Kim Cang Kinh Thạch Chú –

金Kim 剛Cang 經Kinh 石Thạch 注Chú

清Thanh 石Thạch 成Thành 金Kim 撰Soạn 集Tập

西tây 天thiên 佛Phật 經Kinh 甚thậm 多đa 。 惟duy 金kim 剛cang 經kinh 是thị 如Như 來Lai 微vi 妙diệu 心tâm 法pháp 。 乃nãi 禪thiền 宗tông 之chi 至chí 寶bảo 也dã 。 予# 參tham 悟ngộ 多đa 年niên 。 因nhân 著trước 金kim 剛cang 經kinh 石thạch 註chú 一nhất 部bộ 。 愚ngu 註chú 與dữ 眾chúng 不bất 同đồng 。 每mỗi 節tiết 分phần/phân 註chú 論luận 講giảng 證chứng 四tứ 段đoạn 。 倣# 張trương 居cư 正chánh 四tứ 書thư 直trực 解giải 例lệ 。 先tiên 逐trục 字tự 破phá 義nghĩa 。 後hậu 以dĩ 淺thiển 言ngôn 直trực 說thuyết 。 意ý 在tại 闡xiển 明minh 佛Phật 旨chỉ 。 學học 者giả 只chỉ 須tu 由do 此thử 參tham 悟ngộ 。 自tự 得đắc 正chánh 果quả 。 而nhi 不bất 錯thác 矣hĩ 。

略lược 曰viết 。 此thử 經Kinh 註chú 解giải 極cực 多đa 。 大đại 半bán 隔cách 靴ngoa 撓nạo 痒dương 。 須tu 要yếu 實thật 悟ngộ 真chân 參tham 。 纔tài 得đắc 心tâm 明minh 性tánh 朗lãng 。 我ngã 今kim 直trực 說thuyết 根căn 源nguyên 。 不bất 用dụng 狐hồ 思tư 亂loạn 想tưởng 。 但đãn 能năng 至chí 誠thành 受thọ 持trì 。 開khai 卷quyển 瞭# 如như 指chỉ 掌chưởng 。 書thư 內nội 文văn 載tái 讀đọc 法pháp 十thập 條điều 。 闢tịch 妄vọng 十thập 條điều 。 以dĩ 及cập 總tổng 旨chỉ 辨biện 異dị 。 極cực 簡giản 極cực 明minh 。 但đãn 此thử 書thư 每mỗi 部bộ 計kế 一nhất 百bách 二nhị 十thập 頁# 。 予# 發phát 願nguyện 印ấn 送tống 一nhất 萬vạn 部bộ 。 奉phụng 送tống 二nhị 年niên 。 已dĩ 足túc 如như 願nguyện 。 自tự 愧quý 力lực 薄bạc 。 不bất 能năng 又hựu 送tống 。 倘thảng 有hữu 善thiện 信tín 。 隨tùy 意ý 買mãi 紙chỉ 。 予# 出xuất 印ấn 板bản 聽thính 刷# 。 分phần/phân 文văn 不bất 取thủ 。 共cộng 勷# 勝thắng 舉cử 。 凡phàm 求cầu 如như 願nguyện 。 功công 德đức 不bất 亞# 於ư 河hà 沙sa 寶bảo 施thí 也dã 。

但đãn 願nguyện 人nhân 人nhân 福phước 壽thọ 長trường/trưởng 。 此thử 邵# 子tử 語ngữ 也dã 。 予# 於ư 人nhân 情tình 世thế 事sự 。 無vô 論luận 大đại 小tiểu 雅nhã 俗tục 。 但đãn 有hữu 利lợi 益ích 者giả 。 俱câu 以dĩ 淺thiển 言ngôn 。 刊# 書thư 行hành 世thế 。 正chánh 續tục 共cộng 取thủ 初sơ 集tập 。 二nhị 三tam 四tứ 集tập 。 亦diệc 可khả 聽thính 便tiện 編biên 定định 孝hiếu 弟đệ 忠trung 信tín 字tự 號hiệu 。 但đãn 此thử 書thư 若nhược 能năng 正chánh 續tục 全toàn 得đắc 。 庶thứ 可khả 盡tận 悉tất 。 善thiện 體thể 略lược 者giả 。 自tự 必tất 心tâm 賞thưởng 神thần 怡di 。 福phước 壽thọ 綿miên 長trường/trưởng 矣hĩ 。 賜tứ 教giáo 者giả 。 可khả 至chí 揚dương 州châu 府phủ 西tây 。 昇thăng 平bình 街nhai 圈quyển 門môn 內nội 。 便tiện 是thị 小tiểu 齋trai 。

NO.497-B# 金Kim 剛Cang 經Kinh 石Thạch 註Chú 自Tự 敘Tự

西tây 天thiên 經Kinh 典điển 甚thậm 多đa 。 惟duy 金kim 剛cang 經kinh 是thị 諸chư 經kinh 之chi 根căn 。 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。 悉tất 成thành 佛Phật 作tác 祖tổ 之chi 密mật 旨chỉ 。 自tự 唐đường 宋tống 元nguyên 明minh 以dĩ 來lai 。 註chú 此thử 經Kinh 者giả 。 何hà 止chỉ 數số 百bách 餘dư 家gia 。 各các 皆giai 極cực 意ý 剖phẫu 析tích 。 總tổng 為vi 指chỉ 引dẫn 迷mê 途đồ 。 開khai 悟ngộ 後hậu 學học 。 功công 甚thậm 大đại 而nhi 慧tuệ 甚thậm 普phổ 矣hĩ 。 諸chư 家gia 講giảng 註chú 語ngữ 義nghĩa 。 各các 有hữu 是thị 否phủ/bĩ 。 欲dục 求cầu 其kỳ 詳tường 明minh 折chiết 衷# 。 竟cánh 亦diệc 寥liêu 寥liêu 。 良lương 由do 以dĩ 語ngữ 傳truyền 語ngữ 。 大đại 都đô 紙chỉ 上thượng 鑽toàn 研nghiên 。 未vị 從tùng 實thật 地địa 。 參tham 悟ngộ 而nhi 得đắc 。 又hựu 何hà 怪quái 其kỳ 然nhiên 耶da 。 殊thù 不bất 知tri 。 此thử 經Kinh 乃nãi 如Như 來Lai 心tâm 法pháp 。 眾chúng 生sanh 性tánh 源nguyên 。 佛Phật 本bổn 無vô 經kinh 。 經kinh 亦diệc 無vô 說thuyết 。 因nhân 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 淚lệ 於ư 外ngoại 誘dụ 。 昧muội 其kỳ 本bổn 靈linh 。 顛điên 倒đảo 昏hôn 迷mê 。 輪luân 迴hồi 苦khổ 海hải 。 極cực 可khả 悲bi 痛thống 。 是thị 以dĩ 如Như 來Lai 。 作tác 此thử 真chân 空không 無vô 相tướng 之chi 說thuyết 。 不bất 過quá 為vi 眾chúng 生sanh 解giải 粘niêm 釋thích 縛phược 。 還hoàn 其kỳ 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 何hà 啻# 暗ám 室thất 明minh 燈đăng 。 冥minh 空không 杲# 日nhật 。 若nhược 能năng 領lãnh 悟ngộ 。 立lập 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 幸hạnh 誠thành 萬vạn 萬vạn 矣hĩ 。 今kim 窮cùng 鄉hương 委ủy 巷hạng 。 但đãn 有hữu 善thiện 信tín 之chi 人nhân 。 皆giai 知tri 讀đọc 誦tụng 金kim 剛cang 尊tôn 經Kinh 。 及cập 叩khấu 其kỳ 義nghĩa 理lý 云vân 何hà 。 則tắc 懵mộng 然nhiên 不bất 解giải 其kỳ 謂vị 。 雖tuy 有hữu 學học 者giả 曾tằng 聽thính 各các 師sư 所sở 講giảng 之chi 論luận 。 常thường 覽lãm 諸chư 家gia 所sở 著trước 之chi 書thư 。 或hoặc 屬thuộc 言ngôn 繁phồn 。 或hoặc 成thành 義nghĩa 雜tạp 。 徒đồ 令linh 聞văn 者giả 見kiến 者giả 。 是thị 非phi 可khả 否phủ/bĩ 。 茫mang 然nhiên 不bất 知tri 適thích 從tùng 。 豈khởi 不bất 以dĩ 如Như 來Lai 。 至chí 妙diệu 之chi 心tâm 法pháp 。 緣duyên 此thử 而nhi 未vị 即tức 明minh 傳truyền 。 深thâm 可khả 浩hạo 歎thán 哉tai 。 愧quý 予# 一nhất 介giới 書thư 生sanh 。 自tự 知tri 本bổn 靈linh 半bán 為vi 外ngoại 誘dụ 所sở 淚lệ 然nhiên 。 而nhi 身thân 雖tuy 在tại 家gia 。 頗phả 有hữu 出xuất 家gia 之chi 行hành 。 每mỗi 於ư 儒nho 書thư 之chi 暇hạ 。 最tối 喜hỷ 誦tụng 讀đọc 此thử 經Kinh 。 是thị 以dĩ 究cứu 心tâm 於ư 此thử 者giả 。 已dĩ 二nhị 十thập 餘dư 年niên 。 凡phàm 講giảng 此thử 經Kinh 之chi 堂đường 。 無vô 論luận 遠viễn 近cận 。 (# 予# )# 必tất 先tiên 到đáo 。 註chú 此thử 經Kinh 之chi 書thư 。 不bất 拘câu 淺thiển 深thâm 。 (# 予# )# 必tất 悉tất 觀quán 。 雖tuy 聞văn 見kiến 甚thậm 多đa 。 奈nại 異dị 同đồng 不bất 一nhất 。 自tự 尚thượng 未vị 的đích 。 又hựu 何hà 以dĩ 曉hiểu 示thị 將tương 來lai 。 獨độc 有hữu 儒nho 士sĩ 王vương 化hóa 隆long 所sở 註chú 。 盡tận 發phát 如Như 來Lai 精tinh 微vi 。 又hựu 且thả 脉mạch 絡lạc 貫quán 通thông 。 簡giản 明minh 確xác 當đương 。 不bất 繁phồn 不bất 雜tạp 。 功công 亦diệc 大đại 矣hĩ 。 惜tích 註chú 中trung 間gian 有hữu 與dữ 經kinh 文văn 未vị 透thấu 者giả 。 亦diệc 有hữu 與dữ 經kinh 文văn 相tương/tướng 左tả 者giả 。 是thị 猶do 玉ngọc 中trung 之chi 瑕hà 。 (# 予# )# 不bất 揣đoàn 愚ngu 昧muội 。 重trọng/trùng 加gia 較giảo 正chánh 。 刪san 其kỳ 偏thiên 背bối/bội 。 補bổ 其kỳ 遺di 漏lậu 。 另# 自tự 直trực 解giải 。 名danh 之chi 曰viết 石thạch 註chú 。 凡phàm 如Như 來Lai 隻chỉ 字tự 片phiến 言ngôn 。 悉tất 由do (# 予# )# 一nhất 己kỷ 之chi 愚ngu 見kiến 。 參tham 悟ngộ 評bình 定định 。 期kỳ 歲tuế 書thư 成thành 。 因nhân 發phát 願nguyện 鏤lũ 傳truyền 。 印ấn 送tống 萬vạn 部bộ 。 用dụng 廣quảng 如Như 來Lai 之chi 慈từ 悲bi 。 大đại 啟khải 眾chúng 生sanh 之chi 智trí 慧tuệ 。 今kim 而nhi 後hậu 得đắc 書thư 諸chư 善thiện 信tín 。 緣duyên 經kinh 求cầu 法Pháp 。 因nhân 法pháp 悟ngộ 覺giác 。 令linh 真chân 宗tông 了liễu 徹triệt 。 密mật 諦đế 通thông 明minh 。 出xuất 生sanh 死tử 途đồ 。 登đăng 菩Bồ 提Đề 岸ngạn 。 滅diệt 無vô 量lượng 罪tội 過quá 。 獲hoạch 最tối 勝thắng 福phước 田điền 。 證chứng 果Quả 人nhân 天thiên 。 永vĩnh 臻trăn 快khoái 樂lạc 。 始thỉ 信tín 金kim 剛cang 經kinh 所sở 說thuyết 。 悉tất 是thị 佛Phật 祖tổ 最tối 上thượng 之chi 密mật 旨chỉ 。 而nhi (# 予# )# 之chi 所sở 言ngôn 。 真chân 實thật 不bất 虗hư 也dã 。 在tại (# 予# )# 此thử 註chú 。 不bất 過quá 為vi 人nhân 指chỉ 引dẫn 途đồ 路lộ 之chi 方phương 向hướng 。 令linh 行hành 者giả 不bất 致trí 錯thác 入nhập 崎# 嶇# 迂# 迴hồi 之chi 境cảnh 。 他tha 日nhật 有hữu 幸hạnh 。 或hoặc 於ư 如Như 來Lai 會hội 。 不bất 結kết 一nhất 指chỉ 引dẫn 之chi 因nhân 緣duyên 已dĩ 耳nhĩ 。 願nguyện 諸chư 善thiện 信tín 。 早tảo 悟ngộ 本bổn 靈linh 。 同đồng 歸quy 西tây 天thiên 極cực 樂lạc 。 上thượng 不bất 負phụ 如Như 來Lai 垂thùy 示thị 之chi 盛thịnh 心tâm 。 下hạ 不bất 負phụ (# 予# )# 一nhất 點điểm 指chỉ 引dẫn 之chi 微vi 念niệm 。 誠thành 大đại 快khoái 也dã 。

康khang 熈# 四tứ 十thập 一nhất 年niên 歲tuế 在tại 壬nhâm 午ngọ 仲trọng 陽dương 月nguyệt 之chi 吉cát 旦đán 良lương 覺giác 居cư 士sĩ 石thạch 成thành 金kim 天thiên 基cơ 撰soạn 并tinh 書thư

金Kim 剛Cang 經Kinh 石Thạch 註Chú 凡Phàm 例Lệ 十Thập 條Điều

此thử 經Kinh 流lưu 布bố 於ư 世thế 。 傳truyền 本bổn 多đa 誤ngộ 。 陰ấm 冥minh 之chi 間gian 。 惟duy 以dĩ 壽thọ 眷quyến 永vĩnh 慶khánh 寺tự 南nam 唐đường 道đạo 顒ngung 法Pháp 師sư 石thạch 本bổn 為vi 正chánh 。 今kim (# 予# )# 此thử 著trước 。 悉tất 照chiếu 石thạch 本bổn 訂# 正chánh 。 凡phàm 有hữu 增tăng 減giảm 錯thác 誤ngộ 。 俱câu 逐trục 細tế 更cánh 改cải 。 一nhất 字tự 無vô 譌# 。

此thử 經Kinh 。 分phần/phân 三tam 十thập 二nhị 分phần 。 相tương/tướng 傳truyền 自tự 梁lương 昭chiêu 明minh 太thái 子tử 。 但đãn 天thiên 衣y 無vô 縫phùng 。 割cát 裂liệt 為vi 繁phồn 。 且thả 如như 推thôi 窮cùng 四Tứ 果Quả 。 漸tiệm 至chí 如Như 來Lai 政chánh 緊khẩn 關quan 。 昔tích 在tại 然nhiên 燈đăng 。 何hà 單đơn 承thừa 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 。 又hựu 色sắc 見kiến 聲thanh 求cầu 四tứ 句cú 。 原nguyên 與dữ 下hạ 文văn 一nhất 氣khí 瀠# 洄hồi 。 勢thế 難nan 以dĩ 刀đao 斷đoạn 水thủy 。 然nhiên 而nhi 品phẩm 節tiết 有hữu 序tự 。 讀đọc 者giả 賴lại 以dĩ 記ký 述thuật 。 今kim (# 予# )# 此thử 著trước 。 止chỉ 將tương 各các 分phần/phân 標tiêu 存tồn 細tế 字tự 於ư 傍bàng 。 可khả 以dĩ 不bất 必tất 雜tạp 於ư 經kinh 文văn 讀đọc 。

此thử 經Kinh 。 他tha 本bổn 前tiền 列liệt 開khai 經kinh 啟khải 請thỉnh 淨tịnh 口khẩu 諸chư 文văn 。 是thị 皆giai 後hậu 人nhân 所sở 添# 。 亦diệc 可khả 不bất 讀đọc 。 今kim (# 予# )# 此thử 著trước 悉tất 刪san 。

此thử 經Kinh 。 世thế 刻khắc 甚thậm 多đa 。 大đại 都đô 付phó 諸chư 梓# 人nhân 。 (# 予# )# 幼ấu 習tập 宋tống 字tự 。 雖tuy 未vị 精tinh 工công 。 略lược 堪kham 供cung 寫tả 。 今kim (# 予# )# 此thử 著trước 。 一nhất 字tự 一nhất 葉diệp 。 俱câu 係hệ 親thân 筆bút 書thư 寫tả 。 較giảo 對đối 明minh 確xác 。 始thỉ 付phó 刊# 刻khắc 。 讀đọc 者giả 只chỉ 照chiếu 此thử 本bổn 。 可khả 信tín 無vô 誤ngộ 。

此thử 經Kinh 。 世thế 傳truyền 非phi 高cao 僧Tăng 口khẩu 授thọ 。 不bất 可khả 擅thiện 讀đọc 。 恐khủng 音âm 韻vận 舛suyễn 誤ngộ 。 致trí 獲hoạch 罪tội 過quá 。 (# 予# )# 拜bái 詢tuân 多đa 僧Tăng 音âm 韻vận 。 各các 有hữu 異dị 同đồng 。 今kim (# 予# )# □# 加gia 考khảo 訂# 。 授thọ 是thị 則tắc 從tùng 。 授thọ 非phi 則tắc 改cải 。 各các 將tương 直trực 音âm 。 用dụng 小tiểu 字tự 註chú 。 附phụ 每mỗi 段đoạn 之chi 下hạ 。 讀đọc 者giả 只chỉ 依y 此thử 音âm 。 無vô 誤ngộ 。

此thử 經Kinh 。 古cổ 今kim 註chú 解giải 極cực 多đa 。 今kim (# 予# )# 此thử 著trước 。 每mỗi 段đoạn 類loại 分phần/phân 註chú 論luận 講giảng 證chứng 四tứ 字tự 。 葢# 將tương 正chánh 文văn 中trung 字tự 句cú 。 逐trục 一nhất 破phá 解giải 。 統thống 以dĩ 【# 註chú 】# 字tự 領lãnh 之chi 。 凡phàm 議nghị 論luận 正chánh 文văn 之chi 源nguyên 流lưu 。 或hoặc 辨biện 論luận 他tha 註chú 之chi 是thị 非phi 。 則tắc 以dĩ 【# 論luận 】# 字tự 領lãnh 之chi 。 其kỳ 【# 講giảng 】# 字tự 。 所sở 云vân 悉tất 體thể 順thuận 如Như 來Lai 須Tu 菩Bồ 提Đề 口khẩu 氣khí 。 演diễn 發phát 本bổn 文văn 之chi 妙diệu 義nghĩa 。 若nhược 【# 證chứng 】# 字tự 所sở 領lãnh 。 則tắc 雜tạp 引dẫn 古cổ 今kim 成thành 語ngữ 。 或hoặc 儒nho 書thư 。 或hoặc 僧Tăng 語ngữ 。 或hoặc 偈kệ 頌tụng 。 或hoặc 詩thi 歌ca 。 惟duy 取thủ 剖phẫu 明minh 本bổn 文văn 之chi 精tinh 微vi 而nhi 已dĩ 。 四tứ 類loại 惟duy 講giảng 字tự 。 每mỗi 段đoạn 俱câu 有hữu 其kỳ 註chú 論luận 證chứng 三tam 類loại 。 若nhược 本bổn 文văn 已dĩ 明minh 。 或hoặc 講giảng 中trung 已dĩ 有hữu 。 則tắc 不bất 重trọng/trùng 列liệt 。 自tự 刻khắc 經kinh 註chú 以dĩ 來lai 。 似tự 未vị 有hữu 如như (# 予# )# 之chi 淺thiển 明minh 分phân 晰tích 也dã 。 間gian 有hữu 幾kỷ 註chú 。 不bất 從tùng (# 予# )# 之chi 改cải 定định 立lập 正chánh 文văn 者giả 。 取thủ 其kỳ 通thông 俗tục 也dã 。

此thử 經Kinh 。 他tha 註chú 或hoặc 另# 以dĩ 正chánh 經kinh 。 先tiên 刊# 全toàn 本bổn 於ư 前tiền 。 次thứ 復phục 逐trục 綱cương 重trọng/trùng 註chú 。 試thí 看khán 儒nho 家gia 四tứ 書thư 朱chu 註chú 。 世thế 有hữu 只chỉ 讀đọc 正chánh 文văn 者giả 。 竟cánh 將tương 有hữu 註chú 之chi 書thư 讀đọc 之chi 。 何hà 嘗thường 另# 周chu 正chánh 文văn 。 今kim (# 予# )# 此thử 著trước 。 將tương 經kinh 文văn 高cao 列liệt 一nhất 字tự 。 讀đọc 者giả 可khả 以dĩ 對đối 讀đọc 。 不bất 必tất 另# 本bổn 。 亦diệc 不bất 必tất 梵Phạm 本bổn 。

此thử 經Kinh 。 他tha 本bổn 只chỉ 用dụng 句cú 點điểm 。 但đãn 孰thục 是thị 如Như 來Lai 語ngữ 。 孰thục 是thị 須Tu 菩Bồ 提Đề 語ngữ 。 在tại 明minh 眼nhãn 自tự 易dị 分phần/phân 辨biện 。 而nhi 初sơ 學học 未vị 免miễn 混hỗn 雜tạp 。 今kim (# 予# )# 此thử 著trước 。 凡phàm 係hệ 如Như 來Lai 語ngữ 句cú 。 用dụng 圈quyển ○# 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 語ngữ 句cú 。 用dụng 黑hắc 圈quyển ●# 。 阿A 難Nan 結kết 集tập 語ngữ 。 用dụng 尖tiêm 圈quyển △# 。 問vấn 答đáp 起khởi 語ngữ 。 用dụng 連liên 點điểm 。 點điểm 則tắc 語ngữ 句cú 分phân 明minh 。 瞭# 如như 指chỉ 掌chưởng 矣hĩ 。

此thử 經Kinh 。 他tha 註chú 只chỉ 用dụng 句cú 點điểm 。 亦diệc 有hữu 圈quyển 者giả 。 泛phiếm 而nhi 不bất 切thiết 。 今kim (# 予# )# 此thử 著trước 。 凡phàm 係hệ 工công 夫phu 密mật 旨chỉ 。 方phương 用dụng 連liên 圈quyển 。 若nhược 語ngữ 句cú 微vi 妙diệu 。 止chỉ 用dụng 連liên 點điểm 。 餘dư 悉tất 按án 句cú 黑hắc 圈quyển 。 其kỳ 註chú 中trung 有hữu 尖tiêm 圈quyển 者giả 。 本bổn 文văn 之chi 字tự 也dã 。

此thử 經Kinh 。 今kim (# 予# )# 所sở 著trước 。 言ngôn 雖tuy 淺thiển 近cận 。 悉tất 皆giai 演diễn 發phát 如Như 來Lai 心tâm 義nghĩa 。 (# 予# )# 既ký 分phân 晰tích 註chú 解giải 。 又hựu 復phục 親thân 筆bút 書thư 寫tả 。 又hựu 復phục 獨độc 力lực 刊# 印ấn 。 成thành 書thư 虔kiền 誠thành 敬kính 送tống 。 得đắc 書thư 善thiện 信tín 。 務vụ 要yếu 時thời 置trí 案án 頭đầu 。 成thành 誦tụng 讀đọc 正chánh 文văn 。 或hoặc 領lãnh 略lược 註chú 解giải 。 或hoặc 參tham 悟ngộ 旨chỉ 趣thú 。 或hoặc 為vì 人nhân 演diễn 說thuyết 。 否phủ/bĩ 則tắc 不bất 妨phương 轉chuyển 送tống 普phổ 利lợi 。 最tối 不bất 可khả 束thúc 之chi 高cao 擱# 塵trần 封phong 。 更cánh 不bất 可khả 雜tạp 於ư 小tiểu 說thuyết 曲khúc 本bổn 中trung 。 非phi 獨độc 負phụ (# 予# )# 苦khổ 心tâm 。 亦diệc 且thả 獲hoạch 罪tội 甚thậm 大đại 。

NO.497-C# 金Kim 剛Cang 經Kinh 辨Biện 異Dị

金kim 剛cang 經kinh 句cú 字tự 增tăng 減giảm 同đồng 異dị 。 從tùng 無vô 畫họa 一nhất 如như 。 是thị 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 名danh 忍Nhẫn 辱Nhục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 名danh 凡phàm 夫phu 三tam 句cú 。 若nhược 非phi 無vô 想tưởng 。 若nhược 字tự 。 即tức 非phi 第đệ 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 字tự 。 為vì 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 之chi 下hạ 故cố 字tự 。 是thị 第đệ 一nhất 離ly 欲dục 阿A 羅La 漢Hán 之chi 下hạ 。 世Thế 尊Tôn 二nhị 字tự 等đẳng 。 皆giai 古cổ 本bổn 所sở 無vô 。 如như 是thị 故cố 名danh 阿A 那Na 含Hàm 故cố 字tự 。 是thị 微vi 塵trần 眾chúng 。 寧ninh 為vi 多đa 不phủ 之chi 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 四tứ 字tự 等đẳng 。 皆giai 古cổ 本bổn 所sở 有hữu 。 如như 前tiền 文văn 應ưng 云vân 何hà 住trụ 。 不bất 同đồng 後hậu 文văn 。 云vân 何hà 應ưng 住trụ 。 歷lịch 辨biện 既ký 詳tường 。 雲vân 棲tê 伸thân 公công 鎞# 。 刻khắc 尤vưu 加gia 囑chúc 。 葢# 前tiền 問vấn 功công 夫phu 下hạ 手thủ 。 後hậu 問vấn 無vô 我ngã 是thị 誰thùy 為vi 之chi 。 經kinh 意ý 自tự 別biệt 。 又hựu 見kiến 舊cựu 本bổn 因nhân 避tị 高cao 麗lệ 諱húy 。 改cải 即tức 為vi 則tắc 。 凡phàm 即tức 通thông 作tác 則tắc 。 後hậu 見kiến 海hải 虞ngu 嚴nghiêm 公công 諱húy 微vi 。 折chiết 中trung 諸chư 辨biện 。 謂vị 合hợp 兩lưỡng 之chi 義nghĩa 為vi 即tức 。 相tương/tướng 仞nhận 之chi 義nghĩa 為vi 則tắc 。 即tức 可khả 用dụng 之chi 相tướng 仍nhưng 。 則tắc 不bất 可khả 用dụng 之chi 合hợp 兩lưỡng 。 歎thán 譯dịch 者giả 復phục 作tác 不bất 易dị 其kỳ 言ngôn 。 而nhi 即tức 與dữ 則tắc 兩lưỡng 字tự 之chi 從tùng 違vi 遂toại 定định 。 大đại 抵để 等đẳng 閒gian/nhàn 應ứng 用dụng 則tắc 者giả 。 但đãn 隨tùy 文văn 義nghĩa 。 輕khinh 折chiết 庶thứ 全toàn 旨chỉ 。 即tức 非phi 之chi 即tức 。 更cánh 得đắc 顯hiển 出xuất 玄huyền 微vi 。 既ký 定định 一nhất 卷quyển 持trì 誦tụng 。 併tinh 佐tá 同đồng 志chí 參tham 稽khể 。 聊liêu 引dẫn 申thân 學học 問vấn 中trung 慎thận 思tư 明minh 辨biện 之chi 意ý 。 若nhược 曉hiểu 曉hiểu 自tự 詡# 辨biện 真chân 。 則tắc 吾ngô 豈khởi 敢cảm 。

NO.497-D# 金Kim 剛Cang 經Kinh 闢Tịch 妄Vọng

(# 一nhất 切thiết 佛Phật 經Kinh 。 俱câu 應ưng 作tác 如như 是thị 觀quán )# 。

何hà 必tất 靜tĩnh 室thất

世thế 人nhân 誦tụng 經Kinh 。 多đa 覓mịch 靜tĩnh 室thất 。 殊thù 不bất 知tri 堅kiên 誠thành 全toàn 在tại 於ư 心tâm 。 而nhi 不bất 在tại 於ư 境cảnh 也dã 。 本bổn 心tâm 若nhược 靜tĩnh 。 雖tuy 居cư 閙náo 市thị 叢tùng 中trung 。 亦diệc 是thị 深thâm 山sơn 僻tích 地địa 。 試thí 看khán 吾ngô 儒nho 善thiện 讀đọc 書thư 者giả 。 蓬bồng 門môn 圭# 竇đậu 。 掛quải 角giác 而nhi 讀đọc 。 帶đái 經kinh 而nhi 鋤# 。 竟cánh 以dĩ 成thành 功công 。 何hà 在tại 書thư 房phòng 之chi 靜tĩnh 乎hồ 。

何hà 必tất 出xuất 家gia

出xuất 家gia 原nguyên 為vi 脫thoát 離ly 此thử 罣quái 礙ngại 。 每mỗi 見kiến 有hữu 等đẳng 出xuất 家gia 僧Tăng 人nhân 。 貪tham 戀luyến 之chi 心tâm 仍nhưng 在tại 。 名danh 雖tuy 出xuất 家gia 。 實thật 則tắc 與dữ 在tại 家gia 之chi 人nhân 無vô 異dị 。 如như 此thử 出xuất 家gia 。 反phản 不bất 如như 在tại 家gia 。 而nhi 有hữu 出xuất 家gia 之chi 行hành 者giả 。 轉chuyển 為vi 上thượng 等đẳng 。 試thí 看khán 古cổ 今kim 在tại 家gia 善thiện 信tín 。 得đắc 悟ngộ 菩Bồ 提Đề 者giả 甚thậm 多đa 。 如như 傅phó/phụ 大Đại 士Sĩ 。 龐# 居cư 士sĩ 諸chư 公công 。 俱câu 有hữu 妻thê 子tử 塵trần 累lụy 。 於ư 道đạo 無vô 礙ngại 。 可khả 知tri 全toàn 不bất 在tại 乎hồ 出xuất 家gia 也dã 。

何hà 必tất 清thanh 晨thần

清thanh 晨thần 誦tụng 經Kinh 。 取thủ 其kỳ 至chí 誠thành 。 要yếu 知tri 心tâm 若nhược 至chí 誠thành 。 雖tuy 午ngọ 晚vãn 十thập 二nhị 時thời 。 無vô 一nhất 非phi 誦tụng 經Kinh 之chi 時thời 。 意ý 到đáo 即tức 持trì 。 斯tư 為vi 得đắc 之chi 。

何hà 必tất 啟khải 請thỉnh

經kinh 中trung 云vân 。 在tại 在tại 處xứ 處xứ 。 若nhược 有hữu 此thử 經Kinh 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 天thiên 。 人nhân 阿a 修tu 羅la 。 所sở 應ưng 供cúng 養dường 。 當đương 知tri 此thử 處xứ 。 即tức 為vi 是thị 塔tháp 。 皆giai 應ưng 恭cung 敬kính 作tác 禮lễ 圍vi 遶nhiễu 。 可khả 見kiến 此thử 經Kinh 。 或hoặc 是thị 誦tụng 讀đọc 。 或hoặc 是thị 解giải 說thuyết 。 諸chư 天thiên 神thần 不bất 召triệu 即tức 至chí 。 何hà 須tu 啟khải 請thỉnh 。 即tức 其kỳ 開khai 經kinh 文văn 。 淨tịnh 口khẩu 等đẳng 咒chú 。 讀đọc 之chi 不bất 多đa 。 不bất 讀đọc 不bất 少thiểu 。

何hà 必tất 設thiết 像tượng

對đối 佛Phật 像tượng 。 意ý 在tại 起khởi 人nhân 敬kính 畏úy 。 殊thù 不bất 知tri 經kinh 中trung 云vân 。 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虗hư 妄vọng 。 若nhược 見kiến 諸chư 相tướng 非phi 相tướng 。 即tức 見kiến 如Như 來Lai 。 又hựu 云vân 。 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 者giả 。 即tức 非phi 莊trang 嚴nghiêm 。 是thị 名danh 莊trang 嚴nghiêm 。 乃nãi 知tri 莊trang 嚴nghiêm 以dĩ 及cập 佛Phật 相tương/tướng 俱câu 在tại 心tâm 之chi 誠thành 否phủ/bĩ 。 心tâm 若nhược 不bất 誠thành 。 雖tuy 時thời 刻khắc 與dữ 聖thánh 像tượng 不bất 離ly 。 亦diệc 何hà 益ích 矣hĩ 。

何hà 必tất 敲# 魚ngư

木mộc 魚ngư 鐘chung 磬khánh 。 取thủ 其kỳ 音âm 韻vận 節tiết 奏tấu 。 無vô 亦diệc 不bất 礙ngại 於ư 道đạo 。

何hà 必tất 急cấp 誦tụng

誦tụng 經Kinh 至chí 在tại 口khẩu 讀đọc 其kỳ 文văn 。 心tâm 思tư 其kỳ 義nghĩa 。 只chỉ 要yếu 字tự 句cú 明minh 朗lãng 微vi 旨chỉ 了liễu 徹triệt 。 雖tuy 低đê 默mặc 讀đọc 誦tụng 。 俱câu 為vi 上thượng 乘thừa 。 若nhược 是thị 急cấp 急cấp 趕# 讀đọc 。 含hàm 糊# 圖đồ 快khoái 。 未vị 免miễn 到đáo 口khẩu 不bất 到đáo 心tâm 。 縱túng/tung 然nhiên 讀đọc 過quá 萬vạn 遍biến 。 經kinh 義nghĩa 不bất 解giải 。 原nguyên 與dữ 不bất 讀đọc 者giả 相tương/tướng 同đồng 。 又hựu 有hữu 高cao 聲thanh 朗lãng 誦tụng 者giả 。 徒đồ 損tổn 其kỳ 氣khí 。 亦diệc 甚thậm 無vô 益ích 。

何hà 必tất 跪quỵ 諷phúng

參tham 悟ngộ 經kinh 義nghĩa 。 不bất 拘câu 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 無vô 有hữu 不bất 可khả 。 何hà 必tất 專chuyên 在tại 於ư □# 。

何hà 必tất 梵Phạm 本bổn

佛Phật 法Pháp 原nguyên 不bất 繫hệ 於ư 文văn 字tự 。 即tức 此thử 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 名danh 字tự 。 亦diệc 是thị 強cường/cưỡng 立lập 。 何hà 況huống 拘câu 其kỳ 經kinh 之chi 書thư 本bổn 梵Phạm 本bổn 耶da 。 不bất 論luận 囊nang 內nội 之chi 金kim 珠châu 瓦ngõa 礫lịch 。 只chỉ 論luận 外ngoại 包bao 之chi 錦cẩm 繡tú 布bố 帛bạch 。 吾ngô 甚thậm 惑hoặc 之chi 。

何hà 必tất 全toàn 部bộ

吾ngô 輩bối 在tại 家gia 俗tục 人nhân 。 難nạn/nan 免miễn 塵trần 勞lao 緊khẩn 冗# 。 非phi 同đồng 出xuất 家gia 閒gian/nhàn 人nhân 可khả 比tỉ 。 假giả 若nhược 正chánh 在tại 誦tụng 經Kinh 之chi 際tế 。 忽hốt 有hữu 緊khẩn 急cấp 事sự 務vụ 。 必tất 俟sĩ 此thử 經Kinh 誦tụng 完hoàn 。 豈khởi 不bất 遲trì 悞ngộ 。 果quả 有hữu 緊khẩn 事sự 。 但đãn 須tu 記ký 著trước 經kinh 中trung 分phần/phân 數số 。 就tựu 此thử 止chỉ 住trụ 。 俟sĩ 事sự 畢tất 。 再tái 來lai 補bổ 完hoàn 。 未vị 為vi 不bất 可khả 。 至chí 於ư 此thử 經Kinh 註chú 解giải 。 非phi 細tế 加gia 參tham 詳tường 。 則tắc 妙diệu 義nghĩa 不bất 明minh 。 若nhược 人nhân 事sự 勿vật 忙mang 之chi 際tế 。 何hà 能năng 全toàn 讀đọc 。 須tu 知tri 塵trần 事sự 稍sảo 閒gian/nhàn 。 隨tùy 便tiện 看khán 一nhất 段đoạn 。 可khả 得đắc 一nhất 段đoạn 之chi 益ích 。 解giải 一nhất 分phần/phân 即tức 有hữu 一nhất 分phân 之chi 功công 。 試thí 看khán 六lục 祖tổ 。 當đương 日nhật 只chỉ 聞văn 經Kinh 中trung 應ưng 無vô 所sở 住trụ 。 而nhi 生sanh 其kỳ 心tâm 一nhất 句cú 。 即tức 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 可khả 見kiến 惟duy 在tại 學học 人nhân 心tâm 悟ngộ 如như 何hà 。 豈khởi 計kế 其kỳ 語ngữ 句cú 多đa 寡quả 耶da 。

NO.497-E# 金Kim 剛Cang 經Kinh 總Tổng 論Luận

夫phu 人nhân 自tự 二nhị 五ngũ 凝ngưng 成thành 以dĩ 來lai 。 賦phú 此thử 虗hư 靈linh 不bất 昧muội 之chi 良lương 。 莫mạc 不bất 各các 有hữu 一nhất 卷quyển 真chân 經kinh 。 及cập 其kỳ 知tri 誘dụ 物vật 化hóa 之chi 後hậu 。 本bổn 真chân 旋toàn 失thất 。 名danh 雖tuy 為vi 人nhân 。 實thật 無vô 以dĩ 異dị 於ư 禽cầm 獸thú 。 抱bão 朴phác 子tử 有hữu 言ngôn 。 人nhân 生sanh 覆phú 幬# 間gian 。 自tự 幼ấu 而nhi 趨xu 壯tráng 。 自tự 壯tráng 而nhi 趨xu 老lão 。 一nhất 失thất 一nhất 口khẩu 。 如như 牽khiên 牛ngưu 羊dương 以dĩ 詣nghệ 屠đồ 肆tứ 。 每mỗi 進tiến 一nhất 步bộ 。 而nhi 去khứ 死tử 轉chuyển 近cận 。 可khả 不bất 畏úy 哉tai 。 所sở 以dĩ 我ngã 佛Phật 不bất 得đắc 已dĩ 權quyền 誤ngộ 方phương 便tiện 。 引dẫn 提đề 迷mê 人nhân 。 何hà 者giả 為vi 性tánh 命mạng 。 何hà 者giả 為vi 修tu 行hành 。 強cường/cưỡng 而nhi 名danh 之chi 曰viết 經kinh 。 若nhược 有hữu 豪hào 傑kiệt 丈trượng 夫phu 。 自tự 悟ngộ 本bổn 體thể 。 如như 何hà 不bất 假giả 言ngôn 詮thuyên 。 則tắc 真chân 經kinh 露lộ 矣hĩ 。 這giá 真chân 經kinh 。 人nhân 人nhân 本bổn 有hữu 。 個cá 個cá 不bất 無vô 。 不bất 因nhân 聖thánh 而nhi 會hội 。 不bất 因nhân 凡phàm 而nhi 減giảm 。 不bất 用dụng 文văn 字tự 。 不bất 必tất 註chú 解giải 。 不bất 勞lao 刊# 印ấn 誦tụng 讀đọc 。 要yếu 知tri 。 即tức 刻khắc 就tựu 知tri 。 一nhất 些# 不bất 難nan 。 若nhược 或hoặc 不bất 知tri 。 萬vạn 般ban 費phí 力lực 。 到đáo 底để 不bất 知tri 。 只chỉ 要yếu 有hữu 此thử 真chân 經kinh 。 一nhất 切thiết 經Kinh 典điển 。 都đô 無vô 用dụng 處xứ 。 雖tuy 列liệt 錦cẩm 軸trục 牙nha 籤# 。 祗chi 為vi 供cung 奉phụng 之chi 具cụ 耳nhĩ 。 如như 若nhược 真chân 經kinh 不bất 知tri 。 不bất 得đắc 不bất 請thỉnh 出xuất 環hoàn 函hàm 。 研nghiên 窮cùng 蘊uẩn 奧áo 。 晝trú 夜dạ 參tham 詳tường 。 至chí 於ư 用dụng 力lực 之chi 久cửu 。 一nhất 旦đán 豁hoát 然nhiên 貫quán 通thông 。 始thỉ 為vi 絕tuyệt 學học 無vô 為vi 大đại 快khoái 樂lạc 之chi 人nhân 也dã 。 無vô 法pháp 可khả 說thuyết 之chi 言ngôn 。 言ngôn 不bất 誣vu 矣hĩ 。

NO.497-F# 金Kim 剛Cang 經Kinh 讀Đọc 法Pháp 十Thập 條Điều

-# 金kim 剛cang 經kinh 。 語ngữ 句cú 重trùng 疊điệp 。 各các 有hữu 義nghĩa 理lý 。 奧áo 妙diệu 甚thậm 深thâm 。 非phi 同đồng 法pháp 華hoa 。 楞lăng 嚴nghiêm 。 詳tường 明minh 易dị 曉hiểu 之chi 可khả 比tỉ 。 讀đọc 者giả 須tu 細tế 心tâm 參tham 詳tường 。 始thỉ 見kiến 精tinh 微vi 。

-# 金kim 剛cang 經kinh 。 眷quyến 索sách 愛ái 語ngữ 四tứ 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 吾ngô 身thân 中trung 之chi 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 讀đọc 者giả 須tu 先tiên 有hữu 此thử 等đẳng 心tâm 。 然nhiên 後hậu 可khả 入nhập 大Đại 道Đạo 而nhi 悟ngộ 金kim 剛cang 之chi 義nghĩa 。

-# 金kim 剛cang 經kinh 。 善thiện 信tín 男nam 女nữ 誦tụng 者giả 甚thậm 多đa 。 得đắc 證chứng 金kim 剛cang 者giả 甚thậm 少thiểu 。 皆giai 因nhân 恃thị 口khẩu 頭đầu 語ngữ 不bất 知tri 會hội 悟ngộ 妙diệu 法Pháp 。 讀đọc 者giả 須tu 靜tĩnh 坐tọa 觀quán 心tâm 。 心tâm 無vô 其kỳ 心tâm 。 然nhiên 後hậu 取thủ 其kỳ 註chú 觀quán 之chi 。 庶thứ 幾kỷ 有hữu 進tiến 。

-# 金kim 剛cang 經kinh 。 無vô 全toàn 部bộ 演diễn 說thuyết 不bất 開khai 。 無vô 後hậu 半bán 部bộ 搜sưu 括quát 不bất 盡tận 。 自tự 十thập 七thất 分phần 中trung 。 復phục 說thuyết 云vân 何hà 應ưng 住trụ 一nhất 段đoạn 。 收thu 拾thập 全toàn 旨chỉ 無vô 餘dư 。 已dĩ 後hậu 。 先tiên 詳tường 者giả 略lược 之chi 。 先tiên 略lược 者giả 詳tường 之chi 。 節tiết 節tiết 相tương/tướng 承thừa 。 各các 有hữu 妙diệu 義nghĩa 。

