華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ 注Chú
Quyển 33
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 述Thuật 宋Tống 淨Tịnh 源Nguyên 錄Lục 疏Sớ 注Chú 經Kinh
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 三tam (# 入nhập 第đệ 五ngũ 十thập 二nhị 經kinh )#
清thanh 涼lương 山sơn 沙Sa 門Môn 。 澄trừng 觀quán 。 述thuật 。
晉tấn 水thủy 沙Sa 門Môn 。 (# 淨tịnh 源nguyên )# 。 錄lục 疏sớ/sơ 注chú 經kinh 。
△# 五ngũ 明minh 出xuất 現hiện 境cảnh 界giới 。 正chánh 顯hiển 分phân 齊tề 之chi 境cảnh 。 兼kiêm 辨biện 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 依y 初sơ 義nghĩa 者giả 。 前tiền 約ước 智trí 以dĩ 顯hiển 心tâm 。 今kim 此thử 正chánh 明minh 智trí 用dụng 分phân 齊tề 。 依y 後hậu 義nghĩa 者giả 。 前tiền 明minh 能năng 知tri 。 今kim 辨biện 所sở 緣duyên 。 由do 所sở 緣duyên 無vô 邊biên 故cố 。 顯hiển 分phân 齊tề 難nan 思tư 。 分phân 齊tề 難nan 思tư 故cố 。 方phương 窮cùng 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 二nhị 義nghĩa 相tương/tướng 成thành 。 函hàm 蓋cái 相tương 稱xứng 。 文văn 中trung 有hữu 三tam 。 長trường/trưởng 行hành 分phần/phân 三tam 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 云vân 何hà 知tri 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 境cảnh 界giới 。
△# 二nhị 釋thích 二nhị 。 初sơ 法pháp 二nhị 。 初sơ 廣quảng 取thủ 所sở 緣duyên 。 顯hiển 分phân 齊tề 境cảnh 二nhị 。 初sơ 列liệt 所sở 緣duyên 無vô 邊biên 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 無vô 障chướng 無vô 礙ngại 智trí 慧tuệ 。
先tiên 令linh 以dĩ 無vô 障chướng 礙ngại 。 智trí 為vi 能năng 知tri 者giả 。 非phi 此thử 不bất 能năng 量lượng 佛Phật 境cảnh 故cố 。 後hậu 正chánh 顯hiển 所sở 緣duyên 。 文văn 有hữu 十thập 句cú 。
知tri 一nhất 地địa 世thế 間gian 境cảnh 界giới 。 是thị 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 。
通thông 舉cử 所sở 化hóa 。
知tri 一nhất 切thiết 三tam 世thế 境cảnh 界giới 。
化hóa 時thời 。
一nhất 切thiết 剎sát 境cảnh 界giới 。
化hóa 處xứ 。
一nhất 切thiết 法pháp 境cảnh 界giới 。
化hóa 法pháp 。
一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 境cảnh 界giới 。
所sở 化hóa 人nhân 。 次thứ 三tam 句cú 皆giai 明minh 所sở 證chứng 。
真Chân 如Như 無vô 差sai 別biệt 境cảnh 界giới 。
真Chân 如Như 。 語ngữ 其kỳ 體thể 常thường 一nhất 味vị 。 故cố 云vân 無vô 差sai 別biệt 。
法Pháp 界Giới 無vô 障chướng 礙ngại 境cảnh 界giới 。
法Pháp 界Giới 生sanh 法pháp 所sở 依y 。 故cố 云vân 無vô 礙ngại 。
實thật 際tế 無vô 邊biên 際tế 境cảnh 界giới 。
實thật 際tế 是thị 窮cùng 事sự 至chí 實thật 。 故cố 云vân 無vô 邊biên 。
虗hư 空không 無vô 分phần/phân 量lượng 境cảnh 界giới 。
化hóa 處xứ 分phân 齊tề 。
無vô 境cảnh 界giới 境cảnh 界giới 。 是thị 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 。
後hậu 一nhất 徧biến 通thông 。 若nhược 約ước 二nhị 諦đế 境cảnh 。 前tiền 五ngũ 為vi 俗tục 。 次thứ 三tam 為vi 真chân 。 九cửu 通thông 真chân 俗tục 。 事sự 空không 理lý 空không 。 俱câu 是thị 空không 故cố 。 後hậu 一nhất 雙song 非phi 。 顯hiển 前tiền 九cửu 境cảnh 即tức 同đồng 無vô 故cố 。 若nhược 約ước 三tam 諦đế 。 空không 即tức 是thị 真chân 。 三tam 真chân 為vi 中trung 道đạo 。 若nhược 以dĩ 五ngũ 界giới 攝nhiếp 之chi 。 初sơ 三tam 是thị 世thế 界giới 無vô 量lượng 。 四tứ 即tức 調điều 伏phục 及cập 調điều 伏phục 加gia 行hành 界giới 。 五ngũ 即tức 眾chúng 生sanh 。 次thứ 三tam 即tức 法Pháp 界Giới 。 餘dư 二nhị 雙song 非phi 。
△# 二nhị 顯hiển 分phân 齊tề 無vô 量lượng 。
佛Phật 子tử 如như 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 境cảnh 界giới 無vô 量lượng 。 (# 至chí )# 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 亦diệc 無vô 量lượng 。
先tiên 約ước 十thập 境cảnh 以dĩ 顯hiển 分phân 齊tề 。 境cảnh 智trí 相tương 稱xứng 。 故cố 皆giai 無vô 量lượng 。
如như 無vô 境cảnh 界giới 境cảnh 界giới 一nhất 切thiết 處xứ 無vô 有hữu (# 至chí )# 一nhất 切thiết 處xứ 無vô 有hữu 。
後hậu 約ước 無vô 境cảnh 顯hiển 其kỳ 非phi 有hữu 。 乃nãi 至Chí 真Chân 如như 皆giai 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 是thị 以dĩ 諸chư 境cảnh 雲vân 興hưng 而nhi 常thường 寂tịch 也dã 。 如như 無vô 既ký 爾nhĩ 。 如như 真Chân 如Như 等đẳng 無vô 變biến 易dị 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。
△# 二nhị 近cận 取thủ 諸chư 心tâm 。 以dĩ 況huống 佛Phật 境cảnh 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 知tri (# 至chí )# 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 無vô 縛phược 無vô 脫thoát 。
