Kim Quang Minh Kinh Huyền Nghĩa Thập Di Ký – Quyển 5

Chuẩn
Leave a comment

金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 玄Huyền 義Nghĩa 拾Thập 遺Di 記Ký
Quyển 5
宋Tống 知Tri 禮Lễ 述Thuật

金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 。玄Huyền 義Nghĩa 拾Thập 遺Di 記Ký 卷quyển 第đệ 五ngũ

宋tống 四tứ 明minh 沙Sa 門Môn 知tri 禮lễ 述thuật

四tứ 觀quán 三tam 般Bát 若Nhã 三tam 。初sơ 標tiêu 。二nhị 釋thích 三tam 。初sơ 約ước 圓viên 總tổng 舉cử 。總tổng 舉cử 一nhất 心tâm 空không 假giả 中trung 三tam 。是thị 三tam 般Bát 若Nhã 。何hà 者giả 下hạ 略lược 示thị 三tam 相tương/tướng 。以dĩ 即tức 一nhất 而nhi 多đa 示thị 假giả 相tương/tướng 。即tức 多đa 而nhi 一nhất 示thị 空không 相tướng 。非phi 一nhất 非phi 多đa 示thị 中trung 相tương/tướng 。於ư 一nhất 念niệm 心tâm 。而nhi 論luận 三tam 相tương/tướng 。不bất 前tiền 不bất 後hậu 。亦diệc 不bất 一nhất 時thời 。二nhị 寄ký 次thứ 別biệt 釋thích 三tam 。初sơ 假giả 次thứ 空không 後hậu 中trung 。初sơ 一nhất 心tâm 一nhất 切thiết 心tâm 別biệt 示thị 假giả 也dã 。假giả 在tại 初sơ 者giả 。假giả 有hữu 二nhị 種chủng 。若nhược 在tại 空không 後hậu 即tức 建kiến 立lập 假giả 。若nhược 在tại 空không 前tiền 即tức 生sanh 死tử 假giả 。欲dục 明minh 凡phàm 夫phu 從tùng 心tâm 生sanh 過quá 。警cảnh 於ư 初sơ 學học 。有hữu 漏lậu 之chi 心tâm 。念niệm 念niệm 常thường 造tạo 六lục 道đạo 三tam 障chướng 。令linh 知tri 其kỳ 過quá 動động 習tập 空không 中trung 。以dĩ 求cầu 出xuất 離ly 。故cố 於ư 三tam 觀quán 示thị 假giả 在tại 前tiền 。日nhật 夜dạ 常thường 生sanh 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 者giả 。謂vị 一nhất 業nghiệp 成thành 百bách 千thiên 萬vạn 生sanh 。受thọ 報báo 不bất 盡tận 。一nhất 一nhất 果quả 報báo 皆giai 有hữu 假giả 名danh 。如như 諸chư 經kinh 律luật 所sở 明minh 來lai 報báo 。那na 不bất 自tự 省tỉnh 輒triếp 謂vị 無vô 生sanh 。十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。喻dụ 如như 鉤câu 鎖tỏa 相tương 續tục 無vô 際tế 。故cố 云vân 。一nhất 心tâm 一nhất 切thiết 心tâm 。此thử 生sanh 死tử 假giả 即tức 建kiến 立lập 中trung 所sở 治trị 之chi 病bệnh 。舉cử 病bệnh 顯hiển 藥dược 假giả 觀quán 立lập 也dã 。二nhị 一nhất 切thiết 心tâm 一nhất 心tâm 別biệt 示thị 空không 也dã 。既ký 知tri 心tâm 有hữu 則tắc 生sanh 諸chư 心tâm 。欲dục 寂tịch 諸chư 心tâm 當đương 觀quán 心tâm 空không 。須tu 約ước 四tứ 性tánh 檢kiểm 一nhất 念niệm 心tâm 生sanh 滅diệt 叵phả 得đắc 。一nhất 心tâm 既ký 空không 一nhất 切thiết 安an 有hữu 。故cố 舉cử 小tiểu 火hỏa 小tiểu 珠châu 。喻dụ 一nhất 心tâm 空không 。燒thiêu 薪tân 澄trừng 海hải 喻dụ 一nhất 切thiết 空không 。故cố 云vân 。能năng 觀quán 心tâm 空không 。從tùng 心tâm 所sở 生sanh 。一nhất 切thiết 諸chư 心tâm 。無vô 不bất 即tức 空không 。欲dục 明minh 空không 觀quán 其kỳ 相tương/tướng 顯hiển 故cố 。故cố 寄ký 二Nhị 乘Thừa 分phân 齊tề 而nhi 說thuyết 。三tam 雙song 亡vong 二nhị 邊biên 故cố 。煩phiền 惱não 非phi 一nhất 非phi 一nhất 切thiết 。別biệt 示thị 中trung 也dã 。現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 若nhược 定định 空không 者giả 。下hạ 能năng 舒thư 出xuất 。一nhất 切thiết 有hữu 心tâm 。若nhược 定định 有hữu 者giả 。何hà 能năng 卷quyển 歸quy 一nhất 空không 心tâm 耶da 。不bất 空không 不bất 有hữu 無vô 狀trạng 無vô 名danh 。強cường/cưỡng 稱xưng 中trung 道đạo 。復phục 以dĩ 識thức 智trí 示thị 其kỳ 邊biên 中trung 。經Kinh 云vân 。不bất 依y 識thức 者giả 非phi 真chân 實thật 識thức 。是thị 虛hư 妄vọng 識thức 。凡phàm 小tiểu 依y 之chi 著trước 有hữu 沈trầm 空không 二nhị 種chủng 之chi 樂lạc 也dã 。經Kinh 云vân 。依y 智trí 者giả 非phi 二Nhị 乘Thừa 一Nhất 切Thiết 智Trí 。及cập 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 種chủng 智trí 。是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 也dã 。故cố 屬thuộc 圓viên 教giáo 。佛Phật 及cập 菩Bồ 薩Tát 。達đạt 二nhị 邊biên 中trung 。故cố 名danh 求cầu 理lý 。欲dục 示thị 中trung 道đạo 觀quán 相tương/tướng 明minh 故cố 。故cố 斥xích 二nhị 觀quán 。其kỳ 實thật 三tam 諦đế 一nhất 心tâm 圓viên 照chiếu 。三tam 依y 圓viên 對đối 智trí 二nhị 。初sơ 對đối 智trí 。言ngôn 如như 是thị 觀quán 者giả 。即tức 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 者giả 。示thị 三tam 觀quán 相tương/tướng 須tu 寄ký 次thứ 第đệ 。為vi 明minh 對đối 破phá 三tam 種chủng 惑hoặc 故cố 。顯hiển 三tam 諦đế 故cố 。若nhược 能năng 一nhất 心tâm 。修tu 此thử 三tam 者giả 。自tự 成thành 圓viên 觀quán 。何hà 則tắc 頓đốn 破phá 三tam 惑hoặc 則tắc 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 也dã 。頓đốn 顯hiển 三tam 諦đế 則tắc 一nhất 假giả 一nhất 切thiết 假giả 也dã 。三tam 皆giai 妙diệu 故cố 則tắc 一nhất 中trung 一nhất 切thiết 中trung 也dã 。此thử 三tam 方phương 是thị 圓viên 三tam 般Bát 若Nhã 。二nhị 明minh 圓viên 。據cứ 大đại 論luận 文văn 。三tam 種chủng 觀quán 智trí 實thật 在tại 一nhất 念niệm 。體thể 是thị 祕bí 藏tạng 故cố 。離ly 前tiền 後hậu 及cập 並tịnh 別biệt 等đẳng 。大đại 經kinh 依y 智trí 智trí 體thể 如như 是thị 。初sơ 心tâm 依y 止chỉ 即tức 名danh 佛Phật 行hạnh 。三tam 結kết 。例lệ 如như 前tiền 說thuyết 。五ngũ 觀quán 三tam 菩Bồ 提Đề 三tam 。初sơ 標tiêu 。二nhị 釋thích 三tam 。初sơ 約ước 圓viên 總tổng 舉cử 。如như 三tam 般Bát 若Nhã 。二nhị 寄ký 次thứ 別biệt 釋thích 。以dĩ 次thứ 第đệ 三tam 顯hiển 圓viên 頓đốn 意ý 。亦diệc 同đồng 前tiền 三tam 般Bát 若Nhã 說thuyết 。但đãn 今kim 假giả 觀quán 列liệt 於ư 空không 後hậu 。復phục 明minh 藥dược 病bệnh 是thị 建kiến 立lập 假giả 。又hựu 前tiền 般Bát 若Nhã 體thể 是thị 三tam 智trí 。但đãn 於ư 一nhất 念niệm 略lược 明minh 修tu 相tương/tướng 。不bất 須tu 借tá 義nghĩa 示thị 於ư 觀quán 法pháp 。今kim 菩Bồ 提Đề 翻phiên 道đạo 是thị 能năng 通thông 義nghĩa 。又hựu 菩Bồ 提Đề 心tâm 體thể 是thị 四tứ 弘hoằng 。大đại 集tập 經Kinh 云vân 。未vị 度độ 者giả 令linh 度độ 。未vị 解giải 者giả 令linh 解giải 。未vị 安an 者giả 令linh 安an 。未vị 滅diệt 者giả 令linh 滅diệt 。四tứ 皆giai 度độ 生sanh 。令linh 三tam 觀quán 中trung 皆giai 云vân 度độ 心tâm 數số 之chi 眾chúng 生sanh 。乃nãi 是thị 借tá 彼bỉ 度độ 他tha 生sanh 義nghĩa 。成thành 今kim 三tam 觀quán 度độ 已dĩ 眾chúng 生sanh 。故cố 知tri 附phụ 法pháp 含hàm 託thác 事sự 義nghĩa 。文văn 自tự 為vi 三tam 。初sơ 破phá 假giả 入nhập 空không 。先tiên 舉cử 生sanh 死tử 為vi 所sở 破phá 假giả 。即tức 一nhất 切thiết 心tâm 也dã 。起khởi 非phi 次thứ 第đệ 故cố 交giao 橫hoành 繚liễu 亂loạn 。乃nãi 舉cử 四tứ 物vật 喻dụ 繚liễu 亂loạn 相tương/tướng 。如như 絲ti 之chi 亂loạn 如như 沙sa 之chi 多đa 。如như 蠶tằm 自tự 縛phược 如như 蛾nga 自tự 然nhiên 。此thử 四tứ 喻dụ 於ư 世thế 間gian 因nhân 果quả 。是thị 故cố 總tổng 云vân 。為vi 苦khổ 為vi 惱não 。次thứ 若nhược 知tri 下hạ 正chánh 明minh 即tức 空không 菩Bồ 提Đề 心tâm 觀quán 。若nhược 空không 觀quán 相tương/tướng 前tiền 三tam 識thức 中trung 已dĩ 曾tằng 略lược 示thị 。是thị 故cố 今kim 文văn 但đãn 云vân 知tri 空không 。此thử 菩Bồ 提Đề 心tâm 度độ 義nghĩa 通thông 義nghĩa 。並tịnh 約ước 見kiến 思tư 即tức 空không 而nhi 說thuyết 。二nhị 破phá 空không 出xuất 假giả 。