Kim Cang Tam Muội Kinh Luận – Quyển 2

Chuẩn
Leave a comment

金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 經Kinh 論Luận
Quyển 2
新Tân 羅La 元Nguyên 曉Hiểu 述Thuật

金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。經Kinh 論Luận 卷quyển 中trung

新tân 羅la 國quốc 沙Sa 門Môn 元nguyên 曉hiểu 述thuật

無vô 生sanh 行hành 品phẩm

論luận 曰viết 。菩Bồ 薩Tát 觀quán 行hành 成thành 就tựu 之chi 時thời 。知tri 自tự 觀quán 心tâm 順thuận 理lý 修tu 行hành 。非phi 有hữu 生sanh 心tâm 非phi 無vô 生sanh 心tâm 。亦diệc 非phi 有hữu 行hành 亦diệc 非phi 無vô 行hành 。但đãn 為vi 離ly 增tăng 益ích 邊biên 故cố 假giả 說thuyết 為vi 無vô 生sanh 。不bất 於ư 有hữu 生sanh 生sanh 心tâm 。不bất 於ư 無vô 生sanh 生sanh 心tâm 故cố 。為vi 離ly 損tổn 減giảm 邊biên 。亦diệc 假giả 說thuyết 為vi 行hành 。雖tuy 非phi 有hữu 有hữu 行hành 之chi 行hành 。而nhi 非phi 無vô 無vô 行hành 之chi 行hành 故cố 。是thị 故cố 立lập 名danh 無vô 生sanh 行hành 品phẩm 。

經kinh 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 。聞văn 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。出xuất 三tam 界giới 外ngoại 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。從tùng 座tòa 而nhi 起khởi 。叉xoa 手thủ 合hợp 掌chưởng 。以dĩ 偈kệ 問vấn 曰viết 。

論luận 曰viết 。別biệt 顯hiển 觀quán 行hành 有hữu 六lục 分phần 中trung 。第đệ 一nhất 遣khiển 諸chư 境cảnh 相tướng 顯hiển 無vô 相tướng 觀quán 竟cánh 在tại 於ư 前tiền 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 泯mẫn 其kỳ 生sanh 心tâm 明minh 無vô 生sanh 行hành 。就tựu 文văn 有hữu 三tam 。一nhất 者giả 正chánh 說thuyết 。二nhị 者giả 讚tán 說thuyết 。其kỳ 第đệ 三Tam 明Minh 聞văn 說thuyết 得đắc 益ích 。初sơ 正chánh 說thuyết 中trung 有hữu 其kỳ 四tứ 分phần/phân 。一nhất 者giả 往vãng 復phục 問vấn 答đáp 。二nhị 者giả 反phản 徵trưng 問vấn 答đáp 。三tam 者giả 菩Bồ 薩Tát 領lãnh 解giải 。四tứ 者giả 如Như 來Lai 述thuật 成thành 。初sơ 中trung 有hữu 六lục 。一nhất 問vấn 二nhị 答đáp 三tam 難nạn/nan 四tứ 拒cự 五ngũ 請thỉnh 六lục 釋thích 。初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 經kinh 家gia 序tự 。心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 者giả 。從tùng 體thể 立lập 名danh 。然nhiên 心tâm 王vương 之chi 義nghĩa 。略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。一nhất 者giả 八bát 識thức 之chi 心tâm 御ngự 諸chư 心tâm 數số 故cố 名danh 心tâm 王vương 。二nhị 者giả 一nhất 心tâm 之chi 法pháp 總tổng 御ngự 眾chúng 德đức 故cố 名danh 心tâm 王vương 。今kim 此thử 菩Bồ 薩Tát 。入nhập 無vô 生sanh 行hành 證chứng 一nhất 心tâm 王vương 故cố 。從tùng 所sở 體thể 以dĩ 立lập 名danh 也dã 。今kim 此thử 品phẩm 中trung 明minh 無vô 生sanh 行hành 。所sở 以dĩ 心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 。發phát 問vấn 出xuất 三tam 界giới 外ngoại 。不bất 可khả 思tư 議nghị 者giả 。是thị 出xuất 所sở 聞văn 之chi 法pháp 以dĩ 為vi 發phát 問vấn 之chi 本bổn 。其kỳ 所sở 聞văn 者giả 謂vị 前tiền 品phẩm 說thuyết 。今kim 且thả 舉cử 後hậu 以dĩ 攝nhiếp 其kỳ 前tiền 。謂vị 最tối 後hậu 頌tụng 言ngôn 。超siêu 然nhiên 出xuất 三tam 界giới 。乃nãi 至chí 所sở 成thành 故cố 。

經kinh 曰viết 。如Như 來Lai 所sở 說thuyết 義nghĩa 。出xuất 世thế 無vô 有hữu 相tướng 。可khả 有hữu 一nhất 切thiết 生sanh 。皆giai 得đắc 盡tận 有hữu 漏lậu 。斷đoạn 結kết 空không 心tâm 我ngã 。是thị 即tức 無vô 有hữu 生sanh 云vân 何hà 無vô 有hữu 生sanh 。而nhi 有hữu 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。

論luận 曰viết 。此thử 二nhị 頌tụng 是thị 問vấn 辭từ 。於ư 中trung 初sơ 頌tụng 領lãnh 前tiền 所sở 說thuyết 。上thượng 半bán 領lãnh 前tiền 一nhất 味vị 法pháp 印ấn 。下hạ 半bán 領lãnh 次thứ 一Nhất 乘Thừa 所sở 成thành 。後hậu 一nhất 頌tụng 正chánh 發phát 問vấn 。於ư 中trung 上thượng 半bán 牒điệp 無vô 生sanh 義nghĩa 。下hạ 半bán 問vấn 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。既ký 無vô 有hữu 生sanh 。應ưng 無vô 忍nhẫn 心tâm 故cố 。

經kinh 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 。心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。善thiện 男nam 子tử 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。法pháp 本bổn 無vô 生sanh 。諸chư 行hành 無vô 生sanh 。非phi 無vô 生sanh 行hành 。得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。即tức 為vi 虛hư 妄vọng 。

論luận 曰viết 。是thị 第đệ 二nhị 答đáp 。答đáp 意ý 有hữu 二nhị 。先tiên 示thị 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 相tương/tướng 。後hậu 顯hiển 有hữu 得đắc 過quá 失thất 。無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 者giả 。達đạt 法pháp 本bổn 無vô 生sanh 。是thị 則tắc 定định 慧tuệ 諸chư 行hành 亦diệc 無vô 有hữu 生sanh 。非phi 於ư 無vô 生sanh 。有hữu 能năng 忍nhẫn 行hành 。故cố 言ngôn 非phi 無vô 生sanh 行hành 。於ư 中trung 有hữu 得đắc 能năng 忍nhẫn 之chi 行hành 則tắc 乖quai 真chân 忍nhẫn 。無vô 住trụ 無vô 行hành 。故cố 言ngôn 即tức 為vi 虛hư 妄vọng 。

經kinh 曰viết 。心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。尊tôn 者giả 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。即tức 為vi 虛hư 妄vọng 。無vô 得đắc 無vô 忍nhẫn 。應ưng 非phi 虛hư 妄vọng 。

論luận 曰viết 。是thị 第đệ 三tam 難nạn/nan 。難nạn/nan 意ý 而nhi 言ngôn 。若nhược 謂vị 有hữu 得đắc 有hữu 忍nhẫn 。是thị 虛hư 妄vọng 者giả 。則tắc 謂vị 無vô 得đắc 無vô 忍nhẫn 。應ưng 非phi 虛hư 妄vọng 。反phản 虛hư 妄vọng 故cố 。諸chư 學học 大Đại 乘Thừa 。無vô 所sở 得đắc 者giả 。作tác 如như 是thị 計kế 。自tự 謂vị 非phi 妄vọng 。為vi 顯hiển 彼bỉ 妄vọng 故cố 作tác 是thị 難nạn/nan 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 不bất 何hà 以dĩ 故cố 無vô 得đắc 無vô 忍nhẫn 。是thị 則tắc 有hữu 得đắc 。有hữu 得đắc 有hữu 住trụ 。是thị 則tắc 有hữu 生sanh 。有hữu 生sanh 於ư 得đắc 。有hữu 所sở 得đắc 法Pháp 。並tịnh 為vi 虛hư 妄vọng 。

論luận 曰viết 。是thị 第đệ 四tứ 拒cự 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。不bất 者giả 直trực 拒cự 。何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 拒cự 。拒cự 意ý 而nhi 言ngôn 。若nhược 彼bỉ 意ý 謂vị 無vô 得đắc 無vô 忍nhẫn 。則tắc 雖tuy 不bất 得đắc 有hữu 得đắc 有hữu 忍nhẫn 。之chi 有hữu 而nhi 猶do 得đắc 其kỳ 無vô 得đắc 無vô 忍nhẫn 之chi 無vô 。既ký 得đắc 於ư 無vô 者giả 則tắc 心tâm 住trụ 於ư 無vô 。心tâm 既ký 有hữu 住trụ 。即tức 是thị 有hữu 生sanh 。謂vị 有hữu 心tâm 生sanh 於ư 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。亦diệc 違vi 於ư 無vô 生sanh 無vô 得đắc 。是thị 故cố 說thuyết 言ngôn 。並tịnh 為vi 虛hư 妄vọng 。

經kinh 曰viết 。心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。尊Tôn 者Giả 云vân 何hà 。無vô 忍nhẫn 無vô 生sanh 心tâm 。而nhi 非phi 虛hư 妄vọng 。

論luận 曰viết 。是thị 第đệ 五ngũ 請thỉnh 。追truy 難nạn/nan 路lộ 窮cùng 意ý 不bất 能năng 詣nghệ 。故cố 須tu 仰ngưỡng 諮tư 。請thỉnh 為vi 將tương 導đạo 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 無vô 忍nhẫn 無vô 生sanh 心tâm 者giả 。心tâm 無vô 形hình 段đoạn 。猶do 如như 火hỏa 性tánh 。雖tuy 處xứ 木mộc 中trung 。其kỳ 在tại 無vô 所sở 。決quyết 定định 性tánh 故cố 。但đãn 名danh 但đãn 字tự 。性tánh 不bất 可khả 得đắc 。欲dục 詮thuyên 其kỳ 理lý 。假giả 說thuyết 為vi 名danh 。名danh 不bất 可khả 得đắc 。心tâm 相tướng 亦diệc 爾nhĩ 。不bất 見kiến 處xứ 所sở 。知tri 心tâm 如như 是thị 。則tắc 無vô 生sanh 心tâm 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 六lục 為vi 釋thích 。於ư 中trung 有hữu 四tứ 。先tiên 開khai 無vô 得đắc 道Đạo 理lý 。次thứ 示thị 無vô 生sanh 道Đạo 理lý 。三tam 者giả 舉cử 非phi 。四tứ 者giả 明minh 是thị 。初sơ 中trung 有hữu 三tam 。謂vị 法pháp 喻dụ 合hợp 。初sơ 言ngôn 無vô 忍nhẫn 無vô 生sanh 心tâm 者giả 。是thị 牒điệp 正chánh 在tại 法Pháp 忍Nhẫn 之chi 心tâm 。言ngôn 心tâm 無vô 形hình 段đoạn 者giả 。顯hiển 心tâm 無vô 所sở 得đắc 。形hình 之chi 言ngôn 體thể 。段đoạn 之chi 言ngôn 分phần/phân 。就tựu 諸chư 緣duyên 中trung 求cầu 心tâm 體thể 分phần/phân 。若nhược 即tức 若nhược 離ly 。皆giai 無vô 所sở 得đắc 。由do 是thị 道Đạo 理lý 故cố 無vô 形hình 段đoạn 。非phi 謂vị 無vô 色sắc 形hình 段đoạn 相tương/tướng 也dã 。喻dụ 中trung 火hỏa 性tánh 雖tuy 處xứ 木mộc 中trung 者giả 。喻dụ 於ư 忍nhẫn 心tâm 。雖tuy 處xứ 理lý 中trung 。其kỳ 在tại 無vô 所sở 者giả 。就tựu 此thử 木mộc 中trung 有hữu 諸chư 極cực 微vi 。於ư 中trung 都đô 無vô 火hỏa 性tánh 所sở 在tại 。如như 是thị 理lý 中trung 有hữu 恆Hằng 沙sa 法Pháp 門môn 。於ư 中trung 求cầu 心tâm 永vĩnh 無vô 所sở 在tại 。如như 是thị 火hỏa 性tánh 無vô 處xứ 道Đạo 理lý 。有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 。法pháp 性tánh 常thường 爾nhĩ 。故cố 言ngôn 決quyết 定định 性tánh 故cố 。火hỏa 性tánh 名danh 下hạ 義nghĩa 不bất 可khả 得đắc 。如như 是thị 火hỏa 性tánh 雖tuy 不bất 可khả 得đắc 。而nhi 其kỳ 木mộc 中trung 非phi 無vô 火hỏa 性tánh 。欲dục 詮thuyên 此thử 理lý 說thuyết 火hỏa 性tánh 名danh 。推thôi 析tích 此thử 名danh 但đãn 有hữu 諸chư 字tự 。轉chuyển 求cầu 諸chư 字tự 。皆giai 無vô 所sở 得đắc 。忍nhẫn 心tâm 名danh 相tướng 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。故cố 次thứ 合hợp 言ngôn 。心tâm 相tướng 亦diệc 爾nhĩ 。得đắc 忍nhẫn 菩Bồ 薩Tát 知tri 心tâm 如như 是thị 。何hà 得đắc 於ư 中trung 能năng 取thủ 心tâm 生sanh 。以dĩ 之chi 故cố 言ngôn 。則tắc 無vô 生sanh 心tâm 。

經kinh 曰viết 。善thiện 男nam 子tử 是thị 心tâm 性tánh 相tướng 。又hựu 如như 阿a 摩ma 勒lặc 菓quả 。本bổn 不bất 自tự 生sanh 。不bất 從tùng 他tha 生sanh 。不bất 共cộng 生sanh 不bất 因nhân 生sanh 無vô 生sanh 何hà 以dĩ 故cố 緣duyên 代đại 謝tạ 故cố 。緣duyên 起khởi 非phi 生sanh 。緣duyên 謝tạ 非phi 滅diệt 。隱ẩn 顯hiển 無vô 相tướng 。根căn 理lý 寂tịch 滅diệt 。在tại 無vô 有hữu 處xứ 。不bất 見kiến 所sở 住trụ 。決quyết 定định 性tánh 故cố 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 無vô 生sanh 理lý 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 喻dụ 次thứ 合hợp 。喻dụ 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 明minh 四tứ 不phủ 。後hậu 顯hiển 八bát 不phủ 。言ngôn 四tứ 不bất 者giả 。待đãi 緣duyên 故cố 不bất 自tự 生sanh 。自tự 種chủng 故cố 不bất 他tha 生sanh 。無vô 作tác 故cố 不bất 共cộng 生sanh 。有hữu 用dụng 故cố 不bất 無vô 生sanh 。又hựu 復phục 未vị 生sanh 時thời 無vô 自tự 故cố 。不bất 從tùng 自tự 生sanh 。已dĩ 生sanh 時thời 已dĩ 有hữu 故cố 不bất 須tu 自tự 生sanh 。自tự 既ký 不bất 成thành 。待đãi 誰thùy 有hữu 他tha 。自tự 他tha 既ký 無vô 。何hà 得đắc 有hữu 共cộng 。有hữu 因nhân 而nhi 生sanh 。既ký 不bất 可khả 得đắc 。何hà 況huống 得đắc 有hữu 無vô 因nhân 而nhi 生sanh 。如như 是thị 求cầu 生sanh 。皆giai 無vô 所sở 得đắc 。言ngôn 不bất 因nhân 生sanh 無vô 生sanh 者giả 。明minh 不bất 無vô 因nhân 而nhi 生sanh 。謂vị 不bất 能năng 生sanh 因nhân 無vô 而nhi 果quả 得đắc 生sanh 也dã 。何hà 以dĩ 故cố 下hạ 次thứ 釋thích 伏phục 疑nghi 。疑nghi 者giả 意ý 曰viết 。三tam 不bất 可khả 爾nhĩ 。第đệ 三tam 云vân 何hà 。意ý 謂vị 菓quả 生sanh 種chủng 子tử 為vi 親thân 因nhân 。地địa 水thủy 為vi 疎sơ 緣duyên 。此thử 二nhị 共cộng 合hợp 故cố 有hữu 菓quả 生sanh 。云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。不bất 共cộng 生sanh 耶da 。是thị 故cố 問vấn 言ngôn 何hà 以dĩ 故cố 也dã 。緣duyên 代đại 謝tạ 故cố 者giả 。明minh 彼bỉ 二nhị 緣duyên 先tiên 代đại 後hậu 謝tạ 不bất 得đắc 暫tạm 停đình 。停đình 時thời 既ký 無vô 。則tắc 無vô 功công 用dụng 。功công 用dụng 無vô 故cố 俱câu 不bất 生sanh 果quả 。如như 偈kệ 說thuyết 言ngôn 。諸chư 行hành 皆giai 剎sát 那na 。住trụ 尚thượng 無vô 況huống 用dụng 。故cố 又hựu 求cầu 代đại 謝tạ 。無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。既ký 無vô 暫tạm 住trụ 。則tắc 無vô 有hữu 生sanh 。生sanh 無vô 有hữu 故cố 。則tắc 無vô 有hữu 滅diệt 。故cố 言ngôn 緣duyên 起khởi 非phi 生sanh 。緣duyên 謝tạ 非phi 滅diệt 。如như 是thị 推thôi 求cầu 。隱ẩn 顯hiển 皆giai 無vô 。隱ẩn 者giả 種chủng 子tử 在tại 土thổ/độ 下hạ 故cố 。顯hiển 者giả 芽nha 莖hành 出xuất 地địa 上thượng 故cố 。根căn 理lý 寂tịch 滅diệt 者giả 。推thôi 其kỳ 樹thụ 根căn 及cập 樹thụ 幹cán 理lý 求cầu 生sanh 菓quả 因nhân 畢tất 竟cánh 無vô 起khởi 。故cố 言ngôn 寂tịch 滅diệt 。在tại 無vô 有hữu 處xứ 。不bất 見kiến 所sở 住trụ 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。決quyết 定định 性tánh 故cố 。決quyết 定định 性tánh 義nghĩa 。如như 前tiền 所sở 說thuyết 。

經kinh 曰viết 。是thị 決quyết 定định 性tánh 。亦diệc 不bất 一nhất 不bất 異dị 。不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。不bất 入nhập 不bất 出xuất 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。離ly 諸chư 四tứ 謗báng 。言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。無vô 生sanh 心tâm 性tánh 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。云vân 何hà 說thuyết 生sanh 不bất 生sanh 。有hữu 忍nhẫn 無vô 忍nhẫn 。

論luận 曰viết 。次thứ 明minh 八bát 不phủ 。非phi 直trực 法pháp 爾nhĩ 。唯duy 前tiền 四tứ 不bất 亦diệc 乃nãi 具cụ 絕tuyệt 一nhất 異dị 等đẳng 八bát 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。菓quả 種chủng 不bất 一nhất 。其kỳ 相tương/tướng 不bất 同đồng 故cố 。而nhi 亦diệc 不bất 異dị 。離ly 種chủng 無vô 菓quả 故cố 。又hựu 種chủng 菓quả 不bất 斷đoạn 。菓quả 續tục 種chủng 生sanh 故cố 。而nhi 亦diệc 不bất 常thường 。菓quả 生sanh 種chủng 滅diệt 故cố 。種chủng 不bất 入nhập 菓quả 。菓quả 時thời 無vô 種chủng 故cố 。菓quả 不bất 出xuất 種chủng 。種chủng 時thời 無vô 菓quả 故cố 。不bất 入nhập 不bất 出xuất 故cố 不bất 生sanh 。不bất 常thường 不bất 斷đoạn 故cố 不bất 滅diệt 。不bất 滅diệt 故cố 不bất 可khả 說thuyết 無vô 。不bất 生sanh 故cố 不bất 可khả 說thuyết 有hữu 。遠viễn 離ly 二nhị 邊biên 故cố 。不bất 可khả 說thuyết 為vi 。亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。不bất 當đương 一nhất 中trung 故cố 不bất 可khả 說thuyết 。非phi 有hữu 非phi 無vô 。故cố 言ngôn 離ly 諸chư 四tứ 謗báng 。言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。阿a 摩ma 勒lặc 菓quả 。如như 是thị 絕tuyệt 言ngôn 。法Pháp 忍Nhẫn 之chi 心tâm 亦diệc 不bất 異dị 此thử 。故cố 言ngôn 無vô 生sanh 。心tâm 性tánh 亦diệc 如như 是thị 等đẳng 也dã 。

經kinh 曰viết 。若nhược 有hữu 說thuyết 心tâm 。有hữu 得đắc 有hữu 住trụ 。及cập 以dĩ 見kiến 者giả 。即tức 為vi 不bất 得đắc 。阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。般Bát 若Nhã 是thị 為vi 長trường 夜dạ 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 三tam 舉cử 非phi 。謂vị 有hữu 說thuyết 言ngôn 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 心tâm 心tâm 體thể 可khả 得đắc 。住trụ 於ư 無vô 生sanh 。及cập 與dữ 能năng 見kiến 無vô 生sanh 理lý 者giả 。不bất 了liễu 心tâm 性tánh 。直trực 是thị 妄vọng 執chấp 能năng 障chướng 菩Bồ 提Đề 及cập 其kỳ 般Bát 若Nhã 。是thị 明minh 不bất 得đắc 性tánh 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 能năng 證chứng 般Bát 若Nhã 。又hựu 菩Bồ 提Đề 者giả 。始thỉ 起khởi 菩Bồ 提Đề 。言ngôn 般Bát 若Nhã 者giả 。菩Bồ 提Đề 之chi 因nhân 。不bất 得đắc 覺giác 因nhân 故cố 為vi 長trường 夜dạ 。無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 。是thị 大đại 夢mộng 故cố 。

經kinh 曰viết 。了liễu 別biệt 心tâm 性tánh 者giả 。知tri 心tâm 性tánh 如như 是thị 。性tánh 亦diệc 如như 是thị 無vô 生sanh 行hành 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 四tứ 顯hiển 是thị 。言ngôn 了liễu 別biệt 心tâm 性tánh 者giả 。即tức 以dĩ 自tự 心tâm 了liễu 自tự 心tâm 性tánh 。如như 經kinh 言ngôn 。若nhược 能năng 以dĩ 其kỳ 能năng 取thủ 作tác 意ý 還hoàn 能năng 通thông 達đạt 能năng 取thủ 作tác 意ý 。如như 是thị 方phương 乃nãi 能năng 緣duyên 所sở 緣duyên 。平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。無vô 漏lậu 智trí 生sanh 通thông 達đạt 聖Thánh 諦Đế 故cố 。知tri 心tâm 性tánh 如như 者giả 。知tri 自tự 觀quán 心tâm 體thể 性tánh 平bình 等đẳng 故cố 。是thị 性tánh 亦diệc 如như 者giả 。是thị 能năng 知tri 用dụng 。用dụng 性tánh 平bình 等đẳng 故cố 。如như 是thị 觀quán 心tâm 。體thể 用dụng 平bình 等đẳng 。無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。無vô 始thỉ 無vô 終chung 。以dĩ 之chi 故cố 言ngôn 是thị 無vô 生sanh 行hành 。上thượng 明minh 四tứ 不bất 之chi 無vô 生sanh 者giả 。顯hiển 無vô 生sanh 理lý 。理lý 通thông 凡phàm 聖thánh 。今kim 明minh 知tri 如như 之chi 無vô 生sanh 者giả 。明minh 無vô 生sanh 行hành 。行hành 別biệt 在tại 聖thánh 。在tại 聖thánh 之chi 行hành 與dữ 理lý 一nhất 味vị 。遍biến 通thông 之chi 理lý 與dữ 智trí 平bình 等đẳng 。平bình 等đẳng 一nhất 味vị 。故cố 聖thánh 人nhân 所sở 不bất 能năng 異dị 也dã 。有hữu 通thông 有hữu 別biệt 故cố 聖thánh 人nhân 所sở 不bất 能năng 同đồng 也dã 。不bất 能năng 同đồng 者giả 即tức 同đồng 而nhi 異dị 也dã 。不bất 能năng 異dị 者giả 即tức 異dị 而nhi 同đồng 也dã 。同đồng 者giả 辨biện 同đồng 於ư 異dị 。異dị 者giả 明minh 異dị 於ư 同đồng 。明minh 異dị 於ư 同đồng 者giả 非phi 分phần/phân 同đồng 為vi 異dị 也dã 。辨biện 同đồng 於ư 異dị 者giả 非phi 銷tiêu 異dị 為vi 同đồng 也dã 。良lương 由do 同đồng 非phi 銷tiêu 異dị 故cố 不bất 可khả 說thuyết 是thị 同đồng 。異dị 非phi 分phần/phân 同đồng 故cố 不bất 可khả 說thuyết 是thị 異dị 。但đãn 以dĩ 不bất 可khả 說thuyết 。異dị 故cố 可khả 得đắc 說thuyết 是thị 同đồng 。不bất 可khả 說thuyết 同đồng 故cố 可khả 得đắc 說thuyết 是thị 異dị 耳nhĩ 。說thuyết 與dữ 不bất 說thuyết 無vô 二nhị 無vô 別biệt 矣hĩ 。

經kinh 曰viết 。心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。尊tôn 者giả 心tâm 若nhược 本bổn 如như 。無vô 生sanh 於ư 行hành 。諸chư 行hành 無vô 生sanh 。生sanh 行hành 不bất 生sanh 。不bất 生sanh 無vô 行hành 。即tức 無vô 生sanh 行hành 也dã 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 反phản 詰cật 問vấn 答đáp 。於ư 中trung 有hữu 八bát 。一nhất 舉cử 行hành 難nạn/nan 理lý 。二nhị 反phản 詰cật 有hữu 證chứng 。三tam 仰ngưỡng 報báo 無vô 證chứng 。四tứ 反phản 詰cật 有hữu 得đắc 。五ngũ 仰ngưỡng 報báo 無vô 得đắc 。六lục 述thuật 無vô 證chứng 得đắc 。七thất 更cánh 陳trần 所sở 疑nghi 。八bát 決quyết 其kỳ 所sở 疑nghi 。此thử 即tức 第đệ 一nhất 舉cử 行hành 難nạn/nan 理lý 。言ngôn 心tâm 若nhược 本bổn 如như 。無vô 生sanh 於ư 行hành 者giả 。舉cử 前tiền 所sở 說thuyết 行hành 無vô 生sanh 義nghĩa 。謂vị 即tức 前tiền 言ngôn 知tri 心tâm 性tánh 如như 是thị 。性tánh 亦diệc 如như 是thị 無vô 生sanh 行hành 。謂vị 無vô 生sanh 於ư 生sanh 滅diệt 之chi 行hành 。即tức 是thị 正chánh 舉cử 無vô 生sanh 行hành 相tương/tướng 。言ngôn 諸chư 行hành 無vô 生sanh 者giả 。舉cử 理lý 無vô 生sanh 。謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。五ngũ 陰ấm 諸chư 行hành 。本bổn 來lai 無vô 生sanh 。生sanh 行hành 不bất 生sanh 者giả 。明minh 理lý 無vô 生sanh 異dị 行hành 無vô 生sanh 。謂vị 生sanh 起khởi 行hành 即tức 空không 不bất 生sanh 非phi 由do 證chứng 理lý 滅diệt 心tâm 不bất 生sanh 。言ngôn 不bất 生sanh 無vô 行hành 者giả 。顯hiển 理lý 不bất 生sanh 類loại 行hành 無vô 生sanh 。謂vị 不bất 生sanh 門môn 亦diệc 無vô 心tâm 行hành 。如như 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 無vô 分phân 別biệt 行hành 。故cố 應ưng 即tức 是thị 無vô 生sanh 行hành 耶da 。若nhược 如như 是thị 者giả 。一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。莫mạc 不bất 證chứng 得đắc 無vô 生sanh 忍nhẫn 矣hĩ 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 善thiện 男nam 子tử 汝nhữ 以dĩ 無vô 生sanh 。而nhi 證chứng 無vô 生sanh 行hành 耶da 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 二nhị 。反phản 詰cật 有hữu 證chứng 。詰cật 意ý 而nhi 言ngôn 。汝nhữ 於ư 入nhập 觀quán 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 時thời 以dĩ 依y 諸chư 行hành 無vô 生sanh 。之chi 理lý 而nhi 得đắc 無vô 生sanh 行hành 耶da 。所sở 以dĩ 如như 是thị 。反phản 詰cật 問vấn 者giả 。彼bỉ 以dĩ 理lý 無vô 生sanh 別biệt 異dị 行hành 無vô 生sanh 而nhi 難nạn/nan 理lý 無vô 生sanh 亦diệc 是thị 行hành 無vô 生sanh 故cố 。今kim 詰cật 言ngôn 。汝nhữ 入nhập 觀quán 時thời 理lý 行hành 別biệt 異dị 。有hữu 能năng 所sở 耶da 。

經kinh 曰viết 。心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。不bất 何hà 以dĩ 故cố 如như 無vô 生sanh 行hành 。性tánh 相tướng 空không 寂tịch 。無vô 見kiến 無vô 聞văn 。無vô 得đắc 無vô 失thất 。無vô 言ngôn 無vô 說thuyết 。無vô 知tri 無vô 相tướng 無vô 取thủ 無vô 捨xả 。云vân 何hà 取thủ 證chứng 。若nhược 取thủ 證chứng 者giả 。即tức 為vi 諍tranh 論luận 。無vô 諍tranh 無vô 論luận 。乃nãi 無vô 生sanh 行hành 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 三tam 。奉phụng 答đáp 無vô 證chứng 。於ư 中trung 有hữu 三tam 。初sơ 明minh 無vô 證chứng 。二nhị 者giả 舉cử 非phi 。三tam 者giả 顯hiển 是thị 。初sơ 中trung 亦diệc 二nhị 。前tiền 標tiêu 後hậu 釋thích 。如như 無vô 生sanh 行hành 。性tánh 相tướng 空không 寂tịch 者giả 。是thị 總tổng 標tiêu 句cú 。言ngôn 性tánh 空không 寂tịch 。謂vị 觀quán 心tâm 體thể 性tánh 離ly 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。即tức 前tiền 所sở 說thuyết 知tri 心tâm 性tánh 如như 也dã 。相tương/tướng 空không 寂tịch 者giả 。觀quán 心tâm 知tri 用dụng 。用dụng 相tương/tướng 亦diệc 如như 。即tức 前tiền 是thị 性tánh 亦diệc 如như 之chi 謂vị 也dã 。下hạ 以dĩ 十thập 無vô 釋thích 此thử 總tổng 句cú 。無vô 見kiến 無vô 聞văn 者giả 。心tâm 性tánh 希hy 夷di 。夷di 故cố 絕tuyệt 色sắc 非phi 像tượng 所sở 表biểu 。希hy 故cố 絕tuyệt 聲thanh 非phi 教giáo 所sở 詮thuyên 也dã 。無vô 得đắc 無vô 失thất 者giả 。顯hiển 空không 而nhi 無vô 所sở 得đắc 。遣khiển 生sanh 而nhi 無vô 所sở 失thất 故cố 。如như 是thị 四tứ 無vô 釋thích 性tánh 空không 寂tịch 也dã 。無vô 言ngôn 無vô 說thuyết 者giả 。心tâm 行hành 既ký 寂tịch 不bất 起khởi 言ngôn 說thuyết 故cố 。無vô 知tri 無vô 相tướng 者giả 。心tâm 行hành 寂tịch 滅diệt 。遠viễn 離ly 二nhị 分phần 故cố 。無vô 取thủ 無vô 捨xả 者giả 。既ký 無vô 分phân 別biệt 。無vô 性tánh 可khả 取thủ 無vô 相tướng 可khả 捨xả 故cố 。如như 是thị 六lục 無vô 釋thích 相tương/tướng 空không 寂tịch 也dã 。無vô 生sanh 行hành 中trung 如như 是thị 空không 寂tịch 。云vân 何hà 於ư 中trung 。而nhi 有hữu 取thủ 證chứng 。作tác 是thị 答đáp 時thời 自tự 知tri 前tiền 難nạn/nan 不bất 成thành 難nạn/nan 也dã 。舉cử 非phi 顯hiển 是thị 。攻công 即tức 可khả 知tri 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 汝nhữ 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 耶da 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 四tứ 。反phản 詰cật 有hữu 得đắc 。問vấn 曰viết 。菩Bồ 薩Tát 未vị 得đắc 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 。如Như 來Lai 何hà 故cố 。問vấn 汝nhữ 得đắc 耶da 。解giải 云vân 。此thử 雖tuy 未vị 得đắc 究cứu 竟cánh 菩Bồ 提Đề 。而nhi 已dĩ 證chứng 得đắc 初Sơ 地Địa 菩Bồ 提Đề 。如như 法Pháp 華hoa 論luận 曰viết 。八bát 生sanh 乃nãi 至chí 一nhất 生sanh 。得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 者giả 。謂vị 證chứng 初Sơ 地Địa 菩Bồ 提Đề 故cố 。以dĩ 離ly 三tam 界giới 中trung 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。隨tùy 分phần/phân 能năng 見kiến 真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 。名danh 得Đắc 菩Bồ 提Đề 。非phi 謂vị 究cứu 竟cánh 滿mãn 足túc 。如Như 來Lai 方phương 便tiện 涅Niết 槃Bàn 故cố 。案án 云vân 。是thị 約ước 真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 說thuyết 名danh 菩Bồ 提Đề 。能năng 證chứng 見kiến 故cố 。名danh 得Đắc 菩Bồ 提Đề 。如như 經kinh 言ngôn 諸chư 法pháp 性tánh 空không 。即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。此thử 之chi 謂vị 也dã 。