無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 語ngữ 其kỳ 相tương/tướng 用dụng 廣quảng 大đại 。 無vô 縛phược 無vô 脫thoát 。 明minh 其kỳ 體thể 性tánh 甚thậm 深thâm 寂tịch 滅diệt 。
△# 二nhị 徵trưng 釋thích 。
何hà 以dĩ 故cố 。
徵trưng 意ý 云vân 。 何hà 以dĩ 將tương 心tâm 況huống 於ư 佛Phật 境cảnh 。
以dĩ 如như 是thị 如như 是thị 。 思tư 惟duy 分phân 別biệt 。 如như 是thị 如như 是thị 。 無vô 量lượng 顯hiển 現hiện 故cố 。
釋thích 意ý 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 自tự 心tâm 隨tùy 思tư 即tức 顯hiển 。 故cố 無vô 分phần/phân 量lượng 。 佛Phật 境cảnh 亦diệc 爾nhĩ 。 隨tùy 機cơ 顯hiển 現hiện 。 若nhược 身thân 若nhược 智trí 何hà 有hữu 量lượng 耶da 。 智trí 假giả 思tư 顯hiển 。 性tánh 無vô 縛phược 脫thoát 。 不bất 為vi 相tương/tướng 縛phược 。 後hậu 無vô 脫thoát 故cố 。
△# 二nhị 喻dụ 顯hiển 。 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 二nhị 喻dụ 於ư 。 無vô 縛phược 無vô 脫thoát 。 後hậu 一nhất 喻dụ 於ư 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 通thông 前tiền 二nhị 段đoạn 。 前tiền 中trung 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 降giáng 雨vũ 無vô 從tùng 喻dụ 。
佛Phật 子tử 如như 大đại 龍long 王vương 。 隨tùy 心tâm 降giáng 雨vũ (# 至chí )# 於ư 十thập 方phương 中trung 。 悉tất 無vô 來lai 處xứ 。
喻dụ 無vô 縛phược 無vô 脫thoát 。 既ký 無vô 來lai 處xứ 。 有hữu 何hà 縛phược 脫thoát 。
△# 二nhị 海hải 水thủy 從tùng 心tâm 喻dụ 。
佛Phật 子tử 如như 大đại 海hải 水thủy 。 皆giai 從tùng 龍long 王vương (# 至chí )# 往vãng 昔tích 大đại 願nguyện 。 之chi 所sở 生sanh 起khởi 。
喻dụ 於ư 無vô 縛phược 無vô 脫thoát 所sở 因nhân 。 水thủy 從tùng 龍long 王vương 心tâm 力lực 為vi 因nhân 。 非phi 定định 內nội 外ngoại 。 智trí 從tùng 往vãng 昔tích 願nguyện 緣duyên 起khởi 故cố 。 來lai 即tức 無vô 來lai 。
△# 二nhị 海hải 水thủy 宏hoành 深thâm 喻dụ 。 喻dụ 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 文văn 二nhị 。 初sơ 標tiêu 章chương 誡giới 聽thính 。
佛Phật 子tử 一Nhất 切Thiết 智Trí 海hải 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 (# 至chí )# 略lược 說thuyết 譬thí 喻dụ 。 汝nhữ 應ưng 諦đế 聽thính 。
△# 二nhị 喻dụ 顯hiển 三tam 。 初sơ 別biệt 顯hiển 水thủy 多đa 。 文văn 有hữu 四tứ 節tiết 。 初sơ 四tứ 洲châu 水thủy 。
佛Phật 子tử 此thử 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 有hữu 二nhị 千thiên 五ngũ 百bách 河hà (# 至chí )# 答đáp 言ngôn 甚thậm 多đa 。
△# 二nhị 龍long 王vương 雨vũ 水thủy 。
佛Phật 子tử 復phục 有hữu 十thập 光quang 明minh 龍long 王vương (# 至chí )# 雨vũ 大đại 海hải 中trung 水thủy 復phục 倍bội 前tiền 。
△# 三tam 宮cung 殿điện 出xuất 水thủy 。
佛Phật 子tử 十thập 光quang 明minh 龍long 王vương 宮cung 殿điện 。 中trung 水thủy (# 至chí )# 流lưu 入nhập 大đại 海hải 。 復phục 倍bội 過quá 前tiền 。
△# 四tứ 婆bà 竭kiệt 龍long 王vương 兼kiêm 雨vũ 兼kiêm 出xuất 。
佛Phật 子tử 婆bà 竭kiệt 羅la 龍long 王vương 連liên 雨vũ 大đại 海hải (# 至chí )# 涌dũng 出xuất 入nhập 海hải 。 復phục 倍bội 於ư 前tiền 。
皆giai 後hậu 倍bội 前tiền 。 以dĩ 顯hiển 深thâm 廣quảng 。
△# 二nhị 通thông 顯hiển 水thủy 相tương/tướng 。
其kỳ 所sở 出xuất 水thủy 紺cám 瑠lưu 璃ly 色sắc 。 涌dũng 出xuất 有hữu 時thời 是thị 故cố 大đại 海hải 潮triều 不bất 失thất 時thời 。
涌dũng 出xuất 故cố 潮triều 上thượng 速tốc 。 為vi 寶bảo 消tiêu 故cố 潮triều 下hạ 。 此thử 為vi 極cực 說thuyết 。
△# 三tam 通thông 顯hiển 無vô 量lượng 兼kiêm 水thủy 有hữu 四tứ 。
佛Phật 子tử 如như 是thị 。 大đại 海hải 其kỳ 水thủy 無vô 量lượng (# 至chí )# 實thật 為vi 無vô 量lượng 。 不bất 可khả 為ví 喻dụ 。
△# 三tam 法pháp 合hợp 二nhị 。 初sơ 合hợp 水thủy 無vô 量lượng 。
佛Phật 子tử 此thử 大đại 海hải 無vô 量lượng 。 (# 至chí )# 而nhi 佛Phật 境cảnh 界giới 非phi 譬thí 所sở 及cập 。
佛Phật 智trí 一nhất 念niệm 尚thượng 無vô 窮cùng 盡tận 。 況huống 盡tận 三tam 際tế 周chu 乎hồ 十thập 方phương 。 重trùng 重trùng 重trùng 重trùng 。 安an 可khả 喻dụ 顯hiển 。
△# 二nhị 合hợp 通thông 顯hiển 無vô 量lượng 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 知tri (# 至chí )# 修tu 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 行hành 不bất 斷đoạn 故cố 。
智trí 海hải 合hợp 水thủy 。
應ưng 知tri 寶bảo 聚tụ 無vô 量lượng (# 至chí )# 無vô 障chướng 礙ngại 地địa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 所sở 居cư 故cố 。
餘dư 合hợp 寶bảo 等đẳng 。 非phi 唯duy 智trí 為vi 佛Phật 境cảnh 。 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 等đẳng 皆giai 分phân 齊tề 境cảnh 也dã 。
