蕅 益Ích 大Đại 師Sư 佛Phật 學Học 十Thập 種Chủng （ 選Tuyển 錄Lục 性Tánh 學Học 開Khai 蒙Mông 梵Phạm 室Thất 偶Ngẫu 談Đàm 兩Lưỡng 種Chủng ）
Quyển 2
明Minh 智Trí 旭 著Trước
兩lưỡng 種chủng ）# (2# 卷quyển )#
【# 明minh 智trí 旭# 著trước 】#
第đệ 2# 卷quyển 。
梵Phạm 室thất 偶ngẫu 談đàm
古cổ 吳ngô 沙Sa 門Môn 智trí 旭# 著trước
門môn 人nhân 果quả 海hải 錄lục
古cổ 人nhân 有hữu 云vân 只chỉ 貴quý 子tử 見kiến 地địa 不bất 問vấn 子tử 行hành 履lý 蓋cái 謂vị 有hữu 見kiến 地địa 者giả 必tất 有hữu 行hành 履lý 有hữu 行hành 履lý 者giả 未vị 必tất 有hữu 見kiến 地địa 也dã 今kim 乃nãi 自tự 負phụ 狂cuồng 解giải 而nhi 蕩đãng 德đức 喪táng 檢kiểm 。 嗚ô 呼hô 痛thống 哉tai 。
因nhân 戒giới 生sanh 定định 。 定định 生sanh 而nhi 戒giới 愈dũ 完hoàn 因nhân 定định 發phát 慧tuệ 。 慧tuệ 發phát 而nhi 戒giới 定định 愈dũ 勝thắng 故cố 名danh 三Tam 無Vô 漏Lậu 學Học 。 也dã 今kim 甫phủ 習tập 定định 則tắc 戒giới 先tiên 蕪# 矣hĩ 甫phủ 學học 慧tuệ 則tắc 定định 先tiên 汩# 矣hĩ 以dĩ 後hậu 後hậu 而nhi 廢phế 前tiền 前tiền 猶do 之chi 豎thụ 梁lương 柱trụ 則tắc 掘quật 圮bĩ 其kỳ 基cơ 址# 覆phú 椽chuyên 瓦ngõa 則tắc 截tiệt 去khứ 其kỳ 梁lương 柱trụ 也dã 欲dục 優ưu 游du 寢tẩm 處xứ 其kỳ 下hạ 也dã 得đắc 乎hồ 。
夫phu 惟duy 得đắc 其kỳ 神thần 者giả 能năng 遺di 其kỳ 跡tích 亦diệc 惟duy 失thất 其kỳ 要yếu 者giả 必tất 染nhiễm 其kỳ 病bệnh 故cố 今kim 之chi 持trì 律luật 者giả 十thập 人nhân 九cửu 陡# 演diễn 教giáo 者giả 十thập 人nhân 九cửu 流lưu 弘hoằng 宗tông 者giả 十thập 人nhân 九cửu 妄vọng 欲dục 求cầu 得đắc 神thần 而nhi 遺di 跡tích 者giả 蓋cái 百bách 中trung 無vô 一nhất 矣hĩ 。
戒giới 定định 慧tuệ 三tam 。 學học 佛Phật 法Pháp 之chi 大đại 綱cương 出xuất 苦khổ 之chi 要yếu 徑kính 也dã 今kim 也dã 見kiến 律luật 師sư 之chi 陡# 遂toại 廢phế 戒giới 於ư 不bất 持trì 見kiến 法Pháp 師sư 之chi 流lưu 遂toại 棄khí 教giáo 於ư 不bất 學học 見kiến 宗tông 師sư 之chi 妄vọng 遂toại 置trí 禪thiền 於ư 不bất 參tham 何hà 異dị 因nhân 噎ế 廢phế 飯phạn 甘cam 心tâm 守thủ 餓ngạ 而nhi 死tử 也dã 。
有hữu 戒giới 無vô 定định 慧tuệ 非phi 真chân 戒giới 有hữu 定định 無vô 戒giới 慧tuệ 非phi 真chân 定định 有hữu 慧tuệ 無vô 戒giới 定định 非phi 真chân 慧tuệ 有hữu 戒giới 無vô 定định 慧tuệ 墮đọa 在tại 欲dục 天thiên 有hữu 戒giới 定định 無vô 慧tuệ 墮đọa 在tại 色sắc 無vô 色sắc 天thiên 有hữu 定định 無vô 戒giới 慧tuệ 墮đọa 在tại 土thổ 木mộc 金kim 石thạch 。 或hoặc 空không 散tán 銷tiêu 沉trầm 。 有hữu 定định 慧tuệ 無vô 戒giới 墮đọa 在tại 邪tà 魔ma 神thần 鬼quỷ 有hữu 慧tuệ 無vô 戒giới 定định 不bất 免miễn 三tam 惡ác 道đạo 苦khổ 。 或hoặc 曰viết 若nhược 是thị 則tắc 古cổ 人nhân 寧ninh 取thủ 乘thừa 急cấp 戒giới 緩hoãn 其kỳ 義nghĩa 何hà 居cư 答đáp 曰viết 戒giới 緩hoãn 云vân 者giả 直trực 曰viết 緩hoãn 之chi 云vân 耳nhĩ 非phi 全toàn 無vô 也dã 且thả 豪hào 傑kiệt 之chi 士sĩ 與dữ 其kỳ 急cấp 乘thừa 緩hoãn 戒giới 墮đọa 惡ác 道đạo 而nhi 方phương 昇thăng 何hà 如như 乘thừa 戒giới 俱câu 急cấp 常thường 近cận 佛Phật 而nhi 無vô 退thoái 又hựu 復phục 因nhân 戒giới 生sanh 定định 。 因nhân 定định 發phát 慧tuệ 。 則tắc 急cấp 戒giới 即tức 急cấp 乘thừa 之chi 階giai 梯thê 若nhược 乃nãi 藉tạ 經kinh 教giáo 為vi 名danh 利lợi 之chi 本bổn 托thác 話thoại 頭đầu 為vi 優ưu 免miễn 之chi 牌bài 戒giới 不bất 惟duy 緩hoãn 而nhi 且thả 廢phế 乘thừa 雖tuy 名danh 急cấp 而nhi 實thật 緩hoãn 恐khủng 甚thậm 非phi 古cổ 人nhân 料liệu 揀giản 之chi 心tâm 也dã 。
予# 居cư 徑kính 山sơn 時thời 始thỉ 受thọ 一nhất 食thực 法pháp 。 有hữu 禪thiền 者giả 曰viết 定định 共cộng 戒giới 道đạo 共cộng 戒giới 是thị 務vụ 則tắc 茲tư 在tại 所sở 緩hoãn 矣hĩ 予# 不bất 屑tiết 答đáp 也dã 嗚ô 呼hô 儱# 侗# 瞞man 盰# 病bệnh 通thông 斯tư 世thế 解giải 文văn 識thức 義nghĩa 能năng 復phục 幾kỷ 人nhân 若nhược 云vân 茲tư 在tại 所sở 緩hoãn 應ưng 云vân 定định 奪đoạt 戒giới 道đạo 奪đoạt 戒giới 共cộng 之chi 一nhất 字tự 將tương 云vân 何hà 通thông 。
古cổ 之chi 受thọ 戒giới 者giả 修tu 心tâm 之chi 基cơ 址# 也dã 今kim 之chi 受thọ 戒giới 者giả 我ngã 慢mạn 之chi 幢tràng 幟xí 也dã 古cổ 之chi 習tập 教giáo 者giả 學học 道Đạo 之chi 門môn 戶hộ 也dã 今kim 之chi 習tập 教giáo 者giả 破phá 戒giới 之chi 元nguyên 由do 也dã 古cổ 之chi 參tham 禪thiền 者giả 增tăng 上thượng 之chi 要yếu 行hành 也dã 今kim 之chi 參tham 禪thiền 者giả 捨xả 戒giới 之chi 別biệt 名danh 謗báng 教giáo 之chi 途đồ 轍triệt 也dã 革cách 弊tệ 防phòng 非phi 是thị 在tại 豪hào 傑kiệt 之chi 士sĩ 矣hĩ 。
大đại 佛Phật 頂đảnh 云vân 因nhân 地địa 不bất 真chân 。 果quả 招chiêu 紆hu 曲khúc 。 何hà 謂vị 也dã 方phương 受thọ 戒giới 則tắc 志chí 在tại 為vi 律luật 師sư 矣hĩ 方phương 聽thính 經Kinh 則tắc 志chí 在tại 為vi 法Pháp 師sư 矣hĩ 方phương 參tham 禪thiền 則tắc 志chí 在tại 為vi 宗tông 師sư 矣hĩ 不bất 為vi 律luật 師sư 無vô 所sở 用dụng 受thọ 戒giới 也dã 不bất 為vi 法Pháp 師sư 無vô 所sở 用dụng 聽thính 教giáo 也dã 不bất 為vi 宗tông 師sư 無vô 所sở 用dụng 參tham 禪thiền 也dã 猶do 之chi 應ưng 院viện 不bất 為vi 嚫sấn 施thí 無vô 所sở 用dụng 經kinh 懺sám 也dã 俗tục 儒nho 不bất 為vi 作tác 宦# 無vô 所sở 用dụng 舉cử 業nghiệp 也dã 娼# 優ưu 隸lệ 卒thốt 不bất 為vi 利lợi 無vô 所sở 用dụng 眩huyễn 色sắc 俳# 演diễn 承thừa 迎nghênh 趨xu 走tẩu 也dã 雖tuy 然nhiên 以dĩ 世thế 法pháp 圖đồ 利lợi 事sự 雖tuy 卑ty 而nhi 無vô 大đại 過quá 也dã 以dĩ 讀đọc 書thư 規quy 富phú 貴quý 則tắc 得đắc 罪tội 於ư 宣tuyên 尼ni 以dĩ 佛Phật 法Pháp 博bác 虛hư 名danh 則tắc 玷điếm 汙ô 於ư 正chánh 教giáo 其kỳ 過quá 可khả 勝thắng 道đạo 哉tai 。
古cổ 者giả 透thấu 最tối 後hậu 關quan 之chi 謂vị 宗tông 匠tượng 博bác 通thông 三tam 藏tạng 之chi 謂vị 法Pháp 師sư 塵trần 業nghiệp 不bất 侵xâm 之chi 謂vị 持trì 律luật 今kim 也dã 稍sảo 解giải 粗thô 淺thiển 機cơ 緣duyên 則tắc 以dĩ 宗tông 自tự 鳴minh 略lược 知tri 流lưu 通thông 教giáo 典điển 則tắc 以dĩ 教giáo 自tự 負phụ 但đãn 護hộ 根căn 本bổn 四tứ 重trọng/trùng 則tắc 以dĩ 戒giới 自tự 滿mãn 嗟ta 嗟ta 根căn 器khí 狹hiệp 陋lậu 如như 此thử 誰thùy 復phục 可khả 與dữ 荷hà 擔đảm 正Chánh 法Pháp 。
予# 寓# 龍long 居cư 時thời 有hữu 一nhất 老lão 僧Tăng 看khán 寶bảo 積tích 經kinh 乃nãi 云vân 若nhược 先tiên 看khán 此thử 經Kinh 和hòa 尚thượng 做tố 不bất 成thành 予# 曰viết 若nhược 不bất 看khán 此thử 經Kinh 和hòa 尚thượng 做tố 不bất 成thành 一nhất 謂vị 不bất 成thành 和hòa 尚thượng 法pháp 故cố 二nhị 謂vị 無vô 所sở 取thủ 於ư 為vi 和hòa 尚thượng 故cố 噫# 可khả 為vi 知tri 者giả 道đạo 難nạn/nan 與dữ 俗tục 人nhân 言ngôn 也dã 。