經kinh 曰viết 。心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。尊tôn 者giả 我ngã 無vô 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。何hà 以dĩ 故cố 菩Bồ 提Đề 性tánh 中trung 。無vô 得đắc 無vô 失thất 。無vô 覺giác 無vô 知tri 。無vô 分phân 別biệt 相tướng 。無vô 分phân 別biệt 中trung 。即tức 清thanh 淨tịnh 性tánh 。性tánh 無vô 間gian 雜tạp 。無vô 有hữu 言ngôn 說thuyết 。非phi 有hữu 非phi 無vô 。非phi 知tri 非phi 不bất 知tri 。諸chư 可khả 法pháp 行hành 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。何hà 以dĩ 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。行hành 不bất 見kiến 處xứ 所sở 。決quyết 定định 性tánh 故cố 。本bổn 無vô 有hữu 得đắc 不bất 得đắc 。云vân 何hà 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 五ngũ 。仰ngưỡng 報báo 無vô 得đắc 。於ư 中trung 有hữu 三tam 。謂vị 標tiêu 。釋thích 。結kết 。釋thích 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 明minh 所sở 得đắc 菩Bồ 提Đề 無vô 所sở 得đắc 性tánh 。後hậu 顯hiển 能năng 得đắc 諸chư 行hành 無vô 能năng 得đắc 相tương/tướng 。初sơ 中trung 言ngôn 菩Bồ 提Đề 性tánh 者giả 。謂vị 真Chân 如Như 性tánh 虛hư 通thông 無vô 礙ngại 性tánh 離ly 闇ám 弊tệ 故cố 名danh 菩Bồ 提Đề 。於ư 中trung 本bổn 無vô 真chân 性tánh 可khả 存tồn 。亦diệc 乃nãi 本bổn 無vô 妄vọng 想tưởng 可khả 亡vong 。故cố 言ngôn 無vô 得đắc 無vô 失thất 。如như 是thị 本bổn 覺giác 遠viễn 離ly 思tư 搆câu 之chi 覺giác 亦diệc 亡vong 率suất 爾nhĩ 之chi 知tri 。故cố 言ngôn 無vô 覺giác 無vô 知tri 。既ký 無vô 分phân 別biệt 。之chi 見kiến 亦diệc 離ly 所sở 行hành 之chi 相tướng 。故cố 言ngôn 無vô 分phân 別biệt 相tướng 。由do 如như 是thị 故cố 。非phi 惑hoặc 所sở 濁trược 。本bổn 性tánh 離ly 染nhiễm 故cố 言ngôn 。即tức 清thanh 淨tịnh 性tánh 。縱túng/tung 非phi 生sanh 滅diệt 所sở 間gian 橫hoạnh/hoành 非phi 能năng 所sở 所sở 雜tạp 。故cố 言ngôn 性tánh 無vô 閒gian/nhàn 雜tạp 。無vô 有hữu 言ngôn 說thuyết 者giả 。能năng 言ngôn 所sở 言ngôn 無vô 不bất 絕tuyệt 故cố 。非phi 有hữu 非phi 無vô 者giả 。雖tuy 非phi 有hữu 如như 而nhi 非phi 無vô 如như 故cố 。非phi 知tri 非phi 不bất 知tri 者giả 。雖tuy 非phi 本bổn 覺giác 而nhi 非phi 不bất 覺giác 故cố 。菩Bồ 提Đề 性tánh 然nhiên 無vô 可khả 得đắc 義nghĩa 。諸chư 可khả 法pháp 行hành 。已dĩ 下hạ 次thứ 顯hiển 無vô 能năng 得đắc 行hành 。如như 前tiền 品phẩm 說thuyết 六Lục 度Độ 之chi 行hành 無vô 非phi 真chân 軌quỹ 故cố 。言ngôn 可khả 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 者giả 。同đồng 前tiền 無vô 得đắc 故cố 。一nhất 切thiết 法pháp 行hành 者giả 。六Lục 度Độ 等đẳng 行hành 。不bất 見kiến 處xứ 所sở 者giả 。不bất 見kiến 得đắc 失thất 。覺giác 知tri 乃nãi 至chí 有hữu 無vô 知tri 不bất 知tri 等đẳng 所sở 可khả 行hành 處xứ 故cố 。與dữ 菩Bồ 提Đề 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。所sở 以dĩ 本bổn 無vô 有hữu 能năng 得đắc 。不bất 能năng 得đắc 也dã 。云vân 何hà 已dĩ 下hạ 總tổng 結kết 無vô 得đắc 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。如như 是thị 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。一nhất 切thiết 心tâm 行hành 。不bất 過quá 無vô 相tướng 。體thể 寂tịch 無vô 生sanh 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 六lục 如Như 來Lai 述thuật 成thành 。於ư 中trung 有hữu 三tam 。一nhất 者giả 正chánh 述thuật 。二nhị 者giả 舉cử 非phi 。三tam 者giả 顯hiển 是thị 。初sơ 中trung 亦diệc 三tam 。總tổng 述thuật 。別biệt 述thuật 。後hậu 還hoàn 結kết 成thành 。初sơ 言ngôn 如như 是thị 如như 是thị 者giả 。述thuật 前tiền 無vô 證chứng 及cập 後hậu 無vô 得đắc 。一nhất 切thiết 已dĩ 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 述thuật 。先tiên 述thuật 無vô 生sanh 後hậu 述thuật 寂tịch 滅diệt 。言ngôn 無vô 生sanh 者giả 。是thị 無vô 生sanh 行hành 。述thuật 無vô 能năng 證chứng 能năng 得đắc 。言ngôn 寂tịch 滅diệt 者giả 。是thị 寂tịch 滅diệt 理lý 。述thuật 無vô 所sở 證chứng 所sở 得đắc 。初sơ 言ngôn 一nhất 切thiết 心tâm 行hành 者giả 。所sở 有hữu 出xuất 世thế 無vô 分phân 別biệt 智trí 。相tương 應ứng 心tâm 行hành 不bất 取thủ 諸chư 相tướng 證chứng 會hội 無vô 相tướng 故cố 。言ngôn 不bất 過quá 無vô 相tướng 。體thể 於ư 空không 寂tịch 冥minh 然nhiên 無vô 生sanh 故cố 言ngôn 。體thể 寂tịch 無vô 生sanh 。

經kinh 曰viết 。可khả 有hữu 識thức 識thức 亦diệc 復phục 如như 是thị 。何hà 以dĩ 故cố 眼nhãn 眼nhãn 觸xúc 悉tất 皆giai 空không 寂tịch 。識thức 亦diệc 空không 寂tịch 。無vô 有hữu 動động 不bất 動động 相tương/tướng 內nội 無vô 三tam 受thọ 。三tam 受thọ 寂tịch 滅diệt 。耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 心tâm 。意ý 意ý 識thức 及cập 以dĩ 末mạt 那na 。阿a 梨lê 耶da 亦diệc 復phục 如như 是thị 。皆giai 亦diệc 不bất 生sanh 。寂tịch 滅diệt 心tâm 及cập 無vô 生sanh 心tâm 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 二nhị 。述thuật 寂tịch 滅diệt 義nghĩa 。謂vị 諸chư 世thế 間gian 八bát 識thức 空không 寂tịch 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。一nhất 者giả 例lệ 前tiền 。二nhị 者giả 廣quảng 釋thích 。初sơ 言ngôn 可khả 有hữu 識thức 識thức 。總tổng 攝nhiếp 所sở 有hữu 世thế 間gian 八bát 識thức 。如như 言ngôn 處xứ 處xứ 。攝nhiếp 一nhất 切thiết 處xứ 故cố 。亦diệc 如như 是thị 者giả 。空không 寂tịch 之chi 理lý 。同đồng 前tiền 出xuất 世thế 心tâm 之chi 無vô 生sanh 故cố 。何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 廣quảng 釋thích 。眼nhãn 者giả 眼nhãn 根căn 。眼nhãn 觸xúc 即tức 是thị 遍biến 行hành 中trung 觸xúc 。依y 三tam 和hòa 生sanh 。令linh 三tam 和hòa 合hợp 欲dục 明minh 散tán 空không 故cố 偏thiên 舉cử 之chi 。識thức 亦diệc 空không 者giả 。眼nhãn 觸xúc 既ký 空không 眼nhãn 識thức 不bất 生sanh 故cố 。無vô 有hữu 相tương 續tục 遷thiên 動động 亦diệc 無vô 剎sát 那na 不bất 遷thiên 故cố 。言ngôn 無vô 有hữu 動động 不bất 動động 相tương/tướng 。言ngôn 內nội 無vô 三tam 受thọ 者giả 。三tam 受thọ 生sanh 起khởi 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 故cố 。諸chư 心tâm 數số 中trung 觸xúc 受thọ 相tương 近cận 。有hữu 大đại 勝thắng 能năng 故cố 舉cử 此thử 二nhị 通thông 遣khiển 餘dư 法pháp 也dã 。耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 者giả 。謂vị 耳nhĩ 耳nhĩ 觸xúc 耳nhĩ 識thức 等đẳng 也dã 。心tâm 意ý 意ý 識thức 者giả 。是thị 第đệ 六lục 識thức 。未vị 來lai 名danh 心tâm 。過quá 去khứ 名danh 意ý 。現hiện 名danh 意ý 識thức 。依y 隨tùy 轉chuyển 門môn 舉cử 此thử 三tam 名danh 。為vi 顯hiển 三tam 世thế 皆giai 空không 寂tịch 故cố 。末mạt 那na 梨lê 耶da 第đệ 七thất 第đệ 八bát 皆giai 同đồng 眼nhãn 識thức 故cố 亦diệc 不bất 生sanh 也dã 。廣quảng 釋thích 文văn 竟cánh 。次thứ 言ngôn 寂tịch 滅diệt 心tâm 者giả 。近cận 結kết 八bát 識thức 空không 寂tịch 之chi 文văn 。及cập 無vô 生sanh 心tâm 者giả 。遠viễn 結kết 體thể 寂tịch 無vô 生sanh 之chi 文văn 。

經kinh 曰viết 。若nhược 生sanh 寂tịch 滅diệt 心tâm 。若nhược 生sanh 無vô 生sanh 心tâm 。是thị 有hữu 生sanh 行hành 。非phi 無vô 生sanh 行hành 。內nội 生sanh 三tam 受thọ 。三tam 行hành 三tam 戒giới 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 二nhị 舉cử 非phi 。謂vị 有hữu 所sở 得đắc 。大Đại 乘Thừa 學học 者giả 不bất 空không 八bát 識thức 違vi 其kỳ 寂tịch 滅diệt 。故cố 言ngôn 生sanh 寂tịch 滅diệt 心tâm 。不bất 知tri 出xuất 世thế 心tâm 之chi 無vô 生sanh 。謂vị 有hữu 心tâm 生sanh 證chứng 無vô 相tướng 理lý 。故cố 言ngôn 生sanh 無vô 生sanh 心tâm 。直trực 是thị 世thế 間gian 流lưu 轉chuyển 。之chi 行hành 而nhi 乖quai 出xuất 世thế 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 行hành 。故cố 言ngôn 是thị 有hữu 生sanh 行hành 等đẳng 也dã 。言ngôn 三tam 行hành 者giả 。身thân 口khẩu 意ý 作tác 通thông 善thiện 不bất 善thiện 。言ngôn 三tam 戒giới 者giả 。身thân 口khẩu 意ý 止chỉ 唯duy 取thủ 其kỳ 善thiện 。生sanh 此thử 三tam 行hành 三tam 戒giới 。為vi 因nhân 而nhi 生sanh 三tam 有hữu 。具cụ 受thọ 三tam 受thọ 。如như 是thị 流lưu 轉chuyển 。不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。

經kinh 曰viết 。若nhược 寂tịch 滅diệt 生sanh 心tâm 不bất 生sanh 。心tâm 常thường 寂tịch 滅diệt 。無vô 功công 無vô 用dụng 。不bất 證chứng 寂tịch 滅diệt 相tướng 。亦diệc 不bất 住trụ 於ư 無vô 證chứng 。可khả 處xứ 無vô 住trụ 。總tổng 持trì 無vô 相tướng 。即tức 無vô 三tam 受thọ 等đẳng 三tam 悉tất 皆giai 寂tịch 滅diệt 。清thanh 淨tịnh 無vô 住trụ 。不bất 入nhập 三tam 昧muội 。不bất 住trụ 坐tọa 禪thiền 。無vô 生sanh 無vô 行hành 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 三tam 顯hiển 是thị 。言ngôn 若nhược 寂tịch 滅diệt 生sanh 心tâm 不bất 生sanh 者giả 。反phản 前tiền 若nhược 生sanh 寂tịch 滅diệt 心tâm 句cú 。遣khiển 諸chư 生sanh 心tâm 不bất 取thủ 生sanh 故cố 。心tâm 常thường 寂tịch 滅diệt 。無vô 功công 無vô 用dụng 者giả 。反phản 前tiền 若nhược 生sanh 無vô 生sanh 心tâm 句cú 。離ly 諸chư 生sanh 滅diệt 起khởi 動động 之chi 相tướng 亦diệc 無vô 作tác 意ý 分phân 別biệt 功công 用dụng 故cố 。不bất 證chứng 寂tịch 滅diệt 相tướng 者giả 。雖tuy 遣khiển 生sanh 起khởi 之chi 心tâm 。不bất 存tồn 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 故cố 。亦diệc 不bất 住trụ 於ư 無vô 證chứng 者giả 。雖tuy 無vô 取thủ 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 不bất 墮đọa 無vô 證chứng 過quá 故cố 。可khả 處xứ 無vô 住trụ 者giả 。總tổng 明minh 離ly 住trụ 著trước 過quá 。諸chư 可khả 住trú 處xứ 皆giai 無vô 所sở 住trụ 故cố 。可khả 住trú 處xứ 者giả 。若nhược 遣khiển 生sanh 起khởi 則tắc 可khả 住trụ 寂tịch 滅diệt 。若nhược 遣khiển 有hữu 證chứng 則tắc 可khả 住trụ 無vô 證chứng 。如như 是thị 可khả 處xứ 。皆giai 無vô 住trụ 故cố 。總tổng 持trì 無vô 相tướng 者giả 。總tổng 顯hiển 具cụ 功công 德đức 。謂vị 無vô 生sanh 心tâm 持trì 諸chư 行hành 德đức 而nhi 同đồng 一nhất 味vị 。無vô 差sai 別biệt 相tướng 故cố 。則tắc 無vô 三tam 受thọ 等đẳng 三tam 者giả 。反phản 前tiền 內nội 生sanh 三tam 受thọ 等đẳng 句cú 。遠viễn 離ly 流lưu 轉chuyển 因nhân 果quả 相tương/tướng 故cố 。悉tất 皆giai 寂tịch 滅diệt 者giả 。達đạt 三tam 受thọ 等đẳng 。本bổn 來lai 空không 故cố 。清thanh 淨tịnh 無vô 住trụ 者giả 。能năng 達đạt 之chi 心tâm 無vô 住trụ 空không 故cố 。不bất 入nhập 三tam 昧muội 者giả 。能năng 亡vong 世thế 間gian 入nhập 定định 心tâm 故cố 。不bất 住trụ 坐tọa 禪thiền 者giả 。亦diệc 遣khiển 世thế 間gian 住trụ 禪thiền 靜tĩnh 故cố 。若nhược 能năng 如như 是thị 。則tắc 無vô 生sanh 起khởi 之chi 心tâm 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 之chi 行hành 。故cố 言ngôn 無vô 生sanh 無vô 行hành 也dã 。

經kinh 曰viết 。心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。禪thiền 能năng 攝nhiếp 動động 。定định 諸chư 幻huyễn 亂loạn 。云vân 何hà 不bất 禪thiền 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 七thất 陳trần 疑nghi 。疑nghi 意ý 而nhi 言ngôn 。凡phàm 諸chư 禪thiền 定định 能năng 攝nhiếp 掉trạo 動động 之chi 念niệm 令linh 定định 散tán 亂loạn 之chi 心tâm 。云vân 何hà 出xuất 世thế 無vô 生sanh 行hành 心tâm 亦diệc 不bất 入nhập 住trụ 於ư 禪thiền 定định 耶da 。如như 其kỳ 不bất 禪thiền 則tắc 應ưng 是thị 動động 。有hữu 如như 是thị 疑nghi 故cố 乘thừa 彼bỉ 問vấn 也dã 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 禪thiền 即tức 是thị 動động 不bất 動động 。不bất 禪thiền 是thị 無vô 生sanh 禪thiền 。禪thiền 性tánh 無vô 生sanh 。離ly 生sanh 禪thiền 相tướng 。禪thiền 性tánh 無vô 住trụ 。離ly 住trụ 禪thiền 動động 。知tri 禪thiền 性tánh 無vô 有hữu 動động 靜tĩnh 。即tức 得đắc 無vô 生sanh 。無vô 生sanh 般Bát 若Nhã 。亦diệc 不bất 依y 住trụ 。心tâm 亦diệc 不bất 動động 。以dĩ 是thị 智trí 故cố 。故cố 得đắc 無vô 生sanh 。般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 八bát 決quyết 疑nghi 。言ngôn 禪thiền 即tức 是thị 動động 者giả 。謂vị 世thế 間gian 禪thiền 雖tuy 非phi 散tán 亂loạn 而nhi 取thủ 境cảnh 相tướng 。取thủ 相tương/tướng 心tâm 生sanh 生sanh 起khởi 動động 故cố 。能năng 離ly 如như 是thị 生sanh 動động 之chi 禪thiền 乃nãi 能năng 得đắc 入nhập 理lý 定định 。故cố 言ngôn 是thị 無vô 生sanh 禪thiền 。如như 是thị 理lý 定định 性tánh 無vô 生sanh 動động 。故cố 言ngôn 禪thiền 性tánh 無vô 生sanh 。非phi 直trực 無vô 生sanh 亦diệc 無vô 住trụ 寂tịch 。故cố 言ngôn 禪thiền 性tánh 無vô 住trụ 。若nhược 有hữu 生sanh 則tắc 是thị 相tương/tướng 。有hữu 住trụ 著trước 則tắc 是thị 動động 。今kim 即tức 反phản 此thử 故cố 言ngôn 。離ly 生sanh 禪thiền 相tướng 。離ly 住trụ 禪thiền 動động 。上thượng 來lai 諸chư 句cú 明minh 理lý 定định 相tương/tướng 。知tri 禪thiền 性tánh 下hạ 顯hiển 理lý 智trí 相tương/tướng 。唯duy 就tựu 一nhất 體thể 義nghĩa 分phân 為vi 二nhị 。知tri 禪thiền 性tánh 無vô 有hữu 動động 者giả 。知tri 禪thiền 性tánh 無vô 生sanh 故cố 。無vô 有hữu 靜tĩnh 者giả 。知tri 禪thiền 性tánh 無vô 住trụ 故cố 。即tức 得đắc 無vô 生sanh 者giả 。得đắc 理lý 無vô 生sanh 故cố 。無vô 生sanh 般Bát 若Nhã 者giả 。得đắc 行hành 無vô 生sanh 故cố 。亦diệc 不bất 依y 住trụ 者giả 。謂vị 無vô 生sanh 智trí 不bất 依y 理lý 住trụ 離ly 能năng 所sở 故cố 。心tâm 亦diệc 不bất 動động 者giả 。雖tuy 不bất 依y 理lý 住trụ 而nhi 非phi 生sanh 心tâm 動động 故cố 。由do 如như 是thị 智trí 。能năng 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。故cố 言ngôn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。上thượng 來lai 八bát 分phần/phân 合hợp 為vi 第đệ 二nhị 反phản 詰cật 問vấn 答đáp 。

經kinh 曰viết 。心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。尊tôn 者giả 無vô 生sanh 般Bát 若Nhã 。於ư 一nhất 切thiết 處xứ 無vô 住trụ 。於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。無vô 離ly 心tâm 無vô 住trú 處xứ 無vô 處xứ 住trụ 心tâm 。無vô 住trụ 無vô 心tâm 。心tâm 無vô 生sanh 住trụ 。如như 此thử 住trụ 心tâm 。即tức 無vô 生sanh 住trụ 。尊tôn 者giả 心tâm 無vô 生sanh 行hành 不bất 可khả 思tư 議nghị 。不bất 思tư 議nghị 中trung 。可khả 不bất 可khả 說thuyết 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 三tam 領lãnh 解giải 。一nhất 切thiết 處xứ 者giả 。一nhất 切thiết 真chân 俗tục 動động 寂tịch 等đẳng 處xứ 。言ngôn 無vô 住trụ 者giả 。於ư 此thử 一nhất 切thiết 。無vô 所sở 得đắc 故cố 。言ngôn 無vô 離ly 者giả 。於ư 此thử 一nhất 切thiết 。無vô 所sở 不bất 得đắc 故cố 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。彼bỉ 一nhất 切thiết 處xứ 。悉tất 皆giai 非phi 然nhiên 非phi 不bất 然nhiên 故cố 。心tâm 無vô 住trú 處xứ 者giả 。無vô 所sở 住trụ 處xứ 故cố 。無vô 處xứ 住trụ 心tâm 者giả 。無vô 能năng 住trụ 心tâm 故cố 。無vô 住trụ 無vô 心tâm 者giả 。合hợp 前tiền 二nhị 句cú 。以dĩ 無vô 有hữu 處xứ 有hữu 住trụ 之chi 心tâm 故cố 。心tâm 無vô 生sanh 住trụ 者giả 。不bất 無vô 無vô 生sanh 無vô 住trụ 之chi 心tâm 故cố 。如như 此thử 住trụ 心tâm 者giả 。結kết 前tiền 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 無vô 住trụ 。乃nãi 至chí 無vô 離ly 。無vô 離ly 之chi 義nghĩa 假giả 說thuyết 住trụ 故cố 。即tức 無vô 生sanh 住trụ 者giả 。結kết 前tiền 心tâm 無vô 住trú 處xứ 乃nãi 至chí 心tâm 無vô 生sanh 住trụ 。住trụ 即tức 無vô 住trụ 。無vô 住trụ 即tức 住trụ 故cố 。心tâm 無vô 生sanh 行hành 不bất 可khả 思tư 議nghị 者giả 。離ly 言ngôn 絕tuyệt 慮lự 故cố 。不bất 思tư 議nghị 中trung 。可khả 不bất 可khả 說thuyết 者giả 。以dĩ 離ly 言ngôn 亦diệc 離ly 離ly 言ngôn 故cố 。以dĩ 離ly 言ngôn 故cố 言ngôn 不bất 可khả 說thuyết 。離ly 離ly 言ngôn 故cố 亦diệc 可khả 得đắc 說thuyết 。言ngôn 可khả 說thuyết 者giả 。非phi 不bất 然nhiên 故cố 。不bất 可khả 說thuyết 者giả 。非phi 是thị 然nhiên 故cố 。故cố 總tổng 說thuyết 言ngôn 。可khả 不bất 可khả 說thuyết 。如như 說thuyết 言ngôn 說thuyết 有hữu 可khả 不bất 可khả 。當đương 知tri 其kỳ 思tư 亦diệc 有hữu 可khả 不bất 可khả 。但đãn 舉cử 一nhất 邊biên 影ảnh 顯hiển 之chi 耳nhĩ 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 如như 是thị 如như 是thị 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 四tứ 述thuật 成thành 。如như 前tiền 領lãnh 解giải 非phi 直trực 契khế 當đương 道Đạo 理lý 。亦diệc 乃nãi 仰ngưỡng 稱xưng 佛Phật 說thuyết 。所sở 以dĩ 重trọng/trùng 言ngôn 。如như 是thị 如như 是thị 。長trường/trưởng 行hành 正chánh 說thuyết 竟cánh 在tại 於ư 前tiền 。

經kinh 曰viết 。心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 。聞văn 如như 是thị 言ngôn 。歎thán 未vị 曾tằng 有hữu 。而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 以dĩ 偈kệ 讚tán 說thuyết 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 序tự 後hậu 頌tụng 。聞văn 如như 是thị 言ngôn 者giả 。聞văn 此thử 一nhất 品phẩm 之chi 內nội 佛Phật 言ngôn 也dã 。

經kinh 曰viết 。滿mãn 足túc 大đại 智trí 尊Tôn 。廣quảng 說thuyết 無vô 生sanh 法Pháp 。聞văn 所sở 未vị 曾tằng 聞văn 。未vị 說thuyết 而nhi 今kim 說thuyết 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 三tam 頌tụng 非phi 別biệt 頌tụng 文văn 但đãn 是thị 總tổng 歎thán 。於ư 中trung 有hữu 四tứ 。法pháp 喻dụ 合hợp 結kết 。此thử 是thị 第đệ 一nhất 法pháp 說thuyết 。讚tán 歎thán 未vị 說thuyết 而nhi 今kim 說thuyết 者giả 。雖tuy 前tiền 廣quảng 說thuyết 。而nhi 今kim 此thử 經Kinh 言ngôn 略lược 義nghĩa 豐phong 文văn 省tỉnh 理lý 詳tường 。若nhược 斯tư 之chi 妙diệu 未vị 先tiên 說thuyết 故cố 。

經kinh 曰viết 。猶do 如như 淨tịnh 甘cam 露lộ 。時thời 時thời 乃nãi 一nhất 出xuất 。難nan 遇ngộ 難nan 思tư 議nghị 。聞văn 者giả 亦diệc 復phục 難nan 。無vô 上thượng 良lương 福phước 田điền 。最tối 上thượng 勝thắng 妙diệu 藥dược 。為vì 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。而nhi 今kim 為vi 宣tuyên 說thuyết 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 二nhị 句cú 是thị 第đệ 二nhị 喻dụ 。言ngôn 甘cam 露lộ 者giả 。不bất 死tử 之chi 藥dược 。以dĩ 喻dụ 此thử 經Kinh 能năng 出xuất 生sanh 死tử 。次thứ 有hữu 四tứ 句cú 。是thị 第đệ 三tam 合hợp 。無vô 上thượng 良lương 福phước 田điền 。者giả 歎thán 能năng 聞văn 者giả 。最tối 上thượng 勝thắng 妙diệu 藥dược 。者giả 合hợp 所sở 聞văn 法Pháp 。下hạ 之chi 二nhị 句cú 第đệ 四tứ 結kết 也dã 。

經kinh 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 眾chúng 中trung 。聞văn 說thuyết 此thử 已dĩ 。皆giai 得đắc 無vô 生sanh 。無vô 生sanh 般Bát 若Nhã 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 三tam 。時thời 眾chúng 得đắc 益ích 。地địa 前tiền 凡phàm 夫phu 聞văn 說thuyết 此thử 品phẩm 能năng 得đắc 初Sơ 地Địa 。無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 故cố 。

本bổn 覺giác 利lợi 品phẩm

論luận 曰viết 。一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。入nhập 無vô 明minh 長trường 夜dạ 作tác 妄vọng 想tưởng 大đại 夢mộng 。菩Bồ 薩Tát 修tu 觀quán 獲hoạch 無vô 生sanh 時thời 。通thông 達đạt 眾chúng 生sanh 本bổn 來lai 寂tịch 靜tĩnh 。直trực 是thị 本bổn 覺giác 。臥ngọa 一nhất 如như 床sàng 以dĩ 是thị 本bổn 利lợi 。利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。此thử 品phẩm 顯hiển 是thị 道Đạo 理lý 故cố 名danh 本bổn 覺giác 利lợi 品phẩm 。

經kinh 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。聞văn 佛Phật 所sở 說thuyết 。一Nhất 味Vị 真Chân 實Thật 不Bất 可Khả 思Tư 議Nghị 。從tùng 遠viễn 近cận 來lai 。親thân 如Như 來Lai 座tòa 。專chuyên 念niệm 諦đế 聽thính 。入nhập 清thanh 白bạch 處xứ 。身thân 心tâm 不bất 動động 。

論luận 曰viết 。別biệt 明minh 觀quán 行hành 六lục 分phần 之chi 中trung 。此thử 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 本bổn 覺giác 利lợi 。依y 無vô 生sanh 行hành 能năng 會hội 本bổn 覺giác 。方phương 得đắc 普phổ 化hóa 。饒nhiêu 益ích 一nhất 切thiết 。由do 是thị 義nghĩa 故cố 。次thứ 演diễn 說thuyết 之chi 。就tựu 文văn 有hữu 三tam 。一nhất 者giả 廣quảng 明minh 本bổn 覺giác 利lợi 益ích 。二nhị 者giả 以dĩ 偈kệ 讚tán 頌tụng 。三tam 者giả 時thời 眾chúng 得đắc 益ích 。初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。一nhất 者giả 因nhân 動động 明minh 靜tĩnh 略lược 標tiêu 本bổn 利lợi 之chi 宗tông 。二nhị 者giả 從tùng 微vi 至chí 著trước 廣quảng 說thuyết 本bổn 利lợi 之chi 義nghĩa 。初sơ 中trung 有hữu 三tam 。一nhất 者giả 寄ký 身thân 移di 動động 以dĩ 標tiêu 本bổn 利lợi 。二nhị 者giả 因nhân 言ngôn 往vãng 復phục 以dĩ 標tiêu 本bổn 利lợi 。三tam 者giả 放phóng 光quang 讚tán 頌tụng 本bổn 利lợi 。初sơ 中trung 言ngôn 無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 者giả 。此thử 人nhân 雖tuy 達đạt 本bổn 覺giác 本bổn 無vô 起khởi 動động 。而nhi 不bất 住trụ 寂tịch 靜tĩnh 恆hằng 起khởi 普phổ 化hóa 。依y 德đức 立lập 號hiệu 名danh 曰viết 無vô 住trụ 。無vô 住trụ 之chi 德đức 契khế 合hợp 本bổn 利lợi 。故cố 因nhân 此thử 人nhân 以dĩ 表biểu 其kỳ 宗tông 。言ngôn 一Nhất 味Vị 真Chân 實Thật 不Bất 可Khả 思Tư 議Nghị 者giả 。則tắc 前tiền 品phẩm 說thuyết 心tâm 無vô 生sanh 行hành 不bất 可khả 思tư 議nghị 等đẳng 也dã 。從tùng 遠viễn 近cận 來lai 。親thân 如Như 來Lai 座tòa 者giả 。其kỳ 先tiên 座tòa 處xứ 去khứ 佛Phật 座tòa 遠viễn 。聞văn 前tiền 品phẩm 已dĩ 遷thiên 至chí 近cận 處xứ 。表biểu 其kỳ 先tiên 時thời 未vị 聞văn 深thâm 法Pháp 。位vị 在tại 凡phàm 愚ngu 去khứ 佛Phật 果Quả 遠viễn 。今kim 聞văn 佛Phật 說thuyết 。得đắc 本bổn 覺giác 利lợi 。自tự 知tri 當đương 得đắc 佛Phật 果Quả 在tại 近cận 也dã 。專chuyên 念niệm 諦đế 聽thính 。入nhập 清thanh 白bạch 處xứ 。身thân 心tâm 不bất 動động 者giả 。已dĩ 近cận 佛Phật 座tòa 時thời 專chuyên 念niệm 於ư 諦đế 聽thính 。入nhập 本bổn 清thanh 淨tịnh 明minh 白bạch 之chi 處xứ 。隨tùy 本bổn 覺giác 靜tĩnh 。身thân 心tâm 不bất 動động 。因nhân 此thử 即tức 表biểu 入nhập 本bổn 覺giác 時thời 達đạt 本bổn 無vô 動động 。得đắc 無vô 所sở 得đắc 也dã 。

