華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ 注Chú
Quyển 37
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 述Thuật 宋Tống 淨Tịnh 源Nguyên 錄Lục 疏Sớ 注Chú 經Kinh
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 七thất (# 入nhập 第đệ 五ngũ 十thập 九cửu 經kinh 下hạ 半bán )#
清thanh 涼lương 山sơn 沙Sa 門Môn 。 澄trừng 觀quán 。 述thuật 。
晉tấn 水thủy 沙Sa 門Môn 。 (# 淨tịnh 源nguyên )# 。 錄lục 疏sớ/sơ 注chú 經kinh 。
△# 十thập 有hữu 九cửu 門môn 。 明minh 真chân 實thật 位vị 中trung 行hành 。 初sơ 觀quán 察sát 智trí 五ngũ 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 十thập 種chủng 智trí 慧tuệ 觀quán 察sát 。
亦diệc 由do 不bất 捨xả 深thâm 大đại 。 故cố 能năng 觀quán 察sát 。
△# 二nhị 徵trưng 。
何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
△# 三tam 釋thích 。
所sở 謂vị 善thiện 巧xảo 分phân 別biệt 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 (# 至chí )# 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 智trí 慧tuệ 觀quán 察sát 。
前tiền 問vấn 但đãn 言ngôn 觀quán 察sát 者giả 。 說thuyết 智trí 慧tuệ 言ngôn 。 十thập 句cú 準chuẩn 思tư 。
△# 四tứ 結kết 。
是thị 為vi 十thập 。
△# 五ngũ 勸khuyến 。
若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 安an 住trụ 其kỳ 中trung 。 則tắc 得đắc 如Như 來Lai 無vô 上thượng 。 大đại 智trí 慧tuệ 觀quán 察sát 。
△# 二nhị 說thuyết 法Pháp 智trí 五ngũ 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 十thập 種chủng 說thuyết 法Pháp 。
由do 能năng 內nội 觀quán 。 故cố 能năng 外ngoại 說thuyết 。
△# 二nhị 徵trưng 。
何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
△# 三tam 釋thích 。
所sở 謂vị 說thuyết 一nhất 切thiết 。 法pháp 皆giai 從tùng 緣duyên 起khởi 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 悉tất 如như 幻huyễn 。
上thượng 二nhị 說thuyết 俗tục 。 下hạ 八bát 說thuyết 真chân 。
說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 乖quai 諍tranh 。
無vô 二nhị 可khả 諍tranh 。
說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 邊biên 際tế 。
體thể 德đức 兼kiêm 廣quảng 。
說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 所sở 依y 止chỉ 。
相tương/tướng 深thâm 遠viễn 。
說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 猶do 如như 金kim 剛cang 。
體thể 堅kiên 利lợi 。
說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 悉tất 如như 如như 。
如như 如như 不bất 動động 。
說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 悉tất 寂tịch 靜tĩnh 。
體thể 絕tuyệt 百bách 非phi 。
說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 悉tất 出xuất 離ly 。
在tại 纏triền 不bất 染nhiễm 。
說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 住trụ 一nhất 義nghĩa 本bổn 性tánh 成thành 就tựu 。
體thể 相tướng 一nhất 味vị 。
△# 四tứ 結kết 。
是thị 為vi 十thập 。
△# 五ngũ 勸khuyến 。
若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 安an 住trụ 其kỳ 中trung 。 則tắc 能năng 善thiện 巧xảo 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。
△# 三tam 離ly 障chướng 智trí 五ngũ 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 十thập 種chủng 清thanh 淨tịnh 。
此thử 離ly 障chướng 智trí 。 晉tấn 名danh 無vô 垢cấu 。
△# 二nhị 徵trưng 。
何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
△# 三tam 釋thích 。
所sở 謂vị 深thâm 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 斷đoạn 疑nghi 清thanh 淨tịnh (# 至chí )# 一nhất 切thiết 善thiện 根căn 清thanh 淨tịnh 。
雖tuy 同đồng 清thanh 淨tịnh 。 所sở 淨tịnh 不bất 同đồng 。 十thập 中trung 與dữ 七thất 淨tịnh 。 有hữu 開khai 合hợp 不bất 同đồng 。 在tại 文văn 易dị 了liễu 。 七thất 淨tịnh 如như 五ngũ 地địa 初sơ 辨biện 。