-# 金kim 剛cang 經kinh 。 言ngôn 語ngữ 雖tuy 多đa 。 總tổng 是thị 說thuyết 真chân 空không 無vô 相tướng 妙diệu 理lý 。 以dĩ 化hóa 度độ 眾chúng 生sanh 。 必tất 眾chúng 生sanh 能năng 安an 住trụ 降hàng 伏phục 。 不bất 生sanh 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 四tứ 相tương/tướng 。 纔tài 出xuất 到đáo 涅Niết 槃Bàn 地địa 位vị 。 說thuyết 布bố 施thí 者giả 。 不bất 過quá 令linh 修tu 行hành 易dị 於ư 入nhập 門môn 。 原nguyên 不bất 甚thậm 重trọng 。 一nhất 經kinh 大đại 義nghĩa 。 俱câu 盡tận 於ư 應ưng 住trụ 之chi 義nghĩa 。 自tự 第đệ 五ngũ 分phân 之chi 後hậu 。 許hứa 多đa 說thuyết 話thoại 。 不bất 過quá 反phản 覆phúc 辨biện 明minh 無vô 相tướng 之chi 理lý 。 恐khủng 人nhân 一nhất 著trước 有hữu 相tương/tướng 。 便tiện 不bất 能năng 安an 住trụ 降hàng 伏phục 也dã 。

-# 金kim 剛cang 經kinh 。 佛Phật 說thuyết 無vô 相tướng 。 但đãn 去khứ 妄vọng 念niệm 。 不bất 去khứ 天thiên 理lý 。 若nhược 併tinh 天thiên 理lý 去khứ 了liễu 。 未vị 免miễn 行hành 屍thi 走tẩu 肉nhục 。 虗hư 生sanh 世thế 間gian 。 故cố 於ư 第đệ 十thập 四tứ 分phần/phân 中trung 。 說thuyết 出xuất 生sanh 實thật 相tướng 三tam 字tự 。 亦diệc 慮lự 人nhân 之chi 流lưu 於ư 枯khô 稿# 也dã 。 吾ngô 儒nho 不bất 去khứ 細tế 究cứu 。 反phản 言ngôn 佛Phật 氏thị 虗hư 無vô 寂tịch 滅diệt 。 豈khởi 不bất 罪tội 過quá 。

-# 金kim 剛cang 經kinh 中trung 。 佛Phật 言ngôn 其kỳ 大đại 。 則tắc 謂vị 須Tu 彌Di 山Sơn 王Vương 。 言ngôn 其kỳ 多đa 。 則tắc 謂vị 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 。 言ngôn 其kỳ 久cửu 。 則tắc 謂vị 如như 無vô 量lượng 阿a 僧Tăng 祗chi 劫kiếp 。 實thật 因nhân 極cực 大đại 極cực 多đa 極cực 久cửu 無vô 盡tận 之chi 數số 也dã 。 非phi 如Như 來Lai 形hình 容dung 過quá 當đương 。 亦diệc 非phi 如Như 來Lai 好hảo/hiếu 為vi 此thử 等đẳng 語ngữ 。 以dĩ 駭hãi 世thế 俗tục 。 讀đọc 者giả 當đương 求cầu 其kỳ 理lý 。

-# 金kim 剛cang 經kinh 。 屢lũ 言ngôn 布bố 施thí 。 葢# 有hữu 相tương/tướng 布bố 施thí 。 固cố 修tu 行hành 之chi 不bất 廢phế 。 非phi 可khả 論luận 金kim 剛cang 之chi 妙diệu 義nghĩa 。 若nhược 有hữu 善thiện 信tín 。 以dĩ 身thân 中trung 至chí 寶bảo 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 乘thừa 香hương 華hoa 雲vân 。 入nhập 無vô 邊biên 界giới 。 起khởi 光quang 明minh 臺đài 。 供cúng 養dường 十thập 方phương 。 則tắc 為vi 見kiến 性tánh 之chi 功công 。 勝thắng 此thử 多đa 矣hĩ 。

-# 金kim 剛cang 經kinh 。 依y 法pháp 出xuất 生sanh 分phần/phân 中trung 。 若nhược 滿mãn 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 七thất 寶bảo 布bố 施thí 。 不bất 如như 持trì 經Kinh 之chi 福phước 。 無vô 為vi 福phước 勝thắng 分phần/phân 中trung 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 世thế 界giới 七thất 寶bảo 。 比tỉ 大Đại 千Thiên 又hựu 多đa 矣hĩ 。 亦diệc 不bất 如như 持trì 經Kinh 之chi 福phước 。 如như 法Pháp 受thọ 持trì 分phần/phân 中trung 。 以dĩ 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 。 身thân 命mạng 布bố 施thí 。 又hựu 不bất 徒đồ 七thất 寶bảo 矣hĩ 。 較giảo 之chi 受thọ 持trì 解giải 脫thoát 。 終chung 不bất 能năng 勝thắng 。 持trì 經Kinh 功công 德đức 分phần/phân 中trung 。 以dĩ 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 三tam 廣quảng 。 身thân 命mạng 布bố 施thí 。 視thị 前tiền 又hựu 甚thậm 矣hĩ 。 較giảo 之chi 持trì 經Kinh 功công 德đức 。 自tự 為vi 無vô 量lượng 。 能năng 淨tịnh 業nghiệp 障chướng 分phần/phân 中trung 。 自tự 敘tự 供cúng 養dường 無vô 量lượng 。 諸chư 佛Phật 之chi 多đa 。 視thị 七thất 寶bảo 身thân 命mạng 布bố 施thí 。 大đại 有hữu 間gian 矣hĩ 。 亦diệc 不bất 如như 持trì 經Kinh 解giải 說thuyết 之chi 萬vạn 一nhất 。 福phước 智trí 無vô 比tỉ 分phần/phân 中trung 。 以dĩ 須Tu 彌Di 山Sơn 。 王vương 之chi 七thất 寶bảo 比tỉ 喻dụ 又hựu 大đại 矣hĩ 。 亦diệc 不bất 能năng 及cập 。 持trì 經Kinh 解giải 說thuyết 之chi 福phước 。 言ngôn 雖tuy 重trùng 疊điệp 。 一nhất 步bộ 緊khẩn 一nhất 步bộ 者giả 。 何hà 也dã 。 葢# 佛Phật 慈từ 悲bi 之chi 大đại 。 先tiên 知tri 末Mạt 法Pháp 劫kiếp 中trung 。 多đa 以dĩ 布bố 施thí 當đương 修tu 行hành 。 不bất 知tri 解giải 說thuyết 所sở 以dĩ 諄# 諄# 反phản 復phục 言ngôn 之chi 。 但đãn 此thử 經Kinh 乃nãi 見kiến 性tánh 要yếu 旨chỉ 。 受thọ 持trì 即tức 得đắc 成thành 佛Phật 。 豈khởi 布bố 施thí 之chi 福phước 。 所sở 能năng 比tỉ 類loại 哉tai 。 勿vật 謂vị 佛Phật 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 後hậu 為vi 續tục 聽thính 法Pháp 者giả 重trùng 說thuyết 。 非phi 理lý 也dã 。

-# 金kim 剛cang 經kinh 。 如Như 來Lai 無vô 相tướng 之chi 義nghĩa 。 即tức 非phi 即tức 是thị 。 何hà 去khứ 何hà 來lai 。 如như 水thủy 清thanh 則tắc 月nguyệt 見kiến 。 水thủy 濁trược 則tắc 月nguyệt 隱ẩn 。 水thủy 有hữu 清thanh 濁trược 。 月nguyệt 無vô 去khứ 來lai 。 且thả 如như 人nhân 忽hốt 思tư 念niệm 他tha 州châu 。 則tắc 境cảnh 界giới 一nhất 時thời 獨độc 現hiện 。 這giá 心tâm 從tùng 何hà 處xứ 來lai 。 少thiểu 時thời 心tâm 歇hiết 。 從tùng 何hà 處xứ 去khứ 。 如như 此thử 見kiến 徹triệt 。 便tiện 知tri 無vô 去khứ 無vô 來lai 矣hĩ 。

金Kim 剛Cang 經Kinh 石Thạch 註Chú 卷Quyển 一Nhất

揚dương 州châu 。 石thạch 成thành 金kim 。 天thiên 基cơ 。 撰soạn 集tập 。

金Kim 剛Cang 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。 (# 般Bát 若Nhã 音âm 鉢bát 惹nhạ 。 後hậu 凡phàm 又hựu 遇ngộ 。 同đồng 此thử )# 。

【# 註chú 】# 金kim 剛cang 是thị 金kim 中trung 之chi 精tinh 堅kiên 者giả 。 剛cang 生sanh 金kim 中trung 。 百bách 煉luyện 不bất 銷tiêu 。 質chất 極cực 堅kiên 利lợi 。 不bất 為vi 物vật 破phá 。 而nhi 無vô 物vật 不bất 破phá 。 譬thí 如như 智trí 慧tuệ 。 能năng 絕tuyệt 眾chúng 生sanh 貪tham 嗔sân 癡si 。 一nhất 切thiết 顛điên 倒đảo 。 執chấp 著trước 之chi 見kiến 也dã 。 般Bát 若Nhã 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 。 華hoa 言ngôn 智trí 慧tuệ 。 性tánh 體thể 虗hư 融dung 。 照chiếu 用dụng 自tự 在tại 。 故cố 云vân 般Bát 若Nhã 。 梵Phạn 語ngữ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 華hoa 言ngôn 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 欲dục 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 須tu 憑bằng 般Bát 若Nhã 。 此thử 岸ngạn 者giả 。 眾chúng 生sanh 作tác 業nghiệp 受thọ 苦khổ 。 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 之chi 地địa 。 彼bỉ 岸ngạn 者giả 。 謂vị 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 究cứu 竟cánh 超siêu 脫thoát 。 清thanh 淨tịnh 安an 樂lạc 之chi 地địa 。 經kinh 者giả 。 徑kính 也dã 。 如như 一nhất 超siêu 直trực 入nhập 也dã 。

【# 論luận 】# 波Ba 羅La 蜜Mật 有hữu 六lục 種chủng 。 布bố 施thí 度độ 慳san 貪tham 。 持trì 戒giới 度độ 淫dâm 邪tà 。 忍nhẫn 辱nhục 度độ 嗔sân 恚khuể 。 精tinh 進tấn 度độ 懈giải 退thoái 。 禪thiền 定định 度độ 散tán 亂loạn 。 智trí 慧tuệ 度độ 愚ngu 癡si 。 各các 占chiêm 六Lục 度Độ 之chi 一nhất 。 惟duy 一nhất 般ban 若nhược 。 能năng 生sanh 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 智trí 慧tuệ 。 則tắc 六Lục 度Độ 兼kiêm 該cai 。 萬vạn 行hạnh 俱câu 備bị 。 佛Phật 言ngôn 多đa 梵Phạn 語ngữ 。 姚Diêu 秦Tần 三tam 藏tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 。 奉phụng 詔chiếu 用dụng 中trung 國quốc 語ngữ 翻phiên 譯dịch 此thử 經Kinh 。 指chỉ 明minh 後hậu 學học 。 功công 誠thành 大đại 矣hĩ 。

【# 講giảng 】# 人nhân 亡vong 真chân 性tánh 。 本bổn 是thị 虗hư 靈linh 不bất 昧muội 。 歷lịch 劫kiếp 常thường 存tồn 。 惜tích 為vi 物vật 欲dục 昏hôn 蔽tế 。 所sở 以dĩ 沉trầm 淪luân 於ư 。 生sanh 死tử 苦khổ 海hải 。 未vị 能năng 脫thoát 離ly 。 我ngã 佛Phật 慈từ 悲bi 。 持trì 說thuyết 此thử 經Kinh 。 猶do 乘thừa 筏phiệt 渡độ 津tân 。 以dĩ 至chí 彼bỉ 岸ngạn 也dã 。 所sở 謂vị 金kim 剛cang 者giả 。 葢# 萬vạn 物vật 能năng 逃đào 乎hồ 五ngũ 行hành 。 而nhi 五ngũ 行hành 之chi 中trung 。 惟duy 金kim 最tối 堅kiên 利lợi 長trường 久cửu 。 木mộc 有hữu 時thời 而nhi 朽hủ 。 水thủy 有hữu 時thời 而nhi 涸hạc 。 火hỏa 有hữu 時thời 而nhi 熄# 。 土thổ/độ 有hữu 時thời 而nhi 崩băng 。 以dĩ 金kim 試thí 之chi 於ư 木mộc 。 則tắc 能năng 成thành 器khí 用dụng 。 沉trầm 之chi 於ư 水thủy 。 則tắc 光quang 湛trạm 常thường 新tân 。 投đầu 之chi 於ư 火hỏa 。 則tắc 百bách 煉luyện 愈dũ 精tinh 。 埋mai 之chi 於ư 土thổ/độ 。 則tắc 永vĩnh 劫kiếp 不bất 壞hoại 。 其kỳ 位vị 在tại 西tây 北bắc 。 能năng 摧tồi 折chiết 一nhất 切thiết 萬vạn 物vật 。 人nhân 能năng 用dụng 之chi 於ư 身thân 。 可khả 以dĩ 斬trảm 一nhất 己kỷ 之chi 邪tà 魔ma 。 誅tru 萬vạn 里lý 之chi 妖yêu 怪quái 。 儒nho 有hữu 龍long 泉tuyền 寶bảo 劍kiếm 。 安an 邦bang 定định 國quốc 。 道đạo 有hữu 青thanh 蛇xà 寶bảo 劍kiếm 。 斷đoạn 絕tuyệt 情tình 慾dục 。 佛Phật 有hữu 金kim 剛cang 寶bảo 杵xử 。 降hàng 伏phục 魔ma 王vương 。 大đại 易dị 以dĩ 乾can/kiền/càn 為vi 首thủ 。 玄huyền 門môn 以dĩ 金kim 丹đan 為vi 首thủ 。 此thử 經Kinh 以dĩ 金kim 剛cang 為vi 首thủ 。 得đắc 此thử 般Bát 若Nhã 經kinh 者giả 。 證chứng 西tây 方phương 無vô 量lượng 壽thọ 果quả 。 西tây 方phương 。 金kim 方phương 也dã 。 金kim 之chi 為vi 義nghĩa 。 大đại 矣hĩ 哉tai 。 故cố 以dĩ 金kim 剛cang 為ví 喻dụ 。 般Bát 若Nhã 者giả 。 智trí 慧tuệ 也dã 。 人nhân 生sanh 日nhật 用dụng 間gian 。 圖đồ 名danh 貪tham 利lợi 。 奸gian 偽ngụy 百bách 出xuất 。 至chí 死tử 心tâm 尚thượng 不bất 足túc 。 自tự 以dĩ 為vi 乖quai 巧xảo 伶# 俐# 。 不bất 知tri 溺nịch 於ư 輪luân 迴hồi 苦khổ 海hải 。 真chân 癡si 愚ngu 人nhân 也dã 。 必tất 以dĩ 智trí 慧tuệ 。 打đả 破phá 癡si 愚ngu 。 獨độc 稟bẩm 乾can/kiền/càn 剛cang 。 勇dũng 猛mãnh 精tinh 進tấn 。 明minh 了liễu 自tự 性tánh 。 豈khởi 不bất 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 與dữ 諸chư 佛Phật 同đồng 享hưởng 快khoái 樂lạc 哉tai 。 總tổng 之chi 。 金kim 剛cang 。 喻dụ 也dã 。 般Bát 若Nhã 。 法pháp 也dã 。 波Ba 羅La 蜜Mật 。 證chứng 果Quả 也dã 。

○# 法Pháp 會hội 因nhân 由do 分phân 第đệ 一nhất

如như 是thị 我ngã 聞văn 。

一nhất 時thời 佛Phật 在tại 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 祇Kỳ 樹Thụ 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 。 與dữ 大đại 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 。 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 俱câu 。 (# 祇kỳ 音âm 奇kỳ 。 比tỉ 音âm 被bị )# 。

【# 註chú 】# 如như 是thị 者giả 。 此thử 也dã 。 我ngã 者giả 。 結kết 集tập 經kinh 者giả 自tự 謂vị 也dã 。 言ngôn 如như 此thử 之chi 法Pháp 。 我ngã 親thân 從tùng 佛Phật 聞văn 之chi 。 非phi 臆ức 說thuyết 也dã 。 一nhất 時thời 者giả 。 說thuyết 此thử 般Bát 若Nhã 之chi 一nhất 時thời 。 佛Phật 者giả 。 覺giác 也dã 。 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 覺giác 行hành 圓viên 滿mãn 。 故cố 名danh 曰viết 佛Phật 。 舍Xá 衛Vệ 國quốc 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 之chi 國quốc 。 祇kỳ 陀đà 。 王vương 之chi 太thái 子tử 也dã 。 樹thụ 是thị 祇kỳ 陀đà 所sở 施thí 。 故cố 名danh 祇Kỳ 樹Thụ 。 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 者giả 。 王vương 之chi 宰tể 臣thần 。 名danh 須tu 達đạt 拿# 。 常thường 在tại 此thử 園viên 賑chẩn 濟tế 貧bần 人nhân 。 故cố 名danh 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 。 梵Phạn 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 。 華hoa 言ngôn 乞khất 士sĩ 。 謂vị 上thượng 乞khất 法pháp 於ư 佛Phật 。 以dĩ 明minh 己kỷ 之chi 真chân 性tánh 。 下hạ 乞khất 食thực 於ư 人nhân 。 以dĩ 為vi 世thế 人nhân 種chủng 福phước 。 葢# 佛Phật 將tương 說thuyết 真chân 空không 無vô 相tướng 妙diệu 理lý 。 必tất 得đắc 道Đạo 之chi 深thâm 者giả 。 方phương 能năng 領lãnh 悟ngộ 。 豈khởi 小tiểu 比Bỉ 丘Khâu 所sở 能năng 與dữ 哉tai 。 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 。 即tức 孔khổng 門môn 三tam 千thiên 徒đồ 眾chúng 也dã 。 俱câu 者giả 。 同đồng 處xứ 也dã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 食thực 時thời 。 著trước 衣y 持trì 鉢bát 。 入nhập 舍Xá 衛Vệ 大Đại 城Thành 乞khất 食thực 。 於ư 其kỳ 城thành 中trung 。 次thứ 第đệ 乞khất 已dĩ 。 還hoàn 至chí 本bổn 處xứ 。 飯phạn 食thực 訖ngật 。 收thu 衣y 鉢bát 。 洗tẩy 足túc 已dĩ 。 敷phu 座tòa 而nhi 坐tọa (# 著trước 。 俗tục 作tác 着trước 。 已dĩ 音âm 以dĩ 。 飯phạn 食thực 音âm 反phản 四tứ 。 敷phu 音âm 孚phu )# 。

【# 註chú 】# 爾nhĩ 時thời 者giả 。 彼bỉ 一nhất 時thời 也dã 。 世Thế 尊Tôn 者giả 。 舉cử 世thế 之chi 人nhân 。 所sở 共cộng 尊tôn 敬kính 。 食thực 時thời 。 正chánh 當đương 午ngọ 時thời 也dã 。 洗tẩy 足túc 。 以dĩ 佛Phật 行hạnh 則tắc 跣tiển 足túc 。 敷phu 者giả 設thiết 也dã 。

【# 論luận 】# 佛Phật 是thị 金kim 輪Luân 王Vương 子tử 。 誰thùy 無vô 供cúng 養dường 之chi 者giả 。 而nhi 猶do 如như 此thử 乞khất 食thực 。 欲dục 使sử 後hậu 世thế 緇# 徒đồ 。 不bất 植thực 資tư 產sản 。 去khứ 此thử 貪tham 心tâm 。 折chiết 其kỳ 驕kiêu 亢kháng 。 以dĩ 煉luyện 種chủng 性tánh 。 正chánh 君quân 子tử 謀mưu 道đạo 不bất 謀mưu 食thực 也dã 。

【# 講giảng 】# 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 於ư 午ngọ 可khả 以dĩ 。 乞khất 食thực 之chi 時thời 。 於ư 是thị 着trước 僧Tăng 伽già 之chi 衣y 。 持trì 四Tứ 天Thiên 王Vương 所sở 獻hiến 之chi 鉢bát 。 因nhân 祇Kỳ 陀Đà 園Viên 在tại 城thành 外ngoại 。 自tự 外ngoại 而nhi 入nhập 舍Xá 衛Vệ 城thành 中trung 。 以dĩ 次thứ 第đệ 而nhi 乞khất 焉yên 。 不bất 越việt 貧bần 以dĩ 從tùng 富phú 。 不bất 捨xả 賤tiện 以dĩ 從tùng 貴quý 。 大đại 慈từ 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 選tuyển 擇trạch 。 乞khất 食thực 既ký 畢tất 。 還hoàn 歸quy 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 。 飯phạn 食thực 已dĩ 完hoàn 。 將tương 入nhập 禪thiền 定định 。 於ư 是thị 收thu 拾thập 其kỳ 衣y 鉢bát 。 使sử 心tâm 無vô 係hệ 累lũy/lụy/luy 也dã 。 洗tẩy 其kỳ 足túc 。 以dĩ 潔khiết 其kỳ 身thân 也dã 。 乃nãi 排bài 布bố 高cao 座tòa 而nhi 坐tọa 。 而nhi 說thuyết 法Pháp 之chi 原nguyên 因nhân 起khởi 矣hĩ 。

○# 善thiện 現hiện 起khởi 請thỉnh 分phân 第đệ 二nhị

時thời 長Trưởng 老lão 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 偏thiên 袒đản 右hữu 肩kiên 。 右hữu 膝tất 著trước 地địa 。 合hợp 掌chưởng 恭cung 敬kính 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 希hy 有hữu 。

世Thế 尊Tôn 。 (# 著trước 同đồng 着trước )# 。

【# 註chú 】# 眾chúng 。 弟đệ 子tử 之chi 中trung 。 惟duy 德đức 尊tôn 而nhi 年niên 高cao 者giả 。 謂vị 之chi 長trưởng 老lão 。 此thử 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 即tức 善thiện 現hiện 。 又hựu 名danh 空không 生sanh 尊tôn 者giả 。 希hy 。 少thiểu 也dã 。 希hy 有hữu 。 讚tán 佛Phật 之chi 辭từ 。 即tức 自tự 生sanh 民dân 以dĩ 來lai 。 未vị 有hữu 孔khổng 子tử 之chi 義nghĩa 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 即tức 從tùng 自tự 己kỷ 座tòa 位vị 起khởi 身thân 。 整chỉnh 頓đốn 威uy 儀nghi 。 袒đản 其kỳ 右hữu 肩kiên 。 以dĩ 示thị 不bất 敢cảm 倍bội 乎hồ 師sư 。 屈khuất 其kỳ 右hữu 膝tất 。 以dĩ 示thị 不bất 敢cảm 左tả 乎hồ 道đạo 。 合hợp 掌chưởng 。 以dĩ 示thị 其kỳ 皈quy 依y 。 恭cung 敬kính 。 以dĩ 示thị 其kỳ 嚴nghiêm 肅túc 。 而nhi 啟khải 白bạch 於ư 佛Phật 。 以dĩ 伸thân 問vấn 辭từ 。 先tiên 讚tán 而nhi 後hậu 呼hô 之chi 曰viết 。 舉cử 世thế 所sở 少thiểu 有hữu 者giả 。 我ngã 世Thế 尊Tôn 也dã 。

如Như 來Lai 善thiện 護hộ 念niệm 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 善thiện 付phó 囑chúc 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 如Như 來Lai 。 佛Phật 之chi 總tổng 稱xưng 。 如như 而nhi 不bất 生sanh 。 來lai 而nhi 不bất 滅diệt 。 即tức 我ngã 真chân 性tánh 之chi 體thể 用dụng 。 單đơn 修tu 智trí 慧tuệ 。 曰viết 菩bồ 。 單đơn 修tu 福phước 業nghiệp 曰viết 薩tát 。 福phước 慧tuệ 雙song 修tu 。 曰viết 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 指chỉ 會hội 下hạ 學học 道Đạo 之chi 人nhân 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 稱xưng 讚tán 佛Phật 曰viết 。 如Như 來Lai 起khởi 慈từ 悲bi 心tâm 。 善thiện 能năng 衛vệ 護hộ 眷quyến 念niệm 此thử 會hội 中trung 之chi 眾chúng 菩Bồ 薩Tát 。 使sử 之chi 信tín 受thọ 。 又hựu 善thiện 能năng 以dĩ 此thử 佛Phật 法Pháp 。 付phó 委ủy 囑chúc 托thác 於ư 人nhân 。 使sử 之chi 奉phụng 行hành 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 應ưng 云vân 何hà 住trụ 。 云vân 何hà 降hàng 伏phục 其kỳ 心tâm 。 (# 阿a 。 讀đọc 倭# 。 應ưng 〔# 因nhân 音âm 〕# )# 。

【# 註chú 】# 阿a 訓huấn 無vô 。 耨nậu 多đa 羅la 訓huấn 上thượng 。 三tam 訓huấn 正chánh 。 藐miệu 訓huấn 等đẳng 。 菩Bồ 提Đề 訓huấn 覺giác 。 乃nãi 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 即tức 我ngã 之chi 真chân 性tánh 也dã 。 此thử 真chân 性tánh 包bao 含hàm 太thái 虗hư 。 孰thục 得đắc 而nhi 上thượng 之chi 。 故cố 云vân 無vô 上thượng 。 然nhiên 上thượng 自tự 諸chư 佛Phật 。 下hạ 至chí 蠢xuẩn 動động 。 此thử 性tánh 正chánh 相tương/tướng 平bình 等đẳng 。 故cố 云vân 正chánh 等đẳng 。 其kỳ 覺giác 圓viên 明minh 普phổ 照chiếu 。 無vô 偏thiên 無vô 虧khuy 。 故cố 云vân 正chánh 覺giác 。 應ưng 者giả 當đương 也dã 。 云vân 何hà 者giả 。 如như 何hà 也dã 。 住trụ 者giả 。 止chỉ 也dã 。 降hàng 伏phục 者giả 。 制chế 禦ngữ 之chi 謂vị 也dã 。

【# 論luận 】# 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 即tức 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 即tức 是thị 佛Phật 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 即tức 是thị 金kim 剛cang 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 只chỉ 此thử 九cửu 字tự 。 若nhược 能năng 悟ngộ 明minh 。 就tựu 得đắc 成thành 佛Phật 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 佛Phật 曰viết 。 世thế 間gian 若nhược 有hữu 。 善thiện 淑thục 男nam 子tử 。 并tinh 女nữ 人nhân 。 學học 道Đạo 之chi 初sơ 。 先tiên 發phát 此thử 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 之chi 佛Phật 心tâm 。 當đương 如như 何hà 常thường 住trụ 而nhi 使sử 之chi 不bất 退thoái 轉chuyển 。 妄vọng 心tâm 一nhất 起khởi 。 當đương 如như 何hà 降hàng 伏phục 而nhi 使sử 之chi 不bất 惑hoặc 亂loạn 我ngã 真chân 心tâm 也dã 。

佛Phật 言ngôn 。

善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 如Như 來Lai 善thiện 護hộ 念niệm 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 善thiện 付phó 囑chúc 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 汝nhữ 今kim 諦đế 聽thính 。 當đương 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 (# 為vi 音âm 位vị )# 。

【# 證chứng 】# 諦đế 聽thính 。 仔tử 細tế 聽thính 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 因nhân 須Tu 菩Bồ 提Đề 啟khải 問vấn 。 其kỳ 言ngôn 甚thậm 善thiện 。 便tiện 重trọng/trùng 言ngôn 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 以dĩ 歎thán 美mỹ 之chi 。 汝nhữ 以dĩ 如Như 來Lai 善thiện 護hộ 念niệm 。 善thiện 付phó 囑chúc 。 只chỉ 此thử 兩lưỡng 句cú 。 善thiện 發phát 我ngã 未vị 發phát 之chi 言ngôn 。 汝nhữ 當đương 詳tường 審thẩm 而nhi 聽thính 。 吾ngô 當đương 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 此thử 住trụ 佛Phật 心tâm 。 降giáng/hàng 妄vọng 心tâm 之chi 道đạo 。

善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 應ưng 如như 是thị 住trụ 。 如như 是thị 降hàng 伏phục 其kỳ 心tâm 。 唯dụy 然nhiên 。

世Thế 尊Tôn 。 願nguyện 樂nhạo 欲dục 聞văn 。 (# 唯duy 音âm 委ủy 。 樂nhạc 音âm 要yếu )# 。

【# 註chú 】# 唯duy 。 領lãnh 諾nặc 也dã 。 然nhiên 。 是thị 其kỳ 言ngôn 也dã 。 既ký 諾nặc 而nhi 然nhiên 之chi 。 又hựu 稱xưng 世Thế 尊Tôn 以dĩ 表biểu 深thâm 願nguyện 也dã 。 願nguyện 樂nhạo 欲dục 聞văn 。 如như 蜂phong 思tư 好hảo/hiếu 蜜mật 渴khát 想tưởng 甘cam 露lộ 。 傾khuynh 心tâm 側trắc 耳nhĩ 。 莫mạc 可khả 形hình 容dung 也dã 。

【# 論luận 】# 發phát 此thử 心tâm 者giả 。 究cứu 竟cánh 無vô 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 也dã 。 凡phàm 人nhân 一nhất 心tâm 不bất 昧muội 。 萬vạn 法pháp 皆giai 通thông 。 但đãn 迷mê 則tắc 順thuận 此thử 心tâm 。 謂vị 之chi 無vô 明minh 。 悟ngộ 則tắc 逆nghịch 此thử 心tâm 。 謂vị 之chi 智trí 慧tuệ 。 立lập 大đại 圓viên 鏡kính 。 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 建kiến 大đại 法Pháp 幢tràng 。 度độ 無vô 量lượng 眾chúng 。 皆giai 不bất 出xuất 此thử 。

【# 講giảng 】# 人nhân 之chi 一nhất 心tâm 。 明minh 從tùng 往vãng 來lai 。 攻công 取thủ 日nhật 眾chúng 。 最tối 難nạn/nan 發phát 此thử 菩Bồ 提Đề 覺giác 心tâm 。 若nhược 善thiện 男nam 善thiện 女nữ 。 既ký 發phát 此thử 一nhất 念niệm 。 則tắc 滿mãn 腔# 中trung 。 純thuần 是thị 天thiên 理lý 。 真Chân 如Như 本bổn 性tánh 。 自tự 然nhiên 顯hiển 露lộ 。 自tự 然nhiên 常thường 住trụ 不bất 滅diệt 。 吾ngô 見kiến 五ngũ 蘊uẩn 皆giai 空không 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 妄vọng 心tâm 。 不bất 待đãi 驅khu 除trừ 而nhi 自tự 降hàng 伏phục 矣hĩ 。 所sở 謂vị 道Đạo 心tâm 為vi 主chủ 。 人nhân 心tâm 退thoái 聽thính 也dã 。 譬thí 如như 日nhật 光quang 一nhất 照chiếu 。 黑hắc 暗ám 盡tận 明minh 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 即tức 領lãnh 諾nặc 其kỳ 言ngôn 。 稱xưng 世Thế 尊Tôn 曰viết 。 弟đệ 子tử 願nguyện 聞văn 佛Phật 之chi 教giáo 。

○# 大Đại 乘Thừa 正chánh 宗tông 分phân 第đệ 三tam

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 降hàng 伏phục 其kỳ 心tâm 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 。 若nhược 卵noãn 生sanh 。 若nhược 胎thai 生sanh 。 若nhược 濕thấp 生sanh 。 若nhược 化hóa 生sanh 。 若nhược 有hữu 色sắc 。 若nhược 無vô 色sắc 。 若nhược 有hữu 想tưởng 。 若nhược 無vô 想tưởng 。 若nhược 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 。 (# 眾chúng 生sanh 音âm 中trung 生sanh )# 。

【# 註chú 】# 摩ma 訶ha 者giả 。 廣quảng 大đại 之chi 稱xưng 。 若nhược 者giả 。 或hoặc 也dã 。

【# 論luận 】# 世thế 法pháp 上thượng 說thuyết 。 胎thai 卵noãn 濕thấp 化hóa 。 指chỉ 人nhân 與dữ 鳥điểu 獸thú 魚ngư 蟲trùng 等đẳng 物vật 。 為vi 欲dục 界giới 。 色sắc 界giới 。 色sắc 想tưởng 無vô 色sắc 想tưởng 。 指chỉ 無vô 色sắc 界giới 非phi 想tưởng 等đẳng 天thiên 。 皆giai 名danh 曰viết 眾chúng 生sanh 。 且thả 與dữ 降hàng 伏phục 其kỳ 心tâm 。 句cú 義nghĩa 相tương/tướng 悖bội 。 不bất 知tri 眾chúng 生sanh 者giả 指chỉ 人nhân 心tâm 之chi 眾chúng 生sanh 也dã 。 自tự 性tánh 眾chúng 生sanh 誓thệ 願nguyện 度độ 。 又hựu 何hà 說thuyết 之chi 。 六lục 祖tổ 以dĩ 眾chúng 生sanh 指chỉ 心tâm 言ngôn 。 極cực 妙diệu 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 說thuyết 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 如như 是thị 之chi 妄vọng 心tâm 。 欲dục 其kỳ 降hàng 伏phục 。 而nhi 使sử 菩Bồ 提Đề 真chân 心tâm 頓đốn 然nhiên 發phát 現hiện 者giả 。 果quả 何hà 道đạo 以dĩ 致trí 之chi 。 葢# 人nhân 一nhất 身thân 。 悉tất 皆giai 五ngũ 陰ấm 六lục 識thức 。 遮già 隔cách 我ngã 之chi 真chân 性tánh 。 故cố 種chủng 種chủng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 妄vọng 心tâm 。 極cực 難nạn/nan 降hàng 伏phục 。 何hà 以dĩ 見kiến 之chi 。 或hoặc 有hữu 心tâm 易dị 輕khinh 舉cử 。 飛phi 揚dương 遠viễn 適thích 。 謂vị 之chi 卵noãn 生sanh 。 心tâm 常thường 流lưu 轉chuyển 。 習tập 氣khí 深thâm 重trọng 。 謂vị 之chi 胎thai 生sanh 。 心tâm 隨tùy 邪tà 見kiến 。 沉trầm 淪luân 不bất 省tỉnh 。 謂vị 之chi 濕thấp 生sanh 。 心tâm 見kiến 景cảnh 趣thú 。 遷thiên 變biến 起khởi 幻huyễn 。 謂vị 之chi 化hóa 生sanh 。 執chấp 相tướng 修tu 因nhân 。 頓đốn 起khởi 邪tà 思tư 。 名danh 為vi 有hữu 色sắc 。 內nội 守thủ 頑ngoan 空không 。 不bất 修tu 福phước 慧tuệ 。 名danh 為vi 無vô 色sắc 。 滯trệ 諸chư 聞văn 見kiến 。 係hệ 念niệm 染nhiễm 著trước 。 名danh 為vi 有hữu 想tưởng 。 靜tĩnh 沉trầm 死tử 水thủy 。 猶do 如như 木mộc 石thạch 。 名danh 為vi 無vô 想tưởng 。 起khởi 生sanh 滅diệt 見kiến 。 落lạc 兩lưỡng 頭đầu 機cơ 。 名danh 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 。 然nhiên 此thử 九cửu 種chủng 眾chúng 生sanh 心tâm 。 皆giai 非phi 菩Bồ 提Đề 真chân 心tâm 。 一nhất 或hoặc 有hữu 之chi 。 死tử 即tức 隨tùy 類loại 受thọ 生sanh 。 墮đọa 於ư 胎thai 卵noãn 濕thấp 化hóa 之chi 物vật 。 虗hư 空không 等đẳng 神thần 。 天thiên 魔ma 等đẳng 鬼quỷ 。 所sở 以dĩ 輪luân 迴hồi 六lục 道đạo 。 難nan 入nhập 涅Niết 槃Bàn 者giả 也dã 。

我ngã 皆giai 令linh 入nhập 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 滅diệt 度độ 之chi 。 (# 令linh 。 平bình 聲thanh 。 涅niết 音âm 年niên 。 入nhập 聲thanh )# 。

【# 註chú 】# 我ngã 者giả 。 佛Phật 自tự 謂vị 也dã 。 皆giai 者giả 。 盡tận 也dã 。 令linh 者giả 。 使sử 也dã 。 入nhập 者giả 。 行hành 至chí 於ư 內nội 也dã 。 無vô 餘dư 。 無vô 滲# 漏lậu 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 云vân 無vô 為vi 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 滅diệt 。 消tiêu 滅diệt 也dã 。 度độ 。 化hóa 度độ 也dã 。

【# 論luận 】# 人nhân 有hữu 虗hư 靈linh 之chi 性tánh 。 包bao 括quát 天thiên 地địa 謂vị 之chi 真chân 空không 。 又hựu 名danh 法Pháp 身thân 。 亘tuyên 古cổ 亘tuyên 今kim 。 所sở 不bất 能năng 滅diệt 。 即tức 大đại 禹vũ 見kiến 黃hoàng 龍long 負phụ 舟chu 。 自tự 言ngôn 生sanh 寄ký 也dã 。 死tử 歸quy 也dã 。 四tứ 大đại 色sắc 身thân 。 原nguyên 是thị 假giả 合hợp 。 豈khởi 無vô 毀hủy 壞hoại 之chi 理lý 。 愚ngu 人nhân 不bất 能năng 明minh 心tâm 見kiến 性tánh 。 所sở 以dĩ 死tử 歸quy 陰ấm 趣thú 。 隨tùy 業nghiệp 受thọ 生sanh 。 遷thiên 轉chuyển 不bất 已dĩ 。 聖thánh 人nhân 明minh 覺giác 了liễu 然nhiên 。 如như 虗hư 空không 杲# 日nhật 。 常thường 天thiên 普phổ 照chiếu 。 或hoặc 出xuất 應ưng 世thế 。 則tắc 為vi 報báo 身thân 。 化hóa 身thân 隨tùy 緣duyên 。 或hoặc 不bất 住trụ 世thế 。 則tắc 棄khí 四tứ 大đại 如như 棄khí 敝tệ 屣tỉ 。 永vĩnh 證chứng 清thanh 靜tĩnh 法Pháp 身thân 。 寂tịch 然nhiên 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 其kỳ 來lai 也dã 。 從tùng 體thể 起khởi 用dụng 。 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 其kỳ 去khứ 也dã 。 攝nhiếp 用dụng 歸quy 體thể 。 亦diệc 無vô 所sở 去khứ 。 豈khởi 非phi 涅Niết 槃Bàn 常thường 住trụ 不bất 滅diệt 哉tai 。 世thế 人nhân 不bất 知tri 。 誤ngộ 以dĩ 為vi 死tử 。 非phi 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 之chi 意ý 。 葢# 說thuyết 如như 前tiền 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 妄vọng 心tâm 。 皆giai 不bất 是thị 我ngã 菩Bồ 提Đề 覺giác 心tâm 。 我ngã 皆giai 令linh 此thử 受thọ 學học 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 將tương 此thử 妄vọng 心tâm 入nhập 於ư 清thanh 淨tịnh 。 無vô 為vi 之chi 鄉hương 。 消tiêu 融dung 其kỳ 滓chỉ 穢uế 。 度độ 脫thoát 其kỳ 染nhiễm 著trước 。 如như 紅hồng 爐lô 點điểm 雪tuyết 。 必tất 使sử 人nhân 欲dục 淨tịnh 盡tận 。 纖tiêm 毫hào 不bất 留lưu 。 深thâm 造tạo 於ư 玄huyền 默mặc 之chi 境cảnh 。 所sở 謂vị 心tâm 外ngoại 無vô 餘dư 道đạo 。 道đạo 外ngoại 無vô 餘dư 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

【# 證chứng 】# 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 。 乃nãi 清thanh 淨tịnh 不bất 死tử 不bất 生sanh 之chi 地địa 。 一nhất 切thiết 修tu 行hành 者giả 之chi 所sở 依y 歸quy 。 列liệt 子tử 曰viết 。 生sanh 之chi 所sở 生sanh 者giả 死tử 矣hĩ 。 而nhi 生sanh 生sanh 者giả 未vị 嘗thường 終chung 。 裴# 相tương/tướng 國quốc 云vân 。 寂tịch 靜tĩnh 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 曰viết 涅Niết 槃Bàn 。

如như 是thị 滅diệt 度độ 。 無vô 量lượng 無vô 數số 。 無vô 邊biên 眾chúng 生sanh 。 實thật 無vô 眾chúng 生sanh 。 得đắc 滅diệt 度độ 者giả 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 說thuyết 如như 是thị 。 以dĩ 前tiền 所sở 言ngôn 滅diệt 度độ 之chi 道đạo 。 使sử 般Bát 若Nhã 智trí 慧tuệ 。 打đả 破phá 種chủng 種chủng 邪tà 見kiến 煩phiền 惱não 。 故cố 此thử 無vô 限hạn 量lượng 。 無vô 計kế 數sổ 。 無vô 邊biên 際tế 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 之chi 心tâm 今kim 已dĩ 滅diệt 度độ 無vô 餘dư 者giả 。 豈khởi 我ngã 真chân 能năng 使sử 之chi 令linh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 滅diệt 度độ 之chi 哉tai 。 葢# 以dĩ 凡phàm 人nhân 原nguyên 有hữu 此thử 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 只chỉ 為vì 迷mê 而nhi 不bất 悟ngộ 。 今kim 心tâm 地địa 一nhất 旦đán 豁hoát 然nhiên 開khai 朗lãng 。 頓đốn 見kiến 本bổn 性tánh 空không 寂tịch 。 是thị 乃nãi 自tự 性tánh 自tự 度độ 。 本bổn 來lai 無vô 此thử 眾chúng 生sanh 妄vọng 心tâm 。 曷hạt 得đắc 而nhi 滅diệt 度độ 之chi 。

【# 證chứng 】# 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 本bổn 性tánh 常thường 滅diệt 。 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 。 六lục 祖tổ 壇đàn 經Kinh 云vân 。 自tự 性tánh 自tự 度độ 。 名danh 為vi 真chân 度độ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 有hữu 我ngã 相tướng 。 人nhân 相tương/tướng 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 壽thọ 者giả 相tương/tướng 。 則tắc 非phi 菩Bồ 薩Tát 。 (# 相tương/tướng 。 去khứ 聲thanh )# 。

【# 註chú 】# 相tương/tướng 者giả 。 形hình 迹tích 也dã 。 執chấp 著trước 形hình 迹tích 。 心tâm 不bất 虗hư 空không 。 滯trệ 而nhi 不bất 化hóa 。 謂vị 之chi 有hữu 也dã 。

【# 論luận 】# 此thử 經Kinh 。 自tự 始thỉ 至chí 終chung 。 總tổng 以dĩ 四tứ 相tương/tướng 為vi 張trương 本bổn 。 反phản 覆phúc 言ngôn 之chi 。