先tiên 舉cử 空không 過quá 。經Kinh 云vân 。空không 亂loạn 意ý 等đẳng 者giả 。經kinh 即tức 涅niết 滅diệt 斥xích 小tiểu 之chi 文văn 。小Tiểu 乘Thừa 詮thuyên 空không 為vi 寂tịch 滅diệt 之chi 理lý 。以dĩ 有hữu 為vi 妄vọng 亂loạn 。大Đại 乘Thừa 詮thuyên 中trung 為vi 寂tịch 滅diệt 性tánh 。乃nãi 以dĩ 空không 有hữu 俱câu 為vi 亂loạn 意ý 。雖tuy 離ly 有hữu 亂loạn 仍nhưng 被bị 空không 亂loạn 。今kim 修tu 觀quán 時thời 心tâm 若nhược 著trước 空không 。即tức 指chỉ 此thử 心tâm 數số 為vi 。空không 亂loạn 意ý 眾chúng 生sanh 。此thử 空không 心tâm 數số 望vọng 彼bỉ 見kiến 思tư 。而nhi 得đắc 名danh 智trí 。今kim 論luận 假giả 觀quán 此thử 智trí 是thị 亂loạn 。故cố 云vân 智trí 亂loạn 甚thậm 盲manh 闇ám 。小Tiểu 乘Thừa 證chứng 空không 得đắc 三tam 無vô 為vi 。謂vị 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。非phi 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。虛hư 空không 無vô 為vi 。此thử 處xứ 滅diệt 心tâm 。菩Bồ 提Đề 善thiện 根căn 。不bất 得đắc 生sanh 長trưởng 。故cố 斥xích 為vi 坑khanh 。是thị 大Đại 乘Thừa 怨oán 鳥điểu 者giả 。大đại 論luận 三tam 十thập 云vân 。譬thí 如như 空không 澤trạch 有hữu 樹thụ 名danh 奢xa 摩ma 黎lê 。枝chi 觚cô 廣quảng 大đại 眾chúng 鳥điểu 集tập 宿túc 。一nhất 鴿cáp 後hậu 至chí 住trụ 一nhất 枝chi 上thượng 。枝chi 觚cô 即tức 時thời 為vi 之chi 而nhi 折chiết 。澤trạch 神thần 問vấn 言ngôn 。鷳# 鷲thứu 皆giai 能năng 任nhậm 持trì 。何hà 至chí 小tiểu 鳥điểu 便tiện 不bất 自tự 勝thắng 。樹thụ 神thần 答đáp 云vân 。此thử 鳥điểu 從tùng 我ngã 怨oán 家gia 樹thụ 來lai 。食thực 彼bỉ 樹thụ 子tử 來lai 棲tê 我ngã 上thượng 。或hoặc 當đương 放phóng 糞phẩn 子tử 墮đọa 地địa 者giả 。惡ác 樹thụ 復phục 生sanh 為vi 害hại 必tất 大đại 。是thị 故cố 懷hoài 憂ưu 。寧ninh 捨xả 一nhất 枝chi 所sở 全toàn 者giả 大đại 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。於ư 諸chư 外ngoại 道đạo 天thiên 魔ma 等đẳng 。無vô 如như 是thị 畏úy 而nhi 畏úy 二Nhị 乘Thừa 。二Nhị 乘Thừa 於ư 菩Bồ 薩Tát 邊biên 亦diệc 如như 彼bỉ 鳥điểu 。壞hoại 彼bỉ 大Đại 乘Thừa 心tâm 永vĩnh 滅diệt 佛Phật 乘thừa 心tâm 。今kim 取thủ 此thử 義nghĩa 明minh 破phá 空không 出xuất 假giả 成thành 菩Bồ 提Đề 觀quán 。次thứ 若nhược 真chân 下hạ 正chánh 明minh 假giả 觀quán 菩Bồ 提Đề 心tâm 相tương/tướng 。真chân 即tức 假giả 故cố 依y 空không 建kiến 立lập 也dã 。此thử 菩Bồ 提Đề 心tâm 度độ 義nghĩa 通thông 義nghĩa 。並tịnh 就tựu 塵trần 沙sa 即tức 假giả 而nhi 說thuyết 。凡phàm 論luận 假giả 觀quán 不bất 出xuất 三tam 義nghĩa 。謂vị 知tri 病bệnh 識thức 藥dược 。應ứng 病bệnh 授thọ 藥dược 。令linh 得đắc 服phục 行hành 。今kim 從tùng 分phân 別biệt 下hạ 。以dĩ 四tứ 分phân 別biệt 明minh 四tứ 悉tất 檀đàn 。寄ký 此thử 四tứ 悉tất 總tổng 明minh 三tam 義nghĩa 。可khả 不bất 不bất 同đồng 即tức 世thế 界giới 。

時thời 宜nghi 生sanh 善thiện 是thị 為vi 人nhân 。以dĩ 藥dược 治trị 病bệnh 即tức 對đối 治trị 。逗đậu 機cơ 會hội 理lý 。是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。此thử 四tứ 明minh 了liễu 即tức 假giả 觀quán 成thành 也dã 。三tam 破phá 邊biên 入nhập 中trung 。先tiên 舉cử 二nhị 觀quán 未vị 免miễn 生sanh 過quá 。今kim 為vi 所sở 捨xả 。而nhi 以dĩ 見kiến 思tư 及cập 塵trần 沙sa 惑hoặc 。為vi 浮phù 沈trầm 病bệnh 。空không 假giả 乃nãi 為vi 二nhị 病bệnh 之chi 藥dược 。以dĩ 病bệnh 偏thiên 增tăng 故cố 藥dược 偏thiên 用dụng 。藥dược 存tồn 成thành 病bệnh 著trước 。若nhược 墮đọa 二nhị 邊biên 增tăng 無vô 明minh 病bệnh 。故cố 須tu 兩lưỡng 捨xả 。次thứ 非phi 空không 下hạ 。正chánh 明minh 中trung 道đạo 菩Bồ 提Đề 心tâm 觀quán 。此thử 中trung 度độ 義nghĩa 通thông 義nghĩa 皆giai 約ước 無vô 明minh 即tức 中trung 而nhi 說thuyết 。心tâm 無vô 能năng 所sở 。名danh 不bất 住trụ 法pháp 。此thử 法pháp 方phương 可khả 。住trụ 於ư 中Trung 道Đạo 。三tam 依y 圓viên 對đối 法pháp 二nhị 。初sơ 明minh 圓viên 。說thuyết 欲dục 相tương 顯hiển 須tu 寄ký 次thứ 第đệ 。觀quán 就tựu 理lý 融dung 則tắc 無vô 前tiền 後hậu 。前tiền 三tam 般Bát 若Nhã 已dĩ 明minh 其kỳ 意ý 。二nhị 對đối 法pháp 。今kim 三tam 菩Bồ 提Đề 就tựu 異dị 名danh 說thuyết 。真chân 性tánh 菩Bồ 提Đề 三tam 皆giai 妙diệu 絕tuyệt 故cố 。亦diệc 名danh 無vô 上thượng 。實thật 智trí 菩Bồ 提Đề 三tam 皆giai 蕩đãng 相tương/tướng 故cố 。亦diệc 名danh 清thanh 淨tịnh 。方phương 便tiện 菩Bồ 提Đề 。三tam 皆giai 自tự 在tại 逗đậu 會hội 無vô 遺di 故cố 。亦diệc 名danh 究cứu 竟cánh 。三tam 在tại 一nhất 心tâm 故cố 三tam 各các 三tam 。以dĩ 體thể 融dung 故cố 發phát 即tức 俱câu 發phát 。是thị 故cố 當đương 體thể 。名danh 金Kim 光Quang 明Minh 。三tam 結kết 。如như 前tiền 。六lục 觀quán 三tam 大Đại 乘Thừa 三tam 。初sơ 標tiêu 。二nhị 釋thích 三tam 。初sơ 總tổng 立lập 觀quán 法pháp 。二nhị 約ước 境cảnh 明minh 觀quán 。附phụ 三tam 大Đại 乘Thừa 修tu 圓viên 三tam 觀quán 。必tất 須tu 境cảnh 觀quán 義nghĩa 符phù 於ư 乘thừa 。以dĩ 乘thừa 是thị 運vận 義nghĩa 。三tam 種chủng 大Đại 乘Thừa 無vô 法pháp 不bất 運vận 。性tánh 既ký 具cụ 運vận 故cố 逆nghịch 順thuận 修tu 法pháp 爾nhĩ 而nhi 運vận 今kim 體thể 逆nghịch 修tu 。念niệm 念niệm 四tứ 運vận 。運vận 運vận 即tức 性tánh 。性tánh 是thị 三tam 諦đế 乃nãi 成thành 三tam 觀quán 。順thuận 修tu 妙diệu 運vận 此thử 文văn 分phần/phân 三tam 。初sơ 明minh 四tứ 運vận 為vi 境cảnh 觀quán 一nhất 念niệm 者giả 。趣thú 舉cử 一nhất 念niệm 也dã 。心tâm 隨tùy 境cảnh 遷thiên 起khởi 滅diệt 更cánh 運vận 故cố 一nhất 一nhất 念niệm 無vô 不bất 四tứ 運vận 。從tùng 未vị 至chí 已dĩ 。終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。凡phàm 愚ngu 不bất 覺giác 為vi 運vận 所sở 遷thiên 。故cố 以dĩ 閉bế 目mục 喻dụ 凡phàm 不bất 覺giác 。舟chu 行hành 喻dụ 於ư 四tứ 運vận 心tâm 疾tật 。二nhị 明minh 三tam 運vận 為vi 觀quán 。圓viên 教giáo 行hành 者giả 知tri 剎sát 那na 心tâm 。性tánh 是thị 祕bí 藏tạng 。祕bí 藏tạng 遍biến 含hàm 未vị 始thỉ 暫tạm 缺khuyết 。故cố 無vô 一nhất 運vận 非phi 空không 假giả 中trung 。得đắc 此thử 意ý 者giả 四tứ 運vận 愈dũ 遷thiên 三tam 觀quán 彌di 進tiến 。故cố 止Chỉ 觀Quán 云vân 。薪tân 多đa 火hỏa 盛thịnh 風phong 益ích 求cầu 羅la 。所sở 以dĩ 大đại 師sư 常thường 示thị 眾chúng 云vân 。實thật 心tâm 繫hệ 實thật 境cảnh 。實thật 緣duyên 次thứ 第đệ 生sanh 。實thật 實thật 迭điệt 相tương/tướng 注chú 。自tự 然nhiên 入nhập 實thật 理lý 。實thật 心tâm 繫hệ 實thật 境cảnh 者giả 。三tam 觀quán 繫hệ 三tam 諦đế 也dã 。實thật 緣duyên 次thứ 第đệ 生sanh 者giả 。四tứ 運vận 迭điệt 遷thiên 也dã 。四tứ 運vận 是thị 境cảnh 。境cảnh 為vi 觀quán 緣duyên 。如như 薪tân 助trợ 火hỏa 。實thật 實thật 迭điệt 相tương/tướng 注chú 者giả 。三tam 觀quán 實thật 心tâm 注chú 三tam 諦đế 實thật 境cảnh 。此thử 之chi 實thật 境cảnh 還hoàn 注chú 實thật 心tâm 。相tương/tướng 注chú 不bất 已dĩ 。自tự 然nhiên 從tùng 於ư 觀quán 行hành 相tương 似tự 。得đắc 入nhập 初sơ 住trụ 實thật 理lý 之chi 中trung 。此thử 乃nãi 以dĩ 三tam 觀quán 運vận 運vận 於ư 四tứ 運vận 。亦diệc 是thị 四tứ 運vận 之chi 運vận 運vận 三tam 觀quán 運vận 。皆giai 得đắc 名danh 為vi 以dĩ 運vận 運vận 運vận 。三Tam 明Minh 對đối 失thất 顯hiển 得đắc 若nhược 迷mê 三tam 諦đế 但đãn 隨tùy 四tứ 運vận 。則tắc 生sanh 死tử 無vô 窮cùng 。若nhược 觀quán 四tứ 觀quán 即tức 是thị 三tam 諦đế 。