Hoa Nghiêm Vọng Tận Hoàn Nguyên Quán Sớ Sao Bổ Giải –

華Hoa 嚴Nghiêm 妄Vọng 盡Tận 還Hoàn 源Nguyên 觀Quán 疏Sớ 鈔Sao 補Bổ 解Giải

宋Tống 淨Tịnh 源Nguyên 述Thuật

華hoa 嚴nghiêm 還hoàn 源nguyên 觀quán 疏sớ/sơ 鈔sao 補bổ 解giải (# 并tinh 序tự )#

晉tấn 水thủy 沙Sa 門Môn 。 淨tịnh 源nguyên 。 述thuật 。

夫phu 宗tông 經kinh 為vi 觀quán 傳truyền 諸chư 後hậu 嗣tự 以dĩ 教giáo 類loại 之chi 略lược 有hữu 三tam 焉yên 昔tích 帝đế 心tâm 尊tôn 者giả 集tập 法Pháp 界Giới 觀quán 門môn 則tắc 宗tông 乎hồ 化hóa 教giáo 矣hĩ 澄trừng 照chiếu 律luật 師sư 述thuật 淨tịnh 心tâm 戒giới 觀quán 則tắc 宗tông 乎hồ 制chế 教giáo 矣hĩ 若nhược 乃nãi 化hóa 制chế 並tịnh 宗tông 性tánh 相tướng 互hỗ 陳trần 唯duy 賢hiền 首thủ 國quốc 師sư 妄vọng 盡tận 還hoàn 源nguyên 兼kiêm 而nhi 有hữu 之chi 故cố 其kỳ 圓viên 頓đốn 之chi 機cơ 權quyền 小tiểu 之chi 流lưu 悉tất 皆giai 普phổ 被bị 耳nhĩ 源nguyên 景cảnh 祐hựu 中trung 稟bẩm 茲tư 觀quán 門môn 於ư 崑# 山sơn 慧tuệ 聚tụ 法Pháp 師sư 之chi 門môn (# 名danh 諱húy 清thanh 本bổn )# 並tịnh 疏sớ/sơ 兩lưỡng 軸trục 科khoa 文văn 一nhất 冊sách 皆giai 法pháp 灯# 大đại 師sư 之chi 所sở 撰soạn 也dã 然nhiên 其kỳ 間gian 所sở 釋thích 序tự 文văn 及cập 諸chư 觀quán 義nghĩa 雖tuy 盡tận 乎hồ 善thiện 而nhi 未vị 盡tận 乎hồ 美mỹ 於ư 是thị 舉cử 要yếu 治trị 繁phồn 選tuyển 言ngôn 發phát 行hạnh 探thám 清thanh 涼lương 之chi 疏sớ/sơ 旨chỉ 索sách 演diễn 義nghĩa 之chi 鈔sao 辭từ 補bổ 其kỳ 偏thiên 善thiện 之chi 功công 成thành 其kỳ 具cụ 美mỹ 之chi 績# 故cố 命mạng 題đề 曰viết 疏sớ/sơ 鈔sao 補bổ 解giải 焉yên 古cổ 人nhân 有hữu 言ngôn 不bất 截tiệt 盤bàn 根căn 無vô 以dĩ 驗nghiệm 其kỳ 利lợi 器khí 不bất 剖phẫu 文văn 奧áo 無vô 以dĩ 辨biện 其kỳ 通thông 才tài 後hậu 之chi 孫tôn 謀mưu 通thông 吾ngô 祖tổ 觀quán 心tâm 昭chiêu 昭chiêu 然nhiên 若nhược 杲# 日nhật 之chi 麗lệ 天thiên 且thả 不bất 為vi 昏hôn 情tình 所sở 翳ế 者giả 其kỳ 在tại 茲tư 乎hồ 時thời 元nguyên 豐phong 二nhị 秊niên 歲tuế 次thứ 己kỷ 未vị 夏hạ 安an 居cư 後hậu 三tam 日nhật 於ư 雲vân 間gian 善thiện 住trụ 寶bảo 閣các 序tự 。

題đề 中trung 修tu 之chi 一nhất 字tự 總tổng 貫quán 名danh 題đề 謂vị 本bổn 文văn 別biệt 舉cử 六lục 門môn 通thông 為vi 一nhất 觀quán 以dĩ 前tiền 之chi 三tam 門môn (# 一nhất 體thể 二nhị 用dụng 三tam 徧biến )# 通thông 揀giản 情tình 顯hiển 解giải 謂vị 一nhất 塵trần 含hàm 容dung 空không 有hữu 徧biến 中trung 以dĩ 真chân 空không 幻huyễn 色sắc 雙song 揀giản 斷đoạn 空không 實thật 色sắc 第đệ 四tứ 門môn 修tu 四tứ 種chủng 行hành 德đức 為vi 熏huân 習tập 止Chỉ 觀Quán 方phương 便tiện 其kỳ 第đệ 五ngũ 門môn 入nhập 五ngũ 止chỉ 第đệ 六lục 門môn 起khởi 六lục 觀quán 方phương 為vi 造tạo 詣nghệ 正chánh 修tu 由do 是thị 隨tùy 入nhập 一nhất 門môn 即tức 全toàn 收thu 法Pháp 界Giới 矣hĩ 。

(# 上thượng 釋thích 修tu 字tự )# 下hạ 之chi 九cửu 字tự 別biệt 申thân 綱cương 要yếu 華hoa 嚴nghiêm 奧áo 旨chỉ 即tức 所sở 依y 經kinh 也dã 。

華hoa 喻dụ 萬vạn 行hạnh 之chi 因nhân 嚴nghiêm 飾sức 十thập 身thân 之chi 果quả 。

奧áo 謂vị 竪thụ 深thâm 與dữ 眾chúng 典điển 為vi 洪hồng 源nguyên 也dã 旨chỉ 乃nãi 橫hoạnh/hoành 廣quảng 攝nhiếp 群quần 經kinh 為vi 眷quyến 屬thuộc 也dã 。

妄vọng 盡tận 還hoàn 源nguyên 即tức 能năng 依y 觀quán 也dã 妄vọng 法pháp 無vô 體thể 義nghĩa 說thuyết 為vi 盡tận 會hội 歸quy 一nhất 心tâm 喻dụ 派phái 還hoàn 源nguyên 故cố 正chánh 彪# 之chi 水thủy 賦phú 云vân 萬vạn 派phái 雖tuy 別biệt 同đồng 出xuất 於ư 源nguyên 眾chúng 流lưu 雖tuy 殊thù 同đồng 歸quy 于vu 海hải 若nhược 合hợp 心tâm 源nguyên 如như 清thanh 涼lương 謂vị 隨tùy 客khách 塵trần 則tắc 去khứ 而nhi 莫mạc 歸quy 見kiến 本bổn 性tánh 則tắc 還hoàn 源nguyên 反phản 本bổn 。

觀quán 者giả 妄vọng 盡tận 智trí 泯mẫn 本bổn 覺giác 真chân 性tánh 與dữ 萬vạn 法pháp 融dung 通thông 之chi 稱xưng 也dã 然nhiên 真chân 本bổn 不bất 可khả 以dĩ 功công 成thành 要yếu 亡vong 功công 而nhi 本bổn 就tựu 深thâm 源nguyên 不bất 可khả 以dĩ 智trí 得đắc 必tất 智trí 盡tận 而nhi 源nguyên 成thành 故cố 曰viết 。

觀quán 者giả 妄vọng 盡tận 智trí 泯mẫn 也dã 下hạ 文văn 亦diệc 云vân 識thức 盡tận 見kiến 除trừ 清thanh 涼lương 謂vị 情tình 盡tận 理lý 現hiện 諸chư 見kiến 自tự 亡vong 文văn 雖tuy 廣quảng 略lược 有hữu 異dị 義nghĩa 乃nãi 頓đốn 證chứng 全toàn 同đồng 若nhược 準chuẩn 終chung 南nam 觀quán 題đề 為vi 例lệ 應ưng 云vân 略lược 有hữu 異dị 義nghĩa 乃nãi 頓đốn 證chứng 六lục 重trọng/trùng 今kim 此thử 不bất 標tiêu 者giả 以dĩ 下hạ 文văn 統thống 收thu 中trung 謂vị 此thử 上thượng 所sở 述thuật 六lục 重trọng/trùng 觀quán 門môn 舉cử 一nhất 為vi 主chủ 餘dư 五ngũ 為vi 伴bạn 具cụ 在tại 末mạt 章chương 耳nhĩ 並tịnh 序tự 者giả 並tịnh 兼kiêm 也dã 序tự 敘tự 也dã 敘tự 述thuật 法pháp 義nghĩa 之chi 要yếu 旨chỉ 及cập 集tập 觀quán 之chi 利lợi 物vật 也dã 或hoặc 曰viết 大đại 方Phương 廣Quảng 所sở 證chứng 法pháp 也dã 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 能năng 證chứng 人nhân 也dã 。

今kim 題đề 中trung 何hà 以dĩ 但đãn 標tiêu 能năng 證chứng 二nhị 字tự 答đáp 夫phu 觀quán 者giả 開khai 發phát 後hậu 學học 之chi 慧tuệ 門môn 冥minh 通thông 諸chư 佛Phật 之chi 果quả 海hải 慧tuệ 門môn 既ký 開khai 自tự 見kiến 依y 正chánh 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 此thử 其kỳ 大đại 用dụng 也dã 若nhược 乃nãi 明minh 其kỳ 一nhất 經kinh 三tam 大đại 皆giai 大đại 方Phương 廣Quảng 五ngũ 周chu 因nhân 果quả 並tịnh 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 人nhân 法pháp 雙song 標tiêu 法pháp 喻dụ 齊tề 舉cử 有hữu 體thể 有hữu 用dụng 兼kiêm 因nhân 兼kiêm 果quả 理lý 盡tận 義nghĩa 圓viên 備bị 如như 疏sớ/sơ 文văn 解giải 釋thích 經kinh 題đề 七thất 字tự 今kim 此thử 立lập 名danh 尚thượng 簡giản 唯duy 取thủ 華hoa 嚴nghiêm 二nhị 字tự 為vi 所sở 依y 經kinh 也dã 。

若nhược 然nhiên 則tắc 法Pháp 界Giới 觀quán 題đề 何hà 以dĩ 具cụ 盡tận 六lục 字tự 耶da 夫phu 廣quảng 略lược 分phần/phân 途đồ 述thuật 作tác 異dị 轍triệt 體thể 勢thế 萬vạn 端đoan 不bất 可khả 一nhất 準chuẩn 若nhược 責trách 賢hiền 首thủ 立lập 題đề 闕khuyết 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 四tứ 字tự 不bất 責trách 帝đế 心tâm 題đề 下hạ 闕khuyết 並tịnh 序tự 二nhị 字tự 耶da 前tiền 修tu 謂vị 直trực 默mặc 異dị 難nạn/nan 微vi 貶biếm 穿xuyên 鑿tạc 斯tư 亦diệc 吾ngô 志chí 。

京kinh 即tức 長trường/trưởng 安an 張trương 晏# 注chú 漢hán 書thư 云vân 地địa 絕tuyệt 高cao 曰viết 京kinh 左tả 氏thị 傳truyền 曰viết 莫mạc 之chi 與dữ 京kinh 京kinh 大đại 也dã 唐đường 虞ngu 已dĩ 前tiền 帝đế 王vương 之chi 居cư 多đa 云vân 都đô 某mỗ 處xử 世thế 紀kỷ 云vân 伏phục 羲# 神thần 農nông 都đô 陳trần 是thị 也dã 。

大đại 薦tiến 福phước 者giả 唐đường 之chi 精tinh 舍xá 頗phả 眾chúng 亦diệc 有hữu 小tiểu 薦tiến 福phước 故cố 以dĩ 大đại 字tự 揀giản 之chi 薦tiến 追truy 也dã 言ngôn 為vi 考khảo 妣# 追truy 福phước 也dã 此thử 寺tự 即tức 唐đường 中trung 宗tông 皇hoàng 帝đế 所sở 造tạo 按án 大đại 宋tống 高cao 僧Tăng 傳truyền 曰viết 中trung 宗tông 有hữu 懷hoài 罔võng 極cực 追truy 福phước 因nhân 心tâm 先tiên 於ư 長trường/trưởng 安an 造tạo 薦tiến 福phước 寺tự 事sự 不bất 時thời 就tựu 作tác 者giả 煩phiền 勞lao 乃nãi 勑# 工công 部bộ 尚thượng 書thư 張trương 錫tích 與dữ 律luật 師sư 釋thích 道đạo 岸ngạn 同đồng 典điển 其kỳ 任nhậm 廣quảng 開khai 方phương 便tiện 愽# 施thí 慈từ 悲bi 人nhân 或hoặc 子tử 來lai 役dịch 無vô 留lưu 務vụ 費phí 約ước 功công 陪bồi 帝đế 甚thậm 嘉gia 之chi 。

寺tự 者giả 梵Phạm 言ngôn 毗tỳ 訶ha 羅la 此thử 云vân 游du 止chỉ 即tức 出xuất 家gia 者giả 游du 履lý 之chi 處xứ 也dã 廣quảng 雅nhã 云vân 寺tự 治trị 也dã 釋thích 名danh 曰viết 治trị 事sự 者giả 嗣tự 續tục 於ư 其kỳ 內nội 也dã 。

沙Sa 門Môn 此thử 云vân 息tức 惡ác 無vô 惡ác 不bất 息tức 即tức 釋Thích 子tử 之chi 通thông 稱xưng 也dã 。

次thứ 二nhị 字tự 名danh 諱húy 也dã 按án 秘bí 書thư 少thiểu 監giám [泳-永+閻]# 朝triêu 隱ẩn 述thuật 碑bi 銘minh 云vân 國quốc 師sư 姓tánh 康khang 氏thị 諱húy 法Pháp 藏tạng 累lũy/lụy/luy 代đại 相tương/tướng 承thừa 為vi 康khang 居cư 國quốc 相tương/tướng 祖tổ 自tự 康khang 居cư 來lai 朝triêu 父phụ 諡thụy 皇hoàng 朝triêu 贈tặng 左tả 侍thị 中trung 國quốc 師sư 秊niên 甫phủ 十thập 六lục 鍊luyện 一nhất 指chỉ 於ư 阿A 育Dục 王Vương 。 舍xá 利lợi 以dĩ 申thân 供cúng 養dường 此thử 後hậu 便tiện 游du 大đại 白bạch 雅nhã 挹ấp 重trọng/trùng 玄huyền 聞văn 雲vân 華hoa 寺tự 儼nghiễm 法Pháp 師sư 講giảng 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 投đầu 為vi 上thượng 足túc 以dĩ 為vi 水thủy 置trí 瓶bình 之chi 受thọ 納nạp 以dĩ 芥giới 投đầu 針châm 之chi 因nhân 緣duyên 名danh 播bá 招chiêu 提đề 譽dự 流lưu 宸# 極cực 屬thuộc 榮vinh 國quốc 夫phu 人nhân 奄yểm 捐quyên 舘# 舍xá 未vị 易dị 齊tề 縗# (# 上thượng 資tư 音âm 下hạ 催thôi 音âm )# 則tắc 天thiên 聖Thánh 后hậu 廣quảng 樹thụ 佛Phật 乘thừa 大đại 開khai 法Pháp 寶bảo 國quốc 師sư 策sách 名danh 宮cung 禁cấm 落lạc 髮phát 道Đạo 場Tràng 住trụ 太thái 原nguyên 寺tự 證chứng 聖thánh 秊niên 中trung 奉phụng 勑# 與dữ 于vu 闐điền 三tam 藏tạng 實Thật 叉Xoa 難Nan 陀Đà 。 譯dịch 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 至chí 神thần 龍long 中trung 又hựu 同đồng 譯dịch 大đại 寶bảo 積tích 經kinh 唯duy 聖thánh 之chi 所sở 歸quy 依y 。 唯duy 皇hoàng 之chi 所sở 迴hồi 向hướng 爰viên 降giáng/hàng 綸luân 旨chỉ 為vi 菩Bồ 薩Tát 戒giới 師sư 太thái 上thượng 皇hoàng 脫thoát 履lý 萬vạn 機cơ 褰khiên 衣y 四tứ 海hải 亦diệc 受thọ 戒giới 法pháp 講giảng 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 三tam 十thập 餘dư 徧biến 梵Phạm 網võng 楞lăng 伽già 密mật 嚴nghiêm 起khởi 信tín 皆giai 有hữu 義nghĩa 疏sớ/sơ 傳truyền 于vu 四tứ 方phương 先tiên 天thiên 元nguyên 秊niên 壬nhâm 子tử 十thập 一nhất 月nguyệt 十thập 四tứ 日nhật 終chung 身thân 西tây 京kinh 大đại 薦tiến 福phước 寺tự 春xuân 秋thu 七thất 十thập 其kỳ 秊niên 十thập 一nhất 月nguyệt 二nhị 十thập 四tứ 日nhật 。 葬táng 於ư 神thần 禾hòa 原nguyên 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 南nam 帝đế 念niệm 若nhược 驚kinh 聖thánh 情tình 如như 失thất 誥# 曰viết 國quốc 師sư 德đức 業nghiệp 天thiên 資tư 虗hư 明minh 契khế 理lý 辨biện 才tài 韜# 識thức 了liễu 覺giác 融dung 心tâm 廣quảng 開khai 喻dụ 筏phiệt 之chi 門môn 備bị 闡xiển 傳truyền 灯# 之chi 教giáo 隨tùy 緣duyên 示thị 應ưng 埀thùy 化hóa 斯tư 盡tận 比tỉ 真chân 師sư 寂tịch 雖tuy 證chứng 無vô 生sanh 之chi 空không 朝triêu 序tự 飾sức 終chung 宜nghi 有hữu 褒bao 賢hiền 之chi 命mạng 可khả 贈tặng 鴻hồng 臚lư 卿khanh 贈tặng 絹quyên 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 疋thất 葬táng 事sự 准chuẩn 僧Tăng 例lệ 餘dư 皆giai 官quan 供cung 若nhược 夫phu 集tập 觀quán 判phán 教giáo 獨độc 得đắc 其kỳ 奧áo 制chế 疏sớ/sơ 通thông 經kinh 名danh 耀diệu 古cổ 今kim 具cụ 如như 聖thánh 宋tống 僧Tăng 傳truyền 並tịnh 七thất 祖tổ 傳truyền 文văn 。

述thuật 者giả 明minh 也dã 樂nhạo/nhạc/lạc 記ký 云vân 作tác 者giả 曰viết 聖thánh 述thuật 者giả 曰viết 明minh 然nhiên 帝đế 心tâm 名danh 諱húy 之chi 下hạ 稱xưng 集tập 今kim 言ngôn 述thuật 者giả 何hà 耶da 謂vị 序tự 文văn 之chi 未vị 具cụ 彰chương 創sáng/sang 集tập 無vô 疑nghi 先tiên 規quy 有hữu 據cứ 故cố 此thử 不bất 云vân 集tập 耳nhĩ 滿mãn 教giáo 即tức 華hoa 嚴nghiêm 也dã 文văn 出xuất 北bắc 本bổn 涅Niết 槃Bàn 經kinh 彼bỉ 經kinh 明minh 半bán 字tự 即tức 小Tiểu 乘Thừa 滿mãn 字tự 即tức 大Đại 乘Thừa 故cố 清thanh 凉# 云vân 半bán 滿mãn 是thị 喻dụ 大đại 小tiểu 是thị 法pháp 。

而nhi 言ngôn 難nan 思tư 者giả 此thử 教giáo 非phi 法pháp 相tướng 所sở 宗tông 故cố 不bất 可khả 以dĩ 心tâm 思tư 也dã 。

窺khuy 者giả 左tả 傳truyền 曰viết 舉cử 足túc 而nhi 視thị 也dã 。

一nhất 塵trần 頓đốn 現hiện 如như 行hạnh 願nguyện 品phẩm 云vân 於ư 一nhất 塵trần 中trung 。 塵trần 教giáo 佛Phật 各các 處xứ 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 會hội 中trung 。 此thử 文văn 亦diệc 徧biến 大đại 部bộ 下hạ 文văn 國quốc 師sư 引dẫn 剎sát 現hiện 佛Phật 身thân 經Kinh 云vân 花hoa 藏tạng 世thế 界giới 所sở 有hữu 。 塵trần 一nhất 一nhất 塵trần 中trung 。 佛Phật 皆giai 入nhập 普phổ 為vì 眾chúng 生sanh 。 起khởi 神thần 變biến 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 法pháp 如như 是thị 。

圓viên 宗tông 者giả 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 明minh 大đại 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 途đồ 有hữu 五ngũ 一nhất 隨tùy 相tương/tướng 法pháp 執chấp 宗tông 二nhị 真chân 空không 無vô 相tướng 宗tông 三tam 唯duy 識thức 法pháp 相tướng 宗tông 四tứ 如Như 來Lai 藏tạng 緣duyên 起khởi 宗tông 五ngũ 圓viên 融dung 具cụ 德đức 宗tông 故cố 賢hiền 首thủ 云vân 圓viên 宗tông 主chủ 伴bạn 具cụ 足túc 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 即tức 大đại 經kinh 也dã 。

而nhi 言ngôn 叵phả 測trắc 者giả 此thử 宗tông 非phi 名danh 句cú 所sở 及cập 故cố 不bất 可khả 以dĩ 言ngôn 測trắc 也dã 。

觀quán 者giả 看khán 也dã 。

纖tiêm 毫hào 齊tề 彰chương 謂vị 纖tiêm 小tiểu 一nhất 毛mao 也dã 現hiện 相tướng 品phẩm 云vân 如Như 來Lai 於ư 一nhất 毛mao 孔khổng 中trung 。 一nhất 切thiết 剎sát 塵trần 諸chư 佛Phật 坐tọa 下hạ 文văn 引dẫn 身thân 現hiện 剎sát 土độ 經Kinh 云vân 一nhất 毛mao 孔khổng 內nội 無vô 量lượng 剎sát 。 各các 有hữu 四tứ 洲châu 四tứ 大đại 海hải 須Tu 彌Di 鐵Thiết 圍Vi 亦diệc 復phục 然nhiên 。 悉tất 現hiện 其kỳ 中trung 無vô 迫bách 溢dật 上thượng 句cú 示thị 一nhất 塵trần 約ước 外ngoại 依y 報báo 也dã 下hạ 句cú 顯hiển 纖tiêm 毫hào 約ước 內nội 正chánh 報báo 也dã 。

齊tề 彰chương 即tức 頓đốn 現hiện 文văn 體thể 小tiểu 變biến 耳nhĩ 故cố 義nghĩa 海hải 云vân 一nhất 多đa 全toàn 攝nhiếp 窺khuy 一nhất 塵trần 所sở 以dĩ 頓đốn 彰chương 彼bỉ 此thử 相tương/tướng 收thu 瞻chiêm 纖tiêm 毫hào 以dĩ 之chi 齊tề 現hiện 或hoặc 問vấn 滿mãn 教giáo 與dữ 圓viên 宗tông 其kỳ 旨chỉ 何hà 異dị 答đáp 大đại 疏sớ/sơ 曰viết 夫phu 立lập 教giáo 必tất 須tu 斷đoạn 證chứng 階giai 位vị 等đẳng 殊thù 立lập 宗tông 但đãn 明minh 所sở 宗tông 差sai 別biệt 故cố 有hữu 不bất 同đồng 耳nhĩ 。

然nhiên 者giả 不bất 定định 之chi 辭từ 用dụng 就tựu 體thể 分phần/phân 即tức 止chỉ 之chi 觀quán 也dã 非phi 無vô 差sai 別biệt 。 之chi 勢thế 謂vị 觀quán 照chiếu 性tánh 相tướng 也dã 故cố 義nghĩa 海hải 云vân 標tiêu 體thể 開khai 用dụng 助trợ 道đạo 之chi 品phẩm 蓋cái 多đa 就tựu 性tánh 明minh 緣duyên 差sai 別biệt 之chi 勢thế 不bất 一nhất 事sự 依y 理lý 顯hiển 即tức 觀quán 之chi 止chỉ 也dã 。

自tự 有hữu 一nhất 際tế 之chi 形hình 謂vị 止chỉ 息tức 萬vạn 緣duyên 也dã 義nghĩa 海hải 又hựu 謂vị 法pháp 無vô 分phân 齊tề 現hiện 必tất 同đồng 時thời 理lý 不bất 礙ngại 差sai 隱ẩn 顯hiển 一nhất 際tế 或hoặc 謂vị 用dụng 就tựu 體thể 分phần/phân 即tức 下hạ 文văn 一nhất 體thể 二nhị 用dụng 者giả 既ký 序tự 體thể 用dụng 何hà 不bất 述thuật 三tam 徧biến 四tứ 德đức 耶da 此thử 誠thành 曲khúc 配phối 故cố 不bất 取thủ 之chi 。

其kỳ 猶do 下hạ 文văn 有hữu 六lục 句cú 初sơ 二nhị 句cú 法pháp 喻dụ 雙song 標tiêu 次thứ 二nhị 句cú 釋thích 喻dụ 後hậu 二nhị 句cú 釋thích 法pháp 。

初sơ 病bệnh 起khởi 藥dược 興hưng 妄vọng 生sanh 智trí 立lập 者giả 謂vị 病bệnh 發phát 者giả 必tất 用dụng 藥dược 以dĩ 治trị 之chi 妄vọng 生sanh 者giả 必tất 立lập 智trí 以dĩ 祛khư 之chi 按án 無vô 相tướng 集tập 云vân 病bệnh 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 緣duyên 慮lự 二nhị 無vô 記ký 緣duyên 慮lự 者giả 善thiện 惡ác 二nhị 念niệm 也dã 雖tuy 復phục 差sai 殊thù 。 俱câu 非phi 解giải 脫thoát 是thị 故cố 總tổng 束thúc 名danh 為vi 緣duyên 慮lự 無vô 記ký 者giả 雖tuy 不bất 緣duyên 善thiện 惡ác 等đẳng 事sự 然nhiên 非phi 真chân 心tâm 俱câu 是thị 昏hôn 住trụ (# 他tha 宗tông 執chấp 無vô 記ký 為vi 真chân 心tâm 何hà 異dị 認nhận 瓦ngõa 礫lịch 為vi 真chân 金kim 乎hồ )# 藥dược 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 寂tịch 寂tịch 二nhị 惺tinh 惺tinh 寂tịch 寂tịch 謂vị 不bất 念niệm 外ngoại 境cảnh 善thiện 惡ác 等đẳng 事sự 惺tinh 惺tinh 謂vị 不bất 生sanh 昏hôn 住trụ 無vô 記ký 等đẳng 相tương/tướng 是thị 故cố 以dĩ 寂tịch 寂tịch 治trị 緣duyên 慮lự 以dĩ 惺tinh 惺tinh 治trị 昏hôn 住trụ 亦diệc 止Chỉ 觀Quán 二nhị 行hành 治trị 之chi 即tức 前tiền 妄vọng 生sanh 智trí 立lập 也dã 然nhiên 妄vọng 生sanh 則tắc 煩phiền 惱não 所sở 知tri 二nhị 障chướng 智trí 立lập 則tắc 如như 理lý 如như 量lượng 二nhị 智trí 如như 理lý 智trí 破phá 煩phiền 惱não 即tức 無vô 緣duyên 慮lự 也dã 如như 量lượng 智trí 破phá 所sở 知tri 即tức 無vô 昏hôn 住trụ 也dã 所sở 以dĩ 引dẫn 無vô 相tướng 二nhị 病bệnh 二nhị 藥dược 消tiêu 文văn 者giả 蓋cái 與dữ 諸chư 家gia 二nhị 智trí 二nhị 障chướng 義nghĩa 同đồng 耳nhĩ 。

病bệnh 忘vong 藥dược 忘vong 下hạ 二nhị 句cú 釋thích 喻dụ 也dã 謂vị 昏hôn 散tán 兩lưỡng 病bệnh 既ký 忘vong 則tắc 止Chỉ 觀Quán 二nhị 藥dược 亦diệc 忘vong 故cố 以dĩ 空không 拳quyền 喻dụ 藥dược 忘vong 也dã 。

止chỉ 啼đề 喻dụ 病bệnh 忘vong 也dã 。

潛tiềm 夫phu 曰viết 譬thí 若nhược 握ác 空không 拳quyền 以dĩ 誑cuống 誘dụ 於ư 孺nhụ 子tử 也dã 厥quyết 或hoặc 呱# 呱# 之chi 泣khấp 既ký 止chỉ 則tắc 開khai 拳quyền 舒thư 手thủ 豈khởi 有hữu 物vật 耶da 孺nhụ 謂vị 孩hài 孺nhụ 呱# 音âm 孤cô 泣khấp 聲thanh 也dã 。

心tâm 通thông 法pháp 通thông 下hạ 二nhị 句cú 釋thích 法pháp 也dã 謂vị 心tâm 通thông 則tắc 二nhị 智trí 俱câu 泯mẫn 法pháp 通thông 則tắc 二nhị 障chướng 雙song 亡vong 智trí 障chướng 寂tịch 然nhiên 物vật 我ngã 冥minh 一nhất 故cố 引dẫn 虗hư 空không 以dĩ 喻dụ 性tánh 徧biến 也dã 大đại 經Kinh 云vân 譬thí 如như 虗hư 空không 普phổ 徧biến 一nhất 切thiết 又hựu 曰viết 法pháp 性tánh 徧biến 在tại 一nhất 切thiết 處xứ 。

既ký 覺giác 既ký 悟ngộ 下hạ 既ký 已dĩ 也dã 謂vị 昏hôn 散tán 之chi 妄vọng 已dĩ 覺giác 頓đốn 除trừ 則tắc 現hiện 量lượng 之chi 智trí 亦diệc 悟ngộ 齊tề 泯mẫn 故cố 云vân 何hà 滯trệ 何hà 通thông 也dã 。

百bách 非phi 者giả 肇triệu 法Pháp 師sư 謂vị 但đãn 有hữu 一nhất 法pháp 則tắc 名danh 為vi 非phi 法pháp 不bất 止chỉ 一nhất 故cố 云vân 百bách 非phi 。

