Hoa Nghiêm Nguyên Nhân Luận Hợp Giải – Quyển 0002

華Hoa 嚴Nghiêm 原Nguyên 人Nhân 論Luận 合Hợp 解Giải
Quyển 0002
元Nguyên 圓Viên 覺Giác 解Giải 明Minh 楊Dương 嘉Gia 祚Tộ 刪San 合Hợp

華Hoa 嚴Nghiêm 原Nguyên 人Nhân 論Luận 合Hợp 解Giải 卷quyển 下hạ

唐đường 圭# 峯phong 蘭lan 若nhã 沙Sa 門Môn 。 宗tông 密mật 。 論luận 。

元nguyên 長trường/trưởng 安an 開khai 元nguyên 寺tự 沙Sa 門Môn 。 圓viên 覺giác 。 解giải 。

明minh 。 寨# 雲vân 居cư 士sĩ 。 楊dương 嘉gia 祚tộ 。 刪san 合hợp 。

清thanh 。 東đông 甫phủ 居cư 士sĩ 。 錢tiền 伊y 菴am 。 真chân 益ích 居cư 士sĩ 。 陳trần 熙hi 願nguyện 。 仝# 校giáo 。

清thanh 。 六lục 不bất 居cư 士sĩ 。 顧cố 蓮liên 善thiện 。 重trọng/trùng 刊# 。

二nhị 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 者giả 。

乘thừa 以dĩ 運vận 載tái 為vi 義nghĩa 。 謂vị 依y 因nhân 緣duyên 教giáo 。 悟ngộ 生sanh 空không 理lý 。 修tu 自tự 利lợi 行hành 。 取thủ 灰hôi 斷đoạn 果quả 。 運vận 載tải 眾chúng 生sanh 。 出xuất 於ư 三tam 界giới 。 故cố 名danh 曰viết 乘thừa 。 不bất 求cầu 大đại 果quả 。 闕khuyết 於ư 利lợi 他tha 。 故cố 名danh 曰viết 小tiểu 。

說thuyết 形hình 骸hài 之chi 色sắc 。 思tư 慮lự 之chi 心tâm 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 相tương 續tục 無vô 窮cùng 。 如như 水thủy 涓# 涓# 。 如như 燈đăng 焰diễm 焰diễm 。

初sơ 顯hiển 彼bỉ 教giáo 宗tông 因nhân 緣duyên 也dã 。 形hình 骸hài 之chi 色sắc 。 揀giản 外ngoại 四tứ 大đại 。 思tư 慮lự 之chi 心tâm 。 即tức 意ý 識thức 也dã 。 此thử 之chi 色sắc 心tâm 。 即tức 緣duyên 生sanh 果quả 也dã 。 欲dục 明minh 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 先tiên 出xuất 生sanh 滅diệt 之chi 由do 。 由do 於ư 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 以dĩ 內nội 六lục 識thức 為vi 所sở 熏huân 。 三tam 毒độc 為vi 能năng 熏huân 。 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 為vi 能năng 招chiêu 因nhân 緣duyên 。 此thử 之chi 身thân 心tâm 。 既ký 是thị 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 故cố 有hữu 四tứ 相tương/tướng 遷thiên 流lưu 。 前tiền 前tiền 念niệm 滅diệt 。 後hậu 後hậu 念niệm 生sanh 。 後hậu 後hậu 續tục 於ư 前tiền 前tiền 。 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 故cố 。 如như 水thủy 涓# 涓# 。 雖tuy 一nhất 流lưu 不bất 斷đoạn 。 而nhi 前tiền 流lưu 非phi 後hậu 流lưu 。 如như 燈đăng 焦tiêu 炷chú 。 雖tuy 一nhất 焰diễm 不bất 息tức 。 而nhi 前tiền 焰diễm 非phi 後hậu 焰diễm 。 身thân 心tâm 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 雖tuy 前tiền 後hậu 不bất 同đồng 。 不bất 妨phương 相tương 續tục 。 無vô 始thỉ 至chí 今kim 也dã 。 言ngôn 無vô 始thỉ 者giả 。 揀giản 於ư 外ngoại 宗tông 有hữu 初sơ 始thỉ 故cố 。 又hựu 但đãn 知tri 今kim 世thế 故cố 。

身thân 心tâm 假giả 合hợp 。 似tự 一nhất 似tự 常thường 。

明minh 相tướng 依y 以dĩ 立lập 身thân 心tâm 也dã 。 假giả 合hợp 者giả 。 互hỗ 相tương 資tư 待đãi 。 如như 束thúc 蘆lô 故cố 。 謂vị 身thân 心tâm 為vi 二nhị 。 而nhi 不bất 相tương 離ly 。 故cố 言ngôn 似tự 一nhất 。 前tiền 後hậu 生sanh 滅diệt 而nhi 常thường 相tương 續tục 。 故cố 曰viết 似tự 常thường 。

凡phàm 愚ngu 不bất 覺giác 。 執chấp 之chi 為vi 我ngã 。 寶bảo 此thử 我ngã 故cố 。 即tức 起khởi 貪tham (# 貪tham 名danh 利lợi 以dĩ 榮vinh 我ngã )# 嗔sân (# 嗔sân 違vi 情tình 境cảnh 。 恐khủng 侵xâm 害hại 我ngã )# 癡si (# 非phi 理lý 計kế 校giáo )# 等đẳng 三tam 毒độc 。

凡phàm 愚ngu 不bất 覺giác 。 無vô 明minh 覆phú 故cố 。 執chấp 為vi 我ngã 者giả 。 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 也dã 。 寶bảo 此thử 我ngã 者giả 。 分phân 別biệt 我ngã 執chấp 也dã 。 因nhân 執chấp 起khởi 惑hoặc 。 由do 我ngã 執chấp 故cố 。 生sanh 煩phiền 惱não 障chướng 。 煩phiền 惱não 障chướng 品phẩm 。 雖tuy 復phục 有hữu 多đa 。 三tam 毒độc 勝thắng 故cố 。 貪tham 者giả 。 染nhiễm 著trước 為vi 性tánh 。 嗔sân 者giả 。 憎tăng 恚khuể 為vi 性tánh 。 癡si 者giả 。 迷mê 暗ám 為vi 性tánh 。 言ngôn 毒độc 者giả 。 從tùng 喻dụ 得đắc 名danh 。 如như 毒độc 蛇xà 毒độc 藥dược 。 觸xúc 必tất 傷thương 人nhân 。 服phục 必tất 喪táng 命mạng 。 此thử 三tam 亦diệc 爾nhĩ 。 能năng 害hại 眾chúng 生sanh 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 。 故cố 名danh 曰viết 毒độc 。

三tam 毒độc 擊kích 意ý 。 發phát 動động 身thân 口khẩu 。 造tạo 一nhất 切thiết 業nghiệp 。

此thử 言ngôn 因nhân 惑hoặc 起khởi 業nghiệp 也dã 。 擊kích 者giả 。 熏huân 動động 義nghĩa 。 即tức 以dĩ 三tam 毒độc 為vi 能năng 熏huân 。 意ý 識thức 為vi 以dĩ 熏huân 。 如như 風phong 擊kích 靜tĩnh 水thủy 。 以dĩ 成thành 波ba 浪lãng 也dã 。 發phát 動động 身thân 口khẩu 造tạo 一nhất 切thiết 業nghiệp 者giả 。 即tức 前tiền 十thập 惡ác 等đẳng 業nghiệp 也dã 。

業nghiệp 成thành 難nạn/nan 逃đào 。 故cố 受thọ 五ngũ 道đạo 苦khổ 樂lạc 等đẳng 身thân 。 (# 別biệt 業nghiệp 所sở 感cảm )# 三tam 界giới 勝thắng 劣liệt 等đẳng 處xứ (# 共cộng 業nghiệp 所sở 感cảm )# 。

此thử 言ngôn 因nhân 業nghiệp 感cảm 報báo 也dã 。 報báo 有hữu 二nhị 。 五ngũ 道đạo 等đẳng 身thân 為vi 正chánh 報báo 。 三tam 界giới 九cửu 地địa 為vi 依y 報báo 。 由do 造tạo 十thập 惡ác 。 受thọ 三tam 途đồ 等đẳng 苦khổ 。 由do 修tu 戒giới 善thiện 。 受thọ 人nhân 天thiên 樂lạc 。 三tam 界giới 勝thắng 劣liệt 者giả 。 如như 以dĩ 欲dục 界giới 望vọng 色sắc 界giới 則tắc 色sắc 界giới 為vi 勝thắng 。 欲dục 界giới 為vi 劣liệt 。 以dĩ 四tứ 王vương 望vọng 忉Đao 利Lợi 。 則tắc 忉Đao 利Lợi 為vi 勝thắng 。 四tứ 王vương 為vi 劣liệt 也dã (# 注chú 云vân 別biệt 業nghiệp 所sở 感cảm 者giả 。 人nhân 人nhân 造tạo 受thọ 不bất 同đồng 故cố 。 共cộng 業nghiệp 所sở 感cảm 者giả 。 多đa 人nhân 同đồng 造tạo 同đồng 感cảm 故cố )# 。

於ư 所sở 受thọ 身thân 。 還hoàn 執chấp 為vi 我ngã 。 還hoàn 起khởi 貪tham 等đẳng 。 造tạo 業nghiệp 受thọ 報báo 。

此thử 明minh 三tam 道đạo 不bất 斷đoạn 也dã 。 金kim 剛cang 疏sớ/sơ 序tự 云vân 。 惑hoặc 業nghiệp 襲tập 習tập 。 報báo 應ứng 綸luân 輪luân 。 塵trần 沙sa 劫kiếp 波ba 。 莫mạc 之chi 遏át 絕tuyệt 。 故cố 經kinh 論luận 呼hô 人nhân 為vi 數số 取thủ 趣thú 。 謂vị 數sác 數sác 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 受thọ 報báo 故cố 。 中trung 論luận 染nhiễm 染nhiễm 者giả 品phẩm 云vân 。 經kinh 說thuyết 貪tham 欲dục 嗔sân 恚khuể 愚ngu 癡si 。 是thị 世thế 間gian 根căn 本bổn 。 乃nãi 至chí 云vân 三tam 毒độc 因nhân 緣duyên 。 起khởi 於ư 三tam 業nghiệp 。 三tam 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 起khởi 於ư 三tam 界giới 。 是thị 故cố 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。 證chứng 此thử 可khả 知tri 。

身thân 則tắc 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 死tử 而nhi 復phục 生sanh 。 界giới 則tắc 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 空không 而nhi 復phục 成thành 。 (# 從tùng 空không 劫kiếp 初sơ 成thành 世thế 界giới 者giả 。 頌tụng 曰viết 空không 界giới 大đại 風phong 起khởi 。 傍bàng 廣quảng 數số 無vô 量lượng 。 厚hậu 十thập 六lục 洛lạc 义# 。 金kim 剛cang 不bất 能năng 壞hoại 。 此thử 名danh 持trì 界giới 風phong 。 光quang 音âm 金kim 藏tạng 雲vân 。 布bố 及cập 三Tam 千Thiên 界Giới 。 雨vũ 如như 車xa 軸trục 下hạ 。 風phong 遏át 不bất 聽thính 流lưu 。 深thâm 十thập 一nhất 洛lạc 义# 。 始thỉ 作tác 金kim 剛cang 界giới 。 次thứ 第đệ 金kim 藏tạng 雲vân 。 注chú 雨vũ 滿mãn 其kỳ 內nội 。 先tiên 成thành 梵Phạm 王Vương 界giới 。 乃nãi 至chí 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 。 風phong 皷cổ 清thanh 水thủy 成thành 。 須Tu 彌Di 七thất 金kim 等đẳng 。 滓chỉ 濁trược 為vi 山sơn 地địa 。 四tứ 洲châu 及cập 泥nê 犁lê 鹹hàm 海hải 外ngoại 輪luân 圍vi 。 方phương 名danh 器khí 界giới 立lập 。

時thời 經kinh 一nhất 增tăng 減giảm 乃nãi 至chí 二nhị 禪thiền 福phước 盡tận 。 下hạ 生sanh 人nhân 間gian 。 初sơ 食thực 地địa 餅bính 林lâm 藤đằng 。 後hậu 粳canh 米mễ 不bất 銷tiêu 。 大đại 小tiểu 便tiện 利lợi 。 男nam 女nữ 形hình 別biệt 。 分phần/phân 田điền 立lập 主chủ 。 求cầu 臣thần 佐tá 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 經kinh 十thập 九cửu 增tăng 減giảm 。 兼kiêm 前tiền 總tổng 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 名danh 為vi 成thành 刧# 。 議nghị 曰viết 。 空không 界giới 刧# 中trung 。 是thị 道Đạo 教giáo 指chỉ 云vân 虗hư 無vô 之chi 道đạo 。 然nhiên 道đạo 體thể 寂tịch 照chiếu 靈linh 通thông 。 不bất 是thị 虗hư 無vô 。 老lão 氏thị 或hoặc 迷mê 之chi 。 或hoặc 權quyền 設thiết 務vụ 絕tuyệt 人nhân 欲dục 。 故cố 指chỉ 空không 界giới 為vi 道đạo 。 空không 界giới 中trung 大đại 風phong 。 即tức 彼bỉ 混hỗn 沌# 一nhất 氣khí 故cố 。 故cố 彼bỉ 云vân 道đạo 生sanh 一nhất 也dã 。 金kim 藏tạng 云vân 者giả 。 氣khí 形hình 之chi 始thỉ 。 即tức 太thái 極cực 也dã 。 雨vũ 下hạ 不bất 流lưu 。 陰ấm 氣khí 凝ngưng 也dã 陰âm 陽dương 相tương/tướng 合hợp 。 方phương 能năng 生sanh 成thành 矣hĩ 。 梵Phạm 王Vương 界giới 須Tu 彌Di 者giả 。 彼bỉ 之chi 天thiên 也dã 。 滓chỉ 濁trược 者giả 地địa 。 即tức 一nhất 生sanh 二nhị 矣hĩ 。 二nhị 禪thiền 福phước 盡tận 下hạ 生sanh 。 即tức 人nhân 也dã 。 即tức 二nhị 生sanh 三tam 。 三tam 才tài 傋# 矣hĩ 。 地địa 餅bính 以dĩ 下hạ 。 乃nãi 至chí 種chủng 種chủng 。 即tức 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。 此thử 當đương 三tam 皇hoàng 已dĩ 前tiền 。 穴huyệt 居cư 野dã 處xứ 未vị 有hữu 火hỏa 化hóa 等đẳng 。 但đãn 以dĩ 其kỳ 時thời 無vô 文văn 字tự 記ký 載tái 。 故cố 後hậu 人nhân 傳truyền 聞văn 不bất 明minh 。 展triển 轉chuyển 錯thác 謬mậu 。 諸chư 家gia 著trước 作tác 。 種chủng 種chủng 異dị 說thuyết 。 佛Phật 教giáo 又hựu 緣duyên 通thông 明minh 。 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 不bất 局cục 大đại 唐đường 。 故cố 內nội 外ngoại 教giáo 文văn 不bất 全toàn 同đồng 也dã 。 住trụ 者giả 。 住trụ 刧# 。 亦diệc 經kinh 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 壞hoại 者giả 。 壞hoại 刧# 。 亦diệc 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 前tiền 十thập 九cửu 增tăng 減giảm 。 壞hoại 有hữu 情tình 。 後hậu 一nhất 增tăng 減giảm 。 壞hoại 器khí 界giới 。 能năng 壞hoại 是thị 〔# 水thủy 〕# 水thủy 風phong 三tam 灾# 。 空không 者giả 。 空không 刧# 。 亦diệc 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 中trung 空không 無vô 世thế 界giới 及cập 諸chư 有hữu 情tình 也dã )# 。

此thử 別biệt 顯hiển 果quả 相tương/tướng 也dã 。 五ngũ 蘊uẩn 初sơ 起khởi 曰viết 生sanh 。 蘊uẩn 熟thục 衰suy 變biến 曰viết 老lão 。 四tứ 大đại 增tăng 損tổn 為vi 病bệnh 。 五ngũ 蘊uẩn 滅diệt 壞hoại 為vi 死tử 。 身thân 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 別biệt 業nghiệp 所sở 感cảm 也dã 。 眾chúng 緣duyên 辦biện 果quả 曰viết 成thành 。 暫tạm 有hữu 所sở 依y 曰viết 住trụ 。 三tam 灾# 變biến 滅diệt 為vi 壞hoại 。 蕩đãng 然nhiên 無vô 物vật 曰viết 空không 。 界giới 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 共cộng 業nghiệp 所sở 感cảm 也dã 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 成thành 壞hoại 相tương/tướng 仍nhưng 。 循tuần 還hoàn 無vô 窮cùng 。 法Pháp 爾nhĩ 如như 是thị 。 (# 註chú 中trung 別biệt 明minh 世thế 界giới 成thành 住trụ 壞hoại 空không 之chi 狀trạng 。 先tiên 廣quảng 敘tự 成thành 刧# 引dẫn 俱câu 舍xá 頌tụng 。 云vân 空không 界giới 者giả 。 前tiền 界giới 壞hoại 劫kiếp 之chi 後hậu 。 第đệ 二nhị 十thập 空không 刧# 也dã 。 又hựu 此thử 空không 界giới 。 即tức 空không 輪luân 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 洛lạc 义# 。 此thử 云vân 億ức 謂vị 此thử 風phong 輪luân 。 厚hậu 十thập 六lục 億ức 。 阿a 毗tỳ 曇đàm 論luận 云vân 。 世thế 界giới 空không 二nhị 十thập 劫kiếp 後hậu 。 將tương 成thành 之chi 時thời 。 乃nãi 有hữu 毗tỳ 嵐lam 風phong 鼓cổ 之chi 。 以dĩ 為vi 風phong 輪luân 。 最tối 居cư 其kỳ 下hạ 厚hậu 九cửu 億ức 。 六lục 萬vạn 由do 旬tuần 。 廣quảng 十thập 二nhị 億ức 三tam 千thiên 四tứ 百bách 。 五ngũ 千thiên 由do 旬tuần 。 雖tuy 數số 量lượng 小tiểu 有hữu 不bất 同đồng 。 大đại 抵để 皆giai 同đồng 風phong 輪luân 居cư 下hạ 也dã 。 風phong 力lực 大đại 故cố 。 金kim 剛cang 不bất 壞hoại 。 金kim 藏tạng 。 雲vân 名danh 。 雲vân 色sắc 如như 金kim 。 注chú 水thủy 無vô 窮cùng 。 故cố 曰viết 金kim 藏tạng 。 雲vân 升thăng 至chí 光quang 音âm 天thiên 。 降giáng 雨vũ 如như 軸trục 。 積tích 彼bỉ 風phong 輪luân 之chi 上thượng 。 結kết 為vi 水thủy 輪luân 。 水thủy 輪luân 最tối 上thượng 堅kiên 凝ngưng 為vi 金kim 。 如như 乳nhũ 停đình 膜mô 。 是thị 為vi 金kim 輪luân 。 俱câu 舍xá 云vân 。 水thủy 輪luân 厚hậu 八bát 洛lạc 义# 。 又hựu 因nhân 本bổn 經Kinh 云vân 。 水thủy 聚tụ 厚hậu 六lục 十thập 萬vạn 由do 旬tuần 。 水thủy 上thượng 別biệt 有hữu 大đại 風phong 吹xuy 轉chuyển 此thử 水thủy 於ư 上thượng 成thành 金kim 。 如như 熟thục 乳nhũ 上thượng 生sanh 膏cao 。 是thị 名danh 金kim 輪luân 。 厚hậu 三tam 洛lạc 义# 二nhị 萬vạn 由do 旬tuần 。 論luận 中trung 引dẫn 頌tụng 十thập 一nhất 洛lạc 义# 者giả 通thông 取thủ 水thủy 輪luân 八bát 洛lạc 义# 。 及cập 金kim 輪luân 三tam 洛lạc 义# 。 故cố 成thành 十thập 一nhất 也dã 。 此thử 意ý 明minh 金kim 輪luân 依y 水thủy 輪luân 。 水thủy 輪luân 。 依y 風phong 輪luân 。 風phong 輪luân 依y 空không 輪luân 。 空không 輪luân 最tối 在tại 下hạ 。 金kim 輪luân 最tối 在tại 上thượng 。 三tam 輪luân 既ký 成thành 。 雨vũ 自tự 空không 飛phi 注chú 金kim 輪luân 上thượng 。 晝trú 夜dạ 不bất 息tức 。 猶do 如như 河hà 瀉tả 。 無vô 數số 。 千thiên 年niên 。 水thủy 厚hậu 二nhị 億ức 四tứ 萬vạn 由do 旬tuần 。 廣quảng 十thập 二nhị 億ức 三tam 千thiên 四tứ 百bách 。 五ngũ 十thập 由do 旬tuần 。 周chu 迴hồi 三tam 十thập 六lục 億ức 。 一nhất 萬vạn 三tam 百bách 。 五ngũ 十thập 由do 旬tuần 。 風phong 吹xuy 此thử 水thủy 。 清thanh 者giả 上thượng 升thăng 。 自tự 上thượng 至chí 下hạ 。 次thứ 第đệ 先tiên 成thành 色sắc 界giới 。 梵Phạm 王Vương 天thiên 及cập 欲dục 界giới 空không 居cư 四tứ 天thiên 。 次thứ 成thành 須Tu 彌Di 七thất 金kim 等đẳng 山sơn 。 而nhi 忉Đao 利Lợi 天thiên 居cư 。 須Tu 彌Di 之chi 頂đảnh 。 四tứ 王vương 天thiên 居cư 須Tu 彌Di 之chi 半bán 。 七thất 金kim 者giả 。 一nhất 踰du 健kiện 陀đà 羅la 山sơn 。 二nhị 伊y 沙sa 馱đà 羅la 山sơn 。 三tam 竭kiệt 地địa 洛lạc 迦ca 山sơn 。 四tứ 蘇tô 達đạt 梨lê 舍xá 那na 山sơn 。 五ngũ 頞át 濕thấp 縛phược 羯yết 拏noa 山sơn 。 六lục 毗tỳ 那na 怛đát 迦ca 山sơn 。 七thất 尼ni 民dân 達đạt 羅la 山sơn 。 七thất 山sơn 皆giai 金kim 所sở 成thành 。 故cố 曰viết 七thất 金kim 。 須Tu 彌Di 居cư 中trung 。 七thất 金kim 繞nhiễu 之chi 。 此thử 在tại 清thanh 濁trược 之chi 間gian 也dã 。 最tối 滓chỉ 濁trược 稠trù 泥nê 之chi 屬thuộc 。 結kết 為vi 后hậu 土thổ/độ 諸chư 山sơn 。 及cập 平bình 地địa 。 乃nãi 有hữu 四tứ 洲châu 。 及cập 泥nê 犁lê 鹹hàm 海hải 。 外ngoại 輪luân 圍vi 。 方phương 名danh 器khí 界giới 立lập 也dã 。 四tứ 洲châu 。 一nhất 名danh 東đông 勝thắng 身thân 。 二nhị 名danh 南nam 贍thiệm 部bộ 。 三tam 名danh 西tây 牛ngưu 賀hạ 。 四tứ 名danh 北bắc 俱câu 盧lô 。 此thử 四tứ 居cư 須Tu 彌Di 四tứ 畔bạn 鹹hàm 海hải 之chi 中trung 。 葢# 汀# 渚chử 之chi 謂vị 。 故cố 曰viết 四tứ 洲châu 。 泥nê 犁lê 。 即tức 地địa 獄ngục 名danh 也dã 。 鹹hàm 海hải 者giả 。 即tức 四tứ 洲châu 所sở 依y 之chi 海hải 。 其kỳ 水thủy 味vị 鹹hàm 。 不bất 同đồng 七thất 金kim 山sơn 間gian 香hương 海hải 也dã 。 外ngoại 輪luân 圍vi 者giả 。 即tức 鐵Thiết 圍Vi 山Sơn 。 又hựu 在tại 鹹hàm 海hải 外ngoại 。 皆giai 同đồng 滓chỉ 濁trược 所sở 成thành 也dã 以dĩ 上thượng 總tổng 明minh 器khí 界giới 成thành 立lập 之chi 相tướng 。 一nhất 大đại 化hóa 佛Phật 所sở 王vương 一nhất 三Tam 千Thiên 界Giới 。 同đồng 時thời 成thành 立lập 也dã 。

時thời 經kinh 一nhất 增tăng 減giảm 者giả 。 謂vị 從tùng 人nhân 壽thọ 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 歲tuế 時thời 。 百bách 年niên 減giảm 一nhất 歲tuế 。 減giảm 至chí 人nhân 十thập 歲tuế 時thời 。 名danh 曰viết 減giảm 刧# 。 復phục 從tùng 十thập 歲tuế 百bách 年niên 增tăng 一nhất 歲tuế 。 增tăng 至chí 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 歲tuế 。 名danh 曰viết 增tăng 刧# 。 器khí 界giới 成thành 立lập 。 經kinh 爾nhĩ 許hứa 時thời 。 光quang 音âm 天thiên 人nhân 受thọ 天thiên 福phước 盡tận 。 當đương 墮đọa 人nhân 中trung 。 此thử 時thời 下hạ 生sanh 。 身thân 有hữu 光quang 明minh 。 飛phi 行hành 自tự 在tại 。 喜hỷ 樂lạc 為vi 食thực 。 意ý 生sanh 化hóa 身thân 。 是thị 時thời 大đại 海hải 乍sạ 增tăng 乍sạ 減giảm 。 開khai 川xuyên 原nguyên 路lộ 。 水thủy 所sở 減giảm 處xứ 有hữu 地địa 肥phì 出xuất 。 如như 細tế 蜂phong 蜜mật 。 香hương 色sắc 美mỹ 味vị 。 復phục 生sanh 地địa 皮bì 。 亦diệc 名danh 地địa 餅bính 。 地địa 味vị 盡tận 已dĩ 。 復phục 生sanh 林lâm 籐đằng 。 人nhân 皆giai 食thực 之chi 。 因nhân 貪tham 食thực 故cố 。 遂toại 失thất 神thần 通thông 。 光quang 明minh 亦diệc 減giảm 。 世thế 間gian 黑hắc 暗ám 。 菩Bồ 薩Tát 慈từ 悲bi 。 現hiện 行hành 日nhật 月nguyệt 星tinh 辰thần 照chiếu 曜diệu 。 起khởi 世thế 經Kinh 云vân 。 寶bảo 意ý 菩Bồ 薩Tát 。 作tác 日nhật 天thiên 子tử 。 寶Bảo 吉Cát 祥Tường 菩Bồ 薩Tát 。 作tác 月nguyệt 天thiên 子tử 。 寶Bảo 光Quang 菩Bồ 薩Tát 。 作tác 星tinh 宮cung 天thiên 子tử 。 林lâm 籐đằng 滅diệt 已dĩ 。 復phục 生sanh 秔canh 稻đạo 。 朝triêu 割cát 暮mộ 生sanh 。 由do 食thực 米mễ 故cố 。 遂toại 有hữu 便tiện 利lợi 。 分phần/phân 男nam 女nữ 形hình 。 愛ái 欲dục 滋tư 彰chương 。 人nhân 文văn 乃nãi 具cụ 。 競cạnh 割cát 稻đạo 穀cốc 。 畜súc 積tích 自tự 供cung 。 強cường 弱nhược 相tương/tướng 凌lăng 。 無vô 能năng 制chế 者giả 。 集tập 眾chúng 相tướng 議nghị 。 立lập 一nhất 智trí 者giả 。 為vi 土thổ/độ 田điền 主chủ 。 眾chúng 共cộng 給cấp 之chi 。 主chủ 不bất 能năng 獨độc 治trị 。 故cố 求cầu 臣thần 佐tá 。 及cập 有hữu 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 如như 宮cung 室thất 城thành 郭quách 舟chu 車xa 服phục 用dụng 之chi 類loại 也dã 。 經kinh 十thập 九cửu 增tăng 減giảm 。 人nhân 理lý 方phương 全toàn 。 總tổng 前tiền 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 名danh 為vi 成thành 刧# 。 成thành 已dĩ 而nhi 住trụ 。 住trụ 已dĩ 而nhi 壞hoại 。 壞hoại 已dĩ 而nhi 空không 。 亦diệc 各các 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 總tổng 八bát 十thập 增tăng 減giảm 。 為vi 一nhất 大đại 刧# 也dã 。 壞hoại 刧# 中trung 前tiền 十thập 九cửu 增tăng 減giảm 。 壞hoại 有hữu 情tình 。 後hậu 一nhất 增tăng 減giảm 。 壞hoại 器khí 界giới 。 壞hoại 有hữu 情tình 者giả 。 謂vị 於ư 一nhất 減giảm 刧# 末mạt 。 人nhân 壽thọ 三tam 十thập 歲tuế 時thời 。 飢cơ 饉cận 刧# 起khởi 。 七thất 年niên 七thất 月nguyệt 七thất 日nhật 。 由do 漫mạn 風phong 起khởi 。 吹xuy 其kỳ 方phương 所sở 。 令linh 時thời 節tiết 失thất 度độ 。 五ngũ 穀cốc 不bất 成thành 。 故cố 致trí 飢cơ 饉cận 。 人nhân 壽thọ 二nhị 十thập 歲tuế 時thời 。 疾tật 疫dịch 刧# 起khởi 。 由do 惡ác 鬼quỷ 神thần 。 損tổn 害hại 於ư 人nhân 。 七thất 月nguyệt 七thất 日nhật 而nhi 止chỉ 。 人nhân 壽thọ 十thập 歲tuế 時thời 。 刀đao 兵binh 刧# 起khởi 。 草thảo 木mộc 皆giai 化hóa 刀đao 仗trượng 。 互hỗ 相tương 殺sát 害hại 。 唯duy 以dĩ 刀đao 仗trượng 。 而nhi 自tự 莊trang 嚴nghiêm 。 七thất 日nhật 七thất 夜dạ 而nhi 止chỉ 。 當đương 時thời 世thế 界giới 。 應ưng 無vô 有hữu 情tình 。 壞hoại 器khí 界giới 者giả 。 初sơ 火hỏa 灾# 起khởi 。 壞hoại 及cập 初sơ 禪thiền 。 由do 七thất 日nhật 輪luân 起khởi 於ư 空không 時thời 。 大đại 地địa 須Tu 彌Di 皆giai 發phát 火hỏa 熖# 。 俱câu 時thời 洞đỗng 然nhiên 。 以dĩ 其kỳ 熱nhiệt 故cố 。 吸hấp 下hạ 水thủy 輪luân 。 水thủy 如như 酥tô 油du 。 一nhất 切thiết 皆giai 盡tận 。 七thất 度độ 火hỏa 灾# 之chi 後hậu 。 有hữu 水thủy 灾# 起khởi 。 壞hoại 及cập 二nhị 禪thiền 。 七thất 度độ 水thủy 灾# 之chi 後hậu 。 有hữu 風phong 灾# 起khởi 壞hoại 及cập 三tam 禪thiền 。 此thử 後hậu 遂toại 成thành 空không 刧# 。 或hoặc 曰viết 空không 刧# 。

