金Kim 剛Cang 經Kinh 纂Toản 要Yếu 刊 定Định 記Ký
Quyển 6
宋Tống 子Tử 璿 錄Lục
金Kim 剛Cang 經Kinh 纂Toản 要Yếu 刊# 定Định 記Ký 卷quyển 第đệ 六lục
長trường/trưởng 水thủy 沙Sa 門Môn 子tử 璿# 錄lục
第đệ 十thập 四tứ 疏sớ/sơ 初sơ 標tiêu 章chương
若nhược 無vô 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 指chỉ 疑nghi 起khởi 處xứ 。 此thử 同đồng 第đệ 十thập 二nhị 於ư 十thập 一nhất 中trung 來lai 。 但đãn 起khởi 則tắc 同đồng 時thời 。 斷đoạn 則tắc 次thứ 第đệ 也dã 。
諸chư 佛Phật 下hạ 。 順thuận 他tha 以dĩ 立lập 理lý 也dã 。 既ký 無vô 菩Bồ 薩Tát 即tức 無vô 此thử 事sự 。 無vô 佛Phật 不bất 成thành 菩Bồ 提Đề 。 即tức 是thị 生sanh 不bất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 但đãn 約ước 凡phàm 聖thánh 分phần 於ư 因nhân 果quả 故cố 。 下hạ 結kết 疑nghi 之chi 處xứ 則tắc 合hợp 而nhi 言ngôn 之chi 。
何hà 故cố 下hạ 。 結kết 成thành 疑nghi 也dã 。 意ý 云vân 。
若nhược 無vô 菩Bồ 薩Tát 。 則tắc 度độ 生sanh 嚴nghiêm 土thổ/độ 之chi 者giả 。 是thị 何hà 人nhân 哉tai 。
失thất 念niệm 。 經kinh 意ý 可khả 知tri 。 但đãn 亦diệc 如như 是thị 言ngôn 。 是thị 躡niếp 起khởi 疑nghi 處xứ 之chi 文văn 。 非phi 次thứ 前tiền 文văn 也dã 。
偈kệ 云vân 下hạ 。 兼kiêm 釋thích 後hậu 段đoạn 嚴nghiêm 土thổ/độ 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 文văn 意ý 鉤câu 鎖tỏa 故cố 聯liên 而nhi 引dẫn 之chi 也dã 。 初sơ 句cú 標tiêu 。 次thứ 二nhị 句cú 釋thích 。 後hậu 一nhất 句cú 結kết 。 意ý 云vân 。
真chân 界giới 平bình 等đẳng 擬nghĩ 心tâm 即tức 差sai 。 既ký 生sanh 其kỳ 心tâm 豈khởi 非phi 顛điên 倒đảo 。 經kinh 中trung 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 即tức 生sanh 心tâm 也dã 。 是thị 意ý 言ngôn 故cố 。
無vô 人nhân 。 經kinh 徵trưng 意ý 云vân 。
何hà 故cố 作tác 是thị 念niệm 。 便tiện 不bất 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 釋thích 意ý 云vân 。
但đãn 約ước 無vô 我ngã 無vô 人nhân 。 真Chân 如Như 清thanh 淨tịnh 。 名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 非phi 謂vị 別biệt 有hữu 一nhất 法pháp 故cố 。 下hạ 文văn 云vân 。
若nhược 作tác 是thị 念niệm 。 則tắc 不bất 名danh 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 疏sớ/sơ 文văn 可khả 知tri 。
前tiền 說thuyết 。 經kinh 意ý 云vân 。
以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 佛Phật 常thường 宣tuyên 說thuyết 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 無vô 我ngã 人nhân 等đẳng 相tương/tướng 。 然nhiên 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 本bổn 無vô 我ngã 人nhân 。 但đãn 違vi 之chi 則tắc 是thị 眾chúng 生sanh 。 順thuận 之chi 則tắc 是thị 菩Bồ 薩Tát 。
失thất 念niệm 。 經kinh 意ý 準chuẩn 前tiền 可khả 知tri 。
釋thích 所sở 以dĩ 。 經kinh 徵trưng 意ý 。 同đồng 前tiền 。 釋thích 云vân 。
如Như 來Lai 說thuyết 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 者giả 。 非phi 有hữu 能năng 嚴nghiêm 所sở 嚴nghiêm 。 則tắc 嚴nghiêm 與dữ 不bất 嚴nghiêm 。 等đẳng 無vô 有hữu 二nhị 。 是thị 真chân 嚴nghiêm 也dã 。 今kim 既ký 異dị 此thử 。 故cố 非phi 菩Bồ 薩Tát 。
釋thích 成thành 菩Bồ 薩Tát 。 經kinh 意ý 可khả 知tri 。
論luận 云vân 下hạ 。 通thông 釋thích 前tiền 段đoạn 。 以dĩ 偈kệ 文văn 通thông 標tiêu 在tại 前tiền 。 論luận 文văn 通thông 釋thích 於ư 後hậu 。 前tiền 後hậu 相tương 望vọng 理lý 則tắc 昭chiêu 然nhiên 。
起khởi 何hà 下hạ 。 約ước 論luận 徵trưng 也dã 。
故cố 經kinh 下hạ 。 引dẫn 經kinh 釋thích 也dã 。
無vô 著trước 下hạ 。 可khả 知tri 。
問vấn 。
此thử 與dữ 第đệ 六lục 皆giai 言ngôn 嚴nghiêm 土thổ/độ 。 義nghĩa 何hà 別biệt 耶da 。
答đáp 。
前tiền 則tắc 對đối 無vô 取thủ 疑nghi 有hữu 取thủ 。 此thử 則tắc 對đối 無vô 人nhân 疑nghi 有hữu 人nhân 。 然nhiên 此thử 與dữ 第đệ 十thập 二nhị 皆giai 從tùng 十thập 一nhất 中trung 起khởi 。 以dĩ 彼bỉ 文văn 云vân 無vô 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 佛Phật 意ý 但đãn 是thị 拂phất 於ư 我ngã 人nhân 之chi 心tâm 。 不bất 是thị 泯mẫn 於ư 菩Bồ 薩Tát 。 空không 生sanh 不bất 達đạt 此thử 意ý 。 將tương 謂vị 我ngã 人nhân 與dữ 菩Bồ 薩Tát 不bất 異dị 。 由do 是thị 空không 生sanh 起khởi 疑nghi 之chi 處xứ 則tắc 云vân 若nhược 無vô 菩Bồ 薩Tát 。 如Như 來Lai 斷đoạn 疑nghi 之chi 處xứ 則tắc 言ngôn 無vô 人nhân 。 彼bỉ 此thử 媕# 含hàm 未vị 嘗thường 顯hiển 說thuyết 。 直trực 至chí 此thử 處xứ 方phương 乃nãi 㳏# 通thông 。 經kinh 文văn 特đặc 言ngôn 。
通thông 達đạt 無vô 我ngã 法pháp 者giả 。 如Như 來Lai 說thuyết 名danh 。 真chân 是thị 菩Bồ 薩Tát 。
第đệ 十thập 五ngũ 疏sớ/sơ 初sơ 標tiêu 章chương
前tiền 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。 指chỉ 疑nghi 起khởi 處xứ 。 此thử 從tùng 十thập 四tứ 中trung 來lai 。 以dĩ 前tiền 云vân 我ngã 度độ 眾chúng 生sanh 。 我ngã 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 。 皆giai 非phi 菩Bồ 薩Tát 。 斯tư 則tắc 不bất 見kiến 自tự 他tha 之chi 義nghĩa 。 若nhược 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 。 亦diệc 兼kiêm 從tùng 正chánh 答đáp 問vấn 。 及cập 第đệ 十thập 一nhất 疑nghi 中trung 來lai 也dã 。
若nhược 如như 是thị 下hạ 。 結kết 成thành 疑nghi 也dã 。 以dĩ 聞văn 不bất 見kiến 自tự 他tha 等đẳng 相tương/tướng 。 便tiện 謂vị 如Như 來Lai 都đô 無vô 智trí 眼nhãn 。 故cố 成thành 疑nghi 也dã 。
疏sớ/sơ 斷đoạn 之chi 下hạ 。 二nhị 。 引dẫn 論luận 彰chương 意ý 。
偈kệ 云vân 下hạ 。 先tiên 述thuật 斷đoạn 疑nghi 意ý 也dã 。 初sơ 句cú 縱túng/tung 。 次thứ 句cú 奪đoạt 。 第đệ 三tam 句cú 明minh 能năng 見kiến 五ngũ 眼nhãn 體thể 常thường 。 故cố 言ngôn 實thật 也dã 。 末mạt 句cú 明minh 所sở 見kiến 諸chư 心tâm 體thể 妄vọng 。 故cố 云vân 顛điên 倒đảo 。 然nhiên 若nhược 干can 種chủng 心tâm 。 是thị 智trí 所sở 知tri 境cảnh 。 今kim 配phối 為vi 所sở 見kiến 境cảnh 者giả 。 以dĩ 如Như 來Lai 知tri 見kiến 。 無vô 二nhị 體thể 故cố 。 約ước 眼nhãn 為vi 見kiến 。 在tại 心tâm 曰viết 知tri 。 故cố 十thập 八bát 住trụ 中trung 合hợp 為vi 一nhất 住trú 處xứ 也dã 。
斷đoạn 疑nghi 。 意ý 云vân 。
菩Bồ 薩Tát 但đãn 離ly 能năng 所sở 分phân 別biệt 。 故cố 云vân 不bất 見kiến 。 諸chư 佛Phật 豈khởi 無vô 真chân 實thật 智trí 眼nhãn 。 此thử 顯hiển 正Chánh 斷Đoạn 其kỳ 疑nghi 。 下hạ 但đãn 隨tùy 文văn 科khoa 釋thích 。