△# 四tứ 結kết 。
是thị 為vi 十thập 。
△# 五ngũ 勸khuyến 。
若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 安an 住trụ 其kỳ 中trung 。 則tắc 得đắc 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 無vô 上thượng 清thanh 淨tịnh 法pháp 。
△# 四tứ 審thẩm 決quyết 智trí 印ấn 五ngũ 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 十thập 種chủng 印ấn 。
以dĩ 清thanh 淨tịnh 智trí 。 決quyết 定định 印ấn 可khả 。 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。 故cố 晉tấn 本bổn 中trung 。 名danh 為vi 智trí 印ấn 。 後hậu 所sở 結kết 益ích 。 亦diệc 是thị 智trí 印ấn 。 亦diệc 猶do 三tam 法pháp 印ấn 等đẳng 。
△# 二nhị 徵trưng 。
何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
△# 三tam 釋thích 。 初sơ 於ư 安an 受thọ 苦khổ 境cảnh 忍nhẫn 智trí 不bất 動động 。
所sở 謂vị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 苦khổ 苦khổ 壞hoại 苦khổ 行hạnh 苦khổ (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 一nhất 印ấn 。
△# 二nhị 他tha 不bất 饒nhiêu 益ích 忍nhẫn 行hành 決quyết 定định 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 見kiến 有hữu 眾chúng 生sanh 。 愚ngu 癡si 狂cuồng 亂loạn (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 二nhị 印ấn 。
△# 三tam 諦đế 察sát 法pháp 忍nhẫn 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 聞văn 說thuyết 與dữ 一nhất 切thiết 智trí 相tướng 。 應ưng (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 三tam 印ấn 。
於ư 深thâm 佛Phật 法Pháp 。 信tín 忍nhẫn 決quyết 定định 。
△# 四tứ 決quyết 定định 成thành 佛Phật 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 又hựu 作tác 是thị 念niệm 我ngã 發phát 深thâm 心tâm (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 四tứ 印ấn 。
△# 五ngũ 決quyết 定định 知tri 佛Phật 智trí 無vô 邊biên 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 如Như 來Lai 智trí 無vô 有hữu 邊biên 際tế 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 五ngũ 印ấn 。
△# 六lục 決quyết 欲dục 。 佛Phật 果Quả 不bất 退thoái 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 阿a 耨nậu 多đa 羅la 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 六lục 印ấn 。
△# 七thất 決quyết 不bất 顧cố 身thân 命mạng 。 以dĩ 親thân 人nhân 法pháp 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 不bất 顧cố 身thân 命mạng 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 七thất 印ấn 。
△# 八bát 決quyết 度độ 已dĩ 入nhập 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 者giả 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 若nhược 見kiến 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 八bát 印ấn 。
△# 九cửu 決quyết 平bình 等đẳng 度độ 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 得đắc 平bình 等đẳng 心tâm 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 九cửu 印ấn 。
△# 十thập 決quyết 同đồng 佛Phật 體thể 因nhân 圓viên 果quả 滿mãn 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 與dữ 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 同đồng 一nhất 善thiện 根căn (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 十thập 印ấn 。
△# 四tứ 結kết 。
佛Phật 子tử 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 十thập 種chủng 印ấn 。
△# 五ngũ 勸khuyến 。
菩Bồ 薩Tát 以dĩ 此thử 。 速tốc 成thành 阿a 耨nậu (# 至chí )# 具cụ 足túc 如Như 來Lai 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 上thượng 智trí 印ấn 。
△# 五ngũ 照chiếu 徹triệt 智trí 五ngũ 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 十thập 種chủng 智trí 光quang 照chiếu 。
