華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 探Thám 玄Huyền 記Ký
Quyển 13
唐Đường 法Pháp 藏Tạng 述Thuật
華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 探Thám 玄Huyền 記Ký 卷quyển 第đệ 十thập 三tam (# 盡tận 第đệ 七thất 地địa )#
魏ngụy 國quốc 西tây 寺tự 沙Sa 門Môn 法Pháp 藏tạng 述thuật
第đệ 六lục 現hiện 前tiền 地địa 亦diệc 七thất 門môn 同đồng 前tiền 。
初sơ 釋thích 名danh 者giả 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 云vân 。 由do 緣duyên 起khởi 智trí 。 能năng 令linh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 現hiện 在tại 前tiền 故cố 。 名danh 現Hiện 前Tiền 地Địa 。 世thế 親thân 釋thích 云vân 。 謂vị 此thử 地địa 中trung 住trụ 緣duyên 起khởi 智trí 。 由do 此thử 智trí 力lực 令linh 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 而nhi 得đắc 現hiện 前tiền 。 悟ngộ 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 染nhiễm 無vô 淨tịnh 。 無vô 性tánh 釋thích 意ý 及cập 梁lương 論luận 等đẳng 並tịnh 同đồng 此thử 說thuyết 。 解giải 云vân 由do 加gia 行hành 智trí 引dẫn 根căn 本bổn 智trí 。 證chứng 於ư 真Chân 如Như 無vô 染nhiễm 淨tịnh 法Pháp 界Giới 令linh 現hiện 前tiền 故cố 。 解giải 深thâm 密mật 經kinh 現hiện 前tiền 觀quán 察sát 。 諸chư 行hành 流lưu 轉chuyển 。 又hựu 於ư 無vô 相tướng 。 多đa 修tu 作tác 意ý 。 方phương 現hiện 前tiền 名danh 現Hiện 前Tiền 地Địa 。 解giải 云vân 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 現hiện 前tiền 觀quán 察sát 。 諸chư 行hành 流lưu 轉chuyển 。 二nhị 由do 多đa 作tác 意ý 令linh 無vô 相tướng 觀quán 方phương 得đắc 現hiện 前tiền 。 莊trang 嚴nghiêm 論luận 云vân 。 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 觀quán 慧tuệ 現hiện 前tiền 。 名danh 現Hiện 前Tiền 地Địa 。 十thập 住trụ 論luận 云vân 降hàng 魔ma 事sự 已dĩ 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 法Pháp 。 皆giai 現hiện 在tại 前tiền 。 仁nhân 王vương 經kinh 名danh 為vi 法pháp 現hiện 。 成thành 唯duy 識thức 同đồng 攝nhiếp 論luận 。 瑜du 伽già 同đồng 深thâm 密mật 金kim 光quang 明minh 等đẳng 。 更cánh 無vô 異dị 說thuyết 。 十Thập 地Địa 論luận 等đẳng 如như 前tiền 已dĩ 辨biện 。
第đệ 二nhị 次thứ 第đệ 者giả 亦diệc 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 前tiền 位vị 寄ký 聲Thanh 聞Văn 。 此thử 明minh 緣Duyên 覺Giác 。 寄ký 法pháp 過quá 前tiền 。 是thị 故cố 次thứ 來lai 。 二nhị 四tứ 地địa 雖tuy 出xuất 世thế 不bất 能năng 隨tùy 。 五ngũ 地địa 能năng 隨tùy 世thế 間gian 而nhi 不bất 能năng 破phá 染nhiễm 淨tịnh 見kiến 。 此thử 地địa 觀quán 察sát 無vô 染nhiễm 淨tịnh 法Pháp 界Giới 破phá 彼bỉ 見kiến 故cố 。 是thị 故cố 來lai 也dã 。 三tam 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 前tiền 五ngũ 地địa 中trung 有hữu 相tương/tướng 觀quán 多đa 無vô 相tướng 觀quán 少thiểu 。 第đệ 六Lục 地Địa 中trung 。 無vô 相tướng 觀quán 多đa 有hữu 相tương/tướng 觀quán 少thiểu 。 第đệ 七thất 地địa 去khứ 純thuần 無vô 相tướng 觀quán 。 今kim 此thử 地địa 於ư 無vô 相tướng 觀quán 退thoái 少thiểu 入nhập 多đa 。 是thị 故cố 須tu 來lai 。
第đệ 三tam 所sở 離ly 障chướng 者giả 依y 十Thập 地Địa 論luận 微vi 煩phiền 惱não 習tập 障chướng 。 解giải 云vân 以dĩ 此thử 位vị 中trung 修tu 無vô 相tướng 觀quán 多đa 。 障chướng 與dữ 此thử 違vi 故cố 說thuyết 微vi 習tập 。 又hựu 形hình 前tiền 地địa 障chướng 說thuyết 此thử 為vi 微vi 。 理lý 實thật 即tức 是thị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 執chấp 細tế 染nhiễm 淨tịnh 。 違vi 於ư 六lục 地địa 無vô 染nhiễm 淨tịnh 法Pháp 界Giới 故cố 以dĩ 為vi 障chướng 。 良lương 以dĩ 五ngũ 地địa 超siêu 於ư 三tam 四tứ 染nhiễm 淨tịnh 別biệt 位vị 合hợp 令linh 同đồng 處xứ 。 而nhi 二nhị 相tương/tướng 未vị 盡tận 。 至chí 此thử 方phương 除trừ 故cố 說thuyết 微vi 細tế 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 名danh 麁thô 相tương/tướng 現hiện 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 執chấp 有hữu 染nhiễm 淨tịnh 麁thô 相tương/tướng 現hiện 行hành 。 彼bỉ 障chướng 六lục 地địa 無vô 染nhiễm 淨tịnh 道đạo 。 入nhập 六lục 地địa 時thời 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 六lục 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麁thô 重trọng 。 一nhất 現hiện 觀quán 察sát 行hành 流lưu 轉chuyển 愚ngu 則tắc 是thị 此thử 中trung 執chấp 有hữu 染nhiễm 者giả 。 諸chư 行hành 流lưu 轉chuyển 。 染nhiễm 分phần/phân 攝nhiếp 故cố 。 二nhị 相tương/tướng 多đa 現hiện 行hành 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 執chấp 有hữu 淨tịnh 者giả 取thủ 淨tịnh 相tương/tướng 故cố 。 相tương/tướng 觀quán 多đa 行hành 。 未vị 能năng 多đa 時thời 住trụ 無vô 相tướng 觀quán 。 解giải 云vân 初sơ 愚ngu 執chấp 苦khổ 集tập 流lưu 轉chuyển 門môn 。 後hậu 愚ngu 執chấp 滅diệt 道đạo 淨tịnh 相tương/tướng 門môn 。 金kim 光quang 明minh 云vân 。 一nhất 行hành 相tương 續tục 了liễu 了liễu 顯hiển 現hiện 無vô 明minh 。 二nhị 法pháp 相tướng 數sác 數sác 行hành 至chí 於ư 心tâm 無vô 明minh 。 解giải 云vân 此thử 後hậu 無vô 明minh 還hoàn 滅diệt 淨tịnh 相tương/tướng 數số 於ư 心tâm 現hiện 。 違vi 彼bỉ 長trường 時thời 多đa 無vô 相tướng 觀quán 故cố 以dĩ 為vi 障chướng 。 梁lương 論luận 深thâm 密mật 瑜du 伽già 同đồng 唯duy 識thức 辨biện 。
第đệ 四tứ 所sở 證chứng 者giả 依y 攝nhiếp 論luận 證chứng 無vô 染nhiễm 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 世thế 親thân 釋thích 云vân 。 本bổn 無vô 雜tạp 染nhiễm 。 性tánh 無vô 染nhiễm 故cố 既ký 無vô 雜tạp 染nhiễm 。 即tức 無vô 清thanh 淨tịnh 。 唯duy 識thức 云vân 六lục 無vô 染nhiễm 淨tịnh 真Chân 如Như 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 本bổn 性tánh 無vô 染nhiễm 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 後hậu 方phương 淨tịnh 故cố 無vô 性tánh 中trung 邊biên 竝tịnh 同đồng 此thử 釋thích 。 又hựu 中trung 邊biên 論luận 云vân 。 由do 了liễu 達đạt 此thử 知tri 緣duyên 起khởi 法pháp 。 無vô 染nhiễm 無vô 淨tịnh 。 攝nhiếp 論luận 云vân 。 了liễu 知tri 此thử 義nghĩa 。 入nhập 第đệ 六Lục 地Địa 。
第đệ 五ngũ 別biệt 行hành 者giả 十thập 度độ 中trung 當đương 般Bát 若Nhã 行hành 。 當đương 地địa 中trung 緣duyên 起khởi 觀quán 增tăng 上thượng 慧tuệ 行hành 。 莊trang 嚴nghiêm 論luận 第đệ 六lục 住trụ 不bất 起khởi 染nhiễm 心tâm 。 而nhi 依y 緣duyên 起khởi 受thọ 生sanh 故cố 。 尋tầm 下hạ 文văn 。
第đệ 六lục 別biệt 果quả 者giả 梁lương 論luận 通thông 達đạt 無vô 染nhiễm 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 得đắc 自tự 他tha 相tương 續tục 無vô 染nhiễm 果quả 。 金kim 光quang 明minh 六lục 地địa 發phát 心tâm 得đắc 日nhật 圓viên 光quang 焰diễm 三tam 昧muội 。 當đương 地địa 行hành 果quả 及cập 位vị 果quả 。 尋tầm 文văn 可khả 知tri 。
第đệ 七thất 釋thích 文văn 中trung 三tam 分phần/phân 同đồng 前tiền 。 初sơ 讚tán 請thỉnh 分phần/phân 中trung 十thập 八bát 頌tụng 分phần/phân 五ngũ 。 初sơ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 法Pháp 供cúng 養dường 讚tán 歎thán 。 次thứ 二nhị 諸chư 天thiên 歡hoan 喜hỷ 供cúng 養dường 。 次thứ 二nhị 天thiên 王vương 眷quyến 屬thuộc 供cúng 養dường 。 次thứ 十thập 一nhất 天thiên 女nữ 歌ca 樂nhạc 。 歎thán 佛Phật 功công 德đức 。 於ư 中trung 初sơ 二nhị 總tổng 歎thán 說thuyết 益ích 。 次thứ 三tam 歎thán 大đại 智trí 證chứng 空không 。 次thứ 一nhất 歎thán 大đại 悲bi 攝nhiếp 物vật 。 次thứ 四tứ 歎thán 理lý 行hành 無vô 礙ngại 。 次thứ 一nhất 天thiên 女nữ 靜tĩnh 默mặc 下hạ 一nhất 上thượng 首thủ 請thỉnh 說thuyết 。
第đệ 二nhị 正chánh 說thuyết 分phần/phân 中trung 。 論luận 同đồng 前tiền 地địa 科khoa 為vi 三tam 分phần/phân 。 但đãn 前tiền 卻khước 為vi 異dị 。 謂vị 前tiền 地địa 趣thú 地địa 方phương 便tiện 。 及cập 初sơ 住trụ 地địa 同đồng 名danh 勝thắng 慢mạn 對đối 治trị 。 此thử 中trung 初sơ 住trụ 地địa 入nhập 不bất 住trụ 道Đạo 行hạnh 勝thắng 攝nhiếp 。 以dĩ 漸tiệm 勝thắng 故cố 。 初sơ 勝thắng 慢mạn 對đối 治trị 者giả 。 以dĩ 前tiền 五ngũ 地địa 觀quán 四Tứ 諦Đế 法pháp 染nhiễm 淨tịnh 相tương/tướng 故cố 名danh 取thủ 染nhiễm 淨tịnh 障chướng 。 是thị 故cố 十thập 平bình 等đẳng 通thông 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 平bình 等đẳng 也dã 。 文văn 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 牒điệp 前tiền 起khởi 後hậu 。 二nhị 何hà 等đẳng 下hạ 正chánh 顯hiển 十thập 行hành 。 三tam 如như 是thị 下hạ 結kết 行hành 入nhập 地địa 。 就tựu 正chánh 顯hiển 中trung 。 此thử 十thập 平bình 等đẳng 分phần/phân 以dĩ 為vi 三tam 。 初sơ 八bát 以dĩ 無vô 破phá 有hữu 。 次thứ 一nhất 以dĩ 有hữu 破phá 無vô 。 後hậu 一nhất 有hữu 無vô 雙song 破phá 。 又hựu 初sơ 一nhất 是thị 總tổng 。 餘dư 九cửu 為vi 別biệt 。 前tiền 中trung 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 論luận 名danh 十thập 二nhị 入nhập 為vi 一nhất 切thiết 。 以dĩ 蘊uẩn 中trung 不bất 攝nhiếp 。 無vô 為vi 法Pháp 故cố 。 界giới 處xứ 攝nhiếp 盡tận 故cố 。 初sơ 十thập 二nhị 處xứ 。 解giải 一nhất 切thiết 法pháp 。 以dĩ 根căn 塵trần 境cảnh 識thức 此thử 皆giai 不bất 離ly 。 三tam 無vô 性tánh 故cố 。 是thị 故cố 云vân 無vô 性tánh 故cố 平bình 等đẳng 。 論luận 經kinh 名danh 無vô 相tướng 者giả 無vô 性tánh 相tướng 也dã 故cố 。 論luận 二nhị 十thập 二nhị 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 。 自tự 性tánh 無vô 相tướng 平bình 等đẳng 故cố 。 下hạ 九cửu 別biệt 中trung 。 論luận 主chủ 立lập 九cửu 種chủng 相tương 對đối 治trị 現hiện 無vô 相tướng 。 初sơ 一nhất 句cú 明minh 十thập 二nhị 入nhập 自tự 相tương/tướng 。 但đãn 是thị 妄vọng 想tưởng 所sở 作tác 實thật 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 云vân 無vô 相tướng 。 論luận 經kinh 名danh 無vô 想tưởng 者giả 。 為vi 明minh 彼bỉ 相tương/tướng 即tức 是thị 想tưởng 故cố 云vân 無vô 想tưởng 也dã 。 二nhị 外ngoại 疑nghi 云vân 。 既ký 所sở 取thủ 唯duy 想tưởng 可khả 說thuyết 相tương/tướng 空không 。 想tưởng 能năng 現hiện 相tướng 。 想tưởng 應ưng 是thị 有hữu 。 論luận 云vân 念niệm 展triển 轉chuyển 行hành 相tương 謂vị 念niệm 猶do 想tưởng 也dã 。 釋thích 意ý 明minh 此thử 想tưởng 念niệm 還hoàn 依y 妄vọng 相tương/tướng 展triển 轉chuyển 無vô 體thể 。 故cố 云vân 無vô 生sanh 平bình 等đẳng 也dã 。 餘dư 經Kinh 云vân 從tùng 心tâm 想tưởng 生sanh 。 與dữ 心tâm 作tác 相tướng 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 共cộng 生sanh 共cộng 滅diệt 。 同đồng 無vô 有hữu 住trụ 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 三tam 疑nghi 云vân 。 既ký 說thuyết 想tưởng 相tương/tướng 展triển 轉chuyển 互hỗ 依y 。 是thị 則tắc 諸chư 法pháp 生sanh 成thành 建kiến 立lập 豈khởi 是thị 空không 邪tà 。 釋thích 明minh 相tướng 依y 想tưởng 故cố 所sở 取thủ 不bất 成thành 。 想tưởng 還hoàn 依y 相tương/tướng 能năng 取thủ 不bất 立lập 。 互hỗ 依y 兩lưỡng 壞hoại 故cố 云vân 無vô 成thành 平bình 等đẳng 也dã 。 此thử 上thượng 破phá 於ư 迷mê 苦Khổ 諦Đế 執chấp 。 四tứ 疑nghi 云vân 。 苦khổ 是thị 所sở 生sanh 可khả 說thuyết 為vi 空không 。 集Tập 諦Đế 能năng 生sanh 豈khởi 非phi 是thị 有hữu 。 論luận 云vân 染nhiễm 相tướng 故cố 。 釋thích 明minh 惑hoặc 業nghiệp 本bổn 寂tịch 自tự 性tánh 離ly 故cố 。 云vân 平bình 等đẳng 也dã 。 此thử 文văn 在tại 第đệ 八bát 句cú 。 准chuẩn 論luận 應ưng 在tại 此thử 處xứ 故cố 此thử 辨biện 耳nhĩ 。 五ngũ 疑nghi 云vân 。 苦khổ 集tập 染nhiễm 法pháp 可khả 說thuyết 為vi 空không 。 滅diệt 道đạo 淨tịnh 法pháp 豈khởi 非phi 是thị 有hữu 。 論luận 云vân 淨tịnh 相tương/tướng 故cố 。 釋thích 明minh 染nhiễm 法pháp 既ký 空không 無vô 染nhiễm 可khả 翻phiên 。 不bất 可khả 說thuyết 淨tịnh 故cố 云vân 本bổn 來lai 淨tịnh 也dã 。 上thượng 來lai 遣khiển 相tương/tướng 。 六lục 疑nghi 云vân 。 若nhược 染nhiễm 淨tịnh 俱câu 空không 即tức 不bất 應ưng 起khởi 。 種chủng 種chủng 言ngôn 說thuyết 。 既ký 有hữu 名danh 言ngôn 。 明minh 知tri 即tức 有hữu 所sở 目mục 之chi 義nghĩa 。 論luận 云vân 分phân 別biệt 相tướng 者giả 。 名danh 言ngôn 分phân 別biệt 也dã 。 釋thích 云vân 但đãn 名danh 依y 義nghĩa 立lập 。 義nghĩa 由do 名danh 現hiện 。 觀quán 彼bỉ 義nghĩa 因nhân 不bất 見kiến 名danh 果quả 。 又hựu 觀quán 名danh 果quả 不bất 見kiến 義nghĩa 因nhân 。 為vi 此thử 世thế 間gian 有hữu 得đắc 名danh 不bất 得đắc 義nghĩa 。 有hữu 得đắc 義nghĩa 不bất 得đắc 名danh 。 故cố 知tri 尋tầm 名danh 取thủ 義nghĩa 。 俱câu 是thị 妄vọng 想tưởng 戲hí 論luận 故cố 云vân 。 無vô 戲hí 論luận 平bình 等đẳng 。 七thất 疑nghi 云vân 。 若nhược 染nhiễm 淨tịnh 名danh 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 何hà 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 捨xả 染nhiễm 求cầu 淨tịnh 。 既ký 有hữu 取thủ 捨xả 。 豈khởi 無vô 諸chư 法pháp 。 又hựu 云vân 妄vọng 法pháp 既ký 空không 即tức 驗nghiệm 。 真chân 理lý 是thị 可khả 證chứng 取thủ 。 論luận 云vân 出xuất 沒một 相tướng 者giả 。 淨tịnh 法pháp 可khả 取thủ 名danh 出xuất 。 染nhiễm 法pháp 可khả 捨xả 名danh 沒một 。 釋thích 明minh 妄vọng 法pháp 即tức 空không 無vô 可khả 捨xả 離ly 。 真chân 理lý 離ly 念niệm 不bất 可khả 取thủ 得đắc 故cố 云vân 無vô 取thủ 捨xả 故cố 平bình 等đẳng 也dã 。 攝nhiếp 論luận 云vân 。 若nhược 於ư 生sanh 死tử 。 非phi 捨xả 非phi 不bất 捨xả 。 若nhược 於ư 涅Niết 槃Bàn 非phi 得đắc 非phi 不bất 得đắc 。 又hựu 維duy 摩ma 云vân 。 若nhược 達đạt 生sanh 死tử 性tánh 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 其kỳ 中trung 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 者giả 是thị 為vi 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 是thị 此thử 義nghĩa 也dã 。 八bát 疑nghi 云vân 。 上thượng 起khởi 真chân 妄vọng 有hữu 見kiến 。 故cố 以dĩ 無vô 破phá 之chi 。 若nhược 爾nhĩ 斷đoạn 無vô 二nhị 諦đế 應ưng 當đương 正chánh 理lý 。 論luận 云vân 我ngã 非phi 有hữu 相tương/tướng 。 問vấn 此thử 我ngã 非phi 有hữu 。 豈khởi 非phi 正chánh 理lý 。 何hà 故cố 以dĩ 為vi 所sở 治trị 之chi 相tướng 。 答đáp 以dĩ 取thủ 此thử 我ngã 非phi 有hữu 之chi 相tướng 。 同đồng 斷đoạn 滅diệt 無vô 故cố 是thị 失thất 也dã 。 釋thích 如như 幻huyễn 緣duyên 起khởi 不bất 礙ngại 存tồn 故cố 。 不bất 同đồng 斷đoạn 滅diệt 故cố 云vân 以dĩ 幻huyễn 等đẳng 故cố 平bình 等đẳng 也dã 。 九cửu 疑nghi 云vân 。 我ngã 先tiên 取thủ 有hữu 即tức 破phá 為vi 無vô 。 我ngã 復phục 取thủ 無vô 復phục 說thuyết 幻huyễn 有hữu 。 是thị 故cố 我ngã 今kim 。 取thủ 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 應ưng 正Chánh 道Đạo 理lý 。 論luận 云vân 成thành 壞hoại 相tương/tướng 者giả 。 成thành 是thị 有hữu 相tương/tướng 。 壞hoại 是thị 無vô 相tướng 。 釋thích 有hữu 二nhị 途đồ 。 云vân 我ngã 前tiền 破phá 汝nhữ 謂vị 有hữu 故cố 說thuyết 無vô 。 非phi 謂vị 法pháp 體thể 實thật 是thị 無vô 。 破phá 汝nhữ 執chấp 無vô 故cố 說thuyết 有hữu 。 非phi 謂vị 法pháp 體thể 如như 情tình 有hữu 。 是thị 故cố 正chánh 理lý 非phi 是thị 有hữu 無vô 故cố 云vân 有hữu 無vô 不bất 二nhị 故cố 平bình 等đẳng 也dã 。 一nhất 云vân 我ngã 前tiền 說thuyết 無vô 。 是thị 不bất 異dị 有hữu 之chi 無vô 故cố 非phi 無vô 。 又hựu 我ngã 前tiền 說thuyết 有hữu 。 是thị 不bất 異dị 無vô 之chi 有hữu 故cố 非phi 有hữu 。 是thị 故cố 離ly 無vô 無vô 別biệt 有hữu 可khả 與dữ 無vô 為vi 二nhị 。 離ly 有hữu 無vô 別biệt 無vô 可khả 與dữ 有hữu 為vi 二nhị 。 故cố 云vân 有hữu 無vô 不bất 二nhị 故cố 平bình 等đẳng 。 此thử 中trung 非phi 是thị 有hữu 無vô 互hỗ 遣khiển 。 名danh 為vi 不bất 二nhị 。 亦diệc 非phi 有hữu 無vô 合hợp 。 名danh 為vi 不bất 二nhị 。 亦diệc 非phi 總tổng 無vô 有hữu 無vô 名danh 不bất 二nhị 。 但đãn 是thị 有hữu 則tắc 是thị 無vô 。 無vô 則tắc 是thị 有hữu 。 故cố 名danh 不bất 二nhị 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。 三tam 結kết 行hành 入nhập 地địa 中trung 。 初sơ 總tổng 結kết 入nhập 位vị 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 下hạ 別biệt 結kết 。 別biệt 結kết 中trung 如như 是thị 觀quán 等đẳng 牒điệp 前tiền 所sở 觀quán 十thập 平bình 等đẳng 法pháp 觀quán 。 言ngôn 能năng 忍nhẫn 者giả 忍nhẫn 受thọ 正chánh 理lý 遠viễn 離ly 障chướng 垢cấu 故cố 。 又hựu 忍nhẫn 證chứng 深thâm 理lý 無vô 分phân 別biệt 想tưởng 故cố 名danh 忍nhẫn 也dã 。 隨tùy 順thuận 者giả 謂vị 此thử 觀quán 智trí 隨tùy 順thuận 平bình 等đẳng 真Chân 如Như 法pháp 故cố 。 明minh 利lợi 者giả 能năng 對đối 治trị 微vi 細tế 慢mạn 故cố 。 前tiền 四tứ 五ngũ 二nhị 地địa 亦diệc 同đồng 得đắc 順thuận 忍nhẫn 。 除trừ 障chướng 未vị 細tế 不bất 名danh 明minh 利lợi 。 以dĩ 四tứ 地địa 所sở 除trừ 解giải 法pháp 慢mạn 障chướng 最tối 麁thô 故cố 。 得đắc 耎nhuyễn 品phẩm 順thuận 忍nhẫn 。 耎nhuyễn 猶do 下hạ 也dã 。 五ngũ 除trừ 身thân 淨tịnh 慢mạn 。 中trung 故cố 得đắc 中trung 品phẩm 忍nhẫn 。 此thử 取thủ 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 分phân 別biệt 慢mạn 最tối 細tế 故cố 得đắc 上thượng 品phẩm 忍nhẫn 。 故cố 名danh 明minh 利lợi 。 下hạ 品phẩm 能năng 對đối 治trị 上thượng 品phẩm 所sở 治trị 。 乃nãi 至chí 上thượng 品phẩm 能năng 對đối 治trị 下hạ 品phẩm 所sở 治trị 。 障chướng 治trị 相tương/tướng 翻phiên 理lý 必tất 然nhiên 故cố 。 言ngôn 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 未vị 現hiện 前tiền 者giả 。 以dĩ 七thất 八bát 地địa 上thượng 是thị 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 位vị 。 此thử 地địa 非phi 彼bỉ 故cố 云vân 未vị 現hiện 。 然nhiên 順thuận 彼bỉ 忍nhẫn 故cố 名danh 順thuận 也dã 。 理lý 實thật 初Sơ 地Địa 亦diệc 得đắc 無vô 生sanh 。 為vi 寄ký 五ngũ 忍nhẫn 以dĩ 配phối 諸chư 地địa 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 謂vị 地địa 前tiền 名danh 伏phục 忍nhẫn 。 初sơ 二nhị 三tam 地địa 寄ký 在tại 世thế 間gian 。 名danh 為vi 信tín 忍nhẫn 。 四tứ 五ngũ 六lục 地địa 寄ký 二Nhị 乘Thừa 位vị 名danh 為vi 順thuận 忍nhẫn 。 七thất 八bát 九cửu 地địa 是thị 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 十Thập 地Địa 及cập 佛Phật 地địa 因nhân 果quả 究cứu 竟cánh 名danh 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 。 此thử 地địa 是thị 順thuận 忍nhẫn 中trung 上thượng 品phẩm 故cố 名danh 明minh 利lợi 。 勝thắng 慢mạn 對đối 治trị 竟cánh 。 第đệ 二nhị 是thị 菩Bồ 薩Tát 下hạ 明minh 不bất 住trụ 道Đạo 行hạnh 勝thắng 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 就tựu 初sơ 住trụ 地địa 以dĩ 明minh 不bất 住trụ 行hành 。 二nhị 作tác 是thị 念niệm 下hạ 就tựu 正chánh 住trụ 地địa 以dĩ 明minh 不bất 住trụ 。 前tiền 地địa 劣liệt 故cố 唯duy 正chánh 住trụ 地địa 方phương 名danh 不bất 住trụ 。 此thử 地địa 勝thắng 故cố 初sơ 住trụ 地địa 即tức 明minh 不bất 住trụ 。 就tựu 初sơ 住trụ 中trung 二nhị 。 初sơ 觀quán 一nhất 切thiết 等đẳng 牒điệp 前tiền 起khởi 後hậu 。 二nhị 大đại 悲bi 等đẳng 正chánh 現hiện 不bất 住trụ 。 論luận 經kinh 四tứ 句cú 。 初sơ 三Tam 明Minh 能năng 觀quán 之chi 心tâm 。 後hậu 一nhất 所sở 觀quán 生sanh 滅diệt 。 此thử 經Kinh 略lược 無vô 大đại 悲bi 滿mãn 足túc 。 然nhiên 此thử 三tam 心tâm 釋thích 作tác 六lục 重trọng/trùng 。 一nhất 辨biện 相tương/tướng 者giả 。 愍mẫn 心tâm 創sáng/sang 起khởi 故cố 云vân 悲bi 首thủ 。 論luận 中trung 以dĩ 殊thù 勝thắng 大đại 悲bi 攝nhiếp 三tam 世thế 眾chúng 生sanh 故cố 也dã 。 二nhị 求cầu 果quả 愍mẫn 至chí 稱xưng 為vi 增tăng 長trưởng 。 又hựu 上thượng 求cầu 佛Phật 果Quả 名danh 為vi 增tăng 長trưởng 。 論luận 中trung 以dĩ 於ư 所sở 知tri 緣duyên 起khởi 令linh 智trí 清thanh 淨tịnh 。 即tức 此thử 淨tịnh 智trí 為vi 佛Phật 果Quả 本bổn 故cố 也dã 。 三tam 厭yếm 離ly 有hữu 為vi 心tâm 。 論luận 中trung 觀quán 一nhất 切thiết 種chủng 微vi 細tế 因nhân 緣duyên 以dĩ 生sanh 厭yếm 離ly 。 緣duyên 觀quán 細tế 極cực 故cố 云vân 滿mãn 足túc 。 二nhị 明minh 次thứ 第đệ 者giả 乘thừa 前tiền 觀quán 空không 便tiện 念niệm 眾chúng 生sanh 虛hư 妄vọng 所sở 纏triền 故cố 。 先tiên 起khởi 悲bi 。 以dĩ 悲bi 念niệm 故cố 求cầu 佛Phật 果Quả 智trí 。 以dĩ 益ích 眾chúng 生sanh 。 次thứ 起khởi 增tăng 長trưởng 佛Phật 智trí 。 必tất 由do 離ly 過quá 而nhi 成thành 。 是thị 故cố 末mạt 後hậu 起khởi 觀quán 緣duyên 生sanh 過quá 患hoạn 終chung 極cực 。 三tam 約ước 二nhị 利lợi 者giả 。 初sơ 一nhất 利lợi 他tha 。 後hậu 二nhị 自tự 利lợi 。 四tứ 約ước 二nhị 護hộ 者giả 。 前tiền 二nhị 護hộ 小Tiểu 乘Thừa 。 一nhất 護hộ 狹hiệp 心tâm 。 二nhị 護hộ 小tiểu 心tâm 。 後hậu 一nhất 護hộ 煩phiền 惱não 。 五ngũ 約ước 因nhân 果quả 者giả 。 初sơ 後hậu 攝nhiếp 因nhân 中trung 一nhất 求cầu 果quả 。 六lục 約ước 不bất 住trụ 者giả 。 初sơ 一nhất 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 後hậu 一nhất 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 中trung 一nhất 俱câu 無vô 所sở 住trụ 。 就tựu 所sở 觀quán 生sanh 滅diệt 中trung 。 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 順thuận 生sanh 逆nghịch 滅diệt 故cố 云vân 。 觀quán 世thế 間gian 生sanh 滅diệt 。 此thử 是thị 總tổng 觀quán 。 下hạ 以dĩ 十thập 門môn 別biệt 觀quán 彼bỉ 法pháp 可khả 知tri 。
二nhị 正chánh 住trụ 地địa 中trung 。 廣quảng 顯hiển 緣duyên 起khởi 義nghĩa 略lược 作tác 四tứ 門môn 。 一nhất 總tổng 明minh 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 。 二nhị 別biệt 辨biện 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 三tam 料liệu 簡giản 分phân 齊tề 。 四tứ 正chánh 釋thích 本bổn 文văn 。 初sơ 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 約ước 染nhiễm 法pháp 緣duyên 起khởi 。 二nhị 約ước 淨tịnh 法pháp 。 三tam 染nhiễm 淨tịnh 合hợp 說thuyết 初sơ 中trung 有hữu 四tứ 門môn 。 一nhất 緣duyên 集tập 一nhất 心tâm 門môn 。 二nhị 攝nhiếp 本bổn 從tùng 末mạt 門môn 三tam 攝nhiếp 末mạt 從tùng 本bổn 門môn 。 四tứ 本bổn 末mạt 依y 持trì 門môn 並tịnh 如như 別biệt 說thuyết 。 二nhị 淨tịnh 法pháp 緣duyên 起khởi 者giả 亦diệc 有hữu 四tứ 門môn 。 一nhất 本bổn 有hữu 。 二nhị 修tu 生sanh 。 三tam 本bổn 有hữu 修tu 生sanh 。 四tứ 修tu 生sanh 本bổn 有hữu 。 如như 下hạ 性tánh 起khởi 處xứ 說thuyết 。 三tam 染nhiễm 淨tịnh 合hợp 說thuyết 者giả 亦diệc 四tứ 門môn 。 一nhất 翻phiên 染nhiễm 現hiện 淨tịnh 門môn 。 二nhị 以dĩ 淨tịnh 應ưng 染nhiễm 門môn 。 三tam 會hội 染nhiễm 即tức 淨tịnh 門môn 。 四tứ 染nhiễm 盡tận 淨tịnh 泯mẫn 門môn 。 亦diệc 如như 別biệt 說thuyết 第đệ 二nhị 別biệt 明minh 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 者giả 具cụ 如như 別biệt 章chương 。