經kinh 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。汝nhữ 從tùng 何hà 來lai 。今kim 至chí 何hà 所sở 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。尊tôn 者giả 我ngã 從tùng 無vô 本bổn 來lai 。今kim 至chí 無vô 本bổn 所sở 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 因nhân 言ngôn 往vãng 復phục 。於ư 中trung 有hữu 三tam 。問vấn 。答đáp 。述thuật 成thành 。第đệ 二nhị 答đáp 意ý 明minh 從tùng 凡phàm 位vị 來lai 至chí 聖thánh 位vị 。至chí 聖thánh 位vị 時thời 顧cố 尋tầm 古cổ 今kim 。古cổ 在tại 凡phàm 位vị 始thỉ 發phát 趣thú 時thời 自tự 信tín 己kỷ 心tâm 本bổn 無vô 起khởi 動động 。起khởi 動động 之chi 本bổn 。不bất 可khả 得đắc 故cố 。今kim 至chí 聖thánh 位vị 得đắc 無vô 生sanh 時thời 證chứng 知tri 自tự 心tâm 。本bổn 來lai 無vô 生sanh 。生sanh 起khởi 之chi 本bổn 。無vô 所sở 得đắc 故cố 。故cố 知tri 始thỉ 從tùng 無vô 本bổn 處xứ 來lai 。今kim 所sở 至chí 處xứ 亦diệc 無vô 本bổn 所sở 。既ký 舉cử 無vô 本bổn 。當đương 知tri 無vô 末mạt 。無vô 末mạt 無vô 本bổn 者giả 。無vô 來lai 無vô 至chí 矣hĩ 。但đãn 仰ngưỡng 順thuận 佛Phật 問vấn 之chi 辭từ 假giả 寄ký 來lai 至chí 之chi 言ngôn 。雖tuy 復phục 不bất 有hữu 來lai 至chí 而nhi 非phi 都đô 無vô 來lai 至chí 故cố 。故cố 因nhân 來lai 至chí 顯hiển 無vô 來lai 至chí 。至chí 所sở 來lai 處xứ 同đồng 無vô 本bổn 故cố 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 汝nhữ 本bổn 不bất 從tùng 來lai 。今kim 亦diệc 不bất 至chí 所sở 汝nhữ 得đắc 本bổn 利lợi 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。是thị 大đại 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 述thuật 成thành 。述thuật 成thành 意ý 言ngôn 。來lai 處xứ 至chí 處xứ 既ký 同đồng 無vô 本bổn 。無vô 本bổn 處xứ 同đồng 則tắc 無vô 來lai 至chí 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。來lai 處xứ 不bất 異dị 於ư 至chí 處xứ 故cố 。本bổn 無vô 從tùng 來lai 。至chí 處xứ 既ký 同đồng 於ư 來lai 處xứ 故cố 今kim 無vô 所sở 至chí 。又hựu 復phục 來lai 處xứ 既ký 無vô 本bổn 故cố 無vô 來lai 不bất 來lai 。今kim 所sở 至chí 處xứ 亦diệc 無vô 本bổn 故cố 無vô 至chí 不bất 至chí 。既ký 無vô 來lai 無vô 至chí 。本bổn 來lai 寂tịch 靜tĩnh 。故cố 言ngôn 汝nhữ 得đắc 本bổn 利lợi 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。既ký 得đắc 本bổn 利lợi 。自tự 利lợi 利lợi 他tha 。故cố 言ngôn 是thị 大đại 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 也dã 。

經kinh 曰viết 。即tức 放phóng 大đại 光quang 。遍biến 照chiếu 大Đại 千Thiên 界Giới 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。大đại 哉tai 菩Bồ 薩Tát 。智trí 慧tuệ 滿mãn 足túc 。常thường 以dĩ 本bổn 利lợi 。利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。於ư 四tứ 威uy 儀nghi 。常thường 住trụ 本bổn 利lợi 。導đạo 諸chư 群quần 庶thứ 。不bất 來lai 去khứ 去khứ 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 三tam 如Như 來Lai 放phóng 光quang 。表biểu 讚tán 菩Bồ 薩Tát 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 經kinh 家gia 序tự 。所sở 以dĩ 放phóng 大đại 光quang 明minh 。照chiếu 大Đại 千Thiên 界Giới 者giả 。為vi 表biểu 得đắc 大đại 智trí 慧tuệ 。光quang 明minh 照chiếu 世thế 間gian 。闇ám 令linh 得đắc 光quang 明minh 故cố 。證chứng 成thành 如Như 來Lai 前tiền 所sở 讚tán 故cố 。大đại 哉tai 菩Bồ 薩Tát 者giả 。別biệt 讚tán 無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。智trí 慧tuệ 滿mãn 足túc 者giả 。以dĩ 無vô 所sở 知tri 。無vô 所sở 不bất 知tri 故cố 。於ư 四tứ 威uy 儀nghi 。常thường 住trụ 本bổn 利lợi 者giả 。如như 前tiền 所sở 序tự 從tùng 遠viễn 近cận 來lai 。親thân 如Như 來Lai 座tòa 。因nhân 此thử 示thị 現hiện 本bổn 覺giác 利lợi 故cố 。不bất 來lai 去khứ 去khứ 者giả 。寂tịch 而nhi 恆hằng 化hóa 故cố 。言ngôn 不bất 來lai 者giả 。隨tùy 所sở 導đạo 化hóa 令linh 得đắc 出xuất 世thế 不bất 退thoái 還hoàn 故cố 。言ngôn 去khứ 去khứ 者giả 。隨tùy 得đắc 不bất 退thoái 展triển 轉chuyển 出xuất 離ly 而nhi 善Thiện 逝Thệ 故cố 。

經kinh 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。尊tôn 者giả 以dĩ 何hà 利lợi 轉chuyển 。而nhi 轉chuyển 眾chúng 生sanh 。一nhất 切thiết 情tình 識thức 。入nhập 唵án 摩ma 羅la 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 廣quảng 演diễn 本bổn 利lợi 之chi 義nghĩa 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。一nhất 者giả 直trực 廣quảng 。二nhị 者giả 重trọng/trùng 演diễn 。初sơ 直trực 廣quảng 中trung 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。以dĩ 何hà 利lợi 轉chuyển 者giả 。是thị 問vấn 能năng 化hóa 轉chuyển 利lợi 義nghĩa 。問vấn 前tiền 導đạo 諸chư 之chi 句cú 。而nhi 轉chuyển 眾chúng 生sanh 等đẳng 者giả 。是thị 問vấn 所sở 化hóa 轉chuyển 諸chư 識thức 義nghĩa 。問vấn 前tiền 去khứ 去khứ 之chi 句cú 。一nhất 切thiết 情tình 識thức 。即tức 是thị 八bát 識thức 。唵án 摩ma 羅la 者giả 。是thị 第đệ 九cửu 識thức 。真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 九cửu 識thức 之chi 義nghĩa 依y 是thị 文văn 起khởi 。如như 彼bỉ 章chương 說thuyết 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。常thường 以dĩ 一nhất 覺giác 。而nhi 轉chuyển 諸chư 識thức 。入nhập 唵án 摩ma 羅la 何hà 以dĩ 故cố 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。本bổn 覺giác 常thường 以dĩ 一nhất 覺giác 。覺giác 諸chư 眾chúng 生sanh 。令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。皆giai 得đắc 本bổn 覺giác 。覺giác 諸chư 情tình 識thức 。空không 寂tịch 無vô 生sanh 。何hà 以dĩ 故cố 決quyết 定định 本bổn 性tánh 。本bổn 無vô 有hữu 動động 。

論luận 曰viết 。是thị 答đáp 正chánh 廣quảng 本bổn 利lợi 之chi 義nghĩa 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 標tiêu 後hậu 釋thích 。諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。常thường 以dĩ 一nhất 覺giác 者giả 。是thị 標tiêu 能năng 化hóa 之chi 本bổn 。而nhi 轉chuyển 諸chư 識thức 。入nhập 唵án 摩ma 羅la 者giả 。是thị 標tiêu 所sở 化hóa 之chi 轉chuyển 。釋thích 中trung 有hữu 二nhị 。正chánh 釋thích 轉chuyển 釋thích 。正chánh 釋thích 中trung 言ngôn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 本bổn 覺giác 者giả 。釋thích 前tiền 能năng 化hóa 之chi 本bổn 一nhất 覺giác 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。同đồng 一nhất 本bổn 覺giác 故cố 言ngôn 一nhất 覺giác 。諸chư 佛Phật 體thể 此thử 乃nãi 能năng 普phổ 化hóa 故cố 言ngôn 常thường 以dĩ 。以dĩ 此thử 本bổn 覺giác 令linh 他tha 覺giác 故cố 。故cố 言ngôn 常thường 以dĩ 一nhất 覺giác 。覺giác 諸chư 眾chúng 生sanh 。令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。皆giai 得đắc 本bổn 覺giác 者giả 。是thị 釋thích 所sở 化hóa 轉chuyển 入nhập 之chi 句cú 。本bổn 覺giác 正chánh 是thị 唵án 摩ma 羅la 識thức 。得đắc 本bổn 覺giác 者giả 。是thị 釋thích 入nhập 義nghĩa 。入nhập 本bổn 覺giác 時thời 覺giác 諸chư 八bát 識thức 。本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。覺giác 究cứu 竟cánh 故cố 。諸chư 識thức 不bất 生sanh 。故cố 言ngôn 諸chư 識thức 。寂tịch 滅diệt 無vô 生sanh 。是thị 句cú 正chánh 釋thích 轉chuyển 諸chư 識thức 句cú 。此thử 文văn 具cụ 顯hiển 本bổn 始thỉ 二nhị 覺giác 。謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。本bổn 覺giác 等đẳng 者giả 。是thị 本bổn 覺giác 義nghĩa 。覺giác 諸chư 情tình 識thức 。寂tịch 滅diệt 無vô 生sanh 者giả 。是thị 始thỉ 覺giác 義nghĩa 。是thị 顯hiển 始thỉ 覺giác 即tức 同đồng 本bổn 覺giác 也dã 。何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 轉chuyển 釋thích 。釋thích 前tiền 始thỉ 覺giác 所sở 覺giác 寂tịch 滅diệt 。雖tuy 諸chư 八bát 識thức 隨tùy 緣duyên 動động 轉chuyển 。而nhi 求cầu 定định 性tánh 。皆giai 無vô 所sở 得đắc 。故cố 言ngôn 決quyết 定định 本bổn 性tánh 。本bổn 無vô 有hữu 動động 。本bổn 無vô 動động 故cố 本bổn 寂tịch 滅diệt 也dã 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。可khả 一nhất 八bát 識thức 。皆giai 緣duyên 境cảnh 起khởi 。如như 何hà 不bất 動động 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 演diễn 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 演diễn 始thỉ 覺giác 。後hậu 演diễn 本bổn 覺giác 。初sơ 中trung 亦diệc 二nhị 。一nhất 演diễn 諸chư 識thức 空không 寂tịch 。二nhị 演diễn 諸chư 識thức 無vô 生sanh 。前tiền 是thị 始thỉ 覺giác 之chi 所sở 覺giác 。後hậu 是thị 能năng 覺giác 之chi 始thỉ 覺giác 。初sơ 中trung 即tức 有hữu 六lục 番phiên 問vấn 答đáp 。於ư 中trung 有hữu 三tam 。一nhất 者giả 前tiền 二nhị 問vấn 答đáp 正chánh 明minh 空không 寂tịch 。二nhị 者giả 第đệ 三tam 問vấn 答đáp 明minh 不bất 同đồng 相tương/tướng 。三tam 者giả 後hậu 三tam 問vấn 答đáp 明minh 不bất 異dị 相tướng 。此thử 初sơ 問vấn 答đáp 明minh 無vô 起khởi 動động 。言ngôn 可khả 一nhất 者giả 。一nhất 切thiết 之chi 謂vị 。謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。所sở 有hữu 八bát 識thức 。皆giai 緣duyên 境cảnh 起khởi 者giả 。四tứ 緣duyên 之chi 中trung 且thả 舉cử 緣duyên 緣duyên 以dĩ 難nạn/nan 不bất 動động 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 一nhất 切thiết 境cảnh 本bổn 空không 。一nhất 切thiết 識thức 本bổn 空không 。空không 無vô 緣duyên 性tánh 。如như 何hà 緣duyên 起khởi 。

論luận 曰viết 。且thả 遣khiển 境cảnh 緣duyên 顯hiển 識thức 無vô 起khởi 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。一nhất 切thiết 境cảnh 空không 。如như 何hà 見kiến 佛Phật 言ngôn 見kiến 即tức 為vi 妄vọng 何hà 以dĩ 故cố 一nhất 切thiết 萬vạn 有hữu 。無vô 生sanh 無vô 相tướng 。本bổn 不bất 自tự 名danh 。悉tất 皆giai 空không 寂tịch 。一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 身thân 。亦diệc 如như 是thị 身thân 尚thượng 不bất 有hữu 云vân 何hà 見kiến 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 問vấn 答đáp 明minh 見kiến 是thị 妄vọng 。妄vọng 故cố 真chân 空không 。謂vị 境cảnh 空không 故cố 見kiến 有hữu 境cảnh 即tức 是thị 妄vọng 。見kiến 亦diệc 空không 故cố 計kế 有hữu 見kiến 亦diệc 是thị 妄vọng 。釋thích 中trung 有hữu 二nhị 。總tổng 明minh 別biệt 顯hiển 。總tổng 明minh 者giả 。陰ấm 界giới 等đẳng 有hữu 本bổn 不bất 自tự 名danh 。我ngã 為vi 色sắc 等đẳng 。但đãn 由do 妄vọng 心tâm 名danh 為vi 色sắc 等đẳng 。是thị 故cố 一nhất 切thiết 。悉tất 皆giai 空không 寂tịch 也dã 。別biệt 顯hiển 中trung 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。相tướng 亦diệc 如như 是thị 者giả 。謂vị 外ngoại 山sơn 河hà 等đẳng 六lục 塵trần 法pháp 相tướng 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 身thân 。亦diệc 如như 是thị 者giả 。內nội 色sắc 受thọ 等đẳng 。五ngũ 陰ấm 之chi 身thân 。身thân 體thể 尚thượng 無vô 。何hà 有hữu 見kiến 用dụng 故cố 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。一nhất 切thiết 境cảnh 空không 。一nhất 切thiết 身thân 空không 。一nhất 切thiết 識thức 空không 。覺giác 亦diệc 應ưng 空không 。佛Phật 言ngôn 可khả 一nhất 覺giác 者giả 。不bất 毀hủy 不bất 壞hoại 。決quyết 定định 性tánh 非phi 空không 非phi 不bất 空không 。無vô 空không 不bất 空không 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 三tam 番phiên 明minh 覺giác 不bất 覺giác 之chi 不bất 同đồng 相tương/tướng 。問vấn 意ý 言ngôn 覺giác 亦diệc 應ưng 空không 者giả 。從tùng 緣duyên 生sanh 識thức 既ký 空không 。從tùng 緣duyên 起khởi 覺giác 亦diệc 空không 。識thức 既ký 空không 故cố 其kỳ 見kiến 是thị 妄vọng 。覺giác 亦diệc 空không 故cố 其kỳ 覺giác 亦diệc 妄vọng 也dã 。佛Phật 答đáp 意ý 言ngôn 。一nhất 切thiết 覺giác 者giả 。不bất 壞hoại 道Đạo 理lý 故cố 非phi 可khả 空không 。不bất 存tồn 自tự 性tánh 亦diệc 非phi 不bất 空không 。是thị 故cố 覺giác 中trung 。無vô 空không 不bất 空không 。諸chư 識thức 不bất 爾nhĩ 。妄vọng 取thủ 諸chư 法pháp 違vi 反phản 真chân 理lý 。可khả 空không 可khả 遣khiển 。如như 是thị 不bất 同đồng 。何hà 得đắc 相tương/tướng 類loại 也dã 。決quyết 定định 性tánh 者giả 。謂vị 真Chân 如Như 性tánh 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。性tánh 自tự 爾nhĩ 故cố 。言ngôn 不bất 毀hủy 者giả 。不bất 取thủ 有hữu 相tương/tướng 。以dĩ 傷thương 空không 故cố 。言ngôn 不bất 壞hoại 者giả 。不bất 計kế 無vô 性tánh 。以dĩ 損tổn 真chân 故cố 。謂vị 不bất 毀hủy 壞hoại 於ư 決quyết 定định 性tánh 也dã 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。諸chư 境cảnh 亦diệc 然nhiên 。非phi 空không 相tướng 非phi 無vô 空không 相tướng 。佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。彼bỉ 可khả 境cảnh 者giả 。性tánh 本bổn 決quyết 定định 。決quyết 定định 性tánh 根căn 。無vô 有hữu 處xứ 所sở 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。覺giác 亦diệc 如như 是thị 。無vô 有hữu 處xứ 所sở 。佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。覺giác 無vô 處xứ 故cố 清thanh 淨tịnh 。清thanh 淨tịnh 無vô 覺giác 。物vật 無vô 處xứ 故cố 清thanh 淨tịnh 。清thanh 淨tịnh 無vô 色sắc 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 三tam 番phiên 明minh 不bất 異dị 相tướng 。於ư 中trung 前tiền 二nhị 番phiên 明minh 覺giác 與dữ 境cảnh 同đồng 相tương/tướng 。後hậu 一nhất 問vấn 答đáp 顯hiển 覺giác 與dữ 識thức 同đồng 相tương/tướng 。初sơ 中trung 前tiền 番phiên 明minh 境cảnh 同đồng 覺giác 。謂vị 諸chư 妄vọng 境cảnh 本bổn 來lai 不bất 有hữu 。既ký 無vô 其kỳ 有hữu 。何hà 有hữu 空không 相tướng 。既ký 非phi 有hữu 空không 。何hà 得đắc 無vô 空không 。故cố 言ngôn 非phi 空không 相tướng 。非phi 無vô 空không 相tướng 。以dĩ 此thử 而nhi 言ngôn 。則tắc 不bất 異dị 覺giác 。答đáp 中trung 言ngôn 性tánh 本bổn 決quyết 定định 者giả 。明minh 本bổn 不bất 有hữu 故cố 非phi 空không 相tướng 。無vô 有hữu 處xứ 所sở 者giả 。明minh 非phi 有hữu 空không 故cố 非phi 無vô 空không 也dã 。後hậu 番phiên 問vấn 答đáp 明minh 覺giác 同đồng 境cảnh 。覺giác 亦diệc 如như 是thị 者giả 。覺giác 亦diệc 緣duyên 生sanh 。本bổn 性tánh 空không 故cố 。答đáp 中trung 言ngôn 清thanh 淨tịnh 無vô 覺giác 者giả 。覺giác 空không 之chi 理lý 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。故cố 曰viết 清thanh 淨tịnh 。覺giác 性tánh 既ký 空không 空không 中trung 無vô 覺giác 。如như 色sắc 空không 中trung 。無vô 色sắc 相tướng 故cố 。前tiền 明minh 境cảnh 同đồng 覺giác 者giả 。以dĩ 境cảnh 非phi 空không 非phi 不bất 空không 。義nghĩa 同đồng 於ư 前tiền 覺giác 非phi 空không 非phi 不bất 空không 義nghĩa 。今kim 明minh 覺giác 同đồng 境cảnh 者giả 。以dĩ 覺giác 性tánh 空không 無vô 相tướng 之chi 理lý 同đồng 於ư 境cảnh 空không 無vô 相tướng 之chi 義nghĩa 。二nhị 文văn 不bất 同đồng 。應ưng 如như 是thị 知tri 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。心tâm 眼nhãn 識thức 亦diệc 復phục 如như 是thị 。不bất 可khả 思tư 議nghị 佛Phật 。言ngôn 心tâm 眼nhãn 識thức 亦diệc 復phục 如như 是thị 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。何hà 以dĩ 故cố 色sắc 無vô 處xứ 所sở 。清thanh 淨tịnh 無vô 名danh 。不bất 入nhập 於ư 內nội 。眼nhãn 無vô 處xứ 所sở 。清thanh 淨tịnh 無vô 見kiến 。不bất 出xuất 於ư 外ngoại 。心tâm 無vô 處xứ 所sở 。清thanh 淨tịnh 無vô 上thượng 無vô 有hữu 起khởi 處xứ 。識thức 無vô 處xứ 所sở 。清thanh 淨tịnh 無vô 動động 。無vô 有hữu 緣duyên 別biệt 。性tánh 皆giai 空không 寂tịch 。

論luận 曰viết 。此thử 第đệ 三tam 番phiên 明minh 識thức 同đồng 覺giác 。心tâm 眼nhãn 識thức 者giả 。謂vị 眼nhãn 識thức 種chủng 子tử 積tích 集tập 之chi 心tâm 及cập 此thử 種chủng 子tử 所sở 起khởi 眼nhãn 識thức 。略lược 舉cử 此thử 二nhị 標tiêu 其kỳ 性tánh 空không 。下hạ 就tựu 四tứ 緣duyên 明minh 眼nhãn 識thức 空không 。色sắc 無vô 處xứ 所sở 者giả 。色sắc 性tánh 自tự 空không 故cố 。清thanh 淨tịnh 無vô 名danh 者giả 。空không 中trung 無vô 色sắc 故cố 。不bất 入nhập 於ư 內nội 者giả 。不bất 與dữ 眼nhãn 根căn 作tác 境cảnh 界giới 故cố 。是thị 明minh 所sở 緣duyên 緣duyên 空không 也dã 。眼nhãn 無vô 處xứ 所sở 。清thanh 淨tịnh 無vô 見kiến 者giả 。眼nhãn 性tánh 空không 中trung 無vô 眼nhãn 根căn 故cố 。不bất 出xuất 於ư 外ngoại 者giả 。無vô 能năng 行hành 於ư 色sắc 境cảnh 界giới 故cố 。是thị 明minh 增tăng 上thượng 緣duyên 空không 也dã 。心tâm 無vô 處xứ 所sở 。清thanh 淨tịnh 無vô 上thượng 者giả 。種chủng 子tử 空không 中trung 無vô 種chủng 子tử 故cố 。四tứ 緣duyên 之chi 內nội 為vi 上thượng 首thủ 故cố 。無vô 有hữu 起khởi 處xứ 者giả 。無vô 親thân 起khởi 識thức 之chi 處xứ 所sở 故cố 。是thị 明minh 因nhân 緣duyên 空không 也dã 。識thức 無vô 處xứ 所sở 。清thanh 淨tịnh 無vô 動động 者giả 。既ký 無vô 三tam 緣duyên 眼nhãn 識thức 不bất 起khởi 故cố 。無vô 有hữu 緣duyên 別biệt 者giả 。以dĩ 無vô 緣duyên 色sắc 了liễu 別biệt 識thức 故cố 。是thị 明minh 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。及cập 眼nhãn 識thức 空không 。緣duyên 者giả 前tiền 滅diệt 之chi 緣duyên 。別biệt 者giả 後hậu 生sanh 了liễu 別biệt 。此thử 二nhị 皆giai 空không 。故cố 言ngôn 無vô 有hữu 。如như 是thị 四tứ 緣duyên 及cập 識thức 皆giai 空không 故cố 。總tổng 結kết 言ngôn 性tánh 皆giai 空không 寂tịch 。如như 說thuyết 眼nhãn 識thức 四tứ 緣duyên 皆giai 空không 乃nãi 至chí 意ý 識thức 。應ưng 如như 是thị 說thuyết 。謂vị 法pháp 無vô 處xứ 所sở 。清thanh 淨tịnh 無vô 名danh 。不bất 入nhập 於ư 內nội 。意ý 無vô 處xứ 所sở 清thanh 淨tịnh 無vô 見kiến 。不bất 出xuất 於ư 外ngoại 。心tâm 無vô 處xứ 所sở 。清thanh 淨tịnh 無vô 上thượng 。無vô 有hữu 起khởi 處xứ 。識thức 無vô 處xứ 所sở 。清thanh 淨tịnh 無vô 動động 。無vô 有hữu 緣duyên 別biệt 。性tánh 皆giai 空không 寂tịch 。此thử 中trung 意ý 者giả 是thị 第đệ 七thất 識thức 。此thử 中trung 心tâm 者giả 是thị 第đệ 八bát 識thức 。是thị 明minh 八bát 識thức 。皆giai 悉tất 空không 寂tịch 。所sở 以dĩ 同đồng 於ư 一nhất 切thiết 覺giác 空không 也dã 。

經kinh 曰viết 。性tánh 無vô 有hữu 覺giác 。覺giác 則tắc 為vi 覺giác 。善thiện 男nam 子tử 覺giác 知tri 無vô 覺giác 。諸chư 識thức 則tắc 入nhập 。何hà 以dĩ 故cố 金kim 剛cang 智trí 地địa 。解giải 脫thoát 道đạo 斷đoạn 。斷đoạn 已dĩ 入nhập 無vô 住trụ 地địa 。無vô 有hữu 出xuất 入nhập 。心tâm 處xứ 無vô 在tại 。決quyết 定định 性tánh 地địa 。其kỳ 地địa 清thanh 淨tịnh 。如như 淨tịnh 瑠lưu 璃ly 性tánh 常thường 平bình 等đẳng 。如như 彼bỉ 大đại 地địa 。覺giác 妙diệu 觀quán 察sát 。如như 慧tuệ 日nhật 光quang 。利lợi 成thành 得đắc 本bổn 。如như 大đại 法Pháp 雨vũ 。入nhập 是thị 智trí 者giả 。是thị 入nhập 佛Phật 智trí 地địa 。入nhập 智trí 地địa 者giả 。諸chư 識thức 不bất 生sanh 。

論luận 曰viết 。是thị 第đệ 二nhị 明minh 。諸chư 識thức 不bất 生sanh 。欲dục 明minh 本bổn 隨tùy 無vô 明minh 諸chư 識thức 生sanh 起khởi 。今kim 隨tùy 始thỉ 覺giác 還hoàn 歸quy 心tâm 源nguyên 。歸quy 心tâm 源nguyên 時thời 諸chư 識thức 不bất 起khởi 。識thức 不bất 起khởi 故cố 始thỉ 覺giác 圓viên 滿mãn 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。略lược 標tiêu 廣quảng 釋thích 。標tiêu 中trung 亦diệc 二nhị 。初sơ 言ngôn 性tánh 無vô 有hữu 覺giác 。覺giác 即tức 為vi 覺giác 者giả 。是thị 標tiêu 始thỉ 覺giác 圓viên 滿mãn 章chương 。覺giác 知tri 無vô 覺giác 。諸chư 識thức 則tắc 入nhập 者giả 。是thị 標tiêu 諸chư 識thức 不bất 生sanh 章chương 。言ngôn 性tánh 無vô 有hữu 覺giác 者giả 。謂vị 空không 性tánh 中trung 非phi 但đãn 無vô 識thức 亦diệc 無vô 始thỉ 覺giác 。覺giác 知tri 無vô 覺giác 。之chi 理lý 則tắc 為vi 始thỉ 覺giác 之chi 智trí 故cố 言ngôn 。覺giác 則tắc 為vi 覺giác 。言ngôn 覺giác 知tri 無vô 覺giác 者giả 。牒điệp 前tiền 始thỉ 覺giác 。始thỉ 覺giác 圓viên 時thời 八bát 識thức 不bất 起khởi 。隨tùy 覺giác 無vô 覺giác 無vô 諸chư 識thức 故cố 。隨tùy 覺giác 究cứu 竟cánh 歸quy 心tâm 源nguyên 故cố 。故cố 言ngôn 諸chư 識thức 則tắc 入nhập 。何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 明minh 因nhân 滿mãn 。後hậu 顯hiển 果quả 圓viên 。金kim 剛cang 智trí 地địa 者giả 。謂vị 等đẳng 覺giác 位vị 始thỉ 覺giác 因nhân 滿mãn 。金kim 剛cang 喻dụ 定định 。義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。今kim 約ước 覺giác 因nhân 名danh 金kim 剛cang 智trí 。解giải 脫thoát 道đạo 斷đoạn 者giả 。不bất 生sanh 因nhân 滿mãn 。然nhiên 此thử 中trung 斷đoạn 。有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。若nhược 對đối 生sanh 得đắc 。無vô 明minh 住trụ 地địa 。即tức 金kim 剛cang 心tâm 為vi 無vô 間gian 道đạo 。妙diệu 覺giác 初sơ 心tâm 為vi 解giải 脫thoát 道đạo 。無vô 間gian 道đạo 時thời 與dữ 無vô 明minh 俱câu 。解giải 脫thoát 道đạo 起khởi 方phương 能năng 正Chánh 斷Đoạn 。若nhược 對đối 諸chư 識thức 戲hí 論luận 種chủng 子tử 。則tắc 其kỳ 前tiền 心tâm 為vi 無vô 間gian 道đạo 。與dữ 彼bỉ 種chủng 子tử 俱câu 起khởi 俱câu 滅diệt 。最tối 後hậu 一nhất 念niệm 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。是thị 解giải 脫thoát 道Đạo 。正Chánh 斷Đoạn 種chủng 子tử 。今kim 約ước 斷đoạn 其kỳ 種chủng 子tử 義nghĩa 門môn 故cố 言ngôn 金kim 剛cang 解giải 脫thoát 道đạo 斷đoạn 。此thử 時thời 現hiện 有hữu 異dị 熟thục 識thức 者giả 。由do 其kỳ 前tiền 念niệm 種chủng 子tử 所sở 生sanh 。生sanh 起khởi 因nhân 果quả 不bất 同đồng 時thời 故cố 。此thử 後hậu 異dị 熟thục 不bất 更cánh 生sanh 者giả 。此thử 時thời 已dĩ 斷đoạn 一nhất 切thiết 種chủng 故cố 。故cố 知tri 此thử 言ngôn 解giải 脫thoát 道đạo 斷đoạn 。正chánh 是thị 諸chư 識thức 不bất 生sanh 之chi 因nhân 。次thứ 顯hiển 其kỳ 果quả 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 明minh 覺giác 圓viên 滿mãn 。後hậu 顯hiển 識thức 不bất 生sanh 。初sơ 中trung 言ngôn 斷đoạn 已dĩ 入nhập 無vô 住trụ 地địa 者giả 。金kim 剛cang 解giải 脫thoát 。斷đoạn 種chủng 子tử 已dĩ 即tức 入nhập 妙diệu 覺giác 無vô 住trụ 之chi 地địa 。二nhị 諦đế 之chi 外ngoại 獨độc 在tại 無vô 二nhị 故cố 言ngôn 無vô 住trụ 。無vô 住trụ 之chi 心tâm 雙song 泯mẫn 二nhị 諦đế 故cố 無vô 出xuất 俗tục 入nhập 真chân 之chi 異dị 。既ký 無vô 出xuất 入nhập 不bất 在tại 空không 有hữu 故cố 言ngôn 。心tâm 處xứ 無vô 在tại 。無vô 在tại 之chi 處xứ 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。一nhất 心tâm 之chi 體thể 本bổn 來lai 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。言ngôn 決quyết 定định 性tánh 地địa 。一nhất 心tâm 顯hiển 時thời 八bát 識thức 皆giai 轉chuyển 。故cố 於ư 是thị 時thời 。四Tứ 智Trí 圓viên 滿mãn 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。即tức 此thử 一nhất 心tâm 離ly 闇ám 成thành 明minh 。明minh 白bạch 清thanh 淨tịnh 無vô 影ảnh 不bất 照chiếu 故cố 言ngôn 。其kỳ 地địa 清thanh 淨tịnh 。如như 淨tịnh 瑠lưu 璃ly 。是thị 顯hiển 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 之chi 義nghĩa 。即tức 此thử 一nhất 心tâm 遠viễn 離ly 二nhị 邊biên 通thông 。達đạt 自tự 他tha 平bình 等đẳng 無vô 二nhị 。故cố 言ngôn 性tánh 常thường 平bình 等đẳng 。如như 彼bỉ 大đại 地địa 。是thị 顯hiển 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 之chi 義nghĩa 。如như 是thị 一nhất 心tâm 無vô 所sở 觀quán 故cố 於ư 諸chư 法Pháp 門môn 。無vô 不bất 觀quán 察sát 。故cố 言ngôn 覺giác 妙diệu 觀quán 察sát 。如như 慧tuệ 日nhật 光quang 。是thị 明minh 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 之chi 義nghĩa 。如như 是thị 一nhất 心tâm 無vô 所sở 作tác 故cố 於ư 利lợi 他tha 事sự 。無vô 所sở 不bất 作tác 。故cố 言ngôn 利lợi 成thành 得đắc 本bổn 。如như 大đại 法Pháp 雨vũ 。雨vũ 潤nhuận 萬vạn 物vật 令linh 成thành 菓quả 實thật 。此thử 智trí 亦diệc 爾nhĩ 。利lợi 他tha 事sự 成thành 令linh 得đắc 本bổn 覺giác 。是thị 明minh 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 之chi 義nghĩa 。四Tứ 智Trí 既ký 圓viên 是thị 始thỉ 覺giác 滿mãn 也dã 。入nhập 是thị 智trí 者giả 。已dĩ 下hạ 次thứ 顯hiển 。諸chư 識thức 不bất 生sanh 。得đắc 是thị 四Tứ 智Trí 正chánh 是thị 妙diệu 覺giác 之chi 位vị 。故cố 言ngôn 是thị 入nhập 佛Phật 智trí 地địa 。是thị 時thời 既ký 歸quy 一nhất 心tâm 之chi 源nguyên 。八bát 識thức 諸chư 浪lãng 不bất 更cánh 起khởi 動động 故cố 。入nhập 智trí 地địa 者giả 。諸chư 識thức 不bất 生sanh 也dã 。上thượng 來lai 二nhị 分phần 演diễn 始thỉ 覺giác 竟cánh 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。一nhất 覺giác 聖thánh 力lực 。四tứ 弘hoằng 智trí 地địa 。即tức 一nhất 切thiết 生sanh 本bổn 根căn 覺giác 利lợi 。何hà 以dĩ 故cố 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。即tức 此thử 身thân 中trung 。本bổn 來lai 滿mãn 足túc 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 演diễn 本bổn 覺giác 義nghĩa 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。一nhất 者giả 正chánh 明minh 。二nhị 者giả 遣khiển 著trước 。初sơ 中trung 亦diệc 二nhị 。先tiên 明minh 本bổn 覺giác 無vô 二nhị 之chi 理lý 。後hậu 示thị 除trừ 障chướng 入nhập 證chứng 之chi 門môn 。初sơ 中trung 亦diệc 二nhị 。先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。問vấn 中trung 言ngôn 一nhất 覺giác 聖thánh 力lực 。四tứ 弘hoằng 智trí 地địa 者giả 。領lãnh 次thứ 前tiền 說thuyết 。四Tứ 智Trí 之chi 義nghĩa 。始thỉ 覺giác 圓viên 滿mãn 即tức 同đồng 本bổn 覺giác 。本bổn 始thỉ 無vô 二nhị 故cố 名danh 一nhất 覺giác 。無vô 所sở 不bất 為vi 故cố 言ngôn 聖thánh 力lực 。一nhất 覺giác 之chi 內nội 俱câu 四tứ 大đại 智trí 持trì 諸chư 功công 德đức 。故cố 言ngôn 智trí 地địa 。如như 是thị 四Tứ 智Trí 。同đồng 一nhất 心tâm 量lượng 皆giai 無vô 不bất 周chu 。故cố 名danh 弘hoằng 智trí 。如như 是thị 一nhất 覺giác 。即tức 是thị 法Pháp 身thân 。法Pháp 身thân 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 本bổn 覺giác 。故cố 言ngôn 即tức 一nhất 切thiết 生sanh 。本bổn 根căn 覺giác 利lợi 。本bổn 來lai 具cụ 有hữu 無vô 量lượng 性tánh 德đức 熏huân 眾chúng 生sanh 心tâm 作tác 二nhị 種chủng 業nghiệp 。故cố 名danh 本bổn 利lợi 。由do 是thị 本bổn 覺giác 無vô 二nhị 義nghĩa 故cố 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。出xuất 法Pháp 身thân 外ngoại 。故cố 言ngôn 即tức 此thử 身thân 中trung 。本bổn 來lai 滿mãn 足túc 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。何hà 以dĩ 故cố 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。本bổn 來lai 無vô 漏lậu 。諸chư 善thiện 利lợi 本bổn 。今kim 有hữu 欲dục 刺thứ 。為vì 未vị 降hàng 伏phục 。

