ pháp môn, vì pháp môn hoàn toàn tịch tĩnh, nên không phải do pháp môn mới có thể thông đạt được pháp. Nếu thấy pháp mà không nương pháp môn thì có thể chứng đắc các pháp, cũng chẳng có đối tượng để xuất hay nhap. Vì sao? Tất cả các pháp đều không có pháp môn, mà pháp môn cũng chẳng thể nắm bắt, tất cả các pháp đều là pháp môn tạm có, tất cả các pháp vốn thanh tịnh, tất cả các pháp môn không thể nghĩ bàn, tất cả các phap không thể đoạn trừ cũng chẳng phải không thể đoạn trừ, không có giới hạn. Này các vị! Do đó, hết thảy các pháp đều không thể thủ đắc, là hư dối, không thật có, tất cả các pháp môn không thể lường, không thể xét. Pháp môn bản tế ấy không thể cùng tận, không thể diệt trừ, nắm bắt được bản tế hoặc thấu hiểu về bản tế thì chính là nghĩa chân thật. Thiện nam, thiện nữ nào thông đạt được những pháp môn này thì đã thể nhập vào tất cả các pháp môn, có khả năng giảng nói theo tâm nguyện của chúng sinh.

Khi ấy, Đức Phật bảo Bồ-tát Trì Nhân:

–Có Bồ-tát Đại sĩ nào muốn dùng phương tiện để hiểu rõ tất cả các pháp, phân biệt rành rẽ ý nghĩa các pháp, muốn thành tựu đầy đủ năng lực của ý, tùy theo thời nghi mà thể nhập các pháp, sinh ở chỗ nào tâm cũng không đoạn dứt, hoặc dùng tâm tịch tĩnh để chứng đắc đạo quả Chánh chân Vô thượng thì nên tu tập, thể nhập vào pháp môn này, nếu đạt được ánh sáng của pháp môn này thì nên siêng năng tu tập pháp ấy để mau chóng trở về nơi nương tựa.