攀phàn 緣duyên 者giả 以dĩ 妄vọng 相tương/tướng 微vi 動động 攀phàn 緣duyên 諸chư 法pháp 也dã 筆bút 削tước 記ký 又hựu 謂vị 百bách 非phi 者giả 此thử 於ư 有hữu 無vô 一nhất 異dị 四tứ 句cú 上thượng 明minh 之chi 謂vị 有hữu 非phi 有hữu 亦diệc 有hữu 亦diệc 非phi 有hữu 非phi 有hữu 非phi 非phi 有hữu 為vi 一nhất 四tứ 句cú 無vô 等đẳng 例lệ 此thử 共cộng 成thành 十thập 六lục 又hựu 過quá 現hiện 未vị 來lai 。 各các 有hữu 十thập 六lục 。 成thành 四tứ 十thập 八bát 已dĩ 起khởi 未vị 起khởi 各các 四tứ 十thập 八bát 並tịnh 根căn 本bổn 四tứ 都đô 成thành 百bách 非phi 也dã 若nhược 據cứ 序tự 文văn 絕tuyệt 其kỳ 增tăng 減giảm 則tắc 約ước 四tứ 謗báng 以dĩ 明minh 四tứ 句cú 一nhất 執chấp 有hữu 增tăng 益ích 謗báng 二nhị 執chấp 無vô 損tổn 減giảm 謗báng 三tam 執chấp 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 相tương 違vi 謗báng 四tứ 執chấp 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 戲hí 論luận 謗báng 此thử 云vân 增tăng 減giảm 即tức 四tứ 謗báng 之chi 二nhị 也dã 今kim 由do 心tâm 通thông 法pháp 通thông 絕tuyệt 慮lự 忘vong 言ngôn 枝chi 葉diệp 百bách 非phi 皆giai 泯mẫn 由do 根căn 本bổn 四tứ 句cú 頓đốn 亡vong 。

故cố 得đắc 下hạ 故cố 者giả 所sở 以dĩ 之chi 稱xưng 得đắc 者giả 獲hoạch 之chi 在tại 己kỷ 也dã 由do 前tiền 己kỷ 性tánh 心tâm 通thông 法pháp 通thông 既ký 覺giác 既ký 悟ngộ 所sở 以dĩ 獲hoạch 得đắc 藥dược 病bệnh 泯mẫn 而nhi 靜tĩnh 亂loạn 融dung 也dã 此thử 文văn 以dĩ 靜tĩnh 定định 喻dụ 藥dược 以dĩ 動động 亂loạn 喻dụ 病bệnh 斯tư 則tắc 隔cách 句cú 會hội 別biệt 歸quy 總tổng 謂vị 能năng 藥dược 所sở 病bệnh 雙song 泯mẫn 則tắc 證chứng 入nhập 玄huyền 宗tông 靜tĩnh 性tánh 亂loạn 相tương/tướng 俱câu 融dung 則tắc 復phục 歸quy 法Pháp 界Giới 。

竊thiết 見kiến 者giả 謂vị 私tư 竊thiết 見kiến 大đại 經kinh 教giáo 義nghĩa 也dã 。

玄huyền 綱cương 浩hạo 澣# 見kiến 能năng 詮thuyên 教giáo 也dã 浩hạo 澣# 水thủy 之chi 汪uông 洋dương 貌mạo 故cố 大đại 疏sớ/sơ 云vân 教giáo 海hải 之chi 波ba 瀾lan 浩hạo 澣# 妙diệu 旨chỉ 希hy 微vi 見kiến 所sở 詮thuyên 義nghĩa 也dã 希hy 微vi 即tức 希hy 夷di 也dã 故cố 般Bát 若Nhã 論luận 云vân 契khế 希hy 夷di 之chi 境cảnh 詎cự 究cứu 其kỳ 源nguyên 釋thích 上thượng 能năng 詮thuyên 詎cự 豈khởi 也dã 水thủy 之chi 初sơ 出xuất 曰viết 源nguyên 罕# 窮cùng 其kỳ 際tế 釋thích 上thượng 所sở 詮thuyên 罕# 少thiểu 也dã 至chí 極cực 曰viết 際tế 。

真chân 空không 即tức 能năng 觀quán 之chi 智trí 故cố 滯trệ 於ư 心tâm 首thủ 。

實thật 際tế 即tức 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 故cố 居cư 於ư 目mục 前tiền 且thả 真chân 空không 無vô 念niệm 念niệm 起khởi 恆hằng 為vi 緣duyên 慮lự 實thật 際tế 無vô 形hình 形hình 生sanh 翻phiên 作tác 名danh 相tướng 故cố 寶bảo 藏tạng 論luận 云vân 真chân 智trí 隱ẩn 於ư 緣duyên 慮lự 之chi 內nội 法Pháp 身thân 隱ẩn 於ư 形hình 㲉xác 之chi 中trung 法Pháp 身thân 即tức 實thật 際tế 之chi 異dị 名danh 。

統thống 收thu 謂vị 總tổng 攝nhiếp 也dã 。

玄huyền 奧áo 即tức 前tiền 玄huyền 綱cương 浩hạo 澣# 矣hĩ 。

囊nang 括quát 猶do 包bao 結kết 也dã 。

大đại 宗tông 即tức 前tiền 妙diệu 旨chỉ 希hy 微vi 矣hĩ 。

出xuất 經Kinh 卷quyển 於ư 塵trần 中trung 即tức 大đại 經Kinh 卷quyển 塵trần 含hàm 經Kinh 卷quyển 喻dụ (# 文văn 有hữu 二nhị 段đoạn 初sơ 法pháp )# 經Kinh 云vân 佛Phật 子tử 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 無vô 所sở 不bất 至chí 。 何hà 以dĩ 故cố 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。 而nhi 不bất 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 。 慧tuệ (# 疏sớ/sơ 云vân 喻dụ 於ư 佛Phật 性tánh 通thông 平bình 等đẳng 智trí 所sở 以dĩ 得đắc 知tri 佛Phật 智trí 徧biến 者giả 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。 不bất 有hữu 本bổn 覺giác 與dữ 一nhất 切thiết 佛Phật 體thể 無vô 殊thù 故cố )# 但đãn 以dĩ 妄vọng 想tưởng 顛điên 倒đảo 。 執chấp 著trước 而nhi 不bất 證chứng 得đắc (# 謂vị 倒đảo 故cố 不bất 澄trừng 豈khởi 得đắc 言ngôn 無vô 如như 壯tráng 士sĩ 迷mê 故cố 額ngạch 珠châu 豈khởi 是thị 膚phu 中trung 無vô 寶bảo )# 若nhược 離ly 妄vọng 想tưởng 一Nhất 切Thiết 智Trí 自tự 自tự 然nhiên 智trí 無Vô 礙Ngại 智Trí 則tắc 得đắc 現hiện 前tiền (# 謂vị 若nhược 先tiên 無vô 離ly 倒đảo 寧ninh 有hữu 既ký 離ly 倒đảo 現hiện 明minh 本bổn 不bất 無vô 如như 貧bần 得đắc 珠châu 非phi 今kim 授thọ 與dữ 自tự 然nhiên 智trí 者giả 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 也dã 無Vô 礙Ngại 智Trí 者giả 始thỉ 本bổn 無vô 二nhị 絕tuyệt 二nhị 礙ngại 也dã 二nhị 喻dụ )# 佛Phật 子tử 譬thí 如như 有hữu 大đại 經Kinh 卷quyển (# 喻dụ 佛Phật 智trí 無vô 渥ác 性tánh 德đức 圓viên 滿mãn )# 量lượng 等đẳng 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 書thư 寫tả 大Đại 千Thiên 界Giới 事sự 一nhất 切thiết 皆giai 盡tận 。 乃nãi 至chí 書thư 寫tả 。 其kỳ 量lượng 悉tất 等đẳng (# 書thư 寫tả 一nhất 一nhất 各các 稱xưng 境cảnh 者giả 智trí 如như 理lý 故cố )# 此thử 大đại 經Kinh 卷quyển 雖tuy 復phục 量lượng 等đẳng 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 而nhi 全toàn 住trụ 在tại 一nhất 微vi 塵trần 中trung 。 (# 潛tiềm 一nhất 塵trần 者giả 略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 一nhất 妄vọng 覆phú 真chân 故cố 二nhị 小tiểu 含hàm 大đại 故cố 三tam 一nhất 具cụ 多đa 故cố )# 如như 一nhất 微vi 塵trần 。 一nhất 切thiết 微vi 塵trần 。 皆giai 亦diệc 如như 是thị 。 (# 一nhất 切thiết 塵trần 者giả 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。 不bất 具cụ 佛Phật 智trí 故cố )# 時thời 有hữu 一nhất 人nhân 。 智trí 慧tuệ 明minh 達đạt 。 具cụ 足túc 成thành 就tựu 。 清thanh 淨tịnh 天thiên 眼nhãn 。 見kiến 此thử 經Kinh 卷quyển 在tại 微vi 塵trần 內nội 以dĩ 精tinh 進tấn 力lực 。 破phá 彼bỉ 微vi 塵trần 出xuất 此thử 經Kinh 卷quyển 令linh 得đắc 饒nhiêu 益ích 。 (# 三tam 合hợp )# 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 無vô 量lượng 無vô 礙ngại 普phổ 能năng 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 (# 合hợp 上thượng 書thư 寫tả 多đa 事sự )# 具cụ 足túc 在tại 於ư 眾chúng 生sanh 。 身thân 中trung 但đãn 諸chư 凡phàm 愚ngu 妄vọng 想tưởng 。 執chấp 著trước 不bất 知tri 不bất 覺giác 。 (# 眾chúng 生sanh 身thân 及cập 妄vọng 想tưởng 俱câu 合hợp 上thượng 塵trần )# 爾nhĩ 時thời 如Như 來Lai 。 以dĩ 無vô 障chướng 礙ngại 。 清thanh 淨tịnh 智trí 眼nhãn 。 普phổ 觀quán 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 。 奇kỳ 哉tai 奇kỳ 哉tai 。 此thử 諸chư 眾chúng 生sanh 。 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 。 慧tuệ 愚ngu 癡si 迷mê 惑hoặc 。 不bất 知tri 不bất 見kiến 。 我ngã 當đương 教giáo 以dĩ 聖thánh 道Đạo 等đẳng (# 如Như 來Lai 合hợp 上thượng 一nhất 人nhân 智trí 眼nhãn 合hợp 上thượng 天thiên 眼nhãn 是thị 皆giai 於ư 經kinh 益ích 物vật 也dã )# 上thượng 來lai 具cụ 引dẫn 經kinh 疏sớ/sơ 一nhất 一nhất 注chú 釋thích 者giả 蓋cái 圓viên 覺giác 廣quảng 略lược 二nhị 疏sớ/sơ 禪thiền 詮thuyên 觀quán 門môn 兩lưỡng 序tự 並tịnh 撮toát 略lược 引dẫn 經kinh 而nhi 圭# 峯phong 釋thích 之chi 與dữ 清thanh 涼lương 本bổn 疏sớ/sơ 或hoặc 異dị 下hạ 文văn 賢hiền 首thủ 再tái 引dẫn 偈kệ 文văn 而nhi 釋thích 義nghĩa 亦diệc 略lược 故cố 今kim 經kinh 疏sớ/sơ 具cụ 書thư 所sở 冀ký 後hậu 昆côn 詳tường 而nhi 覽lãm 焉yên 。

轉chuyển 法Pháp 輪luân 於ư 毛mao 處xứ 者giả 大đại 經kinh 偈kệ 云vân 一nhất 毛mao 孔khổng 內nội 難nan 思tư 剎sát 等đẳng 微vi 塵trần 數số 種chủng 種chủng 住trụ 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 徧biến 照chiếu 尊tôn 在tại 眾chúng 會hội 中trung 演diễn 妙diệu 法Pháp 又hựu 如như 善thiện 財tài 求cầu 友hữu 最tối 後hậu 至chí 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 微vi 細tế 觀quán 察sát 。 普phổ 賢hiền 之chi 身thân 見kiến 一nhất 毛mao 孔khổng 中trung 。 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 諸chư 佛Phật 剎sát 海hải 。 乃nãi 至chí 善thiện 財tài 所sở 見kiến 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 諸chư 善thiện 友hữu 往vãng 詣nghệ 親thân 近cận 積tích 集tập 智trí 慧tuệ 比tỉ 此thử 暫tạm 見kiến 普phổ 賢hiền 所sở 得đắc 百bách 分phần 不bất 及cập 一nhất 。 乃nãi 至chí 尼ni 沙sa 陀đà 分phần/phân 亦diệc 不bất 及cập 一nhất 。 善thiện 財tài 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 乃nãi 至chí 普phổ 賢hiền 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 所sở 入nhập 剎sát 海hải 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 今kim 於ư 普phổ 賢hiền 一nhất 毛mao 孔khổng 中trung 。 一nhất 念niệm 所sở 入nhập 過quá 前tiền 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 倍bội 如như 是thị 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 猶do 不bất 能năng 知tri 。 一nhất 毛mao 孔khổng 中trung 。 種chủng 種chủng 剎sát 海hải 佛Phật 海hải 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 會hội 。 海hải 既ký 云vân 佛Phật 海hải 眾chúng 會hội 海hải 豈khởi 非phi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 於ư 毛mao 處xứ 耶da 。

明minh 者giả 德đức 隆long 於ư 即tức 日nhật 示thị 其kỳ 頓đốn 機cơ 也dã 行hạnh 願nguyện 疏sớ/sơ 云vân 得đắc 其kỳ 門môn 則tắc 等đẳng 諸chư 佛Phật 於ư 一nhất 朝triêu 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 云vân 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 與dữ 如như 是thị 。 觀quán 門môn 相tương 應ứng 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 不bất 生sanh 一nhất 解giải 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 疾tật 得đắc 現hiện 前tiền 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 成thành 就tựu 慧tuệ 身thân 不bất 由do 他tha 悟ngộ 。 此thử 亦diệc 無vô 心tâm 體thể 極cực 一nhất 念niệm 便tiện 契khế 佛Phật 家gia 。

昧muội 者giả 望vọng 絕tuyệt 於ư 多đa 生sanh 示thị 其kỳ 漸tiệm 根căn 行hạnh 願nguyện 疏sớ/sơ 又hựu 曰viết 失thất 其kỳ 旨chỉ 則tắc 徒đồ 修tu 因nhân 於ư 曠khoáng 劫kiếp 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 設thiết 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 百bách 千thiên 億ức 劫kiếp 。 具cụ 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 不bất 聞văn 此thử 如Như 來Lai 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 大đại 威uy 德đức 法Pháp 門môn 或hoặc 時thời 聞văn 已dĩ 不bất 信tín 不bất 解giải 。 不bất 順thuận 不bất 入nhập 不bất 得đắc 名danh 為vi 。 真chân 實thật 菩Bồ 薩Tát 此thử 亦diệc 有hữu 作tác 之chi 修tu 多đa 劫kiếp 終chung 成thành 敗bại 壞hoại 也dã 。

會hội 旨chỉ 山sơn 嶽nhạc 易dị 移di 喻dụ 前tiền 頓đốn 機cơ 無vô 相tướng 云vân 妙diệu 悟ngộ 通thông 衢cù 則tắc 山sơn 河hà 匪phỉ 壅ủng 山sơn 即tức 嶽nhạc 如như 泰thái 山sơn 為vi 東đông 嶽nhạc 。

乖quai 宗tông 錙# 銖thù 難nan 入nhập 喻dụ 前tiền 漸tiệm 根căn 無vô 相tướng 又hựu 云vân 迷mê 名danh 滯trệ 相tương/tướng 則tắc 絲ti 毫hào 成thành 隔cách 八bát 銖thù 為vi 錙# 二nhị 十thập 四tứ 銖thù 為vi 兩lưỡng 。

輙triếp 者giả 專chuyên 也dã 。

旋toàn 披phi 謂vị 徧biến 尋tầm 也dã 。

往vãng 誥# 即tức 晉tấn 譯dịch 之chi 經kinh 誥# 者giả 告cáo 也dã 告cáo 示thị 令linh 曉hiểu 也dã 。

# 覿# 謂vị 遠viễn 觀quán 也dã 。

舊cựu 章chương 即tức 古cổ 之chi 章chương 疏sớ/sơ 章chương 者giả 明minh 也dã 各các 明minh 其kỳ 義nghĩa 也dã 。

備bị 三tam 藏tạng 之chi 玄huyền 文văn 者giả 夫phu 經kinh 律luật 論luận 之chi 三tam 藏tạng 即tức 戒giới 定định 慧tuệ 之chi 三tam 學học 下hạ 之chi 第đệ 四tứ 門môn 明minh 四tứ 種chủng 行hành 德đức 即tức 戒giới 學học 也dã 第đệ 五ngũ 門môn 入nhập 五ngũ 止chỉ 即tức 定định 學học 也dã 第đệ 六lục 門môn 起khởi 六lục 觀quán 即tức 慧tuệ 學học 也dã 然nhiên 此thử 觀quán 門môn 正chánh 攝nhiếp 慧tuệ 學học 兼kiêm 收thu 戒giới 定định 正chánh 攝nhiếp 慧tuệ 學học 者giả 此thử 有hữu 二nhị 說thuyết 一nhất 約ước 本bổn 文văn 別biệt 舉cử 六lục 門môn 通thông 為vi 一nhất 觀quán 二nhị 依y 別biệt 錄lục 謂vị 發phát 心tâm 修tu 時thời 曰viết 觀quán 任nhậm 運vận 成thành 行hành 曰viết 慧tuệ 故cố 以dĩ 慧tuệ 學học 為vi 正chánh 也dã 。

兼kiêm 收thu 戒giới 定định 者giả 謂vị 先tiên 以dĩ 四tứ 種chủng 行hành 德đức 為vi 方phương 便tiện 次thứ 以dĩ 五ngũ 止chỉ 為vi 造tạo 修tu 故cố 戒giới 定định 為vi 兼kiêm 也dã 。

又hựu 若nhược 本bổn 文văn 多đa 翻phiên 問vấn 答đáp 數số 引dẫn 起khởi 信tín 為vi 證chứng 則tắc 正chánh 屬thuộc 論luận 藏tạng 若nhược 曉hiểu 兼kiêm 正chánh 則tắc 經kinh 律luật 二nhị 藏tạng 從tùng 而nhi 可khả 知tri 矣hĩ 又hựu 復phục 應ưng 知tri 三tam 藏tạng 約ước 法pháp 二nhị 藏tạng 約ước 人nhân 今kim 茲tư 觀quán 文văn 約ước 人nhân 則tắc 正chánh 屬thuộc 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 兼kiêm 攝nhiếp 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 以dĩ 下hạ 文văn 明minh 化hóa 教giáo 普phổ 代đại 眾chúng 生sanh 受thọ 苦khổ 。 等đẳng 即tức 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 五ngũ 蘊uẩn 無vô 主chủ 明minh 人nhân 空không 等đẳng 即tức 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 制chế 教giáo 中trung 引dẫn 梵Phạm 網võng 經kinh 四tứ 分phần/phân 律luật 皆giai 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 為vi 正chánh 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 為vi 兼kiêm 若nhược 例lệ 終chung 南nam 觀quán 文văn 與dữ 此thử 大đại 異dị 彼bỉ 觀quán 約ước 人nhân 正chánh 為vi 菩Bồ 薩Tát 則tắc 無vô 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 約ước 法pháp 則tắc 有hữu 經kinh 論luận 二nhị 藏tạng 無vô 其kỳ 律luật 藏tạng 何hà 者giả 彼bỉ 明minh 三tam 重trọng/trùng 觀quán 門môn 則tắc 慧tuệ 學học 為vi 正chánh 定định 學học 為vi 兼kiêm 而nhi 不bất 說thuyết 四tứ 種chủng 行hành 德đức 故cố 無vô 戒giới 學học 也dã 。

憑bằng 五ngũ 乘thừa 之chi 妙diệu 旨chỉ 者giả 乘thừa 以dĩ 運vận 載tái 為vi 義nghĩa 此thử 五Ngũ 力Lực 有hữu 大đại 小tiểu 載tái 有hữu 遠viễn 近cận 一nhất 人nhân 乘thừa 謂vị 三Tam 歸Quy 五Ngũ 戒Giới 。 運vận 載tải 眾chúng 生sanh 。 越việt 於ư 三tam 塗đồ 生sanh 於ư 人nhân 道đạo 。 二nhị 天thiên 乘thừa 謂vị 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 及cập 四tứ 禪thiền 八bát 定định 運vận 載tải 眾chúng 生sanh 。 越việt 於ư 四tứ 洲châu 達đạt 於ư 上thượng 界giới 三tam 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 謂vị 四Tứ 諦Đế 法Pháp 門môn 。 四tứ 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 謂vị 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 法Pháp 。 門môn 皆giai 運vận 載tải 眾chúng 生sanh 。 越việt 於ư 三tam 界giới 到đáo 有hữu 餘dư 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 及cập 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 五ngũ 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 謂vị 悲bi 智trí 六Lục 度Độ 法Pháp 門môn 運vận 載tải 眾chúng 生sanh 。 總tổng 超siêu 三tam 界giới 三tam 乘thừa 境cảnh 至chí 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 大đại 般bát 涅niết 之chi 彼bỉ 岸ngạn 若nhược 推thôi 觀quán 中trung 五ngũ 乘thừa 之chi 義nghĩa 甚thậm 隱ẩn 今kim 以dĩ 二nhị 義nghĩa 通thông 之chi 一nhất 據cứ 現hiện 文văn 互hỗ 攝nhiếp 二nhị 依y 大đại 疏sớ/sơ 寄ký 乘thừa 然nhiên 觀quán 中trung 現hiện 文văn 唯duy 明minh 三Tam 歸Quy 五Ngũ 戒Giới 。 是thị 出xuất 苦khổ 海hải 之chi 津tân 梁lương 趣thú 涅Niết 槃Bàn 之chi 根căn 本bổn 出xuất 苦khổ 海hải 即tức 攝nhiếp 前tiền 二nhị 謂vị 人nhân 乘thừa 天thiên 乘thừa 也dã 趣thú 涅Niết 槃Bàn 即tức 攝nhiếp 後hậu 三tam 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 也dã 故cố 先tiên 據cứ 現hiện 文văn 互hỗ 攝nhiếp 以dĩ 通thông 之chi 若nhược 依y 清thanh 涼lương 十Thập 地Địa 疏sớ/sơ 文văn 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 二nhị 離ly 垢cấu 地địa 三tam 發phát 光quang 地địa 此thử 三tam 寄ký 世thế 間gian 人nhân 天thiên 。 乘thừa 四tứ 燄diệm 慧tuệ 地địa 五ngũ 難nan 勝thắng 地địa 六lục 現hiện 前tiền 地địa 七thất 遠viễn 行hành 地địa 此thử 四tứ 寄ký 出xuất 世thế 間gian 三tam 乘thừa 故cố 後hậu 依y 大đại 疏sớ/sơ 寄ký 乘thừa 以dĩ 攝nhiếp 之chi 繁phồn 辭từ 必tất 削tước 下hạ 如như 漢hán 書thư 衛vệ 青thanh 傳truyền 削tước 則tắc 削tước 筆bút 則tắc 筆bút 削tước 謂vị 刪san 去khứ 筆bút 謂vị 增tăng 益ích 今kim 云vân 繁phồn 辭từ 必tất 削tước 所sở 謂vị 刪san 去khứ 也dã 。

缺khuyết 義nghĩa 復phục 全toàn 所sở 謂vị 增tăng 益ích 也dã 。

雖tuy 則tắc 創sáng/sang 集tập 無vô 疑nghi 縱túng/tung 也dã 。

況huống 乃nãi 先tiên 規quy 有hữu 據cứ 奪đoạt 也dã 。

創sáng/sang 集tập 者giả 創sáng/sang 初sơ 集tập 會hội 也dã 如như 帝đế 心tâm 為vi 觀quán 集tập 義nghĩa 不bất 集tập 文văn 也dã 。

無vô 疑nghi 者giả 文văn 中trung 子tử 曰viết 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 吾ngô 何hà 疑nghi 今kim 集tập 先tiên 聖thánh 規quy 準chuẩn 之chi 言ngôn 而nhi 為vi 據cứ 依y 故cố 絕tuyệt 枝chi 辭từ 周chu 易dị 云vân 中trung 心tâm 疑nghi 者giả 其kỳ 辭từ 枝chi 窮cùng 。

茲tư 性tánh 海hải 下hạ 謂vị 覺giác 性tánh 如như 海hải 語ngữ 其kỳ 深thâm 廣quảng 也dã 。

妙diệu 行hạnh 如như 林lâm 言ngôn 其kỳ 高cao 聳tủng 也dã 。

參tham 而nhi 不bất 雜tạp 釋thích 上thượng 別biệt 舉cử 六lục 門môn 。

一nhất 際tế 皎hiệu 然nhiên 釋thích 上thượng 通thông 為vi 一nhất 觀quán 謂vị 一nhất 真chân 實thật 際tế 皎hiệu 然nhiên 明minh 白bạch 。 有hữu 謂vị 通thông 為vi 一nhất 觀quán 總tổng 號hiệu 還hoàn 源nguyên 斯tư 亦diệc 有hữu 理lý 。

冀ký 返phản 迷mê 方phương 者giả 如như 人nhân 迷mê 東đông 往vãng 西tây 冀ký 望vọng 返phản 歸quy 也dã 。

情tình 同đồng 曉hiểu 日nhật 者giả 情tình 法pháp 也dã 日nhật 喻dụ 也dã 夫phu 觀quán 心tâm 發phát 明minh 則tắc 情tình 計kế 盡tận 遣khiển 其kỳ 猶do 曉hiểu 日nhật 騰đằng 輝huy 則tắc 瞑minh 霧vụ 頓đốn 祛khư 。

佩bội 道đạo 猶do 負phụ 道đạo 也dã 佩bội 者giả 玉ngọc 之chi 帶đái 禮lễ 曰viết 凡phàm 帶đái 必tất 有hữu 佩bội 道đạo 者giả 性tánh 德đức 之chi 本bổn 斯tư 須tu 不bất 可khả 離ly 之chi 非phi 佩bội 而nhi 何hà 君quân 子tử 者giả 仲trọng 尼ni 謂vị 魯lỗ 哀ai 公công 曰viết 言ngôn 必tất 忠trung 信tín 而nhi 心tâm 不bất 妄vọng 仁nhân 義nghĩa 在tại 身thân 而nhi 色sắc 不bất 伐phạt 思tư 慮lự 通thông 明minh 而nhi 辭từ 不bất 專chuyên 篤đốc 行hành 信tín 道đạo 而nhi 自tự 強cường 不bất 息tức 此thử 君quân 子tử 儒nho 也dã 今kim 亦diệc 爾nhĩ 所sở 謂vị 名danh 必tất 副phó 實thật 而nhi 心tâm 不bất 妄vọng 戒giới 法pháp 在tại 身thân 而nhi 色sắc 不bất 伐phạt (# 矜căng 伐phạt )# 定định 慧tuệ 更cánh 資tư 而nhi 辭từ 不bất 專chuyên 力lực 傳truyền 遺di 訓huấn 而nhi 自tự 強cường 不bất 息tức 此thử 君quân 子tử 僧Tăng 也dã 。

俯phủ 而nhi 詳tường 焉yên 者giả 惟duy 義nghĩa 學học 君quân 子tử 僧Tăng 俯phủ 心tâm 從tùng 道đạo 廣quảng 而nhi 行hành 之chi 詳tường 者giả 廣quảng 也dã 焉yên 者giả 語ngữ 絕tuyệt 之chi 辭từ 。

初sơ 列liệt 名danh 然nhiên 此thử 六lục 門môn 生sanh 起khởi 有hữu 緒tự 生sanh 佛Phật 迷mê 悟ngộ 莫mạc 先tiên 本bổn 體thể 故cố 初sơ 授thọ 之chi 以dĩ 顯hiển 體thể 也dã 體thể 性tánh 開khai 發phát 存tồn 乎hồ 妙diệu 用dụng 故cố 第đệ 二nhị 授thọ 之chi 以dĩ 起khởi 用dụng 也dã 依y 於ư 妙diệu 用dụng 塵trần 塵trần 普phổ 周chu 故cố 第đệ 三tam 授thọ 之chi 以dĩ 示thị 徧biến 也dã 依y 能năng 徧biến 境cảnh 而nhi 修tu 行hành 業nghiệp 故cố 第đệ 四tứ 授thọ 之chi 以dĩ 行hành 德đức 也dã 行hành 德đức 在tại 躬cung 以dĩ 止chỉ 調điều 心tâm 故cố 第đệ 五ngũ 授thọ 之chi 以dĩ 大đại 止chỉ 也dã 止chỉ 門môn 雖tuy 寂tịch 觀quán 心tâm 常thường 照chiếu 故cố 第đệ 六lục 授thọ 之chi 以dĩ 妙diệu 觀quán 也dã 。

一nhất 顯hiển 一nhất 體thể 要yếu 其kỳ 大đại 旨chỉ 即tức 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 也dã 。