疏sớ/sơ 文văn 五ngũ 下hạ 。 三tam 。 依y 經kinh 斷đoạn 疑nghi 。
肉nhục 眼nhãn 。 經kinh 問vấn 答đáp 文văn 意ý 可khả 知tri 。
肉nhục 團đoàn 等đẳng 者giả 。 謂vị 四tứ 塵trần 名danh 肉nhục 。 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 根căn 依y 肉nhục 而nhi 住trụ 。 名danh 為vi 肉nhục 眼nhãn 。 如như 《# 楞lăng 嚴nghiêm 》# 云vân 。
眼nhãn 如như 葡bồ 萄đào 朵đóa 。 耳nhĩ 如như 新tân 卷quyển 葉diệp 。 鼻tị 如như 雙song 垂thùy 瓜qua 。 舌thiệt 如như 初sơ 偃yển 月nguyệt 。 身thân 如như 腰yêu 鼓cổ 顙tảng 。 意ý 如như 幽u 室thất 見kiến 。
清thanh 淨tịnh 眼nhãn 根căn 依y 此thử 發phát 也dã 。
障chướng 內nội 下hạ 。 約ước 所sở 見kiến 分phân 齊tề 以dĩ 結kết 名danh 也dã 。 依y 肉nhục 之chi 眼nhãn 名danh 為vi 肉nhục 眼nhãn 。
佛Phật 具cụ 下hạ 。 或hoặc 問vấn 曰viết 。
佛Phật 為vi 至chí 聖thánh 。 何hà 以dĩ 同đồng 凡phàm 有hữu 肉nhục 眼nhãn 耶da 。
故cố 此thử 通thông 之chi 。 然nhiên 但đãn 約ước 具cụ 諸chư 根căn 處xứ 說thuyết 有hữu 肉nhục 眼nhãn 。 非phi 謂vị 如Như 來Lai 是thị 血huyết 肉nhục 身thân 。 故cố 經Kinh 云vân 。
捨xả 無vô 常thường 色sắc 。 獲hoạch 常thường 色sắc 等đẳng 。
肉nhục 眼nhãn 邊biên 等đẳng 者giả 。 謂vị 作tác 觀quán 行hành 。 依y 肉nhục 眼nhãn 處xứ 想tưởng 外ngoại 境cảnh 界giới 。 觀quán 想tưởng 成thành 故cố 見kiến 障chướng 外ngoại 事sự 。 名danh 為vi 天thiên 眼nhãn 。 如như 阿A 那Na 律Luật 等đẳng 。
《# 大đại 般Bát 若Nhã 》# 下hạ 。 克khắc 就tựu 佛Phật 說thuyết 。 前tiền 但đãn 約ước 名danh 通thông 解giải 。 故cố 云vân 障chướng 外ngoại 。 今kim 約ước 佛Phật 位vị 而nhi 言ngôn 。 故cố 云vân 人nhân 中trung 無vô 數số 等đẳng 。
除trừ 見kiến 天thiên 下hạ 。 結kết 成thành 分phân 齊tề 。 亦diệc 顯hiển 二nhị 眼nhãn 體thể 同đồng 。 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 體thể 是thị 一nhất 而nhi 有hữu 五ngũ 用dụng 故cố 。
根căn 本bổn 者giả 。 能năng 生sanh 後hậu 得đắc 故cố 。 亦diệc 名danh 正chánh 體thể 智trí 。 真chân 智trí 如như 理lý 智trí 。 以dĩ 能năng 照chiếu 真chân 故cố 名danh 慧tuệ 眼nhãn 也dã 。
後hậu 得đắc 者giả 。 從tùng 根căn 本bổn 後hậu 方phương 得đắc 起khởi 故cố 。 亦diệc 名danh 遍biến 智trí 。 俗tục 智trí 。 如như 量lượng 智trí 。 由do 能năng 達đạt 俗tục 。 故cố 名danh 法Pháp 眼nhãn 也dã 。
問vấn 。
據cứ 前tiền 一nhất 二nhị 先tiên 淺thiển 後hậu 深thâm 。 云vân 何hà 三tam 四tứ 先tiên 深thâm 後hậu 淺thiển 。
答đáp 。
前tiền 約ước 眼nhãn 之chi 次thứ 第đệ 。 此thử 約ước 證chứng 之chi 次thứ 第đệ 。 以dĩ 達đạt 俗tục 由do 證chứng 真chân 故cố 。 說thuyết 為vi 後hậu 得đắc 也dã 。
疏sớ/sơ 於ư 內nội 文văn 二nhị 。 初sơ 。 局cục 釋thích 當đương 文văn 。
前tiền 四Tứ 等Đẳng 者giả 。 佛Phật 有hữu 此thử 眼nhãn 。 故cố 云vân 佛Phật 眼nhãn 。 以dĩ 前tiền 二nhị 眼nhãn 通thông 凡phàm 夫phu 。 二Nhị 乘Thừa 無vô 法Pháp 眼nhãn 。 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 具cụ 且thả 劣liệt 。 若nhược 在tại 於ư 佛Phật 四tứ 皆giai 殊thù 勝thắng 。 總tổng 名danh 佛Phật 眼nhãn 。 是thị 則tắc 佛Phật 眼nhãn 之chi 外ngoại 無vô 別biệt 四tứ 眼nhãn 也dã 。 其kỳ 猶do 四tứ 河hà 歸quy 海hải 失thất 本bổn 名danh 耳nhĩ 。
四tứ 皆giai 勝thắng 者giả 。 謂vị 凡phàm 夫phu 肉nhục 眼nhãn 見kiến 障chướng 內nội 。 天thiên 眼nhãn 見kiến 障chướng 外ngoại 。 佛Phật 眼nhãn 見kiến 無vô 數số 世thế 界giới 。 二Nhị 乘Thừa 天thiên 眼nhãn 唯duy 見kiến 一nhất 三Tam 千Thiên 界Giới 。 佛Phật 天thiên 眼nhãn 見kiến 。 河hà 沙sa 佛Phật 土độ 。 二Nhị 乘Thừa 慧tuệ 眼nhãn 唯duy 照chiếu 生sanh 空không 。 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 皆giai 分phần/phân 證chứng 。 佛Phật 之chi 慧tuệ 眼nhãn 圓viên 照chiếu 三tam 空không 洞đỗng 徹triệt 真chân 性tánh 。 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 眼nhãn 所sở 知tri 未vị 盡tận 。 地địa 地địa 之chi 中trung 各các 有hữu 分phần/phân 限hạn 。 佛Phật 之chi 法Pháp 眼nhãn 所sở 知tri 障chướng 盡tận 。 無vô 法pháp 不bất 知tri 。 無vô 生sanh 不bất 度độ 。 故cố 四tứ 皆giai 勝thắng 也dã 。
又hựu 見kiến 下hạ 。 以dĩ 所sở 見kiến 是thị 佛Phật 性tánh 。 此thử 眼nhãn 能năng 見kiến 故cố 。 如như 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。
聲Thanh 聞Văn 定định 多đa 慧tuệ 少thiểu 。 不bất 見kiến 佛Phật 性tánh 。 菩Bồ 薩Tát 慧tuệ 多đa 定định 少thiểu 。 雖tuy 見kiến 佛Phật 性tánh 猶do 不bất 明minh 了liễu 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 定định 慧tuệ 等đẳng 故cố 。 了liễu 了liễu 見kiến 性tánh 。 如như 觀quan 掌chưởng 中trung 。 菴am 摩ma 勒lặc 果quả 。
斯tư 不bất 亦diệc 圓viên 極cực 之chi 義nghĩa 乎hồ 。
問vấn 。
菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 定định 慧tuệ 互hỗ 闕khuyết 。 於ư 其kỳ 佛Phật 性tánh 則tắc 何hà 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 不bất 見kiến 。 菩Bồ 薩Tát 分phần/phân 見kiến 耶da 。
答đáp 。
以dĩ 定định 慧tuệ 望vọng 於ư 佛Phật 性tánh 。 慧tuệ 是thị 因nhân 。 定định 是thị 緣duyên 。 因nhân 親thân 緣duyên 疎sơ 故cố 使sử 然nhiên 也dã 。 又hựu 聲Thanh 聞Văn 但đãn 有hữu 偏thiên 空không 慧tuệ 無vô 中trung 道đạo 慧tuệ 。 故cố 云vân 慧tuệ 少thiểu 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 中trung 慧tuệ 故cố 見kiến 佛Phật 性tánh 也dã 。 又hựu 此thử 五ngũ 中trung 。 唯duy 第đệ 三tam 持trì 業nghiệp 釋thích 。 餘dư 皆giai 依y 主chủ 釋thích 也dã 。
無vô 著trước 下hạ 。 二nhị 。 通thông 前tiền 總tổng 顯hiển 二nhị 。
初sơ 。 引dẫn 無vô 著trước 義nghĩa 總tổng 釋thích 。
淨tịnh 勝thắng 者giả 。 非phi 顛điên 倒đảo 故cố 。 超siêu 諸chư 聖thánh 故cố 。
四tứ 種chủng 者giả 。 舉cử 所sở 以dĩ 攝nhiếp 能năng 。 明minh 於ư 分phân 齊tề 。 如như 以dĩ 六lục 境cảnh 攝nhiếp 六lục 識thức 。 色sắc 攝nhiếp 即tức 肉nhục 。 天thiên 二nhị 眼nhãn 。 論luận 云vân 。
色sắc 攝nhiếp 有hữu 二nhị 。 一nhất 法pháp 果quả 二nhị 修tu 界giới 。
法pháp 即tức 肉nhục 眼nhãn 。 以dĩ 從tùng 過quá 去khứ 業nghiệp 法pháp 之chi 所sở 感cảm 故cố 。 修tu 即tức 天thiên 眼nhãn 。 謂vị 是thị 定định 果quả 。 修tu 所sở 得đắc 故cố 。 二nhị 眼nhãn 同đồng 見kiến 色sắc 法pháp 。 色sắc 法pháp 最tối 麁thô 故cố 先tiên 明minh 也dã 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 即tức 真Chân 諦Đế 境cảnh 。 攝nhiếp 慧tuệ 眼nhãn 也dã 。 世thế 諦đế 即tức 俗tục 諦đế 境cảnh 。 攝nhiếp 法Pháp 眼nhãn 也dã 。