予# 甫phủ 受thọ 菩Bồ 薩Tát 戒giới 。 發phát 心tâm 看khán 律luật 藏tạng 闍xà 黎lê 古cổ 師sư 試thí 之chi 曰viết 汝nhữ 已dĩ 受thọ 大đại 何hà 更cánh 習tập 小tiểu 對đối 曰viết 重trọng/trùng 樓lâu 四tứ 級cấp 豈khởi 上thượng 級cấp 既ký 造tạo 則tắc 下hạ 級cấp 可khả 廢phế 耶da 師sư 曰viết 譬thí 如như 登đăng 樓lâu 既ký 到đáo 上thượng 層tằng 目mục 豈khởi 復phục 緣duyên 下hạ 級cấp 對đối 曰viết 譬thí 如như 華hoa 嚴nghiêm 雖tuy 昇thăng 他tha 化hóa 佛Phật 元nguyên 不bất 離ly 寂tịch 場tràng 。
一nhất 花hoa 拈niêm 於ư 三tam 藏tạng 既ký 說thuyết 之chi 後hậu 達đạt 磨ma 來lai 自tự 佛Phật 法Pháp 盛thịnh 行hành 之chi 時thời 正chánh 如như 龍long 已dĩ 畫họa 就tựu 一nhất 為vi 點điểm 睛tình 則tắc 飛phi 去khứ 也dã 今kim 龍long 影ảnh 尚thượng 無vô 睛tình 何hà 處xứ 點điểm 。
邇nhĩ 來lai 宗tông 教giáo 大đại 失thất 患hoạn 在tại 為vi 正Chánh 法Pháp 之chi 心tâm 不bất 切thiết 而nhi 為vi 門môn 庭đình 之chi 見kiến 熾sí 然nhiên 詎cự 知tri 為vi 正Chánh 法Pháp 則tắc 門môn 庭đình 不bất 期kỳ 高cao 而nhi 自tự 莫mạc 及cập 為vi 門môn 庭đình 則tắc 正Chánh 法Pháp 以dĩ 爭tranh 抗kháng 而nhi 愈dũ 玷điếm 汙ô 。
古cổ 有hữu 大đại 宗tông 匠tượng 之chi 掃tảo 教giáo 蓋cái 為vi 義nghĩa 學học 之chi 流lưu 認nhận 指chỉ 為vi 月nguyệt 而nhi 不bất 見kiến 直trực 有hữu 也dã 彼bỉ 已dĩ 具cụ 通thông 教giáo 理lý 但đãn 不bất 能năng 親thân 證chứng 親thân 到đáo 故cố 奪đoạt 其kỳ 依y 解giải 俾tỉ 入nhập 真chân 通thông 今kim 之chi 學học 者giả 尚thượng 未vị 夢mộng 見kiến 教giáo 理lý 何hà 所sở 用dụng 掃tảo 不bất 幾kỷ 滅diệt 法pháp 之chi 罪tội 乎hồ 。
如Như 來Lai 應ứng 世thế 。 教giáo 隨tùy 機cơ 設thiết 故cố 大đại 小tiểu 兩lưỡng 乘thừa 並tịnh 行hành 不bất 悖bội 其kỳ 小Tiểu 乘Thừa 者giả 出xuất 家gia 受thọ 具cụ 。 先tiên 以dĩ 學học 戒giới 為vi 基cơ 次thứ 則tắc 讀đọc 誦tụng 坐tọa 禪thiền 隨tùy 修tu 一nhất 法pháp 不bất 必tất 兼kiêm 行hành 其kỳ 大Đại 乘Thừa 者giả 。 亦diệc 必tất 以dĩ 戒giới 為vi 基cơ 次thứ 則tắc 讀đọc 誦tụng 坐tọa 禪thiền 雖tuy 隨tùy 根căn 合hợp 分phần/phân 主chủ 助trợ 須tu 要yếu 兼kiêm 修tu 決quyết 無vô 一nhất 往vãng 禪thiền 思tư 而nhi 不bất 通thông 了liễu 義nghĩa 亦diệc 無vô 一nhất 往vãng 持trì 說thuyết 而nhi 不bất 事sự 觀quán 心tâm 者giả 誠thành 以dĩ 不bất 通thông 了liễu 義nghĩa 則tắc 味vị 禪thiền 之chi 犯phạm 必tất 成thành 不bất 事sự 觀quán 心tâm 則tắc 說thuyết 食thực 之chi 譏cơ 何hà 濟tế 迨đãi 夫phu 末Mạt 法Pháp 三tam 學học 分phần/phân 張trương 尸thi 羅la 僅cận 成thành 人nhân 天thiên 之chi 福phước 。 而nhi 持trì 犯phạm 未vị 達đạt 猶do 未vị 保bảo 其kỳ 人nhân 天thiên 禪thiền 思tư 每mỗi 墮đọa 無vô 聞văn 之chi 誚tiếu 而nhi 戒giới 慧tuệ 兩lưỡng 荒hoang 多đa 見kiến 淪luân 於ư 惡ác 取thủ 持trì 說thuyết 每mỗi 為vi 名danh 利lợi 之chi 媒môi 而nhi 戒giới 定định 俱câu 廢phế 罕# 不bất 落lạc 於ư 空không 談đàm 噫# 安an 得đắc 有hữu 豪hào 傑kiệt 之chi 士sĩ 一nhất 振chấn 其kỳ 頹đồi 者giả 乎hồ 予# 雖tuy 身thân 為vi 床sàng 座tòa 所sở 深thâm 願nguyện 焉yên 。
末mạt 世thế 之chi 中trung 。 法Pháp 門môn 衰suy 敗bại 良lương 以dĩ 邪tà 正chánh 不bất 分phân 故cố 令linh 宗tông 教giáo 掃tảo 地địa 是thị 以dĩ 丁đinh 斯tư 時thời 者giả 未vị 暇hạ 較giảo 量lượng 深thâm 淺thiển 急cấp 須tu 甄chân 別biệt 邪tà 正chánh 如như 以dĩ 深thâm 淺thiển 則tắc 如Như 來Lai 三tam 昧muội 。 迦Ca 葉Diếp 不bất 知tri 迦Ca 葉Diếp 三tam 昧muội 。 阿A 難Nan 不bất 知tri 乃nãi 至chí 六lục 群quần 比Bỉ 丘Khâu 。 猶do 勝thắng 馬mã 鳴minh 龍long 樹thụ 正Chánh 法Pháp 尚thượng 爾nhĩ 況huống 末Mạt 法Pháp 而nhi 可khả 求cầu 全toàn 責trách 備bị 乎hồ 如như 以dĩ 邪tà 正chánh 則tắc 頻tần 伽già 在tại 殼xác 已dĩ 勝thắng 餘dư 鳥điểu 砒# 毒độc 少thiểu 許hứa 便tiện 能năng 傷thương 命mạng 安an 得đắc 不bất 辯biện 于vu 幾kỷ 微vi 乎hồ 故cố 其kỳ 人nhân 若nhược 正chánh 雖tuy 淺thiển 亦diệc 可khả 皈quy 依y 其kỳ 人nhân 若nhược 邪tà 雖tuy 深thâm 愈dũ 當đương 貶biếm 斥xích 正chánh 人nhân 雖tuy 淺thiển 必tất 害hại 少thiểu 而nhi 利lợi 多đa 邪tà 人nhân 雖tuy 深thâm 必tất 害hại 多đa 而nhi 利lợi 少thiểu 若nhược 欲dục 辨biện 邪tà 正chánh 之chi 致trí 未vị 有hữu 出xuất 於ư 教giáo 理lý 二nhị 種chủng 定định 量lượng 者giả 也dã 。
古cổ 人nhân 云vân 宗tông 者giả 無vô 言ngôn 之chi 教giáo 。 教giáo 者giả 有hữu 言ngôn 之chi 宗tông 至chí 言ngôn 也dã 然nhiên 則tắc 三tam 藏tạng 十thập 二nhị 部bộ 默mặc 而nhi 契khế 之chi 皆giai 宗tông 也dã 既ký 已dĩ 無vô 言ngôn 矣hĩ 安an 得đắc 謂vị 之chi 教giáo 千thiên 七thất 百bách 公công 案án 舉cử 而nhi 揚dương 之chi 皆giai 教giáo 也dã 既ký 已dĩ 有hữu 言ngôn 矣hĩ 安an 得đắc 謂vị 之chi 宗tông 故cố 不bất 以dĩ 說thuyết 證chứng 分phần/phân 宗tông 教giáo 而nhi 第đệ 以dĩ 門môn 庭đình 施thi 設thiết 分phần/phân 宗tông 教giáo 者giả 真chân 噇# 糟tao 漢hán 也dã 。
數số 見kiến 教giáo 門môn 之chi 病bệnh 則tắc 思tư 禪thiền 數số 見kiến 禪thiền 門môn 之chi 病bệnh 則tắc 思tư 教giáo 然nhiên 有hữu 當đương 互hỗ 相tương 救cứu 者giả 亦diệc 有hữu 可khả 各các 自tự 救cứu 者giả 良lương 以dĩ 病bệnh 在tại 當đương 人nhân 非phi 法Pháp 門môn 咎cữu 也dã 或hoặc 曰viết 互hỗ 相tương 救cứu 易dị 耳nhĩ 何hà 謂vị 各các 自tự 救cứu 耶da 答đáp 曰viết 真chân 實thật 義nghĩa 虎hổ 決quyết 不bất 以dĩ 畫họa 餅bính 充sung 饑cơ 真chân 實thật 禪thiền 人nhân 決quyết 不bất 墮đọa 惡ác 取thủ 空không 見kiến 且thả 三tam 藏tạng 十thập 二nhị 部bộ 曾tằng 無vô 一nhất 法pháp 不bất 勸khuyến 修tu 行hành 今kim 之chi 不bất 修tu 行hành 者giả 。 皆giai 叛bạn 教giáo 人nhân 非phi 學học 教giáo 人nhân 也dã 西tây 來lai 大đại 意ý 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 今kim 之chi 不bất 務vụ 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 而nhi 妄vọng 逞sính 邪tà 解giải 者giả 皆giai 謗báng 禪thiền 人nhân 非phi 參tham 禪thiền 人nhân 也dã 蓋cái 既ký 云vân 見kiến 性tánh 安an 得đắc 撥bát 教giáo 律luật 于vu 性tánh 外ngoại 既ký 云vân 成thành 佛Phật 安an 得đắc 置trí 教giáo 律luật 于vu 不bất 覺giác 即tức 或hoặc 未vị 見kiến 性tánh 者giả 未vị 成thành 佛Phật 者giả 。 