【# 講giảng 】# 夫phu 無vô 有hữu 眾chúng 生sanh 。 得đắc 滅diệt 度độ 者giả 。 此thử 何hà 以dĩ 故cố 也dã 。 葢# 自tự 性tánh 本bổn 空không 。 無vô 有hữu 我ngã 人nhân 。 眾chúng 生sanh 壽thọ 者giả 之chi 形hình 。 方phương 是thị 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 若nhược 或hoặc 有hữu 此thử 四tứ 相tương/tướng 。 則tắc 前tiền 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 妄vọng 心tâm 。 安an 能năng 滅diệt 度độ 以dĩ 至chí 涅Niết 槃Bàn 哉tai 。 決quyết 非phi 菩Bồ 薩Tát 地địa 位vị 中trung 人nhân 矣hĩ 。 世thế 間gian 未vị 有hữu 一nhất 人nhân 。 不bất 自tự 愛ái 其kỳ 身thân 者giả 。 終chung 日nhật 營doanh 營doanh 。 爭tranh 名danh 奪đoạt 利lợi 。 為vi 一nhất 身thân 計kế 。 又hựu 為vi 子tử 孫tôn 計kế 。 皆giai 是thị 我ngã 相tướng 也dã 。 見kiến 人nhân 勢thế 利lợi 。 攀phàn 援viện 不bất 已dĩ 。 見kiến 人nhân 萎nuy 弱nhược 。 嗔sân 壓áp 不bất 已dĩ 。 嫉tật 人nhân 之chi 有hữu 。 吝lận 人nhân 之chi 求cầu 。 皆giai 是thị 人nhân 相tương/tướng 也dã 。 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 。 計kế 其kỳ 和hòa 合hợp 。 貪tham 嗔sân 癡si 愛ái 。 汩# 沒một 靈linh 源nguyên 。 此thử 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 也dã 。 焚phần 香hương 禱đảo 祝chúc 。 為vi 求cầu 現hiện 在tại 福phước 田điền 。 煉luyện 藥dược 燒thiêu 丹đan 。 希hy 覬kí 長trường 生sanh 不bất 老lão 。 此thử 壽thọ 者giả 相tương/tướng 也dã 。

【# 證chứng 】# 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 未vị 除trừ 四tứ 種chủng 相tướng 。 不bất 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 。

○# 妙diệu 行hạnh 無vô 住trụ 分phân 第đệ 四tứ

復phục 次thứ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 法pháp 。 應ưng 無vô 所sở 住trụ 。 行hành 於ư 布bố 施thí 。 所sở 謂vị 不bất 住trụ 色sắc 布bố 施thí 。 不bất 住trụ 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 布bố 施thí 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 如như 是thị 布bố 施thí 。 不bất 住trụ 於ư 相tướng 。 (# 施thí 音âm 是thị )# 。

【# 註chú 】# 復phục 。 還hoàn 也dã 。 次thứ 。 再tái 也dã 。 還hoàn 復phục 再tái 與dữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 之chi 。 住trụ 。 着trước 也dã 。

【# 論luận 】# 世thế 法pháp 上thượng 論luận 布bố 施thí 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 六Lục 度Độ 之chi 首thủ 。 是thị 修tu 行hành 中trung 一nhất 大đại 事sự 。 但đãn 此thử 布bố 施thí 。 乃nãi 談đàm 心tâm 要yếu 。 如Như 來Lai 於ư 日nhật 用dụng 間gian 。 從tùng 自tự 性tánh 中trung 起khởi 用dụng 。 廣quảng 布bố 設thiết 施thí 於ư 外ngoại 。 不bất 住trụ 着trước 於ư 有hữu 相tương/tướng 。 決quyết 非phi 外ngoại 人nhân 捨xả 施thí 之chi 說thuyết 也dã (# 六Lục 度Độ 註chú 。 見kiến 第đệ 一nhất 葉diệp )# 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 再tái 與dữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 所sở 行hành 之chi 事sự 。 當đương 無vô 所sở 執chấp 着trước 而nhi 為vi 敷phu 布bố 設thiết 施thí 。 何hà 以dĩ 見kiến 之chi 。 眼nhãn 之chi 悅duyệt 於ư 色sắc 。 耳nhĩ 之chi 樂lạc 於ư 聲thanh 。 鼻tị 之chi 臭xú 於ư 香hương 。 舌thiệt 之chi 甘cam 於ư 味vị 。 身thân 之chi 觸xúc 於ư 慾dục 。 心tâm 之chi 校giảo 量lượng 分phân 別biệt 於ư 其kỳ 法pháp 。 皆giai 有hữu 相tương/tướng 之chi 運vận 用dụng 。 與dữ 眾chúng 生sanh 何hà 異dị 。 豈khởi 是thị 我ngã 性tánh 中trung 本bổn 有hữu 之chi 福phước 德đức 哉tai 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 自tự 心tâm 眾chúng 生sanh 。 捨xả 其kỳ 所sở 貪tham 。 歸quy 於ư 空không 寂tịch 。 不bất 於ư 六lục 根căn 六lục 塵trần 上thượng 。 有hữu 所sở 係hệ 累lũy/lụy/luy 拘câu 執chấp 。 但đãn 自tự 性tánh 虗hư 通thông 。 妙diệu 圓viên 明minh 淨tịnh 。 隨tùy 感cảm 而nhi 應ưng 。 不bất 住trụ 於ư 相tướng 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 不bất 住trụ 相tướng 布bố 施thí 。 其kỳ 福phước 德đức 不bất 可khả 思tư 量lượng 。

【# 講giảng 】# 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 如như 何hà 。 若nhược 有hữu 學học 道Đạo 的đích 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 泥nê 着trước 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 之chi 根căn 塵trần 以dĩ 為vi 運vận 用dụng 。 則tắc 是thị 所sở 有hữu 善thiện 根căn 。 純thuần 熟thục 圓viên 滿mãn 。 永vĩnh 得đắc 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 之chi 道đạo 。 其kỳ 福phước 德đức 量lượng 等đẳng 虗hư 空không 。 豈khởi 人nhân 之chi 心tâm 思tư 可khả 得đắc 而nhi 測trắc 度độ 忖thốn 量lượng 哉tai 。 非phi 享hưởng 福phước 報báo 之chi 謂vị 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 東đông 方phương 虗hư 空không 。 可khả 思tư 量lượng 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 南nam 西tây 北bắc 方phương 。 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 。 虗hư 空không 可khả 思tư 量lượng 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 無vô 住trụ 相tướng 布bố 施thí 。 福phước 德đức 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 不bất 可khả 思tư 量lượng 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 但đãn 應ưng 如như 所sở 教giáo 住trụ 。 (# 凡phàm 問vấn 之chi 不bất 字tự 。 音âm 否phủ/bĩ 。 凡phàm 答đáp 之chi 不bất 字tự 。 音âm 弗phất )# 。

【# 註chú 】# 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 。 總tổng 謂vị 之chi 十thập 方phương 。 虗hư 空không 者giả 。 太thái 虗hư 之chi 中trung 。 無vô 有hữu 纖tiêm 毫hào 隔cách 礙ngại 。 蕩đãng 然nhiên 空không 朗lãng 。 非phi 心tâm 思tư 可khả 能năng 度độ 量lương 。

【# 論luận 】# 六lục 根căn 圓viên 通thông 。 四tứ 虗hư 無vô 礙ngại 。 東đông 看khán 皆giai 西tây 。 南nam 觀quán 皆giai 北bắc 。 上thượng 俯phủ 皆giai 下hạ 。 下hạ 仰ngưỡng 皆giai 上thượng 。 不bất 立lập 中trung 邊biên 。 有hữu 何hà 四tứ 維duy 。 既ký 無vô 界giới 畫họa 。 何hà 可khả 度độ 量lương 。 無vô 能năng 施thí 彼bỉ 。 無vô 所sở 施thí 此thử 。 如như 如như 自tự 在tại 。 湛trạm 若nhược 十thập 方phương 。 空không 以dĩ 無vô 所sở 住trụ 。 住trụ 是thị 太thái 虗hư 空không 。 福phước 德đức 性tánh 。 應ưng 如như 是thị 住trụ 矣hĩ 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 。 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 心tâm 中trung 。 自tự 謂vị 如như 何hà 。 如như 十thập 方phương 虗hư 空không 可khả 以dĩ 心tâm 思tư 度độ 量lương 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 云vân 。 不bất 可khả 思tư 量lượng 。 葢# 大đại 莫mạc 大đại 於ư 虗hư 空không 。 非phi 人nhân 之chi 所sở 能năng 測trắc 度độ 。 佛Phật 又hựu 明minh 說thuyết 。 無vô 住trụ 相tương/tướng 布bố 施thí 之chi 福phước 德đức 。 亦diệc 如như 虗hư 空không 。 不bất 可khả 以dĩ 思tư 量lượng 也dã 。 既ký 而nhi 佛Phật 又hựu 呼hô 其kỳ 名danh 而nhi 以dĩ 告cáo 之chi 。 汝nhữ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 之chi 學học 道Đạo 者giả 。 不bất 必tất 別biệt 處xứ 更cánh 求cầu 道Đạo 之chi 下hạ 落lạc 。 但đãn 當đương 依y 我ngã 所sở 教giáo 於ư 汝nhữ 。 無vô 住trụ 相tương/tướng 布bố 施thí 之chi 理lý 。 便tiện 就tựu 此thử 止chỉ 應ứng 用dụng 之chi 間gian 。 湛trạm 若nhược 十thập 方phương 空không 無vô 所sở 住trụ 。 而nhi 住trụ 可khả 也dã 。

【# 證chứng 】# 六lục 祖tổ 曰viết 。 不bất 住trụ 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 住trụ 處xứ 。

○# 如như 理lý 實thật 見kiến 分phân 第đệ 五ngũ

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 可khả 以dĩ 身thân 相tướng 。 見kiến 如Như 來Lai 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 不bất 可khả 以dĩ 身thân 相tướng 。 得đắc 見kiến 如Như 來Lai 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 身thân 相tướng 。 即tức 非phi 身thân 相tướng 。

【# 註chú 】# 身thân 相tướng 者giả 。 色sắc 身thân 也dã 。 即tức 孟# 子tử 所sở 謂vị 形hình 色sắc 也dã 。 非phi 身thân 相tướng 者giả 。 法Pháp 身thân 也dã 。 即tức 孟# 子tử 所sở 謂vị 大đại 體thể 也dã 。 此thử 如Như 來Lai 。 吾ngô 真chân 性tánh 佛Phật 也dã 。

【# 論luận 】# 吾ngô 之chi 真chân 性tánh 如Như 來Lai 。 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 無vô 相tướng 之chi 可khả 見kiến 者giả 也dã 。 若nhược 要yếu 見kiến 之chi 。 外ngoại 不bất 見kiến 有hữu 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 內nội 不bất 見kiến 有hữu 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 舌thiệt 頭đầu 上thượng 無vô 十thập 字tự 關quan 。 脚cước 跟cân 下hạ 無vô 五ngũ 色sắc 線tuyến 。 千thiên 聖thánh 喚hoán 不bất 回hồi 頭đầu 。 百bách 鳥điểu 都đô 無vô 尋tầm 處xứ 。 忽hốt 然nhiên 豁hoát 開khai 正chánh 眼nhãn 。 大đại 地địa 浩hạo 流lưu 。 即tức 見kiến 本bổn 來lai 面diện 目mục 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 於ư 汝nhữ 之chi 意ý 。 所sở 云vân 維duy 何hà 。 可khả 以dĩ 身thân 相tướng 。 見kiến 如Như 來Lai 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 解giải 其kỳ 意ý 。 乃nãi 答đáp 之chi 曰viết 。 不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 不bất 可khả 以dĩ 身thân 相tướng 。 得đắc 見kiến 如Như 來Lai 。 何hà 故cố 不bất 可khả 以dĩ 身thân 相tướng 見kiến 之chi 。 葢# 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 身thân 相tướng 。 不bất 過quá 形hình 體thể 之chi 末mạt 。 非phi 真chân 空không 無vô 相tướng 之chi 道đạo 。 豈khởi 可khả 指chỉ 而nhi 謂vị 之chi 真Chân 如Như 來lai 哉tai 。 即tức 非phi 身thân 相tướng 也dã 。

【# 證chứng 】# 莊trang 子tử 曰viết 。 不bất 形hình 之chi 形hình 。 川xuyên 曰viết 。 身thân 在tại 海hải 中trung 休hưu 覔# 水thủy 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虗hư 妄vọng 。 若nhược 見kiến 諸chư 相tướng 非phi 相tướng 。 則tắc 見kiến 如Như 來Lai 。

【# 註chú 】# 非phi 字tự 莫mạc 作tác 無vô 字tự 解giải 。 非phi 字tự 活hoạt 。 無vô 字tự 呆# 。 下hạ 同đồng 。

【# 論luận 】# 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虗hư 妄vọng 。 猶do 之chi 吾ngô 儒nho 不bất 以dĩ 形hình 體thể 求cầu 聖thánh 人nhân 。 而nhi 求cầu 吾ngô 心tâm 中trung 之chi 聖thánh 人nhân 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 之chi 心tâm 。 欲dục 人nhân 見kiến 自tự 性tánh 佛Phật 。 故cố 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 世thế 間gian 凡phàm 有hữu 。 形hình 相tướng 之chi 可khả 見kiến 者giả 。 皆giai 是thị 假giả 合hợp 變biến 幻huyễn 。 不bất 是thị 汝nhữ 本bổn 有hữu 真chân 實thật 的đích 理lý 。 雖tuy 有hữu 所sở 見kiến 。 亦diệc 妄vọng 見kiến 也dã 。 汝nhữ 若nhược 凡phàm 見kiến 諸chư 相tướng 。 便tiện 識thức 破phá 非phi 我ngã 真chân 實thật 本bổn 相tương/tướng 。 必tất 無vô 執chấp 相tướng 迷mê 真chân 之chi 大đại 。 自tự 能năng 迴hồi 光quang 返phản 照chiếu 。 即tức 見kiến 色sắc 身thân 中trung 有hữu 法Pháp 身thân 自tự 性tánh 之chi 如Như 來Lai 。 隨tùy 處xứ 顯hiển 現hiện 矣hĩ 。 而nhi 如Như 來Lai 豈khởi 可khả 外ngoại 求cầu 乎hồ 。

【# 證chứng 】# 刊# 定định 記ký 云vân 。 執chấp 相tướng 迷mê 真chân 。 對đối 面diện 千thiên 里lý 。 虗hư 心tâm 體thể 物vật 。 天thiên 地địa 一nhất 家gia 。 道đạo 川xuyên 頌tụng 曰viết 。 有hữu 相tương/tướng 有hữu 求cầu 俱câu 是thị 妄vọng 。 無vô 形hình 無vô 見kiến 隨tùy 偏thiên 枯khô 。 堂đường 堂đường 密mật 密mật 何hà 曾tằng 間gian 。 一nhất 道đạo 寒hàn 光quang 爍thước 太thái 虗hư 。

○# 正chánh 信tín 希hy 有hữu 分phân 第đệ 六lục

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 頗phả 有hữu 眾chúng 生sanh 。 得đắc 聞văn 如như 是thị 。 言ngôn 說thuyết 章chương 句cú 。 生sanh 實thật 性tánh 不phủ 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 恐khủng 後hậu 之chi 人nhân 。 聞văn 法Pháp 不bất 能năng 信tín 受thọ 。 乃nãi 白bạch 佛Phật 曰viết 。 世Thế 尊Tôn 之chi 所sở 說thuyết 。 皆giai 大Đại 乘Thừa 正chánh 宗tông 之chi 教giáo 。 菩Bồ 薩Tát 未vị 有hữu 不bất 信tín 受thọ 。 而nhi 奉phụng 行hành 之chi 。 苟cẩu 末mạt 世thế 凡phàm 夫phu 名danh 眾chúng 生sanh 者giả 。 得đắc 聞văn 如như 是thị 。 真chân 空không 無vô 相tướng 之chi 言ngôn 。 其kỳ 言ngôn 說thuyết 中trung 之chi 章chương 句cú 。 果quả 能năng 實thật 信tín 之chi 否phủ/bĩ 也dã 。

【# 證chứng 】# 學học 道Đạo 之chi 人nhân 。 不bất 可khả 無vô 此thử 信tín 。 孔khổng 子tử 曰viết 。 篤đốc 信tín 好hiếu 學học 。 玉ngọc 樞xu 經kinh 曰viết 。 道đạo 以dĩ 誠thành 而nhi 入nhập 。 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 曰viết 。 信tín 為vi 萬vạn 物vật 功công 德đức 母mẫu 。 長trưởng 養dưỡng 一nhất 切thiết 諸chư 善thiện 根căn 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 佛Phật 法Pháp 大đại 海hải 。 信tín 為vi 能năng 入nhập 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

莫mạc 作tác 是thị 說thuyết 。 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 。 有hữu 持trì 戒giới 修tu 福phước 者giả 。 於ư 此thử 章chương 句cú 。 能năng 生sanh 信tín 心tâm 。 以dĩ 此thử 為vi 實thật 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 不bất 於ư 一nhất 佛Phật 。 二nhị 佛Phật 三tam 四tứ 五ngũ 佛Phật 。 而nhi 種chúng 善thiện 根căn 。 已dĩ 於ư 無vô 量lượng 。 千thiên 萬vạn 佛Phật 所sở 。 種chúng 諸chư 善thiện 根căn 。 (# 無vô 量lượng 。 音âm 無vô 亮lượng )# 。

【# 註chú 】# 持trì 戒giới 者giả 。 諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 也dã 。 修tu 福phước 者giả 。 眾chúng 善thiện 奉phụng 行hành 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 汝nhữ 莫mạc 作tác 生sanh 實thật 信tín 否phủ/bĩ 之chi 說thuyết 。 然nhiên 此thử 無vô 相tướng 真chân 空không 妙diệu 理lý 。 必tất 有hữu 大đại 根căn 基cơ 的đích 善thiện 人nhân 。 方phương 能năng 信tín 任nhậm 其kỳ 道đạo 。 豈khởi 同đồng 小tiểu 可khả 。 設thiết 或hoặc 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 到đáo 五ngũ 百bách 歲tuế 之chi 時thời 。 有hữu 人nhân 持trì 守thủ 戒giới 律luật 。 而nhi 諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 。 廣quảng 修tu 福phước 田điền 。 而nhi 眾chúng 善thiện 奉phụng 行hành 。 又hựu 能năng 於ư 此thử 經Kinh 。 中trung 之chi 一nhất 章chương 一nhất 句cú 。 信tín 之chi 於ư 心tâm 。 鑿tạc 鑿tạc 皆giai 真chân 實thật 語ngữ 。 則tắc 此thử 人nhân 之chi 善thiện 根căn 。 培bồi 植thực 甚thậm 厚hậu 。 豈khởi 於ư 一nhất 佛Phật 二nhị 佛Phật 。 三tam 四tứ 五ngũ 佛Phật 。 種chủng 此thử 善thiện 根căn 哉tai 。 當đương 於ư 無vô 量lượng 。 千thiên 萬vạn 佛Phật 所sở 中trung 。 發phát 生sanh 得đắc 來lai 。 非phi 止chỉ 淺thiển 淺thiển 根căn 基cơ 所sở 得đắc 也dã 。

【# 證chứng 】# 六lục 祖tổ 曰viết 。 信tín 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 除trừ 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 信tín 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 。 出xuất 世thế 功công 德đức 。 信tín 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 刊# 定định 云vân 。 根căn 有hữu 生sanh 長trưởng 義nghĩa 。

聞văn 是thị 章chương 句cú 。 乃nãi 至chí 一nhất 念niệm 。 生sanh 淨tịnh 信tín 者giả 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如Như 來Lai 悉tất 知tri 悉tất 見kiến 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 得đắc 如như 是thị 無vô 量lượng 福phước 德đức 。

【# 註chú 】# 世thế 間gian 所sở 享hưởng 者giả 。 名danh 福phước 報báo 。 信tín 此thử 經Kinh 者giả 。 名danh 福phước 德đức 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 又hựu 。 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 此thử 善thiện 根căn 之chi 人nhân 。 聞văn 得đắc 此thử 經Kinh 之chi 章chương 句cú 。 乃nãi 至chí 一nhất 念niệm 之chi 中trung 。 淨tịnh 焉yên 而nhi 心tâm 不bất 亂loạn 。 信tín 焉yên 而nhi 心tâm 不bất 疑nghi 。 生sanh 此thử 淨tịnh 信tín 心tâm 者giả 。 我ngã 能năng 盡tận 知tri 盡tận 見kiến 此thử 人nhân 。 雖tuy 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 而nhi 持trì 戒giới 修tu 福phước 之chi 德đức 。 善thiện 根căn 受thọ 用dụng 不bất 盡tận 。 其kỳ 福phước 德đức 豈khởi 有hữu 限hạn 量lượng 哉tai 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 無vô 復phục 我ngã 相tướng 。 人nhân 相tướng 。 眾chúng 生sanh 相tướng 。 壽thọ 者giả 相tướng 。 無vô 法pháp 相tướng 。 亦diệc 無vô 非phi 法pháp 相tướng 。

【# 論luận 】# 佛Phật 先tiên 教giáo 學học 者giả 。 能năng 生sanh 信tín 心tâm 。 以dĩ 此thử 為vi 實thật 。 又hựu 恐khủng 學học 者giả 。 徒đồ 泥nê 言ngôn 說thuyết 。 不bất 求cầu 心tâm 得đắc 。 所sở 以dĩ 云vân 無vô 法pháp 相tướng 。 又hựu 恐khủng 學học 者giả 。 執chấp 着trước 無vô 法pháp 。 不bất 去khứ 探thám 討thảo 其kỳ 言ngôn 。 以dĩ 悟ngộ 真chân 理lý 。 故cố 又hựu 云vân 無vô 非phi 法pháp 相tướng 。 只chỉ 此thử 兩lưỡng 句cú 。 有hữu 多đa 少thiểu 圓viên 活hoạt 妙diệu 理lý 。 此thử 其kỳ 所sở 以dĩ 為vi 佛Phật 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 何hà 故cố 得đắc 如như 此thử 之chi 福phước 德đức 。 其kỳ 實thật 善thiện 根căn 純thuần 熟thục 。 悟ngộ 得đắc 真chân 空không 無vô 相tướng 之chi 理lý 。 無vô 復phục 有hữu 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 之chi 四tứ 相tương/tướng 。 亦diệc 無vô 有hữu 執chấp 着trước 此thử 經Kinh 之chi 章chương 句cú 。 實thật 信tín 其kỳ 言ngôn 說thuyết 。 落lạc 於ư 有hữu 見kiến 而nhi 為vi 法pháp 相tướng 。 亦diệc 無vô 有hữu 一nhất 向hướng 沉trầm 空không 守thủ 寂tịch 。 落lạc 於ư 無vô 見kiến 而nhi 為vi 非phi 法pháp 相tướng 也dã 。 不bất 着trước 二nhị 邊biên 。 方phương 是thị 真chân 空không 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 若nhược 心tâm 取thủ 相tướng 。 則tắc 為vi 著trước 我ngã 。 人nhân 。 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 。 若nhược 取thủ 法pháp 相tướng 。 即tức 著trước 我ngã 。 人nhân 。 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 取thủ 非phi 法pháp 相tướng 。 即tức 著trước 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 壽thọ 者giả 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 取thủ 法pháp 。 不bất 應ưng 取thủ 非phi 法pháp 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 如Như 來Lai 常thường 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 知tri 我ngã 說thuyết 法Pháp 。 如như 筏phiệt 喻dụ 者giả 。 法Pháp 尚thượng 應ưng 捨xả 。 何hà 況huống 非phi 法pháp 。

【# 註chú 】# 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 壽thọ 者giả 。 盡tận 天thiên 地địa 間gian 。 眾chúng 生sanh 所sở 有hữu 之chi 情tình 狀trạng 。 盡tận 不bất 出xuất 此thử 四tứ 者giả 之chi 中trung 。 非phi 法pháp 者giả 。 無vô 法pháp 也dã 。 淪luân 於ư 頑ngoan 空không 。

【# 講giảng 】# 前tiền 節tiết 眾chúng 生sanh 。 既ký 無vô 有hữu 此thử 四tứ 相tương/tướng 。 心tâm 中trung 無vô 纖tiêm 毫hào 染nhiễm 着trước 。 所sở 以dĩ 信tín 此thử 經Kinh 。 而nhi 得đắc 福phước 德đức 矣hĩ 。 佛Phật 又hựu 反phản 言ngôn 之chi 。 此thử 何hà 以dĩ 故cố 也dã 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 苟cẩu 或hoặc 心tâm 不bất 虗hư 空không 。 便tiện 落lạc 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 之chi 形hình 迹tích 。 此thử 人nhân 之chi 所sở 易dị 曉hiểu 也dã 。 至chí 於ư 我ngã 說thuyết 無vô 法pháp 相tướng 者giả 。 以dĩ 吾ngô 真Chân 如Như 本bổn 體thể 。 不bất 在tại 言ngôn 語ngữ 文văn 字tự 之chi 間gian 。 汝nhữ 若nhược 取thủ 法pháp 相tướng 。 就tựu 是thị 與dữ 前tiền 執chấp 着trước 四tứ 相tương/tướng 者giả 。 其kỳ 心tâm 一nhất 般ban 。 至chí 於ư 非phi 法pháp 。 則tắc 無vô 相tướng 矣hĩ 。 我ngã 亦diệc 謂vị 非phi 法pháp 相tướng 者giả 。 又hựu 何hà 故cố 也dã 。 葢# 法Pháp 界Giới 之chi 內nội 。 理lý 與dữ 事sự 。 原nguyên 不bất 相tương 礙ngại 。 汝nhữ 若nhược 取thủ 非phi 法pháp 相tướng 。 謂vị 之chi 曰viết 無vô 記ký 空không 。 又hựu 謂vị 之chi 曰viết 斷đoạn 滅diệt 見kiến 。 此thử 心tâm 不bất 化hóa 。 與dữ 前tiền 着trước 四tứ 相tương/tướng 者giả 。 又hựu 何hà 異dị 焉yên 。 是thị 故cố 當đương 以dĩ 。 此thử 兩lưỡng 頭đầu 見kiến 。 直trực 須tu 截tiệt 斷đoạn 。 不bất 應ưng 執chấp 其kỳ 有hữu 法pháp 而nhi 取thủ 以dĩ 為vi 有hữu 。 亦diệc 不bất 應ưng 執chấp 其kỳ 非phi 法pháp 而nhi 取thủ 以dĩ 為vi 無vô 。 則tắc 太thái 虗hư 之chi 中trung 。 渾hồn 無vô 偏thiên 倚ỷ 。 湛trạm 然nhiên 形hình 迹tích 兩lưỡng 忘vong 矣hĩ 。 以dĩ 此thử 之chi 義nghĩa 。 亦diệc 有hữu 原nguyên 故cố 。 佛Phật 嘗thường 謂vị 汝nhữ 學học 道Đạo 等đẳng 人nhân 。 當đương 知tri 我ngã 與dữ 汝nhữ 說thuyết 此thử 法pháp 者giả 。 因nhân 汝nhữ 諸chư 人nhân 。 有hữu 此thử 四tứ 相tương/tướng 。 不bất 能năng 了liễu 悟ngộ 真chân 空không 。 超siêu 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 我ngã 不bất 過quá 假giả 此thử 法Pháp 門môn 。 令linh 汝nhữ 度độ 脫thoát 生sanh 死tử 苦khổ 海hải 。 汝nhữ 既ký 見kiến 自tự 本bổn 性tánh 。 證chứng 涅Niết 槃Bàn 樂lạc 。 則tắc 我ngã 之chi 法pháp 。 當đương 棄khí 之chi 無vô 所sở 用dụng 矣hĩ 。 譬thí 如như 編biên 竹trúc 成thành 牌bài 。 渡độ 人nhân 過quá 水thủy 。 到đáo 岸ngạn 則tắc 此thử 筏phiệt 亦diệc 捨xả 之chi 也dã 。 夫phu 有hữu 法pháp 既ký 捨xả 矣hĩ 。 何hà 況huống 非phi 法pháp 。 又hựu 可khả 執chấp 着trước 於ư 無vô 。 沉trầm 空không 守thủ 寂tịch 哉tai 。 能năng 不bất 着trước 於ư 無vô 。 則tắc 空không 而nhi 不bất 空không 。 自tự 無vô 非phi 法pháp 相tướng 也dã 。

【# 證chứng 】# 儒nho 書thư 曰viết 。 得đắc 意ý 忘vong 言ngôn 。 得đắc 心tâm 忘vong 象tượng 。 道đạo 書thư 曰viết 。 得đắc 魚ngư 忘vong 筌thuyên 。 得đắc 兔thố 忘vong 蹄đề 。 傅phó/phụ 大Đại 士Sĩ 曰viết 。 渡độ 河hà 須tu 用dụng 筏phiệt 。 到đáo 岸ngạn 不bất 須tu 船thuyền 。

○# 無vô 得đắc 無vô 說thuyết 分phân 第đệ 七thất

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 如Như 來Lai 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 耶da 。 如Như 來Lai 有hữu 所sở 說thuyết 法Pháp 耶da 。

【# 註chú 】# 耶da 者giả 。 疑nghi 辭từ 也dã 。 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 此thử 是thị 如Như 來Lai 本bổn 性tánh 。 亦diệc 人nhân 之chi 所sở 同đồng 具cụ 。 當đương 體thể 即tức 是thị 。 豈khởi 自tự 外ngoại 而nhi 得đắc 。 待đãi 言ngôn 而nhi 求cầu 哉tai 。

【# 講giảng 】# 前tiền 章chương 既ký 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 。 非phi 法pháp 相tướng 矣hĩ 。 佛Phật 恐khủng 須Tu 菩Bồ 提Đề 尚thượng 未vị 透thấu 徹triệt 。 故cố 又hựu 設thiết 此thử 問vấn 。 呼hô 其kỳ 名danh 而nhi 告cáo 之chi 曰viết 。 汝nhữ 之chi 意ý 何hà 如như 。 以dĩ 我ngã 如Như 來Lai 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 之chi 法pháp 。 果quả 有hữu 所sở 求cầu 而nhi 得đắc 之chi 於ư 己kỷ 耶da 。 抑ức 以dĩ 此thử 法pháp 。 諄# 諄# 然nhiên 。 有hữu 所sở 說thuyết 而nhi 教giáo 之chi 人nhân 耶da 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 如như 我ngã 解giải 佛Phật 所sở 說thuyết 義nghĩa 。 無vô 有hữu 定định 法pháp 。 名danh 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 無vô 有hữu 定định 法pháp 。 如Như 來Lai 可khả 說thuyết (# 解giải 。 去khứ 聲thanh 。 音âm 械giới )# 。

【# 註chú 】# 解giải 者giả 。 曉hiểu 也dã 。 定định 者giả 。 泥nê 於ư 一nhất 處xứ 而nhi 不bất 通thông 也dã 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 。 如như 我ngã 心tâm 中trung 。 悟ngộ 佛Phật 所sở 說thuyết 之chi 義nghĩa 理lý 。 則tắc 知tri 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 之chi 法pháp 。 此thử 吾ngô 本bổn 來lai 真chân 空không 。 人nhân 人nhân 所sở 具cụ 足túc 者giả 也dã 。 不bất 過quá 各các 自tự 默mặc 契khế 而nhi 已dĩ 。 未vị 嘗thường 指chỉ 定định 一nhất 處xứ 。 而nhi 標tiêu 其kỳ 名danh 曰viết 。 這giá 是thị 菩Bồ 提Đề 之chi 法Pháp 也dã 。 然nhiên 佛Phật 所sở 說thuyết 。 不bất 過quá 隨tùy 機cơ 設thiết 教giáo 。 何hà 嘗thường 指chỉ 定định 一nhất 法pháp 以dĩ 教giáo 人nhân 。 必tất 如như 是thị 而nhi 後hậu 修tu 哉tai 。 如Như 來Lai 不bất 盡tận 廢phế 法pháp 。 只chỉ 無vô 定định 法pháp 可khả 名danh 。 如Như 來Lai 不bất 盡tận 廢phế 言ngôn 。 只chỉ 無vô 定định 法pháp 可khả 說thuyết 。

【# 證chứng 】# 永vĩnh 曰viết 。 佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 為vì 除trừ 一nhất 切thiết 心tâm 。 我ngã 無vô 一nhất 切thiết 心tâm 。 何hà 用dụng 一nhất 切thiết 法pháp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 法Pháp 。 皆giai 不bất 可khả 取thủ 。 不bất 可khả 說thuyết 。 非phi 法pháp 。 非phi 非phi 法pháp 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 。 如Như 來Lai 之chi 法Pháp 無vô 定định 名danh 。 亦diệc 無vô 定định 說thuyết 者giả 。 此thử 其kỳ 故cố 何hà 也dã 。 葢# 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 者giả 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 法pháp 也dã 。 可khả 以dĩ 心tâm 悟ngộ 。 而nhi 不bất 可khả 以dĩ 色sắc 相tương/tướng 中trung 取thủ 。 一nhất 有hữu 所sở 取thủ 。 心tâm 則tắc 馳trì 於ư 外ngoại 求cầu 。 可khả 以dĩ 心tâm 傳truyền 。 而nhi 不bất 可khả 以dĩ 言ngôn 語ngữ 中trung 擬nghĩ 。 一nhất 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 則tắc 泥nê 於ư 口khẩu 耳nhĩ 。 皆giai 不bất 可khả 也dã 。 然nhiên 是thị 法pháp 也dã 。 若nhược 執chấp 為vi 有hữu 法pháp 。 而nhi 吾ngô 性tánh 虗hư 靈linh 莫mạc 測trắc 。 果quả 何hà 言ngôn 有hữu 。 非phi 有hữu 法pháp 也dã 。 若nhược 執chấp 為vi 着trước 無vô 法pháp 。 而nhi 吾ngô 性tánh 隨tùy 感cảm 即tức 應ưng 。 果quả 何hà 言ngôn 無vô 。 又hựu 非phi 非phi 法pháp 也dã 。 真chân 空không 不bất 空không 。 其kỳ 以dĩ 是thị 歟# 。

【# 證chứng 】# 川xuyên 禪thiền 師sư 曰viết 。 恁nhẫm 麼ma 也dã 不bất 得đắc 。 不bất 恁nhẫm 麼ma 也dã 不bất 得đắc 。 恁nhẫm 麼ma 不bất 恁nhẫm 麼ma 。 總tổng 不bất 得đắc 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 賢hiền 聖thánh 。 皆giai 以dĩ 無vô 為vi 法Pháp 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 (# 差sai 音âm 雌thư )# 。

【# 註chú 】# 賢hiền 者giả 。 若nhược 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 阿A 羅La 漢Hán 之chi 類loại 。 聖thánh 者giả 。 佛Phật 也dã 。 無vô 為vi 法Pháp 者giả 。 自tự 然nhiên 覺giác 性tánh 。 不bất 假giả 人nhân 為vi 之chi 法pháp 也dã 。 差sai 者giả 。 參tham 差sai 不bất 齊tề 也dã 。

【# 論luận 】# 此thử 無vô 為vi 法Pháp 者giả 。 即tức 是thị 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 即tức 是thị 無vô 相tướng 。 即tức 是thị 無vô 住trụ 。 即tức 是thị 金kim 剛cang 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。 有hữu 為vi 法pháp 。 世thế 間gian 法pháp 也dã 。 無vô 為vi 法pháp 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 也dã 。 後hậu 學học 往vãng 往vãng 把bả 無vô 為vi 兩lưỡng 字tự 。 認nhận 作tác 空không 寂tịch 。 一nhất 向hướng 灰hôi 心tâm 稿# 形hình 。 只chỉ 說thuyết 我ngã 即tức 是thị 佛Phật 。 故cố 今kim 時thời 無vô 為vi 道Đạo 人nhân 極cực 多đa 。 此thử 真chân 捕bộ 風phong 捉tróc 影ảnh 。 頑ngoan 愚ngu 不bất 靈linh 之chi 人nhân 也dã 。 葢# 人nhân 有hữu 做tố 作tác 。 皆giai 是thị 勉miễn 強cường/cưỡng 。 若nhược 我ngã 真chân 性tánh 之chi 運vận 用dụng 。 皆giai 自tự 然nhiên 而nhi 然nhiên 。 何hà 曾tằng 有hữu 所sở 作tác 為vi 哉tai 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 。 我ngã 前tiền 所sở 謂vị 無vô 可khả 取thủ 。 無vô 可khả 說thuyết 者giả 。 何hà 以dĩ 見kiến 之chi 。 葢# 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 之chi 法pháp 。 皆giai 我ngã 自tự 然nhiên 覺giác 性tánh 。 無vô 假giả 人nhân 為vi 。 故cố 一nhất 切thiết 賢hiền 聖thánh 。 皆giai 同đồng 此thử 無vô 為vi 之chi 法Pháp 。 但đãn 法pháp 本bổn 無vô 為vi 。 悟ngộ 有hữu 遲trì 疾tật 。 賢hiền 人nhân 得đắc 道Đạo 之chi 淺thiển 者giả 。 或hoặc 假giả 言ngôn 說thuyết 而nhi 後hậu 自tự 悟ngộ 。 聖thánh 人nhân 得đắc 道Đạo 之chi 深thâm 者giả 。 頓đốn 悟ngộ 頓đốn 修tu 。 本bổn 來lai 無vô 說thuyết 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 不bất 同đồng 等đẳng 爾nhĩ 。 及cập 其kỳ 成thành 功công 。 則tắc 一nhất 也dã 。 此thử 如Như 來Lai 之chi 所sở 說thuyết 。 法pháp 無vô 定định 在tại 也dã 。 【# 證chứng 】# 莊trang 子tử 曰viết 。 無vô 為vi 而nhi 無vô 不bất 為vi 。 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 疏sớ/sơ 曰viết 。 寂tịch 寥liêu 於ư 萬vạn 化hóa 之chi 域vực 。 動động 用dụng 於ư 一nhất 虗hư 之chi 中trung 。

○# 依y 法pháp 出xuất 生sanh 分phân 第đệ 八bát

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 若nhược 人nhân 滿mãn 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 七thất 寶bảo 。 以dĩ 用dụng 布bố 施thí 。 是thị 人nhân 所sở 得đắc 福phước 德đức 。 寧ninh 為vi 多đa 不phủ 。

【# 註chú 】# 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 形hình 容dung 其kỳ 多đa 也dã 。 世thế 界giới 者giả 。 世thế 間gian 之chi 方phương 位vị 界giới 限hạn 也dã 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 統thống 言ngôn 一nhất 大đại 世thế 界giới 也dã 。 這giá 個cá 布bố 施thí 。 作tác 捨xả 施thí 看khán 。 與dữ 前tiền 篇thiên 無vô 相tướng 布bố 施thí 不bất 同đồng 。 七thất 寶bảo 者giả 。 金kim 銀ngân 瑠lưu 璃ly 。 珊san 瑚hô 瑪mã 瑙não 。 珍trân 珠châu 玻pha 璃ly 也dã 。

【# 論luận 】# 此thử 段đoạn 初sơ 言ngôn 三tam 千thiên 。 不bất 即tức 恆Hằng 河Hà 。 自tự 少thiểu 至chí 多đa 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 將tương 以dĩ 此thử 持trì 經Kinh 功công 德đức 。 開khai 示thị 學học 人nhân 。 故cố 先tiên 設thiết 言ngôn 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 而nhi 告cáo 之chi 。 設thiết 或hoặc 有hữu 人nhân 。 充sung 滿mãn 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 之chi 七thất 寶bảo 。 用dụng 之chi 以dĩ 布bố 施thí 。 此thử 人nhân 所sở 獲hoạch 福phước 德đức 。 多đa 乎hồ 不bất 多đa 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 甚thậm 多đa 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 福phước 德đức 。 即tức 非phi 福phước 德đức 性tánh 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 說thuyết 福phước 德đức 多đa 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 云vân 。 七thất 寶bảo 布bố 施thí 。 其kỳ 福phước 德đức 甚thậm 多đa 。 何hà 以dĩ 言ngôn 之chi 。 葢# 是thị 福phước 德đức 。 乃nãi 有hữu 相tương/tướng 之chi 施thí 。 於ư 我ngã 性tánh 中trung 真chân 空không 無vô 相tướng 。 妙diệu 法Pháp 全toàn 不bất 相tương 關quan 。 必tất 竟cánh 非phi 福phước 德đức 性tánh 。 故cố 如Như 來Lai 所sở 言ngôn 福phước 德đức 者giả 。 乃nãi 人nhân 天thiên 小tiểu 果quả 之chi 因nhân 。 此thử 所sở 以dĩ 為vi 多đa 也dã 。

若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 受thọ 持trì 乃nãi 至chí 。 四tứ 句cú 偈kệ 等đẳng 。 為vì 他tha 人nhân 說thuyết 。 其kỳ 福phước 勝thắng 彼bỉ 。

【# 註chú 】# 復phục 者giả 。 再tái 也dã 。 信tín 力lực 曰viết 受thọ 。 受thọ 之chi 不bất 忘vong 於ư 心tâm 也dã 。 念niệm 力lực 曰viết 持trì 。 持trì 之chi 不bất 厭yếm 其kỳ 久cửu 也dã 。 受thọ 持trì 者giả 。 承thừa 教giáo 不bất 逆nghịch 。 結kết 念niệm 不bất 息tức 也dã 。 經kinh 。 指chỉ 金kim 剛cang 義nghĩa 也dã 。 說thuyết 謂vị 廣quảng 說thuyết 經Kinh 義nghĩa 。 令linh 人nhân 普phổ 得đắc 聞văn 知tri 。

【# 論luận 】# 古cổ 今kim 以dĩ 來lai 。 解giải 四tứ 句cú 偈kệ 者giả 。 紛phân 紛phân 不bất 一nhất 。 惟duy 中trung 峰phong 謂vị 經kinh 中trung 凡phàm 言ngôn 四tứ 句cú 偈kệ 。 必tất 上thượng 有hữu 乃nãi 至chí 字tự 。 下hạ 有hữu 等đẳng 字tự 。 言ngôn 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 受thọ 持trì 一nhất 句cú 。 二nhị 句cú 。 乃nãi 至chí 四tứ 句cú 偈kệ 。 此thử 說thuyết 最tối 為vi 穩ổn 當đương 。 要yếu 知tri 經kinh 完hoàn 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 之chi 四tứ 句cú 者giả 。 竟cánh 是thị 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 如như 再tái 有hữu 人nhân 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 乃nãi 至chí 四tứ 句cú 偈kệ 等đẳng 。 直trực 下hạ 承thừa 受thọ 其kỳ 理lý 。 又hựu 拳quyền 拳quyền 持trì 守thủ 於ư 心tâm 而nhi 不bất 失thất 。 更cánh 為vì 他tha 人nhân 解giải 說thuyết 其kỳ 義nghĩa 。 則tắc 是thị 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 所sở 獲hoạch 之chi 福phước 。 勝thắng 於ư 彼bỉ 之chi 七thất 寶bảo 布bố 施thí 者giả 。 多đa 矣hĩ 。 葢# 彼bỉ 乃nãi 住trụ 相tương/tướng 布bố 施thí 。 縱túng/tung 得đắc 濁trược 福phước 。 福phước 盡tận 隨tùy 落lạc 。 此thử 乃nãi 因nhân 經kinh 悟ngộ 性tánh 。 福phước 等đẳng 大đại 虗hư 。 歷lịch 劫kiếp 不bất 壞hoại 。 其kỳ 福phước 安an 得đắc 不bất 勝thắng 彼bỉ 哉tai 。