一nhất 切thiết 種chủng 者giả 。 一nhất 切thiết 種chủng 種chủng 。 差sai 別biệt 境cảnh 也dã 。
一nhất 切thiết 攝nhiếp 者giả 。 攝nhiếp 佛Phật 眼nhãn 也dã 。 即tức 無vô 所sở 不bất 了liễu 。 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 故cố 。 論luận 云vân 。
一nhất 切thiết 種chủng 無vô 功công 用dụng 智trí 名danh 為vi 佛Phật 眼nhãn 。
古cổ 德đức 下hạ 。 二nhị 。 約ước 古cổ 德đức 重trọng/trùng 結kết 。 可khả 知tri 。
智trí 淨tịnh 中trung 五ngũ 段đoạn 從tùng 狹hiệp 至chí 寬khoan 。 展triển 轉chuyển 而nhi 數số 。 謂vị 數số 沙sa 數số 。 河hà 數số 。 界giới 數số 。 生sanh 數số 。 心tâm 。 欲dục 明minh 如Như 來Lai 之chi 智trí 。 微vi 妙diệu 能năng 知tri 。 故cố 約ước 所sở 知tri 之chi 境cảnh 廣quảng 多đa 以dĩ 顯hiển 。 經kinh 皆giai 可khả 見kiến 。
標tiêu 悉tất 知tri 。 經kinh 文văn 可khả 知tri 。
共cộng 欲dục 者giả 。 染nhiễm 也dã 。 欲dục 謂vị 五ngũ 欲dục 。 即tức 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 心tâm 與dữ 欲dục 合hợp 故cố 名danh 為vi 共cộng 。 又hựu 欲dục 謂vị 貪tham 欲dục 。 是thị 心tâm 所sở 攝nhiếp 。 舉cử 初sơ 該cai 後hậu 。 意ý 兼kiêm 瞋sân 等đẳng 。 心tâm 與dữ 貪tham 等đẳng 相tương 應ứng 。 故cố 云vân 共cộng 也dã 。 前tiền 約ước 與dữ 境cảnh 相tướng 應ưng 。 此thử 約ước 與dữ 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 。 皆giai 為vi 染nhiễm 也dã 。
離ly 欲dục 者giả 。 淨tịnh 也dã 。 即tức 不bất 與dữ 六lục 塵trần 境cảnh 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 。 名danh 之chi 為vi 淨tịnh 。 染nhiễm 淨tịnh 之chi 心tâm 。 各các 有hữu 無vô 量lượng 。 故cố 曰viết 若nhược 干can 也dã 。
釋thích 悉tất 知tri 。 經kinh 徵trưng 意ý 云vân 。
以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 能năng 悉tất 知tri 之chi 。 釋thích 意ý 云vân 。
彼bỉ 等đẳng 諸chư 心tâm 皆giai 是thị 妄vọng 識thức 。 妄vọng 識thức 即tức 空không 故cố 云vân 非phi 心tâm 。 以dĩ 即tức 空không 故cố 真chân 心tâm 不bất 滅diệt 。 故cố 云vân 是thị 名danh 真chân 心tâm 。 體thể 同đồng 故cố 能năng 悉tất 知tri 。
大đại 雲vân 下hạ 。 釋thích 出xuất 能năng 知tri 所sở 以dĩ 也dã 。 以dĩ 諸chư 心tâm 是thị 真chân 心tâm 中trung 所sở 現hiện 少thiểu 分phần 之chi 法pháp 。 今kim 證chứng 真chân 體thể 。 豈khởi 不bất 能năng 知tri 。
諸chư 心tâm 下hạ 。 牒điệp 釋thích 。 可khả 知tri 。
與dữ 此thử 殊thù 者giả 。 以dĩ 雲vân 說thuyết 兼kiêm 真chân 。 論luận 言ngôn 唯duy 妄vọng 。 故cố 不bất 同đồng 也dã 。 論luận 釋thích 為vi 正chánh 。 若nhược 以dĩ 科khoa 疏sớ/sơ 觀quán 之chi 。 卻khước 以dĩ 雲vân 釋thích 為vi 正chánh 也dã 。
請thỉnh 詳tường 種chủng 種chủng 顛điên 倒đảo 識thức 者giả 。 釋thích 經kinh 中trung 諸chư 心tâm 也dã 。 魏ngụy 本bổn 云vân 。
如Như 來Lai 說thuyết 諸chư 心tâm 住trụ 。 皆giai 為vi 非phi 心tâm 住trụ 。 是thị 名danh 為vi 心tâm 住trụ 。
論luận 釋thích 意ý 云vân 。
諸chư 即tức 種chủng 種chủng 。 住trụ 謂vị 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 八bát 識thức 皆giai 能năng 緣duyên 境cảnh 。 有hữu 取thủ 著trước 故cố 。 或hoặc 約ước 前tiền 六lục 名danh 為vi 種chủng 種chủng 。 緣duyên 麁thô 顯hiển 境cảnh 相tướng 續tục 不bất 斷đoạn 。 故cố 名danh 為vi 住trụ 。
以dĩ 離ly 等đẳng 兩lưỡng 句cú 。 釋thích 皆giai 為vi 非phi 心tâm 住trụ 也dã 。 離ly 與dữ 不bất 住trụ 蓋cái 是thị 一nhất 義nghĩa 。 智trí 與dữ 實thật 念niệm 亦diệc 無vô 別biệt 體thể 。 意ý 明minh 不bất 住trụ 大Đại 乘Thừa 四tứ 念niệm 處xứ 故cố 。 若nhược 住trụ 於ư 此thử 。 即tức 是thị 實thật 念niệm 實thật 智trí 。 既ký 住trụ 六lục 塵trần 即tức 顛điên 倒đảo 識thức 也dã 。
是thị 故cố 說thuyết 顛điên 倒đảo 者giả 。 釋thích 是thị 名danh 為vi 心tâm 。 此thử 但đãn 結kết 歸quy 顛điên 倒đảo 識thức 也dã 。
釋thích 非phi 心tâm 。 經kinh 徵trưng 意ý 云vân 。
所sở 以dĩ 說thuyết 諸chư 心tâm 為vi 顛điên 倒đảo 識thức 無vô 體thể 者giả 。 何hà 謂vị 也dã 。 釋thích 意ý 云vân 。
以dĩ 於ư 過quá 現hiện 未vị 來lai 。 求cầu 不bất 得đắc 故cố 。
已dĩ 滅diệt 下hạ 。 釋thích 三tam 世thế 不bất 可khả 得đắc 所sở 以dĩ 也dã 。 論luận 文văn 。 《# 淨tịnh 名danh 》# 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 並tịnh 同đồng 。 但đãn 釋thích 現hiện 在tại 有hữu 少thiểu 異dị 耳nhĩ 。 論luận 云vân 。
現hiện 在tại 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 故cố 。
《# 淨tịnh 名danh 》# 云vân 。
現hiện 在tại 不bất 住trụ 。
《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。
現hiện 在tại 空không 寂tịch 。
然nhiên 文văn 異dị 而nhi 意ý 不bất 異dị 也dã 。 然nhiên 此thử 獨độc 於ư 現hiện 在tại 之chi 中trung 。
言ngôn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 以dĩ 無vô 著trước 釋thích 經kinh 皆giai 約ước 二nhị 諦đế 。 既ký 五ngũ 眼nhãn 文văn 中trung 不bất 言ngôn 眼nhãn 即tức 非phi 眼nhãn 。 又hựu 以dĩ 見kiến 智trí 二nhị 種chủng 其kỳ 體thể 不bất 殊thù 。 故cố 於ư 最tối 後hậu 安an 立lập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 即tức 是thị 空không 寂tịch 。 空không 寂tịch 即tức 是thị 不bất 可khả 得đắc 義nghĩa 。 意ý 皆giai 同đồng 也dã 。
第đệ 十thập 六lục 疏sớ/sơ 初sơ 標tiêu 章chương
向hướng 說thuyết 下hạ 。 指chỉ 疑nghi 起khởi 處xứ 。 此thử 從tùng 第đệ 十thập 五ngũ 中trung 來lai 。
心tâm 住trụ 者giả 。 指chỉ 魏ngụy 經kinh 。 如như 上thượng 所sở 引dẫn 。 顛điên 倒đảo 者giả 。 指chỉ 偈kệ 文văn 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 指chỉ 經kinh 文văn 。
若nhược 如như 是thị 下hạ 。 結kết 成thành 疑nghi 也dã 。 意ý 云vân 。
眾chúng 生sanh 心tâm 是thị 顛điên 倒đảo 。 福phước 德đức 依y 心tâm 而nhi 成thành 。 豈khởi 非phi 顛điên 倒đảo 。 顛điên 倒đảo 既ký 同đồng 。 何hà 名danh 善thiện 法Pháp 。 既ký 非phi 善thiện 法Pháp 。 修tu 福phước 何hà 益ích 。
問vấn 答đáp 福phước 。 經kinh 可khả 知tri 。
以dĩ 是thị 下hạ 。 釋thích 多đa 所sở 以dĩ 。 以dĩ 如Như 來Lai 舉cử 因nhân 緣duyên 以dĩ 問vấn 。 空không 生sanh 牒điệp 因nhân 緣duyên 以dĩ 答đáp 。 因nhân 緣duyên 無vô 性tánh 福phước 亦diệc 無vô 性tánh 。 乃nãi 成thành 無vô 漏lậu 。 是thị 故cố 多đa 也dã 。 此thử 文văn 但đãn 標tiêu 。 下hạ 文văn 即tức 釋thích 。