時thời 既ký 空không 。 誰thùy 復phục 知tri 其kỳ 刧# 數số 耶da 。 曰viết 。 以dĩ 他tha 界giới 住trụ 刧# 較giảo 之chi 。 可khả 知tri 矣hĩ 。 注chú 議nghị 曰viết 。 下hạ 。 論luận 主chủ 評bình 也dã 。 意ý 云vân 。 佛Phật 教giáo 說thuyết 空không 刧# 次thứ 第đệ 有hữu 。 天thiên 地địa 萬vạn 物vật 。 而nhi 儒nho 老lão 亦diệc 以dĩ 從tùng 虗hư 無vô 大Đại 道Đạo 漸tiệm 生sanh 天thiên 地địa 人nhân 等đẳng 。 二nhị 。 宗tông 粗thô 說thuyết 似tự 同đồng 究cứu 。 實thật 則tắc 異dị 。 葢# 佛Phật 教giáo 說thuyết 空không 劫kiếp 。 對đối 成thành 住trụ 壞hoại 。 一nhất 向hướng 是thị 空không 。 非phi 真chân 空không 妙diệu 有hữu 之chi 空không 也dã 。 道đạo 之chi 為vi 物vật 。 至chí 妙diệu 虛hư 通thông 。 不bất 屬thuộc 空không 有hữu 。 若nhược 以dĩ 空không 為vi 道đạo 。 非phi 真chân 道đạo 也dã 。 老lão 氏thị 指chỉ 空không 劫kiếp 。 為vi 虗hư 無vô 。 指chỉ 虗hư 無vô 為vi 道Đạo 體thể 。 非phi 迷mê 而nhi 何hà 。 又hựu 儒nho 宗tông 縱túng/tung 說thuyết 三tam 才tài 肇triệu 興hưng 等đẳng 事sự 。 不bất 過quá 但đãn 知tri 四tứ 海hải 九cửu 洲châu 之chi 內nội 而nhi 已dĩ 。 不bất 知tri 有hữu 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 佛Phật 教giáo 通thông 明minh 。 三Tam 千Thiên 界Giới 。 如như 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 四tứ 大đại 洲châu 日nhật 月nguyệt 。 須Tu 彌Di 盧lô 欲dục 天thiên 。 梵Phạm 釋Thích 各các 一nhất 千thiên 。 說thuyết 名danh 小tiểu 千thiên 界giới 。 此thử 小tiểu 千thiên 千thiên 陪bồi 。 說thuyết 名danh 一nhất 中trung 千thiên 。 此thử 千thiên 倍bội 大Đại 千Thiên 。 皆giai 同đồng 一nhất 成thành 壞hoại 。 仁nhân 王vương 等đẳng 經kinh 論luận 說thuyết 。 此thử 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 有hữu 十thập 六lục 大đại 國quốc 。 二nhị 千thiên 中trung 國quốc 。 十thập 萬vạn 小tiểu 國quốc 。 而nhi 此thử 方phương 震chấn 旦đán 不bất 在tại 十thập 六lục 之chi 數số 也dã 。 然nhiên 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 尚thượng 約ước 小tiểu 教giáo 。 方phương 之chi 華hoa 藏tạng 。 不bất 啻# 毫hào 末mạt 之chi 於ư 太thái 空không 耳nhĩ 。 豈khởi 儒nho 宗tông 所sở 及cập 耶da )# 。

劫kiếp 劫kiếp 生sanh 生sanh 。 輪luân 迴hồi 不bất 絕tuyệt 。 無vô 始thỉ 無vô 終chung 。 如như 汲cấp 井tỉnh 輪luân (# 道Đạo 教giáo 只chỉ 知tri 今kim 此thử 世thế 界giới 。 未vị 成thành 時thời 一nhất 度độ 空không 劫kiếp 。 云vân 虗hư 無vô 混hỗn 沌# 一nhất 氣khí 等đẳng 名danh 為vi 元nguyên 始thỉ 不bất 知tri 空không 界giới 已dĩ 前tiền 。 早tảo 經kinh 千thiên 千thiên 萬vạn 萬vạn 遍biến 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 故cố 知tri 佛Phật 法Pháp 中trung 。 小Tiểu 乘Thừa 淺thiển 淺thiển 之chi 教giáo 。 已dĩ 超siêu 外ngoại 典điển 深thâm 深thâm 之chi 說thuyết )# 。

(# 得đắc 四tứ 教giáo 相tương 望vọng 。 前tiền 前tiền 淺thiển 。 後hậu 後hậu 深thâm 。 此thử 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 乃nãi 淺thiển 中trung 之chi 淺thiển 也dã 。 若nhược 對đối 人nhân 天thiên 。 則tắc 亦diệc 次thứ 深thâm 。 然nhiên 不bất 對đối 彼bỉ 以dĩ 人nhân 天thiên 教giáo 未vị 出xuất 三tam 界giới 故cố )# 。

都đô 由do 不bất 了liễu 此thử 身thân 。 本bổn 不bất 是thị 我ngã 。

由do 不bất 了liễu 非phi 我ngã 。 所sở 以dĩ 深thâm 著trước 我ngã 見kiến 。 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。

不bất 是thị 我ngã 者giả 。 謂vị 此thử 身thân 本bổn 因nhân 色sắc 心tâm 。 和hòa 合hợp 為vi 相tướng 。

此thử 身thân 云vân 何hà 。 本bổn 不bất 是thị 我ngã 。 謂vị 我ngã 無vô 實thật 體thể 。 本bổn 因nhân 色sắc 心tâm 和hòa 合hợp 成thành 故cố 。 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 。 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 。 為vi 自tự 身thân 相tướng 。 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 。 (# 妄vọng 緣duyên 六lục 塵trần 影ảnh 像tượng 者giả )# 。 為vi 自tự 心tâm 相tướng 。 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 。 妄vọng 計kế 為vi 我ngã 。 離ly 色sắc 心tâm 外ngoại 。 誰thùy 是thị 我ngã 者giả 。

今kim 推thôi 尋tầm 分phân 析tích 。 色sắc 有hữu 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 之chi 四tứ 。 心tâm 有hữu 受thọ (# 能năng 領lãnh 納nạp 好hảo 惡ác 之chi 事sự 。 )# 想tưởng (# 能năng 取thủ 像tượng 者giả )# 行hành (# 能năng 造tạo 作tác 者giả 。 念niệm 念niệm 遷thiên 流lưu 。 )# 識thức (# 能năng 了liễu 別biệt 者giả )# 之chi 四tứ 。 若nhược 皆giai 是thị 我ngã 。 則tắc 成thành 八bát 我ngã 。

問vấn 曰viết 。 色sắc 心tâm 和hòa 合hợp 。 即tức 是thị 我ngã 身thân 。 那na 言ngôn 不bất 是thị 。

答đáp 曰viết 。

妄vọng 情tình 執chấp 著trước 則tắc 似tự 有hữu 之chi 。 觀quán 智trí 分phân 析tích 。 則tắc 知tri 本bổn 無vô 。 良lương 以dĩ 愚ngu 法pháp 聲Thanh 聞Văn 。 不bất 了liễu 即tức 色sắc 明minh 空không 。 要yếu 須tu 假giả 想tưởng 慧tuệ 數số 。 析tích 法pháp 。 方phương 知tri 是thị 空không 。 故cố 云vân 推thôi 尋tầm 分phân 析tích 也dã 。 色sắc 有hữu 等đẳng 者giả 。 色sắc 以dĩ 質chất 礙ngại 為vi 相tương/tướng 。 然nhiên 色sắc 通thông 形hình 顯hiển 。 長trường 短đoản 方phương 圓viên 等đẳng 。 謂vị 之chi 形hình 色sắc 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 等đẳng 。 謂vị 之chi 顯hiển 色sắc 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 名danh 為vi 四tứ 大đại 。 此thử 之chi 四tứ 法pháp 。 周chu 遍biến 一nhất 切thiết 。 有hữu 為vi 法pháp 中trung 。 故cố 名danh 曰viết 大đại 。 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 我ngã 今kim 此thử 身thân 。 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 。 所sở 謂vị 髮phát 毛mao 。 爪trảo 齒xỉ 皮bì 肉nhục 筋cân 骨cốt 。 髓tủy 腦não 。 垢cấu 色sắc 。 皆giai 歸quy 於ư 地địa 。 涶# 涕thế 。 膿nùng 血huyết 。 津tân 液dịch 。 涎tiên 沫mạt 。 痰đàm 淚lệ 。 精tinh 氣khí 。 大đại 小tiểu 便tiện 利lợi 。 皆giai 歸quy 於ư 水thủy 。 暖noãn 氣khí 歸quy 火hỏa 。 動động 轉chuyển 歸quy 風phong 。 四tứ 分phần 分phần 之chi 。 色sắc 在tại 何hà 處xứ 。 心tâm 有hữu 等đẳng 者giả 。 前tiền 色sắc 蘊uẩn 名danh 色sắc 。 此thử 四tứ 蘊uẩn 名danh 心tâm 。 蘊uẩn 者giả 。 積tích 聚tụ 為vi 義nghĩa 。 積tích 聚tụ 多đa 法pháp 。 成thành 一nhất 蘊uẩn 故cố 。 受thọ 以dĩ 領lãnh 納nạp 為vi 相tương/tướng 。 別biệt 有hữu 三tam 受thọ 。 謂vị 苦khổ 樂lạc 捨xả 。 或hoặc 復phục 有hữu 五ngũ 。 更cánh 如như 憂ưu 喜hỷ 。 想tưởng 以dĩ 想tưởng 像tượng 為vi 相tương/tướng 。 攀phàn 緣duyên 前tiền 境cảnh 。 追truy 憶ức 往vãng 事sự 等đẳng 。 行hành 以dĩ 遷thiên 流lưu 為vi 相tương/tướng 。 然nhiên 有hữu 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 不bất 相tương 應ứng 。 異dị 。 且thả 相tương 應ứng 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 心tâm 所sở 四tứ 十thập 六lục 法pháp 。 (# 比tỉ 大Đại 乘Thừa 欠khiếm 五ngũ 法pháp 。 如như 下hạ 文văn 中trung 具cụ 列liệt 。 )# 中trung 除trừ 受thọ 想tưởng 二nhị 法pháp 。 餘dư 皆giai 是thị 也dã 。 不bất 相tương 應ứng 者giả 。 有hữu 十thập 四tứ 種chủng 。 謂vị 一nhất 得đắc 。 二nhị 非phi 得đắc 。 三tam 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 四tứ 無vô 想tưởng 異dị 熟thục 。 五ngũ 無vô 想tưởng 定định 。 六lục 滅diệt 盡tận 定định 。 七thất 命mạng 根căn 。 八bát 生sanh 。 九cửu 住trụ 。 十thập 異dị 。 十thập 一nhất 滅diệt 。 十thập 二nhị 名danh 。 十thập 三tam 句cú 。 十thập 四tứ 文văn 。 識thức 以dĩ 了liễu 別biệt 為vi 義nghĩa 。 小Tiểu 乘Thừa 唯duy 一nhất 意ý 識thức 。 若nhược 皆giai 云vân 云vân 。 總tổng 結kết 。 謂vị 色sắc 有hữu 四tứ 大đại 。 心tâm 有hữu 四tứ 蘊uẩn 。 分phân 析tích 成thành 八bát 。 若nhược 皆giai 是thị 我ngã 。 豈khởi 非phi 八bát 我ngã 耶da 。

況huống 地địa 大đại 中trung 。 復phục 有hữu 眾chúng 多đa 。 謂vị 三tam 百bách 六lục 十thập 段đoạn 骨cốt 。 一nhất 一nhất 各các 別biệt 。 皮bì 毛mao 筋cân 肉nhục 肝can 心tâm 。 脾tì 腎thận 。 各các 不bất 相tương 是thị 。

此thử 析tích 色sắc 無vô 我ngã 。 言ngôn 地địa 大đại 以dĩ 例lệ 餘dư 三tam 也dã 。 三tam 百bách 六lục 十thập 段đoạn 骨cốt 。 猶do 是thị 麤thô 說thuyết 。 若nhược 從tùng 麤thô 至chí 細tế 析tích 者giả 謂vị 四tứ 支chi 五ngũ 根căn 。 漸tiệm 漸tiệm 分phân 析tích 。 一nhất 切thiết 析tích 作tác 四tứ 分phần/phân 。 四tứ 分phân 析tích 作tác 十thập 六lục 分phần 。 析tích 至chí 極cực 微vi 。 名danh 隣lân 虗hư 塵trần 。 皮bì 毛mao 下hạ 。 論luận 約ước 相tương/tướng 顯hiển 。 易dị 知tri 。 內nội 外ngoại 各các 舉cử 其kỳ 四tứ 。 各các 不bất 相tương 是thị 一nhất 句cú 。 總tổng 前tiền 多đa 法pháp 。 既ký 不bất 相tương 是thị 。 誰thùy 是thị 我ngã 者giả 。 又hựu 前tiền 水thủy 火hỏa 風phong 大đại 。 應ưng 準chuẩn 例lệ 析tích 之chi 。 水thủy 大đại 易dị 知tri 。 火hỏa 風phong 二nhị 大đại 。 雖tuy 各các 是thị 同đồng 。 依y 根căn 說thuyết 異dị 。 如như 呼hô 吸hấp 奔bôn 走tẩu 欠khiếm 伸thân 之chi 類loại 。 亦diệc 各các 用dụng 別biệt 。 然nhiên 泛phiếm 明minh 色sắc 蘊uẩn 。 有hữu 十thập 一nhất 法Pháp 。 謂vị 五ngũ 根căn 。 (# 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 也dã )# 五ngũ 境cảnh 。 (# 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 也dã 。 )# 及cập 無vô 表biểu 色sắc 。 今kim 但đãn 說thuyết 身thân 。 故cố 不bất 言ngôn 境cảnh 等đẳng 也dã 。

諸chư 心tâm 所sở 等đẳng 。 亦diệc 各các 不bất 同đồng 。 見kiến 不bất 是thị 聞văn 。 喜hỷ 不bất 是thị 怒nộ 。 展triển 轉chuyển 乃nãi 至chí 。 八bát 萬vạn 塵trần 勞lao 。

此thử 析tích 心tâm 以dĩ 明minh 無vô 我ngã 也dã 。 心tâm 王vương 所sở 有hữu 差sai 別biệt 業nghiệp 用dụng 。 故cố 曰viết 。 心tâm 所sở 。 然nhiên 小Tiểu 乘Thừa 心tâm 所sở 。 都đô 有hữu 四tứ 十thập 六lục 法pháp 。 總tổng 成thành 六lục 位vị 。 謂vị 一nhất 徧biến 大đại 地địa 法pháp 有hữu 十thập 。 所sở 謂vị 一nhất 受thọ 。 二nhị 想tưởng 。 三tam 思tư 。 四tứ 觸xúc 。 五ngũ 欲dục 。 六lục 慧tuệ 。 七thất 念niệm 。 八bát 作tác 意ý 。 九cửu 勝thắng 解giải 。 十thập 三tam 摩ma 地địa 。 此thử 十thập 遍biến 一nhất 切thiết 心tâm 。 故cố 名danh 徧biến 大đại 地địa 。 二nhị 大đại 善thiện 地địa 法pháp 有hữu 十thập 。 謂vị 一nhất 信tín 。 二nhị 不bất 放phóng 逸dật 。 三tam 輕khinh 安an 。 四tứ 捨xả 。 五ngũ 慚tàm 。 六lục 愧quý 。 七thất 無vô 貪tham 。 八bát 無vô 嗔sân 。 九cửu 不bất 害hại 。 十thập 勤cần 。 此thử 十thập 唯duy 屬thuộc 善thiện 性tánh 。 故cố 名danh 大đại 善thiện 地địa 。 三tam 大đại 煩phiền 惱não 有hữu 六lục 。 謂vị 一nhất 癡si 。 二nhị 放phóng 逸dật 。 三tam 懈giải 怠đãi 。 四tứ 不bất 信tín 。 五ngũ 昏hôn 沉trầm 。 六lục 掉trạo 舉cử 。 此thử 六lục 依y 五ngũ 六lục 七thất 識thức 而nhi 起khởi 。 唯duy 是thị 惡ác 法pháp 。 通thông 見kiến 修tu 斷đoạn 。 故cố 名danh 大đại 煩phiền 惱não 。 四tứ 大đại 不bất 善thiện 有hữu 二nhị 。 謂vị 無vô 慙tàm 。 及cập 無vô 愧quý 。 此thử 二nhị 無vô 惡ác 不bất 造tạo 。 故cố 名danh 大đại 不bất 善thiện 。 五ngũ 小tiểu 煩phiền 惱não 有hữu 十thập 。 謂vị 忿phẫn 覆phú 嫉tật 慳san 惱não 害hại 恨hận 諂siểm 誑cuống 憍kiêu 。 此thử 十thập 但đãn 依y 第đệ 六lục 識thức 而nhi 起khởi 。 唯duy 修tu 所sở 斷đoạn 。 故cố 名danh 小tiểu 煩phiền 惱não 。 六lục 不bất 定định 法pháp 有hữu 八bát 。 一nhất 悔hối 。 二nhị 眠miên 。 三tam 尋tầm 。 四tứ 伺tứ 。 五ngũ 貪tham 。 六lục 嗔sân 。 七thất 慢mạn 。 八bát 疑nghi 。 此thử 八bát 通thông 於ư 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 故cố 名danh 不bất 定định 。 此thử 上thượng 法pháp 數số 行hành 。 相tương/tướng 廣quảng 長trường 。 具cụ 如như 別biệt 釋thích 。 但đãn 今kim 論luận 意ý 。 欲dục 顯hiển 此thử 中trung 。 無vô 實thật 我ngã 故cố 。 若nhược 欲dục 細tế 辨biện 。 恐khủng 致trí 亡vong 羊dương 。 言ngôn 見kiến 聞văn 善thiện 怒nộ 者giả 。 見kiến 聞văn 易dị 知tri 。 喜hỷ 怒nộ 即tức 儒nho 宗tông 所sở 謂vị 七thất 情tình 。 (# 喜hỷ 怒nộ 憂ưu 懼cụ 愛ái 惡ác 欲dục )# 亦diệc 不bất 離ly 前tiền 。 心tâm 所sở 法pháp 等đẳng 。 論luận 中trung 別biệt 舉cử 令linh 俗tục 易dị 知tri 。 言ngôn 八bát 萬vạn 塵trần 勞lao 者giả 。 即tức 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 煩phiền 惱não 。 略lược 舉cử 大đại 數số 云vân 爾nhĩ 。 謂vị 依y 根căn 本bổn 十thập 惑hoặc 。 一nhất 貪tham 。 二nhị 嗔sân 。 三tam 慢mạn 。 四tứ 無vô 明minh 。 五ngũ 疑nghi 。 六lục 不bất 正chánh 見kiến 。 七thất 身thân 見kiến 。 八bát 邊biên 見kiến 。 九cửu 見kiến 取thủ 。 十thập 戒giới 禁cấm 取thủ 。 然nhiên 一nhất 惑hoặc 有hữu 力lực 。 復phục 各các 成thành 十thập 。 十thập 惑hoặc 成thành 百bách 。 計kế 分phần/phân 三tam 品phẩm 。 上thượng 品phẩm 重trọng/trùng 故cố 。 分phần/phân 上thượng 中trung 下hạ 。 即tức 成thành 三tam 百bách 。 中trung 下hạ 不bất 分phân 。 但đãn 各các 成thành 百bách 。 總tổng 為vi 五ngũ 百bách 。 於ư 自tự 五ngũ 塵trần 總tổng 起khởi 五ngũ 百bách 。 於ư 他tha 五ngũ 塵trần 總tổng 起khởi 五ngũ 百bách 。 名danh 本bổn 一nhất 千thiên 。 又hựu 於ư 自tự 他tha 五ngũ 塵trần 一nhất 一nhất 別biệt 起khởi 五ngũ 百bách 。 即tức 成thành 五ngũ 千thiên 。 依y 別biệt 迷mê 四Tứ 諦Đế 。 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 各các 有hữu 五ngũ 千thiên 。 故cố 成thành 二nhị 萬vạn 。 并tinh 本bổn 一nhất 千thiên 。 為vi 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 。 依y 貪tham 嗔sân 癡si 。 及cập 等đẳng 分phần/phân 行hành 。 各các 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 。 故cố 成thành 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 取thủ 坌bộn 汙ô 義nghĩa 故cố 。 擾nhiễu 動động 義nghĩa 故cố 。 名danh 曰viết 塵trần 勞lao 。 廣quảng 如như 別biệt 釋thích 。

既ký 有hữu 此thử 眾chúng 多đa 之chi 物vật 。 不bất 知tri 定định 取thủ 何hà 者giả 為vi 我ngã 。

析tích 色sắc 析tích 心tâm 。 既ký 有hữu 眾chúng 多đa 。 定định 取thủ 何hà 者giả 為vi 我ngã 乎hồ 。

若nhược 皆giai 是thị 我ngã 。 我ngã 即tức 百bách 千thiên 。 一nhất 身thân 之chi 中trung 。 多đa 主chủ 紛phân 亂loạn 。

此thử 約ước 即tức 蘊uẩn 以dĩ 明minh 無vô 我ngã 也dã 。

離ly 此thử 之chi 外ngoại 復phục 無vô 別biệt 法pháp 。

此thử 約ước 離ly 蘊uẩn 以dĩ 明minh 無vô 我ngã 也dã 。

翻phiên 覆phú 推thôi 我ngã 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 便tiện 悟ngộ 此thử 身thân 但đãn 是thị 眾chúng 緣duyên 。 似tự 和hòa 合hợp 相tương/tướng 。 元nguyên 無vô 我ngã 人nhân 。 為vi 誰thùy 貪tham 嗔sân 。 為vi 誰thùy 殺sát 盜đạo 施thí 戒giới 。 (# 知tri 苦Khổ 諦Đế 也dã )# 遂toại 不bất 滯trệ 心tâm 於ư 三tam 界giới 有hữu 漏lậu 善thiện 惡ác 。 (# 斷đoạn 集Tập 諦Đế 也dã )# 但đãn 修tu 無vô 我ngã 觀quán 智trí 。 (# 道Đạo 諦Đế )# 以dĩ 斷đoạn 貪tham 等đẳng 。 止chỉ 息tức 諸chư 業nghiệp 。 證chứng 得đắc 我ngã 空không 真Chân 如Như (# 滅Diệt 諦Đế )# 。

推thôi 我ngã 不bất 得đắc 而nhi 悟ngộ 者giả 。 實thật 智trí 斷đoạn 證chứng 也dã 。 由do 前tiền 假giả 觀quán 析tích 法pháp 。 以dĩ 為vi 方phương 便tiện 。 觀quán 行hành 成thành 熟thục 。 實thật 智trí 發phát 生sanh 。 然nhiên 小Tiểu 乘Thừa 修tu 行hành 。 不bất 出xuất 四Tứ 諦Đế 。 謂vị 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 也dã 。 前tiền 云vân 寶bảo 此thử 我ngã 故cố 。 起khởi 貪tham 嗔sân 癡si 。 今kim 悟ngộ 四tứ 大đại 五ngũ 蘊uẩn 。 多đa 法pháp 聚tụ 集tập 。 似tự 和hòa 合hợp 相tương/tướng 。 無vô 實thật 主chủ 宰tể 名danh 為vi 我ngã 人nhân 。 既ký 知tri 我ngã 人nhân 本bổn 空không 。 何hà 用dụng 貪tham 嗔sân 殺sát 盜đạo 施thí 戒giới 乎hồ 。 如như 設thiết 筵diên 宴yến 以dĩ 待đãi 賓tân 親thân 。 嚴nghiêm 器khí 械giới 以dĩ 禦ngữ 宼# 盜đạo 。 無vô 賓tân 則tắc 杯# 盤bàn 安an 設thiết 。 無vô 盜đạo 則tắc 器khí 械giới 何hà 施thí 。 (# 注chú 云vân 知tri 苦Khổ 諦Đế 者giả 。 苦khổ 以dĩ 逼bức 迫bách 為vi 義nghĩa 。 諦đế 以dĩ 審thẩm 實thật 彰chương 名danh 。 佛Phật 說thuyết 苦khổ 。 定định 是thị 苦khổ 。 故cố 名danh 曰viết 實thật 。 如như 實thật 知tri 苦khổ 。 即tức 是thị 審thẩm 義nghĩa 苦Khổ 諦Đế 之chi 體thể 。 即tức 五ngũ 蘊uẩn 身thân 心tâm 。 謂vị 此thử 身thân 心tâm 。 是thị 眾chúng 苦khổ 所sở 依y 故cố 。 言ngôn 眾chúng 苦khổ 者giả 。 即tức 三tam 苦khổ 。 四tứ 苦khổ 。 五ngũ 苦khổ 。 八bát 苦khổ 等đẳng 。 言ngôn 三tam 苦khổ 者giả 。 謂vị 苦khổ 受thọ 苦khổ 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 壞hoại 苦khổ 。 捨xả 受thọ 行hành 苦khổ 。 言ngôn 四tứ 苦khổ 者giả 。 謂vị 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 五ngũ 苦khổ 者giả 。 前tiền 四tứ 苦khổ 上thượng 。 加gia 五ngũ 陰ấm 盛thịnh 苦khổ 。 言ngôn 八bát 苦khổ 者giả 。 前tiền 五ngũ 之chi 上thượng 。 加gia 愛ái 別biệt 離ly 。 怨oán 憎tăng 會hội 求cầu 不bất 得đắc 。 三tam 為vi 八bát 苦khổ 也dã )# 遂toại 不bất 滯trệ 心tâm 三tam 界giới 等đẳng 者giả 。 謂vị 不bất 造tạo 三tam 界giới 業nghiệp 。 言ngôn 有hữu 漏lậu 者giả 。 從tùng 喻dụ 得đắc 名danh 。 如như 世thế 漏lậu 室thất 。 不bất 堪kham 居cư 止chỉ 。 漏lậu 器khí 。 不bất 堪kham 舉cử 用dụng 。 然nhiên 漏lậu 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 欲dục 漏lậu 。 有hữu 漏lậu 。 無vô 明minh 漏lậu 。 見kiến 漏lậu 。 言ngôn 有hữu 漏lậu 善thiện 惡ác 者giả 。 謂vị 依y 能năng 造tạo 之chi 心tâm 。 同đồng 時thời 王vương 所sở 與dữ 漏lậu 相tương 應ứng 。 所sở 修tu 善thiện 等đẳng 。 皆giai 有hữu 漏lậu 攝nhiếp 。 揀giản 無vô 漏lậu 善thiện 。 非phi 集Tập 諦Đế 也dã 。 惡ác 業nghiệp 可khả 知tri 。 (# 注chú 云vân 斷đoạn 集Tập 諦Đế 者giả 集tập 以dĩ 增tăng 長trưởng 生sanh 死tử 為vi 事sự 。 集Tập 諦Đế 之chi 體thể 。 通thông 業nghiệp 惑hoặc 等đẳng )# 言ngôn 但đãn 修tu 無vô 我ngã 觀quán 者giả 。 即tức 人nhân 無vô 我ngã 。 其kỳ 實thật 有hữu 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 不bất 淨tịnh 等đẳng 觀quán 。 及cập 八Bát 正Chánh 道Đạo 等đẳng 。 今kim 但đãn 以dĩ 無vô 我ngã 為vi 門môn 。 攝nhiếp 無vô 常thường 等đẳng 。 反phản 前tiền 執chấp 我ngã 。 故cố 偏thiên 說thuyết 之chi (# 注chú 云vân 。 道Đạo 諦Đế 者giả 。 道đạo 以dĩ 除trừ 患hoạn 為vi 功công 。 正chánh 取thủ 生sanh 空không 智trí 為vi 體thể 。 即tức 前tiền 無vô 我ngã 等đẳng 觀quán 。 兼kiêm 攝nhiếp 餘dư 行hành 。 為vi 助trợ 伴bạn 也dã )# 言ngôn 以dĩ 斷đoạn 貪tham 等đẳng 者giả 。 文văn 躡niếp 前tiền 起khởi 。 即tức 以dĩ 前tiền 道Đạo 諦Đế 智trí 為vi 能năng 斷đoạn 。 貪tham 等đẳng 為vi 所sở 斷đoạn 。 三tam 界giới 。 九cửu 地địa 。 分phân 別biệt 。 俱câu 生sanh 。 煩phiền 惱não 障chướng 品phẩm 。 皆giai 在tại 等đẳng 言ngôn 之chi 中trung 。 言ngôn 止chỉ 息tức 諸chư 業nghiệp 者giả 。 因nhân 惑hoặc 起khởi 業nghiệp 。 惑hoặc 既ký 不bất 生sanh 。 業nghiệp 自tự 停đình 寢tẩm 。 此thử 斷đoạn 貪tham 等đẳng 。 猶do 屬thuộc 道Đạo 諦Đế 相tương/tướng 躡niếp 而nhi 起khởi 。 證chứng 我ngã 空không 真Chân 如Như 者giả 。 智trí 有hữu 二nhị 用dụng 。 一nhất 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 二nhị 能năng 證chứng 理lý 。 我ngã 空không 真Chân 如Như 者giả 。 即tức 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 中trung 無vô 實thật 主chủ 宰tể 性tánh 一nhất 分phần/phân 生sanh 空không 理lý 也dã 。 即tức 小Tiểu 乘Thừa 三tam 種chủng 無vô 為vi 。 一nhất 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 二nhị 非phi 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 三tam 虗hư 空không 無vô 為vi (# 注chú 中trung 言ngôn 滅Diệt 諦Đế 者giả 。 滅diệt 以dĩ 累lũy/lụy/luy 盡tận 為vi 滅diệt 。 即tức 惑hoặc 苦khổ 皆giai 亡vong 。 大đại 患hoạn 永vĩnh 滅diệt )# 。

乃nãi 至chí 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 。 方phương 斷đoạn 諸chư 苦khổ 。