論luận 曰viết 。是thị 答đáp 述thuật 許hứa 所sở 問vấn 。明minh 本bổn 覺giác 中trung 無vô 量lượng 性tánh 德đức 不bất 為vi 三tam 漏lậu 之chi 所sở 染nhiễm 動động 。故cố 言ngôn 本bổn 來lai 無vô 漏lậu 。以dĩ 此thử 為vi 本bổn 生sanh 諸chư 善thiện 利lợi 。故cố 言ngôn 諸chư 善thiện 利lợi 本bổn 。雖tuy 有hữu 本bổn 覺giác 而nhi 由do 客khách 塵trần 欲dục 刺thứ 所sở 覆phú 故cố 。今kim 未vị 得đắc 自tự 本bổn 覺giác 耳nhĩ 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。未vị 得đắc 本bổn 利lợi 。猶do 有hữu 採thải 集tập 。云vân 何hà 降hàng 伏phục 難nan 伏phục 。佛Phật 言ngôn 若nhược 集tập 若nhược 獨độc 行hành 。分phân 別biệt 及cập 與dữ 染nhiễm 迴hồi 神thần 住trụ 空không 窟quật 。降hàng 伏phục 難nan 調điều 伏phục 。解giải 脫thoát 魔ma 所sở 縛phược 。超siêu 然nhiên 露lộ 地địa 坐tọa 。識thức 陰ấm 槃bàn 涅Niết 槃Bàn 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 示thị 其kỳ 除trừ 障chướng 入nhập 證chứng 之chi 門môn 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。問vấn 中trung 言ngôn 採thải 集tập 者giả 。明minh 三tam 有hữu 欲dục 取thủ 生sanh 死tử 果quả 故cố 言ngôn 採thải 。此thử 諸chư 煩phiền 惱não 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 故cố 言ngôn 集tập 。從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。現hiện 行hành 不bất 絕tuyệt 故cố 言ngôn 難nan 伏phục 。治trị 道đạo 方phương 生sanh 其kỳ 力lực 微vi 劣liệt 。云vân 何hà 能năng 伏phục 。如như 是thị 疑nghi 也dã 。答đáp 中trung 有hữu 三tam 。先tiên 出xuất 所sở 伏phục 。次thứ 明minh 能năng 伏phục 。後hậu 顯hiển 降hàng 伏phục 所sở 得đắc 勝thắng 利lợi 。若nhược 集tập 若nhược 獨độc 行hành 者giả 。眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 。麁thô 細tế 不bất 定định 。或hoặc 時thời 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 故cố 集tập 。或hoặc 時thời 離ly 惑hoặc 心tâm 行hành 故cố 獨độc 。離ly 煩phiền 惱não 時thời 猶do 有hữu 法pháp 執chấp 分phân 別biệt 。煩phiền 惱não 俱câu 時thời 即tức 。為vi 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。故cố 言ngôn 分phân 別biệt 及cập 與dữ 染nhiễm 也dã 。次thứ 明minh 能năng 伏phục 。謂vị 。依y 佛Phật 經Kinh 迴hồi 其kỳ 心tâm 神thần 。遣khiển 人nhân 法pháp 相tướng 住trụ 二nhị 空không 理lý 。故cố 言ngôn 迴hồi 神thần 住trụ 空không 窟quật 。此thử 心tâm 方phương 起khởi 而nhi 順thuận 道Đạo 理lý 。故cố 有hữu 勝thắng 能năng 。彼bỉ 惑hoặc 無vô 始thỉ 而nhi 逆nghịch 道Đạo 理lý 故cố 不bất 能năng 敵địch 。故cố 言ngôn 降hàng 伏phục 難nan 調điều 伏phục 。是thị 明minh 地địa 前tiền 伏phục 除trừ 二nhị 障chướng 。由do 是thị 伏phục 道đạo 入nhập 斷đoạn 道đạo 位vị 。漸tiệm 拔bạt 種chủng 子tử 乃nãi 至chí 永vĩnh 盡tận 。永vĩnh 盡tận 之chi 時thời 遠viễn 離ly 四tứ 魔ma 。故cố 言ngôn 解giải 脫thoát 魔ma 所sở 縛phược 。次thứ 明minh 降hàng 伏phục 所sở 得đắc 勝thắng 利lợi 。勝thắng 利lợi 有hữu 二nhị 。謂vị 菩Bồ 提Đề 果quả 及cập 與dữ 果quả 果quả 。菩Bồ 提Đề 果quả 者giả 。超siêu 出xuất 有hữu 漏lậu 五ngũ 陰ấm 聚tụ 落lạc 坐tọa 於ư 道Đạo 場Tràng 。得đắc 無vô 上thượng 覺giác 。故cố 言ngôn 超siêu 然nhiên 露lộ 地địa 坐tọa 。言ngôn 果quả 果quả 者giả 。以dĩ 無vô 上thượng 覺giác 。證chứng 大đại 涅Niết 槃Bàn 。覺giác 知tri 無vô 覺giác 。諸chư 識thức 皆giai 入nhập 。故cố 言ngôn 識thức 陰ấm 般Bát 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。心tâm 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。獨độc 一nhất 無vô 伴bạn 。常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。應ưng 當đương 解giải 脫thoát 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 遣khiển 著trước 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 明minh 無vô 住trụ 以dĩ 遣khiển 有hữu 住trụ 之chi 著trước 。後hậu 示thị 無vô 得đắc 以dĩ 除trừ 有hữu 得đắc 之chi 執chấp 。初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。問vấn 中trung 言ngôn 獨độc 一nhất 者giả 。八bát 識thức 轉chuyển 時thời 成thành 一nhất 覺giác 故cố 。言ngôn 無vô 伴bạn 者giả 。人nhân 法pháp 二nhị 執chấp 斯tư 遠viễn 離ly 故cố 。無vô 伴bạn 之chi 覺giác 常thường 住trụ 於ư 涅Niết 槃Bàn 。常thường 住trụ 之chi 智trí 解giải 脫thoát 一nhất 切thiết 縛phược 。有hữu 作tác 是thị 執chấp 故cố 作tác 是thị 問vấn 也dã 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。是thị 涅Niết 槃Bàn 縛phược 。

何hà 以dĩ 故cố 。涅Niết 槃Bàn 本bổn 覺giác 利lợi 。利lợi 本bổn 涅Niết 槃Bàn 。涅Niết 槃Bàn 覺giác 分phần 。即tức 本bổn 覺giác 分phần 。覺giác 性tánh 不bất 異dị 涅Niết 槃Bàn 。無vô 異dị 覺giác 本bổn 無vô 生sanh 涅Niết 槃Bàn 。無vô 生sanh 覺giác 本bổn 無vô 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 。無vô 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 本bổn 故cố 。無vô 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。涅Niết 槃Bàn 無vô 得đắc 。云vân 何hà 有hữu 住trụ 。

善thiện 男nam 子tử 。覺giác 者giả 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。

何hà 以dĩ 故cố 。覺giác 本bổn 無vô 生sanh 。離ly 眾chúng 生sanh 垢cấu 。覺giác 本bổn 無vô 寂tịch 。離ly 涅Niết 槃Bàn 動động 。住trụ 如như 是thị 地địa 。心tâm 無vô 所sở 住trụ 。無vô 有hữu 出xuất 入nhập 。入nhập 唵án 摩ma 羅la 。

論luận 曰viết 。是thị 答đáp 正chánh 遣khiển 有hữu 住trụ 之chi 執chấp 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。初sơ 略lược 破phá 執chấp 。後hậu 廣quảng 顯hiển 理lý 。初sơ 中trung 言ngôn 常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。是thị 涅Niết 槃Bàn 縛phược 者giả 。設thiết 有hữu 常thường 覺giác 住trụ 於ư 涅Niết 槃Bàn 。即tức 是thị 執chấp 著trước 縛phược 於ư 涅Niết 槃Bàn 。云vân 何hà 常thường 住trụ 是thị 解giải 脫thoát 耶da 。何hà 以dĩ 故cố 下hạ 廣quảng 顯hiển 道Đạo 理lý 。理lý 無vô 住trụ 故cố 有hữu 住trụ 違vi 理lý 。違vi 理lý 之chi 心tâm 非phi 縛phược 是thị 何hà 。釋thích 意ý 如như 是thị 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 約ước 本bổn 覺giác 以dĩ 明minh 無vô 住trụ 。後hậu 約ước 始thỉ 覺giác 以dĩ 顯hiển 無vô 住trụ 。初sơ 中trung 約ước 無vô 異dị 義nghĩa 以dĩ 明minh 無vô 得đắc 無vô 住trụ 。此thử 無vô 異dị 義nghĩa 。有hữu 其kỳ 四tứ 種chủng 。一nhất 者giả 本bổn 理lý 無vô 異dị 。如như 經kinh 涅Niết 槃Bàn 本bổn 覺giác 利lợi 。利lợi 本bổn 涅Niết 槃Bàn 故cố 。是thị 明minh 涅Niết 槃Bàn 。是thị 本bổn 覺giác 利lợi 。此thử 本bổn 覺giác 利lợi 是thị 本bổn 涅Niết 槃Bàn 。其kỳ 始thỉ 覺giác 者giả 即tức 同đồng 本bổn 覺giác 。所sở 以dĩ 無vô 異dị 故cố 無vô 得đắc 也dã 。二nhị 者giả 覺giác 分phần/phân 無vô 異dị 。如như 經kinh 涅Niết 槃Bàn 覺giác 分phần 。即tức 本bổn 覺giác 分phần 。是thị 明minh 涅Niết 槃Bàn 眾chúng 德đức 。即tức 是thị 本bổn 覺giác 之chi 德đức 。無vô 異dị 無vô 得đắc 如như 前tiền 說thuyết 也dã 。三tam 者giả 一nhất 味vị 無vô 異dị 。如như 經kinh 覺giác 性tánh 不bất 異dị 。涅Niết 槃Bàn 無vô 異dị 。是thị 明minh 覺giác 性tánh 一nhất 味vị 。無vô 差sai 別biệt 相tướng 。即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。之chi 無vô 差sai 別biệt 。四tứ 者giả 無vô 二nhị 無vô 異dị 。如như 經kinh 覺giác 本bổn 無vô 生sanh 。涅Niết 槃Bàn 無vô 生sanh 。覺giác 本bổn 無vô 滅diệt 。涅Niết 槃Bàn 無vô 滅diệt 。是thị 明minh 本bổn 覺giác 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。之chi 無vô 生sanh 滅diệt 。由do 是thị 四tứ 種chủng 無vô 異dị 道đạo 理lý 本bổn 無vô 異dị 故cố 。無vô 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。是thị 明minh 無vô 能năng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 覺giác 。次thứ 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 無vô 得đắc 者giả 。是thị 明minh 涅Niết 槃Bàn 無vô 所sở 得đắc 義nghĩa 。既ký 無vô 能năng 得đắc 所sở 得đắc 。何hà 有hữu 能năng 住trụ 所sở 住trụ 。以dĩ 之chi 故cố 言ngôn 。云vân 何hà 有hữu 住trụ 。即tức 顯hiển 常thường 住trụ 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。次thứ 約ước 始thỉ 覺giác 以dĩ 明minh 無vô 住trụ 。先tiên 標tiêu 後hậu 釋thích 。言ngôn 覺giác 者giả 者giả 。謂vị 始thỉ 覺giác 者giả 。釋thích 中trung 言ngôn 覺giác 本bổn 無vô 生sanh 者giả 。覺giác 知tri 生sanh 死tử 。本bổn 來lai 無vô 生sanh 。所sở 以dĩ 離ly 著trước 生sanh 死tử 之chi 垢cấu 也dã 。言ngôn 覺giác 本bổn 無vô 寂tịch 者giả 。覺giác 知tri 涅Niết 槃Bàn 本bổn 無vô 寂tịch 靜tĩnh 。所sở 以dĩ 離ly 入nhập 涅Niết 槃Bàn 之chi 動động 。心tâm 無vô 所sở 住trụ 者giả 。不bất 住trụ 生sanh 死tử 。及cập 涅Niết 槃Bàn 故cố 。無vô 有hữu 出xuất 入nhập 者giả 。不bất 見kiến 俗tục 有hữu 及cập 真chân 空không 故cố 。入nhập 唵án 摩ma 羅la 者giả 。一nhất 心tâm 之chi 體thể 。離ly 二nhị 邊biên 故cố 。歸quy 此thử 心tâm 源nguyên 。故cố 名danh 為vi 入nhập 。如như 是thị 無vô 住trụ 。方phương 得đắc 解giải 脫thoát 。故cố 住trụ 涅Niết 槃Bàn 不bất 離ly 縛phược 也dã 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。唵án 摩ma 羅la 識thức 是thị 有hữu 入nhập 處xứ 。處xử 有hữu 所sở 得đắc 。是thị 得đắc 法Pháp 也dã 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 遣khiển 有hữu 得đắc 執chấp 。於ư 中trung 有hữu 四tứ 。一nhất 者giả 正chánh 明minh 無vô 得đắc 。二nhị 者giả 重trọng/trùng 遣khiển 疑nghi 情tình 。三tam 者giả 領lãnh 解giải 。四tứ 者giả 述thuật 成thành 。初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。依y 前tiền 入nhập 言ngôn 如như 言ngôn 取thủ 義nghĩa 。謂vị 無vô 垢cấu 識thức 有hữu 所sở 入nhập 處xứ 。入nhập 時thời 證chứng 得đắc 故cố 有hữu 所sở 得đắc 。有hữu 作tác 是thị 疑nghi 。故cố 作tác 是thị 問vấn 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 不phủ 。

何hà 以dĩ 故cố 。譬thí 如như 迷mê 子tử 。手thủ 執chấp 金kim 錢tiền 。而nhi 不bất 知tri 有hữu 。遊du 行hành 十thập 方phương 。經kinh 五ngũ 十thập 年niên 。貧bần 窮cùng 困khốn 苦khổ 。專chuyên 事sự 求cầu 索sách 。而nhi 以dĩ 養dưỡng 身thân 。而nhi 不bất 充sung 足túc 。其kỳ 父phụ 見kiến 子tử 。有hữu 如như 是thị 事sự 。而nhi 謂vị 子tử 言ngôn 。汝nhữ 執chấp 金kim 錢tiền 。何hà 不bất 取thủ 用dụng 。隨tùy 意ý 所sở 須tu 。皆giai 得đắc 充sung 足túc 。其kỳ 子tử 醒tỉnh 已dĩ 。而nhi 得đắc 金kim 錢tiền 。心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。而nhi 謂vị 得đắc 錢tiền 。其kỳ 父phụ 謂vị 言ngôn 。迷mê 子tử 汝nhữ 勿vật 欣hân 懌dịch 。所sở 得đắc 金kim 錢tiền 。是thị 汝nhữ 本bổn 物vật 。汝nhữ 非phi 有hữu 得đắc 。云vân 何hà 可khả 喜hỷ 。

論luận 曰viết 。是thị 答đáp 正chánh 明minh 無vô 得đắc 之chi 義nghĩa 。於ư 中trung 有hữu 三tam 。謂vị 法pháp 。喻dụ 。合hợp 。初sơ 言ngôn 不bất 者giả 。總tổng 非phi 有hữu 得đắc 。何hà 以dĩ 故cố 下hạ 喻dụ 顯hiển 無vô 得đắc 。於ư 中trung 有hữu 四tứ 種chủng 喻dụ 。一nhất 者giả 迷mê 子tử 不bất 知tri 有hữu 金kim 錢tiền 遊du 行hành 貧bần 苦khổ 喻dụ 。二nhị 者giả 其kỳ 父phụ 示thị 子tử 有hữu 金kim 錢tiền 令linh 得đắc 充sung 足túc 喻dụ 。三tam 者giả 喜hỷ 得đắc 金kim 錢tiền 喻dụ 。四tứ 者giả 告cáo 非phi 有hữu 得đắc 喻dụ 。初sơ 喻dụ 中trung 言ngôn 迷mê 子tử 者giả 。謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。迷mê 自tự 心tâm 源nguyên 。如Như 來Lai 大đại 悲bi 。如như 視thị 一nhất 子tử 。故cố 喻dụ 迷mê 子tử 。法pháp 華hoa 窮cùng 子tử 局cục 喻dụ 聲Thanh 聞Văn 。此thử 中trung 迷mê 子tử 通thông 喻dụ 群quần 生sanh 。手thủ 執chấp 金kim 錢tiền 者giả 。喻dụ 諸chư 妄vọng 識thức 。五ngũ 縛phược 煩phiền 惱não 執chấp 著trước 分phân 別biệt 。覆phú 自tự 淨tịnh 心tâm 不bất 知tri 有hữu 故cố 。遊du 行hành 十thập 方phương 者giả 。遍biến 計kế 五ngũ 相tương 及cập 五ngũ 事sự 故cố 。經kinh 五ngũ 十thập 年niên 者giả 。受thọ 五ngũ 陰ấm 生sanh 五ngũ 十thập 惡ác 故cố 。貧bần 者giả 少thiểu 有hữu 世thế 間gian 善thiện 故cố 。窮cùng 者giả 都đô 無vô 出xuất 世thế 財tài 故cố 。困khốn 者giả 或hoặc 墮đọa 三tam 途đồ 受thọ 劇kịch 苦khổ 故cố 。苦khổ 者giả 或hoặc 生sanh 人nhân 天thiên 。受thọ 輕khinh 苦khổ 故cố 。專chuyên 事sự 求cầu 索sách 者giả 。求cầu 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 作tác 福phước 業nghiệp 故cố 。而nhi 以dĩ 養dưỡng 身thân 者giả 。受thọ 人nhân 天thiên 樂lạc 。而nhi 受thọ 用dụng 故cố 。而nhi 不bất 充sung 足túc 者giả 。受thọ 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 彌di 增tăng 渴khát 愛ái 盛thịnh 必tất 有hữu 衰suy 。無vô 義nghĩa 利lợi 故cố 。第đệ 二nhị 喻dụ 中trung 其kỳ 父phụ 見kiến 子tử 者giả 。佛Phật 歸quy 心tâm 源nguyên 。同đồng 體thể 大đại 悲bi 。為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。作tác 慈từ 父phụ 故cố 。有hữu 如như 是thị 事sự 者giả 。有hữu 如như 初sơ 喻dụ 所sở 說thuyết 事sự 故cố 。而nhi 謂vị 子tử 言ngôn 者giả 。為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。大Đại 乘Thừa 教giáo 故cố 。汝nhữ 執chấp 金kim 錢tiền 。何hà 不bất 取thủ 用dụng 者giả 。示thị 有hữu 淨tịnh 心tâm 應ưng 信tín 解giải 故cố 。隨tùy 意ý 所sở 須tu 。皆giai 得đắc 充sung 足túc 者giả 。若nhược 用dụng 淨tịnh 心tâm 本bổn 覺giác 勝thắng 利lợi 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 。得đắc 圓viên 滿mãn 故cố 。第đệ 三tam 喻dụ 中trung 其kỳ 子tử 醒tỉnh 已dĩ 者giả 。聞văn 大Đại 乘Thừa 教giáo 而nhi 生sanh 信tín 解giải 。位vị 在tại 地địa 前tiền 故cố 。而nhi 得đắc 金kim 錢tiền 者giả 。得đắc 入nhập 初Sơ 地Địa 。正chánh 通thông 達đạt 位vị 。證chứng 見kiến 佛Phật 性tánh 本bổn 覺giác 利lợi 故cố 。心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 者giả 。後hậu 得đắc 智trí 中trung 念niệm 當đương 現hiện 得đắc 生sanh 極cực 喜hỷ 故cố 。而nhi 謂vị 得đắc 錢tiền 者giả 。出xuất 觀quán 失thất 念niệm 有hữu 漏lậu 心tâm 中trung 故cố 起khởi 法pháp 執chấp 。謂vị 有hữu 得đắc 故cố 。第đệ 四tứ 喻dụ 中trung 所sở 得đắc 金kim 錢tiền 。是thị 汝nhữ 本bổn 物vật 者giả 。示thị 其kỳ 所sở 證chứng 本bổn 覺giác 之chi 利lợi 本bổn 來lai 屬thuộc 汝nhữ 非phi 始thỉ 有hữu 故cố 。汝nhữ 非phi 有hữu 得đắc 。云vân 何hà 可khả 喜hỷ 者giả 。既ký 本bổn 屬thuộc 汝nhữ 非phi 今kim 始thỉ 得đắc 。不bất 宜nghi 於ư 得đắc 生sanh 著trước 心tâm 故cố 。汝nhữ 勿vật 欣hân 懌dịch 者giả 。遮già 其kỳ 分phân 別biệt 。謂vị 有hữu 所sở 得đắc 於ư 中trung 生sanh 著trước 而nhi 欣hân 懌dịch 故cố 。

經kinh 曰viết 。善thiện 男nam 子tử 唵án 摩ma 羅la 者giả 亦diệc 復phục 如như 是thị 。本bổn 無vô 出xuất 相tướng 。今kim 則tắc 非phi 入nhập 昔tích 迷mê 故cố 非phi 無vô 。今kim 覺giác 故cố 非phi 入nhập 。

論luận 曰viết 。是thị 第đệ 三tam 合hợp 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。總tổng 合hợp 別biệt 合hợp 。總tổng 合hợp 中trung 言ngôn 唵án 摩ma 羅la 者giả 。此thử 云vân 無vô 垢cấu 。本bổn 覺giác 本bổn 淨tịnh 性tánh 無vô 改cải 轉chuyển 似tự 彼bỉ 金kim 錢tiền 性tánh 無vô 改cải 故cố 。又hựu 金kim 有hữu 四tứ 義nghĩa 喻dụ 。本bổn 覺giác 中trung 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。通thông 合hợp 四tứ 喻dụ 中trung 金kim 錢tiền 也dã 。別biệt 合hợp 中trung 有hữu 四tứ 句cú 。本bổn 無vô 出xuất 相tướng 者giả 。合hợp 初sơ 喻dụ 中trung 手thủ 執chấp 金kim 錢tiền 故cố 。今kim 即tức 非phi 入nhập 者giả 。合hợp 第đệ 三tam 喻dụ 。而nhi 得đắc 金kim 錢tiền 。昔tích 迷mê 故cố 非phi 無vô 者giả 。合hợp 第đệ 二nhị 喻dụ 。汝nhữ 執chấp 金kim 錢tiền 。何hà 不bất 取thủ 用dụng 。是thị 昔tích 迷mê 故cố 不bất 用dụng 。而nhi 手thủ 執chấp 故cố 非phi 無vô 也dã 。今kim 覺giác 故cố 非phi 入nhập 者giả 。合hợp 第đệ 四tứ 喻dụ 。是thị 汝nhữ 本bổn 物vật 。汝nhữ 非phi 有hữu 得đắc 。今kim 覺giác 本bổn 物vật 不bất 出xuất 自tự 心tâm 。既ký 本bổn 不bất 出xuất 何hà 得đắc 有hữu 入nhập 。非phi 有hữu 入nhập 故cố 非phi 有hữu 得đắc 也dã 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。彼bỉ 父phụ 知tri 其kỳ 子tử 迷mê 。云vân 何hà 經kinh 五ngũ 十thập 年niên 。十thập 方phương 遊du 歷lịch 。貧bần 窮cùng 困khốn 苦khổ 。方phương 始thỉ 告cáo 言ngôn 。佛Phật 言ngôn 經kinh 五ngũ 十thập 年niên 。一nhất 念niệm 心tâm 動động 。十thập 方phương 遊du 歷lịch 。遠viễn 行hành 遍biến 計kế 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 重trọng/trùng 遣khiển 疑nghi 情tình 。三tam 番phiên 問vấn 答đáp 次thứ 第đệ 遣khiển 疑nghi 。此thử 初sơ 番phiên 者giả 。問vấn 依y 喻dụ 疑nghi 。答đáp 就tựu 法pháp 遣khiển 。答đáp 意ý 而nhi 言ngôn 。經kinh 五ngũ 十thập 年niên 。喻dụ 於ư 一nhất 念niệm 心tâm 動động 。十thập 方phương 遊du 歷lịch 。喻dụ 於ư 遠viễn 行hành 遍biến 計kế 。斯tư 則tắc 一nhất 念niệm 之chi 頃khoảnh 。遍biến 計kế 諸chư 法pháp 。即tức 於ư 此thử 念niệm 其kỳ 父phụ 告cáo 言ngôn 。告cáo 言ngôn 之chi 時thời 即tức 得đắc 醒tỉnh 悟ngộ 。念niệm 究cứu 竟cánh 時thời 。得đắc 無vô 所sở 得đắc 。如như 覺giác 金kim 錢tiền 。而nhi 無vô 所sở 得đắc 。所sở 以dĩ 父phụ 告cáo 非phi 為vi 經kinh 久cửu 。但đãn 為vi 顯hiển 一nhất 念niệm 具cụ 五ngũ 十thập 惡ác 故cố 。喻dụ 中trung 說thuyết 經Kinh 五ngũ 十thập 年niên 耳nhĩ 。答đáp 意ý 如như 是thị 。是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。謂vị 由do 無vô 明minh 力lực 而nhi 起khởi 四tứ 相tương/tướng 。四tứ 相tương/tướng 無vô 明minh 和hòa 合hợp 力lực 故cố 。能năng 動động 一nhất 心tâm 。生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。一nhất 心tâm 既ký 動động 帶đái 此thử 四tứ 相tương/tướng 。是thị 故cố 說thuyết 名danh 。一nhất 念niệm 心tâm 動động 。如như 起khởi 信tín 論luận 云vân 。自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。因nhân 無vô 明minh 風phong 動động 。乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。於ư 中trung 委ủy 悉tất 。如như 彼bỉ 記ký 說thuyết 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。云vân 何hà 一nhất 念niệm 心tâm 動động 。佛Phật 言ngôn 一nhất 念niệm 心tâm 動động 。五ngũ 陰ấm 具cụ 生sanh 五ngũ 陰ấm 生sanh 中trung 。具cụ 五ngũ 十thập 惡ác 。

論luận 曰viết 。是thị 第đệ 二nhị 番phiên 遣khiển 第đệ 二nhị 疑nghi 。顯hiển 所sở 治trị 惡ác 。欲dục 明minh 一nhất 念niệm 四tứ 相tương/tướng 攝nhiếp 諸chư 生sanh 死tử 故cố 具cụ 五ngũ 陰ấm 有hữu 五ngũ 十thập 惡ác 。云vân 何hà 五ngũ 陰ấm 。具cụ 五ngũ 十thập 惡ác 。謂vị 識thức 陰ấm 有hữu 八bát 。即tức 是thị 八bát 識thức 。受thọ 想tưởng 二nhị 陰ấm 隨tùy 識thức 各các 八bát 。行hành 陰ấm 有hữu 九cửu 。八bát 是thị 相tương 應ứng 。一nhất 不bất 相tương 應ứng 。色sắc 陰ấm 十thập 七thất 合hợp 為vi 五ngũ 十thập 。言ngôn 十thập 七thất 者giả 。能năng 造tạo 四tứ 大đại 。所sở 造tạo 十thập 三tam 。謂vị 五ngũ 根căn 。五ngũ 塵trần 。法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 有hữu 三tam 種chủng 色sắc 。如như 顯hiển 揚dương 說thuyết 。謂vị 律luật 儀nghi 色sắc 。不bất 律luật 儀nghi 色sắc 。及cập 定định 自tự 在tại 所sở 生sanh 色sắc 故cố 。且thả 就tựu 一nhất 門môn 立lập 為vi 五ngũ 十thập 。如như 是thị 五ngũ 十thập 是thị 真chân 實thật 惡ác 。皆giai 是thị 流lưu 轉chuyển 違vi 涅Niết 槃Bàn 故cố 。對đối 彼bỉ 涅Niết 槃Bàn 真chân 實thật 善thiện 故cố 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。遠viễn 行hành 遍biến 計kế 。遊du 歷lịch 十thập 方phương 。一nhất 念niệm 心tâm 生sanh 。具cụ 五ngũ 十thập 惡ác 。云vân 何hà 令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。無vô 生sanh 一nhất 念niệm 。佛Phật 言ngôn 令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。安an 坐tọa 心tâm 神thần 。住trụ 金kim 剛cang 地địa 。靜tĩnh 念niệm 無vô 起khởi 。心tâm 常thường 安an 泰thái 。即tức 無vô 一nhất 念niệm 。