【# 證chứng 】# 永vĩnh 嘉gia 證chứng 道đạo 歌ca 曰viết 。 住trụ 相tướng 布bố 施thí 生sanh 天thiên 福phước 。 猶do 如như 仰ngưỡng 箭tiễn 射xạ 虗hư 空không 。 勢thế 力lực 盡tận 箭tiễn 還hoàn 墜trụy 。 招chiêu 得đắc 來lai 生sanh 不bất 如như 意ý 。 爭tranh 似tự 無vô 為vi 實Thật 相Tướng 門Môn 。 一nhất 超siêu 直trực 入nhập 如Như 來Lai 地Địa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 及cập 諸chư 佛Phật 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 法Pháp 。 皆giai 從tùng 此thử 經Kinh 出xuất 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 所sở 謂vị 佛Phật 法Pháp 者giả 。 即tức 非phi 佛Phật 法Pháp 。

【# 註chú 】# 非phi 佛Phật 法Pháp 。 即tức 前tiền 云vân 無vô 為vi 法pháp 。 即tức 後hậu 云vân 無vô 法pháp 可khả 說thuyết 之chi 意ý 。

【# 論luận 】# 一nhất 心tâm 泯mẫn 合hợp 。 非phi 佛Phật 非phi 法pháp 。 為vi 不bất 住trụ 相tương/tướng 布bố 施thí 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 人nhân 能năng 受thọ 持trì 講giảng 說thuyết 是thị 經Kinh 。 其kỳ 福phước 勝thắng 彼bỉ 者giả 。 此thử 何hà 以dĩ 故cố 也dã 。 葢# 真chân 空không 無vô 相tướng 之chi 理lý 。 是thị 諸chư 佛Phật 之chi 本bổn 性tánh 。 即tức 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 之chi 妙diệu 法Pháp 也dã 。 從tùng 上thượng 以dĩ 來lai 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 之chi 多đa 。 并tinh 一nhất 大Đại 藏Tạng 經Kinh 之chi 法pháp 。 皆giai 自tự 此thử 經Kinh 流lưu 出xuất 。 求cầu 其kỳ 直trực 指chỉ 全toàn 體thể 。 未vị 有hữu 若nhược 此thử 之chi 明minh 且thả 盡tận 者giả 。 此thử 外ngoại 更cánh 無vô 餘dư 經kinh 矣hĩ 。 佛Phật 又hựu 恐khủng 人nhân 泥nê 於ư 阿a 耨nậu 專chuyên 為vi 佛Phật 法Pháp 。 又hựu 曰viết 。 所sở 謂vị 佛Phật 法Pháp 者giả 。 本bổn 來lai 無vô 有hữu 。 不bất 過quá 假giả 此thử 。 開khai 悟ngộ 眾chúng 生sanh 。 使sử 之chi 言ngôn 下hạ 見kiến 性tánh 。 乃nãi 虗hư 名danh 為vi 佛Phật 法Pháp 也dã 。 故cố 曰viết 。 即tức 非phi 佛Phật 法Pháp 。

【# 證chứng 】# 老lão 子tử 曰viết 。 大Đại 道Đạo 無vô 名danh 。 強cường/cưỡng 名danh 曰viết 道đạo 。

○# 一nhất 切thiết 無vô 相tướng 分phân 第đệ 九cửu

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 能năng 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 名danh 為vi 入Nhập 流Lưu 。 而nhi 無vô 所sở 入nhập 。 不bất 入nhập 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 是thị 名danh 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 (# 洹hoàn 音âm 丸hoàn )# 。

【# 註chú 】# 梵Phạn 語ngữ 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 此thử 云vân 入nhập 流lưu 。 入nhập 聖thánh 人nhân 之chi 流lưu 也dã 。 我ngã 者giả 指chỉ 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 而nhi 言ngôn 。 非phi 佛Phật 自tự 謂vị 也dã 。

【# 論luận 】# 四Tứ 果Quả 者giả 。 皆giai 是thị 修tu 行hành 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 道Đạo 之chi 淺thiển 深thâm 也dã 。 三tam 乘thừa 根căn 性tánh 。 所sở 悟ngộ 所sở 證chứng 隨tùy 異dị 。 此thử 四Tứ 果Quả 次thứ 第đệ 而nhi 修tu 。 則tắc 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 可khả 到đáo 。 若nhược 萌manh 有hữu 得đắc 之chi 心tâm 。 即tức 著trước 四tứ 相tương/tướng 。 自tự 足túc 而nhi 不bất 復phục 上thượng 進tiến 矣hĩ 。 我ngã 佛Phật 恐khủng 四Tứ 果Quả 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 知tri 以dĩ 無vô 念niệm 為vi 宗tông 。 故cố 設thiết 四tứ 問vấn 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 作tác 此thử 念niệm 頭đầu 。 自tự 謂vị 我ngã 必tất 要yếu 造tạo 到đáo 此thử 地địa 位vị 。 如như 樹thụ 之chi 結kết 果quả 相tương 似tự 。 有hữu 所sở 得đắc 之chi 心tâm 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 知tri 其kỳ 不bất 然nhiên 。 乃nãi 曰viết 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 不bất 萌manh 得đắc 果quả 之chi 心tâm 。 何hà 也dã 。 葢# 彼bỉ 已dĩ 造tạo 入nhập 。 無vô 相tướng 之chi 門môn 。 得đắc 與dữ 聖thánh 人nhân 之chi 流lưu 。 但đãn 不bất 能năng 頓đốn 悟ngộ 真chân 空không 無vô 所sở 入nhập 於ư 精tinh 微vi 奧áo 妙diệu 也dã 。 僅cận 能năng 強cường/cưỡng 制chế 其kỳ 。 欲dục 不bất 入nhập 六lục 塵trần 之chi 境cảnh 界giới 耳nhĩ 。 是thị 名danh 之chi 為vi 初sơ 果quả 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 能năng 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 得đắc 斯Tư 陀Đà 含Hàm 果Quả 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 以dĩ 故cố 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 名danh 一Nhất 往Vãng 來Lai 。 而nhi 實thật 無vô 往vãng 來lai 。 是thị 名danh 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。

【# 註chú 】# 梵Phạn 語ngữ 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 此thử 云vân 一nhất 往vãng 來lai 。

【# 論luận 】# 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 在tại 世thế 法pháp 上thượng 說thuyết 。 一nhất 往vãng 天thiên 上thượng 。 一nhất 來lai 人nhân 間gian 。 六lục 祖tổ 曾tằng 說thuyết 破phá 云vân 。 前tiền 念niệm 起khởi 妄vọng 。 後hậu 念niệm 即tức 止chỉ 。 前tiền 念niệm 有hữu 着trước 。 念niệm 後hậu 即tức 離ly 。 名danh 曰viết 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 據cứ 理lý 而nhi 言ngôn 。 人nhân 之chi 妄vọng 念niệm 。 往vãng 來lai 於ư 心tâm 中trung 者giả 。 無vô 一nhất 時thời 能năng 止chỉ 。 往vãng 即tức 出xuất 乎hồ 妄vọng 念niệm 。

時thời 而nhi 妄vọng 念niệm 又hựu 或hoặc 一nhất 來lai 。 本bổn 性tánh 未vị 能năng 寂tịch 滅diệt 故cố 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 又hựu 問vấn 之chi 曰viết 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 動động 箇cá 念niệm 頭đầu 。 自tự 謂vị 我ngã 必tất 得đắc 乎hồ 此thử 果quả 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 即tức 不bất 然nhiên 云vân 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 心tâm 已dĩ 造tạo 到đáo 至chí 靜tĩnh 之chi 地địa 。 但đãn 目mục 覩đổ 諸chư 境cảnh 。 此thử 心tâm 還hoàn 有hữu 。 一nhất 生sanh 一nhất 滅diệt 。 名danh 一nhất 往vãng 來lai 。 而nhi 實thật 無vô 第đệ 二nhị 生sanh 滅diệt 。 謂vị 前tiền 念niệm 纔tài 着trước 。 後hậu 念niệm 即tức 覺giác 。 故cố 無vô 往vãng 來lai 。 即tức 謂vị 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 之chi 所sở 由do 名danh 歟# 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 阿A 那Na 含Hàm 能năng 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 得đắc 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 以dĩ 故cố 。 阿A 那Na 含Hàm 名danh 為vi 不Bất 來Lai 。 而nhi 實thật 無vô 不bất 來lai 。 是thị 故cố 名danh 阿A 那Na 含Hàm (# 阿a 那na 。 俱câu 平bình 聲thanh )# 。

【# 註chú 】# 梵Phạn 語ngữ 阿A 那Na 含Hàm 。 此thử 云vân 不bất 來lai 。 亦diệc 名danh 出xuất 欲dục 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 又hựu 設thiết 問vấn 之chi 曰viết 。 阿A 那Na 含Hàm 作tác 此thử 念niệm 頭đầu 。 自tự 謂vị 我ngã 有hữu 得đắc 果quả 之chi 心tâm 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 即tức 不bất 之chi 云vân 。 阿A 那Na 含Hàm 。 心tâm 空không 無vô 我ngã 。 已dĩ 斷đoạn 塵trần 識thức 思tư 惑hoặc 。 外ngoại 不bất 見kiến 有hữu 可khả 欲dục 之chi 境cảnh 。 名danh 為vi 不bất 來lai 矣hĩ 。 謂vị 之chi 曰viết 。 為vi 不bất 來lai 。 即tức 此thử 為vi 字tự 。 諸chư 法pháp 尚thượng 未vị 空không 寂tịch 。 此thử 心tâm 尚thượng 未vị 融dung 貫quán 。 其kỳ 實thật 無vô 有hữu 不bất 來lai 之chi 妙diệu 。 未vị 免miễn 強cường/cưỡng 制chế 也dã 。 此thử 已dĩ 造tạo 到đáo 佳giai 境cảnh 矣hĩ 。 非phi 阿A 那Na 含Hàm 之chi 謂vị 乎hồ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 阿A 羅La 漢Hán 能năng 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 以dĩ 故cố 。 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 阿A 羅La 漢Hán 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 即tức 為vi 著trước 我ngã 。 人nhân 。 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 。

世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 說thuyết 我ngã 得đắc 無Vô 諍Tranh 三Tam 昧Muội 。 人nhân 中trung 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 是thị 第đệ 一nhất 離ly 欲dục 阿A 羅La 漢Hán 。 我ngã 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 是thị 離ly 欲dục 阿A 羅La 漢Hán 。

【# 註chú 】# 梵Phạn 語ngữ 阿A 羅La 漢Hán 。 此thử 云vân 無vô 諍tranh 。 葢# 有hữu 欲dục 則tắc 有hữu 爭tranh 。 此thử 既ký 離ly 欲dục 。 何hà 諍tranh 之chi 有hữu 。 又hựu 云vân 殺sát 賊tặc 。 殺sát 去khứ 無vô 明minh 煩phiền 惱não 思tư 惑hoặc 。 又hựu 云vân 不bất 來lai 。 此thử 必tất 已dĩ 證chứng 。 無vô 為vi 之chi 體thể 。 諸chư 漏lậu 已dĩ 盡tận 。 自tự 無vô 生sanh 滅diệt 。 道đạo 者giả 得đắc 無vô 相tướng 之chi 理lý 。 非phi 徒đồ 果quả 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 。 此thử 云vân 正chánh 受thọ 。 亦diệc 云vân 正chánh 見kiến 。

【# 論luận 】# 徐từ 士sĩ 英anh 註chú 曰viết 。 大đại 易dị 所sở 謂vị 窒# 欲dục 。 窒# 則tắc 未vị 免miễn 費phí 力lực 。 孟# 子tử 所sở 謂vị 寡quả 欲dục 。 寡quả 則tắc 去khứ 猶do 未vị 盡tận 。 今kim 世Thế 尊Tôn 所sở 謂vị 離ly 欲dục 。 則tắc 於ư 人nhân 欲dục 。 灑sái 然nhiên 離ly 脫thoát 矣hĩ 。 此thử 言ngôn 真chân 有hữu 喫khiết 緊khẩn 為vi 人nhân 處xứ 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 又hựu 問vấn 之chi 曰viết 。 阿A 羅La 漢Hán 作tác 箇cá 念niệm 頭đầu 。 自tự 謂vị 我ngã 得đắc 這giá 箇cá 道đạo 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 知tri 其kỳ 不bất 然nhiên 。 而nhi 即tức 否phủ/bĩ 之chi 曰viết 。 阿A 羅La 漢Hán 性tánh 本bổn 自tự 空không 。 實thật 無vô 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 也dã 。 設thiết 若nhược 阿A 羅La 漢Hán 。 作tác 得đắc 道Đạo 之chi 念niệm 。 是thị 所sở 得đắc 心tâm 猶do 未vị 除trừ 。 即tức 着trước 人nhân 我ngã 等đẳng 四tứ 相tương/tướng 矣hĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 又hựu 拈niêm 出xuất 平bình 日nhật 所sở 得đắc 佛Phật 說thuyết 而nhi 印ấn 證chứng 之chi 曰viết 。

世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 當đương 日nhật 曾tằng 說thuyết 我ngã 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 諸chư 法pháp 無vô 諍tranh 。 得đắc 此thử 之chi 正chánh 見kiến 。 於ư 諸chư 弟đệ 子tử 中trung 。 許hứa 我ngã 為vi 第đệ 一nhất 。 必tất 定định 是thị 我ngã 。 脫thoát 盡tận 人nhân 欲dục 。 斷đoạn 絕tuyệt 此thử 念niệm 。 方phương 是thị 許hứa 我ngã 為vi 離ly 欲dục 。 阿A 羅La 漢Hán 也dã 。

【# 證chứng 】# 若nhược 訥nột 禪thiền 師sư 曰viết 。 無vô 諍tranh 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 住trụ 虗hư 空không 地địa 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 嫌hiềm 我ngã 立lập 者giả 。 我ngã 當đương 終chung 日nhật 端đoan 坐tọa 不bất 起khởi 。 嫌hiềm 我ngã 坐tọa 者giả 。 我ngã 當đương 終chung 日nhật 立lập 不bất 移di 處xứ 。 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 若nhược 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 世Thế 尊Tôn 則tắc 不bất 說thuyết 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 樂nhạo 阿a 蘭lan 那na 行hạnh 者giả 。 以dĩ 須Tu 菩Bồ 提Đề 實thật 無vô 所sở 行hành 。 而nhi 名danh 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 樂nhạo 阿a 蘭lan 那na 行hạnh 。 (# 樂nhạc 音âm 要yếu 。 行hành 音âm 恨hận )# 。

【# 註chú 】# 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 愛ái 也dã 。 即tức 孔khổng 子tử 曰viết 。 仁nhân 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 山sơn 之chi 謂vị 。 梵Phạn 語ngữ 阿a 蘭lan 那na 。 此thử 云vân 無vô 諍tranh 。 謂vị 其kỳ 無vô 人nhân 我ngã 行hành 也dã 。 萌manh 之chi 於ư 心tâm 。 曰viết 念niệm 。 見kiến 於ư 修tu 為vi 。 曰viết 行hành 。 實thật 無vô 所sở 行hành 者giả 。 古cổ 註chú 云vân 。 本bổn 性tánh 空không 寂tịch 。 雖tuy 隨tùy 緣duyên 赴phó 感cảm 。 而nhi 實thật 無vô 所sở 行hành 。 此thử 說thuyết 得đắc 之chi 。

【# 論luận 】# 四Tứ 果Quả 中trung 皆giai 有hữu 無vô 字tự 。 乃nãi 無vô 為vi 之chi 法Pháp 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 賢hiền 聖thánh 。 皆giai 以dĩ 無vô 為vi 法Pháp 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 於ư 此thử 可khả 證chứng 。 徐từ 士sĩ 英anh 註chú 曰viết 。 佛Phật 之chi 有hữu 四Tứ 果Quả 。 猶do 孔khổng 子tử 之chi 有hữu 四tứ 教giáo 。 但đãn 佛Phật 所sở 說thuyết 四Tứ 果Quả 。 自tự 有hữu 等đẳng 級cấp 。 第đệ 一nhất 云vân 不bất 入nhập 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 則tắc 是thị 知tri 欲dục 境cảnh 當đương 避tị 。 此thử 果quả 之chi 初sơ 生sanh 。 第đệ 二nhị 云vân 一nhất 往vãng 來lai 。 則tắc 是thị 蹈đạo 欲dục 境cảnh 不bất 再tái 。 此thử 果quả 之chi 方phương 碩# 。 第đệ 三tam 云vân 不bất 來lai 。 則tắc 是thị 去khứ 欲dục 境cảnh 如như 遺di 。 此thử 果quả 之chi 已dĩ 熟thục 。 第đệ 四tứ 云vân 離ly 欲dục 。 則tắc 是thị 脫thoát 然nhiên 無vô 纖tiêm 欲dục 可khả 除trừ 。 此thử 果quả 之chi 既ký 收thu 。 伊y 川xuyên 謂vị 釋Thích 氏thị 有hữu 上thượng 達đạt 而nhi 無vô 下hạ 學học 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 亦diệc 是thị 下hạ 學học 上thượng 達đạt 處xứ 。 此thử 言ngôn 最tối 當đương 。 然nhiên 漸tiệm 教giáo 所sở 以dĩ 如như 此thử 。 若nhược 是thị 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 頓đốn 悟ngộ 真chân 空không 。 即tức 此thử 金Kim 剛Cang 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 超siêu 入nhập 佛Phật 地địa 也dã 。 又hựu 何hà 四Tứ 果Quả 之chi 足túc 云vân 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 恐khủng 大đại 眾chúng 不bất 知tri 去khứ 所sở 得đắc 心tâm 。 故cố 又hựu 詳tường 言ngôn 曰viết 。 我ngã 若nhược 是thị 作tác 此thử 思tư 念niệm 。 而nhi 必tất 欲dục 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道đạo 。 則tắc 又hựu 生sanh 一nhất 妄vọng 想tưởng 。 安an 得đắc 六lục 欲dục 頓đốn 空không 。 佛Phật 即tức 不bất 於ư 諸chư 大đại 弟đệ 子tử 中trung 。 說thuyết 我ngã 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 好hiếu 樂nhạo 寂tịch 靜tĩnh 之chi 人nhân 。 有hữu 是thị 無vô 諍tranh 之chi 行hành 也dã 。 何hà 以dĩ 見kiến 之chi 。 以dĩ 我ngã 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 外ngoại 雖tuy 所sở 行hành 。 心tâm 中trung 無vô 一nhất 可khả 得đắc 。 無vô 我ngã 無vô 人nhân 。 其kỳ 實thật 無vô 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 阿a 蘭lan 之chi 行hành 。 方phương 纔tài 名danh 我ngã 須Tu 菩Bồ 提Đề 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 阿a 蘭lan 那na 行hạnh 也dã 。

○# 莊trang 嚴nghiêm 淨tịnh 土độ 分phân 第đệ 十thập

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 意ý 云vân 何hà 。 如Như 來Lai 昔tích 在tại 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 所sở 。 於ư 法Pháp 有hữu 所sở 得đắc 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 在tại 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 所sở 。 於ư 法Pháp 實thật 無vô 所sở 得đắc 。

【# 註chú 】# 然nhiên 燈đăng 佛Phật 。 即tức 定định 光quang 佛Phật 也dã 。 乃nãi 釋Thích 迦Ca 佛Phật 授thọ 記ký 之chi 師sư 。

【# 論luận 】# 佛Phật 自tự 謂vị 成thành 佛Phật 。 實thật 無vô 所sở 得đắc 。 證chứng 前tiền 四Tứ 果Quả 之chi 無vô 所sở 得đắc 。 夫phu 無vô 相tướng 之chi 理lý 。 乃nãi 我ngã 自tự 有hữu 之chi 真chân 性tánh 。 其kỳ 成thành 佛Phật 。 皆giai 由do 我ngã 心tâm 之chi 自tự 悟ngộ 而nhi 得đắc 也dã 。 豈khởi 假giả 師sư 授thọ 言ngôn 傳truyền 而nhi 後hậu 成thành 哉tai 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 恐khủng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 得đắc 心tâm 未vị 除trừ 。 執chấp 着trước 住trụ 於ư 有hữu 法pháp 。 不bất 生sanh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 故cố 設thiết 是thị 問vấn 。 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 我ngã 當đương 初sơ 於ư 然nhiên 燈đăng 佛Phật 處xứ 。 得đắc 成thành 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 之chi 道đạo 。 果quả 然nhiên 得đắc 本bổn 師sư 之chi 法pháp 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 即tức 解giải 其kỳ 意ý 曰viết 。 不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 雖tuy 在tại 本bổn 師sư 處xứ 聽thính 法Pháp 。 不bất 過quá 因nhân 師sư 開khai 導đạo 。 實thật 乃nãi 自tự 悟ngộ 自tự 修tu 。 本bổn 來lai 無vô 有hữu 。 何hà 曾tằng 有hữu 法pháp 可khả 得đắc 。 以dĩ 是thị 得đắc 之chi 於ư 心tâm 傳truyền 也dã 。

【# 證chứng 】# 寒hàn 山sơn 詩thi 曰viết 。 常thường 聞văn 釋Thích 迦Ca 佛Phật 。 先tiên 受thọ 然nhiên 燈đăng 記ký 。 然nhiên 燈đăng 與dữ 釋Thích 迦Ca 。 祗chi 論luận 前tiền 後hậu 智trí 。 前tiền 後hậu 體thể 非phi 殊thù 。 異dị 中trung 無vô 一nhất 異dị 。 一nhất 佛Phật 一nhất 切thiết 佛Phật 。 心tâm 是thị 如Như 來Lai 地địa 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 菩Bồ 薩Tát 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 以dĩ 故cố 。 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 者giả 。 即tức 非phi 莊trang 嚴nghiêm 。 是thị 名danh 莊trang 嚴nghiêm 。 (# 土thổ/độ 讀đọc 度độ )# 。

【# 講giảng 】# 世thế 間gian 所sở 謂vị 莊trang 嚴nghiêm 者giả 。 造tạo 寺tự 作tác 塔tháp 。 行hành 種chủng 種chủng 善thiện 事sự 。 是thị 有hữu 相tương/tướng 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。 佛Phật 恐khủng 人nhân 認nhận 做tố 這giá 樣# 莊trang 嚴nghiêm 。 故cố 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 而nhi 謂vị 之chi 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 佛Phật 土độ 之chi 中trung 。 果quả 作tác 善thiện 緣duyên 福phước 業nghiệp 。 還hoàn 莊trang 嚴nghiêm 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 據cứ 理lý 以dĩ 答đáp 之chi 。 不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 以dĩ 故cố 也dã 。 佛Phật 所sở 謂vị 莊trang 嚴nghiêm 者giả 。 即tức 非phi 外ngoại 貌mạo 相tướng 好hảo 之chi 莊trang 嚴nghiêm 。 必tất 其kỳ 心tâm 地địa 明minh 潔khiết 。 如như 太thái 虗hư 中trung 。 萬vạn 行hạnh 俱câu 足túc 。 此thử 所sở 以dĩ 名danh 為vi 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。

是thị 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 生sanh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 不bất 應ưng 住trụ 色sắc 生sanh 心tâm 。 不bất 應ưng 住trụ 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 生sanh 心tâm 。 應ưng 無vô 所sở 住trụ 。 而nhi 生sanh 其kỳ 心tâm 。

【# 註chú 】# 應ưng 者giả 。 當đương 也dã 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 指chỉ 大đại 修tu 行hành 人nhân 而nhi 言ngôn 也dã 。 無vô 所sở 住trụ 。 不bất 住trụ 着trước 在tại 一nhất 處xứ 。 凝ngưng 滯trệ 不bất 化hóa 也dã 。 葢# 此thử 心tâm 。 神thần 明minh 莫mạc 測trắc 。 變biến 化hóa 無vô 窮cùng 。 是thị 真chân 淨tịnh 土độ 也dã 。 不bất 清thanh 淨tịnh 。 則tắc 逐trục 境cảnh 遷thiên 移di 。 放phóng 逸dật 莫mạc 檢kiểm 。 便tiện 着trước 六lục 塵trần 。 而nhi 多đa 能năng 所sở 矣hĩ 。

【# 論luận 】# 心tâm 若nhược 有hữu 住trụ 。 則tắc 為vi 有hữu 物vật 。 所sở 以dĩ 佛Phật 說thuyết 應ưng 無vô 所sở 住trụ 。 正chánh 欲dục 人nhân 不bất 住trụ 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 等đẳng 六lục 塵trần 。 惟duy 應ưng 無vô 所sở 住trụ 。 而nhi 生sanh 清thanh 淨tịnh 也dã 。 心tâm 無vô 所sở 住trụ 。 則tắc 絲ti 毫hào 不bất 掛quải 。 萬vạn 境cảnh 澄trừng 徹triệt 。 即tức 清thanh 淨tịnh 也dã 。 譬thí 若nhược 百bách 花hoa 林lâm 裡# 過quá 。 一nhất 葉diệp 不bất 沾triêm 身thân 。 又hựu 若nhược 一nhất 鏡kính 當đương 空không 。 無vô 所sở 不bất 照chiếu 。 何hà 等đẳng 清thanh 淨tịnh 。 如như 先tiên 着trước 一nhất 物vật 。 則tắc 空không 明minh 遮già 蔽tế 。 焉yên 能năng 照chiếu 物vật 。 黃hoàng 梅mai 夜dạ 授thọ 至chí 此thử 。 六lục 祖tổ 言ngôn 下hạ 大đại 悟ngộ 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 莊trang 嚴nghiêm 。 既ký 不bất 在tại 於ư 外ngoại 飾sức 。 則tắc 當đương 反phản 而nhi 求cầu 之chi 於ư 心tâm 。 使sử 泰thái 宇vũ 之chi 中trung 。 湛trạm 然nhiên 常thường 虗hư 。 無vô 一nhất 毫hào 染nhiễm 濁trược 。 靈linh 臺đài 之chi 內nội 。 寂tịch 然nhiên 常thường 定định 。 無vô 一nhất 絲ti 擾nhiễu 亂loạn 。 當đương 如như 是thị 生sanh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 不bất 當đương 住trụ 在tại 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 上thượng 生sanh 心tâm 。 便tiện 為vi 六lục 塵trần 所sở 縛phược 。 妄vọng 念niệm 旋toàn 起khởi 。 鮮tiên 能năng 清thanh 淨tịnh 矣hĩ 。 爾nhĩ 當đương 知tri 此thử 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 妙diệu 湛trạm 圓viên 寂tịch 。 不bất 泥nê 方phương 所sở 。 本bổn 無vô 所sở 住trụ 也dã 。 於ư 無vô 所sở 住trụ 。 而nhi 生sanh 其kỳ 心tâm 。 如như 明minh 鏡kính 當đương 前tiền 。 物vật 來lai 悉tất 照chiếu 。 物vật 去khứ 即tức 空không 。 自tự 然nhiên 十thập 分phần/phân 清thanh 淨tịnh 。 是thị 淨tịnh 土độ 莊trang 嚴nghiêm 。 孰thục 甚thậm 焉yên 。

【# 證chứng 】# 六lục 祖tổ 聞văn 應ưng 無vô 所sở 住trụ 。 而nhi 生sanh 其kỳ 心tâm 。 即tức 大đại 悟ngộ 曰viết 。 何hà 期kỳ 自tự 性tánh 。 本bổn 自tự 清thanh 淨tịnh 。 何hà 期kỳ 自tự 性tánh 。 本bổn 不bất 生sanh 滅diệt 。 何hà 期kỳ 自tự 性tánh 。 本bổn 自tự 具cụ 足túc 。 何hà 期kỳ 自tự 性tánh 。 本bổn 無vô 搖dao 動động 。 五ngũ 祖tổ 曰viết 。 不bất 識thức 本bổn 心tâm 。 學học 法Pháp 無vô 益ích 。 若nhược 言ngôn 下hạ 。 識thức 自tự 本bổn 心tâm 。 見kiến 自tự 本bổn 性tánh 。 即tức 名danh 丈trượng 夫phu 大đại 人nhân 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 身thân 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 王Vương 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 是thị 身thân 為vi 大đại 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 甚thậm 大đại 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 說thuyết 非phi 身thân 。 是thị 名danh 大đại 身thân 。

【# 註chú 】# 須Tu 彌Di 山Sơn 。 高cao 廣quảng 三tam 百bách 三tam 十thập 六lục 萬vạn 里lý 。 為vi 眾chúng 山sơn 之chi 王vương 。 以dĩ 此thử 喻dụ 人nhân 身thân 之chi 大đại 。 不bất 過quá 假giả 設thiết 其kỳ 詞từ 。 如như 七thất 寶bảo 滿mãn 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 之chi 類loại 。

【# 論luận 】# 徐từ 士sĩ 英anh 曰viết 。 此thử 分phần/phân 凡phàm 四tứ 段đoạn 。 純thuần 是thị 釋Thích 氏thị 說thuyết 心tâm 處xứ 。 第đệ 一nhất 段đoạn 。 謂vị 本bổn 心tâm 之chi 善thiện 。 能năng 自tự 覺giác 悟ngộ 。 不bất 是thị 從tùng 他tha 人nhân 處xứ 得đắc 來lai 。 第đệ 二nhị 段đoạn 。 謂vị 涵# 養dưỡng 此thử 心tâm 。 須tu 用dụng 持trì 敬kính 。 第đệ 三tam 段đoạn 。 謂vị 打đả 破phá 敬kính 字tự 。 全toàn 是thị 人nhân 欲dục 。 須tu 當đương 清thanh 淨tịnh 此thử 心tâm 。 莫mạc 使sử 一nhất 毫hào 人nhân 欲dục 染nhiễm 着trước 。 第đệ 四tứ 段đoạn 。 生sanh 出xuất 一nhất 件# 譬thí 喻dụ 。 言ngôn 此thử 心tâm 之chi 大đại 。 包bao 括quát 宇vũ 宙trụ 。 萬vạn 化hóa 皆giai 從tùng 此thử 出xuất 。 雖tuy 須Tu 彌Di 山Sơn 王Vương 。 不bất 足túc 以dĩ 喻dụ 其kỳ 大đại 。 此thử 說thuyết 極cực 當đương 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 恐khủng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 錯thác 認nhận 色sắc 身thân 為vi 大đại 。 不bất 知tri 心tâm 為vi 大đại 。 又hựu 為vi 之chi 辨biện 論luận 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 身thân 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 王Vương 。 可khả 以dĩ 言ngôn 大đại 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 深thâm 悟ngộ 佛Phật 意ý 。 乃nãi 以dĩ 甚thậm 大đại 對đối 之chi 。 何hà 以dĩ 見kiến 之chi 。 色sắc 身thân 雖tuy 大đại 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 王vương 。 為vi 有hữu 生sanh 滅diệt 。 必tất 竟cánh 不bất 名danh 大đại 身thân 。 佛Phật 說thuyết 非phi 身thân 。 纔tài 是thị 我ngã 之chi 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 心tâm 。 乃nãi 真chân 法Pháp 身thân 也dã 。 此thử 心tâm 包bao 廓khuếch 太thái 虗hư 。 周chu 藏tạng 沙sa 界giới 。 無vô 相tướng 無vô 住trụ 。 頓đốn 入nhập 圓viên 明minh 。 豈khởi 須Tu 彌Di 山Sơn 所sở 能năng 比tỉ 量lượng 哉tai 。 是thị 名danh 為vi 大đại 身thân 也dã 。

○# 無vô 為vi 福phước 勝thắng 分phân 第đệ 十thập 一nhất

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如như 恆Hằng 河Hà 中trung 。 所sở 有hữu 沙sa 數số 。 如như 是thị 沙sa 等đẳng 恆Hằng 河Hà 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 是thị 諸chư 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 寧ninh 為vi 多đa 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 甚thậm 多đa 。

世Thế 尊Tôn 。 但đãn 諸chư 恆Hằng 河Hà 。 尚thượng 多đa 無vô 數số 。 何hà 況huống 其kỳ 沙sa 。

【# 註chú 】# 西tây 土thổ/độ 有hữu 河hà 。 名danh 曰viết 恆Hằng 河Hà 。 從tùng 阿a 耨nậu 池trì 東đông 流lưu 出xuất 。 周chu 迴hồi 四tứ 十thập 里lý 。 沙sa 細tế 如như 麫# 。 佛Phật 多đa 在tại 此thử 處xứ 說thuyết 法Pháp 。 故cố 取thủ 以dĩ 為ví 喻dụ 。 西tây 土thổ/độ 只chỉ 有hữu 一nhất 箇cá 恆Hằng 河Hà 。 焉yên 有hữu 許hứa 多đa 恆Hằng 河Hà 。 亦diệc 是thị 假giả 說thuyết 之chi 言ngôn 。 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 王Vương 之chi 說thuyết 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 以dĩ 眾chúng 人nhân 之chi 所sở 易dị 見kiến 者giả 。 先tiên 反phản 詰cật 之chi 。 恆Hằng 河Hà 多đa 沙sa 固cố 多đa 矣hĩ 。 設thiết 或hoặc 不bất 止chỉ 一nhất 恆Hằng 河Hà 。 數số 其kỳ 如như 沙sa 之chi 多đa 恆Hằng 河Hà 。 是thị 諸chư 恆Hằng 河Hà 。 多đa 乎hồ 不bất 多đa 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 言ngôn 。 甚thậm 多đa 。 但đãn 諸chư 恆Hằng 河Hà 。 且thả 多đa 而nhi 無vô 數số 。 何hà 況huống 河hà 中trung 之chi 沙sa 乎hồ 。 言ngôn 多đa 而nhi 又hựu 多đa 也dã 。 佛Phật 設thiết 此thử 喻dụ 。 以dĩ 為vi 較giảo 量lượng 福phước 德đức 多đa 寡quả 之chi 張trương 本bổn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 我ngã 今kim 實thật 言ngôn 告cáo 汝nhữ 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 以dĩ 七thất 寶bảo 滿mãn 。 爾nhĩ 所sở 恆Hằng 河Hà 沙sa 數số 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 以dĩ 用dụng 布bố 施thí 。 得đắc 福phước 多đa 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 甚thậm 多đa 。

世Thế 尊Tôn 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

若nhược 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 乃nãi 至chí 受thọ 持trì 。 四tứ 句cú 偈kệ 等đẳng 。 為vì 他tha 人nhân 說thuyết 。 而nhi 此thử 福phước 德đức 。 勝thắng 前tiền 福phước 德đức 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 。 謂vị 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 我ngã 今kim 以dĩ 朴phác 實thật 言ngôn 語ngữ 告cáo 汝nhữ 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 女nữ 。 以dĩ 七thất 寶bảo 等đẳng 物vật 。 滿mãn 爾nhĩ 所sở 謂vị 恆Hằng 河Hà 沙sa 數số 。 盡tận 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 布bố 施thí 與dữ 人nhân 。 所sở 得đắc 之chi 福phước 。 多đa 乎hồ 不bất 多đa 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 即tức 以dĩ 甚thậm 多đa 答đáp 之chi 。 佛Phật 又hựu 再tái 呼hô 。 而nhi 告cáo 之chi 曰viết 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 善thiện 女nữ 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 乃nãi 至chí 四tứ 句cú 偈kệ 等đẳng 。 信tín 而nhi 受thọ 之chi 於ư 心tâm 。 會hội 其kỳ 妙diệu 義nghĩa 。 而nhi 毫hào 無vô 所sở 疑nghi 。 堅kiên 而nhi 持trì 之chi 於ư 心tâm 。 存tồn 其kỳ 精tinh 蘊uẩn 。 而nhi 毫hào 無vô 所sở 失thất 。 必tất 見kiến 自tự 己kỷ 真Chân 如Như 。 菩Bồ 提Đề 三tam 智trí 。 朗lãng 然nhiên 備bị 矣hĩ 。 又hựu 能năng 以dĩ 此thử 真chân 空không 妙diệu 義nghĩa 。 為vì 人nhân 解giải 說thuyết 。 使sử 人nhân 聽thính 聞văn 之chi 下hạ 。 心tâm 地địa 開khai 通thông 。 明minh 了liễu 自tự 性tánh 。 可khả 以dĩ 脫thoát 離ly 輪luân 迴hồi 。 永vĩnh 超siêu 生sanh 死tử 。 則tắc 是thị 人nhân 己kỷ 兼kiêm 成thành 。 自tự 他tha 俱câu 利lợi 。 此thử 其kỳ 福phước 即tức 無vô 為vi 福phước 也dã 。 所sở 獲hoạch 利lợi 益ích 之chi 多đa 。 豈khởi 恆Hằng 沙sa 布bố 施thí 者giả 可khả 同đồng 日nhật 語ngữ 哉tai 。

【# 證chứng 】# 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 暗ám 中trung 寶bảo 。 無vô 燈đăng 不bất 可khả 見kiến 。 此thử 喻dụ 菩Bồ 提Đề 妙diệu 道đạo 。 非phi 佛Phật 法Pháp 不bất 至chí 。 又hựu 喻dụ 佛Phật 法Pháp 。 非phi 參tham 悟ngộ 不bất 明minh 。

○# 尊tôn 重trọng 正chánh 教giáo 分phân 第đệ 十thập 二nhị

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 隨tùy 說thuyết 是thị 經Kinh 。 乃nãi 至chí 四tứ 句cú 偈kệ 等đẳng 。 當đương 知tri 此thử 處xứ 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 天thiên 。 人nhân 阿a 修tu 羅la 。 皆giai 應ưng 供cúng 養dường 。 如như 佛Phật 塔tháp 廟miếu 。

【# 註chú 】# 隨tùy 者giả 。 隨tùy 其kỳ 所sở 在tại 之chi 處xứ 也dã 。 當đương 知tri 此thử 處xứ 者giả 。 謂vị 此thử 心tâm 也dã 。 天thiên 者giả 。 四tứ 天thiên 之chi 類loại 。 人nhân 者giả 。 世thế 間gian 之chi 人nhân 。 阿a 修tu 羅la 。 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 屬thuộc 天thiên 趣thú 。 一nhất 屬thuộc 人nhân 趣thú 。 一nhất 屬thuộc 畜súc 生sanh 趣thú 。 大đại 槩# 如như 人nhân 爾nhĩ 。 唯duy 嗔sân 恨hận 心tâm 重trọng/trùng 。 故cố 托thác 生sanh 於ư 此thử 。 六lục 道đạo 中trung 。 不bất 言ngôn 地địa 獄ngục 餓ngạ 鬼quỷ 畜súc 生sanh 者giả 。 以dĩ 三tam 等đẳng 之chi 蠢xuẩn 昧muội 不bất 知tri 其kỳ 理lý 故cố 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 再tái 謂vị 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 。 若nhược 或hoặc 有hữu 人nhân 。 隨tùy 其kỳ 所sở 在tại 。 便tiện 能năng 演diễn 說thuyết 此thử 經Kinh 之chi 言ngôn 。 乃nãi 至chí 四tứ 句cú 偈kệ 等đẳng 之chi 妙diệu 。 令linh 諸chư 聽thính 者giả 。 除trừ 迷mê 妄vọng 心tâm 。 則tắc 一nhất 卷quyển 真chân 經kinh 。 當đương 知tri 在tại 此thử 處xứ 身thân 中trung 矣hĩ 。 自tự 然nhiên 感cảm 得đắc 。 天thiên 人nhân 阿a 修tu 羅la 等đẳng 。 皆giai 來lai 恭cung 敬kính 。 如như 佛Phật 之chi 塔tháp 廟miếu 。 慇ân 懃cần 瞻chiêm 禮lễ 。 可khả 見kiến 此thử 經Kinh 此thử 偈kệ 。 最tối 上thượng 希hy 有hữu 也dã 。

何hà 況huống 有hữu 人nhân 。 盡tận 能năng 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 成thành 就tựu 最tối 上thượng 第đệ 一nhất 。 希hy 有hữu 之chi 法Pháp 。 若nhược 是thị 經Kinh 典điển 。 所sở 在tại 之chi 處xứ 。 則tắc 為vi 有hữu 佛Phật 。 若nhược 尊tôn 重trọng 弟đệ 子tử 。

【# 註chú 】# 受thọ 持trì 註chú 。 見kiến 前tiền 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 葉diệp 。 對đối 文văn 曰viết 讀đọc 。 背bối/bội 文văn 曰viết 誦tụng 。 讀đọc 誦tụng 者giả 。 口khẩu 熟thục 其kỳ 文văn 。 心tâm 解giải 其kỳ 義nghĩa 也dã 。

【# 講giảng 】# 夫phu 講giảng 說thuyết 經Kinh 中trung 之chi 義nghĩa 。 尚thượng 能năng 感cảm 天thiên 龍long 八bát 部bộ 。 供cúng 養dường 如như 此thử 。 何hà 況huống 有hữu 人nhân 。 盡tận 能năng 以dĩ 此thử 全toàn 經kinh 。 受thọ 持trì 而nhi 體thể 騐# 於ư 心tâm 。 讀đọc 誦tụng 而nhi 研nghiên 窮cùng 其kỳ 義nghĩa 。 則tắc 此thử 無vô 相tướng 無vô 住trụ 之chi 理lý 。 乃nãi 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 之chi 法pháp 。 真chân 最tối 上thượng 而nhi 無vô 以dĩ 加gia 也dã 。 第đệ 一nhất 而nhi 無vô 可khả 比tỉ 也dã 。 又hựu 絕tuyệt 無vô 而nhi 僅cận 有hữu 也dã 。 定định 知tri 此thử 人nhân 。 以dĩ 一nhất 心tâm 而nhi 成thành 就tựu 之chi 。 得đắc 其kỳ 全toàn 體thể 矣hĩ 。 何hà 以dĩ 見kiến 此thử 法pháp 能năng 成thành 就tựu 也dã 。 蓋cái 所sở 在tại 之chi 處xứ 。 常thường 修tu 佛Phật 行hạnh 。 即tức 自tự 心tâm 是thị 佛Phật 。 不bất 從tùng 外ngoại 得đắc 。 經kinh 在tại 是thị 則tắc 佛Phật 在tại 是thị 。 而nhi 弟đệ 子tử 之chi 所sở 尊tôn 崇sùng 。 而nhi 敬kính 重trọng 者giả 。 亦diệc 在tại 是thị 。 宛uyển 然nhiên 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 。 三Tam 寶Bảo 共cộng 居cư 焉yên 。 安an 得đắc 而nhi 不bất 成thành 就tựu 之chi 也dã 。

【# 證chứng 】# 六lục 祖tổ 曰viết 。 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 最tối 尊tôn 最tối 上thượng 最tối 第đệ 一nhất 。

○# 如như 法Pháp 受thọ 持trì 。 分phân 第đệ 十thập 三tam

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 當đương 何hà 名danh 此thử 經Kinh 。 我ngã 等đẳng 云vân 何hà 奉phụng 持trì 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

是thị 經Kinh 名danh 為vi 。 金Kim 剛Cang 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 是thị 名danh 字tự 。 汝nhữ 當đương 奉phụng 持trì 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 佛Phật 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 非phi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