則tắc 涅Niết 槃Bàn 在tại 即tức 。三tam 以dĩ 觀quán 對đối 乘thừa 二nhị 。初sơ 約ước 法pháp 對đối 。三tam 乘thừa 為vi 大đại 車xa 。三tam 諦đế 是thị 道Đạo 場Tràng 。不bất 動động 而nhi 運vận 。無vô 到đáo 而nhi 到đáo 。二nhị 約ước 人nhân 歎thán 。三tam 乘thừa 即tức 一Nhất 乘Thừa 等đẳng 者giả 。理lý 乘thừa 為vi 車xa 體thể 。故cố 高cao 廣quảng 無vô 過quá 。隨tùy 乘thừa 為vi 白bạch 牛ngưu 。故cố 行hành 疾tật 如như 風phong 。得đắc 乘thừa 為vi 具cụ 度độ 。故cố 莊trang 嚴nghiêm 絕tuyệt 比tỉ 。雖tuy 三tam 而nhi 一nhất 雖tuy 一nhất 而nhi 三tam 。此thử 微vi 妙diệu 乘thừa 乃nãi 是thị 觀quán 行hành 。觀quán 音âm 普phổ 賢hiền 大đại 人nhân 所sở 乘thừa 。故cố 名danh 為vi 大đại 。三tam 結kết 。如như 上thượng 。七thất 觀quán 三Tam 身Thân 三tam 。初sơ 標tiêu 。二nhị 釋thích 三tam 初sơ 立lập 觀quán 顯hiển 法pháp 。二nhị 約ước 心tâm 明minh 觀quán 。於ư 一nhất 念niệm 心tâm 。修tu 三Tam 身Thân 觀quán 。必tất 須tu 境cảnh 觀quán 皆giai 有hữu 身thân 義nghĩa 。故cố 先tiên 明minh 一nhất 心tâm 能năng 起khởi 十thập 界giới 。即tức 顯hiển 一nhất 念niệm 具cụ 十thập 界giới 身thân 。次thứ 於ư 十thập 界giới 即tức 起khởi 三tam 觀quán 。則tắc 彰chương 十thập 界giới 無vô 不bất 三Tam 身Thân 。初sơ 文văn 為vi 三tam 。初sơ 明minh 十thập 相tương/tướng 今kim 家gia 妙diệu 解giải 華hoa 嚴nghiêm 心tâm 造tạo 。乃nãi 有hữu 二nhị 義nghĩa 。一nhất 者giả 理lý 造tạo 造tạo 即tức 是thị 具cụ 。二nhị 者giả 事sự 造tạo 通thông 於ư 三tam 世thế 。造tạo 於ư 十thập 界giới 。謂vị 過quá 造tạo 於ư 現hiện 。過quá 現hiện 造tạo 當đương 。現hiện 造tạo 於ư 現hiện 。皆giai 由do 理lý 具cụ 方phương 有hữu 事sự 造tạo 。故cố 十thập 界giới 身thân 一nhất 一nhất 皆giai 是thị 。全toàn 性tánh 起khởi 修tu 。雖tuy 全toàn 是thị 性tánh 而nhi 因nhân 成thành 感cảm 果quả 無vô 少thiểu 差sai 忒thất 。如như 破phá 戒giới 心tâm 成thành 。能năng 造tạo 地địa 獄ngục 種chủng 種chủng 苦khổ 具cụ 。宿túc 豫dự 嚴nghiêm 待đãi 。故cố 十thập 界giới 身thân 皆giai 有hữu 假giả 實thật 及cập 以dĩ 依y 報báo 。無vô 有hữu 一nhất 物vật 從tùng 外ngoại 而nhi 起khởi 。二nhị 辨biện 難nan 易dị 。良lương 以dĩ 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 熏huân 習tập 。惡ác 多đa 善thiện 少thiểu 。致trí 令linh 心tâm 念niệm 多đa 緣duyên 惡ác 身thân 。未vị 駕giá 五ngũ 乘thừa 先tiên 遊du 四tứ 趣thú 。登đăng 難nạn/nan 墜trụy 易dị 。誰thùy 曰viết 不bất 然nhiên 。修tu 觀quán 行hành 人nhân 於ư 十thập 界giới 心tâm 。常thường 當đương 循tuần 省tỉnh 。三tam 結kết 唯duy 心tâm 。法pháp 譬thí 可khả 見kiến 。次thứ 文văn 者giả 。於ư 此thử 心tâm 境cảnh 而nhi 修tu 三tam 觀quán 。顯hiển 於ư 三Tam 身Thân 。分phần/phân 三tam 。初sơ 空không 。五ngũ 受thọ 陰ấm 洞đỗng 達đạt 。空không 無vô 所sở 有hữu 者giả 。語ngữ 出xuất 淨tịnh 名danh 。受thọ 陰ấm 心tâm 也dã 。五ngũ 者giả 五ngũ 處xứ 生sanh 受thọ 。謂vị 受thọ 有hữu 受thọ 無vô 受thọ 。亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。受thọ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。及cập 受thọ 不bất 受thọ 。亦diệc 名danh 五ngũ 取thủ 陰ấm 。觀quán 此thử 一nhất 陰ấm 。空không 無vô 所sở 有hữu 。則tắc 令linh 十thập 界giới 。皆giai 不bất 可khả 得đắc 。翻phiên 地địa 喻dụ 心tâm 。空không 草thảo 木mộc 頃khoảnh 盡tận 。一nhất 切thiết 身thân 空không 。二nhị 假giả 。若nhược 就tựu 一nhất 念niệm 觀quán 十thập 界giới 空không 。已dĩ 具cụ 三tam 諦đế 。今kim 斥xích 空không 者giả 。欲dục 顯hiển 假giả 觀quán 立lập 法pháp 功công 。故cố 復phục 慮lự 圓viên 人nhân 退thoái 大đại 取thủ 小tiểu 。故cố 寄ký 二Nhị 乘Thừa 斥xích 空không 灰hôi 寂tịch 。空không 心tâm 不bất 能năng 起khởi 十thập 界giới 應ưng 。乃nãi 彰chương 假giả 觀quán 無vô 身thân 不bất 現hiện 。言ngôn 同đồng 六lục 道đạo 者giả 。必tất 是thị 文văn 誤ngộ 。此thử 文văn 自tự 云vân 為vi 現hiện 佛Phật 身thân 。及cập 三tam 乘thừa 故cố 。三tam 中trung 二nhị 。初sơ 著trước 二nhị 斥xích 偏thiên 。斥xích 意ý 亦diệc 同đồng 假giả 觀quán 斥xích 空không 。二nhị 亡vong 三tam 顯hiển 中trung 。問vấn 正chánh 為vi 明minh 中trung 中trung 何hà 須tu 亡vong 。答đáp 末mạt 陀đà 摩ma 經kinh 自tự 注chú 云vân 。末mạt 者giả 莫mạc 義nghĩa 。陀đà 摩ma 者giả 中trung 義nghĩa 。莫mạc 著trước 中trung 道đạo 也dã 。釋thích 籤# 據cứ 此thử 立lập 中trung 道đạo 義nghĩa 。故cố 知tri 亡vong 中trung 方phương 是thị 中trung 觀quán 也dã 。文văn 中trung 初sơ 列liệt 十thập 三tam 不bất 得đắc 亡vong 於ư 身thân 假giả 。亦diệc 不bất 得đắc 身thân 如như 下hạ 。亡vong 於ư 身thân 空không 如như 是thị 空không 義nghĩa 也dã 。亦diệc 不bất 得đắc 身thân 性tánh 下hạ 。亡vong 於ư 身thân 中trung 性tánh 是thị 中trung 義nghĩa 也dã 。空không 中trung 各các 合hợp 具cụ 亡vong 十thập 三tam 。略lược 舉cử 初sơ 後hậu 故cố 云vân 乃nãi 至chí 也dã 。語ngữ 遣khiển 情tình 則tắc 三tam 諦đế 俱câu 亡vong 。論luận 顯hiển 理lý 則tắc 三tam 諦đế 俱câu 照chiếu 。八bát 尺xích 身thân 性tánh 五ngũ 胞bào 相tương/tướng 性tánh 。乃nãi 至chí 修tu 性tánh 及cập 修tu 者giả 性tánh 。身thân 十thập 三tam 法pháp 既ký 皆giai 云vân 性tánh 。具cụ 義nghĩa 善thiện 成thành 。且thả 舉cử 人nhân 身thân 以dĩ 為vi 語ngữ 端đoan 。理lý 合hợp 十thập 身thân 身thân 身thân 十thập 三tam 。一nhất 一nhất 皆giai 性tánh 。則tắc 彰chương 十thập 界giới 各các 具cụ 十thập 法pháp 。一nhất 一nhất 即tức 性tánh 。就tựu 此thử 論luận 忘vong 故cố 。畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。方phương 顯hiển 十thập 身thân 皆giai 即tức 中trung 道đạo 。三tam 以dĩ 觀quán 對đối 身thân 。三tam 結kết 可khả 解giải 。八bát 觀quán 三tam 涅Niết 槃Bàn 三tam 。初sơ 標tiêu 。二nhị 釋thích 。三tam 種chủng 涅Niết 槃Bàn 皆giai 具cụ 四tứ 德đức 。方phương 名danh 圓viên 極cực 。故cố 今kim 觀quán 三tam 。一nhất 一nhất 皆giai 成thành 。常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。觀quán 法pháp 既ký 同đồng 乃nãi 就tựu 三tam 境cảnh 而nhi 辨biện 三tam 相tương/tướng 。雖tuy 於ư 一nhất 境cảnh 顯hiển 一nhất 涅Niết 槃Bàn 。須tu 知tri 一nhất 一nhất 無vô 不bất 具cụ 三tam 。若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。何hà 能năng 令linh 三tam 皆giai 具cụ 四tứ 德đức 。此thử 義nghĩa 前tiền 文văn 已dĩ 曾tằng 委ủy 示thị 。文văn 分phân 為vi 三tam 。初sơ 約ước 報báo 心tâm 觀quán 性tánh 淨tịnh 。報báo 心tâm 無vô 記ký 本bổn 淨tịnh 易dị 彰chương 。心tâm 性tánh 既ký 寂tịch 豈khởi 唯duy 寂tịch 染nhiễm 。淨tịnh 亦diệc 本bổn 寂tịch 。是thị 故cố 本bổn 性tánh 。不bất 染nhiễm 不bất 淨tịnh 。若nhược 可khả 染nhiễm 淨tịnh 性tánh 則tắc 生sanh 滅diệt 。故cố 云vân 。染nhiễm 故cố 名danh 生sanh 淨tịnh 故cố 名danh 滅diệt 。以dĩ 不bất 生sanh 滅diệt 四tứ 德đức 義nghĩa 成thành 。既ký 云vân 生sanh 滅diệt 不bất 能năng 毀hủy 故cố 常thường 。驗nghiệm 於ư 不bất 染nhiễm 不bất 礙ngại 不bất 受thọ 三tam 句cú 。皆giai 須tu 言ngôn 生sanh 滅diệt 避tị 繁phồn 故cố 略lược 。具cụ 四tứ 德đức 故cố 名danh 性tánh 。離ly 生sanh 滅diệt 故cố 名danh 淨tịnh 。故cố 名danh 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。二nhị 約ước 起khởi 心tâm 觀quán 圓viên 淨tịnh 。妄vọng 念niệm 煩phiền 惱não 宜nghi 觀quán 圓viên 淨tịnh 。圓viên 淨tịnh 是thị 智trí 須tu 論luận 破phá 惑hoặc 。用dụng 三tam 正chánh 觀quán 破phá 三tam 妄vọng 念niệm 。