第đệ 三tam 料liệu 簡giản 分phân 齊tề 者giả 作tác 三tam 門môn 。 一nhất 就tựu 本bổn 經kinh 。 二nhị 約ước 釋thích 論luận 。 三tam 經kinh 論luận 對đối 攝nhiếp 。
初sơ 中trung 本bổn 經kinh 內nội 有hữu 二nhị 重trọng/trùng 。 先tiên 別biệt 明minh 十thập 觀quán 。 後hậu 顯hiển 名danh 重trọng/trùng 結kết 。 何hà 者giả 十thập 觀quán 。 一nhất 因nhân 緣duyên 分phần/phân 次thứ 第đệ 。 二nhị 一nhất 心tâm 所sở 攝nhiếp 。 三tam 自tự 業nghiệp 助trợ 成thành 。 四tứ 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 五ngũ 三tam 道đạo 不bất 斷đoạn 。 六lục 觀quán 先tiên 後hậu 際tế 。 七thất 三tam 苦khổ 集tập 。 八bát 因nhân 緣duyên 起khởi 。 九cửu 生sanh 滅diệt 縛phược 。 十thập 隨tùy 順thuận 無vô 所sở 有hữu 盡tận 觀quán 。 於ư 中trung 各các 有hữu 順thuận 觀quán 逆nghịch 觀quán 。 故cố 有hữu 二nhị 十thập 門môn 也dã 。 謂vị 順thuận 觀quán 大đại 悲bi 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 逆nghịch 觀quán 大đại 智trí 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 故cố 名danh 不bất 住trụ 道đạo 。 前tiền 五ngũ 地địa 中trung 觀quán 四Tứ 諦Đế 染nhiễm 淨tịnh 。 以dĩ 明minh 不bất 住trụ 此thử 地địa 勝thắng 故cố 。 唯duy 於ư 染nhiễm 法pháp 起khởi 逆nghịch 順thuận 觀quán 以dĩ 明minh 不bất 住trụ 故cố 也dã 。
二nhị 釋thích 論luận 科khoa 者giả 。 論luận 主chủ 通thông 於ư 此thử 十thập 番phiên 緣duyên 生sanh 作tác 三tam 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 就tựu 厭yếm 離ly 有hữu 為vi 心tâm 中trung 釋thích 此thử 十thập 番phiên 。 此thử 即tức 是thị 前tiền 大đại 悲bi 滿mãn 足túc 觀quán 。 二nhị 就tựu 深thâm 念niệm 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 。 釋thích 此thử 十thập 番phiên 。 名danh 大đại 悲bi 隨tùy 順thuận 觀quán 。 此thử 即tức 是thị 前tiền 。 大đại 悲bi 為vi 首thủ 。 三tam 約ước 求cầu 佛Phật 心tâm 中trung 釋thích 此thử 十thập 番phiên 。 名danh 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 分phân 別biệt 觀quán 。 此thử 即tức 是thị 前tiền 大đại 悲bi 增tăng 上thượng 。 此thử 三tam 與dữ 前tiền 三tam 次thứ 第đệ 不bất 同đồng 者giả 。 前tiền 約ước 生sanh 心tâm 次thứ 第đệ 。 今kim 約ước 正chánh 行hạnh 次thứ 第đệ 。 謂vị 先tiên 自tự 離ly 過quá 。 次thứ 念niệm 眾chúng 生sanh 。 後hậu 求cầu 大đại 果quả 。 與dữ 前tiền 別biệt 也dã 。 此thử 三tam 門môn 中trung 各các 觀quán 十thập 番phiên 即tức 有hữu 三tam 十thập 門môn 。 復phục 各các 有hữu 逆nghịch 順thuận 故cố 有hữu 六lục 十thập 門môn 分phân 別biệt 緣duyên 起khởi 觀quán 。 三tam 經kinh 論luận 對đối 攝nhiếp 者giả 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 相tương 對đối 。 二nhị 相tương/tướng 攝nhiếp 。 先tiên 相tương 對đối 者giả 。 上thượng 論luận 主chủ 但đãn 取thủ 經kinh 中trung 初sơ 住trụ 地địa 處xứ 三tam 心tâm 。 分phân 別biệt 十thập 門môn 緣duyên 起khởi 。 各các 具cụ 逆nghịch 順thuận 為vi 六lục 十thập 門môn 。 今kim 尋tầm 下hạ 文văn 彼bỉ 果quả 分phần/phân 中trung 。 更cánh 以dĩ 三tam 解giải 脫thoát 。 門môn 觀quán 因nhân 緣duyên 集tập 。 即tức 驗nghiệm 通thông 前tiền 成thành 一nhất 百bách 八bát 十thập 門môn 分phân 別biệt 緣duyên 生sanh 觀quán 。 又hựu 釋thích 論luận 主chủ 所sở 以dĩ 不bất 依y 經kinh 中trung 十thập 門môn 次thứ 第đệ 解giải 釋thích 。 乃nãi 更cánh 改cải 勢thế 作tác 彼bỉ 三tam 門môn 別biệt 解giải 釋thích 者giả 。 意ý 許hứa 經kinh 中trung 十thập 門môn 自tự 釋thích 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 義nghĩa 。 已dĩ 顯hiển 現hiện 不bất 待đãi 釋thích 故cố 。 初sơ 住trụ 三tam 心tâm 歷lịch 此thử 十thập 門môn 。 義nghĩa 隱ẩn 難nan 知tri 。 須tu 釋thích 方phương 現hiện 。 是thị 故cố 別biệt 作tác 此thử 三tam 門môn 釋thích 。 由do 此thử 當đương 知tri 。 經kinh 論luận 合hợp 舉cử 。 總tổng 為vi 四tứ 重trọng/trùng 釋thích 此thử 緣duyên 生sanh 。 一nhất 一nhất 各các 十thập 。 即tức 為vi 四tứ 十thập 門môn 。 各các 有hữu 逆nghịch 順thuận 。 即tức 為vi 八bát 十thập 門môn 。 以dĩ 三tam 空không 觀quán 之chi 。 總tổng 成thành 二nhị 百bách 四tứ 十thập 門môn 。 分phân 別biệt 緣duyên 生sanh 法pháp 。 應ưng 知tri 此thử 意ý 。 二nhị 相tương/tướng 攝nhiếp 者giả 。 論luận 初sơ 門môn 內nội 開khai 為vi 三tam 段đoạn 。 一nhất 名danh 成thành 答đáp 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 此thử 攝nhiếp 經kinh 中trung 初sơ 因nhân 緣duyên 分phần/phân 次thứ 第đệ 觀quán 。 二nhị 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 差sai 別biệt 。 此thử 攝nhiếp 經kinh 中trung 第đệ 二nhị 一nhất 心tâm 。 所sở 攝nhiếp 中trung 半bán 門môn 觀quán 。 三tam 名danh 世thế 諦đế 差sai 別biệt 。 此thử 攝nhiếp 經kinh 中trung 後hậu 八bát 門môn 半bán 。 於ư 此thử 三tam 中trung 。 初sơ 一nhất 現hiện 妄vọng 我ngã 非phi 有hữu 。 後hậu 二nhị 現hiện 真chân 俗tục 非phi 無vô 。 義nghĩa 理lý 周chu 備bị 故cố 。 第đệ 二nhị 大đại 悲bi 隨tùy 順thuận 觀quán 中trung 分phần/phân 十thập 為vi 四tứ 。 一nhất 名danh 觀quán 眾chúng 生sanh 愚ngu 癡si 顛điên 倒đảo 。 攝nhiếp 十thập 中trung 第đệ 一nhất 門môn 也dã 。 二nhị 名danh 餘dư 處xứ 求cầu 解giải 脫thoát 。 攝nhiếp 第đệ 二nhị 門môn 也dã 。 三tam 名danh 異dị 道đạo 求cầu 解giải 脫thoát 。 攝nhiếp 其kỳ 次thứ 四tứ 門môn 也dã 。 四tứ 名danh 求cầu 異dị 解giải 脫thoát 。 攝nhiếp 後hậu 四tứ 門môn 也dã 。 第đệ 三tam 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 。 分phân 別biệt 中trung 分phần/phân 十thập 為vi 九cửu 。 一nhất 名danh 染nhiễm 淨tịnh 分phân 別biệt 觀quán 。 攝nhiếp 初sơ 半bán 門môn 。 二nhị 名danh 依y 止Chỉ 觀Quán 。 攝nhiếp 初sơ 中trung 後hậu 半bán 門môn 及cập 第đệ 二nhị 門môn 也dã 。 三tam 名danh 方phương 便tiện 觀quán 。 攝nhiếp 第đệ 三tam 門môn 。 四tứ 名danh 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 觀quán 。 攝nhiếp 第đệ 四tứ 門môn 也dã 。 五ngũ 入nhập 諦đế 觀quán 攝nhiếp 第đệ 五ngũ 門môn 也dã 。 六lục 力lực 無vô 力lực 信tín 入nhập 依y 觀quán 攝nhiếp 第đệ 六lục 門môn 也dã 。 七thất 增tăng 上thượng 慢mạn 非phi 增tăng 上thượng 慢mạn 信tín 入nhập 觀quán 攝nhiếp 第đệ 七thất 門môn 。 八bát 無vô 始thỉ 觀quán 攝nhiếp 第đệ 八bát 第đệ 九cửu 二nhị 門môn 也dã 。 九cửu 種chủng 種chủng 觀quán 攝nhiếp 第đệ 十thập 門môn 。 釋thích 相tương/tướng 並tịnh 準chuẩn 思tư 可khả 知tri 。 第đệ 四tứ 釋thích 文văn 者giả 。 釋thích 此thử 十thập 門môn 即tức 為vi 十thập 段đoạn 。 一nhất 一nhất 門môn 中trung 。 皆giai 作tác 四tứ 門môn 解giải 釋thích 。 一nhất 依y 經kinh 別biệt 釋thích 。 二nhị 依y 論luận 。 初sơ 約ước 厭yếm 離ly 有hữu 為vi 釋thích 。 三tam 約ước 大đại 悲bi 隨tùy 順thuận 釋thích 。 四tứ 約ước 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 分phân 別biệt 釋thích 。 如như 是thị 四tứ 重trọng/trùng 依y 經kinh 及cập 論luận 收thu 攝nhiếp 方phương 盡tận 。
就tựu 第đệ 一nhất 段đoạn 中trung 四tứ 門môn 之chi 內nội 。 先tiên 約ước 經kinh 文văn 。 名danh 因nhân 緣duyên 分phần/phân 次thứ 第đệ 觀quán 者giả 。 此thử 中trung 正chánh 現hiện 有hữu 支chi 無vô 我ngã 觀quán 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 倒đảo 執chấp 有hữu 我ngã 妄vọng 起khởi 緣duyên 分phần/phân 。 二nhị 又hựu 作tác 是thị 念niệm 下hạ 明minh 迷mê 諸chư 諦đế 理lý 起khởi 緣duyên 次thứ 第đệ 。 初sơ 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 辨biện 定định 無vô 我ngã 二nhị 迷mê 成thành 緣duyên 起khởi 。 三tam 結kết 依y 位vị 行hành 。 初sơ 中trung 二nhị 句cú 初sơ 言ngôn 世thế 間gian 受thọ 身thân 由do 著trước 我ngã 者giả 。 反phản 舉cử 或hoặc 情tình 明minh 我ngã 非phi 理lý 。 若nhược 我ngã 理lý 有hữu 著trước 我ngã 順thuận 理lý 。 應ưng 得đắc 出xuất 世thế 。 既ký 生sanh 世thế 間gian 。 明minh 我ngã 非phi 理lý 。 二nhị 若nhược 離ly 著trước 我ngã 。 即tức 無vô 生sanh 者giả 。 順thuận 舉cử 解giải 心tâm 。 明minh 理lý 非phi 我ngã 。 若nhược 理lý 有hữu 我ngã 。 離ly 我ngã 違vi 理lý 。 應ưng 生sanh 世thế 間gian 既ký 得đắc 出xuất 世thế 。 明minh 理lý 無vô 我ngã 。 二nhị 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 下hạ 明minh 迷mê 此thử 無vô 我ngã 起khởi 彼bỉ 有hữu 支chi 。 於ư 中trung 先tiên 順thuận 觀quán 緣duyên 起khởi 。 後hậu 逆nghịch 觀quán 無vô 我ngã 。 前tiền 中trung 隨tùy 邪tà 念niệm 等đẳng 者giả 。 是thị 餘dư 經kinh 中trung 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 為vi 無vô 明minh 因nhân 也dã 。 愚ngu 癡si 著trước 我ngã 者giả 。 正chánh 是thị 初sơ 無vô 明minh 支chi 也dã 。 習tập 起khởi 等đẳng 者giả 明minh 行hành 支chi 。 由do 彼bỉ 無vô 明minh 迷mê 世thế 因nhân 果quả 造tạo 於ư 罪tội 行hành 。 迷mê 出xuất 世thế 因nhân 果quả 造tạo 福phước 及cập 不bất 動động 。 謂vị 感cảm 三tam 惡ác 趣thú 業nghiệp 。 及cập 於ư 人nhân 天thiên 別biệt 報báo 苦khổ 業nghiệp 。 皆giai 是thị 罪tội 行hành 。 感cảm 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 業nghiệp 名danh 福phước 行hành 。 感cảm 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 業nghiệp 名danh 不bất 動động 行hành 。 三tam 以dĩ 是thị 行hành 下hạ 明minh 識thức 支chi 。 然nhiên 識thức 支chi 餘dư 論luận 說thuyết 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 是thị 所sở 引dẫn 。 謂vị 本bổn 識thức 中trung 異dị 熟thục 識thức 種chủng 。 此thử 取thủ 種chủng 子tử 。 二nhị 是thị 能năng 引dẫn 。 謂vị 五ngũ 果quả 種chủng 子tử 所sở 依y 本bổn 識thức 名danh 為vi 識thức 支chi 。 此thử 是thị 現hiện 行hành 第đệ 八bát 。 今kim 此thử 文văn 中trung 約ước 後hậu 義nghĩa 說thuyết 。 以dĩ 是thị 行hành 支chi 為vi 能năng 引dẫn 故cố 。 引dẫn 起khởi 識thức 中trung 五ngũ 果quả 種chủng 子tử 。 令linh 熟thục 至chí 有hữu 故cố 云vân 以dĩ 是thị 行hành 故cố 。 起khởi 有hữu 流lưu 心tâm 種chủng 子tử 也dã 。 此thử 為vi 能năng 引dẫn 所sở 引dẫn 一nhất 對đối 。 言ngôn 有hữu 流lưu 有hữu 取thủ 心tâm 故cố 。 起khởi 生sanh 死tử 者giả 。 由do 愛ái 取thủ 有hữu 故cố 生sanh 生sanh 老lão 死tử 。 此thử 是thị 能năng 生sanh 所sở 生sanh 一nhất 對đối 。 以dĩ 五ngũ 果quả 是thị 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 通thông 無vô 流lưu 位vị 。 今kim 行hành 所sở 引dẫn 明minh 非phi 無vô 流lưu 故cố 云vân 有hữu 流lưu 也dã 。 此thử 中trung 無vô 愛ái 字tự 者giả 是thị 略lược 也dã 。 四tứ 所sở 謂vị 下hạ 辨biện 識thức 生sanh 名danh 色sắc 等đẳng 。 然nhiên 有hữu 六lục 緣duyên 。 如như 世thế 種chúng 植thực 。 一nhất 業nghiệp 為vi 地địa 者giả 。 望vọng 所sở 生sanh 報báo 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 故cố 。 如như 地địa 也dã 。 二nhị 識thức 為vi 種chủng 者giả 。 五ngũ 果quả 種chủng 子tử 為vi 彼bỉ 親thân 因nhân 故cố 。 如như 種chủng 子tử 。 但đãn 以dĩ 能năng 依y 種chủng 子tử 不bất 離ly 所sở 依y 之chi 識thức 故cố 云vân 識thức 如như 種chủng 子tử 。 此thử 即tức 舉cử 所sở 依y 通thông 取thủ 能năng 依y 故cố 也dã 。 三tam 無vô 明minh 覆phú 者giả 。 受thọ 生sanh 時thời 無vô 明minh 迷mê 父phụ 母mẫu 等đẳng 。 如như 世thế 種chúng 植thực 下hạ 雖tuy 有hữu 地địa 中trung 有hữu 種chủng 子tử 要yếu 須tu 上thượng 有hữu 土thổ/độ 覆phú 。 四tứ 愛ái 水thủy 潤nhuận 者giả 。 於ư 父phụ 母mẫu 起khởi 染nhiễm 愛ái 等đẳng 心tâm 。 潤nhuận 其kỳ 受thọ 生sanh 。 如như 雖tuy 土thổ/độ 覆phú 要yếu 須tu 濕thấp 潤nhuận 。 五ngũ 我ngã 心tâm 溉cái 者giả 。 計kế 有hữu 己kỷ 身thân 。 能năng 有hữu 所sở 作tác 。 如như 雖tuy 濕thấp 潤nhuận 須tu 人nhân 溉cái 灌quán 。 六lục 種chủng 種chủng 見kiến 者giả 。 以dĩ 異dị 見kiến 網võng 覆phú 令linh 無vô 流lưu 法pháp 。 不bất 能năng 得đắc 壞hoại 。 如như 世thế 種chúng 植thực 須tu 網võng 羅la 護hộ 不bất 令linh 鳥điểu 雀tước 所sở 損tổn 。 言ngôn 生sanh 名danh 色sắc 牙nha 。 者giả 明minh 所sở 生sanh 果quả 。 謂vị 識thức 入nhập 胎thai 時thời 。 五ngũ 果quả 種chủng 子tử 為vi 無vô 明minh 業nghiệp 引dẫn 愛ái 取thủ 潤nhuận 故cố 俱câu 熟thục 生sanh 果quả 。 但đãn 現hiện 之chi 有hữu 前tiền 後hậu 。 皆giai 前tiền 引dẫn 後hậu 起khởi 故cố 云vân 因nhân 名danh 色sắc 故cố 。 生sanh 諸chư 根căn 等đẳng 。 非phi 謂vị 名danh 色sắc 是thị 諸chư 根căn 親thân 因nhân 。 餘dư 亦diệc 如như 是thị 可khả 知tri 。 三tam 是thị 十thập 二nhị 下hạ 明minh 逆nghịch 觀quán 無vô 我ngã 。 四tứ 菩Bồ 薩Tát 下hạ 結kết 位vị 所sở 行hành 並tịnh 可khả 知tri 。 二nhị 又hựu 作tác 是thị 念niệm 下hạ 明minh 迷mê 諸chư 諦đế 理lý 起khởi 緣duyên 次thứ 第đệ 。 於ư 中trung 亦diệc 二nhị 。 初sơ 順thuận 。 後hậu 逆nghịch 。 前tiền 中trung 不bất 如như 實thật 知tri 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 通thông 舉cử 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 是thị 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 所sở 依y 之chi 本bổn 。 明minh 依y 真chân 起khởi 妄vọng 現hiện 有hữu 支chi 無vô 體thể 。 以dĩ 無vô 明minh 最tối 初sơ 故cố 。 先tiên 明minh 依y 起khởi 餘dư 支chi 類loại 。 此thử 皆giai 依y 真chân 起khởi 。 二nhị 別biệt 顯hiển 此thử 是thị 無vô 明minh 所sở 迷mê 。 謂vị 此thử 無vô 明minh 。 由do 迷mê 二nhị 諦đế 造tạo 於ư 三tam 行hành 。 是thị 故cố 論luận 經kinh 名danh 諸chư 諦đế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。 前tiền 段đoạn 明minh 所sở 造tạo 三tam 行hành 。 此thử 中trung 現hiện 所sở 迷mê 二nhị 諦đế 。 文văn 綺ỷ 互hỗ 耳nhĩ 。 由do 各các 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 力lực 。 引dẫn 前tiền 起khởi 後hậu 。 令linh 相tương 續tục 成thành 立lập 故cố 也dã 。 有hữu 四tứ 取thủ 陰ấm 者giả 。 但đãn 識thức 支chi 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 若nhược 賴lại 耶da 為vi 識thức 支chi 。 餘dư 識thức 即tức 屬thuộc 名danh 色sắc 支chi 中trung 名danh 支chi 攝nhiếp 也dã 。 二nhị 若nhược 通thông 第đệ 六lục 識thức 亦diệc 入nhập 識thức 支chi 。 即tức 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 。 此thử 四tứ 陰ấm 為vi 名danh 。 色sắc 支chi 今kim 約ước 後hậu 義nghĩa 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 餘dư 文văn 可khả 見kiến 。 逆nghịch 觀quán 中trung 無vô 作tác 者giả 是thị 人nhân 空không 。 無vô 作tác 事sự 是thị 法pháp 空không 。 依y 經kinh 釋thích 竟cánh 。
第đệ 二nhị 依y 論luận 約ước 相tương/tướng 諦đế 分phân 別biệt 釋thích 中trung 三tam 段đoạn 內nội 。 初sơ 門môn 名danh 成thành 答đáp 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 於ư 中trung 門môn 別biệt 有hữu 四tứ 。 相tương 從tùng 為vi 三tam 。 要yếu 攝nhiếp 為vi 二nhị 。 總tổng 之chi 為vi 一nhất 。 四tứ 者giả 一nhất 舉cử 彼bỉ 解giải 惑hoặc 顯hiển 成thành 無vô 我ngã 門môn 。 二nhị 論luận 經kinh 愚ngu 癡si 下hạ 。 經kinh 本bổn 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 下hạ 明minh 責trách 情tình 現hiện 理lý 三tam 依y 論luận 經kinh 無vô 智trí 下hạ 。 依y 經kinh 本bổn 癡si 盲manh 等đẳng 下hạ 名danh 辨biện 相tương/tướng 現hiện 實thật 門môn 。 四tứ 不bất 知tri 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 下hạ 明minh 依y 實thật 辨biện 相tương/tướng 門môn 。 二nhị 相tương 從tùng 為vi 三tam 者giả 。 四tứ 中trung 初sơ 一nhất 名danh 成thành 。 謂vị 釋thích 成thành 無vô 我ngã 。 次thứ 二nhị 名danh 答đáp 。 答đáp 現hiện 無vô 我ngã 。 後hậu 一nhất 名danh 相tướng 。 謂vị 依y 諸chư 諦đế 理lý 立lập 緣duyên 生sanh 相tương/tướng 。 要yếu 攝nhiếp 為vi 二nhị 者giả 。 前tiền 之chi 三tam 門môn 宗tông 現hiện 無vô 我ngã 故cố 。 一nhất 處xứ 舉cử 釋thích 。 後hậu 之chi 一nhất 門môn 宗tông 現hiện 緣duyên 生sanh 。 依y 真chân 起khởi 相tương/tướng 故cố 。 別biệt 舉cử 別biệt 釋thích 。 總tổng 為vi 一nhất 者giả 。 謂vị 第đệ 一nhất 成thành 答đáp 相tương/tướng 差sai 別biệt 也dã 。 論luận 云vân 五ngũ 道đạo 中trung 所sở 有hữu 生sanh 死tử 等đẳng 者giả 。 釋thích 世thế 間gian 所sở 有hữu 。 生sanh 處xứ 等đẳng 也dã 。 下hạ 開khai 三tam 門môn 。 就tựu 初sơ 釋thích 成thành 中trung 四tứ 句cú 。 一nhất 總tổng 釋thích 成thành 無vô 我ngã 。 二nhị 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 下hạ 牒điệp 舉cử 經kinh 也dã 。 即tức 無vô 我ngã 義nghĩa 成thành 者giả 。 但đãn 案án 經kinh 即tức 是thị 現hiện 成thành 無vô 我ngã 義nghĩa 。 三tam 若nhược 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 下hạ 即tức 事sự 現hiện 成thành 。 無vô 我ngã 之chi 義nghĩa 。 有hữu 二nhị 句cú 。 一nhất 若nhược 實thật 有hữu 我ngã 不bất 成thành 凡phàm 夫phu 過quá 。 二nhị 若nhược 我ngã 實thật 有hữu 不bất 成thành 聖thánh 人nhân 過quá 。 何hà 者giả 若nhược 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 實thật 有hữu 我ngã 者giả 定định 其kỳ 所sở 取thủ 。 著trước 我ngã 之chi 心tâm 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 者giả 辨biện 定định 能năng 取thủ 也dã 。 不bất 應ưng 世thế 間gian 生sanh 者giả 。 正chánh 出xuất 過quá 也dã 。 謂vị 若nhược 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 實thật 有hữu 我ngã 相tướng 者giả 。 凡phàm 應ưng 是thị 聖thánh 。 此thử 為vi 立lập 宗tông 。 以dĩ 有hữu 能năng 證chứng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 實thật 我ngã 智trí 故cố 。 此thử 為vi 出xuất 因nhân 。 如như 諸chư 聖thánh 者giả 為vi 同đồng 法pháp 喻dụ 。 此thử 則tắc 凡phàm 同đồng 聖thánh 智trí 過quá 。 應ưng 無vô 凡phàm 夫phu 理lý 既ký 不bất 爾nhĩ 。 明minh 知tri 無vô 我ngã 。 又hựu 聖thánh 應ưng 同đồng 凡phàm 宗tông 。 因nhân 云vân 以dĩ 理lý 實thật 有hữu 我ngã 聖thánh 證chứng 為vi 無vô 。 違vi 理lý 倒đảo 惑hoặc 非phi 聖thánh 智trí 故cố 。 如như 諸chư 凡phàm 夫phu 應ưng 生sanh 世thế 間gian 同đồng 喻dụ 也dã 。 此thử 則tắc 聖thánh 同đồng 凡phàm 倒đảo 過quá 。 應ưng 無vô 聖thánh 人nhân 。 理lý 既ký 不bất 爾nhĩ 。 明minh 知tri 無vô 我ngã 。 此thử 壞hoại 聖thánh 失thất 也dã 。 準chuẩn 前tiền 此thử 文văn 欠khiếm 一nhất 句cú 。 應ưng 云vân 離ly 著trước 我ngã 心tâm 則tắc 應ưng 非phi 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 。 無vô 我ngã 既ký 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 離ly 我ngã 之chi 心tâm 豈khởi 可khả 得đắc 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 。 言ngôn 應ưng 常thường 生sanh 世thế 間gian 者giả 以dĩ 理lý 正chánh 徵trưng 。 若nhược 離ly 我ngã 心tâm 非phi 勝thắng 義nghĩa 智trí 應ưng 。 不bất 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 生sanh 世thế 間gian 故cố 。 前tiền 句cú 中trung 凡phàm 夫phu 既ký 有hữu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 屬thuộc 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 。 應ưng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 在tại 世thế 間gian 。 此thử 文văn 現hiện 於ư 無vô 我ngã 真chân 理lý 同đồng 前tiền 可khả 見kiến 。 四tứ 現hiện 示thị 下hạ 舉cử 經kinh 對đối 現hiện 可khả 知tri 。 第đệ 二nhị 釋thích 答đáp 中trung 。 謂vị 難nạn/nan 在tại 文văn 外ngoại 故cố 云vân 答đáp 也dã 。 有hữu 兩lưỡng 難nạn/nan 二nhị 答đáp 。 初sơ 執chấp 情tình 徵trưng 理lý 難nạn/nan 。 情tình 乖quai 正chánh 理lý 答đáp 。 難nạn/nan 云vân 若nhược 理lý 實thật 無vô 我ngã 。 應ưng 著trước 無vô 我ngã 。 云vân 何hà 著trước 我ngã 。 既ký 著trước 於ư 我ngã 不bất 著trước 無vô 我ngã 。 明minh 知tri 有hữu 我ngã 如như 虛hư 空không 無vô 人nhân 。 豈khởi 有hữu 計kế 人nhân 。 立lập 量lượng 可khả 知tri 。 下hạ 答đáp 以dĩ 癡si 所sở 盲manh 故cố 。 於ư 無vô 我ngã 處xứ 而nhi 執chấp 為vi 我ngã 。 如như 目mục 有hữu 翳ế 空không 中trung 見kiến 華hoa 。 豈khởi 可khả 空không 中trung 有hữu 此thử 華hoa 也dã 。 比tỉ 量lượng 可khả 知tri 。 二nhị 如như 是thị 實thật 無vô 有hữu 我ngã 下hạ 執chấp 相tướng 徵trưng 實thật 難nạn/nan 。 相tương/tướng 不bất 依y 我ngã 答đáp 。 難nạn/nan 云vân 若nhược 當đương 有hữu 我ngã 可khả 令linh 無vô 明minh 作tác 緣duyên 行hành 次thứ 第đệ 。 既ký 云vân 無vô 我ngã 唯duy 為vi 次thứ 第đệ 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 此thử 示thị 現hiện 下hạ 舉cử 經kinh 正chánh 答đáp 。 由do 癡si 造tạo 業nghiệp 業nghiệp 行hành 起khởi 識thức 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 如như 世thế 種chúng 植thực 相tương 生sanh 次thứ 第đệ 。 何hà 用dụng 我ngã 耶da 。 答đáp 意ý 如như 此thử 。 於ư 中trung 悕hy 常thường 為vi 有hữu 。 求cầu 斷đoạn 為vi 無vô 。 希hy 求cầu 是thị 愛ái 。 無vô 智trí 是thị 癡si 。 煩phiền 惱não 無vô 量lượng 。 何hà 故cố 偏thiên 舉cử 此thử 二nhị 種chủng 邪tà 。 以dĩ 是thị 有hữu 支chi 根căn 本bổn 故cố 。 次thứ 釋thích 行hành 中trung 三tam 句cú 。 一nhất 釋thích 邪tà 念niệm 。 二nhị 邪tà 道đạo 。 三tam 妄vọng 行hành 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 行hành 有hữu 不bất 妄vọng 行hành 。 故cố 次thứ 釋thích 識thức 支chi 等đẳng 。 先tiên 併tinh 舉cử 經kinh 文văn 。 是thị 中trung 下hạ 釋thích 以dĩ 異dị 熟thục 賴lại 耶da 正chánh 是thị 報báo 體thể 故cố 云vân 示thị 生sanh 老lão 死tử 體thể 。 又hựu 釋Thích 種chủng 子tử 識thức 為vi 彼bỉ 因nhân 故cố 云vân 如Như 來Lai 藏tạng 賴lại 耶da 體thể 也dã 。 又hựu 釋thích 為vi 生sanh 死tử 性tánh 故cố 。 謂vị 此thử 識thức 體thể 復phục 能năng 隨tùy 順thuận 攝nhiếp 持trì 餘dư 支chi 種chủng 子tử 。 令linh 得đắc 成thành 就tựu 。 能năng 所sở 引dẫn 生sanh 故cố 云vân 隨tùy 順thuận 攝nhiếp 取thủ 等đẳng 也dã 。 罪tội 福phước 等đẳng 業nghiệp 為vi 地địa 。 遠viễn 釋thích 云vân 。 如như 是thị 住trụ 者giả 是thị 色sắc 支chi 。 如như 是thị 生sanh 心tâm 者giả 是thị 名danh 支chi 。 結kết 所sở 生sanh 名danh 色sắc 也dã 。 今kim 更cánh 釋thích 如như 是thị 住trụ 者giả 。 是thị 識thức 種chủng 業nghiệp 地địa 。 如như 是thị 生sanh 心tâm 者giả 是thị 癡si 覆phú 愛ái 潤nhuận 。 此thử 結kết 上thượng 四tứ 文văn 也dã 。 又hựu 釋thích 此thử 總tổng 標tiêu 經kinh 中trung 我ngã 心tâm 灌quán 等đẳng 。 謂vị 作tác 如như 是thị 安an 住trụ 。 生sanh 如như 是thị 心tâm 。 我ngã 是thị 我ngã 所sở 等đẳng 謂vị 見kiến 己kỷ 為vi 我ngã 。 如như 男nam 子tử 受thọ 生sanh 見kiến 父phụ 精tinh 為vì 己kỷ 有hữu 故cố 為vi 我ngã 所sở 。 又hựu 見kiến 母mẫu 為vì 己kỷ 妻thê 亦diệc 是thị 我ngã 所sở 。 女nữ 人nhân 反phản 此thử 。 言ngôn 我ngã 我ngã 想tưởng 是thị 慢mạn 者giả 牒điệp 前tiền 我ngã 及cập 我ngã 所sở 。 二nhị 想tưởng 為vi 慢mạn 。 自tự 見kiến 與dữ 父phụ 共cộng 競cạnh 女nữ 色sắc 。 謂vị 己kỷ 得đắc 勝thắng 。 便tiện 起khởi 想tưởng 慢mạn 。 女nữ 人nhân 亦diệc 爾nhĩ 。 言ngôn 我ngã 生sanh 等đẳng 釋thích 見kiến 網võng 。 謂vị 遠viễn 云vân 。 見kiến 已dĩ 唯duy 在tại 此thử 處xứ 生sanh 。 不bất 餘dư 處xứ 生sanh 故cố 云vân 我ngã 生sanh 不bất 生sanh 。 又hựu 云vân 見kiến 常thường 為vi 我ngã 生sanh 。 見kiến 斷đoạn 為vi 不bất 生sanh 。 今kim 釋thích 見kiến 己kỷ 正chánh 報báo 以dĩ 為vi 我ngã 生sanh 。 見kiến 所sở 遊du 依y 報báo 名danh 為vi 不bất 生sanh 。 以dĩ 受thọ 胎thai 時thời 或hoặc 見kiến 遊du 華hoa 林lâm 或hoặc 居cư 殿điện 堂đường 等đẳng 異dị 見kiến 非phi 一nhất 故cố 云vân 種chủng 種chủng 。 以dĩ 見kiến 執chấp 難nan 捨xả 如như 網võng 覆phú 也dã 。 下hạ 釋thích 逆nghịch 觀quán 。 以dĩ 緣duyên 起khởi 法pháp 無vô 性tánh 故cố 滅diệt 。 非phi 是thị 智trí 力lực 斷đoạn 故cố 名danh 滅diệt 。 下hạ 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 。 若nhược 緣duyên 無vô 我ngã 。 更cánh 依y 何hà 法pháp 。 緣duyên 相tương/tướng 得đắc 住trụ 。 下hạ 舉cử 經kinh 對đối 現hiện 明minh 緣duyên 起khởi 相tương 依y 真chân 而nhi 起khởi 。 論luận 中trung 無vô 明minh 作tác 業nghiệp 。 稱xưng 名danh 色sắc 者giả 。 遠viễn 公công 引dẫn 婆bà 沙sa 。 名danh 色sắc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 方phương 便tiện 名danh 色sắc 。 二nhị 報báo 名danh 色sắc 。 若nhược 言ngôn 名danh 色sắc 緣duyên 識thức 是thị 方phương 便tiện 名danh 色sắc 。 若nhược 說thuyết 識thức 緣duyên 名danh 色sắc 。 是thị 報báo 名danh 色sắc 。 今kim 既ký 說thuyết 行hành 以dĩ 為vi 名danh 色sắc 。 故cố 知tri 是thị 彼bỉ 方phương 便tiện 名danh 色sắc 。 言ngôn 彼bỉ 依y 止chỉ 者giả 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 是thị 彼bỉ 名danh 色sắc 等đẳng 所sở 依y 止chỉ 故cố 。 此thử 約ước 依y 持trì 門môn 說thuyết 。 二nhị 名danh 色sắc 與dữ 識thức 共cộng 生sanh 者giả 。 是thị 相tương 生sanh 義nghĩa 。 三tam 相tương 依y 義nghĩa 。 謂vị 識thức 由do 名danh 色sắc 得đắc 起khởi 。 名danh 色sắc 由do 識thức 得đắc 存tồn 。 下hạ 釋thích 逆nghịch 觀quán 。 作tác 者giả 作tác 事sự 人nhân 法pháp 皆giai 空không 。 是thị 名danh 結kết 前tiền 。 云vân 何hà 問vấn 後hậu 證chứng 此thử 真Chân 諦Đế 得đắc 解giải 脫thoát 。 答đáp 今kim 舉cử 緣duyên 生sanh 以dĩ 辨biện 彼bỉ 觀quán 故cố 也dã 。