△# 三tam 總tổng 結kết 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 入nhập 無vô 量lượng (# 至chí )# 等đẳng 覺giác 境cảnh 界giới 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。
結kết 令linh 知tri 意ý 。 不bất 知tri 佛Phật 境cảnh 。 安an 能năng 利lợi 生sanh 。
△# 二nhị 偈kệ 頌tụng 。 五ngũ 偈kệ 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 一nhất 頌tụng 法pháp 說thuyết 。
爾nhĩ 時thời 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 重trùng 明minh 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。
如như 心tâm 境cảnh 界giới 無vô 有hữu 量lượng (# 至chí )# 佛Phật 境cảnh 如như 是thị 應ưng 觀quán 察sát 。
△# 二nhị 餘dư 頌tụng 前tiền 喻dụ 。 文văn 亦diệc 二nhị 。 初sơ 二nhị 合hợp 頌tụng 前tiền 之chi 二nhị 喻dụ 。
如như 龍long 不bất 離ly 於ư 本bổn 處xứ 。 (# 至chí )# 量lượng 等đẳng 法Pháp 界Giới 入nhập 毛mao 孔khổng 。
喻dụ 無vô 縛phược 脫thoát 。
△# 二nhị 有hữu 二nhị 偈kệ 。 頌tụng 大đại 海hải 宏hoành 深thâm 喻dụ 。
如như 海hải 珍trân 奇kỳ 無vô 有hữu 量lượng (# 至chí )# 悉tất 在tại 其kỳ 中trung 得đắc 饒nhiêu 益ích 。
俱câu 頌tụng 通thông 顯hiển 無vô 量lượng 。 餘dư 文văn 略lược 無vô 。
△# 六lục 答đáp 出xuất 現hiện 之chi 行hành 。 前tiền 明minh 分phân 齊tề 。 境cảnh 智trí 無vô 邊biên 。 今kim 彰chương 運vận 用dụng 。 則tắc 悲bi 智trí 無vô 盡tận 。 雖tuy 智trí 海hải 已dĩ 滿mãn 。 悲bi 無vô 息tức 故cố 。 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 長trường/trưởng 行hành 二nhị 。 初sơ 標tiêu 舉cử 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 云vân 何hà 知tri 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 行hành 。
△# 二nhị 釋thích 相tương/tướng 三tam 。 初sơ 雙song 標tiêu 二nhị 行hành 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 應ưng 知tri 真Chân 如Như 行hành 。 是thị 如Như 來Lai 行hạnh 。
義nghĩa 有hữu 多đa 含hàm 。 一nhất 無vô 礙ngại 行hành 者giả 。 即tức 理lý 之chi 事sự 。 真Chân 如Như 行hành 者giả 。 即tức 事sự 之chi 理lý 行hành 。 前tiền 即tức 行hành 相tương/tướng 。 後hậu 即tức 行hành 體thể 。 前tiền 是thị 即tức 智trí 之chi 悲bi 。 後hậu 是thị 即tức 悲bi 之chi 智trí 。 前tiền 即tức 真chân 之chi 欲dục 。 後hậu 即tức 欲dục 之chi 真chân 。 融dung 而nhi 無vô 礙ngại 。 為vi 如Như 來Lai 行hành 。
△# 二nhị 雙song 釋thích 二nhị 行hành 二nhị 。 初sơ 釋thích 真Chân 如Như 行hành 。 真Chân 如Như 之chi 名danh 。 言ngôn 含hàm 法pháp 喻dụ 。 文văn 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 牒điệp 名danh 以dĩ 解giải 。
佛Phật 子tử 如như 真Chân 如Như 前tiền 際tế 不bất 生sanh 後hậu 際tế 不bất 動động 現hiện 在tại 不bất 起khởi 。
體thể 絕tuyệt 三tam 際tế 。 故cố 同đồng 真Chân 如Như 。 契khế 如như 成thành 行hành 。 行hành 即tức 如như 也dã 。
如Như 來Lai 行hành 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 生sanh 不bất 動động 不bất 起khởi 。
過quá 未vị 非phi 緣duyên 。 故cố 不bất 生sanh 不bất 動động 。 現hiện 在tại 離ly 緣duyên 。 故cố 非phi 起khởi 也dã 。
△# 二nhị 復phục 舉cử 法Pháp 界Giới 無vô 形hình 。 明minh 雙song 非phi 契khế 中trung 。
佛Phật 子tử 如như 法Pháp 界giới 非phi 量lượng 非phi 無vô 量lượng (# 至chí )# 非phi 量lượng 非phi 無vô 量lượng 無vô 形hình 故cố 。
是thị 知tri 實thật 相tướng 皆giai 如Như 來Lai 行hành 。
△# 三tam 鳥điểu 飛phi 虗hư 空không 喻dụ 。 釋thích 其kỳ 非phi 量lượng 義nghĩa 。
佛Phật 子tử 譬thí 如như 鳥điểu 飛phi 虗hư 空không (# 至chí )# 如Như 來Lai 行hành 無vô 邊biên 際tế 故cố 。
非phi 量lượng 有hữu 二nhị 。 一nhất 行hành 廣quảng 無vô 量lượng 。 故cố 云vân 如Như 來Lai 行hành 。 無vô 邊biên 際tế 故cố 。 二nhị 即tức 事sự 同đồng 真chân 。 更cánh 無vô 分phần/phân 量lượng 。 故cố 以dĩ 空không 喻dụ 。 既ký 無vô 有hữu 量lượng 。 何hà 有hữu 無vô 。 量lượng 。 若nhược 謂vị 無vô 量lượng 。 即tức 是thị 量lượng 故cố 。 雙song 非phi 永vĩnh 寂tịch 。 為vi 如Như 來Lai 行hành 故cố 。 心tâm 彌di 虗hư 行hành 彌di 曠khoáng 。 絡lạc 日nhật 行hành 而nhi 未vị 曾tằng 行hành 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。
復phục 有hữu 一nhất 行hành 。 是thị 如Như 來Lai 行hạnh 。 所sở 謂vị 大Đại 乘Thừa 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。
△# 二nhị 釋thích 無vô 礙ngại 行hành 二nhị 。 初sơ 約ước 法pháp 總tổng 明minh 。
佛Phật 子tử 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác (# 至chí )# 出xuất 過quá 一nhất 切thiết 。 諸chư 障chướng 礙ngại 道đạo 。