二nhị 起khởi 二nhị 用dụng 初sơ 海hải 印ấn 常thường 住trụ 用dụng 明minh 自tự 性tánh 深thâm 廣quảng 二nhị 圓viên 明minh 自tự 在tại 用dụng 辨biện 隨tùy 緣duyên 成thành 德đức 三tam 示thị 三tam 徧biến 一nhất 普phổ 周chu 法Pháp 界Giới 徧biến 明minh 塵trần 性tánh 依y 真chân 二nhị 出xuất 生sanh 無vô 盡tận 。 徧biến 明minh 依y 真chân 起khởi 用dụng 三tam 含hàm 容dung 空không 有hữu 徧biến 明minh 體thể 用dụng 交giao 參tham 四tứ 行hành 四tứ 德đức 一nhất 妙diệu 用dụng 無vô 方phương 德đức 多đa 示thị 悲bi 心tâm 利lợi 他tha 二nhị 住trụ 持trì 有hữu 則tắc 德đức 多đa 誡giới 智trí 體thể 自tự 利lợi 三tam 柔nhu 和hòa 質chất 直trực 德đức 悲bi 智trí 雙song 流lưu 自tự 他tha 俱câu 濟tế 四tứ 代đại 生sanh 受thọ 苦khổ 德đức 唯duy 大đại 悲bi 利lợi 他tha 普phổ 救cứu 群quần 品phẩm 五ngũ 入nhập 五ngũ 止chỉ 一nhất 照chiếu 法pháp 離ly 緣duyên 止chỉ 正chánh 顯hiển 法pháp 空không 二nhị 觀quán 人nhân 寂tịch 怕phạ 止chỉ 兼kiêm 明minh 人nhân 空không 三tam 性tánh 起khởi 繁phồn 興hưng 止chỉ 會hội 緣duyên 歸quy 寂tịch 四tứ 光quang 定định 顯hiển 現hiện 止chỉ 寄ký 功công 忘vong 照chiếu 五ngũ 理lý 事sự 玄huyền 通thông 止chỉ 寂tịch 照chiếu 融dung 泯mẫn 六lục 起khởi 六lục 觀quán 一nhất 攝nhiếp 境cảnh 歸quy 心tâm 觀quán 顯hiển 出xuất 法Pháp 身thân 二nhị 從tùng 心tâm 現hiện 境cảnh 觀quán 修tu 成thành 報báo 身thân 三tam 心tâm 境cảnh 圓viên 融dung 觀quán 法pháp 報báo 無vô 礙ngại 四Tứ 智Trí 身thân 影ảnh 現hiện 觀quán 一nhất 智trí 現hiện 多đa 五ngũ 身thân 入nhập 鏡kính 像tượng 觀quán 多đa 身thân 入nhập 一nhất 六lục 主chủ 伴bạn 帝đế 網võng 觀quán 一nhất 多đa 同đồng 時thời 身thân 智trí 無vô 盡tận 然nhiên 此thử 六lục 重trọng/trùng 觀quán 即tức 賢hiền 首thủ 品phẩm 中trung 明minh 普phổ 賢hiền 德đức 徧biến 一nhất 切thiết 時thời 處xứ 。 無vô 方phương 大đại 用dụng 十thập 三tam 昧muội 門môn 一nhất 圓viên 明minh 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 門môn 二nhị 華hoa 嚴nghiêm 妙diệu 行hạnh 三tam 昧muội 門môn 三tam 因nhân 陀đà 羅la 網võng 三tam 昧muội 門môn 四tứ 手thủ 出xuất 廣quảng 供cung 三tam 昧muội 門môn 五ngũ 現hiện 諸chư 法Pháp 門môn 三tam 昧muội 門môn 六lục 四tứ 攝nhiếp 生sanh 三tam 昧muội 門môn 七thất 俯phủ 同đồng 世thế 間gian 三tam 昧muội 門môn 八bát 毛mao 光quang 照chiếu 益ích 三tam 昧muội 門môn 九cửu 主chủ 伴bạn 嚴nghiêm 麗lệ 三tam 昧muội 門môn 十thập 寂tịch 用dụng 無vô 礙ngại 三tam 昧muội 。 門môn 若nhược 以dĩ 六lục 重trọng/trùng 觀quán 門môn 攝nhiếp 此thử 十thập 門môn 三tam 昧muội 者giả 一nhất 顯hiển 一nhất 體thể 即tức 攝nhiếp 第đệ 一nhất 圓viên 明minh 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 門môn 以dĩ 下hạ 文văn 依y 名danh 別biệt 示thị 中trung 謂vị 若nhược 據cứ 一nhất 體thể 為vi 名danh 即tức 是thị 海hải 印ấn 炳bỉnh 現hiện 三tam 昧muội 門môn 又hựu 二nhị 起khởi 二nhị 用dụng 初sơ 海hải 印ấn 森sâm 羅la 常thường 住trụ 用dụng 引dẫn 經kinh 二nhị 偈kệ 亦diệc 攝nhiếp 第đệ 一nhất 圓viên 明minh 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 門môn 二nhị 法Pháp 界Giới 圓viên 明minh 自tự 在tại 用dụng 引dẫn 經kinh 二nhị 偈kệ 即tức 攝nhiếp 第đệ 二nhị 華hoa 嚴nghiêm 妙diệu 行hạnh 三tam 昧muội 門môn 此thử 依y 清thanh 涼lương 科khoa 經kinh 攝nhiếp 之chi 又hựu 上thượng 四tứ 偈kệ 中trung 復phục 攝nhiếp 三tam 門môn 一nhất 攝nhiếp 第đệ 四tứ 手thủ 出xuất 廣quảng 供cung 三tam 昧muội 門môn 以dĩ 正chánh 引dẫn 偈kệ 云vân 嚴nghiêm 淨tịnh 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 剎sát 供cúng 養dường 一nhất 切thiết 。 諸chư 如Như 來Lai 今kim 第đệ 四tứ 門môn 偈kệ 謂vị 能năng 以dĩ 一nhất 手thủ 。 徧biến 三tam 千thiên 普phổ 供cung 一nhất 切thiết 諸chư 如Như 來Lai 。 二nhị 攝nhiếp 第đệ 七thất 俯phủ 同đồng 世thế 間gian 三tam 昧muội 門môn 以dĩ 正chánh 引dẫn 偈kệ 云vân 或hoặc 現hiện 童đồng 男nam 童đồng 女nữ 。 形hình 隨tùy 其kỳ 所sở 樂nhạo 。 悉tất 令linh 見kiến 今kim 第đệ 七thất 門môn 偈kệ 謂vị 或hoặc 現hiện 梵Phạm 志Chí 或hoặc 國quốc 王vương 人nhân 天thiên 等đẳng 類loại 同đồng 信tín 仰ngưỡng 三tam 攝nhiếp 第đệ 八bát 毛mao 光quang 照chiếu 益ích 三tam 昧muội 門môn 以dĩ 正chánh 引dẫn 偈kệ 云vân 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 無vô 有hữu 邊biên 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 無vô 量lượng 今kim 第đệ 八bát 門môn 偈kệ 謂vị 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 不bất 思tư 議nghị 令linh 其kỳ 見kiến 者giả 悉tất 調điều 伏phục 三tam 示thị 徧biến 即tức 攝nhiếp 第đệ 三tam 因nhân 陀đà 羅la 網võng 三tam 昧muội 門môn 以dĩ 文văn 中trung 謂vị 一nhất 塵trần 既ký 具cụ 當đương 知tri 一nhất 一nhất 塵trần 亦diệc 爾nhĩ 今kim 第đệ 三tam 門môn 偈kệ 云vân 如như 一nhất 塵trần 中trung 所sở 示thị 現hiện 一nhất 切thiết 。 微vi 塵trần 悉tất 亦diệc 然nhiên 。

四tứ 行hành 四tứ 德đức 攝nhiếp 其kỳ 二nhị 門môn 一nhất 攝nhiếp 第đệ 五ngũ 現hiện 諸chư 法Pháp 門môn 三tam 昧muội 門môn 以dĩ 四tứ 德đức 中trung 具cụ 明minh 四tứ 攝nhiếp 也dã 今kim 第đệ 五ngũ 門môn 偈kệ 謂vị 菩Bồ 薩Tát 住trụ 在tại 。 三tam 昧muội 中trung 或hoặc 以dĩ 四tứ 攝nhiếp 利lợi 益ích 門môn 二nhị 攝nhiếp 第đệ 六lục 四tứ 攝nhiếp 攝nhiếp 生sanh 三tam 昧muội 門môn 以dĩ 下hạ 文văn 依y 名danh 別biệt 示thị 中trung 謂vị 若nhược 準chuẩn 四tứ 德đức 為vi 名danh 即tức 名danh 四tứ 攝nhiếp 攝nhiếp 生sanh 三tam 昧muội 門môn 五ngũ 入nhập 五ngũ 止chỉ 即tức 攝nhiếp 第đệ 十thập 寂tịch 用dụng 無vô 礙ngại 三tam 昧muội 。 門môn 依y 名danh 別biệt 示thị 中trung 謂vị 若nhược 約ước 五ngũ 止chỉ 而nhi 言ngôn 即tức 為vi 寂tịch 用dụng 無vô 礙ngại 三tam 昧muội 。 門môn 六lục 起khởi 六lục 觀quán 中trung 主chủ 伴bạn 互hỗ 現hiện 帝đế 網võng 觀quán 即tức 攝nhiếp 第đệ 九cửu 主chủ 伴bạn 嚴nghiêm 三tam 昧muội 門môn 謂vị 文văn 中trung 以dĩ 自tự 為vi 主chủ 望vọng 他tha 為vi 伴bạn 如như 善thiện 財tài 合hợp 掌chưởng 在tại 彌Di 勒Lặc 前tiền 。 今kim 第đệ 九cửu 門môn 偈kệ 云vân 譬thí 如như 明minh 月nguyệt 。 在tại 星tinh 中trung 菩Bồ 薩Tát 處xứ 眾chúng 。 亦diệc 復phục 然nhiên 此thử 中trung 引dẫn 經kinh 或hoặc 取thủ 文văn 義nghĩa 相tương/tướng 類loại 故cố 其kỳ 句cú 偈kệ 有hữu 前tiền 後hậu 不bất 若nhược 觀quán 舊cựu 疏sớ/sơ 但đãn 將tương 二nhị 起khởi 二nhị 用dụng 對đối 初sơ 之chi 二nhị 門môn 下hạ 之chi 八bát 門môn 皆giai 無vô 攝nhiếp 屬thuộc 是thị 知tri 華hoa 嚴nghiêm 奧áo 旨chỉ 將tương 興hưng 賢hiền 首thủ 不bất 得đắc 不bất 作tác 賢hiền 首thủ 遺di 風phong 將tương 絕tuyệt 清thanh 凉# 不bất 得đắc 不bất 生sanh 庶thứ 習tập 茲tư 觀quán 者giả 推thôi 經kinh 考khảo 疏sớ/sơ 則tắc 合hợp 十thập 門môn 之chi 三tam 昧muội 為vi 六lục 重trọng/trùng 之chi 觀quán 法pháp 無vô 以dĩ 尚thượng 於ư 此thử 矣hĩ 。

初sơ 通thông 顯hiển 自tự 性tánh 文văn 有hữu 四tứ 節tiết 初sơ 牒điệp 然nhiên 此thử 下hạ 釋thích 體thể 字tự 從tùng 本bổn 下hạ 釋thích 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 性tánh 體thể 下hạ 釋thích 圓viên 明minh 。

言ngôn 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 法pháp 性tánh 體thể 者giả 法pháp 性tánh 即tức 止chỉ 自tự 性tánh 清thanh 凉# 大đại 疏sớ/sơ 謂vị 起khởi 信tín 明minh 一nhất 心tâm 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 含hàm 於ư 二nhị 義nghĩa 一nhất 約ước 體thể 絕tuyệt 相tương/tướng 即tức 真Chân 如Như 門môn 二nhị 隨tùy 緣duyên 起khởi 滅diệt 。 即tức 生sanh 滅diệt 門môn 今kim 文văn 雖tuy 顯hiển 一nhất 心tâm 法Pháp 界Giới 而nhi 引dẫn 論luận 文văn 皆giai 約ước 體thể 絕tuyệt 相tương/tướng 也dã 又hựu 圭# 峯phong 禪thiền 詮thuyên 序tự 謂vị 況huống 此thử 真chân 性tánh 是thị 眾chúng 生sanh 迷mê 悟ngộ 之chi 源nguyên 故cố 名danh 如Như 來Lai 。 藏tạng 亦diệc 是thị 萬vạn 法pháp 之chi 源nguyên 故cố 名danh 法pháp 性tánh 此thử 則tắc 法pháp 性tánh 與dữ 如Như 來Lai 藏tạng 體thể 同đồng 名danh 異dị 也dã 。

隨tùy 流lưu 加gia 染nhiễm 者giả 謂vị 迷mê 之chi 則tắc 生sanh 死tử 無vô 窮cùng 。 返phản 流lưu 除trừ 染nhiễm 者giả 謂vị 解giải 之chi 則tắc 廓khuếch 爾nhĩ 大đại 悟ngộ 真chân 性tánh 離ly 此thử 故cố 云vân 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 也dã 。

在tại 聖thánh 體thể 即tức 踞cứ 涅Niết 槃Bàn 岸ngạn 處xứ 凡phàm 身thân 即tức 居cư 生sanh 死tử 流lưu 真chân 性tánh 絕tuyệt 流lưu 故cố 云vân 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 何hà 者giả 欲dục 言ngôn 其kỳ 增tăng 同đồng 如như 絕tuyệt 相tương/tướng 欲dục 言ngôn 其kỳ 減giảm 幽u 靈linh 不bất 竭kiệt 欲dục 言ngôn 其kỳ 垢cấu 萬vạn 累lũy/lụy/luy 斯tư 亡vong 欲dục 言ngôn 其kỳ 淨tịnh 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 口khẩu 欲dục 談đàm 而nhi 辭từ 喪táng 心tâm 將tương 緣duyên 而nhi 慮lự 亡vong 亦diệc 通thông 果quả 分phần/phân 不bất 可khả 說thuyết 也dã 。

雖tuy 有hữu 隱ẩn 顯hiển 下hạ 躡niếp 前tiền 起khởi 後hậu 也dã 隱ẩn 即tức 躡niếp 前tiền 凡phàm 身thân 起khởi 後hậu 煩phiền 惱não 也dã 顯hiển 即tức 躡niếp 前tiền 聖thánh 體thể 起khởi 後hậu 智trí 慧tuệ 也dã 。

非phi 生sanh 因nhân 之chi 所sở 生sanh 者giả 大đại 疏sớ/sơ 云vân 生sanh 因nhân 所sở 生sanh 為vi 緣duyên 如như 種chủng 生sanh 芽nha 也dã 。

唯duy 了liễu 因nhân 之chi 所sở 了liễu 者giả 了liễu 因nhân 所sở 了liễu 為vi 因nhân 如như 灯# 照chiếu 物vật 也dã 是thị 知tri 生sanh 因nhân 即tức 緣duyên 因nhân 同đồng 前tiền 五ngũ 度độ 了liễu 因nhân 即tức 智trí 慧tuệ 也dã 演diễn 義nghĩa 文văn 云vân 其kỳ 嚴nghiêm 身thân 華hoa 亦diệc 喻dụ 了liễu 因nhân 其kỳ 引dẫn 果quả 花hoa 亦diệc 喻dụ 生sanh 因nhân 嚴nghiêm 身thân 唯duy 約ước 圓viên 融dung 引dẫn 果quả 兼kiêm 於ư 行hành 布bố 若nhược 了liễu 斯tư 旨chỉ 生sanh 了liễu 彌di 顯hiển 。

起khởi 信tín 下hạ 諸chư 句cú 皆giai 引dẫn 彼bỉ 疏sớ/sơ 注chú 之chi 真Chân 如Như 自tự 體thể (# 上thượng 體thể 下hạ 用dụng )# 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 光quang 明minh 義nghĩa (# 本bổn 覺giác 智trí 明minh )# 徧biến 照chiếu 法Pháp 界Giới 義nghĩa (# 本bổn 覺giác 顯hiển 照chiếu 諸chư 法pháp )# 真chân 實thật 識thức 知tri 義nghĩa (# 顯hiển 照chiếu 之chi 時thời 無vô 倒đảo )# 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 義nghĩa (# 性tánh 離ly 惑hoặc 染nhiễm )# 此thử 下hạ 引dẫn 經kinh 論luận 多đa 從tùng 義nghĩa 勢thế 注chú 之chi 欲dục 其kỳ 文văn 旨chỉ 明minh 白bạch 灼chước 然nhiên 。

依y 體thể 起khởi 二nhị 用dụng 者giả 以dĩ 前tiền 文văn 顯hiển 一nhất 體thể 即tức 果quả 海hải 不bất 可khả 說thuyết 今kim 起khởi 二nhị 用dụng 即tức 因nhân 門môn 可khả 說thuyết 也dã 。

一nhất 海hải 印ấn 森sâm 羅la 下hạ 謂vị 海hải 印ấn 現hiện 象tượng 森sâm 然nhiên 羅la 列liệt 也dã 。

常thường 住trụ 用dụng 者giả 起khởi 信tín 云vân 得đắc 見kiến 心tâm 性tánh 心tâm 即tức 常thường 住trụ 後hậu 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 無vô 明minh 風phong 止chỉ 性tánh 海hải 浪lãng 息tức 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 也dã 。

真Chân 如Như 者giả 體thể 非phi 偽ngụy 妄vọng 曰viết 真chân 性tánh 無vô 改cải 易dị 曰viết 如như 。

本bổn 覺giác 即tức 法Pháp 身thân 真chân 覺giác 理lý 非phi 新tân 成thành 故cố 云vân 本bổn 也dã 論luận 云vân 依y 此thử 法Pháp 身thân 說thuyết 名danh 本bổn 覺giác 妄vọng 盡tận 心tâm 澄trừng 萬vạn 象tượng 齊tề 現hiện 者giả 前tiền 文văn 謂vị 觀quán 者giả 妄vọng 盡tận 智trí 泯mẫn 本bổn 覺giác 真chân 性tánh 與dữ 萬vạn 法pháp 融dung 通thông 者giả 亦diệc 取thủ 此thử 也dã 。

猶do 如như 大đại 海hải 。 因nhân 風phong 起khởi 浪lãng 即tức 起khởi 信tín 真chân 隨tùy 妄vọng 轉chuyển 喻dụ 也dã 。

若nhược 風phong 止chỉ 息tức 海hải 水thủy 澄trừng 清thanh 即tức 起khởi 信tín 息tức 妄vọng 顯hiển 真chân 喻dụ 也dã 。

無vô 象tượng 不bất 現hiện 合hợp 法pháp 中trung 末mạt 句cú 。

無vô 量lượng 功công 德đức 。 藏tạng 者giả 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 謂vị 此thử 法Pháp 身thân 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 含hàm 攝nhiếp 薀# 積tích 無vô 邊biên 恆Hằng 沙sa 性tánh 功công 德đức 故cố 法pháp 性tánh 二nhị 字tự 前tiền 文văn 已dĩ 釋thích 。

言ngôn 一nhất 下hạ 亦diệc 起khởi 信tín 文văn 也dã 彼bỉ 云vân 所sở 言ngôn 法pháp 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 疏sớ/sơ 釋thích 曰viết 出xuất 其kỳ 法pháp 體thể 也dã 是thị 心tâm 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 疏sớ/sơ 謂vị 辨biện 法pháp 功công 能năng 以dĩ 其kỳ 隨tùy 染nhiễm 成thành 於ư 不bất 覺giác 則tắc 攝nhiếp 世thế 間gian 法pháp 也dã 。 不bất 變biến 之chi 本bổn 覺giác 及cập 反phản 流lưu 之chi 始thỉ 覺giác 則tắc 攝nhiếp 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 矣hĩ 即tức 是thị 一nhất 法Pháp 界Giới 者giả 謂vị 無vô 二nhị 真chân 心tâm 為vi 一nhất 法Pháp 界Giới 而nhi 此thử 非phi 筭# 數số 之chi 一nhất 謂vị 如như 理lý 虗hư 融dung 平bình 等đẳng 不bất 二nhị 故cố 稱xưng 為vi 一nhất 依y 生sanh 聖thánh 法pháp 故cố 云vân 法Pháp 界Giới 。

大đại 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 體thể 者giả 二nhị 門môn 之chi 中trung 不bất 取thủ 別biệt 相tướng 門môn 於ư 中trung 但đãn 取thủ 總tổng 相tương/tướng 然nhiên 亦diệc 該cai 收thu 別biệt 盡tận 故cố 云vân 大đại 也dã 此thử 一nhất 法Pháp 界Giới 舉cử 體thể 全toàn 作tác 二nhị 門môn 為vì 顯hiển 此thử 義nghĩa 。 故cố 云vân 體thể 也dã 軌quỹ 生sanh 物vật 解giải 曰viết 法pháp 聖thánh 智trí 通thông 游du 曰viết 門môn 唯duy 依y 下hạ 論luận 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 則tắc 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 之chi 相tướng 此thử 云vân 若nhược 離ly 妄vọng 念niệm 唯duy 一nhất 真Chân 如Như 者giả 有hữu 其kỳ 二nhị 意ý 一nhất 符phù 上thượng 文văn 一nhất 法pháp 所sở 印ấn 二nhị 連liên 下hạ 句cú 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 大đại 疏sớ/sơ 引dẫn 經kinh 謂vị 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 如như 淨tịnh 水thủy 中trung 四tứ 兵binh 像tượng (# 象tượng 馬mã 車xa 步bộ 。 )# 乃nãi 至chí 莫mạc 不bất 皆giai 於ư 水thủy 中trung 現hiện 又hựu 云vân 海hải 有hữu 希hy 奇kỳ 殊thù 特đặc 法pháp 能năng 為vì 一nhất 切thiết 。 平bình 等đẳng 印ấn 眾chúng 生sanh 寶bảo 物vật 及cập 川xuyên 流lưu 普phổ 悉tất 包bao 容dung 無vô 所sở 拒cự 大đại 集tập 經kinh 謂vị 如như 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 身thân 。 及cập 餘dư 外ngoại 色sắc 如như 是thị 海hải 中trung 皆giai 有hữu 印ấn 像tượng 以dĩ 是thị 故cố 詺# 大đại 海hải 為vi 印ấn 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 得đắc 大đại 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 已dĩ 能năng 分phân 別biệt 。 見kiến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 於ư 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 皆giai 得đắc 慧tuệ 明minh 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 見kiến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 所sở 趣thú 然nhiên 此thử 經Kinh 文văn 多đa 同đồng 出xuất 現hiện 品phẩm 但đãn 出xuất 現hiện 品phẩm 現hiện 於ư 四tứ 天thiên 下hạ 。 像tượng 大đại 集tập 唯duy 一nhất 閻Diêm 浮Phù 以dĩ 此thử 為vi 異dị 考khảo 茲tư 一nhất 唱xướng 觀quán 文văn 唯duy 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 次thứ 經Kinh 云vân 下hạ 出xuất 法pháp 句cú 經kinh 餘dư 皆giai 起khởi 信tín 況huống 前tiền 明minh 一nhất 體thể 彼bỉ 示thị 三tam 徧biến 四tứ 德đức 五ngũ 止chỉ 六lục 觀quán 一nhất 一nhất 引dẫn 論luận 為vi 衡hành 鑑giám 斯tư 蓋cái 帝đế 心tâm 冥minh 挾hiệp 起khởi 信tín 集tập 三tam 重trọng/trùng 法Pháp 界Giới 於ư 前tiền 賢hiền 首thủ 顯hiển 用dụng 論luận 文văn 述thuật 六lục 門môn 還hoàn 源nguyên 於ư 後hậu 推thôi 是thị 言ngôn 之chi 以dĩ 馬Mã 鳴Minh 大Đại 士Sĩ 。 為vi 吾ngô 宗tông 初sơ 祖tổ 其kỳ 誰thùy 。 謂vị 之chi 不bất 然nhiên 。

華hoa 嚴nghiêm 下hạ 此thử 之chi 二nhị 偈kệ 正chánh 引dẫn 第đệ 一nhất 圓viên 明minh 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 門môn 前tiền 之chi 一nhất 偈kệ 明minh 其kỳ 業nghiệp 用dụng 周chu 徧biến 即tức 類loại 於ư 餘dư 眾chúng 後hậu 之chi 一nhất 偈kệ 總tổng 結kết 大đại 用dụng 所sở 依y 即tức 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 摩ma 睺hầu 羅la 伽già 。 此thử 云vân 腹phúc 行hành 即tức 蠎mãng 虵xà 之chi 屬thuộc 文văn 有hữu 等đẳng 字tự 以dĩ 偈kệ 中trung 但đãn 標tiêu 六lục 類loại 等đẳng 取thủ 餘dư 六lục 一nhất 夜dạ 叉xoa 二nhị 乾càn 闥thát 婆bà 三tam 迦ca 樓lâu 羅la 四tứ 緊khẩn 那na 羅la 五ngũ 人nhân 六lục 非phi 人nhân 。

二nhị 法Pháp 界Giới 圓viên 明minh 自tự 在tại 用dụng 是thị 華Hoa 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 。 者giả 即tức 賢hiền 首thủ 品phẩm 第đệ 二nhị 華hoa 嚴nghiêm 妙diệu 行hạnh 三tam 昧muội 門môn 晉tấn 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 自tự 在tại 。 難nan 思tư 議nghị 華Hoa 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 。 勢thế 力lực 故cố 此thử 即tức 據cứ 行hành 為vi 言ngôn 名danh 華Hoa 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 。 然nhiên 妙diệu 行hạnh 有hữu 五ngũ 次thứ 文văn 釋thích 之chi 離ly 世thế 間gian 品phẩm 云vân 入nhập 廣quảng 大đại 三tam 昧muội 名danh 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 大đại 疏sớ/sơ 云vân 萬vạn 行hạnh 披phi 敷phu 嚴nghiêm 法Pháp 身thân 故cố 三tam 昧muội 此thử 云vân 等đẳng 持trì 謂vị 遠viễn 離ly 沉trầm 掉trạo 平bình 等đẳng 治trị 心tâm 趣thú 一nhất 境cảnh 故cố 曉hiểu 法Pháp 師sư 曰viết 三tam 昧muội 此thử 翻phiên 正chánh 思tư 正chánh 謂vị 正chánh 審thẩm 揀giản 於ư 邪tà 慧tuệ 也dã 思tư 謂vị 思tư 察sát 揀giản 於ư 昏hôn 沉trầm 也dã 。

廣quảng 修tu 萬vạn 行hạnh 稱xưng 理lý 成thành 德đức 釋thích 自tự 在tại 用dụng 也dã 普phổ 周chu 法Pháp 界Giới 而nhi 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 釋thích 法Pháp 界Giới 圓viên 明minh 後hậu 釋thích 華hoa 嚴nghiêm 二nhị 字tự 華hoa 有hữu 結kết 實thật 之chi 用dụng 者giả 行hạnh 願nguyện 疏sớ/sơ 云vân 表biểu 於ư 法Pháp 界Giới 含hàm 性tánh 德đức 故cố 行hành 有hữu 感cảm 果quả 之chi 能năng 者giả 疏sớ/sơ 又hựu 云vân 行hành 為vi 生sanh 因nhân 起khởi 正chánh 覺giác 故cố 託thác 事sự 釋thích 有hữu 結kết 實thật 也dã 。

表biểu 彰chương 釋thích 行hành 有hữu 感cảm 果quả 也dã 。

行hành 成thành 果quả 滿mãn 契khế 理lý 稱xưng 真chân 者giả 此thử 展triển 經kinh 題đề 以dĩ 釋thích 嚴nghiêm 字tự 謂vị 行hành 成thành 果quả 滿mãn 即tức 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 能năng 證chứng 人nhân 也dã 契khế 理lý 稱xưng 真chân 即tức 大đại 方Phương 廣Quảng 所sở 證chứng 法pháp 也dã 。

性tánh 相tướng 兩lưỡng 亡vong 唯duy 一nhất 真chân 界giới 故cố 前tiền 序tự 云vân 泯mẫn 性tánh 相tướng 而nhi 歸quy 法Pháp 界Giới 能năng 所sở 俱câu 絕tuyệt 造tạo 極cực 大đại 宗tông 序tự 又hựu 云vân 消tiêu 能năng 所sở 以dĩ 入nhập 玄huyền 宗tông 顯hiển 煥hoán 炳bỉnh 著trước 皆giai 光quang 明minh 貌mạo 。

良lương 以dĩ 下hạ 反phản 釋thích 前tiền 文văn 曲khúc 為vi 三tam 釋thích 初sơ 真chân 性tánh 所sở 流lưu 行hành 釋thích 二nhị 引dẫn 攝nhiếp 輪luân 文văn 同đồng 釋thích 三tam 約ước 承thừa 上thượng 起khởi 下hạ 釋thích 非phi 真chân 流lưu 之chi 行hành 無vô 以dĩ 契khế 真chân 者giả 謂vị 真chân 外ngoại 有hữu 行hành 理lý 不bất 徧biến 故cố 何hà 有hữu 飾sức 真chân 之chi 行hành 不bất 從tùng 真chân 起khởi 者giả 謂vị 行hành 外ngoại 有hữu 真chân 事sự 無vô 依y 故cố 此thử 約ước 真chân 性tánh 所sở 流lưu 行hành 釋thích 又hựu 此thử 二nhị 句cú 全toàn 同đồng 攝nhiếp 論luận 所sở 謂vị 無vô 不bất 從tùng 此thử 法Pháp 界Giới 流lưu 即tức 何hà 有hữu 飾sức 真chân 之chi 行hành 不bất 從tùng 真chân 起khởi 論luận 又hựu 云vân 無vô 不bất 還hoàn 歸quy 此thử 法Pháp 界Giới 即tức 非phi 真chân 流lưu 之chi 行hành 無vô 契khế 真chân 此thử 約ước 攝nhiếp 論luận 文văn 同đồng 釋thích 也dã 。

此thử 則tắc 下hạ 則tắc 者giả 承thừa 上thượng 之chi 辭từ 則tắc 重trọng/trùng 釋thích 前tiền 二nhị 句cú 也dã 。

謂vị 真chân 該cai 妄vọng 末mạt 行hành 無vô 不bất 修tu 釋thích 前tiền 何hà 有hữu 飾sức 真chân 之chi 行hành 不bất 從tùng 真chân 起khởi 妄vọng 徹triệt 真chân 源nguyên 相tương/tướng 無vô 不bất 寂tịch 釋thích 前tiền 非phi 真chân 流lưu 之chi 行hành 無vô 以dĩ 契khế 真chân 此thử 約ước 承thừa 上thượng 起khởi 下hạ 釋thích 也dã 。

又hựu 後hậu 之chi 二nhị 句cú 略lược 申thân 二nhị 解giải 一nhất 類loại 義nghĩa 海hải 二nhị 引dẫn 本bổn 文văn 類loại 義nghĩa 海hải 者giả 謂vị 真chân 該cai 妄vọng 末mạt 行hành 無vô 不bất 修tu 即tức 觀quán 空không 萬vạn 行hạnh 沸phí 騰đằng 也dã 妄vọng 徹triệt 真chân 源nguyên 相tương/tướng 無vô 不bất 寂tịch 即tức 涉thiệp 有hữu 一nhất 道đạo 清thanh 淨tịnh 。 也dã 依y 本bổn 文văn 謂vị 真chân 該cai 妄vọng 末mạt 行hành 無vô 不bất 修tu 即tức 行hành 從tùng 理lý 起khởi 理lý 徹triệt 於ư 事sự 也dã 妄vọng 徹triệt 真chân 源nguyên 相tương/tướng 無vô 不bất 寂tịch 即tức 理lý 由do 修tu 顯hiển 事sự 徹triệt 於ư 理lý 也dã (# 〔# 出xuất 下hạ 文văn 玄huyền 通thông 上thượng 〕# )# 然nhiên 而nhi 行hành 法pháp 幽u 微vi 直trực 釋thích 難nan 曉hiểu 故cố 引dẫn 教giáo 義nghĩa 為vi 據cứ 勿vật 謂vị 繁phồn 而nhi 寡quả 要yếu 。