【# 論luận 】# 此thử 分phần/phân 大đại 意ý 。 全toàn 在tại 人nhân 受thọ 持trì 上thượng 。 然nhiên 受thọ 此thử 法pháp 易dị 。 持trì 此thử 法pháp 難nạn/nan 。 所sở 以dĩ 首thủ 段đoạn 未vị 說thuyết 着trước 受thọ 。 先tiên 講giảng 一nhất 箇cá 持trì 字tự 。 後hậu 言ngôn 細tế 而nhi 微vi 塵trần 。 大đại 而nhi 世thế 界giới 。 妙diệu 而nhi 佛Phật 之chi 色sắc 身thân 。 皆giai 為vi 虗hư 妄vọng 。 但đãn 有hữu 名danh 而nhi 已dĩ 。 至chí 於ư 捨xả 命mạng 布bố 施thí 。 俱câu 是thị 不bất 實thật 。 惟duy 我ngã 此thử 經Kinh 。 乃nãi 真chân 空không 本bổn 性tánh 。 獲hoạch 福phước 無vô 量lượng 也dã 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 前tiền 所sở 說thuyết 。 成thành 就tựu 最tối 上thượng 之chi 法pháp 。 深thâm 有hữu 歆# 慕mộ 。 但đãn 未vị 知tri 受thọ 持trì 之chi 道đạo 何hà 如như 。 故cố 白bạch 佛Phật 云vân 。 此thử 經Kinh 當đương 以dĩ 何hà 義nghĩa 命mạng 名danh 。 我ngã 等đẳng 當đương 以dĩ 。 何hà 道đạo 奉phụng 持trì 。 佛Phật 答đáp 。 是thị 經Kinh 名danh 金Kim 剛Cang 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 妙diệu 心tâm 。 無vô 相tướng 無vô 住trụ 。 直trực 至chí 諸chư 佛Phật 彼bỉ 岸ngạn 。 此thử 為vi 最tối 上thượng 希hy 有hữu 之chi 法pháp 。 汝nhữ 當đương 奉phụng 行hành 。 而nhi 持trì 守thủ 也dã 。 其kỳ 故cố 惟duy 何hà 。 然nhiên 我ngã 所sở 說thuyết 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 非phi 徒đồ 取thủ 其kỳ 名danh 。 正chánh 以dĩ 妙diệu 明minh 本bổn 性tánh 。 湛trạm 若nhược 太thái 虗hư 。 體thể 既ký 尚thượng 無vô 。 何hà 名danh 之chi 有hữu 。 如Như 來Lai 恐khủng 人nhân 生sanh 斷đoạn 滅diệt 見kiến 。 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 強cường/cưỡng 名danh 金Kim 剛Cang 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。

【# 證chứng 】# 三tam 昧muội 經kinh 曰viết 。 心tâm 無vô 心tâm 相tướng 。 不bất 取thủ 虗hư 空không 。 不bất 依y 佛Phật 地địa 。 不bất 住trụ 智trí 慧tuệ 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 真chân 妙diệu 理lý 也dã 。 傅phó/phụ 大Đại 士Sĩ 曰viết 。 恐khủng 人nhân 生sanh 斷đoạn 見kiến 。 權quyền 且thả 立lập 虗hư 名danh 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 如Như 來Lai 有hữu 所sở 說thuyết 法Pháp 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 無vô 所sở 說thuyết 。

【# 講giảng 】# 般Bát 若Nhã 之chi 法pháp 。 心tâm 法pháp 也dã 。 如như 人nhân 飲ẩm 水thủy 。 冷lãnh 煖noãn 自tự 知tri 。 何hà 所sở 形hình 其kỳ 擬nghĩ 議nghị 。 若nhược 有hữu 所sở 說thuyết 。 即tức 謗báng 佛Phật 也dã 。 故cố 佛Phật 問vấn 有hữu 所sở 說thuyết 法Pháp 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 云vân 。 如Như 來Lai 無vô 所sở 說thuyết 。 自tự 性tánh 自tự 悟ngộ 。 直trực 下hạ 何hà 容dung 開khai 口khẩu 處xứ 。 所sở 以dĩ 無vô 得đắc 無vô 說thuyết 矣hĩ 。

【# 證chứng 】# 世Thế 尊Tôn 臨lâm 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 文Văn 殊Thù 請thỉnh 佛Phật 再tái 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 世Thế 尊Tôn 咄đốt 云vân 。 吾ngô 住trụ 世thế 四tứ 十thập 九cửu 年niên 。 未vị 嘗thường 說thuyết 着trước 一nhất 字tự 。 汝nhữ 請thỉnh 再tái 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 是thị 吾ngô 曾tằng 轉chuyển 法Pháp 輪luân 耶da 。 又hựu 佛Phật 偈kệ 曰viết 。 始thỉ 從tùng 成thành 道Đạo 後hậu 。 終chung 至chí 跋bạt 提đề 河hà 。 於ư 是thị 二nhị 間gian 中trung 。 未vị 嘗thường 說thuyết 一nhất 字tự 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 所sở 有hữu 微vi 塵trần 。 是thị 為vi 多đa 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 甚thậm 多đa 。

世Thế 尊Tôn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 諸chư 微vi 塵trần 如Như 來Lai 。 說thuyết 非phi 微vi 塵trần 。 是thị 名danh 微vi 塵trần 。 如Như 來Lai 說thuyết 世thế 界giới 。 非phi 世thế 界giới 。 是thị 名danh 世thế 界giới 。

【# 論luận 】# 世thế 界giới 微vi 塵trần 。 即tức 依y 報báo 也dã 。 傅phó/phụ 大Đại 士Sĩ 頌tụng 云vân 。 積tích 塵trần 成thành 世thế 界giới 。 析tích 界giới 作tác 微vi 塵trần 。 言ngôn 此thử 者giả 。 正chánh 見kiến 纖tiêm 毫hào 塵trần 垢cấu 。 世thế 間gian 境cảnh 界giới 。 皆giai 幻huyễn 妄vọng 不bất 實thật 。 佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 。 同đồng 處xứ 此thử 塵trần 世thế 中trung 。 但đãn 心tâm 有hữu 迷mê 悟ngộ 不bất 同đồng 。 佛Phật 之chi 心tâm 。 清thanh 淨tịnh 心tâm 也dã 。 即tức 成thành 清thanh 淨tịnh 世thế 界giới 。 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 污ô 濁trược 心tâm 也dã 。 即tức 成thành 污ô 濁trược 世thế 界giới 。 在tại 人nhân 之chi 自tự 修tu 何hà 如như 耳nhĩ 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 所sở 有hữu 微vi 細tế 塵trần 埃ai 。 果quả 為vi 名danh 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 以dĩ 為vi 世thế 界giới 固cố 多đa 。 而nhi 微vi 塵trần 不bất 勝thắng 其kỳ 多đa 。 佛Phật 又hựu 呼hô 而nhi 告cáo 之chi 。 如Như 來Lai 說thuyết 諸chư 微vi 塵trần 者giả 。 原nguyên 是thị 幻huyễn 妄vọng 之chi 物vật 。 雖tuy 有hữu 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 之chi 多đa 。 紛phân 紛phân 亂loạn 起khởi 。 而nhi 虗hư 靈linh 之chi 府phủ 。 太thái 空không 澄trừng 徹triệt 。 豈khởi 有hữu 纖tiêm 毫hào 塵trần 垢cấu 之chi 所sở 點điểm 污ô 。 故cố 言ngôn 不bất 是thị 微vi 塵trần 。 乃nãi 假giả 名danh 為vi 微vi 塵trần 也dã 。 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 世thế 界giới 者giả 。 葢# 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 明minh 暗ám 色sắc 空không 。 原nguyên 不bất 是thị 我ngã 心tâm 中trung 本bổn 有hữu 的đích 。 只chỉ 因nhân 妄vọng 想tưởng 安an 立lập 故cố 也dã 。 人nhân 於ư 世thế 界giới 中trung 。 識thức 得đắc 不bất 是thị 世thế 界giới 。 則tắc 心tâm 地địa 廓khuếch 然nhiên 。 淨tịnh 無vô 瑕hà 穢uế 。 便tiện 是thị 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 非phi 世thế 界giới 之chi 所sở 能năng 囿# 。 是thị 名danh 為vi 世thế 界giới 也dã 。

【# 證chứng 】# 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 幻huyễn 心tâm 滅diệt 故cố 。 幻huyễn 塵trần 亦diệc 滅diệt 。 世Thế 尊Tôn 答đáp 文Văn 殊Thù 曰viết 。 在tại 世thế 離ly 世thế 。 在tại 塵trần 離ly 塵trần 。 是thị 為vi 究cứu 竟cánh 法pháp 。 正chánh 此thử 意ý 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 可khả 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 見kiến 如Như 來Lai 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 不bất 可khả 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 得đắc 見kiến 如Như 來Lai 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 說thuyết 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 即tức 是thị 非phi 相tướng 。 是thị 名danh 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。

【# 註chú 】# 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 如như 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 等đẳng 類loại 。 此thử 乃nãi 色sắc 聲thanh 佛Phật 也dã 。 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虗hư 妄vọng 者giả 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 。 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 可khả 以dĩ 此thử 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 見kiến 如Như 來Lai 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 如Như 來Lai 之chi 相tướng 。 雖tuy 勝thắng 妙diệu 殊thù 絕tuyệt 。 不bất 宜nghi 以dĩ 形hình 色sắc 求cầu 之chi 。

何hà 以dĩ 故cố 。 葢# 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 相tướng 者giả 。 非phi 真chân 相tương/tướng 也dã 。 妙diệu 體thể 如như 如như 。 湛trạm 然nhiên 常thường 寂tịch 。 乃nãi 諸chư 佛Phật 本bổn 心tâm 者giả 也dã 。 是thị 名danh 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 以dĩ 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 。 身thân 命mạng 布bố 施thí 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 乃nãi 至chí 受thọ 持trì 。 四tứ 句cú 偈kệ 等đẳng 。 為vì 他tha 人nhân 說thuyết 。 其kỳ 福phước 甚thậm 多đa 。

【# 論luận 】# 前tiền 借tá 捨xả 財tài 以dĩ 明minh 勝thắng 。 此thử 借tá 捨xả 身thân 以dĩ 辨biện 多đa 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 又hựu 曰viết 。 世thế 間gian 所sở 重trọng/trùng 者giả 。 莫mạc 過quá 於ư 身thân 命mạng 。 若nhược 有hữu 人nhân 以dĩ 恆Hằng 河Hà 沙sa 之chi 多đa 。 比tỉ 此thử 身thân 命mạng 布bố 施thí 。 如như 摩ma 頂đảnh 放phóng 踵chủng 。 利lợi 天thiên 下hạ 為vi 之chi 。 其kỳ 所sở 獲hoạch 之chi 福phước 。 視thị 寶bảo 施thí 之chi 福phước 。 尤vưu 有hữu 加gia 焉yên 。 但đãn 不bất 明minh 本bổn 性tánh 。 特đặc 頑ngoan 福phước 而nhi 已dĩ 。 若nhược 以dĩ 此thử 經Kinh 反phản 。 四tứ 句cú 偈kệ 等đẳng 。 受thọ 持trì 而nhi 講giảng 說thuyết 之chi 。 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 其kỳ 獲hoạch 福phước 無vô 量lượng 。 較giảo 彼bỉ 捨xả 身thân 者giả 。 不bất 甚thậm 多đa 乎hồ 。 此thử 金Kim 剛Cang 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 法pháp 。 汝nhữ 當đương 受thọ 持trì 可khả 也dã 。

○# 離ly 相tương/tướng 寂tịch 如như 分phân 第đệ 十thập 四tứ

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 聞văn 說thuyết 是thị 經Kinh 。 深thâm 解giải 義nghĩa 趣thú 。 涕thế 淚lệ 悲bi 泣khấp 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 希hy 有hữu 。

世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 說thuyết 如như 是thị 。 甚thậm 深thâm 經Kinh 典điển 。 我ngã 從tùng 昔tích 來lai 。 所sở 得đắc 慧tuệ 眼nhãn 。 未vị 曾tằng 得đắc 聞văn 。 如như 是thị 之chi 經Kinh 。

【# 註chú 】# 深thâm 解giải 者giả 。 心tâm 中trung 大đại 悟ngộ 也dã 。 義nghĩa 趣thú 者giả 。 義nghĩa 理lý 旨chỉ 趣thú 也dã 。 慧tuệ 眼nhãn 者giả 。 聖thánh 人nhân 之chi 心tâm 有hữu 七thất 竅khiếu 。 一nhất 聞văn 千thiên 悟ngộ 。 此thử 智trí 慧tuệ 眼nhãn 也dã 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 一nhất 聞văn 佛Phật 言ngôn 。 心tâm 中trung 便tiện 悟ngộ 理lý 趣thú 。 自tự 傷thương 得đắc 聞văn 此thử 經Kinh 之chi 晚vãn 。 乃nãi 涕thế 淚lệ 悲bi 泣khấp 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世thế 間gian 之chi 少thiểu 有hữu 。 我ngã 世Thế 尊Tôn 也dã 。 說thuyết 此thử 金kim 剛cang 經kinh 。 深thâm 奧áo 典điển 章chương 。 雖tuy 我ngã 昔tích 來lai 。 有hữu 此thử 慧tuệ 眼nhãn 。 善thiện 能năng 聆linh 悟ngộ 者giả 。 未vị 曾tằng 得đắc 聞văn 。 此thử 之chi 經kinh 之chi 精tinh 奧áo 。 昔tích 所sở 未vị 聞văn 。 而nhi 今kim 聞văn 之chi 。 其kỳ 且thả 悲bi 且thả 喜hỷ 。 當đương 何hà 如như 哉tai 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 得đắc 聞văn 是thị 經Kinh 。 信tín 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 則tắc 生sanh 實thật 相tướng 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 成thành 就tựu 第đệ 一nhất 。 希hy 有hữu 功công 德đức 。

【# 論luận 】# 人nhân 能năng 信tín 實thật 相tướng 者giả 。 即tức 是thị 非phi 相tướng 。 若nhược 有hữu 少thiểu 相tương/tướng 。 即tức 非phi 實thật 相tướng 。 故cố 以dĩ 無vô 相tướng 為vi 實thật 相tướng 。 如Như 來Lai 說thuyết 此thử 。 而nhi 人nhân 能năng 信tín 。 豈khởi 非phi 第đệ 一nhất 希hy 有hữu 。 言ngôn 生sanh 實thật 相tướng 者giả 。 此thử 是thị 無vô 生sanh 生sanh 也dã 。 信tín 心tâm 清thanh 淨tịnh 者giả 。 信tín 本bổn 來lai 心tâm 。 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 不bất 起khởi 妄vọng 念niệm 。 心tâm 常thường 空không 寂tịch 。 湛trạm 然nhiên 清thanh 淨tịnh 也dã 。 了liễu 悟ngộ 萬vạn 法pháp 。 由do 此thử 淨tịnh 心tâm 建kiến 立lập 。 是thị 名danh 實thật 相tướng 。 經kinh 以dĩ 福phước 兼kiêm 德đức 者giả 屢lũ 矣hĩ 。 此thử 獨độc 變biến 福phước 言ngôn 功công 。 謂vị 功công 成thành 果quả 滿mãn 之chi 時thời 。 其kỳ 福phước 不bất 足túc 道đạo 也dã 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 我ngã 既ký 聞văn 是thị 經Kinh 矣hĩ 。 已dĩ 悟ngộ 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 中trung 。 本bổn 來lai 有hữu 此thử 真chân 實thật 相tướng 矣hĩ 。 但đãn 恐khủng 悟ngộ 之chi 者giả 之chi 少thiểu 也dã 。 若nhược 再tái 有hữu 人nhân 。 得đắc 聞văn 是thị 經Kinh 。 一nhất 念niệm 發phát 篤đốc 信tín 之chi 心tâm 。 其kỳ 心tâm 純thuần 是thị 天thiên 真chân 。 毫hào 無vô 欲dục 塵trần 所sở 累lũy/lụy/luy 。 便tiện 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 般Bát 若Nhã 慧tuệ 光quang 。 如như 露lộ 柱trụ 燈đăng 籠lung 。 而nhi 真chân 實thật 不bất 虗hư 之chi 相tướng 從tùng 此thử 生sanh 矣hĩ 。 即tức 是thị 我ngã 心tâm 。 之chi 功công 德đức 也dã 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 成thành 就tựu 諸chư 佛Phật 。 第đệ 一nhất 希hy 有hữu 功công 德đức 。 莫mạc 能năng 出xuất 乎hồ 其kỳ 右hữu 矣hĩ 。

【# 證chứng 】# 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 實thật 相tướng 。 性tánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 六lục 祖tổ 云vân 。 從tùng 清thanh 淨tịnh 體thể 中trung 。 流lưu 出xuất 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 又hựu 云vân 功công 德đức 在tại 法Pháp 身thân 中trung 。 非phi 在tại 於ư 福phước 。 即tức 此thử 義nghĩa 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 實thật 相tướng 者giả 。 則tắc 是thị 非phi 相tướng 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 說thuyết 名danh 實thật 相tướng 。

【# 論luận 】# 則tắc 是thị 非phi 相tướng 者giả 。 實thật 相tướng 無vô 相tướng 。 故cố 言ngôn 為vi 非phi 。 不bất 是thị 無vô 實thật 相tướng 。 如như 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 只chỉ 說thuyết 龜quy 無vô 毛mao 。 兔thố 無vô 角giác 。 不bất 是thị 說thuyết 無vô 龜quy 無vô 兔thố 。 正chánh 猶do 達đạt 磨ma 所sở 謂vị 水thủy 中trung 鹽diêm 味vị 。 色sắc 裏lý 膠giao 青thanh 云vân 耳nhĩ 。 世thế 儒nho 不bất 思tư 細tế 細tế 根căn 究cứu 。 一nhất 味vị 班ban 駁bác 佛Phật 是thị 虗hư 無vô 寂tịch 滅diệt 。 妄vọng 矣hĩ 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 稱xưng 世Thế 尊Tôn 而nhi 言ngôn 。 我ngã 所sở 謂vị 實thật 相tướng 者giả 。 謂vị 實thật 理lý 也dã 。 般Bát 若Nhã 實thật 相tướng 。 如như 太thái 虗hư 空không 。 本bổn 然nhiên 未vị 有hữu 形hình 迹tích 。 若nhược 悟ngộ 實thật 相tướng 。 不bất 可khả 執chấp 着trước 為vi 實thật 相tướng 。 此thử 如Như 來Lai 所sở 名danh 實thật 相tướng 者giả 也dã 。

【# 證chứng 】# 傅phó/phụ 大Đại 士Sĩ 云vân 。 彼bỉ 岸ngạn 更cánh 求cầu 離ly 。 趙triệu 州châu 云vân 。 佛Phật 之chi 一nhất 字tự 。 吾ngô 不bất 忍nhẫn 聞văn 。 此thử 說thuyết 得đắc 之chi 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 今kim 得đắc 聞văn 。 如như 是thị 經Kinh 典điển 。 信tín 解giải 受thọ 持trì 。 不bất 足túc 為vi 難nan 。 若nhược 當đương 來lai 世thế 。 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 。 其kỳ 有hữu 眾chúng 生sanh 。 得đắc 聞văn 是thị 經Kinh 。 信tín 解giải 受thọ 持trì 。 是thị 人nhân 則tắc 為vi 。 第đệ 一nhất 希hy 有hữu 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 人nhân 無vô 我ngã 相tướng 。 人nhân 相tương/tướng 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 壽thọ 者giả 相tương/tướng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 我ngã 相tướng 即tức 是thị 非phi 相tướng 。 人nhân 相tướng 。 眾chúng 生sanh 相tướng 。 壽thọ 者giả 相tướng 。 即tức 是thị 非phi 相tướng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 一nhất 切thiết 諸chư 相tướng 。 則tắc 名danh 諸chư 佛Phật 。

【# 註chú 】# 信tín 解giải 者giả 。 心tâm 無vô 所sở 疑nghi 。 而nhi 了liễu 然nhiên 悟ngộ 也dã 。 受thọ 持trì 者giả 。 心tâm 既ký 領lãnh 納nạp 而nhi 守thủ 之chi 堅kiên 也dã 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 我ngã 今kim 得đắc 聞văn 此thử 經Kinh 。 以dĩ 我ngã 從tùng 來lai 之chi 慧tuệ 眼nhãn 。 自tự 能năng 信tín 其kỳ 言ngôn 之chi 實thật 。 解giải 其kỳ 理lý 之chi 妙diệu 。 聽thính 受thọ 而nhi 持trì 守thủ 之chi 。 言ngôn 下hạ 承thừa 當đương 。 不bất 為vi 難nạn/nan 事sự 。 若nhược 當đương 來lai 世thế 。 年niên 久cửu 之chi 時thời 。 有hữu 眾chúng 生sanh 聞văn 是thị 經Kinh 者giả 。 信tín 解giải 受thọ 持trì 。 則tắc 此thử 人nhân 明minh 了liễu 自tự 性tánh 。 真chân 第đệ 一nhất 等đẳng 人nhân 而nhi 不bất 易dị 得đắc 者giả 也dã 。 何hà 故cố 此thử 人nhân 不bất 多đa 有hữu 也dã 。 以dĩ 其kỳ 頓đốn 悟ngộ 真chân 空không 。 必tất 無vô 人nhân 我ngã 等đẳng 四tứ 相tương/tướng 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 因nhân 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 人nhân 我ngã 兩lưỡng 忘vong 。 凡phàm 壽thọ 盡tận 泯mẫn 。 原nguyên 無vô 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 即tức 非phi 四tứ 相tương/tướng 也dã 。 若nhược 離ly 一nhất 切thiết 諸chư 相tướng 。 其kỳ 心tâm 空không 寂tịch 。 即tức 到đáo 覺giác 地địa 。 與dữ 諸chư 佛Phật 齊tề 驅khu 並tịnh 駕giá 。 名danh 為vi 佛Phật 矣hĩ 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 得đắc 聞văn 是thị 經Kinh 。 不bất 驚kinh 不bất 怖bố 不bất 畏úy 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 甚thậm 為vi 希hy 有hữu 。 (# 怖bố 音âm 布bố )# 。

【# 註chú 】# 如như 是thị 者giả 。 所sở 言ngôn 當đương 乎hồ 其kỳ 理lý 也dã 。 驚kinh 者giả 。 駭hãi 其kỳ 言ngôn 之chi 過quá 也dã 。 怖bố 者giả 。 恐khủng 其kỳ 道đạo 之chi 高cao 也dã 。 畏úy 者giả 。 怯khiếp 其kỳ 行hành 之chi 難nạn/nan 也dã 。 此thử 便tiện 是thị 不bất 能năng 信tín 解giải 受thọ 持trì 矣hĩ 。

【# 論luận 】# 佛Phật 恐khủng 世thế 遠viễn 。 僅cận 存tồn 言ngôn 教giáo 。 設thiết 人nhân 有hữu 此thử 三tam 心tâm 。 則tắc 信tín 解giải 受thọ 持trì 。 不bất 能năng 堅kiên 固cố 。 故cố 稱xưng 是thị 人nhân 。 甚thậm 為vi 希hy 有hữu 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 因nhân 須Tu 菩Bồ 提Đề 之chi 言ngôn 。 而nhi 即tức 印ấn 可khả 之chi 曰viết 。 汝nhữ 言ngôn 深thâm 契khế 佛Phật 理lý 。 如như 是thị 如như 是thị 。 後hậu 果quả 有hữu 人nhân 。 得đắc 聞văn 般Bát 若Nhã 妙diệu 法Pháp 。 不bất 驚kinh 而nhi 無vô 疑nghi 心tâm 。 不bất 怖bố 而nhi 無vô 懼cụ 心tâm 。 不bất 畏úy 而nhi 無vô 退thoái 心tâm 。 則tắc 渙# 然nhiên 氷băng 釋thích 。 怡di 然nhiên 理lý 順thuận 。 其kỳ 人nhân 豈khởi 不bất 希hy 有hữu 哉tai 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如Như 來Lai 說thuyết 第đệ 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 。 非phi 第đệ 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 名danh 第đệ 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 說thuyết 此thử 人nhân 。 為vi 希hy 有hữu 者giả 何hà 也dã 。 葢# 我ngã 所sở 說thuyết 。 第đệ 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 真chân 空không 無vô 相tướng 。 自tự 性tánh 自tự 悟ngộ 。 何hà 曾tằng 有hữu 波Ba 羅La 蜜Mật 可khả 名danh 。 不bất 過quá 假giả 是thị 說thuyết 。 以dĩ 開khai 悟ngộ 羣quần 迷mê 而nhi 已dĩ 。 是thị 名danh 第đệ 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 忍Nhẫn 辱Nhục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如Như 來Lai 說thuyết 非phi 忍Nhẫn 辱Nhục 波Ba 羅La 蜜Mật 。

【# 論luận 】# 人nhân 以dĩ 強cường/cưỡng 暴bạo 加gia 我ngã 。 此thử 真chân 可khả 耻sỉ 。 其kỳ 辱nhục 莫mạc 甚thậm 焉yên 。 於ư 此thử 忍nhẫn 之chi 。 何hà 事sự 不bất 可khả 做tố 。 此thử 忍nhẫn 人nhân 所sở 不bất 能năng 忍nhẫn 。 波Ba 羅La 蜜Mật 有hữu 六lục 種chủng 。 這giá 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 。 最tối 難nạn/nan 克khắc 化hóa 。 今kim 人nhân 一nhất 言ngôn 不bất 合hợp 。 則tắc 怒nộ 氣khí 相tương/tướng 加gia 。 起khởi 種chủng 種chủng 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 人nhân 我ngã 干can 戈qua 。 四tứ 相tương/tướng 未vị 空không 。 障chướng 蔽tế 真chân 性tánh 。 佛Phật 所sở 以dĩ 獨độc 揭yết 此thử 一nhất 件# 。 合hợp 人nhân 滅diệt 度độ 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 。 凡phàm 有hữu 辱nhục 境cảnh 之chi 來lai 。 恬điềm 然nhiên 處xứ 之chi 。 不bất 起khởi 嗔sân 恨hận 。 以dĩ 亂loạn 我ngã 之chi 般Bát 若Nhã 。 則tắc 心tâm 同đồng 太thái 虗hư 。 即tức 造tạo 到đáo 覺giác 地địa 。 此thử 忍Nhẫn 辱Nhục 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。 俱câu 真chân 空không 本bổn 來lai 無vô 相tướng 。 外ngoại 不bất 見kiến 其kỳ 可khả 辱nhục 。 內nội 不bất 見kiến 其kỳ 可khả 忍nhẫn 。 渾hồn 然nhiên 兩lưỡng 忘vong 。 此thử 如Như 來Lai 說thuyết 非phi 忍Nhẫn 辱Nhục 波Ba 羅La 蜜Mật 矣hĩ 。

【# 證chứng 】# 法pháp 華hoa 經kinh 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 云vân 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毗Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 忍nhẫn 辱nhục 。 精tinh 進tấn 。 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 也dã 。 又hựu 名danh 六Lục 度Độ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如như 我ngã 昔tích 。 為vị 歌Ca 利Lợi 王Vương 。 割cát 截tiệt 身thân 體thể 。 我ngã 於ư 爾nhĩ 時thời 。 無vô 我ngã 相tướng 。 無vô 人nhân 相tướng 。 無vô 眾chúng 生sanh 相tướng 。 無vô 壽thọ 者giả 相tướng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 於ư 往vãng 昔tích 。 節tiết 節tiết 支chi 解giải 時thời 。 若nhược 有hữu 我ngã 相tướng 。 人nhân 相tương/tướng 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 壽thọ 者giả 相tương/tướng 。 應ưng 生sanh 嗔sân 恨hận 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 念niệm 過quá 去khứ 。 於ư 五ngũ 百bách 世thế 。 作tác 忍Nhẫn 辱Nhục 仙Tiên 人Nhân 。 於ư 爾nhĩ 所sở 世thế 。 無vô 我ngã 相tương/tướng 無vô 人nhân 相tương/tướng 無vô 眾chúng 生sanh 相tướng 。 無vô 壽thọ 者giả 相tướng 。 (# 解giải 音âm 皆giai 。 上thượng 聲thanh )# 。

【# 註chú 】# 昔tích 者giả 。 前tiền 生sanh 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 歌Ca 利Lợi 王Vương 。 此thử 云vân 極cực 惡ác 之chi 君quân 。 五ngũ 百bách 世thế 者giả 。 即tức 五ngũ 百bách 生sanh 也dã 。 昔tích 如Như 來Lai 因Nhân 地Địa 修tu 行hành 。 證chứng 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 修tu 忍nhẫn 辱nhục 行hành 。 在tại 山sơn 中trung 宴yến 坐tọa 。 因nhân 歌Ca 利Lợi 王Vương 出xuất 遊du 獵liệp 。 王vương 乃nãi 憩khế 息tức 。 睡thụy 醒tỉnh 。 不bất 見kiến 左tả 右hữu 彩thải 女nữ 。 遂toại 親thân 入nhập 山sơn 。 尋tầm 見kiến 眾chúng 妃phi 宮cung 女nữ 。 圍vi 繞nhiễu 禮lễ 拜bái 仙tiên 人nhân 。 王vương 乃nãi 大đại 怒nộ 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 恣tứ 情tình 觀quán 我ngã 女nữ 色sắc 。 仙tiên 人nhân 曰viết 。 於ư 諸chư 女nữ 色sắc 。 實thật 無vô 貪tham 着trước 。 王vương 曰viết 。 云vân 何hà 見kiến 色sắc 不bất 貪tham 。 仙tiên 人nhân 曰viết 。 持trì 戒giới 。 王vương 曰viết 。 何hà 名danh 持trì 戒giới 。 仙tiên 人nhân 曰viết 。 忍nhẫn 辱nhục 即tức 是thị 持trì 戒giới 。 王vương 乃nãi 將tương 刀đao 割cát 仙tiên 人nhân 身thân 。 問vấn 曰viết 。 還hoàn 可khả 痛thống 否phủ/bĩ 。 仙tiên 人nhân 曰viết 。 實thật 不bất 痛thống 。 王vương 即tức 節tiết 節tiết 支chi 解giải 。 問vấn 曰viết 。 還hoàn 嗔sân 恨hận 否phủ/bĩ 。 仙tiên 人nhân 曰viết 。 我ngã 尚thượng 非phi 有hữu 。 何hà 有hữu 嗔sân 恨hận 。 天thiên 怒nộ 雨vũ 石thạch 。 王vương 懼cụ 乃nãi 免miễn 。

爾nhĩ 時thời 王vương 者giả 。 即tức 憍kiêu 陳trần 如như 。 仙tiên 人nhân 者giả 。 即tức 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 也dã 。

【# 講giảng 】# 此thử 因nhân 忍nhẫn 辱nhục 。 說thuyết 此thử 以dĩ 證chứng 之chi 。 佛Phật 言ngôn 我ngã 前tiền 生sanh 為vị 歌Ca 利Lợi 王Vương 。 割cát 截tiệt 身thân 體thể 時thời 。 心tâm 如như 虗hư 空không 。 不bất 起khởi 四tứ 相tương/tướng 。 何hà 以dĩ 故cố 也dã 。 當đương 初sơ 。 節tiết 節tiết 支chi 解giải 。 可khả 謂vị 辱nhục 之chi 極cực 矣hĩ 。 若nhược 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 則tắc 嗔sân 心tâm 定định 起khởi 。 恨hận 不bất 能năng 忘vong 。 何hà 以dĩ 言ngôn 忍nhẫn 。 又hựu 再tái 思tư 念niệm 。 曾tằng 於ư 過quá 去khứ 五ngũ 百bách 世thế 。 作tác 忍Nhẫn 辱Nhục 仙Tiên 人Nhân 。 曾tằng 修tu 忍nhẫn 辱nhục 之chi 行hành 。 所sở 以dĩ 於ư 往vãng 世thế 。 亦diệc 無vô 有hữu 四tứ 相tương/tướng 之chi 累lũy/lụy/luy 。 歷lịch 劫kiếp 頓đốn 悟ngộ 真chân 空không 。 此thử 我ngã 所sở 修tu 。 誠thành 非phi 一nhất 朝triêu 一nhất 夕tịch 之chi 故cố 也dã 。 以dĩ 是thị 知tri 忍Nhẫn 辱Nhục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 學học 道Đạo 者giả 之chi 先tiên 務vụ 。 首thủ 要yếu 破phá 其kỳ 嗔sân 心tâm 。 方phương 離ly 四tứ 相tương/tướng 。

是thị 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 不bất 應ưng 住trụ 色sắc 生sanh 心tâm 。 不bất 應ưng 住trụ 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 生sanh 心tâm 。 應ưng 生sanh 無vô 所sở 住trụ 心tâm 。 若nhược 心tâm 有hữu 住trụ 。 則tắc 為vi 非phi 住trụ 。

【# 註chú 】# 佛Phật 言ngôn 。 心tâm 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 則tắc 非phi 清thanh 淨tịnh 。 豈khởi 我ngã 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 之chi 真chân 性tánh 。 不bất 免miễn 住trụ 着trước 六lục 塵trần 。 非phi 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 我ngã 前tiền 所sở 言ngôn 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 即tức 名danh 諸chư 佛Phật 。 又hựu 言ngôn 應ưng 無vô 所sở 住trụ 。 而nhi 生sanh 其kỳ 心tâm 。 此thử 正chánh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 者giả 也dã 。

【# 講giảng 】# 呼hô 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 欲dục 成thành 佛Phật 道Đạo 。 當đương 空không 其kỳ 心tâm 。 離ly 去khứ 一nhất 切thiết 形hình 迹tích 。 方phương 可khả 發phát 此thử 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 道Đạo 心tâm 。 又hựu 不bất 當đương 住trụ 着trước 於ư 色sắc 。 而nhi 萌manh 可khả 好hảo/hiếu 之chi 端đoan 。 不bất 當đương 住trụ 着trước 於ư 。 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 而nhi 起khởi 一nhất 可khả 欲dục 之chi 念niệm 。 當đương 於ư 無vô 所sở 住trụ 。 者giả 而nhi 生sanh 其kỳ 心tâm 。 則tắc 此thử 心tâm 圓viên 通thông 無vô 礙ngại 。 真chân 純thuần 無vô 欲dục 。 非phi 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 之chi 所sở 繫hệ 縛phược 。 若nhược 心tâm 於ư 六lục 塵trần 上thượng 有hữu 一nhất 住trụ 着trước 。 便tiện 落lạc 他tha 窠khòa 臼cữu 。 不bất 能năng 脫thoát 灑sái 。 則tắc 所sở 住trụ 不bất 是thị 菩Bồ 薩Tát 住trụ 處xứ 也dã 。

【# 證chứng 】# 六lục 祖tổ 云vân 。 我ngã 此thử 法Pháp 門môn 。 以dĩ 無vô 為vi 為vi 本bổn 。

是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 心tâm 不bất 應ưng 住trụ 色sắc 布bố 施thí 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 為vì 利lợi 益ích 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 應ưng 如như 是thị 布bố 施thí 。

【# 註chú 】# 布bố 施thí 之chi 義nghĩa 。 非phi 捨xả 施thí 於ư 人nhân 也dã 。 何hà 以dĩ 言ngôn 之chi 。 葢# 此thử 經Kinh 乃nãi 談đàm 真chân 空không 本bổn 性tánh 。 頓đốn 教giáo 法Pháp 門môn 。 字tự 字tự 當đương 精tinh 切thiết 語ngữ 。 俱câu 在tại 心tâm 上thượng 用dụng 功công 。 非phi 教giáo 人nhân 外ngoại 面diện 做tố 因nhân 果quả 事sự 。 深thâm 造tạo 者giả 。 當đương 自tự 得đắc 之chi 眾chúng 生sanh 。 非phi 胎thai 卵noãn 濕thấp 化hóa 之chi 類loại 。 吾ngô 心tâm 中trung 之chi 眾chúng 生sanh 也dã 。 利lợi 益ích 者giả 。 不bất 為vị 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 。 觸xúc 法pháp 所sở 染nhiễm 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 豈khởi 不bất 是thị 利lợi 益ích 。 一nhất 卷quyển 中trung 。 翻phiên 復phục 說thuyết 來lai 。 俱câu 管quản 在tại 受thọ 持trì 演diễn 說thuyết 二nhị 意ý 。 我ngã 能năng 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 則tắc 為vi 布bố 施thí 之chi 體thể 。 為vì 人nhân 演diễn 說thuyết 。 則tắc 為vi 布bố 施thí 之chi 用dụng 。 黃hoàng 蘗bách 心tâm 要yếu 云vân 。 過quá 去khứ 心tâm 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 過quá 去khứ 捨xả 。 現hiện 在tại 心tâm 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 現hiện 在tại 捨xả 。 未vị 來lai 心tâm 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 未vị 來lai 捨xả 。 斯tư 言ngôn 盡tận 之chi 矣hĩ 。 六lục 塵trần 中trung 。 惟duy 色sắc 最tối 易dị 染nhiễm 人nhân 。 所sở 以dĩ 說thuyết 色sắc 。 而nhi 不bất 及cập 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 者giả 。 意ý 在tại 中trung 也dã 。 住trụ 者giả 。 黃hoàng 蘗bách 棲tê 泊bạc 兩lưỡng 字tự 。 最tối 下hạ 得đắc 妙diệu 。 紫tử 陽dương 夫phu 子tử 曰viết 。 人nhân 心tâm 活hoạt 物vật 。 須tu 要yếu 棲tê 之chi 澹đạm 泊bạc 。 然nhiên 後hậu 為vi 得đắc 。 真chân 確xác 論luận 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 自tự 謂vị 我ngã 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 心tâm 者giả 。 本bổn 虗hư 而nhi 明minh 。 若nhược 住trụ 色sắc 而nhi 為vi 運vận 用dụng 。 此thử 心tâm 不bất 為vi 覺giác 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 不bất 住trụ 色sắc 布bố 施thí 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 此thử 。 不bất 住trụ 覺giác 心tâm 。 利lợi 益ích 我ngã 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 妄vọng 心tâm 。 使sử 眾chúng 塵trần 不bất 隔cách 。 真chân 智trí 現hiện 前tiền 。 當đương 以dĩ 此thử 廣quảng 布bố 而nhi 設thiết 施thí 之chi 。 可khả 也dã 。

如Như 來Lai 說thuyết 一nhất 切thiết 諸chư 相tướng 。 即tức 是thị 非phi 相tướng 。 又hựu 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 即tức 非phi 眾chúng 生sanh 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 。 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 諸chư 相tướng 者giả 。 乃nãi 是thị 外ngoại 幻huyễn 。 於ư 我ngã 真chân 性tánh 中trung 。 本bổn 來lai 何hà 有hữu 。 故cố 非phi 相tướng 也dã 。 又hựu 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 者giả 。 以dĩ 心tâm 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 若nhược 能năng 約ước 己kỷ 迴hồi 光quang 。 妄vọng 心tâm 自tự 離ly 。 即tức 無vô 眾chúng 生sanh 可khả 得đắc 。 故cố 非phi 眾chúng 生sanh 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如Như 來Lai 是thị 真chân 語ngữ 者giả 。 實thật 語ngữ 者giả 。 如như 語ngữ 者giả 。 不bất 誑cuống 語ngữ 者giả 。 不bất 異dị 語ngữ 者giả 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 恐khủng 人nhân 聞văn 此thử 經Kinh 之chi 言ngôn 。 便tiện 生sanh 驚kinh 怖bố 畏úy 懼cụ 。 不bất 能năng 成thành 就tựu 。 乃nãi 開khai 導đạo 之chi 曰viết 。 我ngã 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 法pháp 。 皆giai 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 了liễu 悟ngộ 本bổn 性tánh 。 真chân 焉yên 而nhi 不bất 妄vọng 。 實thật 焉yên 而nhi 不bất 虗hư 。 默mặc 契khế 真chân 常thường 之chi 理lý 。 如như 如như 而nhi 不bất 變biến 易dị 其kỳ 詞từ 。 所sở 言ngôn 者giả 。 非phi 欺khi 誑cuống 之chi 言ngôn 。 所sở 論luận 者giả 。 非phi 異dị 常thường 之chi 論luận 。 不bất 過quá 欲dục 人nhân 。 自tự 性tánh 自tự 悟ngộ 。 豈khởi 謬mậu 哉tai 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如Như 來Lai 所sở 得đắc 法Pháp 。 此thử 法pháp 無vô 實thật 無vô 虗hư 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 。 如Như 來Lai 所sở 以dĩ 。 得đắc 此thử 般Bát 若Nhã 法Pháp 者giả 。 葢# 緣duyên 滅diệt 度độ 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 悟ngộ 真chân 性tánh 。 只chỉ 一nhất 個cá 空không 無vô 所sở 空không 之chi 心tâm 法pháp 也dã 。 將tương 以dĩ 此thử 法pháp 為vi 實thật 耶da 。 真chân 體thể 空không 寂tịch 。 本bổn 無vô 實thật 也dã 。 以dĩ 此thử 法pháp 為vi 虗hư 耶da 。 妙diệu 用dụng 無vô 方phương 。 亦diệc 無vô 虗hư 也dã 。 無vô 實thật 與dữ 無vô 虗hư 合hợp 。 則tắc 此thử 法pháp 之chi 體thể 用dụng 備bị 矣hĩ 。 真chân 空không 之chi 妙diệu 。 非phi 以dĩ 是thị 哉tai 。

【# 證chứng 】# 中trung 庸dong 曰viết 。 君quân 子tử 之chi 道đạo 。 費phí 而nhi 隱ẩn 。 正chánh 謂vị 此thử 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 心tâm 住trụ 於ư 法pháp 。 而nhi 行hành 布bố 施thí 。 如như 人nhân 入nhập 闇ám 。 則tắc 無vô 所sở 見kiến 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 心tâm 不bất 住trụ 法pháp 。 而nhi 行hành 布bố 施thí 。 如như 人nhân 有hữu 目mục 。 日nhật 光quang 明minh 照chiếu 。 見kiến 種chủng 種chủng 色sắc 。 (# 闇ám 同đồng 暗ám )# 。

【# 註chú 】# 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 學học 道Đạo 之chi 通thông 稱xưng 也dã 。 心tâm 住trụ 法pháp 者giả 。 謂vị 之chi 法pháp 塵trần 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 。 凡phàm 此thử 修tu 行hành 菩Bồ 薩Tát 。 當đương 悟ngộ 真chân 空không 。 不bất 宜nghi 有hữu 所sở 住trụ 着trước 以dĩ 為vi 運vận 用dụng 也dã 。 設thiết 或hoặc 心tâm 着trước 此thử 法pháp 。 而nhi 行hành 其kỳ 布bố 施thí 。 則tắc 四tứ 相tương/tướng 未vị 除trừ 。 為vi 無vô 明minh 暗ám 障chướng 。 如như 人nhân 入nhập 於ư 暗ám 室thất 之chi 中trung 。 昏hôn 焉yên 而nhi 一nhất 無vô 所sở 見kiến 矣hĩ 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 。 心tâm 與dữ 法pháp 俱câu 泯mẫn 。 無vô 所sở 執chấp 泥nê 。 而nhi 布bố 施thí 於ư 外ngoại 。 此thử 則tắc 豁hoát 金kim 剛cang 眼nhãn 。 然nhiên 般Bát 若Nhã 燈đăng 。 圓viên 悟ngộ 如Như 來Lai 。 洞đỗng 達đạt 無vô 礙ngại 。 乃nãi 無vô 上thượng 之chi 知tri 見kiến 也dã 者giả 。 如như 人nhân 本bổn 有hữu 眼nhãn 目mục 。 又hựu 得đắc 杲# 日nhật 當đương 空không 。 了liễu 一nhất 切thiết 境cảnh 。 見kiến 種chủng 種chủng 色sắc 矣hĩ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 來lai 之chi 世thế 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 能năng 於ư 此thử 經Kinh 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 則tắc 為vi 如Như 來Lai 。 以dĩ 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 悉tất 知tri 是thị 人nhân 。 悉tất 見kiến 是thị 人nhân 。 皆giai 得đắc 成thành 就tựu 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 功công 德đức 。