論luận 曰viết 。是thị 第đệ 三tam 番phiên 遣khiển 第đệ 三tam 疑nghi 明minh 能năng 治trị 道đạo 。令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 者giả 。十thập 信tín 已dĩ 前tiền 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。安an 坐tọa 心tâm 神thần 者giả 。十thập 住trụ 已dĩ 去khứ 安an 心tâm 三tam 空không 決quyết 定định 不bất 退thoái 。名danh 安an 坐tọa 故cố 。住trụ 金kim 剛cang 地địa 者giả 。初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 證chứng 得đắc 法Pháp 身thân 。離ly 諸chư 滅diệt 壞hoại 。如như 金kim 剛cang 故cố 。靜tĩnh 念niệm 無vô 起khởi 者giả 。等đẳng 覺giác 位vị 中trung 覺giác 其kỳ 動động 念niệm 本bổn 來lai 寂tịch 靜tĩnh 。令linh 不bất 起khởi 故cố 。心tâm 常thường 安an 泰thái 者giả 。至chí 妙diệu 覺giác 位vị 得đắc 見kiến 心tâm 源nguyên 。無vô 起khởi 無vô 滅diệt 。本bổn 無vô 動động 念niệm 。無vô 始thỉ 無vô 終chung 。無vô 起khởi 滅diệt 故cố 常thường 。無vô 動động 念niệm 故cố 安an 。無vô 始thỉ 終chung 故cố 無vô 不bất 泰thái 然nhiên 。如như 是thị 修tu 行hành 。得đắc 究cứu 竟cánh 覺giác 。即tức 無vô 生sanh 死tử 一nhất 念niệm 四tứ 相tương/tướng 。以dĩ 之chi 故cố 言ngôn 。即tức 無vô 一nhất 念niệm 。為vi 顯hiển 是thị 義nghĩa 故cố 。起khởi 信tín 論luận 說thuyết 言ngôn 。初sơ 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 。等đẳng 覺giác 於ư 念niệm 異dị 念niệm 無vô 異dị 相tướng 。以dĩ 捨xả 麁thô 分phân 別biệt 執chấp 著trước 相tương/tướng 故cố 名danh 相tướng 似tự 覺giác 。如như 法Pháp 身thân 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。覺giác 於ư 念niệm 住trụ 念niệm 無vô 住trụ 相tương/tướng 。以dĩ 離ly 分phân 別biệt 。麁thô 念niệm 相tương/tướng 故cố 名danh 隨tùy 分phần/phân 覺giác 。如như 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 滿mãn 足túc 方phương 便tiện 。一nhất 念niệm 相tương 應ứng 。覺giác 心tâm 初sơ 起khởi 心tâm 無vô 初sơ 相tương/tướng 。以dĩ 遠viễn 離ly 微vi 細tế 念niệm 故cố 。得đắc 見kiến 心tâm 性tánh 。心tâm 即tức 常thường 住trụ 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 。案án 云vân 。此thử 中trung 得đắc 見kiến 心tâm 性tánh 心tâm 即tức 常thường 住trụ 。即tức 釋thích 此thử 經Kinh 心tâm 常thường 安an 泰thái 之chi 句cú 。餘dư 句cú 准chuẩn 釋thích 。如như 前tiền 應ưng 知tri 。上thượng 來lai 大đại 分phần/phân 演diễn 本bổn 覺giác 竟cánh 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。覺giác 念niệm 不bất 生sanh 。其kỳ 心tâm 安an 泰thái 。即tức 本bổn 覺giác 利lợi 。利lợi 無vô 有hữu 動động 。常thường 在tại 不bất 無vô 。無vô 有hữu 不bất 無vô 。不bất 無vô 不bất 覺giác 。覺giác 知tri 無vô 覺giác 。本bổn 利lợi 本bổn 覺giác 。覺giác 者giả 清thanh 淨tịnh 。無vô 染nhiễm 不bất 變biến 不bất 易dị 。決quyết 定định 性tánh 故cố 。不bất 可khả 思tư 議nghị 佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 三tam 。領lãnh 解giải 第đệ 四tứ 述thuật 成thành 。不bất 可khả 思tư 議nghị 者giả 。總tổng 領lãnh 歎thán 深thâm 。下hạ 別biệt 領lãnh 解giải 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 領lãnh 言ngôn 句cú 。後hậu 領lãnh 義nghĩa 理lý 。言ngôn 覺giác 念niệm 不bất 生sanh 。其kỳ 心tâm 安an 泰thái 者giả 。領lãnh 前tiền 靜tĩnh 念niệm 無vô 起khởi 。心tâm 常thường 安an 泰thái 之chi 句cú 。此thử 是thị 始thỉ 覺giác 之chi 究cứu 竟cánh 處xứ 。下hạ 領lãnh 義nghĩa 理lý 云vân 。即tức 本bổn 覺giác 利lợi 者giả 。領lãnh 無vô 始thỉ 覺giác 異dị 本bổn 覺giác 義nghĩa 。如như 論luận 說thuyết 云vân 。若nhược 得đắc 無vô 念niệm 者giả 。即tức 知tri 心tâm 相tương 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 以dĩ 無vô 念niệm 等đẳng 故cố 而nhi 實thật 無vô 有hữu 。始thỉ 覺giác 之chi 異dị 。以dĩ 四tứ 相tương/tướng 俱câu 時thời 而nhi 有hữu 皆giai 無vô 自tự 立lập 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 同đồng 一nhất 覺giác 故cố 。案án 云vân 。實thật 無vô 始thỉ 覺giác 之chi 異dị 者giả 。是thị 釋thích 經kinh 中trung 即tức 本bổn 覺giác 利lợi 之chi 句cú 。四tứ 相tương/tướng 俱câu 時thời 而nhi 有hữu 皆giai 無vô 自tự 立lập 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 者giả 。是thị 釋thích 經kinh 中trung 。利lợi 無vô 有hữu 動động 。如như 是thị 始thỉ 覺giác 覺giác 知tri 無vô 異dị 故cố 。以dĩ 能năng 得đắc 常thường 在tại 不bất 無vô 。言ngôn 常thường 在tại 者giả 。直trực 謂vị 不bất 無vô 。然nhiên 此thử 中trung 言ngôn 常thường 而nhi 無vô 當đương 有hữu 。故cố 言ngôn 無vô 有hữu 不bất 無vô 。既ký 無vô 當đương 於ư 有hữu 始thỉ 覺giác 故cố 。雖tuy 不bất 無vô 覺giác 而nhi 不bất 有hữu 覺giác 。故cố 言ngôn 不bất 無vô 不bất 覺giác 。覺giác 知tri 如như 是thị 。無vô 覺giác 道Đạo 理lý 。即tức 知tri 始thỉ 覺giác 不bất 異dị 本bổn 覺giác 故cố 。覺giác 知tri 無vô 覺giác 。本bổn 利lợi 本bổn 覺giác 。如như 是thị 究cứu 竟cánh 。覺giác 知tri 之chi 者giả 。遠viễn 離ly 無vô 明minh 所sở 覆phú 。故cố 清thanh 淨tịnh 無vô 染nhiễm 。清thanh 淨tịnh 者giả 。本bổn 來lai 淨tịnh 故cố 。無vô 染nhiễm 者giả 。今kim 離ly 染nhiễm 故cố 。永vĩnh 無vô 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。故cố 不bất 變biến 不bất 易dị 。不bất 易dị 者giả 。無vô 生sanh 住trụ 故cố 。不bất 變biến 者giả 。無vô 異dị 滅diệt 故cố 。若nhược 如như 是thị 者giả 。即tức 同đồng 真chân 際tế 。等đẳng 於ư 法pháp 性tánh 。故cố 言ngôn 決quyết 定định 性tánh 故cố 。既ký 同đồng 平bình 等đẳng 離ly 言ngôn 絕tuyệt 慮lự 。故cố 言ngôn 不bất 可khả 思tư 議nghị 。前tiền 已dĩ 言ngôn 不bất 思tư 議nghị 。今kim 重trọng/trùng 言ngôn 不bất 思tư 議nghị 者giả 。亦diệc 不bất 可khả 思tư 議nghị 。於ư 不bất 可khả 思tư 議nghị 故cố 。佛Phật 言ngôn 如như 是thị 者giả 。第đệ 四tứ 述thuật 成thành 文văn 。如như 前tiền 所sở 領lãnh 解giải 。不bất 違vi 道Đạo 理lý 故cố 。

經kinh 曰viết 。無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。聞văn 是thị 語ngữ 已dĩ 。得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。尊Tôn 者Giả 大đại 覺giác 尊tôn 。說thuyết 生sanh 無vô 念niệm 法Pháp 。無vô 念niệm 無vô 生sanh 心tâm 。心tâm 常thường 生sanh 不bất 滅diệt 。一nhất 覺giác 本bổn 覺giác 利lợi 。利lợi 諸chư 本bổn 覺giác 者giả 。如như 彼bỉ 得đắc 金kim 錢tiền 。所sở 得đắc 即tức 非phi 得đắc 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 二nhị 。以dĩ 偈kệ 讚tán 頌tụng 。頌tụng 中trung 有hữu 三tam 。初sơ 之chi 二nhị 句cú 總tổng 讚tán 能năng 說thuyết 。次thứ 有hữu 四tứ 句cú 頌tụng 前tiền 法pháp 說thuyết 。後hậu 有hữu 二nhị 句cú 頌tụng 彼bỉ 喻dụ 說thuyết 。初sơ 言ngôn 說thuyết 生sanh 無vô 念niệm 法Pháp 者giả 。說thuyết 諸chư 眾chúng 生sanh 。成thành 無vô 念niệm 法pháp 究cứu 竟cánh 覺giác 故cố 。無vô 念niệm 無vô 生sanh 心tâm 者giả 。無vô 生sanh 死tử 念niệm 成thành 無vô 生sanh 心tâm 故cố 。言ngôn 心tâm 常thường 生sanh 不bất 滅diệt 者giả 。略lược 頌tụng 演diễn 文văn 。彼bỉ 言ngôn 心tâm 常thường 安an 泰thái 。乃nãi 至chí 常thường 在tại 不bất 無vô 故cố 。生sanh 之chi 言ngôn 在tại 。滅diệt 之chi 言ngôn 無vô 。故cố 一nhất 覺giác 本bổn 覺giác 利lợi 。利lợi 諸chư 本bổn 覺giác 者giả 者giả 。彼bỉ 諸chư 眾chúng 生sanh 。無vô 無vô 本bổn 覺giác 。是thị 故cố 說thuyết 言ngôn 。諸chư 本bổn 覺giác 者giả 。下hạ 之chi 二nhị 句cú 頌tụng 前tiền 四tứ 喻dụ 。總tổng 頌tụng 可khả 知tri 。

經kinh 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 大đại 眾chúng 聞văn 說thuyết 。是thị 語ngữ 皆giai 得đắc 本bổn 覺giác 利lợi 。般Bát 若Nhã 波ba 羅la 密mật 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 三tam 。聞văn 法Pháp 得đắc 利lợi 。隨tùy 所sở 說thuyết 義nghĩa 隨tùy 得đắc 利lợi 故cố 得đắc 本bổn 覺giác 利lợi 。始thỉ 覺giác 般Bát 若Nhã 平bình 等đẳng 無vô 異dị 。如như 前tiền 說thuyết 故cố 。

入nhập 實thật 際tế 品phẩm

論luận 曰viết 。言ngôn 實thật 際tế 者giả 。離ly 虛hư 之chi 稱xưng 。究cứu 竟cánh 之chi 義nghĩa 離ly 幻huyễn 究cứu 竟cánh 故cố 名danh 實thật 際tế 。依y 教giáo 修tu 理lý 。理lý 入nhập 行hành 入nhập 。故cố 名danh 為vi 入nhập 。然nhiên 實thật 際tế 以dĩ 無vô 際tế 為vi 際tế 。二nhị 入nhập 是thị 無vô 入nhập 之chi 入nhập 故cố 名danh 入nhập 實thật 際tế 品phẩm 。

經kinh 曰viết 。於ư 是thị 如Như 來Lai 。作tác 如như 是thị 言ngôn 。諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。本bổn 利lợi 深thâm 入nhập 。可khả 度độ 眾chúng 生sanh 。

論luận 曰viết 。別biệt 明minh 觀quán 行hành 六lục 分phần 之chi 中trung 。第đệ 三tam 依y 本bổn 利lợi 物vật 分phần/phân 竟cánh 。此thử 下hạ 第đệ 四tứ 從tùng 虛hư 入nhập 實thật 。又hựu 前tiền 品phẩm 明minh 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 。今kim 此thử 品phẩm 顯hiển 心tâm 真Chân 如Như 門môn 。就tựu 文văn 有hữu 四tứ 。一nhất 者giả 略lược 標tiêu 大đại 意ý 。二nhị 者giả 廣quảng 顯hiển 道Đạo 理lý 。三tam 者giả 身thân 子tử 領lãnh 解giải 。四tứ 者giả 時thời 眾chúng 得đắc 益ích 。初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 開khai 令linh 入nhập 方phương 便tiện 。後hậu 示thị 所sở 入nhập 實thật 際tế 。開khai 方phương 便tiện 中trung 總tổng 標tiêu 別biệt 開khai 。此thử 文văn 總tổng 標tiêu 令linh 入nhập 大đại 意ý 。

經kinh 曰viết 。若nhược 後hậu 非phi 時thời 。應ưng 如như 說thuyết 法Pháp 時thời 。利lợi 不bất 俱câu 順thuận 不bất 順thuận 說thuyết 非phi 同đồng 非phi 異dị 。相tương 應ứng 如như 說thuyết 。引dẫn 諸chư 情tình 智trí 。流lưu 入nhập 薩tát 般Bát 若Nhã 海hải 無vô 令linh 可khả 眾chúng 。挹ấp 彼bỉ 虛hư 風phong 。悉tất 令linh 彼bỉ 庶thứ 。一nhất 味vị 神thần 孔khổng 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 二nhị 。別biệt 開khai 方phương 便tiện 。於ư 中trung 即tức 開khai 四tứ 種chủng 方phương 便tiện 。一nhất 者giả 知tri 時thời 方phương 便tiện 。二nhị 者giả 識thức 機cơ 方phương 便tiện 。三tam 者giả 引dẫn 入nhập 方phương 便tiện 。四tứ 者giả 出xuất 離ly 方phương 便tiện 。知tri 時thời 方phương 便tiện 者giả 。如như 經kinh 若nhược 後hậu 非phi 時thời 。應ưng 如như 說thuyết 法Pháp 時thời 。利lợi 不bất 俱câu 故cố 。後hậu 有hữu 三tam 義nghĩa 。佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 故cố 。正Chánh 法Pháp 滅diệt 後hậu 故cố 。五ngũ 重trọng/trùng 五ngũ 百bách 中trung 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 故cố 。言ngôn 非phi 時thời 者giả 。非phi 純thuần 熟thục 時thời 故cố 。非phi 易dị 悟ngộ 時thời 故cố 。異dị 見kiến 盛thịnh 興hưng 相tương/tướng 非phi 時thời 故cố 。若nhược 於ư 如như 是thị 。非phi 時thời 直trực 應Ứng 真Chân 如như 說thuyết 法Pháp 不bất 當đương 彼bỉ 時thời 。無vô 所sở 利lợi 益ích 。

時thời 利lợi 不bất 並tịnh 故cố 言ngôn 不bất 俱câu 。是thị 為vi 知tri 時thời 方phương 便tiện 。識thức 機cơ 方phương 便tiện 者giả 。如như 經kinh 順thuận 不bất 順thuận 說thuyết 非phi 同đồng 非phi 異dị 。相tương 應ứng 如như 說thuyết 故cố 。順thuận 不bất 順thuận 說thuyết 者giả 。若nhược 直trực 順thuận 彼bỉ 心tâm 說thuyết 則tắc 不bất 動động 邪tà 執chấp 。設thiết 唯duy 不bất 順thuận 說thuyết 者giả 則tắc 不bất 起khởi 正chánh 信tín 。為vì 欲dục 令linh 彼bỉ 。得đắc 正chánh 信tín 心tâm 除trừ 本bổn 邪tà 執chấp 故cố 。須tu 或hoặc 順thuận 或hoặc 不bất 順thuận 說thuyết 。又hựu 復phục 直trực 順thuận 理lý 說thuyết 不bất 起khởi 正chánh 信tín 。乖quai 彼bỉ 意ý 故cố 。不bất 順thuận 理lý 說thuyết 。豈khởi 生sanh 正chánh 解giải 。違vi 道Đạo 理lý 故cố 。為vi 得đắc 信tín 解giải 故cố 順thuận 不bất 順thuận 說thuyết 也dã 。若nhược 諸chư 異dị 見kiến 諍tranh 論luận 興hưng 時thời 。若nhược 同đồng 有hữu 見kiến 而nhi 說thuyết 則tắc 異dị 空không 見kiến 。若nhược 同đồng 空không 執chấp 而nhi 說thuyết 則tắc 異dị 有hữu 執chấp 。所sở 同đồng 所sở 異dị 彌di 興hưng 其kỳ 諍tranh 。又hựu 復phục 兩lưỡng 同đồng 彼bỉ 二nhị 則tắc 自tự 內nội 相tương 諍tranh 。若nhược 異dị 彼bỉ 二nhị 則tắc 與dữ 二nhị 相tương 諍tranh 。是thị 故cố 非phi 同đồng 非phi 異dị 而nhi 說thuyết 。非phi 同đồng 者giả 。如như 言ngôn 而nhi 取thủ 皆giai 不bất 許hứa 故cố 。非phi 異dị 者giả 。得đắc 意ý 而nhi 言ngôn 無vô 不bất 許hứa 故cố 。由do 非phi 異dị 故cố 不bất 違vi 彼bỉ 情tình 。由do 非phi 同đồng 故cố 不bất 違vi 道Đạo 理lý 。於ư 情tình 於ư 理lý 相tương 望vọng 不bất 違vi 故cố 言ngôn 。相tương 應ứng 如như 說thuyết 。如như 者giả 而nhi 也dã 。引dẫn 入nhập 方phương 便tiện 者giả 。如như 經kinh 引dẫn 諸chư 情tình 智trí 。流lưu 入nhập 薩tát 般Bát 若Nhã 海hải 故cố 。諸chư 情tình 者giả 。大đại 小tiểu 情tình 欲dục 差sai 別biệt 故cố 。諸chư 智trí 者giả 。空không 有hữu 知tri 見kiến 差sai 別biệt 故cố 。引dẫn 接tiếp 此thử 輩bối 皆giai 順thuận 道đạo 流lưu 。令linh 入nhập 一nhất 覺giác 一Nhất 切Thiết 智Trí 海hải 。無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。深thâm 廣quảng 義nghĩa 故cố 。如như 百bách 川xuyên 流lưu 同đồng 入nhập 大đại 海hải 。大đại 海hải 深thâm 廣quảng 。同đồng 一nhất 味vị 故cố 。如như 是thị 名danh 為vi 。引dẫn 入nhập 方phương 便tiện 。出xuất 離ly 方phương 便tiện 者giả 。如như 經kinh 無vô 令linh 可khả 眾chúng 。挹ấp 彼bỉ 虛hư 風phong 。悉tất 令linh 彼bỉ 庶thứ 。一nhất 味vị 神thần 孔khổng 故cố 。挹ấp 者giả 斟châm 也dã 。是thị 取thủ 納nạp 義nghĩa 言ngôn 虛hư 風phong 者giả 。謂vị 遊du 空không 風phong 。能năng 起khởi 諸chư 浪lãng 。喻dụ 諸chư 境cảnh 界giới 動động 諸chư 識thức 浪lãng 。可khả 度độ 眾chúng 生sanh 。挹ấp 境cảnh 界giới 風phong 故cố 。從tùng 前tiền 來lai 諸chư 識thức 浪lãng 轉chuyển 。今kim 無vô 令linh 挹ấp 識thức 浪lãng 靜tĩnh 息tức 也dã 。庶thứ 者giả 庶thứ 幾kỷ 。是thị 希hy 望vọng 義nghĩa 。言ngôn 神thần 孔khổng 者giả 。謂vị 神thần 仙tiên 窟quật 。遠viễn 離ly 城thành 邑ấp 無vô 事sự 閑nhàn 靜tĩnh 長trường 生sanh 之chi 處xứ 。喻dụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 不bất 死tử 之chi 宅trạch 。圓viên 寂tịch 平bình 等đẳng 故cố 名danh 一nhất 味vị 。令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。希hy 大đại 涅Niết 槃Bàn 。止chỉ 諸chư 識thức 浪lãng 出xuất 離ly 流lưu 轉chuyển 。如như 是thị 名danh 為vi 。出xuất 離ly 方phương 便tiện 。

經kinh 曰viết 。世thế 間gian 非phi 世thế 住trụ 非phi 住trú 處xứ 。五ngũ 空không 出xuất 入nhập 。無vô 有hữu 取thủ 捨xả 。何hà 以dĩ 故cố 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。法pháp 性tánh 非phi 無vô 非phi 無vô 不bất 無vô 。不bất 無vô 不bất 有hữu 。無vô 決quyết 定định 性tánh 。不bất 住trụ 有hữu 無vô 。非phi 彼bỉ 有hữu 無vô 。凡phàm 聖thánh 之chi 智trí 。而nhi 能năng 測trắc 隱ẩn 。諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。若nhược 知tri 是thị 利lợi 。即tức 得đắc 菩Bồ 提Đề 。

論luận 曰viết 。是thị 示thị 所sở 入nhập 道Đạo 理lý 。於ư 中trung 有hữu 四tứ 。一nhất 者giả 略lược 明minh 。二nhị 者giả 重trọng/trùng 釋thích 。三tam 者giả 偏thiên 執chấp 不bất 當đương 。四tứ 者giả 達đạt 者giả 勝thắng 利lợi 。初sơ 中trung 言ngôn 世thế 間gian 非phi 世thế 者giả 。世thế 間gian 五ngũ 法pháp 無vô 所sở 有hữu 故cố 。住trụ 非phi 住trú 處xứ 者giả 。常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。無vô 所sở 得đắc 故cố 。修tu 觀quán 行hành 者giả 。達đạt 五ngũ 空không 時thời 。出xuất 有hữu 入nhập 空không 故cố 言ngôn 出xuất 入nhập 。入nhập 空không 之chi 時thời 不bất 取thủ 空không 性tánh 。雖tuy 不bất 取thủ 空không 。而nhi 不bất 捨xả 空không 。以dĩ 之chi 故cố 言ngôn 。無vô 有hữu 取thủ 捨xả 。既ký 入nhập 五ngũ 空không 。何hà 故cố 不bất 取thủ 。若nhược 無vô 取thủ 者giả 如như 何hà 不bất 捨xả 。為vi 答đáp 是thị 問vấn 故cố 。第đệ 二nhị 釋thích 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。法pháp 性tánh 非phi 無vô 。故cố 說thuyết 入nhập 空không 。非phi 無vô 不bất 無vô 。不bất 無vô 不bất 有hữu 。故cố 無vô 取thủ 捨xả 。言ngôn 非phi 無vô 者giả 。謂vị 法pháp 性tánh 理lý 。不bất 同đồng 免miễn 角giác 故cố 。言ngôn 不bất 無vô 者giả 。謂vị 觀quán 行hành 者giả 而nhi 不bất 遣khiển 故cố 。不bất 遣khiển 之chi 者giả 非phi 無vô 理lý 故cố 。言ngôn 不bất 有hữu 者giả 。謂vị 觀quán 行hành 者giả 亦diệc 不bất 存tồn 故cố 。不bất 存tồn 之chi 者giả 非phi 有hữu 理lý 故cố 。法pháp 性tánh 如như 是thị 。非phi 定định 有hữu 無vô 。是thị 故cố 達đạt 者giả 不bất 住trụ 二nhị 邊biên 。故cố 言ngôn 無vô 決quyết 定định 性tánh 。不bất 住trụ 有hữu 無vô 。由do 是thị 道Đạo 理lý 故cố 無vô 取thủ 捨xả 。第đệ 三tam 中trung 言ngôn 非phi 彼bỉ 有hữu 無vô 。凡phàm 聖thánh 之chi 智trí 者giả 。凡phàm 夫phu 存tồn 有hữu 而nhi 背bối/bội 於ư 空không 。二Nhị 乘Thừa 背bối/bội 有hữu 而nhi 趣thú 空không 寂tịch 。如như 是thị 不bất 離ly 。有hữu 無vô 之chi 智trí 而nhi 能năng 測trắc 量lượng 。安an 隱ẩn 法pháp 性tánh 者giả 。無vô 有hữu 是thị 處xứ 。故cố 言ngôn 非phi 也dã 。第đệ 四tứ 中trung 言ngôn 諸chư 菩Bồ 薩Tát 者giả 。地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 若nhược 知tri 法pháp 性tánh 不bất 有hữu 不bất 無vô 者giả 。初sơ 發phát 心tâm 時thời 。便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。故cố 切thiết 言ngôn 即tức 得đắc 菩Bồ 提Đề 。謂vị 即tức 發phát 心tâm 知tri 法pháp 性tánh 時thời 。是thị 時thời 即tức 得đắc 。無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。是thị 義nghĩa 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 發phát 心tâm 功công 德đức 品phẩm 也dã 。上thượng 來lai 諸chư 文văn 每mỗi 言ngôn 。決quyết 定định 性tánh 故cố 。何hà 故cố 此thử 中trung 。乃nãi 言ngôn 無vô 決quyết 定định 性tánh 。是thị 不bất 相tương 違vi 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。無vô 決quyết 定định 義nghĩa 無vô 改cải 定định 故cố 。

經kinh 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 眾chúng 中trung 。有hữu 一nhất 菩Bồ 薩Tát 。名danh 曰viết 大Đại 力Lực 。即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。前tiền 白bạch 佛Phật 言ngôn 。尊tôn 者giả 如như 如như 所sở 說thuyết 五ngũ 空không 出xuất 入nhập 。無vô 有hữu 取thủ 捨xả 。云vân 何hà 五ngũ 空không 。而nhi 不bất 取thủ 捨xả 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 廣quảng 顯hiển 道Đạo 理lý 。於ư 中trung 即tức 以dĩ 四tứ 門môn 分phân 別biệt 。一nhất 顯hiển 實thật 際tế 義nghĩa 。二nhị 明minh 趣thú 入nhập 義nghĩa 。三tam 開khai 入nhập 之chi 階giai 位vị 。四tứ 示thị 入nhập 之chi 方phương 便tiện 。初sơ 中trung 亦diệc 四tứ 。一nhất 名danh 五ngũ 空không 。二nhị 明minh 三tam 空không 。三Tam 明Minh 空không 是thị 真chân 。四tứ 明minh 真chân 是thị 如như 。初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。問vấn 者giả 名danh 大đại 力lực 者giả 。此thử 人nhân 得đắc 入nhập 實thật 際tế 法Pháp 門môn 。遍biến 周chu 法Pháp 界Giới 。無vô 所sở 不bất 為vi 。得đắc 大đại 自tự 在tại 。故cố 名danh 大đại 力lực 。故cố 於ư 是thị 門môn 開khai 發phát 顯hiển 揚dương 。言ngôn 如như 如như 者giả 。佛Phật 所sở 說thuyết 言ngôn 契khế 當đương 如như 理lý 故cố 。前tiền 如như 是thị 當đương 義nghĩa 。後hậu 如như 是thị 道Đạo 理lý 。先tiên 領lãnh 後hậu 問vấn 。問vấn 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。一nhất 問vấn 五ngũ 空không 法Pháp 門môn 。二nhị 問vấn 無vô 取thủ 捨xả 義nghĩa 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 五ngũ 空không 者giả 三tam 有hữu 是thị 空không 。六lục 道đạo 影ảnh 是thị 空không 。法pháp 相tướng 是thị 空không 。名danh 相tướng 是thị 空không 。心tâm 識thức 義nghĩa 是thị 空không 。菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。等đẳng 空không 空không 不bất 住trụ 空không 。空không 無vô 空không 相tướng 。無vô 相tướng 之chi 法pháp 。有hữu 何hà 取thủ 捨xả 。入nhập 無vô 取thủ 地địa 。即tức 入nhập 三tam 空không 。

論luận 曰viết 。如như 其kỳ 次thứ 第đệ 答đáp 前tiền 二nhị 問vấn 。五ngũ 空không 即tức 顯hiển 三tam 種chủng 真Chân 如Như 。何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

一nhất 流lưu 轉chuyển 真Chân 如Như 。二nhị 實thật 相tướng 真Chân 如Như 。三tam 唯duy 識thức 真Chân 如Như 。是thị 義nghĩa 具cụ 如như 顯hiển 揚dương 論luận 說thuyết 。此thử 中trung 前tiền 二nhị 空không 即tức 前tiền 二nhị 真Chân 如Như 。後hậu 三tam 空không 是thị 第đệ 三tam 真Chân 如Như 。是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。初sơ 三tam 有hữu 是thị 空không 者giả 。由do 三tam 有hữu 愛ái 。流lưu 轉chuyển 三tam 界giới 。三tam 界giới 流lưu 轉chuyển 無vô 前tiền 後hậu 性tánh 。剎sát 那na 無vô 住trụ 。空không 無vô 所sở 得đắc 。即tức 是thị 流lưu 轉chuyển 真Chân 如Như 門môn 也dã 。第đệ 二nhị 六lục 道đạo 影ảnh 是thị 空không 者giả 。由do 善thiện 惡ác 業nghiệp 各các 二nhị 品phẩm 故cố 。六lục 道Đạo 果Quả 報báo 似tự 本bổn 現hiện 影ảnh 。影ảnh 無vô 離ly 本bổn 。空không 無vô 所sở 得đắc 。即tức 是thị 實thật 相tướng 。真Chân 如Như 門môn 也dã 。後hậu 三tam 唯duy 識thức 真Chân 如Như 門môn 者giả 。前tiền 二nhị 是thị 遣khiển 所sở 取thủ 義nghĩa 名danh 。名danh 義nghĩa 互hỗ 客khách 。不bất 成thành 實thật 故cố 。後hậu 一nhất 是thị 遣khiển 能năng 取thủ 心tâm 識thức 。能năng 所sở 相tương 待đãi 不bất 獨độc 立lập 故cố 。唯duy 識thức 道Đạo 理lý 最tối 難nan 可khả 入nhập 。故cố 開khai 三tam 空không 遣khiển 其kỳ 能năng 所sở 。能năng 所sở 空không 故cố 。得đắc 無vô 分phân 別biệt 。菩Bồ 薩Tát 已dĩ 下hạ 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 。如như 是thị 等đẳng 空không 。者giả 總tổng 舉cử 五ngũ 空không 辨biện 其kỳ 理lý 智trí 。空không 不bất 住trụ 空không 者giả 。空không 智trí 無vô 住trụ 與dữ 理lý 平bình 等đẳng 故cố 。空không 無vô 空không 相tướng 者giả 。空không 理lý 無vô 相tướng 與dữ 智trí 平bình 等đẳng 故cố 。理lý 智trí 平bình 等đẳng 無vô 能năng 所sở 相tương/tướng 。何hà 容dung 取thủ 捨xả 於ư 其kỳ 間gian 哉tai 。所sở 以dĩ 入nhập 中trung 即tức 入nhập 三tam 空không 。無vô 取thủ 地địa 者giả 。謂vị 十Thập 地Địa 也dã 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 云vân 何hà 三tam 空không 佛Phật 言ngôn 三tam 空không 者giả 空không 相tướng 亦diệc 空không 。空không 空không 亦diệc 空không 。所sở 空không 亦diệc 空không 。如như 是thị 等đẳng 空không 。不bất 住trụ 三tam 相tướng 。不bất 無vô 真chân 實thật 。文văn 言ngôn 道đạo 斷đoạn 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。

論luận 曰viết 。此thử 一nhất 問vấn 答đáp 是thị 明minh 二nhị 空không 。空không 相tướng 亦diệc 空không 者giả 。空không 相tướng 即tức 是thị 遣khiển 俗tục 顯hiển 真chân 。平bình 等đẳng 之chi 相tướng 亦diệc 空không 。即tức 是thị 融dung 真chân 為vi 俗tục 。空không 空không 之chi 義nghĩa 如như 銷tiêu 真chân 金kim 。作tác 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 。如như 涅Niết 槃Bàn 經kinh 言ngôn 。是thị 有hữu 是thị 無vô 是thị 名danh 空không 空không 。是thị 是thị 非phi 是thị 是thị 名danh 空không 空không 。是thị 明minh 俗tục 諦đế 有hữu 無vô 是thị 非phi 。差sai 別biệt 之chi 相tướng 。是thị 空không 空không 義nghĩa 。空không 於ư 平bình 等đẳng 空không 顯hiển 俗tục 差sai 別biệt 故cố 。故cố 此thử 差sai 別biệt 名danh 為vi 空không 空không 。空không 空không 亦diệc 空không 者giả 。空không 空không 即tức 是thị 俗tục 諦đế 差sai 別biệt 。亦diệc 空không 還hoàn 是thị 融dung 俗tục 為vi 真chân 也dã 。如như 銷tiêu 嚴nghiêm 具cụ 還hoàn 為vi 金kim 缾bình 。第đệ 三tam 中trung 言ngôn 所sở 空không 亦diệc 空không 者giả 。謂vị 初sơ 空không 中trung 空không 所sở 顯hiển 俗tục 。第đệ 二nhị 空không 中trung 空không 所sở 顯hiển 真chân 。此thử 二nhị 無vô 二nhị 故cố 言ngôn 亦diệc 空không 。是thị 融dung 一nhất 諦đế 顯hiển 一nhất 法Pháp 界Giới 。一nhất 法Pháp 界Giới 者giả 。所sở 謂vị 一nhất 心tâm 。然nhiên 初sơ 空không 門môn 內nội 所sở 遣khiển 俗tục 者giả 是thị 所sở 執chấp 相tướng 。第đệ 二nhị 空không 中trung 所sở 融dung 俗tục 者giả 是thị 依y 他tha 相tương/tướng 。俗tục 有hữu 二nhị 種chủng 相tướng 。故cố 所sở 遣khiển 所sở 融dung 非phi 一nhất 也dã 。又hựu 初sơ 門môn 內nội 遣khiển 俗tục 所sở 顯hiển 之chi 真chân 。第đệ 二nhị 空không 中trung 融dung 俗tục 所sở 顯hiển 之chi 真chân 。此thử 二nhị 門môn 真chân 唯duy 一nhất 無vô 二nhị 。真chân 唯duy 一nhất 種chủng 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。所sở 以dĩ 遣khiển 融dung 所sở 顯hiển 唯duy 一nhất 。第đệ 三tam 空không 者giả 非phi 真chân 非phi 俗tục 非phi 二nhị 非phi 一nhất 。又hựu 此thử 三tam 空không 。初sơ 空không 顯hiển 俗tục 諦đế 中trung 道đạo 。次thứ 空không 顯hiển 真Chân 諦Đế 中trung 道đạo 。第đệ 三tam 空không 顯hiển 非phi 真chân 非phi 俗tục 無vô 邊biên 無vô 中trung 。之chi 中trung 道đạo 義nghĩa 。言ngôn 如như 是thị 等đẳng 空không 者giả 。總tổng 舉cử 三tam 空không 。不bất 住trụ 俗tục 相tương/tướng 。不bất 住trụ 真chân 相tương/tướng 。亦diệc 不bất 住trụ 於ư 。無vô 二nhị 之chi 相tướng 。故cố 言ngôn 不bất 住trụ 三tam 相tướng 。如như 是thị 不bất 住trụ 究cứu 竟cánh 顯hiển 實thật 故cố 言ngôn 。不bất 無vô 真chân 實thật 。雖tuy 不bất 無vô 實thật 而nhi 非phi 有hữu 實thật 。由do 如như 是thị 故cố 。文văn 言ngôn 道đạo 斷đoạn 。道đạo 斷đoạn 之chi 言ngôn 亦diệc 不bất 可khả 寄ký 故cố 亦diệc 說thuyết 言ngôn 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 不bất 無vô 真chân 實thật 。是thị 相tướng 應ưng 有hữu 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 空không 不bất 無vô 真chân 而nhi 不bất 有hữu 真chân 義nghĩa 。先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。問vấn 意ý 而nhi 言ngôn 。凡phàm 言ngôn 有hữu 無vô 必tất 也dã 相tương 對đối 。不bất 有hữu 必tất 無vô 。不bất 無vô 即tức 有hữu 。若nhược 言ngôn 不bất 無vô 真chân 實thật 。之chi 理lý 則tắc 應ưng 是thị 有hữu 。真chân 實thật 之chi 理lý 。凡phàm 諸chư 學học 者giả 每mỗi 作tác 是thị 計kế 。為vi 遣khiển 彼bỉ 執chấp 。故cố 作tác 是thị 問vấn 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 無vô 不bất 住trụ 無vô 。不bất 無vô 不bất 有hữu 。不bất 有hữu 之chi 法pháp 。不bất 即tức 住trụ 無vô 。不bất 無vô 之chi 相tướng 。不bất 即tức 住trụ 有hữu 。非phi 以dĩ 有hữu 無vô 。而nhi 詮thuyên 得đắc 理lý 。菩Bồ 薩Tát 無vô 名danh 義nghĩa 相tướng 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。何hà 以dĩ 故cố 無vô 名danh 之chi 名danh 。不bất 無vô 於ư 名danh 。無vô 義nghĩa 之chi 義nghĩa 。不bất 無vô 於ư 義nghĩa 。