智trí 無vô 所sở 住trụ 。 悲bi 示thị 所sở 行hành 。 即tức 悲bi 智trí 無vô 礙ngại 。 自tự 無vô 二nhị 礙ngại 。 令linh 他tha 無vô 礙ngại 皆giai 無vô 礙ngại 行hành 也dã 。
△# 二nhị 以dĩ 喻dụ 別biệt 顯hiển 二nhị 。 初sơ 金kim 翅sí 闢tịch 海hải 喻dụ 。
佛Phật 子tử 譬thí 如như 金kim 翅sí 鳥điểu 王vương 。 (# 至chí )# 命mạng 將tương 盡tận 者giả 而nhi 搏bác 取thủ 之chi 。
喻dụ 即tức 智trí 之chi 悲bi 。
如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 金kim 翅sí 鳥điểu 王vương 。 (# 至chí )# 如Như 來Lai 無vô 分phân 別biệt 無vô 礙ngại 行hành 。
△# 二nhị 日nhật 月nguyệt 無vô 思tư 喻dụ 。
佛Phật 子tử 譬thí 如như 日nhật 月nguyệt 。 獨độc 無vô 等đẳng 侶lữ 。 (# 至chí )# 我ngã 從tùng 何hà 來lai 而nhi 至chí 何hà 所sở 。
喻dụ 悲bi 不bất 失thất 智trí 。
諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 (# 至chí )# 我ngã 從tùng 彼bỉ 來lai 而nhi 向hướng 彼bỉ 去khứ 。
△# 三tam 雙song 結kết 二nhị 行hành 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 以dĩ 如như 是thị 。 等đẳng 無vô 量lượng 方phương 便tiện 。 無vô 量lượng 性tánh 相tướng 。
性tánh 結kết 真Chân 如Như 。 相tương/tướng 結kết 無vô 礙ngại 。
知tri 見kiến 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 所sở 行hành 之chi 行hành 。
△# 二nhị 偈kệ 頌tụng 五ngũ 頌tụng 。 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 頌tụng 真Chân 如Như 。
爾nhĩ 時thời 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 欲dục 重trùng 明minh 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。
譬thí 如như 真Chân 如Như 不bất 生sanh 滅diệt (# 至chí )# 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 無vô 動động 念niệm 。
△# 七thất 出xuất 現hiện 菩Bồ 提Đề 圓viên 行hành 之chi 果quả 。 對đối 緣duyên 造tạo 修tu 。 必tất 有hữu 示thị 成thành 故cố 。 長trường/trưởng 行hành 文văn 三tam 。 初sơ 徵trưng 起khởi 。
佛Phật 子tử 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 應Ứng 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 成thành 正chánh 覺giác 。
言ngôn 正chánh 覺giác 者giả 。 略lược 顯hiển 五ngũ 門môn 。 初sơ 釋thích 名danh 。 晉tấn 經kinh 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 存tồn 其kỳ 梵Phạn 語ngữ 。 此thử 翻phiên 為vi 覺giác 。 正chánh 揀giản 二Nhị 乘Thừa 。 成thành 異dị 菩Bồ 薩Tát 。 初sơ 會hội 已dĩ 顯hiển 。 又hựu 單đơn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 。 但đãn 是thị 所sở 覺giác 之chi 道đạo 。 今kim 云vân 成thành 者giả 。 即tức 理lý 智trí 契khế 合hợp 之chi 名danh 。
△# 二nhị 明minh 體thể 性tánh 。 梁lương 攝nhiếp 論luận 云vân 。 二nhị 智trí 二nhị 斷đoạn 。 為vi 菩Bồ 提Đề 體thể 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 菩Bồ 提Đề 菩Bồ 提Đề 斷đoạn 。 但đãn 名danh 為vi 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 依y 此thử 經Kinh 。 通thông 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 文văn 具cụ 之chi 。 三tam 辨biện 種chủng 類loại 。 或hoặc 說thuyết 唯duy 一nhất 如như 智trí 。 契khế 合hợp 無vô 二nhị 相tướng 故cố 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 夫phu 如như 者giả 不bất 二nhị 不bất 異dị 。 或hoặc 開khai 為vi 二nhị 。 大đại 品phẩm 明minh 有hữu 性tánh 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 及cập 修tu 成thành 故cố 。 或hoặc 分phân 為vi 三tam 。 約ước 三tam 乘thừa 故cố 。 如như 十Thập 地Địa 論luận 。 或hoặc 開khai 為vi 四tứ 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 下hạ 智trí 觀quán 者giả 。 得đắc 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 至chí 上thượng 上thượng 智trí 觀quán 。 得đắc 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 四Tứ 智Trí 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 是thị 四tứ 義nghĩa 。 或hoặc 分phân 為vi 五ngũ 。 如như 大đại 品phẩm 經kinh 及cập 智Trí 度Độ 論luận 說thuyết 。 發phát 心tâm 等đẳng 故cố 。 或hoặc 具cụ 明minh 十thập 。 次thứ 品phẩm 當đương 明minh 。 唯duy 十thập 為vi 圓viên 。 是thị 此thử 所sở 辨biện 。 三tam 除trừ 前tiền 二nhị 。 四tứ 除trừ 前tiền 三tam 。 五ngũ 除trừ 前tiền 四tứ 。 餘dư 皆giai 兼kiêm 通thông 。 同đồng 教giáo 一Nhất 乘Thừa 之chi 所sở 攝nhiếp 故cố 。 若nhược 業nghiệp 用dụng 所sở 現hiện 。 無vô 所sở 不bất 收thu 。 四tứ 明minh 業nghiệp 用dụng 。 文văn 有hữu 十thập 門môn 而nhi 體thể 用dụng 參tham 顯hiển 。 各các 隨tùy 別biệt 義nghĩa 。 以dĩ 立lập 名danh 目mục 。 今kim 統thống 收thu 之chi 。 謂vị 緣duyên 二nhị 諦đế 斷đoạn 二nhị 障chướng 。 