應ưng 三tam 諦đế 性tánh 。令linh 三tam 妄vọng 念niệm 不bất 染nhiễm 故cố 淨tịnh 。不bất 毀hủy 故cố 常thường 。不bất 礙ngại 故cố 我ngã 。不bất 受thọ 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 。四tứ 德đức 顯hiển 故cố 圓viên 。三tam 妄vọng 泯mẫn 故cố 淨tịnh 淨tịnh 故cố 不bất 生sanh 圓viên 故cố 不bất 滅diệt 。故cố 名danh 圓viên 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。三tam 約ước 諸chư 數số 觀quán 方phương 便tiện 淨tịnh 。諸chư 數số 造tạo 作tác 是thị 故cố 託thác 之chi 。觀quán 方phương 便tiện 淨tịnh 。諸chư 數số 不bất 行hành 者giả 。不bất 隨tùy 妄vọng 念niệm 造tạo 生sanh 死tử 業nghiệp 。而nhi 隨tùy 正chánh 觀quán 作tác 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 。乃nãi 是thị 轉chuyển 於ư 八bát 萬vạn 塵trần 勞lao 。為vi 八bát 萬vạn 三tam 昧muội 及cập 總tổng 持trì 等đẳng 。諸chư 數số 既ký 轉chuyển 故cố 。不bất 毀hủy 方phương 便tiện 不bất 染nhiễm 方phương 便tiện 。不bất 礙ngại 方phương 便tiện 不bất 受thọ 方phương 便tiện 。令linh 方phương 便tiện 淨tịnh 成thành 四tứ 德đức 也dã 。四tứ 德đức 益ích 他tha 故cố 名danh 方phương 便tiện 。諸chư 數số 不bất 行hành 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 。淨tịnh 故cố 不bất 生sanh 方phương 便tiện 故cố 不bất 滅diệt 。此thử 乃nãi 諸chư 數số 當đương 體thể 成thành 方phương 便tiện 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。三tam 結kết 。可khả 知tri 。九cửu 觀quán 三Tam 寶Bảo 三tam 。初sơ 標tiêu 。二nhị 釋thích 三tam 。初sơ 立lập 觀quán 顯hiển 法pháp 。二nhị 附phụ 法pháp 明minh 觀quán 二nhị 。初sơ 約ước 諦đế 智trí 及cập 和hòa 就tựu 名danh 共cộng 論luận 三Tam 寶Bảo 。二nhị 約ước 修tu 性tánh 及cập 和hòa 剋khắc 體thể 各các 立lập 三Tam 寶Bảo 。二nhị 釋thích 意ý 者giả 。蓋cái 以dĩ 三Tam 寶Bảo 修tu 性tánh 相tướng 對đối 。有hữu 開khai 有hữu 合hợp 。初sơ 則tắc 約ước 開khai 論luận 合hợp 。故cố 以dĩ 九cửu 義nghĩa 立lập 一nhất 三Tam 寶Bảo 。次thứ 則tắc 約ước 合hợp 論luận 開khai 。故cố 就tựu 三tam 名danh 立lập 三tam 三Tam 寶Bảo 。初sơ 文văn 三tam 。初sơ 依y 經kinh 立lập 名danh 。一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 。佛Phật 名danh 曰viết 覺giác 。法pháp 名danh 不bất 覺giác 。僧Tăng 名danh 和hòa 合hợp 。二nhị 約ước 義nghĩa 釋thích 相tương/tướng 。此thử 之chi 三Tam 寶Bảo 既ký 與dữ 三tam 德đức 同đồng 出xuất 異dị 名danh 。三tam 德đức 互hỗ 具cụ 一nhất 一nhất 論luận 三tam 。是thị 故cố 三Tam 寶Bảo 三tam 不bất 孤cô 立lập 。不bất 覺giác 是thị 性tánh 餘dư 二nhị 是thị 修tu 。二nhị 修tu 各các 三tam 一nhất 性tánh 亦diệc 三tam 。性tánh 中trung 之chi 三tam 既ký 未vị 覺giác 悟ngộ 。同đồng 名danh 不bất 覺giác 。雖tuy 未vị 覺giác 悟ngộ 理lý 本bổn 諦đế 當đương 。故cố 名danh 三tam 諦đế 。是thị 為vi 法Pháp 寶bảo 。全toàn 性tánh 起khởi 修tu 成thành 三tam 諦đế 智trí 。既ký 能năng 覺giác 悟ngộ 故cố 名danh 佛Phật 寶bảo 。此thử 三tam 覺giác 智trí 與dữ 性tánh 三tam 諦đế 相tướng 應ưng 和hòa 合hợp 。故cố 名danh 僧Tăng 寶bảo 。非phi 三tam 諦đế 法pháp 無vô 三tam 智trí 佛Phật 。非phi 諦đế 智trí 和hòa 無vô 三tam 脫thoát 僧Tăng 。三tam 結kết 歸quy 寶bảo 義nghĩa 。此thử 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 諦đế 智trí 圓viên 極cực 。妙diệu 用dụng 廣quảng 大đại 實thật 可khả 尊tôn 重trọng 。寶bảo 義nghĩa 成thành 就tựu 。非phi 專chuyên 極cực 果quả 五ngũ 即tức 皆giai 然nhiên 。次thứ 文văn 分phần/phân 三tam 。初sơ 約ước 性tánh 德đức 三tam 俱câu 不bất 覺giác 。三tam 諦đế 在tại 性tánh 未vị 起khởi 修tu 德đức 覺giác 了liễu 智trí 故cố 。是thị 故cố 三tam 諦đế 皆giai 名danh 不bất 覺giác 。而nhi 此thử 三tam 諦đế 性tánh 是thị 三tam 德đức 。中trung 是thị 法Pháp 身thân 故cố 當đương 法Pháp 寶bảo 。真chân 是thị 般Bát 若Nhã 故cố 當đương 佛Phật 寶bảo 。俗tục 是thị 解giải 脫thoát 故cố 當đương 僧Tăng 寶bảo 。若nhược 其kỳ 不bất 指chỉ 迷mê 中trung 三tam 諦đế 為vi 三Tam 寶Bảo 者giả 。何hà 能năng 彰chương 於ư 性tánh 攝nhiếp 二nhị 修tu 。不bất 以dĩ 不bất 覺giác 便tiện 無vô 佛Phật 僧Tăng 。二nhị 約ước 修tu 德đức 三tam 俱câu 是thị 覺giác 。三tam 智trí 在tại 修tu 俱câu 能năng 覺giác 了liễu 。是thị 故cố 三Tam 寶Bảo 皆giai 立lập 知tri 名danh 。蓋cái 此thử 三tam 智trí 亦diệc 是thị 三tam 德đức 。知tri 中trung 之chi 智trí 體thể 是thị 法Pháp 身thân 。故cố 當đương 法Pháp 寶bảo 。知tri 空không 之chi 智trí 體thể 是thị 般Bát 若Nhã 故cố 當đương 佛Phật 寶bảo 。知tri 假giả 之chi 智trí 體thể 是thị 解giải 脫thoát 。故cố 當đương 僧Tăng 寶bảo 。不bất 指chỉ 三tam 智trí 為vi 三Tam 寶Bảo 者giả 。寧ninh 知tri 覺giác 智trí 能năng 攝nhiếp 理lý 性tánh 及cập 化hóa 用dụng 耶da 。三tam 約ước 相tương 應ứng 三tam 俱câu 和hòa 合hợp 。三tam 智trí 在tại 修tu 故cố 皆giai 屬thuộc 事sự 。三tam 諦đế 在tại 性tánh 故cố 皆giai 屬thuộc 理lý 。三tam 諦đế 三tam 智trí 既ký 皆giai 相tương 應ứng 。是thị 故cố 約ước 和hòa 明minh 於ư 三Tam 寶Bảo 。以dĩ 由do 此thử 三tam 亦diệc 是thị 三tam 德đức 。故cố 對đối 三Tam 寶Bảo 。中trung 事sự 理lý 和hòa 體thể 是thị 法Pháp 身thân 。故cố 當đương 法Pháp 寶bảo 。空không 事sự 理lý 和hòa 體thể 是thị 般Bát 若Nhã 。故cố 當đương 佛Phật 寶bảo 。假giả 事sự 理lý 和hòa 體thể 是thị 解giải 脫thoát 。故cố 當đương 僧Tăng 寶bảo 。雖tuy 是thị 三tam 德đức 以dĩ 就tựu 諦đế 智trí 相tương 應ứng 義nghĩa 故cố 。三tam 俱câu 解giải 脫thoát 。若nhược 此thử 三tam 義nghĩa 非phi 三Tam 寶Bảo 者giả 。那na 彰chương 三tam 脫thoát 合hợp 三tam 諦đế 智trí 。且thả 如như 今kim 家gia 於ư 諦đế 於ư 智trí 。及cập 以dĩ 解giải 脫thoát 。一nhất 一nhất 須tu 三tam 是thị 何hà 意ý 趣thú 。若nhược 讀đọc 今kim 文văn 觀quán 心tâm 三Tam 寶Bảo 開khai 合hợp 二nhị 釋thích 生sanh 驚kinh 疑nghi 者giả 。當đương 知tri 未vị 解giải 一nhất 家gia 教giáo 觀quán 三tam 三tam 之chi 意ý 。徒đồ 說thuyết 徒đồ 行hành 契khế 證chứng 無vô 分phần/phân 。又hựu 事sự 理lý 和hòa 者giả 。一nhất 念niệm 十thập 界giới 可khả 分phần/phân 事sự 理lý 若nhược 此thử 三tam 智trí 契khế 九cửu 界giới 三tam 諦đế 。名danh 與dữ 事sự 和hòa 。若nhược 其kỳ 三tam 智trí 契khế 佛Phật 界giới 三tam 諦đế 。名danh 與dữ 理lý 和hòa 。事sự 和hòa 則tắc 有hữu 三tam 教giáo 三Tam 寶Bảo 。理lý 和hòa 則tắc 有hữu 圓viên 教giáo 三Tam 寶Bảo 。一nhất 念niệm 事sự 理lý 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 。其kỳ 義nghĩa 宛uyển 爾nhĩ 。孤cô 山sơn 第đệ 三tam 意ý 有hữu 三tam 三tam 。破phá 此thử 義nghĩa 云vân 。又hựu 云vân 中trung 諦đế 不bất 覺giác 名danh 法pháp 。真Chân 諦Đế 不bất 覺giác 名danh 佛Phật 。俗tục 諦đế 不bất 覺giác 名danh 僧Tăng 。夫phu 佛Phật 陀Đà 梵Phạn 語ngữ 。覺giác 者giả 此thử 言ngôn 。託thác 事sự 成thành 觀quán 安an 得đắc 違vi 義nghĩa 。豈khởi 佛Phật 陀Đà 翻phiên 不bất 覺giác 耶da 。此thử 皆giai 昏hôn 醉túy 之chi 譚đàm 。於ư 理lý 何hà 益ích 乎hồ 。釋thích 曰viết 。佛Phật 翻phiên 為vi 覺giác 人nhân 誰thùy 不bất 知tri 。前tiền 科khoa 立lập 名danh 。不bất 覺giác 名danh 法Pháp 寶bảo 覺giác 名danh 佛Phật 寶bảo 。和hòa 名danh 僧Tăng 寶bảo 。此thử 之chi 名danh 義nghĩa 皎hiệu 然nhiên 如như 日nhật 。今kim 重trọng/trùng 釋thích 中trung 次thứ 文văn 佛Phật 寶bảo 三tam 皆giai 云vân 知tri 。豈khởi 非phi 覺giác 義nghĩa 以dĩ 翻phiên 於ư 佛Phật 。今kim 云vân 。