乃nãi 至chí 云vân 者giả 。 中trung 含hàm 諸chư 位vị 也dã 。 小Tiểu 乘Thừa 斷đoạn 證chứng 位vị 次thứ 。 不bất 出xuất 道đạo 前tiền 七thất 贒# 。 道đạo 後hậu 四Tứ 果Quả 。 言ngôn 七thất 贒# 者giả 。 一nhất 伍# 停đình 心tâm 觀quán 。 (# 謂vị 初sơ 作tác 五ngũ 種chủng 觀quán 想tưởng 。 止chỉ 息tức 妄vọng 心tâm 也dã )# 一nhất 多đa 貪tham 眾chúng 生sanh 。 作tác 不bất 淨tịnh 觀quán 。 (# 有hữu 五ngũ 不bất 淨tịnh 。 一nhất 種chủng 子tử 不bất 淨tịnh 。 二nhị 住trú 處xứ 不bất 淨tịnh 。 三tam 自tự 體thể 不bất 淨tịnh 。 四tứ 自tự 相tương/tướng 不bất 淨tịnh 。 五ngũ 究cứu 竟cánh 不bất 淨tịnh 也dã )# 二nhị 。 多đa 瞋sân 眾chúng 生sanh 。 作tác 慈từ 悲bi 觀quán 。 三tam 多đa 癡si 眾chúng 生sanh 。 作tác 緣duyên 生sanh 觀quán 。 四tứ 散tán 亂loạn 眾chúng 生sanh 。 作tác 數sổ 息tức 觀quán 。 五ngũ 著trước 我ngã 眾chúng 生sanh 。 作tác 界giới 分phân 別biệt 觀quán 。 二nhị 別biệt 相tướng 念niệm 觀quán 。 (# 別biệt 別biệt 觀quán 察sát 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 )# 謂vị 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 (# 五ngũ 種chủng 不bất 淨tịnh 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 )# 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 (# 苦khổ 受thọ 苦khổ 苦khổ 等đẳng 。 亦diệc 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 )# 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 (# 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 )# 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 (# 五ngũ 蘊uẩn 假giả 合hợp )# 四tứ 法pháp 次thứ 第đệ 。 各các 別biệt 觀quán 察sát 。 故cố 曰viết 別biệt 相tướng 。 三tam 總tổng 相tương/tướng 念niệm 觀quán 。 (# 謂vị 隨tùy 身thân 等đẳng 。 即tức 具cụ 苦khổ 空không 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 四tứ 觀quán 一nhất 時thời 。 故cố 名danh 總tổng 相tương/tướng 念niệm 也dã )# 此thử 上thượng 三tam 位vị 。 名danh 三tam 資tư 糧lương 。 四tứ 煖noãn 位vị 。 (# 如như 世thế 鑽toàn 火hỏa 。 煖noãn 相tương/tướng 初sơ 生sanh 。 火hỏa 之chi 前tiền 相tương/tướng 。 聖thánh 道Đạo 將tương 起khởi 。 行hành 相tương/tướng 亦diệc 然nhiên 。 故cố 爾nhĩ )# 謂vị 創sáng/sang 觀quán 欲dục 界giới 四Tứ 諦Đế 各các 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 共cộng 十thập 六lục 相tương/tướng 。 苦khổ 下hạ 四tứ 者giả 。 謂vị 苦khổ 無vô 常thường 。 空không 無vô 我ngã 。 集tập 下hạ 四tứ 者giả 。 集tập 因nhân 生sanh 緣duyên 。 滅diệt 下hạ 四tứ 者giả 。 滅diệt 淨tịnh 妙diệu 離ly 。 道đạo 下hạ 四tứ 者giả 。 道đạo 如như 行hành 出xuất 。 上thượng 二nhị 界giới 四Tứ 諦Đế 合hợp 觀quán 。 亦diệc 有hữu 十thập 六lục 。 共cộng 三tam 十thập 二nhị 。 此thử 位vị 之chi 中trung 。 初sơ 起khởi 智trí 觀quán 。 五ngũ 頂đảnh 位vị 。 (# 可khả 動động 法pháp 中trung 。 此thử 最tối 為vi 勝thắng 。 如như 人nhân 首thủ 頂đảnh 。 最tối 極cực 尊tôn 故cố )# 亦diệc 觀quán 於ư 前tiền 二nhị 十thập 二nhị 行hành 。 心tâm 漸tiệm 成thành 熟thục 故cố 。 六lục 忍nhẫn 位vị 。 (# 忍nhẫn 可khả 諦đế 理lý 。 故cố 名danh 曰viết 忍nhẫn )# 此thử 忍nhẫn 分phần/phân 三tam 。 下hạ 忍nhẫn 位vị 者giả 。 印ấn 可khả 於ư 前tiền 三tam 十thập 二nhị 行hành 。 中trung 忍nhẫn 別biệt 作tác 七thất 周chu 減giảm 緣duyên 。 二nhị 十thập 四tứ 周chu 減giảm 行hành 。 如như 以dĩ 無vô 常thường 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 。 乃nãi 至chí 以dĩ 行hành 觀quán 上thượng 界giới 道đạo 。 不bất 用dụng 後hậu 出xuất 。 名danh 為vi 一nhất 周chu 。 如như 是thị 逆nghịch 減giảm 。 唯duy 留lưu 無vô 常thường 。 合hợp 有hữu 三tam 十thập 一nhất 周chu 減giảm 行hành 。 以dĩ 集tập 等đẳng 七thất 行hành 與dữ 諦đế 境cảnh 名danh 同đồng 。 故cố 但đãn 云vân 二nhị 十thập 四tứ 周chu 減giảm 行hành 也dã 。 上thượng 忍nhẫn 唯duy 一nhất 剎sát 那na 。 重trọng/trùng 觀quán 欲dục 苦khổ 。 七thất 世thế 第đệ 一nhất 位vị 。 (# 有hữu 漏lậu 道đạo 中trung 最tối 第đệ 一nhất 故cố )# 。 亦diệc 一nhất 剎sát 那na 。 重trọng/trùng 觀quán 欲dục 苦khổ 一nhất 行hành 。 但đãn 智trí 勝thắng 劣liệt 。 與dữ 上thượng 忍nhẫn 異dị 。 (# 此thử 上thượng 明minh 道đạo 。 前tiền 七thất 賢hiền 也dã )# 言ngôn 道đạo 後hậu 四Tứ 果Quả 者giả 。 於ư 中trung 有hữu 四Tứ 向Hướng 四Tứ 果Quả 。 謂vị 之chi 八bát 輩bối 。 初sơ 預dự 流lưu 向hướng 。 (# 言ngôn 預dự 入nhập 聖thánh 流lưu 故cố )# 修tu 十thập 六lục 心tâm 。 謂vị 上thượng 下hạ 八bát 諦đế 。 各các 有hữu 一nhất 忍nhẫn 一nhất 智trí 。 如như 緣duyên 欲dục 界giới 四Tứ 諦Đế 。 起khởi 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 。 苦khổ 法pháp 智trí 。 集tập 滅diệt 道đạo 三tam 例lệ 然nhiên 。 上thượng 界giới 四Tứ 諦Đế 。 名danh 苦khổ 類loại 忍nhẫn 。 (# 謂vị 與dữ 欲dục 界giới 苦khổ 同đồng 類loại 故cố )# 苦khổ 類loại 智trí 等đẳng 。 於ư 中trung 八bát 忍nhẫn 。 名danh 無vô 間gian 道đạo 。 八bát 智trí 名danh 解giải 脫thoát 道đạo 。 前tiền 十thập 五ngũ 心tâm 。 八bát 無vô 間gian 七thất 解giải 脫thoát 。 名danh 預dự 流lưu 向hướng 。 第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 第đệ 八bát 解giải 脫thoát 。 名danh 預dự 流lưu 果quả 。 此thử 位vị 有hữu 二nhị 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 正chánh 住trụ 果quả 。 未vị 斷đoạn 修tu 惑hoặc 。 皆giai 屬thuộc 見kiến 道đạo 。 二nhị 進tiến 修tu 果quả 。 即tức 屬thuộc 修tu 道Đạo 。 斷đoạn 欲dục 界giới 修tu 惑hoặc 。 六lục 品phẩm 。 六lục 無vô 間gian 。 五ngũ 解giải 脫thoát 。 名danh 一nhất 來lai 向hướng 。 第đệ 六lục 解giải 脫thoát 。 名danh 一nhất 來lai 果quả 。 (# 但đãn 有hữu 一nhất 度độ 來lai 欲dục 界giới 故cố )# 斷đoạn 後hậu 三tam 品phẩm 。 三tam 無vô 間gian 二nhị 解giải 脫thoát 。 名danh 不bất 還hoàn 向hướng 。 第đệ 三tam 解giải 脫thoát 。 名danh 不bất 還hoàn 果quả 。 (# 更cánh 不bất 復phục 來lai 。 欲dục 界giới 生sanh 故cố )# 斷đoạn 上thượng 二nhị 界giới 。 七thất 十thập 二nhị 品phẩm (# 上thượng 二nhị 界giới 有hữu 八bát 地địa 。 每mỗi 地địa 九cửu 品phẩm 。 故cố 有hữu 七thất 十thập 二nhị 。 品phẩm 也dã )# 修tu 惑hoặc 。 七thất 十thập 二nhị 無vô 間gian 七thất 十thập 一nhất 解giải 脫thoát 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 向hướng 。 (# 自tự 此thử 已dĩ 前tiền 皆giai 屬thuộc 修tu 道Đạo )# 第đệ 七thất 十thập 二nhị 解giải 脫thoát 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 證chứng 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 名danh 無Vô 學Học 位vị 。 梵Phạn 語ngữ 阿A 羅La 漢Hán 。 或hoặc 阿a 羅la 訶ha 。 此thử 云vân 應ưng 。 應ưng 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 應ưng 已dĩ 永vĩnh 害hại 煩phiền 惱não 賊tặc 故cố 。 二nhị 應ưng 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 身thân 故cố 。 三tam 應ưng 受thọ 人nhân 天thiên 。 妙diệu 供cúng 養dường 故cố 。 言ngôn 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 者giả 。 肇triệu 公công 云vân 。 大đại 患hoạn 莫mạc 若nhược 於ư 有hữu 身thân 。 故cố 滅diệt 身thân 以dĩ 歸quy 無vô 。 勞lao 形hình 莫mạc 先tiên 於ư 有hữu 智trí 。 故cố 絕tuyệt 智trí 以dĩ 淪luân 虗hư 。 智trí 以dĩ 形hình 患hoạn 。 形hình 以dĩ 智trí 勞lao 。 輪luân 轉chuyển 修tu 途đồ 。 疲bì 而nhi 不bất 已dĩ 。 所sở 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 得đắc 四Tứ 果Quả 已dĩ 。 化hóa 火hỏa 焚phần 身thân 。 身thân 智trí 俱câu 滅diệt 。 入nhập 無vô 為vi 界giới 。 受thọ 寂tịch 滅diệt 樂nhạo/nhạc/lạc 。 依y 三tam 乘thừa 教giáo 。 此thử 處xứ 應ưng 列liệt 辟Bích 支Chi 佛Phật 一nhất 位vị 。 梵Phạm 云vân 辟Bích 支Chi 迦ca 佛Phật 陀Đà 。 此thử 云vân 獨Độc 覺Giác 。 或hoặc 云vân 緣Duyên 覺Giác 。 獨Độc 覺Giác 者giả 。 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 。 觀quán 因nhân 緣duyên 法pháp 。 無vô 師sư 自tự 悟ngộ 。 故cố 名danh 獨Độc 覺Giác 。 若nhược 從tùng 佛Phật 所sở 聞văn 因nhân 緣duyên 法pháp 。 作tác 七thất 十thập 七thất 智trí 觀quán 。 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 名danh 曰viết 緣Duyên 覺Giác 。 斷đoạn 三tam 界giới 惑hoặc 分phần/phân 侵xâm 習tập 氣khí 以dĩ 根căn 利lợi 故cố 。 超siêu 阿A 羅La 漢Hán 。 得đắc 第đệ 五ngũ 果quả 。 化hóa 火hỏa 焚phần 身thân 。 入nhập 無vô 為vi 界giới 。 名danh 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 論luận 不bất 明minh 者giả 。 與dữ 前tiền 聲Thanh 聞Văn 同đồng 觀quán 生sanh 空không 理lý 。 同đồng 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 證chứng 灰hôi 斷đoạn 果quả 。 故cố 不bất 別biệt 說thuyết 。

處xứ 此thử 宗tông 中trung 。 以dĩ 色sắc 心tâm 二nhị 法pháp 。 及cập 貪tham 嗔sân 癡si 為vi 根căn 身thân 器khí 界giới 之chi 本bổn 也dã 。

此thử 結kết 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 也dã 。 大đại 鈔sao 云vân 。 小Tiểu 乘Thừa 計kế 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 雖tuy 有hữu 多đa 義nghĩa 。 略lược 舉cử 其kỳ 三tam 。 一nhất 計kế 色sắc 心tâm 。 如như 正chánh 理lý 論luận 說thuyết 經Kinh 部bộ 師sư 計kế 現hiện 在tại 色sắc 心tâm 等đẳng 法pháp 為vi 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 。 意ý 云vân 。 如như 大Đại 乘Thừa 第đệ 八bát 為vi 所sở 熏huân 故cố 。 二nhị 者giả 。 三tam 毒độc 為vi 因nhân 。 義nghĩa 如như 大Đại 乘Thừa 能năng 熏huân 故cố 。 阿a 含hàm 云vân 。 貪tham 恚khuể 愚ngu 癡si 。 是thị 世thế 間gian 根căn 本bổn 等đẳng 。 三tam 者giả 合hợp 取thủ 上thượng 二nhị 義nghĩa 。 同đồng 大Đại 乘Thừa 有hữu 能năng 所sở 熏huân 。 方phương 流lưu 轉chuyển 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 焉yên 異dị 大Đại 乘Thừa 。 以dĩ 彼bỉ 但đãn 六lục 識thức 為vi 所sở 熏huân 。 非phi 第đệ 八bát 故cố 。 縱túng/tung 說thuyết 賴lại 耶da 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 能năng 熏huân 又hựu 非phi 七thất 識thức 。 故cố 全toàn 不bất 同đồng 。

過quá 去khứ 未vị 來lai 。 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 為vi 本bổn 。

此thử 以dĩ 現hiện 在tại 例lệ 餘dư 二nhị 世thế 。 同đồng 以dĩ 色sắc 心tâm 三tam 毒độc 為vi 本bổn 。 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 。

今kim 詰cật 之chi 曰viết 。 夫phu 經kinh 生sanh 累lũy 世thế 為vi 身thân 本bổn 者giả 。 自tự 體thể 須tu 無vô 間gián 斷đoạn 。

此thử 以dĩ 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 破phá 之chi 。 言ngôn 自tự 體thể 須tu 。 無vô 間gián 斷đoạn 者giả 。 如như 大Đại 乘Thừa 說thuyết 第đệ 八bát 識thức 故cố 。 論luận 云vân 。 恆hằng 轉chuyển 如như 瀑bộc 流lưu 。 又hựu 攝nhiếp 論luận 云vân 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 界giới 。 一nhất 切thiết 法pháp 等đẳng 依y 。 既ký 言ngôn 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 則tắc 知tri 無vô 間gián 斷đoạn 矣hĩ 。

今kim 五ngũ 識thức 闕khuyết 緣duyên 不bất 起khởi 。 (# 根căn 境cảnh 等đẳng 為vi 緣duyên )# 意ý 識thức 有hữu 時thời 不bất 行hành (# 悶muộn 絕tuyệt 。 睡thụy 眠miên 滅diệt 盡tận 定định 。 無vô 想tưởng 定định 。 無vô 想tưởng 天thiên )# 。

五ngũ 識thức 闕khuyết 緣duyên 不bất 起khởi 者giả 。 謂vị 大Đại 乘Thừa 說thuyết 眼nhãn 識thức 九cửu 緣duyên 生sanh 。 一nhất 空không 。 二nhị 明minh 。 三tam 根căn 。 四tứ 境cảnh 。 五ngũ 作tác 意ý 。 六lục 分phần 別biệt 。 七thất 染nhiễm 淨tịnh 。 八bát 根căn 本bổn 。 九cửu 種chủng 子tử 。 耳nhĩ 識thức 八bát 緣duyên 生sanh 。 前tiền 九cửu 中trung 除trừ 明minh 。 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 。 各các 七thất 緣duyên 生sanh 。 謂vị 前tiền 八bát 中trung 除trừ 空không 。 (# 注chú 中trung 根căn 即tức 增tăng 上thượng 緣duyên 。 境cảnh 即tức 所sở 緣duyên 緣duyên 。 略lược 舉cử 此thử 二nhị 。 等đẳng 餘dư 緣duyên 故cố 。 隨tùy 闕khuyết 一nhất 緣duyên 。 即tức 不bất 得đắc 起khởi )# 言ngôn 意ý 識thức 者giả 。 即tức 獨độc 頭đầu 意ý 識thức (# 注chú 中trung 舉cử 五ngũ 位vị 不bất 行hành 。 悶muộn 絕tuyệt 睡thụy 眠miên 二nhị 位vị 。 約ước 下hạ 地địa 說thuyết 。 無vô 想tưởng 二nhị 定định 。 約ước 上thượng 地địa 說thuyết 。 謂vị 無vô 想tưởng 定định 中trung 。 心tâm 想tưởng 不bất 生sanh 。 此thử 通thông 外ngoại 道đạo 所sở 求cầu 之chi 定định 。 滅diệt 盡tận 定định 者giả 。 前tiền 六lục 七thất 識thức 一nhất 向hướng 不bất 生sanh 故cố 名danh 滅diệt 盡tận 。 此thử 定định 唯duy 聖thánh 人nhân 得đắc 。 二nhị 定định 次thứ 第đệ 。 應ưng 先tiên 無vô 想tưởng 。 言ngôn 無vô 想tưởng 天thiên 者giả 。 即tức 無vô 想tưởng 異dị 熟thục 。 謂vị 此thử 天thiên 中trung 。 是thị 第đệ 六lục 識thức 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 所sở 不bất 行hành 處xứ 。 此thử 之chi 五ngũ 位vị 。 皆giai 意ý 識thức 不bất 行hành 也dã )# 。

無vô 色sắc 界giới 天thiên 。 無vô 此thử 四tứ 大đại 。 如như 何hà 持trì 得đắc 此thử 身thân 。 世thế 世thế 不bất 絕tuyệt 。

無vô 色sắc 界giới 四tứ 天thiên 。 都đô 無vô 麤thô 色sắc 。 但đãn 有hữu 四tứ 蘊uẩn 心tâm 心tâm 所sở 故cố 。 得đắc 無vô 色sắc 名danh 。 前tiền 五ngũ 六lục 識thức 不bất 起khởi 不bất 行hành 。 即tức 是thị 無vô 心tâm 。 此thử 即tức 無vô 色sắc 。 彼bỉ 計kế 色sắc 心tâm 為vi 本bổn 。 今kim 既ký 皆giai 無vô 。 將tương 以dĩ 何hà 者giả 持trì 此thử 身thân 不bất 絕tuyệt 乎hồ 。 如như 大Đại 乘Thừa 中trung 。 許hứa 有hữu 第đệ 八bát 。 持trì 種chủng 之chi 義nghĩa 則tắc 無vô 此thử 難nạn/nan 。

是thị 知tri 專chuyên 此thử 教giáo 者giả 。 亦diệc 未vị 原nguyên 身thân 。

此thử 結kết 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 未vị 了liễu 義nghĩa 也dã 。

三tam 大Đại 乘Thừa 法Pháp 相tương 教giáo 者giả 。

具cụ 修tu 二nhị 利lợi 。 具cụ 證chứng 二nhị 空không 。 運vận 載tái 至chí 於ư 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 究cứu 竟cánh 彼bỉ 岸ngạn 。 揀giản 異dị 前tiền 小tiểu 。 故cố 曰viết 大Đại 乘Thừa 。 廣quảng 說thuyết 諸chư 法Pháp 。 名danh 法pháp 相tướng 教giáo 。

說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 法pháp 爾nhĩ 有hữu 八bát 種chủng 識thức 。

先tiên 總tổng 標tiêu 法pháp 相tướng 所sở 宗tông 也dã 。 言ngôn 一nhất 切thiết 者giả 。 通thông 五ngũ 性tánh 也dã 。 言ngôn 無vô 始thỉ 法pháp 爾nhĩ 者giả 。 揀giản 異dị 外ngoại 道đạo 八bát 萬vạn 劫kiếp 等đẳng 也dã 。 八bát 種chủng 識thức 者giả 。 一nhất 眼nhãn 識thức 。 二nhị 耳nhĩ 識thức 。 三tam 鼻tị 識thức 。 四tứ 舌thiệt 識thức 。 五ngũ 身thân 識thức 。 六lục 意ý 識thức 。 七thất 末mạt 那na 識thức (# 末mạt 那na 。 此thử 云vân 意ý 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 。 勝thắng 餘dư 識thức 故cố )# 八bát 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 (# 阿a 賴lại 〔# 那na 〕# 。 此thử 云vân 藏tạng 。 具cụ 能năng 藏tạng 。 所sở 藏tạng 。 我ngã 愛ái 執chấp 藏tạng 。 三tam 義nghĩa 故cố )# 。

於ư 中trung 第đệ 八bát 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 是thị 其kỳ 根căn 本bổn 。 頓đốn 變biến 根căn 。 身thân 。 器khí 界giới 。 種chủng 子tử 。 轉chuyển 生sanh 七thất 識thức 。 皆giai 能năng 變biến 現hiện 。 自tự 分phần/phân 所sở 緣duyên 。 都đô 無vô 實thật 法pháp 。

次thứ 別biệt 明minh 法pháp 相tướng 本bổn 末mạt 也dã 。 第đệ 八bát 識thức 阿a 賴lại 耶da 。 言ngôn 是thị 根căn 本bổn 者giả 。 此thử 識thức 執chấp 持trì 三tam 性tánh 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 與dữ 七thất 能năng 變biến 。 所sở 變biến 為vi 所sở 依y 故cố 。 從tùng 因nhân 至chí 果quả 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 故cố 。 別biệt 名danh 曰viết 心tâm 。 梵Phạn 語ngữ 質chất 多đa 。 集tập 起khởi 為vi 義nghĩa 。 集tập 諸chư 種chủng 子tử 。 起khởi 現hiện 行hành 故cố 。 緣duyên 種chủng 子tử 根căn 身thân 器khí 界giới 三tam 類loại 為vi 境cảnh 。 總tổng 有hữu 三tam 位vị 。 一nhất 我ngã 愛ái 執chấp 藏tạng 位vị 。 名danh 義nghĩa 如như 前tiền 。 二nhị 善thiện 惡ác 業nghiệp 果quả 位vị 。 梵Phạm 云vân 毗tỳ 播bá 迦ca 。 此thử 云vân 異dị 熟thục 。 有hữu 三tam 義nghĩa 故cố 。 得đắc 異dị 熟thục 名danh 。 一nhất 異dị 時thời 而nhi 熟thục 。 過quá 去khứ 造tạo 業nghiệp 。 今kim 世thế 受thọ 報báo 。 今kim 世thế 造tạo 業nghiệp 。 來lai 世thế 受thọ 等đẳng 。 二nhị 變biến 異dị 而nhi 熟thục 。 果quả 生sanh 因nhân 滅diệt 故cố 。 三tam 異dị 類loại 而nhi 熟thục 。 因nhân 通thông 善thiện 惡ác 。 果quả 唯duy 無vô 記ký 故cố 。 三tam 相tương 續tục 執chấp 持trì 位vị 。 梵Phạn 語ngữ 阿a 陀đà 那na 。 此thử 翻phiên 執chấp 持trì 。 謂vị 從tùng 凡phàm 位vị 直trực 至chí 轉chuyển 依y 。 執chấp 持trì 凡phàm 聖thánh 故cố 。 雖tuy 果quả 中trung 轉chuyển 成thành 圓viên 鏡kính 。 亦diệc 但đãn 轉chuyển 名danh 不bất 轉chuyển 體thể 故cố 。 具cụ 此thử 多đa 義nghĩa 。 故cố 能năng 為vi 本bổn 。 言ngôn 頓đốn 變biến 根căn 身thân 等đẳng 者giả 。 釋thích 成thành 為vi 本bổn 之chi 義nghĩa 。 能năng 變biến 即tức 自tự 證chứng 分phần/phân 。 所sở 變biến 即tức 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 故cố 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 變biến 謂vị 識thức 體thể 轉chuyển 似tự 二nhị 分phần 相tương 見kiến 。 俱câu 依y 自tự 證chứng 起khởi 故cố 。 依y 斯tư 二nhị 分phần 。 施thi 設thiết 我ngã 法pháp 。 彼bỉ 二nhị 離ly 此thử 。 無vô 所sở 依y 故cố 。 又hựu 云vân 唯duy 識thức 無vô 境cảnh 界giới 。 以dĩ 無vô 塵trần 妄vọng 見kiến 。 如như 人nhân 目mục 有hữu 翳ế 。 見kiến 毛mao 月nguyệt 等đẳng 事sự 。 言ngôn 轉chuyển 生sanh 七thất 識thức 者giả 。 成thành 唯duy 識thức 引dẫn 楞lăng 伽già 云vân 。 辟tịch 如như 巨cự 海hải 浪lãng 。 斯tư 由do 猛mãnh 風phong 起khởi 。 洪hồng 波ba 鼓cổ 溟minh 壑hác 。 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 時thời 。 藏tạng 識thức 海hải 常thường 住trụ 。 境cảnh 界giới 風phong 所sở 動động 。 種chủng 種chủng 諸chư 識thức 浪lãng 。 騰đằng 躍dược 而nhi 轉chuyển 生sanh 。 故cố 知tri 七thất 識thức 皆giai 是thị 賴lại 耶da 轉chuyển 變biến 所sở 成thành 。 言ngôn 皆giai 能năng 變biến 現hiện 。 自tự 分phần/phân 所sở 緣duyên 者giả 。 謂vị 七thất 識thức 各các 有hữu 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 各các 從tùng 自tự 證chứng 起khởi 故cố 。 言ngôn 都đô 無vô 實thật 法pháp 者giả 。 遮già 離ly 識thức 外ngoại 實thật 我ngã 法pháp 也dã 。

如như 何hà 變biến 耶da 。 謂vị 我ngã 法pháp 分phân 別biệt 。 熏huân 習tập 力lực 故cố 。 諸chư 識thức 生sanh 時thời 。 變biến 似tự 我ngã 法pháp 。 第đệ 六lục 七thất 識thức 。 無vô 明minh 覆phú 故cố 。 緣duyên 此thử 執chấp 為vi 實thật 我ngã 實thật 法pháp 。 如như 患hoạn (# 重trọng 病bệnh 心tâm 昏hôn 見kiến 異dị 色sắc 人nhân 物vật 也dã )# 夢mộng (# 夢mộng 想tưởng 所sở 見kiến 可khả 知tri )# 者giả 。 患hoạn 夢mộng 力lực 故cố 。 心tâm 似tự 種chủng 種chủng 外ngoại 境cảnh 相tướng 現hiện 。 夢mộng 時thời 執chấp 為vi 實thật 有hữu 外ngoại 物vật 。 寤ngụ 來lai 方phương 知tri 唯duy 夢mộng 所sở 變biến 。

外ngoại 宗tông 乍sạ 聞văn 識thức 變biến 之chi 義nghĩa 。 未vị 達đạt 其kỳ 旨chỉ 。 故cố 此thử 具cụ 釋thích 識thức 變biến 之chi 相tướng 也dã 。 謂vị 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 六lục 七thất 二nhị 識thức 。 橫hoạnh/hoành 計kế 我ngã 法pháp 。 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 熏huân 在tại 藏tạng 識thức 。 而nhi 成thành 種chủng 子tử 。 藏tạng 識thức 生sanh 七thất 識thức 之chi 時thời 。 七thất 識thức 各các 有hữu 能năng 變biến 所sở 變biến 。 彼bỉ 所sở 變biến 境cảnh 。 似tự 實thật 我ngã 法pháp 。 六lục 七thất 不bất 了liễu 。 執chấp 似tự 為vi 真chân 。 所sở 以dĩ 不bất 了liễu 者giả 。 由do 無vô 明minh 覆phú 故cố 。 辟tịch 如như 匠tượng 者giả 。 塑tố 鬼quỷ 廟miếu 門môn 。 他tha 日nhật 經kinh 過quá 。 由do 迷mê 醉túy 故cố 。 悞ngộ 為vi 實thật 鬼quỷ 。 而nhi 生sanh 驚kinh 怖bố 。 不bất 知tri 元nguyên 是thị 己kỷ 所sở 造tạo 作tác 。 凡phàm 夫phu 愚ngu 迷mê 。 執chấp 實thật 我ngã 法pháp 。 不bất 知tri 元nguyên 是thị 自tự 所sở 熏huân 習tập 。 自tự 識thức 變biến 現hiện 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 不bất 言ngôn 餘dư 識thức 者giả 。 前tiền 五ngũ 第đệ 八bát 。 無vô 此thử 執chấp 故cố 。 緣duyên 此thử 執chấp 為vi 實thật 我ngã 法pháp 者giả 。 謂vị 六lục 七thất 識thức 周chu 遍biến 計kế 度độ 。 堅kiên 執chấp 為vi 實thật 。 牢lao 不bất 可khả 破phá 。 如như 患hoạn 夢mộng 人nhân 能năng 生sanh 妄vọng 見kiến 。 所sở 見kiến 根căn 身thân 器khí 界giới 。 全toàn 是thị 心tâm 變biến 。 離ly 心tâm 無vô 別biệt 根căn 身thân 器khí 界giới 。 雖tuy 似tự 外ngoại 境cảnh 相tướng 現hiện 。 而nhi 實thật 非phi 外ngoại 也dã 。 然nhiên 夢mộng 時thời 執chấp 實thật 。 寤ngụ 始thỉ 知tri 非phi 。 以dĩ 喻dụ 凡phàm 夫phu 迷mê 唯duy 識thức 而nhi 執chấp 實thật 。 諸chư 聖thánh 了liễu 唯duy 識thức 而nhi 亡vong 執chấp 也dã 。

我ngã 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。 唯duy 識thức 所sở 變biến 。 迷mê 故cố 執chấp 有hữu 我ngã 及cập 諸chư 境cảnh 。 由do 此thử 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 生sanh 死tử 無vô 窮cùng 。 (# 廣quảng 如như 前tiền 說thuyết )# 。

合hợp 前tiền 喻dụ 。 夢mộng 時thời 執chấp 有hữu 也dã 。 夢mộng 中trung 執chấp 於ư 夢mộng 境cảnh 為vi 實thật 有hữu 。 故cố 於ư 夢mộng 中trung 。 或hoặc 悲bi 或hoặc 喜hỷ 。 受thọ 苦khổ 受thọ 樂lạc 。 種chủng 種chủng 異dị 相tướng 。 迷mê 唯duy 識thức 人nhân 。 執chấp 有hữu 諸chư 境cảnh 。 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 (# 注chú 云vân 廣quảng 如như 前tiền 說thuyết 者giả 。 即tức 指chỉ 前tiền 人nhân 天thiên 小Tiểu 乘Thừa 中trung 。 所sở 說thuyết 善thiện 惡ác 因nhân 果quả 等đẳng 。 大Đại 乘Thừa 望vọng 之chi 。 皆giai 識thức 所sở 變biến 。 前tiền 宗tông 不bất 了liễu 。 謂vị 為vi 實thật 有hữu 耳nhĩ )# 。

悟ngộ 解giải 此thử 理lý 。 方phương 知tri 我ngã 身thân 。 唯duy 識thức 所sở 變biến 。 識thức 為vi 身thân 本bổn 。 (# 不bất 了liễu 之chi 義nghĩa 如như 後hậu 所sở 破phá )# 。

合hợp 前tiền 喻dụ 。 寤ngụ 時thời 知tri 無vô 也dã 。 唯duy 識thức 所sở 變biến 者giả 。 唯duy 者giả 。 揀giản 持trì 義nghĩa 。 揀giản 離ly 識thức 外ngoại 實thật 有hữu 之chi 法pháp 。 持trì 取thủ 識thức 所sở 變biến 法pháp 。 非phi 全toàn 無vô 也dã 。 又hựu 唯duy 者giả 。 決quyết 定định 義nghĩa 。 決quyết 定định 唯duy 有hữu 能năng 變biến 識thức 故cố 。 又hựu 唯duy 者giả 。 顯hiển 勝thắng 義nghĩa 。 非phi 無vô 心tâm 所sở 等đẳng 。 但đãn 識thức 勝thắng 故cố 。 舉cử 王vương 攝nhiếp 所sở 。 故cố 但đãn 言ngôn 識thức 。 識thức 以dĩ 了liễu 別biệt 為vi 義nghĩa 。 八bát 皆giai 了liễu 別biệt 故cố 。 廣quảng 如như 彼bỉ 論luận 。 識thức 為vi 身thân 本bổn 一nhất 句cú 。 結kết 成thành 所sở 本bổn 也dã 。

四tứ 大Đại 乘Thừa 破phá 。 相tương 教giáo 者giả 。 破phá 前tiền 大đại 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 相tướng 之chi 執chấp 。 密mật 顯hiển 後hậu 真chân 性tánh 空không 寂tịch 之chi 理lý 。 (# 破phá 相tương/tướng 之chi 談đàm 。 不bất 唯duy 諸chư 部bộ 般Bát 若Nhã 。 徧biến 在tại 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 前tiền 之chi 三tam 教giáo 。 依y 次thứ 先tiên 後hậu 。 此thử 教giáo 隨tùy 執chấp 即tức 破phá 。 無vô 定định 時thời 節tiết 。 故cố 龍long 樹thụ 立lập 二nhị 種chủng 般Bát 若Nhã 。 一nhất 共cộng 。 二nhị 不bất 共cộng 。 共cộng 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 同đồng 聞văn 信tín 解giải 。 破phá 二Nhị 乘Thừa 法pháp 執chấp 故cố 。 不bất 共cộng 者giả 。 唯duy 菩Bồ 薩Tát 解giải 。 密mật 顯hiển 佛Phật 性tánh 故cố 天Thiên 竺Trúc 戒giới 賢hiền 智trí 光quang 二nhị 論luận 師sư 。 各các 立lập 三tam 時thời 教giáo 。 指chỉ 此thử 空không 教giáo 。 或hoặc 云vân 在tại 唯duy 識thức 法pháp 相tướng 之chi 前tiền 。 或hoặc 云vân 在tại 後hậu 。 今kim 意ý 取thủ 後hậu )# 。