權quyền 以dĩ 一nhất 句cú 話thoại 頭đầu 作tác 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 方phương 便tiện 權quyền 置trí 萬vạn 行hạnh 門môn 頭đầu 必tất 須tu 於ư 此thử 話thoại 頭đầu 信tín 得đắc 及cập 守thủ 得đắc 定định 是thị 非phi 莫mạc 管quản 身thân 世thế 俱câu 忘vong 方phương 是thị 真chân 參tham 實thật 究cứu 是thị 時thời 憤phẫn 同đồng 殺sát 父phụ 急cấp 似tự 燒thiêu 眉mi 寒hàn 暑thử 饑cơ 渴khát 尚thượng 無vô 暇hạ 知tri 律luật 檢kiểm 教giáo 門môn 又hựu 何hà 暇hạ 謗báng 直trực 以dĩ 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 未vị 及cập 兼kiêm 修tu 亦diệc 以dĩ 一nhất 鏡kính 既ký 懸huyền 能năng 含hàm 多đa 影ảnh 故cố 舉cử 起khởi 話thoại 頭đầu 萬vạn 緣duyên 俱câu 捨xả 即tức 是thị 檀đàn 度độ 舉cử 起khởi 話thoại 頭đầu 十thập 惡ác 俱câu 息tức 即tức 是thị 戒giới 度độ 舉cử 起khởi 話thoại 頭đầu 境cảnh 風phong 不bất 動động 即tức 是thị 忍nhẫn 度độ 舉cử 起khởi 話thoại 頭đầu 綿miên 密mật 不bất 斷đoạn 即tức 是thị 進tiến 度độ 舉cử 起khởi 話thoại 頭đầu 更cánh 無vô 異dị 緣duyên 即tức 是thị 禪thiền 度độ 舉cử 起khởi 話thoại 頭đầu 真chân 疑nghi 歷lịch 歷lịch 窮cùng 義nghĩa 路lộ 之chi 淵uyên 源nguyên 詣nghệ 離ly 絕tuyệt 之chi 境cảnh 界giới 尋tầm 伺tứ 無vô 棲tê 能năng 所sở 雙song 絕tuyệt 即tức 是thị 慧tuệ 度độ 若nhược 不bất 能năng 萬vạn 緣duyên 俱câu 捨xả 十thập 惡ác 俱câu 息tức 境cảnh 風phong 不bất 動động 綿miên 密mật 不bất 斷đoạn 更cánh 無vô 異dị 緣duyên 真chân 疑nghi 歷lịch 歷lịch 當đương 知tri 不bất 名danh 真chân 正chánh 提đề 話thoại 頭đầu 也dã 既ký 不bất 能năng 真chân 提đề 話thoại 頭đầu 而nhi 獨độc 以dĩ 之chi 為vi 優ưu 免miễn 牌bài 且thả 以dĩ 之chi 為vi 邪tà 見kiến 本bổn 是thị 豈khởi 法Pháp 門môn 咎cữu 哉tai 故cố 知tri 教giáo 門môn 禪thiền 門môn 法pháp 無vô 優ưu 劣liệt 。 特đặc 以dĩ 因nhân 地địa 不bất 真chân 。 利lợi 名danh 奪đoạt 志chí 不bất 免miễn 作tác 師sư 子tử 身thân 蟲trùng 耳nhĩ 果quả 能năng 反phản 求cầu 其kỳ 本bổn 則tắc 禪thiền 本bổn 無vô 病bệnh 何hà 須tu 求cầu 救cứu 于vu 教giáo 教giáo 亦diệc 無vô 病bệnh 何hà 須tu 求cầu 救cứu 於ư 禪thiền 語ngữ 云vân 聽thính 了liễu 佛Phật 法Pháp 不bất 致trí 餓ngạ 殺sát 聽thính 了liễu 官quan 法pháp 不bất 致trí 打đả 殺sát 予# 則tắc 云vân 聽thính 了liễu 教giáo 法pháp 不bất 致trí 流lưu 殺sát 聽thính 了liễu 禪thiền 法pháp 不bất 至chí 狂cuồng 殺sát 又hựu 復phục 學học 人nhân 因Nhân 地Địa 雖tuy 或hoặc 不bất 真chân 若nhược 遇ngộ 真chân 正chánh 師sư 匠tượng 自tự 能năng 中trung 養dưỡng 不bất 中trung 才tài 養dưỡng 不bất 才tài 唯duy 其kỳ 為vi 師sư 匠tượng 者giả 自tự 眼nhãn 未vị 明minh 自tự 事sự 未vị 了liễu 遂toại 乃nãi 盲manh 盲manh 相tương/tướng 引dẫn 胥# 入nhập 深thâm 坑khanh 設thiết 有hữu 正chánh 因nhân 之chi 士sĩ 猶do 將tương 被bị 其kỳ 荼đồ 毒độc 況huống 復phục 機cơ 教giáo 適thích 相tương/tướng 叩khấu 哉tai 吾ngô 故cố 曰viết 法Pháp 門môn 之chi 壞hoại 撐xanh 法Pháp 門môn 者giả 壞hoại 之chi 也dã 。
惟duy 真chân 宗tông 匠tượng 可khả 以dĩ 呵ha 教giáo 家gia 之chi 空không 言ngôn 惟duy 真chân 義nghĩa 虎hổ 可khả 以dĩ 斥xích 宗tông 乘thừa 之chi 儱# 侗# 否phủ/bĩ 則tắc 自tự 救cứu 不bất 暇hạ 何hà 以dĩ 堅kiên 固cố 鬥đấu 諍tranh 為vi 哉tai 。
今kim 之chi 人nhân 患hoạn 不bất 在tại 提đề 話thoại 頭đầu 患hoạn 在tại 不bất 知tri 所sở 以dĩ 。 提đề 話thoại 頭đầu 耳nhĩ 患hoạn 不bất 在tại 廢phế 萬vạn 緣duyên 患hoạn 在tại 萬vạn 緣duyên 廢phế 不bất 盡tận 耳nhĩ 亦diệc 不bất 患hoạn 教giáo 人nhân 提đề 話thoại 頭đầu 患hoạn 在tại 不bất 知tri 所sở 以dĩ 。 教giáo 耳nhĩ 且thả 萬vạn 緣duyên 既ký 廢phế 則tắc 身thân 心tâm 世thế 界giới 何hà 以dĩ 依y 然nhiên 不bất 廢phế 廢phế 惡ác 而nhi 不bất 廢phế 善thiện 猶do 在tại 人nhân 天thiên 廢phế 善thiện 而nhi 不bất 廢phế 惡ác 報báo 必tất 三tam 惡ác 捨xả 人nhân 天thiên 而nhi 趣thú 三tam 惡ác 謂vị 之chi 有hữu 智trí 可khả 乎hồ 又hựu 身thân 心tâm 世thế 界giới 既ký 不bất 能năng 全toàn 體thể 放phóng 下hạ 則tắc 真chân 實thật 話thoại 頭đầu 必tất 不bất 能năng 直trực 下hạ 承thừa 當đương 以dĩ 悠du 悠du 泛phiếm 泛phiếm 之chi 心tâm 而nhi 提đề 一nhất 儱# 侗# 話thoại 頭đầu 是thị 自tự 誑cuống 也dã 于vu 悠du 悠du 泛phiếm 泛phiếm 之chi 人nhân 而nhi 儱# 侗# 教giáo 以dĩ 提đề 一nhất 話thoại 頭đầu 是thị 誑cuống 人nhân 也dã 以dĩ 誑cuống 人nhân 之chi 師sư 誑cuống 自tự 誑cuống 之chi 弟đệ 子tử 法Pháp 門môn 抑ức 何hà 罪tội 乎hồ 故cố 雲vân 棲tê 曰viết 人nhân 以dĩ 為vi 佛Phật 法Pháp 復phục 興hưng 吾ngô 以dĩ 為vi 宗tông 風phong 大đại 壞hoại 也dã 雖tuy 然nhiên 有hữu 血huyết 性tánh 漢hán 子tử 正chánh 應ưng 向hướng 此thử 時thời 力lực 振chấn 其kỳ 衰suy 豈khởi 因nhân 噎ế 而nhi 廢phế 飯phạn 即tức 旁bàng 觀quán 者giả 亦diệc 豈khởi 因nhân 東đông 里lý 之chi 婦phụ 而nhi 笑tiếu 西tây 子tử 哉tai 。
惟duy 三tam 種chủng 人nhân 可khả 參tham 話thoại 頭đầu 一nhất 者giả 夙túc 具cụ 靈linh 根căn 著trước 手thủ 便tiện 判phán 身thân 心tâm 世thế 界giới 全toàn 體thể 放phóng 下hạ 金kim 剛cang 寶bảo 劍kiếm 當đương 下hạ 提đề 起khởi 直trực 待đãi 大đại 事sự 了liễu 畢tất 然nhiên 後hậu 或hoặc 見kiến 知tri 識thức 或hoặc 觀quán 契Khế 經Kinh 印ấn 證chứng 自tự 心tâm 接tiếp 引dẫn 後hậu 學học 二nhị 者giả 雖tuy 于vu 道đạo 路lộ 未vị 甚thậm 明minh 白bạch 得đắc 依y 真chân 實thật 具cụ 眼nhãn 宗tông 匠tượng 死tử 心tâm 參tham 究cứu 到đáo 岐kỳ 途đồ 處xứ 自tự 能năng 為vi 我ngã 指chỉ 點điểm 到đáo 根căn 節tiết 處xứ 自tự 能năng 為vi 我ngã 解giải 闢tịch 到đáo 轉chuyển 關quan 處xứ 自tự 能năng 為vi 我ngã 拶# 入nhập 三tam 者giả 既ký 未vị 深thâm 明minh 道đạo 路lộ 又hựu 無vô 真chân 實thật 師sư 依y 必tất 先tiên 洞đỗng 徹triệt 教giáo 理lý 方phương 乃nãi 死tử 心tâm 參tham 究cứu 雖tuy 不bất 能năng 通thông 三tam 藏tạng 眾chúng 典điển 而nhi 楞lăng 嚴nghiêm 一nhất 部bộ 則tắc 不bất 可khả 不bất 精tinh 熟thục 也dã 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 獨độc 自tự 遠viễn 行hành 若nhược 不bất 預dự 問vấn 路lộ 程# 斷đoạn 有hữu 錯thác 誤ngộ 除trừ 此thử 三tam 種chủng 其kỳ 餘dư 悠du 悠du 泛phiếm 泛phiếm 之chi 人nhân 而nhi 欲dục 參tham 禪thiền 悟ngộ 道đạo 敢cảm 保bảo 十thập 個cá 錯thác 有hữu 五ngũ 雙song 憨# 大đại 師sư 以dĩ 話thoại 頭đầu 喻dụ 敲# 門môn 瓦ngõa 子tử 至chí 言ngôn 也dã 惟duy 識thức 得đắc 本bổn 無vô 實thật 法pháp 方phương 能năng 用dụng 法pháp 而nhi 不bất 被bị 法pháp 縛phược 或hoặc 病bệnh 其kỳ 說thuyết 破phá 令linh 人nhân 不bất 生sanh 切thiết 心tâm 則tắc 金kim 剛cang 筏phiệt 喻dụ 圓viên 覺giác 標tiêu 指chỉ 亦diệc 有hữu 過quá 耶da 且thả 惟duy 說thuyết 破phá 方phương 知tri 瓦ngõa 非phi 是thị 寶bảo 亟# 在tại 敲# 門môn 若nhược 不bất 說thuyết 破phá 必tất 且thả 忘vong 其kỳ 敲# 門môn 終chung 日nhật 玩ngoạn 瓦ngõa 大đại 師sư 此thử 語ngữ 真chân 救cứu 病bệnh 神thần 丹đan 而nhi 人nhân 顧cố 病bệnh 之chi 得đắc 無vô 愚ngu 且thả 狂cuồng 乎hồ 。
歸quy 元nguyên 性tánh 無vô 二nhị 。 方phương 便tiện 有hữu 多đa 門môn 。 然nhiên 則tắc 參tham 禪thiền 也dã 念niệm 佛Phật 也dã 止Chỉ 觀Quán 也dã 皆giai 方phương 便tiện 也dã 既ký 謂vị 之chi 門môn 安an 得đắc 是thị 同đồng 若nhược 知tri 全toàn 性tánh 起khởi 修tu 全toàn 修tu 即tức 性tánh 則tắc 三tam 皆giai 一nhất 致trí 安an 得đắc 是thị 異dị 故cố 真chân 修tu 行hành 人nhân 止chỉ 貴quý 就tựu 路lộ 還hoàn 家gia 何hà 必tất 說thuyết 同đồng 說thuyết 異dị 增tăng 益ích 戲hí 論luận 。