【# 講giảng 】# 此thử 經Kinh 具cụ 自tự 性tánh 中trung 莫mạc 大đại 之chi 功công 用dụng 德đức 行hạnh 。 實thật 為vi 希hy 有hữu 也dã 。 若nhược 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 或hoặc 有hữu 善thiện 男nam 善thiện 女nữ 。 能năng 於ư 此thử 經Kinh 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 直trực 下hạ 頓đốn 悟ngộ 。 則tắc 不bất 事sự 口khẩu 耳nhĩ 之chi 末mạt 。 而nhi 了liễu 此thử 真chân 空không 之chi 妙diệu 。 即tức 到đáo 菩Bồ 提Đề 覺giác 位vị 。 為vi 自tự 性tánh 如Như 來Lai 。 佛Phật 以dĩ 智trí 慧tuệ 清thanh 淨tịnh 之chi 目mục 。 盡tận 知tri 盡tận 見kiến 。 此thử 人nhân 皆giai 得đắc 成thành 就tựu 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 見kiến 性tánh 之chi 功công 德đức 。 周chu 法Pháp 界Giới 而nhi 無vô 方phương 。 歷lịch 萬vạn 劫kiếp 而nhi 常thường 在tại 。 豈khởi 有hữu 眼nhãn 量lượng 之chi 所sở 哉tai 。

○# 持trì 經Kinh 功công 德đức 分phân 第đệ 十thập 五ngũ

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 初sơ 日nhật 分phần/phân 。 以dĩ 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 身thân 布bố 施thí 。 中trung 日nhật 分phần/phân 。 復phục 以dĩ 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 身thân 布bố 施thí 。 後hậu 日nhật 分phần/phân 。 亦diệc 以dĩ 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 身thân 布bố 施thí 。 如như 是thị 無vô 量lượng 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 劫kiếp 。 以dĩ 身thân 布bố 施thí 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 聞văn 此thử 經Kinh 典điển 。 信tín 心tâm 不bất 逆nghịch 。 其kỳ 福phước 勝thắng 彼bỉ 。 何hà 況huống 書thư 寫tả 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 為vì 人nhân 解giải 說thuyết 。 (# 分phần/phân 。 去khứ 聲thanh )# 。

【# 註chú 】# 初sơ 日nhật 分phần/phân 。 謂vị 早tảo 晨thần 。 中trung 日nhật 分phần/phân 。 謂vị 日nhật 午ngọ 。 後hậu 日nhật 分phần/phân 。 謂vị 晚vãn 間gian 。

【# 論luận 】# 佛Phật 所sở 謂vị 。 捨xả 身thân 布bố 施thí 。 要yếu 知tri 即tức 是thị 儒nho 家gia 損tổn 己kỷ 益ích 人nhân 。 後hậu 世thế 體thể 認nhận 一nhất 差sai 。 醜xú 怪quái 百bách 出xuất 。 或hoặc 破phá 肉nhục 燃nhiên 燈đăng 。 或hoặc 刺thứ 血huyết 書thư 經kinh 。 或hoặc 露lộ 頂đảnh 焚phần 香hương 。 其kỳ 弊tệ 一nhất 至chí 斯tư 極cực 。 吁hu 佛Phật 之chi 心tâm 。 愈dũ 無vô 以dĩ 自tự 白bạch 於ư 天thiên 下hạ 。 斯tư 人nhân 也dã 。 其kỳ 佛Phật 之chi 罪tội 人nhân 歟# 。 書thư 此thử 以dĩ 戒giới 流lưu 俗tục 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 。 設thiết 有hữu 善thiện 男nam 善thiện 女nữ 。 於ư 一nhất 日nhật 之chi 間gian 。 以dĩ 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 身thân 命mạng 。 三tam 度độ 捨xả 身thân 。 至chí 於ư 無vô 量lượng 數số 劫kiếp 。 則tắc 無vô 量lượng 福phước 量lượng 。 曷hạt 可khả 勝thắng 言ngôn 。 然nhiên 止chỉ 能năng 受thọ 世thế 間gian 頑ngoan 福phước 耳nhĩ 。 若nhược 有hữu 人nhân 聞văn 此thử 經Kinh 。 即tức 信tín 於ư 心tâm 。 不bất 違vi 逆nghịch 其kỳ 說thuyết 。 其kỳ 受thọ 用dụng 之chi 福phước 。 尚thượng 勝thắng 彼bỉ 捨xả 身thân 之chi 福phước 。 何hà 況huống 自tự 書thư 寫tả 其kỳ 章chương 句cú 。 而nhi 尋tầm 繹# 其kỳ 言ngôn 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 而nhi 解giải 悟ngộ 其kỳ 理lý 。 又hựu 以dĩ 是thị 經Kinh 與dữ 人nhân 。 解giải 說thuyết 其kỳ 義nghĩa 。 則tắc 不bất 徒đồ 自tự 明minh 己kỷ 性tánh 。 且thả 教giáo 人nhân 各các 各các 見kiến 性tánh 。 善thiện 根căn 純thuần 熟thục 。 利lợi 益ích 無vô 窮cùng 。 其kỳ 福phước 又hựu 焉yên 有hữu 限hạn 量lượng 哉tai 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 是thị 經Kinh 有hữu 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 不bất 可khả 稱xưng 量lượng 。 無vô 邊biên 功công 德đức 。 (# 稱xưng 量lượng 俱câu 平bình 聲thanh 。 古cổ 稱xưng 秤xứng 通thông 用dụng )# 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 。 若nhược 能năng 明minh 此thử 法Pháp 門môn 。 即tức 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 。 以dĩ 簡giản 要yếu 言ngôn 之chi 。 則tắc 此thử 般Bát 若Nhã 真chân 經kinh 。 有hữu 不bất 可khả 以dĩ 凡phàm 心tâm 測trắc 度độ 。 亦diệc 不bất 可khả 以dĩ 。 淺thiển 言ngôn 擬nghĩ 議nghị 。 又hựu 不bất 可khả 如như 器khí 物vật 平bình 秤xứng 而nhi 度độ 量lương 之chi 也dã 。 則tắc 此thử 功công 德đức 之chi 無vô 邊biên 際tế 。 雖tuy 讚tán 歎thán 所sở 不bất 及cập 矣hĩ 。

【# 證chứng 】# 六lục 祖tổ 曰viết 。 不bất 離ly 自tự 性tánh 是thị 功công 。 應ứng 用dụng 無vô 染nhiễm 是thị 德đức 。 功công 德đức 在tại 法Pháp 身thân 中trung 。

如Như 來Lai 為vì 發phát 大Đại 乘Thừa 者giả 說thuyết 。 為vì 發phát 最Tối 上Thượng 乘Thừa 者giả 說thuyết 。

【# 註chú 】# 六lục 祖tổ 曰viết 。 法pháp 無vô 三tam 乘thừa 。 人nhân 心tâm 自tự 有hữu 等đẳng 差sai 。 見kiến 聞văn 轉chuyển 誦tụng 是thị 小Tiểu 乘Thừa 。 悟ngộ 法Pháp 解giải 義nghĩa 是thị 中trung 乘thừa 。 依y 法Pháp 修tu 行hành 是thị 大Đại 乘Thừa 。 萬vạn 法pháp 盡tận 通thông 。 為vi 行hành 俱câu 備bị 。 一nhất 切thiết 不bất 染nhiễm 。 離ly 諸chư 法pháp 相tướng 。 一nhất 無vô 所sở 得đắc 。 名danh 最Tối 上Thượng 乘Thừa 。 乘thừa 是thị 行hành 義nghĩa 。 不bất 在tại 口khẩu 爭tranh 是thị 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 此thử 經Kinh 。 如như 何hà 有hữu 此thử 。 無vô 邊biên 功công 德đức 。 葢# 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 。 吾ngô 之chi 妙diệu 用dụng 本bổn 性tánh 。 必tất 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 最Tối 上Thượng 乘Thừa 如Như 來Lai 所sở 印ấn 證chứng 者giả 也dã 。 豈khởi 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 所sở 能năng 堪kham 任nhậm 。 故cố 如Như 來Lai 為vi 啟khải 發phát 大Đại 乘Thừa 人nhân 。 而nhi 闡xiển 此thử 真chân 空không 之chi 妙diệu 。 亦diệc 為vi 啟khải 發phát 最Tối 上Thượng 乘Thừa 人nhân 而nhi 演diễn 此thử 般Bát 若Nhã 之chi 法pháp 也dã 。

若nhược 有hữu 人nhân 能năng 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 廣quảng 為vì 人nhân 說thuyết 。 如Như 來Lai 悉tất 知tri 是thị 人nhân 。 悉tất 見kiến 是thị 人nhân 。 皆giai 得đắc 成thành 就tựu 。 不bất 可khả 量lượng 。 不bất 可khả 稱xưng 。 無vô 有hữu 邊biên 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 功công 德đức 。 如như 是thị 人nhân 等đẳng 。 則tắc 為vi 荷hà 擔đảm 。 如Như 來Lai 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

【# 註chú 】# 背bối/bội 負phụ 為vi 荷hà 。 在tại 肩kiên 為vi 擔đảm 。 言ngôn 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 至chí 重trọng/trùng 難nạn/nan 任nhậm 。 一nhất 旦đán 道đạo 由do 人nhân 弘hoằng 。 毅nghị 然nhiên 以dĩ 身thân 承thừa 仕sĩ 。 所sở 以dĩ 成thành 就tựu 大đại 功công 德đức 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 。 此thử 般Bát 若Nhã 經kinh 。 既ký 為vi 大Đại 乘Thừa 最Tối 上Thượng 乘Thừa 人nhân 而nhi 說thuyết 。 乃nãi 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 之chi 妙diệu 道đạo 也dã 。 有hữu 人nhân 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 既ký 以dĩ 成thành 己kỷ 。 廣quảng 為vì 人nhân 說thuyết 。 又hựu 以dĩ 成thành 人nhân 。 人nhân 己kỷ 兼kiêm 成thành 。 功công 用dụng 德đức 行hạnh 。 無vô 有hữu 盡tận 藏tạng 。 如Như 來Lai 於ư 此thử 。 一nhất 一nhất 知tri 得đắc 此thử 人nhân 。 見kiến 得đắc 此thử 人nhân 。 可khả 以dĩ 成thành 就tựu 之chi 也dã 。 此thử 人nhân 既ký 能năng 成thành 就tựu 功công 德đức 。 即tức 能năng 以dĩ 身thân 挺đĩnh 然nhiên 任nhậm 此thử 大Đại 道Đạo 。 將tương 如Như 來Lai 阿a 耨nậu 。 菩Bồ 提Đề 之chi 法Pháp 。 一nhất 擔đảm 負phụ 而nhi 荷hà 之chi 無vô 遺di 理lý 矣hĩ 。 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 覺giác 行hành 圓viên 滿mãn 。 功công 德đức 寧ninh 有hữu 涯nhai 哉tai 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 樂nhạo 小tiểu 法Pháp 者giả 。 著trước 我ngã 見kiến 人nhân 見kiến 眾chúng 生sanh 見kiến 壽thọ 者giả 見kiến 。 則tắc 於ư 此thử 經Kinh 。 不bất 能năng 聽thính 受thọ 讀đọc 誦tụng 。 為vì 人nhân 解giải 說thuyết 。 (# 樂nhạc 音âm 要yếu )# 。

【# 註chú 】# 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 喜hỷ 好hảo/hiếu 也dã 。 小tiểu 法pháp 者giả 。 鈍độn 根căn 之chi 人nhân 。 志chí 意ý 下hạ 劣liệt 。 如như 佛Phật 說thuyết 法pháp 華hoa 經kinh 。 五ngũ 千thiên 人nhân 退thoái 席tịch 。 是thị 也dã 。 不bất 曰viết 相tương/tướng 。 而nhi 曰viết 見kiến 者giả 。 心tâm 染nhiễm 此thử 四tứ 相tương/tướng 。 墮đọa 於ư 邪tà 見kiến 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 云vân 。 人nhân 或hoặc 樂nhạo/nhạc/lạc 小Tiểu 乘Thừa 法Pháp 者giả 。 局cục 於ư 見kiến 聞văn 之chi 小tiểu 。 不bất 免miễn 有hữu 我ngã 人nhân 等đẳng 見kiến 之chi 私tư 。 於ư 此thử 大Đại 乘Thừa 。 最Tối 上Thượng 乘Thừa 法pháp 。 便tiện 起khởi 驚kinh 怖bố 畏úy 懼cụ 之chi 心tâm 。 其kỳ 於ư 真chân 性tánh 懵mộng 然nhiên 不bất 知tri 。 故cố 不bất 能năng 聽thính 受thọ 讀đọc 誦tụng 。 為vì 人nhân 解giải 說thuyết 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 在tại 在tại 處xứ 處xứ 。 若nhược 有hữu 此thử 經Kinh 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 天thiên 。 人nhân 阿a 修tu 羅la 。 所sở 應ưng 供cúng 養dường 。 當đương 知tri 此thử 處xứ 。 則tắc 為vi 是thị 塔tháp 。 皆giai 應ưng 恭cung 敬kính 。 作tác 禮lễ 圍vi 遶nhiễu 。 以dĩ 諸chư 華hoa 香hương 。 而nhi 散tán 其kỳ 處xứ 。 (# 華hoa 古cổ 花hoa 字tự )# 。

【# 講giảng 】# 此thử 心tâm 中trung 般Bát 若Nhã 無vô 相tướng 真chân 經kinh 。 乃nãi 自tự 性tánh 佛Phật 永vĩnh 為vi 萬vạn 世thế 不bất 刊# 之chi 大đại 典điển 。 若nhược 在tại 在tại 處xứ 處xứ 。 有hữu 此thử 持trì 經Kinh 之chi 人nhân 。 則tắc 功công 德đức 素tố 著trước 。 如như 摩ma 尼ni 寶bảo 珠châu 。 瑞thụy 光quang 炳bỉnh 耀diệu 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 天thiên 。 人nhân 阿a 修tu 羅la 。 為vi 之chi 供cúng 養dường 。 當đương 知tri 此thử 處xứ 。 便tiện 是thị 如Như 來Lai 真chân 身thân 舍xá 利lợi 寶bảo 塔tháp 。 誰thùy 肯khẳng 生sanh 一nhất 慢mạn 心tâm 。 必tất 作tác 禮lễ 而nhi 五ngũ 體thể 之chi 投đầu 地địa 。 圍vi 繞nhiễu 而nhi 大đại 眾chúng 之chi 皈quy 依y 。 以dĩ 諸chư 寶bảo 花hoa 妙diệu 香hương 。 布bố 散tán 於ư 持trì 經Kinh 之chi 處xứ 。 則tắc 供cúng 養dường 可khả 謂vị 至chí 矣hĩ 。 此thử 正chánh 謂vị 一nhất 人nhân 辦biện 心tâm 。 諸chư 天thiên 辦biện 供cung 也dã 。

○# 能năng 淨tịnh 業nghiệp 障chướng 分phân 第đệ 十thập 六lục

復phục 次thứ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 此thử 經Kinh 。 若nhược 為vị 人nhân 輕khinh 賤tiện 。 是thị 人nhân 先tiên 世thế 罪tội 業nghiệp 。 應ưng 墮đọa 惡ác 道đạo 。 以dĩ 今kim 世thế 人nhân 輕khinh 賤tiện 故cố 。 先tiên 世thế 罪tội 業nghiệp 。 則tắc 為vi 消tiêu 滅diệt 。 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

【# 註chú 】# 世thế 者giả 。 三tam 十thập 年niên 為vi 一nhất 世thế 也dã 。 惡ác 道đạo 。 猶do 惡ác 境cảnh 也dã 。 小tiểu 而nhi 憂ưu 辱nhục 。 大đại 而nhi 死tử 亡vong 。 皆giai 是thị 也dã 。 六lục 祖tổ 云vân 。 約ước 理lý 而nhi 言ngôn 。 先tiên 世thế 。 即tức 是thị 前tiền 念niệm 妄vọng 心tâm 。 今kim 世thế 。 即tức 是thị 後hậu 念niệm 覺giác 心tâm 。 以dĩ 後hậu 念niệm 覺giác 心tâm 。 輕khinh 賤tiện 前tiền 念niệm 妄vọng 心tâm 。 妄vọng 不bất 能năng 住trụ 。 故cố 云vân 先tiên 世thế 罪tội 業nghiệp 。 即tức 為vi 消tiêu 滅diệt 。 妄vọng 念niệm 既ký 滅diệt 。 罪tội 業nghiệp 不bất 成thành 。 即tức 得đắc 菩Bồ 提Đề 。

【# 論luận 】# 圭# 峯phong 科khoa 此thử 經Kinh 。 為vi 轉chuyển 罪tội 成thành 佛Phật 。 梁lương 昭chiêu 明minh 太thái 子tử 科khoa 判phán 此thử 經Kinh 。 為vi 淨tịnh 業nghiệp 障chướng 。 若nhược 是thị 依y 經kinh 解giải 義nghĩa 。 便tiện 涉thiệp 到đáo 報báo 應ứng 因nhân 果quả 中trung 去khứ 了liễu 。 不bất 知tri 般Bát 若Nhã 真chân 性tánh 。 乃nãi 最tối 上thượng 一Nhất 乘Thừa 。 必tất 不bất 是thị 此thử 等đẳng 說thuyết 。 六lục 祖tổ 以dĩ 先tiên 世thế 今kim 世thế 。 作tác 前tiền 念niệm 後hậu 念niệm 。 真chân 確xác 論luận 也dã 。 不bất 可khả 把bả 先tiên 世thế 後hậu 世thế 認nhận 作tác 前tiền 生sanh 今kim 生sanh 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 。 世thế 有hữu 男nam 子tử 女nữ 人nhân 。 既ký 能năng 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 此thử 經Kinh 。 真chân 可khả 敬kính 重trọng 也dã 。 而nhi 反phản 為vị 人nhân 所sở 輕khinh 。 真chân 可khả 尊tôn 貴quý 也dã 。 而nhi 反phản 為vị 人nhân 所sở 賤tiện 。 其kỳ 故cố 何hà 哉tai 。 葢# 此thử 人nhân 。 必tất 是thị 已dĩ 前tiền 年niên 分phần/phân 。 未vị 曾tằng 得đắc 聞văn 。 此thử 經Kinh 之chi 時thời 。 着trước 於ư 四tứ 相tương/tướng 。 住trụ 於ư 六lục 塵trần 。 所sở 有hữu 罪tội 過quá 業nghiệp 緣duyên 。 當đương 墮đọa 落lạc 於ư 惡ác 境cảnh 下hạ 流lưu 之chi 污ô 。 以dĩ 今kim 世thế 人nhân 所sở 以dĩ 輕khinh 賤tiện 之chi 。 而nhi 不bất 供cúng 養dường 。 恭cung 敬kính 故cố 也dã 。 今kim 既ký 持trì 經Kinh 而nhi 真chân 性tánh 圓viên 明minh 。 是thị 本bổn 來lai 無vô 一nhất 物vật 。 何hà 處xứ 有hữu 塵trần 埃ai 。 已dĩ 前tiền 之chi 罪tội 業nghiệp 。 即tức 消tiêu 滅diệt 矣hĩ 。 當đương 得đắc 無vô 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 之chi 正chánh 果quả 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 我ngã 念niệm 過quá 去khứ 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 於ư 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 前tiền 。 得đắc 值trị 八bát 百bách 四tứ 千thiên 萬vạn 億ức 。 那na 由do 他tha 諸chư 佛Phật 。 悉tất 皆giai 供cúng 養dường 承thừa 事sự 。 無vô 空không 過quá 者giả 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 於ư 後hậu 末mạt 世thế 。 能năng 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 此thử 經Kinh 。 所sở 得đắc 功công 德đức 。 於ư 我ngã 所sở 供cúng 養dường 。 諸chư 佛Phật 功công 德đức 。 百bách 分phần 不bất 及cập 一nhất 。 千thiên 萬vạn 億ức 分phần 。 乃nãi 至chí 算toán 數số 譬thí 喻dụ 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。 (# 那na 。 平bình 聲thanh 。 他tha 音âm 陀đà 。 分phần/phân 。 去khứ 聲thanh )# 。

【# 註chú 】# 梵Phạn 語ngữ 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 此thử 云vân 無vô 央ương 數số 。 梵Phạn 語ngữ 那na 由do 他tha 。 此thử 云vân 一nhất 萬vạn 萬vạn 。 劫kiếp 者giả 。 世thế 也dã 。 佛Phật 心tâm 有hữu 六Lục 通Thông 。 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 事sự 。 慧tuệ 眼nhãn 皆giai 知tri 之chi 。 謂vị 之chi 宿túc 命mạng 通thông 也dã 。 末mạt 世thế 徒đồ 知tri 事sự 佛Phật 。 而nhi 不bất 知tri 佛Phật 究cứu 竟cánh 處xứ 。 盡tận 在tại 此thử 經Kinh 。 故cố 以dĩ 此thử 言ngôn 。 較giảo 其kỳ 功công 德đức 之chi 多đa 寡quả 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 於ư 無vô 量lượng 。 無vô 央ương 數số 劫kiếp 。 在tại 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 已dĩ 前tiền 。 得đắc 遇ngộ 八bát 百bách 萬vạn 億ức 那na 由do 他tha 。 諸chư 佛Phật 出xuất 世thế 。 盡tận 皆giai 供cung 奉phụng 。 而nhi 不bất 敢cảm 怠đãi 。 承thừa 順thuận 而nhi 不bất 敢cảm 違vi 。 無vô 有hữu 空không 過quá 。 一nhất 處xứ 而nhi 不bất 供cung 承thừa 之chi 者giả 。 是thị 我ngã 歷lịch 事sự 諸chư 佛Phật 。 之chi 多đa 如như 此thử 。 後hậu 有hữu 末mạt 世thế 。 持trì 經Kinh 之chi 人nhân 。 見kiến 自tự 本bổn 性tánh 。 永vĩnh 離ly 輪luân 迴hồi 。 以dĩ 是thị 功công 德đức 。 較giảo 量lượng 我ngã 供cung 。 佛Phật 之chi 功công 德đức 。 雖tuy 百bách 分phần 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 分phần 。 乃nãi 至chí 算toán 數số 之chi 多đa 。 譬thí 喻dụ 之chi 廣quảng 。 皆giai 不bất 及cập 持trì 經Kinh 功công 德đức 之chi 一nhất 分phần/phân 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 於ư 後hậu 末mạt 世thế 。 有hữu 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 此thử 經Kinh 。 所sở 得đắc 功công 德đức 。 我ngã 若nhược 具cụ 說thuyết 者giả 。 或hoặc 有hữu 人nhân 聞văn 。 心tâm 則tắc 狂cuồng 亂loạn 。 狐hồ 疑nghi 不bất 信tín 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 是thị 經Kinh 義nghĩa 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 果quả 報báo 亦diệc 不bất 可khả 思tư 議nghị 。

【# 註chú 】# 具cụ 者giả 。 盡tận 也dã 。 狐hồ 是thị 獸thú 。 名danh 野dã 犴ngan 。 其kỳ 性tánh 多đa 疑nghi 。 果quả 者giả 功công 有hữu 所sở 成thành 。 報báo 者giả 理lý 有hữu 所sở 騐# 。 非phi 今kim 生sanh 後hậu 世thế 。 果quả 報báo 之chi 說thuyết 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 再tái 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 而nhi 曉hiểu 之chi 。 若nhược 男nam 子tử 女nữ 人nhân 。 於ư 後hậu 末Mạt 法Pháp 之chi 時thời 。 受thọ 持trì 其kỳ 理lý 。 讀đọc 誦tụng 其kỳ 言ngôn 。 得đắc 此thử 無vô 量lượng 功công 德đức 。 必tất 無vô 疑nghi 矣hĩ 。 我ngã 若nhược 再tái 盡tận 言ngôn 其kỳ 詳tường 。 或hoặc 有hữu 鈍độn 根căn 之chi 人nhân 。 聞văn 之chi 起khởi 驚kinh 怖bố 畏úy 懼cụ 之chi 心tâm 。 狂cuồng 焉yên 而nhi 無vô 定định 持trì 。 亂loạn 焉yên 而nhi 無vô 定định 見kiến 。 展triển 轉chuyển 如như 狐hồ 之chi 疑nghi 惑hoặc 。 不bất 能năng 信tín 受thọ 。 葢# 不bất 知tri 此thử 經Kinh 。 之chi 妙diệu 故cố 也dã 。 當đương 知tri 此thử 經Kinh 之chi 義nghĩa 理lý 。 乃nãi 真chân 空không 無vô 相tướng 。 最tối 上thượng 一Nhất 乘Thừa 。 不bất 可khả 以dĩ 心tâm 思tư 言ngôn 議nghị 。 探thám 其kỳ 底để 蘊uẩn 也dã 。 至chí 於ư 究cứu 竟cánh 一nhất 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 之chi 間gian 。 先tiên 世thế 之chi 罪tội 業nghiệp 消tiêu 滅diệt 。 無vô 量lượng 之chi 功công 德đức 難nan 及cập 。 得đắc 此thử 果quả 實thật 報báo 驗nghiệm 者giả 。 又hựu 豈khởi 可khả 以dĩ 思tư 議nghị 之chi 哉tai 。 真chân 極cực 盛thịnh 而nhi 無vô 以dĩ 知tri 也dã 。

○# 究cứu 竟cánh 無vô 我ngã 分phân 第đệ 十thập 七thất

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 云vân 何hà 應ưng 住trụ 。 云vân 何hà 降hàng 伏phục 其kỳ 心tâm 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 當đương 生sanh 如như 是thị 心tâm 。 我ngã 應ưng 滅diệt 度độ 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 滅diệt 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 已dĩ 。 而nhi 無vô 有hữu 一nhất 眾chúng 生sanh 。 實thật 滅diệt 度độ 者giả 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 復phục 問vấn 佛Phật 云vân 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 何hà 所sở 止chỉ 。 眾chúng 生sanh 心tâm 何hà 所sở 伏phục 。 佛Phật 曰viết 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 本bổn 來lai 具cụ 足túc 。 當đương 體thể 現hiện 成thành 。 只chỉ 因nhân 眾chúng 生sanh 蔽tế 於ư 塵trần 染nhiễm 而nhi 戕# 賊tặc 者giả 。 總tổng 總tổng 也dã 。 人nhân 當đương 先tiên 要yếu 培bồi 養dưỡng 此thử 真chân 心tâm 。 然nhiên 欲dục 盡tận 者giả 理lý 方phương 還hoàn 。 我ngã 當đương 以dĩ 此thử 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 。 如như 煩phiền 惱não 妄vọng 想tưởng 。 取thủ 捨xả 人nhân 我ngã 。 貪tham 嗔sân 嫉tật 妬đố 。 種chủng 種chủng 四tứ 相tương/tướng 之chi 類loại 。 一nhất 一nhất 除trừ 滅diệt 。 而nhi 度độ 脫thoát 之chi 。 既ký 滅diệt 度độ 眾chúng 生sanh 已dĩ 了liễu 。 則tắc 般Bát 若Nhã 觀quán 照chiếu 。 常thường 住trụ 不bất 滅diệt 。 凡phàm 前tiền 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 妄vọng 心tâm 。 原nguyên 非phi 真chân 性tánh 中trung 所sở 有hữu 。 如như 紅hồng 爐lô 點điểm 雪tuyết 。 消tiêu 融dung 殆đãi 盡tận 。 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。 實thật 滅diệt 度độ 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 有hữu 我ngã 相tướng 。 人nhân 相tướng 。 眾chúng 生sanh 相tướng 。 壽thọ 者giả 相tướng 。 則tắc 非phi 菩Bồ 薩Tát 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。

【# 註chú 】# 此thử 節tiết 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。 四tứ 字tự 當đương 重trọng/trùng 。 佛Phật 恐khủng 人nhân 錯thác 認nhận 當đương 生sanh 如như 是thị 心tâm 。 者giả 為vi 真chân 實thật 。 故cố 又hựu 說thuyết 破phá 。 謂vị 究cứu 其kỳ 實thật 。 乃nãi 我ngã 真chân 性tánh 中trung 原nguyên 無vô 此thử 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 云vân 。 此thử 何hà 以dĩ 故cố 也dã 。 若nhược 學học 道Đạo 之chi 菩Bồ 薩Tát 。 四tứ 相tương/tướng 未vị 除trừ 。 則tắc 菩Bồ 提Đề 心tâm 無vô 由do 而nhi 發phát 。 何hà 以dĩ 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 以dĩ 性tánh 本bổn 空không 寂tịch 。 渾hồn 然nhiên 天thiên 成thành 。 其kỳ 發phát 此thử 心tâm 。 不bất 過quá 自tự 悟ngộ 自tự 修tu 。 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。 發phát 此thử 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 者giả 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 如Như 來Lai 於ư 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 所sở 。 有hữu 法Pháp 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 如như 我ngã 解giải 佛Phật 所sở 說thuyết 義nghĩa 。 佛Phật 於ư 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 所sở 。 無vô 有hữu 法Pháp 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 反phản 問vấn 云vân 。 我ngã 始thỉ 於ư 本bổn 師sư 然nhiên 燈đăng 佛Phật 處xứ 。 有hữu 法pháp 可khả 得đắc 。 名danh 之chi 為vi 無vô 。 上thượng 正Chánh 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 我ngã 曉hiểu 佛Phật 所sở 言ngôn 之chi 理lý 。 佛Phật 於ư 本bổn 師sư 處xứ 。 乃nãi 是thị 自tự 性tánh 自tự 悟ngộ 。 無vô 有hữu 傳truyền 受thọ 秘bí 密mật 之chi 典điển 。 而nhi 得đắc 菩Bồ 提Đề 之chi 道đạo 也dã 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 是thị 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。 如Như 來Lai 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 法pháp 。 如Như 來Lai 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 者giả 。 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 則tắc 不bất 與dữ 我ngã 授thọ 記ký 。 汝nhữ 於ư 來lai 世thế 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 號hiệu 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 以dĩ 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 故cố 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 與dữ 我ngã 授thọ 記ký 作tác 是thị 言ngôn 。 汝nhữ 於ư 來lai 世thế 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 號hiệu 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 者giả 。 即tức 諸chư 法pháp 如như 義nghĩa 。

【# 註chú 】# 梵Phạn 語ngữ 釋Thích 迦Ca 。 此thử 云vân 能năng 仁nhân 。 即tức 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 牟Mâu 尼Ni 。 此thử 云vân 寂tịch 默mặc 。 即tức 心tâm 體thể 如như 如như 也dã 。 牟Mâu 尼Ni 為vi 體thể 。 即tức 是thị 如như 字tự 。 能năng 仁nhân 為vi 用dụng 。 即tức 是thị 來lai 字tự 。 先tiên 言ngôn 釋Thích 迦Ca 。 後hậu 言ngôn 牟Mâu 尼Ni 者giả 。 攝nhiếp 用dụng 以dĩ 歸quy 體thể 也dã 。 如Như 來Lai 者giả 從tùng 體thể 以dĩ 起khởi 用dụng 也dã 。 總tổng 是thị 真chân 性tánh 。 詳tường 言ngôn 之chi 則tắc 。 為vi 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 略lược 言ngôn 之chi 。 則tắc 為vi 如Như 來Lai 。 又hựu 略lược 言ngôn 之chi 則tắc 為vi 佛Phật 。 諸chư 法pháp 如như 義nghĩa 者giả 。 葢# 我ngã 真chân 實thật 之chi 性tánh 。 本bổn 來lai 自tự 如như 。 其kỳ 見kiến 之chi 於ư 諸chư 法pháp 事sự 者giả 。 亦diệc 自tự 然nhiên 而nhi 然nhiên 。 來lai 為vi 應ưng 迹tích 。 去khứ 無vô 留lưu 滯trệ 。 如như 如như 不bất 動động 。 的đích 義nghĩa 理lý 也dã 。 即tức 上thượng 無vô 為vi 法pháp 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 深thâm 以dĩ 須Tu 菩Bồ 提Đề 之chi 言ngôn 為vi 當đương 。 故cố 稱xưng 如như 是thị 如như 是thị 。 復phục 謂vị 之chi 曰viết 。 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。 得đắc 此thử 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 曰viết 有hữu 法pháp 。 然nhiên 燈đăng 佛Phật 即tức 諄# 諄# 然nhiên 舉cử 其kỳ 佛Phật 之chi 所sở 得đắc 者giả 。 傳truyền 之chi 於ư 我ngã 。 即tức 不bất 當đương 與dữ 我ngã 止chỉ 授thọ 一nhất 記ký 云vân 。 爾nhĩ 來lai 世thế 方phương 得đắc 作tác 佛Phật 。 號hiệu 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 也dã 。 葢# 本bổn 原nguyên 不bất 從tùng 外ngoại 得đắc 。 徧biến 虗hư 空không 世thế 界giới 而nhi 常thường 自tự 如như 。 所sở 謂vị 一nhất 法pháp 不bất 立lập 。 一nhất 塵trần 不bất 染nhiễm 也dã 。 然nhiên 燈đăng 不bất 過quá 授thọ 記ký 而nhi 已dĩ 。 何hà 曾tằng 得đắc 法Pháp 於ư 他tha 。 皆giai 是thị 我ngã 如Như 來Lai 本bổn 性tánh 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 者giả 。 不bất 離ly 諸chư 法pháp 。 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 中trung 自tự 如như 的đích 義nghĩa 理lý 也dã 。

【# 證chứng 】# 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 。 如như 者giả 不bất 二nhị 不bất 異dị 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 如như 也dã 。 眾chúng 聖thánh 賢hiền 亦diệc 於ư 也dã 。 至chí 於ư 彌Di 勒Lặc 亦diệc 如như 也dã 。

若nhược 有hữu 人nhân 言ngôn 。 如Như 來Lai 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。 佛Phật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如Như 來Lai 所sở 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 於ư 是thị 中trung 。 無vô 實thật 無vô 虗hư 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 又hựu 恐khủng 人nhân 未vị 悟ngộ 。 復phục 曰viết 。 或hoặc 有hữu 人nhân 說thuyết 。 我ngã 得đắc 此thử 菩Bồ 提Đề 之chi 法Pháp 。 不bất 知tri 我ngã 從tùng 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 上thượng 得đắc 之chi 。 然nhiên 我ngã 所sở 以dĩ 。 得đắc 此thử 法pháp 者giả 。 皆giai 是thị 我ngã 之chi 。 清thanh 淨tịnh 心tâm 中trung 。 菩Bồ 提Đề 覺giác 性tánh 。 本bổn 無vô 形hình 迹tích 。 此thử 法pháp 無vô 有hữu 實thật 。 色sắc 相tướng 空không 處xứ 。 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 此thử 法pháp 無vô 有hữu 虗hư 。 正chánh 謂vị 色sắc 即tức 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 色sắc 。 故cố 知tri 如Như 來Lai 所sở 證chứng 。 菩Bồ 提Đề 之chi 法Pháp 。 不bất 空không 不bất 有hữu 也dã 。

是thị 故cố 如Như 來Lai 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 是thị 佛Phật 法Pháp 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 所sở 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 即tức 非phi 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 故cố 名danh 一nhất 切thiết 法pháp 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 說thuyết 諸chư 法pháp 。 皆giai 發phát 明minh 真chân 常thường 之chi 精tinh 奧áo 。 用dụng 為vi 修tu 行hành 之chi 徑kính 路lộ 。 非phi 外ngoại 道đạo 可khả 比tỉ 。 皆giai 是thị 般Bát 若Nhã 之chi 佛Phật 法Pháp 也dã 。 然nhiên 人nhân 心tâm 之chi 大đại 事sự 未vị 明minh 。 須tu 賴lại 此thử 法pháp 指chỉ 示thị 迷mê 途đồ 。 除trừ 去khứ 四tứ 相tương/tướng 。 若nhược 真chân 空không 既ký 悟ngộ 。 我ngã 自tự 得đắc 之chi 。 法pháp 亦diệc 非phi 有hữu 。 方phương 名danh 佛Phật 法Pháp 也dã 。 佛Phật 所sở 以dĩ 隨tùy 說thuyết 而nhi 又hựu 掃tảo 去khứ 者giả 。 蓋cái 謂vị 不bất 可khả 泥nê 於ư 法pháp 耳nhĩ 。 豈khởi 真chân 絕tuyệt 無vô 法pháp 哉tai 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 人nhân 身thân 長trường 大đại 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 說thuyết 人nhân 身thân 長trường 大đại 。 即tức 為vi 非phi 大đại 身thân 。 是thị 名danh 大đại 身thân 。

【# 講giảng 】# 此thử 段đoạn 設thiết 譬thí 以dĩ 起khởi 下hạ 文văn 。 佛Phật 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 人nhân 之chi 一nhất 身thân 。 雖tuy 長trường/trưởng 且thả 大đại 。 果quả 真chân 為vi 大đại 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 云vân 。 如Như 來Lai 說thuyết 人nhân 身thân 長trường 大đại 者giả 。 心tâm 不bất 菩Bồ 提Đề 。 徒đồ 為vi 委ủy 形hình 。 則tắc 非phi 真chân 實thật 大đại 身thân 。 是thị 虗hư 名danh 為vi 大đại 身thân 而nhi 已dĩ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 作tác 是thị 言ngôn 。 我ngã 當đương 滅diệt 度độ 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 則tắc 不bất 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。 名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 我ngã 。 無vô 人nhân 。 無vô 眾chúng 生sanh 。 無vô 壽thọ 者giả 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 所sở 名danh 覺giác 眾chúng 生sanh 者giả 。 亦diệc 如như 大đại 身thân 之chi 不bất 為vi 真chân 實thật 也dã 。 夫phu 我ngã 真chân 性tánh 中trung 。 廓khuếch 然nhiên 常thường 虗hư 。 本bổn 無vô 眾chúng 生sanh 。 因nhân 為vi 四tứ 相tương/tướng 未vị 離ly 。 則tắc 眾chúng 生sanh 從tùng 業nghiệp 緣duyên 中trung 而nhi 現hiện 。 反phản 之chi 太thái 初sơ 。 了liễu 無vô 可khả 得đắc 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 自tự 言ngôn 。 我ngã 當đương 滅diệt 度độ 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 正chánh 所sở 謂vị 驅khu 除trừ 妄vọng 想tưởng 重trọng/trùng 增tăng 病bệnh 也dã 。 何hà 以dĩ 名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 夫phu 修tu 行hành 得đắc 至chí 於ư 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 誠thành 賴lại 佛Phật 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 以dĩ 滅diệt 度độ 乎hồ 眾chúng 生sanh 。 但đãn 真chân 性tánh 中trung 自tự 有hữu 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 之chi 妙diệu 。 本bổn 無vô 眾chúng 生sanh 可khả 度độ 。 又hựu 何hà 有hữu 法pháp 可khả 據cứ 。 此thử 所sở 以dĩ 名danh 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 是thị 故cố 佛Phật 所sở 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 不bất 過quá 隨tùy 時thời 順thuận 宜nghi 與dữ 人nhân 解giải 粘niêm 去khứ 縛phược 而nhi 已dĩ 。 豈khởi 有hữu 能năng 所sở 心tâm 哉tai 。 所sở 以dĩ 無vô 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 之chi 妄vọng 心tâm 矣hĩ 。 此thử 四tứ 者giả 統thống 而nhi 言ngôn 之chi 。 皆giai 謂vị 之chi 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 本bổn 無vô 。 何hà 滅diệt 度độ 之chi 有hữu 。

【# 證chứng 】# 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 。 法pháp 無vô 眾chúng 生sanh 。 離ly 眾chúng 生sanh 垢cấu 故cố 。 法pháp 無vô 有hữu 我ngã 。 離ly 我ngã 垢cấu 故cố 。 法pháp 無vô 壽thọ 命mạng 。 離ly 生sanh 死tử 故cố 。 法pháp 無vô 有hữu 人nhân 。 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 故cố 。 此thử 真chân 空không 無vô 相tướng 法pháp 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 言ngôn 。 我ngã 當đương 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 。 是thị 不bất 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 說thuyết 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 者giả 。 即tức 非phi 莊trang 嚴nghiêm 。 是thị 名danh 莊trang 嚴nghiêm 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 自tự 說thuyết 。 謂vị 我ngã 能năng 莊trang 飾sức 嚴nghiêm 整chỉnh 其kỳ 。 佛Phật 之chi 剎sát 土độ 。 是thị 着trước 於ư 有hữu 相tương/tướng 。 豈khởi 足túc 為vi 菩Bồ 薩Tát 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 我ngã 所sở 說thuyết 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 者giả 。 非phi 為vi 粉phấn 飾sức 外ngoại 貌mạo 之chi 具cụ 。 乃nãi 吾ngô 心tâm 佛Phật 土độ 也dã 。 佛Phật 土độ 無vô 相tướng 。 本bổn 來lai 清thanh 淨tịnh 。 云vân 何hà 可khả 莊trang 嚴nghiêm 哉tai 。 如Như 來Lai 以dĩ 非phi 莊trang 嚴nghiêm 為vi 莊trang 嚴nghiêm 。 有hữu 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 存tồn 焉yên 。 是thị 則tắc 所sở 以dĩ 名danh 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。

【# 證chứng 】# 陳trần 雄hùng 曰viết 。 以dĩ 定định 慧tuệ 之chi 寶bảo 。 莊trang 嚴nghiêm 心tâm 佛Phật 土độ 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 不bất 言ngôn 其kỳ 功công 。 而nhi 人nhân 莫mạc 見kiến 其kỳ 迹tích 。 以dĩ 金kim 珠châu 之chi 寶bảo 。 莊trang 嚴nghiêm 世thế 間gian 佛Phật 土độ 者giả 。 凡phàm 夫phu 也dã 。 自tự 言ngôn 其kỳ 功công 。 而nhi 常thường 急cấp 於ư 人nhân 知tri 。 文Văn 殊Thù 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 發phát 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。 而nhi 心tâm 不bất 見kiến 。 莊trang 嚴nghiêm 之chi 相tướng 。 淨tịnh 土độ 論luận 云vân 。 備bị 諸chư 珍trân 寶bảo 性tánh 。 具cụ 足túc 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 通thông 達đạt 。 無vô 我ngã 法pháp 者giả 。 如Như 來Lai 說thuyết 名danh 。 真chân 是thị 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 通thông 達đạt 者giả 。 見kiến 得đắc 十thập 分phần/phân 透thấu 徹triệt 也dã 。 無vô 我ngã 者giả 。 即tức 吾ngô 儒nho 之chi 無vô 以dĩ 有hữu 己kỷ 也dã 。 法pháp 者giả 。 理lý 也dã 。 真chân 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 造tạo 到đáo 純thuần 然nhiên 無vô 偽ngụy 。 即tức 等đẳng 覺giác 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 。 由do 前tiền 所sở 說thuyết 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 。 究cứu 竟cánh 將tương 來lai 。 總tổng 是thị 個cá 無vô 我ngã 之chi 法pháp 。 夫phu 法Pháp 界Giới 原nguyên 無vô 盡tận 藏tạng 。 有hữu 一nhất 我ngã 心tâm 。 便tiện 着trước 於ư 人nhân 眾chúng 生sanh 壽thọ 者giả 。 未vị 了liễu 真chân 空không 。 必tất 定định 執chấp 其kỳ 有hữu 法pháp 。 有hữu 滅diệt 度độ 。 有hữu 莊trang 嚴nghiêm 。 所sở 以dĩ 不bất 名danh 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 茲tư 則tắc 直trực 下hạ 大đại 悟ngộ 。 如như 漆tất 桶# 底để 脫thoát 。 四tứ 通thông 八bát 達đạt 。 廓khuếch 然nhiên 無vô 我ngã 。 我ngã 身thân 既ký 無vô 。 何hà 更cánh 有hữu 法pháp 。 人nhân 法pháp 兩lưỡng 空không 。 此thử 如Như 來Lai 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 稱xưng 名danh 之chi 曰viết 。 真chân 實thật 的đích 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