此thử 雙song 舉cử 破phá 大đại 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 執chấp 。 而nhi 下hạ 文văn 但đãn 有hữu 破phá 大Đại 乘Thừa 法Pháp 相tương/tướng 之chi 文văn 。 曾tằng 無vô 小Tiểu 乘Thừa 者giả 以dĩ 大Đại 乘Thừa 既ký 破phá 。 小tiểu 豈khởi 復phục 存tồn 。 若nhược 別biệt 言ngôn 者giả 。 與dữ 前tiền 不bất 異dị 。 故cố 不bất 重trùng 說thuyết 也dã 。 破phá 執chấp 云vân 者giả 。 佛Phật 於ư 權quyền 教giáo 之chi 中trung 。 就tựu 世thế 俗tục 諦đế 。 分phân 別biệt 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 差sai 別biệt 之chi 法pháp 。 欲dục 顯hiển 從tùng 緣duyên 假giả 有hữu 。 漸tiệm 漸tiệm 誘dụ 物vật 。 令linh 知tri 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 諸chư 法pháp 本bổn 空không 。 悟ngộ 無vô 生sanh 理lý 。 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 。 執chấp 為vi 定định 實thật 。 故cố 佛Phật 說thuyết 空không 教giáo 。 破phá 彼bỉ 諸chư 法pháp 定định 相tương/tướng 之chi 執chấp 。 名danh 破phá 相tương 教giáo 。 葢# 但đãn 除trừ 其kỳ 病bệnh 。 非phi 除trừ 藥dược 也dã 。 言ngôn 密mật 顯hiển 等đẳng 者giả 。 揀giản 非phi 明minh 說thuyết 。 故cố 云vân 密mật 顯hiển 。 真chân 性tánh 空không 寂tịch 之chi 理lý 。 即tức 顯hiển 性tánh 教giáo 中trung 所sở 詮thuyên 。 是thị 即tức 妙diệu 有hữu 之chi 真chân 空không 。 非phi 但đãn 空không 也dã 。 二nhị 宗tông 空không 義nghĩa 要yếu 須tu 審thẩm 知tri (# 註chú 中trung 約ước 教giáo 約ước 時thời 以dĩ 顯hiển 勝thắng 也dã 。 泛phiếm 常thường 多đa 云vân 。 阿a 含hàm 四tứ 有hữu 。 般Bát 若Nhã 八bát 空không 。 今kim 不bất 但đãn 指chỉ 般Bát 若Nhã 名danh 破phá 相tương/tướng 。 餘dư 經kinh 亦diệc 有hữu 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 法pháp 性tánh 本bổn 空không 寂tịch 。 無vô 取thủ 亦diệc 無vô 見kiến 性tánh 空không 即tức 是thị 佛Phật 。 不bất 可khả 得đắc 思tư 量lượng 。 法pháp 華hoa 云vân 。 諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 乳nhũ 無vô 酪lạc 性tánh 。 石thạch 無vô 金kim 性tánh 。 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 猶do 如như 虗hư 空không 。 迦Ca 毗Tỳ 羅La 城Thành 空không 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 空không 等đẳng 。 金kim 光quang 明minh 空không 品phẩm 之chi 類loại 。 但đãn 諸chư 經kinh 中trung 。 有hữu 破phá 情tình 處xứ 。 皆giai 屬thuộc 破phá 相tương/tướng 。 良lương 以dĩ 此thử 宗tông 判phán 教giáo 。 不bất 局cục 部bộ 秩# 也dã 。 智trí 論luận 云vân 。 從tùng 得đắc 道Đạo 夜dạ 。 乃nãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 故cố 云vân 無vô 定định 時thời 節tiết 。 是thị 知tri 以dĩ 空không 為vi 第đệ 二nhị 時thời 者giả 。 就tựu 一nhất 類loại 說thuyết 。 非phi 盡tận 理lý 也dã 。 龍long 樹thụ 立lập 二nhị 種chủng 般Bát 若Nhã 。 共cộng 者giả 為vi 二Nhị 乘Thừa 。 不bất 共cộng 者giả 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 然nhiên 聲Thanh 聞Văn 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 愚ngu 法pháp 聲Thanh 聞Văn 。 一nhất 向hướng 不bất 信tín 大Đại 乘Thừa 故cố 。 二nhị 者giả 廣quảng 慧tuệ 聲Thanh 聞Văn 分phần/phân 達đạt 法pháp 空không 故cố 。 大đại 品phẩm 云vân 。 欲dục 得đắc 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 波ba 羅la 密mật 等đẳng 。 肇triệu 公công 云vân 。 三tam 乘thừa 同đồng 觀quán 性tánh 空không 而nhi 得đắc 道Đạo 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 聞văn 空không 。 便tiện 知tri 是thị 即tức 有hữu 之chi 空không 。 有hữu 遮già 表biểu 耳nhĩ 。 故cố 不bất 着trước 空không 見kiến 。 不bất 同đồng 二Nhị 乘Thừa 聞văn 空không 。 便tiện 厭yếm 有hữu 為vi 。 於ư 嚴nghiêm 土thổ/độ 利lợi 他tha 。 不bất 生sanh 欣hân 樂nhạo 。 但đãn 欲dục 趣thú 寂tịch 也dã 。 戒giới 賢hiền 智trí 光quang 。 約ước 時thời 立lập 教giáo 有hữu 異dị 。 謂vị 天Thiên 竺Trúc 那na 爛lạn 陀đà 寺tự 。 同đồng 時thời 有hữu 二nhị 大đại 德đức 。 一nhất 名danh 戒giới 賢hiền 。 二nhị 名danh 智trí 光quang 。 戒giới 賢hiền 依y 深thâm 密mật 等đẳng 經kinh 。 瑜du 迦ca 等đẳng 論luận 。 立lập 三tam 時thời 教giáo 。 以dĩ 法pháp 相tướng 大Đại 乘Thừa 為vi 了liễu 義nghĩa 。 謂vị 佛Phật 初sơ 時thời 說thuyết 阿a 含hàm 等đẳng 有hữu 教giáo 。 第đệ 二nhị 時thời 說thuyết 般Bát 若Nhã 等đẳng 空không 教giáo 。 第đệ 三tam 時thời 說thuyết 深thâm 密mật 等đẳng 經kinh 。 明minh 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 。 不bất 空không 不bất 有hữu 。 中trung 道đạo 之chi 教giáo 。 智trí 光quang 依y 妙diệu 智trí 等đẳng 經kinh 。 妙diệu 智trí 。 即tức 大đại 般Bát 若Nhã 。 或hoặc 即tức 文Văn 殊Thù 般Bát 若Nhã 。 中trung 觀quán 等đẳng 論luận 。 亦diệc 立lập 三tam 時thời 教giáo 。 以dĩ 無vô 相tướng 大Đại 乘Thừa 為vi 真chân 了liễu 義nghĩa 。 謂vị 佛Phật 初sơ 時thời 說thuyết 有hữu 。 第đệ 二nhị 時thời 說thuyết 不bất 空không 不bất 有hữu 唯duy 識thức 之chi 教giáo 。 以dĩ 根căn 猶do 劣liệt 。 未vị 能năng 全toàn 入nhập 平bình 等đẳng 真chân 空không 。 故cố 第đệ 三tam 時thời 方phương 就tựu 究cứu 竟cánh 而nhi 說thuyết 緣duyên 生sanh 即tức 空không 。 平bình 等đẳng 一nhất 味vị 。 真chân 空không 之chi 教giáo 。 故cố 云vân 各các 立lập 云vân 云vân 。 言ngôn 或hoặc 云vân 在tại 唯duy 識thức 前tiền 者giả 。 戒giới 賢hiền 義nghĩa 也dã 。 或hoặc 云vân 在tại 後hậu 。 智trí 光quang 義nghĩa 也dã 。 今kim 約ước 破phá 相tương/tướng 。 意ý 在tại 顯hiển 性tánh 。 故cố 取thủ 智trí 光quang )# 。

將tương 欲dục 破phá 之chi 。 先tiên 詰cật 之chi 曰viết 。 所sở 變biến 之chi 境cảnh 既ký 妄vọng 。 能năng 變biến 之chi 識thức 豈khởi 真chân 。

正chánh 破phá 法pháp 相tướng 教giáo 也dã 。 前tiền 漸tiệm 破phá 小Tiểu 乘Thừa 緣duyên 生sanh 實thật 有hữu 之chi 執chấp 。 故cố 說thuyết 依y 他tha 似tự 有hữu 。 以dĩ 彼bỉ 怖bố 畏úy 此thử 真chân 空không 。 故cố 猶do 存tồn 假giả 名danh 而nhi 接tiếp 引dẫn 之chi 。 今kim 則tắc 實thật 有hữu 之chi 執chấp 既ký 亡vong 。 假giả 名danh 一nhất 將tương 何hà 立lập 。 故cố 破phá 之chi 耳nhĩ 。 先tiên 總tổng 結kết 彼bỉ 宗tông 意ý 云vân 。 夢mộng 所sở 見kiến 境cảnh 。 雖tuy 非phi 實thật 有hữu 。 能năng 見kiến 夢mộng 想tưởng 。 則tắc 不bất 是thị 無vô 。 故cố 有hữu 力lực 能năng 變biến 於ư 境cảnh 。 今kim 用dụng 無vô 相tướng 宗tông 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 義nghĩa 詰cật 之chi 。 意ý 云vân 。 心tâm 境cảnh 二nhị 法pháp 。 相tương 待đãi 以dĩ 立lập 。 境cảnh 既ký 不bất 有hữu 。 心tâm 何hà 獨độc 存tồn 。

若nhược 言ngôn 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 者giả 。 (# 此thử 下hạ 卻khước 將tương 彼bỉ 喻dụ 破phá 之chi )# 則tắc 夢mộng 想tưởng 與dữ 所sở 見kiến 物vật 應ưng 異dị 。

由do 彼bỉ 前tiền 來lai 舉cử 於ư 夢mộng 喻dụ 。 成thành 立lập 境cảnh 空không 心tâm 有hữu 義nghĩa 。 彼bỉ 謂vị 夢mộng 境cảnh 是thị 無vô 。 夢mộng 想tưởng 且thả 有hữu 。 今kim 就tựu 彼bỉ 喻dụ 以dĩ 難nạn/nan 之chi 云vân 。 若nhược 如như 所sở 立lập 則tắc 心tâm 境cảnh 成thành 異dị 。 以dĩ 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 故cố 。

異dị 則tắc 夢mộng 不bất 是thị 物vật 。 物vật 不bất 是thị 夢mộng 。 寤ngụ 來lai 夢mộng 滅diệt 。 其kỳ 物vật 應ưng 在tại 。

彼bỉ 云vân 。 設thiết 如như 心tâm 境cảnh 異dị 者giả 。 有hữu 何hà 過quá 耶da 。 故cố 復phục 難nạn/nan 云vân 異dị 則tắc 心tâm 境cảnh 相tướng 乖quai 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 能năng 夢mộng 非phi 所sở 夢mộng 故cố 。 既ký 夢mộng 與dữ 物vật 兩lưỡng 不bất 相tương 是thị 。 即tức 應ưng 夢mộng 覺giác 物vật 亦diệc 在tại 也dã 。 如như 莊trang 周chu 夢mộng 蝶# 。 蝶# 若nhược 非phi 夢mộng 。 夢mộng 亦diệc 非phi 蝶# 。 莊trang 周chu 睡thụy 覺giác 。 蝶# 應ưng 尚thượng 在tại 。 以dĩ 周chu 與dữ 蝶# 二nhị 物vật 異dị 故cố 。 法pháp 中trung 可khả 知tri 。 此thử 則tắc 反phản 彼bỉ 境cảnh 空không 心tâm 有hữu 。 成thành 心tâm 空không 境cảnh 有hữu 也dã 。

又hựu 物vật 若nhược 非phi 夢mộng 。 應ưng 是thị 真chân 物vật 。

如như 莊trang 周chu 所sở 夢mộng 之chi 蝶# 。 若nhược 非phi 夢mộng 者giả 。 應ưng 是thị 真chân 蝶# 。 若nhược 是thị 真chân 蝶# 。 還hoàn 成thành 境cảnh 有hữu 。 乖quai 唯duy 識thức 矣hĩ 。 問vấn 曰viết 。 此thử 與dữ 前tiền 難nạn/nan 何hà 殊thù 耶da 。

答đáp 曰viết 。

前tiền 約ước 有hữu 無vô 。 此thử 約ước 真chân 假giả 。 前tiền 過quá 尚thượng 輕khinh 。 容dung 假giả 有hữu 故cố 。 此thử 過quá 尤vưu 重trọng/trùng 。 真chân 即tức 實thật 故cố 。

夢mộng 若nhược 非phi 物vật 。 以dĩ 何hà 為vi 相tướng 。

如như 夢mộng 不bất 是thị 蝶# 。 應ưng 離ly 蝶# 外ngoại 別biệt 有hữu 夢mộng 相tương/tướng 。 若nhược 別biệt 有hữu 者giả 。 其kỳ 相tương/tướng 若nhược 何hà 。 彼bỉ 辭từ 窮cùng 矣hĩ 。

故cố 知tri 夢mộng 時thời 。 則tắc 夢mộng 想tưởng 夢mộng 物vật 。 似tự 能năng 見kiến 所sở 見kiến 之chi 殊thù 。 據cứ 理lý 則tắc 同đồng 一nhất 虗hư 妄vọng 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 諸chư 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。

圓viên 覺giác 鈔sao 云vân 。 所sở 言ngôn 夢mộng 者giả 。 但đãn 是thị 寤ngụ 人nhân 睡thụy 時thời 本bổn 有hữu 識thức 心tâm 。 由do 昧muội 略lược 故cố 。 忽hốt 然nhiên 妄vọng 現hiện 能năng 見kiến 之chi 想tưởng 。 及cập 所sở 夢mộng 身thân 所sở 見kiến 境cảnh 界giới 等đẳng 相tương/tướng 。 即tức 呼hô 此thử 。 相tương/tướng 而nhi 為vi 夢mộng 也dã 。 於ư 此thử 虗hư 妄vọng 一nhất 夢mộng 之chi 上thượng 。 似tự 有hữu 內nội 心tâm 外ngoại 境cảnh 之chi 異dị 。 內nội 心tâm 。 即tức 倒đảo 想tưởng 。 外ngoại 境cảnh 。 即tức 夢mộng 所sở 見kiến 身thân 。 及cập 所sở 經kinh 由do 之chi 地địa 等đẳng 。 理lý 實thật 而nhi 言ngôn 。 心tâm 外ngoại 無vô 境cảnh 。 境cảnh 外ngoại 無vô 心tâm 。 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 。 既ký 脫thoát 體thể 全toàn 空không 。 能năng 見kiến 想tưởng 心tâm 。 豈khởi 獨độc 是thị 有hữu 。 故cố 曰viết 。 同đồng 一nhất 虗hư 妄vọng 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 又hựu 夢mộng 所sở 見kiến 境cảnh 。 分phân 明minh 似tự 有hữu 。 豈khởi 便tiện 有hữu 耶da 。 若nhược 謂vị 能năng 執chấp 之chi 想tưởng 。 寤ngụ 來lai 雖tuy 無vô 。 不bất 妨phương 未vị 寤ngụ 之chi 時thời 而nhi 是thị 有hữu 者giả 。 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 。 寤ngụ 來lai 雖tuy 無vô 。 不bất 妨phương 未vị 寤ngụ 亦diệc 應ưng 是thị 有hữu 。 若nhược 爾nhĩ 。 即tức 是thị 心tâm 境cảnh 俱câu 有hữu 。 何hà 言ngôn 唯duy 識thức 。 是thị 知tri 眾chúng 生sanh 本bổn 有hữu 。 性tánh 淨tịnh 真chân 心tâm 。 由do 不bất 了liễu 故cố 。 遂toại 有hữu 三tam 細tế 六lục 麤thô 等đẳng 現hiện 。 即tức 呼hô 此thử 等đẳng 云vân 唯duy 識thức 也dã 。 於ư 此thử 妄vọng 識thức 之chi 上thượng 。 似tự 有hữu 內nội 心tâm 外ngoại 境cảnh 之chi 殊thù 。 其kỳ 實thật 境cảnh 是thị 識thức 境cảnh 。 識thức 是thị 境cảnh 識thức 。 佛Phật 於ư 權quyền 教giáo 說thuyết 唯duy 識thức 理lý 者giả 。 良lương 由do 未vị 顯hiển 性tánh 淨tịnh 真chân 心tâm 。 且thả 含hàm 在tại 第đệ 八bát 識thức 中trung 。 以dĩ 接tiếp 劣liệt 機cơ 。 待đãi 其kỳ 根căn 熟thục 。 方phương 顯hiển 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 。 至chí 終chung 教giáo 了liễu 義nghĩa 。 方phương 顯hiển 真chân 心tâm 本bổn 覺giác 也dã 。

以dĩ 皆giai 假giả 託thác 眾chúng 緣duyên 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。

由do 此thử 八bát 識thức 託thác 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 謂vị 親thân 因nhân 緣duyên 。 (# 識thức 種chủng 子tử 是thị )# 增tăng 上thượng 緣duyên 。 (# 所sở 依y 根căn 是thị )# 所sở 緣duyên 緣duyên 。 (# 境cảnh 界giới )# 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 (# 謂vị 前tiền 念niệm 引dẫn 後hậu 念niệm )# 八bát 識thức 皆giai 具cụ 此thử 四tứ 緣duyên 。 別biệt 而nhi 言ngôn 之chi 。 眠miên 識thức 九cửu 緣duyên 生sanh 等đẳng 。 既ký 託thác 諸chư 緣duyên 。 即tức 無vô 實thật 自tự 性tánh 也dã 。

故cố 中trung 觀quán 論luận 云vân 。 未vị 曾tằng 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 是thị 空không 者giả 。 又hựu 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 。 即tức 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 經Kinh 云vân 。 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虗hư 妄vọng 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 即tức 名danh 諸chư 佛Phật (# 如như 此thử 等đẳng 文văn 徧biến 大Đại 乘Thừa 教giáo )# 。

此thử 引dẫn 三tam 文văn 。 以dĩ 證chứng 破phá 相tương/tướng 之chi 義nghĩa 。 引dẫn 中trung 觀quán 偈kệ 意ý 。 初sơ 謂vị 法pháp 若nhược 實thật 有hữu 。 則tắc 不bất 假giả 因nhân 緣duyên 。 既ký 假giả 因nhân 緣duyên 。 即tức 無vô 自tự 性tánh 。 故cố 是thị 定định 也dã 。 次thứ 謂vị 法pháp 既ký 因nhân 緣duyên 生sanh 。 故cố 即tức 法pháp 即tức 空không 。 不bất 同đồng 二Nhị 乘Thừa 。 析tích 法pháp 空không 也dã 。 起khởi 信tín 論luận 意ý 。 謂vị 一nhất 切thiết 我ngã 法pháp 。 皆giai 依y 八bát 種chủng 妄vọng 識thức 所sở 變biến 。 有hữu 種chủng 種chủng 相tướng 。 離ly 識thức 之chi 外ngoại 。 無vô 別biệt 我ngã 法pháp 。 此thử 約ước 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 。 就tựu 世thế 俗tục 諦đế 則tắc 有hữu 。 若nhược 就tựu 真Chân 如Như 門môn 。 能năng 變biến 之chi 心tâm 。 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 況huống 所sở 變biến 境cảnh 。 心tâm 境cảnh 兩lưỡng 忘vong 。 離ly 言ngôn 絕tuyệt 相tương/tướng 矣hĩ 。 經Kinh 云vân 下hạ 。 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 文văn 也dã 。 因nhân 須Tu 菩Bồ 提Đề 疑nghi 菩Bồ 薩Tát 修tu 離ly 相tương/tướng 行hành 。 云vân 何hà 感cảm 得đắc 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 等đẳng 有hữu 相tương/tướng 之chi 果quả 。 故cố 佛Phật 呵ha 云vân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 汝nhữ 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 為vi 真chân 佛Phật 耶da 。 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 從tùng 緣duyên 假giả 有hữu 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 皆giai 是thị 虗hư 妄vọng 。 若nhược 取thủ 相tướng 者giả 。 非phi 見kiến 佛Phật 也dã 。 下hạ 文văn 云vân 。 若nhược 見kiến 諸chư 相tướng 非phi 相tướng 。 即tức 見kiến 如Như 來Lai 。 意ý 恐khủng 須Tu 菩Bồ 提Đề 見kiến 呵ha 有hữu 相tương/tướng 為vi 妄vọng 。 卻khước 執chấp 無vô 相tướng 為vi 真chân 雖tuy 離ly 有hữu 邊biên 。 還hoàn 落lạc 斷đoạn 見kiến 。 故cố 佛Phật 意ý 云vân 。 若nhược 知tri 諸chư 相tướng 從tùng 緣duyên 本bổn 空không 。 即tức 不bất 離ly 幻huyễn 相tương/tướng 。 便tiện 見kiến 真chân 佛Phật 。 非phi 離ly 相tương/tướng 外ngoại 。 別biệt 有hữu 佛Phật 也dã 。 今kim 但đãn 用dụng 初sơ 二nhị 句cú 。 以dĩ 相tương/tướng 虗hư 妄vọng 。 顯hiển 破phá 相tương/tướng 義nghĩa 。 其kỳ 下hạ 二nhị 句cú 。 通thông 顯hiển 性tánh 實thật 教giáo 意ý 。 故cố 不bất 引dẫn 之chi 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 二nhị 句cú 。 意ý 謂vị 凡phàm 夫phu 所sở 執chấp 一nhất 切thiết 五ngũ 塵trần 色sắc 相tướng 等đẳng 。 皆giai 情tình 計kế 妄vọng 有hữu 。 若nhược 離ly 情tình 計kế 。 相tương/tướng 本bổn 寂tịch 然nhiên 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 。 於ư 斯tư 顯hiển 矣hĩ 。 皆giai 破phá 相tương/tướng 義nghĩa 。

是thị 知tri 心tâm 境cảnh 皆giai 空không 。 方phương 是thị 大Đại 乘Thừa 實thật 理lý 。

此thử 結kết 成thành 破phá 相tương/tướng 正chánh 義nghĩa 也dã 。 前tiền 法pháp 相tướng 中trung 。 一nhất 有hữu 一nhất 空không 。 非phi 盡tận 理lý 故cố 。

若nhược 約ước 此thử 原nguyên 身thân 。 身thân 元nguyên 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 本bổn 。

結kết 成thành 所sở 本bổn 。

今kim 復phục 結kết 此thử 教giáo 曰viết 。 若nhược 心tâm 境cảnh 皆giai 無vô 。 知tri 無vô 者giả 誰thùy 。

由do 此thử 教giáo 中trung 。 但đãn 約ước 遮già 詮thuyên 。 說thuyết 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 未vị 顯hiển 不bất 空không 真chân 實thật 之chi 性tánh 。 故cố 詰cật 云vân 。 知tri 無vô 者giả 誰thùy 。 乃nãi 約ước 顯hiển 性tánh 教giáo 義nghĩa 。 以dĩ 難nạn/nan 破phá 相tương 教giáo 義nghĩa 也dã 。 肇triệu 公công 云vân 。 若nhược 無vô 聖thánh 人nhân 。 誰thùy 與dữ 道đạo 遊du 亦diệc 此thử 意ý 也dã 。

又hựu 若nhược 都đô 無vô 實thật 法pháp 。 依y 何hà 現hiện 諸chư 虗hư 妄vọng 。

實thật 教giáo 中trung 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。 皆giai 依y 不bất 空không 本bổn 覺giác 心tâm 現hiện 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 二nhị 者giả 因nhân 熏huân 習tập 鏡kính 。 謂vị 如như 實thật 不bất 空không 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 境cảnh 界giới 。 悉tất 於ư 中trung 現hiện 。 不bất 出xuất 不bất 入nhập 。 不bất 失thất 不bất 壞hoại 。 常thường 住trụ 一nhất 心tâm 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 真chân 實thật 性tánh 故cố 。 圓viên 覺giác 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 眾chúng 生sanh 。 無vô 始thỉ 幻huyễn 無vô 明minh 。 皆giai 從tùng 諸chư 如Như 來Lai 。 圓viên 覺giác 心tâm 建kiến 立lập 等đẳng 。 皆giai 顯hiển 真chân 心tâm 隨tùy 緣duyên 成thành 事sự 。 不bất 但đãn 空không 寂tịch 而nhi 已dĩ 。

且thả 現hiện 見kiến 世thế 間gian 。 虗hư 妄vọng 之chi 物vật 。 未vị 有hữu 不bất 依y 實thật 法pháp 而nhi 能năng 起khởi 者giả 。 如như 無vô 濕thấp 性tánh 不bất 變biến 之chi 水thủy 。 何hà 有hữu 虗hư 妄vọng 假giả 相tương/tướng 之chi 波ba 。 若nhược 無vô 淨tịnh 相tương/tướng 不bất 變biến 之chi 鏡kính 何hà 有hữu 種chủng 種chủng 虗hư 假giả 之chi 影ảnh 。

引dẫn 二nhị 喻dụ 。 以dĩ 明minh 虗hư 必tất 依y 實thật 也dã 。

又hựu 前tiền 說thuyết 夢mộng 想tưởng 夢mộng 境cảnh 。 誠thành 如như 所sở 言ngôn 。 然nhiên 此thử 虗hư 妄vọng 之chi 夢mộng 。 必tất 因nhân 睡thụy 眠miên 之chi 人nhân 。 今kim 既ký 心tâm 境cảnh 皆giai 空không 。 未vị 審thẩm 依y 何hà 妄vọng 現hiện 。

葢# 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 之chi 義nghĩa 。 若nhược 對đối 法pháp 相tướng 境cảnh 空không 心tâm 有hữu 。 則tắc 深thâm 有hữu 理lý 若nhược 望vọng 實thật 教giáo 。 則tắc 缺khuyết 妙diệu 有hữu 義nghĩa 。 睡thụy 眠miên 之chi 人nhân 。 喻dụ 所sở 依y 實thật 性tánh 也dã 。 但đãn 知tri 夢mộng 想tưởng 與dữ 夢mộng 境cảnh 皆giai 空không 。 而nhi 不bất 言ngôn 睡thụy 人nhân 。 則tắc 未vị 盡tận 理lý 。

故cố 知tri 此thử 教giáo 。 但đãn 破phá 執chấp 情tình 。 亦diệc 未vị 明minh 顯hiển 真chân 靈linh 之chi 性tánh 。

結kết 言ngôn 空không 宗tông 未vị 了liễu 義nghĩa 也dã 。

故cố 法Pháp 鼓cổ 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 空không 經Kinh 。 是thị 有hữu 餘dư 說thuyết 。 (# 有hữu 餘dư 者giả 義nghĩa 未vị 了liễu 也dã )# 大đại 品phẩm 經Kinh 云vân 。 空không 是thị 大Đại 乘Thừa 之chi 初sơ 門môn 。

引dẫn 二nhị 文văn 以dĩ 證chứng 未vị 了liễu 。 佛Phật 意ý 說thuyết 空không 。 但đãn 為vi 破phá 執chấp 。 執chấp 為vi 究cứu 竟cánh 。 豈khởi 盡tận 佛Phật 心tâm 。 然nhiên 空không 性tánh 二nhị 宗tông 。 若nhược 望vọng 法pháp 相tướng 。 則tắc 顯hiển 大đại 同đồng 。 若nhược 空không 性tánh 相tướng 望vọng 。 則tắc 亦diệc 成thành 異dị 。 大đại 抵để 空không 約ước 密mật 意ý 遮già 詮thuyên 。 性tánh 約ước 顯hiển 了liễu 直trực 說thuyết 。

上thượng 之chi 四tứ 教giáo 。 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 。 前tiền 淺thiển 後hậu 深thâm 。 若nhược 且thả 習tập 之chi 。 自tự 知tri 未vị 了liễu 。 名danh 之chi 為vi 淺thiển 。 若nhược 執chấp 為vi 了liễu 。 即tức 名danh 為vi 偏thiên 。 故cố 就tựu 習tập 人nhân 云vân 偏thiên 淺thiển 也dã 。

四tứ 教giáo 相tương 望vọng 。 有hữu 淺thiển 有hữu 深thâm 。 若nhược 望vọng 顯hiển 性tánh 。 總tổng 名danh 曰viết 淺thiển 。 淺thiển 深thâm 就tựu 教giáo 。 偏thiên 圓viên 約ước 人nhân 。 執chấp 則tắc 成thành 偏thiên 。 法pháp 非phi 偏thiên 也dã 。 清thanh 涼lương 大đại 師sư 云vân 。 圓viên 機cơ 受thọ 教giáo 。 無vô 教giáo 不bất 圓viên 。 偏thiên 機cơ 受thọ 教giáo 。 圓viên 亦diệc 偏thiên 矣hĩ 。 若nhược 但đãn 顯hiển 執chấp 性tánh 。 不bất 融dung 前tiền 教giáo 。 未vị 免miễn 亦diệc 偏thiên 。 良lương 以dĩ 根căn 有hữu 漸tiệm 頓đốn 之chi 殊thù 。 故cố 教giáo 有hữu 深thâm 淺thiển 之chi 異dị 。 若nhược 也dã 博bác 究cứu 圓viên 解giải 。 方phương 可khả 會hội 其kỳ 淵uyên 源nguyên 。 如như 其kỳ 受thọ 一nhất 非phi 餘dư 。 安an 得đắc 窮cùng 乎hồ 圓viên 妙diệu 。

三tam 直trực 顯hiển 真chân 源nguyên (# 習tập 佛Phật 了liễu 義nghĩa 實thật 教giáo 者giả )# 。

真chân 源nguyên 。 即tức 此thử 教giáo 所sở 明minh 覺giác 性tánh 。 不bất 妄vọng 曰viết 真chân 。 有hữu 本bổn 曰viết 源nguyên 。 對đối 前tiền 四tứ 教giáo 。 得đắc 名danh 直trực 顯hiển 。 謂vị 前tiền 四tứ 教giáo 中trung 。 亦diệc 有hữu 真chân 性tánh 。 但đãn 隨tùy 機cơ 屈khuất 曲khúc 。 未vị 直trực 顯hiển 了liễu 。 此thử 教giáo 隨tùy 佛Phật 自tự 意ý 。 究cứu 竟cánh 而nhi 說thuyết 。 非phi 約ước 隨tùy 機cơ 。 方phương 名danh 直trực 顯hiển 耳nhĩ 。

五ngũ 一Nhất 乘Thừa 顯hiển 性tánh 教giáo 者giả 。 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 有hữu 本bổn 覺giác 真chân 心tâm 。

覺giác 以dĩ 了liễu 悟ngộ 為vi 義nghĩa 。 謂vị 真Chân 如Như 一nhất 法pháp 。 靈linh 明minh 鑑giám 照chiếu 。 性tánh 出xuất 自tự 古cổ 。 故cố 曰viết 本bổn 覺giác 。 即tức 對đối 始thỉ 覺giác 得đắc 名danh 也dã 。 異dị 前tiền 妄vọng 識thức 。 故cố 曰viết 真chân 心tâm 。 言ngôn 有hữu 情tình 皆giai 有hữu 者giả 。 揀giản 木mộc 石thạch 無vô 情tình 等đẳng 故cố 。

無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 常thường 住trụ 清thanh 淨tịnh 。 昭chiêu 昭chiêu 不bất 昧muội 。 了liễu 了liễu 常thường 知tri 。

無vô 始thỉ 常thường 住trụ 。 乃nãi 名danh 為vi 本bổn 。 昭chiêu 昭chiêu 了liễu 了liễu 。 乃nãi 名danh 為vi 覺giác 。

亦diệc 名danh 佛Phật 性tánh 。 亦diệc 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。

性tánh 乃nãi 現hiện 因nhân 。 佛Phật 約ước 當đương 果quả 。 謂vị 此thử 真chân 心tâm 。 是thị 成thành 佛Phật 之chi 正chánh 因nhân 。 故cố 曰viết 佛Phật 性tánh 。 泛phiếm 言ngôn 性tánh 者giả 。 通thông 情tình 無vô 情tình 。 今kim 言ngôn 佛Phật 性tánh 。 則tắc 揀giản 無vô 情tình 。 葢# 覺giác 以dĩ 照chiếu 察sát 為vi 義nghĩa 。 局cục 有hữu 情tình 故cố 。 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 離ly 倒đảo 曰viết 如như 。 出xuất 纏triền 名danh 來lai 。 藏tạng 以dĩ 隱ẩn 攝nhiếp 彰chương 名danh 。 謂vị 眾chúng 生sanh 在tại 纏triền 之chi 因nhân 。 含hàm 攝nhiếp 出xuất 纏triền 之chi 果quả 。 雖tuy 有hữu 煩phiền 惱não 隱ẩn 覆phú 。 而nhi 性tánh 常thường 不bất 變biến 也dã 。

從tùng 無vô 始thỉ 際tế 。 妄vọng 想tưởng 翳ế 之chi 。 不bất 自tự 覺giác 知tri 。 但đãn 認nhận 凡phàm 質chất 故cố 。 躭đam 著trước 結kết 業nghiệp 。 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 。