第đệ 三tam 約ước 論luận 大đại 悲bi 隨tùy 順thuận 中trung 四tứ 段đoạn 之chi 內nội 。 此thử 名danh 第đệ 一nhất 。 愚ngu 癡si 顛điên 倒đảo 者giả 。 不bất 解giải 無vô 我ngã 名danh 為vi 愚ngu 癡si 。 謬mậu 執chấp 有hữu 我ngã 稱xưng 曰viết 顛điên 倒đảo 。 論luận 中trung 初sơ 總tổng 釋thích 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 觀quán 此thử 。 第đệ 一nhất 門môn 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 總tổng 是thị 癡si 倒đảo 。 隨tùy 順thuận 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 悲bi 之chi 心tâm 。 故cố 云vân 此thử 事sự 觀quán 故cố 也dã 。 下hạ 別biệt 釋thích 中trung 。 先tiên 解giải 愚ngu 癡si 。 後hậu 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 下hạ 釋thích 顛điên 倒đảo 。 前tiền 中trung 先tiên 釋thích 癡si 相tương/tướng 。 謂vị 著trước 我ngã 故cố 生sanh 。 離ly 我ngã 不bất 生sanh 。 舉cử 離ly 不bất 生sanh 現hiện 著trước 是thị 癡si 。 次thứ 釋thích 癡si 名danh 。 云vân 何hà 問vấn 也dã 。 無vô 明minh 闇ám 者giả 。 以dĩ 無vô 慧tuệ 明minh 體thể 是thị 闇ám 故cố 名danh 為vi 愚ngu 癡si 。 經kinh 怙hộ 可khả 知tri 。 二nhị 釋thích 倒đảo 中trung 。 癡si 盲manh 著trước 我ngã 如như 是thị 倒đảo 者giả 。 是thị 取thủ 我ngã 之chi 倒đảo 有hữu 相tương/tướng 有hữu 支chi 中trung 疑nghi 惑hoặc 倒đảo 者giả 。 是thị 取thủ 我ngã 所sở 倒đảo 。 此thử 釋thích 經kinh 中trung 無vô 智trí 求cầu 等đẳng 。 乃nãi 至chí 盡tận 此thử 一nhất 門môn 。 皆giai 是thị 顛điên 倒đảo 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 此thử 。 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 深thâm 起khởi 大đại 悲bi 。
第đệ 四tứ 約ước 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 。 分phân 別biệt 者giả 明minh 此thử 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 總tổng 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 所sở 知tri 之chi 法Pháp 。 攝nhiếp 十thập 為vi 九cửu 。 此thử 初sơ 門môn 中trung 前tiền 半bán 為vi 一nhất 。 名danh 染nhiễm 淨tịnh 分phân 別biệt 觀quán 。 謂vị 著trước 我ngã 為vi 染nhiễm 。 離ly 我ngã 為vi 淨tịnh 。 然nhiên 此thử 一nhất 文văn 具cụ 含hàm 多đa 意ý 。 且thả 舉cử 四tứ 釋thích 。 謂vị 經kinh 中trung 明minh 是thị 妄vọng 取thủ 我ngã 故cố 起khởi 此thử 緣duyên 生sanh 次thứ 第đệ 之chi 相tướng 。 二nhị 論luận 家gia 初sơ 意ý 。 舉cử 此thử 解giải 惑hoặc 以dĩ 現hiện 無vô 我ngã 。 成thành 無vô 我ngã 觀quán 。 三tam 舉cử 離ly 我ngã 不bất 生sanh 現hiện 我ngã 是thị 癡si 。 順thuận 成thành 悲bi 觀quán 。 四tứ 取thủ 此thử 解giải 惑hoặc 以dĩ 為vi 所sở 知tri 染nhiễm 淨tịnh 之chi 法pháp 。 下hạ 半bán 門môn 以dĩ 是thị 依y 真chân 起khởi 故cố 屬thuộc 後hậu 依y 止Chỉ 觀Quán 攝nhiếp 也dã 。 釋thích 初sơ 門môn 竟cánh 。
第đệ 二nhị 就tựu 一nhất 心tâm 所sở 攝nhiếp 中trung 亦diệc 四tứ 門môn 同đồng 前tiền 。
初sơ 約ước 經kinh 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 明minh 心tâm 作tác 三tam 界giới 。 是thị 約ước 集tập 起khởi 門môn 。 後hậu 明minh 心tâm 持trì 十thập 二nhị 。 是thị 約ước 依y 持trì 門môn 。 前tiền 中trung 言ngôn 三tam 界giới 虛hư 妄vọng 。 但đãn 一nhất 心tâm 作tác 者giả 。 此thử 之chi 一nhất 文văn 諸chư 論luận 同đồng 引dẫn 證chứng 成thành 唯duy 識thức 。 今kim 此thử 所sở 說thuyết 是thị 何hà 等đẳng 心tâm 。 云vân 何hà 名danh 作tác 。 今kim 釋thích 此thử 義nghĩa 依y 諸chư 聖thánh 教giáo 說thuyết 有hữu 多đa 門môn 。 一nhất 相tương 見kiến 俱câu 存tồn 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 。 謂vị 通thông 八bát 識thức 及cập 諸chư 心tâm 所sở 。 并tinh 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 本bổn 影ảnh 具cụ 足túc 。 由do 有hữu 支chi 等đẳng 薰huân 習tập 力lực 故cố 變biến 現hiện 三tam 界giới 依y 正chánh 等đẳng 報báo 。 如như 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 及cập 唯duy 識thức 等đẳng 諸chư 論luận 廣quảng 說thuyết 。 二nhị 攝nhiếp 相tương/tướng 歸quy 見kiến 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 。 謂vị 亦diệc 通thông 八bát 識thức 王vương 數số 差sai 別biệt 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 無vô 別biệt 種chủng 生sanh 。 能năng 見kiến 識thức 生sanh 帶đái 彼bỉ 影ảnh 起khởi 。 如như 解giải 深thâm 密mật 經kinh 二nhị 十thập 唯duy 識thức 觀quán 所sở 緣duyên 論luận 具cụ 說thuyết 斯tư 義nghĩa 。 三tam 攝nhiếp 數số 歸quy 王vương 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 。 謂vị 亦diệc 通thông 具cụ 八bát 識thức 心tâm 王vương 。 以dĩ 彼bỉ 心tâm 所sở 依y 於ư 心tâm 王vương 無vô 自tự 體thể 故cố 。 許hứa 彼bỉ 亦diệc 是thị 心tâm 所sở 變biến 故cố 。 如như 莊trang 嚴nghiêm 論luận 說thuyết 。 四tứ 以dĩ 末mạt 歸quy 本bổn 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 。 謂vị 七thất 轉chuyển 識thức 皆giai 是thị 本bổn 識thức 差sai 別biệt 功công 能năng 。 無vô 別biệt 體thể 故cố 。 楞lăng 伽già 云vân 。 藏tạng 識thức 海hải 常thường 住trụ 。 境cảnh 界giới 風phong 所sở 動động 。 種chủng 種chủng 諸chư 識thức 浪lãng 。 騰đằng 躍dược 而nhi 轉chuyển 生sanh 。 又hựu 云vân 。 譬thí 如như 巨cự 海hải 。 浪lãng 無vô 有hữu 若nhược 干can 相tương/tướng 。 諸chư 識thức 心tâm 如như 是thị 。 實thật 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 解giải 云vân 既ký 離ly 水thủy 無vô 別biệt 有hữu 浪lãng 。 明minh 離ly 本bổn 識thức 無vô 別biệt 六lục 七thất 。 廣quảng 如như 彼bỉ 說thuyết 。 五ngũ 攝nhiếp 相tương/tướng 歸quy 性tánh 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 。 謂vị 此thử 八bát 識thức 皆giai 無vô 自tự 體thể 。 唯duy 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 平bình 等đẳng 顯hiển 現hiện 。 餘dư 相tương/tướng 皆giai 盡tận 。 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 相tướng 。 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 。 等đẳng 楞lăng 伽già 云vân 不bất 壞hoại 相tương/tướng 有hữu 八bát 。 無vô 相tướng 亦diệc 無vô 相tướng 。 如như 是thị 等đẳng 文văn 成thành 證chứng 非phi 一nhất 。 六lục 轉chuyển 真chân 成thành 事sự 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 。 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 隨tùy 緣duyên 顯hiển 現hiện 八bát 識thức 王vương 數số 相tương 見kiến 種chủng 現hiện 。 故cố 楞lăng 伽già 云vân 。 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 無vô 始thỉ 惡ác 習tập 所sở 薰huân 習tập 故cố 名danh 為vi 識thức 藏tạng 。 密mật 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 佛Phật 說thuyết 如Như 來Lai 藏tạng 。 以dĩ 為vi 阿a 賴lại 耶da 。 惡ác 慧tuệ 不bất 能năng 知tri 藏tạng 即tức 賴lại 耶da 識thức 。 又hựu 云vân 如Như 來Lai 清thanh 淨tịnh 藏tạng 。 世thế 間gian 阿a 賴lại 耶da 。 如như 金kim 作tác 指chỉ 環hoàn 。 展triển 轉chuyển 無vô 差sai 別biệt 。 又hựu 勝thắng 鬘man 經kinh 寶bảo 性tánh 論luận 起khởi 信tín 論luận 皆giai 說thuyết 此thử 義nghĩa 成thành 證chứng 非phi 一nhất 。 七thất 理lý 事sự 俱câu 融dung 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 。 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 舉cử 體thể 隨tùy 緣duyên 成thành 辨biện 諸chư 事sự 。 而nhi 其kỳ 自tự 性tánh 。 本bổn 不bất 生sanh 滅diệt 。 即tức 此thử 理lý 事sự 混hỗn 融dung 無vô 礙ngại 。 是thị 故cố 一nhất 心tâm 二nhị 諦đế 。 皆giai 無vô 障chướng 礙ngại 。 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 依y 一nhất 心tâm 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 門môn 。 一nhất 心tâm 真Chân 如Như 門môn 。 二nhị 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 。 然nhiên 此thử 二nhị 門môn 皆giai 各các 總tổng 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 勝thắng 鬘man 經Kinh 云vân 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 。 亦diệc 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 解giải 云vân 。 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 。 明minh 性tánh 淨tịnh 隨tùy 染nhiễm 舉cử 體thể 成thành 俗tục 。 即tức 生sanh 滅diệt 門môn 也dã 。 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 。 門môn 即tức 染nhiễm 常thường 淨tịnh 本bổn 來lai 真Chân 諦Đế 。 即tức 真Chân 如Như 門môn 也dã 。 此thử 明minh 即tức 淨tịnh 之chi 染nhiễm 不bất 礙ngại 真chân 而nhi 恆hằng 俗tục 。 即tức 染nhiễm 之chi 淨tịnh 不bất 破phá 俗tục 而nhi 恆hằng 真chân 。 是thị 故cố 不bất 礙ngại 一nhất 心tâm 雙song 存tồn 二nhị 諦đế 。 此thử 中trung 有hữu 味vị 深thâm 思tư 當đương 見kiến 。 經Kinh 云vân 於ư 諦đế 常thường 自tự 二nhị 。 於ư 解giải 常thường 自tự 一nhất 。 論luận 云vân 智trí 障chướng 極cực 盲manh 闇ám 。 謂vị 真chân 俗tục 別biệt 執chấp 。 皆giai 此thử 義nghĩa 也dã 。 八bát 融dung 事sự 相tướng 入nhập 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 。 謂vị 由do 理lý 性tánh 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 。 以dĩ 理lý 成thành 事sự 事sự 亦diệc 鎔dong 融dung 。 互hỗ 不bất 相tương 礙ngại 。 或hoặc 一nhất 入nhập 一nhất 切thiết 。 一nhất 切thiết 入nhập 一nhất 。 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 。 上thượng 文văn 云vân 一nhất 中trung 解giải 無vô 量lượng 無vô 量lượng 。 中trung 解giải 一nhất 等đẳng 。 舍xá 那na 品phẩm 云vân 於ư 此thử 蓮liên 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 海hải 之chi 內nội 一nhất 一nhất 微vi 塵trần 中trung 。 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 界giới 。 又hựu 此thử 品phẩm 下hạ 云vân 於ư 一nhất 微vi 塵trần 中trung 。 現hiện 有hữu 三tam 惡ác 道đạo 天thiên 人nhân 阿a 修tu 羅la 。 各các 各các 受thọ 業nghiệp 報báo 。 如như 是thị 等đẳng 文văn 廣quảng 多đa 無vô 量lượng 。 如như 上thượng 下hạ 經kinh 說thuyết 。 九cửu 全toàn 事sự 相tướng 即tức 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 。 謂vị 依y 理lý 之chi 事sự 事sự 無vô 別biệt 事sự 。 理lý 既ký 無vô 此thử 彼bỉ 之chi 異dị 。 令linh 事sự 亦diệc 一nhất 即tức 一nhất 切thiết 。 上thượng 經Kinh 云vân 知tri 一nhất 世thế 界giới 即tức 是thị 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 知tri 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 即tức 是thị 一nhất 世thế 界giới 。 又hựu 云vân 知tri 一nhất 即tức 多đa 多đa 即tức 一nhất 等đẳng 。 廣quảng 如như 經Kinh 文văn 說thuyết 。 十thập 帝đế 網võng 無vô 礙ngại 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 。 謂vị 一nhất 中trung 有hữu 一nhất 切thiết 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 中trung 。 復phục 有hữu 一nhất 切thiết 。 既ký 一nhất 門môn 中trung 如như 是thị 重trùng 重trùng 。 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 餘dư 一nhất 一nhất 門môn 。 皆giai 各các 如như 是thị 。 思tư 準chuẩn 可khả 知tri 。 如như 因nhân 陀đà 羅la 網võng 重trùng 重trùng 影ảnh 現hiện 。 皆giai 是thị 心tâm 識thức 如Như 來Lai 藏tạng 法pháp 性tánh 圓viên 融dung 故cố 。 令linh 彼bỉ 事sự 相tướng 如như 是thị 無vô 礙ngại 。 廣quảng 如như 上thượng 下hạ 文văn 說thuyết 。 上thượng 來lai 十thập 門môn 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 。 於ư 中trung 初sơ 三tam 門môn 約ước 初sơ 教giáo 說thuyết 。 次thứ 四tứ 門môn 約ước 終chung 教giáo 頓đốn 教giáo 說thuyết 。 後hậu 三tam 門môn 約ước 圓viên 教giáo 中trung 別biệt 教giáo 說thuyết 。 總tổng 具cụ 十thập 門môn 約ước 同đồng 教giáo 說thuyết 。 上thượng 來lai 所sở 明minh 通thông 一nhất 部bộ 經kinh 非phi 局cục 此thử 地địa 。 又hựu 是thị 約ước 教giáo 就tựu 解giải 而nhi 說thuyết 。 若nhược 就tựu 觀quán 行hành 亦diệc 有hữu 十thập 重trọng/trùng 。 如như 一nhất 卷quyển 華Hoa 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 中trung 說thuyết 。 第đệ 二nhị 依y 持trì 門môn 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 宗tông 。 二nhị 所sở 以dĩ 者giả 何hà 徵trưng 責trách 。 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 中trung 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 三tam 世thế 次thứ 第đệ 前tiền 後hậu 引dẫn 生sanh 。 如như 何hà 說thuyết 言ngôn 。 皆giai 依y 一nhất 心tâm 。 下hạ 釋thích 云vân 。 離ly 本bổn 識thức 心tâm 一nhất 切thiết 不bất 成thành 故cố 。 於ư 中trung 初sơ 總tổng 釋thích 三tam 支chi 。 俱câu 唯duy 是thị 識thức 。 後hậu 別biệt 辨biện 餘dư 九cửu 亦diệc 唯duy 是thị 識thức 。 前tiền 中trung 言ngôn 隨tùy 事sự 者giả 隨tùy 其kỳ 行hành 業nghiệp 。 於ư 何hà 趣thú 中trung 從tùng 中trung 陰ấm 內nội 。 起khởi 求cầu 生sanh 愛ái 心tâm 故cố 云vân 生sanh 欲dục 心tâm 。 此thử 心tâm 起khởi 時thời 與dữ 本bổn 識thức 中trung 識thức 支chi 種chủng 子tử 同đồng 時thời 起khởi 。 至chí 生sanh 陰ấm 時thời 此thử 求cầu 生sanh 心tâm 滅diệt 。 唯duy 本bổn 識thức 託thác 歌ca 邏la 羅la 等đẳng 。 如như 種chủng 壞hoại 牙nha 生sanh 等đẳng 。 故cố 云vân 是thị 心tâm 即tức 是thị 識thức 。 論luận 經kinh 貪tham 欲dục 共cộng 心tâm 生sanh 者giả 。 謂vị 第đệ 六lục 識thức 中trung 求cầu 生sanh 時thời 。 貪tham 欲dục 共cộng 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 同đồng 時thời 起khởi 故cố 。 中trung 陰ấm 未vị 時thời 。 貪tham 滅diệt 心tâm 續tục 名danh 為vi 受thọ 生sanh 。 彼bỉ 所sở 造tạo 行hành 變biến 為vi 境cảnh 界giới 。 謂vị 殿điện 堂đường 等đẳng 。 名danh 為vi 誑cuống 心tâm 。 以dĩ 不bất 知tri 故cố 。 取thủ 之chi 為vi 實thật 。 名danh 曰viết 無Vô 明Minh 。 此thử 是thị 受thọ 生sanh 無vô 明minh 非phi 是thị 發phát 行hạnh 無vô 明minh 。 此thử 中trung 大đại 意ý 明minh 受thọ 生sanh 時thời 。 行hành 事sự 是thị 能năng 引dẫn 。 欲dục 心tâm 是thị 能năng 潤nhuận 。 此thử 二nhị 於ư 識thức 支chi 前tiền 說thuyết 誑cuống 心tâm 。 無vô 明minh 亦diệc 是thị 能năng 引dẫn 。 以dĩ 誑cuống 故cố 。 令linh 取thủ 亦diệc 是thị 能năng 潤nhuận 。 此thử 二nhị 居cư 後hậu 。 引dẫn 潤nhuận 本bổn 識thức 中trung 五ngũ 果quả 等đẳng 種chủng 生sanh 所sở 生sanh 果quả 。 現hiện 起khởi 分phần/phân 位vị 有hữu 次thứ 第đệ 故cố 說thuyết 名danh 色sắc 等đẳng 。 是thị 故cố 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 皆giai 唯duy 是thị 識thức 。 識thức 外ngoại 無vô 物vật 。 文văn 意ý 如như 此thử 。 餘dư 文văn 可khả 見kiến 。
第đệ 二nhị 約ước 厭yếm 離ly 有hữu 為vi 。 就tựu 相tương/tướng 諦đế 分phân 別biệt 者giả 。 論luận 釋thích 此thử 是thị 染nhiễm 依y 止Chỉ 觀Quán 。 言ngôn 二nhị 諦đế 差sai 別biệt 者giả 。 論luận 主chủ 意ý 將tương 所sở 依y 心tâm 體thể 是thị 真Chân 諦Đế 能năng 依y 有hữu 支chi 是thị 俗tục 諦đế 故cố 。 此thử 一nhất 文văn 名danh 為vi 二nhị 諦đế 。 此thử 釋thích 總tổng 標tiêu 文văn 也dã 。 言ngôn 一nhất 心tâm 雜tạp 染nhiễm 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 集tập 觀quán 者giả 。 釋thích 所sở 以dĩ 者giả 何hà 下hạ 文văn 。 謂vị 一nhất 心tâm 是thị 真chân 。 雜tạp 染nhiễm 是thị 俗tục 。 即tức 明minh 此thử 心tâm 隨tùy 染nhiễm 和hòa 合hợp 雙song 辨biện 二nhị 諦đế 。 是thị 勝thắng 鬘man 中trung 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 等đẳng 。
第đệ 三tam 約ước 大đại 悲bi 隨tùy 順thuận 分phân 別biệt 者giả 。 論luận 名danh 餘dư 處xứ 求cầu 解giải 脫thoát 。 是thị 諸chư 凡phàm 夫phu 。 如như 是thị 愚ngu 癡si 顛điên 倒đảo 。 常thường 應ưng 於ư 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 及cập 阿a 陀đà 那na 識thức 。 中trung 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 此thử 是thị 舉cử 正chánh 現hiện 邪tà 言ngôn 乃nãi 於ư 餘dư 處xứ 我ngã 我ngã 所sở 中trung 。 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 此thử 顯hiển 邪tà 乖quai 正chánh 。 以dĩ 諸chư 愚ngu 夫phu 背bội 正chánh 從tùng 邪tà 。 深thâm 可khả 悲bi 愍mẫn 故cố 。 此thử 對đối 治trị 下hạ 舉cử 經kinh 顯hiển 治trị 可khả 知tri 。
第đệ 四tứ 約ước 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 。 分phân 別biệt 者giả 論luận 。 名danh 依y 止Chỉ 觀Quán 。 謂vị 分phân 別biệt 有hữu 支chi 依y 止chỉ 有hữu 二nhị 。 謂vị 依y 真chân 性tánh 及cập 依y 心tâm 識thức 。 此thử 中trung 二nhị 諦đế 通thông 是thị 二nhị 依y 。 明minh 是thị 大đại 智trí 所sở 了liễu 之chi 法pháp 也dã 。
第đệ 三tam 自tự 業nghiệp 助trợ 成thành 中trung 亦diệc 四tứ 門môn 同đồng 前tiền 。
初sơ 約ước 相tương/tướng 用dụng 分phân 別biệt 。 此thử 十thập 二nhị 支chi 皆giai 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 明minh 自tự 行hành 相tương/tướng 。 二nhị 助trợ 成thành 後hậu 用dụng 。 謂vị 緣duyên 中trung 癡si 惑hoặc 是thị 無vô 明minh 自tự 相tương/tướng 。 與dữ 行hành 作tác 因nhân 是thị 助trợ 成thành 業nghiệp 用dụng 。 論luận 經kinh 名danh 自tự 業nghiệp 成thành 。 問vấn 於ư 四tứ 緣duyên 中trung 此thử 十thập 二nhị 支chi 具cụ 有hữu 幾kỷ 緣duyên 。 答đáp 成thành 唯duy 識thức 論luận 第đệ 八bát 云vân 諸chư 支chi 相tương 望vọng 增tăng 上thượng 定định 有hữu 。 餘dư 之chi 三tam 緣duyên 有hữu 無vô 不bất 定định 。 契Khế 經Kinh 依y 定định 唯duy 說thuyết 有hữu 一nhất 。 愛ái 望vọng 於ư 取thủ 。 有hữu 望vọng 於ư 生sanh 。 有hữu 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 若nhược 說thuyết 識thức 支chi 是thị 業nghiệp 種chủng 者giả 。 行hành 望vọng 於ư 識thức 亦diệc 作tác 因nhân 緣duyên 。 餘dư 支chi 相tương 望vọng 無vô 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 而nhi 集tập 論luận 說thuyết 無vô 明minh 望vọng 行hành 。 有hữu 因nhân 緣duyên 者giả 。 依y 無vô 明minh 持trì 業nghiệp 習tập 氣khí 說thuyết 。 無vô 明minh 俱câu 故cố 假giả 說thuyết 無vô 明minh 。 實thật 是thị 行hành 種chủng 。 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 諸chư 支chi 相tương 望vọng 。 無vô 因nhân 緣duyên 者giả 。 依y 現hiện 愛ái 取thủ 唯duy 業nghiệp 有hữu 說thuyết 。 無vô 明minh 望vọng 行hành 。 愛ái 望vọng 於ư 取thủ 。 生sanh 望vọng 老lão 死tử 。 有hữu 餘dư 二nhị 緣duyên 。 有hữu 望vọng 於ư 生sanh 。 受thọ 望vọng 於ư 愛ái 。 無vô 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 有hữu 所sở 緣duyên 緣duyên 。 餘dư 支chi 相tương 望vọng 二nhị 俱câu 非phi 有hữu 。 此thử 中trung 且thả 依y 隣lân 近cận 順thuận 次thứ 。 不bất 相tương 雜tạp 亂loạn 。 實thật 緣duyên 起khởi 說thuyết 異dị 此thử 。 相tương 望vọng 為vi 緣duyên 不bất 定định 。 諸chư 聰thông 慧tuệ 者giả 。 如như 理lý 應ưng 思tư 。 解giải 云vân 緣duyên 起khởi 經kinh 說thuyết 。 唯duy 增tăng 上thượng 緣duyên 一nhất 切thiết 定định 有hữu 。 因nhân 緣duyên 四tứ 位vị 。 謂vị 二nhị 是thị 實thật 有hữu 。 一nhất 但đãn 增tăng 愛ái 為vi 取thủ 。 無vô 別biệt 種chủng 故cố 。 二nhị 有hữu 支chi 中trung 具cụ 五ngũ 果quả 種chủng 。 望vọng 生sanh 有hữu 親thân 生sanh 義nghĩa 。 若nhược 唯duy 說thuyết 業nghiệp 以dĩ 為vi 有hữu 支chi 即tức 無vô 因nhân 緣duyên 。 二nhị 是thị 假giả 說thuyết 。 謂vị 無vô 明minh 持trì 行hành 種chủng 識thức 為vi 業nghiệp 種chủng 。 其kỳ 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 有hữu 三tam 位vị 。 一nhất 無vô 明minh 望vọng 行hành 。 二nhị 愛ái 望vọng 取thủ 。 三tam 生sanh 望vọng 老lão 死tử 。 其kỳ 所sở 緣duyên 緣duyên 有hữu 五ngũ 位vị 。 於ư 前tiền 三tam 位vị 加gia 有hữu 望vọng 生sanh 受thọ 望vọng 愛ái 。 餘dư 之chi 六lục 支chi 總tổng 無vô 所sở 緣duyên 及cập 等đẳng 無vô 間gian 。 餘dư 義nghĩa 如như 別biệt 說thuyết 。