○# 一nhất 體thể 同đồng 觀quán 分phân 第đệ 十thập 八bát

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 如Như 來Lai 有hữu 肉nhục 眼nhãn 不phủ 。 如như 是thị 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 有hữu 肉nhục 眼nhãn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 如Như 來Lai 有hữu 天thiên 眼nhãn 不phủ 。 如như 是thị 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 有hữu 天thiên 眼nhãn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 如Như 來Lai 有hữu 慧tuệ 眼nhãn 不phủ 。 如như 是thị 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 有hữu 慧tuệ 眼nhãn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 如Như 來Lai 有hữu 法Pháp 眼nhãn 不phủ 。 如như 是thị 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 有hữu 法Pháp 眼nhãn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 如Như 來Lai 有hữu 佛Phật 眼nhãn 不phủ 。 如như 是thị 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 有hữu 佛Phật 眼nhãn 。

【# 註chú 】# 肉nhục 眼nhãn 一nhất 觀quán 。 天thiên 眼nhãn 徧biến 觀quán 。 慧tuệ 眼nhãn 證chứng 法pháp 。 法Pháp 眼nhãn 擇trạch 法pháp 。 佛Phật 眼nhãn 度độ 生sanh 。 凡phàm 夫phu 與dữ 如Như 來Lai 。 俱câu 同đồng 此thử 眼nhãn 。 異dị 處xử 在tại 覺giác 不bất 覺giác 耳nhĩ 。

【# 論luận 】# 世thế 法pháp 上thượng 論luận 。 指chỉ 五ngũ 眼nhãn 。 為vi 佛Phật 眼nhãn 睛tình 之chi 眼nhãn 。 以dĩ 理lý 論luận 。 則tắc 心tâm 竅khiếu 之chi 眼nhãn 也dã 。 眼nhãn 通thông 於ư 心tâm 。 大đại 凡phàm 眾chúng 生sanh 。 皆giai 具cụ 此thử 五ngũ 眼nhãn 。 與dữ 佛Phật 無vô 二nhị 。 因nhân 四tứ 相tương/tướng 六lục 塵trần 遮già 蔽tế 。 只chỉ 有hữu 肉nhục 團đoàn 眼nhãn 一nhất 件# 而nhi 已dĩ 。 儒nho 書thư 云vân 。 聖thánh 人nhân 之chi 心tâm 有hữu 七thất 竅khiếu 。 即tức 是thị 五ngũ 眼nhãn 之chi 謂vị 也dã 。 佛Phật 有hữu 五ngũ 眼nhãn 。 乃nãi 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 非phi 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 之chi 妄vọng 心tâm 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 欲dục 闡xiển 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 有hữu 若nhược 干can 種chủng 。 先tiên 設thiết 此thử 五ngũ 眼nhãn 。 沙sa 界giới 二nhị 喻dụ 之chi 問vấn 云vân 。 如Như 來Lai 有hữu 此thử 化hóa 身thân 觀quán 見kiến 之chi 肉nhục 眼nhãn 。 普phổ 照chiếu 大Đại 千Thiên 之chi 天thiên 眼nhãn 。 般Bát 若Nhã 常thường 明minh 之chi 慧tuệ 眼nhãn 。 了liễu 諸chư 法pháp 空không 之chi 法Pháp 眼nhãn 。 自tự 性tánh 常thường 覺giác 之chi 佛Phật 眼nhãn 。 有hữu 此thử 五ngũ 眼nhãn 否phủ/bĩ 乎hồ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 皆giai 據cứ 理lý 答đáp 之chi 曰viết 。 如Như 來Lai 有hữu 此thử 五ngũ 眼nhãn 矣hĩ 。

【# 證chứng 】# 昔tích 雲vân 巖nham 問vấn 道đạo 吾ngô 。 大Đại 悲Bi 菩Bồ 薩Tát 。 用dụng 許hứa 多đa 手thủ 眼nhãn 作tác 麼ma 。 吾ngô 云vân 。 通thông 身thân 是thị 手thủ 眼nhãn 。 是thị 言ngôn 極cực 妙diệu 。 苟cẩu 無vô 眾chúng 生sanh 。 無vô 四tứ 相tương/tướng 。 一nhất 瞬thuấn 不bất 具cụ 。 而nhi 況huống 多đa 眼nhãn 乎hồ 。 要yếu 人nhân 自tự 見kiến 耳nhĩ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 如như 恆Hằng 河Hà 中trung 所sở 有hữu 沙sa 。 佛Phật 說thuyết 是thị 沙sa 不phủ 。 如như 是thị 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 說thuyết 是thị 沙sa 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 如như 一nhất 恆Hằng 河Hà 中trung 所sở 有hữu 沙sa 。 有hữu 如như 是thị 沙sa 等đẳng 恆Hằng 河Hà 。 是thị 諸chư 恆Hằng 河Hà 。 所sở 有hữu 沙sa 數số 。 佛Phật 世thế 界giới 如như 是thị 。 寧ninh 為vi 多đa 不phủ 。 甚thậm 多đa 。

世Thế 尊Tôn 。

【# 註chú 】# 沙sa 等đẳng 恆Hằng 河Hà 者giả 。 謂vị 一nhất 粒lạp 沙sa 為vi 一nhất 恆Hằng 河Hà 。 廣quảng 譬thí 設thiết 喻dụ 。 言ngôn 恆Hằng 河Hà 之chi 多đa 也dã 。 以dĩ 沙sa 等đẳng 恆Hằng 河Hà 之chi 沙sa 數số 佛Phật 世thế 界giới 。 又hựu 不bất 勝thắng 其kỳ 多đa 矣hĩ 。 假giả 設thiết 此thử 問vấn 而nhi 言ngôn 之chi 也dã 。 佛Phật 世thế 界giới 者giả 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 內nội 。 必tất 有hữu 一nhất 佛Phật 設thiết 化hóa 。 謂vị 之chi 曰viết 佛Phật 世thế 界giới 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 欲dục 人nhân 明minh 此thử 許hứa 多đa 眾chúng 生sanh 妄vọng 心tâm 。 故cố 以dĩ 許hứa 多đa 世thế 界giới 為vi 問vấn 云vân 。 舉cử 此thử 無vô 窮cùng 之chi 沙sa 以dĩ 數số 。 佛Phật 之chi 世thế 界giới 。 果quả 多đa 否phủ/bĩ 乎hồ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 亦diệc 以dĩ 甚thậm 多đa 答đáp 之chi 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

爾nhĩ 所sở 國quốc 土độ 中trung 。 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 若nhược 干can 種chủng 心tâm 。 如Như 來Lai 悉tất 知tri 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 說thuyết 諸chư 心tâm 。 皆giai 為vi 非phi 心tâm 。 是thị 名danh 為vi 心tâm 。

【# 註chú 】# 若nhược 。 如như 也dã 。 干can 。 數số 也dã 。 心tâm 數số 雖tuy 多đa 。 不bất 出xuất 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 環hoàn 轉chuyển 鈎câu 連liên 。 糾# 結kết 不bất 了liễu 。 無vô 非phi 妄vọng 心tâm 。 諸chư 心tâm 。 即tức 若nhược 干can 種chủng 心tâm 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 。 不bất 必tất 遠viễn 論luận 恆Hằng 沙sa 世thế 界giới 。 即tức 如như 爾nhĩ 之chi 國quốc 土độ 中trung 。 所sở 有hữu 許hứa 多đa 眾chúng 生sanh 。 各các 具cụ 一nhất 心tâm 。 則tắc 其kỳ 心tâm 有hữu 若nhược 干can 種chủng 。 如Như 來Lai 以dĩ 清thanh 淨tịnh 五ngũ 眼nhãn 。 皆giai 盡tận 見kiến 知tri 之chi 。 其kỳ 故cố 維duy 何hà 。 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 一nhất 切thiết 心tâm 。 皆giai 是thị 眾chúng 生sanh 妄vọng 心tâm 。 非phi 性tánh 中trung 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 識thức 得đắc 妄vọng 心tâm 非phi 心tâm 。 菩Bồ 提Đề 本bổn 體thể 現hiện 矣hĩ 。 是thị 名danh 為vi 心tâm 也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 過quá 去khứ 心tâm 不bất 可khả 得đắc 。 現hiện 在tại 心tâm 不bất 可khả 得đắc 。 未vị 來lai 心tâm 不bất 可khả 得đắc 。

【# 註chú 】# 思tư 念niệm 前tiền 事sự 者giả 。 為vi 過quá 去khứ 心tâm 。 思tư 念niệm 今kim 事sự 者giả 。 為vi 現hiện 在tại 心tâm 。 思tư 念niệm 後hậu 事sự 者giả 。 為vì 未vị 來lai 心tâm 。 不bất 可khả 得đắc 。 言ngôn 本bổn 來lai 無vô 有hữu 也dã 。

【# 論luận 】# 此thử 三tam 句cú 。 我ngã 佛Phật 談đàm 到đáo 骨cốt 髓tủy 處xứ 。 何hà 必tất 歷lịch 覽lãm 群quần 藏tạng 。 向hướng 外ngoại 馳trì 求cầu 哉tai 。 所sở 以dĩ 佛Phật 恩ân 難nan 報báo 也dã 。 凡phàm 人nhân 一nhất 念niệm 中trung 。 即tức 有hữu 未vị 來lai 現hiện 在tại 過quá 去khứ 。 須tu 看khán 得đắc 活hoạt 。 故cố 疏sớ/sơ 鈔sao 云vân 。 若nhược 一nhất 念niệm 有hữu 起khởi 滅diệt 。 即tức 成thành 六lục 十thập 種chủng 邪tà 見kiến 。 九cửu 百bách 種chủng 煩phiền 惱não 是thị 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 言ngôn 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 非phi 心tâm 者giả 。 何hà 也dã 。 葢# 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 妙diệu 湛trạm 圓viên 寂tịch 。 體thể 用dụng 如như 一nhất 。 若nhược 太thái 虗hư 空không 。 離ly 諸chư 緣duyên 引dẫn 之chi 想tưởng 。 過quá 去khứ 心tâm 已dĩ 滅diệt 。 何hà 所sở 凝ngưng 滯trệ 於ư 物vật 。 現hiện 在tại 心tâm 不bất 住trụ 。 何hà 所sở 專chuyên 主chủ 於ư 有hữu 。 未vị 來lai 心tâm 未vị 至chí 。 何hà 所sở 預dự 期kỳ 於ư 先tiên 。 虗hư 靈linh 莫mạc 測trắc 。 反phản 觀quán 於ư 內nội 。 三tam 心tâm 總tổng 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 此thử 方phương 是thị 菩Bồ 提Đề 真chân 心tâm 。 一nhất 體thể 同đồng 觀quán 矣hĩ 。

【# 證chứng 】# 論luận 語ngữ 云vân 。 子tử 絕tuyệt 四tứ 。 毋vô 意ý 毋vô 必tất 。 毋vô 固cố 毋vô 我ngã 。 六lục 祖tổ 云vân 。 前tiền 念niệm 後hậu 念niệm 及cập 今kim 念niệm 。 三tam 念niệm 不bất 被bị 邪tà 見kiến 染nhiễm 。 張trương 無vô 盡tận 云vân 。 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 全toàn 體thể 現hiện 。 古cổ 云vân 。 三tam 際tế 俱câu 斷đoạn 。 三tam 念niệm 皆giai 妄vọng 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。

○# 法Pháp 界Giới 通thông 化hóa 分phân 第đệ 十thập 九cửu

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 若nhược 有hữu 人nhân 滿mãn 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 七thất 寶bảo 。 以dĩ 用dụng 布bố 施thí 。 是thị 人nhân 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 得đắc 福phước 多đa 不phủ 。 如như 是thị 。

世Thế 尊Tôn 。 此thử 人nhân 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 得đắc 福phước 甚thậm 多đa 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 福phước 德đức 有hữu 實thật 。 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 得đắc 福phước 德đức 多đa 。 以dĩ 福phước 德đức 無vô 故cố 。 如Như 來Lai 說thuyết 得đắc 福phước 德đức 多đa 。

【# 論luận 】# 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 布bố 施thí 之chi 福phước 。 俗tục 眼nhãn 為vi 實thật 。 佛Phật 眼nhãn 為vi 無vô 。 布bố 施thí 既ký 廣quảng 。 得đắc 福phước 自tự 多đa 。 所sở 謂vị 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 也dã 。 畢tất 竟cánh 是thị 有hữu 礙ngại 有hữu 着trước 。 不bất 是thị 清thanh 淨tịnh 福phước 德đức 。 以dĩ 無vô 為vi 福phước 纔tài 是thị 不bất 住trụ 相tương/tướng 布bố 施thí 。 故cố 不bất 徒đồ 言ngôn 得đắc 。 而nhi 言ngôn 多đa 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 又hựu 反phản 復phục 申thân 之chi 。 見kiến 吾ngô 心tâm 中trung 法Pháp 界Giới 。 所sở 通thông 化hóa 無vô 窮cùng 者giả 。 雖tuy 寶bảo 施thí 不bất 足túc 以dĩ 擬nghĩ 之chi 也dã 。 故cố 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 人nhân 以dĩ 滿mãn 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 之chi 七thất 寶bảo 。 用dụng 為vi 布bố 施thí 。 其kỳ 福phước 德đức 果quả 多đa 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 亦diệc 以dĩ 甚thậm 多đa 答đáp 之chi 。 佛Phật 又hựu 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 曰viết 。 若nhược 福phước 德đức 之chi 有hữu 真chân 實thật 。 則tắc 徒đồ 求cầu 之chi 於ư 外ngoại 。 取thủ 諸chư 相tướng 也dã 。 有hữu 相tương/tướng 以dĩ 為vi 布bố 施thí 。 其kỳ 報báo 有hữu 限hạn 。 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 得đắc 福phước 德đức 多đa 。 我ngã 之chi 所sở 謂vị 福phước 德đức 者giả 。 離ly 諸chư 相tướng 也dã 。 即tức 前tiền 無vô 住trụ 相tương/tướng 布bố 施thí 。 在tại 如Như 來Lai 無vô 能năng 施thí 之chi 心tâm 。 在tại 法Pháp 界Giới 無vô 可khả 施thí 之chi 迹tích 。 正chánh 是thị 無vô 為vi 清thanh 淨tịnh 功công 德đức 。 其kỳ 福phước 等đẳng 如như 虗hư 空không 。 豈khởi 有hữu 漏lậu 之chi 因nhân 。 所sở 可khả 同đồng 日nhật 語ngữ 。 此thử 如Như 來Lai 說thuyết 福phước 德đức 多đa 也dã 。

○# 離ly 色sắc 離ly 相tương/tướng 分phân 第đệ 二nhị 十thập

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 佛Phật 可khả 以dĩ 具cụ 足túc 色sắc 身thân 見kiến 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 不bất 應ưng 。 以dĩ 具cụ 足túc 色sắc 身thân 見kiến 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 說thuyết 具cụ 足túc 色sắc 身thân 。 即tức 非phi 具cụ 足túc 色sắc 身thân 。 是thị 名danh 具cụ 足túc 色sắc 身thân 。

【# 註chú 】# 具cụ 足túc 者giả 。 無vô 少thiểu 虧khuy 欠khiếm 也dã 。

【# 論luận 】# 此thử 段đoạn 專chuyên 主chủ 離ly 色sắc 言ngôn 。 此thử 分phần/phân 與dữ 第đệ 五ngũ 分phần/phân 。 第đệ 十thập 三tam 分phần/phân 。 意ý 俱câu 同đồng 。 而nhi 佛Phật 乃nãi 重trọng/trùng 言ngôn 之chi 者giả 。 葢# 末mạt 世thế 修tu 行hành 。 多đa 執chấp 色sắc 相tướng 。 如như 香hương 花hoa 頂đảnh 禮lễ 。 外ngoại 貌mạo 供cung 奉phụng 。 不bất 悟ngộ 自tự 己kỷ 真chân 性tánh 。 佛Phật 所sở 以dĩ 反phản 復phục 叮# 嚀# 告cáo 戒giới 之chi 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 恐khủng 須Tu 菩Bồ 提Đề 錯thác 認nhận 。 如Như 來Lai 色sắc 身thân 。 把bả 作tác 如Như 來Lai 真chân 身thân 看khán 了liễu 。 故cố 設thiết 此thử 疑nghi 。 而nhi 問vấn 之chi 曰viết 。 佛Phật 可khả 以dĩ 具cụ 足túc 色sắc 身thân 見kiến 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 即tức 解giải 其kỳ 意ý 。 遂toại 答đáp 之chi 曰viết 。 不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 不bất 應ưng 。 以dĩ 具cụ 足túc 色sắc 身thân 見kiến 。 何hà 以dĩ 見kiến 之chi 。 葢# 色sắc 身thân 。 乃nãi 血huyết 肉nhục 之chi 軀khu 。 非phi 法Pháp 身thân 也dã 。 若nhược 法Pháp 身thân 。 則tắc 縱tung 橫hoành 無vô 礙ngại 。 自tự 在tại 自tự 由do 。 念niệm 念niệm 無vô 非phi 般Bát 若Nhã 。 豈khởi 八bát 十thập 種chủng 好hảo 。 所sở 能năng 囿# 也dã 。 色sắc 身thân 中trung 有hữu 妙diệu 色sắc 身thân 存tồn 焉yên 。 方phương 名danh 具cụ 足túc 色sắc 身thân 矣hĩ 。

【# 證chứng 】# 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 清thanh 淨tịnh 妙diệu 色sắc 身thân 。 神thần 力lực 故cố 顯hiển 現hiện 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 如Như 來Lai 可khả 以dĩ 具cụ 足túc 諸chư 相tướng 見kiến 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 不bất 應ưng 。 以dĩ 具cụ 足túc 諸chư 相tướng 見kiến 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 說thuyết 諸chư 相tướng 具cụ 足túc 。 即tức 非phi 具cụ 足túc 。 是thị 名danh 諸chư 相tướng 具cụ 足túc 。

【# 論luận 】# 此thử 段đoạn 專chuyên 主chủ 離ly 相tương/tướng 言ngôn 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 又hựu 問vấn 之chi 曰viết 。 如Như 來Lai 可khả 以dĩ 。 具cụ 足túc 諸chư 相tướng 見kiến 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 即tức 解giải 其kỳ 義nghĩa 。 而nhi 以dĩ 否phủ/bĩ 答đáp 之chi 。 葢# 自tự 受thọ 生sanh 以dĩ 來lai 。 有hữu 形hình 者giả 。 有hữu 形hình 形hình 者giả 。 有hữu 生sanh 者giả 。 有hữu 生sanh 生sanh 者giả 。 若nhược 無vô 真chân 性tánh 法Pháp 身thân 。 則tắc 雖tuy 有hữu 相tương/tướng 。 亦diệc 天thiên 地địa 之chi 委ủy 形hình 也dã 。 此thử 如Như 來Lai 不bất 應ưng 。 以dĩ 具cụ 足túc 諸chư 相tướng 見kiến 矣hĩ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 諸chư 相tướng 具cụ 足túc 。 非phi 徒đồ 取thủ 諸chư 相tướng 也dã 。 以dĩ 如Như 來Lai 雖tuy 有hữu 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 必tất 具cụ 足túc 乎hồ 三tam 十thập 二nhị 行hành 。 般Bát 若Nhã 觀quán 照chiếu 。 萬vạn 象tượng 悉tất 融dung 。 凡phàm 六lục 神thần 通thông 。 八bát 解giải 脫thoát 。 具cụ 於ư 自tự 性tánh 中trung 者giả 。 皆giai 無vô 欠khiếm 無vô 餘dư 。 常thường 滿mãn 足túc 爾nhĩ 。 此thử 肉nhục 身thân 如Như 來Lai 內nội 。 有hữu 真Chân 如Như 來lai 在tại 焉yên 。 是thị 名danh 諸chư 相tướng 具cụ 足túc 也dã 。

○# 非phi 說thuyết 所sở 說thuyết 分phân 第đệ 二nhị 十thập 一nhất

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 汝nhữ 勿vật 謂vị 如Như 來Lai 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 當đương 有hữu 所sở 說thuyết 法Pháp 。 莫mạc 作tác 是thị 念niệm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 人nhân 言ngôn 如Như 來Lai 有hữu 所sở 說thuyết 法Pháp 。 則tắc 為vi 謗báng 佛Phật 。 不bất 能năng 解giải 我ngã 所sở 說thuyết 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 說thuyết 法Pháp 者giả 。 無vô 法pháp 可khả 說thuyết 。 是thị 名danh 說thuyết 法Pháp 。

【# 論luận 】# 此thử 分phần/phân 與dữ 第đệ 七thất 分phần 。 無vô 有hữu 定định 法pháp 。 如Như 來Lai 可khả 說thuyết 。 十thập 三tam 分phần/phân 。 如Như 來Lai 無vô 所sở 說thuyết 。 意ý 大đại 同đồng 。 亦diệc 不bất 過quá 反phản 復phục 告cáo 人nhân 。 勿vật 執chấp 文văn 字tự 之chi 陳trần 言ngôn 。 而nhi 寡quả 默mặc 識thức 之chi 妙diệu 道đạo 也dã 。 謂vị 之chi 曰viết 。 勿vật 謂vị 。 又hựu 曰viết 。 莫mạc 作tác 。 我ngã 佛Phật 叮# 嚀# 之chi 意ý 。 至chí 深thâm 切thiết 矣hĩ 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 爾nhĩ 切thiết 勿vật 自tự 謂vị 。 我ngã 如Như 來Lai 有hữu 心tâm 作tác 此thử 念niệm 頭đầu 。 有hữu 此thử 說thuyết 法Pháp 。 以dĩ 開khai 示thị 於ư 人nhân 。 汝nhữ 切thiết 莫mạc 作tác 是thị 念niệm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 設thiết 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。 佛Phật 有hữu 法pháp 說thuyết 於ư 人nhân 。 則tắc 是thị 淺thiển 見kiến 寡quả 識thức 滯trệ 在tại 文văn 字tự 之chi 粗thô 。 是thị 為vi 謗báng 佛Phật 。 不bất 能năng 解giải 會hội 我ngã 所sở 說thuyết 之chi 義nghĩa 故cố 也dã 。 又hựu 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 我ngã 之chi 所sở 謂vị 說thuyết 法Pháp 者giả 。 不bất 假giả 口khẩu 說thuyết 之chi 騰đằng 。 默mặc 契khế 心tâm 源nguyên 之chi 妙diệu 。 唯duy 能năng 坐tọa 斷đoạn 十thập 方phương 。 打đả 成thành 一nhất 片phiến 。 非phi 言ngôn 語ngữ 可khả 到đáo 。 本bổn 來lai 無vô 法pháp 可khả 說thuyết 。 是thị 名danh 真chân 說thuyết 法Pháp 也dã 。

【# 證chứng 】# 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 依y 幻huyễn 說thuyết 覺giác 。 亦diệc 名danh 為vi 幻huyễn 。 既ký 名danh 為vi 幻huyễn 。 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 亦diệc 皆giai 是thị 幻huyễn 。 張trương 無vô 盡tận 云vân 。 非phi 法pháp 無vô 以dĩ 談đàm 空không 。 非phi 人nhân 無vô 以dĩ 說thuyết 法Pháp 。 妙diệu 明minh 子tử 云vân 。 智trí 高cao 遠viễn 水thủy 孤cô 峯phong 。 性tánh 寂tịch 寒hàn 潭đàm 皎hiệu 月nguyệt 。 然nhiên 後hậu 可khả 以dĩ 盡tận 離ly 不bất 離ly 言ngôn 之chi 道đạo 也dã 。 如như 如như 居cư 士sĩ 云vân 。 終chung 日nhật 喫khiết 飯phạn 。 不bất 曾tằng 咬giảo 着trước 一nhất 粒lạp 米mễ 。 終chung 日nhật 著trước 衣y 。 不bất 曾tằng 掛quải 着trước 一nhất 莖hành 絲ti 。 所sở 以dĩ 我ngã 佛Phật 橫hoạnh/hoành 說thuyết 直trực 說thuyết 。 四tứ 十thập 九cửu 年niên 。 未vị 嘗thường 道đạo 着trước 一nhất 字tự 。

爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 頗phả 有hữu 眾chúng 生sanh 。 於ư 未vị 來lai 世thế 。 聞văn 說thuyết 是thị 法Pháp 。 生sanh 信tín 心tâm 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 彼bỉ 非phi 眾chúng 生sanh 。 非phi 不bất 眾chúng 生sanh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 者giả 。 如Như 來Lai 說thuyết 非phi 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 眾chúng 生sanh 。

【# 註chú 】# 慧tuệ 。 言ngôn 德đức 。 命mạng 。 言ngôn 壽thọ 。 即tức 長trưởng 老lão 之chi 別biệt 名danh 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 佛Phật 曰viết 。 末Mạt 法Pháp 之chi 後hậu 。 略lược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 聞văn 說thuyết 此thử 經Kinh 。 般Bát 若Nhã 之chi 法pháp 。 能năng 生sanh 敬kính 信tín 之chi 心tâm 否phủ/bĩ 也dã 。 佛Phật 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 汝nhữ 勿vật 謂vị 五ngũ 濁trược 惡ác 世thế 之chi 間gian 。 俱câu 是thị 不bất 信tín 佛Phật 法Pháp 的đích 人nhân 。 葢# 佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 。 原nguyên 非phi 兩lưỡng 類loại 。 同đồng 具cụ 此thử 般Bát 若Nhã 真chân 心tâm 。 彼bỉ 雖tuy 為vì 眾chúng 生sanh 。 而nhi 真chân 性tánh 原nguyên 有hữu 。 非phi 可khả 以dĩ 眾chúng 生sanh 目mục 之chi 。 彼bỉ 雖tuy 非phi 眾chúng 生sanh 。 而nhi 業nghiệp 緣duyên 現hiện 在tại 。 又hựu 非phi 可khả 以dĩ 不bất 眾chúng 生sanh 目mục 之chi 。 何hà 以dĩ 故cố 也dã 。 眾chúng 生sanh 於ư 眾chúng 生sanh 之chi 中trung 。 苟cẩu 能năng 聞văn 般Bát 若Nhã 法pháp 而nhi 敬kính 信tín 之chi 。 言ngôn 下hạ 見kiến 性tánh 。 是thị 即tức 前tiền 之chi 所sở 說thuyết 。 非phi 眾chúng 生sanh 中trung 人nhân 也dã 。 是thị 假giả 名danh 眾chúng 生sanh 爾nhĩ 。

○# 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 分phân 第đệ 二nhị 十thập 二nhị

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 為vi 無vô 所sở 得đắc 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 是thị 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 我ngã 於ư 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 。 少thiểu 法pháp 可khả 得đắc 。 是thị 名danh 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 以dĩ 解giải 空không 之chi 性tánh 。 深thâm 悟ngộ 菩Bồ 提Đề 之chi 奧áo 。 乃nãi 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 為vi 問vấn 。 佛Phật 深thâm 許hứa 其kỳ 言ngôn 之chi 當đương 也dã 。 言ngôn 如như 是thị 如như 是thị 。 我ngã 於ư 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 之chi 法pháp 。 不bất 從tùng 外ngoại 得đắc 。 乃nãi 吾ngô 之chi 真chân 性tánh 也dã 。 真chân 性tánh 中trung 蕩đãng 然nhiên 虗hư 空không 。 神thần 凝ngưng 智trí 泯mẫn 。 情tình 卷quyển 思tư 澄trừng 。 迎nghênh 之chi 無vô 首thủ 。 隨tùy 之chi 無vô 後hậu 。 不bất 可khả 以dĩ 色sắc 相tương/tướng 取thủ 。 不bất 可khả 以dĩ 言ngôn 說thuyết 求cầu 。 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 可khả 得đắc 也dã 。 不bất 過quá 強cường/cưỡng 名danh 曰viết 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 而nhi 已dĩ 。

【# 證chứng 】# 玉ngọc 樞xu 經Kinh 云vân 。 道đạo 在tại 天thiên 地địa 。 天thiên 地địa 不bất 知tri 。 有hữu 情tình 無vô 情tình 。 唯duy 一nhất 無vô 二nhị 。 六lục 祖tổ 云vân 。 妙diệu 性tánh 本bổn 空không 。 無vô 有hữu 一nhất 法Pháp 可khả 得đắc 。 顏nhan 柄bính 曰viết 。 有hữu 法pháp 可khả 得đắc 。 是thị 名danh 法pháp 縛phược 。 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 方phương 名danh 解giải 脫thoát 。

○# 淨tịnh 心tâm 行hành 善thiện 分phân 第đệ 二nhị 十thập 三tam

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 法Pháp 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 高cao 下hạ 。 是thị 名danh 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 無vô 我ngã 無vô 人nhân 。 無vô 眾chúng 生sanh 無vô 壽thọ 者giả 。

【# 註chú 】# 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 法Pháp 者giả 。 即tức 真chân 性tánh 也dã 。 刊# 定định 云vân 。 在tại 聖thánh 不bất 增tăng 。 故cố 無vô 高cao 。 居cư 凡phàm 不bất 減giảm 。 故cố 無vô 下hạ 。 此thử 言ngôn 平bình 等đẳng 性tánh 也dã 。 真chân 心tâm 即tức 是thị 性tánh 。 原nguyên 無vô 兩lưỡng 樣# 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 又hựu 再tái 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 。 我ngã 所sở 說thuyết 阿a 耨nậu 。 菩Bồ 提Đề 之chi 法Pháp 。 乃nãi 吾ngô 本bổn 然nhiên 之chi 性tánh 。 居cư 聖thánh 位vị 而nhi 不bất 加gia 。 處xử 凡phàm 流lưu 而nhi 無vô 損tổn 。 人nhân 人nhân 具cụ 足túc 。 世thế 世thế 同đồng 然nhiên 。 蕩đãng 然nhiên 太thái 虗hư 。 較giảo 若nhược 畫họa 一nhất 。 是thị 色sắc 身thân 則tắc 有hữu 高cao 下hạ 。 真chân 性tánh 則tắc 無vô 高cao 下hạ 。 所sở 以dĩ 名danh 為vi 。 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 也dã 。 何hà 以dĩ 見kiến 之chi 。 以dĩ 我ngã 真chân 性tánh 中trung 。 原nguyên 無vô 有hữu 我ngã 人nhân 。 眾chúng 生sanh 壽thọ 者giả 之chi 妄vọng 。 若nhược 有hữu 此thử 妄vọng 。 則tắc 嗜thị 欲dục 深thâm 者giả 。 天thiên 機cơ 必tất 淺thiển 。 攻công 取thủ 累lũy/lụy/luy 者giả 。 湛trạm 一nhất 不bất 全toàn 。 吾ngô 見kiến 塵trần 勞lao 。 種chủng 種chủng 異dị 起khởi 。 何hà 得đắc 為vi 平bình 等đẳng 法pháp 哉tai 。 法pháp 為vi 平bình 等đẳng 。 方phương 名danh 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 矣hĩ 。

修tu 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 則tắc 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 所sở 言ngôn 善thiện 法Pháp 者giả 。 如Như 來Lai 說thuyết 即tức 非phi 善thiện 法Pháp 。 是thị 名danh 善thiện 法Pháp 。

【# 論luận 】# 夫phu 。 平bình 等đẳng 之chi 法pháp 。 不bất 從tùng 外ngoại 得đắc 矣hĩ 。 一nhất 向hướng 認nhận 着trước 本bổn 來lai 現hiện 成thành 。 墮đọa 諸chư 無vô 事sự 甲giáp 中trung 。 不bất 假giả 修tu 進tiến 。 此thử 又hựu 愚ngu 迷mê 不bất 返phản 者giả 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 又hựu 說thuyết 。 當đương 修tu 此thử 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 凡phàm 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 忍nhẫn 辱nhục 。 精tinh 進tấn 。 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 。 皆giai 是thị 明minh 心tâm 見kiến 性tánh 之chi 善thiện 法Pháp 。 依y 此thử 法pháp 修tu 。 則tắc 虗hư 己kỷ 冥minh 真chân 。 崇sùng 德đức 履lý 道đạo 。 造tạo 至chí 覺giác 地địa 矣hĩ 。 即tức 得đắc 此thử 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 也dã 。 然nhiên 又hựu 恐khủng 人nhân 泥nê 於ư 有hữu 法pháp 。 又hựu 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 我ngã 所sở 言ngôn 善thiện 法Pháp 者giả 。 乃nãi 接tiếp 引dẫn 眾chúng 生sanh 。 入nhập 道đạo 之chi 門môn 。 本bổn 來lai 原nguyên 無vô 此thử 善thiện 法Pháp 。 不bất 過quá 假giả 此thử 虗hư 名danh 以dĩ 開khai 悟ngộ 人nhân 爾nhĩ 。 若nhược 執chấp 着trước 善thiện 法Pháp 。 便tiện 有hữu 人nhân 我ngã 等đẳng 相tương/tướng 矣hĩ 。 又hựu 落lạc 兩lưỡng 頭đầu 機cơ 。 豈khởi 是thị 平bình 等đẳng 哉tai 。

【# 論luận 】# 傅phó/phụ 大Đại 士Sĩ 頌tụng 云vân 。 水thủy 陸lục 同đồng 真chân 際tế 。 飛phi 行hành 體thể 一nhất 如như 。 法pháp 中trung 何hà 彼bỉ 此thử 。 理lý 上thượng 豈khởi 親thân 疎sơ 。 自tự 他tha 分phân 別biệt 遣khiển 。 高cao 下hạ 執chấp 情tình 除trừ 。 了liễu 斯tư 平bình 等đẳng 性tánh 。 咸hàm 共cộng 入nhập 無vô 餘dư 。

○# 福phước 智trí 無vô 比tỉ 分phân 第đệ 二nhị 十thập 四tứ

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 中trung 。 所sở 有hữu 諸chư 須Tu 彌Di 山Sơn 王Vương 。 如như 是thị 等đẳng 七thất 寶bảo 聚tụ 。 有hữu 人nhân 持trì 用dụng 布bố 施thí 。 若nhược 人nhân 以dĩ 此thử 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。 乃nãi 至chí 四tứ 句cú 偈kệ 等đẳng 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 為vì 他tha 人nhân 說thuyết 。 於ư 前tiền 福phước 德đức 。 百bách 分phần 不bất 及cập 一nhất 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 分phần 。 乃nãi 至chí 算toán 數số 譬thí 喻dụ 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。

【# 論luận 】# 此thử 義nghĩa 雖tuy 重trọng/trùng 。 各các 有hữu 妙diệu 旨chỉ 。 詳tường 見kiến 讀đọc 法pháp 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 。 須Tu 彌Di 為vi 眾chúng 山sơn 之chi 王vương 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 中trung 諸chư 須Tu 彌Di 山Sơn 。 又hựu 不bất 特đặc 一nhất 須Tu 彌Di 也dã 。 設thiết 或hoặc 以dĩ 七thất 寶bảo 之chi 聚tụ 。 等đẳng 如như 許hứa 山sơn 之chi 多đa 。 用dụng 此thử 布bố 施thí 。 福phước 德đức 固cố 為vi 多đa 矣hĩ 。 然nhiên 自tự 性tánh 若nhược 迷mê 。 福phước 何hà 可khả 救cứu 。 若nhược 人nhân 以dĩ 此thử 。 般Bát 若Nhã 經kinh 併tinh 四tứ 句cú 偈kệ 。 受thọ 持trì 有hữu 得đắc 於ư 心tâm 。 演diễn 說thuyết 有hữu 益ích 於ư 世thế 。 則tắc 不bất 徒đồ 見kiến 佛Phật 了liễu 生sanh 死tử 。 亦diệc 且thả 如như 佛Phật 度độ 一nhất 切thiết 。 是thị 修tu 自tự 性tánh 上thượng 福phước 德đức 。 是thị 聚tụ 自tự 身thân 中trung 七thất 寶bảo 。 比tỉ 前tiền 七thất 寶bảo 布bố 施thí 之chi 福phước 德đức 。 不bất 及cập 此thử 經Kinh 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 分phần 之chi 一nhất 也dã 。 人nhân 可khả 徒đồ 以dĩ 布bố 施thí 求cầu 之chi 外ngoại 。 而nhi 不bất 求cầu 之chi 心tâm 哉tai 。

○# 化hóa 無vô 所sở 化hóa 分phân 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 汝nhữ 等đẳng 勿vật 謂vị 。 如Như 來Lai 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 當đương 度độ 眾chúng 生sanh 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 莫mạc 作tác 是thị 念niệm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 實thật 無vô 有hữu 眾chúng 生sanh 。 如Như 來Lai 度độ 者giả 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 如Như 來Lai 度độ 者giả 。 如Như 來Lai 則tắc 有hữu 我ngã 。 人nhân 。 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 。

【# 論luận 】# 非phi 說thuyết 所sở 說thuyết 分phần/phân 中trung 。 汝nhữ 勿vật 謂vị 如Như 來Lai 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 當đương 有hữu 所sở 說thuyết 法Pháp 。 如Như 來Lai 說thuyết 非phi 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 眾chúng 生sanh 。 此thử 分phần/phân 中trung 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 勿vật 謂vị 。 如Như 來Lai 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 當đương 度độ 眾chúng 生sanh 。 如Như 來Lai 說thuyết 即tức 非phi 凡phàm 夫phu 。 是thị 名danh 凡phàm 夫phu 。 佛Phật 恐khủng 人nhân 泥nê 着trước 有hữu 法pháp 可khả 說thuyết 可khả 度độ 。 而nhi 不bất 悟ngộ 自tự 性tánh 自tự 度độ 。 故cố 又hựu 告cáo 戒giới 一nhất 番phiên 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 汝nhữ 之chi 意ý 何hà 如như 。 凡phàm 汝nhữ 學học 道Đạo 之chi 人nhân 。 勿vật 謂vị 我ngã 如Như 來Lai 實thật 有hữu 此thử 意ý 。 而nhi 必tất 有hữu 化hóa 度độ 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 汝nhữ 等đẳng 莫mạc 作tác 此thử 念niệm 。 可khả 也dã 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 如như 何hà 。 佛Phật 雖tuy 有hữu 此thử 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 法pháp 。 以dĩ 開khai 示thị 眾chúng 生sanh 。 然nhiên 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 本bổn 來lai 空không 寂tịch 。 般Bát 若Nhã 智trí 慧tuệ 。 原nguyên 自tự 具cụ 足túc 。 苟cẩu 有hữu 聞văn 經Kinh 悟ngộ 道đạo 。 乃nãi 眾chúng 生sanh 自tự 然nhiên 化hóa 度độ 。 我ngã 何hà 度độ 之chi 有hữu 哉tai 。 所sở 謂vị 平bình 等đẳng 真chân 法Pháp 界Giới 。 佛Phật 不bất 度độ 眾chúng 生sanh 也dã 。 若nhược 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 必tất 是thị 如Như 來Lai 化hóa 度độ 。 則tắc 如Như 來Lai 即tức 同đồng 凡phàm 夫phu 。 便tiện 有hữu 我ngã 人nhân 等đẳng 之chi 私tư 矣hĩ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如Như 來Lai 說thuyết 有hữu 我ngã 者giả 。 即tức 非phi 有hữu 我ngã 。 而nhi 凡phàm 夫phu 之chi 人nhân 。 以dĩ 為vi 有hữu 我ngã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 凡phàm 夫phu 者giả 。 如Như 來Lai 說thuyết 即tức 非phi 凡phàm 夫phu 。

【# 講giảng 】# 夫phu 人nhân 有hữu 一nhất 我ngã 心tâm 。 斯tư 有hữu 人nhân 。 有hữu 眾chúng 生sanh 。 有hữu 壽thọ 者giả 。 己kỷ 私tư 未vị 克khắc 故cố 也dã 。 如như 曰viết 。 有hữu 眾chúng 生sanh 可khả 度độ 。 是thị 如Như 來Lai 執chấp 有hữu 我ngã 也dã 。 佛Phật 又hựu 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 如Như 來Lai 說thuyết 有hữu 我ngã 者giả 。 即tức 非phi 有hữu 我ngã 心tâm 也dã 。 在tại 如Như 來Lai 以dĩ 是thị 法pháp 。 潛tiềm 孚phu 默mặc 化hóa 於ư 人nhân 。 而nhi 不bất 見kiến 其kỳ 迹tích 。 在tại 凡phàm 夫phu 假giả 是thị 法pháp 頓đốn 悟ngộ 自tự 修tu 於ư 己kỷ 。 而nhi 莫mạc 測trắc 其kỳ 自tự 。 何hà 嘗thường 區khu 區khu 作tác 此thử 念niệm 。 曰viết 我ngã 當đương 度độ 眾chúng 生sanh 。 而nhi 執chấp 為vi 有hữu 我ngã 哉tai 。 至chí 於ư 凡phàm 夫phu 。 未vị 能năng 見kiến 性tánh 。 所sở 以dĩ 我ngã 相tương/tướng 未vị 忘vong 。 而nhi 非phi 以dĩ 此thử 論luận 佛Phật 也dã 。 佛Phật 又hựu 恐khủng 人nhân 分phân 別biệt 凡phàm 夫phu 。 復phục 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 凡phàm 夫phu 。 如Như 來Lai 說thuyết 即tức 非phi 凡phàm 夫phu 。 葢# 真chân 空không 無vô 相tướng 之chi 道đạo 。 自tự 二nhị 五ngũ 凝ngưng 成thành 之chi 初sơ 。 原nguyên 無vô 虧khuy 欠khiếm 。 悟ngộ 則tắc 剎sát 那na 即tức 入nhập 覺giác 地địa 矣hĩ 。 豈khởi 可khả 以dĩ 凡phàm 夫phu 目mục 之chi 乎hồ 。 所sở 以dĩ 如Như 來Lai 。 凡phàm 夫phu 本bổn 同đồng 一nhất 性tánh 。 不bất 容dung 區khu 別biệt 也dã 。

○# 法Pháp 身thân 非phi 相tướng 分phân 第đệ 二nhị 十thập 六lục

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 可khả 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 觀quán 如Như 來Lai 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 如như 是thị 。 如như 是thị 。 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 觀quán 如Như 來Lai 。

佛Phật 言ngôn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 觀quán 如Như 來Lai 者giả 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 則tắc 是thị 如Như 來Lai 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 如như 我ngã 解giải 佛Phật 所sở 說thuyết 義nghĩa 。 不bất 應ưng 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 觀quán 如Như 來Lai 。

【# 註chú 】# 觀quán 與dữ 見kiến 不bất 同đồng 。 見kiến 。 視thị 也dã 。 觀quán 。 諦đế 視thị 也dã 。 見kiến 屬thuộc 目mục 。 觀quán 兼kiêm 心tâm 目mục 。 所sở 謂vị 想tưởng 見kiến 也dã 。