證chứng 二nhị 空không 起khởi 二nhị 智trí 。 即tức 羣quần 機cơ 現hiện 萬vạn 像tượng 。 具cụ 十thập 身thân 徧biến 十thập 方phương 。 周chu 於ư 毛mao 端đoan 微vi 塵trần 等đẳng 處xứ 。 通thông 因nhân 及cập 果quả 。 業nghiệp 用dụng 無vô 邊biên 。 具cụ 如như 文văn 顯hiển 。 五ngũ 者giả 辨biện 相tương/tướng 。 即tức 當đương 釋thích 文văn 。 略lược 辨biện 十thập 門môn 。 一nhất 總tổng 明minh 體thể 相tướng 。 二nhị 印ấn 現hiện 萬vạn 機cơ 。 三tam 體thể 相tướng 甚thậm 深thâm 。 四tứ 三tam 輪luân 平bình 等đẳng 。 五ngũ 因nhân 果quả 交giao 徹triệt 。 六lục 體thể 離ly 虧khuy 盈doanh 。 七thất 相tương/tướng 無vô 增tăng 減giảm 。 八bát 用dụng 該cai 動động 寂tịch 九cửu 周chu 于vu 法Pháp 界Giới 。 十thập 普phổ 徧biến 諸chư 心tâm 。 十thập 門môn 之chi 中trung 亦diệc 司ty 當đương 門môn 。 別biệt 釋thích 文văn 義nghĩa 。 今kim 且thả 以dĩ 初sơ 為vi 總tổng 。 餘dư 九cửu 為vi 別biệt 。 別biệt 雖tuy 九cửu 門môn 。 而nhi 釋thích 十thập 義nghĩa 。 初sơ 釋thích 第đệ 一nhất 。 二nhị 釋thích 第đệ 十thập 。 謂vị 舉cử 初sơ 括quát 後hậu 。 三tam 從tùng 第đệ 二nhị 次thứ 第đệ 解giải 釋thích 。 第đệ 十thập 一nhất 門môn 釋thích 於ư 八bát 九cửu 二nhị 義nghĩa 。 至chí 文văn 當đương 知tri 。 今kim 初sơ 總tổng 明minh 體thể 相tướng 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 知tri 如Như 來Lai 成thành 正chánh 覺giác 。
具cụ 有hữu 十thập 門môn 。 皆giai 含hàm 體thể 相tướng 用dụng 三tam 。
於ư 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 無vô 所sở 觀quán 察sát 。
一nhất 寂tịch 照chiếu 為vi 菩Bồ 提Đề 體thể 。 一nhất 切thiết 義nghĩa 者giả 。 真chân 俗tục 境cảnh 也dã 。 觀quán 極cực 於ư 無vô 觀quán 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 不bất 觀quán 是thị 菩Bồ 提Đề 。 離ly 諸chư 緣duyên 故cố 。 如như 海hải 無vô 心tâm 。 而nhi 能năng 頓đốn 鑒giám 。 非phi 無vô 所sở 了liễu 。 故cố 晉tấn 經Kinh 云vân 。 解giải 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 二nhị 經kinh 合hợp 明minh 義nghĩa 。 方phương 圓viên 妙diệu 解giải 即tức 是thị 觀quán 。 觀quán 即tức 無vô 觀quán 。 既ký 觀quán 念niệm 斯tư 寂tịch 。 無vô 惑hoặc 習tập 種chủng 。 無vô 觀quán 是thị 體thể 。 照chiếu 斷đoạn 為vi 用dụng 。 合hợp 之chi 為vi 相tương/tướng 。
於ư 法pháp 平bình 等đẳng 。 無vô 所sở 疑nghi 惑hoặc 。
二nhị 等đẳng 同đồng 萬vạn 法pháp 。 為vi 菩Bồ 提Đề 體thể 。 謂vị 智trí 與dữ 理lý 冥minh 。 同đồng 一nhất 圓viên 覺giác 。 故cố 云vân 於ư 法pháp 平bình 等đẳng 。 而nhi 不bất 失thất 照chiếu 。 決quyết 斷đoán 分phân 明minh 。 云vân 無vô 疑nghi 惑hoặc 。 既ký 無vô 所sở 疑nghi 。 則tắc 所sở 知tri 永vĩnh 寂tịch 。 上thượng 二nhị 已dĩ 攝nhiếp 攝nhiếp 論luận 之chi 體thể 。
無vô 二nhị 。
三tam 一nhất 成thành 一nhất 切thiết 。 成thành 不bất 見kiến 生sanh 。 佛Phật 有hữu 異dị 相tướng 故cố 。 故cố 云vân 無vô 二nhị 。 以dĩ 知tri 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 即tức 菩Bồ 提Đề 相tướng 。 亦diệc 是thị 能năng 所sở 不bất 二nhị 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 不bất 二nhị 是thị 菩Bồ 提Đề 。 離ly 意ý 法pháp 故cố 。
無vô 相tướng 。
四tứ 總tổng 指chỉ 前tiền 三tam 。 體thể 相tướng 寂tịch 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 是thị 菩Bồ 提Đề 。 滅diệt 諸chư 相tướng 故cố 。
無vô 行hành 。
五ngũ 即tức 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 湛trạm 然nhiên 不bất 遷thiên 。 亦diệc 是thị 不bất 行hành 。 是thị 菩Bồ 提Đề 無vô 憶ức 念niệm 故cố 。
無vô 止chỉ 。
六lục 雖tuy 覺giác 而nhi 常thường 定định 。 不bất 住trụ 定định 故cố 。
無vô 量lượng 。
七thất 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 橫hoạnh/hoành 徧biến 十thập 方phương 。 廣quảng 無vô 量lượng 故cố 。 二nhị 體thể 無vô 生sanh 滅diệt 。 絕tuyệt 分phần/phân 量lượng 故cố 。
無vô 際tế 。
八bát 亦diệc 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 豎thụ 念niệm 念niệm 成thành 。 無vô 際tế 畔bạn 故cố 。 二nhị 一nhất 得đắc 永vĩnh 常thường 。 無vô 後hậu 際tế 故cố 。 心tâm 無vô 初sơ 相tương/tướng 。 冥minh 符phù 於ư 理lý 。 無vô 前tiền 際tế 故cố 。
遠viễn 離ly 二nhị 邊biên 。 住trụ 於ư 中Trung 道Đạo 。
九cửu 離ly 二nhị 邊biên 。 契khế 於ư 中trung 道đạo 。 晉tấn 經kinh 此thử 前tiền 有hữu 。 無vô 縛phược 無vô 脫thoát 。 並tịnh 皆giai 含hàm 在tại 二nhị 邊biên 之chi 內nội 。 謂vị 苦khổ 染nhiễm 若nhược 淨tịnh 。 若nhược 縛phược 若nhược 脫thoát 。 有hữu 無vô 一nhất 異dị 等đẳng 。 斯tư 邊biên 皆giai 離ly 。 不bất 徧biến 住trụ 著trước 。 故cố 曰viết 離ly 邊biên 。 非phi 見kiến 有hữu 邊biên 。 邊biên 即tức 中trung 故cố 。 無vô 邊biên 無vô 中trung 。 方phương 住trụ 中trung 道đạo 。