由do 印ấn 定định 故cố 。 照chiếu 徹triệt 無vô 礙ngại 。
△# 二nhị 徵trưng 。
何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
△# 三tam 釋thích 。
所sở 謂vị 知tri 定định 當đương 成thành 阿a 耨nậu (# 至chí )# 滿mãn 足túc 一nhất 切thiết 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 智trí 光quang 照chiếu 。
△# 四tứ 結kết 。
是thị 為vi 十thập 。
△# 五ngũ 勸khuyến 。
若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 安an 住trụ 此thử 法pháp 則tắc 得đắc 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 無vô 上thượng 智trí 光quang 照chiếu 。
△# 六lục 無vô 等đẳng 智trí 五ngũ 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 十thập 種chủng (# 至chí )# 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 悉tất 無vô 與dữ 等đẳng 。
由do 前tiền 照chiếu 徹triệt 故cố 。 不bất 偏thiên 住trụ 著trước 。 雙song 住trụ 事sự 理lý 。 名danh 無vô 與dữ 等đẳng 。
△# 二nhị 徵trưng 。
何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
△# 三tam 釋thích 。
所sở 謂vị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 雖tuy 觀quán 實thật 際tế (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 十thập 無vô 等đẳng 住trụ 。
皆giai 權quyền 實thật 雙song 行hành 。 或hoặc 即tức 寂tịch 之chi 用dụng 。 即tức 用dụng 之chi 寂tịch 等đẳng 。 並tịnh 顯hiển 可khả 知tri 。
△# 四tứ 結kết 。
佛Phật 子tử 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 十thập 種chủng 無vô 等đẳng 住trụ 。
△# 五ngũ 勸khuyến 。
若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 安an 住trụ 其kỳ 中trung 。 (# 至chí )# 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 無vô 等đẳng 住trụ 。
此thử 下hạ 入nhập 第đệ 五ngũ 十thập 五ngũ 經kinh 。
△# 七thất 無vô 劣liệt 智trí 五ngũ 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 發phát 十thập 種chủng 無vô 下hạ 劣liệt 心tâm 。
上thượng 既ký 望vọng 下hạ 無vô 等đẳng 。 今kim 亦diệc 望vọng 上thượng 無vô 劣liệt 。 於ư 十thập 勝thắng 事sự 。 皆giai 決quyết 作tác 故cố 。 名danh 無vô 下hạ 劣liệt 。 所sở 以dĩ 晉tấn 經kinh 。 亦diệc 無vô 怯khiếp 弱nhược 。
△# 二nhị 徵trưng 。
何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
△# 三tam 釋thích 。 十thập 句cú 五ngũ 對đối 。 初sơ 降hàng 魔ma 制chế 外ngoại 對đối 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 二nhị 。 無vô 下hạ 劣liệt 心tâm 。
△# 二nhị 喜hỷ 他tha 自tự 滿mãn 對đối 。
又hựu 作tác 是thị 念niệm 我ngã 當đương 於ư 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 四tứ 。 無vô 下hạ 劣liệt 心tâm 。
△# 三tam 積tích 福phước 成thành 智trí 對đối 。
又hựu 作tác 是thị 念niệm 我ngã 當đương 積tích 集tập 一nhất 切thiết 福phước (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 六lục 。 無vô 下hạ 劣liệt 心tâm 。
△# 四tứ 下hạ 化hóa 上thượng 成thành 對đối 。
又hựu 作tác 是thị 念niệm 我ngã 當đương 以dĩ 無vô 上thượng 教giáo 化hóa (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 八bát 。 無vô 下hạ 劣liệt 心tâm 。
上thượng 四tứ 單đơn 辨biện 。
△# 五ngũ 悲bi 智trí 究cứu 竟cánh 對đối 。 即tức 是thị 雙song 行hành 。 初sơ 即tức 智trí 之chi 悲bi 。 而nhi 悲bi 智trí 雙song 行hành 。
又hựu 作tác 是thị 念niệm 我ngã 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 時thời (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 九cửu 。 無vô 下hạ 劣liệt 心tâm 。
雖tuy 悲bi 而nhi 不bất 求cầu 果quả 報báo 。
△# 二nhị 即tức 悲bi 之chi 智trí 。 而nhi 權quyền 實thật 雙song 行hành 四tứ 。 初sơ 列liệt 所sở 知tri 。
又hựu 作tác 是thị 念niệm 三tam 世thế 所sở 有hữu 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 (# 至chí )# 一nhất 切thiết 寂tịch 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 界giới 。