憨# 大đại 師sư 方phương 便tiện 語ngữ 曲khúc 為vi 末mạt 世thế 開khai 助trợ 道đạo 門môn 可khả 稱xưng 契khế 理lý 契khế 機cơ 或hoặc 非phi 之chi 曰viết 正Chánh 道Đạo 若nhược 不bất 得đắc 力lực 更cánh 令linh 修tu 行hành 助trợ 道Đạo 教giáo 門môn 則tắc 可khả 宗tông 乘thừa 則tắc 斷đoạn 不bất 可khả 噫# 若nhược 論luận 宗tông 乘thừa 向hướng 上thượng 一nhất 著trước 則tắc 話thoại 頭đầu 亦diệc 用dụng 不bất 著trước 既ký 許hứa 提đề 一nhất 話thoại 頭đầu 已dĩ 屬thuộc 方phương 便tiện 安an 得đắc 獨độc 廢phế 助trợ 道đạo 必tất 若nhược 不bất 許hứa 持trì 咒chú 為vi 助trợ 先tiên 須tu 不bất 許hứa 提đề 持trì 話thoại 頭đầu 若nhược 以dĩ 話thoại 頭đầu 為vi 宗tông 而nhi 許hứa 提đề 則tắc 是thị 謗báng 宗tông 若nhược 以dĩ 提đề 咒chú 等đẳng 為vi 教giáo 而nhi 不bất 許hứa 則tắc 是thị 輕khinh 教giáo 輕khinh 教giáo 謗báng 宗tông 何hà 止chỉ 得đắc 罪tội 憨# 師sư 即tức 是thị 三tam 世thế 佛Phật 冤oan 耳nhĩ 。
今kim 之chi 善Thiện 知Tri 識Thức 每mỗi 于vu 根căn 性tánh 利lợi 者giả 教giáo 令linh 參tham 禪thiền 根căn 性tánh 鈍độn 者giả 乃nãi 教giáo 念niệm 佛Phật 若nhược 然nhiên 則tắc 參tham 禪thiền 惟duy 被bị 上thượng 機cơ 念niệm 佛Phật 惟duy 為vi 中trung 下hạ 也dã 夫phu 謂vị 禪thiền 不bất 能năng 曲khúc 被bị 中trung 下hạ 則tắc 謗báng 禪thiền 謂vị 念niệm 佛Phật 不bất 被bị 上thượng 機cơ 則tắc 謗báng 教giáo 禪thiền 教giáo 俱câu 謗báng 扇thiên/phiến 以dĩ 成thành 風phong 遂toại 令linh 禪thiền 作tác 虛hư 名danh 念niệm 無vô 實thật 行hạnh 可khả 悲bi 也dã 詎cự 知tri 參tham 禪thiền 念niệm 佛Phật 及cập 修tu 教giáo 觀quán 各các 有hữu 夙túc 根căn 一nhất 一nhất 根căn 性tánh 各các 分phần/phân 三tam 品phẩm 禪thiền 門môn 三tam 者giả 第đệ 一nhất 等đẳng 人nhân 觸xúc 著trước 便tiện 了liễu 更cánh 無vô 餘dư 事sự 。 此thử 由do 夙túc 具cụ 靈linh 因nhân 如như 時thời 雨vũ 化hóa 第đệ 二nhị 等đẳng 人nhân 直trực 下hạ 不bất 疑nghi 深thâm 藏tạng 密mật 養dưỡng 直trực 待đãi 瓜qua 熟thục 蒂# 落lạc 大đại 用dụng 現hiện 前tiền 龍long 天thiên 推thôi 出xuất 任nhậm 運vận 利lợi 生sanh 第đệ 三tam 等đẳng 人nhân 具cụ 大đại 疑nghi 憤phẫn 如như 殺sát 父phụ 怨oán 判phán 盡tận 乎hồ 生sanh 究cứu 明minh 此thử 事sự 念niệm 佛Phật 三tam 者giả 第đệ 一nhất 等đẳng 人nhân 頓đốn 悟ngộ 自tự 心tâm 是thị 佛Phật 念niệm 念niệm 圓viên 明minh 。 第đệ 二nhị 等đẳng 人nhân 深thâm 信tín 自tự 心tâm 作tác 佛Phật 。 念niệm 念niệm 入nhập 理lý 第đệ 三tam 等đẳng 人nhân 深thâm 信tín 佛Phật 力lực 無vô 量lượng 。 念niệm 念niệm 滅diệt 惡ác 此thử 復phục 四tứ 種chủng 一nhất 者giả 念niệm 佛Phật 自tự 性tánh 二nhị 者giả 念niệm 佛Phật 相tướng 好hảo 功công 德đức 。 三tam 者giả 念niệm 佛Phật 名danh 號hiệu 。 四tứ 者giả 念niệm 佛Phật 形hình 像tượng 。 即tức 此thử 四tứ 種chủng 各các 通thông 三tam 等đẳng 也dã 教giáo 觀quán 三tam 者giả 第đệ 一nhất 等đẳng 人nhân 創sáng/sang 聞văn 圓viên 理lý 頓đốn 發phát 初sơ 心tâm 成thành 正chánh 覺giác 于vu 剎sát 那na 示thị 八bát 相tương/tướng 干can 百bách 界giới 第đệ 二nhị 等đẳng 人nhân 信tín 一nhất 境cảnh 之chi 三tam 諦đế 淨tịnh 生sanh 身thân 之chi 六lục 根căn 伏phục 住trụ 地địa 之chi 無vô 明minh 摧tồi 見kiến 思tư 之chi 塵trần 垢cấu 第đệ 三tam 等đẳng 人nhân 發phát 圓viên 解giải 于vu 聞văn 經Kinh 修tu 五ngũ 品phẩm 之chi 觀quán 行hành 習tập 三tam 觀quán 以dĩ 成thành 熏huân 伏phục 五ngũ 住trụ 而nhi 趣thú 覺giác 由do 此thử 言ngôn 之chi 法pháp 無vô 優ưu 劣liệt 。 應ứng 病bệnh 則tắc 是thị 藥dược 皆giai 靈linh 機cơ 有hữu 淺thiển 深thâm 執chấp 方phương 則tắc 因nhân 藥dược 成thành 病bệnh 果quả 能năng 作tác 大đại 醫y 王vương 。 必tất 須tu 明minh 鍊luyện 眾chúng 術thuật 若nhược 是thị 分phần/phân 門môn 耑# 療liệu 不bất 應ưng 貪tham 利lợi 妄vọng 醫y 既ký 於ư 餘dư 科khoa 不bất 諳am 且thả 于vu 本bổn 科khoa 未vị 精tinh 致trí 使sử 戕# 法Pháp 身thân 賊tặc 慧tuệ 命mạng 謂vị 非phi 眾chúng 生sanh 之chi 惡ác 友hữu 乎hồ 。
身thân 有hữu 病bệnh 則tắc 知tri 憂ưu 家gia 不bất 給cấp 則tắc 知tri 憂ưu 時thời 年niên 不bất 熟thục 則tắc 知tri 憂ưu 方phương 隅ngung 不bất 靖tĩnh 則tắc 知tri 憂ưu 獨độc 于vu 大đại 事sự 未vị 了liễu 則tắc 不bất 憂ưu 佛Phật 法Pháp 將tương 澌tư 則tắc 不bất 憂ưu 眾chúng 生sanh 業nghiệp 重trọng 則tắc 不bất 憂ưu 或hoặc 雖tuy 憂ưu 而nhi 不bất 知tri 所sở 以dĩ 。 憂ưu 或hoặc 復phục 培bồi 增tăng 其kỳ 可khả 憂ưu 噫# 憂ưu 寧ninh 有hữu 已dĩ 時thời 也dã 。
宗tông 乘thừa 所sở 以dĩ 超siêu 勝thắng 者giả 具cụ 諸chư 功công 德đức 。 而nhi 無vô 所sở 住trụ 。 故cố 也dã 若nhược 以dĩ 不bất 具cụ 為vi 不bất 住trụ 何hà 異dị 家gia 無vô 斛hộc 米mễ 兩lượng 金kim 而nhi 曰viết 超siêu 勝thắng 千thiên 金kim 之chi 子tử 古cổ 者giả 相tương/tướng 宗tông 易dị 而nhi 性tánh 宗tông 難nạn/nan 故cố 玄huyền 奘tráng 捨xả 性tánh 而nhi 習tập 相tương/tướng 演diễn 教giáo 易dị 而nhi 證chứng 宗tông 難nạn/nan 故cố 神thần 光quang 立lập 雪tuyết 而nhi 斷đoạn 臂tý 今kim 也dã 不bất 然nhiên 以dĩ 宗tông 自tự 鳴minh 者giả 叩khấu 以dĩ 教giáo 而nhi 茫mang 然nhiên 也dã 以dĩ 教giáo 自tự 負phụ 者giả 詰cật 以dĩ 相tương/tướng 宗tông 而nhi 紊# 然nhiên 也dã 嗚ô 呼hô 難nạn/nan 其kỳ 所sở 易dị 而nhi 易dị 其kỳ 所sở 甚thậm 難nan 何hà 異dị 力lực 不bất 足túc 以dĩ 舉cử 一nhất 羽vũ 而nhi 曰viết 能năng 舉cử 百bách 鈞quân 明minh 不bất 足túc 以dĩ 見kiến 輿dư 薪tân 而nhi 曰viết 能năng 察sát 秋thu 毫hào 耶da 五ngũ 尺xích 童đồng 子tử 當đương 不bất 為vị 其kỳ 所sở 欺khi 矣hĩ 。
子tử 始thỉ 入nhập 叢tùng 席tịch 每mỗi 見kiến 早tảo 晚vãn 功công 課khóa 則tắc 惟duy 恐khủng 居cư 先tiên 打đả 鼓cổ 念niệm 佛Phật 則tắc 惟duy 恐khủng 落lạc 後hậu 心tâm 竊thiết 傷thương 之chi 既ký 而nhi 遊du 歷lịch 雙song 徑kính 天thiên 台thai 等đẳng 山sơn 備bị 覽lãm 人nhân 情tình 物vật 態thái 蓋cái 顛điên 倒đảo 處xứ 最tối 多đa 卒tuất 難nan 悉tất 舉cử 矣hĩ 且thả 如như 飲ẩm 食thực 衣y 服phục 。 塵trần 勞lao 也dã 則tắc 惟duy 恐khủng 不bất 勤cần 持trì 誦tụng 禮lễ 拜bái 勝thắng 業nghiệp 也dã 則tắc 惟duy 恐khủng 不bất 惰nọa 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 。 出xuất 世thế 正chánh 因nhân 也dã 則tắc 深thâm 厭yếm 為vi 煩phiền 瑣tỏa 百bách 年niên 活hoạt 計kế 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 也dã 則tắc 常thường 虞ngu 其kỳ 缺khuyết 略lược 為vi 佛Phật 法Pháp 則tắc 慢mạn 幢tràng 高cao 起khởi 求cầu 貨hóa 利lợi 則tắc 體thể 面diện 頓đốn 忘vong 乃nãi 至chí 同đồng 一nhất 語ngữ 也dã 謂vị 出xuất 于vu 某mỗ 經kinh 論luận 則tắc 棄khí 之chi 如như 怨oán 敵địch 謂vị 出xuất 于vu 某mỗ 語ngữ 錄lục 則tắc 愛ái 之chi 如như 珍trân 寶bảo 世thế 緣duyên 中trung 事sự 則tắc 謂vị 與dữ 道đạo 無vô 妨phương 律luật 檢kiểm 教giáo 門môn 則tắc 謂vị 有hữu 違vi 向hướng 上thượng 嘻# 吾ngô 不bất 知tri 其kỳ 所sở 趣thú 矣hĩ 。