出xuất 過quá 一nhất 切thiết 。 文văn 字tự 言ngôn 說thuyết 。
十thập 總tổng 顯hiển 離ly 言ngôn 。 上thượng 之chi 九cửu 句cú 寄ký 言ngôn 顯hiển 深thâm 。 斯tư 乃nãi 未vị 盡tận 菩Bồ 提Đề 之chi 奧áo 。 收thu 歸quy 性tánh 離ly 。 令linh 亡vong 言ngôn 契khế 之chi 。
△# 二nhị 印ấn 現hiện 萬vạn 機cơ 。 即tức 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 文văn 三tam 。 初sơ 法pháp 。
知tri 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 念niệm 。 所sở 行hành (# 至chí )# 悉tất 知tri 三tam 世thế 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。
秪# 於ư 一nhất 念niệm 知tri 三tam 世thế 者giả 。 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。
△# 二nhị 喻dụ 。
佛Phật 子tử 譬thí 如như 大đại 海hải 。 普phổ 能năng 印ấn 現hiện (# 至chí )# 是thị 故cố 共cộng 說thuyết 。 以dĩ 為vi 大đại 海hải 。
即tức 舉cử 海hải 印ấn 。 以dĩ 喻dụ 菩Bồ 提Đề 。 無vô 心tâm 頓đốn 現hiện 。
△# 三tam 合hợp 。
諸chư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 (# 至chí )# 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。
言ngôn 無vô 所sở 現hiện 者giả 。 有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 無vô 心tâm 現hiện 故cố 如như 海hải 。 二nhị 所sở 現hiện 空không 故cố 如như 像tượng 。 三tam 無vô 別biệt 體thể 故cố 如như 水thủy 。 與dữ 像tượng 不bất 可khả 分phần/phân 。 異dị 自tự 體thể 顯hiển 現hiện 。 故cố 名danh 為vi 覺giác 。 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 離ly 於ư 見kiến 相tương/tướng 。 無vô 所sở 不bất 徧biến 。 心tâm 真chân 實thật 故cố 。 即tức 是thị 諸chư 法pháp 之chi 性tánh 。 自tự 體thể 顯hiển 照chiếu 一nhất 切thiết 妄vọng 法pháp 。 有hữu 大đại 智trí 用dụng 。 斯tư 即tức 無vô 思tư 顯hiển 照chiếu 同đồng 體thể 之chi 境cảnh 。 為vi 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 用dụng 。 故cố 上thượng 文văn 云vân 。 於ư 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 無vô 所sở 觀quán 察sát 。
△# 三tam 性tánh 相tướng 甚thậm 深thâm 。
佛Phật 子tử 諸chư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 文văn 字tự 。 (# 至chí )# 但đãn 隨tùy 所sở 應ưng 方phương 便tiện 開khai 示thị 。
性tánh 離ly 言ngôn 故cố 。 理lý 圓viên 言ngôn 諞# 故cố 。
△# 四tứ 三tam 輪luân 平bình 等đẳng 。 釋thích 上thượng 總tổng 中trung 。 於ư 法pháp 平bình 等đẳng 。 等đẳng 諸chư 法pháp 故cố 。 意ý 輪luân 等đẳng 故cố 。 何hà 所sở 疑nghi 哉tai 。 文văn 二nhị 。 初sơ 別biệt 舉cử 身thân 等đẳng 。 有hữu 十thập 三Tam 身Thân 。
佛Phật 子tử 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác (# 至chí )# 得đắc 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 量lượng 等đẳng 身thân 。
上thượng 六lục 等đẳng 事sự 。
得đắc 真Chân 如Như 量lượng 等đẳng 身thân 得đắc 法Pháp 界giới 量lượng 等đẳng 身thân 得đắc 虗hư 空không 界giới 量lượng 等đẳng 身thân 。
此thử 三tam 等đẳng 理lý 。
得đắc 無vô 礙ngại 界giới 量lượng 等đẳng 身thân 。
此thử 一nhất 等đẳng 於ư 事sự 理lý 。 事sự 事sự 二nhị 種chủng 無vô 礙ngại 。
得đắc 一nhất 切thiết 願nguyện 。 量lượng 等đẳng 身thân (# 至chí )# 得đắc 寂tịch 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 。 界giới 量lượng 等đẳng 身thân 。
後hậu 三tam 等đẳng 因nhân 果quả 。 略lược 舉cử 十thập 三tam 。 結kết 云vân 無vô 量lượng 。 皆giai 言ngôn 量lượng 者giả 。 是thị 所sở 等đẳng 之chi 分phần 量lượng 。 皆giai 言ngôn 等đẳng 者giả 。 即tức 能năng 等đẳng 之chi 三tam 輪luân 。 等đẳng 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 等đẳng 彼bỉ 事sự 理lý 之chi 量lượng 。 二nhị 者giả 等đẳng 彼bỉ 事sự 理lý 之chi 體thể 。 所sở 以dĩ 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 諸chư 理lý 事sự 。 即tức 我ngã 所sở 證chứng 。 能năng 所sở 冥minh 合hợp 。 彼bỉ 尚thượng 即tức 我ngã 。 等đẳng 之chi 何hà 難nạn/nan 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 空không 洞đỗng 無vô 像tượng 。 物vật 無vô 非phi 我ngã 。 會hội 萬vạn 物vật 以dĩ 成thành 己kỷ 。
△# 二nhị 類loại 結kết 顯hiển 多đa 。
佛Phật 子tử 如như 所sở 得đắc 身thân 言ngôn 語ngữ 及cập 心tâm (# 至chí )# 無vô 量lượng 無vô 數số 。 清thanh 淨tịnh 三tam 輪luân 。
△# 五ngũ 因nhân 果quả 交giao 徹triệt 。 釋thích 上thượng 無vô 二nhị 。 同đồng 一nhất 性tánh 故cố 。 文văn 三tam 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 如Như 來Lai 成thành 正chánh 覺giác 。 時thời (# 至chí )# 普phổ 見kiến 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。