論luận 曰viết 。答đáp 中trung 有hữu 二nhị 。一nhất 者giả 正chánh 答đáp 。二nhị 者giả 歎thán 深thâm 。初sơ 中trung 言ngôn 無vô 不bất 住trụ 無vô 者giả 。先tiên 言ngôn 不bất 無vô 真chân 實thật 。句cú 中trung 謂vị 無vô 之chi 名danh 不bất 住trụ 無vô 義nghĩa 。是thị 故cố 不bất 無vô 之chi 名danh 亦diệc 不bất 當đương 於ư 有hữu 義nghĩa 。以dĩ 之chi 故cố 言ngôn 。不bất 無vô 不bất 有hữu 。是thị 明minh 無vô 名danh 之chi 名danh 。不bất 當đương 有hữu 義nghĩa 之chi 義nghĩa 不bất 有hữu 之chi 法pháp 。不bất 即tức 住trụ 無vô 者giả 。雖tuy 融dung 俗tục 為vi 真chân 而nhi 不bất 守thủ 真chân 無vô 之chi 法pháp 故cố 。不bất 無vô 之chi 相tướng 。不bất 即tức 住trụ 有hữu 者giả 。雖tuy 融dung 真chân 為vi 俗tục 而nhi 不bất 守thủ 俗tục 有hữu 之chi 相tướng 故cố 。以dĩ 真chân 俗tục 不bất 住trụ 有hữu 無vô 故cố 。不bất 無vô 真chân 實thật 。無vô 二nhị 之chi 理lý 。真chân 俗tục 不bất 無vô 二nhị 諦đế 故cố 。不bất 有hữu 真chân 實thật 無vô 二nhị 之chi 理lý 。故cố 言ngôn 非phi 以dĩ 有hữu 無vô 。而nhi 詮thuyên 得đắc 理lý 。是thị 明minh 無vô 義nghĩa 之chi 義nghĩa 。不bất 稱xưng 有hữu 名danh 之chi 名danh 。菩Bồ 薩Tát 已dĩ 下hạ 第đệ 二nhị 歎thán 深thâm 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。直trực 歎thán 釋thích 歎thán 。無vô 名danh 之chi 名danh 。不bất 無vô 於ư 名danh 者giả 。佛Phật 所sở 說thuyết 名danh 不bất 當đương 有hữu 義nghĩa 之chi 義nghĩa 故cố 為vi 。無vô 名danh 之chi 名danh 。而nhi 當đương 無vô 義nghĩa 之chi 義nghĩa 。故cố 言ngôn 不bất 無vô 於ư 名danh 也dã 。無vô 義nghĩa 之chi 義nghĩa 。不bất 無vô 於ư 義nghĩa 者giả 。佛Phật 所sở 體thể 義nghĩa 不bất 稱xưng 有hữu 名danh 之chi 名danh 故cố 為vi 。無vô 義nghĩa 之chi 義nghĩa 。而nhi 稱xưng 無vô 名danh 之chi 名danh 。故cố 言ngôn 不bất 無vô 於ư 義nghĩa 也dã 。如như 是thị 不bất 有hữu 名danh 義nghĩa 而nhi 亦diệc 不bất 無vô 名danh 義nghĩa 。由do 是thị 道Đạo 理lý 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 如như 是thị 名danh 義nghĩa 。真chân 實thật 如như 相tướng 。如Như 來Lai 如như 相tướng 。如như 不bất 住trụ 如như 。如như 無vô 如như 相tướng 。相tướng 無vô 如như 故cố 。非phi 不bất 如Như 來Lai 。眾chúng 生sanh 心tâm 相tướng 。相tướng 亦diệc 如Như 來Lai 。眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。應ưng 無vô 別biệt 境cảnh 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 四tứ 明minh 真chân 不bất 有hữu 如như 而nhi 無vô 不bất 如như 義nghĩa 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。問vấn 中trung 亦diệc 二nhị 。先tiên 立lập 道Đạo 理lý 。後hậu 問vấn 所sở 疑nghi 。言ngôn 如như 是thị 名danh 義nghĩa 者giả 。如như 前tiền 所sở 說thuyết 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。之chi 名danh 義nghĩa 相tương/tướng 。名danh 義nghĩa 相tương 稱xứng 。無vô 倒đảo 無vô 變biến 故cố 名danh 真chân 實thật 。如như 是thị 名danh 義nghĩa 。遠viễn 離ly 能năng 所sở 一nhất 味vị 平bình 等đẳng 。故cố 名danh 如như 相tương/tướng 。如như 是thị 名danh 義nghĩa 。平bình 等đẳng 如như 相tương/tướng 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。所sở 體thể 故cố 言ngôn 。如Như 來Lai 如như 相tướng 。如như 不bất 住trụ 如như 者giả 。是thị 明minh 無vô 名danh 之chi 如như 名danh 當đương 於ư 無vô 如như 之chi 如như 義nghĩa 。如như 無vô 如như 相tướng 。相tướng 無vô 如như 故cố 者giả 。無vô 如như 相tương/tướng 之chi 如như 相tương 稱xứng 於ư 無vô 名danh 之chi 如như 名danh 。如như 是thị 稱xưng 當đương 能năng 所sở 平bình 等đẳng 故cố 。若nhược 名danh 若nhược 義nghĩa 非phi 不bất 如Như 來Lai 也dã 。相tương/tướng 無vô 如như 者giả 。如như 相tương/tướng 無vô 如như 。如như 相tương/tướng 正chánh 是thị 無vô 相tướng 為vi 相tương/tướng 。當đương 知tri 如như 無vô 如như 相tướng 。是thị 明minh 不bất 有hữu 如như 之chi 無vô 相tướng 。相tương/tướng 無vô 如như 者giả 。是thị 明minh 不bất 有hữu 無vô 相tướng 之chi 如như 。如như 之chi 體thể 相tướng 雖tuy 是thị 不bất 有hữu 而nhi 亦diệc 不bất 無vô 如như 之chi 體thể 相tướng 。如như 是thị 無vô 如như 相tương/tướng 之chi 如như 相tương/tướng 方phương 稱xưng 無vô 名danh 之chi 如như 名danh 也dã 。眾chúng 生sanh 心tâm 相tướng 。相tướng 亦diệc 如Như 來Lai 者giả 。謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。分phân 別biệt 心tâm 相tương/tướng 相tương/tướng 即tức 非phi 相tướng 無vô 不bất 平bình 等đẳng 。是thị 故cố 彼bỉ 相tương/tướng 。亦diệc 是thị 如Như 來Lai 。上thượng 來lai 正chánh 立lập 平bình 等đẳng 道Đạo 理lý 。次thứ 言ngôn 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。應ưng 無vô 別biệt 境cảnh 者giả 。是thị 問vấn 所sở 疑nghi 。眾chúng 生sanh 心tâm 相tướng 。既ký 是thị 如Như 來Lai 。則tắc 眾chúng 生sanh 心tâm 。應ưng 無vô 別biệt 境cảnh 。無vô 別biệt 境cảnh 者giả 。即tức 無vô 分phân 別biệt 。無vô 分phân 別biệt 故cố 。應ưng 無vô 染nhiễm 污ô 。無vô 染nhiễm 污ô 故cố 。即tức 無vô 三tam 界giới 。有hữu 作tác 是thị 疑nghi 。故cố 作tác 是thị 問vấn 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。實thật 無vô 別biệt 境cảnh 。何hà 以dĩ 故cố 心tâm 本bổn 淨tịnh 故cố 。理lý 無vô 穢uế 故cố 。以dĩ 染nhiễm 塵trần 故cố 。名danh 為vi 三tam 界giới 。三tam 界giới 之chi 心tâm 。名danh 為vi 別biệt 境cảnh 。是thị 境cảnh 虛hư 妄vọng 。從tùng 心tâm 化hóa 生sanh 。心tâm 若nhược 無vô 妄vọng 。即tức 無vô 別biệt 境cảnh 。

論luận 曰viết 。是thị 答đáp 所sở 疑nghi 。先tiên 與dữ 後hậu 奪đoạt 。與dữ 者giả 就tựu 自tự 性tánh 淨tịnh 。本bổn 無vô 染nhiễm 故cố 。奪đoạt 者giả 約ước 隨tùy 他tha 染nhiễm 。有hữu 別biệt 境cảnh 故cố 。自tự 性tánh 淨tịnh 者giả 。如như 寶bảo 性tánh 論luận 引dẫn 經kinh 說thuyết 言ngôn 。善thiện 心tâm 念niệm 念niệm 滅diệt 不bất 住trụ 。非phi 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。不bất 善thiện 心tâm 念niệm 念niệm 滅diệt 不bất 住trụ 。非phi 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。煩phiền 惱não 不bất 觸xúc 心tâm 。心tâm 不bất 觸xúc 煩phiền 惱não 。云vân 何hà 不bất 觸xúc 法pháp 。而nhi 能năng 得đắc 染nhiễm 心tâm 。乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 故cố 。即tức 是thị 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 門môn 也dã 。隨tùy 他tha 染nhiễm 者giả 。夫phu 人nhân 經kinh 言ngôn 。自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。難nan 可khả 了liễu 知tri 。彼bỉ 心tâm 為vị 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。亦diệc 難nan 可khả 了liễu 知tri 。即tức 是thị 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 門môn 也dã 。心tâm 本bổn 淨tịnh 故cố 。理lý 無vô 穢uế 故cố 者giả 。自tự 性tánh 淨tịnh 心tâm 本bổn 覺giác 之chi 理lý 非phi 諸chư 塵trần 穢uế 之chi 所sở 入nhập 故cố 。以dĩ 染nhiễm 塵trần 下hạ 奪đoạt 其kỳ 所sở 問vấn 。於ư 中trung 先tiên 顯hiển 不bất 覺giác 染nhiễm 塵trần 。後hậu 對đối 不bất 覺giác 略lược 示thị 始thỉ 覺giác 。不bất 覺giác 中trung 言ngôn 以dĩ 染nhiễm 塵trần 故cố 。名danh 為vi 三tam 界giới 者giả 。住trụ 地địa 煩phiền 惱não 。略lược 有hữu 三tam 種chủng 。謂vị 欲dục 愛ái 住trụ 地địa 。色sắc 愛ái 住trụ 地địa 。有hữu 愛ái 住trụ 地địa 。以dĩ 此thử 住trụ 地địa 起khởi 三tam 界giới 愛ái 。三tam 界giới 愛ái 故cố 三tam 界giới 心tâm 生sanh 。由do 是thị 妄vọng 心tâm 。變biến 作tác 虛hư 境cảnh 。以dĩ 之chi 故cố 言ngôn 。從tùng 心tâm 化hóa 生sanh 。次thứ 明minh 始thỉ 覺giác 。心tâm 若nhược 無vô 妄vọng 者giả 。依y 理lý 觀quán 行hành 妄vọng 心tâm 不bất 生sanh 故cố 。即tức 無vô 別biệt 境cảnh 者giả 。妄vọng 作tác 境cảnh 界giới 隨tùy 心tâm 滅diệt 故cố 。上thượng 來lai 四tứ 門môn 合hợp 為vi 第đệ 一nhất 廣quảng 實thật 際tế 義nghĩa 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 心tâm 若nhược 在tại 淨tịnh 。諸chư 境cảnh 不bất 生sanh 。此thử 心tâm 淨tịnh 時thời 。應ưng 無vô 三tam 界giới 。佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。菩Bồ 薩Tát 心tâm 不bất 生sanh 境cảnh 。境cảnh 不bất 生sanh 心tâm 。何hà 以dĩ 故cố 所sở 見kiến 諸chư 境cảnh 。唯duy 所sở 見kiến 心tâm 。心tâm 不bất 幻huyễn 化hóa 。即tức 無vô 所sở 見kiến 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 廣quảng 趣thú 入nhập 義nghĩa 。於ư 中trung 有hữu 四tứ 。一nhất 者giả 總tổng 明minh 趣thú 入nhập 。二nhị 者giả 別biệt 顯hiển 趣thú 入nhập 。三tam 者giả 入nhập 之chi 離ly 過quá 。四tứ 者giả 入nhập 之chi 離ly 邊biên 。初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。問vấn 中trung 言ngôn 此thử 心tâm 淨tịnh 時thời 。應ưng 無vô 三tam 界giới 者giả 。初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 證chứng 見kiến 本bổn 淨tịnh 故cố 。隨tùy 所sở 應ưng 得đắc 三tam 界giới 滅diệt 無vô 。三tam 界giới 事sự 相tướng 者giả 。或hoặc 於ư 初Sơ 地Địa 或hoặc 第đệ 八bát 地địa 而nhi 得đắc 滅diệt 無vô 。三tam 界giới 自tự 性tánh 者giả 。等đẳng 覺giác 位vị 中trung 而nhi 得đắc 滅diệt 無vô 。三tam 界giới 習tập 氣khí 至chí 妙diệu 覺giác 位vị 方phương 得đắc 滅diệt 無vô 。此thử 義nghĩa 具cụ 如như 二nhị 障chướng 章chương 說thuyết 。答đáp 中trung 總tổng 許hứa 故cố 言ngôn 如như 是thị 。三tam 界giới 滅diệt 無vô 時thời 心tâm 境cảnh 不bất 相tương 生sanh 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。唯duy 心tâm 妄vọng 見kiến 變biến 作tác 境cảnh 界giới 。心tâm 無vô 妄vọng 時thời 則tắc 不bất 作tác 境cảnh 。境cảnh 界giới 無vô 故cố 不bất 生sanh 心tâm 也dã 。

經kinh 曰viết 。菩Bồ 薩Tát 內nội 無vô 眾chúng 生sanh 。三tam 性tánh 空không 寂tịch 。則tắc 無vô 己kỷ 眾chúng 。亦diệc 無vô 他tha 眾chúng 。乃nãi 至chí 二nhị 入nhập 。亦diệc 不bất 生sanh 心tâm 。得đắc 如như 是thị 利lợi 。即tức 無vô 三tam 界giới 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 明minh 趣thú 入nhập 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。一nhất 者giả 總tổng 標tiêu 舉cử 數số 。二nhị 者giả 問vấn 答đáp 別biệt 顯hiển 。此thử 是thị 初sơ 文văn 。內nội 無vô 眾chúng 生sanh 者giả 。謂vị 十thập 住trụ 位vị 得đắc 內nội 人nhân 空không 故cố 。三tam 性tánh 空không 寂tịch 者giả 。十thập 行hành 位vị 中trung 得đắc 內nội 法pháp 空không 故cố 。則tắc 無vô 己kỷ 眾chúng 。亦diệc 無vô 他tha 眾chúng 者giả 。十thập 迴hồi 向hướng 位vị 得đắc 平bình 等đẳng 空không 遍biến 遣khiển 自tự 他tha 人nhân 法pháp 眾chúng 故cố 。所sở 言ngôn 眾chúng 者giả 。眾chúng 生sanh 名danh 眾chúng 。五ngũ 陰ấm 之chi 法pháp 亦diệc 名danh 五ngũ 眾chúng 故cố 。是thị 相tương 似tự 空không 未vị 得đắc 真chân 證chứng 。乃nãi 至chí 二nhị 入nhập 者giả 。通thông 舉cử 地địa 前tiền 地địa 上thượng 入nhập 數số 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 云vân 何hà 二nhị 入nhập 。不bất 生sanh 於ư 心tâm 。心tâm 本bổn 不bất 生sanh 。云vân 何hà 有hữu 入nhập 。佛Phật 言ngôn 二nhị 入nhập 者giả 一nhất 謂vị 理lý 入nhập 。二nhị 謂vị 行hành 入nhập 。理lý 入nhập 者giả 深thâm 信tín 眾chúng 生sanh 。不bất 異dị 真chân 性tánh 。不bất 一nhất 不bất 共cộng 。但đãn 以dĩ 客khách 塵trần 。之chi 所sở 翳ế 障chướng 。不bất 去khứ 不bất 來lai 。凝ngưng 住trụ 覺giác 觀quán 。諦đế 觀quán 佛Phật 性tánh 。不bất 有hữu 不bất 無vô 。無vô 己kỷ 無vô 他tha 。凡phàm 聖thánh 不bất 二nhị 。金kim 剛cang 心tâm 地địa 。堅kiên 住trụ 不bất 移di 。寂tịch 靜tĩnh 無vô 為vi 。無vô 有hữu 分phân 別biệt 。是thị 名danh 理lý 入nhập 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 問vấn 答đáp 別biệt 顯hiển 。問vấn 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 問vấn 後hậu 難nạn/nan 。答đáp 中trung 亦diệc 二nhị 。先tiên 答đáp 後hậu 通thông 。答đáp 中trung 有hữu 三tam 。牒điệp 數số 列liệt 名danh 次thứ 第đệ 辨biện 相tương/tướng 。此thử 中trung 理lý 入nhập 者giả 。順thuận 理lý 信tín 解giải 未vị 得đắc 證chứng 行hành 故cố 名danh 理lý 入nhập 。位vị 在tại 地địa 前tiền 。行hành 入nhập 者giả 。證chứng 理lý 修tu 行hành 入nhập 無vô 生sanh 行hành 故cố 名danh 行hành 入nhập 。位vị 在tại 地địa 上thượng 。理lý 入nhập 文văn 中trung 有hữu 其kỳ 四tứ 句cú 。深thâm 信tín 已dĩ 下hạ 乃nãi 至chí 翳ế 障chướng 。是thị 十thập 信tín 入nhập 。不bất 一nhất 者giả 。謂vị 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 不bất 異dị 真chân 性tánh 。而nhi 非phi 一nhất 故cố 。不bất 共cộng 者giả 。非phi 亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 故cố 。第đệ 二nhị 句cú 言ngôn 不bất 去khứ 不bất 來lai 。凝ngưng 住trụ 覺giác 觀quán 者giả 。是thị 十thập 住trụ 入nhập 。悟ngộ 眾chúng 生sanh 空không 故cố 不bất 來lai 去khứ 。於ư 人nhân 空không 門môn 靜tĩnh 住trụ 其kỳ 心tâm 覺giác 察sát 佛Phật 性tánh 。無vô 去khứ 來lai 故cố 。第đệ 三tam 句cú 言ngôn 諦đế 觀quán 佛Phật 性tánh 。不bất 有hữu 不bất 無vô 者giả 。是thị 十thập 行hành 入nhập 。已dĩ 得đắc 法Pháp 空không 依y 法pháp 空không 門môn 。諦đế 觀quán 佛Phật 性tánh 。不bất 有hữu 法pháp 相tướng 不bất 無vô 空không 性tánh 故cố 。第đệ 四tứ 句cú 言ngôn 無vô 己kỷ 無vô 他tha 。凡phàm 聖thánh 不bất 二nhị 等đẳng 者giả 。是thị 明minh 十thập 迴hồi 向hướng 位vị 。理lý 入nhập 已dĩ 得đắc 自tự 他tha 平bình 等đẳng 空không 故cố 心tâm 如như 金kim 剛cang 。堅kiên 住trụ 不bất 退thoái 。梵Phạm 網võng 經kinh 中trung 名danh 十thập 金kim 剛cang 。仁nhân 王vương 經kinh 中trung 名danh 十thập 堅kiên 心tâm 。是thị 十thập 迴hồi 向hướng 之chi 異dị 名danh 也dã 。

經kinh 曰viết 。行hành 入nhập 者giả 心tâm 不bất 傾khuynh 倚ỷ 。影ảnh 無vô 流lưu 易dị 。於ư 所sở 有hữu 處xứ 。靜tĩnh 念niệm 無vô 求cầu 。風phong 鼓cổ 不bất 動động 。猶do 如như 大đại 地địa 。捐quyên 離ly 心tâm 我ngã 。救cứu 度độ 眾chúng 生sanh 。無vô 生sanh 無vô 相tướng 。不bất 取thủ 不bất 捨xả 。

論luận 曰viết 。是thị 明minh 地địa 上thượng 證chứng 入nhập 之chi 行hành 。心tâm 不bất 傾khuynh 倚ỷ 者giả 。如như 理lý 智trí 心tâm 不bất 攀phàn 緣duyên 故cố 。攀phàn 緣duyên 之chi 心tâm 不bất 生sanh 起khởi 故cố 。影ảnh 無vô 流lưu 易dị 者giả 。如như 理lý 之chi 境cảnh 。離ly 三tam 際tế 故cố 。流lưu 變biến 境cảnh 像tượng 不bất 復phục 現hiện 故cố 。所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。世thế 間gian 福phước 樂lạc 乃nãi 至chí 菩Bồ 提Đề 。大đại 涅Niết 槃Bàn 果quả 。於ư 是thị 一nhất 切thiết 。皆giai 無vô 願nguyện 求cầu 。通thông 達đạt 平bình 等đẳng 無vô 此thử 彼bỉ 故cố 。故cố 非phi 境cảnh 界giới 風phong 所sở 鼓cổ 動động 。是thị 明minh 自tự 利lợi 行hành 入nhập 。捐quyên 離ly 己kỷ 下hạ 令linh 他tha 入nhập 行hành 。以dĩ 證chứng 二nhị 空không 離ly 人nhân 法pháp 相tướng 故cố 。能năng 普phổ 遍biến 救cứu 度độ 一nhất 切thiết 。雖tuy 心tâm 無vô 生sanh 亦diệc 無vô 境cảnh 相tướng 。而nhi 不bất 取thủ 其kỳ 寂tịch 滅diệt 之chi 性tánh 恆hằng 不bất 捨xả 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。以dĩ 之chi 故cố 言ngôn 。不bất 取thủ 不bất 捨xả 。如như 是thị 二nhị 行hành 名danh 為vi 行hành 入nhập 。

經kinh 曰viết 。菩Bồ 薩Tát 心tâm 無vô 出xuất 入nhập 。無vô 出xuất 入nhập 心tâm 。入nhập 不bất 入nhập 故cố 。故cố 名danh 為vi 入nhập 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 二nhị 。通thông 彼bỉ 所sở 難nạn/nan 。證chứng 理lý 之chi 心tâm 遠viễn 離ly 生sanh 滅diệt 無vô 始thỉ 無vô 終chung 。故cố 心tâm 無vô 出xuất 入nhập 。無vô 出xuất 入nhập 已dĩ 亦diệc 無vô 昔tích 日nhật 出xuất 入nhập 之chi 心tâm 故cố 。無vô 出xuất 入nhập 心tâm 。去khứ 昔tích 有hữu 出xuất 入nhập 心tâm 。入nhập 此thử 不bất 出xuất 入nhập 心tâm 故cố 言ngôn 入nhập 不bất 入nhập 故cố 。故cố 名danh 為vi 入nhập 。如như 是thị 前tiền 難nan 得đắc 善thiện 通thông 也dã 。

經kinh 曰viết 。菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 入nhập 。法pháp 法pháp 相tướng 不bất 空không 。不bất 空không 之chi 法pháp 。法pháp 不bất 虛hư 棄khí 。何hà 以dĩ 故cố 不bất 無vô 之chi 法pháp 。具cụ 足túc 功công 德đức 。非phi 心tâm 非phi 影ảnh 。法pháp 爾nhĩ 清thanh 淨tịnh 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 三tam 能năng 入nhập 離ly 過quá 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。略lược 明minh 廣quảng 釋thích 。此thử 即tức 略lược 明minh 。如như 是thị 入nhập 法pháp 者giả 。謂vị 入nhập 實thật 際tế 無vô 出xuất 入nhập 法pháp 。是thị 不bất 無vô 法pháp 能năng 所sở 平bình 等đẳng 離ly 諸chư 過quá 患hoạn 。具cụ 諸chư 功công 德đức 。非phi 心tâm 非phi 影ảnh 者giả 。心tâm 境cảnh 平bình 等đẳng 離ly 能năng 所sở 故cố 。法pháp 爾nhĩ 清thanh 淨tịnh 者giả 。無vô 始thỉ 無vô 終chung 。離ly 諸chư 相tướng 故cố 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。云vân 何hà 非phi 心tâm 非phi 影ảnh 。法pháp 爾nhĩ 清thanh 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

空không 如như 之chi 法pháp 。非phi 心tâm 識thức 法pháp 。非phi 心tâm 使sử 所sở 有hữu 法pháp 。非phi 空không 相tướng 法pháp 。非phi 色sắc 相tướng 法pháp 。非phi 心tâm 不bất 相tương 應ứng 法pháp 。非phi 心tâm 無vô 為vi 相tương 應ứng 法pháp 。非phi 所sở 現hiện 影ảnh 。非phi 所sở 顯hiển 示thị 。非phi 自tự 性tánh 。非phi 差sai 別biệt 。非phi 名danh 。非phi 相tướng 義nghĩa 。

何hà 以dĩ 故cố 。如như 故cố 非phi 如như 之chi 法pháp 亦diệc 無vô 無vô 如như 。無vô 有hữu 無vô 如như 。非phi 無vô 如như 有hữu 。

何hà 以dĩ 故cố 。根căn 理lý 之chi 法pháp 。非phi 理lý 非phi 根căn 。離ly 諸chư 諍tranh 論luận 。不bất 見kiến 其kỳ 相tướng 。菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 淨tịnh 法pháp 。非phi 生sanh 之chi 所sở 生sanh 生sanh 。非phi 滅diệt 之chi 所sở 滅diệt 滅diệt 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 一nhất 廣quảng 釋thích 離ly 過quá 。先tiên 問vấn 次thứ 答đáp 三tam 領lãnh 四tứ 述thuật 。答đáp 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 釋thích 非phi 心tâm 非phi 影ảnh 之chi 句cú 。後hậu 釋thích 法pháp 爾nhĩ 清thanh 淨tịnh 之chi 句cú 。初sơ 中trung 亦diệc 二nhị 。先tiên 明minh 入nhập 法pháp 離ly 諸chư 心tâm 影ảnh 。後hậu 明minh 心tâm 影ảnh 無vô 非phi 如như 理lý 。初sơ 中trung 言ngôn 空không 如như 之chi 法pháp 者giả 。入nhập 實thật 際tế 時thời 遠viễn 離ly 諸chư 相tướng 曰viết 空không 。能năng 所sở 平bình 等đẳng 曰viết 如như 。如như 是thị 入nhập 法pháp 。離ly 諸chư 心tâm 影ảnh 。心tâm 影ảnh 差sai 別biệt 略lược 有hữu 六lục 雙song 。一nhất 者giả 心tâm 及cập 心tâm 所sở 為vi 雙song 。二nhị 者giả 虛hư 空không 與dữ 色sắc 為vi 雙song 。三tam 者giả 不bất 相tương 應ứng 行hành 。及cập 諸chư 無vô 為vi 為vi 雙song 。四tứ 者giả 影ảnh 像tượng 及cập 與dữ 本bổn 質chất 為vi 雙song 。五ngũ 者giả 自tự 性tánh 差sai 別biệt 為vi 雙song 。六lục 者giả 名danh 言ngôn 及cập 與dữ 相tương/tướng 義nghĩa 為vi 雙song 。此thử 六lục 雙song 中trung 初sơ 之chi 一nhất 雙song 能năng 緣duyên 心tâm 類loại 。後hậu 五ngũ 雙song 者giả 所sở 緣duyên 影ảnh 類loại 。離ly 此thử 六lục 雙song 故cố 非phi 心tâm 影ảnh 。如như 其kỳ 次thứ 第đệ 有hữu 六lục 雙song 句cú 。非phi 心tâm 識thức 法pháp 者giả 。以dĩ 離ly 八bát 識thức 心tâm 故cố 。非phi 心tâm 使sử 所sở 有hữu 法pháp 者giả 。以dĩ 離ly 六lục 位vị 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 故cố 。非phi 空không 相tướng 法pháp 者giả 。離ly 無vô 色sắc 相tướng 虛hư 空không 法pháp 故cố 。非phi 色sắc 相tướng 法pháp 者giả 。離ly 顯hiển 形hình 表biểu 三tam 種chủng 色sắc 故cố 。非phi 心tâm 不bất 相tương 應ứng 法pháp 者giả 。離ly 二nhị 十thập 四tứ 不bất 相tương 應ứng 行hành 故cố 。非phi 心tâm 無vô 為vi 。相tương 應ứng 法pháp 者giả 。離ly 餘dư 七thất 種chủng 無vô 為vi 法Pháp 故cố 。依y 心tâm 所sở 顯hiển 故cố 名danh 心tâm 無vô 為vi 。三tam 種chủng 無vô 為vi 之chi 相tướng 。相tương 應ứng 法pháp 故cố 名danh 相tướng 應ưng 法pháp 。亦diệc 離ly 三tam 種chủng 真Chân 如Như 法pháp 者giả 。入nhập 證chứng 門môn 中trung 無vô 三tam 別biệt 故cố 。非phi 所sở 現hiện 影ảnh 者giả 。離ly 方phương 便tiện 觀quán 之chi 所sở 顯hiển 現hiện 。本bổn 法pháp 同đồng 分phân 之chi 影ảnh 像tượng 故cố 。非phi 所sở 顯hiển 示thị 者giả 。亦diệc 離ly 影ảnh 像tượng 之chi 所sở 顯hiển 示thị 本bổn 質chất 之chi 法pháp 骨cốt 鎖tỏa 等đẳng 故cố 。非phi 自tự 性tánh 者giả 。離ly 色sắc 心tâm 等đẳng 之chi 自tự 性tánh 故cố 。非phi 差sai 別biệt 者giả 。離ly 無vô 常thường 等đẳng 差sai 別biệt 相tương/tướng 故cố 。非phi 名danh 者giả 。離ly 名danh 句cú 文văn 能năng 詮thuyên 相tương/tướng 故cố 。非phi 相tướng 義nghĩa 者giả 。離ly 名danh 所sở 詮thuyên 相tương 當đương 名danh 之chi 義nghĩa 故cố 。何hà 故cố 離ly 此thử 六lục 雙song 相tương/tướng 者giả 。能năng 所sở 平bình 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。故cố 故cố 言ngôn 如như 故cố 。非phi 如như 之chi 法pháp 已dĩ 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 心tâm 影ảnh 法pháp 無vô 不bất 如như 理lý 。非phi 如như 法Pháp 者giả 。謂vị 前tiền 所sở 非phi 六lục 雙song 法pháp 相tướng 。亦diệc 無vô 無vô 如như 者giả 。如như 理lý 遍biến 通thông 故cố 。無vô 有hữu 無vô 如như 者giả 。無vô 一nhất 有hữu 相tướng 之chi 法pháp 。而nhi 無vô 如như 理lý 者giả 故cố 。非phi 無vô 如như 有hữu 者giả 。設thiết 有hữu 無vô 如như 之chi 法pháp 。可khả 得đắc 為vi 有hữu 。既ký 非phi 非phi 如như 之chi 法pháp 不bất 得đắc 為vi 有hữu 故cố 。何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 非phi 有hữu 義nghĩa 。根căn 者giả 。樹thụ 根căn 喻dụ 於ư 種chủng 子tử 。理lý 者giả 。木mộc 理lý 喻dụ 於ư 現hiện 法pháp 。如như 前tiền 菴am 羅la 果quả 喻dụ 中trung 說thuyết 。離ly 諸chư 諍tranh 論luận 。不bất 見kiến 其kỳ 相tướng 者giả 。覺giác 慧tuệ 求cầu 之chi 。無vô 所sở 得đắc 故cố 。上thượng 來lai 二nhị 分phần 廣quảng 非phi 心tâm 影ảnh 。如như 是thị 淨tịnh 法Pháp 。已dĩ 下hạ 次thứ 廣quảng 。法pháp 爾nhĩ 清thanh 淨tịnh 。非phi 生sanh 之chi 所sở 生sanh 生sanh 者giả 。離ly 生sanh 相tương/tướng 故cố 體thể 非phi 生sanh 故cố 下hạ 句cú 亦diệc 爾nhĩ 。離ly 滅diệt 相tương/tướng 故cố 體thể 非phi 滅diệt 故cố 。如như 是thị 淨tịnh 法Pháp 。離ly 有hữu 為vi 相tướng 。無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。無vô 始thỉ 無vô 終chung 。由do 是thị 義nghĩa 故cố 。法pháp 爾nhĩ 清thanh 淨tịnh 也dã 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 不bất 可khả 思tư 議nghị 。如như 是thị 法pháp 相tướng 。不bất 合hợp 成thành 不bất 獨độc 成thành 不bất 羈ki 不bất 伴bạn 不bất 聚tụ 散tán 不bất 生sanh 滅diệt 亦diệc 無vô 來lai 相tướng 。及cập 以dĩ 去khứ 相tương/tướng 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 三tam 領lãnh 解giải 。不bất 合hợp 成thành 者giả 。非phi 心tâm 非phi 心tâm 所sở 。心tâm 與dữ 心tâm 所sở 別biệt 體thể 相tướng 應ưng 故cố 。不bất 獨độc 成thành 者giả 。非phi 自tự 性tánh 非phi 差sai 別biệt 。是thị 二nhị 義nghĩa 別biệt 無vô 二nhị 體thể 故cố 。不bất 羈ki 者giả 。非phi 名danh 非phi 義nghĩa 故cố 。名danh 義nghĩa 互hỗ 為vi 客khách 故cố 。不bất 伴bạn 者giả 。非phi 影ảnh 質chất 故cố 。影ảnh 質chất 相tương/tướng 類loại 而nhi 為vi 伴bạn 故cố 。不bất 聚tụ 散tán 者giả 。非phi 空không 非phi 色sắc 故cố 。聚tụ 集tập 為vi 色sắc 散tán 壞hoại 為vi 空không 故cố 。不bất 生sanh 滅diệt 者giả 。非phi 不bất 相tương 應ứng 。非phi 無vô 為vi 故cố 。不bất 相tương 應ứng 行hành 。是thị 生sanh 起khởi 故cố 。諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。滅diệt 所sở 顯hiển 故cố 。此thử 領lãnh 前tiền 說thuyết 離ly 六lục 雙song 義nghĩa 。亦diệc 無vô 來lai 相tướng 者giả 。非phi 生sanh 之chi 所sở 生sanh 生sanh 故cố 。及cập 以dĩ 去khứ 相tương/tướng 者giả 。非phi 滅diệt 之chi 所sở 滅diệt 滅diệt 故cố 。是thị 領lãnh 後hậu 說thuyết 法Pháp 爾nhĩ 清thanh 淨tịnh 。初sơ 言ngôn 不bất 可khả 思tư 議nghị 者giả 。非phi 如như 之chi 如như 離ly 心tâm 言ngôn 故cố 。後hậu 言ngôn 不bất 可khả 思tư 議nghị 者giả 。離ly 心tâm 之chi 心tâm 亦diệc 離ly 二nhị 故cố 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。不bất 思tư 議nghị 心tâm 。心tâm 亦diệc 如như 是thị 。何hà 以dĩ 故cố 如như 不bất 異dị 心tâm 。心tâm 本bổn 如như 故cố 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 四tứ 述thuật 成thành 。如như 其kỳ 次thứ 第đệ 述thuật 彼bỉ 二nhị 種chủng 不bất 思tư 議nghị 句cú 。所sở 言ngôn 心tâm 者giả 。謂vị 入nhập 證chứng 心tâm 。無vô 心tâm 之chi 心tâm 入nhập 於ư 不bất 入nhập 故cố 不bất 思tư 議nghị 。如như 不bất 異dị 心tâm 者giả 。釋thích 前tiền 不bất 思tư 議nghị 。心tâm 本bổn 如như 故cố 者giả 。釋thích 後hậu 不bất 思tư 議nghị 也dã 。