二nhị 約ước 厭yếm 離ly 有hữu 為vi 分phân 別biệt 者giả 。 於ư 染nhiễm 因nhân 觀quán 內nội 名danh 他tha 因nhân 觀quán 。 以dĩ 前tiền 支chi 望vọng 後hậu 異dị 故cố 名danh 他tha 。 前tiền 能năng 起khởi 後hậu 與dữ 他tha 為vi 因nhân 故cố 云vân 他tha 因nhân 。 各các 辨biện 行hành 相tương/tướng 顯hiển 他tha 義nghĩa 。 各các 能năng 生sanh 後hậu 顯hiển 因nhân 義nghĩa 。 論luận 釋thích 死tử 支chi 。 以dĩ 不bất 見kiến 知tri 令linh 相tương 續tục 者giả 。 此thử 是thị 無vô 明minh 。 何hà 故cố 屬thuộc 死tử 。 釋thích 此thử 是thị 死tử 時thời 。 無vô 明minh 因nhân 死tử 而nhi 起khởi 故cố 也dã 。
三tam 約ước 大đại 悲bi 分phân 別biệt 中trung 四tứ 門môn 內nội 。 此thử 當đương 第đệ 三tam 異dị 道đạo 求cầu 解giải 脫thoát 。 於ư 顛điên 倒đảo 因nhân 中trung 求cầu 解giải 脫thoát 。 倒đảo 因nhân 三tam 種chủng 中trung 此thử 文văn 治trị 彼bỉ 自tự 性tánh 因nhân 故cố 云vân 不bất 應ưng 如như 是thị 求cầu 。 何hà 以dĩ 故cố 者giả 將tương 欲dục 廣quảng 釋thích 故cố 徵trưng 也dã 。 謂vị 我ngã 佛Phật 法Pháp 中trung 。 因nhân 前tiền 支chi 起khởi 後hậu 支chi 。 斷đoạn 前tiền 因nhân 故cố 後hậu 果quả 不bất 生sanh 。 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 。 汝nhữ 說thuyết 冥minh 性tánh 為vi 因nhân 。 縱túng/tung 知tri 之chi 何hà 由do 可khả 脫thoát 。 故cố 云vân 不bất 應ưng 也dã 。 言ngôn 因nhân 緣duyên 有hữu 支chi 等đẳng 者giả 。 總tổng 舉cử 經kinh 文văn 顯hiển 正chánh 治trị 邪tà 可khả 知tri 。 四tứ 約ước 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 。 分phân 別biệt 中trung 九cửu 門môn 之chi 內nội 。 此thử 當đương 第đệ 三tam 名danh 方phương 便tiện 觀quán 。 因nhân 緣duyên 有hữu 支chi 二nhị 種chủng 業nghiệp 能năng 起khởi 因nhân 緣duyên 事sự 者giả 。 略lược 釋thích 顯hiển 之chi 前tiền 巧xảo 起khởi 後hậu 名danh 方phương 便tiện 等đẳng 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。
第đệ 四tứ 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 觀quán 中trung 亦diệc 四tứ 門môn 同đồng 前tiền 。
初sơ 約ước 不bất 相tương 離ly 者giả 。 謂vị 前tiền 能năng 起khởi 後hậu 。 離ly 後hậu 無vô 前tiền 。 後hậu 依y 前tiền 起khởi 。 離ly 前tiền 無vô 後hậu 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 各các 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 性tánh 緣duyên 起khởi 如như 幻huyễn 現hiện 前tiền 。 此thử 為vi 順thuận 觀quán 逆nghịch 成thành 一nhất 真chân 理lý 平bình 等đẳng 觀quán 。 經kinh 文văn 可khả 知tri 。
二nhị 約ước 厭yếm 有hữu 為vi 分phân 別biệt 。 論luận 名danh 自tự 因nhân 觀quán 。 無vô 明minh 等đẳng 自tự 生sanh 因nhân 觀quán 緣duyên 事sự 故cố 者giả 。 謂vị 無vô 明minh 生sanh 行hành 是thị 自tự 生sanh 因nhân 。 問vấn 無vô 明minh 行hành 異dị 。 云vân 何hà 名danh 自tự 。 答đáp 以dĩ 行hành 賴lại 無vô 明minh 無vô 自tự 體thể 故cố 。 緣duyên 力lực 全toàn 攝nhiếp 。 非phi 是thị 分phần/phân 故cố 。 前tiền 明minh 不bất 即tức 故cố 說thuyết 他tha 因nhân 。 此thử 顯hiển 不bất 離ly 名danh 為vi 自tự 因nhân 。 有hữu 人nhân 引dẫn 此thử 子tử 果quả 之chi 文văn 。 明minh 無vô 明minh 支chi 有hữu 種chủng 子tử 現hiện 行hành 者giả 。 非phi 此thử 文văn 意ý 。 又hựu 遠viễn 公công 以dĩ 五ngũ 義nghĩa 釋thích 此thử 文văn 。 明minh 子tử 時thời 是thị 前tiền 無vô 明minh 能năng 生sanh 後hậu 無vô 明minh 。 令linh 行hành 不bất 斷đoạn 。 與dữ 行hành 別biệt 時thời 。 果quả 時thời 是thị 後hậu 無vô 明minh 從tùng 前tiền 生sanh 。 助trợ 成thành 行hành 故cố 。 與dữ 行hành 同đồng 時thời 等đẳng 。 今kim 尋tầm 此thử 文văn 。 意ý 只chỉ 發phát 行hạnh 無vô 明minh 為vi 子tử 時thời 。 所sở 發phát 之chi 行hành 為vi 果quả 時thời 。 以dĩ 行hành 是thị 無vô 明minh 果quả 故cố 。 說thuyết 無vô 明minh 有hữu 二nhị 時thời 。 問vấn 無vô 明minh 望vọng 行hành 無vô 親thân 因nhân 義nghĩa 。 云vân 何hà 說thuyết 行hành 即tức 是thị 無vô 明minh 果quả 時thời 。 答đáp 無vô 明minh 是thị 行hành 增tăng 上thượng 緣duyên 。 故cố 名danh 為vi 子tử 時thời 。 行hành 是thị 無vô 明minh 增tăng 上thượng 果quả 。 故cố 名danh 為vi 果quả 時thời 。 文văn 中trung 有hữu 四tứ 。 初sơ 開khai 義nghĩa 門môn 。 二nhị 明minh 不bất 離ly 。 三tam 顯hiển 不bất 即tức 。 四tứ 總tổng 結kết 同đồng 。 初sơ 中trung 先tiên 開khai 。 後hậu 是thị 中trung 下hạ 釋thích 。 言ngôn 子tử 時thời 令linh 行hành 不bất 斷đoạn 者giả 。 以dĩ 無vô 明minh 為vi 行hành 因nhân 故cố 。 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。 緣duyên 事sự 示thị 現hiện 者giả 。 以dĩ 子tử 時thời 為vi 緣duyên 果quả 時thời 為vi 事sự 故cố 。 餘dư 支chi 二nhị 義nghĩa 類loại 此thử 應ưng 知tri 。 故cố 云vân 餘dư 因nhân 緣duyên 分phần 等đẳng 。 二nhị 自tự 因nhân 者giả 下hạ 釋thích 不bất 相tương 離ly 有hữu 三tam 句cú 。 展triển 轉chuyển 釋thích 成thành 初sơ 自tự 因nhân 者giả 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 二nhị 云vân 何hà 不bất 離ly 。 以dĩ 現hiện 見kiến 離ly 前tiền 支chi 無vô 後hậu 支chi 故cố 。 此thử 顯hiển 離ly 子tử 無vô 果quả 。 故cố 說thuyết 果quả 為vi 子tử 果quả 。 三tam 不bất 離ly 無vô 明minh 即tức 成thành 行hành 者giả 此thử 順thuận 釋thích 。 不bất 離ly 子tử 無vô 明minh 即tức 成thành 果quả 故cố 名danh 不bất 離ly 也dã 。 三tam 若nhược 不bất 離ly 下hạ 釋thích 不bất 即tức 義nghĩa 。 先tiên 顯hiển 二nhị 過quá 失thất 。 後hậu 引dẫn 中trung 觀quán 論luận 頌tụng 釋thích 成thành 。 言ngôn 不bất 即tức 因nhân 者giả 以dĩ 是thị 所sở 生sanh 。 非phi 能năng 生sanh 故cố 。 不bất 異dị 因nhân 者giả 從tùng 於ư 能năng 生sanh 生sanh 所sở 生sanh 故cố 。 以dĩ 果quả 不bất 則tắc 因nhân 故cố 。 果quả 不bất 斷đoạn 。 因nhân 不bất 常thường 。 以dĩ 果quả 不bất 異dị 因nhân 故cố 。 果quả 不bất 常thường 。 因nhân 不bất 斷đoạn 。 又hựu 以dĩ 不bất 則tắc 故cố 因nhân 果quả 俱câu 不bất 斷đoạn 。 不bất 異dị 故cố 因nhân 果quả 俱câu 不bất 常thường 。 又hựu 亦diệc 反phản 此thử 思tư 之chi 。 又hựu 以dĩ 則tắc 不bất 離ly 是thị 不bất 則tắc 故cố 即tức 不bất 常thường 為vi 不bất 斷đoạn 也dã 。 亦diệc 思tư 之chi 可khả 見kiến 。 四tứ 自tự 生sanh 下hạ 總tổng 類loại 結kết 同đồng 可khả 知tri 。
三tam 約ước 大đại 悲bi 分phân 別biệt 者giả 。 謂vị 邪tà 見kiến 眾chúng 生sanh 。 執chấp 顛điên 倒đảo 因nhân 內nội 。 自tự 在tại 天thiên 為vi 眾chúng 生sanh 因nhân 。 甚thậm 為vi 可khả 愍mẫn 。 今kim 此thử 文văn 中trung 。 顯hiển 無vô 明minh 作tác 行hành 等đẳng 故cố 對đối 治trị 彼bỉ 執chấp 故cố 為vi 因nhân 觀quán 也dã 。
四tứ 約ước 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 。 分phân 別biệt 者giả 當đương 第đệ 四tứ 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 觀quán 。 有hữu 支chi 無vô 作tác 故cố 者giả 明minh 此thử 有hữu 支chi 非phi 直trực 後hậu 依y 前tiền 故cố 。 明minh 後hậu 無vô 性tánh 亦diệc 乃nãi 前tiền 能năng 作tác 後hậu 前tiền 亦diệc 無vô 作tác 。 故cố 諸chư 緣duyên 起khởi 是thị 種chủng 智trí 境cảnh 界giới 。
第đệ 五ngũ 三tam 道đạo 不bất 斷đoạn 者giả 四tứ 門môn 同đồng 前tiền 。
初sơ 約ước 經kinh 為vi 三tam 道đạo 不bất 斷đoạn 者giả 。 煩phiền 惱não 有hữu 二nhị 。 謂vị 能năng 發phát 能năng 潤nhuận 。 雖tuy 諸chư 煩phiền 惱não 皆giai 能năng 發phát 潤nhuận 。 然nhiên 發phát 業nghiệp 位vị 無vô 明minh 力lực 增tăng 。 潤nhuận 業nghiệp 受thọ 生sanh 愛ái 取thủ 力lực 勝thắng 故cố 。 偏thiên 說thuyết 也dã 。 以dĩ 無vô 重trọng/trùng 發phát 立lập 一nhất 無vô 明minh 。 數sác 數sác 溉cái 灌quán 故cố 分phần/phân 愛ái 取thủ 。 業nghiệp 亦diệc 有hữu 二nhị 。 謂vị 未vị 潤nhuận 已dĩ 潤nhuận 業nghiệp 。 在tại 引dẫn 因nhân 愛ái 取thủ 未vị 潤nhuận 初sơ 起khởi 。 造tạo 作tác 相tương/tướng 顯hiển 名danh 行hành 。 業nghiệp 在tại 生sanh 因nhân 。 愛ái 取thủ 已dĩ 潤nhuận 。 近cận 生sanh 當đương 果quả 立lập 名danh 為vi 有hữu 。 此thử 約ước 唯duy 業nghiệp 有hữu 說thuyết 。 苦khổ 亦diệc 有hữu 二nhị 。 謂vị 在tại 因nhân 與dữ 果quả 。 識thức 等đẳng 五ngũ 種chủng 唯duy 是thị 報báo 因nhân 。 生sanh 等đẳng 二nhị 位vị 但đãn 是thị 報báo 果quả 。 以dĩ 就tựu 所sở 引dẫn 因nhân 位vị 難nan 知tri 差sai 別biệt 相tương/tướng 故cố 。 依y 當đương 果quả 位vị 別biệt 顯hiển 五ngũ 支chi 。 謂vị 續tục 生sanh 時thời 因nhân 識thức 相tương/tướng 顯hiển 。 次thứ 根căn 未vị 滿mãn 。 名danh 色sắc 相tướng 增tăng 。 次thứ 根căn 滿mãn 時thời 。 六lục 處xứ 明minh 盛thịnh 。 依y 斯tư 發phát 觸xúc 。 因nhân 觸xúc 起khởi 受thọ 。
爾nhĩ 時thời 乃nãi 名danh 受thọ 果quả 究cứu 竟cánh 。 依y 此thử 位vị 立lập 因nhân 為vi 五ngũ 支chi 。 果quả 位vị 易dị 了liễu 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 故cố 總tổng 立lập 二nhị 支chi 以dĩ 顯hiển 三tam 苦khổ 。 然nhiên 所sở 生sanh 果quả 若nhược 在tại 未vị 來lai 。 為vi 生sanh 厭yếm 故cố 說thuyết 生sanh 老lão 死tử 。 若nhược 至chí 現hiện 在tại 。 為vi 令linh 了liễu 知tri 分phần/phân 位vị 相tương 生sanh 說thuyết 識thức 等đẳng 五ngũ 。 具cụ 如như 唯duy 識thức 論luận 第đệ 八bát 中trung 辨biện 。 又hựu 此thử 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 三tam 為vi 流lưu 轉chuyển 之chi 相tướng 。 如như 淨Tịnh 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 造tạo 十thập 二nhị 緣duyên 論luận 頌tụng 云vân 。 煩phiền 惱não 初sơ 八bát 九cửu 。 業nghiệp 二nhị 及cập 與dữ 十thập 。 餘dư 七thất 說thuyết 為vi 苦khổ 。 三tam 攝nhiếp 十thập 二nhị 法pháp 。 從tùng 三tam 故cố 生sanh 二nhị 。 從tùng 二nhị 故cố 生sanh 七thất 。 從tùng 七thất 復phục 生sanh 三tam 。 是thị 故cố 如như 輪luân 轉chuyển 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 法pháp 唯duy 因nhân 果quả 無vô 人nhân 。 但đãn 從tùng 諸chư 空không 法pháp 還hoàn 生sanh 於ư 空không 法pháp 。 解giải 云vân 此thử 辨biện 三tam 道đạo 相tương 生sanh 顯hiển 二nhị 無vô 我ngã 。 廣quảng 如như 彼bỉ 釋thích 。
二nhị 約ước 厭yếm 離ly 有hữu 為vi 分phân 別biệt 者giả 論luận 名danh 攝nhiếp 過quá 觀quán 。 所sở 謂vị 三tam 道đạo 攝nhiếp 苦khổ 因nhân 苦khổ 果quả 。 深thâm 厭yếm 離ly 故cố 也dã 。
三tam 約ước 大đại 悲bi 分phân 別biệt 者giả 論luận 名danh 異dị 道đạo 求cầu 解giải 脫thoát 。 內nội 對đối 治trị 苦khổ 行hạnh 因nhân 。 謂vị 邪tà 苦khổ 行hạnh 但đãn 是thị 煩phiền 惱não 業nghiệp 妄vọng 想tưởng 因nhân 故cố 。 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 故cố 。 如như 經kinh 是thị 中trung 無vô 明minh 愛ái 等đẳng 。 四tứ 約ước 大đại 智trí 分phân 別biệt 者giả 論luận 名danh 入nhập 諦đế 觀quán 。 三tam 道đạo 是thị 苦Khổ 集Tập 諦Đế 故cố 。 是thị 大đại 智trí 所sở 知tri 法pháp 也dã 。 瑜du 伽già 幾kỷ 支chi 苦Khổ 諦Đế 攝nhiếp 。 及cập 現hiện 法pháp 為vi 苦khổ 。 答đáp 二nhị 謂vị 生sanh 及cập 老lão 死tử 。 問vấn 幾kỷ 支chi 苦Khổ 諦Đế 攝nhiếp 。 當đương 成thành 為vi 苦khổ 。 答đáp 五ngũ 謂vị 識thức 乃nãi 至chí 受thọ 種chủng 子tử 性tánh 。 問vấn 幾kỷ 支chi 集Tập 諦Đế 攝nhiếp 。 答đáp 所sở 餘dư 支chi 。 解giải 云vân 當đương 五ngũ 因nhân 二nhị 果quả 俱câu 是thị 苦Khổ 諦Đế 。 惑hoặc 業nghiệp 五ngũ 是thị 集Tập 諦Đế 攝nhiếp 。 又hựu 唯duy 識thức 論luận 第đệ 八bát 云vân 。 皆giai 苦Khổ 諦Đế 攝nhiếp 。 取thủ 蘊uẩn 性tánh 故cố 。 五ngũ 集Tập 諦Đế 攝nhiếp 。 業nghiệp 煩phiền 惱não 性tánh 故cố 。 解giải 云vân 此thử 則tắc 苦khổ 攝nhiếp 十thập 二nhị 。 以dĩ 是thị 取thủ 蘊uẩn 性tánh 。 集tập 唯duy 攝nhiếp 五ngũ 可khả 知tri 。
第đệ 六lục 分phần 別biệt 先tiên 後hậu 際tế 中trung 亦diệc 四tứ 門môn 同đồng 前tiền 。
初sơ 約ước 經kinh 。 分phân 別biệt 先tiên 後hậu 際tế 者giả 。 此thử 十thập 二nhị 支chi 初sơ 二nhị 是thị 能năng 引dẫn 。 次thứ 五ngũ 是thị 所sở 引dẫn 。 次thứ 三tam 是thị 能năng 生sanh 。 後hậu 二nhị 是thị 所sở 生sanh 。 於ư 中trung 分phân 別biệt 三tam 際tế 。 諸chư 聖thánh 教giáo 中trung 略lược 有hữu 三tam 說thuyết 。 一nhất 依y 此thử 經Kinh 開khai 能năng 所sở 引dẫn 分phần/phân 先tiên 際tế 中trung 際tế 。 合hợp 能năng 所sở 生sanh 總tổng 為vi 後hậu 際tế 。 以dĩ 引dẫn 遠viễn 故cố 開khai 之chi 。 生sanh 近cận 故cố 合hợp 也dã 。 二nhị 依y 唯duy 識thức 論luận 開khai 能năng 所sở 生sanh 合hợp 能năng 所sở 引dẫn 。 是thị 故cố 前tiền 十thập 現hiện 在tại 。 後hậu 二nhị 未vị 來lai 。 以dĩ 十thập 因nhân 二nhị 果quả 分phần/phân 二nhị 世thế 故cố 。 三tam 生sanh 引dẫn 俱câu 開khai 妙diệu 智trí 論luận 。 初sơ 二nhị 過quá 去khứ 。 次thứ 八bát 現hiện 在tại 。 後hậu 二nhị 未vị 來lai 故cố 成thành 三tam 世thế 。 唯duy 識thức 論luận 等đẳng 十thập 因nhân 二nhị 果quả 定định 不bất 同đồng 世thế 。 因nhân 中trung 前tiền 七thất 與dữ 次thứ 三tam 或hoặc 同đồng 或hoặc 異dị 。 若nhược 二nhị 三tam 七thất 各các 定định 同đồng 世thế 。 如như 是thị 十thập 二nhị 。 一nhất 重trọng/trùng 因nhân 果quả 足túc 顯hiển 輪luân 轉chuyển 及cập 離ly 斷đoạn 常thường 。 又hựu 由do 此thử 三tam 際tế 因nhân 果quả 輪luân 迴hồi 。 人nhân 法pháp 二nhị 我ngã 。 永vĩnh 無vô 所sở 有hữu 。
二nhị 約ước 厭yếm 離ly 有hữu 為vi 者giả 論luận 名danh 護hộ 過quá 觀quán 。 謂vị 外ngoại 人nhân 與dữ 此thử 緣duyên 生sanh 道Đạo 理lý 出xuất 三tam 種chủng 過quá 。 一nhất 一nhất 切thiết 身thân 一nhất 時thời 生sanh 者giả 列liệt 過quá 名danh 。 何hà 以dĩ 故cố 者giả 外ngoại 人nhân 自tự 徵trưng 立lập 過quá 所sở 以dĩ 。 無vô 異dị 因nhân 者giả 釋thích 立lập 過quá 相tương/tướng 。 以dĩ 無vô 我ngã 異dị 因nhân 。 何hà 為vi 不bất 得đắc 五ngũ 道đạo 之chi 身thân 一nhất 時thời 並tịnh 生sanh 。 二nhị 中trung 列liệt 名danh 。 徵trưng 立lập 可khả 知tri 。 無vô 作tác 者giả 故cố 。 者giả 釋thích 立lập 過quá 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 我ngã 作tác 業nghiệp 誰thùy 受thọ 來lai 報báo 。 三tam 中trung 列liệt 徵trưng 可khả 知tri 。 釋thích 中trung 既ký 無vô 有hữu 我ngã 。 誰thùy 持trì 是thị 業nghiệp 令linh 使sử 至chí 果quả 。 是thị 故cố 應ưng 失thất 。 前tiền 不bất 受thọ 報báo 據cứ 前tiền 望vọng 後hậu 說thuyết 。 此thử 中trung 失thất 業nghiệp 據cứ 後hậu 望vọng 前tiền 說thuyết 。 此thử 三tam 下hạ 總tổng 牒điệp 彰chương 護hộ 。 謂vị 過quá 現hiện 因nhân 。 別biệt 名danh 為vi 異dị 因nhân 。 以dĩ 此thử 答đáp 前tiền 三tam 種chủng 難nạn/nan 故cố 名danh 為vi 答đáp 。 亦diệc 通thông 取thủ 下hạ 句cú 。 現hiện 未vị 果quả 異dị 。 由do 彼bỉ 異dị 因nhân 云vân 何hà 得đắc 有hữu 。 一nhất 時thời 生sanh 過quá 。 又hựu 差sai 別biệt 因nhân 得đắc 差sai 別biệt 報báo 。 云vân 何hà 乃nãi 言ngôn 有hữu 不bất 受thọ 報báo 。 差sai 別biệt 之chi 報báo 由do 異dị 因nhân 生sanh 。 云vân 何hà 得đắc 有hữu 。 失thất 業nghiệp 之chi 過quá 。 下hạ 釋thích 文văn 中trung 。 先tiên 釋thích 過quá 去khứ 內nội 。 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 是thị 見kiến 過quá 去khứ 者giả 牒điệp 舉cử 經kinh 文văn 。 下hạ 釋thích 中trung 二nhị 句cú 。 初sơ 明minh 過quá 因nhân 能năng 作tác 現hiện 。 二nhị 現hiện 果quả 由do 過quá 因nhân 。 說thuyết 現hiện 識thức 等đẳng 以dĩ 為vi 當đương 來lai 。 此thử 中trung 但đãn 說thuyết 過quá 去khứ 因nhân 則tắc 足túc 。 何hà 須tu 復phục 說thuyết 現hiện 為vi 其kỳ 當đương 。 欲dục 以dĩ 因nhân 果quả 相tương/tướng 屬thuộc 防phòng 三tam 過quá 故cố 。 則tắc 是thị 見kiến 下hạ 釋thích 已dĩ 總tổng 結kết 過quá 去khứ 是thị 因nhân 義nghĩa 。 二nhị 釋thích 現hiện 在tại 中trung 。 言ngôn 識thức 乃nãi 至chí 受thọ 。 見kiến 現hiện 在tại 者giả 牒điệp 經kinh 文văn 。 釋thích 中trung 二nhị 句cú 。 初sơ 明minh 現hiện 果quả 由do 過quá 因nhân 。 二nhị 復phục 能năng 下hạ 明minh 過quá 因nhân 得đắc 現hiện 果quả 。 現hiện 在tại 是thị 彼bỉ 過quá 去khứ 之chi 未vị 來lai 故cố 云vân 得đắc 未vị 來lai 果quả 。 三tam 愛ái 取thủ 下hạ 釋thích 未vị 來lai 中trung 。 先tiên 牒điệp 文văn 。 言ngôn 復phục 有hữu 生sanh 者giả 釋thích 從tùng 愛ái 取thủ 等đẳng 起khởi 有hữu 生sanh 死tử 名danh 有hữu 生sanh 也dã 。 問vấn 前tiền 釋thích 過quá 現hiện 皆giai 二nhị 世thế 相tương 對đối 。 今kim 解giải 未vị 來lai 。 何hà 故cố 不bất 然nhiên 。 答đáp 以dĩ 彼bỉ 過quá 現hiện 經kinh 中trung 自tự 分phân 為vi 兩lưỡng 也dã 。 故cố 須tu 相tương/tướng 屬thuộc 以dĩ 成thành 護hộ 過quá 。 經kinh 中trung 自tự 說thuyết 愛ái 取thủ 有hữu 三tam 從tùng 果quả 為vì 未vị 來lai 。 不bất 假giả 論luận 主chủ 相tương/tướng 屬thuộc 故cố 不bất 論luận 也dã 。 言ngôn 一nhất 往vãng 定định 者giả 結kết 別biệt 前tiền 文văn 。 以dĩ 上thượng 來lai 所sở 明minh 是thị 一nhất 分phần/phân 三tam 世thế 名danh 一nhất 往vãng 。 理lý 數số 如như 是thị 稱xưng 之chi 為vi 定định 。 下hạ 釋thích 展triển 轉chuyển 三tam 世thế 相tương 生sanh 無vô 盡tận 故cố 云vân 復phục 有hữu 後hậu 世thế 生sanh 轉chuyển 故cố 也dã 。 此thử 說thuyết 何hà 義nghĩa 下hạ 釋thích 前tiền 護hộ 過quá 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 汎# 明minh 業nghiệp 不bất 得đắc 果quả 。 二nhị 舉cử 經kinh 明minh 得đắc 。 三tam 雙song 結kết 得đắc 不phủ 。 前tiền 中trung 先tiên 總tổng 舉cử 。 由do 三tam 義nghĩa 故cố 令linh 過quá 去khứ 業nghiệp 不bất 能năng 得đắc 報báo 。 一nhất 或hoặc 有hữu 未vị 作tác 者giả 就tựu 過quá 去khứ 求cầu 愛ái 取thủ 有hữu 等đẳng 。
爾nhĩ 時thời 未vị 作tác 故cố 。 於ư 現hiện 在tại 不bất 得đắc 。 生sanh 老lão 死tử 果quả 。 問vấn 觀quán 此thử 文văn 。 意ý 似tự 說thuyết 過quá 去khứ 無vô 明minh 未vị 作tác 業nghiệp 行hành 。 何hà 因nhân 乃nãi 云vân 愛ái 等đẳng 未vị 作tác 。 答đáp 若nhược 無vô 明minh 未vị 作tác 業nghiệp 。 何hà 因nhân 乃nãi 言ngôn 過quá 去khứ 業nghiệp 。 三tam 義nghĩa 故cố 不bất 得đắc 報báo 。 言ngôn 或hoặc 有hữu 已dĩ 作tác 未vị 得đắc 報báo 者giả 就tựu 現hiện 以dĩ 求cầu 愛ái 取thủ 有hữu 等đẳng 。 雖tuy 已dĩ 作tác 竟cánh 以dĩ 未vị 熟thục 故cố 。 現hiện 在tại 不bất 得đắc 。 生sanh 老lão 死tử 果quả 。 或hoặc 得đắc 對đối 治trị 者giả 。 若nhược 已dĩ 潤nhuận 業nghiệp 熟thục 。 計kế 應ưng 次thứ 此thử 未vị 來lai 得đắc 生sanh 老lão 死tử 果quả 。 或hoặc 於ư 此thử 生sanh 若nhược 得đắc 聖thánh 果Quả 者giả 。 斷đoạn 愛ái 取thủ 故cố 令linh 已dĩ 熟thục 之chi 業nghiệp 則tắc 便tiện 燋tiều 亡vong 不bất 得đắc 報báo 。 二nhị 是thị 中trung 無vô 明minh 。 下hạ 明minh 舉cử 經kinh 三tam 義nghĩa 得đắc 報báo 。 謂vị 過quá 去khứ 既ký 有hữu 。 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 故cố 知tri 已dĩ 作tác 不bất 同đồng 愛ái 等đẳng 。 現hiện 在tại 既ký 得đắc 識thức 等đẳng 五ngũ 果quả 。 明minh 知tri 則tắc 是thị 業nghiệp 已dĩ 得đắc 果quả 。 由do 現hiện 在tại 愛ái 取thủ 無vô 聖thánh 道Đạo 斷đoạn 令linh 未vị 來lai 生sanh 死tử 。 相tương 續tục 不bất 絕tuyệt 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 雙song 結kết 中trung 。 有hữu 已dĩ 作tác 是thị 行hành 支chi 。 未vị 作tác 是thị 有hữu 支chi 。 已dĩ 得đắc 果quả 是thị 識thức 支chi 等đẳng 。 未vị 得đắc 果quả 是thị 生sanh 支chi 等đẳng 。 聖thánh 人nhân 已dĩ 斷đoạn 凡phàm 夫phu 未vị 斷đoạn 。 下hạ 正chánh 結kết 護hộ 業nghiệp 。 既ký 有hữu 如như 是thị 差sai 別biệt 。 何hà 容dung 有hữu 一nhất 切thiết 身thân 一nhất 時thời 生sanh 過quá 。 謂vị 有hữu 作tác 未vị 作tác 。 何hà 緣duyên 一nhất 時thời 有hữu 得đắc 報báo 未vị 得đắc 。 云vân 何hà 一nhất 時thời 。 有hữu 斷đoạn 未vị 斷đoạn 。 如như 何hà 得đắc 一nhất 時thời 。 若nhược 爾nhĩ 下hạ 重trọng/trùng 牒điệp 顯hiển 示thị 非phi 一nhất 切thiết 業nghiệp 當đương 受thọ 者giả 。 是thị 前tiền 已dĩ 斷đoạn 也dã 。 亦diệc 非phi 不bất 受thọ 者giả 是thị 前tiền 未vị 斷đoạn 。 亦diệc 非phi 一nhất 時thời 。 者giả 顯hiển 前tiền 作tác 未vị 作tác 得đắc 未vị 得đắc 可khả 知tri 。 若nhược 自tự 作tác 下hạ 護hộ 第đệ 二nhị 不bất 受thọ 報báo 過quá 。 謂vị 自tự 作tác 自tự 受thọ 。 何hà 不bất 他tha 受thọ 。 以dĩ 他tha 不bất 作tác 故cố 。 三tam 離ly 彼bỉ 三tam 事sự 護hộ 第đệ 三tam 失thất 業nghiệp 過quá 。 謂vị 由do 離ly 前tiền 三tam 種chủng 不bất 得đắc 。 是thị 故cố 諸chư 業nghiệp 無vô 不bất 得đắc 果quả 。 故cố 無vô 失thất 業nghiệp 過quá 。 下hạ 結kết 可khả 知tri 。
三tam 約ước 大đại 悲bi 分phân 別biệt 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 諸chư 。 外ngoại 道Đạo 行hạnh 異dị 道đạo 求cầu 解giải 脫thoát 中trung 計kế 無vô 因nhân 等đẳng 。 起khởi 大đại 悲bi 心tâm 。 觀quán 此thử 緣duyên 生sanh 。 救cứu 彼bỉ 邪tà 執chấp 。 論luận 言ngôn 先tiên 中trung 際tế 因nhân 者giả 。 過quá 去khứ 二nhị 支chi 是thị 先tiên 際tế 。 與dữ 現hiện 在tại 識thức 等đẳng 中trung 際tế 為vi 因nhân 故cố 。 言ngôn 及cập 中trung 後hậu 際tế 因nhân 者giả 。 中trung 際tế 愛ái 取thủ 有hữu 與dữ 未vị 來lai 後hậu 際tế 為vi 因nhân 。 言ngôn 中trung 際tế 前tiền 後hậu 二nhị 際tế 故cố 者giả 。 於ư 中trung 際tế 內nội 識thức 等đẳng 五ngũ 果quả 分phần/phân 屬thuộc 前tiền 際tế 。 愛ái 等đẳng 三tam 因nhân 分phần/phân 屬thuộc 後hậu 際tế 。 既ký 有hữu 此thử 因nhân 。 云vân 何hà 言ngôn 無vô 。 是thị 故cố 結kết 云vân 若nhược 無vô 如như 是thị 因nhân 事sự 則tắc 種chủng 種chủng 眾chúng 生sanh 。 果quả 事sự 亦diệc 無vô 也dã 。
四tứ 約ước 大đại 智trí 分phân 別biệt 者giả 論luận 名danh 力lực 無vô 力lực 信tín 入nhập 依y 觀quán 。 過quá 去khứ 二nhị 支chi 望vọng 現hiện 有hữu 力lực 。 望vọng 後hậu 無vô 力lực 。 愛ái 等đẳng 三tam 支chi 望vọng 後hậu 有hữu 力lực 望vọng 前tiền 無vô 力lực 。 又hựu 釋thích 過quá 二nhị 有hữu 力lực 。 現hiện 五ngũ 無vô 力lực 。 現hiện 三tam 有hữu 力lực 。 後hậu 二nhị 無vô 力lực 。 以dĩ 皆giai 能năng 生sanh 為vi 有hữu 力lực 所sở 生sanh 為vi 無vô 力lực 。 菩Bồ 薩Tát 舉cử 此thử 。 化hóa 人nhân 令linh 離ly 邪tà 入nhập 正chánh 故cố 云vân 信tín 入nhập 。 依y 菩Bồ 薩Tát 智trí 照chiếu 故cố 云vân 觀quán 也dã 。 言ngôn 先tiên 中trung 後hậu 化hóa 勝thắng 者giả 重trọng/trùng 釋thích 成thành 先tiên 中trung 後hậu 。 是thị 力lực 無vô 力lực 化hóa 勝thắng 是thị 信tín 入nhập 。 謂vị 照chiếu 三tam 際tế 。 以dĩ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 為vi 種chủng 智trí 故cố 也dã 。