△# 二nhị 辨biện 能năng 知tri 。
如như 是thị 一nhất 切thiết 。 種chủng 種chủng 諸chư 法Pháp 。 (# 至chí )# 悉tất 見kiến 悉tất 證chứng 悉tất 修tu 悉tất 斷đoạn 。
謂vị 知tri 苦khổ 覺giác 忘vong 。 見kiến 理lý 證chứng 滅diệt 。 修tu 道Đạo 斷đoạn 集tập 。
△# 三tam 拂phất 彼bỉ 知tri 相tương/tướng 。
然nhiên 於ư 其kỳ 中trung 。 無vô 分phân 別biệt 離ly 分phân 別biệt (# 至chí )# 無vô 功công 德đức 無vô 境cảnh 界giới 。
能năng 知tri 無vô 分phân 別biệt 。 故cố 無vô 功công 德đức 。 所sở 知tri 無vô 種chủng 種chủng 。 故cố 無vô 境cảnh 界giới 。
△# 四tứ 會hội 歸quy 中trung 道đạo 。 廣quảng 辨biện 雙song 行hành 二nhị 。 初sơ 總tổng 辨biện 中trung 道đạo 。
非phi 有hữu 非phi 無vô 。 非phi 一nhất 非phi 二nhị 。
△# 二nhị 境cảnh 智trí 對đối 明minh 。
以dĩ 不bất 二nhị 智trí 知tri 一nhất 切thiết 。 二nhị (# 至chí )# 以dĩ 無vô 盡tận 智trí 知tri 一nhất 切thiết 盡tận 。
皆giai 以dĩ 實thật 智trí 知tri 權quyền 。 顯hiển 雙song 行hành 無vô 礙ngại 。 於ư 中trung 異dị 約ước 豎thụ 論luận 。 變biến 異dị 差sai 別biệt 。 約ước 橫hoạnh/hoành 辨biện 不bất 同đồng 。
△# 三tam 即tức 體thể 起khởi 用dụng 。 以dĩ 辨biện 雙song 行hành 。
以dĩ 究cứu 竟cánh 法Pháp 界Giới 。 智trí 於ư 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 十thập 。 無vô 下hạ 劣liệt 心tâm 。
△# 四tứ 結kết 。
佛Phật 子tử 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 發phát 十thập 種chủng 無vô 下hạ 劣liệt 心tâm 。
△# 五ngũ 勸khuyến 。
若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 安an 住trụ 此thử 心tâm 則tắc 得đắc 一nhất 切thiết 最tối 上thượng 無vô 下hạ 劣liệt 佛Phật 法Pháp 。
△# 八bát 高cao 出xuất 智trí 五ngũ 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 阿a 耨nậu 多đa 羅la 。 (# 至chí )# 十thập 種chủng 如như 山sơn 增tăng 上thượng 心tâm 。
由do 無vô 下hạ 劣liệt 故cố 。 萬vạn 行hạnh 迥huýnh 出xuất 。 難nạn/nan 仰ngưỡng 其kỳ 高cao 。 於ư 勝thắng 決quyết 作tác 故cố 。 直trực 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 不bất 可khả 傾khuynh 動động 。
△# 二nhị 徵trưng 。
何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
△# 二nhị 釋thích 十thập 。 初sơ 勤cần 修tu 能năng 證chứng 智trí 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 常thường 作tác 意ý (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 一nhất 。 如như 山sơn 增tăng 上thượng 心tâm 。
△# 二nhị 常thường 觀quán 所sở 證chứng 理lý 。
恆hằng 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 本bổn 性tánh 空không 。 無vô 所sở 得đắc 是thị 為vi 第đệ 二nhị 。 如như 山sơn 增tăng 上thượng 心tâm 。
△# 三tam 內nội 修tu 無vô 漏lậu 。
願nguyện 於ư 無vô 量lượng 劫kiếp 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 三tam 。 如như 山sơn 增tăng 上thượng 心tâm 。
△# 四tứ 外ngoại 近cận 善thiện 人nhân 。
為vì 求cầu 一nhất 切thiết 。 佛Phật 法Pháp 故cố 等đẳng 心tâm 敬kính 奉phụng 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 無vô 異dị 希hy 求cầu 。
為vi 名danh 利lợi 。 為vi 異dị 求cầu 。
無vô 盜đạo 法pháp 心tâm 。
從tùng 他tha 聞văn 言ngôn 已dĩ 解giải 。 為vi 盜đạo 法pháp 。 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 經kinh 說thuyết 。 此thử 人nhân 墯# 地địa 獄ngục 如như 箭tiễn 射xạ 。 後hậu 學học 誡giới 之chi 。
唯duy 生sanh 尊tôn 重trọng 未vị 曾tằng 有hữu 意ý 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 四tứ 。 如như 山sơn 增tăng 上thượng 心tâm 。
△# 五ngũ 大đại 忍nhẫn 度độ 主chủ 。
若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 罵mạ 辱nhục 毀hủy 謗báng (# 至chí )# 更cánh 令linh 增tăng 長trưởng 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。
弘hoằng 誓thệ 更cánh 增tăng 者giả 。 若nhược 薪tân 熾sí 於ư 火hỏa 。
何hà 以dĩ 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 五ngũ 。 如như 山sơn 增tăng 上thượng 心tâm 。