八bát 相tương/tướng 之chi 中trung 。 略lược 舉cử 其kỳ 二nhị 。 故cố 云vân 乃nãi 至chí 。 此thử 文văn 正chánh 同đồng 淨tịnh 名danh 之chi 言ngôn 。 若nhược 彌Di 勒Lặc 得đắc 菩Bồ 提Đề 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 亦diệc 應ưng 得đắc 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 即tức 菩Bồ 提Đề 。 彌Di 勒Lặc 示thị 迷mê 此thử 旨chỉ 。 但đãn 謂vị 理lý 詰cật 之chi 言ngôn 。 不bất 知tri 真chân 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 實thật 如như 所sở 詰cật 。 又hựu 前tiền 章chương 中trung 。 以dĩ 我ngã 等đẳng 彼bỉ 。 故cố 徧biến 同đồng 彼bỉ 量lượng 。 今kim 明minh 以dĩ 彼bỉ 等đẳng 我ngã 。 故cố 全toàn 現hiện 我ngã 中trung 。 是thị 知tri 一nhất 性tánh 平bình 等đẳng 。 反phản 覆phúc 相tương/tướng 成thành 。 此thử 中trung 之chi 成thành 。 為vi 理lý 為vi 事sự 。 若nhược 是thị 事sự 成thành 。 何hà 以dĩ 釋thích 云vân 。 同đồng 一nhất 性tánh 故cố 。 若nhược 是thị 理lý 成thành 。 何hà 以dĩ 此thử 云vân 成thành 正chánh 覺giác 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 此thử 是thị 華hoa 嚴nghiêm 大đại 節tiết 圓viên 宗tông 之chi 義nghĩa 。 不bất 對đối 諸chư 宗tông 。 難nan 以dĩ 取thủ 解giải 。 然nhiên 諸chư 眾chúng 生sanh 。 若nhược 於ư 人nhân 天thiên 。 位vị 中trung 觀quán 之chi 。 具cụ 足túc 人nhân 法pháp 二nhị 我ngã 。 小Tiểu 乘Thừa 唯duy 是thị 五ngũ 蘊uẩn 實thật 法pháp 。 大Đại 乘Thừa 或hoặc 說thuyết 但đãn 心tâm 所sở 現hiện 。 或hoặc 說thuyết 幻huyễn 有hữu 即tức 空không 人nhân 法pháp 俱câu 遣khiển 。 或hoặc 說thuyết 唯duy 如Như 來Lai 藏tạng 具cụ 恆Hằng 沙sa 性tánh 德đức 。 故cố 眾chúng 生sanh 即tức 在tại 纏triền 法Pháp 身thân 。 法Pháp 身thân 眾chúng 生sanh 。 義nghĩa 一nhất 名danh 異dị 。 猶do 據cứ 理lý 說thuyết 。 更cánh 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 相tương/tướng 本bổn 自tự 盡tận 。 性tánh 本bổn 自tự 現hiện 。 不bất 可khả 說thuyết 言ngôn 。 即tức 佛Phật 不bất 即tức 佛Phật 等đẳng 。 若nhược 依y 此thử 宗tông 。 舊cựu 來lai 成thành 竟cánh 。 亦diệc 涅Niết 槃Bàn 竟cánh 非phi 約ước 同đồng 體thể 。 此thử 成thành 即tức 彼bỉ 成thành 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 以dĩ 現hiện 在tại 眾chúng 生sanh 。 非phi 即tức 佛Phật 耶da 。 若nhược 就tựu 眾chúng 生sanh 位vị 看khán 者giả 。 尚thượng 不bất 能năng 見kiến 。 唯duy 心tâm 即tức 空không 。 安an 見kiến 第đệ 六lục 圓viên 教giáo 中trung 事sự 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 迷mê 東đông 謂vị 西tây 。 正chánh 執chấp 西tây 故cố 。 若nhược 諸chư 情tình 頓đốn 破phá 。 則tắc 法Pháp 界Giới 圓viên 現hiện 。 無vô 不bất 已dĩ 成thành 。 猶do 彼bỉ 悟ngộ 人nhân 西tây 處xứ 全toàn 東đông 。 若nhược 爾nhĩ 諸chư 佛Phật 何hà 以dĩ 更cánh 化hóa 眾chúng 生sanh 。 不bất 如như 是thị 知tri 所sở 以dĩ 須tu 化hóa 。 如như 是thị 化hóa 者giả 。 是thị 究cứu 竟cánh 化hóa 。 如như 是thị 化hóa 者giả 。 無vô 不bất 化hóa 時thời 。 故cố 下hạ 結kết 云vân 。 大đại 悲bi 相tương 續tục 。 救cứu 度độ 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 門môn 不bất 同đồng 。 種chủng 種chủng 有hữu 異dị 。 約ước 成thành 佛Phật 門môn 。 一nhất 切thiết 成thành 也dã 。 又hựu 此thử 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 是thị 像tượng 上thượng 之chi 摸mạc 。 令linh 其kỳ 去khứ 摸mạc 。 自tự 見kiến 己kỷ 佛Phật 。 亦diệc 見kiến 他tha 成thành 。 如như 第đệ 十thập 段đoạn 。
△# 二nhị 釋thích 。
皆giai 同đồng 一nhất 性tánh 所sở 謂vị 無vô 性tánh 。
先tiên 總tổng 釋thích 云vân 。 同đồng 一nhất 無vô 性tánh 。 故cố 得đắc 現hiện 成thành 。 妄vọng 性tánh 本bổn 虗hư 。 生sanh 元nguyên 是thị 佛Phật 。 真chân 性tánh 巨cự 得đắc 非phi 今kim 始thỉ 成thành 。 故cố 皆giai 成thành 也dã 。 次thứ 轉chuyển 徵trưng 所sở 無vô 。
無vô 何hà 等đẳng 性tánh 。
同đồng 菩Bồ 提Đề 性tánh 。 後hậu 釋thích 所sở 無vô 。 有hữu 十thập 二nhị 句cú 。 前tiền 之chi 四tứ 句cú 通thông 生sanh 及cập 佛Phật 。 次thứ 之chi 四tứ 句cú 唯duy 約ước 眾chúng 生sanh 。 後hậu 四tứ 約ước 佛Phật 。 非phi 獨độc 要yếu 空không 。 真chân 有hữu 亦diệc 非phi 妄vọng 有hữu 。 真chân 空không 以dĩ 性tánh 融dung 相tương/tướng 。 法Pháp 界Giới 圓viên 現hiện 。 由do 此thử 無vô 性tánh 。 說thuyết 成thành 正chánh 覺giác 。 又hựu 攝nhiếp 十thập 二nhị 。 總tổng 為vi 六lục 對đối 。
所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 性tánh 無vô 盡tận 性tánh 。
一nhất 能năng 相tương/tướng 所sở 相tương 對đối 。 謂vị 染nhiễm 相tướng 淨tịnh 相tương/tướng 。 相tương 待đãi 有hữu 故cố 。 念niệm 念niệm 之chi 盡tận 緣duyên 所sở 盡tận 故cố 。 煩phiền 惱não 永vĩnh 盡tận 。 本bổn 自tự 盡tận 故cố 。