第đệ 七thất 三tam 苦khổ 分phân 別biệt 中trung 亦diệc 四tứ 門môn 。
初sơ 經kinh 明minh 。 此thử 有hữu 支chi 皆giai 是thị 苦khổ 聚tụ 。 將tương 釋thích 三tam 苦khổ 。 因nhân 辨biện 受thọ 俱câu 分phân 別biệt 。 瑜du 伽già 云vân 幾kỷ 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 俱câu 行hành 。 謂vị 除trừ 二nhị 所sở 餘dư 。 解giải 云vân 除trừ 受thọ 及cập 老lão 死tử 餘dư 十thập 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 以dĩ 受thọ 不bất 與dữ 受thọ 俱câu 故cố 。 老lão 死tử 位vị 中trung 多đa 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 幾kỷ 苦khổ 受thọ 俱câu 行hành 。 謂vị 即tức 彼bỉ 及cập 所sở 除trừ 中trung 一nhất 。 解giải 云vân 唯duy 除trừ 受thọ 支chi 餘dư 十thập 一nhất 是thị 苦khổ 受thọ 。 幾kỷ 是thị 捨xả 受thọ 俱câu 行hành 。 如như 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 說thuyết 。 以dĩ 老lão 死tử 位vị 多đa 無vô 客khách 捨xả 故cố 。 幾kỷ 不bất 與dữ 受thọ 俱câu 行hành 。 謂vị 所sở 除trừ 中trung 一nhất 即tức 受thọ 支chi 。 以dĩ 受thọ 不bất 與dữ 受thọ 俱câu 故cố 。 唯duy 識thức 論luận 亦diệc 同đồng 。 次thứ 三tam 苦khổ 分phân 別biệt 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 理lý 實thật 遍biến 通thông 門môn 。 如như 瑜du 伽già 中trung 幾kỷ 支chi 壞hoại 苦khổ 攝nhiếp 。 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 俱câu 行hành 支chi 及cập 非phi 受thọ 俱câu 行hành 支chi 一nhất 分phần/phân 。 幾kỷ 若nhược 苦khổ 攝nhiếp 。 謂vị 苦khổ 受thọ 俱câu 行hành 支chi 及cập 非phi 受thọ 俱câu 行hành 支chi 一nhất 分phần/phân 。 幾kỷ 支chi 行hành 苦khổ 攝nhiếp 。 謂vị 所sở 有hữu 壞hoại 苦khổ 苦khổ 苦khổ 支chi 亦diệc 是thị 行hành 苦khổ 支chi 或hoặc 有hữu 行hành 苦khổ 所sở 攝nhiếp 非phi 餘dư 二nhị 苦khổ 。 謂vị 不bất 苦khổ 樂lạc 受thọ 俱câu 行hành 支chi 及cập 非phi 受thọ 俱câu 行hành 支chi 。 一nhất 分phần/phân 。 壞hoại 苦khổ 攝nhiếp 十thập 支chi 全toàn 及cập 受thọ 支chi 中trung 一nhất 分phần/phân 。 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 除trừ 受thọ 支chi 中trung 苦khổ 受thọ 及cập 老lão 死tử 支chi 。 苦khổ 苦khổ 攝nhiếp 十thập 一nhất 支chi 全toàn 及cập 受thọ 支chi 中trung 一nhất 分phần/phân 。 謂vị 苦khổ 受thọ 。 行hành 苦khổ 攝nhiếp 壞hoại 苦khổ 苦khổ 苦khổ 。 皆giai 是thị 行hành 苦khổ 。 或hoặc 有hữu 行hành 苦khổ 非phi 二nhị 支chi 所sở 攝nhiếp 。 謂vị 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 是thị 故cố 行hành 苦khổ 通thông 攝nhiếp 十thập 二nhị 。 唯duy 識thức 第đệ 八bát 亦diệc 同đồng 此thử 說thuyết 。 二nhị 隨tùy 相tương/tướng 增tăng 顯hiển 門môn 如như 此thử 經Kinh 說thuyết 。 謂vị 初sơ 五ngũ 支chi 遷thiên 流lưu 相tương/tướng 現hiện 故cố 稱xưng 行hành 苦khổ 。 觸xúc 受thọ 二nhị 種chủng 觸xúc 對đối 生sanh 苦khổ 故cố 云vân 苦khổ 苦khổ 。 餘dư 為vi 壞hoại 苦khổ 者giả 但đãn 壞hoại 樂nhạo/nhạc/lạc 名danh 壞hoại 苦khổ 。 老lão 死tử 支chi 既ký 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 可khả 壞hoại 。 何hà 故cố 名danh 壞hoại 苦khổ 邪tà 。 釋thích 壞hoại 苦khổ 有hữu 二nhị 。 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 壞hoại 為vi 苦khổ 。 望vọng 所sở 壞hoại 說thuyết 。 二nhị 以dĩ 壞hoại 是thị 苦khổ 故cố 云vân 壞hoại 苦khổ 。 此thử 老lão 死tử 支chi 能năng 壞hoại 生sanh 故cố 。 故cố 屬thuộc 壞hoại 苦khổ 也dã 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。
二nhị 約ước 厭yếm 離ly 有hữu 為vi 。 論luận 主chủ 世thế 諦đế 觀quán 六lục 種chủng 之chi 中trung 此thử 當đương 第đệ 五ngũ 。 名danh 不bất 厭yếm 厭yếm 觀quán 。 謂vị 凡phàm 夫phu 不bất 厭yếm 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 厭yếm 故cố 云vân 不bất 厭yếm 厭yếm 。 此thử 約ước 麁thô 苦khổ 。 又hựu 二Nhị 乘Thừa 不bất 厭yếm 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 厭yếm 。 此thử 約ước 細tế 苦khổ 故cố 云vân 種chủng 種chủng 微vi 苦khổ 也dã 。 以dĩ 分phân 別biệt 此thử 等đẳng 皆giai 是thị 苦khổ 故cố 。 及cập 厭yếm 種chủng 種chủng 麁thô 苦khổ 者giả 二Nhị 乘Thừa 所sở 厭yếm 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 厭yếm 。 又hựu 亦diệc 得đắc 前tiền 細tế 是thị 行hành 苦khổ 。 此thử 麁thô 是thị 彼bỉ 餘dư 二nhị 苦khổ 故cố 。
三tam 約ước 大đại 悲bi 隨tùy 順thuận 分phân 別biệt 者giả 。 愍mẫn 諸chư 外ngoại 道đạo 不bất 達đạt 真chân 理lý 求cầu 異dị 解giải 脫thoát 。 真chân 解giải 脫thoát 有hữu 四tứ 。 舉cử 正chánh 顯hiển 邪tà 。 一nhất 離ly 一nhất 切thiết 苦khổ 。 相tương/tướng 者giả 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 德đức 也dã 。 二nhị 無vô 為vi 相tương/tướng 者giả 是thị 常thường 德đức 也dã 。 三tam 離ly 染nhiễm 相tướng 者giả 是thị 淨tịnh 德đức 也dã 。 四tứ 出xuất 世thế 相tương/tướng 者giả 是thị 我ngã 德đức 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 於ư 世thế 間gian 法pháp 。 自tự 在tại 遠viễn 離ly 名danh 為vi 我ngã 也dã 。 言ngôn 彼bỉ 諸chư 行hành 苦khổ 下hạ 辨biện 邪tà 異dị 正chánh 。 於ư 下hạ 四tứ 段đoạn 經kinh 文văn 各các 配phối 一nhất 義nghĩa 。 今kim 此thử 當đương 初sơ 。 言ngôn 苦khổ 事sự 隨tùy 逐trục 乃nãi 至chí 無vô 色sắc 有hữu 縛phược 者giả 。 舉cử 此thử 三tam 苦khổ 現hiện 彼bỉ 外ngoại 道đạo 求cầu 非phi 想tưởng 等đẳng 為vi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 之chi 。 皆giai 是thị 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 三tam 苦khổ 之chi 法pháp 何hà 有hữu 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 德đức 之chi 義nghĩa 。 故cố 順thuận 起khởi 悲bi 。
四tứ 約ước 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 分phân 別biệt 者giả 。 此thử 當đương 第đệ 七thất 增tăng 上thượng 慢mạn 非phi 增tăng 上thượng 慢mạn 信tín 入nhập 觀quán 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 不bất 覺giác 細tế 苦khổ 自tự 謂vị 無vô 苦khổ 。 名danh 增tăng 上thượng 慢mạn 。 然nhiên 覺giác 麁thô 苦khổ 非phi 增tăng 上thượng 慢mạn 。 舉cử 此thử 令linh 彼bỉ 二Nhị 乘Thừa 信tín 入nhập 大Đại 乘Thừa 緣duyên 生sanh 微vi 細tế 苦khổ 事sự 。 菩Bồ 薩Tát 照chiếu 此thử 故cố 名danh 為vi 觀quán 。 不bất 如như 實thật 知tri 。 下hạ 釋thích 成thành 慢mạn 相tương/tướng 。 此thử 之chi 一nhất 門môn 前tiền 約ước 大đại 悲bi 以dĩ 化hóa 外ngoại 道đạo 。 今kim 就tựu 大đại 智trí 以dĩ 攝nhiếp 二Nhị 乘Thừa 。 以dĩ 文văn 含hàm 多đa 意ý 。 論luận 主chủ 善thiện 取thủ 故cố 也dã 。
第đệ 八bát 因nhân 緣duyên 生sanh 者giả 亦diệc 四tứ 門môn 。
初sơ 約ước 經kinh 。 理lý 實thật 無vô 明minh 望vọng 行hành 無vô 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 而nhi 言ngôn 因nhân 緣duyên 生sanh 行hành 者giả 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 自tự 種chủng 為vi 因nhân 。 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 合hợp 說thuyết 故cố 云vân 因nhân 緣duyên 。 然nhiên 隱ẩn 彼bỉ 親thân 種chủng 顯hiển 此thử 勝thắng 緣duyên 故cố 云vân 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 也dã 。 二nhị 但đãn 彼bỉ 增tăng 上thượng 緣duyên 望vọng 自tự 增tăng 上thượng 果quả 。 還hoàn 是thị 親thân 因nhân 故cố 。 說thuyết 無vô 明minh 為vi 行hành 因nhân 緣duyên 。 餘dư 亦diệc 如như 是thị 。 欲dục 明minh 果quả 不bất 自tự 起khởi 要yếu 從tùng 因nhân 緣duyên 因nhân 緣duyên 形hình 奪đoạt 復phục 各các 無vô 性tánh 。 是thị 故cố 言ngôn 因nhân 緣duyên 生sanh 乃nãi 顯hiển 無vô 生sanh 。 此thử 猶do 順thuận 觀quán 。 逆nghịch 觀quán 一nhất 泯mẫn 非phi 生sanh 不bất 生sanh 可khả 知tri 。
二nhị 約ước 厭yếm 離ly 有hữu 為vi 中trung 世thế 諦đế 觀quán 六lục 門môn 中trung 。 此thử 當đương 第đệ 六lục 名danh 深thâm 觀quán 。 此thử 深thâm 觀quán 中trung 攝nhiếp 後hậu 三tam 門môn 合hợp 成thành 四tứ 句cú 。 一nhất 不bất 自tự 生sanh 。 二nhị 不bất 他tha 生sanh 。 三tam 不bất 共cộng 生sanh 。 四tứ 不bất 無vô 因nhân 生sanh 。 釋thích 此thử 四tứ 句cú 諸chư 論luận 不bất 同đồng 。 略lược 有hữu 五ngũ 說thuyết 。 一nhất 約ước 破phá 外ngoại 道đạo 。 謂vị 諸chư 法pháp 不bất 從tùng 冥minh 諦đế 自tự 性tánh 生sanh 故cố 云vân 不bất 自tự 生sanh 。 二nhị 不bất 從tùng 梵Phạm 天Thiên 自tự 在tại 。 天thiên 等đẳng 生sanh 故cố 云vân 不bất 他tha 生sanh 。 三tam 亦diệc 非phi 微vi 塵trần 大đại 種chủng 和hòa 合hợp 生sanh 故cố 云vân 不bất 共cộng 生sanh 。 四tứ 亦diệc 非phi 無vô 因nhân 自tự 然nhiên 而nhi 起khởi 故cố 云vân 不bất 無vô 因nhân 生sanh 。 二nhị 約ước 破phá 二Nhị 乘Thừa 。 一nhất 謂vị 諸chư 法pháp 不bất 定định 從tùng 自tự 同đồng 類loại 因nhân 生sanh 故cố 云vân 不bất 自tự 生sanh 。 二nhị 不bất 定định 從tùng 彼bỉ 異dị 熟thục 因nhân 生sanh 故cố 云vân 不bất 他tha 生sanh 。 三tam 又hựu 亦diệc 非phi 彼bỉ 俱câu 有hữu 因nhân 生sanh 故cố 云vân 不bất 共cộng 生sanh 。 四tứ 小Tiểu 乘Thừa 中trung 許hứa 無vô 明minh 支chi 前tiền 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 託thác 虛hư 而nhi 起khởi 。 似tự 若nhược 無vô 因nhân 。 今kim 亦diệc 不bất 爾nhĩ 故cố 離ly 無vô 因nhân 。 三tam 約ước 法pháp 顯hiển 空không 。 一nhất 果quả 不bất 自tự 起khởi 名danh 不bất 自tự 生sanh 。 二nhị 自tự 既ký 不bất 立lập 。 對đối 誰thùy 辨biện 他tha 。 又hựu 他tha 亦diệc 各các 自tự 。 皆giai 不bất 成thành 自tự 。 云vân 何hà 他tha 生sanh 故cố 云vân 不bất 他tha 生sanh 。 三tam 自tự 他tha 因nhân 果quả 既ký 各các 不bất 成thành 故cố 云vân 不bất 共cộng 生sanh 。 四tứ 離ly 因nhân 緣duyên 外ngoại 無vô 別biệt 果quả 法pháp 故cố 云vân 不bất 無vô 因nhân 生sanh 。 此thử 上thượng 三tam 重trọng/trùng 如như 般Bát 若Nhã 燈đăng 論luận 及cập 中trung 論luận 等đẳng 說thuyết 。 四tứ 約ước 因nhân 緣duyên 形hình 奪đoạt 。 對đối 法pháp 論luận 云vân 。 自tự 種chủng 有hữu 故cố 不bất 從tùng 他tha 。 待đãi 眾chúng 緣duyên 故cố 非phi 自tự 作tác 。 無vô 作tác 用dụng 故cố 不bất 共cộng 生sanh 。 有hữu 功công 能năng 故cố 非phi 無vô 因nhân 。 凡phàm 諸chư 緣duyên 起khởi 亡vong 雙song 二nhị 句cú 已dĩ 為vi 甚thậm 深thâm 。 況huống 總tổng 亡vong 四tứ 句cú 。 是thị 故cố 緣duyên 起khởi 。 最tối 極cực 甚thậm 深thâm 。 五ngũ 約ước 緣duyên 起khởi 無vô 礙ngại 門môn 。 但đãn 因nhân 緣duyên 生sanh 果quả 。 因nhân 緣duyên 相tương 望vọng 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 全toàn 有hữu 力lực 。 二nhị 全toàn 無vô 力lực 。 謂vị 因nhân 望vọng 於ư 果quả 有hữu 全toàn 不bất 生sanh 。 緣duyên 必tất 全toàn 生sanh 故cố 。 云vân 因nhân 不bất 生sanh 緣duyên 生sanh 故cố 。 二nhị 緣duyên 望vọng 於ư 果quả 亦diệc 全toàn 不bất 生sanh 。 因nhân 必tất 全toàn 生sanh 故cố 云vân 緣duyên 不bất 生sanh 自tự 因nhân 生sanh 故cố 。 三tam 二nhị 力lực 不bất 俱câu 故cố 不bất 共cộng 生sanh 。 四tứ 二nhị 無vô 力lực 亦diệc 不bất 俱câu 故cố 不bất 無vô 因nhân 生sanh 。 此thử 門môn 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 據cứ 力lực 具cụ 有hữu 不bất 有hữu 義nghĩa 故cố 令linh 相tương/tướng 入nhập 。 謂vị 因nhân 有hữu 力lực 時thời 緣duyên 必tất 無vô 力lực 。 是thị 故cố 由do 因nhân 有hữu 力lực 故cố 能năng 攝nhiếp 他tha 。 由do 緣duyên 無vô 力lực 故cố 能năng 入nhập 他tha 。 會hội 彼bỉ 緣duyên 力lực 。 總tổng 歸quy 因nhân 力lực 名danh 不bất 他tha 生sanh 。 雖tuy 言ngôn 不bất 他tha 反phản 顯hiển 自tự 生sanh 。 因nhân 力lực 歸quy 緣duyên 不bất 自tự 亦diệc 爾nhĩ 。 反phản 前tiền 思tư 之chi 。 以dĩ 二nhị 力lực 二nhị 無vô 力lực 各các 不bất 俱câu 故cố 無vô 彼bỉ 不bất 相tương 入nhập 。 一nhất 力lực 一nhất 無vô 力lực 相tương/tướng 歸quy 故cố 恆hằng 時thời 相tương/tướng 入nhập 。 以dĩ 不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。 增tăng 上thượng 緣duyên 寬khoan 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 無vô 不bất 相tương 入nhập 。 十thập 忍nhẫn 品phẩm 云vân 菩Bồ 薩Tát 善thiện 觀quán 緣duyên 起khởi 法pháp 。 於ư 一nhất 法pháp 中trung 。 解giải 眾chúng 多đa 法pháp 。 眾chúng 多đa 法pháp 中trung 解giải 了liễu 一nhất 法pháp 。 良lương 由do 此thử 門môn 故cố 也dã 。 二nhị 據cứ 體thể 有hữu 空không 不bất 空không 義nghĩa 故cố 有hữu 相tương/tướng 即tức 。 謂vị 非phi 直trực 因nhân 力lực 歸quy 緣duyên 。 明minh 其kỳ 相tương/tướng 入nhập 。 亦diệc 乃nãi 因nhân 體thể 。 由do 緣duyên 顯hiển 因nhân 性tánh 空không 。 攝nhiếp 同đồng 於ư 緣duyên 。 何hà 者giả 謂vị 若nhược 無vô 緣duyên 則tắc 無vô 因nhân 故cố 。 以dĩ 生sanh 果quả 名danh 因nhân 。 無vô 緣duyên 果quả 不bất 生sanh 。 是thị 時thời 不bất 名danh 因nhân 。 明minh 知tri 此thử 因nhân 會hội 歸quy 彼bỉ 緣duyên 為vi 不bất 自tự 生sanh 。 是thị 故cố 緣duyên 是thị 有hữu 義nghĩa 。 無vô 不bất 能năng 攝nhiếp 。 因nhân 是thị 空không 義nghĩa 。 無vô 不bất 所sở 攝nhiếp 。 因nhân 受thọ 攝nhiếp 故cố 廢phế 已dĩ 同đồng 緣duyên 。 緣duyên 能năng 攝nhiếp 故cố 攝nhiếp 因nhân 同đồng 已dĩ 。 餘dư 因nhân 攝nhiếp 緣duyên 受thọ 等đẳng 並tịnh 準chuẩn 思tư 可khả 知tri 。 由do 此thử 義nghĩa 故cố 。 諸chư 法pháp 相tướng 即tức 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 。 上thượng 文văn 云vân 知tri 一nhất 即tức 多đa 多đa 即tức 一nhất 等đẳng 皆giai 此thử 義nghĩa 也dã 。 是thị 故cố 無vô 盡tận 大đại 緣duyên 起khởi 法pháp 無vô 礙ngại 自tự 在tại 。 皆giai 從tùng 此thử 門môn 而nhi 開khai 現hiện 矣hĩ 。 此thử 中trung 言ngôn 因nhân 無vô 明minh 諸chư 行hành 生sanh 者giả 。 論luận 經Kinh 云vân 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 行hành 生sanh 者giả 。 彰chương 因nhân 起khởi 果quả 。 明minh 非phi 他tha 作tác 。 言ngôn 因nhân 緣duyên 能năng 生sanh 行hành 者giả 明minh 果quả 由do 因nhân 顯hiển 非phi 自tự 作tác 。 又hựu 以dĩ 無vô 明minh 是thị 行hành 自tự 因nhân 。 故cố 非phi 他tha 作tác 。 亦diệc 先tiên 無vô 行hành 體thể 在tại 無vô 明minh 中trung 。 後hậu 還hoàn 生sanh 行hành 故cố 非phi 自tự 作tác 。 餘dư 亦diệc 如như 是thị 。 準chuẩn 思tư 可khả 見kiến 。 此thử 一nhất 門môn 中trung 論luận 主chủ 開khai 為vi 不bất 自tự 不bất 他tha 二nhị 句cú 也dã 。
三tam 約ước 大đại 悲bi 分phân 別biệt 者giả 。 明minh 諸chư 外ngoại 道đạo 求cầu 異dị 解giải 脫thoát 中trung 。 顯hiển 彼bỉ 所sở 求cầu 非phi 想tưởng 天thiên 等đẳng 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 之chi 。 但đãn 是thị 有hữu 支chi 緣duyên 生sanh 之chi 法pháp 。 非phi 是thị 無vô 為vi 涅Niết 槃Bàn 常thường 德đức 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 隨tùy 起khởi 大đại 悲bi 也dã 。
四tứ 約ước 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 分phân 別biệt 者giả 。 於ư 九cửu 門môn 內nội 以dĩ 第đệ 八bát 第đệ 九cửu 二nhị 門môn 合hợp 為vi 一nhất 無vô 始thỉ 觀quán 。 遠viễn 公công 云vân 。 是thị 真Chân 諦Đế 觀quán 也dã 。 見kiến 法pháp 緣duyên 集tập 。 無vô 本bổn 性tánh 故cố 名danh 為vi 無vô 始thỉ 。 今kim 謂vị 因nhân 緣duyên 起khởi 法pháp 的đích 無vô 元nguyên 本bổn 依y 之chi 始thỉ 起khởi 故cố 云vân 無vô 始thỉ 。 維duy 摩ma 中trung 依y 無vô 住trụ 本bổn 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 同đồng 此thử 義nghĩa 也dã 。 中trung 際tế 生sanh 故cố 後hậu 際tế 生sanh 者giả 。 舉cử 法pháp 釋thích 成thành 。 謂vị 此thử 緣duyên 生sanh 則tắc 是thị 不bất 生sanh 故cố 名danh 無vô 始thỉ 。 是thị 謂vị 大đại 智trí 。 所sở 知tri 之chi 法Pháp 。
第đệ 九cửu 因nhân 緣duyên 縛phược 說thuyết 者giả 亦diệc 四tứ 門môn 。
初sơ 約ước 經kinh 。 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 縛phược 者giả 。 謂vị 此thử 緣duyên 起khởi 互hỗ 相tương 縛phược 住trụ 不bất 得đắc 是thị 生sanh 。 以dĩ 是thị 縛phược 故cố 復phục 非phi 是thị 滅diệt 。 以dĩ 一nhất 縛phược 字tự 印ấn 此thử 法pháp 體thể 。 離ly 諸chư 分phân 別biệt 。 然nhiên 是thị 緣duyên 起khởi 縛phược 相tương/tướng 亦diệc 離ly 故cố 。 寄ký 言ngôn 以dĩ 顯hiển 故cố 云vân 縛phược 說thuyết 。 為vi 明minh 此thử 縛phược 但đãn 在tại 說thuyết 中trung 。 此thử 門môn 顯hiển 緣duyên 起khởi 法pháp 事sự 相tướng 。 向hướng 盡tận 理lý 性tánh 將tương 現hiện 極cực 微vi 妙diệu 處xứ 故cố 。 論luận 云vân 隨tùy 順thuận 觀quán 世thế 諦đế 則tắc 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 是thị 此thử 門môn 也dã 。 釋thích 文văn 可khả 知tri 。
二nhị 約ước 厭yếm 離ly 有hữu 為vi 深thâm 觀quán 四tứ 門môn 中trung 。 此thử 是thị 第đệ 三tam 不bất 共cộng 作tác 。 言ngôn 非phi 二nhị 作tác 者giả 。 或hoặc 因nhân 為vi 自tự 。 以dĩ 緣duyên 為vi 他tha 。 或hoặc 果quả 為vi 自tự 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 為vi 他tha 。 此thử 二nhị 自tự 他tha 俱câu 不bất 作tác 故cố 。 若nhược 自tự 他tha 俱câu 不bất 作tác 。 何hà 得đắc 為vi 緣duyên 生sanh 。 為vi 釋thích 此thử 疑nghi 故cố 云vân 但đãn 隨tùy 順thuận 生sanh 。 謂vị 隨tùy 俗tục 說thuyết 生sanh 。 理lý 實thật 無vô 生sanh 。 言ngôn 無vô 知tri 者giả 故cố 者giả 。 遠viễn 公công 釋thích 。 此thử 別biệt 釋thích 非phi 他tha 。 以dĩ 無vô 我ngã 知tri 者giả 能năng 造tạo 作tác 故cố 作tác 時thời 不bất 住trụ 者giả 。 別biệt 釋thích 非phi 自tự 。 明minh 彼bỉ 無vô 明minh 作tác 行hành 之chi 時thời 無vô 行hành 自tự 性tánh 。 住trụ 彼bỉ 作tác 時thời 。 還hoàn 起khởi 後hậu 行hành 故cố 云vân 作tác 時thời 不bất 住trụ 也dã 。 今kim 更cánh 釋thích 。 因nhân 正chánh 有hữu 力lực 時thời 。 緣duyên 必tất 無vô 力lực 故cố 。 不bất 得đắc 相tương 知tri 故cố 云vân 無vô 知tri 者giả 故cố 也dã 。 此thử 是thị 因nhân 緣duyên 。 不bất 共cộng 果quả 起khởi 之chi 時thời 名danh 曰viết 作tác 時thời 。 於ư 因nhân 於ư 緣duyên 的đích 無vô 所sở 住trụ 故cố 云vân 不bất 住trụ 。 此thử 是thị 因nhân 果quả 不bất 共cộng 。 正chánh 作tác 果quả 時thời 。 此thử 作tác 不bất 住trụ 於ư 因nhân 不bất 住trụ 於ư 緣duyên 。 亦diệc 不bất 住trụ 果quả 故cố 云vân 作tác 時thời 不bất 住trụ 。 此thử 義nghĩa 正chánh 是thị 經Kinh 中trung 縛phược 義nghĩa 可khả 知tri 。
三tam 順thuận 大đại 悲bi 分phân 別biệt 者giả 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 求cầu 異dị 解giải 脫thoát 。 以dĩ 非phi 想tưởng 等đẳng 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 之chi 。 但đãn 是thị 有hữu 支chi 非phi 離ly 染nhiễm 縛phược 。 失thất 於ư 涅Niết 槃Bàn 真chân 淨tịnh 之chi 德đức 故cố 生sanh 大đại 悲bi 。 故cố 云vân 如như 是thị 復phục 染nhiễm 生sanh 縛phược 也dã 。
四tứ 約ước 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 分phân 別biệt 內nội 。 無vô 始thỉ 觀quán 中trung 名danh 隨tùy 順thuận 縛phược 故cố 。 謂vị 生sanh 滅diệt 唯duy 縛phược 。 隨tùy 順thuận 無vô 本bổn 故cố 也dã 。
第đệ 十thập 無vô 所sở 有hữu 盡tận 。 觀quán 中trung 亦diệc 四tứ 門môn 。
初sơ 約ước 經kinh 明minh 此thử 有hữu 支chi 虛hư 相tương/tướng 既ký 盡tận 隨tùy 順thuận 無vô 所sở 有hữu 徹triệt 到đáo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 此thử 顯hiển 不bất 壞hoại 俗tục 而nhi 恆hằng 真chân 也dã 。 故cố 云vân 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 諸chư 行hành 生sanh 。 是thị 隨tùy 順thuận 無vô 所sở 有hữu 。 問vấn 無vô 明minh 生sanh 行hành 是thị 順thuận 所sở 有hữu 。 何hà 故cố 乃nãi 言ngôn 順thuận 無vô 所sở 有hữu 。 答đáp 乘thừa 前tiền 諸chư 門môn 。 次thứ 第đệ 至chí 此thử 。 顯hiển 彼bỉ 無vô 明minh 正chánh 生sanh 行hành 時thời 則tắc 順thuận 無vô 生sanh 入nhập 理lý 故cố 也dã 。 經kinh 意ý 如như 此thử 。 問vấn 順thuận 觀quán 既ký 爾nhĩ 。 逆nghịch 復phục 云vân 何hà 。 答đáp 生sanh 既ký 性tánh 盡tận 。 則tắc 所sở 有hữu 無vô 所sở 有hữu 。 俱câu 離ly 故cố 云vân 隨tùy 順thuận 無vô 所sở 有hữu 盡tận 觀quán 說thuyết 。 說thuyết 義nghĩa 同đồng 前tiền 。 思tư 取thủ 其kỳ 意ý 。
二nhị 約ước 厭yếm 離ly 有hữu 為vi 中trung 名danh 。 第đệ 四tứ 非phi 無vô 因nhân 作tác 。 隨tùy 順thuận 有hữu 故cố 。 何hà 故cố 經kinh 中trung 順thuận 無vô 。 論luận 名danh 順thuận 有hữu 。 釋thích 經kinh 意ý 以dĩ 緣duyên 歸quy 理lý 說thuyết 。 論luận 意ý 以dĩ 性tánh 從tùng 相tương/tướng 說thuyết 。 各các 現hiện 別biệt 義nghĩa 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 又hựu 釋thích 論luận 中trung 順thuận 有hữu 意ý 顯hiển 無vô 生sanh 。 是thị 故cố 與dữ 經kinh 意ý 亦diệc 不bất 別biệt 。 下hạ 別biệt 破phá 無vô 因nhân 。 一nhất 縱túng/tung 破phá 謂vị 應ưng 常thường 生sanh 故cố 。 二nhị 奪đoạt 破phá 謂vị 恆hằng 不bất 生sanh 故cố 。 三tam 此thử 非phi 佛Phật 法Pháp 。 下hạ 呵ha 詰cật 破phá 。 謂vị 說thuyết 無vô 因nhân 最tối 大đại 邪tà 見kiến 。 若nhược 爾nhĩ 下hạ 結kết 非phi 無vô 因nhân 。 是thị 名danh 下hạ 釋thích 說thuyết 總tổng 結kết 。 言ngôn 相tương/tướng 諦đế 者giả 。 相tương/tướng 是thị 前tiền 成thành 答đáp 相tương/tướng 也dã 。 諦đế 是thị 前tiền 二nhị 諦đế 差sai 別biệt 。
三tam 約ước 順thuận 大đại 悲bi 分phân 別biệt 者giả 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 求cầu 異dị 解giải 脫thoát 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 之chi 。 是thị 十thập 二nhị 支chi 三tam 有hữu 之chi 法pháp 。 隨tùy 順thuận 有hữu 求cầu 。 妄vọng 取thủ 無vô 色sắc 。 以dĩ 為vi 解giải 脫thoát 。 失thất 於ư 出xuất 世thế 涅Niết 槃Bàn 我ngã 德đức 。 菩Bồ 薩Tát 愍mẫn 此thử 順thuận 起khởi 大đại 悲bi 。
四tứ 約ước 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 分phân 別biệt 。 此thử 是thị 第đệ 九cửu 。 名danh 種chủng 種chủng 觀quán 。 謂vị 三tam 有hữu 相tương/tướng 別biệt 各các 多đa 類loại 狀trạng 故cố 云vân 種chủng 種chủng 也dã 。 隨tùy 順thuận 下hạ 釋thích 現hiện 其kỳ 相tương/tướng 。 此thử 是thị 三tam 有hữu 世thế 俗tục 之chi 境cảnh 。 大đại 智trí 照chiếu 此thử 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 上thượng 來lai 別biệt 釋thích 十thập 門môn 竟cánh 。 二nhị 如như 是thị 逆nghịch 順thuận 。 下hạ 總tổng 結kết 十thập 章chương 。 既ký 云vân 逆nghịch 順thuận 十thập 種chủng 。 明minh 知tri 前tiền 十thập 門môn 中trung 皆giai 有hữu 逆nghịch 順thuận 。 前tiền 文văn 中trung 有hữu 無vô 逆nghịch 觀quán 者giả 是thị 略lược 故cố 也dã 。 一nhất 有hữu 支chi 行hàng 列liệt 。 二nhị 攝nhiếp 歸quy 一nhất 心tâm 。 三tam 力lực 用dụng 相tương 生sanh 。 四tứ 前tiền 後hậu 相tương/tướng 屬thuộc 。 五ngũ 三tam 道đạo 輪luân 還hoàn 。 六lục 三tam 際tế 因nhân 果quả 。 七thất 三tam 苦khổ 過quá 失thất 。 八bát 從tùng 因nhân 無vô 性tánh 。 九cửu 似tự 有hữu 若nhược 無vô 。 十thập 泯mẫn 同đồng 平bình 等đẳng 配phối 結kết 前tiền 十thập 文văn 。 皆giai 可khả 見kiến 。 釋thích 不bất 住trụ 道Đạo 行hạnh 竟cánh 。