△# 六lục 決quyết 超siêu 魔ma 境cảnh 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 成thành 就tựu 增tăng 上thượng 。 大đại 功công 德đức (# 至chí )# 住trụ 佛Phật 境cảnh 故cố 。
由do 成thành 勝thắng 德đức 而nhi 不bất 著trước 。 唯duy 法Pháp 樂lạc 以dĩ 自tự 資tư 。 則tắc 魔ma 境cảnh 皆giai 為vi 佛Phật 境cảnh 。
是thị 為vi 第đệ 六lục 。 如như 山sơn 增tăng 上thượng 心tâm 。
△# 七thất 勤cần 勇dũng 修tu 行hành 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 求cầu 阿a 耨nậu 多đa 羅la 。 (# 至chí )# 行hành 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。
攝nhiếp 論luận 云vân 。 愚ngu 修tu 雖tuy 少thiểu 時thời 。 怠đãi 心tâm 疑nghi 已dĩ 久cửu 。 佛Phật 於ư 無vô 量lượng 劫kiếp 。 勤cần 勇dũng 謂vị 須tu 臾du 。
是thị 為vi 第đệ 七thất 。 如như 山sơn 增tăng 上thượng 心tâm 。
△# 八bát 不bất 捨xả 惡ác 人nhân 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 八bát 。 如như 山sơn 增tăng 上thượng 心tâm 。
△# 九cửu 孤cô 標tiêu 等đẳng 佛Phật 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 復phục 作tác 是thị 念niệm 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 九cửu 。 如như 山sơn 增tăng 上thượng 心tâm 。
△# 十thập 權quyền 實thật 雙song 行hành 四tứ 。 初sơ 正chánh 辨biện 雙song 行hành 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 作tác 如như 是thị 觀quán 。 (# 至chí )# 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 願nguyện 。
△# 二nhị 徵trưng 釋thích 二nhị 。 初sơ 徵trưng 。
何hà 以dĩ 故cố 。
徵trưng 意ý 有hữu 二nhị 。 一nhất 云vân 。 修tu 須tu 稱xưng 理lý 。 理lý 既ký 無vô 得đắc 。 願nguyện 何hà 不bất 捨xả 。 既ký 不bất 捨xả 願nguyện 。 何hà 用dụng 觀quán 無vô 。 進tiến 退thoái 有hữu 妨phương 。
△# 二nhị 釋thích 。
菩Bồ 薩Tát 求cầu 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 所sở 得đắc 。 (# 至chí )# 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
釋thích 亦diệc 二nhị 意ý 。 一nhất 云vân 。 若nhược 有hữu 所sở 得đắc 。 不bất 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 無vô 得đắc 故cố 。 出xuất 生sanh 菩Bồ 提Đề 。 雖tuy 不bất 捨xả 願nguyện 。 須tu 觀quán 無vô 得đắc 。 二nhị 云vân 。 無vô 得đắc 之chi 法pháp 。 非phi 在tại 得đắc 外ngoại 。 要yếu 求cầu 一nhất 切thiết 法pháp 。 方phương 盡tận 無vô 得đắc 之chi 源nguyên 。 故cố 欲dục 證chứng 無vô 得đắc 。 須tu 不bất 捨xả 菩Bồ 提Đề 之chi 願nguyện 。
△# 三tam 結kết 成thành 雙song 行hành 。
是thị 故cố 於ư 法pháp 雖tuy 無vô 所sở 得đắc (# 至chí )# 其kỳ 心tâm 於ư 此thử 。 不bất 驚kinh 不bất 怖bố 。
△# 四tứ 顯hiển 其kỳ 離ly 過quá 。
不bất 作tác 是thị 念niệm 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 (# 至chí )# 求cầu 於ư 無vô 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 之chi 道Đạo 。
謂vị 不bất 怖bố 空không 而nhi 不bất 求cầu 故cố 。
是thị 為vi 第đệ 十thập 。 如như 山sơn 增tăng 上thượng 心tâm 。
△# 四tứ 結kết 。
佛Phật 子tử 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 十thập 種chủng 如như 山sơn 增tăng 上thượng 心tâm 。
△# 五ngũ 勸khuyến 。
若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 安an 住trụ 其kỳ 中trung 。 (# 至chí )# 無vô 上thượng 大đại 智trí 。 山sơn 王vương 增tăng 上thượng 心tâm 。
△# 九cửu 深thâm 廣quảng 智trí 五ngũ 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 十thập 種chủng 入nhập (# 至chí )# 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 如như 海hải 智trí 。
非phi 但đãn 求cầu 升thăng 聳tủng 峻tuấn 。 抑ức 亦diệc 智trí 體thể 包bao 含hàm 。
△# 二nhị 徵trưng 。
何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
△# 三tam 釋thích 二nhị 。 初sơ 四tứ 即tức 四tứ 無vô 量lượng 界giới 。