眾chúng 生sanh 由do 迷mê 本bổn 覺giác 真chân 心tâm 法pháp 爾nhĩ 。 便tiện 執chấp 虗hư 妄vọng 身thân 心tâm 為vi 我ngã 。 由do 執chấp 我ngã 故cố 。 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 。 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 種chủng 種chủng 顛điên 倒đảo 。 猶do 如như 迷mê 人nhân 。 四tứ 方phương 易dị 處xứ 。 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 。 為vi 自tự 身thân 相tướng 。 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 。 為vi 自tự 心tâm 相tướng 。 由do 此thử 妄vọng 有hữu 。 輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 。 故cố 名danh 無vô 明minh 。

大đại 覺giác 愍mẫn 之chi 。 說thuyết 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 又hựu 開khai 示thị 靈linh 覺giác 。 真chân 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 全toàn 同đồng 諸chư 佛Phật 。

說thuyết 一nhất 切thiết 空không 者giả 。 破phá 妄vọng 執chấp 也dã 。 開khai 示thị 靈linh 覺giác 者giả 。 顯hiển 真chân 性tánh 也dã 。 全toàn 同đồng 諸chư 佛Phật 者giả 。 聖thánh 凡phàm 平bình 等đẳng 。 無vô 增tăng 減giảm 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 同đồng 有hữu 佛Phật 性tánh 。 皆giai 同đồng 一Nhất 乘Thừa 。 同đồng 一nhất 解giải 脫thoát 。 一nhất 因nhân 一nhất 果quả 。 同đồng 一nhất 甘cam 露lộ 。 一nhất 切thiết 當đương 得đắc 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 清thanh 涼lương 釋thích 云vân 。 非phi 但đãn 因nhân 同đồng 。 果quả 亦diệc 同đồng 也dã 。

故cố 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 佛Phật 子tử 。 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。 而nhi 不bất 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 但đãn 以dĩ 妄vọng 想tưởng 執chấp 著trước 而nhi 不bất 證chứng 得đắc 。

一nhất 論luận 大đại 意ý 。 此thử 為vi 宗tông 極cực 。 所sở 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 。 即tức 出xuất 現hiện 品phẩm 。 清thanh 涼lương 大đại 疏sớ/sơ 。 釋thích 此thử 一nhất 文văn 。 總tổng 有hữu 三tam 意ý 。 一nhất 明minh 生sanh 等đẳng 有hữu 因nhân 。 二nhị 明minh 因nhân 有hữu 。 果quả 智trí 。 三Tam 明Minh 自tự 他tha 交giao 徹triệt 。 今kim 初sơ 。 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 而nhi 不bất 具cụ 。 則tắc 知tri 無vô 性tánh 者giả 。 非phi 眾chúng 生sanh 數số 。 謂vị 草thảo 木mộc 等đẳng 已dĩ 過quá 五ngũ 性tánh 之chi 見kiến 。 (# 即tức 涅Niết 槃Bàn 云vân 除trừ 墻tường 壁bích 瓦ngõa 石thạch 。 餘dư 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 故cố 無vô 佛Phật 性tánh 。 則tắc 非phi 眾chúng 生sanh 。 凡phàm 是thị 有hữu 心tâm 。 定định 當đương 作tác 佛Phật 。 以dĩ 一nhất 切thiết 人nhân 皆giai 有hữu 心tâm 故cố 。 此thử 是thị 涅Niết 槃Bàn 一nhất 性tánh 之chi 宗tông 。 故cố 云vân 已dĩ 過quá 五ngũ 性tánh 之chi 見kiến 也dã )# 二nhị 者giả 。 眾chúng 生sanh 在tại 纏triền 之chi 因nhân 。 已dĩ 具cụ 出xuất 纏triền 果quả 法pháp 。 故cố 云vân 有hữu 如Như 來Lai 智trí 。 慧tuệ (# 明minh 因nhân 有hữu 果quả 智trí 。 揀giản 勝thắng 初sơ 義nghĩa 但đãn 有hữu 佛Phật 性tánh 。 所sở 以dĩ 有hữu 者giả 。 因nhân 果quả 二nhị 性tánh 。 無vô 二nhị 體thể 故cố 。 若nhược 因nhân 無vô 果quả 性tánh 。 果quả 是thị 新tân 生sanh 。 便tiện 有hữu 始thỉ 終chung 。 既ký 有hữu 始thỉ 終chung 。 非phi 常thường 住trụ 故cố )# 非phi 但đãn 有hữu 性tánh 。 後hậu 方phương 當đương 成thành 。 亦diệc 非phi 理lý 先tiên 智trí 後hậu (# 初sơ 句cú 揀giản 因nhân 果quả 不bất 同đồng 。 謂vị 前tiền 義nghĩa 意ý 如như 。 木mộc 有hữu 火hỏa 性tánh 鑽toàn 方phương 火hỏa 生sanh 。 乳nhũ 有hữu 酪lạc 性tánh 。 緣duyên 具cụ 成thành 酪lạc 。 今kim 此thử 中trung 意ý 。 果quả 尚thượng 本bổn 有hữu 。 況huống 於ư 因nhân 性tánh 。 況huống 當đương 有hữu 耶da 。 次thứ 句cú 揀giản 理lý 智trí 兩lưỡng 別biệt 。 若nhược 唯duy 理lý 為vi 先tiên 有hữu 者giả 。 則tắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 不bất 名danh 智trí 慧tuệ 。 以dĩ 理lý 智trí 異dị 故cố 。 無vô 漏lậu 智trí 性tánh 。 本bổn 自tự 有hữu 之chi 。 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 大đại 智trí 光quang 明minh 。 非phi 本bổn 有hữu 故cố 。 智trí 後hậu 生sanh 者giả 果quả 無vô 常thường 故cố 。 能năng 證chứng 所sở 證chứng 。 成thành 二nhị 體thể 故cố 。 )# 是thị 知tri 涅Niết 槃Bàn 對đối 昔tích 方phương 便tiện 。 且thả 說thuyết 有hữu 性tánh 。 後hậu 學học 尚thượng 謂vị 談đàm 有hữu 藏tạng 無vô 。 (# 即tức 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 法pháp 華hoa 疏sớ/sơ 意ý 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 言ngôn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 總tổng 談đàm 皆giai 有hữu 。 欲dục 獎tưởng 眾chúng 生sanh 。 實thật 而nhi 明minh 之chi 。 亦diệc 有hữu 無vô 者giả 。 藏tạng 在tại 一nhất 切thiết 總tổng 有hữu 之chi 中trung )# 況huống 聞văn 等đẳng 有hữu 果quả 智trí 。 誰thùy 當đương 信tín 者giả 。 (# 況huống 聞văn 等đẳng 者giả 。 即tức 舉cử 今kim 宗tông 結kết 成thành 難nan 信tín 。 勸khuyến 物vật 信tín 耳nhĩ )# 三tam 。 彼bỉ 因nhân 中trung 之chi 果quả 智trí 。 即tức 他tha 佛Phật 之chi 果quả 智trí 。 以dĩ 圓viên 教giáo 中trung 。 自tự 他tha 因nhân 果quả 。 無vô 二nhị 體thể 故cố 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 此thử 說thuyết 眾chúng 生sanh 有hữu 果quả 。 何hà 名danh 說thuyết 佛Phật 智trí 耶da 。 斯tư 則tắc 玄huyền 又hựu 玄huyền 矣hĩ 。 非phi 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 。 無vô 有hữu 斯tư 理lý (# 謂vị 諸chư 凡phàm 夫phu 。 因nhân 中trung 果quả 智trí 。 即tức 他tha 諸chư 佛Phật 已dĩ 成thành 果quả 智trí 。 自tự 身thân 佛Phật 性tánh 。 一nhất 身thân 竪thụ 說thuyết 他tha 佛Phật 在tại 凡phàm 。 自tự 他tha 橫hoạnh/hoành 辨biện 故cố 更cánh 玄huyền 也dã )# 問vấn 曰viết 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 佛Phật 性tánh 者giả 。 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 。 有hữu 智trí 慧tuệ 時thời 。 則tắc 無vô 煩phiền 惱não 。 今kim 有hữu 佛Phật 智trí 。 那na 作tác 眾chúng 生sanh 。

答đáp 曰viết 。

妄vọng 想tưởng 執chấp 著trước 。 故cố 不bất 證chứng 得đắc 。 豈khởi 曰viết 無vô 耶da 。 如như 壯tráng 士sĩ 迷mê 於ư 額ngạch 珠châu 。 豈khởi 謂vị 膚phu 中trung 無vô 寶bảo 。 故cố 圓viên 覺giác 鈔sao 云vân 。 凡phàm 夫phu 妄vọng 想tưởng 。 二Nhị 乘Thừa 執chấp 著trước 也dã 。

若nhược 離ly 妄vọng 想tưởng 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 自tự 然nhiên 智trí 。 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 即tức 得đắc 現hiện 前tiền 。

謂vị 若nhược 本bổn 無vô 。 離ly 倒đảo 寧ninh 有hữu 。 今kim 既ký 離ly 倒đảo 則tắc 現hiện 。 故cố 知tri 本bổn 來lai 不bất 無vô 也dã 。 是thị 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 恐khủng 不bất 行hành 修tu 。 故cố 云vân 。 言ngôn 定định 有hữu 者giả 。 則tắc 為vi 執chấp 著trước 。 恐khủng 不bất 信tín 有hữu 。 故cố 云vân 。 言ngôn 定định 無vô 者giả 。 則tắc 為vi 妄vọng 語ngữ 。 乍sạ 可khả 執chấp 著trước 。 不bất 可khả 妄vọng 語ngữ 。 自tự 然nhiên 智trí 者giả 。 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 也dã 。 無Vô 礙Ngại 智Trí 者giả 。 始thỉ 本bổn 無vô 二nhị 。 絕tuyệt 二nhị 礙ngại 也dã (# 絕tuyệt 礙ngại 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 。 眾chúng 生sanh 本bổn 有hữu 。 佛Phật 智trí 是thị 則tắc 始thỉ 覺giác 。 不bất 礙ngại 本bổn 覺giác 。 二nhị 者giả 。 斷đoạn 障chướng 顯hiển 了liễu 。 則tắc 無vô 煩phiền 惱não 所sở 知tri 二nhị 礙ngại )# 。

便tiện 舉cử 一nhất 塵trần 含hàm 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 之chi 喻dụ 。 塵trần 況huống 眾chúng 生sanh 。 經kinh 況huống 佛Phật 智trí 。

經kinh 頌tụng 云vân 。 如như 有hữu 大đại 經Kinh 卷quyển 。 量lượng 等đẳng 三Tam 千Thiên 界Giới 。 在tại 於ư 一nhất 塵trần 內nội 。 一nhất 切thiết 塵trần 悉tất 然nhiên 。 有hữu 一nhất 聰thông 慧tuệ 人nhân 。 淨tịnh 眼nhãn 悉tất 明minh 見kiến 。 破phá 塵trần 出xuất 經Kinh 卷quyển 。 普phổ 饒nhiêu 益ích 眾chúng 生sanh 。 佛Phật 智trí 亦diệc 如như 是thị 。 遍biến 在tại 眾chúng 生sanh 心tâm 。 妄vọng 想tưởng 之chi 所sở 纏triền 。 不bất 覺giác 亦diệc 不bất 知tri 。 諸chư 佛Phật 大đại 慈từ 悲bi 。 令linh 其kỳ 除trừ 妄vọng 想tưởng 。 如như 是thị 乃nãi 出xuất 現hiện 。 饒nhiêu 益ích 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 疏sớ/sơ 云vân 。 大đại 經Kinh 卷quyển 者giả 。 喻dụ 佛Phật 智trí 無vô 涯nhai 。 性tánh 德đức 圓viên 滿mãn 也dã 。 等đẳng 三Tam 千Thiên 界Giới 者giả 。 喻dụ 智trí 如như 理lý 故cố 。 一nhất 塵trần 喻dụ 眾chúng 生sanh 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 妄vọng 覆phú 真chân 故cố 。 二nhị 小tiểu 含hàm 大đại 故cố 。 三tam 一nhất 具cụ 多đa 故cố 。 一nhất 切thiết 塵trần 者giả 。 喻dụ 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。 而nhi 不bất 具cụ 有hữu 佛Phật 智trí 故cố 。

次thứ 後hậu 又hựu 云vân 。

爾nhĩ 時thời 如Như 來Lai 。 普phổ 觀quán 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 。 奇kỳ 我ngã 奇kỳ 哉tai 。 此thử 諸chư 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 迷mê 惑hoặc 不bất 見kiến 。 我ngã 當đương 教giáo 以dĩ 聖thánh 道Đạo 。 令linh 其kỳ 永vĩnh 離ly 妄vọng 想tưởng 。 自tự 於ư 身thân 中trung 。 得đắc 見kiến 如Như 來Lai 。 廣quảng 大đại 智trí 慧tuệ 。 與dữ 佛Phật 無vô 異dị 。

再tái 談đàm 奇kỳ 哉tai 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 。 垢cấu 染nhiễm 身thân 中trung 。 而nhi 有hữu 圓viên 明minh 佛Phật 智trí 。 如như 貧bần 女nữ 而nhi 懷hoài 輪Luân 王Vương 胎thai 。 弊tệ 衣y 而nhi 裹khỏa 無vô 價giá 寶bảo 。 可khả 謂vị 奇kỳ 異dị 。 若nhược 后hậu 妃phi 懷hoài 王vương 。 錦cẩm 囊nang 貯trữ 寶bảo 。 則tắc 非phi 異dị 矣hĩ 。 但đãn 以dĩ 妄vọng 想tưởng 迷mê 惑hoặc 。 久cửu 而nhi 不bất 見kiến 。 故cố 我ngã 須tu 教giáo 離ly 妄vọng 想tưởng 。 自tự 見kiến 智trí 慧tuệ 。 如như 破phá 微vi 塵trần 。 出xuất 大đại 經Kinh 卷quyển 也dã 。

評bình 曰viết 。 我ngã 等đẳng 多đa 劫kiếp 。 未vị 遇ngộ 真chân 宗tông 。 不bất 解giải 反phản 自tự 原nguyên 身thân 。

真chân 宗tông 者giả 。 即tức 華hoa 嚴nghiêm 一Nhất 乘Thừa 實thật 教giáo 也dã 。 多đa 劫kiếp 未vị 遇ngộ 者giả 。 闕khuyết 勝thắng 緣duyên 故cố 。 不bất 解giải 反phản 自tự 原nguyên 身thân 者giả 。 闕khuyết 親thân 因nhân 故cố 。 即tức 內nội 無vô 始thỉ 覺giác 了liễu 因nhân 之chi 智trí 。 大đại 抵để 佛Phật 法Pháp 假giả 藉tạ 因nhân 緣duyên 既ký 因nhân 緣duyên 。 俱câu 闕khuyết 。 何hà 由do 得đắc 悟ngộ 。

但đãn 執chấp 虗hư 妄vọng 之chi 相tướng 甘cam 認nhận 凡phàm 下hạ 。 或hoặc 畜súc 或hoặc 人nhân 。

既ký 迷mê 真chân 性tánh 。 所sở 以dĩ 執chấp 妄vọng 。 由do 執chấp 妄vọng 故cố 。 永vĩnh 處xứ 下hạ 流lưu 。 故cố 裴# 相tương/tướng 國quốc 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 文văn 云vân 。 我ngã 有hữu 真chân 身thân 。 圓viên 滿mãn 空không 寂tịch 者giả 是thị 也dã 。 我ngã 有hữu 真chân 心tâm 。 廣quảng 大đại 靈linh 知tri 者giả 是thị 也dã 。 捨xả 而nhi 不bất 認nhận 。 而nhi 認nhận 此thử 身thân 妄vọng 念niệm 。 隨tùy 死tử 隨tùy 生sanh 。 與dữ 禽cầm 獸thú 雜tạp 類loại 。 比tỉ 肩kiên 受thọ 苦khổ 。 為vi 大đại 丈trượng 夫phu 者giả 。 豈khởi 不bất 羞tu 哉tai 。 上thượng 辨biện 昔tích 迷mê 。

今kim 約ước 至chí 教giáo 原nguyên 之chi 。 方phương 覺giác 本bổn 來lai 是thị 佛Phật 。

此thử 顯hiển 今kim 悟ngộ 。 遇ngộ 至chí 教giáo 為vi 勝thắng 緣duyên 。 解giải 心tâm 內nội 發phát 為vi 因nhân 。 了liễu 妄vọng 即tức 真chân 。 反phản 迷mê 成thành 悟ngộ 。 其kỳ 猶do 大đại 富phú 長trưởng 者giả 。 諸chư 相tướng 具cụ 足túc 。 忽hốt 因nhân 惛hôn 睡thụy 。 夢mộng 作tác 貧bần 賤tiện 醜xú 陋lậu 之chi 身thân 。 乞khất 丐cái 受thọ 苦khổ 。 無vô 所sở 不bất 至chí 。 忽hốt 人nhân 呼hô 覺giác 。 方phương 知tri 元nguyên 是thị 福phước 德đức 之chi 身thân 。 從tùng 前tiền 夢mộng 境cảnh 。 全toàn 成thành 虗hư 妄vọng 。 故cố 屏bính 山sơn 云vân 。 原nguyên 人nhân 一nhất 論luận 。 即tức 覺giác 者giả 之chi 一nhất 呼hô 也dã 。

故cố 須tu 行hành 依y 佛Phật 行hạnh 。 心tâm 契khế 佛Phật 心tâm 。 反phản 本bổn 還hoàn 原nguyên 。 斷đoạn 除trừ 凡phàm 習tập 。

此thử 言ngôn 依y 悟ngộ 修tu 證chứng 也dã 。 依y 佛Phật 行hạnh 者giả 。 稱xưng 性tánh 悟ngộ 入nhập 故cố 。 前tiền 言ngôn 悟ngộ 者giả 。 即tức 屬thuộc 解giải 悟ngộ 。 此thử 言ngôn 悟ngộ 者giả 。 通thông 證chứng 解giải 故cố 。 返phản 本bổn 還hoàn 源nguyên 者giả 。 與dữ 體thể 相tướng 應ưng 也dã 。 斷đoạn 除trừ 凡phàm 習tập 者giả 。 達đạt 妄vọng 本bổn 空không 。 無vô 斷đoạn 而nhi 斷đoạn 也dã 。 言ngôn 凡phàm 習tập 者giả 。 即tức 二nhị 執chấp 二nhị 障chướng 也dã 。 然nhiên 諸chư 障chướng 品phẩm 有hữu 三tam 。 謂vị 種chủng 現hiện 習tập 。 於ư 此thử 三tam 中trung 。 習tập 氣khí 最tối 細tế 。 舉cử 細tế 況huống 麤thô 。 且thả 言ngôn 習tập 耳nhĩ 。 然nhiên 依y 此thử 宗tông 說thuyết 斷đoạn 證chứng 者giả 。 大đại 疏sớ/sơ 云vân 。 照chiếu 惑hoặc 無vô 本bổn 。 即tức 是thị 智trí 體thể 。 照chiếu 體thể 無vô 自tự 。 即tức 是thị 證chứng 如như 。 謂vị 迷mê 時thời 說thuyết 惑hoặc 。 悟ngộ 時thời 說thuyết 智trí 。 惑hoặc 體thể 智trí 體thể 。 無vô 二nhị 體thể 故cố 。 故cố 知tri 妄vọng 惑hoặc 性tánh 空không 。 全toàn 是thị 智trí 體thể 。 即tức 此thử 智trí 體thể 。 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 。 無vô 性tánh 之chi 性tánh 。 全toàn 是thị 真Chân 如Như 。 又hựu 即tức 寂tịch 之chi 照chiếu 曰viết 智trí 。 即tức 照chiếu 之chi 寂tịch 曰viết 如như 。 寂tịch 照chiếu 雙song 融dung 。 如như 智trí 一nhất 體thể 。 實thật 教giáo 斷đoạn 證chứng 。 大đại 意ý 如như 是thị 。 又hựu 十Thập 地Địa 經Kinh 云vân 。 非phi 初sơ 非phi 中trung 後hậu 。 非phi 言ngôn 辭từ 所sở 及cập 。 天thiên 親thân 論luận 釋thích 上thượng 句cú 云vân 。 是thị 斷đoạn 結kết 相tương/tướng 。 此thử 智trí 盡tận 漏lậu 。 為vi 初sơ 智trí 斷đoạn 。 為vi 中trung 。 為vi 後hậu 耶da 。 答đáp 云vân 。 非phi 初sơ 智trí 斷đoạn 。 亦diệc 非phi 中trung 後hậu 。 偈kệ 云vân 。 非phi 初sơ 非phi 中trung 後hậu 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 。 云vân 何hà 斷đoạn 耶da 。 論luận 云vân 。 如như 燈đăng 焰diễm 。 非phi 唯duy 初sơ 中trung 後hậu 。 前tiền 中trung 後hậu 取thủ 故cố 。 謂vị 唯duy 取thủ 一nhất 時thời 。 則tắc 不bất 能năng 斷đoạn 。 三tam 時thời 總tổng 取thủ 。 方phương 說thuyết 能năng 斷đoạn 。 假giả 三tam 時thời 斷đoạn 。 則tắc 無vô 定định 斷đoạn 性tánh 。 謂vị 初sơ 若nhược 能năng 斷đoạn 。 不bất 假giả 中trung 後hậu 後hậu 若nhược 能năng 斷đoạn 。 不bất 假giả 初sơ 中trung 。 既ký 假giả 三tam 時thời 。 故cố 知tri 無vô 性tánh 。 一nhất 一nhất 准chuẩn 徵trưng 。 三tam 皆giai 不bất 斷đoạn 。 是thị 故cố 經kinh 言ngôn 。 非phi 初sơ 非phi 中trung 後hậu 。 由do 三tam 時thời 無vô 斷đoạn 。 方phương 能năng 斷đoạn 結kết 。 是thị 故cố 輪luân 云vân 。 前tiền 中trung 後hậu 取thủ 故cố 。 論luận 主chủ 總tổng 取thủ 三tam 時thời 。 方phương 顯hiển 三tam 時thời 無vô 斷đoạn 。 經kinh 論luận 言ngôn 反phản 。 意ý 乃nãi 相tương/tướng 成thành 。 經kinh 則tắc 約ước 性tánh 。 論luận 別biệt 約ước 相tương/tướng 。 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 。 方phương 能năng 斷đoạn 結kết 。 此thử 通thông 實thật 教giáo 。 若nhược 直trực 就tựu 圓viên 教giáo 說thuyết 。 一nhất 障chướng 一nhất 切thiết 障chướng 。 一nhất 斷đoạn 一nhất 切thiết 斷đoạn 。 良lương 以dĩ 一nhất 念niệm 迷mê 處xứ 。 法Pháp 界Giới 皆giai 迷mê 。 而nhi 稱xưng 性tánh 斷đoạn 一nhất 惑hoặc 時thời 。 一nhất 切thiết 皆giai 斷đoạn 。 由do 一nhất 與dữ 一nhất 切thiết 。 互hỗ 為vi 緣duyên 起khởi 故cố 。 一nhất 法pháp 稱xưng 性tánh 。 遍biến 一nhất 切thiết 故cố 。 不bất 壞hoại 相tương/tướng 故cố 。 不bất 妨phương 別biệt 斷đoạn 。 以dĩ 別biệt 該cai 同đồng 。 皆giai 是thị 華hoa 嚴nghiêm 圓viên 宗tông 斷đoạn 證chứng 。

損tổn 之chi 又hựu 損tổn 。 以dĩ 至chí 無vô 為vi 。

此thử 由do 斷đoạn 習tập 起khởi 證chứng 也dã 。 損tổn 之chi 者giả 。 即tức 能năng 斷đoạn 也dã 。 又hựu 損tổn 者giả 。 遣khiển 能năng 斷đoạn 心tâm 也dã 。 良lương 以dĩ 了liễu 妄vọng 本bổn 空không 。 假giả 名danh 曰viết 斷đoạn 。 執chấp 有hữu 實thật 斷đoạn 。 安an 能năng 造tạo 玄huyền 。 故cố 併tinh 斷đoạn 心tâm 亦diệc 遣khiển 之chi 耳nhĩ 。 則tắc 能năng 所sở 雙song 亡vong 。 方phương 契khế 無vô 為vi 矣hĩ 。 此thử 言ngôn 無vô 為vi 。 即tức 真Chân 如Như 性tánh 也dã (# 然nhiên 此thử 二nhị 句cú 語ngữ 借tá 道đạo 經kinh 。 彼bỉ 云vân 。 為vi 學học 曰viết 益ích 。 為vi 道đạo 日nhật 損tổn 損tổn 之chi 又hựu 損tổn 之chi 。 以dĩ 至chí 於ư 無vô 為vi 。 彼bỉ 意ý 謂vị 為vi 俗tục 學học 者giả 。 務vụ 求cầu 多đa 聞văn 。 日nhật 有hữu 所sở 益ích 。 修tu 道Đạo 之chi 士sĩ 。 絕tuyệt 學học 棄khí 智trí 。 反phản 其kỳ 樸phác 素tố 。 故cố 曰viết 無vô 為vi 。 今kim 但đãn 文văn 同đồng 。 義nghĩa 則tắc 各các 異dị )# 。

自tự 然nhiên 應ứng 用dụng 恆Hằng 沙sa 。 名danh 之chi 曰viết 佛Phật 。

前tiền 心tâm 契khế 佛Phật 心tâm 。 即tức 同đồng 佛Phật 體thể 。 今kim 顯hiển 即tức 體thể 之chi 用dụng 。 塵trần 塵trần 出xuất 現hiện 。 念niệm 念niệm 圓viên 成thành 。 故cố 應ứng 用dụng 恆Hằng 沙sa 。 葢# 迷mê 時thời 成thành 恆Hằng 沙sa 塵trần 勞lao 。 悟ngộ 後hậu 成thành 恆Hằng 沙sa 妙diệu 用dụng 。 故cố 清thanh 涼lương 心tâm 要yếu 云vân 。 心tâm 心tâm 作tác 佛Phật 。 無vô 一nhất 心tâm 而nhi 非phi 佛Phật 心tâm 。 處xứ 處xứ 證chứng 真chân 。 無vô 一nhất 塵trần 而nhi 非phi 佛Phật 士sĩ 。 良lương 以dĩ 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 心tâm 自tự 性tánh 。 故cố 得đắc 成thành 就tựu 慧tuệ 身thân 。 不bất 由do 他tha 悟ngộ 。

當đương 知tri 迷mê 悟ngộ 。 同đồng 一nhất 真chân 心tâm 。

前tiền 文văn 廣quảng 說thuyết 迷mê 悟ngộ 之chi 相tướng 。 皆giai 約ước 於ư 人nhân 。 謂vị 迷mê 時thời 號hiệu 眾chúng 生sanh 。 悟ngộ 時thời 名danh 佛Phật 。 而nhi 其kỳ 所sở 迷mê 。 即tức 同đồng 所sở 悟ngộ 。 一nhất 真chân 心tâm 體thể 。 本bổn 無vô 異dị 也dã 大đại 鈔sao 云vân 。 動động 靜tĩnh 迷mê 悟ngộ 。 雖tuy 有hữu 二nhị 門môn 。 所sở 迷mê 真chân 性tánh 。 一nhất 源nguyên 莫mạc 二nhị 。 莫mạc 二nhị 之chi 源nguyên 。 即tức 一nhất 體thể 也dã 。 大đại 經Kinh 云vân 。 心tâm 佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 。 故cố 曰viết 。 同đồng 一nhất 真chân 心tâm 。

大đại 哉tai 妙diệu 門môn 。 原nguyên 人nhân 至chí 此thử (# 然nhiên 佛Phật 說thuyết 前tiền 五ngũ 教giáo 。 或hoặc 漸tiệm 或hoặc 頓đốn 。 若nhược 有hữu 中trung 下hạ 之chi 機cơ 。 則tắc 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 漸tiệm 漸tiệm 誘dụ 接tiếp 先tiên 說thuyết 初sơ 教giáo 。 令linh 離ly 惡ác 住trụ 善thiện 。 次thứ 說thuyết 二nhị 三tam 。 令linh 離ly 染nhiễm 住trụ 淨tịnh 。 後hậu 談đàm 四tứ 五ngũ 。 破phá 相tương/tướng 顯hiển 性tánh 。 會hội 權quyền 歸quy 實thật 。 依y 實thật 教giáo 修tu 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 若nhược 上thượng 上thượng 根căn 智trí 。 則tắc 從tùng 本bổn 至chí 末mạt 。 謂vị 初sơ 便tiện 依y 第đệ 五ngũ 。 頓đốn 指chỉ 一nhất 真chân 心tâm 體thể 心tâm 體thể 既ký 顯hiển 。 自tự 覺giác 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 虗hư 妄vọng 。 本bổn 來lai 空không 寂tịch 。 但đãn 以dĩ 迷mê 故cố 。 託thác 真chân 而nhi 起khởi 。 須tu 以dĩ 悟ngộ 心tâm 之chi 智trí 。 斷đoạn 惡ác 修tu 善thiện 。 息tức 妄vọng 歸quy 真chân 。 妄vọng 盡tận 真chân 圓viên 。 是thị 名danh 法Pháp 身thân 佛Phật )# 。

包bao 括quát 凡phàm 聖thánh 。 徹triệt 究cứu 真chân 源nguyên 。 故cố 曰viết 大đại 哉tai 。 聖thánh 智trí 悟ngộ 入nhập 之chi 所sở 由do 。 故cố 曰viết 妙diệu 門môn 。 過quá 此thử 以dĩ 往vãng 。 更cánh 無vô 妙diệu 門môn (# 註chú 意ý 欲dục 釋thích 殘tàn 疑nghi 也dã 。 恐khủng 人nhân 疑nghi 云vân 。 前tiền 之chi 五ngũ 教giáo 。 皆giai 是thị 佛Phật 說thuyết 。 此thử 既ký 玄huyền 妙diệu 。 即tức 應ưng 前tiền 四tứ 皆giai 無vô 用dụng 耶da 。 釋thích 曰viết 機cơ 有hữu 勝thắng 劣liệt 。 設thiết 教giáo 多đa 方phương 。 若nhược 唯duy 一nhất 門môn 。 逗đậu 機cơ 不bất 足túc 。 又hựu 問vấn 既ký 有hữu 五ngũ 教giáo 。 未vị 知tri 所sở 被bị 之chi 機cơ 。 皆giai 要yếu 歷lịch 此thử 五ngũ 否phủ/bĩ 。