何hà 謂vị 教giáo 何hà 謂vị 宗tông 語ngữ 言ngôn 施thi 設thiết 之chi 謂vị 教giáo 忘vong 情tình 默mặc 契khế 之chi 謂vị 宗tông 故cố 宗tông 也dã 者giả 雖tuy 云vân 教giáo 外ngoại 別biệt 傳truyền 實thật 即tức 教giáo 內nội 真chân 傳truyền 也dã 如như 人nhân 以dĩ 指chỉ 指chỉ 月nguyệt 認nhận 指chỉ 為vi 月nguyệt 不bất 可khả 也dã 謂vị 所sở 指chỉ 非phi 月nguyệt 亦diệc 不bất 可khả 也dã 且thả 諸chư 佛Phật 言ngôn 教giáo 固cố 皆giai 是thị 指chỉ 諸chư 祖tổ 語ngữ 錄lục 亦diệc 寧ninh 非phi 指chỉ 今kim 既ký 不bất 認nhận 佛Phật 指chỉ 作tác 月nguyệt 何hà 獨độc 認nhận 祖tổ 指chỉ 作tác 月nguyệt 也dã 又hựu 諸chư 祖tổ 所sở 指chỉ 既ký 是thị 真chân 月nguyệt 諸chư 佛Phật 所sở 指chỉ 亦diệc 寧ninh 非phi 月nguyệt 今kim 既ký 信tín 祖tổ 之chi 所sở 指chỉ 何hà 獨độc 不bất 信tín 佛Phật 之chi 所sở 指chỉ 也dã 甚thậm 矣hĩ 人nhân 之chi 顛điên 倒đảo 也dã 。
發phát 大đại 心tâm 猶do 易dị 具cụ 正chánh 見kiến 更cánh 難nan 具cụ 正chánh 見kiến 猶do 易dị 勤cần 修tu 習tập 更cánh 難nan 勤cần 修tu 習tập 猶do 易dị 除trừ 心tâm 病bệnh 更cánh 難nan 然nhiên 心tâm 病bệnh 不bất 除trừ 安an 事sự 修tu 習tập 修tu 習tập 不bất 勤cần 安an 取thủ 正chánh 見kiến 正chánh 見kiến 不bất 具cụ 豈khởi 真chân 大đại 心tâm 以dĩ 此thử 而nhi 論luận 則tắc 直trực 謂vị 之chi 發phát 大đại 心tâm 難nạn/nan 。
利lợi 關quan 不bất 破phá 則tắc 得đắc 失thất 足túc 以dĩ 驚kinh 之chi 名danh 關quan 不bất 破phá 則tắc 毀hủy 譽dự 足túc 以dĩ 勤cần 之chi 既ký 為vi 得đắc 失thất 毀hủy 譽dự 所sở 轉chuyển 而nhi 猶do 欲dục 以dĩ 禪thiền 道đạo 佛Phật 法Pháp 鳴minh 將tương 欺khi 人nhân 乎hồ 抑ức 自tự 欺khi 乎hồ 。
不bất 見kiến 己kỷ 之chi 短đoản 者giả 愚ngu 也dã 見kiến 己kỷ 之chi 短đoản 而nhi 護hộ 之chi 者giả 愚ngu 之chi 愚ngu 也dã 不bất 見kiến 人nhân 之chi 長trưởng 者giả 惡ác 也dã 見kiến 人nhân 之chi 長trường/trưởng 而nhi 掩yểm 之chi 者giả 惡ác 之chi 惡ác 也dã 或hoặc 問vấn 予# 曰viết 汝nhữ 何hà 願nguyện 曰viết 願nguyện 生sanh 西tây 方phương 。 曰viết 捨xả 此thử 更cánh 何hà 願nguyện 曰viết 願nguyện 入nhập 地địa 獄ngục 曰viết 是thị 何hà 心tâm 哉tai 曰viết 西tây 方phương 則tắc 上thượng 事sự 諸chư 佛Phật 地địa 獄ngục 則tắc 下hạ 度độ 眾chúng 生sanh 事sự 諸chư 佛Phật 必tất 從tùng 彌di 陀đà 始thỉ 以dĩ 願nguyện 王vương 勝thắng 故cố 度độ 眾chúng 生sanh 必tất 從tùng 地địa 獄ngục 始thỉ 以dĩ 悲bi 心tâm 切thiết 故cố 。
有hữu 禪thiền 者giả 問vấn 予# 曰viết 汝nhữ 作tác 何hà 功công 夫phu 曰viết 念niệm 佛Phật 曰viết 念niệm 佛Phật 何hà 為vi 曰viết 求cầu 生sanh 西tây 方phương 禪thiền 者giả 嗤xuy 曰viết 何hà 不bất 薦tiến 取thủ 自tự 性tánh 彌di 陀đà 惟duy 心tâm 淨tịnh 土độ 用dụng 是thị 妄vọng 念niệm 妄vọng 求cầu 為vi 予# 曰viết 汝nhữ 謂vị 西tây 方phương 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 在tại 性tánh 外ngoại 極Cực 樂Lạc 國Quốc 土Độ 。 在tại 心tâm 外ngoại 耶da 則tắc 汝nhữ 之chi 心tâm 性tánh 亦diệc 局cục 隘ải 矣hĩ 即tức 汝nhữ 所sở 謂vị 不bất 念niệm 不bất 求cầu 者giả 顧cố 非phi 惡ác 取thủ 空không 耶da 。
善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 其kỳ 猶do 良lương 醫y 乎hồ 世thế 有hữu 良lương 醫y 能năng 兼kiêm 療liệu 諸chư 病bệnh 者giả 亦diệc 有hữu 良lương 醫y 能năng 專chuyên 治trị 一nhất 病bệnh 者giả 彼bỉ 兼kiêm 療liệu 者giả 則tắc 應ứng 病bệnh 而nhi 與dữ 藥dược 彼bỉ 專chuyên 治trị 者giả 則tắc 非phi 其kỳ 病bệnh 不bất 醫y 故cố 皆giai 能năng 壽thọ 夭yểu 而nhi 生sanh 死tử 也dã 若nhược 乃nãi 伎kỹ 倆lưỡng 惟duy 一nhất 而nhi 欲dục 眾chúng 疾tật 普phổ 牧mục 吾ngô 知tri 其kỳ 傷thương 害hại 多đa 矣hĩ 況huống 彼bỉ 所sở 有hữu 一nhất 伎kỹ 倆lưỡng 者giả 尚thượng 猶do 未vị 精tinh 也dã 哉tai 。
語ngữ 云vân 真Chân 人Nhân 前tiền 說thuyết 不bất 得đắc 假giả 予# 曰viết 今kim 也dã 假giả 人nhân 前tiền 說thuyết 不bất 得đắc 真chân 悲bi 夫phu 。
語ngữ 云vân 三tam 日nhật 賣mại 不bất 得đắc 一nhất 擔đảm 真chân 一nhất 日nhật 賣mại 得đắc 三tam 擔đảm 假giả 嗚ô 呼hô 人nhân 心tâm 世thế 道đạo 之chi 壞hoại 其kỳ 在tại 茲tư 乎hồ 吾ngô 亦diệc 有hữu 言ngôn 曰viết 寧ninh 使sử 千thiên 日nhật 賣mại 不bất 得đắc 一nhất 擔đảm 真chân 不bất 願nguyện 一nhất 日nhật 賣mại 得đắc 千thiên 擔đảm 假giả 。
人nhân 謂vị 參tham 禪thiền 則tắc 悟ngộ 道đạo 不bất 必tất 求cầu 生sanh 西tây 方phương 念niệm 佛Phật 則tắc 生sanh 西tây 未vị 必tất 即tức 能năng 悟ngộ 道đạo 不bất 知tri 悟ngộ 道đạo 之chi 後hậu 尚thượng 不bất 可khả 不bất 生sanh 西tây 方phương 況huống 未vị 必tất 悟ngộ 耶da 又hựu 參tham 禪thiền 者giả 欲dục 生sanh 西tây 方phương 不bất 必tất 改cải 為vi 念niệm 佛Phật 但đãn 具cụ 信tín 願nguyện 二nhị 字tự 則tắc 參tham 禪thiền 即tức 淨tịnh 土độ 行hành 也dã 又hựu 念niệm 佛Phật 至chí 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 能năng 所sở 兩lưỡng 忘vong 即tức 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 豈khởi 非phi 悟ngộ 道đạo 故cố 人nhân 以dĩ 悟ngộ 道đạo 屬thuộc 參tham 禪thiền 生sanh 西tây 屬thuộc 念niệm 佛Phật 吾ngô 獨độc 謂vị 二nhị 俱câu 能năng 悟ngộ 道đạo 二nhị 俱câu 能năng 生sanh 西tây 也dã 但đãn 有hữu 疑nghi 則tắc 參tham 無vô 疑nghi 則tắc 念niệm 各các 在tại 當đương 人nhân 下hạ 手thủ 時thời 自tự 斟châm 酌chước 耳nhĩ 。
古cổ 人nhân 自tự 牧mục 愈dũ 卑ty 而nhi 其kỳ 品phẩm 愈dũ 高cao 今kim 人nhân 自tự 視thị 愈dũ 高cao 而nhi 其kỳ 品phẩm 愈dũ 卑ty 古cổ 人nhân 自tự 處xứ 愈dũ 小tiểu 而nhi 其kỳ 道đạo 愈dũ 大đại 今kim 人nhân 自tự 恃thị 愈dũ 大đại 而nhi 其kỳ 道đạo 愈dũ 小tiểu 古cổ 人nhân 自tự 考khảo 愈dũ 歉# 而nhi 其kỳ 德đức 愈dũ 完hoàn 今kim 人nhân 自tự 恃thị 愈dũ 完hoàn 而nhi 其kỳ 德đức 愈dũ 歉# 是thị 為vi 不bất 揣đoàn 其kỳ 本bổn 而nhi 齊tề 其kỳ 末mạt 。
小tiểu 人nhân 以dĩ 己kỷ 之chi 過quá 為vi 人nhân 之chi 過quá 故cố 每mỗi 事sự 怨oán 天thiên 而nhi 尤vưu 人nhân 君quân 子tử 以dĩ 人nhân 之chi 過quá 為vì 己kỷ 之chi 過quá 故cố 每mỗi 事sự 反phản 躬cung 而nhi 責trách 己kỷ 夫phu 以dĩ 人nhân 之chi 過quá 為vì 己kỷ 之chi 過quá 則tắc 有hữu 四tứ 觀quán 焉yên 一nhất 者giả 眼nhãn 見kiến 惡ác 色sắc 耳nhĩ 聞văn 惡ác 聲thanh 。 等đẳng 皆giai 自tự 業nghiệp 所sở 感cảm 。 非phi 關quan 他tha 事sự 故cố 二nhị 者giả 惡ác 境cảnh 紛phân 紛phân 皆giai 惟duy 識thức 所sở 現hiện 虛hư 幻huyễn 不bất 實thật 。 故cố 三tam 者giả 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 。 無vô 量lượng 應ưng 度độ 應ưng 斷đoạn 是thị 己kỷ 分phần/phân 中trung 事sự 故cố 四tứ 者giả 眾chúng 生sanh 。 修tu 惡ác 即tức 是thị 性tánh 惡ác 眾chúng 生sanh 性tánh 惡ác 即tức 自tự 己kỷ 性tánh 惡ác 故cố 。