華hoa 嚴nghiêm 下hạ 此thử 之chi 二nhị 句cú 正chánh 引dẫn 第đệ 二nhị 華hoa 嚴nghiêm 妙diệu 行hạnh 三tam 昧muội 先tiên 明minh 五ngũ 種chủng 行hành 後hậu 結kết 上thượng 所sở 依y 嚴nghiêm 淨tịnh 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 剎sát (# 一nhất 淨tịnh 土độ 行hành )# 供cúng 養dường 一nhất 切thiết 。 諸chư 如Như 來Lai (# 二nhị 供cung 佛Phật 行hạnh )# 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 無vô 有hữu 邊biên (# 三tam 敬kính 眾chúng 行hành )# 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 無vô 量lượng (# 四tứ 悲bi 濟tế 行hành )# 施thí 戒giới 忍nhẫn 進tiến 。 及cập 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 。 方phương 便tiện 神thần 通thông 。 等đẳng (# 五ngũ 十thập 度độ 行hành 兼kiêm 明minh 神thần 通thông 行hành 等đẳng 之chi 一nhất 字tự 等đẳng 取thủ 十thập 度độ 後hậu 三tam 謂vị 願nguyện 力lực 智trí 也dã )# 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 自tự 在tại (# 結kết 上thượng 自tự 在tại )# 以dĩ 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 。 力lực (# 總tổng 結kết 所sở 依y )# 。

一nhất 塵trần 普phổ 周chu 法Pháp 界Giới 徧biến 演diễn 義nghĩa 鈔sao 謂vị 即tức 大đại 經kinh 偈kệ 云vân 充sung 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 無vô 窮cùng 盡tận 也dã 文văn 中trung 先tiên 釋thích 一nhất 塵trần 後hậu 釋thích 普phổ 徧biến 攬lãm 真chân 謂vị 依y 真chân 界giới 也dã 。

經Kinh 云vân 下hạ 華hoa 藏tạng 品phẩm 剎sát 自tự 在tại 文văn 也dã 華hoa 嚴nghiêm 世thế 界giới 所sở 有hữu 。 塵trần (# 總tổng 中trung 有hữu 別biệt )# 一nhất 一nhất 塵trần 中trung 。 見kiến 法Pháp 界Giới (# 小tiểu 能năng 容dung 大đại )# 寶bảo 光quang 現hiện 佛Phật 如như 雲vân 集tập (# 依y 正chánh 互hỗ 融dung )# 此thử 是thị 如Như 來Lai 。 剎sát 自tự 在tại (# 結kết 歸quy 果quả 德đức )# 圭# 峯phong 釋thích 第đệ 二nhị 句cú 則tắc 云vân 見kiến 四tứ 法Pháp 界Giới 此thử 文văn 雖tuy 引dẫn 一nhất 偈kệ 意ý 取thủ 上thượng 半bán 以dĩ 證chứng 前tiền 文văn 下hạ 半bán 因nhân 便tiện 來lai 耳nhĩ 。

二nhị 者giả 一nhất 塵trần 出xuất 生sanh 無vô 盡tận 。 徧biến 演diễn 義nghĩa 云vân 出xuất 現hiện 無vô 盡tận 若nhược 高cao 山sơn 之chi 出xuất 雲vân 。

自tự 體thể 有hữu 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 義nghĩa (# 性tánh 德đức 圓viên 徧biến )# 清thanh 涼lương 不bất 變biến 自tự 在tại 義nghĩa (# 性tánh 德đức 無vô 遷thiên )# 具cụ 足túc 如như 是thị 。 過quá 恆Hằng 沙sa 功công 德đức (# 性tánh 德đức 恆Hằng 沙sa 不bất 離ly 真chân 體thể )# 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 。 所sở 少thiểu 義nghĩa (# 聖thánh 證chứng 性tánh 已dĩ 性tánh 德đức 本bổn 有hữu )# 經Kinh 云vân 下hạ 即tức 義nghĩa 引dẫn 晉tấn 經kinh 自tự 大đại 起khởi 小tiểu 明minh 其kỳ 依y 正chánh 二nhị 皆giai 具cụ 性tánh 德đức 謂vị 山sơn 河hà 最tối 大đại 樹thụ 林lâm 漸tiệm 小tiểu 塵trần 毛mao 極cực 小tiểu 當đương 知tri 一nhất 塵trần 下hạ 文văn 有hữu 十thập 一nhất 對đối 一nhất 塵trần 普phổ 周chu 法Pháp 界Giới 即tức 理lý 也dã 一nhất 塵trần 出xuất 生sanh 無vô 盡tận 。 即tức 事sự 也dã (# 上thượng 一nhất 對đối 為vi 總tổng 謂vị 合hợp 前tiền 二nhị 徧biến 下hạ 十thập 對đối 為vi 別biệt )# 即tức 人nhân 能năng 證chứng 也dã 即tức 法pháp 所sở 證chứng 也dã 即tức 彼bỉ 涅Niết 槃Bàn 也dã 即tức 此thử 生sanh 死tử 也dã 即tức 依y 淨tịnh 穢uế 土thổ/độ 也dã 即tức 正chánh 凡phàm 聖thánh 身thân 也dã 即tức 染nhiễm 煩phiền 惱não 也dã 即tức 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 也dã 即tức 因nhân 有hữu 學học 也dã 即tức 果quả 無Vô 學Học 也dã 即tức 同đồng 同đồng 類loại 眾chúng 也dã 即tức 異dị 異dị 類loại 眾chúng 也dã 即tức 一nhất 不bất 變biến 也dã 即tức 多đa 隨tùy 緣duyên 也dã 即tức 廣quảng 容dung 十thập 方phương 剎sát 也dã 即tức 狹hiệp 不bất 壞hoại 一nhất 塵trần 也dã 即tức 情tình 有hữu 知tri 也dã 即tức 非phi 情tình 無vô 知tri 也dã 即tức 三Tam 身Thân 同đồng 教giáo 一Nhất 乘Thừa 也dã 即tức 十thập 身thân 別biệt 教giáo 一Nhất 乘Thừa 也dã 三Tam 身Thân 謂vị 法pháp 報báo 化hóa 十thập 身thân 謂vị 一nhất 眾chúng 生sanh 身thân 二nhị 國quốc 土độ 身thân 三tam 業nghiệp 報báo 四tứ 聲Thanh 聞Văn 五ngũ 緣Duyên 覺Giác 六lục 菩Bồ 薩Tát 七thất 如Như 來Lai 八bát 智trí 九cửu 法pháp 十thập 虗hư 空không 此thử 則tắc 融dung 三tam 種chủng 世thế 間gian 為vi 十thập 身thân 七thất 八bát 九cửu 即tức 智trí 正chánh 覺giác 世thế 間gian 第đệ 二nhị 第đệ 十thập 即tức 器khí 世thế 間gian 餘dư 五ngũ 有hữu 情tình 世thế 間gian 。

理lý 事sự 無vô 礙ngại 者giả 謂vị 理lý 事sự 鎔dong 融dung 存tồn 亡vong 逆nghịch 順thuận 通thông 有hữu 十thập 門môn 事sự 事sự 無vô 礙ngại 者giả 謂vị 徧biến 攝nhiếp 無vô 礙ngại 交giao 參tham 自tự 在tại 亦diệc 辨biện 十thập 門môn 義nghĩa 或hoặc 謂vị 吾ngô 祖tổ 造tạo 此thử 觀quán 門môn 宗tông 賢hiền 首thủ 一nhất 品phẩm 則tắc 局cục 十thập 門môn 三tam 昧muội 也dã 帝đế 心tâm 集tập 法Pháp 界Giới 觀quán 宗tông 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 經kinh 則tắc 通thông 七thất 處xứ 九cửu 會hội 也dã 若nhược 觀quán 此thử 文văn 辨biện 理lý 事sự 無vô 礙ngại 周chu 徧biến 含hàm 容dung 豈khởi 局cục 賢hiền 首thủ 一nhất 品phẩm 哉tai 所sở 謂vị 終chung 日nhật 載tái 天thiên 不bất 知tri 天thiên 之chi 高cao 長trường/trưởng 年niên 履lý 地địa 不bất 知tri 地địa 之chi 厚hậu 者giả 也dã 。

法pháp 如như 是thị 者giả 法pháp 爾nhĩ 而nhi 然nhiên 也dã 。

十thập 身thân 互hỗ 作tác 下hạ 文văn 具cụ 釋thích 唯duy 普phổ 眼nhãn 之chi 境cảnh 界giới 者giả 華hoa 嚴nghiêm 策sách 林lâm 曰viết (# 亦diệc 賢hiền 首thủ 造tạo )# 全toàn 色sắc 為vi 眼nhãn 恆hằng 見kiến 色sắc 而nhi 無vô 緣duyên 全toàn 眼nhãn 為vi 色sắc 恆hằng 稱xưng 見kiến 而nhi 非phi 我ngã 非phi 我ngã 離ly 於ư 情tình 想tưởng 無vô 緣duyên 絕tuyệt 於ư 貪tham 求cầu 收thu 萬vạn 象tượng 於ư 目mục 前tiền 全toàn 十thập 方phương 於ư 眼nhãn 際tế 是thị 以dĩ 緣duyên 義nghĩa 無vô 盡tận 隨tùy 見kiến 見kiến 而nhi 不bất 窮cùng 物vật 性tánh 叵phả 思tư 應ưng 法pháp 法pháp 而nhi 難nạn/nan 準chuẩn 法pháp 普phổ 則tắc 眼nhãn 普phổ 義nghĩa 通thông 則tắc 見kiến 通thông 體thể 之chi 自tự 隱ẩn 隱ẩn 照chiếu 之chi 遂toại 重trùng 重trùng 其kỳ 唯duy 普phổ 眼nhãn 之chi 境cảnh 界giới 乎hồ 。

如như 上thượng 事sự 相tướng 下hạ 指chỉ 上thượng 一nhất 塵trần 。 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。

相tương 容dung 謂vị 一nhất 望vọng 多đa 即tức 一nhất 容dung 一nhất 切thiết 如như 東đông 鏡kính 容dung 九cửu 鏡kính 也dã 。

相tương/tướng 攝nhiếp 謂vị 多đa 望vọng 一nhất 即tức 一nhất 切thiết 。 攝nhiếp 一nhất 如như 九cửu 鏡kính 攝nhiếp 東đông 鏡kính 也dã 。

重trùng 重trùng 無vô 盡tận 者giả 大đại 疏sớ/sơ 云vân 一nhất 入nhập 一nhất 切thiết 如như 性tánh 之chi 徧biến 一nhất 切thiết 入nhập 一nhất 如như 性tánh 之chi 包bao 若nhược 秦tần 鏡kính 之chi 㸦# 照chiếu 猶do 帝đế 網võng 之chi 交giao 光quang 故cố 云vân 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 經Kinh 云vân 下hạ 引dẫn 此thử 一nhất 偈kệ 證chứng 其kỳ 二nhị 義nghĩa 一nhất 證chứng 前tiền 唯duy 普phổ 眼nhãn 之chi 境cảnh 界giới 以dĩ 偈kệ 文văn 末mạt 句cú 是thị 普phổ 智trí 眼nhãn 天thiên 王vương 所sở 得đắc 解giải 脫thoát 門môn 故cố 。 二nhị 證chứng 後hậu 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 境cảnh 界giới 。 以dĩ 偈kệ 文văn 初sơ 句cú 有hữu 無vô 盡tận 海hải 之chi 言ngôn 耳nhĩ 。

問vấn 中trung 躡niếp 前tiền 即tức 理lý 即tức 事sự 一nhất 對đối 之chi 總tổng 也dã 故cố 先tiên 述thuật 意ý 謂vị 理lý 與dữ 事sự 而nhi 融dung 即tức 文văn 隨tùy 義nghĩa 而nhi 㸦# 通thông 今kim 時thời 下hạ 為vi 眾chúng 敘tự 疑nghi 。

且thả 於ư 一nhất 塵trần 之chi 上thượng 列liệt 其kỳ 十thập 疑nghi 束thúc 為vi 五ngũ 對đối 初sơ 染nhiễm 淨tịnh 對đối 二nhị 真chân 俗tục 對đối 三tam 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 四tứ 煩phiền 惱não 菩Bồ 提Đề 五ngũ 小Tiểu 乘Thừa 大Đại 乘Thừa 。 答đáp 中trung 大đại 智trí 圓viên 明minh 而nhi 為vi 能năng 證chứng 覩đổ 纖tiêm 毫hào 而nhi 周chu 性tánh 海hải 謂vị 正chánh 中trung 見kiến 依y 也dã 真chân 源nguyên 朗lãng 現hiện 而nhi 為vi 所sở 證chứng 處xứ 一nhất 塵trần 而nhi 耀diệu 全toàn 身thân 謂vị 依y 中trung 現hiện 正chánh 也dã 。

萬vạn 法pháp 起khởi 必tất 同đồng 時thời 即tức 寂tịch 寥liêu 於ư 萬vạn 化hóa 之chi 域vực 一nhất 際tế 理lý 無vô 前tiền 後hậu 即tức 動động 用dụng 於ư 一nhất 塵trần 之chi 中trung 。

體thể 無vô 徧biến 計kế 者giả 謂vị 所sở 計kế 有hữu 法pháp 一nhất 切thiết 皆giai 亡vong 即tức 悟ngộ 我ngã 空không 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 也dã 。

無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 者giả 謂vị 性tánh 無vô 生sanh 滅diệt 依y 他tha 似tự 有hữu 有hữu 同đồng 幻huyễn 化hóa 即tức 悟ngộ 法pháp 空không 大Đại 乘Thừa 法Pháp 也dã 。

唯duy 以dĩ 一nhất 塵trần 字tự 解giải 釋thích 者giả 如như 吾ngô 祖tổ 述thuật 華hoa 嚴nghiêm 義nghĩa 海hải 唯duy 以dĩ 一nhất 塵trần 剖phẫu 為vi 百bách 門môn 古cổ 人nhân 謂vị 圓viên 機cơ 覩đổ 一Nhất 乘Thừa 法Pháp 界Giới 知tri 春xuân 秋thu 亦diệc 可khả 高cao 例lệ 宜nghi 深thâm 思tư 之chi 者giả 終chung 南nam 觀quán 謂vị 深thâm 思tư 令linh 觀quán 明minh 現hiện 是thị 皆giai 祖tổ 祖tổ 同đồng 辨biện 勸khuyến 修tu 成thành 行hành 耳nhĩ 。

經Kinh 云vân 下hạ 引dẫn 偈kệ 二nhị 句cú 意ý 取thủ 後hậu 句cú 結kết 例lệ 立lập 名danh 。

一nhất 塵trần 含hàm 容dung 空không 有hữu 徧biến 者giả 演diễn 義nghĩa 云vân 非phi 滅diệt 盡tận 法pháp 猶do 虗hư 空không 之chi 常thường 住trụ 此thử 則tắc 合hợp 前tiền 二nhị 徧biến 成thành 此thử 第đệ 三tam 謂vị 此thử 文văn 塵trần 無vô 自tự 性tánh 即tức 前tiền 普phổ 周chu 徧biến 中trung 塵trần 無vô 自tự 性tánh 攬lãm 真chân 成thành 立lập 故cố 云vân 即tức 空không 也dã 此thử 文văn 幻huyễn 相tương/tướng 宛uyển 然nhiên 即tức 前tiền 無vô 盡tận 徧biến 中trung 依y 真chân 起khởi 用dụng 亦diệc 復phục 萬vạn 差sai 故cố 云vân 即tức 有hữu 也dã 。

良lương 由do 下hạ 顯hiển 色sắc 空không 交giao 徹triệt 觀quán 色sắc 下hạ 示thị 無vô 住trụ 行hành 謂vị 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 異dị 凡phàm 夫phu 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 異dị 小Tiểu 乘Thừa 由do 了liễu 色sắc 空không 之chi 境cảnh 不bất 二nhị 所sở 以dĩ 悲bi 智trí 之chi 念niệm 不bất 殊thù 言ngôn 真chân 實thật 觀quán 者giả 。 以dĩ 緣duyên 起khởi 悲bi 智trí 跨khóa 末mạt 章chương 悲bi 智trí 無vô 盡tận 以dĩ 結kết 觀quán 名danh 也dã 乍sạ 觀quán 斯tư 文văn 似tự 當đương 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 觀quán 。 細tế 詳tường 前tiền 有hữu 出xuất 生sanh 無vô 盡tận 。 後hậu 有hữu 釋thích 義nghĩa 結kết 名danh 皆giai 示thị 周chu 徧biến 含hàm 容dung 若nhược 以dĩ 真chân 實thật 即tức 是thị 中trung 道đạo 何hà 以dĩ 次thứ 文văn 辨biện 塵trần 含hàm 十thập 方phương 為vi 大đại 不bất 思tư 議nghị 念niệm 包bao 九cửu 世thế 為vi 十thập 玄huyền 門môn 故cố 知tri 不bất 然nhiên 。

寶bảo 性tánh 論luận 即tức 堅kiên 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 所sở 造tạo 道đạo 前tiền 菩Bồ 薩Tát 者giả 玄huyền 鏡kính 謂vị 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 有hữu 三tam 種chủng 空không 亂loạn 意ý 以dĩ 不bất 了liễu 知tri 真Chân 如Như 來lai 藏tạng 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 際tế 平bình 等đẳng 執chấp 三tam 種chủng 空không 一nhất 疑nghi 空không 滅diệt 色sắc 取thủ 斷đoạn 滅diệt 空không 此thử 如như 穿xuyên 井tỉnh 除trừ 土thổ/độ 出xuất 空không 取thủ 其kỳ 頑ngoan 空không 也dã 二nhị 疑nghi 空không 異dị 色sắc 取thủ 色sắc 外ngoại 空không 此thử 如như 墻tường 處xứ 不bất 空không 墻tường 外ngoại 是thị 空không 亦diệc 取thủ 斷đoạn 空không 也dã (# 上thượng 二nhị 依y 圭# 峰phong 釋thích )# 三tam 疑nghi 空không 是thị 物vật 取thủ 空không 為vi 有hữu 彼bỉ 謂vị 別biệt 有hữu 一nhất 物vật 是thị 於ư 空không 體thể 故cố 取thủ 為vi 有hữu 也dã (# 依y 清thanh 凉# 解giải )# 。

今kim 此thử 下hạ 推thôi 此thử 一nhất 科khoa 義nghĩa 涉thiệp 二nhị 途đồ 一nhất 釋thích 前tiền 三tam 疑nghi 二nhị 雙song 示thị 揀giản 顯hiển 釋thích 前tiền 疑nghi 者giả 即tức 是thị 揀giản 空không 亂loạn 意ý 菩Bồ 薩Tát 計kế 三tam 種chủng 空không 也dã 謂vị 色sắc 是thị 幻huyễn 色sắc 必tất 不bất 礙ngại 空không 釋thích 前tiền 一nhất 者giả 疑nghi 空không 滅diệt 色sắc 取thủ 斷đoạn 滅diệt 空không 空không 是thị 真chân 空không 必tất 不bất 礙ngại 色sắc 釋thích 前tiền 二nhị 者giả 疑nghi 空không 異dị 色sắc 取thủ 色sắc 外ngoại 空không 若nhược 礙ngại 於ư 色sắc 即tức 是thị 斷đoạn 空không 若nhược 礙ngại 於ư 空không 即tức 是thị 實thật 色sắc 釋thích 前tiền 三tam 者giả 疑nghi 空không 是thị 物vật 取thủ 空không 為vi 有hữu 三tam 疑nghi 既ký 遣khiển 則tắc 一nhất 塵trần 包bao 徧biến 義nghĩa 見kiến 次thứ 文văn 。

二nhị 雙song 示thị 揀giản 顯hiển 者giả 終chung 南nam 觀quán 中trung 以dĩ 會hội 色sắc 歸quy 空không 明minh 空không 即tức 色sắc 皆giai 揀giản 情tình 顯hiển 解giải 故cố 圭# 峯phong 注chú 云vân 若nhược 色sắc 是thị 實thật 色sắc 即tức 礙ngại 於ư 空không 空không 是thị 斷đoạn 空không 即tức 礙ngại 於ư 色sắc 今kim 既ký 色sắc 是thị 幻huyễn 色sắc 故cố 不bất 礙ngại 空không 空không 是thị 真chân 空không 故cố 不bất 礙ngại 色sắc 但đãn 此thử 文văn 約ước 次thứ 第đệ 釋thích 前tiền 三tam 疑nghi 故cố 先tiên 明minh 空không 幻huyễn 後hậu 彰chương 斷đoạn 實thật 彼bỉ 觀quán 約ước 次thứ 第đệ 成thành 其kỳ 第đệ 三tam 空không 色sắc 無vô 礙ngại 觀quán 故cố 先tiên 遣khiển 斷đoạn 實thật 後hậu 顯hiển 真chân 幻huyễn 文văn 雖tuy 前tiền 後hậu 義nghĩa 乃nãi 同đồng 時thời 一nhất 家gia 揀giản 顯hiển 殊thù 塗đồ 同đồng 歸quy 然nhiên 會hội 色sắc 歸quy 空không 觀quán 揀giản 外ngoại 道đạo 小Tiểu 乘Thừa 皆giai 有hữu 斷đoạn 滅diệt 明minh 空không 即tức 色sắc 觀quán 揀giản 凡phàm 夫phu 及cập 初sơ 心tâm 菩Bồ 薩Tát 皆giai 執chấp 實thật 色sắc 此thử 文văn 何hà 故cố 唯duy 揀giản 空không 亂loạn 意ý 菩Bồ 薩Tát 耶da 今kim 但đãn 約ước 所sở 計kế 斷đoạn 空không 實thật 色sắc 是thị 同đồng 不bất 以dĩ 能năng 計kế 之chi 人nhân 有hữu 異dị 于vu 何hà 不bất 可khả 或hoặc 謂vị 彼bỉ 觀quán 唯duy 以dĩ 真chân 幻huyễn 揀giản 於ư 斷đoạn 實thật 此thử 文văn 何hà 以dĩ 舉cử 一nhất 塵trần 含hàm 容dung 空không 有hữu 耶da 答đáp 曰viết 夫phu 迷mê 名danh 執chấp 相tướng 則tắc 終chung 歸quy 邊biên 見kiến 了liễu 事sự 即tức 理lý 而nhi 中trung 道đạo 可khả 期kỳ 且thả 幻huyễn 色sắc 豈khởi 非phi 一nhất 塵trần 乎hồ 真chân 空không 豈khởi 非phi 法Pháp 界Giới 。 乎hồ 如như 下hạ 文văn 謂vị 無vô 生sanh 既ký 顯hiển 幻huyễn 有hữu 非phi 云vân 攝nhiếp 法Pháp 界Giới 而nhi 一nhất 塵trần 收thu 舉cử 一nhất 身thân 而nhi 十thập 身thân 現hiện 亦diệc 以dĩ 幻huyễn 色sắc 即tức 一nhất 塵trần 無vô 生sanh 即tức 法Pháp 界Giới 豈khởi 以dĩ 名danh 殊thù 而nhi 異dị 於ư 物vật 哉tai 。

塵trần 含hàm 十thập 方phương 即tức 大đại 不bất 思tư 議nghị 也dã 龍long 樹thụ 謂vị 塵trần 含hàm 法Pháp 界Giới 量lượng 等đẳng 虗hư 空không 即tức 指chỉ 華hoa 嚴nghiêm 為vi 大đại 不bất 思tư 議nghị 毛mao 吞thôn 巨cự 海hải 芥giới 納nạp 須Tu 彌Di 即tức 指chỉ 淨tịnh 名danh 為vi 小tiểu 不bất 思tư 議nghị 念niệm 包bao 九cửu 世thế 即tức 十thập 玄huyền 門môn 之chi 一nhất 也dã 金kim 師sư 子tử 章chương 云vân 剎sát 那na 之chi 間gian 分phân 為vi 三tam 際tế 謂vị 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 總tổng 有hữu 三tam 三tam 之chi 位vị 以dĩ 立lập 九cửu 世thế 促xúc 即tức 一nhất 念niệm 也dã 延diên 即tức 九cửu 世thế 也dã 正chánh 當đương 十thập 玄huyền 門môn 中trung 十thập 世thế 隔cách 法pháp 異dị 成thành 門môn 也dã 。

殊thù 勝thắng 微vi 言ngôn 纖tiêm 毫hào 彰chương 於ư 圓viên 教giáo 者giả 即tức 經Kinh 云vân 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 法Pháp 門môn 海hải 一nhất 言ngôn 演diễn 說thuyết 盡tận 無vô 餘dư 。

奇kỳ 特đặc 聖thánh 眾chúng 輕khinh 埃ai 現hiện 於ư 全toàn 軀khu 者giả 即tức 經Kinh 云vân 於ư 一nhất 塵trần 中trung 塵trần 數số 佛Phật 。 各các 處xứ 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 會hội 中trung 。 此thử 義nghĩa 徧biến 於ư 大đại 經kinh 避tị 繁phồn 不bất 引dẫn 。

逈huýnh 超siêu 言ngôn 慮lự 之chi 端đoan 者giả 圭# 峯phong 云vân 法pháp 無vô 名danh 相tướng 非phi 心tâm 思tư 口khẩu 議nghị 釋thích 上thượng 纖tiêm 毫hào 彰chương 於ư 圓viên 教giáo 也dã 。

透thấu 出xuất 筌thuyên 罤# 之chi 表biểu 者giả 周chu 易dị 云vân 得đắc 魚ngư 亡vong 筌thuyên 得đắc 㝹nậu 亡vong 罤# 釋thích 上thượng 輕khinh 埃ai 現hiện 於ư 全toàn 軀khu 也dã 。

經Kinh 云vân 下hạ 即tức 出xuất 現hiện 品phẩm 塵trần 含hàm 經Kinh 卷quyển 喻dụ 此thử 並tịnh 次thứ 科khoa 但đãn 申thân 其kỳ 大đại 意ý 具cụ 釋thích 如như 前tiền 序tự 中trung 引dẫn 長trường/trưởng 行hành 及cập 清thanh 涼lương 大đại 疏sớ/sơ 今kim 此thử 八bát 句cú 即tức 重trọng/trùng 頌tụng 也dã 。

隨tùy 緣duyên 妙diệu 用dụng 德đức 中trung 群quần 生sanh 即tức 眾chúng 生sanh 變biến 其kỳ 文văn 耳nhĩ 。

眾chúng 者giả 不bất 一nhất 之chi 稱xưng 漢hán 書thư 中trung 去khứ 呼hô 今kim 釋thích 教giáo 相tương/tướng 承thừa 平bình 呼hô 。

根căn 器khí 不bất 等đẳng 受thọ 解giải 萬vạn 差sai 者giả 以dĩ 根căn 有hữu 大đại 小tiểu 之chi 殊thù 解giải 有hữu 明minh 昧muội 之chi 異dị 樂nhạo 欲dục 不bất 同đồng 應ứng 機cơ 授thọ 法pháp 者giả 上thượng 機cơ 授thọ 之chi 以dĩ 六Lục 度Độ 中trung 根căn 授thọ 之chi 以dĩ 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 下hạ 根căn 授thọ 之chi 以dĩ 四Tứ 諦Đế 。

(# 次thứ 下hạ 二nhị 句cú 即tức 維duy 摩ma 經kinh )# 應ứng 病bệnh 與dữ 藥dược 。 謂vị 用dụng 諸chư 觀quán 智trí 之chi 藥dược 治trị 諸chư 不bất 善thiện 之chi 病bệnh 令linh 得đắc 服phục 行hành 。 謂vị 斷đoạn 二nhị 障chướng 之chi 惑hoặc 證chứng 三tam 乘thừa 之chi 果quả 。

維duy 摩ma 具cụ 云vân 維duy 摩ma 羅la 詰cật 秦tần 言ngôn 淨tịnh 名danh 垂thùy 裕# 記ký 云vân 淨tịnh 即tức 真chân 身thân 名danh 即tức 應ưng 身thân 真chân 即tức 所sở 證chứng 之chi 理lý 應ưng 即tức 所sở 現hiện 之chi 身thân 。 生sanh 公công 疏sớ/sơ 云vân 秦tần 言ngôn 無vô 垢cấu 稱xưng 其kỳ 晦hối 迹tích 五ngũ 欲dục 超siêu 然nhiên 無vô 染nhiễm 清thanh 名danh 避tị 布bố 故cố 致trí 斯tư 號hiệu 此thử 則tắc 疏sớ/sơ 記ký 翻phiên 名danh 不bất 同đồng 。

所sở 以dĩ 釋thích 義nghĩa 有hữu 異dị 具cụ 明minh 斯tư 義nghĩa 者giả 彼bỉ 經kinh 又hựu 云vân 而nhi 生sanh 五ngũ 道đạo 。 以dĩ 現hiện 其kỳ 身thân 。 為vi 大đại 醫y 王vương 。 善thiện 療liệu 眾chúng 病bệnh 。

又hựu 以dĩ 下hạ 文văn 有hữu 五ngũ 對đối 一nhất 悲bi 智trí 對đối 二nhị 空không 假giả 對đối 二nhị 理lý 事sự 對đối 四tứ 真chân 俗tục 對đối 五ngũ 本bổn 末mạt 對đối 初sơ 對đối 有hữu 悲bi 故cố 不bất 為vi 無vô 邊biên 所sở 寂tịch 名danh 曰viết 隨tùy 緣duyên 有hữu 智trí 故cố 不bất 為vi 有hữu 邊biên 所sở 動động 名danh 為vi 妙diệu 用dụng 此thử 中trung 妙diệu 用dụng 之chi 言ngôn 皆giai 是thị 即tức 體thể 之chi 用dụng 荷hà 澤trạch 云vân 即tức 用dụng 而nhi 體thể 自tự 知tri 即tức 知tri 而nhi 體thể 自tự 寂tịch 名danh 說thuyết 雖tuy 是thị 體thể 用dụng 一nhất 致trí 。