所sở 謂vị 入nhập 一nhất 切thiết 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 界giới 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 四tứ 如như 海hải 智trí 。
△# 後hậu 六lục 並tịnh 佛Phật 界giới 無vô 量lượng 開khai 出xuất 。 初sơ 入nhập 三tam 世thế 佛Phật 善thiện 根căn 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 五ngũ 如như 海hải 智trí 。
△# 二nhị 入nhập 過quá 去khứ 佛Phật 界giới 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 念niệm 念niệm 中trung 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 六lục 如như 海hải 智trí 。
△# 三tam 入nhập 未vị 來lai 佛Phật 界giới 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 入nhập 未vị 來lai 世thế 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 七thất 如như 海hải 智trí 。
△# 四tứ 入nhập 現hiện 在tại 佛Phật 界giới 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 入nhập 現hiện 在tại 世thế 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 八bát 如như 海hải 智trí 。
△# 五ngũ 供cung 多đa 佛Phật 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 不bất 可khả 說thuyết 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 九cửu 如như 海hải 智trí 。
△# 六lục 求cầu 多đa 法pháp 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 一nhất 切thiết 佛Phật 所sở 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 十thập 如như 海hải 智trí 。
△# 四tứ 結kết 。
佛Phật 子tử 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 十thập 種chủng (# 至chí )# 三tam 菩Bồ 提Đề 如như 海hải 智trí 。
由do 此thử 因nhân 海hải 得đắc 入nhập 果quả 海hải 。
△# 五ngũ 勸khuyến 。
若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 安an 住trụ 此thử 法pháp 則tắc 得đắc 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 無vô 上thượng 大đại 智trí 慧tuệ 海hải 。
△# 大đại 文văn 第đệ 四tứ 。 有hữu 二nhị 十thập 九cửu 門môn 。 答đáp 二nhị 十thập 九cửu 句cú 迴hồi 向hướng 位vị 中trung 行hành 。 若nhược 并tinh 無vô 礙ngại 總tổng 句cú 。 有hữu 三tam 十thập 門môn 。 古cổ 德đức 分phần/phân 三tam 。 初sơ 十thập 一nhất 門môn 。 明minh 迴hồi 向hướng 位vị 中trung 行hành 體thể 堅kiên 固cố 。 次thứ 一nhất 十thập 二nhị 門môn 。 明minh 行hành 用dụng 自tự 在tại 。 後hậu 七thất 門môn 明minh 行hành 德đức 圓viên 備bị 。 今kim 亦diệc 隨tùy 次thứ 配phối 十thập 迴hồi 向hướng 。 於ư 中trung 初sơ 有hữu 四tứ 門môn 。 明minh 初sơ 迴hồi 向hướng 。 二nhị 三tam 迴hồi 向hướng 各các 有hữu 二nhị 門môn 。 四tứ 五ngũ 六lục 七thất 。 各các 唯duy 一nhất 門môn 。 第đệ 八bát 迴hồi 向hướng 即tức 十thập 無vô 礙ngại 。 九cửu 有hữu 三tam 門môn 。 十thập 有hữu 四tứ 門môn 。 至chí 文văn 當đương 知tri 。 今kim 初sơ 四tứ 門môn 。 明minh 救cứu 護hộ 眾chúng 生sanh 。 離ly 眾chúng 生sanh 相tướng 。 迴hồi 向hướng 位vị 中trung 之chi 行hành 。 即tức 分phân 為vi 四tứ 。 初sơ 明minh 迴hồi 向hướng 善thiện 根căn 四tứ 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 阿a 耨nậu 多đa 羅la 。 (# 至chí )# 有hữu 十thập 種chủng 如như 寶bảo 住trụ 。
所sở 住trụ 善thiện 根căn 可khả 貴quý 圓viên 滿mãn 故cố 。
△# 二nhị 徵trưng 。
何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
△# 三tam 釋thích 。 初sơ 供cung 事sự 多đa 佛Phật 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 悉tất 能năng 往vãng 詣nghệ 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 一nhất 如như 寶bảo 住trụ 。
△# 二nhị 聞văn 法Pháp 受thọ 持trì 。
於ư 不bất 思tư 議nghị 。 諸chư 如Như 來Lai 所sở 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 二nhị 如như 寶bảo 住trụ 。
△# 三tam 自tự 在tại 受thọ 生sanh 。
於ư 此thử 剎sát 歿một 餘dư 處xứ 現hiện 生sanh (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 三tam 如như 寶bảo 住trụ 。
△# 四tứ 說thuyết 本bổn 末Mạt 法Pháp 。