法pháp 性tánh 本bổn 常thường 住trụ 云vân 何hà 分phần/phân 正chánh 像tượng 正chánh 像tượng 之chi 分phần 全toàn 在tại 于vu 人nhân 耳nhĩ 嗚ô 呼hô 時thời 丁đinh 末mạt 季quý 去khứ 聖thánh 時thời 遙diêu 為vi 利lợi 者giả 十thập 之chi 九cửu 為vi 名danh 者giả 十thập 之chi 一nhất 為vi 自tự 己kỷ 生sanh 死tử 發phát 二Nhị 乘Thừa 心tâm 者giả 百bách 千thiên 中trung 一nhất 為vi 大đại 地địa 眾chúng 生sanh 發phát 無vô 上thượng 心tâm 。 者giả 萬vạn 萬vạn 中trung 一nhất 此thử 止chỉ 就tựu 禪thiền 和hòa 料liệu 簡giản 耳nhĩ 應ưng 院viện 及cập 俗tục 人nhân 又hựu 不bất 必tất 言ngôn 矣hĩ 佛Phật 法Pháp 將tương 安an 恃thị 耶da 。
生sanh 西tây 方phương 以dĩ 三tam 種chủng 心tâm 至chí 誠thành 心tâm 深thâm 心tâm 回hồi 向hướng 發phát 願nguyện 心tâm 此thử 三tam 種chủng 心tâm 直trực 至chí 成thành 佛Phật 流lưu 俗tục 人nhân 亦diệc 三tam 種chủng 心tâm 輕khinh 心tâm 忽hốt 心tâm 將tương 就tựu 心tâm 此thử 三tam 種chủng 心tâm 常thường 遊du 五ngũ 趣thú 嗚ô 呼hô 前tiền 三tam 種chủng 心tâm 百bách 千thiên 中trung 或hoặc 一nhất 有hữu 後hậu 三tam 種chủng 心tâm 百bách 千thiên 中trung 或hoặc 一nhất 無vô 奚hề 怪quái 口khẩu 言ngôn 求cầu 生sanh 者giả 多đa 而nhi 真chân 實thật 往vãng 生sanh 者giả 少thiểu 也dã 。
末Mạt 法Pháp 中trung 不bất 可khả 救cứu 病bệnh 有hữu 三tam 喜hỷ 守thủ 而nhi 不bất 喜hỷ 攻công 喜hỷ 略lược 而nhi 不bất 喜hỷ 廣quảng 喜hỷ 同đồng 而nhi 不bất 喜hỷ 異dị 末mạt 世thế 中trung 交giao 友hữu 有hữu 三tam 大đại 惡ác 喜hỷ 順thuận 而nhi 不bất 喜hỷ 逆nghịch 喜hỷ 口khẩu 是thị 而nhi 心tâm 非phi 喜hỷ 不bất 如như 不bất 喜hỷ 勝thắng 末Mạt 法Pháp 中trung 學học 問vấn 有hữu 三tam 大đại 錯thác 好hảo/hiếu 多đa 而nhi 不bất 好hảo/hiếu 精tinh 逐trục 末mạt 而nhi 不bất 求cầu 本bổn 求cầu 解giải 而nhi 不bất 求cầu 證chứng 。
古cổ 人nhân 疏sớ/sơ 解giải 經kinh 論luận 必tất 為vi 發phát 其kỳ 幽u 微vi 示thị 其kỳ 指chỉ 歸quy 出xuất 其kỳ 綱cương 要yếu 明minh 其kỳ 修tu 法pháp 故cố 隨tùy 依y 一nhất 典điển 便tiện 可khả 了liễu 當đương 生sanh 死tử 上thượng 弘hoằng 下hạ 化hóa 後hậu 世thế 病bệnh 其kỳ 繁phồn 而nhi 廢phế 棄khí 焉yên 雖tuy 似tự 善thiện 於ư 變biến 通thông 實thật 大đại 傷thương 干can 教giáo 眼nhãn 如như 五ngũ 霸# 尊tôn 周chu 周chu 益ích 受thọ 削tước 嗚ô 呼hô 攀phàn 枝chi 忘vong 幹cán 罪tội 元nguyên 不bất 在tại 先tiên 賢hiền 因nhân 噎ế 廢phế 飯phạn 訓huấn 豈khởi 可khả 遺di 後hậu 裔duệ 扶phù 教giáo 者giả 曷hạt 深thâm 思tư 之chi 。
予# 初sơ 入nhập 叢tùng 席tịch 則tắc 見kiến 學học 士sĩ 堂đường 與dữ 務vụ 下hạ 互hỗ 相tương 輕khinh 也dã 學học 士sĩ 輕khinh 務vụ 下hạ 曰viết 彼bỉ 不bất 知tri 教giáo 不bất 知tri 理lý 貿mậu 貿mậu 然nhiên 勤cần 作tác 而nhi 己kỷ 非phi 我ngã 等đẳng 則tắc 叢tùng 林lâm 無vô 光quang 輝huy 縉# 紳# 莫mạc 酬thù 對đối 矣hĩ 務vụ 下hạ 輕khinh 學học 士sĩ 曰viết 我ngã 等đẳng 竭kiệt 力lực 而nhi 作tác 彼bỉ 輩bối 袖tụ 手thủ 而nhi 食thực 戒giới 德đức 不bất 見kiến 其kỳ 守thủ 學học 業nghiệp 不bất 見kiến 其kỳ 成thành 安an 用dụng 是thị 浪lãng 蕩đãng 子tử 為vi 哉tai 予# 竊thiết 傷thương 之chi 私tư 代đại 其kỳ 作tác 念niệm 曰viết 彼bỉ 學học 士sĩ 堂đường 胡hồ 不bất 念niệm 務vụ 下hạ 之chi 勞lao 實thật 我ngã 外ngoại 護hộ 我ngã 無vô 實thật 行hạnh 坐tọa 享hưởng 難nan 消tiêu 即tức 應ưng 一nhất 切thiết 作tác 普phổ 賢hiền 想tưởng 彼bỉ 務vụ 下hạ 人nhân 胡hồ 不bất 念niệm 我ngã 等đẳng 障chướng 重trọng 無vô 聞văn 熏huân 種chủng 彼bỉ 等đẳng 聰thông 利lợi 皆giai 由do 夙túc 因nhân 即tức 應ưng 一nhất 切thiết 作tác 導đạo 師sư 想tưởng 則tắc 叢tùng 林lâm 不bất 幾kỷ 盛thịnh 乎hồ 次thứ 于vu 一nhất 處xứ 復phục 見kiến 禪thiền 堂đường 與dữ 藏tạng 堂đường 相tương/tướng 輕khinh 也dã 禪thiền 堂đường 輕khinh 藏tạng 堂đường 曰viết 彼bỉ 但đãn 能năng 鑽toàn 故cố 紙chỉ 圖đồ 嚫sấn 施thí 耳nhĩ 使sử 其kỳ 進tiến 而nhi 坐tọa 香hương 求cầu 出xuất 生sanh 死tử 。 安an 可khả 得đắc 亦diệc 安an 可khả 能năng 哉tai 藏tạng 堂đường 輕khinh 禪thiền 堂đường 曰viết 彼bỉ 且thả 坐tọa 食thực 而nhi 身thân 不bất 勞lao 守thủ 癡si 而nhi 心tâm 不bất 用dụng 叩khấu 以dĩ 了liễu 義nghĩa 則tắc 茫mang 無vô 所sở 知tri 警cảnh 其kỳ 昏hôn 沉trầm 則tắc 嗔sân 心tâm 震chấn 發phát 悟ngộ 道đạo 者giả 曾tằng 無vô 一nhất 人nhân 著trước 魔ma 者giả 且thả 見kiến 接tiếp 踵chủng 又hựu 何hà 如như 看khán 經kinh 種chủng 般Bát 若Nhã 因nhân 而nhi 作tác 務vụ 得đắc 人nhân 天thiên 福phước 耶da 予# 倍bội 傷thương 之chi 復phục 代đại 其kỳ 作tác 念niệm 曰viết 我ngã 禪thiền 堂đường 人nhân 胡hồ 不bất 念niệm 大đại 事sự 未vị 了liễu 滴tích 水thủy 難nan 消tiêu 彼bỉ 堂đường 則tắc 應ưng 和hòa 常thường 住trụ 實thật 有hữu 外ngoại 護hộ 之chi 功công 閱duyệt 覽lãm 藏tạng 經kinh 復phục 為vi 思tư 修tu 之chi 本bổn 設thiết 我ngã 念niệm 念niệm 親thân 切thiết 而nhi 法pháp 行hành 亦diệc 無vô 超siêu 于vu 信tín 行hành 倘thảng 更cánh 悠du 悠du 自tự 縱túng/tung 則tắc 禪thiền 坐tọa 反phản 高cao 出xuất 于vu 坐tọa 禪thiền 彼bỉ 藏tạng 堂đường 人nhân 胡hồ 不bất 念niệm 明minh 理lý 不bất 修tu 行hành 說thuyết 食thực 終chung 不bất 飽bão 發phát 心tâm 欲dục 坐tọa 禪thiền 勝thắng 十thập 方phương 論luận 師sư 況huống 今kim 謝tạ 絕tuyệt 萬vạn 緣duyên 併tinh 除trừ 昏hôn 散tán 專chuyên 心tâm 向hướng 上thượng 窮cùng 究cứu 本bổn 參tham 我ngã 等đẳng 散tán 心tâm 豈khởi 能năng 彷phảng 彿phất 則tắc 法Pháp 門môn 不bất 亦diệc 光quang 乎hồ 惟duy 其kỳ 貢cống 高cao 各các 蘊uẩn 於ư 本bổn 懷hoài 忌kỵ 剋khắc 每mỗi 形hình 於ư 口khẩu 吻vẫn 致trí 令linh 是thị 非phi 蜂phong 起khởi 體thể 段đoạn 兩lưỡng 傷thương 師sư 子tử 身thân 蟲trùng 之chi 罪tội 皆giai 不bất 得đắc 而nhi 辭từ 矣hĩ 哀ai 哉tai 。