反phản 順thuận 釋thích 。 經kinh 意ý 云vân 。
若nhược 是thị 住trụ 相tương/tướng 之chi 福phước 。 我ngã 不bất 說thuyết 多đa 。 以dĩ 是thị 無vô 住trụ 之chi 福phước 。 是thị 故cố 說thuyết 多đa 也dã 。
疏sớ/sơ 一nhất 。 初sơ 。 引dẫn 論luận 正chánh 釋thích 。
偈kệ 云vân 下hạ 。 標tiêu 也dã 。
論luận 云vân 下hạ 。 釋thích 也dã 。 意ý 云vân 。
心tâm 識thức 住trụ 故cố 。 故cố 成thành 顛điên 倒đảo 。 顛điên 倒đảo 故cố 福phước 皆giai 虛hư 妄vọng 。 佛Phật 智trí 無vô 住trụ 。 依y 之chi 作tác 福phước 。 即tức 非phi 顛điên 倒đảo 。 非phi 顛điên 倒đảo 故cố 皆giai 真chân 實thật 也dã 。 取thủ 相tương/tướng 者giả 。 是thị 有hữu 漏lậu 福phước 。 故cố 不bất 說thuyết 多đa 。 離ly 相tương/tướng 者giả 。 是thị 無vô 漏lậu 福phước 。 故cố 說thuyết 多đa 也dã 。
問vấn 福phước 下hạ 。 二nhị 。 問vấn 答đáp 解giải 妨phương 。 問vấn 意ý 可khả 知tri 。
違vi 順thuận 等đẳng 者giả 。 謂vị 一nhất 法Pháp 界Giới 心tâm 本bổn 來lai 無vô 住trụ 。 本bổn 來lai 空không 寂tịch 。 佛Phật 智trí 空không 而nhi 無vô 住trụ 故cố 言ngôn 順thuận 。 妄vọng 識thức 住trụ 而nhi 不bất 空không 故cố 言ngôn 違vi 。 所sở 言ngôn 不bất 空không 但đãn 妄vọng 識thức 。 不bất 空không 非phi 真chân 實thật 不bất 空không 也dã 。 苟cẩu 忘vong 懷hoài 而nhi 達đạt 之chi 。 則tắc 無vô 所sở 不bất 喻dụ 也dã 。
第đệ 十thập 七thất 疏sớ/sơ 初sơ 標tiêu 章chương
若nhược 諸chư 佛Phật 下hạ 。 指chỉ 疑nghi 起khởi 處xứ 。 此thử 從tùng 第đệ 三tam 中trung 來lai 。
云vân 何hà 下hạ 。 結kết 成thành 疑nghi 也dã 。
此thử 約ước 下hạ 。 出xuất 疑nghi 所sở 依y 。 意ý 云vân 。
既ký 言ngôn 無vô 相tướng 法Pháp 身thân 是thị 佛Phật 。 何hà 以dĩ 成thành 就tựu 相tướng 好hảo 。 亦diệc 名danh 為vi 佛Phật 。 此thử 約ước 法Pháp 身thân 疑nghi 色sắc 身thân 也dã 。
現hiện 身thân 。 經kinh 問vấn 答đáp 可khả 知tri 。 徵trưng 意ý 云vân 。
以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 不bất 以dĩ 色sắc 身thân 見kiến 佛Phật 。 釋thích 意ý 云vân 。
以dĩ 約ước 勝thắng 義nghĩa 非phi 世thế 諦đế 故cố 。 由do 此thử 不bất 應ưng 定định 以dĩ 色sắc 身thân 見kiến 於ư 佛Phật 也dã 。
隨tùy 形hình 好hảo/hiếu 者giả 。 八bát 十thập 種chủng 也dã 。 法pháp 數số 如như 常thường 即tức 小tiểu 相tương/tướng 也dã 。 隨tùy 其kỳ 身thân 形hình 一nhất 一nhất 皆giai 好hảo/hiếu 。 故cố 八bát 十thập 好hảo/hiếu 即tức 色sắc 身thân 。
鏡kính 中trung 下hạ 。 喻dụ 明minh 也dã 。 故cố 知tri 鏡kính 中trung 有hữu 物vật 卻khước 不bất 能năng 現hiện 物vật 。 如như 凡phàm 夫phu 雖tuy 有hữu 法Pháp 身thân 不bất 能năng 現hiện 相tướng 好hảo/hiếu 者giả 。 蓋cái 緣duyên 有hữu 物vật 。 所sở 言ngôn 物vật 者giả 。 妄vọng 身thân 心tâm 也dã 。
論luận 云vân 下hạ 。 約ước 性tánh 相tướng 揀giản 收thu 也dã 。
畢tất 竟cánh 等đẳng 者giả 。 約ước 體thể 揀giản 。
然nhiên 相tướng 好hảo 下hạ 。 隨tùy 相tương/tướng 收thu 也dã 。
此thử 二nhị 下hạ 。 釋thích 相tướng 好hảo 為vi 佛Phật 之chi 由do 。 如như 金kim 畢tất 竟cánh 非phi 師sư 子tử 。 亦diệc 非phi 無vô 金kim 。 以dĩ 師sư 子tử 不bất 離ly 於ư 金kim 故cố 。
是thị 故cố 下hạ 。 約ước 存tồn 泯mẫn 會hội 釋thích 經kinh 文văn 。
言ngôn 無vô 者giả 。 約ước 體thể 而nhi 說thuyết 。 釋thích 即tức 非phi 色sắc 身thân 。
言ngôn 有hữu 者giả 。 隨tùy 相tương/tướng 而nhi 說thuyết 。 釋thích 是thị 名danh 色sắc 身thân 。
成thành 就tựu 者giả 。 魏ngụy 經kinh 即tức 是thị 今kim 文văn 具cụ 足túc 義nghĩa 。
現hiện 相tướng 。 經kinh 如như 前tiền 。
三tam 十thập 二nhị 相tướng 者giả 。 法pháp 數số 如như 常thường 。 即tức 大đại 相tương/tướng 也dã 。
一nhất 一nhất 等đẳng 者giả 。 前tiền 從tùng 鏡kính 中trung 無vô 物vật 已dĩ 下hạ 。 義nghĩa 意ý 並tịnh 同đồng 。 前tiền 文văn 已dĩ 明minh 。 今kim 不bất 別biệt 釋thích 也dã 。
第đệ 十thập 八bát 疏sớ/sơ 初sơ 標tiêu 章chương
若nhược 如Như 來Lai 下hạ 。 指chỉ 疑nghi 起khởi 處xứ 。 此thử 與dữ 前tiền 疑nghi 同đồng 時thời 。 於ư 第đệ 三tam 中trung 起khởi 。 起khởi 則tắc 同đồng 時thời 。 斷đoạn 成thành 先tiên 後hậu 。 非phi 從tùng 次thứ 前tiền 文văn 來lai 。
若nhược 言ngôn 從tùng 彼bỉ 來lai 者giả 。 已dĩ 悟ngộ 非phi 身thân 之chi 身thân 。 何hà 疑nghi 無vô 說thuyết 之chi 說thuyết 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。
云vân 何hà 不phủ 。 結kết 成thành 疑nghi 也dã 。 意ý 云vân 。
聲thanh 不bất 自tự 聲thanh 依y 色sắc 而nhi 發phát 。 既ký 無vô 所sở 依y 之chi 色sắc 。 何hà 有hữu 能năng 依y 之chi 聲thanh 。 故cố 成thành 疑nghi 也dã 。
遮già 錯thác 解giải 。 經kinh 文văn 可khả 知tri 。
谷cốc 中trung 下hạ 。 喻dụ 明minh 也dã 。 意ý 云vân 。
以dĩ 有hữu 外ngoại 聲thanh 遂toại 有hữu 響hưởng 答đáp 。 谷cốc 中trung 實thật 無vô 作tác 響hưởng 之chi 者giả 。 說thuyết 法Pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 法Pháp 身thân 實thật 無vô 能năng 說thuyết 之chi 者giả 。 以dĩ 機cơ 感cảm 故cố 。 遂toại 見kiến 如Như 來Lai 有hữu 所sở 說thuyết 法Pháp 。 又hựu 谷cốc 雖tuy 應ưng 聲thanh 而nhi 無vô 應ưng 聲thanh 之chi 念niệm 。 佛Phật 雖tuy 說thuyết 法Pháp 而nhi 無vô 說thuyết 法Pháp 之chi 心tâm 。 據cứ 此thử 卻khước 由do 無vô 念niệm 故cố 。 方phương 能năng 說thuyết 法Pháp 。 是thị 故cố 遮già 云vân 勿vật 謂vị 等đẳng 也dã 。
釋thích 所sở 以dĩ 。 經kinh 徵trưng 意ý 云vân 。
以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 令linh 我ngã 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 釋thích 意ý 可khả 知tri 。
世Thế 尊Tôn 下hạ 。 疏sớ/sơ 如như 文văn 。 可khả 解giải 。
示thị 正chánh 見kiến 。 經kinh 意ý 如như 疏sớ/sơ 。
如như 佛Phật 法Pháp 亦diệc 然nhiên 者giả 。 佛Phật 既ký 無vô 身thân 故cố 現hiện 身thân 。 法pháp 亦diệc 無vô 說thuyết 故cố 強cưỡng 說thuyết 。 以dĩ 佛Phật 例lệ 法pháp 。 故cố 曰viết 亦diệc 然nhiên 。
二nhị 差sai 別biệt 者giả 。 論luận 云vân 。
一nhất 者giả 能năng 詮thuyên 名danh 句cú 文văn 也dã 。 二nhị 者giả 所sở 詮thuyên 義nghĩa 也dã 。
此thử 能năng 所sở 詮thuyên 。 若nhược 望vọng 於ư 佛Phật 俱câu 是thị 所sở 說thuyết 。 通thông 名danh 法pháp 也dã 。
不bất 離ly 等đẳng 者giả 。 論luận 云vân 。
釋thích 是thị 名danh 說thuyết 法Pháp 。
法pháp 相tướng 之chi 界giới 。 故cố 名danh 法Pháp 界Giới 。
說thuyết 法Pháp 無vô 自tự 相tương/tướng 者giả 。 論luận 云vân 。