【# 論luận 】# 如như 法Pháp 受thọ 持trì 分phần/phân 中trung 。 佛Phật 有hữu 三tam 十thập 二nhị 相tướng 之chi 問vấn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 曾tằng 以dĩ 不phủ 也dã 答đáp 之chi 。 此thử 又hựu 以dĩ 着trước 相tương/tướng 答đáp 佛Phật 者giả 。 非phi 前tiền 悟ngộ 後hậu 迷mê 也dã 。 因nhân 世thế 之chi 着trước 相tương 求cầu 佛Phật 者giả 。 往vãng 往vãng 皆giai 然nhiên 。 不bất 反phản 其kỳ 意ý 以dĩ 答đáp 世Thế 尊Tôn 。 安an 得đắc 世Thế 尊Tôn 盡tận 出xuất 肺phế 腑phủ 示thị 之chi 哉tai 。 善thiện 現hiện 加gia 慧tuệ 人nhân 。 至chí 矣hĩ 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 汝nhữ 之chi 意ý 。 果quả 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 觀quán 如Như 來Lai 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 若nhược 未vị 喻dụ 其kỳ 意ý 。 反phản 答đáp 曰viết 。 如như 是thị 如như 是thị 。 欲dục 觀quán 如Như 來Lai 者giả 。 不bất 出xuất 此thử 三tam 十thập 二nhị 相tướng 也dã 。 佛Phật 即tức 聽thính 之chi 曰viết 。 設thiết 若nhược 如Như 來Lai 可khả 以dĩ 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 見kiến 。 則tắc 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 乃nãi 管quản 四tứ 天thiên 下hạ 如như 輪luân 之chi 轉chuyển 。 以dĩ 其kỳ 福phước 業nghiệp 之chi 多đa 。 故cố 其kỳ 色sắc 身thân 。 具cụ 足túc 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 與dữ 佛Phật 相tương 似tự 。 是thị 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 亦diệc 當đương 為vi 佛Phật 矣hĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 隨tùy 應ứng 聲thanh 曰viết 。 以dĩ 我ngã 解giải 佛Phật 之chi 義nghĩa 。 不bất 應ưng 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 觀quán 如Như 來Lai 也dã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 若nhược 以dĩ 色sắc 見kiến 我ngã 。 以dĩ 音âm 聲thanh 求cầu 我ngã 。 是thị 人nhân 行hành 邪tà 道đạo 。 不bất 能năng 見kiến 如Như 來Lai 。

【# 註chú 】# 偈kệ 者giả 。 發phát 言ngôn 成thành 句cú 也dã 。 色sắc 者giả 。 如như 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 像tượng 之chi 類loại 。 見kiến 者giả 。 親thân 覩đổ 之chi 也dã 。 聲thanh 者giả 。 如như 歌ca 揚dương 梵Phạm 讚tán 之chi 類loại 。 求cầu 者giả 。 索sách 也dã 。 我ngã 者giả 。 佛Phật 自tự 謂vị 也dã 。 邪tà 道đạo 者giả 。 聲thanh 色sắc 乃nãi 是thị 幻huyễn 妄vọng 。 惟duy 真chân 性tánh 方phương 為vi 正chánh 覺giác 也dã 。 如Như 來Lai 者giả 。 真chân 性tánh 法Pháp 身thân 佛Phật 也dã 。

【# 講giảng 】# 彼bỉ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 曰viết 。 法Pháp 身thân 等đẳng 如như 虗hư 空không 。 靈linh 覺giác 含hàm 真chân 。 妙diệu 體thể 湛trạm 寂tịch 。 離ly 彼bỉ 形hình 迹tích 之chi 間gian 。 超siêu 諸chư 耳nhĩ 目mục 之chi 外ngoại 。 爾nhĩ 等đẳng 若nhược 徒đồ 以dĩ 顏nhan 色sắc 。 覩đổ 其kỳ 形hình 容dung 。 或hoặc 徒đồ 執chấp 聲thanh 教giáo 聽thính 其kỳ 謦khánh 欬khái 。 欲dục 以dĩ 此thử 二nhị 者giả 。 求cầu 見kiến 我ngã 之chi 真chân 性tánh 。 此thử 等đẳng 之chi 人nhân 泥nê 於ư 色sắc 身thân 佛Phật 。 皆giai 捨xả 正chánh 路lộ 而nhi 不bất 由do 。 所sở 行hành 者giả 邪tà 道đạo 也dã 。 決quyết 不bất 能năng 見kiến 佛Phật 本bổn 來lai 面diện 目mục 矣hĩ 。 欲dục 親thân 見kiến 如Như 來Lai 。 常thường 住trụ 之chi 真chân 性tánh 。 當đương 求cầu 之chi 於ư 精tinh 神thần 心tâm 術thuật 之chi 中trung 。 豈khởi 可khả 以dĩ 聲thanh 音âm 笑tiếu 貌mạo 為vi 哉tai 。

【# 證chứng 】# 儒nho 書thư 云vân 。 視thị 於ư 無vô 形hình 。 聽thính 於ư 無vô 聲thanh 。 太thái 上thượng 護hộ 命mạng 經Kinh 云vân 。 視thị 不bất 見kiến 我ngã 。 聽thính 不bất 得đắc 聞văn 。 離ly 種chủng 種chủng 邊biên 。 名danh 為vi 妙diệu 道đạo 。

○# 無vô 斷đoạn 無vô 滅diệt 分phân 第đệ 二nhị 十thập 七thất

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 汝nhữ 若nhược 作tác 是thị 念niệm 。 如Như 來Lai 不bất 以dĩ 具cụ 足túc 相tướng 故cố 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 莫mạc 作tác 是thị 念niệm 。 如Như 來Lai 不bất 以dĩ 具cụ 足túc 相tướng 故cố 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 汝nhữ 若nhược 作tác 是thị 念niệm 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 說thuyết 諸chư 法pháp 斷đoạn 滅diệt 。 莫mạc 作tác 是thị 念niệm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 於ư 法pháp 不bất 說thuyết 斷đoạn 滅diệt 相tướng 。

【# 論luận 】# 此thử 分phần/phân 二nhị 段đoạn 。 初sơ 則tắc 反phản 其kỳ 辭từ 而nhi 詰cật 之chi 。 次thứ 則tắc 正chánh 其kỳ 辭từ 而nhi 曉hiểu 之chi 。 因nhân 此thử 經Kinh 中trung 俱câu 說thuyết 無vô 。 恐khủng 人nhân 執chấp 着trước 此thử 無vô 。 沉trầm 空không 棄khí 有hữu 。 反phản 成thành 斷đoạn 滅diệt 相tương/tướng 矣hĩ 。 夫phu 斷đoạn 滅diệt 。 則tắc 無vô 相tướng 也dã 。 亦diệc 曰viết 相tương/tướng 者giả 。 何hà 哉tai 。 葢# 相tương/tướng 者giả 謂vị 之chi 形hình 迹tích 。 如như 晝trú 明minh 則tắc 為vi 明minh 相tướng 。 夜dạ 暗ám 則tắc 為vi 暗ám 相tướng 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 斷đoạn 滅diệt 不bất 用dụng 。 則tắc 心tâm 何hà 由do 以dĩ 明minh 。 性tánh 何hà 由do 以dĩ 見kiến 。 譬thí 如như 過quá 河hà 無vô 筏phiệt 。 豈khởi 能năng 得đắc 濟tế 。 一nhất 向hướng 滯trệ 於ư 頑ngoan 空không 之chi 迹tích 。 將tương 以dĩ 何hà 者giả 為vi 修tu 行hành 。 此thử 所sở 以dĩ 為vi 斷đoạn 滅diệt 相tương/tướng 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 汝nhữ 若nhược 作tác 此thử 念niệm 頭đầu 。 說thuyết 如Như 來Lai 不bất 用dụng 具cụ 足túc 之chi 相tướng 。 得đắc 此thử 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 汝nhữ 切thiết 莫mạc 以dĩ 此thử 念niệm 而nhi 言ngôn 。 云vân 稱xưng 如Như 來Lai 原nguyên 無vô 聲thanh 色sắc 可khả 求cầu 。 非phi 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 不bất 假giả 清thanh 淨tịnh 妙diệu 行hạnh 。 圓viên 滿mãn 功công 德đức 。 遽cự 然nhiên 得đắc 此thử 菩Bồ 提Đề 大Đại 道Đạo 也dã 。 又hựu 呼hô 之chi 曰viết 。 如Như 來Lai 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 脫thoát 塵trần 緣duyên 以dĩ 備bị 三tam 常thường 。 起khởi 圓viên 通thông 而nhi 滿mãn 十thập 度độ 。 其kỳ 神thần 無vô 方phương 。 其kỳ 化hóa 無vô 體thể 。 原nguyên 非phi 斷đoạn 滅diệt 者giả 也dã 。 汝nhữ 若nhược 作tác 此thử 念niệm 。 言ngôn 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 斷đoạn 滅diệt 之chi 。 大đại 非phi 矣hĩ 。 何hà 以dĩ 言ngôn 之chi 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 必tất 依y 般Bát 若Nhã 之chi 法pháp 。 以dĩ 為vi 修tu 行hành 之chi 具cụ 。 若nhược 不bất 用dụng 此thử 法pháp 。 則tắc 心tâm 花hoa 何hà 由do 發phát 明minh 。 而nhi 真Chân 如Như 亦diệc 幾kỷ 乎hồ 熄# 矣hĩ 。 故cố 於ư 此thử 不bất 說thuyết 斷đoạn 滅diệt 相tương/tướng 也dã 。

【# 證chứng 】# 永vĩnh 嘉gia 歌ca 云vân 。 棄khí 有hữu 着trước 空không 病bệnh 亦diệc 然nhiên 。 還hoàn 如như 避tị 溺nịch 而nhi 投đầu 火hỏa 。 川xuyên 禪thiền 師sư 云vân 。 剪tiễn 不bất 齊tề 兮hề 理lý 還hoàn 亂loạn 。 拽duệ 起khởi 頭đầu 來lai 割cát 不bất 斷đoạn 。

○# 不bất 受thọ 不bất 貪tham 分phân 第đệ 二nhị 十thập 八bát

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 滿mãn 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 七thất 寶bảo 。 持trì 用dụng 布bố 施thí 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 我ngã 。 得đắc 成thành 於ư 忍nhẫn 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 勝thắng 前tiền 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 得đắc 功công 德đức 。

【# 註chú 】# 我ngã 者giả 。 私tư 己kỷ 心tâm 也dã 。 成thành 者giả 。 成thành 就tựu 也dã 。

【# 論luận 】# 前tiền 章chương 於ư 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 揭yết 出xuất 忍Nhẫn 辱Nhục 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 言ngôn 。 可khả 見kiến 忍nhẫn 之chi 義nghĩa 大đại 矣hĩ 哉tai 。 人nhân 於ư 一nhất 切thiết 萬vạn 事sự 執chấp 着trước 一nhất 個cá 我ngã 心tâm 。 就tựu 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 於ư 六lục 塵trần 上thượng 見kiến 其kỳ 可khả 愛ái 而nhi 受thọ 之chi 。 見kiến 其kỳ 可khả 欲dục 而nhi 貪tham 之chi 。 便tiện 不bất 能năng 忍nhẫn 耐nại 。 以dĩ 降hàng 伏phục 其kỳ 心tâm 。 而nhi 於ư 菩Bồ 提Đề 。 遠viễn 矣hĩ 【# 講giảng 】# 故cố 佛Phật 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 設thiết 或hoặc 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 滿mãn 河hà 沙sa 世thế 界giới 之chi 七thất 寶bảo 。 用dụng 為vi 布bố 施thí 。 福phước 固cố 勝thắng 矣hĩ 。 然nhiên 未vị 免miễn 有hữu 貪tham 愛ái 之chi 心tâm 。 非phi 自tự 性tánh 功công 德đức 也dã 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 深thâm 知tri 一nhất 切thiết 萬vạn 法pháp 。 從tùng 我ngã 自tự 心tâm 而nhi 生sanh 。 湛trạm 若nhược 太thái 虗hư 。 不bất 住trụ 不bất 着trước 。 無vô 有hữu 我ngã 心tâm 。 得đắc 成thành 就tựu 此thử 容dung 忍nhẫn 功công 德đức 。 此thử 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 。 勝thắng 前tiền 菩Bồ 薩Tát 寶bảo 施thí 之chi 功công 德đức 矣hĩ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 受thọ 福phước 德đức 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 受thọ 福phước 德đức 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 作tác 福phước 德đức 。 不bất 應ưng 貪tham 著trước 。 是thị 故cố 說thuyết 不bất 受thọ 福phước 德đức 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 先tiên 言ngôn 無vô 我ngã 。 方phương 便tiện 成thành 就tựu 此thử 容dung 忍nhẫn 功công 德đức 者giả 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 原nguyên 無vô 所sở 得đắc 心tâm 也dã 。 佛Phật 恐khủng 須Tu 菩Bồ 提Đề 錯thác 認nhận 世thế 間gian 福phước 德đức 。 故cố 又hựu 呼hô 而nhi 告cáo 之chi 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 此thử 。 忍nhẫn 道đạo 勝thắng 寶bảo 施thí 之chi 福phước 者giả 。 葢# 彼bỉ 以dĩ 有hữu 相tương/tướng 之chi 施thí 。 必tất 為vi 有hữu 漏lậu 之chi 因nhân 。 必tất 不bất 以dĩ 此thử 寶bảo 施thí 而nhi 受thọ 用dụng 此thử 福phước 德đức 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 未vị 解giải 其kỳ 義nghĩa 。 問vấn 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 受thọ 福phước 德đức 。 佛Phật 又hựu 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 作tác 福phước 德đức 。 俱câu 是thị 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 之chi 理lý 。 或hoặc 受thọ 持trì 於ư 己kỷ 。 或hoặc 演diễn 說thuyết 於ư 人nhân 。 無vô 有hữu 我ngã 相tương/tướng 。 無vô 能năng 所sở 心tâm 。 何hà 嘗thường 念niệm 念niệm 貪tham 着trước 今kim 日nhật 利lợi 葢# 幾kỷ 事sự 。 明minh 日nhật 濟tế 度độ 幾kỷ 人nhân 。 而nhi 欲dục 受thọ 享hưởng 此thử 因nhân 果quả 也dã 。 所sở 以dĩ 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 不bất 受thọ 福phước 德đức 矣hĩ 。

○# 威uy 儀nghi 寂tịch 靜tĩnh 。 分phân 第đệ 二nhị 十thập 九cửu

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 人nhân 言ngôn 如Như 來Lai 。 若nhược 來lai 。 若nhược 去khứ 。 若nhược 坐tọa 。 若nhược 臥ngọa 。 是thị 人nhân 不bất 解giải 。 我ngã 所sở 說thuyết 義nghĩa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 者giả 。 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 亦diệc 無vô 所sở 去khứ 。 故cố 名danh 如Như 來Lai 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 見kiến 世thế 人nhân 。 多đa 以dĩ 四tứ 威uy 儀nghi 中trung 。 求cầu 色sắc 身thân 有hữu 相tương/tướng 佛Phật 。 而nhi 不bất 知tri 般Bát 若Nhã 真chân 性tánh 佛Phật 。 乃nãi 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 若nhược 有hữu 人nhân 說thuyết 如Như 來Lai 者giả 。 或hoặc 來lai 而nhi 感cảm 應ứng 。 或hoặc 去khứ 而nhi 入nhập 寂tịch 。 或hoặc 坐tọa 而nhi 趺phu 跏già 。 或hoặc 臥ngọa 而nhi 偃yển 息tức 。 以dĩ 此thử 四tứ 威uy 儀nghi 。 遂toại 指chỉ 名danh 曰viết 如Như 來Lai 。 則tắc 皆giai 着trước 於ư 有hữu 相tương/tướng 。 徒đồ 覩đổ 其kỳ 形hình 容dung 。 未vị 窺khuy 其kỳ 精tinh 蘊uẩn 。 此thử 人nhân 不bất 解giải 曉hiểu 我ngã 所sở 說thuyết 之chi 義nghĩa 理lý 也dã 。 何hà 故cố 不bất 解giải 。 葢# 我ngã 所sở 謂vị 如Như 來Lai 者giả 。 謂vị 真chân 性tánh 佛Phật 也dã 。 真chân 性tánh 佛Phật 無vô 相tướng 。 本bổn 不bất 生sanh 滅diệt 。 其kỳ 來lai 也dã 。 徧biến 虗hư 空không 。 盡tận 法Pháp 界Giới 。 無vô 一nhất 物vật 不bất 闡xiển 遮già 那na 之chi 形hình 。 無vô 一nhất 事sự 不bất 播bá 如Như 來Lai 之chi 號hiệu 。 要yếu 之chi 。 諸chư 法pháp 空không 寂tịch 。 本bổn 來lai 無vô 有hữu 。 何hà 所sở 從tùng 而nhi 來lai 也dã 。 其kỳ 去khứ 也dã 。 等đẳng 觀quán 自tự 在tại 。 妙diệu 入nhập 無vô 為vi 。 照chiếu 五ngũ 蘊uẩn 之chi 皆giai 空không 。 見kiến 六lục 塵trần 之chi 非phi 有hữu 。 要yếu 之chi 。 萬vạn 象tượng 全toàn 彰chương 。 一nhất 真chân 常thường 住trụ 。 無vô 所sở 從tùng 而nhi 去khứ 也dã 。 如như 而nhi 不bất 去khứ 。 來lai 而nhi 不bất 來lai 。 故cố 名danh 如Như 來Lai 。 亦diệc 強cường/cưỡng 名danh 耳nhĩ 。 真chân 性tánh 不bất 可khả 以dĩ 形hình 容dung 也dã 。

【# 證chứng 】# 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 上thượng 覺giác 無vô 來lai 處xứ 。 去khứ 亦diệc 無vô 所sở 從tùng 。 清thanh 淨tịnh 妙diệu 色sắc 身thân 。 神thần 力lực 故cố 顯hiển 現hiện 。 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 雲vân 駛sử 月nguyệt 運vận 。 舟chu 行hành 岸ngạn 移di 。 葢# 月nguyệt 未vị 嘗thường 運vận 。 岸ngạn 未vị 嘗thường 移di 。 真Chân 如Như 體thể 性tánh 。 未vị 嘗thường 作tác 止chỉ 任nhậm 滅diệt 。 皆giai 人nhân 謬mậu 見kiến 耳nhĩ 。 長trường/trưởng 水thủy 法Pháp 師sư 云vân 。 水thủy 清thanh 月nguyệt 見kiến 。 月nguyệt 亦diệc 不bất 來lai 。 水thủy 濁trược 月nguyệt 隱ẩn 。 亦diệc 非phi 月nguyệt 去khứ 。 但đãn 是thị 水thủy 有hữu 清thanh 濁trược 。 非phi 謂vị 月nguyệt 有hữu 升thăng 沉trầm 。 法pháp 中trung 亦diệc 耳nhĩ 。 心tâm 淨tịnh 見kiến 佛Phật 。 非phi 是thị 佛Phật 來lai 。 心tâm 垢cấu 不bất 見kiến 。 亦diệc 非phi 佛Phật 去khứ 。 以dĩ 人nhân 心tâm 自tự 有hữu 垢cấu 淨tịnh 。 佛Phật 本bổn 無vô 去khứ 來lai 也dã 。

○# 一nhất 合hợp 理lý 相tương/tướng 分phân 第đệ 三tam 十thập

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 以dĩ 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 碎toái 為vi 微vi 塵trần 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 是thị 微vi 塵trần 眾chúng 。 寧ninh 為vi 多đa 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 甚thậm 多đa 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 是thị 微vi 塵trần 眾chúng 實thật 有hữu 者giả 。 佛Phật 則tắc 不bất 說thuyết 。 是thị 微vi 塵trần 眾chúng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 佛Phật 說thuyết 微vi 塵trần 眾chúng 。 即tức 非phi 微vi 塵trần 眾chúng 。 是thị 名danh 微vi 塵trần 眾chúng 。

【# 論luận 】# 微vi 塵trần 。 世thế 界giới 。 皆giai 是thị 假giả 立lập 色sắc 相tướng 。 原nguyên 不bất 真chân 實thật 。 微vi 塵trần 在tại 太thái 虗hư 之chi 中trung 。 游du 氣khí 飄phiêu 揚dương 。 任nhậm 其kỳ 起khởi 滅diệt 。 世thế 界giới 在tại 太thái 虗hư 之chi 中trung 。 明minh 暗ám 色sắc 空không 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 任nhậm 其kỳ 聚tụ 散tán 。 若nhược 真chân 性tánh 般Bát 若Nhã 。 窮cùng 劫kiếp 不bất 壞hoại 。 豈khởi 二nhị 者giả 所sở 比tỉ 哉tai 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 如như 有hữu 男nam 女nữ 等đẳng 人nhân 。 以dĩ 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 碎toái 分phân 為vi 微vi 細tế 塵trần 埃ai 。 汝nhữ 意ý 以dĩ 為vi 多đa 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 曰viết 。 甚thậm 多đa 。 何hà 以dĩ 見kiến 之chi 。 此thử 微vi 塵trần 眾chúng 。 等đẳng 是thị 人nhân 心tâm 。 妄vọng 想tưởng 安an 立lập 。 若nhược 曰viết 。 真chân 個cá 有hữu 此thử 微vi 塵trần 眾chúng 多đa 。 佛Phật 則tắc 不bất 說thuyết 。 是thị 微vi 塵trần 眾chúng 也dã 。 唯duy 此thử 妄vọng 塵trần 。 皆giai 是thị 外ngoại 來lai 之chi 物vật 。 非phi 吾ngô 心tâm 上thượng 之chi 所sở 本bổn 有hữu 者giả 。 若nhược 能năng 心tâm 鏡kính 常thường 明minh 。 微vi 塵trần 雖tuy 多đa 。 豈khởi 足túc 以dĩ 障chướng 蔽tế 我ngã 哉tai 。 此thử 非phi 微vi 塵trần 眾chúng 。 是thị 名danh 微vi 塵trần 眾chúng 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 即tức 非phi 世thế 界giới 。 是thị 名danh 世thế 界giới 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 世thế 界giới 實thật 有hữu 者giả 。 則tắc 是thị 一nhất 合hợp 相tướng 。 如Như 來Lai 說thuyết 一nhất 合hợp 相tướng 。 即tức 非phi 一nhất 合hợp 相tướng 。 是thị 名danh 一nhất 合hợp 相tướng 。

【# 講giảng 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 又hựu 呼hô 世Thế 尊Tôn 而nhi 言ngôn 。 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 皆giai 由do 妄vọng 塵trần 積tích 聚tụ 而nhi 成thành 。 劫kiếp 數số 盡tận 時thời 亦diệc 有hữu 變biến 壞hoại 。 此thử 所sở 以dĩ 虗hư 幻huyễn 不bất 實thật 。 即tức 非phi 世thế 界giới 。 是thị 名danh 世thế 界giới 也dã 。 何hà 以dĩ 謂vị 之chi 非phi 世thế 界giới 。 若nhược 以dĩ 世thế 界giới 。 為vi 實thật 有hữu 者giả 。 必tất 是thị 本bổn 來lai 真chân 性tánh 。 自tự 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 常thường 住trụ 不bất 滅diệt 。 以dĩ 此thử 真chân 實thật 之chi 性tánh 。 在tại 於ư 世thế 界giới 中trung 。 打đả 成thành 一nhất 片phiến 。 有hữu 而nhi 不bất 滯trệ 於ư 迹tích 。 無vô 而nhi 不bất 淪luân 於ư 虗hư 。 即tức 是thị 一nhất 合hợp 相tương/tướng 。 然nhiên 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 一nhất 合hợp 相tướng 者giả 。 原nguyên 以dĩ 真chân 性tánh 等đẳng 於ư 虗hư 空không 。 豈khởi 假giả 言ngôn 說thuyết 所sở 能năng 形hình 容dung 哉tai 。 即tức 非phi 一nhất 合hợp 相tướng 。 乃nãi 強cường/cưỡng 名danh 一nhất 合hợp 相tương/tướng 矣hĩ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 合hợp 相tướng 者giả 。 則tắc 是thị 不bất 可khả 說thuyết 。 但đãn 凡phàm 夫phu 之chi 人nhân 。 貪tham 着trước 其kỳ 事sự 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 見kiến 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 悟ngộ 其kỳ 實thật 。 故cố 再tái 呼hô 而nhi 告cáo 之chi 曰viết 。 是thị 一nhất 合hợp 相tương/tướng 之chi 道đạo 。 空không 而nhi 不bất 空không 。 妙diệu 不bất 容dung 言ngôn 。 即tức 是thị 不bất 可khả 以dĩ 。 言ngôn 說thuyết 求cầu 也dã 。 但đãn 庸dong 常thường 之chi 人nhân 。 不bất 知tri 真chân 性tánh 為vi 實thật 。 貪tham 戀luyến 執chấp 着trước 於ư 世thế 間gian 一nhất 切thiết 事sự 。 認nhận 微vi 塵trần 為vi 實thật 有hữu 。 而nhi 妄vọng 緣duyên 超siêu 起khởi 。 觀quán 世thế 界giới 為vi 實thật 有hữu 。 而nhi 幻huyễn 境cảnh 愈dũ 增tăng 。 擊kích 縛phược 於ư 生sanh 滅diệt 者giả 。 不bất 少thiểu 也dã 。 豈khởi 知tri 理lý 相tương/tướng 合hợp 一nhất 之chi 為vi 妙diệu 哉tai 。

○# 知tri 見kiến 不bất 生sanh 分phân 第đệ 三tam 十thập 一nhất

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 人nhân 言ngôn 。 佛Phật 說thuyết 我ngã 見kiến 。 人nhân 見kiến 眾chúng 生sanh 見kiến 壽thọ 者giả 見kiến 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 是thị 人nhân 解giải 我ngã 。 所sở 說thuyết 義nghĩa 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 人nhân 不bất 解giải 。 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 義nghĩa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 我ngã 見kiến 。 人nhân 見kiến 。 眾chúng 生sanh 見kiến 。 壽thọ 者giả 見kiến 。 即tức 非phi 我ngã 見kiến 。 人nhân 見kiến 。 眾chúng 生sanh 見kiến 。 壽thọ 者giả 見kiến 。 是thị 名danh 我ngã 見kiến 。 人nhân 見kiến 。 眾chúng 生sanh 見kiến 。 壽thọ 者giả 見kiến 。

【# 論luận 】# 人nhân 無vô 知tri 見kiến 。 即tức 同đồng 頑ngoan 石thạch 。 佛Phật 豈khởi 無vô 之chi 。 但đãn 知tri 見kiến 有hữu 真chân 有hữu 妄vọng 。 如như 法Pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 示thị 佛Phật 知tri 見kiến 。 悟ngộ 佛Phật 知tri 見kiến 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 此thử 知tri 見kiến 之chi 真chân 也dã 。 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 知tri 見kiến 立lập 知tri 。 即tức 無vô 明minh 本bổn 。 此thử 知tri 見kiến 之chi 妄vọng 也dã 。 黃hoàng 蘗bách 云vân 。 前tiền 說thuyết 四tứ 相tương/tướng 。 此thử 說thuyết 四tứ 見kiến 相tương/tướng 。 粗thô 而nhi 見kiến 精tinh 。 又hựu 云vân 。 佛Phật 以dĩ 見kiến 性tánh 為vi 見kiến 。 人nhân 以dĩ 見kiến 相tương/tướng 為vi 見kiến 。 【# 講giảng 】# 佛Phật 恐khủng 人nhân 着trước 於ư 妄vọng 見kiến 。 不bất 能năng 見kiến 性tánh 。 故cố 發phát 此thử 問vấn 曰viết 。 若nhược 人nhân 言ngôn 佛Phật 說thuyết 我ngã 人nhân 等đẳng 四tứ 見kiến 。 汝nhữ 意ý 何hà 如như 。 此thử 人nhân 能năng 會hội 得đắc 義nghĩa 理lý 否phủ/bĩ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 曰viết 。 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 。 是thị 人nhân 多đa 不bất 會hội 其kỳ 理lý 。 何hà 以dĩ 見kiến 之chi 。 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 我ngã 人nhân 等đẳng 四tứ 見kiến 。 滯trệ 於ư 形hình 迹tích 之chi 私tư 。 流lưu 為vi 物vật 化hóa 之chi 累lũy/lụy/luy 。 所sở 見kiến 皆giai 虗hư 妄vọng 也dã 。 若nhược 真chân 性tánh 中trung 般Bát 若Nhã 之chi 妙diệu 。 如như 大đại 明minh 當đương 空không 。 洞đỗng 達đạt 無vô 礙ngại 。 即tức 非phi 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 之chi 妄vọng 見kiến 。 但đãn 虗hư 名danh 為vi 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 見kiến 耳nhĩ 。 豈khởi 真chân 有hữu 此thử 見kiến 哉tai 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 如như 是thị 見kiến 。 如như 是thị 信tín 解giải 。 不bất 生sanh 法pháp 相tướng 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 所sở 言ngôn 法pháp 相tướng 者giả 。 如Như 來Lai 說thuyết 即tức 非phi 法pháp 相tướng 。 是thị 名danh 法pháp 相tướng 。

【# 註chú 】# 如như 是thị 知tri 。 如như 是thị 見kiến 者giả 。 即tức 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 之chi 真chân 知tri 真chân 見kiến 也dã 。 法pháp 者giả 。 事sự 也dã 。 相tương/tướng 者giả 。 形hình 迹tích 也dã 。 不bất 生sanh 法pháp 相tướng 者giả 。 於ư 事sự 之chi 有hữu 形hình 迹tích 。 如như 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 之chi 見kiến 。 皆giai 不bất 萌manh 於ư 心tâm 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 若nhược 能năng 興hưng 起khởi 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 之chi 真chân 心tâm 者giả 。 於ư 一nhất 切thiết 事sự 。 不bất 起khởi 四tứ 見kiến 。 識thức 自tự 本bổn 心tâm 。 見kiến 自tự 本bổn 性tánh 。 當đương 有hữu 如như 是thị 真chân 知tri 。 有hữu 如như 是thị 真chân 見kiến 。 又hựu 有hữu 如như 是thị 信tín 受thọ 解giải 悟ngộ 。 則tắc 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 渾hồn 然nhiên 具cụ 吾ngô 天thiên 真chân 內nội 。 凡phàm 在tại 外ngoại 有hữu 形hình 迹tích 底để 事sự 。 能năng 障chướng 吾ngô 之chi 真chân 心tâm 者giả 。 皆giai 不bất 生sanh 於ư 其kỳ 心tâm 矣hĩ 。 然nhiên 我ngã 之chi 所sở 言ngôn 法pháp 相tướng 者giả 。 葢# 事sự 雖tuy 在tại 外ngoại 。 順thuận 應ưng 而nhi 虗hư 。 本bổn 不bất 在tại 我ngã 。 即tức 非phi 法pháp 相tướng 。 有hữu 形hình 迹tích 之chi 可khả 指chỉ 也dã 。 是thị 假giả 名danh 為vi 法pháp 相tướng 而nhi 已dĩ 。 法pháp 相tướng 既ký 非phi 。 必tất 無vô 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 之chi 見kiến 。 而nhi 菩Bồ 提Đề 真chân 心tâm 所sở 當đương 知tri 見kiến 。 而nhi 信tín 解giải 者giả 也dã 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 曷hạt 審thẩm 於ư 此thử 。

○# 應ứng 化hóa 非phi 真chân 分phân 第đệ 三tam 十thập 二nhị

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 人nhân 以dĩ 滿mãn 。 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 世thế 界giới 七thất 寶bảo 。 持trì 用dụng 布bố 施thí 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 發phát 菩Bồ 薩Tát 心tâm 者giả 。 持trì 於ư 此thử 經Kinh 。 乃nãi 至chí 四tứ 句cú 偈kệ 等đẳng 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 為vì 人nhân 演diễn 說thuyết 。 其kỳ 福phước 勝thắng 彼bỉ 。

【# 註chú 】# 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 世thế 界giới 者giả 。 不bất 止chỉ 於ư 恆Hằng 沙sa 也dã 。 發phát 菩Bồ 薩Tát 心tâm 者giả 。 謂vị 發phát 廣quảng 大đại 濟tế 度độ 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 即tức 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 呼hô 須Tu 菩Bồ 提Đề 曰viết 。 若nhược 有hữu 人nhân 滿mãn 無vô 量lượng 無vô 央ương 數số 之chi 。 世thế 界giới 七thất 寶bảo 。 用dụng 施thí 於ư 人nhân 。 固cố 為vi 世thế 間gian 福phước 矣hĩ 。 若nhược 有hữu 男nam 女nữ 。 發phát 菩Bồ 薩Tát 普phổ 濟tế 之chi 心tâm 。 於ư 此thử 經Kinh 偈kệ 。 不bất 徒đồ 受thọ 持trì 。 自tự 見kiến 其kỳ 性tánh 。 又hựu 演diễn 說thuyết 於ư 人nhân 。 教giáo 人nhân 見kiến 性tánh 。 人nhân 己kỷ 兼kiêm 成thành 。 此thử 則tắc 出xuất 世thế 間gian 之chi 福phước 。 受thọ 用dụng 無vô 有hữu 窮cùng 盡tận 者giả 也dã 。 寧ninh 不bất 勝thắng 乎hồ 彼bỉ 哉tai 。

【# 證chứng 】# 法pháp 常thường 滿mãn 如Như 來Lai 解giải 云vân 。 緣duyên 此thử 經Kinh 根căn 本bổn 。 以dĩ 破phá 相tương/tướng 為vi 宗tông 。 了liễu 空không 為vi 義nghĩa 。 迷mê 性tánh 布bố 施thí 。 皆giai 不bất 證chứng 真chân 。 能năng 識thức 四tứ 句cú 涅Niết 槃Bàn 之chi 門môn 。 演diễn 說thuyết 法Pháp 身thân 。 如như 如như 不bất 動động 。 觀quán 有hữu 為vi 法pháp 。 同đồng 於ư 夢mộng 幻huyễn 。 若nhược 作tác 此thử 見kiến 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 勝thắng 用dụng 七thất 寶bảo 布bố 施thí 之chi 福phước 也dã 。

云vân 何hà 為vì 人nhân 演diễn 說thuyết 。 不bất 取thủ 於ư 相tướng 。 如như 如như 不bất 動động 。

【# 論luận 】# 此thử 不bất 取thủ 於ư 相tướng 兩lưỡng 句cú 。 盡tận 全toàn 經kinh 之chi 要yếu 旨chỉ 。 佛Phật 之chi 精tinh 神thần 命mạng 脉mạch 。 俱câu 在tại 於ư 此thử 。 當đương 以dĩ 心tâm 悟ngộ 可khả 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 自tự 問vấn 云vân 。 以dĩ 此thử 四tứ 句cú 偈kệ 。 與dữ 人nhân 演diễn 說thuyết 者giả 何hà 如như 而nhi 說thuyết 之chi 。 乃nãi 自tự 答đáp 云vân 。 不bất 取thủ 於ư 相tướng 。 如như 如như 不bất 動động 。 葢# 我ngã 真chân 性tánh 本bổn 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 之chi 妙diệu 心tâm 。 為vi 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 之chi 實thật 理lý 。 人nhân 法pháp 雙song 泯mẫn 。 情tình 智trí 俱câu 忘vong 。 自tự 無vô 形hình 迹tích 之chi 可khả 求cầu 。 亦diệc 無vô 聲thanh 色sắc 之chi 可khả 見kiến 。 不bất 着trước 於ư 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 壽thọ 者giả 也dã 。 不bất 住trụ 於ư 色sắc 聲thanh 香hương 。 味vị 觸xúc 法pháp 也dã 。 本bổn 來lai 真chân 空không 。 何hà 有hữu 相tương/tướng 之chi 可khả 取thủ 。 惟duy 見kiến 如như 如như 焉yên 。 自tự 然nhiên 而nhi 然nhiên 。 一nhất 神thần 通thông 乎hồ 法Pháp 界Giới 而nhi 定định 自tự 真chân 。 萬vạn 化hóa 妙diệu 於ư 無vô 方phương 而nhi 體thể 常thường 寂tịch 。 雖tuy 滅diệt 度độ 眾chúng 生sanh 而nhi 不bất 有hữu 。 雖tuy 布bố 施thí 莊trang 嚴nghiêm 而nhi 無vô 心tâm 。 威uy 儀nghi 寂tịch 靜tĩnh 而nhi 已dĩ 。 知tri 見kiến 不bất 生sanh 而nhi 已dĩ 。 徧biến 虗hư 空không 世thế 界giới 常thường 住trụ 而nhi 未vị 嘗thường 動động 也dã 。 此thử 真chân 四tứ 句cú 而nhi 可khả 以dĩ 演diễn 說thuyết 矣hĩ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 如như 夢mộng 幻huyễn 泡bào 影ảnh 。 如như 露lộ 亦diệc 如như 電điện 。 應ưng 作tác 如như 是thị 觀quán 。

【# 註chú 】# 夢mộng 出xuất 無vô 心tâm 。 幻huyễn 成thành 有hữu 意ý 。 夢mộng 覺giác 入nhập 幻huyễn 。 幻huyễn 結kết 疑nghi 夢mộng 。 皆giai 從tùng 顛điên 倒đảo 起khởi 也dã 。 水thủy 漚âu 為vi 泡bào 。 泡bào 隨tùy 水thủy 消tiêu 。 形hình 照chiếu 為vi 影ảnh 。 影ảnh 從tùng 形hình 滅diệt 。 皆giai 虗hư 無vô 實thật 也dã 。 露lộ 以dĩ 日nhật 晞# 。 電điện 以dĩ 霽tễ 散tán 。 尤vưu 是thị 倐thúc 忽hốt 起khởi 滅diệt 。 此thử 六lục 字tự 中trung 。 凡phàm 人nhân 事sự 之chi 感cảm 應ứng 。 山sơn 河hà 之chi 安an 立lập 。 天thiên 地địa 之chi 變biến 化hóa 。 都đô 已dĩ 說thuyết 盡tận 。 此thử 四tứ 句cú 剗sản 盡tận 經kinh 旨chỉ 。 正chánh 如Như 來Lai 真chân 切thiết 。 滅diệt 度độ 之chi 處xứ 。 觀quán 無vô 所sở 其kỳ 空không 觀quán 假giả 觀quán 中trung 觀quán 之chi 妙diệu 智trí 也dã 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 又hựu 曉hiểu 之chi 云vân 。 我ngã 所sở 謂vị 如như 如như 不bất 動động 者giả 。 何hà 以dĩ 故cố 也dã 。 葢# 真chân 空không 無vô 相tướng 。 本bổn 自tự 如như 如như 。 一nhất 切thiết 賢hiền 聖thánh 。 皆giai 以dĩ 無vô 為vi 法Pháp 。 而nhi 親thân 證chứng 之chi 。 若nhược 世thế 間gian 有hữu 。 所sở 作tác 為vi 之chi 事sự 。 皆giai 虗hư 妄vọng 不bất 實thật 。 如như 夢mộng 想tưởng 之chi 非phi 真chân 。 如như 幻huyễn 術thuật 之chi 假giả 化hóa 。 如như 水thủy 泡bào 之chi 虗hư 浮phù 。 如như 身thân 影ảnh 之chi 恍hoảng 惚hốt 。 如như 朝triêu 露lộ 之chi 易dị 晞# 。 如như 閃thiểm 電điện 之chi 易dị 滅diệt 。 當đương 作tác 如như 是thị 。 六lục 者giả 觀quán 看khán 。 可khả 見kiến 世thế 間gian 之chi 事sự 。 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 皆giai 有hữu 生sanh 。 還hoàn 有hữu 滅diệt 。 非phi 真chân 有hữu 也dã 。 惟duy 我ngã 如như 如như 不bất 動động 之chi 性tánh 。 湛trạm 若nhược 太thái 虗hư 。 超siêu 萬vạn 劫kiếp 而nhi 常thường 存tồn 。 與dữ 人nhân 演diễn 說thuyết 。 其kỳ 福phước 德đức 寧ninh 有hữu 盡tận 哉tai 。

佛Phật 說thuyết 是thị 經Kinh 已dĩ 。 長Trưởng 老lão 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 及cập 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 優Ưu 婆Bà 夷Di 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 天thiên 。 人nhân 。 阿a 修tu 羅la 。 聞văn 佛Phật 所sở 說thuyết 。 發phát 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 信tín 受thọ 奉phụng 行hành 。 (# 比tỉ 音âm 彼bỉ )# 。

【# 講giảng 】# 佛Phật 既ký 反phản 復phục 大đại 闡xiển 般Bát 若Nhã 之chi 法pháp 。 說thuyết 經Kinh 已dĩ 畢tất 。 首thủ 焉yên 啟khải 請thỉnh 之chi 長trưởng 老lão 名danh 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 者giả 。 頓đốn 悟ngộ 真chân 空không 。 已dĩ 領lãnh 心tâm 印ấn 矣hĩ 。 其kỳ 時thời 同đồng 會hội 聽thính 法Pháp 者giả 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 而nhi 名danh 僧Tăng 焉yên 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 而nhi 名danh 為vi 師sư 姑cô 焉yên 。 有hữu 居cư 士sĩ 而nhi 謂vị 之chi 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 焉yên 。 有hữu 道đạo 姑cô 而nhi 謂vị 之chi 優Ưu 婆Bà 夷Di 焉yên 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 之chi 人nhân 。 及cập 天thiên 上thượng 之chi 天thiên 人nhân 。 并tinh 阿a 修tu 羅la 之chi 神thần 。 聞văn 佛Phật 所sở 說thuyết 此thử 經Kinh 。 各các 各các 言ngôn 下hạ 見kiến 性tánh 。 不bất 驚kinh 不bất 怖bố 不bất 畏úy 。 皆giai 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 幸hạnh 正Chánh 法Pháp 之chi 難nan 遇ngộ 。 悅duyệt 今kim 日nhật 之chi 躬cung 逢phùng 。 莫mạc 不bất 信tín 受thọ 。 其kỳ 言ngôn 而nhi 領lãnh 之chi 於ư 心tâm 。 奉phụng 行hành 其kỳ 教giáo 而nhi 演diễn 之chi 於ư 人nhân 。 雖tuy 億ức 萬vạn 劫kiếp 來lai 。 永vĩnh 證chứng 金kim 剛cang 不bất 壞hoại 身thân 也dã 。 佛Phật 之chi 慈từ 悲bi 至chí 矣hĩ 。 覩đổ 是thị 經Kinh 者giả 。 其kỳ 報báo 佛Phật 恩ân 哉tai 。

【# 證chứng 】# 川xuyên 禪thiền 師sư 頌tụng 曰viết 。 饑cơ 得đắc 食thực 。 渴khát 得đắc 漿tương 。 病bệnh 得đắc 瘥sái 。 熱nhiệt 得đắc 涼lương 。 貧bần 人nhân 遇ngộ 寶bảo 。 孾anh 兒nhi 見kiến 娘nương 。 飄phiêu 舟chu 到đáo 岸ngạn 。 孤cô 客khách 還hoàn 鄉hương 。 旱hạn 逢phùng 甘cam 澤trạch 。 國quốc 有hữu 忠trung 良lương 。 四tứ 夷di 拱củng 手thủ 。 八bát 表biểu 來lai 降giáng/hàng 。 頭đầu 頭đầu 總tổng 是thị 。 物vật 物vật 全toàn 彰chương 。 古cổ 今kim 凡phàm 聖thánh 。 地địa 獄ngục 天thiên 堂đường 。 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 不bất 用dụng 思tư 量lượng 。 剎sát 塵trần 沙sa 界giới 諸chư 羣quần 品phẩm 。 盡tận 入nhập 金kim 剛cang 大Đại 道Đạo 場tràng 。

金Kim 剛Cang 經Kinh 石Thạch 註Chú (# 終Chung )#