經kinh 曰viết 。眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。不bất 一nhất 不bất 異dị 。眾chúng 生sanh 之chi 性tánh 。本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。生sanh 滅diệt 之chi 性tánh 。性tánh 本bổn 涅Niết 槃Bàn 。性tánh 相tướng 本bổn 如như 。如như 無vô 動động 故cố 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 四tứ 所sở 入nhập 離ly 邊biên 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 明minh 佛Phật 性tánh 離ly 一nhất 異dị 邊biên 。後hậu 顯hiển 如như 如như 離ly 有hữu 無vô 邊biên 。初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。略lược 明minh 廣quảng 顯hiển 。此thử 即tức 略lược 明minh 。此thử 中trung 亦diệc 二nhị 。先tiên 離ly 一nhất 異dị 。後hậu 釋thích 離ly 異dị 。離ly 一nhất 異dị 者giả 。謂vị 眾chúng 生sanh 與dữ 佛Phật 性tánh 不bất 一nhất 亦diệc 。不bất 異dị 故cố 。言ngôn 佛Phật 性tánh 者giả 。真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 。如như 涅Niết 槃Bàn 經kinh 言ngôn 。佛Phật 性tánh 者giả 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 故cố 。若nhược 一nhất 若nhược 異dị 皆giai 有hữu 過quá 故cố 。眾chúng 生sanh 之chi 性tánh 。本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 者giả 。此thử 下hạ 釋thích 離ly 異dị 義nghĩa 。不bất 一nhất 之chi 義nghĩa 易dị 可khả 見kiến 故cố 。此thử 句cú 明minh 人nhân 不bất 異dị 佛Phật 性tánh 。生sanh 滅diệt 之chi 性tánh 。性tánh 本bổn 涅Niết 槃Bàn 者giả 。是thị 明minh 生sanh 死tử 不bất 異dị 涅Niết 槃Bàn 故cố 。性tánh 相tướng 本bổn 如như 。如như 無vô 動động 故cố 者giả 。眾chúng 生sanh 人nhân 性tánh 生sanh 滅diệt 法pháp 相tướng 。本bổn 來lai 是thị 如như 故cố 不bất 異dị 也dã 。

經kinh 曰viết 。一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 。從tùng 緣duyên 無vô 起khởi 。起khởi 相tướng 性tánh 如như 。如như 無vô 所sở 動động 。因nhân 緣duyên 性tánh 相tướng 。相tướng 本bổn 空không 無vô 。緣duyên 緣duyên 空không 空không 。無vô 有hữu 緣duyên 起khởi 。一nhất 切thiết 緣duyên 法pháp 。惑hoặc 心tâm 妄vọng 見kiến 。現hiện 本bổn 不bất 生sanh 。緣duyên 本bổn 無vô 故cố 。心tâm 如như 法Pháp 理lý 。自tự 體thể 空không 無vô 。如như 彼bỉ 空không 王vương 。本bổn 無vô 住trú 處xứ 。凡phàm 夫phu 之chi 心tâm 。妄vọng 分phân 別biệt 見kiến 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 廣quảng 顯hiển 。此thử 中trung 唯duy 廣quảng 離ly 異dị 邊biên 義nghĩa 。一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 。從tùng 緣duyên 所sở 生sanh 。一nhất 切thiết 果quả 法pháp 從tùng 緣duyên 有hữu 故cố 即tức 無vô 生sanh 起khởi 。起khởi 相tướng 性tánh 如như 。如như 無vô 所sở 動động 也dã 。下hạ 明minh 能năng 起khởi 諸chư 緣duyên 亦diệc 空không 。因nhân 緣duyên 性tánh 相tướng 。相tướng 本bổn 空không 無vô 者giả 。種chủng 子tử 因nhân 緣duyên 。無vô 所sở 有hữu 故cố 。緣duyên 緣duyên 空không 空không 。無vô 有hữu 緣duyên 起khởi 者giả 。所sở 緣duyên 緣duyên 法pháp 非phi 一nhất 眾chúng 多đa 。莫mạc 不bất 皆giai 空không 。故cố 曰viết 空không 空không 。是thị 故cố 無vô 緣duyên 之chi 能năng 起khởi 也dã 。一nhất 切thiết 緣duyên 法pháp 。惑hoặc 心tâm 妄vọng 見kiến 者giả 。謂vị 增tăng 上thượng 緣duyên 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。唯duy 心tâm 妄vọng 見kiến 故cố 亦diệc 空không 也dã 。現hiện 本bổn 不bất 生sanh 。緣duyên 本bổn 無vô 故cố 者giả 。結kết 成thành 二nhị 空không 。緣duyên 所sở 現hiện 果quả 。本bổn 來lai 不bất 生sanh 。能năng 起khởi 諸chư 緣duyên 本bổn 來lai 無vô 故cố 。心tâm 如như 法Pháp 理lý 。自tự 體thể 空không 無vô 者giả 。前tiền 說thuyết 因nhân 果quả 是thị 所sở 取thủ 法pháp 。所sở 取thủ 法pháp 無vô 故cố 能năng 取thủ 心tâm 亦diệc 空không 。如như 說thuyết 所sở 取thủ 法pháp 空không 道Đạo 理lý 。能năng 取thủ 心tâm 體thể 亦diệc 如như 是thị 故cố 。上thượng 來lai 法pháp 說thuyết 。下hạ 引dẫn 譬thí 喻dụ 。言ngôn 空không 王vương 者giả 空không 有hữu 二nhị 。一nhất 者giả 空không 界giới 謂vị 明minh 暗ám 色sắc 。二nhị 者giả 空không 王vương 謂vị 虛hư 空không 法pháp 為vi 一nhất 切thiết 色sắc 之chi 所sở 依y 故cố 。如như 王vương 為vi 諸chư 民dân 之chi 所sở 依y 故cố 說thuyết 虛hư 空không 名danh 為vi 空không 王vương 如như 是thị 空không 王vương 。本bổn 無vô 住trú 處xứ 。而nhi 凡phàm 夫phu 心tâm 妄vọng 計kế 分phân 別biệt 。此thử 處xứ 虛hư 空không 彼bỉ 處xứ 虛hư 空không 唯duy 是thị 妄vọng 見kiến 。無vô 此thử 無vô 彼bỉ 。因nhân 果quả 諸chư 法pháp 。當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。妄vọng 心tâm 所sở 取thủ 。無vô 因nhân 無vô 果quả 。是thị 約ước 遍biến 計kế 所sở 執chấp 因nhân 果quả 。而nhi 作tác 是thị 喻dụ 妄vọng 見kiến 處xứ 故cố 。

經kinh 曰viết 。如như 如như 之chi 相tướng 。本bổn 不bất 有hữu 無vô 。有hữu 無vô 之chi 相tướng 。見kiến 唯duy 心tâm 識thức 。菩Bồ 薩Tát 如như 心tâm 之chi 性tánh 不bất 無vô 自tự 體thể 。自tự 體thể 不bất 有hữu 。不bất 有hữu 不bất 無vô 。菩Bồ 薩Tát 無vô 不bất 無vô 相tướng 。非phi 言ngôn 說thuyết 地địa 。何hà 以dĩ 故cố 真Chân 如Như 之chi 法Pháp 。虛hư 曠khoáng 無vô 相tướng 。非phi 二nhị 所sở 及cập 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 二nhị 。明minh 如như 如như 法Pháp 離ly 有hữu 無vô 邊biên 。於ư 中trung 有hữu 四tứ 。初sơ 句cú 正chánh 明minh 如như 如như 離ly 邊biên 。次thứ 句cú 反phản 舉cử 有hữu 邊biên 是thị 妄vọng 。三tam 者giả 引dẫn 心tâm 離ly 邊biên 為vi 例lệ 。四tứ 者giả 還hoàn 明minh 如như 如như 離ly 言ngôn 。第đệ 三tam 中trung 言ngôn 如như 心tâm 之chi 性tánh 者giả 。猶do 如như 一nhất 心tâm 。之chi 體thể 性tánh 也dã 。不bất 無vô 自tự 體thể 者giả 。謂vị 離ly 無vô 自tự 體thể 邊biên 如như 兔thố 角giác 故cố 。自tự 體thể 不bất 有hữu 者giả 。謂vị 離ly 有hữu 自tự 體thể 邊biên 如như 牛ngưu 角giác 故cố 。非phi 謂vị 他tha 相tương/tướng 無vô 故cố 不bất 有hữu 故cố 言ngôn 自tự 體thể 不bất 有hữu 而nhi 已dĩ 。不bất 有hữu 不bất 無vô 者giả 。不bất 有hữu 即tức 是thị 不bất 無vô 。不bất 無vô 即tức 是thị 不bất 有hữu 。由do 是thị 義nghĩa 故cố 。更cánh 合hợp 明minh 也dã 。如như 一nhất 心tâm 法pháp 。不bất 有hữu 不bất 無vô 。如như 如như 之chi 理lý 。亦diệc 同đồng 是thị 說thuyết 。是thị 故cố 句cú 首thủ 曰viết 如như 心tâm 也dã 。無vô 不bất 無vô 相tướng 。非phi 言ngôn 說thuyết 地địa 。已dĩ 下hạ 第đệ 四tứ 還hoàn 明minh 如như 如như 離ly 言ngôn 道Đạo 理lý 。無vô 不bất 無vô 相tướng 者giả 。明minh 初sơ 句cú 中trung 。本bổn 不bất 有hữu 無vô 。非phi 諸chư 言ngôn 談đàm 安an 足túc 處xứ 故cố 。非phi 二nhị 所sở 及cập 者giả 。非phi 尋tầm 伺tứ 二nhị 之chi 所sở 行hành 故cố 。尋tầm 伺tứ 二nhị 法pháp 是thị 語ngữ 言ngôn 足túc 。非phi 此thử 二nhị 所sở 行hành 故cố 非phi 言ngôn 說thuyết 之chi 地địa 也dã 。

經kinh 曰viết 。虛hư 空không 境cảnh 界giới 。內nội 外ngoại 不bất 測trắc 。六lục 行hạnh 之chi 士sĩ 。乃nãi 能năng 知tri 之chi 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 大đại 分phân 第đệ 三tam 入nhập 之chi 階giai 位vị 。於ư 中trung 有hữu 四tứ 。一nhất 明minh 所sở 入nhập 甚thậm 深thâm 。二nhị 舉cử 能năng 入nhập 位vị 行hành 。三tam 者giả 別biệt 顯hiển 階giai 位vị 。四tứ 者giả 覈# 明minh 入nhập 心tâm 。初sơ 中trung 言ngôn 虛hư 空không 境cảnh 界giới 者giả 。謂vị 如như 如như 之chi 法Pháp 。虛hư 曠khoáng 無vô 相tướng 。故cố 名danh 虛hư 空không 。內nội 外ngoại 不bất 測trắc 者giả 。謂vị 內nội 道đạo 中trung 二nhị 十thập 八bát 聖thánh 及cập 外ngoại 道đạo 中trung 。九cửu 十thập 五ngũ 種chủng 。此thử 等đẳng 凡phàm 聖thánh 不bất 能năng 測trắc 量lượng 也dã 。第đệ 二nhị 中trung 言ngôn 六lục 行hạnh 之chi 士sĩ 。乃nãi 能năng 知tri 之chi 者giả 。是thị 舉cử 菩Bồ 薩Tát 二nhị 入nhập 階giai 位vị 也dã 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 云vân 何hà 六lục 行hạnh 。願nguyện 為vi 說thuyết 之chi 。佛Phật 言ngôn 一nhất 者giả 十thập 信tín 行hành 二nhị 者giả 十thập 住trụ 行hành 三tam 者giả 十thập 行hàng 行hàng 四tứ 者giả 十thập 迴Hồi 向Hướng 行hạnh 。五ngũ 者giả 十Thập 地Địa 行hành 六lục 者giả 等đẳng 覺giác 行hành 如như 是thị 行hạnh 。者giả 乃nãi 能năng 知tri 之chi 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 三tam 。別biệt 顯hiển 階giai 位vị 。唯duy 顯hiển 行hành 位vị 除trừ 其kỳ 果quả 位vị 。所sở 以dĩ 不bất 取thủ 。妙diệu 覺giác 之chi 地địa 。此thử 六lục 行hành 中trung 前tiền 四tứ 位vị 是thị 理lý 入nhập 階giai 降giáng/hàng 。後hậu 二nhị 位vị 者giả 行hành 入nhập 差sai 別biệt 。於ư 中trung 略lược 義nghĩa 在tại 本bổn 業nghiệp 經kinh 。廣quảng 分phân 別biệt 義nghĩa 。出xuất 華hoa 嚴nghiêm 教giáo 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 實thật 際tế 覺giác 利lợi 。無vô 有hữu 出xuất 入nhập 。何hà 等đẳng 法pháp 心tâm 。得đắc 入nhập 實thật 際tế 。佛Phật 言ngôn 實thật 際tế 之chi 法Pháp 。法pháp 無vô 有hữu 際tế 。無vô 際tế 之chi 心tâm 。則tắc 入nhập 實thật 際tế 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 四tứ 。覈# 明minh 入nhập 心tâm 。問vấn 中trung 言ngôn 實thật 際tế 覺giác 利lợi 。無vô 有hữu 出xuất 入nhập 者giả 。舉cử 後hậu 二nhị 位vị 得đắc 二nhị 利lợi 行hành 與dữ 理lý 相tương 稱xứng 無vô 出xuất 入nhập 義nghĩa 。何hà 等đẳng 法pháp 心tâm 。得đắc 入nhập 實thật 際tế 者giả 。正chánh 問vấn 於ư 中trung 能năng 入nhập 心tâm 法pháp 。答đáp 中trung 言ngôn 實thật 際tế 之chi 法Pháp 。法pháp 無vô 有hữu 際tế 者giả 。舉cử 所sở 入nhập 法pháp 。法pháp 爾nhĩ 無vô 際tế 縱túng/tung 無vô 前tiền 後hậu 際tế 。無vô 始thỉ 無vô 終chung 。故cố 離ly 三tam 世thế 時thời 故cố 。橫hoạnh/hoành 無vô 此thử 彼bỉ 際tế 無vô 中trung 無vô 邊biên 故cố 。離ly 六lục 方phương 所sở 故cố 。甚thậm 深thâm 無vô 際tế 無vô 邊biên 不bất 離ly 故cố 。廣quảng 大đại 無vô 際tế 。無vô 所sở 不bất 遍biến 故cố 。具cụ 此thử 四tứ 義nghĩa 故cố 言ngôn 無vô 際tế 。能năng 入nhập 之chi 心tâm 亦diệc 具cụ 四tứ 義nghĩa 。故cố 於ư 實thật 際tế 。無vô 所sở 不bất 入nhập 。當đương 知tri 實thật 際tế 離ly 能năng 所sở 邊biên 。心tâm 亦diệc 如như 是thị 。離ly 能năng 所sở 際tế 。即tức 無vô 其kỳ 入nhập 。乃nãi 能năng 得đắc 入nhập 。是thị 謂vị 不bất 可khả 思tư 議nghị 義nghĩa 也dã 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 無vô 際tế 心tâm 智trí 。其kỳ 智trí 無vô 涯nhai 無vô 涯nhai 之chi 心tâm 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。自tự 在tại 之chi 智trí 。得đắc 入nhập 實thật 際tế 。如như 彼bỉ 凡phàm 夫phu 。軟nhuyễn 心tâm 眾chúng 生sanh 。其kỳ 心tâm 多đa 喘suyễn 。以dĩ 何hà 法Pháp 御ngự 。令linh 得đắc 堅kiên 心tâm 。得đắc 入nhập 實thật 際tế 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 大đại 分phân 第đệ 四tứ 入nhập 之chi 方phương 便tiện 。入nhập 方phương 便tiện 者giả 。位vị 在tại 地địa 前tiền 四tứ 位vị 。理lý 入nhập 門môn 內nội 方phương 便tiện 觀quán 也dã 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 明minh 能năng 入nhập 方phương 便tiện 。後hậu 顯hiển 方phương 便tiện 勝thắng 利lợi 。初sơ 中trung 亦diệc 二nhị 。先tiên 略lược 後hậu 廣quảng 。略lược 中trung 先tiên 問vấn 。問vấn 中trung 亦diệc 二nhị 。一nhất 領lãnh 於ư 前tiền 。二nhị 問vấn 於ư 後hậu 。領lãnh 中trung 言ngôn 無vô 際tế 者giả 。心tâm 體thể 無vô 際tế 故cố 。無vô 涯nhai 者giả 。智trí 用dụng 無vô 涯nhai 故cố 。

經kinh 曰viết 。佛Phật 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 彼bỉ 心tâm 喘suyễn 者giả 。以dĩ 內nội 外ngoại 使sử 。隨tùy 使sử 流lưu 注chú 。滴tích 瀝lịch 成thành 海hải 。天thiên 風phong 鼓cổ 浪lãng 大đại 龍long 驚kinh 駭hãi 。驚kinh 駭hãi 之chi 心tâm 。故cố 令linh 多đa 喘suyễn 。菩Bồ 薩Tát 令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。存tồn 三tam 守thủ 一nhất 。入nhập 如Như 來Lai 禪thiền 。以dĩ 禪thiền 定định 故cố 。心tâm 則tắc 無vô 喘suyễn 。

論luận 曰viết 。答đáp 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 出xuất 所sở 治trị 障chướng 相tương/tướng 。後hậu 示thị 能năng 治trị 方phương 便tiện 。初sơ 中trung 言ngôn 心tâm 喘suyễn 者giả 。驚kinh 心tâm 不bất 安an 其kỳ 出xuất 入nhập 息tức 急cấp 速tốc 曰viết 喘suyễn 。以dĩ 喻dụ 六lục 識thức 掉trạo 動động 不bất 停đình 。內nội 外ngoại 使sứ 者giả 。末mạt 那na 四tứ 使sử 內nội 緣duyên 自tự 我ngã 故cố 。意ý 識thức 六lục 使sử 外ngoại 緣duyên 諸chư 境cảnh 故cố 。隨tùy 使sử 流lưu 注chú 者giả 。謂vị 忿phẫn 恨hận 等đẳng 小tiểu 隨tùy 煩phiền 惱não 。其kỳ 沈trầm 掉trạo 等đẳng 大đại 隨tùy 煩phiền 惱não 。及cập 無vô 慚tàm 愧quý 中trung 隨tùy 煩phiền 惱não 隨tùy 使sử 等đẳng 流lưu 集tập 注chú 現hiện 識thức 故cố 。滴tích 瀝lịch 成thành 海hải 者giả 。本bổn 使sử 隨tùy 惑hoặc 一nhất 切thiết 現hiện 行hành 皆giai 熏huân 本bổn 識thức 積tích 集tập 深thâm 廣quảng 故cố 。天thiên 風phong 鼓cổ 浪lãng 者giả 。業nghiệp 力lực 所sở 感cảm 六lục 塵trần 境cảnh 界giới 任nhậm 運vận 現hiện 行hành 故cố 名danh 天thiên 風phong 。鼓cổ 隨tùy 眠miên 海hải 起khởi 七thất 識thức 浪lãng 故cố 曰viết 鼓cổ 浪lãng 。大đại 龍long 驚kinh 駭hãi 者giả 。無vô 明minh 住trụ 地địa 。其kỳ 力lực 最tối 大đại 。住trụ 在tại 本bổn 識thức 隨tùy 眠miên 海hải 底để 故cố 名danh 大đại 龍long 。如như 是thị 無vô 明minh 。違vi 反phản 寂tịch 靜tĩnh 常thường 能năng 增tăng 長trưởng 麁thô 動động 之chi 心tâm 故cố 曰viết 驚kinh 駭hãi 。由do 是thị 諸chư 緣duyên 令linh 心tâm 多đa 喘suyễn 。此thử 是thị 令linh 知tri 所sở 治trị 障chướng 相tương/tướng 。自tự 下hạ 示thị 其kỳ 能năng 治trị 方phương 便tiện 。存tồn 三tam 者giả 。能năng 遮già 天thiên 風phong 方phương 便tiện 。守thủ 一nhất 者giả 。能năng 伏phục 大đại 龍long 方phương 便tiện 。入nhập 如Như 來Lai 禪thiền 者giả 。正chánh 治trị 多đa 喘suyễn 之chi 方phương 便tiện 也dã 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 何hà 謂vị 存tồn 三tam 守thủ 一nhất 。入nhập 如Như 來Lai 禪thiền 。佛Phật 言ngôn 存tồn 三tam 者giả 存tồn 三tam 解giải 脫thoát 。守thủ 一nhất 者giả 守thủ 一nhất 心tâm 如như 。入nhập 如Như 來Lai 禪thiền 者giả 。理lý 觀quán 心tâm 如như 入nhập 如như 是thị 地địa 。即tức 入nhập 實thật 際tế 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 廣quảng 顯hiển 方phương 便tiện 。有hữu 三tam 問vấn 答đáp 。此thử 初sơ 番phiên 中trung 舉cử 數số 總tổng 標tiêu 。守thủ 一nhất 心tâm 如như 者giả 。一nhất 心tâm 法pháp 中trung 有hữu 二nhị 種chủng 門môn 。今kim 先tiên 守thủ 其kỳ 心tâm 真Chân 如Như 門môn 。為vi 伏phục 無vô 明minh 大đại 龍long 勢thế 故cố 。無vô 明minh 正chánh 迷mê 一nhất 心tâm 如như 故cố 。此thử 中trung 守thủ 者giả 。入nhập 時thời 靜tĩnh 守thủ 一nhất 如như 之chi 境cảnh 。出xuất 時thời 不bất 失thất 一nhất 味vị 之chi 心tâm 。故cố 言ngôn 守thủ 一nhất 。如như 本bổn 業nghiệp 經kinh 十thập 行hành 中trung 言ngôn 。十thập 為vì 自tự 在tại 轉chuyển 大đại 法Pháp 輪luân 故cố 。所sở 謂vị 菩Bồ 薩Tát 三Tam 寶Bảo 。菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。於ư 第đệ 一nhất 中trung 道đạo 智trí 為vi 覺giác 寶bảo 。一nhất 切thiết 法pháp 無vô 生sanh 。動động 與dữ 則tắc 為vi 法Pháp 寶bảo 。常thường 行hành 六lục 道đạo 與dữ 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 和hòa 合hợp 。名danh 僧Tăng 寶bảo 。轉chuyển 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。流lưu 入nhập 佛Phật 海hải 故cố 。案án 云vân 。三tam 時thời 不bất 失thất 中trung 道đạo 一nhất 味vị 即tức 是thị 此thử 觀quán 守thủ 一nhất 之chi 用dụng 。此thử 觀quán 在tại 於ư 十thập 行hành 位vị 也dã 。餘dư 門môn 後hậu 顯hiển 此thử 中trung 不bất 論luận 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 三tam 解giải 脫thoát 法Pháp 。是thị 何hà 等đẳng 事sự 。理lý 觀quán 三tam 昧muội 。從tùng 何hà 法pháp 入nhập 。佛Phật 言ngôn 三tam 解giải 脫thoát 者giả 。虛hư 空không 解giải 脫thoát 。金kim 剛cang 解giải 脫thoát 。般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 。理lý 觀quán 心tâm 者giả 心tâm 如như 理lý 淨tịnh 無vô 可khả 不bất 心tâm 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 云vân 何hà 存tồn 用dụng 。云vân 何hà 觀quán 之chi 。佛Phật 言ngôn 心tâm 事sự 不bất 二nhị 。是thị 名danh 存tồn 用dụng 。內nội 行hành 外ngoại 行hành 。出xuất 入nhập 不bất 二nhị 。不bất 住trụ 一nhất 相tướng 。心tâm 無vô 得đắc 失thất 。一nhất 不bất 一nhất 地địa 。淨tịnh 心tâm 流lưu 入nhập 。是thị 名danh 觀quán 之chi 。

論luận 曰viết 。此thử 二nhị 問vấn 答đáp 別biệt 顯hiển 觀quán 行hành 。初sơ 答đáp 中trung 言ngôn 。三tam 解giải 脫thoát 者giả 。則tắc 是thị 三tam 慧tuệ 攝nhiếp 八bát 解giải 脫thoát 故cố 名danh 解giải 脫thoát 。如như 本bổn 業nghiệp 經kinh 十thập 住trụ 中trung 言ngôn 。六lục 為vi 諸chư 佛Phật 所sở 護hộ 。所sở 謂vị 八bát 解giải 脫thoát 觀quán 。聞văn 慧tuệ 得đắc 內nội 假giả 外ngoại 假giả 二nhị 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 一nhất 解giải 脫thoát 。思tư 慧tuệ 內nội 五ngũ 陰ấm 法pháp 外ngoại 一nhất 切thiết 法pháp 。不bất 可khả 得đắc 故cố 二nhị 解giải 脫thoát 。修tu 慧tuệ 六lục 觀quán 具cụ 足túc 色sắc 界giới 五ngũ 陰ấm 空không 三tam 解giải 脫thoát 。四tứ 空không 五ngũ 陰ấm 及cập 滅diệt 定định 觀quán 皆giai 不bất 可khả 得đắc 故cố 。五ngũ 解giải 脫thoát 如như 相tương/tướng 故cố 。案án 云vân 。八bát 解giải 脫thoát 觀quán 略lược 有hữu 二nhị 門môn 。若nhược 就tựu 事sự 相tướng 唯duy 修tu 慧tuệ 觀quán 。是thị 共cộng 二Nhị 乘Thừa 。如như 餘dư 處xứ 說thuyết 。若nhược 就tựu 三tam 慧tuệ 觀quán 人nhân 法pháp 空không 。是thị 大Đại 乘Thừa 觀quán 。如như 此thử 文văn 說thuyết 。初sơ 解giải 脫thoát 者giả 。內nội 有hữu 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 等đẳng 。謂vị 內nội 存tồn 色sắc 等đẳng 。五ngũ 陰ấm 法pháp 相tướng 觀quán 內nội 我ngã 空không 。外ngoại 存tồn 色sắc 等đẳng 觀quán 眾chúng 生sanh 空không 。是thị 空không 易dị 入nhập 聞văn 慧tuệ 所sở 得đắc 。故cố 言ngôn 聞văn 慧tuệ 得đắc 內nội 假giả 外ngoại 假giả 。二nhị 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。不bất 遣khiển 色sắc 等đẳng 以dĩ 觀quán 空không 故cố 。有hữu 似tự 虛hư 空không 不bất 遣khiển 色sắc 相tướng 故cố 。說thuyết 是thị 為vi 虛hư 空không 解giải 脫thoát 。第đệ 二nhị 解giải 脫thoát 者giả 。內nội 無vô 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 等đẳng 。內nội 遣khiển 色sắc 等đẳng 五ngũ 陰ấm 法pháp 相tướng 。外ngoại 觀quán 一nhất 切thiết 山sơn 河hà 等đẳng 空không 。欲dục 界giới 諸chư 法pháp 無vô 所sở 不bất 空không 。是thị 空không 難nan 解giải 思tư 慧tuệ 所sở 觀quán 。故cố 言ngôn 思tư 慧tuệ 內nội 五ngũ 陰ấm 法pháp 外ngoại 一nhất 切thiết 法pháp 。不bất 可khả 得đắc 故cố 。推thôi 求cầu 析tích 破phá 內nội 外ngoại 諸chư 法pháp 。如như 似tự 金kim 剛cang 破phá 諸chư 色sắc 法pháp 。是thị 故cố 名danh 為vi 。金kim 剛cang 解giải 脫thoát 。後hậu 六lục 解giải 脫thoát 皆giai 是thị 修tu 慧tuệ 。觀quán 上thượng 二nhị 界giới 一nhất 切thiết 法pháp 空không 故cố 言ngôn 修tu 慧tuệ 。六lục 觀quán 皆giai 是thị 修tu 慧tuệ 依y 定định 所sở 發phát 。是thị 故cố 總tổng 名danh 。般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 。於ư 中trung 六lục 種chủng 差sai 別biệt 相tương/tướng 者giả 。第đệ 三tam 名danh 淨tịnh 解giải 脫thoát 。身thân 作tác 證chứng 色sắc 界giới 五ngũ 陰ấm 光quang 潔khiết 寂tịch 靜tĩnh 觀quán 悉tất 空không 故cố 名danh 淨tịnh 解giải 脫thoát 。自tự 內nội 所sở 證chứng 。名danh 身thân 作tác 證chứng 故cố 。言ngôn 具cụ 足túc 色sắc 界giới 五ngũ 陰ấm 空không 三tam 解giải 脫thoát 。第đệ 四tứ 名danh 空không 處xứ 解giải 脫thoát 。觀quán 空không 處xứ 五ngũ 陰ấm 空không 故cố 。乃nãi 至chí 非phi 想tưởng 。解giải 脫thoát 亦diệc 爾nhĩ 。觀quán 滅diệt 定định 法pháp 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。故cố 名danh 滅diệt 盡tận 解giải 脫thoát 。皆giai 從tùng 所sở 遣khiển 以dĩ 立lập 其kỳ 名danh 。故cố 言ngôn 四tứ 空không 五ngũ 陰ấm 及cập 滅diệt 定định 觀quán 皆giai 不bất 可khả 得đắc 故cố 。五ngũ 解giải 脫thoát 如như 相tương/tướng 故cố 。如như 是thị 三tam 慧tuệ 觀quán 人nhân 法pháp 空không 。伏phục 離ly 二nhị 執chấp 現hiện 行hành 二nhị 縛phược 故cố 名danh 解giải 脫thoát 。既ký 遣khiển 內nội 外ngoại 一nhất 切thiết 。假giả 法pháp 能năng 遮già 諸chư 境cảnh 天thiên 風phong 吹xuy 鼓cổ 也dã 。理lý 觀quán 中trung 言ngôn 心tâm 如như 理lý 淨tịnh 無vô 可khả 不bất 心tâm 者giả 。順thuận 理lý 無vô 相tướng 心tâm 無vô 分phân 別biệt 故cố 。後hậu 答đáp 中trung 言ngôn 心tâm 事sự 不bất 二nhị 。是thị 名danh 存tồn 用dụng 者giả 。是thị 名danh 存tồn 三tam 之chi 用dụng 勝thắng 能năng 。若nhược 人nhân 未vị 得đắc 。存tồn 三tam 之chi 用dụng 。靜tĩnh 心tâm 觀quán 空không 涉thiệp 事sự 失thất 念niệm 。取thủ 我ngã 我ngã 所sở 著trước 違vi 順thuận 境cảnh 。天thiên 風phong 所sở 動động 心tâm 事sự 各các 異dị 。若nhược 能năng 熟thục 修tu 。三tam 解giải 脫thoát 者giả 。出xuất 觀quán 涉thiệp 事sự 觀quán 勢thế 猶do 存tồn 不bất 取thủ 我ngã 他tha 之chi 相tướng 。不bất 著trước 好hảo 惡ác 之chi 境cảnh 。由do 是thị 不bất 為vi 天thiên 風phong 所sở 鼓cổ 。入nhập 出xuất 同đồng 忘vong 。心tâm 事sự 不bất 二nhị 。如như 是thị 乃nãi 名danh 存tồn 三tam 之chi 用dụng 也dã 。是thị 觀quán 始thỉ 修tu 在tại 十thập 信tín 位vị 。存tồn 用dụng 得đắc 成thành 在tại 十thập 住trụ 位vị 。如như 本bổn 業nghiệp 經kinh 十thập 住trụ 位vị 中trung 立lập 此thử 觀quán 故cố 。內nội 行hành 已dĩ 下hạ 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 以dĩ 明minh 觀quán 相tương/tướng 。內nội 行hành 者giả 。入nhập 觀quán 寂tịch 照chiếu 行hành 。外ngoại 行hành 者giả 。出xuất 觀quán 化hóa 物vật 行hành 。若nhược 出xuất 若nhược 入nhập 不bất 失thất 中trung 道đạo 故cố 言ngôn 不bất 二nhị 。如như 本bổn 業nghiệp 經kinh 十thập 向hướng 中trung 言ngôn 。十thập 以dĩ 自tự 在tại 慧tuệ 。化hóa 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。所sở 謂vị 中trung 道đạo 。第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。般Bát 若Nhã 處xứ 中trung 而nhi 觀quán 。達đạt 一nhất 切thiết 法pháp 而nhi 無vô 二nhị 。其kỳ 慧tuệ 轉chuyển 轉chuyển 入nhập 聖thánh 地địa 故cố 名danh 相tướng 似tự 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 觀quán 。而nhi 非phi 真chân 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 觀quán 。乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 故cố 。不bất 住trụ 一nhất 相tướng 者giả 。二nhị 諦đế 觀quán 故cố 。心tâm 無vô 得đắc 失thất 者giả 。平bình 等đẳng 觀quán 故cố 。依y 此thử 二nhị 種chủng 方phương 便tiện 觀quán 故cố 。進tiến 入nhập 初Sơ 地Địa 法Pháp 流lưu 水thủy 中trung 。故cố 言ngôn 一nhất 不bất 一nhất 地địa 。淨tịnh 心tâm 流lưu 入nhập 。如như 彼bỉ 經kinh 。言ngôn 三tam 觀quán 者giả 。從tùng 假giả 入nhập 空không 名danh 二nhị 諦đế 觀quán 。從tùng 空không 入nhập 假giả 名danh 平bình 等đẳng 觀quán 。是thị 二nhị 觀quán 方phương 便tiện 道đạo 。因nhân 是thị 二nhị 空không 觀quán 得đắc 入nhập 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 觀quán 。雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 進tiến 入nhập 初Sơ 地Địa 。法Pháp 流lưu 水thủy 中trung 。乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。案án 云vân 。此thử 中trung 二nhị 諦đế 觀quán 者giả 。遣khiển 俗tục 觀quán 真chân 故cố 。即tức 是thị 正chánh 體thể 智trí 之chi 方phương 便tiện 。平bình 等đẳng 觀quán 者giả 。融dung 真chân 觀quán 俗tục 。即tức 是thị 後hậu 得đắc 智trí 之chi 方phương 便tiện 。觀quán 俗tục 如như 幻huyễn 不bất 取thủ 得đắc 失thất 無vô 適thích 無vô 莫mạc 。故cố 名danh 平bình 等đẳng 。言ngôn 一nhất 不bất 一nhất 地địa 者giả 。初Sơ 地Địa 之chi 異dị 名danh 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。初Sơ 地Địa 即tức 是thị 十Thập 地Địa 。一nhất 時thời 頓đốn 入nhập 十thập 重trọng/trùng 法Pháp 界Giới 故cố 。十Thập 地Địa 即tức 是thị 初Sơ 地Địa 。直trực 以dĩ 遍biến 滿mãn 為vi 初sơ 門môn 入nhập 故cố 。良lương 由do 十Thập 地Địa 即tức 初Sơ 地Địa 故cố 名danh 一nhất 。初Sơ 地Địa 即tức 十Thập 地Địa 故cố 不bất 一nhất 。是thị 故cố 名danh 為vi 。一nhất 不bất 一nhất 地địa 。依y 二nhị 方phương 便tiện 以dĩ 淨tịnh 其kỳ 心tâm 。由do 是thị 流lưu 入nhập 。一nhất 不bất 一nhất 地địa 。以dĩ 之chi 故cố 言ngôn 。淨tịnh 心tâm 流lưu 入nhập 。此thử 中trung 唯duy 廣quảng 初sơ 後hậu 二nhị 觀quán 。中trung 間gian 一nhất 觀quán 准chuẩn 可khả 知tri 故cố 。