釋thích 無vô 法pháp 可khả 說thuyết
謂vị 相tương/tướng 即tức 性tánh 故cố 。 言ngôn 說thuyết 緣duyên 生sanh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 又hựu 解giải 。
不bất 離ly 法Pháp 界Giới 下hạ 二nhị 句cú 。 俱câu 是thị 釋thích 無vô 法pháp 可khả 說thuyết 。 謂vị 此thử 二nhị 種chủng 不bất 離ly 法Pháp 界Giới 。 法Pháp 界Giới 之chi 外ngoại 無vô 別biệt 二nhị 法pháp 自tự 相tương/tướng 可khả 得đắc 。 以dĩ 此thử 二nhị 法Pháp 。 自tự 相tương/tướng 本bổn 空không 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 此thử 即tức 以dĩ 下hạ 句cú 釋thích 上thượng 句cú 也dã 。
真chân 說thuyết 等đẳng 者giả 。 夫phu 為vi 說thuyết 法Pháp 。 當đương 如như 法Pháp 說thuyết 。 名danh 真chân 說thuyết 法Pháp 。 法pháp 離ly 一nhất 切thiết 名danh 相tướng 分phân 別biệt 。 若nhược 稱xưng 此thử 說thuyết 。 是thị 如như 法Pháp 說thuyết 故cố 。 下hạ 文văn 云vân 。
云vân 何hà 為vì 人nhân 演diễn 說thuyết 。 不bất 取thủ 於ư 相tướng 。 如như 如như 不bất 動động 。
然nhiên 第đệ 三tam 第đệ 五ngũ 第đệ 七thất 。 及cập 此thử 四tứ 處xứ 皆giai 明minh 無vô 說thuyết 者giả 。 意ý 各các 不bất 同đồng 。 以dĩ 第đệ 三tam 疑nghi 化hóa 身thân 有hữu 說thuyết 。 第đệ 五ngũ 疑nghi 證chứng 智trí 可khả 說thuyết 。 第đệ 七thất 明minh 佛Phật 無vô 異dị 說thuyết 。 此thử 文văn 疑nghi 無vô 身thân 何hà 說thuyết 。 以dĩ 此thử 為vi 異dị 。 然nhiên 諸chư 疏sớ/sơ 於ư 十thập 八bát 九cửu 之chi 間gian 。 約ước 魏ngụy 本bổn 經kinh 文văn 皆giai 出xuất 一nhất 疑nghi 。 龍long 外ngoại 皆giai 云vân 。
何hà 人nhân 能năng 信tín 疑nghi 。 雲vân 云vân 。
能năng 信tín 深thâm 法Pháp 疑nghi 。 今kim 秦tần 經kinh 既ký 無vô 其kỳ 文văn 。 疏sớ/sơ 亦diệc 不bất 敘tự 而nhi 解giải 。 今kim 見kiến 近cận 本bổn 。 秦tần 文văn 皆giai 有hữu 此thử 段đoạn 。 乃nãi 於ư 抄sao 中trung 略lược 要yếu 敘tự 釋thích 。 名danh 為vi 所sở 說thuyết 既ký 深thâm 無vô 信tín 疑nghi 。 論luận 云vân 。
若nhược 言ngôn 諸chư 佛Phật 說thuyết 法Pháp 者giả 。 是thị 無vô 所sở 說thuyết 無vô 說thuyết 。 不bất 離ly 法Pháp 身thân 。
法Pháp 身thân 無vô 相tướng 。 有hữu 何hà 等đẳng 人nhân 能năng 信tín 如như 是thị 。 甚thậm 深thâm 法Pháp 界giới 。
斷đoạn 之chi 。 經Kinh 云vân 。
爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 頗phả 有hữu 眾chúng 生sanh 。 於ư 未vị 來lai 世thế 。 聞văn 說thuyết 是thị 法Pháp 。 生sanh 信tín 心tâm 不phủ 。
此thử 疑nghi 甚thậm 深thâm 。 無vô 信tín 以dĩ 問vấn 也dã 。 解giải 空không 第đệ 一nhất 。 智trí 慧tuệ 圓viên 通thông 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 命mạng 。 故cố 稱xưng 慧tuệ 命mạng 。
生sanh 信tín 心tâm 者giả 。 生sanh 大Đại 乘Thừa 正chánh 信tín 心tâm 也dã 。 不bất 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 。 方phương 為vi 正chánh 信tín 。 此thử 信tín 與dữ 聖thánh 性tánh 相tướng 應ưng 。 故cố 《# 起khởi 信tín 》# 云vân 。
如như 是thị 信tín 心tâm 成thành 就tựu 得đắc 發phát 心tâm 者giả 。 入nhập 正chánh 定định 聚tụ 。 畢tất 竟cánh 不bất 退thoái 。 名danh 住trụ 如Như 來Lai 種chủng 中trung 正chánh 因nhân 相tương 應ứng 。
次thứ 揀giản 聖thánh 性tánh 有hữu 人nhân 以dĩ 酬thù 。
佛Phật 言ngôn 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 。 彼bỉ 非phi 眾chúng 生sanh 。 非phi 不bất 眾chúng 生sanh 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 下hạ 。 合hợp 云vân 實thật 有hữu 眾chúng 生sanh 。 能năng 信tín 此thử 法Pháp 。 彼bỉ 能năng 信tín 者giả 。 非phi 是thị 凡phàm 夫phu 眾chúng 生sanh 。 非phi 不bất 是thị 聖thánh 性tánh 眾chúng 生sanh 也dã 。 論luận 云vân 。
非phi 眾chúng 生sanh 者giả 。 非phi 凡phàm 夫phu 體thể 故cố 。 非phi 不bất 眾chúng 生sanh 者giả 。 以dĩ 有hữu 聖thánh 體thể 故cố 。 非phi 不bất 是thị 聖thánh 體thể 眾chúng 生sanh 。
偈kệ 云vân 。
非phi 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 。 非phi 聖thánh 非phi 不bất 聖thánh 。 此thử 中trung 聖thánh 體thể 者giả 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 也dã 。
以dĩ 是thị 信tín 之chi 根căn 本bổn 故cố 。
次thứ 。 徵trưng 是thị 非phi 生sanh 信tín 。 以dĩ 釋thích 。 經Kinh 云vân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 者giả 。 如Như 來Lai 說thuyết 非phi 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 眾chúng 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 者giả 徵trưng 也dã 。 以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 說thuyết 非phi 眾chúng 生sanh 又hựu 名danh 眾chúng 生sanh 耶da 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 者giả 此thử 牒điệp 也dã 。 於ư 非phi 眾chúng 生sanh 中trung 說thuyết 。 為vì 眾chúng 生sanh 者giả 。 如Như 來Lai 說thuyết 非phi 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 眾chúng 生sanh 。 非phi 眾chúng 生sanh 者giả 。 非phi 愚ngu 小tiểu 異dị 生sanh 也dã 。 是thị 名danh 眾chúng 生sanh 者giả 。 結kết 成thành 能năng 信tín 之chi 人nhân 有hữu 聖thánh 體thể 也dã 。 偈kệ 云vân 。
所sở 說thuyết 說thuyết 者giả 深thâm 。 非phi 無vô 能năng 信tín 者giả 。
此thử 上thượng 經kinh 文văn 魏ngụy 譯dịch 則tắc 有hữu 。 秦tần 本bổn 則tắc 無vô 。 既ký 二nhị 論luận 皆giai 釋thích 此thử 文văn 。 後hậu 人nhân 添# 入nhập 。 亦diệc 無vô 所sở 失thất 。 況huống 有hữu 冥minh 報báo 之chi 緣duyên 。 宜nghi 亦diệc 可khả 信tín 。
第đệ 十thập 九cửu 疏sớ/sơ 初sơ 標tiêu 章chương
不bất 得đắc 一nhất 法pháp 者giả 。 指chỉ 疑nghi 起khởi 處xứ 。 此thử 從tùng 第đệ 三tam 第đệ 十thập 二nhị 第đệ 十thập 三tam 中trung 來lai 。 以dĩ 彼bỉ 文văn 中trung 皆giai 言ngôn 無vô 法pháp 得đắc 菩Bồ 提Đề 故cố 。
云vân 何hà 下hạ 。 結kết 成thành 疑nghi 也dã 。
離ly 上thượng 上thượng 者giả 。 如như 初Sơ 地Địa 並tịnh 於ư 地địa 前tiền 名danh 上thượng 。 未vị 離ly 二nhị 地địa 之chi 上thượng 。 乃nãi 至chí 等đẳng 覺giác 亦diệc 未vị 免miễn 於ư 妙diệu 覺giác 之chi 上thượng 。 唯duy 佛Phật 極cực 證chứng 。 更cánh 無vô 上thượng 位vị 之chi 上thượng 。 故cố 云vân 離ly 上thượng 上thượng 。 是thị 則tắc 凡phàm 夫phu 離ly 下hạ 下hạ 。 諸chư 佛Phật 離ly 上thượng 上thượng 。 餘dư 之chi 中trung 流lưu 不bất 離ly 上thượng 下hạ 。