第đệ 三tam 大đại 段đoạn 彼bỉ 果quả 勝thắng 中trung 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 行hành 果quả 。 後hậu 位vị 果quả 。 前tiền 中trung 論luận 分phần/phân 有hữu 五ngũ 。 初sơ 得đắc 對đối 治trị 行hành 及cập 離ly 障chướng 。 是thị 前tiền 勝thắng 慢mạn 對đối 治trị 果quả 。 二nhị 得đắc 修tu 行hành 勝thắng 。 是thị 前tiền 不bất 住trụ 道Đạo 行hạnh 果quả 。 三tam 得đắc 三tam 昧muội 。 望vọng 前tiền 治trị 勝thắng 以dĩ 說thuyết 果quả 。 謂vị 前tiền 修tu 三tam 脫thoát 以dĩ 說thuyết 對đối 治trị 。 彼bỉ 治trị 轉chuyển 增tăng 名danh 三tam 昧muội 勝thắng 。 四tứ 不bất 壞hoại 心tâm 者giả 。 望vọng 前tiền 離ly 障chướng 以dĩ 說thuyết 果quả 。 由do 滅diệt 障chướng 故cố 。 三tam 昧muội 之chi 心tâm 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 名danh 不bất 壞hoại 心tâm 。 五ngũ 自tự 在tại 力lực 者giả 望vọng 前tiền 修tu 行hành 以dĩ 說thuyết 果quả 。 謂vị 依y 前tiền 修tu 行hành 上thượng 進tiến 無vô 礙ngại 。 名danh 自Tự 在Tại 力Lực 。 下hạ 別biệt 釋thích 中trung 釋thích 此thử 五ngũ 則tắc 為vi 五ngũ 段đoạn 。
就tựu 初sơ 文văn 中trung 二nhị 。 先tiên 明minh 治trị 勝thắng 。 後hậu 顯hiển 離ly 障chướng 。 前tiền 中trung 釋thích 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 義nghĩa 略lược 作tác 五ngũ 門môn 。 一nhất 名danh 體thể 。 二nhị 行hành 相tương/tướng 。 三tam 治trị 障chướng 。 四tứ 攝nhiếp 行hành 。 五ngũ 差sai 別biệt 。 如như 別biệt 說thuyết 。 言ngôn 是thị 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 下hạ 正chánh 顯hiển 於ư 前tiền 十thập 門môn 有hữu 支chi 皆giai 有hữu 如như 此thử 三tam 空không 觀quán 門môn 。 先tiên 明minh 空không 門môn 。 論luận 中trung 分phần/phân 三tam 。 初sơ 見kiến 眾chúng 生sanh 無vô 我ngã 。 二nhị 自tự 性tánh 空không 者giả 見kiến 法pháp 無vô 我ngã 。 經kinh 中trung 略lược 無vô 此thử 句cú 。 三tam 彼bỉ 二nhị 作tác 無vô 。 以dĩ 見kiến 無vô 作tác 者giả 故cố 。 謂vị 前tiền 二nhị 句cú 顯hiển 二nhị 我ngã 體thể 空không 。 後hậu 一nhất 句cú 現hiện 二nhị 我ngã 用dụng 空không 。 亦diệc 即tức 前tiền 是thị 無vô 我ngã 。 後hậu 無vô 我ngã 所sở 。 言ngôn 如như 是thị 下hạ 結kết 可khả 知tri 。 二nhị 言ngôn 滅diệt 此thử 事sự 下hạ 明minh 無vô 相tướng 門môn 亦diệc 三tam 義nghĩa 。 一nhất 滅diệt 障chướng 者giả 觀quán 彼bỉ 有hữu 支chi 自tự 性tánh 滅diệt 故cố 。 云vân 滅diệt 此thử 事sự 也dã 。 問vấn 此thử 與dữ 前tiền 無vô 我ngã 何hà 別biệt 。 答đáp 前tiền 就tựu 諸chư 法pháp 以dĩ 明minh 無vô 我ngã 。 此thử 中trung 欲dục 遣khiển 能năng 取thủ 相tương/tướng 心tâm 故cố 不bất 同đồng 也dã 。 二nhị 得đắc 對đối 治trị 者giả 常thường 。 解giải 脫thoát 現hiện 前tiền 。 經kinh 中trung 略lược 無vô 此thử 句cú 。 三tam 念niệm 相tương/tướng 不bất 行hành 者giả 見kiến 因nhân 緣duyên 處xứ 。 無vô 少thiểu 法pháp 相tướng 。 可khả 生sanh 故cố 云vân 餘dư 不bất 相tương 續tục 。 遠viễn 公công 云vân 。 此thử 三tam 中trung 初sơ 滅diệt 障chướng 者giả 取thủ 性tánh 心tâm 亡vong 。 二nhị 得đắc 理lý 為vi 治trị 。 三tam 取thủ 相tương/tướng 心tâm 滅diệt 不bất 見kiến 少thiểu 法pháp 生sanh 故cố 。 離ly 分phân 別biệt 取thủ 相tương/tướng 之chi 心tâm 。 前tiền 滅diệt 取thủ 性tánh 不bất 同đồng 凡phàm 夫phu 。 今kim 離ly 取thủ 相tương/tướng 。 不bất 同đồng 二Nhị 乘Thừa 。 三tam 知tri 此thử 二nhị 下hạ 明minh 無vô 願nguyện 門môn 亦diệc 三tam 。 一nhất 前tiền 二nhị 則tắc 是thị 無vô 願nguyện 所sở 依y 故cố 云vân 依y 止chỉ 。 二nhị 更cánh 不bất 樂nhạo 有hữu 者giả 顯hiển 無vô 願nguyện 體thể 故cố 云vân 體thể 性tánh 。 三tam 唯duy 大đại 悲bi 等đẳng 勝thắng 出xuất 二Nhị 乘Thừa 故cố 云vân 勝thắng 也dã 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 下hạ 明minh 離ly 障chướng 勝thắng 。 初sơ 離ly 彼bỉ 我ngã 等đẳng 是thị 空không 門môn 所sở 離ly 也dã 。 二nhị 離ly 有hữu 相tương/tướng 者giả 是thị 無vô 相tướng 所sở 離ly 也dã 。 三tam 離ly 無vô 相tướng 者giả 是thị 無vô 願nguyện 所sở 離ly 故cố 云vân 離ly 有hữu 無vô 相tướng 也dã 。 以dĩ 不bất 取thủ 無vô 相tướng 故cố 說thuyết 無vô 願nguyện 。 餘dư 經Kinh 云vân 以dĩ 無vô 相tướng 故cố 。 無vô 所sở 願nguyện 求cầu 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 論luận 中trung 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 於ư 五ngũ 地địa 下hạ 舉cử 劣liệt 顯hiển 勝thắng 。 初sơ 舉cử 五ngũ 地địa 顯hiển 此thử 空không 門môn 離ly 我ngã 之chi 勝thắng 。 此thử 文văn 是thị 倒đảo 。 若nhược 正chánh 應ưng 言ngôn 以dĩ 十thập 平bình 等đẳng 深thâm 淨tịnh 心tâm 故cố 遠viễn 離ly 也dã 。 則tắc 遠viễn 離ly 四tứ 地địa 身thân 淨tịnh 我ngã 慢mạn 。 今kim 以dĩ 深thâm 空không 滅diệt 彼bỉ 二nhị 我ngã 故cố 此thử 勝thắng 也dã 。 二nhị 舉cử 四tứ 地địa 離ly 障chướng 現hiện 此thử 文văn 中trung 離ly 作tác 受thọ 勝thắng 。 三tam 此thử 六lục 地địa 等đẳng 舉cử 此thử 地địa 初sơ 十thập 平bình 等đẳng 處xứ 破phá 有hữu 無vô 等đẳng 。 顯hiển 今kim 地địa 滿mãn 無vô 相tướng 無vô 願nguyện 。 破phá 遣khiển 有hữu 無vô 一nhất 切thiết 蕩đãng 盡tận 。 故cố 云vân 勝thắng 也dã 。
第đệ 二nhị 悲bi 心tâm 下hạ 明minh 修tu 行hành 勝thắng 有hữu 二nhị 。 初sơ 正chánh 修tu 行hành 。 後hậu 顯hiển 修tu 勝thắng 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 初sơ 發phát 勇dũng 猛mãnh 修tu 行hành 者giả 。 謂vị 始thỉ 修tu 決quyết 絕tuyệt 也dã 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 知tri 。 下hạ 明minh 丈trượng 夫phu 志chí 修tu 行hành 者giả 謂vị 果quả 決quyết 修tu 終chung 成thành 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 修tu 行hành 心tâm 。 謂vị 以dĩ 三tam 空không 觀quán 彼bỉ 有hữu 支chi 。 愍mẫn 諸chư 眾chúng 生sanh 。 處xử 而nhi 不bất 覺giác 故cố 云vân 。 悲bi 心tâm 轉chuyển 增tăng 。 由do 悲bi 增tăng 進tiến 是thị 利lợi 他tha 心tâm 。 未vị 滿mãn 菩Bồ 提Đề 等đẳng 是thị 自tự 利lợi 心tâm 。 下hạ 明minh 修tu 行hành 勝thắng 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 修tu 智trí 不bất 著trước 有hữu 為vi 。 後hậu 化hóa 眾chúng 生sanh 下hạ 修tu 悲bi 。 不bất 住trụ 無vô 為vi 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 知tri 後hậu 厭yếm 。 就tựu 知tri 中trung 煩phiền 惱não 業nghiệp 生sanh 。 合hợp 散tán 具cụ 闕khuyết 。 有hữu 增tăng 有hữu 減giảm 。 二nhị 既ký 知tri 此thử 法pháp 有hữu 是thị 過quá 患hoạn 。 則tắc 生sanh 厭yếm 離ly 不bất 應ưng 令linh 合hợp 故cố 云vân 我ngã 知tri 有hữu 為vi 等đẳng 也dã 。 是thị 故cố 論luận 云vân 知tri 有hữu 為vi 法pháp 。 多đa 過quá 遠viễn 離ly 生sanh 業nghiệp 煩phiền 惱não 等đẳng 。 下hạ 修tu 悲bi 化hóa 眾chúng 生sanh 可khả 知tri 。 二nhị 丈trượng 夫phu 志chí 行hành 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 智trí 。 後hậu 悲bi 智trí 中trung 。 論luận 名danh 厭yếm 對đối 觀quán 者giả 。 有hữu 為vi 名danh 對đối 。 見kiến 多đa 過quá 觀quán 者giả 重trọng/trùng 釋thích 成thành 也dã 。 滅diệt 對đối 者giả 明minh 有hữu 為vi 性tánh 滅diệt 故cố 云vân 無vô 性tánh 等đẳng 也dã 。 與dữ 大đại 慈từ 等đẳng 明minh 修tu 悲bi 可khả 知tri 。 二nhị 則tắc 得đắc 無vô 礙ngại 下hạ 明minh 修tu 行hành 勝thắng 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 勝thắng 相tướng 現hiện 前tiền 。 論luận 云vân 智trí 及cập 大đại 悲bi 勝thắng 隨tùy 順thuận 者giả 。 牒điệp 前tiền 二nhị 行hành 之chi 中trung 各các 有hữu 悲bi 智trí 。 能năng 上thượng 順thuận 也dã 。 依y 不bất 住trụ 道đạo 無vô 礙ngại 般Bát 若Nhã 現hiện 前tiền 者giả 。 明minh 依y 前tiền 悲bi 智trí 不bất 住trụ 之chi 道đạo 令linh 佛Phật 地địa 無Vô 礙Ngại 智Trí 光quang 現hiện 前tiền 。 知tri 有hữu 為vi 涅Niết 槃Bàn 平bình 等đẳng 。 者giả 解giải 智trí 悲bi 不bất 住trụ 所sở 以dĩ 也dã 。 不bất 共cộng 住trú 者giả 解giải 不bất 住trụ 義nghĩa 。 謂vị 智trí 不bất 共cộng 有hữu 為vi 法pháp 住trụ 故cố 云vân 而nhi 亦diệc 不bất 住trụ 等đẳng 。 又hựu 悲bi 不bất 共cộng 無vô 為vi 法pháp 住trụ 故cố 云vân 亦diệc 不bất 住trụ 其kỳ 中trung 等đẳng 。 彼bỉ 助trợ 道Đạo 行hạnh 不bất 滿mãn 故cố 者giả 釋thích 不bất 住trụ 所sở 為vi 。 為vi 滿mãn 智trí 助trợ 道đạo 。 不bất 住trụ 有hữu 為vi 。 為vi 滿mãn 功công 德đức 助trợ 道đạo 。 不bất 住trụ 無vô 為vi 。 故cố 云vân 欲dục 具cụ 足túc 等đẳng 。
第đệ 三tam 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 現hiện 前tiền 地địa 下hạ 明minh 三tam 昧muội 勝thắng 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 明minh 空không 定định 後hậu 明minh 餘dư 二nhị 。 前tiền 中trung 先tiên 舉cử 十thập 空không 上thượng 首thủ 後hậu 結kết 多đa 門môn 。 此thử 中trung 一nhất 萬vạn 論luận 經kinh 名danh 百bách 千thiên 萬vạn 也dã 。 前tiền 十thập 空không 中trung 論luận 攝nhiếp 為vi 四tứ 。 一nhất 觀quán 是thị 觀quán 解giải 。 二nhị 不bất 放phóng 逸dật 者giả 。 依y 解giải 起khởi 行hành 離ly 過quá 為vi 名danh 。 三tam 得đắc 增tăng 上thượng 者giả 因nhân 修tu 成thành 德đức 得đắc 上thượng 功công 德đức 。 四tứ 因nhân 事sự 者giả 依y 德đức 起khởi 用dụng 。 三tam 昧muội 是thị 大đại 用dụng 本bổn 故cố 名danh 因nhân 事sự 。 初sơ 中trung 除trừ 第đệ 四tứ 三tam 昧muội 。 餘dư 五ngũ 名danh 觀quán 。 一nhất 生sanh 空không 觀quán 。 二nhị 法pháp 空không 觀quán 。 三tam 合hợp 取thủ 二nhị 空không 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 四tứ 依y 本bổn 識thức 觀quán 二nhị 種chủng 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 是thị 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 云vân 大đại 空không 。 五ngũ 觀quán 七thất 轉chuyển 識thức 。 不bất 離ly 如Như 來Lai 藏tạng 。 和hòa 合hợp 而nhi 起khởi 。 皆giai 無vô 自tự 體thể 故cố 云vân 合hợp 空không 。 楞lăng 伽già 云vân 。 七thất 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 心tâm 俱câu 和hòa 合hợp 生sanh 。 又hựu 云vân 不bất 壞hoại 相tương/tướng 有hữu 八bát 。 無vô 相tướng 亦diệc 無vô 相tướng 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 二nhị 不bất 放phóng 逸dật 者giả 。 分phân 別biệt 善thiện 修tu 是thị 自tự 分phần/phân 也dã 。 修tu 行hành 無vô 厭yếm 是thị 勝thắng 進tiến 也dã 。 二nhị 修tu 滿mãn 足túc 故cố 云vân 究cứu 竟cánh 。 三tam 得đắc 增tăng 上thượng 功công 德đức 者giả 。 勝thắng 德đức 依y 空không 生sanh 起khởi 現hiện 前tiền 故cố 云vân 生sanh 空không 。 四tứ 因nhân 事sự 者giả 餘dư 三tam 三tam 昧muội 。 一nhất 依y 此thử 空không 定định 令linh 智trí 障chướng 淨tịnh 。 因nhân 是thị 事sự 故cố 。 名danh 如như 實thật 離ly 妄vọng 也dã 。 二nhị 依y 空không 起khởi 悲bi 。 不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 。 是thị 故cố 論luận 經kinh 名danh 不bất 捨xả 空không 。 三tam 依y 空không 三tam 昧muội 。 願nguyện 在tại 諸chư 有hữu 遠viễn 離ly 染nhiễm 著trước 名danh 離ly 分phân 別biệt 。 然nhiên 隨tùy 順thuận 有hữu 離ly 不bất 分phân 別biệt 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。
第đệ 四tứ 是thị 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 現hiện 前tiền 下hạ 明minh 得đắc 不bất 壞hoại 心tâm 果quả 。 十thập 句cú 中trung 初sơ 一nhất 總tổng 。 深thâm 心tâm 者giả 深thâm 徹triệt 難nan 動động 。 論luận 經kinh 不bất 壞hoại 心tâm 謂vị 。 堅kiên 固cố 不bất 退thoái 。 餘dư 九cửu 為vi 別biệt 。 一nhất 於ư 理lý 信tín 觀quán 。 二nhị 行hành 堪kham 受thọ 調điều 。 三tam 於ư 甚thậm 深thâm 祕bí 密mật 。 之chi 處xứ 能năng 不bất 驚kinh 怖bố 。 四tứ 自tự 分phần/phân 不bất 失thất 。 五ngũ 勝thắng 進tiến 無vô 歇hiết 。 六lục 不bất 嫉tật 他tha 德đức 。 不bất 破phá 己kỷ 戒giới 。 二nhị 行hành 普phổ 淨tịnh 故cố 云vân 廣quảng 心tâm 。 七thất 慈từ 普phổ 益ích 生sanh 。 八bát 求cầu 上thượng 地địa 智trí 。 九cửu 巧xảo 化hóa 眾chúng 生sanh 。
第đệ 五ngũ 如như 是thị 等đẳng 心tâm 。 下hạ 明minh 自tự 在tại 力lực 勝thắng 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 總tổng 。 次thứ 別biệt 。 後hậu 結kết 。 總tổng 中trung 如như 是thị 等đẳng 心tâm 。 者giả 得đắc 般Bát 若Nhã 也dã 。 轉chuyển 勝thắng 增tăng 長trưởng 者giả 行hành 力lực 勝thắng 也dã 。 隨tùy 順thuận 菩Bồ 提Đề 。 者giả 能năng 深thâm 入nhập 也dã 。 勝thắng 力lực 有hữu 九cửu 。 就tựu 總tổng 開khai 別biệt 。 一nhất 下hạ 伏phục 力lực 。 二nhị 上thượng 解giải 力lực 。 三tam 捨xả 小tiểu 力lực 。 四tứ 信tín 深thâm 力lực 。 五ngũ 摧tồi 魔ma 力lực 。 六lục 治trị 惑hoặc 力lực 。 七thất 遍biến 治trị 力lực 。 八bát 巧xảo 化hóa 力lực 。 九cửu 治trị 障chướng 力lực 。 並tịnh 如như 論luận 辨biện 。 三tam 是thị 菩Bồ 薩Tát 下hạ 結kết 可khả 知tri 。
第đệ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 現hiện 前tiền 下hạ 明minh 位vị 果quả 。 於ư 中trung 三tam 果quả 同đồng 前tiền 。 就tựu 調điều 柔nhu 中trung 三tam 。 初sơ 調điều 柔nhu 行hành 內nội 。 聽thính 受thọ 正Chánh 法Pháp 。 如như 說thuyết 行hành 者giả 。 論luận 經kinh 得đắc 三tam 昧muội 慧tuệ 光quang 。 釋thích 以dĩ 得đắc 義nghĩa 持trì 。 能năng 如như 說thuyết 行hành 。 因nhân 彼bỉ 事sự 者giả 因nhân 彼bỉ 義nghĩa 持trì 事sự 。 是thị 故cố 說thuyết 此thử 。 依y 勝thắng 三tam 昧muội 。 得đắc 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 是thị 前tiền 如như 實thật 三tam 昧muội 也dã 。 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。 是thị 前tiền 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 勝thắng 也dã 。 行hàng 行hàng 已dĩ 憶ức 持trì 者giả 能năng 持trì 彼bỉ 行hành 故cố 。 所sở 鍊luyện 淨tịnh 中trung 言ngôn 是thị 人nhân 乃nãi 至chí 明minh 淨tịnh 者giả 。 解giải 脫thoát 彼bỉ 障chướng 釋thích 所sở 鍊luyện 淨tịnh 也dã 。 證chứng 彼bỉ 義nghĩa 故cố 釋thích 知tri 佛Phật 法Pháp 藏tạng 。 釋thích 喻dụ 中trung 。 出xuất 世thế 間gian 智trí 。 增tăng 上thượng 者giả 顯hiển 證chứng 智trí 體thể 淨tịnh 也dã 。 光quang 明minh 轉chuyển 勝thắng 者giả 示thị 現hiện 用dụng 勝thắng 以dĩ 顯hiển 體thể 也dã 。 以dĩ 教giáo 智trí 光quang 勝thắng 顯hiển 證chứng 智trí 亦diệc 增tăng 上thượng 也dã 。 乃nãi 至chí 以dĩ 方phương 便tiện 智trí 。 等đẳng 者giả 釋thích 合hợp 喻dụ 文văn 也dã 。 無vô 礙ngại 般Bát 若Nhã 是thị 佛Phật 智trí 光quang 明minh 也dã 。 方phương 便tiện 是thị 前tiền 不bất 住trụ 道đạo 智trí 也dã 。 二nhị 釋thích 教giáo 智trí 淨tịnh 中trung 。 前tiền 地địa 取thủ 月nguyệt 輪luân 喻dụ 故cố 小tiểu 。 此thử 地địa 取thủ 月nguyệt 光quang 喻dụ 寬khoan 大đại 故cố 勝thắng 前tiền 也dã 。 隨tùy 順thuận 四tứ 流lưu 是thị 魔ma 所sở 行hành 故cố 云vân 魔ma 道đạo 。 此thử 名danh 惡ác 魔ma 。 是thị 彼bỉ 魔ma 道đạo 。 三tam 是thị 名danh 下hạ 結kết 說thuyết 相tương/tướng 。 攝nhiếp 報báo 願nguyện 智trí 並tịnh 準chuẩn 前tiền 可khả 知tri 。 第đệ 三tam 大đại 段đoạn 重trọng/trùng 頌tụng 分phần/phân 中trung 三tam 十thập 九cửu 頌tụng 分phần/phân 五ngũ 。 初sơ 三tam 頌tụng 前tiền 十thập 平bình 等đẳng 法pháp 勝thắng 慢mạn 對đối 治trị 。 二nhị 有hữu 二nhị 十thập 頌tụng 不bất 住trụ 道Đạo 行hạnh 勝thắng 。 於ư 中trung 初sơ 一nhất 頌tụng 前tiền 初sơ 住trụ 地địa 心tâm 。 總tổng 觀quán 緣duyên 起khởi 。 二nhị 有hữu 五ngũ 頌tụng 初sơ 因nhân 緣duyên 分phần/phân 次thứ 第đệ 觀quán 。 三tam 有hữu 二nhị 頌tụng 一nhất 心tâm 所sở 攝nhiếp 觀quán 。 四tứ 有hữu 二nhị 頌tụng 自tự 助trợ 成thành 。 五ngũ 有hữu 一nhất 頌tụng 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 六lục 有hữu 一nhất 頌tụng 三tam 道đạo 不bất 斷đoạn 。 七thất 一nhất 頌tụng 三tam 際tế 差sai 別biệt 。 八bát 一nhất 頌tụng 三tam 苦khổ 差sai 別biệt 。 九cửu 一nhất 頌tụng 超siêu 頌tụng 第đệ 九cửu 生sanh 縛phược 觀quán 。 十thập 有hữu 一nhất 頌tụng 卻khước 頌tụng 第đệ 八bát 緣duyên 起khởi 觀quán 。 十thập 一nhất 有hữu 一nhất 頌tụng 半bán 頌tụng 第đệ 十thập 隨tùy 順thuận 有hữu 盡tận 觀quán 。 十thập 二nhị 有hữu 二nhị 頌tụng 半bán 頌tụng 結kết 十thập 門môn 名danh 。 三tam 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 下hạ 六lục 頌tụng 半bán 頌tụng 彼bỉ 果quả 勝thắng 。 於ư 中trung 初sơ 三tam 頌tụng 對đối 治trị 勝thắng 。 次thứ 一nhất 頌tụng 半bán 頌tụng 修tu 行hành 勝thắng 。 次thứ 半bán 頌tụng 三tam 昧muội 勝thắng 。 次thứ 半bán 頌tụng 不bất 壞hoại 心tâm 勝thắng 。 次thứ 一nhất 頌tụng 自tự 在tại 力lực 勝thắng 。 四tứ 供cúng 養dường 下hạ 八bát 頌tụng 半bán 位vị 果quả 。 於ư 中trung 初sơ 四tứ 半bán 頌tụng 調điều 柔nhu 果quả 。 次thứ 四tứ 頌tụng 攝nhiếp 報báo 果quả 。 略lược 不bất 頌tụng 願nguyện 智trí 果quả 。 五ngũ 末mạt 後hậu 一nhất 頌tụng 歎thán 深thâm 結kết 說thuyết 。 釋thích 第đệ 六lục 地địa 竟cánh 。
第đệ 七thất 遠Viễn 行Hành 地Địa 者giả 。 釋thích 有hữu 三tam 。 一nhất 約ước 功công 用dụng 後hậu 邊biên 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 云vân 至chí 功công 用dụng 行hành 最tối 後hậu 邊biên 故cố 。 世thế 親thân 釋thích 云vân 。 謂vị 此thử 地địa 中trung 於ư 功công 用dụng 行hành 。 得đắc 至chí 究cứu 竟cánh 。 雖tuy 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 不bất 能năng 動động 搖dao 。 而nhi 於ư 無vô 相tướng 猶do 名danh 有hữu 行hành 。 二nhị 約ước 二nhị 義nghĩa 。 解giải 深thâm 密mật 云vân 。 能năng 遠viễn 證chứng 入nhập 無vô 缺khuyết 。 無vô 間gian 無vô 相tướng 作tác 意ý 。 與dữ 清thanh 淨tịnh 地địa 。 共cộng 相tương 隣lân 接tiếp 。 故cố 名danh 遠viễn 行hành 。 解giải 云vân 無vô 缺khuyết 無vô 間gián 。 遠viễn 於ư 前tiền 六lục 隣lân 接tiếp 淨tịnh 地địa 近cận 後hậu 第đệ 八bát 。 三tam 約ước 三tam 義nghĩa 。 成thành 唯duy 識thức 論luận 至chí 無vô 相tướng 住trụ 功công 用dụng 後hậu 邊biên 出xuất 過quá 世thế 間gian 。 二Nhị 乘Thừa 道đạo 故cố 。 故cố 名danh 遠Viễn 行Hành 地Địa 。 此thử 同đồng 十Thập 地Địa 論luận 。 金kim 光quang 明minh 云vân 。 無vô 流lưu 無vô 間gian 無vô 相tướng 思tư 惟duy 。 解giải 脫thoát 三tam 昧muội 。 遠viễn 修tu 行hành 故cố 。 是thị 地địa 清thanh 淨tịnh 無vô 障chướng 。 無vô 礙ngại 名danh 遠Viễn 行Hành 地Địa 。 莊trang 嚴nghiêm 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 七Thất 地Địa 中trung 。 近cận 一Nhất 乘Thừa 道Đạo 名danh 為vi 遠viễn 行hành 。 問vấn 誰thùy 是thị 遠viễn 去khứ 。 答đáp 功công 用dụng 方phương 便tiện 究cứu 竟cánh 此thử 遠viễn 能năng 去khứ 。 由do 此thử 遠viễn 去khứ 故cố 。 名danh 遠Viễn 行Hành 地Địa 。 十thập 住trụ 論luận 云vân 。 去khứ 三tam 界giới 遠viễn 。 近cận 法Pháp 王Vương 位vị 故cố 。 名danh 身thân 遠viễn 地địa 。 仁nhân 王vương 經kinh 名danh 遠viễn 達đạt 地địa 。
二nhị 來lai 意ý 者giả 亦diệc 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 前tiền 寄ký 二Nhị 乘Thừa 合hợp 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 次thứ 第đệ 轉chuyển 勝thắng 。 是thị 故cố 須tu 來lai 。 二nhị 於ư 無vô 相tướng 觀quán 前tiền 地địa 未vị 純thuần 。 今kim 此thử 進tiến 入nhập 純thuần 無vô 相tướng 。 是thị 故cố 須tu 來lai 。 三tam 前tiền 功công 用dụng 未vị 滿mãn 。 此thử 地địa 中trung 滿mãn 。 是thị 故cố 來lai 也dã 。
三tam 所sở 離ly 障chướng 者giả 依y 地địa 論luận 離ly 細tế 相tương/tướng 習tập 障chướng 。 解giải 云vân 以dĩ 第đệ 六lục 地địa 有hữu 相tương/tướng 觀quán 少thiểu 名danh 為vi 細tế 相tương/tướng 礙ngại 。 於ư 第đệ 七thất 純thuần 無vô 相tướng 觀quán 故cố 以dĩ 為vi 障chướng 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 細tế 相tướng 現hiện 行hành 。 障chướng 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 執chấp 有hữu 生sanh 滅diệt 。 細tế 相tướng 現hiện 行hành 。 彼bỉ 障chướng 七thất 地địa 妙diệu 無vô 相tướng 道đạo 。 入nhập 七thất 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 七thất 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麁thô 重trọng 。 一nhất 細tế 相tướng 現hiện 行hành 愚ngu 。 則tắc 是thị 此thử 中trung 執chấp 有hữu 生sanh 者giả 猶do 取thủ 流lưu 轉chuyển 細tế 生sanh 相tương/tướng 故cố 。 二nhị 純thuần 作tác 意ý 求cầu 無vô 相tướng 愚ngu 則tắc 是thị 此thử 中trung 執chấp 有hữu 滅diệt 者giả 尚thượng 取thủ 還hoàn 滅diệt 。 細tế 滅diệt 相tương/tướng 故cố 。 純thuần 於ư 無vô 相tướng 。 作tác 意ý 勤cần 求cầu 。 未vị 能năng 空không 中trung 起khởi 有hữu 勝thắng 行hành 。 解giải 云vân 以dĩ 所sở 知tri 障chướng 執chấp 於ư 緣duyên 起khởi 流lưu 轉chuyển 之chi 生sanh 還hoàn 盡tận 之chi 滅diệt 。 細tế 於ư 前tiền 地địa 所sở 離ly 四Tứ 諦Đế 染nhiễm 淨tịnh 麁thô 相tương/tướng 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 問vấn 此thử 後hậu 一nhất 愚ngu 正chánh 迷mê 還hoàn 滅diệt 細tế 相tương/tướng 。 何hà 以dĩ 不bất 名danh 還hoàn 滅diệt 愚ngu 。 答đáp 此thử 愚ngu 有hữu 二nhị 用dụng 。 一nhất 執chấp 還hoàn 滅diệt 相tương/tướng 。 二nhị 純thuần 作tác 意ý 求cầu 無vô 相tướng 。 且thả 依y 後hậu 義nghĩa 立lập 名danh 。 又hựu 釋thích 相tương/tướng 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 有hữu 二nhị 無vô 。 取thủ 無vô 之chi 相tướng 名danh 為vi 細tế 相tương/tướng 。 若nhược 依y 此thử 釋thích 。 求cầu 無vô 相tướng 則tắc 是thị 愚ngu 。 梁lương 論luận 名danh 一nhất 向hướng 無vô 相tướng 。 思tư 惟duy 方phương 便tiện 無vô 明minh 。 金kim 光quang 明minh 云vân 。 一nhất 味vị 執chấp 思tư 惟duy 欲dục 斷đoạn 未vị 得đắc 方phương 便tiện 無vô 明minh 。 諸chư 餘dư 聖thánh 教giáo 可khả 準chuẩn 通thông 釋thích 。