經kinh 曰viết 。菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。之chi 人nhân 不bất 在tại 二nhị 相tướng 。雖tuy 不bất 出xuất 家gia 。不bất 住trụ 在tại 家gia 。故cố 雖tuy 無vô 法Pháp 服phục 。不bất 具cụ 持trì 波Ba 羅La 提Đề 木Mộc 叉Xoa 戒giới 。不bất 入nhập 布bố 薩tát 。能năng 以dĩ 自tự 心tâm 。無vô 為vi 自tự 恣tứ 。而nhi 獲hoạch 聖thánh 果Quả 。不bất 住trụ 二Nhị 乘Thừa 。入nhập 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。後hậu 當đương 滿mãn 地địa 。成thành 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 大đại 分phân 第đệ 二nhị 方phương 便tiện 勝thắng 利lợi 。於ư 中trung 有hữu 四tứ 。一nhất 者giả 得đắc 果quả 勝thắng 利lợi 。二nhị 者giả 得đắc 供cung 勝thắng 利lợi 。三tam 者giả 無vô 患hoạn 勝thắng 利lợi 。四tứ 者giả 無vô 住trụ 勝thắng 利lợi 。此thử 即tức 第đệ 一nhất 得đắc 果quả 勝thắng 利lợi 。初sơ 中trung 亦diệc 有hữu 四tứ 種chủng 勝thắng 利lợi 。一nhất 者giả 離ly 邊biên 勝thắng 利lợi 。不bất 墮đọa 道đạo 俗tục 二nhị 邊biên 相tương/tướng 故cố 。如như 經kinh 如như 是thị 之chi 人nhân 。不bất 在tại 二nhị 相tướng 。雖tuy 不bất 出xuất 家gia 。不bất 住trụ 在tại 家gia 故cố 。二nhị 者giả 自tự 在tại 勝thắng 利lợi 。不bất 為vi 教giáo 門môn 戒giới 律luật 所sở 制chế 。能năng 以dĩ 自tự 心tâm 。決quyết 判phán 道Đạo 理lý 。蕭tiêu 然nhiên 無vô 為vi 而nhi 無vô 不bất 為vi 故cố 。如như 經kinh 雖tuy 無vô 法Pháp 服phục 。乃nãi 至chí 而nhi 獲hoạch 聖thánh 果Quả 故cố 。三tam 者giả 入nhập 道đạo 勝thắng 利lợi 。如như 經kinh 不bất 住trụ 二Nhị 乘Thừa 。入nhập 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 故cố 。四tứ 者giả 得đắc 果quả 勝thắng 利lợi 。如như 經kinh 後hậu 當đương 滿mãn 地địa 。成thành 佛Phật 菩Bồ 提Đề 故cố 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 不bất 可khả 思tư 議nghị 。如như 是thị 之chi 人nhân 。非phi 出xuất 家gia 非phi 不bất 出xuất 家gia 。何hà 以dĩ 故cố 入nhập 涅Niết 槃Bàn 宅trạch 。著trước 如Như 來Lai 衣y 。坐tọa 菩Bồ 提Đề 座tòa 。如như 是thị 之chi 人nhân 。乃nãi 至chí 沙Sa 門Môn 。宜nghi 應ưng 敬kính 養dưỡng 。佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。何hà 以dĩ 故cố 入nhập 涅Niết 槃Bàn 宅trạch 。心tâm 起khởi 三tam 界giới 著trước 如Như 來Lai 衣y 。入nhập 法pháp 空không 處xứ 。坐tọa 菩Bồ 提Đề 座tòa 。登đăng 正chánh 覺giác 一nhất 地địa 如như 是thị 之chi 人nhân 。心tâm 超siêu 二nhị 我ngã 。何hà 況huống 沙Sa 門Môn 。而nhi 不bất 敬kính 養dưỡng 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 得đắc 供cung 勝thắng 利lợi 。得đắc 三tam 勝thắng 德đức 堪kham 作tác 福phước 田điền 。一nhất 切thiết 道đạo 俗tục 。所sở 應Ứng 供Cúng 故cố 就tựu 文văn 有hữu 三tam 。先tiên 明minh 菩Bồ 薩Tát 福phước 田điền 。次thứ 顯hiển 二Nhị 乘Thừa 不bất 見kiến 。後hậu 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 能năng 見kiến 。初sơ 中trung 即tức 現hiện 三tam 種chủng 福phước 田điền 。入nhập 涅Niết 槃Bàn 宅trạch 。心tâm 起khởi 三tam 界giới 者giả 。是thị 三tam 解giải 脫thoát 存tồn 三tam 之chi 用dụng 。三tam 界giới 空không 寂tịch 名danh 涅Niết 槃Bàn 宅trạch 。安an 心tâm 栖tê 託thác 之chi 淨tịnh 處xứ 故cố 。三tam 解giải 脫thoát 觀quán 入nhập 三tam 界giới 空không 。而nhi 不bất 取thủ 證chứng 。還hoàn 起khởi 俗tục 心tâm 普phổ 化hóa 三tam 界giới 故cố 言ngôn 心tâm 起khởi 三tam 界giới 。起khởi 三tam 界giới 心tâm 而nhi 不bất 染nhiễm 著trước 。即tức 是thị 存tồn 用dụng 。著trước 如Như 來Lai 衣y 。入nhập 法pháp 空không 處xứ 。即tức 是thị 守thủ 一nhất 心tâm 如như 之chi 觀quán 。謂vị 涉thiệp 三tam 界giới 普phổ 化hóa 之chi 時thời 。著trước 忍nhẫn 辱nhục 衣y 。而nhi 不bất 疲bì 倦quyện 。還hoàn 入nhập 法pháp 空không 。守thủ 一nhất 心tâm 如như 。如như 法Pháp 華hoa 經kinh 言ngôn 。柔nhu 和hòa 忍nhẫn 辱nhục 衣y 故cố 。坐tọa 菩Bồ 提Đề 座tòa 。登đăng 正chánh 覺giác 一nhất 地địa 者giả 。是thị 如Như 來Lai 禪thiền 理lý 觀quán 之chi 心tâm 。謂vị 坐tọa 法pháp 空không 。進tiến 修tu 方phương 便tiện 得đắc 登đăng 初Sơ 地Địa 正chánh 覺giác 真chân 觀quán 。如như 法Pháp 華hoa 經kinh 言ngôn 。諸chư 法pháp 空không 為vi 座tòa 故cố 。如như 是thị 三tam 位vị 皆giai 觀quán 二nhị 空không 。人nhân 我ngã 法pháp 我ngã 二nhị 執chấp 伏phục 滅diệt 故cố 言ngôn 。心tâm 超siêu 二nhị 我ngã 。超siêu 二nhị 我ngã 故cố 斷đoạn 德đức 具cụ 足túc 。修tu 三tam 觀quán 故cố 智trí 德đức 亦diệc 備bị 。故cố 能năng 堪kham 作tác 道đạo 俗tục 福phước 田điền 也dã 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 如như 彼bỉ 一nhất 地địa 。及cập 與dữ 空không 海hải 。二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。為vi 不bất 見kiến 也dã 。佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。彼bỉ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。味vị 著trước 三tam 昧muội 。得đắc 三tam 昧muội 身thân 。於ư 彼bỉ 空không 海hải 一nhất 地địa 。如như 得đắc 酒tửu 病bệnh 。惛hôn 醉túy 不bất 醒tỉnh 。乃nãi 至chí 數số 劫kiếp 。猶do 不bất 得đắc 覺giác 。酒tửu 消tiêu 始thỉ 悟ngộ 。方phương 修tu 是thị 行hạnh 。後hậu 得đắc 佛Phật 身thân 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 二nhị 二Nhị 乘Thừa 不bất 見kiến 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。問vấn 中trung 言ngôn 一nhất 地địa 者giả 。謂vị 所sở 登đăng 地địa 。十Thập 地Địa 即tức 初Sơ 地Địa 名danh 為vi 一nhất 地địa 。空không 海hải 者giả 。謂vị 前tiền 三tam 觀quán 所sở 入nhập 之chi 空không 。甚thậm 深thâm 廣quảng 大đại 。故cố 名danh 為vi 海hải 。答đáp 中trung 言ngôn 如như 是thị 者giả 。許hứa 不bất 見kiến 也dã 。下hạ 釋thích 二Nhị 乘Thừa 不bất 見kiến 所sở 由do 。味vị 著trước 三tam 昧muội 者giả 。樂nhạo 著trước 靜tĩnh 定định 而nhi 趣thú 寂tịch 故cố 。得đắc 三tam 昧muội 身thân 者giả 。如như 所sở 樂lạc 趣thú 入nhập 滅diệt 心tâm 定định 。因nhân 入nhập 涅Niết 槃Bàn 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 。智trí 心tâm 滅diệt 處xứ 滅diệt 定định 體thể 生sanh 遮già 心tâm 心tâm 法pháp 。如như 是thị 名danh 為vi 。得đắc 三tam 昧muội 身thân 故cố 。樂nhạo/nhạc/lạc 寂tịch 熏huân 習tập 在tại 本bổn 識thức 中trung 。因nhân 是thị 不bất 悟ngộ 空không 海hải 一nhất 地địa 。如như 得đắc 酒tửu 病bệnh 。惛hôn 醉túy 不bất 醒tỉnh 。乃nãi 至chí 數số 劫kiếp 。猶do 不bất 覺giác 者giả 。須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。八bát 萬vạn 劫kiếp 住trụ 。乃nãi 至chí 羅La 漢Hán 。二nhị 萬vạn 劫kiếp 住trụ 。辟Bích 支Chi 佛Phật 者giả 。十thập 千thiên 劫kiếp 住trụ 。住trụ 於ư 涅Niết 槃Bàn 。而nhi 不bất 覺giác 悟ngộ 。今kim 總tổng 相tương/tướng 說thuyết 。乃nãi 至chí 數số 劫kiếp 。酒tửu 消tiêu 始thỉ 悟ngộ 。方phương 修tu 是thị 行hạnh 者giả 。隨tùy 其kỳ 樂nhạo 著trước 熏huân 習tập 厚hậu 薄bạc 。著trước 氣khí 消tiêu 息tức 得đắc 還hoàn 起khởi 心tâm 。起khởi 心tâm 之chi 時thời 迴hồi 心tâm 入nhập 大đại 。方phương 修tu 如như 前tiền 三tam 種chủng 觀quán 行hành 。如như 楞lăng 伽già 經kinh 頌tụng 曰viết 。譬thí 如như 惛hôn 醉túy 人nhân 。酒tửu 消tiêu 然nhiên 後hậu 悟ngộ 。得đắc 佛Phật 無vô 上thượng 體thể 。是thị 我ngã 真chân 法Pháp 身thân 。乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。

經kinh 曰viết 。如như 彼bỉ 人nhân 者giả 。從tùng 捨xả 闡xiển 提đề 。即tức 入nhập 六lục 行hạnh 。於ư 行hành 地địa 所sở 。一nhất 念niệm 淨tịnh 心tâm 。決quyết 定định 明minh 白bạch 。金kim 剛cang 智trí 力lực 。阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。慈từ 悲bi 無vô 盡tận 。

論luận 曰viết 。是thị 明minh 菩Bồ 薩Tát 種chủng 性tánh 之chi 人nhân 。從tùng 捨xả 闡xiển 提đề 。不bất 信tín 之chi 障chướng 。即tức 入nhập 六lục 行hạnh 。之chi 初sơ 十thập 信tín 。於ư 修tu 行hành 地địa 之chi 所sở 即tức 發phát 。一nhất 念niệm 淨tịnh 心tâm 。即tức 是thị 十thập 住trụ 之chi 初sơ 發phát 心tâm 。決quyết 定định 明minh 白bạch 者giả 。謂vị 十thập 行hành 位vị 眾chúng 行hành 明minh 淨tịnh 故cố 。金kim 剛cang 智trí 力lực 者giả 。謂vị 十thập 迴hồi 向hướng 堅kiên 固cố 智trí 力lực 故cố 。阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 者giả 。謂vị 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 真chân 證chứng 無vô 退thoái 故cố 。度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。慈từ 悲bi 無vô 盡tận 者giả 。即tức 於ư 前tiền 位vị 利lợi 他tha 行hành 故cố 。為vi 別biệt 二Nhị 乘Thừa 不bất 能năng 行hành 故cố 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。如như 是thị 之chi 人nhân 。應ưng 不bất 持trì 戒giới 。於ư 彼bỉ 沙Sa 門Môn 。應ưng 不bất 敬kính 仰ngưỡng 。佛Phật 言ngôn 為vi 說thuyết 戒giới 者giả 。不bất 善thiện 慢mạn 故cố 。海hải 波ba 浪lãng 故cố 。如như 彼bỉ 心tâm 地địa 。八bát 識thức 海hải 澂# 九cửu 識thức 流lưu 淨tịnh 。風phong 不bất 能năng 動động 。波ba 浪lãng 不bất 起khởi 。戒giới 性tánh 等đẳng 空không 。持trì 者giả 迷mê 倒đảo 。如như 彼bỉ 之chi 人nhân 。七thất 六lục 不bất 生sanh 。諸chư 集tập 滅diệt 定định 。不bất 離ly 三tam 佛Phật 。而nhi 發phát 菩Bồ 提Đề 。三tam 無vô 相tướng 中trung 。順thuận 心tâm 玄huyền 入nhập 。深thâm 敬kính 三Tam 寶Bảo 。不bất 失thất 威uy 儀nghi 。於ư 彼bỉ 沙Sa 門Môn 。不bất 無vô 恭cung 敬kính 。菩Bồ 薩Tát 。彼bỉ 仁Nhân 者Giả 不bất 住trụ 世thế 間gian 。動động 不bất 動động 法pháp 。入nhập 三tam 空không 聚tụ 。滅diệt 三tam 有hữu 心tâm 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 三tam 。離ly 患hoạn 勝thắng 利lợi 。謂vị 離ly 凡phàm 夫phu 因nhân 果quả 患hoạn 故cố 。於ư 中trung 先tiên 問vấn 應ưng 不bất 持trì 戒giới 者giả 。如như 前tiền 說thuyết 言ngôn 不bất 具cụ 持trì 波Ba 羅La 提Đề 木Mộc 叉Xoa 戒giới 故cố 。於ư 彼bỉ 沙Sa 門Môn 。應ưng 不bất 敬kính 仰ngưỡng 者giả 。既ký 不bất 持trì 戒giới 故cố 不bất 須tu 敬kính 持trì 戒giới 者giả 故cố 。答đáp 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 許hứa 前tiền 問vấn 。次thứ 奪đoạt 後hậu 問vấn 。初sơ 中trung 言ngôn 為vi 說thuyết 戒giới 者giả 者giả 。所sở 為vi 說thuyết 戒giới 之chi 人nhân 即tức 是thị 諸chư 聲Thanh 聞Văn 也dã 。恃thị 自tự 持trì 戒giới 懱# 諸chư 破phá 戒giới 。故cố 言ngôn 不bất 善thiện 慢mạn 故cố 。是thị 人nhân 未vị 得đắc 。諸chư 法pháp 空không 故cố 。隨tùy 眠miên 海hải 中trung 七thất 識thức 浪lãng 轉chuyển 。故cố 言ngôn 海hải 波ba 浪lãng 故cố 。是thị 舉cử 持trì 戒giới 之chi 人nhân 過quá 失thất 。如như 彼bỉ 心tâm 地địa 者giả 。謂vị 菩Bồ 薩Tát 心tâm 證chứng 諸chư 法Pháp 。空không 入nhập 大đại 地địa 故cố 。第đệ 八bát 識thức 內nội 二nhị 執chấp 隨tùy 眠miên 分phân 別biệt 起khởi 者giả 。皆giai 已dĩ 滅diệt 盡tận 。故cố 言ngôn 八bát 識thức 海hải 澂# 。澂# 者giả 澄trừng 也dã 。無vô 分phân 別biệt 智trí 。證chứng 入nhập 本bổn 覺giác 地địa 地địa 增tăng 長trưởng 。離ly 諸chư 雜tạp 染nhiễm 。故cố 言ngôn 九cửu 識thức 流lưu 淨tịnh 。本bổn 覺giác 正chánh 是thị 第đệ 九cửu 識thức 故cố 心tâm 無vô 分phân 別biệt 。非phi 境cảnh 所sở 動động 。故cố 風phong 不bất 能năng 動động 。不bất 能năng 動động 故cố 。染nhiễm 七thất 不bất 生sanh 。故cố 言ngôn 波ba 浪lãng 不bất 起khởi 。是thị 人nhân 既ký 證chứng 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。七thất 支chi 戒giới 性tánh 達đạt 皆giai 空không 寂tịch 。故cố 言ngôn 戒giới 性tánh 等đẳng 空không 。而nhi 聲Thanh 聞Văn 人nhân 不bất 達đạt 法pháp 空không 。執chấp 有hữu 戒giới 性tánh 恃thị 自tự 能năng 持trì 。故cố 言ngôn 持trì 者giả 迷mê 倒đảo 。是thị 答đáp 初sơ 問vấn 明minh 不bất 持trì 戒giới 而nhi 非phi 過quá 失thất 。如như 彼bỉ 已dĩ 下hạ 次thứ 答đáp 後hậu 問vấn 以dĩ 明minh 無vô 慢mạn 。七thất 六lục 不bất 生sanh 者giả 。末mạt 那na 四tứ 惑hoặc 不bất 現hiện 行hành 故cố 。見kiến 惑hoặc 種chủng 子tử 已dĩ 斷đoạn 滅diệt 故cố 。諸chư 集tập 滅diệt 定định 者giả 。諸chư 生sanh 起khởi 識thức 心tâm 心tâm 所sở 集tập 皆giai 滅diệt 盡tận 已dĩ 。入nhập 理lý 定định 故cố 。不bất 離ly 三tam 佛Phật 。而nhi 發phát 菩Bồ 提Đề 者giả 。明minh 發phát 心tâm 來lai 普phổ 敬kính 心tâm 生sanh 。如Như 來Lai 藏tạng 佛Phật 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。依y 彼bỉ 發phát 心tâm 不bất 輕khinh 慢mạn 故cố 。三tam 無vô 相tướng 中trung 。順thuận 心tâm 玄huyền 入nhập 者giả 。得đắc 行hành 入nhập 時thời 拔bạt 無vô 明minh 根căn 。如như 前tiền 所sở 說thuyết 。三tam 解giải 脫thoát 中trung 順thuận 一nhất 心tâm 法pháp 而nhi 深thâm 入nhập 故cố 。由do 是thị 義nghĩa 故cố 。深thâm 敬kính 三Tam 寶Bảo 。謂vị 形hình 像tượng 佛Phật 。紙chỉ 素tố 等đẳng 法pháp 。四tứ 種chủng 僧Tăng 等đẳng 。無vô 所sở 不bất 敬kính 。故cố 於ư 沙Sa 門Môn 不bất 無vô 恭cung 敬kính 。以dĩ 依y 三tam 佛Phật 而nhi 發phát 心tâm 故cố 拔bạt 憍kiêu 慢mạn 根căn 無vô 明minh 種chủng 故cố 。上thượng 來lai 明minh 其kỳ 離ly 諸chư 因nhân 患hoạn 。自tự 下hạ 顯hiển 其kỳ 離ly 諸chư 果quả 患hoạn 。不bất 住trụ 世thế 間gian 動động 不bất 動động 法pháp 者giả 。欲dục 界giới 人nhân 天thiên 富phú 樂lạc 之chi 果quả 名danh 為vi 動động 法pháp 。散tán 善thiện 果quả 故cố 。色sắc 無vô 色sắc 界giới 。寂tịch 靜tĩnh 之chi 果quả 名danh 不bất 動động 法pháp 。定định 善thiện 果quả 故cố 。於ư 彼bỉ 不bất 著trước 故cố 曰viết 不bất 住trụ 。入nhập 三tam 空không 聚tụ 者giả 。如như 前tiền 所sở 說thuyết 。展triển 轉chuyển 增tăng 入nhập 故cố 名danh 為vi 聚tụ 。非phi 直trực 不bất 著trước 亦diệc 令linh 不bất 生sanh 。以dĩ 之chi 故cố 言ngôn 。滅diệt 三tam 有hữu 心tâm 。

經kinh 曰viết 。大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。言ngôn 彼bỉ 仁Nhân 者Giả 於ư 。果quả 滿mãn 足túc 德đức 佛Phật 如Như 來Lai 藏tạng 。佛Phật 形hình 像tượng 佛Phật 。如như 是thị 佛Phật 所sở 。而nhi 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。入nhập 三Tam 聚Tụ 戒Giới 。不bất 住trụ 其kỳ 相tướng 。滅diệt 三tam 有hữu 心tâm 。不bất 居cư 寂tịch 地địa 。不bất 捨xả 可khả 眾chúng 。入nhập 不bất 調điều 地địa 。不bất 可khả 思tư 議nghị 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 四tứ 。無vô 住trụ 勝thắng 利lợi 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 領lãnh 上thượng 說thuyết 。後hậu 顯hiển 無vô 住trụ 。領lãnh 中trung 二nhị 句cú 。先tiên 領lãnh 不bất 離ly 三tam 佛Phật 之chi 句cú 。果quả 滿mãn 足túc 德đức 佛Phật 者giả 。始thỉ 覺giác 究cứu 竟cánh 萬vạn 德đức 圓viên 滿mãn 故cố 。如Như 來Lai 藏tạng 佛Phật 者giả 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。本bổn 來lai 本bổn 覺giác 故cố 。形hình 像tượng 佛Phật 者giả 。金kim 銅đồng 泥nê 木mộc 能năng 表biểu 尊tôn 像tượng 故cố 。因nhân 果quả 理lý 事sự 無vô 所sở 遺di 故cố 。入nhập 三Tam 聚Tụ 戒Giới 。不bất 住trụ 其kỳ 相tướng 者giả 。是thị 領lãnh 前tiền 戒giới 性tánh 等đẳng 空không 之chi 句cú 。入nhập 戒giới 四tứ 緣duyên 。不bất 著trước 戒giới 相tương/tướng 故cố 。三tam 聚tụ 四tứ 緣duyên 後hậu 品phẩm 當đương 說thuyết 。自tự 下hạ 正chánh 顯hiển 無vô 住trụ 勝thắng 利lợi 。雖tuy 復phục 入nhập 三tam 空không 聚tụ 。滅diệt 三tam 有hữu 心tâm 。而nhi 不bất 住trụ 寂tịch 地địa 。普phổ 涉thiệp 六Lục 度Độ 多đa 喘suyễn 眾chúng 生sanh 所sở 居cư 。之chi 處xứ 名danh 不bất 調điều 地địa 。由do 所sở 留lưu 惑hoặc 依y 不bất 繫hệ 業nghiệp 於ư 彼bỉ 受thọ 生sanh 。故cố 名danh 為vi 入nhập 。言ngôn 留lưu 惑hoặc 者giả 。謂vị 不bất 速tốc 盡tận 。如như 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 於ư 三tam 無vô 數số 大đại 劫kiếp 。時thời 中trung 漸tiệm 次thứ 而nhi 斷đoạn 。得đắc 菩Bồ 提Đề 時thời 。方phương 滅diệt 盡tận 故cố 。不bất 謂vị 金kim 剛cang 已dĩ 還hoàn 一nhất 向hướng 不bất 斷đoạn 故cố 名danh 為vi 留lưu 。

經kinh 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。從tùng 座tòa 而nhi 起khởi 前tiền 。說thuyết 偈kệ 言ngôn 具cụ 足túc 般Bát 若Nhã 海hải 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 城thành 。如như 彼bỉ 妙diệu 蓮liên 華hoa 。高cao 原nguyên 非phi 所sở 出xuất 。諸chư 佛Phật 無vô 量lượng 劫kiếp 。不bất 捨xả 諸chư 煩phiền 惱não 。度độ 世thế 然nhiên 後hậu 得đắc 。如như 泥nê 華hoa 所sở 出xuất 。如như 彼bỉ 六lục 行hạnh 地địa 。菩Bồ 薩Tát 之chi 所sở 修tu 。如như 彼bỉ 三tam 空không 聚tụ 。菩Bồ 提Đề 之chi 直trực 道đạo 。

論luận 曰viết 。此thử 下hạ 第đệ 三Tam 身Thân 子tử 領lãnh 解giải 為vi 令linh 小tiểu 眾chúng 發phát 大đại 心tâm 故cố 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。一nhất 者giả 領lãnh 解giải 。二nhị 者giả 述thuật 成thành 。初sơ 中trung 亦diệc 二nhị 。在tại 前tiền 三tam 頌tụng 頌tụng 前tiền 所sở 說thuyết 。其kỳ 後hậu 二nhị 頌tụng 陳trần 自tự 發phát 心tâm 。初sơ 中trung 有hữu 三tam 。一nhất 前tiền 二nhị 頌tụng 頌tụng 無vô 住trụ 道đạo 。次thứ 有hữu 二nhị 句cú 頌tụng 六lục 行hành 位vị 。後hậu 之chi 二nhị 句cú 頌tụng 三tam 空không 聚tụ 。初sơ 中trung 言ngôn 具cụ 足túc 般Bát 若Nhã 海hải 者giả 。謂vị 三tam 解giải 脫thoát 具cụ 三tam 慧tuệ 故cố 。不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 城thành 者giả 。滅diệt 三tam 有hữu 心tâm 。不bất 居cư 寂tịch 地địa 故cố 。高cao 原nguyên 非phi 所sở 出xuất 者giả 。如như 彼bỉ 二Nhị 乘Thừa 離ly 煩phiền 惱não 泥nê 。八bát 萬vạn 劫kiếp 等đẳng 不bất 發phát 心tâm 故cố 。不bất 捨xả 諸chư 煩phiền 惱não 者giả 。不bất 如như 二Nhị 乘Thừa 二nhị 二nhị 生sanh 中trung 速tốc 斷đoạn 盡tận 故cố 。如như 泥nê 華hoa 所sở 出xuất 者giả 。由do 所sở 留lưu 惑hoặc 。入nhập 不bất 調điều 地địa 。於ư 中trung 具cụ 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hành 故cố 。因nhân 是thị 能năng 證chứng 菩Bồ 提Đề 果Quả 。故cố 云vân 行hành 三tam 聚tụ 。在tại 文văn 可khả 知tri 。

經kinh 曰viết 。我ngã 今kim 住trụ 不bất 住trụ 。如như 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 。來lai 所sở 還hoàn 復phục 來lai 。具cụ 足túc 然nhiên 後hậu 出xuất 。復phục 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。如như 我ngã 一nhất 無vô 二nhị 。前tiền 來lai 後hậu 來lai 者giả 。悉tất 令linh 登đăng 正chánh 覺giác 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 第đệ 二nhị 。陳trần 自tự 發phát 心tâm 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。初sơ 之chi 二nhị 句cú 陳trần 今kim 發phát 心tâm 之chi 位vị 。後hậu 一nhất 頌tụng 半bán 表biểu 其kỳ 後hậu 修tu 之chi 行hành 。我ngã 今kim 住trụ 不bất 住trụ 者giả 。今kim 聞văn 佛Phật 說thuyết 。已dĩ 發phát 大đại 心tâm 即tức 住trụ 不bất 住trụ 寂tịch 地địa 之chi 心tâm 故cố 。來lai 所sở 還hoàn 復phục 來lai 者giả 。無vô 始thỉ 流lưu 轉chuyển 。之chi 來lai 之chi 處xứ 我ngã 先tiên 所sở 離ly 。今kim 還hoàn 復phục 來lai 來lai 入nhập 三tam 界giới 。度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。邊biên 際tế 定định 力lực 延diên 所sở 受thọ 身thân 隨tùy 其kỳ 所sở 宜nghi 。而nhi 示thị 現hiện 故cố 。具cụ 足túc 然nhiên 後hậu 出xuất 者giả 。具cụ 足túc 菩Bồ 薩Tát 。一nhất 切thiết 行hành 後hậu 出xuất 離ly 此thử 身thân 得đắc 佛Phật 身thân 故cố 。言ngôn 前tiền 來lai 者giả 。過quá 去khứ 善thiện 根căn 。已dĩ 成thành 熟thục 者giả 也dã 。言ngôn 後hậu 來lai 者giả 。於ư 未vị 來lai 世thế 。方phương 成thành 熟thục 者giả 也dã 。窮cùng 未vị 來lai 際tế 。不bất 休hưu 息tức 故cố 。

經kinh 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。言ngôn 不bất 可khả 思tư 議nghị 。汝nhữ 當đương 於ư 後hậu 。成thành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。超siêu 生sanh 死tử 海hải 。

論luận 曰viết 。第đệ 二nhị 述thuật 成thành 。印ấn 其kỳ 所sở 說thuyết 。

經kinh 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 大đại 眾chúng 。皆giai 悟ngộ 菩Bồ 提Đề 。諸chư 小tiểu 眾chúng 等đẳng 。入nhập 五ngũ 空không 海hải 。

論luận 曰viết 。此thử 是thị 大đại 分phân 第đệ 四tứ 時thời 眾chúng 得đắc 益ích 。言ngôn 大đại 眾chúng 者giả 。是thị 大Đại 乘Thừa 眾chúng 。悟ngộ 菩Bồ 提Đề 者giả 。悟ngộ 入nhập 一nhất 地địa 。菩Bồ 提Đề 心tâm 故cố 。諸chư 小tiểu 眾chúng 者giả 。謂vị 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。得đắc 入nhập 三tam 種chủng 真Chân 如Như 門môn 故cố 。

金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。經Kinh 論Luận 卷quyển 中trung