答đáp 曰viết 。

機cơ 有hữu 頓đốn 漸tiệm 。 或hoặc 歷lịch 不bất 歷lịch 。 不bất 應ưng 一nhất 準chuẩn 。 下hạ 機cơ 者giả 。 先tiên 從tùng 人nhân 天thiên 。 次thứ 入nhập 小Tiểu 乘Thừa 。 漸tiệm 漸tiệm 經kinh 歷lịch 。 乃nãi 至chí 第đệ 五ngũ 顯hiển 性tánh 。 中trung 機cơ 者giả 。 不bất 由do 人nhân 天thiên 。 便tiện 從tùng 小Tiểu 乘Thừa 。 或hoặc 從tùng 法pháp 相tướng 。 乃nãi 至chí 顯hiển 性tánh 。 上thượng 根căn 者giả 。 不bất 歷lịch 前tiền 二nhị 。 或hoặc 從tùng 法pháp 相tướng 。 或hoặc 從tùng 破phá 相tương/tướng 。 便tiện 入nhập 實thật 教giáo 。 中trung 間gian 更cánh 有hữu 不bất 定định 之chi 機cơ 。 或hoặc 從tùng 人nhân 天thiên 。 不bất 歷lịch 小Tiểu 乘Thừa 。 便tiện 入nhập 大Đại 乘Thừa 。 或hoặc 從tùng 人nhân 天thiên 。 直trực 入nhập 顯hiển 性tánh 。 或hoặc 從tùng 小Tiểu 乘Thừa 。 直trực 入nhập 顯hiển 性tánh 。 良lương 以dĩ 眾chúng 生sanh 根căn 性tánh 。 有hữu 多đa 差sai 別biệt 耳nhĩ 。 注chú 中trung 不bất 言ngôn 上thượng 根căn 者giả 。 文văn 影ảnh 略lược 故cố 。 故cố 今kim 補bổ 之chi 。 上thượng 上thượng 根căn 者giả 。 即tức 圓viên 頓đốn 機cơ 也dã 。 從tùng 本bổn 至chí 末mạt 者giả 。 即tức 以dĩ 顯hiển 性tánh 為vi 本bổn 。 漸tiệm 次thứ 乃nãi 至chí 人nhân 天thiên 為vi 末mạt 。 謂vị 最tối 初sơ 頓đốn 指chỉ 一nhất 心tâm 。 是thị 顯hiển 性tánh 教giáo 。 便tiện 悟ngộ 本bổn 來lai 空không 寂tịch 。 即tức 破phá 相tương 教giáo 。 又hựu 悟ngộ 託thác 真chân 而nhi 起khởi 。 即tức 法pháp 相tướng 教giáo 。 然nhiên 後hậu 斷đoạn 惡ác 修tu 善thiện 。 即tức 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 及cập 人nhân 天thiên 戒giới 善thiện 。 但đãn 以dĩ 悟ngộ 真chân 之chi 智trí 斷đoạn 修tu 。 異dị 於ư 前tiền 漸tiệm 不bất 悟ngộ 而nhi 修tu 也dã 。 良lương 以dĩ 此thử 宗tông 先tiên 悟ngộ 毗tỳ 盧lô 法Pháp 界Giới 。 後hậu 修tu 普Phổ 賢Hiền 行Hạnh 海hải 。 雖tuy 人nhân 天thiên 戒giới 善thiện 。 亦diệc 靡mĩ 有hữu 遺di 。 是thị 故cố 不bất 悟ngộ 而nhi 修tu 。 如như 土thổ/độ 作tác 器khí 。 器khí 器khí 皆giai 瓦ngõa 。 先tiên 悟ngộ 而nhi 修tu 。 如như 金kim 作tác 器khí 。 器khí 器khí 皆giai 金kim 矣hĩ 。 息tức 妄vọng 歸quy 真chân 者giả 。 應ưng 有hữu 問vấn 言ngôn 既ký 悟ngộ 一nhất 真chân 心tâm 體thể 。 了liễu 知tri 法pháp 法pháp 全toàn 真chân 何hà 心tâm 更cánh 須tu 息tức 妄vọng 。

答đáp 曰viết 。

楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 理lý 則tắc 頓đốn 悟ngộ 。 事sự 須tu 漸tiệm 除trừ 。 良lương 由do 無vô 始thỉ 習tập 深thâm 。 云vân 何hà 頓đốn 去khứ 。 其kỳ 猶do 。 聖thánh 王vương 登đăng 位vị 。 欲dục 與dữ 萬vạn 國quốc 同đồng 休hưu 。 苗miêu 頑ngoan 不bất 庭đình 。 必tất 須tu 用dụng 武võ 。 直trực 得đắc 車xa 書thư 混hỗn 一nhất 方phương 能năng 坐tọa 拱củng 無vô 為vi 耳nhĩ )# 。

四tứ 會hội 通thông 本bổn 末mạt 。 (# 會hội 前tiền 所sở 斥xích 。 同đồng 歸quy 真chân 源nguyên 。 皆giai 為vi 正chánh 義nghĩa )# 。

前tiền 儒nho 道đạo 。 人nhân 天thiên 。 小Tiểu 乘Thừa 。 法pháp 相tướng 。 破phá 相tương/tướng 。 顯hiển 性tánh 。 次thứ 第đệ 相tương 望vọng 。 前tiền 前tiền 為vi 末mạt 。 後hậu 後hậu 為vi 本bổn 。 若nhược 以dĩ 顯hiển 性tánh 望vọng 前tiền 。 前tiền 皆giai 為vi 末mạt 。 顯hiển 性tánh 獨độc 本bổn 。 前tiền 以dĩ 執chấp 末mạt 迷mê 本bổn 。 故cố 須tu 斥xích 之chi 。 今kim 以dĩ 本bổn 該cai 末mạt 。 則tắc 前tiền 所sở 說thuyết 。 皆giai 是thị 即tức 本bổn 之chi 末mạt 。 無vô 非phi 了liễu 義nghĩa 。 又hựu 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 。 具cụ 全toàn 收thu 全toàn 揀giản 二nhị 門môn 。 前tiền 約ước 別biệt 教giáo 一Nhất 乘Thừa 。 揀giản 則tắc 全toàn 揀giản 。 今kim 約ước 圓viên 教giáo 。 收thu 則tắc 全toàn 收thu 。

真chân 性tánh 雖tuy 為vi 身thân 本bổn 。 生sanh 起khởi 葢# 有hữu 因nhân 由do 。 不bất 可khả 無vô 端đoan 忽hốt 成thành 身thân 相tướng 。

問vấn 曰viết 。 前tiền 四tứ 教giáo 未vị 顯hiển 真chân 性tánh 。 故cố 非phi 了liễu 義nghĩa 。 今kim 既ký 直trực 顯hiển 。 已dĩ 是thị 盡tận 理lý 。 何hà 須tu 更cánh 會hội 前tiền 所sở 說thuyết 耶da 。

答đáp 曰viết 。

真chân 性tánh 為vi 本bổn 。 固cố 是thị 盡tận 理lý 。 然nhiên 性tánh 起khởi 為vi 相tương/tướng 。 必tất 具cụ 眾chúng 緣duyên 則tắc 前tiền 八bát 識thức 惑hoặc 業nghiệp 等đẳng 。 皆giai 其kỳ 緣duyên 也dã 。 不bất 可khả 下hạ 。 反phản 顯hiển 。 如như 湛trạm 靜tĩnh 水thủy 。 要yếu 藉tạ 風phong 緣duyên 。 方phương 成thành 波ba 浪lãng 。 不bất 可khả 無vô 風phong 便tiện 成thành 浪lãng 也dã 。

但đãn 緣duyên 前tiền 宗tông 未vị 了liễu 。 所sở 以dĩ 節tiết 節tiết 斥xích 之chi 。

問vấn 曰viết 。 真chân 性tánh 成thành 身thân 。 既ký 假giả 八bát 識thức 等đẳng 緣duyên 。 則tắc 應ưng 前tiền 說thuyết 識thức 等đẳng 為vi 本bổn 。 亦diệc 未vị 違vi 理lý 。 何hà 以dĩ 斥xích 之chi 。

答đáp 曰viết 。

前tiền 宗tông 所sở 說thuyết 。 未vị 明minh 真chân 性tánh 。 但đãn 以dĩ 識thức 等đẳng 便tiện 為vi 身thân 本bổn 。 如như 執chấp 風phong 緣duyên 便tiện 為vi 波ba 浪lãng 。 豈khởi 盡tận 理lý 耶da 。

今kim 將tương 本bổn 末mạt 會hội 通thông 。 乃nãi 至chí 儒nho 道đạo 亦diệc 是thị (# 初sơ 唯duy 第đệ 五ngũ 性tánh 教giáo 所sở 說thuyết 從tùng 後hậu 段đoạn 已dĩ 去khứ 。 節tiết 級cấp 方phương 同đồng 諸chư 教giáo 。 各các 如như 注chú 說thuyết )# 。

初sơ 總tổng 彰chương 所sở 本bổn 。 即tức 標tiêu 性tánh 起khởi 以dĩ 為vi 宗tông 極cực 。 後hậu 依y 本bổn 會hội 末mạt 。 即tức 次thứ 第đệ 會hội 前tiền 諸chư 教giáo 。 大đại 抵để 全toàn 用dụng 起khởi 信tín 論luận 意ý 。 分phần/phân 判phán 諸chư 教giáo 淺thiển 深thâm 。 如như 指chỉ 諸chư 掌chưởng 。 起khởi 信tín 初sơ 說thuyết 一nhất 心tâm 。 即tức 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 法Pháp 界Giới 心tâm 。 故cố 彼bỉ 立lập 義nghĩa 分phần/phân 云vân 。 摩Ma 訶Ha 衍Diên 者giả 。 總tổng 說thuyết 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 法pháp 。 二nhị 者giả 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 法pháp 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 。 是thị 心tâm 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 次thứ 依y 一nhất 心tâm 開khai 真chân 生sanh 二nhị 門môn 。 云vân 依y 一nhất 心tâm 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 門môn 。 一nhất 心tâm 真Chân 如Như 門môn 。 二nhị 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 。 云vân 云vân 。 三tam 依y 生sanh 滅diệt 門môn 。 開khai 覺giác 不bất 覺giác 二nhị 義nghĩa 。 文văn 云vân 。 生sanh 滅diệt 門môn 者giả 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 故cố 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 。 乃nãi 至chí 云vân 此thử 識thức 。 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。 一nhất 者giả 覺giác 義nghĩa 。 二nhị 者giả 不bất 覺giác 義nghĩa 。 四tứ 依y 不bất 覺giác 義nghĩa 生sanh 三tam 細tế 。 文văn 云vân 。 依y 不bất 覺giác 故cố 。 有hữu 三tam 種chủng 相tương/tướng 。 與dữ 彼bỉ 不bất 覺giác 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 云vân 何hà 為vi 三tam 。 一nhất 者giả 業nghiệp 相tương/tướng 。 二nhị 者giả 能năng 見kiến 相tương/tướng 。 三tam 者giả 境cảnh 界giới 相tương/tướng 。 五ngũ 依y 三tam 細tế 生sanh 六lục 麤thô 。 文văn 云vân 。 以dĩ 有hữu 境cảnh 界giới 緣duyên 故cố 。 復phục 生sanh 六lục 種chủng 相tương/tướng 。 一nhất 者giả 智trí 相tương/tướng 。 (# 法pháp 執chấp 俱câu 生sanh )# 二nhị 者giả 相tương 續tục 相tương/tướng 。 (# 法pháp 執chấp 分phân 別biệt )# 三tam 者giả 執chấp 取thủ 相tương/tướng (# 我ngã 執chấp 俱câu 生sanh )# 四tứ 者giả 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 。 (# 我ngã 執chấp 分phân 別biệt )# 五ngũ 者giả 起khởi 業nghiệp 相tương/tướng 。 六lục 者giả 業nghiệp 繫hệ 苦khổ 相tương/tướng 。 今kim 顯hiển 性tánh 教giáo 。 詮thuyên 至chí 一nhất 心tâm 。 若nhược 依y 賢hiền 首thủ 。 開khai 頓đốn 教giáo 。 即tức 當đương 真Chân 如Như 門môn 。 今kim 論luận 不bất 開khai 。 即tức 以dĩ 真Chân 如Như 門môn 。 合hợp 在tại 顯hiển 性tánh 教giáo 中trung 。 破phá 相tương/tướng 齊tề 生sanh 滅diệt 門môn 覺giác 不bất 覺giác 義nghĩa 。 法pháp 相tướng 齊tề 三tam 細tế 。 小Tiểu 乘Thừa 齊tề 後hậu 四tứ 麤thô 。 人nhân 天thiên 齊tề 起khởi 業nghiệp 受thọ 報báo 。 (# 即tức 業nghiệp 繫hệ 苦khổ )# 儒nho 道đạo 所sở 說thuyết 。 尚thượng 不bất 知tri 受thọ 報báo 。 中trung 六lục 趣thú 差sai 別biệt 。 但đãn 於ư 人nhân 趣thú 中trung 以dĩ 義nghĩa 攝nhiếp 之chi 。 庶thứ 盡tận 內nội 外ngoại 原nguyên 人nhân 之chi 義nghĩa 耳nhĩ 。

謂vị 初sơ 唯duy 一nhất 真chân 靈linh 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 不bất 變biến 不bất 易dị 。

此thử 即tức 同đồng 起khởi 信tín 心tâm 真Chân 如Như 門môn 也dã 。

眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 迷mê 睡thụy 。 不bất 自tự 覺giác 知tri 。 由do 隱ẩn 覆phú 故cố 。 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 故cố 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 相tương/tướng (# 自tự 此thử 方phương 是thị 第đệ 四tứ 教giáo 。 亦diệc 同đồng 破phá 此thử 已dĩ 前tiền 生sanh 滅diệt 諸chư 相tướng )# 。

此thử 即tức 同đồng 起khởi 信tín 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 也dã 。 如Như 來Lai 藏tạng 屬thuộc 顯hiển 性tánh 教giáo 。 生sanh 滅diệt 心tâm 者giả 。 屬thuộc 後hậu 破phá 相tương 教giáo 。 相tương/tướng 躡niếp 而nhi 起khởi 。 注chú 自tự 此thử 下hạ 。 依y 本bổn 會hội 末mạt 。 分phân 之chi 為vi 五ngũ 。 初sơ 會hội 破phá 相tương 教giáo 。 然nhiên 破phá 相tương 教giáo 義nghĩa 通thông 兩lưỡng 勢thế 。 若nhược 取thủ 空không 為vi 大Đại 乘Thừa 初sơ 門môn 。 即tức 合hợp 入nhập 始thỉ 教giáo 。 若nhược 取thủ 破phá 相tương/tướng 顯hiển 性tánh 。 即tức 同đồng 終chung 教giáo 。 圭# 峰phong 以dĩ 終chung 頓đốn 圓viên 。 合hợp 為vi 顯hiển 性tánh 。 為vi 與dữ 法pháp 相tướng 躡niếp 迹tích 相tương 破phá 。 故cố 開khai 破phá 相tương/tướng 。 而nhi 以dĩ 賢hiền 首thủ 終chung 教giáo 義nghĩa 當đương 之chi 。 故cố 此thử 所sở 明minh 。 全toàn 同đồng 終chung 教giáo 。

所sở 謂vị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 真chân 心tâm 。 與dữ 生sanh 滅diệt 妄vọng 想tưởng 和hòa 合hợp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 名danh 為vi 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 此thử 識thức 有hữu 覺giác 不bất 覺giác 二nhị 義nghĩa (# 此thử 下hạ 方phương 是thị 第đệ 三tam 法pháp 相tướng 教giáo 中trung 亦diệc 同đồng 此thử 說thuyết )# 。

此thử 會hội 破phá 相tương 教giáo 也dã 。 龍long 樹thụ 論luận 不bất 生sanh 滅diệt 即tức 真Chân 如Như 。 生sanh 滅diệt 即tức 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 謂vị 眾chúng 生sanh 迷mê 時thời 。 根căn 本bổn 無vô 明minh 起khởi 用dụng 。 名danh 獨độc 力lực 業nghiệp 相tương/tướng 。 能năng 熏huân 真Chân 如Như 。 真Chân 如Như 被bị 熏huân 。 起khởi 隨tùy 染nhiễm 用dụng 。 名danh 獨độc 力lực 隨tùy 相tương/tướng 。 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 。 名danh 俱câu 合hợp 動động 相tương/tướng 。 即tức 黎lê 耶da 細tế 相tương/tướng 。 故cố 曰viết 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 等đẳng 。 良lương 以dĩ 單đơn 真chân 不bất 立lập 。 獨độc 妄vọng 不bất 成thành 。 故cố 黎lê 耶da 中trung 。 通thông 真chân 及cập 妄vọng 。 方phương 名danh 真chân 具cụ 分phần/phân 唯duy 識thức 也dã 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 者giả 。 即tức 顯hiển 真chân 妄vọng 不bất 即tức 離ly 義nghĩa 。 由do 真chân 上thượng 隨tùy 緣duyên 。 妄vọng 上thượng 體thể 空không 。 故cố 真chân 妄vọng 不bất 異dị 。 由do 真chân 上thượng 不bất 變biến 。 妄vọng 上thượng 成thành 事sự 。 故cố 真chân 妄vọng 不bất 一nhất 。 故cố 勝thắng 鬘man 云vân 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 賢hiền 首thủ 用dụng 楞lăng 伽già 經kinh 意ý 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 。 為vi 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 以dĩ 七thất 識thức 為vi 生sanh 滅diệt 。 此thử 二nhị 和hòa 合hợp 。 成thành 黎lê 耶da 識thức 。 故cố 黎lê 耶da 具cụ 生sanh 滅diệt 。 及cập 不bất 生sanh 滅diệt 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 。 諸chư 識thức 緣duyên 起khởi 。 總tổng 作tác 四tứ 句cú 。 一nhất 唯duy 不bất 生sanh 滅diệt 。 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 。 如như 水thủy 濕thấp 性tánh 。 二nhị 唯duy 生sanh 滅diệt 。 謂vị 前tiền 七thất 識thức 。 如như 波ba 浪lãng 。 三tam 亦diệc 生sanh 滅diệt 。 亦diệc 不bất 生sanh 滅diệt 。 謂vị 黎lê 耶da 識thức 。 如như 海hải 含hàm 動động 靜tĩnh 。 四tứ 非phi 生sanh 滅diệt 非phi 不bất 生sanh 滅diệt 。 謂vị 無vô 明minh 。 如như 起khởi 浪lãng 風phong 緣duyên 。 言ngôn 阿a 賴lại 耶da 識thức 者giả 。 即tức 標tiêu 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 識thức 心tâm 名danh 也dã 。 亦diệc 云vân 黎lê 耶da 。 亦diệc 云vân 藏tạng 識thức 。 以dĩ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 取thủ 為vi 我ngã 故cố 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 良lương 以dĩ 真Chân 如Như 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 隨tùy 緣duyên 和hòa 合hợp 。 似tự 一nhất 似tự 常thường 。 愚ngu 者giả 不bất 知tri 。 以dĩ 似tự 為vi 實thật 。 執chấp 為vi 內nội 我ngã 。 我ngã 見kiến 所sở 攝nhiếp 。 故cố 名danh 曰viết 藏tạng 。 由do 此thử 二nhị 種chủng 我ngã 見kiến 。 不bất 起khởi 。 位vị 中trung 。 失thất 賴lại 耶da 名danh 。 又hựu 能năng 藏tạng 自tự 體thể 。 在tại 諸chư 法pháp 中trung 。 亦diệc 藏tạng 諸chư 法pháp 在tại 自tự 體thể 內nội 故cố 。 故cố 論luận 云vân 。 能năng 藏tạng 所sở 藏tạng 。 我ngã 愛ái 執chấp 藏tạng 。 是thị 此thử 義nghĩa 也dã 。 此thử 識thức 有hữu 覺giác 不bất 覺giác 二nhị 義nghĩa 者giả 。 由do 前tiền 不bất 生sanh 滅diệt 真chân 心tâm 。 故cố 有hữu 覺giác 義nghĩa 。 由do 前tiền 生sanh 滅diệt 妄vọng 識thức 。 故cố 立lập 不bất 覺giác 義nghĩa 。 龍long 樹thụ 論luận 云vân 。 覺giác 義nghĩa 者giả 。 是thị 真Chân 如Như 氣khí 。 分phần/phân 故cố 不bất 覺giác 義nghĩa 者giả 。 是thị 無vô 明minh 氣khí 分phần/phân 故cố (# 此thử 下hạ 方phương 是thị 會hội 法pháp 相tướng 教giáo )# 。

依y 不bất 覺giác 故cố 。 最tối 初sơ 動động 念niệm 。 名danh 為vi 業nghiệp 相tương/tướng 。 又hựu 不bất 覺giác 此thử 念niệm 本bổn 無vô 故cố 。 轉chuyển 成thành 能năng 見kiến 之chi 識thức 。 及cập 所sở 見kiến 境cảnh 界giới 相tương/tướng 現hiện 。 又hựu 不bất 覺giác 此thử 境cảnh 但đãn 從tùng 自tự 心tâm 妄vọng 現hiện 。 執chấp 為vi 定định 有hữu 。 名danh 為vi 法pháp 執chấp (# 此thử 下hạ 方phương 是thị 第đệ 二nhị 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 中trung 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết )# 。

此thử 會hội 法pháp 相tướng 教giáo 也dã 。 覺giác 義nghĩa 中trung 有hữu 本bổn 始thỉ 覺giác 等đẳng 義nghĩa 。 自tự 屬thuộc 淨tịnh 法pháp 上thượng 轉chuyển 門môn 中trung 。 非phi 今kim 所sở 用dụng 。 故cố 略lược 不bất 明minh 。 但đãn 說thuyết 不bất 覺giác 。 言ngôn 最tối 初sơ 動động 念niệm 名danh 為vi 業nghiệp 相tương/tướng 者giả 。 起khởi 信tín 云vân 。 一nhất 者giả 。 業nghiệp 相tương/tướng 。 以dĩ 依y 不bất 覺giác 故cố 心tâm 動động 。 說thuyết 名danh 為vi 業nghiệp 。 疏sớ/sơ 云vân 。 此thử 雖tuy 動động 念niệm 。 而nhi 極cực 微vi 細tế 。 緣duyên 起khởi 一nhất 相tương/tướng 。 能năng 所sở 不bất 分phân 。 即tức 當đương 賴lại 耶da 自tự 證chứng 分phần/phân 也dã 。 如như 無vô 相tướng 論luận 云vân 。 問vấn 。 此thử 識thức 何hà 相tương/tướng 。 何hà 境cảnh 界giới 。 答đáp 。 相tương 及cập 境cảnh 界giới 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 一nhất 體thể 無vô 異dị 。 當đương 知tri 此thử 約ước 賴lại 耶da 業nghiệp 相tương/tướng 義nghĩa 說thuyết 也dã 。 言ngôn 又hựu 不bất 覺giác 此thử 念niệm 本bổn 無vô 故cố 。 轉chuyển 成thành 能năng 見kiến 之chi 識thức 者giả 。 起khởi 信tín 云vân 。 二nhị 者giả 。 能năng 見kiến 相tương/tướng 。 以dĩ 依y 動động 故cố 能năng 見kiến 。 疏sớ/sơ 云vân 。 能năng 見kiến 相tương/tướng 者giả 。 即tức 自tự 轉chuyển 相tương/tướng 。 依y 前tiền 業nghiệp 識thức 。 轉chuyển 成thành 能năng 見kiến 。 如như 是thị 轉chuyển 相tương/tướng 。 雖tuy 有hữu 能năng 緣duyên 。 以dĩ 境cảnh 界giới 微vi 細tế 故cố 。 猶do 未vị 辨biện 之chi 。 如như 攝nhiếp 論luận 云vân 。 意ý 識thức 緣duyên 三tam 世thế 境cảnh 。 是thị 即tức 可khả 知tri 。 此thử 識thức 所sở 緣duyên 境cảnh 。 不bất 可khả 知tri 。 釋thích 曰viết 。 既ký 云vân 所sở 緣duyên 不bất 可khả 知tri 。 即tức 約ước 能năng 緣duyên 。 以dĩ 明minh 本bổn 識thức 轉chuyển 相tương/tướng 義nghĩa 也dã 。 此thử 當đương 賴lại 耶da 見kiến 分phần/phân 。 言ngôn 所sở 見kiến 境cảnh 界giới 相tương/tướng 現hiện 者giả 。 起khởi 信tín 云vân 。 三tam 者giả 。 境cảnh 界giới 相tương/tướng 。 以dĩ 依y 能năng 見kiến 故cố 。 境cảnh 界giới 妄vọng 現hiện 。 疏sớ/sơ 云vân 。 境cảnh 界giới 相tương/tướng 者giả 。 即tức 是thị 現hiện 相tướng 。 依y 前tiền 轉chuyển 相tương/tướng 。 能năng 現hiện 境cảnh 界giới 。 即tức 賴lại 耶da 相tương/tướng 分phần/phân 。 此thử 上thượng 三tam 細tế 。 屬thuộc 賴lại 耶da 識thức 。 言ngôn 又hựu 不bất 覺giác 此thử 境cảnh 從tùng 自tự 心tâm 妄vọng 現hiện 。 執chấp 為vi 定định 有hữu 。 名danh 為vi 法pháp 執chấp 者giả 。 即tức 六lục 麤thô 中trung 前tiền 二nhị 相tương/tướng 也dã 。 起khởi 信tín 云vân 。 以dĩ 有hữu 境cảnh 界giới 緣duyên 故cố 。 復phục 生sanh 六lục 種chủng 相tương/tướng 。 云vân 何hà 為vi 六lục 。 一nhất 者giả 。 智trí 相tương/tướng 。 依y 前tiền 境cảnh 界giới 。 心tâm 起khởi 分phân 別biệt 愛ái 與dữ 不bất 愛ái 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 。 於ư 前tiền 現hiện 識thức 所sở 現hiện 相tướng 上thượng 。 不bất 了liễu 自tự 心tâm 所sở 現hiện 故cố 。 創sáng/sang 起khởi 慧tuệ 數số 。 分phân 別biệt 染nhiễm 淨tịnh 。 執chấp 有hữu 定định 相tương/tướng 。 即tức 法pháp 執chấp 俱câu 生sanh 也dã 。 二nhị 者giả 。 相tương 續tục 相tương/tướng 。 依y 於ư 智trí 故cố 。 生sanh 其kỳ 苦khổ 樂lạc 。 覺giác 心tâm 起khởi 念niệm 。 相tương 應ứng 不bất 斷đoạn 。 故cố 疏sớ/sơ 云vân 。 謂vị 依y 前tiền 分phân 別biệt 愛ái 境cảnh 。 起khởi 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 覺giác 。 於ư 不bất 愛ái 境cảnh 。 起khởi 苦khổ 受thọ 覺giác 。 數sác 數sác 起khởi 念niệm 。 相tương 續tục 現hiện 前tiền 。 又hựu 能năng 起khởi 惑hoặc 潤nhuận 業nghiệp 。 引dẫn 持trì 生sanh 死tử 。 故cố 名danh 相tướng 續tục 。 即tức 法pháp 執chấp 分phân 別biệt (# 此thử 下hạ 方phương 是thị 下hạ 會hội 小Tiểu 乘Thừa 教giáo )# 。

執chấp 此thử 等đẳng 故cố 。 遂toại 見kiến 自tự 他tha 之chi 殊thù 。 便tiện 成thành 我ngã 執chấp 。 執chấp 我ngã 相tương/tướng 故cố 。 貪tham 愛ái 順thuận 情tình 諸chư 境cảnh 。 欲dục 以dĩ 潤nhuận 之chi 。 瞋sân 嫌hiềm 違vi 情tình 諸chư 境cảnh 。 恐khủng 相tương/tướng 損tổn 惱não 。 愚ngu 癡si 之chi 情tình 輾triển 轉chuyển 增tăng 長trưởng (# 此thử 下hạ 方phương 是thị 第đệ 一nhất 人nhân 天thiên 教giáo 中trung 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết )# 。

此thử 會hội 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 也dã 。 即tức 六lục 麤thô 中trung 執chấp 取thủ 計kế 名danh 二nhị 相tương/tướng 也dã 。 躡niếp 前tiền 相tương 續tục 相tương/tướng 起khởi 。 起khởi 信tín 云vân 。 三tam 者giả 。 執chấp 取thủ 相tương/tướng 。 依y 於ư 相tương 續tục 緣duyên 念niệm 境cảnh 界giới 。 住trụ 持trì 苦khổ 樂lạc 。 心tâm 起khởi 著trước 故cố 。 謂vị 於ư 前tiền 苦khổ 樂lạc 等đẳng 。 不bất 了liễu 虗hư 妄vọng 。 深thâm 起khởi 取thủ 著trước 。 由do 取thủ 著trước 故cố 。 遂toại 見kiến 自tự 他tha 之chi 殊thù 。 便tiện 成thành 我ngã 執chấp 。 此thử 即tức 我ngã 執chấp 俱câu 生sanh 。 也dã 貪tham 瞋sân 癡si 。 即tức 當đương 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 。 躡niếp 前tiền 執chấp 取thủ 相tương/tướng 起khởi 。 起khởi 信tín 云vân 。 四tứ 者giả 。 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 。 依y 於ư 妄vọng 執chấp 。 分phân 別biệt 假giả 名danh 言ngôn 相tương/tướng 故cố 。 由do 不bất 了liễu 順thuận 逆nghịch 等đẳng 境cảnh 。 及cập 與dữ 名danh 言ngôn 。 皆giai 虗hư 假giả 故cố 。 計kế 為vi 定định 實thật 。 遂toại 於ư 順thuận 情tình 名danh 相tướng 境cảnh 上thượng 起khởi 貪tham 。 於ư 違vi 情tình 名danh 相tướng 上thượng 起khởi 嗔sân 。 不bất 了liễu 二nhị 境cảnh 。 皆giai 由do 癡si 故cố (# 會hội 人nhân 天thiên 中trung 標tiêu 舉cử 如như 注chú )# 。

故cố 殺sát 盜đạo 等đẳng 。 心tâm 神thần 乘thừa 此thử 惡ác 業nghiệp 。 生sanh 於ư 地địa 獄ngục 。 鬼quỷ 畜súc 等đẳng 中trung 。

復phục 有hữu 怖bố 此thử 苦khổ 者giả 。 或hoặc 性tánh 善thiện 者giả 。 行hành 施thí 戒giới 等đẳng 。 心tâm 神thần 乘thừa 此thử 善thiện 業nghiệp 。 運vận 於ư 中trung 陰ấm 。 入nhập 母mẫu 胎thai 中trung 。 (# 此thử 下hạ 方phương 是thị 儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết )# 。