四tứ 所sở 證chứng 者giả 。 依y 攝nhiếp 論luận 證chứng 得đắc 種chủng 種chủng 法pháp 無vô 差sai 別biệt 法pháp 界giới 。 世thế 親thân 釋thích 云vân 。 謂vị 於ư 此thử 中trung 契Khế 經Kinh 等đẳng 法Pháp 。 雖tuy 有hữu 種chủng 種chủng 。 差sai 別biệt 安an 立lập 而nhi 無vô 有hữu 異dị 。 無vô 性tánh 釋thích 云vân 。 如như 契Khế 經Kinh 等đẳng 種chủng 種chủng 法pháp 別biệt 。 此thử 不bất 如như 是thị 。 唯duy 識thức 云vân 。 法pháp 無vô 差sai 別biệt 真Chân 如Như 謂vị 此thử 真Chân 如Như 雖tuy 多đa 教giáo 法pháp 種chủng 種chủng 安an 立lập 而nhi 無vô 異dị 故cố 。 解giải 云vân 謂vị 此thử 真Chân 如Như 雖tuy 教giáo 法pháp 中trung 名danh 為vi 法Pháp 界Giới 。 及cập 實thật 際tế 等đẳng 安an 立lập 多đa 名danh 。 體thể 無vô 別biệt 異dị 。 故cố 立lập 斯tư 名danh 。 又hựu 釋thích 以dĩ 本bổn 從tùng 末mạt 真Chân 如Như 流lưu 出xuất 種chủng 種chủng 教giáo 法pháp 。 以dĩ 末mạt 從tùng 本bổn 種chủng 種chủng 教giáo 法pháp 皆giai 歸quy 真Chân 如Như 。 此thử 與dữ 三tam 地địa 各các 證chứng 一nhất 義nghĩa 。 又hựu 釋thích 教giáo 法pháp 隨tùy 機cơ 種chủng 種chủng 安an 立lập 不bất 失thất 平bình 等đẳng 一nhất 味vị 之chi 法pháp 。 是thị 此thử 所sở 證chứng 中trung 邊biên 論luận 云vân 。 第đệ 七Thất 地Địa 中trung 。 所sở 證chứng 法Pháp 界Giới 名danh 種chủng 種chủng 法pháp 無vô 差sai 別biệt 義nghĩa 。 由do 通thông 達đạt 此thử 知tri 法pháp 無vô 相tướng 。 不bất 行hành 契Khế 經Kinh 等đẳng 種chủng 種chủng 法pháp 相tướng 中trung 。 諸chư 本bổn 攝nhiếp 論luận 同đồng 。
五ngũ 所sở 成thành 行hành 亦diệc 三tam 種chủng 。 謂vị 一nhất 十thập 度độ 中trung 當đương 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 行hành 。 二nhị 當đương 地địa 成thành 就tựu 雙song 行hành 無vô 相tướng 行hành 。 謂vị 則tắc 空không 方phương 便tiện 智trí 發phát 起khởi 有hữu 中trung 殊thù 勝thắng 行hành 。 三tam 學học 無vô 功công 用dụng 行hành 。 如như 此thử 下hạ 文văn 說thuyết 。 及cập 莊trang 嚴nghiêm 論luận 第đệ 七thất 住trụ 雖tuy 行hành 功công 用dụng 。 而nhi 上thượng 參tham 一nhất 道đạo 多đa 住trụ 無vô 相tướng 故cố 。
六lục 地địa 別biệt 果quả 。 梁lương 論luận 通thông 達đạt 種chủng 種chủng 法pháp 無vô 別biệt 法Pháp 界Giới 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 相tướng 果quả 。 金kim 光quang 明minh 七thất 地địa 發phát 心tâm 得đắc 。 如Như 意Ý 三Tam 昧Muội 。 當đương 地địa 行hành 果quả 位vị 果quả 如như 文văn 。
第đệ 七thất 釋thích 文văn 者giả 亦diệc 三tam 分phần/phân 同đồng 前tiền 。 初sơ 讚tán 請thỉnh 分phần/phân 中trung 有hữu 十thập 四tứ 頌tụng 分phần/phân 五ngũ 。 初sơ 三tam 天thiên 眾chúng 供cung 讚tán 。 二nhị 有hữu 一nhất 頌tụng 天thiên 王vương 供cúng 養dường 。 三tam 有hữu 一nhất 頌tụng 半bán 餘dư 天thiên 王vương 等đẳng 歎thán 法Pháp 作tác 樂nhạc 。 四tứ 有hữu 七thất 頌tụng 半bán 天thiên 女nữ 讚tán 得đắc 。 於ư 中trung 初sơ 二nhị 頌tụng 半bán 歎thán 佛Phật 身thân 業nghiệp 利lợi 益ích 。 次thứ 一nhất 歎thán 佛Phật 語ngữ 業nghiệp 利lợi 益ích 。 次thứ 三tam 歎thán 佛Phật 意ý 業nghiệp 利lợi 益ích 。 次thứ 一nhất 歎thán 已dĩ 默mặc 住trụ 悕hy 聞văn 後hậu 地địa 。 下hạ 一nhất 眾chúng 首thủ 請thỉnh 說thuyết 第đệ 二nhị 正chánh 顯hiển 地địa 體thể 中trung 。 論luận 分phân 為vi 五ngũ 。 初sơ 一nhất 趣thú 地địa 方phương 便tiện 是thị 加gia 行hành 道Đạo 。 次thứ 一nhất 初sơ 住trụ 地địa 是thị 無vô 間gian 道đạo 。 次thứ 一nhất 正chánh 住trụ 地địa 。 是thị 解giải 脫thoát 道Đạo 。 次thứ 一nhất 義nghĩa 該cai 始thỉ 終chung 說thuyết 在tại 正chánh 地địa 。 後hậu 一nhất 地địa 滿mãn 是thị 勝thắng 進tiến 道đạo 。 初sơ 言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 作tác 行hành 對đối 治trị 者giả 。 前tiền 六lục 地địa 中trung 受thọ 著trước 三tam 空không 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 作tác 。 此thử 地địa 隨tùy 有hữu 不bất 著trước 於ư 空không 故cố 名danh 對đối 治trị 。 此thử 是thị 地địa 地địa 皆giai 捨xả 修tu 法pháp 也dã 。 二nhị 彼bỉ 障chướng 對đối 治trị 者giả 。 前tiền 加gia 行hành 雖tuy 治trị 前tiền 地địa 樂nhạo/nhạc/lạc 空không 之chi 心tâm 。 以dĩ 其kỳ 有hữu 量lượng 有hữu 功công 用dụng 故cố 則tắc 後hậu 是thị 障chướng 。 是thị 故cố 初sơ 住trụ 地địa 中trung 修tu 無vô 量lượng 。 無vô 功công 用dụng 行hành 。 以dĩ 為vi 對đối 治trị 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 三tam 雙song 行hành 勝thắng 者giả 。 垢cấu 障chướng 既ký 除trừ 。 止Chỉ 觀Quán 俱câu 運vận 。 四tứ 前tiền 上thượng 地địa 勝thắng 者giả 。 此thử 地địa 功công 用dụng 過quá 前tiền 六lục 地địa 勝thắng 後hậu 三tam 地địa 故cố 立lập 斯tư 名danh 。 五ngũ 地địa 滿mãn 足túc 故cố 名danh 雙song 行hành 果quả 。 下hạ 廣quảng 釋thích 中trung 。
就tựu 初sơ 分phần/phân 內nội 有hữu 三tam 。 初sơ 結kết 前tiền 舉cử 後hậu 勸khuyến 修tu 趣thú 入nhập 二nhị 正chánh 顯hiển 行hành 相tương/tướng 。 三tam 結kết 行hành 功công 能năng 。 初sơ 中trung 論luận 云vân 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 乃nãi 至chí 非phi 起khởi 增tăng 上thượng 行hành 者giả 總tổng 舉cử 前tiền 地địa 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 作tác 障chướng 。 下hạ 明minh 能năng 治trị 。 謂vị 方phương 便tiện 者giả 。 不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 。 法pháp 無vô 我ngã 智trí 對đối 治trị 攝nhiếp 取thủ 增tăng 上thượng 行hành 此thử 治trị 於ư 無vô 作tác 行hành 中trung 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 心tâm 也dã 。 起khởi 十thập 妙diệu 行hạnh 。 者giả 發phát 起khởi 殊thù 勝thắng 行hành 。 此thử 殊thù 勝thắng 行hành 於ư 出xuất 世thế 間gian 。 及cập 世thế 間gian 增tăng 上thượng 行hành 更cánh 無vô 勝thắng 。 即tức 初sơ 二nhị 三tam 地địa 是thị 世thế 間gian 。 四tứ 五ngũ 六lục 地địa 。 名danh 出xuất 世thế 間gian 。 彼bỉ 行hành 劣liệt 此thử 。 故cố 云vân 勝thắng 。 勝thắng 猶do 妙diệu 也dã 。 下hạ 別biệt 釋thích 十thập 行hành 。 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 即tức 空không 方phương 便tiện 慧tuệ 發phát 起khởi 有hữu 中trung 勝thắng 妙diệu 行hạnh 。 此thử 中trung 十thập 行hành 論luận 攝nhiếp 為vi 四tứ 。 初sơ 三tam 各các 為vi 一nhất 。 後hậu 七thất 為vi 一nhất 故cố 為vi 四tứ 也dã 。 此thử 中trung 初sơ 句cú 同đồng 論luận 經kinh 第đệ 二nhị 句cú 。 謂vị 即tức 三tam 空không 而nhi 起khởi 四Tứ 等Đẳng 故cố 也dã 。 論luận 言ngôn 護hộ 惡ác 行hành 因nhân 事sự 者giả 舉cử 方phương 便tiện 智trí 。 謂vị 慈từ 不bất 惱não 生sanh 名danh 為vi 護hộ 惡ác 方phương 便tiện 。 與dữ 此thử 為vi 因nhân 故cố 名danh 也dã 。 言ngôn 如như 是thị 下hạ 明minh 發phát 起khởi 妙diệu 行hạnh 。 以dĩ 即tức 空không 起khởi 悲bi 故cố 名danh 不bất 妄vọng 行hành 等đẳng 。 二nhị 隨tùy 諸chư 佛Phật 下hạ 明minh 財tài 及cập 身thân 勝thắng 。 因nhân 事sự 者giả 舉cử 方phương 便tiện 智trí 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 無vô 盡tận 財tài 果quả 無vô 礙ngại 身thân 報báo 。 由do 不bất 滯trệ 寂tịch 福phước 行hành 所sở 成thành 故cố 。 說thuyết 方phương 便tiện 為vi 彼bỉ 勝thắng 因nhân 。 隨tùy 所sở 須tu 者giả 是thị 財tài 也dã 。 隨tùy 意ý 取thủ 者giả 是thị 身thân 也dã 。 謂vị 隨tùy 意ý 受thọ 生sanh 。 故cố 財tài 身thân 重trọng/trùng 牒điệp 因nhân 集tập 。 功công 德đức 故cố 也dã 。 三tam 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 思tư 惟duy 下hạ 明minh 護hộ 善thiện 因nhân 事sự 者giả 。 以dĩ 方phương 便tiện 智trí 。 攝nhiếp 護hộ 善thiện 根căn 。 令linh 得đắc 生sanh 長trưởng 故cố 以dĩ 為vi 因nhân 。 下hạ 明minh 發phát 起khởi 勝thắng 行hành 。 言ngôn 得đắc 彼bỉ 勝thắng 因nhân 增tăng 上thượng 者giả 牒điệp 前tiền 起khởi 後hậu 。 言ngôn 功công 德đức 增tăng 上thượng 等đẳng 者giả 正chánh 現hiện 勝thắng 相tương/tướng 故cố 云vân 廣quảng 集tập 等đẳng 也dã 。 論luận 主chủ 判phán 意ý 前tiền 以dĩ 三tam 句cú 屬thuộc 自tự 利lợi 行hành 。 後hậu 七thất 合hợp 為vi 利lợi 他tha 行hành 。 同đồng 名danh 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 因nhân 事sự 。 俱câu 以dĩ 方phương 便tiện 智trí 。 為vi 攝nhiếp 生sanh 因nhân 。 七thất 中trung 初sơ 一nhất 隨tùy 物vật 受thọ 生sanh 。 次thứ 二nhị 化hóa 令linh 離ly 障chướng 。 下hạ 四tứ 攝nhiếp 令linh 住trụ 善thiện 。 初sơ 中trung 願nguyện 力lực 受thọ 生sanh 作tác 彼bỉ 上thượng 首thủ 。 何hà 故cố 唯duy 作tác 上thượng 首thủ 以dĩ 得đắc 眾chúng 生sanh 隨tùy 逐trục 受thọ 化hóa 。 故cố 云vân 遠viễn 離ly 三tam 界giới 等đẳng 。 二nhị 畢tất 竟cánh 下hạ 令linh 離ly 煩phiền 惱não 。 障chướng 說thuyết 對đối 治trị 故cố 者giả 。 雖tuy 照chiếu 性tánh 滅diệt 而nhi 不bất 礙ngại 說thuyết 治trị 。 能năng 滅diệt 大đại 小tiểu 二nhị 惑hoặc 故cố 名danh 煩phiền 惱não 隨tùy 煩phiền 惱não 等đẳng 。 常thường 自tự 滅diệt 者giả 明minh 不bất 礙ngại 性tánh 滅diệt 也dã 。 三tam 隨tùy 順thuận 諸chư 法pháp 。 下hạ 令linh 離ly 智trí 障chướng 故cố 云vân 為vi 滅diệt 四tứ 障chướng 。 如như 五ngũ 地địa 中trung 隨tùy 世thế 智trí 處xứ 說thuyết 書thư 論luận 等đẳng 四tứ 障chướng 應ưng 知tri 。 四tứ 一nhất 切thiết 佛Phật 國quốc 。 下hạ 明minh 為vi 物vật 嚴nghiêm 土thổ/độ 集tập 起khởi 法Pháp 會hội 。 餘dư 經Kinh 云vân 雖tuy 知tri 諸chư 佛Phật 國quốc 。 及cập 與dữ 眾chúng 生sanh 空không 。 而nhi 常thường 修tu 淨tịnh 土độ 。 教giáo 化hóa 諸chư 群quần 生sanh 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 五ngũ 知tri 一nhất 切thiết 佛Phật 。 法Pháp 身thân 下hạ 明minh 為vi 物vật 現hiện 於ư 正chánh 報báo 三tam 業nghiệp 。 先tiên 辨biện 身thân 業nghiệp 。 既ký 法Pháp 身thân 離ly 相tương/tướng 。 何hà 故cố 現hiện 色sắc 。 為vi 與dữ 眾chúng 生sanh 作tác 五ngũ 緣duyên 生sanh 福phước 。 一nhất 見kiến 。 二nhị 聞văn 。 三tam 親thân 近cận 。 四tứ 供cúng 養dường 。 五ngũ 受thọ 法pháp 修tu 行hành 故cố 也dã 。 六lục 知tri 諸chư 佛Phật 音âm 聲thanh 。 下hạ 明minh 語ngữ 業nghiệp 。 為vi 生sanh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 故cố 。 七thất 知tri 諸chư 佛Phật 下hạ 明minh 意ý 業nghiệp 窮cùng 照chiếu 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 問vấn 能năng 釋thích 故cố 也dã 。 三tam 是thị 名danh 下hạ 總tổng 結kết 勝thắng 能năng 。 上thượng 來lai 釋thích 妙diệu 。 下hạ 釋thích 方phương 便tiện 智trí 。 論luận 云vân 此thử 十thập 發phát 起khởi 勝thắng 行hành 共cộng 對đối 者giả 。 明minh 共cộng 方phương 便tiện 智trí 對đối 。 謂vị 於ư 空không 不bất 著trước 名danh 方phương 便tiện 智trí 則tắc 空không 之chi 有hữu 名danh 勝thắng 妙diệu 行hạnh 。 今kim 明minh 釋thích 方phương 便tiện 智trí 也dã 。 攝nhiếp 取thủ 對đối 治trị 者giả 明minh 不bất 礙ngại 空không 而nhi 起khởi 有hữu 行hành 。 故cố 此thử 有hữu 行hành 方phương 能năng 對đối 治trị 樂nhạo/nhạc/lạc 空không 之chi 心tâm 。 還hoàn 為vi 方phương 便tiện 智trí 所sở 攝nhiếp 。 故cố 云vân 攝nhiếp 取thủ 也dã 。 下hạ 略lược 舉cử 初sơ 二nhị 句cú 經kinh 。 對đối 以dĩ 顯hiển 之chi 。 餘dư 類loại 可khả 知tri 。
第đệ 二nhị 是thị 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 七thất 地địa 下hạ 明minh 彼bỉ 障chướng 對đối 治trị 。 有hữu 二nhị 種chủng 相tướng 。 一nhất 修tu 行hành 無vô 量lượng 者giả 。 前tiền 樂nhạo/nhạc/lạc 對đối 治trị 。 有hữu 量lượng 為vi 障chướng 故cố 。 修tu 無vô 量lượng 以dĩ 為vi 對đối 治trị 。 二nhị 修tu 無vô 功công 用dụng 行hành 者giả 。 前tiền 樂nhạo/nhạc/lạc 對đối 治trị 作tác 意ý 修tu 習tập 功công 用dụng 為vi 障chướng 故cố 。 修tu 無vô 功công 用dụng 而nhi 以dĩ 為vi 治trị 。 先tiên 明minh 修tu 無vô 量lượng 中trung 二nhị 十thập 句cú 。 攝nhiếp 為vi 十thập 對đối 一nhất 一nhất 對đối 中trung 皆giai 先tiên 明minh 。 境cảnh 界giới 無vô 量lượng 。 後hậu 明minh 佛Phật 德đức 業nghiệp 無vô 量lượng 。 或hoặc 要yếu 攝nhiếp 為vi 五ngũ 。 初sơ 一nhất 眾chúng 生sanh 界giới 無vô 量lượng 。 二nhị 世thế 界giới 無vô 量lượng 。 三tam 有hữu 兩lưỡng 對đối 明minh 。 法Pháp 界Giới 無vô 量lượng 。 四tứ 有hữu 三tam 對đối 明minh 調điều 伏phục 界giới 無vô 量lượng 。 五ngũ 後hậu 三tam 對đối 明minh 調điều 伏phục 方phương 便tiện 界giới 無vô 量lượng 。 亦diệc 同đồng 上thượng 文văn 五ngũ 海hải 可khả 知tri 。 論luận 判phán 此thử 十thập 。 總tổng 為vi 攝nhiếp 生sanh 故cố 云vân 隨tùy 。 所sở 作tác 利lợi 益ích 。 以dĩ 調điều 伏phục 界giới 中trung 分phần/phân 二nhị 問vấn 故cố 。 攝nhiếp 十thập 為vi 六lục 門môn 也dã 。 初sơ 二nhị 可khả 知tri 。 三tam 以dĩ 何hà 慧tuệ 者giả 。 以dĩ 法Pháp 界Giới 中trung 二nhị 句cú 難nan 可khả 別biệt 問vấn 故cố 。 就tựu 能năng 知tri 智trí 問vấn 之chi 。 四tứ 以dĩ 何hà 心tâm 者giả 問vấn 調điều 伏phục 界giới 欲dục 樂lạc 心tâm 也dã 。 五ngũ 以dĩ 何hà 行hành 者giả 問vấn 調điều 伏phục 中trung 所sở 起khởi 志chí 行hành 。 六lục 置trí 何hà 乘thừa 者giả 問vấn 調điều 伏phục 方phương 便tiện 無vô 量lượng 。 以dĩ 此thử 差sai 別biệt 下hạ 總tổng 釋thích 。 是thị 中trung 下hạ 別biệt 釋thích 。 於ư 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 釋thích 初sơ 句cú 。 無vô 量lượng 化hóa 業nghiệp 釋thích 後hậu 句cú 。 以dĩ 入nhập 所sở 化hóa 無vô 量lượng 故cố 修tu 於ư 能năng 化hóa 無vô 量lượng 化hóa 業nghiệp 。 以dĩ 能năng 化hóa 中trung 佛Phật 化hóa 最tối 極cực 故cố 偏thiên 舉cử 之chi 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 入nhập 佛Phật 廣quảng 化hóa 業nghiệp 名danh 修tu 無vô 量lượng 行hành 。 二Nhị 乘Thừa 生sanh 住trụ 何hà 處xứ 者giả 。 於ư 無vô 量lượng 世thế 界giới 。 中trung 令linh 依y 清thanh 淨tịnh 國quốc 土độ 。 故cố 云vân 入nhập 無vô 量lượng 世thế 界giới 等đẳng 。 又hựu 以dĩ 諸chư 世thế 界giới 。 中trung 佛Phật 土độ 最tối 淨tịnh 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 入nhập 。 令linh 物vật 依y 之chi 故cố 名danh 修tu 無vô 量lượng 行hành 。 下hạ 並tịnh 準chuẩn 此thử 。 三tam 以dĩ 何hà 等đẳng 智trí 中trung 二nhị 句cú 。 一nhất 知tri 善thiện 惡ác 三tam 性tánh 等đẳng 法pháp 。 謂vị 無vô 量lượng 種chủng 種chủng 。 法Pháp 界Giới 釋thích 差sai 別biệt 法pháp 也dã 。 智trí 慧tuệ 覺giác 釋thích 佛Phật 智trí 得đắc 道Đạo 。 二nhị 知tri 三tam 世thế 差sai 別biệt 之chi 法pháp 。 謂vị 無vô 量lượng 劫kiếp 數số 釋thích 上thượng 句cú 。 通thông 達đạt 三tam 世thế 釋thích 下hạ 句cú 。 亦diệc 入nhập 智trí 覺giác 會hội 同đồng 前tiền 句cú 合hợp 為vi 一nhất 門môn 。 四tứ 以dĩ 何hà 心tâm 。 有hữu 三tam 種chủng 事sự 。 一nhất 知tri 欲dục 。 二nhị 知tri 根căn 。 三tam 知tri 起khởi 行hành 心tâm 。 若nhược 約ước 能năng 化hóa 如như 次thứ 現hiện 身thân 口khẩu 意ý 。 初sơ 云vân 有hữu 眾chúng 生sanh 信tín 種chủng 種chủng 天thiên 者giả 釋thích 眾chúng 生sanh 欲dục 樂lạc 差sai 別biệt 。 言ngôn 身thân 心tâm 隨tùy 同đồng 行hành 者giả 釋thích 入nhập 佛Phật 色sắc 身thân 。 若nhược 正chánh 應ưng 言ngôn 身thân 隨tùy 彼bỉ 心tâm 同đồng 彼bỉ 行hành 。 說thuyết 法Pháp 令linh 其kỳ 信tín 入nhập 佛Phật 法Pháp 故cố 云vân 入nhập 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 欲dục 樂lạc 等đẳng 。 二nhị 知tri 過quá 去khứ 心tâm 習tập 軟nhuyễn 中trung 利lợi 根căn 者giả 釋thích 上thượng 句cú 。 謂vị 根căn 器khí 宿túc 成thành 名danh 過quá 去khứ 習tập 。 三tam 品phẩm 不bất 同đồng 名danh 耎nhuyễn 中trung 利lợi 。 如như 應ứng 說thuyết 法Pháp 。 者giả 釋thích 下hạ 句cú 佛Phật 音âm 聲thanh 等đẳng 。 故cố 云vân 入nhập 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 。 知tri 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 三tam 以dĩ 何hà 行hành 者giả 此thử 一nhất 文văn 亦diệc 是thị 入nhập 六lục 中trung 第đệ 五ngũ 。 亦diệc 是thị 第đệ 四tứ 中trung 後hậu 一nhất 攝nhiếp 。 以dĩ 此thử 同đồng 是thị 化hóa 眾chúng 生sanh 事sự 故cố 二nhị 處xứ 辨biện 也dã 。 言ngôn 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 者giả 釋thích 上thượng 句cú 也dã 。 說thuyết 對đối 治trị 者giả 釋thích 下hạ 句cú 。 謂vị 佛Phật 智trí 為vi 能năng 治trị 故cố 也dã 。 故cố 云vân 入nhập 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 心tâm 心tâm 等đẳng 。 六lục 置trí 何hà 乘thừa 者giả 。 於ư 三tam 乘thừa 中trung 。 如như 次thứ 三tam 句cú 各các 顯hiển 示thị 一nhất 。 皆giai 上thượng 句cú 所sở 化hóa 。 下hạ 句cú 能năng 化hóa 。 竝tịnh 可khả 知tri 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。 下hạ 明minh 修tu 行hành 。 無vô 功công 用dụng 行hành 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 明minh 觀quán 解giải 方phương 便tiện 。 二nhị 如như 是thị 智trí 慧tuệ 。 下hạ 正chánh 顯hiển 修tu 行hành 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 舉cử 修tu 行hành 無vô 量lượng 中trung 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 無vô 量lượng 境cảnh 。 二nhị 如như 是thị 勢thế 力lực 。 下hạ 起khởi 趣thú 求cầu 意ý 。 言ngôn 不bất 以dĩ 分phân 別biệt 者giả 。 論luận 經kinh 自tự 然nhiên 不bất 以dĩ 分phân 別biệt 等đẳng 。 論luận 釋thích 自tự 然nhiên 者giả 自tự 性tánh 勝thắng 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 謂vị 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 無vô 功công 用dụng 心tâm 名danh 自tự 然nhiên 等đẳng 。 以dĩ 純thuần 熟thục 任nhậm 性tánh 能năng 起khởi 善thiện 行hành 故cố 名danh 自tự 性tánh 。 依y 彼bỉ 能năng 起khởi 佛Phật 境cảnh 勢thế 力lực 。 是thị 故cố 修tu 習tập 也dã 。 以dĩ 分phân 別biệt 心tâm 不bất 能năng 亡vong 緣duyên 等đẳng 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 所sở 以dĩ 不bất 成thành 。 要yếu 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 。 不bất 取thủ 相tướng 故cố 。 成thành 無vô 分phân 別biệt 。 即tức 是thị 無vô 功công 用dụng 也dã 。 正chánh 修tu 行hành 中trung 修tu 大đại 方phương 便tiện 慧tuệ 者giả 。 是thị 前tiền 十thập 種chủng 方phương 便tiện 智trí 也dã 。 何hà 故cố 前tiền 以dĩ 為vi 障chướng 。 今kim 復phục 為vi 治trị 。 釋thích 汎# 論luận 障chướng 治trị 有hữu 二nhị 。 一nhất 是thị 染nhiễm 障chướng 翻phiên 離ly 名danh 治trị 。 二nhị 是thị 生sanh 障chướng 修tu 熟thục 名danh 治trị 。 今kim 約ước 後hậu 說thuyết 。 但đãn 前tiền 者giả 始thỉ 修tu 力lực 勵lệ 而nhi 起khởi 功công 用dụng 故cố 障chướng 。 今kim 此thử 數số 修tu 純thuần 熟thục 故cố 治trị 。 若nhược 爾nhĩ 與dữ 八bát 地địa 何hà 別biệt 。 釋thích 此thử 中trung 修tu 學học 無vô 功công 用dụng 不bất 同đồng 八bát 地địa 也dã 。 安an 住trụ 等đẳng 者giả 明minh 因nhân 修tu 行hành 立lập 。 以dĩ 不bất 動động 故cố 者giả 釋thích 成thành 。 以dĩ 行hành 堅kiên 不bất 退thoái 。 故cố 名danh 不bất 動động 。 非phi 是thị 八bát 地địa 不bất 為vi 功công 用dụng 動động 耳nhĩ 。
第đệ 三tam 常thường 起khởi 種chủng 種chủng 下hạ 明minh 雙song 行hành 分phần/phân 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 二nhị 行hành 雙song 無vô 間gian 者giả 。 內nội 證chứng 行hành 熟thục 止Chỉ 觀Quán 俱câu 現hiện 名danh 二nhị 行hành 雙song 。 外ngoại 修tu 常thường 續tục 名danh 為vi 無vô 間gian 。 上thượng 是thị 自tự 分phần/phân 。 下hạ 三tam 是thị 勝thắng 進tiến 。 二nhị 始thỉ 起khởi 信tín 心tâm 。 於ư 上thượng 決quyết 定định 名danh 信tín 勝thắng 。 三tam 依y 信tín 起khởi 行hành 。 行hành 有hữu 義nghĩa 利lợi 。 義nghĩa 勝thắng 名danh 大đại 。 起khởi 修tu 稱xưng 作tác 故cố 名danh 能năng 作tác 大đại 義nghĩa 。 四tứ 行hành 熟thục 成thành 德đức 名danh 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 。 就tựu 初sơ 門môn 內nội 三tam 。 先tiên 常thường 起khởi 乃nãi 至chí 無vô 礙ngại 者giả 。 總tổng 明minh 二nhị 行hành 雙song 現hiện 無vô 礙ngại 故cố 。 論luận 云vân 一nhất 念niệm 中trung 奢xa 磨ma 他tha 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。 二nhị 行hành 現hiện 前tiền 故cố 。 言ngôn 行hạnh 住trụ 等đẳng 者giả 正chánh 顯hiển 二nhị 行hành 無vô 間gian 常thường 起khởi 。 論luận 云vân 一nhất 切thiết 行hành 中trung 。 彼bỉ 修tu 行hành 時thời 無vô 間gian 不bất 斷đoạn 不bất 息tức 行hành 故cố 。 不bất 斷đoạn 者giả 非phi 令linh 停đình 絕tuyệt 。 不bất 息tức 者giả 非phi 暫tạm 休hưu 廢phế 。 故cố 云vân 無vô 間gian 也dã 。 三tam 離ly 諸chư 陰ấm 等đẳng 者giả 結kết 離ly 惡ác 住trụ 善thiện 也dã 。 二nhị 常thường 不bất 遠viễn 離ly 。 下hạ 明minh 信tín 勝thắng 。 彼bỉ 無vô 量lượng 智trí 中trung 殊thù 異dị 義nghĩa 。 莊trang 嚴nghiêm 相tương/tướng 現hiện 前tiền 。 專chuyên 念niệm 故cố 。 謂vị 於ư 佛Phật 境cảnh 依y 正chánh 專chuyên 念niệm 信tín 向hướng 故cố 云vân 常thường 不bất 遠viễn 離ly 等đẳng 也dã 。 三tam 是thị 菩Bồ 薩Tát 下hạ 明minh 能năng 作tác 大đại 義nghĩa 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 總tổng 標tiêu 。 二nhị 何hà 以dĩ 下hạ 別biệt 釋thích 。 別biệt 釋thích 中trung 先tiên 釋thích 能năng 具cụ 之chi 智trí 。 後hậu 釋thích 所sở 具cụ 十thập 度độ 。 前tiền 中trung 二nhị 。 先tiên 徵trưng 責trách 云vân 十thập 度độ 行hành 廣quảng 何hà 故cố 念niệm 念niệm 。 能năng 得đắc 具cụ 足túc 。 釋thích 以dĩ 大đại 悲bi 者giả 廣quảng 心tâm 也dã 。 修tu 習tập 等đẳng 大đại 心tâm 也dã 。 以dĩ 廣quảng 大đại 心tâm 。 念niệm 念niệm 現hiện 前tiền 是thị 故cố 能năng 具cụ 。 二nhị 十Thập 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 下hạ 別biệt 釋thích 所sở 具cụ 十thập 行hành 。 謂vị 一nhất 念niệm 之chi 中trung 捨xả 己kỷ 善thiện 根căn 與dữ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 名danh 為vi 檀đàn 度độ 。 即tức 此thử 念niệm 中trung 能năng 息tức 煩phiền 惱não 。 名danh 之chi 為vi 戒giới 。 慈từ 悲bi 相tương 應ứng 不bất 損tổn 名danh 忍nhẫn 。 進tiến 求cầu 無vô 厭yếm 心tâm 無vô 異dị 念niệm 忍Nhẫn 法Pháp 。 無vô 生sanh 巧xảo 起khởi 此thử 行hành 。 大đại 願nguyện 轉chuyển 增tăng 。 異dị 論luận 不bất 壞hoại 。 妙diệu 達đạt 所sở 宜nghi 。 是thị 故cố 一nhất 念niệm 起khởi 一nhất 施thí 時thời 即tức 具cụ 此thử 十thập 。 餘dư 念niệm 念niệm 中trung 。 相tương 續tục 不bất 絕tuyệt 。 雖tuy 前tiền 諸chư 地địa 皆giai 欲dục 修tu 此thử 。 到đáo 七thất 地địa 中trung 方phương 得đắc 成thành 就tựu 。 論luận 釋thích 後hậu 四tứ 。 釋thích 方phương 便tiện 中trung 。 起khởi 無vô 量lượng 智trí 事sự 者giả 釋thích 方phương 便tiện 體thể 相tướng 。 以dĩ 是thị 下hạ 釋thích 方phương 便tiện 功công 能năng 。 謂vị 以dĩ 方phương 便tiện 能năng 起khởi 施thí 等đẳng 無vô 量lượng 行hành 時thời 。 能năng 以dĩ 願nguyện 力lực 具cụ 足túc 攝nhiếp 故cố 。 二nhị 起khởi 上thượng 上thượng 智trí 者giả 釋thích 願nguyện 體thể 相tướng 。 以dĩ 是thị 下hạ 釋thích 願nguyện 功công 能năng 。 謂vị 以dĩ 願nguyện 功công 能năng 起khởi 上thượng 上thượng 智trí 。 以dĩ 此thử 智trí 能năng 起khởi 彼bỉ 施thí 等đẳng 令linh 上thượng 上thượng 行hành 生sanh 。 皆giai 攝nhiếp 取thủ 殊thù 勝thắng 故cố 也dã 。 三tam 魔ma 等đẳng 不bất 壞hoại 顯hiển 力lực 體thể 相tướng 。 以dĩ 是thị 能năng 離ly 施thí 等đẳng 障chướng 者giả 是thị 力lực 功công 能năng 也dã 。 四tứ 如như 實thật 知tri 法pháp 者giả 顯hiển 智trí 體thể 相tướng 。 以dĩ 是thị 下hạ 明minh 智trí 功công 能năng 。 謂vị 由do 智trí 力lực 顯hiển 施thí 等đẳng 差sai 別biệt 。 以dĩ 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 也dã 。 四tứ 如như 是thị 念niệm 念niệm 。 下hạ 明minh 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 差sai 別biệt 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 依y 大Đại 乘Thừa 行hành 者giả 。 謂vị 十thập 度độ 自tự 利lợi 故cố 也dã 。 二nhị 依y 化hóa 眾chúng 生sanh 者giả 。 謂vị 四tứ 攝nhiếp 攝nhiếp 生sanh 故cố 。 上thượng 二nhị 攝nhiếp 善thiện 行hành 。 下hạ 二nhị 離ly 過quá 行hành 。 三tam 依y 煩phiền 惱não 障chướng 增tăng 上thượng 淨tịnh 故cố 家gia 。 菩Bồ 提Đề 分phân 解giải 脫thoát 門môn 者giả 。 何hà 處xứ 住trụ 者giả 對đối 家gia 問vấn 也dã 。 以dĩ 何hà 等đẳng 門môn 問vấn 解giải 脫thoát 門môn 。 何hà 等đẳng 修tu 行hành 得đắc 淨tịnh 問vấn 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 也dã 。 經kinh 中trung 略lược 無vô 四tứ 家gia 句cú 。 一nhất 般ban 若nhược 能năng 照chiếu 二nhị 諦đế 是thị 所sở 照chiếu 。 三tam 惑hoặc 滅diệt 。 四tứ 苦khổ 盡tận 四tứ 一nhất 切thiết 助trợ 下hạ 依y 智trí 障chướng 淨tịnh 。 以dĩ 離ly 無vô 明minh 。 令linh 覺giác 分phần/phân 圓viên 滿mãn 。