真Chân 諦Đế 不bất 覺giác 名danh 佛Phật 寶bảo 。俗tục 諦đế 不bất 覺giác 名danh 僧Tăng 寶bảo 者giả 。蓋cái 欲dục 令linh 人nhân 解giải 於ư 法Pháp 寶bảo 。即tức 具cụ 佛Phật 僧Tăng 。此thử 之chi 三Tam 寶Bảo 以dĩ 法pháp 為vi 主chủ 。是thị 故cố 三Tam 寶Bảo 皆giai 言ngôn 不bất 覺giác 。以dĩ 由do 真Chân 諦Đế 是thị 性tánh 德đức 般Bát 若Nhã 。義nghĩa 當đương 於ư 佛Phật 。俗tục 是thị 解giải 脫thoát 故cố 得đắc 名danh 僧Tăng 。而nhi 皆giai 未vị 有hữu 覺giác 不bất 覺giác 智trí 。是thị 故cố 三Tam 寶Bảo 通thông 名danh 不bất 覺giác 。彼bỉ 人nhân 不bất 曉hiểu 法Pháp 寶bảo 真Chân 諦Đế 是thị 性tánh 般Bát 若Nhã 。故cố 妄vọng 破phá 云vân 。不bất 覺giác 翻phiên 佛Phật 。次thứ 佛Phật 寶bảo 具cụ 三tam 皆giai 從tùng 知tri 立lập 。僧Tăng 寶bảo 具cụ 三tam 皆giai 從tùng 和hòa 立lập 。故cố 思tư 益ích 云vân 。知tri 覺giác 名danh 佛Phật 。知tri 離ly 名danh 法pháp 。知tri 無vô 名danh 僧Tăng 。三tam 皆giai 云vân 知tri 。乃nãi 於ư 覺giác 義nghĩa 開khai 三Tam 寶Bảo 也dã 。覺giác 義nghĩa 既ký 然nhiên 。理lý 合hợp 不bất 覺giác 及cập 以dĩ 和hòa 義nghĩa 。各các 開khai 三tam 也dã 。佛Phật 世thế 機cơ 利lợi 不bất 須tu 遍biến 說thuyết 。如như 此thử 方phương 名danh 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 。乃nãi 與dữ 三tam 德đức 。無vô 二nhị 無vô 別biệt 。若nhược 不bất 然nhiên 者giả 。安an 可khả 一nhất 念niệm 融dung 妙diệu 而nhi 觀quán 。如như 此thử 等đẳng 義nghĩa 若nhược 非phi 四tứ 辯biện 之chi 親thân 宣tuyên 。孰thục 臻trăn 三Tam 寶Bảo 之chi 極cực 致trí 。故cố 知tri 正chánh 言ngôn 似tự 反phản 。他tha 莫mạc 信tín 之chi 。昏hôn 醉túy 之chi 誣vu 諒# 招chiêu 塗đồ 炭thán 矣hĩ 。十thập 觀quán 三tam 德đức 三tam 。初sơ 標tiêu 。二nhị 釋thích 三tam 。初sơ 直trực 列liệt 三tam 觀quán 。二nhị 約ước 觀quán 明minh 德đức 二nhị 。初sơ 正chánh 觀quán 德đức 二nhị 。初sơ 約ước 圓viên 示thị 觀quán 二nhị 。初sơ 示thị 觀quán 。圓viên 妙diệu 三tam 。德đức 體thể 必tất 互hỗ 具cụ 。一nhất 一nhất 皆giai 三tam 。不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 方phương 名danh 祕bí 藏tạng 。大đại 師sư 示thị 位vị 雖tuy 居cư 五ngũ 品phẩm 。能năng 知tri 如Như 來Lai 。甚thậm 深thâm 祕bí 藏tạng 。即tức 以dĩ 祕bí 藏tạng 為vi 諦đế 為vi 觀quán 。融dung 一nhất 切thiết 境cảnh 。今kim 體thể 一nhất 念niệm 性tánh 是thị 三tam 德đức 。即tức 以dĩ 三tam 德đức 而nhi 為vi 三tam 觀quán 。故cố 明minh 三tam 觀quán 一nhất 一nhất 融dung 攝nhiếp 。三tam 觀quán 之chi 首thủ 皆giai 言ngôn 即tức 者giả 。指chỉ 一nhất 念niệm 心tâm 即tức 三tam 諦đế 故cố 。初sơ 云vân 即tức 空không 非phi 即tức 偏thiên 空không 。乃nãi 觀quán 一nhất 念niệm 即tức 圓viên 空không 也dã 。此thử 空không 能năng 破phá 三tam 諦đế 相tướng 著trước 。故cố 云vân 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 也dã 。言ngôn 無vô 假giả 無vô 中trung 而nhi 不bất 空không 者giả 。非phi 獨độc 空không 觀quán 於ư 法pháp 破phá 相tương/tướng 。假giả 中trung 亦diệc 能năng 於ư 法pháp 破phá 相tương/tướng 。何hà 者giả 。以dĩ 空không 破phá 相tương/tướng 即tức 真chân 破phá 俗tục 。以dĩ 假giả 破phá 相tương/tướng 即tức 俗tục 破phá 真chân 。以dĩ 中trung 破phá 相tương/tướng 雙song 遮già 二nhị 邊biên 。此thử 三tam 頓đốn 破phá 名danh 畢tất 竟cánh 空không 。空không 既ký 破phá 相tương/tướng 有hữu 何hà 積tích 聚tụ 。然nhiên 具cụ 三tam 諦đế 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。即tức 祕bí 密mật 藏tạng 。此thử 藏tạng 具cụ 足túc 。常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。名danh 般Bát 若Nhã 德đức 。次thứ 云vân 即tức 假giả 非phi 即tức 偏thiên 假giả 。乃nãi 觀quán 一nhất 念niệm 即tức 妙diệu 假giả 也dã 。此thử 假giả 能năng 立lập 三tam 諦đế 之chi 法pháp 。故cố 云vân 一nhất 假giả 一nhất 切thiết 假giả 也dã 。言ngôn 無vô 空không 無vô 中trung 而nhi 不bất 假giả 者giả 。非phi 獨độc 假giả 觀quán 能năng 立lập 於ư 法pháp 。空không 中trung 二nhị 觀quán 亦diệc 能năng 立lập 法pháp 。何hà 者giả 。以dĩ 空không 立lập 法pháp 即tức 俗tục 立lập 真chân 。以dĩ 假giả 立lập 法pháp 。即tức 真chân 立lập 俗tục 。以dĩ 中trung 立lập 法pháp 。雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 。此thử 三tam 頓đốn 立lập 名danh 為vi 妙diệu 假giả 。既ký 攝nhiếp 三tam 諦đế 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。名danh 祕bí 密mật 藏tạng 。此thử 藏tạng 具cụ 足túc 。常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。名danh 解giải 脫thoát 德đức 。次thứ 云vân 即tức 中trung 非phi 即tức 但đãn 中trung 。蓋cái 指chỉ 一nhất 念niệm 即tức 具cụ 德đức 中trung 。此thử 中trung 能năng 妙diệu 三tam 諦đế 之chi 法pháp 。故cố 云vân 一nhất 中trung 一nhất 切thiết 中trung 也dã 。言ngôn 無vô 空không 無vô 假giả 而nhi 不bất 中trung 者giả 。非phi 獨độc 中trung 觀quán 於ư 法pháp 絕tuyệt 待đãi 。空không 假giả 亦diệc 能năng 當đương 處xứ 絕tuyệt 待đãi 。何hà 者giả 。以dĩ 空không 中trung 故cố 真Chân 諦Đế 絕tuyệt 待đãi 。以dĩ 假giả 中trung 故cố 俗tục 諦đế 絕tuyệt 待đãi 。以dĩ 中trung 中trung 故cố 雙song 遮già 雙song 照chiếu 俱câu 絕tuyệt 對đối 待đãi 。此thử 三tam 頓đốn 絕tuyệt 名danh 為vi 圓viên 中trung 。既ký 攝nhiếp 三tam 諦đế 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。名danh 祕bí 密mật 藏tạng 。此thử 藏tạng 具cụ 足túc 。常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。名danh 法Pháp 身thân 德đức 。此thử 三tam 德đức 觀quán 列liệt 諸chư 句cú 者giả 。但đãn 在tại 離ly 於ư 偏thiên 破phá 偏thiên 立lập 及cập 別biệt 觀quán 中trung 。得đắc 此thử 意ý 者giả 。能năng 所sở 既ký 寂tịch 言ngôn 慮lự 都đô 忘vong 。故cố 得đắc 名danh 為vi 不bất 思tư 議nghị 觀quán 。如như 是thị 方phương 顯hiển 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 。二nhị 明minh 圓viên 。從tùng 一nhất 中trung 至chí 無Vô 所Sở 畏Úy 。皆giai 華hoa 嚴nghiêm 文văn 。所sở 言ngôn 一nhất 者giả 。趣thú 舉cử 一nhất 法pháp 也dã 。無vô 量lượng 者giả 。一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。若nhược 以dĩ 三tam 諦đế 收thu 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 有hữu 餘dư 也dã 。復phục 於ư 三tam 諦đế 隨tùy 以dĩ 一nhất 諦đế 名danh 之chi 為vi 一nhất 。如như 是thị 一nhất 三tam 。展triển 轉chuyển 生sanh 起khởi 。如như 示thị 觀quán 文văn 說thuyết 。有hữu 茲tư 觀quán 解giải 。聞văn 一nhất 不bất 畏úy 減giảm 於ư 三tam 德đức 。聞văn 三tam 不bất 畏úy 增tăng 於ư 一nhất 實thật 。當đương 知tri 下hạ 復phục 以dĩ 一nhất 多đa 而nhi 為vi 四tứ 句cú 。顯hiển 不bất 思tư 議nghị 。離ly 縱tung 橫hoành 等đẳng 成thành 祕bí 藏tạng 觀quán 。二nhị 寄ký 佛Phật 明minh 德đức 二nhị 。初sơ 明minh 德đức 從tùng 觀quán 立lập 。佛Phật 體thể 命mạng 力lực 從tùng 三tam 觀quán 成thành 。況huống 復phục 體thể 等đẳng 是thị 空không 假giả 中trung 。不bất 可khả 分phần/phân 於ư 能năng 成thành 所sở 成thành 。二nhị 明minh 德đức 受thọ 藏tạng 名danh 。二nhị 歎thán 心tâm 境cảnh 二nhị 。初sơ 據cứ 經kinh 歎thán 要yếu 。諸chư 佛Phật 皆giai 具cụ 真chân 性tánh 實thật 慧tuệ 方phương 便tiện 三tam 種chủng 解giải 脫thoát 。今kim 但đãn 云vân 解giải 脫thoát 。亦diệc 是thị 一nhất 中trung 解giải 多đa 之chi 意ý 。此thử 之chi 三tam 脫thoát 與dữ 其kỳ 三tam 德đức 。