轉chuyển 轉chuyển 等đẳng 者giả 。 謂vị 轉chuyển 捨xả 二nhị 障chướng 。 轉chuyển 得đắc 二nhị 果quả 。 轉chuyển 捨xả 轉chuyển 得đắc 故cố 云vân 轉chuyển 轉chuyển 。 意ý 云vân 。
既ký 若nhược 轉chuyển 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 云vân 何hà 不bất 得đắc 一nhất 法pháp 。 故cố 成thành 疑nghi 也dã 。
為vi 斷đoạn 下hạ 。 預dự 指chỉ 斷đoạn 疑nghi 之chi 意ý 也dã 。 指chỉ 示thị 顯hiển 現hiện 故cố 云vân 示thị 現hiện 。
無vô 法pháp 為vi 正chánh 覺giác 。 經kinh 縱túng/tung 問vấn 。 無vô 得đắc 是thị 得đắc 並tịnh 可khả 知tri 矣hĩ 。
彼bỉ 處xứ 等đẳng 者giả 。 此thử 明minh 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 可khả 名danh 為vi 上thượng 。 如như 須Tu 彌Di 至chí 大đại 。 微vi 塵trần 至chí 小tiểu 。 盡tận 未vị 免miễn 於ư 上thượng 。 以dĩ 皆giai 有hữu 故cố 。 如như 虛hư 空không 無vô 故cố 。 得đắc 名danh 無vô 上thượng 也dã 。
菩Bồ 提Đề 處xứ 者giả 。 菩Bồ 提Đề 即tức 所sở 證chứng 處xứ 也dã 。
無vô 一nhất 法pháp 等đẳng 者giả 。 但đãn 妄vọng 盡tận 覺giác 滿mãn 。 名danh 曰viết 菩Bồ 提Đề 。 離ly 此thử 寧ninh 有hữu 菩Bồ 提Đề 可khả 得đắc 。 平bình 等đẳng 為vi 正chánh 覺giác 。 經kinh 亦diệc 可khả 知tri 。
不bất 增tăng 減giảm 者giả 。 即tức 釋thích 經kinh 中trung 。 無vô 有hữu 高cao 下hạ 。 謂vị 在tại 聖thánh 不bất 增tăng 故cố 無vô 高cao 。 居cư 凡phàm 不bất 減giảm 故cố 無vô 下hạ 。 斯tư 則tắc 平bình 等đẳng 之chi 義nghĩa 也dã 。
平bình 等đẳng 名danh 無vô 上thượng 者giả 。 夫phu 上thượng 以dĩ 待đãi 下hạ 得đắc 名danh 。 下hạ 既ký 不bất 立lập 。 上thượng 豈khởi 存tồn 焉yên 。
更cánh 無vô 下hạ 。 轉chuyển 釋thích 無vô 上thượng 義nghĩa 。 然nhiên 此thử 問vấn 答đáp 之chi 中trung 。 有hữu 三tam 種chủng 無vô 上thượng 義nghĩa 。 初sơ 問vấn 中trung 言ngôn 無vô 上thượng 頭đầu 之chi 上thượng 。 約ước 修tu 證chứng 說thuyết 。 次thứ 則tắc 無vô 法pháp 為vi 上thượng 。 故cố 名danh 無vô 上thượng 。 約ước 空không 寂tịch 說thuyết 。 後hậu 則tắc 無vô 對đối 下hạ 之chi 上thượng 。 故cố 名danh 無vô 上thượng 。 約ước 凡phàm 聖thánh 同đồng 體thể 說thuyết 。 後hậu 二nhị 是thị 答đáp 中trung 意ý 也dã 。
修tu 正chánh 覺giác 。 經kinh 意ý 云vân 。
然nhiên 雖tuy 無vô 法pháp 。 然nhiên 雖tuy 平bình 等đẳng 。 非phi 謂vị 不bất 修tu 。 得đắc 成thành 正chánh 覺giác 。 應ưng 以dĩ 無vô 我ngã 等đẳng 心tâm 。 修tu 諸chư 善thiện 法Pháp 。 然nhiên 後hậu 得đắc 成thành 。 然nhiên 此thử 善thiện 法Pháp 約ước 勝thắng 義nghĩa 則tắc 無vô 。 約ước 世thế 諦đế 則tắc 有hữu 。 天thiên 親thân 異dị 此thử 。 詳tường 之chi 。
了liễu 因nhân 者giả 。 了liễu 有hữu 二nhị 義nghĩa 。
一nhất 。 了liễu 斷đoạn 義nghĩa 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 能năng 了liễu 煩phiền 惱não 空không 故cố 。 二nhị 。 顯hiển 了liễu 義nghĩa 。 能năng 顯hiển 法Pháp 身thân 故cố 。 今kim 無vô 我ngã 等đẳng 即tức 是thị 此thử 義nghĩa 。 亦diệc 名danh 正chánh 因nhân 。 正chánh 由do 此thử 慧tuệ 除trừ 妄vọng 得đắc 法Pháp 身thân 。 故cố 今kim 云vân 正Chánh 道Đạo 。 道đạo 即tức 因nhân 義nghĩa 。
緣duyên 因nhân 者giả 。 即tức 施thí 戒giới 等đẳng 五ngũ 。 與dữ 彼bỉ 般Bát 若Nhã 為vi 資tư 緣duyên 故cố 。 助trợ 即tức 資tư 也dã 。 資tư 彼bỉ 正chánh 因nhân 之chi 力lực 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 成thành 菩Bồ 提Đề 也dã 。 猶do 燈đăng 能năng 破phá 暗ám 顯hiển 空không 。 必tất 籍tịch 心tâm 油du 為vi 助trợ 緣duyên 也dã 。
是thị 正chánh 覺giác 者giả 。 以dĩ 梵Phạn 語ngữ 三tam 菩Bồ 提Đề 此thử 云vân 正chánh 覺giác 。 即tức 所sở 證chứng 之chi 果Quả 。 無vô 漏lậu 善thiện 者giả 。
問vấn 。
有hữu 漏lậu 之chi 中trung 亦diệc 有hữu 善thiện 法Pháp 。 何hà 故cố 偏thiên 局cục 無vô 漏lậu 耶da 。
答đáp 。
以dĩ 無vô 我ngã 等đẳng 相tương/tướng 所sở 修tu 故cố 。 唯duy 無vô 漏lậu 也dã 。 又hựu 以dĩ 有hữu 漏lậu 之chi 善thiện 。 非phi 菩Bồ 提Đề 因nhân 。 今kim 為vì 菩Bồ 提Đề 故cố 須tu 無vô 漏lậu 。
問vấn 。
上thượng 三tam 段đoạn 中trung 前tiền 二nhị 無vô 得đắc 。 後hậu 一nhất 有hữu 證chứng 。 義nghĩa 既ký 矛mâu 盾# 。 云vân 何hà 兩lưỡng 存tồn 。
答đáp 。
所sở 言ngôn 修tu 者giả 。 但đãn 是thị 斷đoạn 除trừ 我ngã 法pháp 。 顯hiển 自tự 真chân 理lý 竟cánh 。 無vô 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 由do 此thử 二nhị 義nghĩa 宛uyển 相tương/tướng 符phù 順thuận 。
問vấn 。
第đệ 三tam 第đệ 十thập 二nhị 第đệ 十thập 三tam 。 兼kiêm 此thử 一nhất 段đoạn 前tiền 後hậu 四tứ 處xứ 。 皆giai 說thuyết 不bất 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 如như 何hà 辨biện 異dị 耶da 。
答đáp 。
前tiền 後hậu 文văn 雖tuy 相tương 似tự 。 義nghĩa 意ý 不bất 同đồng 。 以dĩ 第đệ 三tam 疑nghi 釋Thích 迦Ca 得đắc 果quả 。 第đệ 十thập 二nhị 疑nghi 善thiện 慧tuệ 成thành 因nhân 。 十thập 三tam 疑nghi 無vô 法pháp 無vô 佛Phật 。 十thập 九cửu 疑nghi 有hữu 修tu 有hữu 證chứng 。 茲tư 義nghĩa 迢điều 然nhiên 。 請thỉnh 無vô 所sở 濫lạm 。
第đệ 二nhị 十thập 疏sớ/sơ 初sơ 標tiêu 章chương
若nhược 修tu 下hạ 。 指chỉ 疑nghi 起khởi 處xứ 。 此thử 從tùng 十thập 九cửu 中trung 來lai 。
則tắc 所sở 說thuyết 下hạ 。 形hình 對đối 前tiền 之chi 數số 段đoạn 。 結kết 成thành 疑nghi 也dã 。 意ý 云vân 。
既ký 言ngôn 修tu 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 云vân 何hà 前tiền 來lai 頻tần 言ngôn 持trì 說thuyết 得đắc 菩Bồ 提Đề 耶da 。
以dĩ 是thị 下hạ 。 成thành 立lập 持trì 說thuyết 不bất 得đắc 菩Bồ 提Đề 之chi 理lý 。 以dĩ 名danh 句cú 文văn 三tam 無vô 記ký 性tánh 攝nhiếp 。 無vô 記ký 性tánh 法pháp 中trung 無vô 因nhân 果quả 故cố 。 豈khởi 感cảm 菩Bồ 提Đề 耶da 。 經kinh 之chi 比tỉ 校giáo 。 如như 文văn 可khả 知tri 。 雖tuy 言ngôn 等đẳng 者giả 。 許hứa 為vi 無vô 記ký 也dã 。 而nhi 說thuyết 等đẳng 者giả 。 不bất 許hứa 非phi 因nhân 也dã 。
是thị 故cố 下hạ 。 出xuất 經kinh 意ý 。 能năng 為vi 佛Phật 因nhân 故cố 勝thắng 。
《# 寶bảo 施thí 論luận 》# 云vân 下hạ 。 轉chuyển 釋thích 為vi 因nhân 之chi 由do 。 以dĩ 經kinh 詮thuyên 真chân 理lý 因nhân 之chi 悟ngộ 解giải 。 依y 解giải 起khởi 行hành 方phương 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 無vô 教giáo 門môn 。 要yếu 知tri 所sở 入nhập 。 故cố 《# 法pháp 華hoa 》# 云vân 。
以dĩ 佛Phật 教giáo 門môn 。 出xuất 三tam 界giới 苦khổ 。