良lương 以dĩ 下hạ 初sơ 四tứ 句cú 約ước 法pháp 示thị 體thể 用dụng 次thứ 四tứ 句cú 約ước 法pháp 喻dụ 雙song 釋thích 初sơ 法pháp 無vô 分phân 齊tề 語ngữ 其kỳ 體thể 也dã 起khởi 必tất 同đồng 時thời 辨biện 其kỳ 用dụng 也dã 真chân 理lý 不bất 礙ngại 萬vạn 差sai 體thể 即tức 用dụng 也dã 顯hiển 應ưng 無vô 非phi 一nhất 際tế 用dụng 即tức 體thể 也dã 次thứ 云vân 用dụng 則tắc 波ba 騰đằng 鼎đỉnh 沸phí 釋thích 前tiền 起khởi 必tất 同đồng 時thời 全toàn 真chân 體thể 以dĩ 運vận 行hành 釋thích 前tiền 真chân 理lý 不bất 礙ngại 萬vạn 差sai 體thể 則tắc 鏡kính 淨tịnh 水thủy 澄trừng 釋thích 前tiền 法pháp 無vô 分phân 齊tề 舉cử 隨tùy 緣duyên 而nhi 會hội 寂tịch 釋thích 前tiền 顯hiển 應ưng 無vô 非phi 一nhất 際tế 又hựu 總tổng 上thượng 八bát 句cú 約ước 法pháp 喻dụ 隔cách 句cú 雙song 釋thích 體thể 用dụng 謂vị 法pháp 無vô 分phân 齊tề 體thể 則tắc 鏡kính 淨tịnh 水thủy 澄trừng 起khởi 必tất 同đồng 時thời 用dụng 則tắc 波ba 騰đằng 鼎đỉnh 沸phí 真chân 理lý 不bất 礙ngại 萬vạn 差sai 全toàn 真chân 體thể 以dĩ 運vận 行hành 顯hiển 應ưng 無vô 非phi 一nhất 際tế 舉cử 隨tùy 緣duyên 而nhi 會hội 寂tịch 。

若nhược 曦# 光quang 之chi 流lưu 彩thải 妙diệu 用dụng 也dã 無vô 心tâm 而nhi 朗lãng 十thập 方phương 隨tùy 緣duyên 也dã 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 赫hách 日nhật 揚dương 光quang 輝huy 十thập 方phương 靡mĩ 不bất 照chiếu 如như 明minh 鏡kính 之chi 端đoan 形hình 妙diệu 用dụng 也dã 不bất 動động 而nhi 呈trình 萬vạn 像tượng 隨tùy 緣duyên 也dã 但đãn 涅Niết 槃Bàn 論luận 云vân 明minh 鏡kính 之chi 像tượng 對đối 之chi 不bất 知tri 其kỳ 所sở 以dĩ 來lai 皆giai 約ước 結kết 名danh 以dĩ 釋thích 。

二nhị 威uy 儀nghi 住trụ 持trì 下hạ 左tả 傳truyền 曰viết 有hữu 威uy 而nhi 可khả 畏úy 有hữu 儀nghi 而nhi 可khả 象tượng 故cố 謂vị 威uy 儀nghi 夫phu 戒giới 者giả 威uy 儀nghi 也dã 威uy 儀nghi 者giả 德đức 之chi 表biểu 也dã 故cố 曰viết 住trụ 持trì 有hữu 則tắc 德đức 然nhiên 大Đại 乘Thừa 八bát 萬vạn 小Tiểu 乘Thừa 三tam 千thiên 諸chư 教giáo 亦diệc 㸦# 通thông 如như 楞lăng 嚴nghiêm 優ưu 波ba 離ly 云vân 三tam 千thiên 威uy 儀nghi 。 八bát 萬vạn 微vi 細tế 。 長trường/trưởng 水thủy 義nghĩa 疏sớ/sơ 謂vị 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 。 各các 有hữu 四tứ 儀nghi 復phục 對đối 三tam 聚tụ 故cố 成thành 三tam 千thiên 復phục 以dĩ 三tam 千thiên 配phối 身thân 口khẩu 七thất 支chi 四tứ 分phần/phân 煩phiền 惱não 轉chuyển 成thành 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 今kim 舉cử 大đại 數số 耳nhĩ 此thử 大Đại 乘Thừa 通thông 小tiểu 教giáo 也dã 又hựu 三tam 千thiên 威uy 儀nghi 。 經Kinh 云vân 其kỳ 中trung 出xuất 家gia 者giả 次thứ 應ưng 捨xả 執chấp 作tác 緣duyên 務vụ 具cụ 受thọ 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 向hướng 道đạo 因nhân 緣duyên 此thử 小Tiểu 乘Thừa 通thông 大đại 教giáo 也dã 。

為vi 住trụ 持trì 之chi 楷# 模mô 者giả 高cao 僧Tăng 傳truyền 十thập 科khoa (# 一nhất 譯dịch 經kinh 二nhị 義nghĩa 解giải 三tam 習tập 禪thiền 四tứ 明minh 律luật 五ngũ 護hộ 法Pháp 六lục 感cảm 通thông 七thất 遺di 身thân 八bát 讀đọc 誦tụng 九cửu 興hưng 福phước 十thập 雜tạp 科khoa )# 以dĩ 住trụ 持trì 為vi 興hưng 福phước 故cố 北bắc 山sơn 住trụ 持trì 行hành 編biên 云vân 夫phu 經kinh 律luật 論luận 為vi 住trụ 持trì 之chi 教giáo 本bổn 僧Tăng 財tài 食thực 為vi 住trụ 持trì 之chi 功công 烈liệt 務vụ 教giáo 而nhi 法pháp 眾chúng 盛thịnh 矣hĩ 宣tuyên 功công 而nhi 金kim 界giới 治trị 矣hĩ 故cố 使sử 至chí 道đạo 淳thuần 懿# 靈linh 神thần 降giáng/hàng 趾chỉ 此thử 住trụ 持trì 之chi 法pháp 度độ 也dã 。

楷# 模mô 二nhị 字tự 皆giai 訓huấn 法pháp 廣quảng 雅nhã 云vân 楷# 模mô 品phẩm 式thức 法pháp 也dã 。

整chỉnh 六lục 和hòa 之chi 紊# 緒tự 者giả 梵Phạn 語ngữ 僧Tăng 伽già 此thử 翻phiên 眾chúng 和hòa 合hợp 有hữu 六lục 種chủng 一nhất 身thân 和hòa 同đồng 事sự 二nhị 語ngữ 和hòa 同đồng 默mặc 三tam 意ý 和hòa 同đồng 忍nhẫn 四tứ 戒giới 和hòa 同đồng 修tu 五ngũ 見kiến 和hòa 同đồng 解giải 六lục 利lợi 和hòa 同đồng 均quân 紊# 運vận 切thiết 亂loạn 也dã 。

緒tự 謂vị 絲ti 緒tự 出xuất 三tam 界giới 之chi 梯thê 橙đắng 者giả 纂toản 要yếu 以dĩ 戒giới 定định 慧tuệ 能năng 出xuất 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 疏sớ/sơ 云vân 戒giới 出xuất 三tam 塗đồ 定định 出xuất 六lục 欲dục 慧tuệ 出xuất 三tam 界giới 梯thê 喻dụ 橙đắng 自tự 下hạ 升thăng 高cao 也dã 。

越việt 苦khổ 海hải 之chi 迅tấn 航# 者giả 分phần/phân 改cải 變biến 易dị 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 深thâm 廣quảng 如như 海hải 迅tấn 疾tật 也dã 航# 亦diệc 舟chu 也dã 字tự 統thống 云vân 單đơn 船thuyền 曰viết 舟chu 並tịnh 船thuyền 曰viết 航# 即tức 兩lưỡng 舡# 並tịnh 載tái 者giả 此thử 之chi 一nhất 句cú 並tịnh 次thứ 二nhị 句cú 與dữ 心tâm 經kinh 疏sớ/sơ 序tự 大đại 同đồng 。

拯chửng 物vật 導đạo 迷mê 莫mạc 斯tư 為vi 最tối 者giả 結kết 歎thán 上thượng 文văn 謂vị 拯chửng 救cứu 導đạo 引dẫn 物vật 機cơ 迷mê 惑hoặc 莫mạc 若nhược 威uy 儀nghi 有hữu 則tắc 為vi 其kỳ 最tối 要yếu 然nhiên 領lãnh 徒đồ 之chi 士sĩ 汎# 受thọ 則tắc 人nhân 喜hỷ 陵lăng 犯phạm 嚴nghiêm 毅nghị 則tắc 物vật 自tự 肅túc 然nhiên 末mạt 代đại 住trụ 持trì 宜nghi 其kỳ 嚴nghiêm 而nhi 少thiểu 受thọ 斯tư 又hựu 為vi 最tối 矣hĩ 。

但đãn 語ngữ 辭từ 以dĩ 由do 也dã 。

金kim 容dung 匿nặc 彩thải 下hạ 通thông 敘tự 去khứ 聖thánh 逾du 遠viễn 法pháp 道đạo 不bất 行hành 匿nặc 汝nhữ 力lực 切thiết 隱ẩn 也dã 彩thải 即tức 毫hào 光quang 故cố 魏ngụy 刺thứ 史sử 云vân 玉ngọc 毫hào 收thu 彩thải 正chánh 聖thánh 也dã 木mộc 受thọ 繩thằng 則tắc 正chánh 后hậu 從tùng 諫gián 則tắc 聖thánh 教giáo 者giả 効hiệu 也dã 施thí 而nhi 教giáo 之chi 便tiện 物vật 自tự 効hiệu 也dã 然nhiên 有hữu 化hóa 制chế 二nhị 焉yên 經kinh 詮thuyên 理lý 智trí 化hóa 教giáo 也dã 律luật 詮thuyên 德đức 行hạnh 制chế 教giáo 也dã 今kim 文văn 多đa 明minh 德đức 行hạnh 制chế 教giáo 歟# 陵lăng 夷di 亦diệc 云vân 陵lăng 遲trì 即tức 不bất 進tiến 貌mạo 發phát 正chánh 云vân 以dĩ 下hạ 望vọng 高cao 欲dục 上thượng 成thành 難nạn/nan 云vân 淩# 遲trì 遠viễn 法Pháp 師sư 云vân 佛Phật 法Pháp 陵lăng 遲trì 穢uế 雜tạp 日nhật 久cửu 每mỗi 一nhất 尋tầm 至chí 慨khái 憤phẫn 盈doanh 懷hoài (# 文văn 出xuất 答đáp 桓hoàn 玄huyền 書thư )# 通thông 惠huệ 傳truyền 中trung 作tác 夷di 字tự 與dữ 今kim 文văn 同đồng 彼bỉ 云vân 馬mã 令linh 脫thoát 轡bí 象tượng 闕khuyết 施thí 鈎câu 不bất 習tập 律luật 難nan 調điều 象tượng 馬mã 令linh 教giáo 法pháp 日nhật 見kiến 陵lăng 夷di 。

(# 文văn 出xuất 宋tống 高cao 僧Tăng 傳truyền )# 傳truyền 授thọ 澆kiêu 訛ngoa 者giả 如như 神thần 清thanh 法Pháp 師sư 引dẫn 經Kinh 云vân 若nhược 人nhân 生sanh 百bách 歲tuế 不bất 解giải 生sanh 滅diệt 法pháp 不bất 如như 生sanh 一nhất 日nhật 。 而nhi 得đắc 解giải 了liễu 之chi 時thời 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 承thừa 師sư 誤ngộ 訓huấn 誦tụng 云vân 若nhược 人nhân 生sanh 百bách 歲tuế 不bất 識thức 水thủy 老lão 鶴hạc 不bất 如như 生sanh 一nhất 日nhật 。 而nhi 得đắc 覩đổ 見kiến 阿A 難Nan 聞văn 而nhi 歔hư 欷hi (# 上thượng 虗hư 音âm 下hạ 希hy 音âm 悲bi 歎thán 也dã )# 往vãng 正chánh 彼bỉ 師sư 竟cánh 不bất 令linh 改cải 且thả 阿A 難Nan 聖thánh 力lực 黨đảng 之chi 尚thượng 然nhiên 矧# 今kim 之chi 世thế 傳truyền 授thọ 澆kiêu 訛ngoa 余dư 柰nại 之chi 何hà 師sư 於ư 己kỷ 見kiến 者giả 禪thiền 詮thuyên 序tự 云vân 今kim 時thời 弟đệ 子tử 彼bỉ 此thử 迷mê 源nguyên 修tu 心tâm 者giả 以dĩ 經kinh 論luận 為vi 別biệt 宗tông 。

講giảng 說thuyết 者giả 以dĩ 禪thiền 門môn 為vi 別biệt 法pháp 是thị 皆giai 解giải 背bội 真chân 詮thuyên 師sư 於ư 己kỷ 見kiến 也dã 別biệt 錄lục 云vân 如như 洪hồng 州châu 禪thiền 師sư 云vân 貪tham 瞋sân 慈từ 善thiện 皆giai 是thị 佛Phật 性tánh 有hữu 何hà 別biệt 者giả 如như 人nhân 但đãn 觀quán 涅niết 性tánh 始thỉ 終chung 無vô 異dị 不bất 知tri 濟tế 舟chu 覆phú 舟chu 功công 過quá 懸huyền 殊thù 夫phu 慈từ 善thiện 如như 濟tế 舟chu 之chi 功công 也dã 貪tham 瞋sân 如như 覆phú 舟chu 之chi 過quá 也dã 。

彼bỉ 謂vị 皆giai 是thị 佛Phật 性tánh 無vô 別biệt 者giả 豈khởi 非phi 師sư 於ư 己kỷ 見kiến 乎hồ 致trí 使sứ 者giả 因nhân 他tha 而nhi 得đắc 故cố 名danh 為vi 致trí 由do 前tiền 傳truyền 授thọ 澆kiêu 訛ngoa 師sư 於ư 己kỷ 見kiến 致trí 使sử 教giáo 無vô 綱cương 紀kỷ 濫lạm 挹ấp 淳thuần 流lưu 網võng 之chi 大đại 繩thằng 曰viết 綱cương 小tiểu 繩thằng 曰viết 紀kỷ 濫lạm 謬mậu 也dã 挹ấp 酌chước 也dã 應ưng 作tác 淳thuần 漓# 即tức 濃nồng 薄bạc 之chi 貌mạo 謂vị 酌chước 漓# 為vi 淳thuần 以dĩ 薄bạc 為vi 濃nồng 大đại 義nghĩa 於ư 是thị 乖quai 矣hĩ 。

得đắc 失thất 齊tề 舉cử 妄vọng 參tham 真chân 淨tịnh 者giả 迷mê 妄vọng 謂vị 之chi 失thất 悟ngộ 真chân 謂vị 之chi 得đắc 今kim 既ký 齊tề 同đồng 舉cử 物vật 其kỳ 猶do 妄vọng 穢uế 雜tạp 於ư 真chân 淨tịnh 矣hĩ 嘗thường 試thí 論luận 曰viết 且thả 夫phu 人nhân 思tư 善thiện 道đạo 潔khiết 已dĩ 依y 師sư 近cận 期kỳ 於ư 立lập 身thân 揚dương 名danh 遠viễn 冀ký 於ư 革cách 凡phàm 成thành 聖thánh 發phát 揮huy 像tượng 教giáo 垂thùy 於ư 無vô 窮cùng 又hựu 奚hề 有hữu 妄vọng 穢uế 能năng 參tham 真chân 淨tịnh 哉tai 。

故cố 令linh 初sơ 學học 觸xúc 事sự 成thành 非phi 者giả 由do 其kỳ 得đắc 失thất 齊tề 舉cử 所sở 以dĩ 令linh 其kỳ 初sơ 心tâm 學học 者giả 日nhật 乖quai 法pháp 則tắc 逢phùng 事sự 成thành 非phi 向hướng 聞văn 有hữu 西tây 江giang 商thương 客khách 賽tái 願nguyện 營doanh 齋trai 先tiên 示thị 文văn 疏sớ/sơ 僧Tăng 無vô 能năng 讀đọc 者giả 被bị 商thương 駈khu 之chi 一nhất 何hà 可khả 笑tiếu 後hậu 生sanh 聞văn 此thử 當đương 寅# 夜dạ 攻công 學học 一nhất 則tắc 不bất 虗hư 受thọ 施thí 一nhất 則tắc 覆phú 庇tí 群quần 僧Tăng 一nhất 則tắc 揚dương 名danh 於ư 四tứ 方phương (# 出xuất 僧Tăng 史sử 略lược )# 南nam 山sơn 亦diệc 云vân 屢lũ 有hữu 初sơ 心tâm 在tại 道đạo 觸xúc 事sự 未vị 諳am 曾tằng 不bất 尋tầm 其kỳ 教giáo 章chương 於ư 法pháp 每mỗi 纏triền 疑nghi 網võng 不bất 依y 經kinh 論luận 混hỗn 雜tạp 凡phàm 流lưu 者giả 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 云vân 大Đại 乘Thừa 深thâm 旨chỉ 沉trầm 貝bối 葉diệp 而nhi 不bất 窮cùng 群quần 有hữu 盲manh 徒đồ 馳trì 異dị 路lộ 而nhi 莫mạc 反phản 無vô 相tướng 亦diệc 謂vị 聖thánh 教giáo 之chi 所sở 不bất 依y 明minh 師sư 未vị 曾tằng 承thừa 受thọ 所sở 以dĩ 混hỗn 雜tạp 汩# 亂loạn 凡phàm 夫phu 之chi 情tình 耳nhĩ 。

自tự 陷hãm 陷hãm 他tha 者giả 如như 宋tống 法pháp 豐phong 死tử 為vi 不bất 食thực 之chi 鬼quỷ 巡tuần 寺tự 作tác 餓ngạ 駞# 聲thanh 以dĩ 專chuyên 寺tự 任nhậm 刻khắc 薄bạc 故cố 也dã 臨lâm 卭# 僧Tăng 孫tôn 民dân 見kiến 身thân 如như 廁trắc 持trì 鉢bát 食thực 穢uế 以dĩ 儉kiệm 歲tuế 刻khắc 杓chước 減giảm 粥chúc 故cố 也dã 。

智trí 壞hoại 死tử 作tác 眾chúng 奴nô 以dĩ 寺tự 布bố 借tá 人nhân 故cố 也dã 聖thánh 壽thọ 寺tự 僧Tăng 清thanh 訓huấn 念niệm 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 每mỗi 在tại 送tống 終chung 處xứ 於ư 行hành 食thực 者giả 求cầu 酒tửu 食thực 及cập 飽bão 之chi 以dĩ 歸quy 一nhất 日nhật 驟sậu 無vô 聲thanh 經kinh 年niên 不bất 通thông 食thực 漸tiệm 不bất 通thông 水thủy 自tự 去khứ 生sanh 入nhập 餓ngạ 鬼quỷ 也dã (# 上thượng 三tam 緣duyên 出xuất 北bắc 山sơn 錄lục 皆giai 自tự 滔thao 下hạ 一nhất 緣duyên 出xuất 寶bảo 公công 注chú 兼kiêm 滔thao 他tha )# 有hữu 謂vị 道đạo 安an 之chi 門môn 人nhân 法pháp 遇ngộ 領lãnh 徒đồ 四tứ 百bách 時thời 有hữu 一nhất 僧Tăng 飲ẩm 酒tửu 廢phế 夕tịch 燒thiêu 香hương 遇ngộ 罸# 而nhi 不bất 遣khiển 安an 聞văn 之chi 以dĩ 筒đồng 緘giam 杖trượng 寄ký 遇ngộ 曰viết 此thử 由do 飲ẩm 酒tửu 者giả 也dã 我ngã 訓huấn 不bất 勤cần 遠viễn 貽# 憂ưu 賜tứ 乃nãi 集tập 眾chúng 命mạng 維duy 那na 行hành 杖trượng 至chí 三tam 因nhân 立lập 下hạ 自tự 咎cữu 此thử 亦diệc 自tự 陷hãm 陷hãm 他tha 也dã 人nhân 安an 有hữu 言ngôn 曰viết 汝nhữ 曹tào 若nhược 能năng 修tu 身thân 踐tiễn 言ngôn 慎thận 終chung 如như 始thỉ 勤cần 爾nhĩ 學học 問vấn 慎thận 爾nhĩ 行hành 藏tạng 避tị 惡ác 支chi 如như 避tị 虎hổ 狼lang 事sự 良lương 朋bằng 如như 事sự 父phụ 母mẫu 。 顧cố 言ngôn 行hạnh 而nhi 礭# 乎hồ 不bất 拔bạt 處xứ 貧bần 病bệnh 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 以dĩ 忘vong 憂ưu 自tự 然nhiên 與dữ 禍họa 斯tư 違vi 於ư 福phước 斯tư 會hội 慕mộ 雪Tuyết 山Sơn 之chi 求cầu 法Pháp 學học 善thiện 財tài 之chi 尋tầm 師sư 智trí 足túc 以dĩ 照chiếu 惑hoặc 慈từ 足túc 以dĩ 攝nhiếp 人nhân 此thử 又hựu 自tự 利lợi 利lợi 他tha 也dã 。

瑜du 伽già 此thử 翻phiên 相tương 應ứng 大đại 沈trầm 謂vị 昏hôn 沉trầm 也dã 小tiểu 浮phù 謂vị 掉trạo 舉cử 也dã 寶bảo 藏tạng 論luận 云vân 夫phu 入nhập 道đạo 之chi 遙diêu 內nội 虗hư 外ngoại 淨tịnh 其kỳ 意ý 不bất 沈trầm 其kỳ 心tâm 不bất 浮phù 不bất 出xuất 不bất 入nhập 。 湛trạm 寂tịch 自tự 如như 常thường 住trụ 正chánh 念niệm 一nhất 句cú 文văn 連liên 上thượng 下hạ 謂vị 以dĩ 觀quán 破phá 昏hôn 沉trầm 以dĩ 止chỉ 破phá 掉trạo 舉cử 止Chỉ 觀Quán 雙song 運vận 永vĩnh 離ly 二nhị 過quá 即tức 常thường 住trụ 正chánh 念niệm 此thử 文văn 連liên 上thượng 也dã 又hựu 常thường 住trụ 正chánh 念niệm 根căn 本bổn 眷quyến 屬thuộc 即tức 文văn 連liên 下hạ 也dã 小Tiểu 乘Thừa 四tứ 重trọng/trùng 為vi 根căn 本bổn 餘dư 篇thiên 皆giai 眷quyến 屬thuộc 大Đại 乘Thừa 根căn 本bổn 眷quyến 屬thuộc 次thứ 文văn 示thị 之chi 或hoặc 可khả 定định 共cộng 是thị 戒giới 眷quyến 屬thuộc 定định 共cộng 戒giới 者giả 依y 定định 心tâm 發phát 不bất 復phục 起khởi 惡ác 助trợ 於ư 律luật 儀nghi 道đạo 共cộng 戒giới 者giả 道đạo 即tức 慧tuệ 也dã 依y 分phân 別biệt 發phát 揀giản 擇trạch 善thiện 惡ác 防phòng 發phát 功công 強cường/cưỡng 正chánh 資tư 攝nhiếp 善thiện 兼kiêm 助trợ 律luật 儀nghi 由do 是thị 定định 道đạo 俱câu 名danh 戒giới 也dã 。

淨tịnh 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 通thông 結kết 上thượng 文văn 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 即tức 晉tấn 經kinh 賢hiền 首thủ 品phẩm 梵Phạm 網võng 者giả 即tức 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 戒giới 吾ngô 祖tổ 賢hiền 首thủ 有hữu 疏sớ/sơ 具cụ 明minh 十thập 重trọng 四tứ 十thập 八bát 。 輕khinh 此thử 以dĩ 十thập 重trọng/trùng 為vi 根căn 本bổn 四tứ 十thập 八bát 輕khinh 為vi 眷quyến 屬thuộc 余dư 昔tích 領lãnh 眾chúng 青thanh 憞# 梵Phạm 剎sát 每mỗi 於ư 半bán 月nguyệt 差sai 僧Tăng 誦tụng 十thập 重trọng 戒giới 盖# 遵tuân 佛Phật 祖tổ 之chi 遺di 範phạm 也dã 嘗thường 觀quán 靈linh 庾dữu 集tập 引dẫn 掉trạo 群quần 南nam 有hữu 靈linh 鷲thứu 山sơn 大đại 長trưởng 老lão 律luật 師sư 胡hồ 民dân 領lãnh 徒đồ 而nhi 夏hạ 安an 居cư 說thuyết 戒giới 夜dạ 人nhân 數số 則tắc 定định 籌trù 數số 每mỗi 過quá 眾chúng 莫mạc 識thức 其kỳ 然nhiên 夏hạ 既ký 末mạt 二nhị 三tam 胡hồ 沙Sa 門Môn 出xuất 山sơn 至chí 路lộ [泳-永+昺]# 與dữ 穡# 人nhân 揮huy 手thủ 根căn 別biệt 律luật 師sư 聞văn 而nhi 奔bôn 走tẩu 其kỳ 徒đồ 四tứ 馳trì 其kỳ 去khứ 則tắc 不bất 遠viễn 然nhiên 而nhi 莫mạc 得đắc 見kiến 之chi 矣hĩ 入nhập 大Đại 乘Thừa 論luận 云vân 賓tân 頭đầu 盧lô 羅La 睺Hầu 羅La 等đẳng 。 一nhất 十thập 六lục 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 恭cung 承thừa 遺di 顧cố 遊du 行hành 人nhân 里lý 是thị 以dĩ 僧Tăng 居cư 每mỗi 於ư 說thuyết 戒giới 解giải 夏hạ 日nhật 不bất 得đắc 不bất 清thanh 嚴nghiêm 法pháp 字tự 整chỉnh 眾chúng 翼dực 翼dực 儼nghiễm 若nhược 在tại 乎hồ 聖thánh 人nhân 之chi 前tiền 也dã 。

體thể 無vô 毀hủy 禁cấm 者giả 彼bỉ 論luận 云vân 以dĩ 知tri 法pháp 唯duy 無vô 染nhiễm 離ly 五ngũ 欲dục 過quá 故cố 即tức 此thử 文văn 體thể 無vô 毀hủy 禁cấm 。

所sở 謂vị 下hạ 具cụ 足túc 應ưng 云vân 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 不bất 婬dâm 不bất 兩lưỡng 舌thiệt 不bất 惡ác 口khẩu 不bất 妄vọng 言ngôn 。 不bất 綺ỷ 語ngữ 遠viễn 離ly 貪tham 嫉tật 欺khi 詐trá 謟siểm 曲khúc 瞋sân 恚khuể 邪tà 見kiến 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 即tức 攝nhiếp 律luật 儀nghi 戒giới 也dã 。

亦diệc 應ưng 下hạ 至chí 所sở 制chế 禁cấm 戒giới 即tức 。 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 。

憒hội 閙náo 上thượng 告cáo 內nội 切thiết 下hạ 女nữ 教giáo 切thiết 。

常thường 護hộ 下hạ 至chí 妄vọng 起khởi 罪tội 過quá 即tức 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 戒giới 。 也dã 準chuẩn 上thượng 論luận 文văn 等đẳng 雖tuy 通thông 攝nhiếp 前tiền 出xuất 生sanh 無vô 盡tận 。 徧biến 等đẳng 文văn 此thử 乃nãi 起khởi 信tín 發phát 心tâm 之chi 相tướng 問vấn 答đáp 除trừ 疑nghi 之chi 辭từ 乃nãi 至chí 次thứ 文văn 喻dụ 合hợp 二nhị 科khoa 皆giai 彼bỉ 論luận 勢thế 但đãn 彼bỉ 廣quảng 此thử 略lược 。

摩ma 尼ni 此thử 翻phiên 離ly 垢cấu 言ngôn 此thử 寶bảo 光quang 淨tịnh 不bất 為vi 垢cấu 穢uế 所sở 染nhiễm 。 又hựu 翻phiên 增tăng 長trưởng 謂vị 有hữu 此thử 寶bảo 必tất 增tăng 長trưởng 威uy 德đức 。 也dã 應ưng 法Pháp 師sư 云vân 末mạt 尼ni 謂vị 之chi 總tổng 名danh 有hữu 云vân 或hoặc 山sơn 或hoặc 海hải 之chi 珠châu 圭# 峯phong 謂vị 摩ma 尼ni 珠châu 。 中trung 必tất 無vô 黑hắc 等đẳng 色sắc 是thị 也dã 。

五ngũ 眾chúng 者giả 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 二nhị 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 眾chúng 。 三tam 式Thức 叉Xoa 摩Ma 那Na 。 眾chúng (# 此thử 云vân 學học 法pháp 先tiên 學học 本bổn 法pháp 後hậu 受thọ 尼ni 戒giới )# 四tứ 沙Sa 彌Di 眾chúng (# 此thử 云vân 息tức 慈từ 息tức 滅diệt 染nhiễm 情tình 慈từ 愛ái 眾chúng 生sanh )# 五ngũ 沙Sa 彌Di 尼ni 眾chúng 。

在tại 家gia 身thân 纏triền 俗tục 網võng 者giả 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 在tại 家gia 迫bách 逼bức 猶do 如như 牢lao 獄ngục 。 出xuất 家gia 虗hư 曠khoáng 猶do 如như 虗hư 空không 。