依y 起khởi 信tín 。 即tức 起khởi 業nghiệp 受thọ 報báo 二nhị 相tương/tướng 。 由do 前tiền 三tam 毒độc 。 發phát 動động 身thân 口khẩu 。 造tạo 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 業nghiệp 成thành 招chiêu 果quả 。 惡ác 中trung 殺sát 盜đạo 。 善thiện 中trung 施thí 戒giới 等đẳng 。 並tịnh 屬thuộc 起khởi 業nghiệp 。 怖bố 此thử 苦khổ 者giả 。 謂vị 遭tao 苦khổ 發phát 心tâm 。 改cải 惡ác 修tu 善thiện 故cố 。 或hoặc 性tánh 善thiện 者giả 。 由do 慣quán 熏huân 習tập 。 成thành 種chủng 性tánh 故cố 。 不bất 因nhân 遭tao 苦khổ 。 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 善thiện 也dã 。 心tâm 神thần 乘thừa 此thử 運vận 於ư 中trung 陰ấm 者giả 。 心tâm 神thần 。 即tức 賴lại 耶da 識thức 。 乘thừa 者giả 。 憑bằng 託thác 義nghĩa 。 運vận 者giả 。 轉chuyển 也dã 。 心tâm 為vi 能năng 乘thừa 。 業nghiệp 為vi 能năng 運vận 。 業nghiệp 如như 舟chu 車xa 。 心tâm 神thần 憑bằng 此thử 。 轉chuyển 入nhập 諸chư 趣thú 。 言ngôn 中trung 陰ấm 者giả 。 亦diệc 名danh 中trung 有hữu 。 謂vị 死tử 有hữu 之chi 後hậu 。 生sanh 有hữu 之chi 前tiền 。 中trung 間gian 所sở 有hữu 。 五ngũ 陰ấm 之chi 身thân 。 名danh 曰viết 中trung 陰ấm 。 即tức 以dĩ 異dị 熟thục 五ngũ 蘊uẩn 為vi 體thể 。 五ngũ 趣thú 之chi 中trung 。 皆giai 有hữu 中trung 陰ấm 。 除trừ 無vô 色sắc 界giới 但đãn 有hữu 四tứ 蘊uẩn 。 餘dư 皆giai 具cụ 有hữu 五ngũ 根căn 等đẳng 。 然nhiên 其kỳ 形hình 量lượng 大đại 小tiểu 。 各các 如như 本bổn 有hữu 之chi 量lượng 。 有hữu 云vân 。 人nhân 中trung 有hữu 減giảm 半bán 。 如như 本bổn 有hữu 六lục 尺xích 。 中trung 有hữu 三tam 尺xích 。 有hữu 云vân 欲dục 界giới 中trung 有hữu 。 如như 五ngũ 六lục 歲tuế 小tiểu 兒nhi 形hình 量lượng 。 色sắc 界giới 中trung 有hữu 。 如như 本bổn 時thời 形hình 量lượng 。 人nhân 天thiên 中trung 有hữu 。 其kỳ 身thân 潔khiết 白bạch 。 三tam 途đồ 中trung 有hữu 。 其kỳ 身thân 黑hắc 暗ám 。 有hữu 云vân 。 當đương 生sanh 地địa 獄ngục 趣thú 者giả 。 所sở 有hữu 形hình 狀trạng 。 即tức 如như 地địa 獄ngục 。 乃nãi 至chí 當đương 生sanh 天thiên 趣thú 中trung 者giả 。 所sở 有hữu 形hình 狀trạng 。 即tức 如như 彼bỉ 天thiên 。 中trung 有hữu 本bổn 有hữu 。 一nhất 業nghiệp 引dẫn 故cố 。 一nhất 切thiết 中trung 有hữu 。 以dĩ 香hương 為vi 食thực 。 隨tùy 其kỳ 福phước 力lực 。 香hương 有hữu 差sai 殊thù 。 有hữu 福phước 中trung 有hữu 。 歆# 饗# 清thanh 淨tịnh 華hoa 果quả 食thực 等đẳng 。 輕khinh 妙diệu 香hương 氣khí 。 以dĩ 自tự 存tồn 活hoạt 。 若nhược 無vô 福phước 者giả 。 歆# 饗# 糞phẩn 穢uế 臭xú 爛lạn 食thực 等đẳng 。 輕khinh 細tế 香hương 氣khí 。 以dĩ 自tự 存tồn 活hoạt 。 又hựu 彼bỉ 所sở 食thực 。 香hương 氣khí 極cực 少thiểu 。 中trung 有hữu 雖tuy 多đa 。 而nhi 得đắc 周chu 濟tế 。 隨tùy 趣thú 勝thắng 劣liệt 。 勝thắng 得đắc 見kiến 劣liệt 。 劣liệt 不bất 見kiến 勝thắng 。 唯duy 同đồng 類loại 者giả 。 得đắc 互hỗ 相tương 見kiến 。 所sở 住trụ 時thời 量lượng 。 三tam 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 世thế 友hữu 尊tôn 者giả 云vân 。 極cực 住trụ 七thất 日nhật 。 二nhị 法pháp 救cứu 大đại 德đức 云vân 。 住trụ 時thời 不bất 定định 。 以dĩ 受thọ 生sanh 緣duyên 有hữu 遲trì 速tốc 故cố 。 若nhược 生sanh 緣duyên 未vị 會hội 。 中trung 有hữu 恆hằng 在tại 故cố 。 三tam 設thiết 摩ma 達đạt 多đa 尊tôn 者giả 云vân 。 極cực 遲trì 不bất 過quá 七thất 七thất 日nhật 。 若nhược 天thiên 中trung 有hữu 。 頭đầu 上thượng 足túc 下hạ 。 人nhân 鬼quỷ 畜súc 三tam 中trung 有hữu 。 橫hoành 行hành 。 地địa 獄ngục 中trung 有hữu 。 頭đầu 下hạ 足túc 上thượng 。 有hữu 云vân 。 天thiên 中trung 有hữu 亦diệc 有hữu 橫hoành 行hành 者giả 。 當đương 地địa 受thọ 生sanh 故cố 。 有hữu 頭đầu 下hạ 者giả 。 上thượng 天thiên 生sanh 下hạ 天thiên 故cố 。 大đại 抵để 從tùng 勝thắng 生sanh 劣liệt 。 則tắc 頭đầu 下hạ 。 從tùng 劣liệt 勝thắng 生sanh 。 則tắc 頭đầu 上thượng 。 當đương 趣thú 生sanh 者giả 。 則tắc 橫hoành 行hành 。 以dĩ 此thử 例lệ 推thôi 。 五ngũ 趣thú 之chi 中trung 。 皆giai 應ưng 爾nhĩ 也dã 。 將tương 往vãng 受thọ 生sanh 時thời 。 不bất 見kiến 餘dư 境cảnh 。 但đãn 見kiến 受thọ 生sanh 。 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 。 不bất 揀giản 遠viễn 近cận 。 剎sát 那na 便tiện 至chí 。 勢thế 力lực 極cực 速tốc 金kim 剛cang 鐵thiết 石thạch 。 不bất 能năng 為vi 礙ngại 。 言ngôn 入nhập 母mẫu 胎thai 中trung 者giả 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 倒đảo 心tâm 趣thú 欲dục 境cảnh 。 濕thấp 化hóa 染nhiễm 香hương 處xứ 。 謂vị 卵noãn 胎thai 二nhị 生sanh 中trung 有hữu 。 由do 彼bỉ 業nghiệp 力lực 。 遠viễn 見kiến 父phụ 母mẫu 交giao 會hội 。 起khởi 顛điên 倒đảo 心tâm 。 若nhược 男nam 中trung 有hữu 。 於ư 母mẫu 起khởi 愛ái 。 於ư 父phụ 起khởi 嗔sân 。 女nữ 者giả 反phản 此thử 。 由do 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 而nhi 便tiện 迷mê 悶muộn 。 以dĩ 迷mê 悶muộn 故cố 。 中trung 有hữu 麤thô 重trọng/trùng 。 而nhi 便tiện 受thọ 生sanh 。 故cố 云vân 倒đảo 心tâm 趣thú 欲dục 境cảnh 。 言ngôn 濕thấp 化hóa 染nhiễm 香hương 處xứ 者giả 。 謂vị 濕thấp 生sanh 中trung 有hữu 。 染nhiễm 香hương 受thọ 生sanh 。 若nhược 受thọ 生sanh 緣duyên 會hội 時thời 。 不bất 揀giản 遠viễn 近cận 。 皆giai 聞văn 香hương 氣khí 。 起khởi 染nhiễm 心tâm 已dĩ 。 彼bỉ 便tiện 受thọ 生sanh 。 隨tùy 業nghiệp 勝thắng 劣liệt 。 香hương 分phần/phân 好hảo 惡ác 。 故cố 曰viết 染nhiễm 香hương 。 若nhược 化hóa 生sanh 中trung 有hữu 。 染nhiễm 處xứ 受thọ 生sanh 。 若nhược 受thọ 生sanh 緣duyên 會hội 。 不bất 揀giản 遠viễn 近cận 。 見kiến 受thọ 生sanh 處xứ 。 而nhi 起khởi 愛ái 染nhiễm 。 彼bỉ 便tiện 受thọ 生sanh 。 隨tùy 業nghiệp 善thiện 惡ác 。 處xử 有hữu 淨tịnh 穢uế 也dã 。 然nhiên 今kim 論luận 中trung 。 正chánh 說thuyết 人nhân 趣thú 。 故cố 但đãn 言ngôn 入nhập 母mẫu 胎thai 中trung 。 也dã (# 注chú 儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết 者giả 。 然nhiên 儒nho 道đạo 雖tuy 說thuyết 稟bẩm 氣khí 。 但đãn 溟minh 涬# 而nhi 說thuyết 。 非phi 如như 佛Phật 教giáo 本bổn 末mạt 詳tường 悉tất 。 而nhi 佛Phật 教giáo 四tứ 大đại 五ngũ 薀# 中trung 。 則tắc 具cụ 含hàm 稟bẩm 氣khí 之chi 義nghĩa 。 故cố 今kim 曲khúc 開khai 以dĩ 會hội 之chi 屏bính 山sơn 謂vị 西tây 方phương 有hữu 中trung 國quốc 之chi 書thư 。 中trung 國quốc 無vô 西tây 方phương 之chi 說thuyết 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 又hựu 彼bỉ 溟minh 涬# 所sở 說thuyết 之chi 氣khí 得đắc 佛Phật 教giáo 發phát 明minh 。 方phương 能năng 委ủy 曲khúc 詳tường 盡tận 。 屏bính 山sơn 所sở 謂vị 粉phấn 澤trạch 孔khổng 孟# 。 刻khắc 畫họa 老lão 莊trang 。 于vu 斯tư 可khả 見kiến )# 。

稟bẩm 氣khí 受thọ 質chất (# 會hội 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 以dĩ 氣khí 為vi 本bổn )# 氣khí 則tắc 頓đốn 具cụ 四tứ 大đại 。 漸tiệm 成thành 諸chư 根căn 。 心tâm 則tắc 頓đốn 具cụ 四tứ 蘊uẩn 。 漸tiệm 成thành 諸chư 識thức 。 十thập 月nguyệt 滿mãn 足túc 。 生sanh 來lai 名danh 人nhân 。 即tức 我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 身thân 心tâm 是thị 也dã 。

別biệt 會hội 文văn 三tam 。 初sơ 會hội 稟bẩm 氣khí 。 次thứ 會hội 自tự 然nhiên 。 後hậu 會hội 天thiên 命mạng 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 稟bẩm 氣khí 受thọ 質chất 者giả 。 氣khí 即tức 父phụ 母mẫu 赤xích 白bạch 。 中trung 有hữu 攬lãm 之chi 。 以dĩ 成thành 形hình 質chất 。 頓đốn 具cụ 四tứ 大đại 者giả 。 謂vị 所sở 稟bẩm 氣khí 中trung 。 便tiện 有hữu 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 故cố 。 又hựu 瑜du 伽già 云vân 。

爾nhĩ 時thời 父phụ 母mẫu 。 貪tham 愛ái 俱câu 極cực 。 最tối 後hậu 各các 出xuất 。 一nhất 滴tích 濃nồng 厚hậu 精tinh 血huyết 。 和hòa 合hợp 住trụ 母mẫu 胎thai 中trung 。 猶do 如như 熟thục 乳nhũ 。 中trung 有hữu 賴lại 耶da 。 依y 之chi 而nhi 住trụ 。 此thử 即tức 名danh 為vi 。 羯yết 羅la 藍lam 位vị 。 言ngôn 漸tiệm 成thành 諸chư 根căn 者giả 。 寶bảo 積tích 經Kinh 云vân 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 託thác 胎thai 母mẫu 腹phúc 。 凡phàm 經kinh 三tam 十thập 八bát 箇cá 七thất 日nhật 。 有hữu 二nhị 十thập 九cửu 種chủng 。 業nghiệp 風phong 所sở 吹xuy 。 次thứ 第đệ 成thành 就tựu 。 第đệ 一nhất 七thất 日nhật 。 猶do 如như 酪lạc 漿tương 。 第đệ 二nhị 七thất 日nhật 。 狀trạng 如như 凝ngưng 酥tô 。 第đệ 三tam 七thất 日nhật 。 狀trạng 如như 藥dược 杵xử 。 第đệ 四tứ 七thất 日nhật 。 狀trạng 如như 鞋hài 楥# 。 第đệ 五ngũ 七thất 日nhật 。 分phần/phân 頭đầu 臂tý 髀bễ 。 第đệ 六lục 七thất 日nhật 。 肘trửu 膝tất 。 相tương/tướng 現hiện 。 第đệ 七thất 七thất 日nhật 。 手thủ 足túc 掌chưởng 現hiện 。 第đệ 八bát 七thất 日nhật 。 二nhị 十thập 指chỉ 現hiện 。 第đệ 九cửu 七thất 日nhật 。 九cửu 孔khổng 方phương 現hiện 。 第đệ 十thập 七thất 日nhật 。 聲thanh 音âm 具cụ 足túc 。 第đệ 十thập 一nhất 七thất 日nhật 。 九cửu 孔khổng 開khai 通thông 。 第đệ 十thập 二nhị 七thất 日nhật 。 生sanh 膓# 節tiết 孔khổng 。 十thập 三tam 七thất 日nhật 。 生sanh 饑cơ 渴khát 想tưởng 。 十thập 四tứ 七thất 日nhật 。 生sanh 九cửu 萬vạn 筋cân 。 十thập 五ngũ 七thất 日nhật 。 生sanh 八bát 萬vạn 脉mạch 。 十thập 六lục 七thất 日nhật 。 通thông 出xuất 入nhập 息tức 。 十thập 七thất 七thất 日nhật 。 食thực 道đạo 漸tiệm 寬khoan 。 十thập 八bát 十thập 九cửu 七thất 日nhật 。 六lục 根căn 具cụ 足túc 。 二nhị 十thập 七thất 日nhật 。 遍biến 生sanh 骨cốt 節tiết 。 二nhị 十thập 一nhất 至chí 二nhị 十thập 三tam 七thất 日nhật 。 生sanh 血huyết 肉nhục 皮bì 。 二nhị 十thập 四tứ 二nhị 十thập 五ngũ 七thất 日nhật 。 長trường/trưởng 血huyết 肉nhục 皮bì 。 二nhị 十thập 六lục 七thất 日nhật 。 生sanh 髮phát 毛mao 爪trảo 。 二nhị 十thập 七thất 七thất 日nhật 。 分phần/phân 善thiện 惡ác 相tướng 。 二nhị 十thập 八bát 七thất 日nhật 。 妄vọng 生sanh 八bát 想tưởng 。 二nhị 十thập 九cửu 三tam 十thập 七thất 日nhật 。 黑hắc 白bạch 隨tùy 業nghiệp 。 三tam 十thập 一nhất 至chí 三tam 十thập 六lục 七thất 日nhật 。 身thân 相tướng 具cụ 足túc 。 三tam 十thập 七thất 七thất 日nhật 。 念niệm 欲dục 出xuất 生sanh 。 三tam 十thập 八bát 七thất 日nhật 。 足túc 滿mãn 十thập 月nguyệt 。 向hướng 母mẫu 產sản 門môn 。 倒đảo 卓trác 而nhi 生sanh 。 又hựu 云vân 。 從tùng 此thử 已dĩ 後hậu 。 復phục 經kinh 四tứ 日nhật 。 方phương 乃nãi 出xuất 生sanh 。 凡phàm 經kinh 二nhị 百bách 七thất 十thập 日nhật 。 故cố 云vân 漸tiệm 成thành 諸chư 根căn 。 心tâm 則tắc 頓đốn 具cụ 四tứ 蘊uẩn 。 漸tiệm 成thành 諸chư 識thức 者giả 。 以dĩ 賴lại 耶da 識thức 是thị 總tổng 報báo 主chủ 。 有hữu 王vương 必tất 有hữu 所sở 故cố 。 而nhi 前tiền 五ngũ 識thức 。 要yếu 依y 根căn 境cảnh 。 方phương 能năng 發phát 故cố 。 而nhi 處xứ 胎thai 時thời 。 根căn 境cảnh 未vị 具cụ 。 故cố 無vô 前tiền 五ngũ 。 其kỳ 六lục 七thất 識thức 由do 無vô 境cảnh 故cố 。 亦diệc 無vô 發phát 用dụng 。 出xuất 胎thai 之chi 後hậu 。 諸chư 識thức 方phương 具cụ 。 故cố 曰viết 漸tiệm 成thành 。 由do 此thử 故cố 說thuyết 賴lại 耶da 來lai 為vi 先tiên 鋒phong 。 去khứ 為vi 殿điện 後hậu 。 通thông 計kế 在tại 胎thai 二nhị 百bách 七thất 十thập 日nhật 。 除trừ 小tiểu 盡tận 算toán 。 屬thuộc 十thập 月nguyệt 數số 。 然nhiên 約ước 多đa 分phần 。 故cố 說thuyết 十thập 月nguyệt 。 亦diệc 有hữu 五ngũ 七thất 八bát 月nguyệt 。 或hoặc 一nhất 年niên 生sanh 者giả 。 如như 羅la 云vân 六lục 年niên 而nhi 誕đản 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 六lục 十thập 年niên 。 老lão 聃đam 八bát 十thập 年niên 。 故cố 知tri 十thập 月nguyệt 。 多đa 人nhân 如như 是thị 。 業nghiệp 風phong 吹xuy 者giả 。 至chí 三tam 十thập 七thất 七thất 日nhật 。 其kỳ 母mẫu 腹phúc 中trung 。 若nhược 干can 風phong 起khởi 。 開khai 兒nhi 目mục 耳nhĩ 鼻tị 口khẩu 。 或hoặc 有hữu 風phong 起khởi 。 染nhiễm 其kỳ 髮phát 。 毛mao 又hựu 有hữu 風phong 起khởi 。 成thành 體thể 顏nhan 色sắc 。 或hoặc 赤xích 白bạch 黑hắc 。 有hữu 好hảo 有hữu 醜xú 。 皆giai 由do 宿túc 行hành 。 在tại 此thử 七thất 日nhật 中trung 。 生sanh 風phong 寒hàn 熱nhiệt 。 大đại 小tiểu 便tiện 通thông 。 至chí 三tam 十thập 八bát 七thất 日nhật 。 在tại 母mẫu 腹phúc 中trung 。 隨tùy 其kỳ 本bổn 行hạnh 。 自tự 然nhiên 風phong 起khởi 。 宿túc 行hành 善thiện 者giả 。 便tiện 有hữu 香hương 風phong 。 可khả 其kỳ 身thân 意ý 。 骨cốt 節tiết 端đoan 正chánh 。 莫mạc 不bất 愛ái 敬kính 。 本bổn 行hạnh 惡ác 者giả 。 則tắc 起khởi 臭xú 風phong 。 不bất 可khả 心tâm 意ý 。 吹xuy 其kỳ 骨cốt 節tiết 。 令linh 瘻lũ 斜tà 曲khúc 。 使sử 不bất 端đoan 正chánh 。 人nhân 所sở 不bất 喜hỷ 。

故cố 知tri 身thân 心tâm 各các 有hữu 其kỳ 本bổn 。 二nhị 類loại 和hòa 合hợp 。 方phương 成thành 一nhất 人nhân 。

身thân 以dĩ 血huyết 氣khí 為vi 本bổn 。 心tâm 以dĩ 業nghiệp 惑hoặc 為vi 本bổn 。 (# 且thả 就tựu 枝chi 末mạt 實thật 通thông 法pháp 性tánh )# 身thân 心tâm 二nhị 類loại 。 合hợp 乃nãi 成thành 人nhân 。 儒nho 道đạo 稟bẩm 氣khí 。 於ư 斯tư 會hội 矣hĩ 。

天thiên 修tu 羅la 等đẳng 。 大đại 同đồng 於ư 此thử 。

氣khí 成thành 諸chư 根căn 。 心tâm 成thành 諸chư 識thức 。 不bất 獨độc 人nhân 道đạo 。 天thiên 修tu 羅la 等đẳng 。 亦diệc 與dữ 人nhân 同đồng 。 故cố 起khởi 世thế 經Kinh 云vân 。

復phục 有hữu 一nhất 種chủng 。 以dĩ 身thân 善thiện 行hành 。 口khẩu 意ý 善thiện 行hành 。 身thân 壞hoại 命mạng 終chung 。 生sanh 於ư 上thượng 天thiên 。 彼bỉ 天thiên 上thượng 識thức 。 初sơ 相tương 續tục 時thời 。 即tức 共cộng 名danh 色sắc 。 一nhất 時thời 俱câu 生sanh 。 有hữu 名danh 色sắc 故cố 。 即tức 生sanh 六lục 入nhập 。 彼bỉ 於ư 天thiên 中trung 。 若nhược 是thị 天thiên 男nam 。 即tức 於ư 天thiên 子tử 。 坐tọa 膝tất 邊biên 生sanh 。 若nhược 是thị 天thiên 女nữ 。 即tức 於ư 其kỳ 母mẫu 。 髀bễ 股cổ 內nội 生sanh 。 初sơ 出xuất 之chi 時thời 。 狀trạng 如như 人nhân 間gian 。 二nhị 十thập 歲tuế 兒nhi 。 彼bỉ 天thiên 即tức 稱xưng 。 是thị 我ngã 兒nhi 女nữ 。 (# 云vân 云vân )# 然nhiên 此thử 且thả 約ước 欲dục 界giới 。 若nhược 上thượng 二nhị 界giới 。 但đãn 由do 定định 力lực 引dẫn 生sanh 。 而nhi 無vô 色sắc 界giới 。 但đãn 有hữu 四tứ 蘊uẩn 。 無vô 四tứ 大đại 麤thô 色sắc 。 應ưng 說thuyết 上thượng 二nhị 界giới 但đãn 以dĩ 心tâm 為vi 本bổn 。 言ngôn 修tu 羅la 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 阿a 修tu 羅la 。 古cổ 翻phiên 無vô 酒tửu 。 亦diệc 云vân 不bất 飲ẩm 酒tửu 神thần 。 謂vị 海hải 水thủy 鹹hàm 苦khổ 釀# 酒tửu 不bất 成thành 。 因nhân 茲tư 不bất 飲ẩm 。 新tân 云vân 阿a 素tố 羅la 。 此thử 云vân 非phi 天thiên 。 謂vị 受thọ 福phước 如như 天thiên 。 無vô 天thiên 實thật 德đức 。 故cố 曰viết 非phi 天thiên 。 前tiền 人nhân 天thiên 中trung 。 而nhi 不bất 別biệt 說thuyết 。 阿a 修tu 羅la 者giả 。 由do 此thử 修tu 羅la 。 通thông 四tứ 生sanh 故cố 。 四tứ 趣thú 攝nhiếp 之chi 。 謂vị 卵noãn 生sanh 修tu 羅la 。 鬼quỷ 趣thú 所sở 攝nhiếp 。 胎thai 生sanh 修tu 羅la 。 人nhân 趣thú 所sở 攝nhiếp 。 化hóa 生sanh 修tu 羅la 。 天thiên 趣thú 所sở 攝nhiếp 。 濕thấp 生sanh 修tu 羅la 。 畜súc 趣thú 所sở 攝nhiếp 。 故cố 不bất 別biệt 開khai 。 又hựu 此thử 等đẳng 者giả 。 等đẳng 諸chư 仙tiên 也dã 。 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。

復phục 有hữu 從tùng 人nhân 。 不bất 依y 正Chánh 覺Giác 。 修tu 三tam 摩ma 地địa 。 別biệt 修tu 妄vọng 念niệm 。 存tồn 想tưởng 固cố 形hình 。 遊du 於ư 山sơn 林lâm 。 人nhân 不bất 及cập 處xứ 。 有hữu 十thập 種chủng 仙tiên 。 所sở 謂vị 堅kiên 固cố 服phục 餌nhị 。 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 食thực 道đạo 圓viên 成thành 。 名danh 地Địa 行Hành 仙Tiên 。 堅kiên 固cố 草thảo 木mộc 。 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 藥dược 道đạo 圓viên 成thành 。 名danh 飛Phi 行Hành 仙Tiên 。 堅kiên 固cố 金kim 石thạch 。 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 化hóa 道đạo 圓viên 成thành 。 名danh 遊Du 行Hành 仙Tiên 。 堅kiên 固cố 動động 止chỉ 。 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 氣khí 精tinh 圓viên 成thành 。 名danh 空Không 行Hành 仙Tiên 。 堅kiên 固cố 津tân 液dịch 。 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 潤nhuận 德đức 圓viên 成thành 。 名danh 天Thiên 行Hành 仙Tiên 。 堅kiên 固cố 精tinh 色sắc 。 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 吸hấp 粹túy 圓viên 成thành 。 名danh 通Thông 行Hành 仙Tiên 。 堅kiên 固cố 咒chú 禁cấm 。 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 術thuật 法pháp 圓viên 成thành 。 名danh 道Đạo 行Hành 仙Tiên 。 堅kiên 固cố 思tư 念niệm 。 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 思tư 憶ức 圓viên 成thành 。 名danh 照Chiếu 行Hành 仙Tiên 。 堅kiên 固cố 交giao 遘cấu 。 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 感cảm 應ứng 圓viên 成thành 。 名danh 精Tinh 行Hành 仙Tiên 。 堅kiên 固cố 變biến 化hóa 。 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 覺giác 悟ngộ 圓viên 成thành 。 名danh 絕Tuyệt 行Hành 仙Tiên 。 此thử 等đẳng 皆giai 於ư 人nhân 中trung 鍊luyện 心tâm 。 不bất 修tu 正Chánh 覺Giác 。 斯tư 亦diệc 輪luân 迴hồi 。 妄vọng 想tưởng 流lưu 轉chuyển 。 報báo 盡tận 還hoàn 來lai 。 散tán 入nhập 諸chư 趣thú 。 諸chư 教giáo 之chi 中trung 。 不bất 別biệt 說thuyết 者giả 。 合hợp 人nhân 中trung 故cố 。 既ký 屬thuộc 人nhân 中trung 。 與dữ 前tiền 人nhân 同đồng 。

然nhiên 雖tuy 因nhân 引dẫn 業nghiệp 。 受thọ 得đắc 此thử 身thân 。 復phục 由do 滿mãn 業nghiệp 故cố 。 貴quý 賤tiện 貧bần 富phú 。 壽thọ 夭yểu 病bệnh 健kiện 。 盛thịnh 衰suy 苦khổ 樂lạc 。 謂vị 前tiền 生sanh 敬kính 慢mạn 為vi 因nhân 。 今kim 感cảm 貴quý 賤tiện 之chi 果quả 乃nãi 至chí 仁nhân 壽thọ 殺sát 夭yểu 。 施thí 富phú 慳san 貧bần 。 種chủng 種chủng 別biệt 報báo 。 不bất 可khả 具cụ 述thuật 。

此thử 舉cử 因nhân 騐# 果quả 也dã 。 前tiền 云vân 由do 持trì 五Ngũ 戒Giới 。 今kim 得đắc 人nhân 身thân 。 外ngoại 人nhân 難nạn/nan 云vân 。 既ký 由do 善thiện 業nghiệp 。 感cảm 得đắc 人nhân 身thân 。 人nhân 身thân 既ký 同đồng 。 則tắc 應ưng 貴quý 則tắc 同đồng 貴quý 。 賤tiện 則tắc 同đồng 賤tiện 。 何hà 故cố 不bất 同đồng 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 引dẫn 業nghiệp 招chiêu 總tổng 報báo 。 滿mãn 業nghiệp 招chiêu 別biệt 報báo 。 總tổng 報báo 同đồng 者giả 。 引dẫn 業nghiệp 同đồng 故cố 。 別biệt 報báo 異dị 者giả 。 滿mãn 業nghiệp 不bất 同đồng 故cố 。 言ngôn 引dẫn 業nghiệp 者giả 。 唯duy 識thức 云vân 。 勝thắng 業nghiệp 名danh 引dẫn 。 (# 功công 用dụng 殊thù 勝thắng 名danh 曰viết 勝thắng 業nghiệp )# 引dẫn 餘dư 業nghiệp 生sanh 故cố 。 報báo 亦diệc 名danh 引dẫn 。 (# 即tức 總tổng 報báo 果quả )# 引dẫn 餘dư 果quả 故cố 。 言ngôn 滿mãn 業nghiệp 者giả 。 謂vị 能năng 成thành 滿mãn 總tổng 報báo 果quả 事sự 故cố 。 因nhân 果quả 皆giai 有hữu 滿mãn 義nghĩa 。 如như 人nhân 修tu 五Ngũ 戒Giới 時thời 。 或hoặc 敬kính 或hoặc 慢mạn 。 或hoặc 施thí 或hoặc 慳san 等đẳng 。 由do 此thử 二nhị 業nghiệp 引dẫn 滿mãn 不bất 純thuần 。 故cố 於ư 果quả 中trung 總tổng 別biệt 報báo 異dị 。 總tổng 別biệt 善thiện 惡ác 。 應ưng 作tác 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。 一nhất 者giả 。 總tổng 善thiện 別biệt 不bất 善thiện 。 謂vị 人nhân 中trung 貧bần 病bệnh 等đẳng 。 二nhị 別biệt 善thiện 總tổng 不bất 善thiện 。 如như 畜súc 有hữu 肥phì 好hảo/hiếu 莊trang 嚴nghiêm 等đẳng 。 三tam 總tổng 別biệt 俱câu 善thiện 。 如như 人nhân 中trung 壽thọ 富phú 等đẳng 。 四tứ 總tổng 別biệt 俱câu 不bất 善thiện 。 如như 畜súc 中trung 盲manh 跛bả 等đẳng 。 故cố 俱câu 舍xá 云vân 。 一nhất 業nghiệp 引dẫn 一nhất 生sanh 。 多đa 業nghiệp 能năng 圓viên 滿mãn 。 是thị 也dã 。

是thị 以dĩ 此thử 身thân 或hoặc 有hữu 無vô 惡ác 自tự 禍họa 。 無vô 善thiện 自tự 福phước 。 不bất 仁nhân 而nhi 壽thọ 。 不bất 殺sát 而nhi 夭yểu 等đẳng 者giả 。 皆giai 是thị 前tiền 生sanh 。 滿mãn 業nghiệp 已dĩ 定định 。 故cố 今kim 世thế 不bất 因nhân 所sở 作tác 。 自tự 然nhiên 而nhi 然nhiên 。 外ngoại 學học 者giả 不bất 知tri 前tiền 世thế 。 但đãn 據cứ 目mục 覩đổ 。 唯duy 執chấp 自tự 然nhiên (# 會hội 彼bỉ 所sở 說thuyết 自tự 然nhiên 為vi 本bổn )# 。

此thử 舉cử 果quả 以dĩ 騐# 因nhân 也dã 。 葢# 前tiền 生sanh 滿mãn 業nghiệp 已dĩ 定định 。 故cố 感cảm 現hiện 報báo 。 而nhi 現hiện 世thế 所sở 作tác 。 不bất 能năng 排bài 遣khiển 於ư 定định 業nghiệp 。 夫phu 因nhân 果quả 之chi 說thuyết 。 孔khổng 老lão 亦diệc 嘗thường 言ngôn 之chi 矣hĩ 。 老lão 子tử 云vân 。 天thiên 道đạo 好hảo/hiếu 還hoàn 。 孔khổng 子tử 云vân 。 積tích 善thiện 之chi 家gia 。 必tất 有hữu 餘dư 慶khánh 。 曾tằng 子tử 云vân 。 出xuất 乎hồ 爾nhĩ 反phản 乎hồ 爾nhĩ 。 孟# 子tử 云vân 。 敬kính 人nhân 者giả 人nhân 恆hằng 敬kính 之chi 。 愛ái 人nhân 者giả 人nhân 恆hằng 愛ái 之chi 。 皆giai 因nhân 果quả 也dã 。 而nhi 但đãn 言ngôn 一nhất 世thế 。 不bất 說thuyết 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 故cố 求cầu 其kỳ 實thật 。 或hoặc 時thời 不bất 騐# (# 如như 顏nhan 子tử 短đoản 命mạng 之chi 類loại 也dã )# 唯duy 佛Phật 具cụ 宿túc 住trụ 智trí 通thông 。 及cập 過quá 現hiện 未vị 來lai 。 業nghiệp 報báo 智trí 故cố 。 視thị 無vô 量lượng 刧# 本bổn 生sanh 本bổn 事sự 。 猶do 如như 目mục 擊kích 。 故cố 高cao 談đàm 因nhân 果quả 。 以dĩ 警cảnh 悟ngộ 世thế 人nhân 。 使sử 雖tuy 居cư 暗ám 室thất 。 尚thượng 知tri 畏úy 懼cụ 。 縱túng/tung 能năng 欺khi 人nhân 於ư 現hiện 世thế 。 將tương 知tri 不bất 免miễn 於ư 當đương 來lai 。 此thử 其kỳ 助trợ 世thế 教giáo 於ư 冥minh 冥minh 之chi 中trung 者giả 。 功công 不bất 淺thiển 矣hĩ 。 彼bỉ 闡xiển 提đề 之chi 輩bối 。 尚thượng 謂vị 吾ngô 佛Phật 以dĩ 因nhân 果quả 之chi 說thuyết 誑cuống 惑hoặc 愚ngu 俗tục 者giả 。 斯tư 亦diệc 不bất 仁nhân 之chi 甚thậm 哉tai 。 外ngoại 學học 不bất 知tri 下hạ 。 結kết 會hội 迷mê 執chấp 。

復phục 有hữu 前tiền 生sanh 少thiểu 時thời 修tu 善thiện 。 老lão 而nhi 造tạo 惡ác 。 或hoặc 少thiểu 惡ác 老lão 善thiện 。 故cố 今kim 世thế 少thiếu 小tiểu 富phú 貴quý 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 老lão 大đại 貧bần 賤tiện 而nhi 苦khổ 。 或hoặc 少thiểu 貧bần 苦khổ 。 老lão 富phú 貴quý 等đẳng 。 故cố 外ngoại 學học 。 唯duy 執chấp 否phủ/bĩ 泰thái 由do 於ư 時thời 運vận (# 會hội 彼bỉ 所sở 說thuyết 皆giai 由do 天thiên 命mạng )# 。