凡phàm 人nhân 智trí 利lợi 者giả 宜nghi 于vu 慧tuệ 行hành 力lực 強cường/cưỡng 者giả 宜nghi 于vu 定định 行hành 然nhiên 亦diệc 各các 有hữu 二nhị 種chủng 。 慧tuệ 行hành 二nhị 者giả 一nhất 乃nãi 單đơn 從tùng 慧tuệ 入nhập 明minh 極cực 則tắc 誠thành 不bất 煩phiền 修tu 定định 而nhi 自tự 得đắc 定định 此thử 由do 夙túc 因nhân 深thâm 厚hậu 習tập 氣khí 微vi 薄bạc 故cố 也dã 二nhị 乃nãi 能năng 發phát 聞văn 解giải 不bất 能năng 即tức 證chứng 必tất 須tu 依y 解giải 起khởi 行hàng 行hàng 起khởi 解giải 絕tuyệt 若nhược 不bất 猛mãnh 做tố 一nhất 番phiên 不bất 能năng 親thân 證chứng 親thân 到đáo 故cố 須tu 以dĩ 定định 力lực 濟tế 之chi 也dã 定định 行hành 二nhị 者giả 一nhất 乃nãi 單đơn 刀đao 直trực 入nhập 便tiện 能năng 徹triệt 法pháp 源nguyên 底để 此thử 亦diệc 夙túc 因nhân 深thâm 厚hậu 正chánh 見kiến 力lực 強cường/cưỡng 故cố 也dã 二nhị 乃nãi 但đãn 能năng 死tử 守thủ 不bất 能năng 權quyền 變biến 每mỗi 每mỗi 或hoặc 墮đọa 空không 見kiến 或hoặc 耽đam 味vị 禪thiền 求cầu 脫thoát 反phản 縛phược 求cầu 升thăng 反phản 墜trụy 必tất 須tu 以dĩ 慧tuệ 行hành 濟tế 之chi 方phương 免miễn 墮đọa 坑khanh 落lạc 塹tiệm 也dã 復phục 有hữu 智trí 力lực 並tịnh 備bị 定định 慧tuệ 雙song 圓viên 者giả 如như 佛Phật 在tại 世thế 。 時thời 聞văn 法Pháp 得đắc 道Đạo 。 及cập 六lục 祖tổ 等đẳng 是thị 也dã 若nhược 夫phu 借tá 宗tông 教giáo 以dĩ 資tư 牙nha 後hậu 慧tuệ 托thác 話thoại 頭đầu 以dĩ 為vi 優ưu 免miễn 牌bài 慧tuệ 行hành 定định 行hành 兩lưỡng 無vô 所sở 當đương 名danh 為vi 師sư 子tử 身thân 中trung 蟲trùng 耳nhĩ 。
雲vân 棲tê 大đại 師sư 發phát 揮huy 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 。 則tắc 曰viết 有hữu 事sự 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 有hữu 理lý 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 說thuyết 者giả 謂vị 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 。 是thị 事sự 一nhất 心tâm 參tham 究cứu 誰thùy 字tự 是thị 理lý 一nhất 心tâm 抑ức 何hà 訛ngoa 也dã 夫phu 事sự 一nhất 心tâm 者giả 則tắc 現hiện 前tiền 歷lịch 歷lịch 明minh 明minh 不bất 昏hôn 不bất 散tán 者giả 是thị 也dã 理lý 一nhất 心tâm 者giả 則tắc 默mặc 契khế 無vô 生sanh 洞đỗng 明minh 自tự 性tánh 者giả 是thị 也dã 是thị 則tắc 參tham 時thời 話thoại 頭đầu 純thuần 熟thục 猶do 屬thuộc 事sự 門môn 念niệm 時thời 心tâm 佛Phật 兩lưỡng 忘vong 即tức 歸quy 理lý 域vực 安an 得đắc 以dĩ 事sự 獨độc 指chỉ 念niệm 理lý 獨độc 指chỉ 參tham 也dã 又hựu 參tham 誰thùy 字tự 謂vị 之chi 究cứu 理lý 則tắc 可khả 謂vị 之chi 理lý 一nhất 心tâm 則tắc 不bất 可khả 然nhiên 苟cẩu 非phi 其kỳ 人nhân 即tức 究cứu 理lý 亦diệc 未vị 可khả 輕khinh 易dị 何hà 以dĩ 故cố 事sự 有hữu 挾hiệp 理lý 之chi 功công 理lý 無vô 隻chỉ 立lập 之chi 能năng 幸hạnh 審thẩm 思tư 之chi 。
甚thậm 矣hĩ 二nhị 見kiến 之chi 為vi 害hại 也dã 煩phiền 惱não 與dữ 菩Bồ 提Đề 生sanh 死tử 與dữ 涅Niết 槃Bàn 。 同đồng 依y 於ư 一nhất 心tâm 而nhi 判phán 然nhiên 為vi 二nhị 宗tông 乘thừa 與dữ 教giáo 乘thừa 同đồng 傳truyền 於ư 一nhất 佛Phật 而nhi 判phán 然nhiên 為vi 二nhị 法pháp 性tánh 與dữ 法pháp 相tướng 同đồng 秉bỉnh 于vu 一nhất 音âm 而nhi 判phán 然nhiên 為vi 二nhị 慧tuệ 解giải 與dữ 行hành 門môn 同đồng 詮thuyên 于vu 一nhất 教giáo 而nhi 判phán 然nhiên 為vi 二nhị 二nhị 見kiến 紛phân 然nhiên 正chánh 見kiến 滅diệt 矣hĩ 。
坐tọa 禪thiền 之chi 名danh 一nhất 而nhi 實thật 則tắc 有hữu 六lục 一nhất 曰viết 圓viên 頓đốn 禪thiền 二nhị 曰viết 次thứ 第đệ 禪thiền 三tam 曰viết 利lợi 慧tuệ 禪thiền 四tứ 曰viết 鈍độn 修tu 禪thiền 五ngũ 曰viết 世thế 俗tục 禪thiền 六lục 曰viết 假giả 名danh 禪thiền 圓viên 頓đốn 禪thiền 者giả 創sáng/sang 聞văn 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 藏tạng 。 涅Niết 槃Bàn 妙diệu 心tâm 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 微vi 妙diệu 理lý 性tánh 而nhi 發phát 其kỳ 心tâm 。 此thử 復phục 四tứ 種chủng 一nhất 者giả 乍sạ 聞văn 即tức 悟ngộ 頓đốn 證chứng 自tự 心tâm 不bất 落lạc 階giai 級cấp 具cụ 足túc 智trí 德đức 二nhị 者giả 以dĩ 未vị 頓đốn 證chứng 便tiện 能năng 起khởi 大đại 疑nghi 憤phẫn 畟trắc 塞tắc 虛hư 空không 。 當đương 下hạ 依y 正chánh 兩lưỡng 忘vong 凡phàm 聖thánh 坐tọa 斷đoạn 昏hôn 散tán 無vô 棲tê 泊bạc 處xứ 智trí 理lý 無vô 湊thấu 合hợp 處xứ 儼nghiễm 如như 有hữu 氣khí 死tử 人nhân 直trực 待đãi 冷lãnh 灰hôi 豆đậu 爆bộc 三tam 者giả 雖tuy 未vị 能năng 直trực 下hạ 成thành 片phiến 然nhiên 實thật 信tín 得đắc 及cập 實thật 疑nghi 得đắc 定định 雖tuy 被bị 無vô 始thỉ 業nghiệp 力lực 所sở 纏triền 種chủng 種chủng 昏hôn 散tán 種chủng 種chủng 障chướng 緣duyên 不bất 退thoái 初sơ 心tâm 或hoặc 一nhất 向hướng 單đơn 提đề 或hoặc 道Đạo 品Phẩm 助trợ 成thành 畢tất 生sanh 不bất 起khởi 名danh 利lợi 心tâm 不bất 起khởi 餘dư 乘thừa 心tâm 約ước 機cơ 即tức 鈍độn 約ước 根căn 亦diệc 名danh 圓viên 頓đốn 種chủng 子tử 四tứ 者giả 先tiên 於ư 教giáo 典điển 留lưu 心tâm 討thảo 明minh 理lý 性tánh 隨tùy 起khởi 觀quán 行hành 名danh 為vi 乾can/kiền/càn 慧tuệ 次thứ 得đắc 相tương 似tự 理lý 水thủy 名danh 入nhập 信tín 心tâm 次thứ 乃nãi 發phát 心tâm 名danh 入nhập 正chánh 位vị 既ký 入nhập 正chánh 位vị 即tức 與dữ 頓đốn 悟ngộ 者giả 同đồng 一nhất 智trí 德đức 須tu 知tri 頓đốn 悟ngộ 之chi 人nhân 本bổn 從tùng 多đa 生sanh 熏huân 習tập 而nhi 來lai 故cố 初sơ 心tâm 之chi 人nhân 不bất 可khả 不bất 于vu 至chí 教giáo 厚hậu 植thực 種chủng 子tử 也dã 次thứ 第đệ 禪thiền 者giả 先tiên 以dĩ 空không 慧tuệ 修tu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 皆giai 空không 次thứ 以dĩ 假giả 慧tuệ 修tu 道Đạo 種chủng 智trí 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 空không 建kiến 立lập 後hậu 以dĩ 中trung 慧tuệ 修tu 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 非phi 空không 非phi 假giả 即tức 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 心tâm 利lợi 慧tuệ 禪thiền 者giả 達đạt 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 幻huyễn 如như 夢mộng 等đẳng 。 當đương 體thể 即tức 空không 非phi 空không 故cố 空không 鈍độn 修tu 禪thiền 者giả 復phục 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 者giả 為vi 得đắc 神thần 足túc 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 修tu 於ư 根căn 本bổn 四tứ 禪thiền 依y 之chi 發phát 通thông 二nhị 者giả 深thâm 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 坐tọa 斷đoạn 無vô 明minh 三tam 者giả 深thâm 觀quán 四Tứ 諦Đế 剎sát 那na 斷đoạn 感cảm 證chứng 真chân 四tứ 者giả 雖tuy 深thâm 知tri 苦khổ 必tất 修tu 九cửu 次thứ 第đệ 。 