自tự 有hữu 嚴nghiêm 科khoa 者giả 即tức 篇thiên 聚tụ 也dã 篇thiên 謂vị 五ngũ 篇thiên 初sơ 波ba 羅la 夷di 二nhị 僧Tăng 伽già 婆bà 尸thi 娑sa 三tam 波ba 逸dật 提đề 四tứ 波ba 羅la 提đề 提đề 舍xá 尼ni 五ngũ 突đột 吉cát 羅la 聚tụ 謂vị 六lục 七thất 於ư 五ngũ 篇thiên 中trung 加gia 偷thâu 蘭lan 遮già 名danh 為vi 六lục 聚tụ 開khai 突đột 吉cát 羅la 為vi 二nhị 謂vị 之chi 七thất 聚tụ 若nhược 翻phiên 梵Phạm 從tùng 華hoa 廣quảng 在tại 律luật 宗tông 略lược 如như 令linh 摸mạc 鈔sao 然nhiên 則tắc 受thọ 三Tam 歸Quy 持trì 五Ngũ 戒Giới 而nhi 出xuất 苦khổ 海hải 趣thú 涅Niết 槃Bàn 者giả 約ước 始thỉ 修tu 終chung 證chứng 之chi 言ngôn 故cố 古cổ 詩thi 云vân 方phương 知tri 萬vạn 里lý 水thủy 初sơ 發phát 濫lạm 觴thương 源nguyên 此thử 言ngôn 雖tuy 近cận 可khả 以dĩ 例lệ 遠viễn 。

毗Tỳ 尼Ni 亦diệc 云vân 毗tỳ 奈nại 耶da 正chánh 翻phiên 調điều 伏phục 調điều 謂vị 調điều 練luyện 三tam 業nghiệp 伏phục 謂vị 制chế 伏phục 過quá 非phi 。

(# 身thân 三tam 等đẳng )# 七thất 眾chúng 於ư 前tiền 五ngũ 眾chúng 加gia 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 優Ưu 婆Bà 夷Di 二nhị 眾chúng 耳nhĩ 。

萬vạn 善thiện 藉tạ 此thử 而nhi 生sanh 者giả 萬vạn 善thiện 即tức 萬vạn 行hạnh 此thử 之chi 一nhất 字tự 。 指chỉ 三Tam 歸Quy 五Ngũ 戒Giới 。 言ngôn 萬vạn 行hạnh 藉tạ 三Tam 歸Quy 五Ngũ 戒Giới 而nhi 生sanh 也dã 。

寔thật 佛Phật 法Pháp 之chi 平bình 地địa 者giả 經Kinh 云vân 戒giới 如như 平bình 地địa 眾chúng 善thiện 由do 生sanh 又hựu 地địa 有hữu 生sanh 成thành 荷hà 載tái 之chi 義nghĩa 謂vị 十Thập 地Địa 聖thánh 人nhân 修tu 生sanh 萬vạn 德đức 厚hậu 載tái 恆hằng 然nhiên 故cố 云vân 平bình 地địa 。

尸thi 羅la 此thử 云vân 淨tịnh 戒giới 標tiêu 次thứ 文văn 戒giới 為vi 定định 體thể 也dã 。

三tam 昧muội 此thử 云vân 正chánh 思tư 起khởi 下hạ 句cú 慧tuệ 為vi 定định 用dụng 也dã 故cố 其kỳ 三tam 學học 皆giai 一Nhất 乘Thừa 別biệt 教giáo 此thử 文văn 四tứ 種chủng 行hành 德đức 即tức 戒giới 學học 次thứ 入nhập 五ngũ 止chỉ 即tức 定định 學học 後hậu 起khởi 六lục 觀quán 即tức 慧tuệ 學học 故cố 大đại 疏sớ/sơ 序tự 云vân 尋tầm 斯tư 玄huyền 旨chỉ 卻khước 覽lãm 餘dư 經kinh 其kỳ 猶do 杲# 日nhật 麗lệ 天thiên 奪đoạt 眾chúng 景cảnh 之chi 耀diệu 良lương 在tại 此thử 矣hĩ 。

若nhược 夫phu 一Nhất 乘Thừa 同đồng 教giáo 三tam 學học 者giả 戒giới 學học 有hữu 三tam 一nhất 攝nhiếp 律luật 儀nghi 戒giới 。 二nhị 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 。 三tam 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 戒giới 。 定định 學học 有hữu 三tam 一nhất 安an 住trụ 定định 二nhị 引dẫn 起khởi 定định 三tam 辦biện 事sự 定định 慧tuệ 學học 有hữu 三tam 一nhất 人nhân 空không 慧tuệ 二nhị 法pháp 空không 慧tuệ 三tam 俱câu 空không 慧tuệ 廣quảng 辨biện 三tam 九cửu 如như 永vĩnh 嘉gia 奢xa 摩ma 他tha 篇thiên 然nhiên 始thỉ 教giáo 三tam 學học 與dữ 其kỳ 同đồng 教giáo 但đãn 即tức 不bất 即tức 為vi 異dị 小Tiểu 乘Thừa 三tam 學học 即tức 持trì 五ngũ 篇thiên 淨tịnh 戒giới 修tu 九cửu 次thứ 第đệ 。 定định 發phát 人nhân 空không 淺thiển 慧tuệ 三tam 學học 圓viên 備bị 即tức 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 與dữ 大đại 宋tống 僧Tăng 傳truyền 引dẫn 論luận 證chứng 三tam 菩Bồ 提Đề 其kỳ 文văn 稍sảo 同đồng 彼bỉ 云vân 戒giới 如như 捉tróc 賊tặc 善thiện 擒cầm 制chế 也dã 定định 如như 縛phược 賊tặc 用dụng 機cơ 械giới 也dã 慧tuệ 如như 殺sát 賊tặc 清thanh 道đạo 路lộ 也dã 以dĩ 此thử 成thành 功công 立lập 効hiệu 克khắc 取thủ 空không 盡tận 三tam 菩Bồ 提Đề 者giả 決quyết 達đạt 清thanh 靜tĩnh 之chi 域vực 也dã 。

四tứ 分phần/phân 者giả 業nghiệp 疏sớ/sơ 序tự 云vân 據cứ 說thuyết 之chi 章chương 段đoạn 也dã 若nhược 約ước 六lục 十thập 卷quyển 收thu 之chi 即tức 大đại 僧Tăng 戒giới 本bổn 二nhị 十thập 卷quyển 為vi 初sơ 分phần/phân 。

尼ni 律luật 下hạ 十thập 五ngũ 卷quyển 為vi 第đệ 二nhị 分phần 安an 居cư 法pháp 下hạ 十thập 四tứ 卷quyển 為vi 第đệ 三tam 分phần/phân 房phòng 舍xá 法pháp 下hạ 十thập 一nhất 卷quyển 為vi 第đệ 四tứ 分phần/phân 怨oán 家gia 有hữu 二nhị (# 怨oán 與dữ 冤oan 音âm 義nghĩa 同đồng )# 一nhất 欠khiếm 命mạng 負phụ 財tài 二nhị 天thiên 魔ma 外ngoại 道đạo 。 以dĩ 戒giới 淨tịnh 故cố 。 彼bỉ 無vô 所sở 為vi 故cố 。 云vân 不bất 能năng 近cận 也dã 。

被bị 訶ha 者giả 如như 六lục 群quần 比Bỉ 丘Khâu 。 屢lũ 有hữu 所sở 犯phạm 多đa 被bị 居cư 士sĩ 舉cử 過quá 譏cơ 訶ha 遂toại 往vãng 白bạch 佛Phật 佛Phật 乃nãi 集tập 眾chúng 種chủng 種chủng 訶ha 責trách 。

三tam 柔nhu 和hòa 質chất 直trực 德đức 中trung 文văn 有hữu 三tam 對đối 初sơ 悲bi 智trí 真chân 俗tục 對đối 約ước 無vô 住trụ 行hành 二nhị 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 對đối 約ước 淨tịnh 緣duyên 起khởi 三tam 去khứ 惑hoặc 就tựu 理lý 對đối 唯duy 辨biện 柔nhu 和hòa 二nhị 字tự 柔nhu 則tắc 伏phục 滅diệt 煩phiền 惱não 者giả 此thử 有hữu 二nhị 位vị 制chế 伏phục 煩phiền 惱não 位vị 處xứ 三tam 賢hiền 斷đoạn 滅diệt 煩phiền 惱não 位vị 居cư 十thập 聖thánh 。

和hòa 則tắc 順thuận 理lý 修tu 行hành 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 事sự 和hòa 見kiến 鬪đấu 諍tranh 人nhân 諫gián 勸khuyến 令linh 捨xả 不bất 自tự 稱xưng 譽dự 。 卑ty 遜tốn 敬kính 物vật 二nhị 理lý 和hòa 見kiến 退thoái 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 人nhân 殷ân 勤cần 勸khuyến 進tấn 善thiện 能năng 分phân 別biệt 。 菩Bồ 提Đề 煩phiền 惱não 平bình 等đẳng 一nhất 相tương/tướng 。

言ngôn 行hạnh 相tương/tướng 符phù 者giả 言ngôn 以dĩ 顧cố 乎hồ 行hàng 行hàng 以dĩ 顧cố 乎hồ 言ngôn 即tức 如như 說thuyết 而nhi 行hành 。 也dã 儒nho 典điển 等đẳng 云vân 先tiên 行hành 其kỳ 言ngôn 而nhi 從tùng 之chi 又hựu 曰viết 言ngôn 篤đốc 信tín 行hành 篤đốc 敬kính 言ngôn 行hạnh 君quân 子tử 之chi 樞xu 機cơ 也dã 寄ký 語ngữ 來lai 者giả 願nguyện 以dĩ 言ngôn 行hạnh 拳quyền 拳quyền 介giới 懷hoài 。

但đãn 為vi 正chánh 業nghiệp 調điều 生sanh 者giả 但đãn 獨độc 正chánh 聖thánh 也dã 言ngôn 獨độc 為vi 聖thánh 教giáo 事sự 業nghiệp 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 。 也dã 又hựu 正chánh 業nghiệp 自tự 行hành 也dã 調điều 生sanh 利lợi 他tha 也dã 謂vị 質chất 直trực 者giả 但đãn 有hữu 所sở 為vi 或hoặc 語ngữ 默mặc 或hoặc 出xuất 處xứ 皆giai 不bất 失thất 正chánh 行hạnh 。 業nghiệp 用dụng 然nhiên 後hậu 可khả 以dĩ 調điều 伏phục 群quần 生sanh 也dã 為vi 字tự 通thông 去khứ 平bình 二nhị 聲thanh 初sơ 解giải 去khứ 呼hô 次thứ 解giải 平bình 呼hô 又hựu 前tiền 文văn 一nhất 對đối 唯duy 辨biện 柔nhu 和hòa 此thử 文văn 唯duy 明minh 質chất 直trực 故cố 曰viết 下hạ 總tổng 前tiền 結kết 名danh 。

四tứ 普phổ 代đại 眾chúng 生sanh 受thọ 苦khổ 。 德đức 文văn 有hữu 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 。 廣quảng 利lợi 群quần 生sanh 即tức 攝nhiếp 有hữu 情tình 戒giới 普phổ 令linh 斷đoạn 惡ác 即tức 攝nhiếp 律luật 儀nghi 戒giới 。 備bị 脩tu 萬vạn 行hạnh 即tức 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 。 速tốc 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 即tức 三tam 聚tụ 果quả 其kỳ 中trung 冤oan 親thân 平bình 等đẳng 即tức 不bất 生sanh 憎tăng 愛ái 也dã 。

救cứu 贖thục 一nhất 切thiết 受thọ 苦khổ 。 眾chúng 生sanh 者giả 大đại 經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 見kiến 有hữu 獄ngục 囚tù 五ngũ 處xứ 被bị 縛phược 受thọ 諸chư 苦khổ 毒độc 。 或hoặc 以dĩ 刀đao 屠đồ 割cát 或hoặc 以dĩ 火hỏa 焚phần 燒thiêu 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 已dĩ 。 語ngữ 主chủ 者giả 言ngôn 如như 是thị 等đẳng 苦khổ 。 可khả 以dĩ 與dữ 我ngã 。 設thiết 過quá 彼bỉ 苦khổ 阿a 僧tăng 祇kỳ 倍bội 。 我ngã 亦diệc 當đương 受thọ 令linh 彼bỉ 解giải 脫thoát 故cố 上thượng 句cú 云vân 以dĩ 身thân 為vi 質chất 。

(# 質chất 猶do 當đương 也dã 如như 燕yên 太thái 子tử 丹đan 質chất 於ư 秦tần )# 不bất 希hy 望vọng 毛mao 髮phát 報báo 恩ân 之chi 心tâm 者giả 經kinh 次thứ 文văn 云vân 我ngã 為vi 救cứu 護hộ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 發phát 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 故cố 。 若nhược 望vọng 報báo 恩ân 則tắc 同đồng 傭dong 作tác 。

華hoa 嚴nghiêm 下hạ 即tức 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 品phẩm 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 重trọng/trùng 頌tụng 因nhân 相tương/tướng 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 辨biện 因nhân 招chiêu 果quả 也dã 。

念niệm 念niệm 遷thiên 流lưu 。 名danh 之chi 為vi 苦khổ 。 者giả 即tức 三tam 苦khổ 中trung 行hành 苦khổ 也dã 。

了liễu 蘊uẩn 空không 寂tịch 下hạ 謂vị 了liễu 悟ngộ 五ngũ 蘊uẩn 猶do 如như 聚tụ 沫mạt 。 浮phù 泡bào 陽dương 燄diệm 芭ba 蕉tiêu 幻huyễn 化hóa 。 故cố 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 性tánh 。 本bổn 自tự 空không 故cố 云vân 自tự 性tánh 本bổn 無vô 也dã 。

問vấn 意ý 謂vị 眾chúng 生sanh 數số 量lượng 無vô 邊biên 何hà 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 一nhất 人nhân 而nhi 能năng 普phổ 代đại 耶da 。

答đáp 中trung 大đại 悲bi 方phương 便tiện 。 力lực 出xuất 代đại 苦khổ 之chi 由do 也dã 。

不bất 了liễu 業nghiệp 體thể 從tùng 妄vọng 而nhi 生sanh 者giả 行hạnh 願nguyện 經Kinh 云vân 若nhược 此thử 惡ác 業nghiệp 。 有hữu 體thể 相tướng 者giả 。 盡tận 虗hư 空không 界giới 不bất 能năng 容dung 受thọ 。 故cố 云vân 從tùng 妄vọng 而nhi 生sanh 也dã 教giáo 令linh 修tu 止Chỉ 觀Quán 即tức 起khởi 下hạ 文văn 五ngũ 止chỉ 六lục 觀quán 之chi 張trương 本bổn 也dã 。

因nhân 果quả 喪táng 亡vong 等đẳng 謂vị 因nhân 亡vong 即tức 無vô 業nghiệp 果quả 喪táng 即tức 無vô 苦khổ 。

於ư 不bất 堅kiên 堅kiên 覺giác 者giả 不bất 堅kiên 即tức 五ngũ 蘊uẩn 覺giác 猶do 執chấp 也dã 即tức 前tiền 云vân 妄vọng 執chấp 遷thiên 流lưu 也dã 謂vị 五ngũ 蘊uẩn 不bất 堅kiên 實thật 眾chúng 生sanh 執chấp 堅kiên 實thật 故cố 次thứ 句cú 云vân 深thâm 住trụ 於ư 顛điên 倒đảo 也dã 。

離ly 煩phiền 惱não 者giả 。 煩phiền 惱não 即tức 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 所sở 惱não 即tức 隨tùy 煩phiền 惱não 根căn 隨tùy 皆giai 離ly 即tức 得đắc 最tối 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 故cố 圓viên 覺giác 云vân 離ly 幻huyễn 即tức 覺giác 。 以dĩ 菩Bồ 提Đề 翻phiên 覺giác 耳nhĩ 。

五ngũ 止chỉ 中trung 性tánh 相tướng 俱câu 泯mẫn 者giả 相tương/tướng 泯mẫn 釋thích 當đương 相tương 即tức 空không 性tánh 泯mẫn 釋thích 相tương/tướng 盡tận 心tâm 澄trừng 體thể 周chu 法Pháp 界Giới 謂vị 絕tuyệt 諸chư 對đối 待đãi 也dã 。

入nhập 無vô 入nhập 相tương/tướng 下hạ 謂vị 無vô 能năng 入nhập 所sở 入nhập 之chi 相tướng 名danh 為vi 真chân 入nhập 即tức 同đồng 清thanh 涼lương 云vân 冥minh 於ư 心tâm 體thể 曰viết 入nhập 華hoa 嚴nghiêm 下hạ 晉tấn 經kinh 寶bảo 王vương 性tánh 起khởi 品phẩm 文văn 如Như 來Lai 深thâm 境cảnh 界giới 其kỳ 量lượng 等đẳng 虗hư 空không 謂vị 寂tịch 寥liêu 虗hư 曠khoáng 冲# 深thâm 包bao 博bác 也dã 。

一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 入nhập 而nhi 實thật 無vô 所sở 入nhập 謂vị 總tổng 該cai 萬vạn 有hữu 即tức 是thị 一nhất 心tâm 也dã 。

入nhập 諸chư 無vô 相tướng 定định 即tức 觀quán 之chi 止chỉ 也dã 。

見kiến 諸chư 法pháp 寂tịch 靜tĩnh 。 即tức 止chỉ 之chi 觀quán 。

常thường 入nhập 平bình 等đẳng 故cố 謂vị 不bất 取thủ 真chân 不bất 葉diệp 假giả 也dã 。

敬kính 禮lễ 無vô 所sở 觀quán 謂vị 靈linh 明minh 性tánh 體thể 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 也dã 又hựu 尚thượng 無vô 能năng 禮lễ 之chi 凡phàm 豈khởi 存tồn 所sở 禮lễ 之chi 聖thánh 故cố 圓viên 覺giác 疏sớ/sơ 第đệ 七thất 實thật 相tướng 禮lễ 云vân 若nhược 內nội 若nhược 外ngoại 。 若nhược 凡phàm 若nhược 佛Phật 同đồng 一nhất 實thật 相tướng 以dĩ 文Văn 殊Thù 云vân 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 故cố 。 敬kính 禮lễ 無vô 所sở 觀quán 鈔sao 釋thích 云vân 入nhập 佛Phật 境cảnh 界giới 。 經kinh 中trung 文văn 也dã 上thượng 之chi 三tam 句cú 亦diệc 取thủ 圓viên 覺giác 疏sớ/sơ 意ý 以dĩ 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 釋thích 之chi 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 。 不bất 在tại 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 。 中trung 者giả 大đại 疏sớ/sơ 云vân 凡phàm 厥quyết 生sanh 靈linh 皆giai 含hàm 佛Phật 智trí 更cánh 無vô 可khả 入nhập 者giả 淨tịnh 名danh 謂vị 眾chúng 生sanh 即tức 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 。 此thử 同đồng 清thanh 涼lương 云vân 入nhập 者giả 了liễu 悟ngộ 解giải 達đạt 之chi 名danh 也dã 。

如như 人nhân 迷mê 下hạ 舉cử 喻dụ 合hợp 法pháp 二nhị 科khoa 皆giai 用dụng 起khởi 信tín 會hội 相tương/tướng 入nhập 實thật 依y 覺giác 成thành 迷mê 二nhị 段đoạn 論luận 意ý 今kim 亦diệc 依y 彼bỉ 釋thích 之chi 論luận 曰viết 如như 人nhân 迷mê 故cố 謂vị 東đông 為vi 西tây 方phương 實thật 不bất 轉chuyển 即tức 會hội 相tương/tướng 入nhập 實thật 也dã 西tây 即tức 是thị 東đông 更cánh 無vô 別biệt 東đông 論luận 云vân 若nhược 離ly 於ư 方phương 則tắc 無vô 有hữu 迷mê 即tức 依y 覺giác 成thành 迷mê 也dã 。

眾chúng 生sanh 迷mê 故cố 下hạ 論luận 云vân 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 無vô 明minh 迷mê 故cố 謂vị 之chi 動động 念niệm 心tâm 實thật 不bất 動động 即tức 會hội 相tương/tướng 入nhập 實thật 也dã 。

妄vọng 即tức 是thị 真chân 更cánh 無vô 別biệt 真chân 論luận 云vân 若nhược 離ly 覺giác 性tánh 則tắc 無vô 有hữu 迷mê 即tức 依y 覺giác 成thành 迷mê 也dã 。

入nhập 與dữ 不bất 入nhập 者giả 言ngôn 入nhập 約ước 迷mê 不bất 入nhập 約ước 悟ngộ 一nhất 心tâm 法Pháp 界Giới 無vô 眾chúng 生sanh 迷mê 無vô 諸chư 佛Phật 悟ngộ 故cố 云vân 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 經Kinh 云vân 平bình 等đẳng 真chân 法Pháp 界Giới 。 佛Phật 不bất 度độ 眾chúng 生sanh 。 良lương 有hữu 由do 矣hĩ 。

起khởi 信tín 下hạ 義nghĩa 涉thiệp 兩lưỡng 處xứ 論luận 文văn 一nhất 心tâm 源nguyên 無vô 念niệm 二nhị 方phương 便tiện 正chánh 觀quán 論luận 云vân 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 能năng 觀quán 無vô 念niệm 者giả 則tắc 為vi 向hướng 佛Phật 智trí 即tức 心tâm 源nguyên 無vô 念niệm 也dã 論luận 又hựu 謂vị 若nhược 能năng 觀quán 察sát 。 知tri 心tâm 無vô 念niệm 即tức 得đắc 隨tùy 順thuận 入nhập 真Chân 如Như 門môn 即tức 方phương 便tiện 正chánh 觀quán 矣hĩ 然nhiên 觀quán 中trung 前tiền 後hậu 引dẫn 論luận 義nghĩa 涉thiệp 兩lưỡng 處xứ 文văn 勢thế 皆giai 然nhiên 。

一nhất 照chiếu 法pháp 清thanh 虗hư 離ly 緣duyên 止chỉ 中trung 謂vị 真Chân 諦Đế 下hạ 釋thích 照chiếu 法pháp 真chân 俗tục 下hạ 釋thích 清thanh 虗hư 能năng 緣duyên 下hạ 釋thích 離ly 緣duyên 心tâm 境cảnh 不bất 拘câu 體thể 融dung 虗hư 廓khuếch 正chánh 示thị 止chỉ 門môn 若nhược 發phát 文văn 駕giá 義nghĩa 講giảng 者giả 委ủy 陳trần 下hạ 文văn 多đa 爾nhĩ 尋tầm 之chi 自tự 曉hiểu 。

維duy 摩ma 下hạ 即tức 淨tịnh 名danh 居cư 士sĩ 斥xích 目Mục 連Liên 章chương 彼bỉ 云vân 夫phu 說thuyết 法Pháp 者giả 。 當đương 如như 法Pháp 說thuyết 。 法pháp 無vô 眾chúng 生sanh 。 離ly 眾chúng 生sanh 垢cấu 故cố 。 乃nãi 至chí 法pháp 不bất 屬thuộc 因nhân 。 不bất 在tại 緣duyên 故cố 。 然nhiên 則tắc 推thôi 析tích 因nhân 緣duyên 盖# 就tựu 觀quán 門môn 辨biện 之chi 今kim 造tạo 詣nghệ 止chỉ 門môn 故cố 因nhân 緣duyên 雙song 不phủ 也dã 。

二nhị 觀quán 人nhân 寂tịch 怕phạ 絕tuyệt 欲dục 止chỉ 中trung 謂vị 五ngũ 蘊uẩn 和hòa 合hợp 名danh 之chi 為vi 人nhân 蘊uẩn 無vô 主chủ 宰tể 謂vị 之chi 寂tịch 怕phạ 絕tuyệt 欲dục 者giả 不bất 執chấp 五ngũ 蘊uẩn 法pháp 也dã 前tiền 文văn 謂vị 初sơ 止chỉ 照chiếu 法pháp 正chánh 顯hiển 法pháp 空không 此thử 文văn 觀quán 人nhân 兼kiêm 明minh 人nhân 空không 蓋cái 謂vị 此thử 也dã 。

三tam 性tánh 起khởi 繁phồn 興hưng 止chỉ 中trung 真Chân 如Như 之chi 法Pháp 。 法pháp 爾nhĩ 隨tùy 緣duyên 通thông 釋thích 性tánh 起khởi 繁phồn 興hưng 。

萬vạn 法pháp 俱câu 興hưng 法pháp 爾nhĩ 歸quy 性tánh 別biệt 釋thích 止chỉ 義nghĩa 。

從tùng 無vô 住trụ 本bổn 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 者giả 文văn 含hàm 二nhị 意ý 一nhất 證chứng 依y 體thể 起khởi 用dụng 名danh 為vi 性tánh 起khởi 二nhị 證chứng 真Chân 如Như 之chi 法Pháp 。 法pháp 爾nhĩ 隨tùy 緣duyên 天thiên 台thai 釋thích 云vân 即tức 是thị 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 從tùng 無vô 住trụ 本bổn 。 立lập 廣quảng 釋thích 如như 彼bỉ 要yếu 其kỳ 所sở 歸quy 不bất 出xuất 性tánh 起khởi 。

四tứ 定định 光quang 顯hiển 現hiện 止chỉ 中trung 有hữu 本bổn 作tác 錠đĩnh 錠đĩnh 即tức 灯# 也dã 今kim 云vân 定định 光quang 法pháp 喻dụ 齊tề 舉cử 謂vị 定định 能năng 發phát 慧tuệ 猶do 灯# 現hiện 光quang 。

白bạch 淨tịnh 寶bảo 網võng 下hạ 晉tấn 經Kinh 云vân 白bạch 淨tịnh 寶bảo 網võng 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 新tân 經kinh 隨tùy 好hảo/hiếu 光quang 明minh 功công 德đức 。 品phẩm 云vân 金kim 網võng 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 彼bỉ 白bạch 淨tịnh 寶bảo 但đãn 是thị 所sở 等đẳng 則tắc 金kim 網võng 無vô 失thất 若nhược 取thủ 十Thập 地Địa 為vi 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 正chánh 同đồng 瓔anh 珞lạc 經kinh 中trung 以dĩ 無vô 畏úy 珠châu 寶bảo 而nhi 為vi 輪luân 相tương/tướng 新tân 舊cựu 二nhị 經kinh 並tịnh 無vô 萬vạn 字tự 謂vị 佛Phật 胸hung 前tiền 作tác 此thử 字tự 卍vạn 音âm 萬vạn 以dĩ 表biểu 因nhân 人nhân 位vị 極cực 智trí 周chu 具cụ 萬vạn 德đức 耳nhĩ 。

體thể 性tánh 明minh 徹triệt 釋thích 定định 光quang 十thập 方phương 齊tề 照chiếu 釋thích 顯hiển 現hiện 。

無vô 思tư 成thành 事sự 釋thích 無vô 念niệm 也dã 。

雖tuy 現hiện 奇kỳ 功công 心tâm 無vô 念niệm 慮lự 克khắc 示thị 正chánh 義nghĩa 然nhiên 以dĩ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 示thị 初sơ 心tâm 修tu 止chỉ 者giả 舉cử 果quả 該cai 因nhân 也dã 次thứ 文văn 以dĩ 眾chúng 生sanh 入nhập 此thử 大đại 止chỉ 妙diệu 觀quán 。 即tức 舉cử 因nhân 攝nhiếp 果quả 也dã 下hạ 文văn 謂vị 初sơ 心tâm 正chánh 覺giác 攝nhiếp 多đa 生sanh 於ư 剎sát 那na 十thập 信tín 道đạo 圓viên 一nhất 念niệm 該cai 於ư 佛Phật 地địa 皆giai 明minh 因nhân 果quả 交giao 徹triệt 。

七thất 寶bảo 者giả 一nhất 女nữ 寶bảo 二nhị 輪luân 寶bảo 三tam 珠châu 寶bảo 四tứ 兵binh 寶bảo 五ngũ 藏tạng 寶bảo 六lục 象tượng 寶bảo 七thất 馬mã 寶bảo 業nghiệp 性tánh 亦diệc 如như 是thị 。 者giả 隨tùy 好hảo/hiếu 品phẩm 中trung 觀quán 諸chư 業nghiệp 性tánh 非phi 十thập 方phương 來lai 止chỉ 住trụ 於ư 心tâm 從tùng 顛điên 倒đảo 生sanh 。 亦diệc 來lai 處xử 不bất 可khả 得đắc 。 也dã 此thử 文văn 業nghiệp 性tánh 通thông 諸chư 善thiện 業nghiệp 。

不bất 為vi 二Nhị 乘Thừa 下hạ 大đại 經Kinh 云vân 譬thí 如như 日nhật 天thiên 子tử 。 出xuất 現hiện 世thế 間gian 。 不bất 以dĩ 閻Diêm 浮Phù 提đề 樹thụ 崇sùng 巖nham 邃thúy 谷cốc 塵trần 霧vụ 煙yên 雲vân 之chi 所sở 覆phú 故cố 隱ẩn 而nhi 不bất 現hiện 。 即tức 喻dụ 此thử 修tu 止chỉ 菩Bồ 薩Tát 不bất 為vi 二Nhị 乘Thừa 偏thiên 真chân 外ngoại 道đạo 邪tà 見kiến 。 塵trần 霧vụ 煙yên 雲vân 之chi 所sở 障chướng 蔽tế 也dã 。

五ngũ 理lý 事sự 玄huyền 通thông 止chỉ 中trung 㸦# 隱ẩn 㸦# 顯hiển 者giả 由do 幻huyễn 相tương/tướng 之chi 事sự 顯hiển 則tắc 理lý 隱ẩn 也dã 無vô 性tánh 之chi 理lý 顯hiển 則tắc 事sự 隱ẩn 也dã 無vô 性tánh 謂vị 無vô 質chất 礙ngại 之chi 性tánh 也dã 。

㸦# 存tồn 㸦# 奪đoạt 者giả 由do 理lý 存tồn 故cố 奪đoạt 事sự 則tắc 理lý 徹triệt 於ư 事sự 也dã 事sự 存tồn 故cố 奪đoạt 理lý 即tức 事sự 徹triệt 於ư 理lý 也dã 。

體thể 周chu 法Pháp 界Giới 理lý 玄huyền 也dã 萬vạn 行hạnh 紛phân 然nhiên 事sự 玄huyền 也dã 。

悲bi 智trí 雙song 融dung 明minh 其kỳ 通thông 義nghĩa 性tánh 相tướng 俱câu 泯mẫn 克khắc 示thị 止chỉ 門môn 。