前tiền 會hội 道đạo 宗tông 自tự 然nhiên 。 此thử 會hội 儒nho 宗tông 天thiên 命mạng 也dã 。 世thế 俗tục 謂vị 達đạt 與dữ 不bất 達đạt 是thị 命mạng 。 遇ngộ 與dữ 不bất 遇ngộ 是thị 時thời 。 如như 術thuật 數số 推thôi 占chiêm 。 豫dự 知tri 休hưu 咎cữu 。 云vân 某mỗ 年niên 當đương 有hữu 灾# 。 某mỗ 年niên 當đương 有hữu 喜hỷ 。 故cố 曰viết 陰âm 陽dương 注chú 定định 。 禍họa 福phước 莫mạc 逃đào 。 而nhi 不bất 知tri 是thị 。 宿túc 業nghiệp 所sở 致trí 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 時thời 定định 報báo 不bất 定định 等đẳng 四tứ 句cú 所sở 明minh 。 燦# 如như 列liệt 眉mi 。 或hoặc 能năng 追truy 悔hối 曩nẵng 愆khiên 。 尚thượng 可khả 迴hồi 轉chuyển 。 故cố 世thế 有hữu 積tích 功công 累lũy 德đức 。 能năng 延diên 年niên 卻khước 禍họa 者giả 。 此thử 由do 不bất 定định 業nghiệp 。 可khả 轉chuyển 重trọng/trùng 令linh 輕khinh 。 轉chuyển 輕khinh 令linh 不bất 受thọ 也dã 。 孰thục 謂vị 否phủ/bĩ 泰thái 由do 天thiên 命mạng 。 而nhi 不bất 可khả 損tổn 益ích 乎hồ 。 故cố 外ngoại 學học 下hạ 。 結kết 會hội 異dị 執chấp 。

然nhiên 所sở 稟bẩm 之chi 氣khí 。 展triển 轉chuyển 推thôi 本bổn 。 即tức 混hỗn 一nhất 之chi 元nguyên 氣khí 也dã 。 所sở 起khởi 之chi 心tâm 。 展triển 轉chuyển 窮cùng 源nguyên 。 即tức 真chân 一nhất 之chi 靈linh 心tâm 也dã 。

此thử 舉cử 內nội 以dĩ 收thu 外ngoại 也dã 。 先tiên 推thôi 氣khí 本bổn 。 次thứ 推thôi 心tâm 本bổn 。 氣khí 即tức 四tứ 大đại 諸chư 根căn 。 心tâm 即tức 四tứ 蘊uẩn 諸chư 識thức 。 推thôi 氣khí 本bổn 者giả 。 謂vị 此thử 血huyết 氣khí 之chi 身thân 。 本bổn 乎hồ 父phụ 母mẫu 陰âm 陽dương 之chi 氣khí 所sở 成thành 。 父phụ 復phục 從tùng 祖tổ 。 祖tổ 從tùng 會hội 祖tổ 。 迤dĩ 邐lệ 推thôi 至chí 最tối 初sơ 天thiên 地địa 未vị 分phần/phân 。 則tắc 自tự 混hỗn 元nguyên 一nhất 氣khí 也dã 。 此thử 順thuận 世thế 俗tục 。 且thả 作tác 是thị 說thuyết 。 以dĩ 收thu 前tiền 稟bẩm 氣khí 之chi 義nghĩa 。 下hạ 當đương 會hội 之chi 。 令linh 同đồng 內nội 教giáo 。 推thôi 心tâm 本bổn 者giả 。 外ngoại 教giáo 所sở 無vô 也dã 。 周chu 易dị 但đãn 云vân 。 遊du 魂hồn 為vi 變biến 。 而nhi 不bất 備bị 明minh 游du 魂hồn 之chi 相tướng 。 復phục 何hà 為vi 本bổn 。 今kim 展triển 轉chuyển 窮cùng 源nguyên 。 謂vị 此thử 心tâm 本bổn 從tùng 前tiền 世thế 善thiện 惡ác 業nghiệp 招chiêu 。 業nghiệp 又hựu 從tùng 惑hoặc 。 惑hoặc 從tùng 執chấp 起khởi 。 執chấp 由do 三tam 細tế 。 三tam 細tế 由do 不bất 覺giác 。 不bất 覺giác 由do 迷mê 真chân 。 所sở 迷mê 之chi 真chân 。 即tức 靈linh 心tâm 也dã 。 非phi 佛Phật 教giáo 了liễu 義nghĩa 。 安an 能năng 臻trăn 此thử 。

究cứu 實thật 言ngôn 之chi 。 心tâm 外ngoại 的đích 無vô 別biệt 法pháp 。 元nguyên 氣khí 亦diệc 從tùng 心tâm 之chi 所sở 變biến 。

此thử 又hựu 會hội 氣khí 歸quy 心tâm 也dã 。 前tiền 約ước 身thân 心tâm 別biệt 分phần/phân 。 似tự 各các 有hữu 本bổn 。 此thử 以dĩ 身thân 心tâm 相tương 望vọng 。 則tắc 身thân 又hựu 從tùng 心tâm 所sở 變biến 。 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。 則tắc 知tri 元nguyên 氣khí 亦diệc 自tự 心tâm 生sanh 。 然nhiên 外ngoại 教giáo 乍sạ 聞văn 此thử 說thuyết 。 定định 生sanh 驚kinh 駭hãi 。 然nhiên 此thử 尚thượng 約ước 妄vọng 識thức 。 猶do 能năng 如như 是thị 。 況huống 真chân 心tâm 乎hồ 。 大đại 經Kinh 云vân 。 心tâm 如như 工công 畫họa 師sư 。 能năng 畫họa 諸chư 世thế 間gian 。 五ngũ 蘊uẩn 悉tất 從tùng 生sanh 。 無vô 法pháp 而nhi 不bất 造tạo 。

屬thuộc 前tiền 轉chuyển 識thức 所sở 現hiện 之chi 境cảnh 。 是thị 阿a 賴lại 耶da 相tương/tướng 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 從tùng 初sơ 一nhất 念niệm 業nghiệp 相tương/tướng 。 分phân 為vi 心tâm 境cảnh 之chi 二nhị 。

所sở 現hiện 之chi 境cảnh 。 即tức 九cửu 相tương/tướng 中trung 第đệ 三tam 相tương/tướng 也dã 。 由do 根căn 本bổn 無vô 明minh 薰huân 真Chân 如Như 。 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 。 成thành 俱câu 合hợp 動động 相tương/tướng 。 即tức 賴lại 耶da 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 。 從tùng 此thử 漸tiệm 成thành 枝chi 末mạt 無vô 明minh 。 最tối 初sơ 心tâm 動động 。 名danh 為vi 業nghiệp 相tương/tướng 。 即tức 自tự 證chứng 分phần/phân 。 依y 此thử 業nghiệp 相tương/tướng 轉chuyển 成thành 能năng 見kiến 。 故cố 名danh 轉chuyển 相tương/tướng 。 即tức 是thị 見kiến 分phần/phân 。 依y 能năng 見kiến 心tâm 。 境cảnh 界giới 妄vọng 現hiện 。 名danh 為vi 現hiện 識thức 。 即tức 屬thuộc 相tương/tướng 分phần/phân 。 前tiền 云vân 元nguyên 氣khí 。 即tức 此thử 相tương/tướng 分phần/phân 現hiện 相tướng 攝nhiếp 也dã 。

心tâm 既ký 從tùng 細tế 至chí 麤thô 。 展triển 轉chuyển 妄vọng 計kế 。 乃nãi 至chí 造tạo 業nghiệp 。 境cảnh 亦diệc 從tùng 微vi 至chí 著trước 。 展triển 轉chuyển 變biến 起khởi 。 乃nãi 至chí 天thiên 地địa (# 即tức 彼bỉ 始thỉ 自tự 太thái 易dị 。 五ngũ 重trọng/trùng 運vận 轉chuyển 。 乃nãi 至chí 太thái 極cực 。 太thái 極cực 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。 彼bỉ 說thuyết 自tự 然nhiên 大Đại 道Đạo 。 如như 此thử 說thuyết 真chân 性tánh 。 其kỳ 實thật 但đãn 是thị 一nhất 念niệm 能năng 變biến 見kiến 分phần/phân 。 彼bỉ 云vân 元nguyên 氣khí 。 如như 此thử 一nhất 念niệm 初sơ 動động 。 其kỳ 實thật 但đãn 是thị 境cảnh 界giới 之chi 相tướng )# 。

此thử 辨biện 心tâm 境cảnh 始thỉ 末mạt 也dã 。 上thượng 文văn 從tùng 末mạt 逆nghịch 推thôi 至chí 本bổn 。 此thử 文văn 從tùng 本bổn 順thuận 推thôi 至chí 末mạt 。 以dĩ 結kết 成thành 身thân 相tướng 也dã 。 賴lại 耶da 見kiến 分phần/phân 。 從tùng 細tế 至chí 麤thô 。 賴lại 耶da 相tương/tướng 分phần/phân 。 從tùng 微vi 至chí 著trước (# 注chú 約ước 耶da 約ước 能năng 變biến 見kiến 分phần/phân 。 收thu 外ngoại 宗tông 自tự 然nhiên 。 約ước 賴lại 耶da 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 收thu 外ngoại 宗tông 元nguyên 氣khí 。 葢# 由do 前tiền 會hội 通thông 外ngoại 教giáo 。 似tự 同đồng 而nhi 實thật 異dị 。 恐khủng 成thành 相tương/tướng 濫lạm 。 故cố 須tu 揀giản 別biệt )# 。

業nghiệp 既ký 成thành 熟thục 。 即tức 從tùng 父phụ 母mẫu 稟bẩm 受thọ 二nhị 氣khí 。 與dữ 業nghiệp 識thức 和hòa 合hợp 。 成thành 就tựu 人nhân 身thân 。

此thử 言ngôn 合hợp 內nội 外ngoại 以dĩ 成thành 身thân 也dã 。 以dĩ 業nghiệp 為vi 內nội 。 業nghiệp 屬thuộc 心tâm 故cố 。 以dĩ 氣khí 為vi 外ngoại 。 氣khí 成thành 身thân 故cố 。 識thức 如như 弄lộng 獅sư 子tử 人nhân 。 父phụ 母mẫu 二nhị 氣khí 。 如như 獅sư 子tử 皮bì 。 氣khí 興hưng 業nghiệp 識thức 和hòa 合hợp 。 如như 人nhân 在tại 皮bì 中trung 。 成thành 就tựu 人nhân 身thân 。 如như 獅sư 子tử 跳khiêu 躍dược 。 似tự 有hữu 作tác 用dụng 。 故cố 人nhân 出xuất 則tắc 獅sư 子tử 不bất 能năng 運vận 動động 。 識thức 去khứ 則tắc 形hình 骸hài 之chi 身thân 死tử 矣hĩ 。 又hựu 攝nhiếp 論luận 云vân 。 譬thí 如như 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 復phục 作tác 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 如như 初sơ 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 業nghiệp 。 幻huyễn 化hóa 人nhân 所sở 作tác 。 是thị 名danh 為vi 業nghiệp 果quả 。 此thử 論luận 六lục 句cú 初sơ 二nhị 句cú 舉cử 喻dụ 。 後hậu 四tứ 句cú 法pháp 合hợp 。 且thả 喻dụ 意ý 者giả 。 如như 昔tích 壺hồ 公công 之chi 謂vị 。 壺hồ 公công 善thiện 幻huyễn 術thuật 。 於ư 廛triền 肆tứ 間gian 臥ngọa 。 有hữu 一nhất 婦phụ 人nhân 。 自tự 壺hồ 中trung 出xuất 。 婦phụ 又hựu 懸huyền 壺hồ 。 行hành 立lập 良lương 久cửu 。 見kiến 壺hồ 公công 困khốn 臥ngọa 不bất 覺giác 。 於ư 自tự 壺hồ 中trung 化hóa 出xuất 肴hào 酒tửu 。 及cập 一nhất 男nam 子tử 。 與dữ 共cộng 歡hoan 飲ẩm 。 少thiểu 時thời 壺hồ 公công 將tương 覺giác 。 婦phụ 以dĩ 肴hào 酒tửu 及cập 幻huyễn 男nam 子tử 內nội 自tự 壺hồ 中trung 。 既ký 而nhi 婦phụ 人nhân 亦diệc 入nhập 壺hồ 公công 之chi 壺hồ 中trung 。 所sở 謂vị 幻huyễn 化hóa 人nhân 復phục 作tác 幻huyễn 化hóa 人nhân 也dã 。 法pháp 合hợp 中trung 。 初sơ 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 如như 彼bỉ 婦phụ 人nhân 。 喻dụ 能năng 感cảm 業nghiệp 。 幻huyễn 人nhân 所sở 作tác 。 如như 彼bỉ 男nam 子tử 。 喻dụ 業nghiệp 所sở 成thành 身thân 。 應ưng 以dĩ 壺hồ 公công 喻dụ 賴lại 耶da 也dã 。 故cố 知tri 此thử 身thân 。 外ngoại 暨kỵ 天thiên 地địa 萬vạn 物vật 。 皆giai 幻huyễn 中trung 幻huyễn 也dã 。 故cố 屏bính 山sơn 云vân 。 儒nho 者giả 道đạo 家gia 。 夢mộng 中trung 說thuyết 夢mộng 。 未vị 知tri 是thị 夢mộng 。 斯tư 之chi 謂vị 也dã 。 業nghiệp 所sở 成thành 識thức 。 名danh 業nghiệp 識thức 也dã 。

據cứ 此thử 。 則tắc 心tâm 識thức 所sở 變biến 之chi 境cảnh 。 乃nãi 成thành 二nhị 分phần 。 一nhất 分phần/phân 與dữ 心tâm 識thức 和hòa 合hợp 。 成thành 人nhân 。 一nhất 分phần/phân 不bất 與dữ 心tâm 識thức 和hòa 合hợp 。 即tức 是thị 天thiên 地địa 山sơn 河hà 國quốc 邑ấp 。

此thử 重trọng/trùng 辨biện 心tâm 境cảnh 也dã 。 前tiền 文văn 從tùng 初sơ 唯duy 一nhất 真chân 靈linh 性tánh 下hạ 。 次thứ 第đệ 派phái 本bổn 成thành 末mạt 。 至chí 前tiền 十thập 月nguyệt 滿mãn 足túc 。 生sanh 來lai 名danh 為vi 人nhân 。 則tắc 內nội 教giáo 原nguyên 人nhân 之chi 義nghĩa 備bị 矣hĩ 。 又hựu 以dĩ 宿túc 業nghiệp 差sai 別biệt 。 會hội 儒nho 道đạo 所sở 說thuyết 自tự 然nhiên 天thiên 命mạng 。 至chí 於ư 業nghiệp 熟thục 稟bẩm 氣khí 。 成thành 就tựu 人nhân 身thân 。 已dĩ 盡tận 內nội 外ngoại 之chi 說thuyết 。 無vô 所sở 遺di 矣hĩ 。 今kim 此thử 一nhất 段đoạn 。 則tắc 就tựu 內nội 教giáo 心tâm 能năng 變biến 境cảnh 。 (# 前tiền 云vân 元nguyên 氣khí 亦diệc 從tùng 心tâm 之chi 所sở 變biến )# 境cảnh 有hữu 內nội 外ngoại 。 故cố 成thành 情tình 器khí 之chi 異dị 。 然nhiên 後hậu 知tri 會hội 萬vạn 化hóa 而nhi 唯duy 心tâm 者giả 。 唯duy 佛Phật 教giáo 有hữu 之chi 矣hĩ 。 外ngoại 學học 不bất 知tri 。 妄vọng 謂vị 以dĩ 小tiểu 緣duyên 大đại 者giả 。 自tự 其kỳ 坐tọa 井tỉnh 而nhi 謂vị 天thiên 小tiểu 耳nhĩ 。 烏ô 足túc 與dữ 語ngữ 道đạo 哉tai 。 言ngôn 所sở 變biến 之chi 境cảnh 成thành 二nhị 分phần 者giả 。 謂vị 諸chư 識thức 生sanh 時thời 。 雖tuy 有hữu 多đa 緣duyên 。 要yếu 略lược 唯duy 二nhị 。 一nhất 者giả 。 根căn 身thân 。 識thức 所sở 依y 故cố 。 二nhị 者giả 器khí 界giới 。 識thức 所sở 緣duyên 故cố 。 所sở 依y 之chi 中trung 。 有hữu 總tổng 有hữu 別biệt 。 總tổng 謂vị 一nhất 身thân 。 別biệt 即tức 五ngũ 根căn 。 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 諸chư 識thức 依y 此thử 。 方phương 能năng 發phát 故cố 。 能năng 依y 所sở 依y 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 故cố 云vân 與dữ 識thức 和hòa 合hợp 成thành 人nhân 。 所sở 緣duyên 之chi 中trung 。 總tổng 名danh 曰viết 境cảnh 。 別biệt 則tắc 有hữu 六lục 。 謂vị 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 論luận 中trung 為vi 對đối 外ngoại 教giáo 執chấp 天thiên 地địa 生sanh 萬vạn 物vật 。 故cố 特đặc 言ngôn 之chi 。 而nhi 前tiền 六lục 境cảnh 。 並tịnh 在tại 天thiên 地địa 之chi 中trung 。 故cố 舉cử 天thiên 地địa 以dĩ 總tổng 收thu 之chi 。 然nhiên 天thiên 地địa 等đẳng 。 皆giai 色sắc 法pháp 攝nhiếp 。 廣quảng 如như 百bách 法pháp 等đẳng 說thuyết 。

三tam 才tài 中trung 。 唯duy 人nhân 靈linh 者giả 。 由do 與dữ 心tâm 神thần 合hợp 也dã 。

外ngoại 教giáo 云vân 。 天thiên 生sanh 萬vạn 物vật 。 唯duy 人nhân 最tối 靈linh 。 彼bỉ 宗tông 則tắc 以dĩ 人nhân 及cập 萬vạn 物vật 。 皆giai 稟bẩm 天thiên 地địa 之chi 氣khí 。 故cố 曰viết 天thiên 生sanh 萬vạn 物vật 。 而nhi 於ư 所sở 稟bẩm 之chi 中trung 。 得đắc 天thiên 地địa 之chi 正chánh 氣khí 者giả 為vi 人nhân 。 故cố 以dĩ 人nhân 為vi 最tối 靈linh 。 今kim 內nội 教giáo 說thuyết 。 則tắc 不bất 如như 是thị 。 謂vị 此thử 血huyết 肉nhục 之chi 身thân 。 由do 與dữ 心tâm 神thần 合hợp 故cố 。 葢# 由do 心tâm 識thức 。 宿túc 世thế 熏huân 習tập 所sở 成thành 。 故cố 能năng 思tư 慮lự 等đẳng 。 雖tuy 禽cầm 畜súc 等đẳng 。 亦diệc 有hữu 心tâm 神thần 。 而nhi 無vô 明minh 深thâm 厚hậu 。 諸chư 識thức 昧muội 劣liệt 。 故cố 異dị 於ư 人nhân 。 非phi 于vu 氣khí 也dã 。 所sở 稟bẩm 之chi 氣khí 。 但đãn 成thành 血huyết 肉nhục 之chi 身thân 。 此thử 血huyết 肉nhục 身thân 。 但đãn 心tâm 神thần 之chi 屋ốc 宅trạch 耳nhĩ 。 如như 傀# 儡# 之chi 屈khuất 伸thân 語ngữ 笑tiếu 。 豈khởi 木mộc 偶ngẫu 之chi 能năng 然nhiên 哉tai 。

佛Phật 說thuyết 內nội 四tứ 大đại 與dữ 外ngoại 。 四tứ 大đại 不bất 同đồng 。 正chánh 是thị 此thử 也dã 。

此thử 引dẫn 教giáo 證chứng 成thành 心tâm 識thức 所sở 變biến 二nhị 分phần 之chi 義nghĩa 也dã 。 有hữu 執chấp 受thọ 者giả 為vi 內nội 。 無vô 執chấp 受thọ 者giả 為vi 外ngoại 。 世thế 俗tục 執chấp 稟bẩm 氣khí 者giả 。 見kiến 人nhân 死tử 氣khí 消tiêu 。 便tiện 謂vị 氣khí 散tán 為vi 死tử 。 殊thù 不bất 知tri 四tứ 大đại 之chi 中trung 。 風phong 火hỏa 二nhị 大đại 。 性tánh 輕khinh 舉cử 故cố 。 死tử 則tắc 先tiên 散tán 。 地địa 水thủy 後hậu 之chi 。 正chánh 意ý 以dĩ 賴lại 耶da 去khứ 體thể 。 非phi 于vu 氣khí 也dã 。

哀ai 哉tai 寡quả 學học 。 異dị 執chấp 紛phân 然nhiên 。 寄ký 語ngữ 道đạo 流lưu 。 欲dục 成thành 佛Phật 者giả 。 必tất 須tu 洞đỗng 明minh 麤thô 細tế 本bổn 末mạt 。 方phương 能năng 棄khí 末mạt 歸quy 本bổn 。 返phản 照chiếu 心tâm 源nguyên 。

由do 前tiền 寡quả 聞văn 。 異dị 執chấp 。 不bất 達đạt 身thân 本bổn 。 故cố 深thâm 勸khuyến 學học 道Đạo 之chi 流lưu 。 原nguyên 求cầu 成thành 佛Phật 。 不bất 達đạt 其kỳ 本bổn 。 徒đồ 事sự 勤cần 勞lao 。 麤thô 細tế 即tức 九cửu 相tương/tướng 等đẳng 惑hoặc 。 本bổn 末mạt 即tức 真chân 妄vọng 等đẳng 法pháp 。 但đãn 不bất 隨tùy 妄vọng 念niệm 。 即tức 是thị 棄khí 末mạt 。 了liễu 性tánh 圓viên 明minh 。 即tức 是thị 歸quy 本bổn 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 迷mê 失thất 家gia 鄉hương 。 淹yêm 留lưu 外ngoại 郡quận 。 忽hốt 逢phùng 親thân 友hữu 示thị 以dĩ 家gia 山sơn 。 便tiện 當đương 捨xả 他tha 國quốc 之chi 艱gian 辛tân 。 返phản 故cố 鄉hương 而nhi 快khoái 樂lạc 矣hĩ 。 返phản 照chiếu 心tâm 源nguyên 者giả 。 謂vị 以dĩ 了liễu 因nhân 之chi 始thỉ 覺giác 。 還hoàn 照chiếu 正chánh 因nhân 之chi 本bổn 覺giác 。 知tri 真chân 本bổn 有hữu 。 達đạt 妄vọng 元nguyên 空không 。 大đại 經Kinh 云vân 。 不bất 能năng 了liễu 自tự 心tâm 。 云vân 何hà 知tri 正Chánh 道Đạo 。 彼bỉ 由do 顛điên 倒đảo 慧tuệ 。 增tăng 長trưởng 一nhất 切thiết 惡ác 。 是thị 知tri 若nhược 不bất 先tiên 了liễu 本bổn 心tâm 。 設thiết 使sử 多đa 劫kiếp 勤cần 修tu 。 非phi 真chân 修tu 故cố 。 如như 磨ma 塼chuyên 作tác 鏡kính 之chi 說thuyết 也dã 。

麤thô 盡tận 細tế 除trừ 。 靈linh 性tánh 顯hiển 現hiện 。 無vô 法pháp 不bất 達đạt 。 名danh 法pháp 報báo 身thân 。 自tự 然nhiên 應ứng 現hiện 無vô 窮cùng 。 名danh 化hóa 身thân 佛Phật 。

此thử 舉cử 果quả 以dĩ 顯hiển 益ích 也dã 。 麤thô 盡tận 細tế 除trừ 。 即tức 如như 磨ma 境cảnh 。 靈linh 性tánh 顯hiển 現hiện 。 如như 彼bỉ 鏡kính 明minh 。 無vô 法pháp 不bất 達đạt 。 類loại 觸xúc 處xứ 以dĩ 光quang 輝huy 。 應ưng 現hiện 無vô 窮cùng 。 若nhược 隨tùy 形hình 而nhi 示thị 影ảnh 。 言ngôn 名danh 法pháp 報báo 身thân 。 及cập 化hóa 身thân 佛Phật 者giả 。 然nhiên 三Tam 身Thân 之chi 義nghĩa 。 諸chư 教giáo 皆giai 談đàm 。 今kim 就tựu 大Đại 乘Thừa 。 略lược 明minh 梗# 槩# 。 一nhất 依y 法pháp 相tướng 宗tông 。 一nhất 法Pháp 身thân 者giả 。 以dĩ 出xuất 纏triền 真Chân 如Như 為vi 體thể 。 但đãn 是thị 凝ngưng 然nhiên 不bất 變biến 之chi 性tánh 。 在tại 纏triền 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 出xuất 纏triền 與dữ 無vô 為vi 功công 德đức 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 名danh 曰viết 法Pháp 身thân 。 二nhị 報báo 身thân 者giả 。 酧# 因nhân 名danh 報báo 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 識thức 。 具cụ 有hữu 四Tứ 智Trí 菩Bồ 提Đề 種chủng 子tử 。 在tại 因nhân 中trung 時thời 。 障chướng 覆phú 不bất 現hiện 。 由do 聖thánh 道Đạo 力lực 。 斷đoạn 彼bỉ 二nhị 障chướng 。 令linh 從tùng 種chủng 起khởi 。 直trực 至chí 等đẳng 覺giác 位vị 後hậu 。 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 。 轉chuyển 賴lại 耶da 識thức 成thành 圓viên 鏡kính 智trí 。 於ư 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 坐tọa 花hoa 王vương 座tòa 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 流lưu 光quang 灌quán 頂đảnh 。 根căn 塵trần 相tướng 好hảo 。 徹triệt 周chu 法Pháp 界Giới 。 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 不bất 對đối 機cơ 宜nghi 。 名danh 自tự 報báo 身thân 。 即tức 以dĩ 真chân 無vô 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 為vi 體thể 。 復phục 由do 依y 定định 起khởi 用dụng 。 應ưng 十Thập 地Địa 機cơ 。 令linh 他tha 受thọ 法Pháp 樂lạc 。 名danh 他tha 報báo 身thân 。 二nhị 報báo 開khai 合hợp 。 隨tùy 時thời 說thuyết 異dị 。 三tam 化hóa 身thân 者giả 。 變biến 現hiện 為vi 義nghĩa 。 依y 前tiền 報báo 身thân 後hậu 得đắc 智trí 中trung 。 起khởi 大đại 悲bi 心tâm 。 依y 大đại 悲bi 心tâm 。 現hiện 三tam 類loại 化hóa 身thân 。 一nhất 者giả 千thiên 丈trượng 大đại 化hóa 身thân 。 應ưng 地địa 前tiền 類loại 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 二nhị 丈trượng 六lục 小tiểu 化hóa 身thân 。 應ưng 二Nhị 乘Thừa 機cơ 。 及cập 諸chư 凡phàm 夫phu 。 說thuyết 三tam 乘thừa 法Pháp 。 三tam 隨tùy 類loại 化hóa 身thân 。 謂vị 猿viên 中trung 現hiện 猿viên 。 鹿lộc 中trung 現hiện 鹿lộc 等đẳng 。 此thử 他tha 報báo 身thân 。 及cập 三tam 類loại 化hóa 。 皆giai 以dĩ 化hóa 無vô 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 為vi 體thể 。 二nhị 依y 法pháp 性tánh 中trung 所sở 說thuyết 三Tam 身Thân 。 依y 體thể 相tướng 用dụng 三tam 大đại 而nhi 立lập 。 起khởi 信tín 云vân 。 一nhất 者giả 體thể 大đại 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 。 不bất 增tăng 減giảm 故cố 。 釋thích 曰viết 。 性tánh 體thể 當đương 相tương 。 即tức 法Pháp 身thân 也dã 。 二nhị 者giả 相tương/tướng 大đại 。 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 。 具cụ 足túc 無vô 量lượng 。 性tánh 功công 德đức 故cố 。 釋thích 曰viết 。 依y 不bất 空không 藏tạng 。 性tánh 德đức 本bổn 具cụ 。 修tu 行hành 出xuất 障chướng 。 與dữ 此thử 相tương 應ứng 。 名danh 真chân 報báo 也dã 。 三tam 者giả 用dụng 大đại 。 能năng 生sanh 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 善thiện 因nhân 果quả 故cố 。 釋thích 曰viết 。 謂vị 佛Phật 隨tùy 染nhiễm 業nghiệp 。 幻huyễn 自tự 然nhiên 大đại 用dụng 。 應ưng 地địa 前tiền 類loại 。 及cập 諸chư 凡phàm 夫phu 。 令linh 始thỉ 成thành 世thế 善thiện 。 名danh 化hóa 身thân 。 (# 名danh 世thế 間gian 善thiện )# 若nhược 他tha 報báo 身thân 。 隨tùy 登đăng 地địa 機cơ 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 令linh 終chung 成thành 出xuất 世thế 善thiện 也dã 。 (# 地địa 上thượng 證chứng 真chân 。 名danh 出xuất 世thế 善thiện )# 今kim 論luận 言ngôn 法pháp 報báo 身thân 者giả 。 謂vị 以dĩ 性tánh 德đức 合hợp 於ư 性tánh 體thể 。 理lý 智trí 不bất 二nhị 。 法pháp 報báo 一nhất 源nguyên 也dã 。 故cố 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 云vân 。 唯duy 如như 如như 及cập 如như 如như 智trí 獨độc 存tồn 。 斯tư 亦diệc 二nhị 身thân 義nghĩa 也dã 。 若nhược 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 說thuyết 。 遮già 那na 佛Phật 具cụ 兩lưỡng 種chủng 十thập 身thân 。 一nhất 約ước 融dung 三tam 世thế 開khai 為vi 十thập 身thân 。 一nhất 眾chúng 生sanh 身thân 。 二nhị 國quốc 土độ 身thân 。 三tam 業nghiệp 報báo 身thân 。 四tứ 聲Thanh 聞Văn 身thân 。 五ngũ 緣Duyên 覺Giác 身thân 。 六lục 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 七thất 如Như 來Lai 身thân 。 八bát 智trí 身thân 。 九cửu 法Pháp 身thân 。 十thập 虗hư 空không 身thân 。 二nhị 就tựu 佛Phật 身thân 上thượng 自tự 具cụ 十thập 身thân 。 一nhất 菩Bồ 提Đề 身thân 。 二nhị 願nguyện 身thân 。 三tam 化hóa 身thân 。 四tứ 力lực 持trì 身thân 。 五ngũ 相tướng 好hảo 莊trang 嚴nghiêm 身thân 。 六lục 威uy 勢thế 身thân 。 七thất 意ý 生sanh 身thân 。 八bát 福phước 德đức 身thân 。 九cửu 法Pháp 身thân 。 十thập 智trí 身thân 。 此thử 二nhị 種chủng 十thập 身thân 。 若nhược 與dữ 三Tam 身Thân 相tương/tướng 攝nhiếp 者giả 。 如như 前tiền 十thập 身thân 中trung 法Pháp 身thân 。 虗hư 空không 身thân 。 即tức 三Tam 身Thân 中trung 法Pháp 身thân 。 如Như 來Lai 身thân 。 智trí 身thân 。 即tức 報báo 身thân 。 攝nhiếp 餘dư 六Lục 通Thông 法pháp 化hóa 。 謂vị 法Pháp 身thân 體thể 故cố 。 應ưng 物vật 示thị 現hiện 國quốc 土độ 等đẳng 故cố 。 二nhị 約ước 內nội 。 十thập 身thân 中trung 者giả 。 法Pháp 身thân 全toàn 同đồng 。 菩Bồ 提Đề 願nguyện 。 化hóa 。 力lực 持trì 。 意ý 生sanh 。 五ngũ 身thân 。 即tức 同đồng 化hóa 身thân 。 相tướng 好hảo 威uy 勢thế 福phước 德đức 三Tam 身Thân 。 通thông 報báo 化hóa 。 智trí 通thông 三Tam 身Thân 。 局cục 唯duy 法pháp 報báo 。 今kim 論luận 所sở 明minh 。 通thông 法pháp 性tánh 宗tông 。 及cập 圓viên 教giáo 也dã 。 以dĩ 本bổn 統thống 末mạt 。 亦diệc 攝nhiếp 諸chư 宗tông 矣hĩ 。

華Hoa 嚴Nghiêm 原Nguyên 人Nhân 論Luận 合Hợp 解Giải 卷quyển 下hạ (# 終chung )#