無vô 二nhị 無vô 別biệt 。但đãn 佛Phật 法Pháp 太thái 高cao 初sơ 心tâm 為vi 難nạn/nan 。心tâm 佛Phật 無vô 差sai 觀quán 心tâm 則tắc 易dị 。是thị 故cố 令linh 於ư 。心tâm 行hành 中trung 求cầu 。蓋cái 眾chúng 生sanh 心tâm 即tức 空không 假giả 中trung 。中trung 是thị 真chân 性tánh 。空không 是thị 實thật 慧tuệ 。假giả 是thị 方phương 便tiện 。高cao 下hạ 雖tuy 殊thù 其kỳ 性tánh 不bất 二nhị 。故cố 使sử 觀quán 心tâm 得đắc 佛Phật 解giải 脫thoát 。今kim 觀quán 十thập 法pháp 其kỳ 意ý 皆giai 然nhiên 。二nhị 例lệ 三tam 無vô 差sai 。他tha 生sanh 他tha 佛Phật 三tam 德đức 三tam 脫thoát 。己kỷ 心tâm 三tam 德đức 豈khởi 與dữ 觀quán 殊thù 。三tam 結kết 法pháp 歸quy 題đề 。題đề 標tiêu 三tam 字tự 。既ký 是thị 三tam 德đức 當đương 體thể 之chi 名danh 。故cố 以dĩ 三tam 觀quán 對đối 於ư 金kim 等đẳng 。義nghĩa 當đương 三tam 觀quán 顯hiển 三tam 德đức 也dã 。三tam 結kết 。例lệ 前tiền 。三tam 對đối 斥xích 邪tà 空không 顯hiển 觀quán 心tâm 功công 德đức 三tam 。初sơ 敘tự 彼bỉ 邪tà 空không 。今kim 立lập 觀quán 法pháp 皆giai 依y 佛Phật 言ngôn 。佛Phật 令linh 依y 經kinh 修tu 觀quán 契khế 理lý 。復phục 教giáo 設thiết 像tượng 託thác 似tự 觀quán 真chân 。經kinh 詮thuyên 佛Phật 心tâm 。像tượng 寫tả 佛Phật 質chất 。此thử 二nhị 不bất 敬kính 觀quán 何hà 由do 成thành 。今kim 作tác 理lý 觀quán 以dĩ 為vi 正chánh 修tu 。恭cung 敬kính 事sự 儀nghi 用dụng 為vi 助trợ 道đạo 。世thế 間gian 愚ngu 者giả 不bất 知tri 此thử 意ý 。妄vọng 執chấp 癡si 空không 。見kiến 今kim 觀quán 心tâm 。復phục 敬kính 經Kinh 像tượng 謂vị 乖quai 平bình 等đẳng 。難nạn/nan 今kim 修tu 觀quán 三Tam 身Thân 不bất 成thành 。乃nãi 執chấp 佛Phật 經Kinh 及cập 以dĩ 佛Phật 像tượng 。同đồng 餘dư 紙chỉ 木mộc 。我ngã 於ư 經Kinh 像tượng 不bất 生sanh 敬kính 心tâm 。於ư 餘dư 紙chỉ 木mộc 。不bất 生sanh 慢mạn 心tâm 。自tự 行hành 化hóa 他tha 三Tam 身Thân 義nghĩa 足túc 。以dĩ 此thử 癡si 空không 。毀hủy 今kim 正chánh 助trợ 合hợp 修tu 之chi 行hành 。二nhị 以dĩ 事sự 對đối 破phá 。彼bỉ 執chấp 癡si 空không 詞từ 既ký 虛hư 誕đản 。故cố 但đãn 以dĩ 三tam 事sự 驗nghiệm 其kỳ 恚khuể 慢mạn 。三Tam 身Thân 不bất 成thành 。初sơ 破phá 平bình 等đẳng 義nghĩa 不bất 成thành 。汝nhữ 於ư 廟miếu 勅sắc 既ký 須tu 敬kính 畏úy 。於ư 佛Phật 經Kinh 像tượng 何hà 以dĩ 輕khinh 慢mạn 。畏úy 慢mạn 既ký 起khởi 諸chư 使sử 熾sí 然nhiên 。平bình 等đẳng 不bất 成thành 法Pháp 身thân 安an 在tại 。二nhị 破phá 智trí 慧tuệ 不bất 成thành 。師sư 學học 兩lưỡng 分phần/phân 憎tăng 愛ái 俱câu 立lập 。既ký 生sanh 憎tăng 愛ái 驗nghiệm 是thị 愚ngu 癡si 。愚ngu 癡si 非phi 智trí 報báo 身thân 則tắc 失thất 。三tam 破phá 化hóa 他tha 不bất 成thành 。癡si 空không 非phi 智trí 方phương 便tiện 則tắc 縛phược 。執chấp 凡phàm 愚ngu 見kiến 生sanh 憎tăng 上thượng 心tâm 。我ngã 慢mạn 相tương/tướng 傳truyền 師sư 徒đồ 必tất 墮đọa 。三tam 毒độc 邪tà 氣khí 轉chuyển 入nhập 他tha 心tâm 。化hóa 益ích 全toàn 無vô 。應ưng 身thân 何hà 在tại 。二nhị 明minh 今kim 觀quán 德đức 。邪tà 空không 之chi 輩bối 妄vọng 毀hủy 觀quán 心tâm 。以dĩ 事sự 驗nghiệm 之chi 其kỳ 過quá 略lược 爾nhĩ 。今kim 立lập 觀quán 心tâm 。復phục 敬kính 經Kinh 像tượng 有hữu 何hà 功công 德đức 。略lược 論luận 有hữu 二nhị 。所sở 謂vị 有hữu 方phương 便tiện 慧tuệ 。有hữu 慧tuệ 方phương 便tiện 。此thử 二nhị 俱câu 解giải 為vi 三Tam 身Thân 因nhân 。即tức 顯hiển 癡si 空không 二nhị 種chủng 俱câu 縛phược 。非phi 三Tam 身Thân 本bổn 。二nhị 功công 德đức 者giả 。於ư 凡phàm 夫phu 位vị 修tu 圓viên 實thật 慧tuệ 。以dĩ 敬kính 經Kinh 像tượng 方phương 便tiện 資tư 故cố 令linh 慧tuệ 不bất 縛phược 。以dĩ 不bất 縛phược 慧tuệ 導đạo 恭cung 敬kính 善thiện 誡giới 勸khuyến 眾chúng 生sanh 。故cố 復phục 能năng 令linh 方phương 便tiện 不bất 縛phược 。三Tam 身Thân 因nhân 者giả 。有hữu 慧tuệ 方phương 便tiện 能năng 成thành 應ưng 身thân 。有hữu 方phương 便tiện 慧tuệ 能năng 成thành 報báo 身thân 。所sở 顯hiển 實thật 相tướng 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。豈khởi 同đồng 癡si 空không 立lập 三Tam 身Thân 耶da 。二nhị 約ước 義nghĩa 重trọng/trùng 明minh 二nhị 字tự 。真Chân 諦Đế 所sở 譯dịch 七thất 卷quyển 別biệt 名danh 。金kim 光quang 明minh 下hạ 復phục 安an 帝đế 王vương 。今kim 之chi 讖sấm 經kinh 唯duy 標tiêu 三tam 字tự 。故cố 前tiền 文văn 云vân 。若nhược 依y 四tứ 卷quyển 題đề 但đãn 作tác 三tam 字tự 。無vô 帝đế 王vương 兩lưỡng 字tự 。若nhược 依y 經kinh 文văn 有hữu 經kinh 王vương 之chi 義nghĩa 。若nhược 說thuyết 不bất 說thuyết 。俱câu 亦diệc 無vô 妨phương 。大đại 師sư 釋thích 題đề 前tiền 雖tuy 據cứ 文văn 且thả 論luận 三tam 字tự 。今kim 復phục 約ước 義nghĩa 重trọng/trùng 明minh 帝đế 王vương 。故cố 翻phiên 譯dịch 章chương 備bị 舉cử 真Chân 諦Đế 華hoa 梵Phạm 二nhị 文văn 而nhi 言ngôn 。此thử 師sư 譯dịch 題đề 最tối 為vi 委ủy 悉tất 。乃nãi 是thị 作tác 今kim 重trọng/trùng 釋thích 張trương 本bổn 也dã 。釋thích 中trung 先tiên 約ước 真Chân 諦Đế 解giải 。真Chân 諦Đế 譯dịch 此thử 經Kinh 後hậu 。以dĩ 統thống 攝nhiếp 義nghĩa 釋thích 帝đế 王vương 字tự 。乃nãi 將tương 三Tam 身Thân 分phần/phân 對đối 三tam 經kinh 。意ý 云vân 。諸chư 經kinh 各các 說thuyết 一nhất 身thân 。此thử 經Kinh 具cụ 有hữu 三Tam 身Thân 名danh 義nghĩa 。故cố 能năng 統thống 攝nhiếp 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 經kinh 。是thị 故cố 得đắc 帝đế 王vương 之chi 目mục 。分phần/phân 割cát 三Tam 身Thân 優ưu 劣liệt 大đại 教giáo 。具cụ 如như 疏sớ/sơ 斥xích 。必tất 是thị 赴phó 機cơ 且thả 作tác 此thử 釋thích 耳nhĩ 。二nhị 明minh 今kim 師sư 釋thích 二nhị 。初sơ 明minh 應ưng 具cụ 三tam 義nghĩa 三tam 。初sơ 標tiêu 名danh 略lược 示thị 。欲dục 約ước 教giáo 觀quán 圓viên 對đối 三tam 法pháp 。故cố 示thị 帝đế 王vương 必tất 具cụ 慧tuệ 義nghĩa 。即tức 以dĩ 神thần 謀mưu 聖thánh 策sách 。并tinh 帝đế 是thị 貴quý 極cực 。王vương 是thị 朝triêu 會hội 。合hợp 成thành 三tam 義nghĩa 。謂vị 帝đế 慧tuệ 王vương 。二nhị 釋thích 出xuất 三tam 義nghĩa 。此thử 義nghĩa 於ư 他tha 仍nhưng 是thị 譬thí 喻dụ 。若nhược 據cứ 今kim 師sư 皆giai 是thị 當đương 體thể 。三tam 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 。初sơ 取thủ 所sở 游du 深thâm 廣quảng 法pháp 性tánh 。證chứng 貴quý 極cực 義nghĩa 。若nhược 從tùng 能năng 游du 乃nãi 屬thuộc 慧tuệ 義nghĩa 。次thứ 聞văn 者giả 思tư 惟duy 。雖tuy 在tại 於ư 因nhân 。然nhiên 其kỳ 初sơ 心tâm 即tức 用dụng 果quả 智trí 。此thử 顯hiển 圓viên 宗tông 因nhân 果quả 不bất 二nhị 。甘cam 露lộ 雖tuy 理lý 從tùng 能năng 開khai 入nhập 。及cập 能năng 處xứ 食thực 。皆giai 是thị 聖thánh 智trí 雄hùng 略lược 之chi 義nghĩa 。諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。以dĩ 朝triêu 會hội 故cố 佛Phật 得đắc 常thường 住trụ 。菩Bồ 薩Tát 莊trang 嚴nghiêm 。乃nãi 至chí 諸chư 河hà 焦tiêu 乾can/kiền/càn 希hy 有hữu 事sự 現hiện 是thị 利lợi 益ích 義nghĩa 。孤cô 山sơn 第đệ 四tứ 事sự 誤ngộ 。破phá 此thử 文văn 也dã 。而nhi 言ngôn 事sự 誤ngộ 有hữu 四tứ 。其kỳ 一nhất 云vân 。夫phu 附phụ 法pháp 成thành 觀quán 。祇kỳ 觀quán 前tiền 文văn 所sở 譚đàm 法pháp 相tướng 。且thả 此thử 文văn 唯duy 釋thích 識thức 本bổn 三tam 字tự 之chi 題đề 。及cập 以dĩ 觀quán 心tâm 反phản 用dụng 真Chân 諦Đế 立lập 題đề 帝đế 王vương 二nhị 字tự 。