知tri 從tùng 一nhất 法pháp 出xuất 一nhất 切thiết 法pháp 。 而nhi 能năng 各các 各các 分phân 別biệt 演diễn 說thuyết 。
先tiên 從tùng 本bổn 起khởi 末mạt 。 如như 無vô 量lượng 義nghĩa 。 從tùng 一nhất 法pháp 生sanh 。 其kỳ 一nhất 法pháp 者giả 。 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。
以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 種chủng 種chủng 義nghĩa 究cứu 竟cánh 皆giai 是thị 一nhất 義nghĩa 故cố 。
後hậu 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 。 釋thích 成thành 上thượng 義nghĩa 。
是thị 為vi 第đệ 四tứ 如như 寶bảo 住trụ 。
△# 五ngũ 知tri 斷đoạn 自tự 在tại 。
知tri 厭yếm 離ly 煩phiền 惱não 知tri 止chỉ 息tức 煩phiền 惱não 。
資tư 粮# 道đạo 厭yếm 息tức 。
知tri 防phòng 護hộ 煩phiền 惱não 。
加gia 行hành 道Đạo 防phòng 護hộ 。
知tri 除trừ 斷đoạn 煩phiền 惱não 。
無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 。 除trừ 而nhi 不bất 取thủ 。
修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 不bất 證chứng 實thật 際tế 。 究cứu 竟cánh 到đáo 於ư 。 實thật 際tế 彼bỉ 岸ngạn 。
解giải 脫thoát 道đạo 證chứng 入nhập 。 為vi 異dị 二Nhị 乘Thừa 。 留lưu 惑hoặc 不bất 斷đoạn 。 方phương 能năng 究cứu 竟cánh 斷đoạn 證chứng 故cố 。
方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 善thiện 學học 所sở 學học (# 至chí )# 皆giai 得đắc 成thành 滿mãn 身thân 不bất 疲bì 倦quyện 。
云vân 何hà 不bất 證chứng 。 方phương 便tiện 巧xảo 學học 無vô 邊biên 佛Phật 法Pháp 。 滿mãn 昔tích 弘hoằng 願nguyện 故cố 。 如như 箭tiễn 射xạ 空không 筈quát 拄trụ 故cố 。
是thị 為vi 第đệ 五ngũ 如như 寶bảo 住trụ 。
△# 六lục 悲bi 智trí 雙song 行hành 。
知tri 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 所sở 分phân 別biệt 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 六lục 如như 寶bảo 住trụ 。
七thất 知tri 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 。
知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 同đồng 一nhất 性tánh (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 七thất 如như 寶bảo 住trụ 。
△# 八bát 無vô 得đắc 之chi 得đắc 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 求cầu 佛Phật 不bất 可khả 得đắc 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 八bát 如như 寶bảo 住trụ 。
△# 九cửu 觀quán 空không 滿mãn 願nguyện 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 善thiện 巧xảo 說thuyết 法Pháp (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 九cửu 如như 寶bảo 住trụ 。
△# 十thập 受thọ 行hành 無vô 厭yếm 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 不bất 思tư 議nghị 。 (# 至chí )# 不bất 驚kinh 不bất 怖bố 。 不bất 迷mê 不bất 惑hoặc 。
上thượng 正chánh 顯hiển 。 下hạ 釋thích 成thành 。
知tri 如Như 來Lai 智trí 不bất 思tư 議nghị 。 故cố (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 十thập 如như 寶bảo 住trụ 。
△# 四tứ 結kết 勸khuyến 。
佛Phật 子tử 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 則tắc 得đắc 諸chư 佛Phật 無vô 上thượng 。 大đại 智trí 慧tuệ 寶bảo 。
△# 二nhị 大đại 願nguyện 救cứu 護hộ 四tứ 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 發phát 十thập 種chủng 如như 金kim 剛cang 大Đại 乘Thừa 誓thệ 願nguyện 心tâm 。
雖tuy 迴hồi 向hướng 皆giai 願nguyện 。 此thử 在tại 初sơ 故cố 。 謂vị 於ư 當đương 作tác 事sự 及cập 現hiện 作tác 行hành 。 皆giai 無vô 齊tề 限hạn 。 要yếu 心tâm 堅kiên 固cố 。 窮cùng 其kỳ 際tế 故cố 。
△# 二nhị 徵trưng 。
何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
△# 二nhị 釋thích 十thập 。 初sơ 法Pháp 門môn 無vô 盡tận 誓thệ 願nguyện 知tri 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 一nhất 。 如như 金kim 剛cang 大Đại 乘Thừa 誓thệ 願nguyện 心tâm 。