定định 漸tiệm 次thứ 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 真chân 世thế 俗tục 禪thiền 者giả 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 凡phàm 夫phu 以dĩ 欣hân 厭yếm 心tâm 修tu 上thượng 八bát 定định 二nhị 者giả 外ngoại 道đạo 計kế 彼bỉ 涅Niết 槃Bàn 修tu 習tập 彼bỉ 定định 假giả 名danh 禪thiền 者giả 復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 雖tuy 聞văn 圓viên 頓đốn 名danh 言ngôn 但đãn 慕mộ 其kỳ 名danh 都đô 不bất 會hội 義nghĩa 勉miễn 強cường/cưỡng 提đề 一nhất 話thoại 頭đầu 尚thượng 未vị 解giải 盡tận 話thoại 頭đầu 義nghĩa 路lộ 何hà 況huống 能năng 到đáo 義nghĩa 路lộ 窮cùng 處xứ 是thị 人nhân 以dĩ 一nhất 句cú 話thoại 頭đầu 作tác 優ưu 免miễn 牌bài 盡tận 廢phế 他tha 善thiện 死tử 在tại 繫hệ 驢lư 橛quyết 上thượng 雖tuy 能năng 稍sảo 卻khước 昏hôn 散tán 且thả 未vị 能năng 得đắc 世thế 俗tục 禪thiền 定định 安an 望vọng 圓viên 頓đốn 雖tuy 無vô 大đại 害hại 卻khước 失thất 聞văn 熏huân 無vô 量lượng 功công 德đức 。 二nhị 者giả 于vu 諸chư 祖tổ 機cơ 緣duyên 深thâm 求cầu 道Đạo 理lý 廢phế 寢tẩm 忘vong 餐xan 或hoặc 時thời 得đắc 一nhất 義nghĩa 路lộ 入nhập 處xứ 輒triếp 自tự 認nhận 為vi 有hữu 所sở 醒tỉnh 發phát 便tiện 作tác 得đắc 本bổn 不bất 愁sầu 末mạt 想tưởng 是thị 人nhân 雖tuy 不bất 撥bát 萬vạn 行hạnh 而nhi 常thường 自tự 躲# 身thân 無vô 事sự 甲giáp 裏lý 且thả 以dĩ 解giải 行hành 分phân 作tác 兩lưỡng 橛quyết 是thị 名danh 謗báng 真chân 般Bát 若Nhã 三tam 者giả 。 有hữu 等đẳng 但đãn 好hảo/hiếu 虛hư 名danh 以dĩ 諸chư 祖tổ 機cơ 緣duyên 資tư 牙nha 後hậu 慧tuệ 胡hồ 說thuyết 亂loạn 說thuyết 自tự 害hại 害hại 人nhân 或hoặc 掛quải 虛hư 名danh 言ngôn 參tham 話thoại 頭đầu 偷thâu 安an 藏tạng 拙chuyết 昏hôn 散tán 不bất 除trừ 憎tăng 愛ái 恆hằng 熾sí 空không 消tiêu 檀đàn 施thí 敗bại 壞hoại 法Pháp 門môn 已dĩ 上thượng 六lục 種chủng 分phân 之chi 則tắc 成thành 十thập 有hữu 五ngũ 等đẳng 若nhược 再tái 料liệu 簡giản 差sai 降giáng/hàng 更cánh 多đa 嗟ta 哉tai 末mạt 季quý 徒đồ 取thủ 其kỳ 名danh 莫mạc 稽khể 其kỳ 實thật 奈nại 之chi 何hà 宗tông 教giáo 不bất 掃tảo 地địa 也dã 。
古cổ 者giả 謂vị 虛hư 舟chu 飄phiêu 瓦ngõa 則tắc 不bất 生sanh 瞋sân 今kim 也dã 亦diệc 生sanh 嗔sân 矣hĩ 謂vị 鵲thước 噪táo 鴉# 鳴minh 則tắc 不bất 分phân 別biệt 。 今kim 也dã 亦diệc 分phân 別biệt 矣hĩ 逆nghịch 順thuận 境cảnh 緣duyên 尚thượng 安an 望vọng 其kỳ 能năng 脫thoát 然nhiên 耶da 。
法Pháp 門môn 有hữu 七thất 壞hoại 相tương/tướng 有hữu 六lục 興hưng 相tương/tướng 何hà 謂vị 七thất 壞hoại 相tương/tướng 一nhất 者giả 或hoặc 懼cụ 命mạng 夭yểu 或hoặc 知tri 命mạng 孤cô 或hoặc 以dĩ 家gia 貧bần 故cố 令linh 出xuất 家gia 二nhị 者giả 或hoặc 以dĩ 避tị 難nạn/nan 或hoặc 以dĩ 無vô 聊liêu 或hoặc 以dĩ 激kích 氣khí 或hoặc 求cầu 安an 樂lạc 故cố 。 自tự 出xuất 家gia 三tam 者giả 求cầu 清thanh 高cao 故cố 自tự 出xuất 家gia 四tứ 者giả 以dĩ 好hảo/hiếu 名danh 故cố 受thọ 戒giới 五ngũ 者giả 以dĩ 好hảo/hiếu 名danh 故cố 聽thính 經Kinh 六lục 者giả 以dĩ 藏tạng 拙chuyết 故cố 參tham 禪thiền 七thất 者giả 以dĩ 好hảo/hiếu 名danh 故cố 參tham 禪thiền 此thử 七thất 種chủng 雖tuy 高cao 低đê 不bất 等đẳng 優ưu 劣liệt 判phán 然nhiên 同đồng 為vi 因nhân 地địa 不bất 真chân 。 其kỳ 壞hoại 法Pháp 門môn 一nhất 也dã 何hà 謂vị 六lục 興hưng 相tương/tướng 一nhất 者giả 為vì 生sanh 死tử 故cố 。 出xuất 家gia 二nhị 者giả 為vì 菩Bồ 提Đề 故cố 。 出xuất 家gia 三tam 者giả 為vi 修tu 行hành 基cơ 本bổn 故cố 受thọ 戒giới 四tứ 者giả 為vi 修tu 行hành 門môn 路lộ 故cố 聽thính 經Kinh 五ngũ 者giả 為vi 了liễu 生sanh 死tử 故cố 參tham 禪thiền 六lục 者giả 為vi 得đắc 種chủng 智trí 故cố 參tham 禪thiền 此thử 六lục 種chủng 者giả 雖tuy 大đại 小tiểu 不bất 等đẳng 偏thiên 圓viên 有hữu 殊thù 同đồng 為vi 因Nhân 地Địa 真chân 正chánh 能năng 興hưng 正Chánh 法Pháp 一nhất 也dã 噫# 凡phàm 吾ngô 同đồng 類loại 尚thượng 自tự 考khảo 之chi 倘thảng 因Nhân 地Địa 本bổn 正chánh 則tắc 善thiện 自tự 保bảo 持trì 俾tỉ 終chung 于vu 正chánh 而nhi 不bất 入nhập 于vu 邪tà 或hoặc 因Nhân 地Địa 未vị 真chân 則tắc 痛thống 自tự 改cải 悔hối 速tốc 反phản 于vu 真chân 而nhi 無vô 溺nịch 于vu 偽ngụy 庶thứ 幾kỷ 自tự 救cứu 亦diệc 救cứu 法Pháp 門môn 耳nhĩ 正chánh 人nhân 觀quán 邪tà 法pháp 邪tà 法pháp 亦diệc 成thành 正chánh 邪tà 人nhân 觀quán 正Chánh 法Pháp 正Chánh 法Pháp 亦diệc 成thành 邪tà 深thâm 人nhân 觀quán 淺thiển 法pháp 淺thiển 法pháp 亦diệc 成thành 深thâm 淺thiển 人nhân 觀quán 深thâm 法Pháp 深thâm 法Pháp 亦diệc 成thành 淺thiển 圓viên 人nhân 觀quán 偏thiên 法pháp 偏thiên 法pháp 亦diệc 成thành 圓viên 偏thiên 人nhân 觀quán 圓viên 法pháp 圓viên 法pháp 亦diệc 成thành 偏thiên 道Đạo 人Nhân 觀quán 俗tục 法pháp 俗tục 法pháp 亦diệc 成thành 道Đạo 俗tục 人nhân 觀quán 道Đạo 法Pháp 道Đạo 法Pháp 亦diệc 成thành 俗tục 嗚ô 呼hô 今kim 之chi 正Chánh 法Pháp 成thành 邪tà 深thâm 法Pháp 成thành 淺thiển 圓viên 法pháp 成thành 偏thiên 道Đạo 法Pháp 成thành 俗tục 往vãng 往vãng 是thị 矣hĩ 欲dục 其kỳ 復phục 古cổ 安an 可khả 望vọng 哉tai 雖tuy 然nhiên 試thí 各các 自tự 簡giản 點điểm 苟cẩu 知tri 其kỳ 病bệnh 必tất 知tri 其kỳ 藥dược 吾ngô 深thâm 望vọng 之chi 。
有hữu 名danh 同đồng 而nhi 實thật 異dị 者giả 如như 佛Phật 言ngôn 道đạo 則tắc 謂vị 三tam 種chủng 菩Bồ 提Đề 。 老lão 言ngôn 道đạo 則tắc 謂vị 虛hư 無vô 。 自tự 然nhiên 儒nho 言ngôn 道đạo 則tắc 謂vị 五ngũ 常thường 五ngũ 倫luân 蓋cái 未vị 可khả 同đồng 日nhật 語ngữ 也dã 有hữu 名danh 異dị 而nhi 實thật 同đồng 者giả 如như 台thai 宗tông 謂vị 之chi 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 賢hiền 首thủ 謂vị 之chi 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 相tương/tướng 宗tông 謂vị 之chi 勝thắng 義nghĩa 惟duy 識thức 禪thiền 宗tông 謂vị 之chi 向hướng 上thượng 一nhất 著trước 蓋cái 未vị 始thỉ 少thiểu 異dị 也dã 譬thí 如như 同đồng 一nhất 帝đế 都đô 或hoặc 曰viết 北bắc 京kinh 或hoặc 曰viết 燕yên 都đô 或hoặc 曰viết 順thuận 天thiên 府phủ 名danh 雖tuy 異dị 而nhi 實thật 同đồng 今kim 有hữu 盛thịnh 談đàm 北bắc 京kinh 之chi 勝thắng 而nhi 顧cố 鄙bỉ 燕yên 都đô 為vi 陋lậu 劣liệt 或hoặc 盛thịnh 談đàm 燕yên 都đô 之chi 勝thắng 而nhi 復phục 鄙bỉ 順thuận 天thiên 為vi 陋lậu 劣liệt 吾ngô 知tri 其kỳ 必tất 被bị 嗤xuy 也dã 彼bỉ 性tánh 相tướng 分phần/phân 河hà 南nam 北bắc 豎thụ 黨đảng 何hà 以dĩ 異dị 此thử 。
淞# 江giang 有hữu 李# 居cư 士sĩ 寓# 天thiên 封phong 寺tự 猛mãnh 欲dục 出xuất 家gia 予# 問vấn 曰viết 汝nhữ 欲dục 出xuất 家gia 曾tằng 看khán 經kinh 否phủ/bĩ 曰viết 未vị 也dã 曾tằng 看khán 語ngữ 錄lục 否phủ/bĩ 曰viết 稍sảo 看khán 曰viết 何hà 以dĩ 看khán 語ngữ 錄lục 不bất 看khán 經kinh 曰viết 經kinh 則tắc 煩phiền 細tế 語ngữ 錄lục 則tắc 爽sảng 快khoái 可khả 觀quán 予# 曰viết 若nhược 取thủ 爽sảng 快khoái 可khả 觀quán 無vô 如như 水thủy 滸# 傳truyền 三tam 國quốc 志chí 矣hĩ 。
弟đệ 子tử 通thông 瑞thụy 較giảo 刻khắc 。
弟đệ 子tử 通thông 玄huyền 募mộ 貲ti 助trợ 刻khắc 。