其kỳ 二nhị 云vân 。厥quyết 或hoặc 直trực 用dụng 猶do 可khả 從tùng 容dung 。況huống 復phục 擅thiện 加gia 慧tuệ 字tự 。其kỳ 三tam 云vân 。又hựu 加gia 其kỳ 帝đế 王vương 二nhị 字tự 之chi 聞văn 。而nhi 云vân 帝đế 慧tuệ 王vương 。如như 至chí 尊tôn 之chi 號hiệu 可khả 以dĩ 文văn 武võ 聖thánh 神thần 等đẳng 字tự 。於ư 皇hoàng 帝đế 二nhị 字tự 中trung 間gian 著trước 邪tà 。其kỳ 四tứ 云vân 。又hựu 云vân 。慧tuệ 者giả 是thị 神thần 謀mưu 聖thánh 策sách 。帝đế 則tắc 貴quý 極cực 至chí 尊tôn 。王vương 則tắc 萬vạn 國quốc 朝triêu 會hội 。此thử 解giải 釋thích 者giả 。出xuất 於ư 經kinh 乎hồ 備bị 於ư 史sử 乎hồ 。載tái 於ư 子tử 乎hồ 見kiến 於ư 集tập 乎hồ 。苟cẩu 四tứ 者giả 不bất 譚đàm 則tắc 是thị 胸hung 臆ức 謬mậu 說thuyết 。智trí 者giả 聖thánh 師sư 。豈khởi 其kỳ 然nhiên 乎hồ 。今kim 釋thích 其kỳ 一nhất 者giả 。大đại 師sư 重trọng/trùng 明minh 帝đế 王vương 之chi 義nghĩa 。甚thậm 非phi 徑kính 庭đình 。先tiên 敘tự 真Chân 諦Đế 局cục 解giải 次thứ 陳trần 今kim 之chi 正chánh 義nghĩa 。今kim 義nghĩa 又hựu 二nhị 。初sơ 明minh 應ưng 具cụ 三tam 義nghĩa 。次thứ 依y 三tam 義nghĩa 解giải 釋thích 。釋thích 中trung 自tự 有hữu 二nhị 意ý 。初sơ 約ước 教giáo 義nghĩa 釋thích 二nhị 。約ước 觀quán 行hành 釋thích 。教giáo 觀quán 顯hiển 然nhiên 如như 指chỉ 諸chư 掌chưởng 。是thị 前tiền 文văn 已dĩ 用dụng 教giáo 觀quán 。釋thích 其kỳ 讖sấm 譯dịch 三tam 字tự 題đề 訖ngật 。今kim 復phục 用dụng 教giáo 觀quán 。解giải 真Chân 諦Đế 譯dịch 。帝đế 王vương 二nhị 字tự 何hà 曾tằng 但đãn 附phụ 讖sấm 譯dịch 三tam 字tự 之chi 法pháp 。而nhi 約ước 真Chân 諦Đế 二nhị 字tự 明minh 觀quán 。若nhược 觀quán 此thử 破phá 尚thượng 讀đọc 文văn 不bất 委ủy 。況huống 觀quán 道đạo 深thâm 致trí 何hà 勞lao 擬nghĩ 議nghị 乎hồ 。釋thích 其kỳ 二nhị 者giả 。今kim 師sư 解giải 經kinh 要yếu 在tại 顯hiển 義nghĩa 。以dĩ 真Chân 諦Đế 所sở 譯dịch 。文văn 雖tuy 標tiêu 二nhị 義nghĩa 合hợp 具cụ 三tam 。如như 世thế 帝đế 王vương 豈khởi 不bất 具cụ 慧tuệ 。故cố 云vân 。今kim 明minh 帝đế 王vương 應ưng 具cụ 三tam 義nghĩa 也dã 。立lập 此thử 三tam 義nghĩa 為vi 能năng 詮thuyên 名danh 。以dĩ 召triệu 所sở 詮thuyên 十thập 種chủng 三tam 法pháp 。以dĩ 三tam 召triệu 三tam 令linh 理lý 可khả 識thức 。至chí 唐đường 義nghĩa 淨tịnh 重trọng/trùng 譯dịch 此thử 經Kinh 。名danh 最tối 勝thắng 王vương 。果quả 符phù 大đại 師sư 所sở 立lập 三tam 義nghĩa 。極cực 尊tôn 釋thích 帝đế 與dữ 最tối 義nghĩa 同đồng 。慧tuệ 之chi 聖thánh 神thần 與dữ 勝thắng 義nghĩa 合hợp 。以dĩ 新tân 譯dịch 驗nghiệm 三tam 義nghĩa 宛uyển 然nhiên 。況huống 約ước 義nghĩa 加gia 文văn 顯hiển 有hữu 其kỳ 例lệ 。如như 今kim 文văn 句cú 釋thích 經kinh 五Ngũ 戒Giới 。欲dục 令linh 義nghĩa 顯hiển 。乃nãi 於ư 各các 各các 忿phẫn 諍tranh 之chi 下hạ 。加gia 於ư 人nhân 人nhân 不bất 信tín 之chi 句cú 。財tài 物vật 損tổn 耗hao 之chi 下hạ 。復phục 加gia 虧khuy 失thất 禮lễ 度độ 之chi 文văn 。何hà 不bất 破phá 擅thiện 加gia 二nhị 句cú 。使sử 令linh 文văn 句cú 成thành 訛ngoa 說thuyết 耶da 。釋thích 其kỳ 三tam 者giả 。今kim 明minh 帝đế 王vương 具cụ 慧tuệ 義nghĩa 者giả 。意ý 用dụng 三tam 名danh 詮thuyên 乎hồ 三tam 法pháp 。以dĩ 十thập 三tam 法pháp 唯duy 有hữu 三Tam 寶Bảo 。佛Phật 在tại 於ư 初sơ 。八bát 種chủng 皆giai 同đồng 三tam 德đức 次thứ 第đệ 。今kim 欲dục 準chuẩn 此thử 。帝đế 詮thuyên 法Pháp 身thân 。慧tuệ 詮thuyên 般Bát 若Nhã 。王vương 詮thuyên 解giải 脫thoát 。順thuận 所sở 詮thuyên 故cố 。故cố 安an 慧tuệ 字tự 居cư 二nhị 之chi 間gian 。大đại 師sư 宣tuyên 揚dương 多đa 從tùng 義nghĩa 便tiện 。釋thích 妙diệu 法Pháp 則tắc 先tiên 法pháp 次thứ 妙diệu 。釋thích 觀quán 世thế 則tắc 先tiên 世thế 後hậu 觀quán 。以dĩ 今kim 重trọng/trùng 明minh 帝đế 等đẳng 三tam 義nghĩa 。乃nãi 是thị 法pháp 性tánh 當đương 體thể 之chi 名danh 。尚thượng 非phi 譬thí 喻dụ 。安an 得đắc 全toàn 同đồng 皇hoàng 帝đế 尊tôn 號hiệu 。況huống 復phục 自tự 云vân 帝đế 王vương 合hợp 具cụ 慧tuệ 義nghĩa 。非phi 謂vị 令linh 將tương 經kinh 題đề 添# 於ư 慧tuệ 字tự 。那na 忽hốt 掩yểm 其kỳ 義nghĩa 而nhi 責trách 其kỳ 字tự 。深thâm 見kiến 人nhân 情tình 也dã 。釋thích 其kỳ 四tứ 者giả 。若nhược 謂vị 解giải 釋thích 帝đế 等đẳng 三tam 義nghĩa 。非phi 經kinh 史sử 子tử 集tập 。即tức 後hậu 人nhân 擅thiện 加gia 者giả 。且thả 如như 懺sám 摩ma 梵Phạn 語ngữ 悔hối 過quá 華hoa 言ngôn 。今kim 經kinh 文văn 句cú 不bất 分phân 華hoa 梵Phạm 。直trực 以dĩ 首thủ 釋thích 於ư 懺sám 。伏phục 釋thích 於ư 悔hối 。及cập 黑hắc 白bạch 等đẳng 五ngũ 義nghĩa 釋thích 之chi 。又hựu 以dĩ 鑑giám 義nghĩa 訓huấn 於ư 梵Phạm 音âm 。此thử 等đẳng 出xuất 何hà 經kinh 論luận 典điển 籍tịch 。何hà 不bất 責trách 其kỳ 文văn 無vô 所sở 出xuất 。令linh 皆giai 成thành 謬mậu 。豈khởi 非phi 大đại 師sư 善thiện 巧xảo 說thuyết 法Pháp 。務vụ 在tại 顯hiển 理lý 以dĩ 開khai 人nhân 心tâm 。又hựu 既ký 云vân 。智trí 者giả 聖thánh 師sư 也dã 。所sở 說thuyết 名danh 教giáo 固cố 非phi 凡phàm 情tình 俗tục 學học 。所sở 能năng 逮đãi 及cập 。安an 得đắc 齊tề 我ngã 之chi 聞văn 見kiến 斥xích 聖thánh 之chi 辯biện 才tài 。巫# 蠱cổ 之chi 言ngôn 誰thùy 當đương 信tín 受thọ 。二nhị 依y 三tam 義nghĩa 解giải 釋thích 二nhị 初sơ 約ước 教giáo 義nghĩa 釋thích 二nhị 。初sơ 明minh 十thập 種chủng 三tam 法pháp 皆giai 具cụ 三tam 義nghĩa 。問vấn 前tiền 以dĩ 十thập 種chủng 三tam 法pháp 釋thích 金kim 光quang 明minh 。其kỳ 義nghĩa 已dĩ 顯hiển 。今kim 那na 更cánh 將tương 十thập 種chủng 三tam 法pháp 。釋thích 帝đế 慧tuệ 王vương 。且thả 尊tôn 重trọng 名danh 金kim 。照chiếu 了liễu 名danh 光quang 。應ưng 益ích 名danh 明minh 與dữ 今kim 貴quý 義nghĩa 慧tuệ 義nghĩa 及cập 朝triêu 會hội 義nghĩa 。道Đạo 理lý 無vô 殊thù 。何hà 須tu 用dụng 此thử 重trọng/trùng 對đối 十thập 法pháp 。豈khởi 非phi 繁phồn 芿# 。致trí 令linh 往vãng 者giả 謂vị 此thử 等đẳng 文văn 是thị 人nhân 謬mậu 撰soạn 。有hữu 何hà 所sở 以dĩ 。須tu 重trọng/trùng 釋thích 耶da 。答đáp 麁thô 心tâm 讀đọc 文văn 謂vị 為vi 稠trù 沓đạp 。精tinh 詳tường 其kỳ 義nghĩa 各các 有hữu 所sở 歸quy 。何hà 者giả 。前tiền 譬thí 喻dụ 釋thích 。以dĩ 金kim 光quang 明minh 為vi 世thế 物vật 象tượng 。可khả 以dĩ 比tỉ 況huống 十thập 種chủng 三tam 法pháp 。至chí 當đương 體thể 釋thích 雖tuy 捨xả 喻dụ 從tùng 法pháp 。但đãn 云vân 法pháp 性tánh 可khả 重trọng/trùng 名danh 金kim 。寂tịch 照chiếu 名danh 光quang 。應ưng 益ích 名danh 明minh 。而nhi 且thả 未vị 示thị 十thập 種chủng 三tam 法pháp 一nhất 一nhất 當đương 體thể 。名danh 金Kim 光Quang 明Minh 。觀quán 心tâm 十thập 法pháp 雖tuy 從tùng 當đương 體thể 。而nhi 非phi 約ước 教giáo 。是thị 故cố 今kim 釋thích 顯hiển 從tùng 教giáo 示thị 。一nhất 一nhất 三tam 法pháp 即tức 貴quý 義nghĩa 慧tuệ 義nghĩa 及cập 朝triêu 會hội 義nghĩa 。皆giai 是thị 當đương 體thể 名danh 帝đế 慧tuệ 王vương 。雖tuy 帝đế 慧tuệ 王vương 與dữ 金kim 光quang 明minh 三tam 義nghĩa 。稍sảo 同đồng 而nhi 前tiền 從tùng 譬thí 喻dụ 今kim 從tùng 當đương 體thể 。義nghĩa 勢thế 天thiên 殊thù 。縱túng/tung 使sử 前tiền 後hậu 皆giai 從tùng 當đương 體thể 。而nhi 前tiền 文văn 自tự 釋thích 金kim 等đẳng 三tam 義nghĩa 。今kim 釋thích 帝đế 等đẳng 何hà 曾tằng 重trọng/trùng 述thuật 。又hựu 諸chư 三tam 法pháp 若nhược 也dã 各các 具cụ 帝đế 慧tuệ 王vương 義nghĩa 。