又hựu 言ngôn 下hạ 。 論luận 之chi 別biệt 意ý 。 汝nhữ 法pháp 無vô 記ký 。 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 說thuyết 聲thanh 通thông 善thiện 惡ác 。 名danh 句cú 文văn 身thân 。 唯duy 無vô 記ký 性tánh 。
我ngã 法pháp 是thị 記ký 者giả 。 謂vị 大Đại 乘Thừa 宗tông 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 後hậu 得đắc 智trí 中trung 所sở 變biến 名danh 等đẳng 。 唯duy 是thị 善thiện 性tánh 非phi 無vô 記ký 性tánh 。
是thị 故cố 等đẳng 者giả 。 意ý 云vân 。
只chỉ 就tựu 無vô 記ký 尚thượng 得đắc 為vi 因nhân 。 況huống 是thị 無vô 漏lậu 善thiện 性tánh 所sở 攝nhiếp 。 而nhi 不bất 得đắc 菩Bồ 提Đề 耶da 。
問vấn 。
此thử 與dữ 第đệ 九cửu 疑nghi 何hà 別biệt 。
答đáp 。
彼bỉ 約ước 有hữu 為vi 無vô 體thể 難nạn/nan 。 此thử 約ước 無vô 記ký 非phi 因nhân 難nạn/nan 。 又hựu 彼bỉ 唯duy 據cứ 持trì 說thuyết 難nạn/nan 。 此thử 則tắc 兼kiêm 對đối 善thiện 法Pháp 難nạn/nan 。 迢điều 然nhiên 不bất 同đồng 也dã 。
第đệ 二nhị 十thập 一nhất 。 疏sớ/sơ 初sơ 標tiêu 章chương
若nhược 法pháp 下hạ 。 指chỉ 疑nghi 起khởi 處xứ 。 此thử 從tùng 十thập 九cửu 中trung 來lai 。
云vân 何hà 下hạ 。 結kết 成thành 疑nghi 也dã 。 既ký 度độ 眾chúng 生sanh 即tức 有hữu 高cao 下hạ 。 高cao 下hạ 即tức 不bất 平bình 等đẳng 。 故cố 成thành 疑nghi 也dã 。
錯thác 解giải 經kinh 文văn 。 初sơ 。 正chánh 遮già 。 二nhị 。 再tái 誡giới 。 可khả 知tri 。
正chánh 見kiến 。 經kinh 徵trưng 意ý 云vân 。
以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 令linh 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 釋thích 意ý 云vân 。
以dĩ 實thật 無vô 眾chúng 生sanh 。 為vi 如Như 來Lai 所sở 度độ 故cố 。
平bình 等đẳng 下hạ 兩lưỡng 句cú 。 立lập 其kỳ 義nghĩa 。
宗tông 以dĩ 名danh 下hạ 兩lưỡng 句cú 。 釋thích 其kỳ 所sở 以dĩ 。
論luận 云vân 下hạ 。 轉chuyển 釋thích 後hậu 二nhị 句cú 也dã 。
假giả 名danh 者giả 。 但đãn 有hữu 眾chúng 生sanh 之chi 名danh 。 而nhi 無vô 眾chúng 生sanh 之chi 體thể 。 故cố 云vân 假giả 也dã 。
與dữ 五ngũ 陰ấm 共cộng 者giả 。 謂vị 於ư 五ngũ 蘊uẩn 和hòa 合hợp 之chi 處xứ 。 說thuyết 言ngôn 眾chúng 生sanh 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 故cố 云vân 共cộng 也dã 。
不bất 離ly 法Pháp 界Giới 者giả 。 佛Phật 是thị 極cực 證chứng 之chi 人nhân 。 已dĩ 全toàn 是thị 法Pháp 界Giới 。 眾chúng 生sanh 雖tuy 未vị 能năng 證chứng 緣duyên 生sanh 無vô 體thể 。 亦diệc 同đồng 法Pháp 界Giới 。 豈khởi 將tương 法Pháp 界Giới 度độ 於ư 法Pháp 界Giới 。 是thị 故cố 偈kệ 云vân 。
平bình 等đẳng 等đẳng 也dã 。
所sở 以dĩ 。 經kinh 文văn 反phản 顯hiển 。 若nhược 順thuận 言ngôn 之chi 。 應ưng 云vân 。
以dĩ 佛Phật 無vô 我ngã 人nhân 等đẳng 相tương/tướng 故cố 。 不bất 見kiến 有hữu 眾chúng 生sanh 。 為vi 所sở 度độ 也dã 。
取thủ 相tương/tướng 過quá 等đẳng 者giả 。 以dĩ 無vô 謂vị 有hữu 故cố 。 不bất 如như 法Pháp 界giới 故cố 。 不bất 了liễu 緣duyên 生sanh 故cố 。 便tiện 成thành 有hữu 念niệm 故cố 。
爾nhĩ 炎diễm 。 梵Phạn 語ngữ 。 此thử 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 。
一nhất 謂vị 智trí 母mẫu 。 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 二nhị 謂vị 境cảnh 界giới 。 然nhiên 是thị 定định 中trung 境cảnh 界giới 。 今kim 取thủ 此thử 義nghĩa 。 意ý 云vân 。
佛Phật 智trí 稱xưng 境cảnh 而nhi 知tri 。 真Chân 如Như 是thị 有hữu 作tác 有hữu 知tri 。 眾chúng 生sanh 是thị 無vô 作tác 無vô 知tri 也dã 。 若nhược 作tác 智trí 母mẫu 釋thích 者giả 。 即tức 根căn 本bổn 智trí 證chứng 平bình 等đẳng 理lý 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 今kim 觀quán 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 也dã 。
拂phất 迹tích 。 經kinh 意ý 云vân 。
佛Phật 雖tuy 說thuyết 我ngã 元nguyên 來lai 無vô 我ngã 。 執chấp 有hữu 我ngã 者giả 蓋cái 是thị 凡phàm 夫phu 。 雖tuy 言ngôn 凡phàm 夫phu 。 亦diệc 無vô 凡phàm 夫phu 。 如như 夢mộng 人nhân 見kiến 虎hổ 。 虎hổ 與dữ 夢mộng 人nhân 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 法pháp 中trung 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 凡phàm 夫phu 人nhân 執chấp 我ngã 故cố 云vân 非phi 我ngã 。 恐khủng 執chấp 凡phàm 夫phu 故cố 云vân 非phi 凡phàm 。 夫phu 邐lệ 迤dĩ 除trừ 遣khiển 執chấp 情tình 。 故cố 云vân 展triển 轉chuyển 拂phất 迹tích 。 然nhiên 前tiền 正chánh 答đáp 問vấn 中trung 。 及cập 第đệ 十thập 一nhất 十thập 四tứ 。 兼kiêm 此thử 一nhất 段đoạn 前tiền 後hậu 四tứ 處xứ 。 皆giai 說thuyết 度độ 生sanh 無vô 度độ 。 雖tuy 文văn 同đồng 而nhi 意ý 異dị 。 謂vị 最tối 初sơ 令linh 離ly 我ngã 度độ 生sanh 。 十thập 一nhất 疑nghi 能năng 度độ 者giả 是thị 我ngã 。 十thập 四tứ 疑nghi 無vô 我ngã 而nhi 誰thùy 度độ 。 二nhị 十thập 一nhất 疑nghi 真chân 界giới 平bình 等đẳng 不bất 合hợp 度độ 生sanh 。 同đồng 異dị 昭chiêu 然nhiên 。
第đệ 二nhị 十thập 二nhị 。 疏sớ/sơ 初sơ 標tiêu 章chương
論luận 云vân 下hạ 。 指chỉ 疑nghi 起khởi 處xứ 。 此thử 從tùng 十thập 七thất 中trung 來lai 。
雖tuy 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。 以dĩ 前tiền 文văn 云vân 。 即tức 非phi 具cụ 足túc 色sắc 身thân 。 即tức 非phi 諸chư 相tướng 具cụ 足túc 。 具cụ 足túc 即tức 成thành 就tựu 義nghĩa 。 秦tần 魏ngụy 經kinh 異dị 也dã 。
而nhi 以dĩ 等đẳng 者giả 。 以dĩ 前tiền 文văn 云vân 。 是thị 名danh 具cụ 足túc 色sắc 身thân 。 是thị 名danh 諸chư 相tướng 具cụ 足túc 。 彼bỉ 中trung 意ý 者giả 。 法Pháp 身thân 畢tất 竟cánh 非phi 相tướng 好hảo/hiếu 。 相tướng 好hảo 亦diệc 非phi 不bất 佛Phật 。 由do 無vô 相tướng 故cố 現hiện 。 相tương/tướng 不bất 離ly 法Pháp 身thân 。 所sở 以dĩ 疑nghi 云vân 。
既ký 無vô 相tướng 故cố 方phương 能năng 現hiện 相tướng 。 則tắc 但đãn 見kiến 於ư 相tương/tướng 。 便tiện 知tri 無vô 相tướng 也dã 。 如như 遠viễn 見kiến 煙yên 定định 知tri 有hữu 火hỏa 。 以dĩ 離ly 於ư 火hỏa 必tất 無vô 煙yên 故cố 。
表biểu 佛Phật 。 經kinh 問vấn 意ý 云vân 。
可khả 以dĩ 相tương/tướng 比tỉ 觀quán 無vô 相tướng 法Pháp 身thân 如Như 來Lai 不phủ 。
識thức 根căn 。 經kinh 答đáp 意ý 云vân 。
實thật 可khả 以dĩ 相tương/tướng 比tỉ 觀quán 法Pháp 身thân 如Như 來Lai 。 悟ngộ 色sắc 身thân 者giả 。 知tri 應ứng 化hóa 非phi 真chân 義nghĩa 也dã 。 迷mê 法Pháp 身thân 者giả 。 不bất 知tri 法Pháp 身thân 畢tất 竟cánh 非phi 色sắc 相tướng 義nghĩa 。