六lục 觀quán 中trung 問vấn 準chuẩn 上thượng 義nghĩa 理lý 即tức 一nhất 體thể 二nhị 用dụng 三tam 徧biến 四tứ 德đức 然nhiên 此thử 敘tự 義nghĩa 雙song 問vấn 不bất 於ư 入nhập 五ngũ 止chỉ 前tiền 發phát 問vấn 者giả 謂vị 前tiền 文văn 通thông 敘tự 入nhập 義nghĩa 已dĩ 引dẫn 起khởi 信tín 為vi 標tiêu 準chuẩn 今kim 就tựu 起khởi 六lục 觀quán 前tiền 為vi 問vấn 盖# 引dẫn 教giáo 雙song 答đáp 並tịnh 通thông 後hậu 學học 妨phương 亦diệc 導đạo 起khởi 信tín 之chi 文văn 意ý 明minh 始thỉ 自tự 一nhất 體thể 終chung 乎hồ 六lục 觀quán 皆giai 憑bằng 馬mã 鳴minh 奧áo 旨chỉ 欲dục 使sử 學học 者giả 推thôi 論luận 明minh 觀quán 虗hư 己kỷ 求cầu 宗tông 無vô 取thủ 未vị 習tập 答đáp 中trung 即tức 起khởi 信tín 對đối 障chướng 明minh 俱câu 之chi 文văn 今kim 依y 彼bỉ 疏sớ/sơ 正chánh 兼kiêm 二nhị 過quá 釋thích 之chi 對đối 治trị 凡phàm 夫phu 住trụ 著trước 世thế 間gian (# 即tức 正chánh 治trị 凡phàm 夫phu 人nhân 法pháp 二nhị 執chấp 貪tham 樂nhạo/nhạc/lạc 世thế 間gian 也dã )# 能năng 捨xả 二Nhị 乘Thừa 怯khiếp 弱nhược 之chi 見kiến (# 即tức 兼kiêm 治trị 二Nhị 乘Thừa 執chấp 五ngũ 薀# 法pháp 見kiến 苦khổ 生sanh 怖bố 也dã )# 對đối 治trị 二Nhị 乘Thừa 不bất 起khởi 大đại 悲bi 狹hiệp 劣liệt 之chi 過quá (# 即tức 正chánh 治trị 二Nhị 乘Thừa 狹hiệp 劣liệt 之chi 心tâm 。 令linh 觀quán 眾chúng 生sanh 起khởi 於ư 大đại 悲bi 也dã )# 遠viễn 離ly 凡phàm 夫phu 不bất 修tu 善thiện 根căn 。

(# 即tức 兼kiêm 治trị 凡phàm 夫phu 懈giải 怠đãi 之chi 心tâm 令linh 觀quán 無vô 常thường 策sách 修tu 善thiện 行hành )# 華hoa 嚴nghiêm 下hạ 即tức 出xuất 現hiện 品phẩm 釋thích 悲bi 智trí 無vô 礙ngại 行hành 金kim 翅sí 闢tịch 海hải 喻dụ 也dã 善thiện 見kiến 云vân 迦ca 留lưu 羅la 者giả 能năng 啄trác 破phá 三tam 千thiên 尋tầm 圍vi 即tức 金kim 翅sí 鳥điểu 也dã 如như 經kinh 說thuyết 化hóa 生sanh 金kim 翅sí 鳥điểu 能năng 食thực 。 四tứ 生sanh 龍long 大đại 止chỉ 妙diệu 觀quán 。 者giả 大đại 經Kinh 云vân 禪thiền 定định 持trì 心tâm 常thường 一nhất 緣duyên (# 止chỉ 即tức 妙diệu 觀quán )# 智trí 慧tuệ 了liễu 境cảnh 常thường 三tam 昧muội (# 觀quán 即tức 大đại 止chỉ )# 遠viễn 公công 禪thiền 經kinh 序tự 云vân 禪thiền 非phi 智trí 無vô 以dĩ 窮cùng 其kỳ 寂tịch (# 觀quán 即tức 大đại 止chỉ )# 智trí 非phi 禪thiền 無vô 以dĩ 深thâm 其kỳ 照chiếu (# 止chỉ 即tức 妙diệu 觀quán )# 而nhi 搏bác 取thủ 之chi 喻dụ 即tức 智trí 之chi 悲bi 也dã 而nhi 為vi 兩lưỡng 翅sí 翅sí 即tức 翼dực 也dã 止Chỉ 觀Quán 相tương/tướng 須tu 如như 鳥điểu 兩lưỡng 翼dực 車xa 之chi 二nhị 輪luân 二nhị 輪luân 不bất 具cụ 則tắc 無vô 運vận 載tái 之chi 功công 一nhất 翼dực 若nhược 闕khuyết 則tắc 無vô 淩# 虗hư 之chi 勢thế 。

若nhược 修tu 下hạ 明minh 修tu 止chỉ 方phương 便tiện 略lược 引dẫn 疏sớ/sơ 註chú 之chi 。

住trụ 於ư 靜tĩnh 處xứ (# 具cụ 有hữu 五ngũ 緣duyên 一nhất 閑nhàn 居cư 靜tĩnh 處xứ 。 二nhị 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 三tam 衣y 食thực 具cụ 足túc 四tứ 得đắc 善Thiện 知Tri 識Thức 。 五ngũ 息tức 諸chư 緣duyên 務vụ 今kim 但đãn 舉cử 初sơ 故cố 云vân 靜tĩnh 處xứ )# 端đoan 坐tọa (# 調điều 身thân 也dã 正chánh 身thân 端đoan 直trực 不bất 低đê 不bất 昂ngang 不bất 偏thiên 不bất 邪tà 正chánh 面diện 而nhi 住trụ )# 正chánh 意ý (# 調điều 心tâm 也dã 意ý 欲dục 令linh 其kỳ 觀quán 心tâm 與dữ 理lý 相tương 應ứng 。 自tự 度độ 度độ 他tha 。 至chí 無vô 上thượng 道Đạo 。 )# 不bất 依y 氣khí 息tức (# 數sổ 息tức 觀quán 境cảnh )# 不bất 依y 形hình (# 骨cốt 璅tỏa 等đẳng )# 色sắc (# 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 四tứ 相tương/tướng )# 不bất 依y 於ư 空không 不bất 依y 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 (# 空không 等đẳng 五ngũ 相tương/tướng 皆giai 是thị 事sự 定định 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh )# 乃nãi 至chí 不bất 依y 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 (# 見kiến 聞văn 等đẳng 是thị 散tán 心tâm 時thời 所sở 取thủ 六lục 塵trần 不bất 復phục 託thác 緣duyên 故cố 言ngôn 不bất 依y )# 一nhất 切thiết 諸chư 想tưởng 。 隨tùy 念niệm 皆giai 除trừ (# 除trừ 前tiền 諸chư 境cảnh 更cánh 有hữu 餘dư 心tâm 皆giai 亦diệc 遣khiển 之chi )# 亦diệc 遣khiển 除trừ 想tưởng (# 所sở 遣khiển 既ký 亡vong 能năng 遣khiển 不bất 立lập )# 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 本bổn 來lai 無vô 想tưởng (# 欲dục 順thuận 於ư 法pháp 性tánh 故cố 能năng 所sở 皆giai 不bất 存tồn )# 念niệm 念niệm 不bất 生sanh 。 念niệm 念niệm 不bất 滅diệt (# 釋thích 成thành 無vô 想tưởng 所sở 以dĩ 此thử 乃nãi 即tức 生sanh 無vô 生sanh 即tức 滅diệt 無vô 。 滅diệt )# 亦diệc 不bất 隨tùy 心tâm 外ngoại 念niệm 境cảnh 界giới (# 若nhược 心tâm 外ngoại 有hữu 實thật 境cảnh 心tâm 緣duyên 此thử 境cảnh 時thời 抑ức 令linh 不bất 緣duyên 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 )# 然nhiên 後hậu 以dĩ 心tâm 除trừ 心tâm (# 論luận 中trung 無vô 然nhiên 字tự 今kim 既ký 心tâm 外ngoại 無vô 塵trần 即tức 所sở 取thủ 無vô 相tướng 其kỳ 能năng 取thủ 自tự 然nhiên 不bất 生sanh 。 何hà 勞lao 後hậu 心tâm 方phương 更cánh 除trừ 耶da )# 心tâm 若nhược 馳trì 散tán 即tức 當đương 攝nhiếp 束thúc 令linh 歸quy 正chánh 念niệm (# 論luận 中trung 即tức 云vân 住trụ 於ư 正chánh 念niệm 初sơ 習tập 馳trì 散tán 故cố 攝nhiếp 令linh 住trụ 正chánh )# 常thường 勤cần 正chánh 念niệm 唯duy 心tâm 識thức 觀quán 。 (# 論luận 中trung 即tức 云vân 是thị 正chánh 念niệm 者giả 。 當đương 知tri 唯duy 心tâm 無vô 外ngoại 境cảnh 界giới 文văn 雖tuy 有hữu 異dị 厥quyết 旨chỉ 大đại 同đồng )# 一nhất 切thiết 魔ma 境cảnh 。 自tự 然nhiên 遠viễn 離ly 。

(# 以dĩ 此thử 唯duy 心tâm 非phi 彼bỉ 所sở 知tri 故cố 此thử 是thị 通thông 遣khiển 之chi 法pháp 故cố 云vân 遠viễn 離ly )# 邪tà 正chánh 未vị 分phần/phân 者giả 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 依y 古cổ 德đức 略lược 以dĩ 三tam 法pháp 驗nghiệm 之chi 一nhất 以dĩ 定định 研nghiên 磨ma 二nhị 依y 本bổn 修tu 治trị 三tam 智trí 慧tuệ 觀quán 察sát 。 如như 經kinh 言ngôn 欲dục 知tri 真chân 金kim 三tam 法pháp 試thí 之chi 謂vị 燒thiêu 打đả 磨ma 行hành 人nhân 亦diệc 爾nhĩ 若nhược 欲dục 別biệt 之chi 亦diệc 須tu 三tam 試thí 一nhất 則tắc 常thường 與dữ 共cộng 事sự 共cộng 事sự 不bất 知tri 當đương 與dữ 久cửu 處xứ 久cửu 處xứ 不bất 知tri 智trí 慧tuệ 觀quán 察sát 。 今kim 借tá 此thử 意ý 以dĩ 驗nghiệm 邪tà 正chánh 謂vị 定định 中trung 境cảnh 相tướng 發phát 時thời 邪tà 正chánh 難nan 知tri 者giả 當đương 深thâm 入nhập 定định 心tâm 於ư 彼bỉ 境cảnh 中trung 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 但đãn 平bình 等đẳng 定định 住trụ 若nhược 是thị 善thiện 根căn 之chi 所sở 發phát 定định 力lực 逾du 深thâm 善thiện 根căn 彌di 顯hiển 若nhược 是thị 魔ma 所sở 為vi 者giả 不bất 久cửu 自tự 壞hoại 二nhị 依y 本bổn 修tu 治trị 者giả 且thả 如như 本bổn 修tu 不bất 淨tịnh 觀quán 。 禪thiền 今kim 則tắc 依y 本bổn 修tu 不bất 淨tịnh 觀quán 。 若nhược 如như 是thị 修tu 。 境cảnh 界giới 增tăng 明minh 者giả 則tắc 非phi 偽ngụy 也dã 若nhược 以dĩ 本bổn 修tu 治trị 漸tiệm 漸tiệm 滅diệt 者giả 當đương 知tri 是thị 邪tà 也dã 三tam 智trí 慧tuệ 觀quán 察sát 。 者giả 觀quán 所sở 發phát 相tương/tướng 推thôi 驗nghiệm 根căn 源nguyên 不bất 生sanh 見kiến 處xứ 深thâm 知tri 空không 寂tịch 心tâm 不bất 住trụ 著trước 邪tà 當đương 自tự 滅diệt 五ngũ 當đương 自tự 現hiện 故cố 論luận 云vân 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 行hành 者giả 常thường 應ưng 。 智trí 慧tuệ 觀quán 察sát 耳nhĩ 。

魔ma 網võng 入nhập 心tâm 即tức 論luận 云vân 勿vật 令linh 此thử 心tâm 墮đọa 於ư 邪tà 網võng 。

又hựu 無vô 師sư 匠tượng 下hạ 即tức 五ngũ 緣duyên 中trung 無vô 善Thiện 知Tri 識Thức 也dã 。

四tứ 魔ma 一nhất 天thiên 魔ma 二nhị 煩phiền 惱não 魔ma 三tam 陰ấm 魔ma 四tứ 死tử 魔ma 如như 起khởi 信tín 說thuyết 者giả 論luận 云vân 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 無vô 善thiện 根căn 力lực 則tắc 為vi 諸chư 魔ma 外ngoại 道đạo 。 鬼quỷ 神thần 之chi 所sở 惑hoặc 亂loạn 。 若nhược 於ư 坐tọa 中trung 現hiện 形hình 恐khủng 怖bố 或hoặc 現hiện 男nam 女nữ 端đoan 正chánh 等đẳng 相tương/tướng 論luận 文văn 甚thậm 廣quảng 須tu 者giả 自tự 檢kiểm 。

即tức 觀quán 之chi 止chỉ 即tức 止chỉ 之chi 觀quán 者giả 或hoặc 問vấn 天thiên 台thai 以dĩ 三tam 止chỉ 對đối 三tam 觀quán (# 體thể 真chân 止chỉ 空không 觀quán 隨tùy 緣duyên 方phương 便tiện 止chỉ 假giả 觀quán 息tức 二nhị 邊biên 分phân 別biệt 止chỉ 中trung 觀quán )# 今kim 文văn 何hà 以dĩ 五ngũ 止chỉ 即tức 六lục 觀quán 耶da 答đáp 此thử 是thị 觀quán 門môn 大đại 節tiết 略lược 以dĩ 教giáo 義nghĩa 通thông 之chi 他tha 宗tông 約ước 一Nhất 乘Thừa 同đồng 教giáo 以dĩ 三tam 止chỉ 對đối 三tam 觀quán 本bổn 宗tông 約ước 一Nhất 乘Thừa 別biệt 教giáo 如như 下hạ 會hội 名danh 六lục 重trọng/trùng 三tam 昧muội 六lục 重trọng/trùng 觀quán 門môn 具cụ 六lục 止chỉ 六lục 觀quán 也dã 或hoặc 謂vị 下hạ 文văn 明minh 示thị 第đệ 五ngũ 多đa 身thân 入nhập 一nhất 鏡kính 像tượng 觀quán 是thị 事sự 事sự 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 第đệ 六lục 主chủ 伴bạn 㸦# 現hiện 帝đế 網võng 觀quán 亦diệc 是thị 事sự 事sự 無vô 礙ngại 觀quán 若nhược 以dĩ 第đệ 五ngũ 為vi 所sở 證chứng 第đệ 六lục 為vi 能năng 證chứng 則tắc 境cảnh 智trí 冥minh 一nhất 亦diệc 是thị 五ngũ 觀quán 對đối 前tiền 五ngũ 止chỉ 云vân 云vân 者giả 此thử 誠thành 配phối 對đối 能năng 所sở 之chi 學học 甚thậm 昧muội 吾ngô 祖tổ 觀quán 心tâm 之chi 縕# 末mạt 章chương 云vân 此thử 上thượng 所sở 述thuật 六lục 重trọng/trùng 觀quán 門môn (# 始thỉ 一nhất 體thể 終chung 六lục 觀quán 為vi 六lục 重trọng/trùng 門môn )# 舉cử 一nhất 為vi 主chủ 餘dư 五ngũ 為vi 伴bạn 隨tùy 入nhập 一nhất 門môn 即tức 全toàn 收thu 法Pháp 界Giới 若nhược 合hợp 後hậu 二nhị 境cảnh 智trí 冥minh 一nhất 對đối 前tiền 五ngũ 止chỉ 應ưng 合hợp 後hậu 之chi 四tứ 德đức 對đối 前tiền 三tam 徧biến 故cố 知tri 委ủy 配phối 昔tích 人nhân 謂vị 昧muội 觀quán 心tâm 如như 去khứ 燭chúc 縱túng/tung 昏hôn 情tình 如như 夜dạ 游du 豈khởi 虗hư 言ngôn 哉tai 。

何hà 以dĩ 故cố 下hạ 四tứ 句cú 懸huyền 示thị 六lục 重trọng/trùng 觀quán 法pháp 單đơn 合hợp 互hỗ 攝nhiếp 謂vị 初sơ 句cú 理lý 事sự 無vô 礙ngại 法pháp 如như 是thị 故cố 此thử 之chi 一nhất 句cú 合hợp 辨biện 第đệ 一nhất 攝nhiếp 境cảnh 歸quy 心tâm 觀quán 第đệ 二nhị 從tùng 心tâm 現hiện 境cảnh 觀quán 何hà 則tắc 由do 事sự 不bất 礙ngại 理lý 則tắc 攝nhiếp 境cảnh 歸quy 心tâm 也dã 理lý 不bất 礙ngại 事sự 即tức 從tùng 心tâm 現hiện 境cảnh 也dã 法pháp 爾nhĩ 而nhi 然nhiên 故cố 云vân 法pháp 如như 是thị 也dã 。

第đệ 二nhị 句cú 定định 慧tuệ 雙song 融dung 離ly 分phân 齊tề 故cố 此thử 之chi 一nhất 句cú 單đơn 明minh 第đệ 三tam 心tâm 境cảnh 圓viên 融dung 觀quán 謂vị 以dĩ 慧tuệ 融dung 定định 則tắc 心tâm 無vô 礙ngại 也dã 以dĩ 定định 融dung 慧tuệ 則tắc 境cảnh 無vô 礙ngại 也dã 心tâm 境cảnh 廓khuếch 爾nhĩ 故cố 云vân 離ly 分phân 齊tề 也dã 。

第đệ 三tam 一nhất 句cú 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 絕tuyệt 前tiền 後hậu 故cố 此thử 之chi 一nhất 句cú 亦diệc 合hợp 辨biện 第đệ 四Tứ 智Trí 身thân 影ảnh 現hiện 觀quán 第đệ 五ngũ 身thân 入nhập 鏡kính 像tượng 觀quán 謂vị 第đệ 四tứ 一nhất 智trí 現hiện 多đa 第đệ 五ngũ 多đa 身thân 入nhập 一nhất 義nghĩa 乃nãi 同đồng 時thời 故cố 絕tuyệt 前tiền 後hậu 也dã 。

第đệ 四tứ 句cú 大đại 用dụng 自tự 在tại 無vô 障chướng 。 礙ngại 故cố 此thử 之chi 一nhất 句cú 亦diệc 單đơn 明minh 第đệ 六lục 主chủ 伴bạn 帝đế 網võng 觀quán 謂vị 以dĩ 自tự 為vi 主chủ 望vọng 他tha 為vi 伴bạn 是thị 知tri 主chủ 者giả 大đại 用dụng 自tự 在tại 為vi 義nghĩa 也dã 隨tùy 舉cử 一nhất 法pháp 主chủ 伴bạn 齊tề 收thu 故cố 云vân 無vô 障chướng 礙ngại 也dã 噫# 折chiết 四tứ 句cú 之chi 道đạo 文văn 總tổng 六lục 重trọng/trùng 之chi 妙diệu 旨chỉ 單đơn 合hợp 亦diệc 明minh 儻thảng 無vô 義nghĩa 證chứng 則tắc 何hà 以dĩ 取thủ 信tín 於ư 後hậu 裔duệ 哉tai 。

言ngôn 六lục 觀quán 下hạ 然nhiên 此thử 六lục 門môn 具cụ 明minh 法pháp 喻dụ 謂vị 前tiền 三tam 約ước 法pháp 以dĩ 辨biện 心tâm 境cảnh 後hậu 三tam 約ước 喻dụ 以dĩ 明minh 性tánh 德đức 後hậu 學học 至chí 此thử 彌di 須tu 留lưu 意ý 一nhất 家gia 宗tông 極cực 玄huyền 妙diệu 在tại 茲tư 。

一nhất 攝nhiếp 境cảnh 歸quy 心tâm 觀quán 中trung 三tam 界giới 所sở 有hữu 。 法pháp 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 造tạo 者giả 造tạo 作tác 也dã 即tức 論luận 云vân 三tam 界giới 虗hư 偽ngụy 唯duy 一nhất 心tâm 作tác 十Thập 地Địa 經kinh 中trung 亦diệc 與dữ 論luận 同đồng 。

心tâm 外ngoại 更cánh 無vô 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 者giả 論luận 云vân 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 無vô 前tiền 際tế 故cố 若nhược 說thuyết 三tam 界giới 外ngoại 更cánh 有hữu 眾chúng 生sanh 始thỉ 起khởi 者giả 即tức 是thị 外ngoại 道đạo 經kinh 說thuyết 耳nhĩ 。

一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 但đãn 由do 自tự 心tâm 者giả 論luận 云vân 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 唯duy 心tâm 妄vọng 起khởi 故cố 有hữu 。

由do 心tâm 不bất 起khởi 外ngoại 境cảnh 本bổn 空không 即tức 論luận 云vân 心tâm 滅diệt 即tức 種chủng 種chủng 法pháp 滅diệt 。 然nhiên 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 萬vạn 法pháp 唯duy 識thức 性tánh 相tướng 兩lưỡng 宗tông 權quyền 實thật 逈huýnh 異dị 備bị 如như 華hoa 嚴nghiêm 圓viên 覺giác 二nhị 大đại 疏sớ/sơ 此thử 文văn 辨biện 性tánh 宗tông 故cố 同đồng 起khởi 信tín 實thật 教giáo 焉yên 。

論luận 云vân 即tức 唯duy 識thức 中trung 文văn 文văn 有hữu 五ngũ 句cú 前tiền 之chi 四tứ 句cú 出xuất 其kỳ 四tứ 因nhân 成thành 唯duy 識thức 心tâm 義nghĩa 後hậu 之chi 一nhất 句cú 正chánh 顯hiển 識thức 體thể 無vô 生sanh 。

又hựu 經kinh 即tức 法pháp 句cú 文văn 也dã 有hữu 法pháp 喻dụ 合hợp 初sơ 八bát 句cú 法pháp 說thuyết 未vị 達đạt 境cảnh 唯duy 心tâm 起khởi 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 (# 迷mê 境cảnh 妄vọng 生sanh )# 達đạt 境cảnh 唯duy 心tâm 已dĩ 分phân 別biệt 即tức 不bất 生sanh (# 悟ngộ 境cảnh 妄vọng 滅diệt )# 知tri 諸chư 法pháp 唯duy 心tâm 便tiện 捨xả 外ngoại 塵trần 相tương/tướng (# 合hợp 覺giác 背bối/bội 塵trần )# 由do 此thử 息tức 分phân 別biệt 悟ngộ 平bình 等đẳng 真chân 空không (# 正chánh 證chứng 唯duy 心tâm )# 次thứ 二nhị 句cú 喻dụ 後hậu 二nhị 句cú 合hợp 文văn 並tịnh 可khả 知tri 。

由do 心tâm 現hiện 境cảnh 即tức 境cảnh 不bất 自tự 生sanh 由do 心tâm 故cố 現hiện 也dã 由do 境cảnh 現hiện 心tâm 即tức 心tâm 不bất 孤cô 起khởi 託thác 境cảnh 方phương 生sanh 也dã 心tâm 不bất 至chí 境cảnh 謂vị 心tâm 如như 即tức 境cảnh 謝tạ 境cảnh 不bất 入nhập 心tâm 謂vị 境cảnh 滅diệt 即tức 心tâm 空không 。

二nhị 從tùng 心tâm 現hiện 境cảnh 觀quán 中trung 次thứ 科khoa 云vân 莊trang 嚴nghiêm 報báo 土thổ/độ 即tức 依y 報báo 也dã 對đối 下hạ 修tu 成thành 報báo 身thân 即tức 正chánh 報báo 也dã 顯hiển 出xuất 法Pháp 身thân 亦diệc 正chánh 報báo 也dã 若nhược 對đối 法pháp 性tánh 真chân 土thổ/độ 亦diệc 依y 報báo 今kim 此thử 無vô 文văn 影ảnh 在tại 次thứ 科khoa 以dĩ 成thành 淨tịnh 土độ 即tức 法pháp 性tánh 真chân 土thổ/độ 也dã 。

三tam 心tâm 境cảnh 秘bí 密mật 觀quán 中trung 言ngôn 諸chư 佛Phật 證chứng 之chi 以dĩ 成thành 法Pháp 身thân 次thứ 文văn 又hựu 謂vị 如Như 來Lai 報báo 身thân 其kỳ 故cố 何hà 耶da 。 言ngôn 以dĩ 成thành 法Pháp 身thân 舉cử 所sở 證chứng 理lý 如như 珠châu 之chi 體thể 次thứ 云vân 如Như 來Lai 報báo 身thân 舉cử 能năng 證chứng 智trí 如như 珠châu 之chi 光quang 然nhiên 圓viên 宗tông 理lý 智trí 㸦# 舉cử 無vô 在tại 勿vật 縱túng/tung 常thường 情tình 強cường/cưỡng 分phần/phân 諸chư 異dị 。

四tứ 洲châu 謂vị 東đông 勝thắng 身thân 南nam 瞻chiêm 部bộ 西tây 牛ngưu 貨hóa 北bắc 俱câu 盧lô 也dã 。

須Tu 彌Di 此thử 云vân 妙diệu 高cao 道Đạo 場Tràng 儀nghi 頌tụng 曰viết 妙diệu 高cao 四tứ 寶bảo 為vi 山sơn 體thể 閻Diêm 浮Phù 南nam 面diện 吠phệ 瑠lưu 璃ly 北bắc 邊biên 黃hoàng 金kim 東đông 銀ngân 體thể 西tây 邊biên 之chi 寶bảo 號hiệu 頗phả 胝chi 。

鐵thiết 圍vi 即tức 鹹hàm 海hải 外ngoại 輪luân 圍vi 山sơn 也dã 頌tụng 云vân 海hải 外ngoại 輪luân 山sơn 是thị 鐵thiết 圍vi 東đông 西tây 南nam 北bắc 四tứ 洲châu 渚chử 。

毗tỳ 盧lô 遮già 那na 此thử 云vân 光quang 明minh 徧biến 照chiếu 謂vị 身thân 智trí 二nhị 光quang 內nội 外ngoại 俱câu 照chiếu 故cố 盧lô 舍xá 那na 此thử 云vân 滿mãn 淨tịnh 一nhất 切thiết 障chướng 染nhiễm 。 若nhược 麁thô 若nhược 細tế 。 無vô 不bất 盡tận 故cố 前tiền 約ước 德đức 顯hiển 此thử 約ước 離ly 障chướng 義nghĩa 雖tuy 兩lưỡng 途đồ 理lý 歸quy 一nhất 致trí 。

就tựu 此thử 門môn 中trung 分phân 為vi 四tứ 句cú 者giả 依y 正chánh 無vô 礙ngại 門môn 也dã 若nhược 據cứ 諸chư 疏sớ/sơ 通thông 有hữu 六lục 句cú 謂vị 中trung 間gian 二nhị 句cú 觀quán 文văn 已dĩ 引dẫn 二nhị 偈kệ 故cố 此thử 但đãn 明minh 四tứ 句cú 言ngôn 六lục 句cú 者giả 一nhất 依y 內nội 現hiện 依y 謂vị 塵trần 含hàm 世thế 界giới (# 第đệ 六lục 經Kinh 云vân 如như 是thị 諸chư 剎sát 土độ 一nhất 一nhất 塵trần 中trung 。 現hiện )# 二nhị 正chánh 內nội 現hiện 正chánh 謂vị 毛mao 孔khổng 中trung 現hiện 佛Phật (# 現hiện 相tướng 品phẩm 云vân 如Như 來Lai 於ư 一nhất 毛mao 孔khổng 中trung 。 一nhất 切thiết 剎sát 塵trần 諸chư 佛Phật 坐tọa )# 三tam 正chánh 內nội 現hiện 依y 謂vị 毛mao 孔khổng 中trung 現hiện 剎sát (# 即tức 觀quán 文văn 引dẫn 偈kệ 身thân 現hiện 剎sát 土độ 也dã )# 四tứ 依y 內nội 現hiện 正chánh 謂vị 塵trần 中trung 現hiện 佛Phật (# 即tức 觀quán 中trung 引dẫn 偈kệ 剎sát 現hiện 佛Phật 身thân 也dã )# 五ngũ 依y 內nội 現hiện 正chánh 依y 謂vị 塵trần 中trung 現hiện 佛Phật 身thân 及cập 剎sát (# 如như 經Kinh 云vân 一nhất 一nhất 塵trần 中trung 。 無vô 量lượng 身thân 復phục 現hiện 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 剎sát )# 六lục 正chánh 內nội 現hiện 依y 正chánh 謂vị 毛mao 孔khổng 中trung 現hiện 剎sát 及cập 佛Phật 身thân (# 如như 經Kinh 云vân 一nhất 毛mao 孔khổng 內nội 難nan 思tư 剎sát 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 徧biến 照chiếu 尊tôn )# 但đãn 以dĩ 中trung 間gian 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 兩lưỡng 句cú 對đối 前tiền 文văn 二nhị 偈kệ 如như 指chỉ 諸chư 掌chưởng 玄huyền 談đàm 即tức 晉tấn 經kinh 舊cựu 疏sớ/sơ 。

四Tứ 智Trí 身thân 影ảnh 現hiện 眾chúng 緣duyên 觀quán 標tiêu 名danh 言ngôn 影ảnh 現hiện 釋thích 義nghĩa 言ngôn 能năng 鑑giám 皆giai 指chỉ 喻dụ 而nhi 能năng 鑑giám 所sở 現hiện 皆giai 明minh 一nhất 智trí 現hiện 多đa 也dã 。

諸chư 緣duyên 相tương/tướng 盡tận 如như 如như 之chi 境cảnh 也dã 如như 如như 獨độc 存tồn 如như 如như 之chi 智trí 。 也dã 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 為vi 能năng 含hàm 真chân 性tánh 為vi 所sở 含hàm 真chân 性tánh 為vi 能năng 現hiện 之chi 一nhất 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 為vi 所sở 現hiện 之chi 多đa 。