則tắc 令linh 人nhân 深thâm 信tín 一nhất 一nhất 三tam 法pháp 皆giai 是thị 經Kinh 王vương 。以dĩ 即tức 在tại 題đề 非phi 遠viễn 取thủ 義nghĩa 故cố 也dã 。二nhị 明minh 十thập 種chủng 經kinh 王vương 皆giai 能năng 攝nhiếp 法pháp 二nhị 。初sơ 標tiêu 列liệt 。二nhị 釋thích 相tương/tướng 二nhị 。初sơ 正chánh 明minh 攝nhiếp 三tam 。三tam 初sơ 攝nhiếp 法Pháp 門môn 。三tam 道đạo 在tại 迷mê 故cố 攝nhiếp 惑hoặc 。識thức 別biệt 名danh 義nghĩa 故cố 攝nhiếp 解giải 。三tam 菩Bồ 提Đề 攝nhiếp 發phát 心tâm 行hành 者giả 。填điền 願nguyện 行hành 也dã 。三tam 大Đại 乘Thừa 攝nhiếp 發phát 趣thú 位vị 者giả 。發phát 真chân 趣thú 果quả 位vị 也dã 。乘thừa 遊du 四tứ 方phương 直trực 至chí 道Đạo 場Tràng 故cố 。三tam 德đức 攝nhiếp 理lý 者giả 。果quả 後hậu 祕bí 藏tạng 究cứu 竟cánh 理lý 也dã 。前tiền 文văn 既ký 明minh 彼bỉ 彼bỉ 三tam 法pháp 。無vô 二nhị 無vô 別biệt 。驗nghiệm 知tri 一nhất 一nhất 悉tất 皆giai 互hỗ 攝nhiếp 。前tiền 文văn 既ký 曾tằng 委ủy 論luận 互hỗ 義nghĩa 。故cố 今kim 但đãn 示thị 各các 攝nhiếp 相tương/tướng 耳nhĩ 二nhị 攝nhiếp 眾chúng 教giáo 二nhị 。初sơ 攝nhiếp 諸chư 部bộ 。三tam 道đạo 攝nhiếp 淨tịnh 名danh 者giả 。不bất 即tức 三tam 障chướng 顯hiển 三tam 解giải 脫thoát 。安an 得đắc 名danh 為vi 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。三tam 識thức 攝nhiếp 楞lăng 伽già 地địa 持trì 等đẳng 者giả 。以dĩ 此thử 經Kinh 論luận 多đa 用dụng 三tam 識thức 顯hiển 事sự 理lý 故cố 。問vấn 經kinh 題đề 本bổn 是thị 佛Phật 世thế 法Pháp 門môn 。豈khởi 可khả 豫dự 攝nhiếp 滅diệt 後hậu 論luận 耶da 。答đáp 今kim 以dĩ 經kinh 題đề 所sở 召triệu 法Pháp 門môn 。即tức 是thị 諸chư 論luận 所sở 詮thuyên 之chi 義nghĩa 。乃nãi 以dĩ 所sở 詮thuyên 攝nhiếp 於ư 能năng 詮thuyên 。故cố 云vân 三tam 識thức 攝nhiếp 地địa 持trì 等đẳng 。況huống 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。為vi 顯hiển 大Đại 乘Thừa 尊tôn 經Kinh 妙diệu 義nghĩa 。故cố 造tạo 諸chư 論luận 。諸chư 論luận 所sở 說thuyết 違vi 此thử 經Kinh 耶da 。若nhược 其kỳ 不bất 違vi 理lý 應ưng 攝nhiếp 屬thuộc 涅Niết 槃Bàn 。明minh 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。悉tất 當đương 作tác 佛Phật 故cố 。大đại 品phẩm 等đẳng 五ngũ 時thời 教giáo 者giả 。仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 云vân 。大đại 覺giác 世Thế 尊Tôn 。前tiền 已dĩ 為vi 我ngã 等đẳng 。說thuyết 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 天thiên 王vương 問vấn 大đại 品phẩm 等đẳng 般Bát 若Nhã 。今kim 日nhật 如Như 來Lai 。放phóng 大đại 光quang 明minh 。斯tư 作tác 何hà 事sự 。至chí 佛Phật 定định 起khởi 。無vô 問vấn 自tự 說thuyết 。仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 。仁nhân 王vương 對đối 前tiền 四tứ 種chủng 般Bát 若Nhã 。即tức 當đương 第đệ 五ngũ 。此thử 五ngũ 般Bát 若Nhã 說thuyết 各các 一nhất 時thời 。故cố 得đắc 名danh 為vi 五ngũ 時thời 教giáo 也dã 。菩Bồ 提Đề 願nguyện 行hành 多đa 出xuất 方Phương 等Đẳng 諸chư 部bộ 經kinh 故cố 。理lý 隨tùy 得đắc 三tam 成thành 一nhất 大Đại 乘Thừa 。法pháp 華hoa 開khai 會hội 故cố 。新tân 譯dịch 華hoa 嚴nghiêm 合hợp 於ư 理lý 智trí 。但đãn 名danh 法Pháp 身thân 。并tinh 於ư 垂thùy 應ưng 以dĩ 為vi 二nhị 身thân 。舊cựu 經kinh 明minh 義nghĩa 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。故cố 與dữ 此thử 經Kinh 三Tam 身Thân 相tương/tướng 攝nhiếp 。涅Niết 槃Bàn 三Tam 寶Bảo 及cập 以dĩ 三tam 德đức 大đại 經kinh 最tối 顯hiển 故cố 。問vấn 真Chân 諦Đế 云vân 。三tam 德đức 攝nhiếp 三tam 涅Niết 槃Bàn 正Chánh 斷Đoạn 二Nhị 乘Thừa 斷đoạn 見kiến 。般Bát 若Nhã 正chánh 遣khiển 凡phàm 夫phu 有hữu 著trước 。華hoa 嚴nghiêm 正chánh 化hóa 始thỉ 行hành 菩Bồ 薩Tát 。今kim 經kinh 通thông 為vi 八bát 位vị 人nhân 。故cố 稱xưng 王vương 也dã 文văn 句cú 破phá 云vân 。作tác 此thử 偏thiên 說thuyết 。無vô 智trí 之chi 人nhân 。於ư 諸chư 經kinh 起khởi 輕khinh 慢mạn 。此thử 義nghĩa 不bất 可khả 。今kim 那na 得đắc 用dụng 十thập 種chủng 三tam 法pháp 分phần/phân 對đối 諸chư 經kinh 。卻khước 同đồng 真Chân 諦Đế 被bị 破phá 之chi 義nghĩa 。答đáp 真Chân 諦Đế 所sở 釋thích 分phần/phân 割cát 三tam 德đức 在tại 於ư 三tam 經kinh 。是thị 別biệt 異dị 義nghĩa 故cố 為vi 所sở 破phá 。今kim 以dĩ 三tam 法pháp 非phi 縱tung 橫hoành 義nghĩa 。攝nhiếp 於ư 一nhất 經kinh 。攝nhiếp 彼bỉ 彼bỉ 經kinh 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。且thả 如như 大đại 品phẩm 題đề 稱xưng 般Bát 若Nhã 。義nghĩa 至chí 三tam 故cố 諸chư 法pháp 融dung 淨tịnh 。維duy 摩ma 所sở 說thuyết 亦diệc 名danh 解giải 脫thoát 。以dĩ 具cụ 三tam 脫thoát 故cố 不bất 思tư 議nghị 。須tu 知tri 今kim 立lập 十thập 種chủng 三tam 法pháp 。一nhất 一nhất 三tam 法pháp 非phi 縱túng/tung 非phi 橫hoạnh/hoành 。而nhi 高cao 而nhi 廣quảng 。竪thụ 徹triệt 極cực 果quả 遍biến 收thu 諸chư 法pháp 故cố 。以dĩ 十thập 三tam 分phần/phân 對đối 諸chư 部bộ 。如như 前tiền 真Chân 諦Đế 分phần/phân 於ư 三tam 德đức 。對đối 道đạo 前tiền 等đẳng 三tam 種chủng 之chi 位vị 。大đại 師sư 廣quảng 斥xích 。至chí 今kim 自tự 立lập 。法pháp 性tánh 甚thậm 深thâm 。乃nãi 用dụng 十thập 種chủng 三tam 法pháp 之chi 義nghĩa 。對đối 本bổn 有hữu 等đẳng 三tam 種chủng 之chi 位vị 。故cố 知tri 他tha 將tương 一nhất 法pháp 以dĩ 攝nhiếp 一nhất 經kinh 。類loại 今kim 三tam 法pháp 而nhi 攝nhiếp 一nhất 經kinh 。山sơn 毫hào 相tướng 絕tuyệt 。學học 者giả 應ưng 審thẩm 。若nhược 謂vị 不bất 殊thù 太thái 無vô 眉mi 目mục 。二nhị 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。上thượng 諸chư 經kinh 論luận 並tịnh 是thị 大Đại 乘Thừa 。且thả 舉cử 世thế 人nhân 共cộng 見kiến 聞văn 者giả 。故cố 云vân 當đương 道đạo 。絓# 猶do 豫dự 也dã 。但đãn 豫dự 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 法Pháp 藏tạng 。皆giai 為vi 所sở 攝nhiếp 。須tu 知tri 八bát 萬vạn 該cai 乎hồ 一nhất 代đại 。無vô 一nhất 名danh 義nghĩa 暫tạm 離ly 十thập 種chủng 三tam 法pháp 經kinh 王vương 。故cố 文văn 句cú 云vân 。於ư 九cửu 種chủng 經kinh 中trung 。而nhi 得đắc 自tự 在tại 。三tam 攝nhiếp 六lục 位vị 二nhị 。初sơ 明minh 十thập 法pháp 本bổn 位vị 。苦khổ 道đạo 有hữu 分phân 段đoạn 變biến 易dị 故cố 。云vân 一nhất 切thiết 五ngũ 陰ấm 。煩phiền 惱não 有hữu 通thông 惑hoặc 別biệt 惑hoặc 。故cố 云vân 五ngũ 住trụ 。業nghiệp 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 等đẳng 。故cố 云vân 一nhất 切thiết 合hợp 。云vân 三tam 識thức 有hữu 一nhất 切thiết 心tâm 王vương 心tâm 數số 。此thử 二nhị 是thị 本bổn 有hữu 位vị 。三tam 因nhân 至chí 三tam 涅Niết 槃Bàn 。此thử 六lục 是thị 現hiện 有hữu 位vị 。三Tam 寶Bảo 三tam 德đức 是thị 當đương 有hữu 位vị 。此thử 位vị 前tiền 文văn 已dĩ 委ủy 說thuyết 。故cố 但đãn 舉cử 三tam 道đạo 餘dư 皆giai 例lệ 知tri 。此thử 說thuyết 乃nãi 是thị 十thập 種chủng 三tam 法pháp 本bổn 分phân 之chi 位vị 也dã 。文văn 略lược 九cửu 種chủng 本bổn 位vị 攝nhiếp 法pháp 。故cố 云vân 乃nãi 至chí 及cập 注chú 云vân 云vân 。現hiện 行hành 印ấn 本bổn 誤ngộ 將tương 並tịnh 書thư 云vân 云vân 。而nhi 為vi 以dĩ 字tự 也dã 。

金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 。玄Huyền 義Nghĩa 拾Thập 遺Di 記Ký 卷quyển 第đệ 五ngũ