意ý 謂vị 下hạ 。 出xuất 答đáp 意ý 也dã 。 意ý 云vân 。
但đãn 見kiến 法Pháp 身thân 之chi 相tướng 好hảo/hiếu 。 則tắc 知tri 相tướng 好hảo 之chi 法Pháp 身thân 。 如như 見kiến 草thảo 木mộc 之chi 苗miêu 必tất 知tri 其kỳ 根căn 。 由do 是thị 科khoa 文văn 約ước 喻dụ 而nhi 立lập 。
凡phàm 聖thánh 不bất 分phân 。 經kinh 意ý 云vân 。
輪Luân 王Vương 亦diệc 有hữu 此thử 相tương/tướng 。 應ưng 是thị 如Như 來Lai 。 偈kệ 云vân 等đẳng 者giả 。 意ý 云vân 。
但đãn 約ước 本bổn 望vọng 末mạt 則tắc 定định 。 若nhược 約ước 末mạt 望vọng 本bổn 則tắc 不bất 定định 。 且thả 如như 輪Luân 王Vương 與dữ 佛Phật 色sắc 相tướng 雖tuy 同đồng 。 相tương/tướng 之chi 所sở 依y 二nhị 各các 有hữu 異dị 。 佛Phật 相tương/tướng 即tức 法Pháp 身thân 所sở 現hiện 。 王vương 相tương 依y 業nghiệp 因nhân 而nhi 生sanh 。 凡phàm 聖thánh 雲vân 泥nê 復phục 何hà 準chuẩn 的đích 。 況huống 依y 法Pháp 身thân 有hữu 自tự 他tha 受thọ 用dụng 。
復phục 有hữu 大đại 小tiểu 隨tùy 類loại 化hóa 等đẳng 。 各các 各các 不bất 同đồng 。 如như 苗miêu 與dữ 根căn 事sự 亦diệc 不bất 定định 。 初sơ 栽tài 之chi 樹thụ 則tắc 有hữu 苗miêu 無vô 根căn 。 所sở 接tiếp 之chi 樹thụ 則tắc 苗miêu 根căn 各các 異dị 故cố 也dã 。
佛Phật 非phi 相tướng 見kiến 。 經kinh 意ý 云vân 。
緣duyên 聞văn 依y 真chân 現hiện 假giả 。 假giả 不bất 離ly 真chân 。 及cập 乎hồ 約ước 假giả 求cầu 真chân 。 真chân 不bất 由do 假giả 。 實thật 德đức 不bất 在tại 相tương/tướng 令linh 色sắc 鮮tiên 矣hĩ 。 仁nhân 以dĩ 貌mạo 取thủ 者giả 失thất 之chi 子tử 羽vũ 。 而nhi 今kim 以dĩ 後hậu 焉yên 敢cảm 不bất 識thức 。
見kiến 聞văn 不bất 及cập 。 經kinh 文văn 可khả 見kiến 。 然nhiên 恐khủng 空không 生sanh 更cánh 約ước 說thuyết 法Pháp 比tỉ 知tri 如Như 來Lai 。 故cố 言ngôn 音âm 聲thanh 。 求cầu 之chi 不bất 得đắc 。 此thử 疑nghi 即tức 從tùng 第đệ 十thập 八bát 中trung 來lai 。 今kim 預dự 遮già 防phòng 故cố 無vô 後hậu 說thuyết 。
魏ngụy 偈kệ 者giả 。 明minh 見kiến 聞văn 不bất 及cập 之chi 由do 也dã 。 秦tần 經kinh 則tắc 但đãn 明minh 見kiến 聞văn 不bất 及cập 。
偈kệ 云vân 等đẳng 者giả 。 彌Di 勒Lặc 偈kệ 也dã 。 於ư 中trung 半bán 釋thích 秦tần 偈kệ 。 半bán 釋thích 魏ngụy 偈kệ 。 意ý 云vân 。
見kiến 聞văn 是thị 識thức 。 但đãn 能năng 緣duyên 於ư 色sắc 聲thanh 。 佛Phật 非phi 色sắc 聲thanh 。 故cố 不bất 可khả 知tri 。
彼bỉ 法pháp 者giả 。 法Pháp 身thân 也dã 。
真Chân 如Như 相tương/tướng 者giả 。 即tức 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 是thị 真Chân 如Như 相tương/tướng 。
非phi 如như 言ngôn 說thuyết 知tri 者giả 。 以dĩ 真Chân 如Như 法pháp 離ly 言ngôn 說thuyết 故cố 。 但đãn 是thị 真chân 智trí 之chi 境cảnh 。 唯duy 證chứng 相tương 應ứng 。 故cố 云vân 自tự 證chứng 。 第đệ 一nhất 第đệ 七thất 第đệ 十thập 七thất 及cập 此thử 一nhất 段đoạn 。 皆giai 云vân 不bất 以dĩ 相tương 見kiến 如Như 來Lai 者giả 。 義nghĩa 意ý 皆giai 別biệt 。 初sơ 以dĩ 對đối 果quả 疑nghi 因nhân 。 次thứ 明minh 感cảm 果quả 離ly 相tương/tướng 。 次thứ 說thuyết 依y 真chân 現hiện 假giả 。 後hậu 明minh 約ước 假giả 求cầu 真chân 。 故cố 不bất 同đồng 也dã 。
第đệ 二nhị 十thập 三tam 。 疏sớ/sơ 初sơ 標tiêu 章chương
由do 前tiền 下hạ 。 指chỉ 疑nghi 起khởi 處xứ 。 此thử 從tùng 二nhị 十thập 二nhị 中trung 來lai 。
遂toại 作tác 念niệm 下hạ 。 作tác 一nhất 向hướng 離ly 相tương/tướng 解giải 。 便tiện 是thị 指chỉ 起khởi 疑nghi 之chi 宗tông 也dã 。
若nhược 爾nhĩ 下hạ 。 結kết 成thành 疑nghi 也dã 。 意ý 云vân 。
福phước 但đãn 成thành 相tương/tướng 果quả 。 相tương/tướng 既ký 非phi 佛Phật 。 修tu 福phước 何hà 益ích 。
故cố 佛Phật 果Quả 下hạ 。 結kết 成thành 疑nghi 名danh 也dã 。
論luận 云vân 下hạ 。 引dẫn 證chứng 。 失thất 福phước 者giả 。 非phi 菩Bồ 提Đề 因nhân 故cố 。 失thất 果quả 者giả 。 非phi 菩Bồ 提Đề 果quả 故cố 。
遮già 念niệm 。 經kinh 意ý 云vân 。
汝nhữ 若nhược 謂vị 如Như 來Lai 不bất 以dĩ 具cụ 足túc 相tướng 故cố 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 莫mạc 作tác 是thị 念niệm 。 文văn 勢thế 似tự 重trọng/trùng 。 意ý 實thật 不bất 重trọng/trùng 。 但đãn 前tiền 敘tự 後hậu 遮già 也dã 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 偈kệ 中trung 前tiền 半bán 屬thuộc 前tiền 文văn 。 後hậu 半bán 屬thuộc 此thử 段đoạn 。 以dĩ 文văn 意ý 鉤câu 鎖tỏa 。 故cố 就tựu 一nhất 處xứ 而nhi 引dẫn 。 既ký 言ngôn 不bất 離ly 色sắc 聲thanh 。 豈khởi 合hợp 一nhất 向hướng 毀hủy 相tương/tướng 。 毀hủy 相tương/tướng 非phi 理lý 。 故cố 此thử 遮già 之chi 。
肇triệu 云vân 下hạ 。 亦diệc 前tiền 後hậu 相tương/tướng 半bán 耳nhĩ 。
不bất 偏thiên 等đẳng 者giả 。 相tương/tướng 不bất 定định 故cố 。 如như 輪Luân 王Vương 非phi 佛Phật 。
非phi 不bất 等đẳng 者giả 。 應ứng 機cơ 即tức 現hiện 。 不bất 離ly 法Pháp 身thân 故cố 。 如như 釋Thích 迦Ca 是thị 佛Phật 。
斷đoạn 滅diệt 見kiến 者giả 。 義nghĩa 在tại 次thứ 文văn 。
出xuất 過quá 。 經kinh 文văn 可khả 知tri 。
損tổn 減giảm 等đẳng 者giả 。 謂vị 執chấp 有hữu 是thị 增tăng 益ích 過quá 。 執chấp 無vô 是thị 損tổn 減giảm 過quá 。 今kim 既ký 一nhất 向hướng 離ly 相tương/tướng 。 正chánh 當đương 此thử 句cú 。 斯tư 則tắc 於ư 果quả 損tổn 。 福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 於ư 因nhân 損tổn 五ngũ 度độ 之chi 行hành 。 壞hoại 俗tục 諦đế 也dã 。
斷đoạn 見kiến 者giả 。 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。
定định 有hữu 則tắc 著trước 常thường 。 定định 無vô 則tắc 著trước 斷đoạn 。
今kim 既ký 一nhất 向hướng 作tác 無vô 相tướng 解giải 。 正chánh 當đương 斷đoạn 見kiến 。
邊biên 見kiến 者giả 。 空không 有hữu 斷đoạn 常thường 皆giai 是thị 著trước 邊biên 邪tà 之chi 見kiến 。 並tịnh 非phi 正chánh 見kiến 。 故cố 云vân 過quá 也dã 。
不bất 失thất 。 經kinh 徵trưng 意ý 云vân 。
以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 今kim 不bất 作tác 此thử 念niệm 。
釋thích 意ý 云vân 。
但đãn 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 皆giai 不bất 作tác 此thử 念niệm 。 故cố 知tri 作tác 此thử 念niệm 者giả 豈khởi 非phi 過quá 歟# 。
如như 所sở 住trụ 法pháp 者giả 。 所sở 住trụ 之chi 法pháp 即tức 。 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 即tức 悲bi 智trí 願nguyện 也dã 。
金Kim 剛Cang 經Kinh 纂Toản 要Yếu 刊# 定Định 記Ký 卷quyển 第đệ 六lục