△# 二nhị 眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 又hựu 作tác 是thị 念niệm (# 至chí )# 第đệ 二nhị 如như 金kim 剛cang 大Đại 乘Thừa 誓thệ 願nguyện 心tâm 。
△# 三tam 嚴nghiêm 剎sát 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 又hựu 作tác 是thị 念niệm (# 至chí )# 第đệ 三tam 如như 金kim 剛cang 大Đại 乘Thừa 誓thệ 願nguyện 心tâm 。
△# 四tứ 迴hồi 向hướng 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 又hựu 作tác 是thị 念niệm (# 至chí )# 第đệ 四tứ 如như 金kim 剛cang 大Đại 乘Thừa 誓thệ 願nguyện 心tâm 。
△# 五ngũ 供cung 佛Phật 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 又hựu 作tác 是thị 念niệm (# 至chí )# 第đệ 五ngũ 如như 金kim 剛cang 大Đại 乘Thừa 誓thệ 願nguyện 心tâm 。
上thượng 三tam 願nguyện 成thành 佛Phật 果quả 。 上thượng 五ngũ 皆giai 約ước 當đương 成thành 。 並tịnh 橫hoạnh/hoành 論luận 無vô 畔bạn 。 次thứ 二nhị 約ước 其kỳ 現hiện 作tác 。 皆giai 豎thụ 深thâm 無vô 際tế 。
△# 六lục 見kiến 聞văn 無vô 著trước 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 六lục 。 如như 金kim 剛cang 大Đại 乘Thừa 誓thệ 願nguyện 心tâm 。
△# 七thất 安an 忍nhẫn 不bất 亂loạn 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 或hoặc 被bị 眾chúng 生sanh (# 至chí )# 或hoặc 挑thiêu 其kỳ 目mục 或hoặc 級cấp 其kỳ 頭đầu 。
斬trảm 首thủ 為vi 級cấp 。
如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 能năng 忍nhẫn 受thọ (# 至chí )# 第đệ 七thất 如như 金kim 剛cang 大Đại 乘Thừa 誓thệ 願nguyện 心tâm 。
上thượng 二nhị 誓thệ 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 後hậu 三tam 亦diệc 當đương 成thành 。
△# 八bát 徧biến 於ư 時thời 處xứ 。 修tu 行hành 二nhị 利lợi 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 八bát 。 如như 金kim 剛cang 大Đại 乘Thừa 誓thệ 願nguyện 心tâm 。
△# 九cửu 以dĩ 心tâm 要yếu 成thành 無vô 際tế 大đại 行hành 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 是thị 為vi 第đệ 九cửu 。 如như 金kim 剛cang 大Đại 乘Thừa 誓thệ 願nguyện 心tâm 。
△# 十thập 即tức 寂tịch 起khởi 用dụng 三tam 。 初sơ 悟ngộ 寂tịch 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 佛Phật 不bất 可khả 得đắc 。 (# 至chí )# 涅Niết 槃Bàn 住trụ 實thật 際tế 住trụ 。
△# 二nhị 起khởi 用dụng 。
而nhi 亦diệc 不bất 捨xả 。 一nhất 切thiết 大đại 願nguyện (# 至chí )# 不bất 捨xả 。 莊trang 嚴nghiêm 世thế 界giới 。
△# 三tam 釋thích 成thành 。 於ư 中trung 文văn 有hữu 三tam 重trọng/trùng 徵trưng 釋thích 。 初sơ 一nhất 番phiên 。
何hà 以dĩ 故cố 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 不bất 捨xả 離ly 。
意ý 云vân 。 所sở 以dĩ 即tức 寂tịch 而nhi 用dụng 者giả 。 由do 以dĩ 本bổn 願nguyện 智trí 不bất 捨xả 悲bi 故cố 。
△# 二nhị 次thứ 番phiên 。
何hà 以dĩ 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 無vô 所sở 有hữu 。 (# 至chí )# 於ư 諸chư 法pháp 性tánh 。 分phân 明minh 照chiếu 了liễu 。
所sở 以dĩ 智trí 不bất 捨xả 悲bi 者giả 。 智trí 亦diệc 為vi 物vật 故cố 。
△# 三tam 後hậu 番phiên 二nhị 。 初sơ 徵trưng 。
何hà 以dĩ 故cố 。
徵trưng 意ý 云vân 。 何hà 以dĩ 要yếu 此thử 雙song 行hành 。
△# 二nhị 釋thích 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 初sơ 諸chư 佛Phật 皆giai 爾nhĩ 。
一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 安an 住trụ 寂tịch 滅diệt 。 (# 至chí )# 我ngã 今kim 云vân 何hà 。 而nhi 捨xả 大đại 悲bi 。
△# 二nhị 我ngã 先tiên 願nguyện 勝thắng 。
又hựu 我ngã 先tiên 發phát 廣quảng 大đại 誓thệ 願nguyện 。 (# 至chí )# 第đệ 十thập 如như 金kim 剛cang 大Đại 乘Thừa 誓thệ 願nguyện 心tâm 。
△# 四tứ 結kết 勸khuyến 。
佛Phật 子tử 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 金kim 剛cang 性tánh 無vô 上thượng 大đại 神thần 通thông 智trí 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 七thất