猶do 如như 日nhật 輪luân 。 下hạ 能năng 照chiếu 唯duy 一nhất 所sở 照chiếu 益ích 多đa 束thúc 為vi 三tam 類loại 一nhất 有hữu 目mục 二nhị 生sanh 盲manh 三tam 無vô 情tình 觀quán 文văn 引dẫn 晉tấn 經kinh 今kim 會hội 唐đường 經kinh 以dĩ 示thị 益ích 相tương/tướng 經Kinh 云vân 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 皆giai 蒙mông 獲hoạch 益ích 行hành 者giả 見kiến 道đạo 居cư 者giả 辦biện 業nghiệp 即tức 此thử 文văn 有hữu 目mục 之chi 流lưu 無vô 不bất 親thân 見kiến 也dã 經Kinh 云vân 雖tuy 未vị 曾tằng 見kiến 亦diệc 得đắc 饒nhiêu 益ích 受thọ 用dụng 種chủng 種chủng 。 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。 即tức 此thử 文văn 生sanh 盲manh 之chi 輩bối 亦diệc 蒙mông 潤nhuận 益ích 令linh 知tri 時thời 節tiết 寒hàn 熱nhiệt 之chi 期kỳ 也dã 經Kinh 云vân 廓khuếch 徹triệt 虗hư 空không 生sanh 長trưởng 草thảo 木mộc 成thành 熟thục 糓cốc 稼giá 開khai 敷phu 蓮liên 華hoa 即tức 此thử 文văn 草thảo 木mộc 無vô 清thanh 悉tất 皆giai 滋tư 長trưởng 。

五ngũ 多đa 身thân 入nhập 一nhất 鏡kính 像tượng 觀quán 約ước 喻dụ 則tắc 萬vạn 像tượng 為vi 能năng 入nhập 一nhất 鏡kính 為vi 所sở 入nhập 約ước 法pháp 則tắc 多đa 身thân 為vi 能năng 入nhập 一nhất 身thân 為vi 所sở 入nhập 義nghĩa 見kiến 次thứ 文văn 即tức 事sự 事sự 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 與dữ 下hạ 文văn 事sự 事sự 無vô 礙ngại 觀quán 皆giai 是thị 周chu 徧biến 含hàm 容dung 徧biến 攝nhiếp 無vô 礙ngại 一nhất 義nghĩa 耳nhĩ 或hoặc 以dĩ 法Pháp 界Giới 為vi 所sở 證chứng 境cảnh 觀quán 字tự 為vi 能năng 證chứng 智trí 恐khủng 失thất 交giao 參tham 玄huyền 旨chỉ 矣hĩ 。

經Kinh 云vân 下hạ 即tức 第đệ 八bát 不bất 動động 地địa 也dã 具cụ 云vân 此thử 菩Bồ 薩Tát 知tri 諸chư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 之chi 所sở 樂lạc 。 能năng 以dĩ 自tự 身thân 。 作tác 眾chúng 生sanh 身thân 。 國quốc 土độ 身thân 業nghiệp 報báo 身thân 乃nãi 至chí 虗hư 空không 身thân (# 彼bỉ 經kinh 在tại 第đệ 四tứ 類loại 今kim 順thuận 觀quán 文văn 引dẫn 之chi )# 又hựu 知tri 眾chúng 生sanh 。 心tâm 之chi 所sở 樂lạc 。 能năng 以dĩ 眾chúng 生sanh 身thân 。 作tác 自tự 身thân 亦diệc 作tác 國quốc 土độ 身thân 業nghiệp 報báo 身thân 乃nãi 至chí 虗hư 空không 身thân 又hựu 知tri 眾chúng 生sanh 。 心tâm 之chi 所sở 樂lạc 。 能năng 以dĩ 國quốc 土độ 身thân 作tác 自tự 身thân 亦diệc 作tác 眾chúng 生sanh 身thân 。 業nghiệp 報báo 身thân 乃nãi 至chí 虗hư 空không 身thân 又hựu 知tri 眾chúng 生sanh 。 心tâm 之chi 所sở 樂lạc 。 能năng 以dĩ 業nghiệp 報báo 身thân 作tác 自tự 身thân 亦diệc 作tác 眾chúng 生sanh 身thân 。 國quốc 土độ 身thân 乃nãi 至chí 虗hư 空không 身thân 釋thích 曰viết 上thượng 之chi 四tứ 類loại 別biệt 顯hiển 乃nãi 至chí 超siêu 過quá 辭từ 疏sớ/sơ 序tự 云vân 十thập 身thân 歷lịch 然nhiên 而nhi 相tương/tướng 作tác 亦diệc 示thị 此thử 也dã 。

如như 是thị 下hạ 結kết 成thành 百bách 身thân 以dĩ 至chí 無vô 盡tận 故cố 大đại 經kinh 玄huyền 談đàm 云vân 即tức 是thị 法Pháp 界Giới 。 無vô 盡tận 身thân 雲vân 真chân 應ưng 相tương/tướng 融dung 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 。

隨tùy 舉cử 一nhất 身thân 攝nhiếp 餘dư 九cửu 身thân 者giả 謂vị 一nhất 身thân 為vi 能năng 攝nhiếp 九cửu 身thân 為vi 所sở 攝nhiếp 如như 舉cử 東đông 鏡kính 為vi 能năng 攝nhiếp 九cửu 鏡kính 為vi 所sở 攝nhiếp 即tức 交giao 涉thiệp 無vô 礙ngại 門môn 一nhất 攝nhiếp 一nhất 切thiết 也dã 又hựu 九cửu 身thân 為vi 能năng 入nhập 一nhất 身thân 為vi 所sở 入nhập 如như 舉cử 九cửu 鏡kính 為vi 能năng 入nhập 東đông 鏡kính 為vi 所sở 入nhập 即tức 交giao 涉thiệp 無vô 礙ngại 門môn 一nhất 切thiết 入nhập 一nhất 也dã 余dư 嘗thường 究cứu 交giao 涉thiệp 無vô 礙ngại 門môn 第đệ 二nhị 句cú 以dĩ 謂vị 圭# 峯phong 注chú 以dĩ 文văn 勢thế 反phản 上thượng 義nghĩa 旨chỉ 簡giản 略lược 因nhân 推thôi 微vi 茲tư 文văn 多đa 身thân 入nhập 一nhất 鏡kính 像tượng 觀quán 則tắc 知tri 先tiên 祖tổ 辭từ 簡giản 義nghĩa 備bị 而nhi 廓khuếch 盡tận 餘dư 惑hoặc 矣hĩ 冀ký 諸chư 後hậu 昆côn 希hy 心tâm 玄huyền 趣thú 。

身thân 分phần/phân 即tức 四tứ 支chi 並tịnh 頭đầu 支chi 節tiết 即tức 三tam 百bách 六lục 十thập 骨cốt 節tiết 。

眼nhãn 處xứ 作tác 耳nhĩ 處xứ 佛Phật 事sự 即tức 眼nhãn 能năng 聞văn 聲thanh 也dã 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。 謂vị 眼nhãn 能năng 齅khứu 香hương 了liễu 味vị 覺giác 觸xúc 知tri 法pháp 餘dư 五ngũ 例lệ 然nhiên 法pháp 力lực 加gia 持trì 即tức 自tự 力lực 故cố 次thứ 文văn 云vân 皆giai 由do 深thâm 定định 力lực 故cố 得đắc 有hữu 如như 是thị 。

經Kinh 云vân 下hạ 文văn 有hữu 四tứ 節tiết 或hoặc 以dĩ 多đa 身thân 作tác 一nhất 身thân 或hoặc 以dĩ 一nhất 身thân 作tác 多đa 身thân (# 一nhất 多đa 相tương/tướng 作tác )# 或hoặc 以dĩ 一nhất 身thân 入nhập 多đa 身thân 或hoặc 以dĩ 多đa 身thân 入nhập 一nhất 身thân (# 一nhất 多đa 相tương/tướng 入nhập )# 非phi 一nhất 身thân 沒một 多đa 身thân 生sanh 非phi 多đa 身thân 沒một 一nhất 身thân 生sanh (# 離ly 出xuất 入nhập 相tương/tướng )# 皆giai 由do 深thâm 定định 力lực 故cố 得đắc 有hữu 如như 是thị (# 出xuất 其kỳ 本bổn 因nhân )# 異dị 境cảnh 入nhập 定định 同đồng 境cảnh 起khởi (# 如như 於ư 前tiền 五ngũ 境cảnh 入nhập 正chánh 定định 於ư 法pháp 塵trần 中trung 定định 得đắc 起khởi )# 同đồng 境cảnh 入nhập 定định 異dị 境cảnh 起khởi (# 於ư 法pháp 塵trần 中trung 入nhập 正chánh 定định 於ư 前tiền 五ngũ 境cảnh 從tùng 定định 起khởi )# 一nhất 身thân 入nhập 定định 多đa 身thân 起khởi (# 如như 比Bỉ 丘Khâu 身thân 中trung 入nhập 正chánh 定định 學học 無Vô 學Học 身thân 中trung 從tùng 定định 出xuất )# 多đa 身thân 入nhập 定định 一nhất 身thân 起khởi (# 諸chư 天thiên 身thân 中trung 入nhập 正chánh 定định 大đại 龍long 身thân 中trung 從tùng 定định 出xuất )# 。

六lục 主chủ 伴bạn 㸦# 現hiện 帝đế 網võng 觀quán 梵Phạn 語ngữ 因nhân 陀đà 羅la 此thử 云vân 主chủ 謂vị 此thử 天thiên 主chủ 有hữu 妙diệu 勝thắng 殿điện 殿điện 上thượng 有hữu 網võng 周chu 徧biến 圍vi 繞nhiễu 護hộ 淨tịnh 莊trang 嚴nghiêm 以dĩ 摩ma 尼ni 寶bảo 。 珠châu 為vi 之chi 珠châu 光quang 交giao 徹triệt 喻dụ 此thử 觀quán 境cảnh 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 以dĩ 自tự 為vi 主chủ (# 彌Di 勒Lặc )# 望vọng 他tha 為vi 伴bạn (# 善thiện 財tài )# 一nhất 法pháp 為vi 主chủ (# 一nhất 樓lâu 閣các )# 一nhất 切thiết 法pháp 為vi 伴bạn (# 百bách 千thiên 樓lâu )# 一nhất 身thân 為vi 主chủ (# 善thiện 財tài 一nhất 身thân )# 一nhất 切thiết 身thân 為vi 伴bạn (# 彌Di 勒Lặc 百bách 千thiên )# 。

隨tùy 舉cử 一nhất 法pháp 如như 舉cử 一nhất 身thân 一nhất 智trí 也dã 。

言ngôn 主chủ 伴bạn 齊tề 収thâu 即tức 収thâu 多đa 身thân 眾chúng 緣duyên 也dã 。

亦diệc 是thị 悲bi 智trí 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 者giả 此thử 収thâu 第đệ 四Tứ 智Trí 身thân 影ảnh 現hiện 眾chúng 緣duyên 觀quán 也dã 。

前tiền 文văn 謂vị 一nhất 身thân 為vi 主chủ 一nhất 切thiết 身thân 為vi 伴bạn 即tức 収thâu 第đệ 五ngũ 多đa 身thân 入nhập 一nhất 鏡kính 像tượng 觀quán 向hướng 所sở 謂vị 第đệ 四tứ 一nhất 智trí 望vọng 現hiện 多đa 第đệ 五ngũ 多đa 身thân 入nhập 二nhị 第đệ 六lục 一nhất 多đa 同đồng 時thời 身thân 智trí 無vô 盡tận 不bất 其kỳ 然nhiên 乎hồ 。

善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 從tùng 祇kỳ 桓hoàn 林lâm 中trung (# 初sơ 見kiến 文Văn 殊Thù 在tại 沙sa 羅la 林lâm 中trung 今kim 通thông 指chỉ 本bổn 會hội 也dã 祗chi 桓hoàn 玄huyền 應ưng 法Pháp 師sư 翻phiên 云vân 勝thắng 林lâm 新tân 云vân 逝thệ 多đa )# 漸tiệm 次thứ 南nam 行hành 。 (# 尅khắc 定định 見kiến 五ngũ 十thập 四tứ 人nhân 善Thiện 知Tri 識Thức )# 大đại 樓lâu 閣các 前tiền (# 即tức 德đức 生sanh 童đồng 子tử 有hữu 德đức 童đồng 女nữ 指chỉ 示thị 彌Di 勒Lặc 住trú 處xứ )# 暫tạm 時thời 斂liểm 念niệm (# 標tiêu 定định 也dã )# 開khai 樓lâu 閣các 門môn 令linh 我ngã 得đắc 入nhập (# 初sơ 見kiến 彌Di 勒Lặc 從tùng 別biệt 處xứ 來lai 向hướng 樓lâu 閣các 所sở 故cố 令linh 我ngã 得đắc 入nhập )# 彌Di 勒Lặc 彈đàn 指chỉ 其kỳ 門môn 即tức 開khai (# 令linh 其kỳ 諸chư 法pháp 亡vong 言ngôn 會hội 旨chỉ 則tắc 佛Phật 法Pháp 門môn 開khai )# 善thiện 財tài 入nhập 已dĩ 還hoàn 閉bế 如như 故cố (# 即tức 妄vọng 而nhi 真chân 更cánh 無vô 入nhập 處xứ 故cố 云vân 還hoàn 閉bế )# 各các 現hiện 百bách 千thiên 樓lâu 閣các (# 經Kinh 云vân 或hoặc 見kiến 其kỳ 中trung 有hữu 無vô 量lượng 百bách 千thiên 。 諸chư 妙diệu 樓lâu 閣các 。 )# 各các 有hữu 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 (# 經Kinh 云vân 自tự 見kiến 其kỳ 身thân 。 徧biến 一nhất 切thiết 樓lâu 閣các 中trung )# 在tại 彌Di 勒Lặc 前tiền 。 (# 經Kinh 云vân 或hoặc 見kiến 彌Di 勒Lặc 初sơ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 時thời 或hoặc 見kiến 最tối 初sơ 證chứng 得đắc 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội )# 。

六lục 重trọng/trùng 若nhược 準chuẩn 圭# 峯phong 釋thích 之chi 此thử 六lục 但đãn 是thị 一nhất 道đạo 竪thụ 窮cùng 展triển 轉chuyển 玄huyền 妙diệu 非phi 一nhất 體thể 外ngoại 別biệt 有hữu 餘dư 五ngũ 既ký 不bất 傍bàng 橫hoạnh/hoành 故cố 云vân 六lục 重trọng/trùng 不bất 云vân 六lục 段đoạn 。

善thiện 財tài 一nhất 生sanh 皆giai 全toàn 證chứng 者giả 即tức 大đại 疏sớ/sơ 序tự 云vân 解giải 行hành 在tại 躬cung 一nhất 生sanh 圓viên 曠khoáng 劫kiếp 之chi 果quả 也dã 。

一nhất 際tế 絕tuyệt 其kỳ 始thỉ 終chung 釋thích 上thượng 句cú 始thỉ 舒thư 終chung 卷quyển 皆giai 歸quy 一nhất 心tâm 也dã 出xuất 入nhập 亡vong 其kỳ 表biểu 裏lý 釋thích 次thứ 句cú 出xuất 顯hiển 入nhập 隱ẩn 豈khởi 存tồn 內nội 外ngoại 乎hồ 初sơ 心tâm 正chánh 覺giác 即tức 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 云vân 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 具cụ 如như 前tiền 釋thích 攝nhiếp 多đa 生sanh 於ư 剎sát 那na 即tức 前tiền 文văn 念niệm 包bao 九cửu 世thế 延diên 促xúc 同đồng 時thời 亦diệc 是thị 念niệm 劫kiếp 圓viên 融dung 也dã 。

十thập 信tín 道đạo 圓viên 者giả 謂vị 於ư 信tín 位vị 證chứng 道đạo 圓viên 極cực 也dã 賢hiền 首thủ 品phẩm 偈kệ 云vân 信tín 能năng 增tăng 益ích 最tối 勝thắng 智trí 信tín 能năng 示thị 現hiện 一nhất 切thiết 佛Phật 。

一nhất 念niệm 該cai 於ư 佛Phật 地địa 者giả 一nhất 念niệm 即tức 信tín 心tâm 也dã 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 從tùng 信tín 心tâm 起khởi 。 大đại 疏sớ/sơ 釋thích 此thử 品phẩm 宗tông 趣thú 云vân 於ư 信tín 門môn 中trung 成thành 普phổ 賢hiền 德đức 而nhi 自tự 在tại 莊trang 嚴nghiêm 。 無vô 方phương 大đại 用dụng 建kiến 立lập 眾chúng 生sanh 。 通thông 括quát 始thỉ 終chung 該cai 攝nhiếp 諸chư 位vị 以dĩ 為vi 其kỳ 宗tông 令linh 起khởi 圓viên 融dung 信tín 行hành 成thành 位vị 德đức 用dụng 而nhi 為vi 意ý 趣thú 然nhiên 十thập 信tín 道đạo 圓viên 一nhất 念niệm 該cai 於ư 佛Phật 地địa 是thị 觀quán 門môn 還hoàn 源nguyên 之chi 要yếu 故cố 引dẫn 宗tông 趣thú 以dĩ 示thị 之chi 。

地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 觸xúc 事sự 生sanh 疑nghi 者giả 即tức 寶bảo 性tánh 論luận 空không 亂loạn 意ý 菩Bồ 薩Tát 疑nghi 三tam 種chủng 空không 已dĩ 如như 前tiền 辨biện 。

五ngũ 百bách 聲Thanh 聞Văn 。 玄huyền 鑒giám 絕tuyệt 分phần/phân 者giả 絕tuyệt 見kiến 聞văn 之chi 分phần 也dã 此thử 反phản 用dụng 肇triệu 公công 般Bát 若Nhã 論luận 意ý 彼bỉ 云vân 虗hư 心tâm 玄huyền 鑒giám 閉bế 智trí 塞tắc 聽thính 閉bế 智trí 眼nhãn 不bất 見kiến 也dã 塞tắc 聽thính 耳nhĩ 不bất 聞văn 也dã 即tức 本bổn 會hội 舍Xá 利Lợi 弗Phất 目Mục 犍Kiền 連Liên 等đẳng 。 在tại 逝thệ 多đa 林lâm 不bất 見kiến 不bất 聞văn 。 如Như 來Lai 神thần 力lực 。 如Như 來Lai 淨tịnh 剎sát (# 云vân 云vân )# 故cố 大đại 疏sớ/sơ 序tự 云vân 上thượng 德đức 聲Thanh 聞Văn 杜đỗ 視thị 聽thính 於ư 嘉gia 會hội 通thông 玄huyền 論luận 云vân 目Mục 連Liên 鶖thu 子tử 隔cách 視thị 聽thính 於ư 對đối 顏nhan 且thả 疏sớ/sơ 與dữ 論luận 皆giai 以dĩ 杜đỗ 隔cách 視thị 聽thính 釋thích 經kinh 眼nhãn 不bất 見kiến 耳nhĩ 不bất 聞văn (# 鶖thu 子tử 皆giai 影ảnh 響hưởng 眾chúng 權quyền 示thị 聾lung 盲manh )# 他tha 宗tông 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 在tại 座tòa 如như 聾lung 若nhược 啞á 甚thậm 背bối/bội 雜tạp 華hoa 蓮liên 經kinh 格cách 訓huấn 矣hĩ 夫phu 聾lung 啞á 即tức 耳nhĩ 不bất 聞văn 口khẩu 無vô 說thuyết 也dã 至chí 如như 華hoa 嚴nghiêm 末mạt 會hội 鶖thu 子tử 讚tán 文Văn 殊Thù 勝thắng 德đức 令linh 海hải 覺giác 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 承thừa 事sự 之chi 豈khởi 是thị 聲Thanh 聞Văn 無vô 說thuyết 耶da 又hựu 如như 法Pháp 華hoa 經kinh 中trung 敘tự 其kỳ 窮cùng 子tử 稱xưng 慈từ 大đại 呌khiếu 豈khởi 是thị 小Tiểu 乘Thừa 若nhược 啞á 耶da 嗟ta 乎hồ 差sai 之chi 毫hào 釐li 。 謬mậu 以dĩ 千thiên 里lý 前tiền 車xa 既ký 翻phiên 後hậu 宜nghi 改cải 轍triệt 。

融dung 通thông 下hạ 示thị 圓viên 證chứng 當đương 機cơ 。

若nhược 據cứ 一nhất 體thể 謂vị 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 體thể 。

即tức 是thị 海hải 印ấn 炳bỉnh 現hiện 三tam 昧muội 者giả 亦diệc 是thị 自tự 性tánh 用dụng 也dã 正chánh 同đồng 第đệ 一nhất 海hải 卯mão 森sâm 羅la 常thường 住trụ 用dụng 矣hĩ 。

二nhị 約ước 二nhị 用dụng 即tức 名danh 華hoa 嚴nghiêm 妙diệu 行hạnh 三tam 昧muội 正chánh 同đồng 第đệ 二nhị 法Pháp 界Giới 圓viên 明minh 自tự 在tại 用dụng 矣hĩ 。

若nhược 據cứ 三tam 徧biến 即tức 是thị 塵trần 含hàm 十thập 方phương 三tam 昧muội 者giả 十thập 方phương 謂vị 真chân 空không 妙diệu 有hữu 正chánh 同đồng 一nhất 塵trần 含hàm 容dung 空không 有hữu 徧biến (# 以dĩ 第đệ 三tam 徧biến 合hợp 於ư 前tiền 二nhị )# 若nhược 準chuẩn 四tứ 德đức 即tức 名danh 四tứ 攝nhiếp 攝nhiếp 生sanh 三tam 昧muội 者giả 釋thích 此thử 有hữu 三tam 先tiên 標tiêu 四tứ 德đức 明minh 攝nhiếp 次thứ 以dĩ 觀quán 文văn 為vi 據cứ 後hậu 引dẫn 賢hiền 首thủ 品phẩm 偈kệ 證chứng 之chi 一nhất 隨tùy 緣duyên 妙diệu 用dụng 無vô 方phương 德đức 即tức 同đồng 事sự 攝nhiếp 以dĩ 觀quán 文văn 有hữu 應ứng 病bệnh 與dữ 藥dược 。 令linh 得đắc 服phục 行hành 。 故cố 偈kệ 云vân 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 眾chúng 生sanh 苦khổ 患hoạn 。 深thâm 廣quảng 無vô 涯nhai 如như 大đại 海hải 與dữ 波ba 同đồng 事sự 悉tất 同đồng 忍nhẫn 令linh 其kỳ 利lợi 益ích 得đắc 安an 樂lạc 二nhị 威uy 儀nghi 住trụ 持trì 有hữu 則tắc 德đức 即tức 愛ái 語ngữ 攝nhiếp 以dĩ 觀quán 文văn 有hữu 大Đại 乘Thừa 八bát 萬vạn 小Tiểu 乘Thừa 三tam 千thiên 故cố 偈kệ 云vân 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 諸chư 法Pháp 門môn 諸chư 佛Phật 以dĩ 此thử 度độ 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 梵Phạm 音âm 皆giai 具cụ 足túc 隨tùy 其kỳ 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 說thuyết 法Pháp 三tam 柔nhu 和hòa 質chất 直trực 攝nhiếp 生sanh 德đức 即tức 利lợi 行hành 攝nhiếp 以dĩ 觀quán 文văn 有hữu 柔nhu 則tắc 伏phục 滅diệt 煩phiền 惱não 和hòa 則tắc 順thuận 理lý 修tu 行hành 故cố 偈kệ 云vân 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 無vô 量lượng 煩phiền 惱não 。 微vi 細tế 樂nhạc 具cụ 足túc 菩Bồ 薩Tát 於ư 中trung 。 得đắc 自tự 在tại 示thị 受thọ 者giả 老lão 病bệnh 死tử 眾chúng 患hoạn 四tứ 普phổ 代đại 眾chúng 生sanh 受thọ 苦khổ 。 德đức 即tức 布bố 施thí 攝nhiếp 以dĩ 觀quán 文văn 有hữu 普phổ 令linh 斷đoạn 惡ác 備bị 修tu 萬vạn 行hạnh 故cố 偈kệ 云vân 薩tát 其kỳ 所sở 欲dục 皆giai 令linh 滿mãn 普phổ 為vì 眾chúng 生sanh 。 作tác 饒nhiêu 益ích 隨tùy 應ứng 普phổ 現hiện 愜# 其kỳ 心tâm 俾tỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 色sắc 者giả 皆giai 從tùng 道đạo 。

若nhược 約ước 五ngũ 止chỉ 即tức 為vi 寂tịch 用dụng 無vô 礙ngại 三tam 昧muội 。 者giả 以dĩ 賢hiền 首thủ 品phẩm 中trung 有hữu 三tam 十thập 四tứ 偈kệ 半bán 明minh 寂tịch 用dụng 無vô 涯nhai 三tam 昧muội 門môn 彼bỉ 有hữu 一nhất 偈kệ 標tiêu 名danh 總tổng 辨biện 所sở 謂vị 有hữu 勝thắng 三tam 昧muội 名danh 方phương 網võng 菩Bồ 薩Tát 住trụ 此thử 。 廣quảng 開khai 示thị 一nhất 切thiết 。 方phương 中trung 普phổ 現hiện 身thân 或hoặc 現hiện 入nhập 定định 或hoặc 從tùng 出xuất 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 約ước 處xứ 名danh 為vi 方phương 網võng 約ước 相tương/tướng 是thị 謂vị 寂tịch 用dụng 亦diệc 總tổng 顯hiển 動động 寂tịch 無vô 二nhị 也dã 。

若nhược 取thủ 六lục 觀quán 即tức 是thị 佛Phật 果Quả 無vô 礙ngại 三tam 昧muội 。 者giả 此thử 有hữu 二nhị 釋thích 一nhất 依y 經kinh 文văn 二nhị 約ước 觀quán 義nghĩa 依y 經kinh 者giả 因nhân 陀đà 羅la 網võng 三tam 昧muội 中trung 有hữu 半bán 偈kệ 謂vị 此thử 大đại 名danh 稱xưng 諸chư 聖thánh 人nhân 三tam 昧muội 解giải 脫thoát 。 神thần 通thông 力lực 即tức 佛Phật 果Quả 無vô 礙ngại 也dã 約ước 觀quán 者giả 上thượng 文văn 謂vị 融dung 通thông 無vô 礙ngại 一nhất 多đa 交giao 參tham 圓viên 證chứng 相tương 應ứng 。 名danh 為vi 佛Phật 地Địa 。

如như 是thị 下hạ 二nhị 句cú 謂vị 此thử 六lục 三tam 昧muội 隨tùy 德đức 立lập 名danh 六lục 止chỉ 前tiền 六lục 重trọng/trùng 門môn 。

據cứ 教giáo 說thuyết 為vi 六lục 觀quán 向hướng 明minh 六lục 止chỉ 對đối 六lục 觀quán 謂vị 此thử 也dã 。

無vô 生sanh 下hạ 二nhị 句cú 理lý 事sự 無vô 礙ngại 次thứ 二nhị 句cú 事sự 事sự 無vô 礙ngại 。

圖đồ 度độ 也dã 。

識thức 盡tận 見kiến 除trừ 者giả 情tình 識thức 盡tận 而nhi 妄vọng 見kiến 除trừ 則tắc 反phản 本bổn 還hoàn 源nguyên 亦diệc 同đồng 圭# 峯phong 云vân 情tình 盡tận 見kiến 除trừ 冥minh 於ư 法Pháp 界Giới 矣hĩ 。

余dư 我ngã 敏mẫn 達đạt 素tố 本bổn 翫ngoạn 習tập 也dã 。

偶ngẫu 木mộc 之chi 文văn 彌di 天thiên 之chi 義nghĩa 者giả 偶ngẫu 遇ngộ 也dã 圓viên 覺giác 鈔sao 以dĩ 海hải 中trung 浮phù 木mộc 孔khổng 喻dụ 佛Phật 難nạn 處xứ 眾chúng 生sanh 喻dụ 盲manh 龜quy 盲manh 龜quy 遇ngộ 木mộc 漂phiêu 至chí 海hải 岸ngạn 如như 眾chúng 生sanh 遇ngộ 佛Phật 得đắc 出xuất 苦khổ 海hải 今kim 以dĩ 偶ngẫu 木mộc 之chi 文văn 即tức 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 彌di 天thiên 之chi 義nghĩa 即tức 還hoàn 源nguyên 觀quán 亦diệc 猶do 盲manh 龜quy 遇ngộ 木mộc 孔khổng 蓋cái 謙khiêm 辭từ 耳nhĩ 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 皆giai 有hữu 此thử 喻dụ 。

三tam 偈kệ 辨biện 勉miễn 學học 。

備bị 尋tầm 諸chư 教giáo 本bổn 者giả 前tiền 序tự 亦diệc 謂vị 備bị 三tam 藏tạng 之chi 玄huyền 文văn 憑bằng 五ngũ 乘thừa 之chi 妙diệu 旨chỉ 。

集tập 茲tư 華hoa 嚴nghiêm 觀quán 者giả 序tự 文văn 云vân 窮cùng 茲tư 性tánh 海hải 會hội 彼bỉ 行hành 林lâm 別biệt 舉cử 六lục 門môn 通thông 為vi 一nhất 觀quán 文văn 約ước 義nghĩa 無vô 缺khuyết 序tự 謂vị 繁phồn 辭từ 必tất 削tước 缺khuyết 義nghĩa 復phục 全toàn 智trí 者giả 當đương 勤cần 學học 即tức 序tự 末mạt 云vân 佩bội 道đạo 君quân 子tử 俯phủ 而nhi 詳tường 焉yên 引dẫn 前tiền 序tự 文văn 釋thích 後hậu 偈kệ 辭từ 原nguyên 始thỉ 要yếu 終chung 義nghĩa 歸quy 一nhất 揆quỹ 是thị 知tri 吾ngô 祖tổ 筆bút 削tước 之chi 功công 起khởi 盡tận 之chi 勢thế 增tăng 益ích 詳tường 明minh 薀# 乎hồ 其kỳ 中trung 矣hĩ 。

華hoa 嚴nghiêm 還hoàn 源nguyên 觀quán 疏sớ/sơ 鈔sao 補bổ 解giải 一nhất 卷quyển

於ư 時thời 元nguyên 德đức 三tam 秊niên 六lục 月nguyệt 二nhị 十thập 三tam 日nhật 。 於ư 東đông 大đại 寺tự 東đông 室thất 書thư 寫tả 了liễu 。 華hoa 嚴nghiêm 末mạt 資tư 大đại 法Pháp 師sư 寬khoan 杲# 生sanh 年niên 四tứ 十thập 一nhất 。