第đệ 四tứ 解giải 脫thoát 月nguyệt 下hạ 明minh 前tiền 上thượng 地địa 勝thắng 差sai 別biệt 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 勝thắng 前tiền 六lục 地địa 。 後hậu 明minh 勝thắng 後hậu 三tam 地địa 。 就tựu 前tiền 中trung 二nhị 。 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。 答đáp 中trung 先tiên 總tổng 後hậu 別biệt 。 總tổng 中trung 先tiên 標tiêu 。 次thứ 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 。 謂vị 既ký 諸chư 地địa 齊tề 具cụ 。 何hà 故cố 第đệ 七thất 獨độc 名danh 為vi 勝thắng 。 下hạ 釋thích 中trung 以dĩ 此thử 地địa 中trung 功công 用dụng 行hành 滿mãn 故cố 云vân 功công 行hành 具cụ 足túc 也dã 。 能năng 入nhập 第đệ 八bát 無vô 功công 用dụng 道đạo 也dã 。 通thông 謂vị 五ngũ 通thông 。 明minh 後hậu 地địa 業nghiệp 用dụng 。 智trí 是thị 八bát 地địa 證chứng 智trí 。 如như 前tiền 修tu 無vô 功công 用dụng 行hành 處xứ 說thuyết 。 道đạo 是thị 彼bỉ 因nhân 即tức 此thử 地địa 也dã 。 下hạ 別biệt 釋thích 勝thắng 相tương/tướng 中trung 。 論luận 主chủ 先tiên 總tổng 問vấn 起khởi 。 云vân 何hà 此thử 地địa 。 中trung 方phương 便tiện 行hành 滿mãn 足túc 者giả 。 方phương 便tiện 行hành 是thị 功công 用dụng 行hành 。 彼bỉ 餘dư 下hạ 總tổng 舉cử 以dĩ 釋thích 。 謂vị 世thế 出xuất 世thế 舉cử 前tiền 六lục 地địa 。 更cánh 起khởi 殊thù 勝thắng 行hành 。 舉cử 此thử 第đệ 七thất 。 是thị 故cố 下hạ 結kết 勝thắng 過quá 劣liệt 。 初Sơ 地Địa 願nguyện 力lực 緣duyên 遍biến 滿mãn 真Chân 如Như 名danh 為vi 大đại 法pháp 。 二nhị 地địa 戒giới 除trừ 心tâm 惡ác 。 三tam 地địa 求cầu 於ư 佛Phật 慧tuệ 。 以dĩ 益ích 眾chúng 生sanh 。 名danh 轉chuyển 增tăng 長trưởng 得đắc 。 四tứ 地địa 智trí 光quang 名danh 得đắc 法Pháp 明minh 。 四tứ 地địa 入nhập 出xuất 世thế 道Đạo 。 五ngũ 地địa 還hoàn 能năng 隨tùy 世thế 。 六lục 地địa 入nhập 深thâm 緣duyên 起khởi 。 上thượng 六lục 各các 是thị 一nhất 行hành 中trung 具cụ 一nhất 切thiết 。 今kim 此thử 地Địa 中trung 。 一nhất 切thiết 中trung 具cụ 一nhất 切thiết 。 故cố 過quá 前tiền 也dã 。 論luận 中trung 下hạ 地địa 增tăng 上thượng 等đẳng 是thị 結kết 前tiền 也dã 。 云vân 何hà 下hạ 生sanh 後hậu 也dã 。 修tu 行hành 下hạ 略lược 顯hiển 也dã 。 智trí 方phương 便tiện 是thị 前tiền 方phương 便tiện 慧tuệ 。 菩Bồ 提Đề 分phân 是thị 前tiền 所sở 起khởi 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 行hành 。 於ư 此thử 地địa 功công 用dụng 行hành 滿mãn 總tổng 結kết 滿mãn 也dã 。 二nhị 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 正chánh 顯hiển 勝thắng 後hậu 地địa 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 明minh 此thử 勝thắng 過quá 。 二nhị 解giải 脫thoát 月nguyệt 下hạ 因nhân 辨biện 諸chư 地địa 染nhiễm 淨tịnh 之chi 義nghĩa 。 前tiền 中trung 先tiên 責trách 。 意ý 既ký 云vân 此thử 地địa 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 勝thắng 故cố 得đắc 名danh 勝thắng 。 此thử 勝thắng 於ư 後hậu 有hữu 何hà 業nghiệp 用dụng 。 下hạ 釋thích 中trung 先tiên 法pháp 次thứ 喻dụ 後hậu 合hợp 。 初sơ 中trung 慧tuệ 所sở 行hành 道Đạo 是thị 雙song 行hành 之chi 道đạo 。 以dĩ 是thị 力lực 下hạ 正chánh 顯hiển 勝thắng 相tương/tướng 。 謂vị 以dĩ 此thử 勢thế 力lực 令linh 八bát 地địa 上thượng 任nhậm 運vận 之chi 行hành 自tự 然nhiên 成thành 就tựu 。 更cánh 無vô 加gia 行hành 。 二nhị 世thế 界giới 者giả 無vô 功công 用dụng 位vị 如như 淨tịnh 世thế 界giới 。 有hữu 功công 用dụng 位vị 如như 染nhiễm 世thế 界giới 。 隔cách 位vị 難nạn/nan 超siêu 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 。 又hựu 釋thích 前tiền 六lục 地địa 喻dụ 之chi 以dĩ 染nhiễm 。 後hậu 之chi 三tam 地địa 喻dụ 之chi 以dĩ 淨tịnh 。 唯duy 第đệ 七thất 地địa 名danh 染nhiễm 淨tịnh 位vị 。 以dĩ 能năng 越việt 染nhiễm 到đáo 此thử 淨tịnh 處xứ 。 既ký 染nhiễm 由do 此thử 越việt 。 淨tịnh 由do 此thử 到đáo 。 是thị 故cố 此thử 地địa 。 極cực 為vi 要yếu 勝thắng 。 合hợp 中trung 言ngôn 行hạnh 雜tạp 道đạo 者giả 是thị 染nhiễm 淨tịnh 道đạo 也dã 。 論luận 經kinh 名danh 染nhiễm 淨tịnh 世thế 界giới 據cứ 此thử 義nghĩa 也dã 。 二nhị 解giải 脫thoát 月nguyệt 下hạ 因nhân 辨biện 諸chư 地địa 染nhiễm 淨tịnh 之chi 相tướng 。 於ư 中trung 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。 答đáp 中trung 二nhị 。 先tiên 通thông 明minh 諸chư 地địa 染nhiễm 淨tịnh 之chi 相tướng 。 後hậu 佛Phật 子tử 下hạ 別biệt 約ước 七thất 地địa 以dĩ 明minh 染nhiễm 淨tịnh 。 前tiền 中trung 有hữu 法pháp 喻dụ 合hợp 。 法pháp 中trung 先tiên 總tổng 標tiêu 。 次thứ 徵trưng 責trách 云vân 前tiền 言ngôn 是thị 染nhiễm 。 今kim 復phục 云vân 淨tịnh 。 此thử 有hữu 何hà 義nghĩa 。 下hạ 釋thích 以dĩ 迴hồi 向hướng 菩Bồ 提Đề 。 名danh 離ly 罪tội 染nhiễm 。 論luận 經kinh 中trung 有hữu 二nhị 句cú 釋thích 。 一nhất 向hướng 菩Bồ 提Đề 是thị 大đại 心tâm 故cố 名danh 離ly 染nhiễm 業nghiệp 。 二nhị 隨tùy 道Đạo 行hạnh 如như 是thị 深thâm 心tâm 故cố 。 名danh 離ly 煩phiền 惱não 。 喻dụ 中trung 二nhị 。 先tiên 舉cử 輪Luân 王Vương 喻dụ 。 前tiền 七thất 地địa 未vị 名danh 純thuần 淨tịnh 。 後hậu 舉cử 梵Phạm 王Vương 喻dụ 。 後hậu 三tam 地địa 乃nãi 名danh 為vi 淨tịnh 。 合hợp 輪Luân 王Vương 中trung 五ngũ 句cú 。 一nhất 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 以dĩ 合hợp 輪Luân 王Vương 。 二nhị 從tùng 初Sơ 地Địa 來lai 。 乘thừa 等đẳng 合hợp 乘thừa 寶bảo 象tượng 。 三tam 知tri 心tâm 煩phiền 惱não 合hợp 知tri 貧bần 苦khổ 。 四tứ 不bất 為vi 所sở 污ô 合hợp 王vương 雖tuy 無vô 苦khổ 。 五ngũ 不bất 名danh 為vi 過quá 。 合hợp 未vị 離ly 人nhân 。 合hợp 梵Phạm 王Vương 喻dụ 準chuẩn 釋thích 可khả 知tri 。 二nhị 諸chư 佛Phật 子tử 下hạ 別biệt 明minh 此thử 地địa 染nhiễm 淨tịnh 相tương/tướng 。 中trung 亦diệc 二nhị 。 初sơ 明minh 此thử 地địa 離ly 障chướng 勝thắng 前tiền 故cố 云vân 過quá 貪tham 欲dục 等đẳng 。 二nhị 明minh 此thử 地địa 形hình 前tiền 望vọng 後hậu 得đắc 名danh 不bất 定định 。 以dĩ 不bất 能năng 常thường 在tại 純thuần 無vô 流lưu 觀quán 。 是thị 故cố 將tương 出xuất 觀quán 求cầu 佛Phật 。 以dĩ 為vi 煩phiền 惱não 也dã 。 第đệ 五ngũ 從tùng 菩Bồ 薩Tát 住trụ 七Thất 地Địa 。 下hạ 明minh 雙song 果quả 分phần/phân 。 理lý 實thật 此thử 果quả 通thông 前tiền 諸chư 分phần/phân 。 以dĩ 彼bỉ 雙song 行hành 是thị 正chánh 地địa 相tương/tướng 故cố 名danh 彼bỉ 果quả 。 論luận 分phân 為vi 四tứ 一nhất 業nghiệp 清thanh 淨tịnh 者giả 是thị 前tiền 彼bỉ 障chướng 對đối 治trị 家gia 果quả 。 二nhị 得đắc 勝thắng 三tam 昧muội 者giả 是thị 雙song 行hành 家gia 果quả 。 三tam 過quá 地địa 者giả 是thị 前tiền 上thượng 地địa 勝thắng 果quả 。 四tứ 得đắc 勝thắng 行hành 者giả 是thị 前tiền 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 作tác 行hành 對đối 治trị 果quả 。 以dĩ 彼bỉ 方phương 便tiện 及cập 起khởi 勝thắng 行hành 滿mãn 足túc 在tại 此thử 故cố 也dã 。 就tựu 初sơ 業nghiệp 清thanh 淨tịnh 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 戒giới 淨tịnh 有hữu 二nhị 。 一nhất 就tựu 具cụ 明minh 戒giới 故cố 云vân 成thành 深thâm 淨tịnh 身thân 等đẳng 。 二nhị 約ước 行hành 明minh 戒giới 。 謂vị 斷đoạn 惡ác 修tu 善thiện 。 故cố 云vân 所sở 有hữu 不bất 善thiện 等đẳng 。 二nhị 又hựu 世thế 間gian 下hạ 明minh 世thế 間gian 智trí 清thanh 淨tịnh 勝thắng 。 三tam 於ư 三tam 千thiên 下hạ 明minh 得đắc 自tự 身thân 勝thắng 心tâm 行hành 。 二nhị 平bình 等đẳng 無vô 與dữ 等đẳng 者giả 。 謂vị 深thâm 心tâm 及cập 妙diệu 行hạnh 為vi 二nhị 也dã 。 四tứ 是thị 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 有hữu 下hạ 明minh 得đắc 勝thắng 力lực 。 言ngôn 禪thiền 等đẳng 現hiện 前tiền 勝thắng 者giả 略lược 釋thích 。 謂vị 等đẳng 取thủ 神thần 通thông 等đẳng 也dã 。 禪thiền 是thị 四tứ 禪thiền 。 定định 是thị 滅diệt 定định 故cố 。 云vân 寂tịch 滅diệt 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 故cố 滅diệt 定định 。 三Tam 摩Ma 拔Bạt 提Đề 。 此thử 云vân 等đẳng 引dẫn 。 謂vị 平bình 等đẳng 引dẫn 生sanh 諸chư 功công 德đức 故cố 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。 二nhị 能năng 入nhập 下hạ 明minh 三tam 昧muội 勝thắng 有hữu 二nhị 。 初sơ 別biệt 列liệt 十thập 門môn 。 二nhị 總tổng 結kết 多đa 類loại 。 前tiền 中trung 初sơ 五ngũ 起khởi 解giải 分phân 別biệt 。 後hậu 五ngũ 成thành 行hành 分phân 別biệt 。 前tiền 中trung 一nhất 依y 未vị 觀quán 之chi 義nghĩa 。 伏phục 心tâm 令linh 觀quán 。 二nhị 依y 已dĩ 觀quán 之chi 義nghĩa 。 重trùng 更cánh 審thẩm 思tư 。 上thượng 二nhị 知tri 理lý 法pháp 。 三tam 由do 義nghĩa 持trì 力lực 。 依y 一nhất 句cú 。 解giải 無vô 量lượng 義nghĩa 進tiến 益ích 心tâm 慧tuệ 。 四tứ 由do 文văn 持trì 力lực 。 依y 一nhất 義nghĩa 。 說thuyết 無vô 量lượng 名danh 故cố 能năng 分phân 別biệt 義nghĩa 也dã 。 上thượng 二nhị 知tri 教giáo 法pháp 。 五ngũ 依y 通thông 一nhất 切thiết 五ngũ 明minh 處xứ 智trí 。 此thử 知tri 事sự 法pháp 故cố 云vân 。 如như 實thật 分phân 別biệt 。 後hậu 五ngũ 中trung 初sơ 一nhất 煩phiền 惱não 障chướng 淨tịnh 顯hiển 其kỳ 行hành 深thâm 。 後hậu 四Tứ 智Trí 障chướng 淨tịnh 顯hiển 其kỳ 行hành 廣quảng 。 初sơ 中trung 以dĩ 真Chân 如Như 觀quán 堅kiên 固cố 不bất 壞hoại 。 故cố 治trị 惑hoặc 障chướng 。 後hậu 四tứ 治trị 智trí 障chướng 中trung 一nhất 勝thắng 功công 德đức 障chướng 者giả 。 謂vị 不bất 能năng 發phát 起khởi 。 智trí 通thông 勝thắng 德đức 故cố 以dĩ 為vi 障chướng 。 對đối 治trị 可khả 知tri 。 二nhị 不bất 能năng 具cụ 起khởi 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 自tự 在tại 業nghiệp 行hành 故cố 以dĩ 為vi 障chướng 。 依y 定định 起khởi 此thử 故cố 以dĩ 為vi 治trị 。 三tam 於ư 深thâm 上thượng 佛Phật 法Pháp 怯khiếp 弱nhược 障chướng 者giả 。 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 深thâm 玄huyền 之chi 法pháp 。 情tình 礙ngại 不bất 入nhập 故cố 以dĩ 為vi 障chướng 。 對đối 治trị 可khả 知tri 。 四tứ 不bất 住trụ 行hành 障chướng 者giả 。 不bất 能năng 寂tịch 用dụng 無vô 礙ngại 俱câu 行hành 故cố 以dĩ 為vi 障chướng 。 經kinh 對đối 治trị 中trung 。 背bối/bội 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 向hướng 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 故cố 名danh 也dã 。 三tam 是thị 菩Bồ 薩Tát 下hạ 明minh 過quá 地địa 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 行hành 修tu 善thiện 巧xảo 過quá 。 二nhị 作tác 業nghiệp 廣quảng 大đại 過quá 。 三tam 行hành 修tu 勝thắng 入nhập 過quá 。 就tựu 初sơ 中trung 四tứ 句cú 。 一nhất 巧xảo 智trí 。 二nhị 深thâm 悲bi 。 三tam 過quá 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 。 對đối 下hạ 彰chương 出xuất 。 四tứ 趣thú 佛Phật 智trí 地Địa 。 對đối 上thượng 彰chương 入nhập 。 謂vị 此thử 能năng 入nhập 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 。 法Pháp 流lưu 水thủy 中trung 。 止Chỉ 觀Quán 俱câu 現hiện 。 任nhậm 運vận 流lưu 注chú 入nhập 佛Phật 果Quả 海hải 故cố 名danh 也dã 。 二nhị 是thị 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 是thị 下hạ 明minh 作tác 業nghiệp 廣quảng 大đại 過quá 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 現hiện 過quá 相tương/tướng 。 二nhị 彰chương 其kỳ 分phân 齊tề 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 對đối 下hạ 彰chương 出xuất 。 過quá 二Nhị 乘Thừa 故cố 。 論luận 云vân 無vô 量lượng 三tam 業nghiệp 。 無vô 相tướng 行hành 者giả 入nhập 定định 遠viễn 離ly 相tương/tướng 無vô 量lượng 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 亦diệc 有hữu 淨tịnh 業nghiệp 遠viễn 離ly 。 相tương/tướng 非phi 無vô 量lượng 。 不bất 能năng 利lợi 益ích 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。 此thử 釋thích 過quá 二Nhị 乘Thừa 。
復phục 次thứ 此thử 無vô 量lượng 勝thắng 餘dư 下hạ 地địa 者giả 。 此thử 顯hiển 過quá 前tiền 六lục 地địa 等đẳng 也dã 。 二nhị 是thị 菩Bồ 薩Tát 清thanh 淨tịnh 。 行hành 下hạ 對đối 上thượng 明minh 入nhập 。 謂vị 得đắc 八bát 地địa 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 光quang 相tướng 故cố 能năng 照chiếu 明minh 也dã 。 二nhị 彰chương 過quá 分phân 齊tề 中trung 。 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。 解giải 脫thoát 月nguyệt 執chấp 前tiền 同đồng 後hậu 難nạn/nan 。 剛cang 藏tạng 簡giản 後hậu 異dị 前tiền 答đáp 。 答đáp 中trung 法pháp 喻dụ 合hợp 。 法pháp 中trung 緣duyên 大đại 法pháp 者giả 觀quán 察sát 攀phàn 緣duyên 佛Phật 果Quả 大đại 法pháp 也dã 。 以dĩ 四tứ 五ngũ 六lục 地địa 寄ký 二Nhị 乘Thừa 位vị 。 此thử 地địa 出xuất 彼bỉ 故cố 說thuyết 為vi 過quá 。 理lý 實thật 已dĩ 前tiền 非phi 不bất 過quá 也dã 。 論luận 云vân 方phương 便tiện 行hành 盡tận 念niệm 觀quán 住trụ 故cố 者giả 。 方phương 便tiện 慧tuệ 及cập 殊thù 勝thắng 行hành 滿mãn 足túc 名danh 盡tận 。 於ư 上thượng 境cảnh 界giới 念niệm 觀quán 相tương 應ứng 故cố 名danh 為vi 住trụ 。 三tam 佛Phật 子tử 下hạ 明minh 行hành 修tu 勝thắng 入nhập 過quá 。 於ư 中trung 甚thậm 深thâm 者giả 。 遠viễn 入nhập 故cố 者giả 。 能năng 上thượng 入nhập 也dã 。 遠viễn 離ly 者giả 。 彼bỉ 障chướng 滅diệt 者giả 。 離ly 前tiền 障chướng 也dã 。 釋thích 無vô 行hành 可khả 知tri 。 言ngôn 身thân 口khẩu 等đẳng 者giả 。 論luận 云vân 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 雖tuy 離ly 彼bỉ 相tương/tướng 業nghiệp 不bất 如như 是thị 。 得đắc 少thiểu 為vi 足túc 。 不bất 求cầu 上thượng 行hành 故cố 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 亦diệc 離ly 相tương/tướng 業nghiệp 用dụng 。 不bất 如như 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 少thiểu 為vi 足túc 不bất 上thượng 求cầu 故cố 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。 四tứ 解giải 脫thoát 月nguyệt 下hạ 明minh 得đắc 勝thắng 行hành 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 明minh 三Tam 摩Ma 拔Bạt 提Đề 勝thắng 行hành 。 謂vị 在tại 空không 不bất 住trụ 故cố 。 二nhị 發phát 起khởi 勝thắng 行hành 。 謂vị 起khởi 殊thù 勝thắng 行hành 故cố 。 前tiền 中trung 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。 答đáp 中trung 從tùng 六lục 地địa 等đẳng 明minh 得đắc 法Pháp 分phân 齊tề 。 今kim 此thử 地địa 等đẳng 辨biện 勝thắng 過quá 劣liệt 。 於ư 中trung 有hữu 法pháp 喻dụ 合hợp 。 法pháp 中trung 先tiên 總tổng 明minh 得đắc 而nhi 不bất 證chứng 。 後hậu 是thị 菩Bồ 薩Tát 成thành 就tựu 下hạ 別biệt 顯hiển 。 以dĩ 不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 。 即tức 寂tịch 起khởi 用dụng 故cố 云vân 成thành 就tựu 不bất 思tư 身thân 等đẳng 。 喻dụ 合hợp 可khả 知tri 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 以dĩ 大đại 願nguyện 力lực 。 下hạ 明minh 發phát 起khởi 勝thắng 行hành 。 經kinh 中trung 十thập 句cú 。 論luận 攝nhiếp 為vi 八bát 。 以dĩ 後hậu 三tam 句cú 合hợp 為vi 一nhất 故cố 有hữu 八bát 種chủng 行hành 。 共cộng 對đối 治trị 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 此thử 八bát 行hành 皆giai 共cộng 所sở 治trị 俱câu 而nhi 不bất 污ô 。 又hựu 障chướng 共cộng 能năng 治trị 治trị 行hành 常thường 立lập 。 如như 是thị 深thâm 樂nhạo 涅Niết 槃Bàn 。 現hiện 身thân 生sanh 死tử 。 以dĩ 能năng 所sở 治trị 俱câu 名danh 共cộng 對đối 治trị 。 二nhị 門môn 互hỗ 收thu 故cố 復phục 云vân 攝nhiếp 也dã 。 初sơ 中trung 願nguyện 力lực 智trí 力lực 是thị 能năng 發phát 起khởi 。 從tùng 禪thiền 等đẳng 明minh 所sở 起khởi 行hành 緣duyên 。 雖tuy 深thâm 愛ái 等đẳng 正chánh 明minh 所sở 發phát 行hạnh 相tương/tướng 。 一nhất 起khởi 功công 德đức 行hạnh 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 門môn 。 謂vị 現hiện 世thế 間gian 增tăng 修tu 德đức 行hạnh 。 二nhị 既ký 現hiện 世thế 間gian 以dĩ 何hà 等đẳng 身thân 。 謂vị 上thượng 首thủ 之chi 身thân 方phương 能năng 攝nhiếp 故cố 。 三tam 既ký 在tại 世thế 間gian 豈khởi 不bất 被bị 染nhiễm 。 以dĩ 願nguyện 力lực 取thủ 有hữu 故cố 無vô 所sở 染nhiễm 。 四tứ 既ký 在tại 世thế 不bất 染nhiễm 。 為vi 不bất 同đồng 世thế 行hành 故cố 不bất 被bị 染nhiễm 耶da 。 釋thích 云vân 不bất 爾nhĩ 。 示thị 有hữu 妻thê 子tử 。 名danh 家gia 不bất 斷đoạn 。 在tại 此thử 熾sí 然nhiên 而nhi 不bất 為vi 燒thiêu 。 五ngũ 非phi 直trực 如như 上thượng 同đồng 凡phàm 攝nhiếp 化hóa 。 亦diệc 乃nãi 能năng 轉chuyển 二Nhị 乘Thừa 上thượng 入nhập 佛Phật 智trí 故cố 名danh 入nhập 行hành 也dã 。 六lục 示thị 資tư 生sanh 行hành 。 謂vị 飲ẩm 食thực 資tư 身thân 。 睡thụy 能năng 資tư 神thần 。 皆giai 順thuận 生sanh 死tử 。 是thị 魔ma 境cảnh 界giới 。 七thất 示thị 有hữu 衰suy 退thoái 老lão 病bệnh 死tử 。 三tam 是thị 魔ma 所sở 行hành 。 上thượng 二nhị 轉chuyển 魔ma 行hành 。 八bát 轉chuyển 行hành 者giả 轉chuyển 諸chư 凡phàm 夫phu 煩phiền 惱não 之chi 行hành 。 所sở 轉chuyển 煩phiền 惱não 不bất 出xuất 三tam 種chủng 。 謂vị 見kiến 愛ái 無vô 明minh 故cố 有hữu 三tam 句cú 。 初sơ 化hóa 轉chuyển 諸chư 見kiến 。 謂vị 外ngoại 道đạo 著trước 見kiến 名danh 為vi 見kiến 貪tham 。 化hóa 離ly 名danh 轉chuyển 。 二nhị 化hóa 轉chuyển 無vô 明minh 。 謂vị 智trí 不bất 能năng 達đạt 。 世thế 及cập 出xuất 世thế 。 名danh 為vi 障chướng 礙ngại 。 化hóa 離ly 名danh 轉chuyển 。 三tam 化hóa 轉chuyển 貪tham 結kết 。 菩Bồ 薩Tát 現hiện 受thọ 勝thắng 妙diệu 樂lạc 具cụ 。 過quá 天thiên 龍long 等đẳng 處xứ 而nhi 不bất 著trước 。 令linh 彼bỉ 見kiến 已dĩ 生sanh 尊tôn 心tâm 。 各các 令linh 捨xả 已dĩ 所sở 貪tham 五ngũ 欲dục 故cố 名danh 攝nhiếp 取thủ 轉chuyển 彼bỉ 貪tham 心tâm 。 又hựu 釋thích 此thử 三tam 亦diệc 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 行hành 常thường 正chánh 。 謂vị 明minh 菩Bồ 薩Tát 處xứ 邪tà 恆hằng 正chánh 。 居cư 礙ngại 。 不bất 礙ngại 。 在tại 貪tham 不bất 貪tham 。 俱câu 皆giai 名danh 轉chuyển 。 下hạ 明minh 位vị 果quả 中trung 三tam 果quả 科khoa 釋thích 皆giai 同đồng 前tiền 說thuyết 。 能năng 練luyện 行hành 中trung 言ngôn 護hộ 持trì 佛Phật 法Pháp 者giả 。 論luận 云vân 於ư 三Tam 千Thiên 界Giới 得đắc 為vi 大đại 師sư 。 故cố 能năng 護hộ 法Pháp 。 次thứ 二nhị 句cú 釋thích 師sư 義nghĩa 。 方phương 便tiện 行hành 滿mãn 者giả 功công 用dụng 行hành 。 修tu 自tự 行hành 勝thắng 故cố 。 守thủ 護hộ 上thượng 首thủ 利lợi 他tha 行hành 勝thắng 故cố 堪kham 為vi 師sư 。 所sở 練luyện 淨tịnh 中trung 言ngôn 愍mẫn 眾chúng 生sanh 故cố 。 法Pháp 忍Nhẫn 轉chuyển 淨tịnh 者giả 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 法Pháp 忍Nhẫn 轉chuyển 顯hiển 。 此thử 地địa 釋thích 名danh 應ưng 知tri 者giả 。 謂vị 利lợi 生sanh 是thị 有hữu 中trung 殊thù 勝thắng 行hành 。 法Pháp 忍Nhẫn 是thị 空không 中trung 方phương 便tiện 智trí 。 此thử 二nhị 雙song 行hành 名danh 善thiện 修tu 無vô 相tướng 行hành 也dã 。 言ngôn 善thiện 根căn 轉chuyển 勝thắng 者giả 。 修tu 行hành 功công 用dụng 盡tận 至chí 故cố 名danh 遠viễn 行hành 。 言ngôn 盡tận 至chí 者giả 是thị 功công 用dụng 究cứu 竟cánh 義nghĩa 也dã 。 喻dụ 中trung 眾chúng 寶bảo 嚴nghiêm 金kim 者giả 。 示thị 現hiện 一nhất 切thiết 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 方phương 便tiện 行hành 功công 用dụng 滿mãn 足túc 故cố 也dã 。 釋thích 教giáo 智trí 淨tịnh 中trung 日nhật 光quang 如như 前tiền 地địa 說thuyết 者giả 。 前tiền 地địa 取thủ 月nguyệt 光quang 勝thắng 月nguyệt 輪luân 。 今kim 取thủ 日nhật 光quang 。 不bất 取thủ 輪luân 義nghĩa 同đồng 前tiền 地địa 月nguyệt 故cố 指chỉ 彼bỉ 也dã 。 此thử 地địa 勝thắng 者giả 日nhật 勝thắng 月nguyệt 故cố 。 餘dư 文văn 準chuẩn 釋thích 可khả 知tri 。
第đệ 三tam 重trọng/trùng 頌tụng 中trung 四tứ 十thập 四tứ 頌tụng 分phần/phân 七thất 。 初sơ 九cửu 頌tụng 前tiền 十thập 妙diệu 行hạnh 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 作tác 行hành 對đối 治trị 分phần/phân 。 二nhị 有hữu 三tam 頌tụng 彼bỉ 障chướng 對đối 治trị 分phần/phân 中trung 無vô 量lượng 行hành 。 略lược 不bất 頌tụng 無vô 功công 用dụng 行hành 。 三tam 有hữu 六lục 頌tụng 雙song 行hành 無vô 間gian 分phần/phân 。 四tứ 有hữu 十thập 一nhất 頌tụng 前tiền 上thượng 地địa 勝thắng 分phần/phân 。 五ngũ 有hữu 八bát 頌tụng 雙song 行hành 果quả 分phần/phân 。 六lục 有hữu 四tứ 頌tụng 位vị 中trung 三tam 果quả 。 七thất 末mạt 後hậu 一nhất 頌tụng 歎thán 勝thắng 結kết 說thuyết 。
華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 探Thám 玄Huyền 記Ký 卷quyển 第đệ 十thập 三tam