無vô 生sanh 性tánh 無vô 滅diệt 性tánh 。
二nhị 生sanh 滅diệt 對đối 。 約ước 凡phàm 夫phu 則tắc 。 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 相tướng 。 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 。 故cố 約ước 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 非phi 始thỉ 生sanh 故cố 。 何hà 有hữu 滅diệt 耶da 。
無vô 我ngã 性tánh 無vô 非phi 我ngã 性tánh 。
三tam 我ngã 非phi 我ngã 對đối 。 有hữu 緣duyên 無vô 主chủ 故cố 。 我ngã 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 非phi 我ngã 何hà 可khả 得đắc 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 中trung 無vô 我ngã 無vô 非phi 我ngã 。
無vô 眾chúng 生sanh 性tánh 無vô 非phi 眾chúng 生sanh 性tánh 。
四tứ 緣duyên 非phi 緣duyên 對đối 。 攬lãm 緣duyên 生sanh 故cố 。 緣duyên 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。
無vô 菩Bồ 提Đề 性tánh 無vô 法Pháp 界Giới 性tánh 。
五ngũ 能năng 所sở 證chứng 對đối 。 能năng 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 因nhân 所sở 證chứng 故cố 。 所sở 證chứng 法Pháp 界Giới 。 由do 智trí 顯hiển 故cố 。
無vô 虗hư 空không 性tánh 亦diệc 復phục 無vô 有hữu 。 成thành 正chánh 覺giác 性tánh 。
六lục 合hợp 不bất 合hợp 對đối 。 虗hư 空không 非phi 合hợp 。 因nhân 有hữu 顯hiển 故cố 。 所sở 以dĩ 性tánh 無vô 。 成thành 覺giác 是thị 合hợp 。 理lý 智trí 契khế 合hợp 。 即tức 為vi 緣duyên 起khởi 。 故cố 非phi 有hữu 也dã 。
△# 三tam 結kết 。
知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 性tánh 故cố 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 大đại 悲bi 相tương 續tục 救cứu 度độ 眾chúng 生sanh 。
物vật 物vật 無vô 性tánh 。 故cố 成thành 種chủng 智trí 。 證chứng 斯tư 同đồng 體thể 。 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 一nhất 得đắc 永vĩnh 常thường 。 故cố 云vân 相tương 續tục 。 又hựu 秖kỳ 由do 不bất 知tri 佛Phật 。 證chứng 無vô 性tánh 故cố 。 謂vị 令linh 知tri 故cố 。 教giáo 化hóa 不bất 絕tuyệt 。
△# 六lục 明minh 體thể 離ly 虧khuy 盈doanh 。 釋thích 上thượng 無vô 相tướng 。
佛Phật 子tử 譬thí 如như 虗hư 空không 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 (# 至chí )# 無vô 一nhất 無vô 種chủng 種chủng 故cố 。
虗hư 空không 無vô 生sanh 。 體thể 無vô 增tăng 減giảm 。 菩Bồ 提Đề 無vô 相tướng 。 成thành 不bất 寧ninh 殊thù 。
△# 七thất 明minh 相tướng 無vô 增tăng 減giảm 。 釋thích 上thượng 無vô 行hành 。 菩Bồ 提Đề 之chi 體thể 。 湛trạm 然nhiên 不bất 異dị 。 行hành 豈khởi 能năng 遷thiên 。 文văn 三tam 。 初sơ 舉cử 喻dụ 問vấn 答đáp 。
佛Phật 子tử 假giả 使sử 有hữu 人nhân 。 能năng 化hóa 作tác 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 心tâm 。
化hóa 多đa 心tâm 者giả 。 喻dụ 修tu 多đa 因nhân 。
一nhất 一nhất 心tâm 復phục 化hóa 作tác 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 。
化hóa 成thành 多đa 佛Phật 。 喻dụ 修tu 多đa 因nhân 。
皆giai 無vô 色sắc 無vô 形hình 無vô 相tướng 。
以dĩ 化hóa 現hiện 無vô 形hình 。 喻dụ 成thành 不bất 成thành 二nhị 義nghĩa 莫mạc 異dị 。
如như 是thị 盡tận 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 劫kiếp (# 至chí )# 云vân 何hà 問vấn 言ngôn 。 凡phàm 有hữu 幾kỷ 何hà 。
△# 二nhị 讚tán 善thiện 以dĩ 合hợp 。
普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 (# 至chí )# 若nhược 無vô 有hữu 相tướng 。 則tắc 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。
△# 三tam 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 (# 至chí )# 同đồng 於ư 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。
△# 八bát 用dụng 該cai 動động 寂tịch 。 釋thích 上thượng 無vô 上thượng 。 不bất 滯trệ 定định 故cố 。 文văn 四tứ 。 初sơ 舉cử 所sở 依y 三tam 昧muội 。
如Như 來Lai 成thành 正chánh 覺giác 。 時thời 以dĩ 一nhất 相tương/tướng 方phương 便tiện 入nhập 善thiện 覺giác 智trí 三tam 昧muội 。
覺giác 不bất 滯trệ 寂tịch 。 故cố 名danh 善thiện 覺giác 。 覺giác 彼bỉ 一nhất 相tương/tướng 。 故cố 用dụng 為vi 方phương 便tiện 。
△# 二nhị 顯hiển 一nhất 身thân 之chi 用dụng 。
入nhập 已dĩ 於ư 一nhất 成thành 正chánh 覺giác 廣quảng 大đại 身thân (# 至chí )# 眾chúng 生sanh 數số 等đẳng 。 身thân 住trụ 於ư 身thân 中trung 。
既ký 以dĩ 一nhất 相tương/tướng 為vi 方phương 便tiện 。 則tắc 物vật 皆giai 一nhất 相tương/tướng 。 故cố 一nhất 即tức 現hiện 多đa 。
△# 三tam 類loại 顯hiển 餘dư 身thân 。
如như 一nhất 成thành 正chánh 覺giác 廣quảng 大đại 身thân 一nhất 切thiết 成thành 正chánh 覺giác 廣quảng 大đại 身thân 。 悉tất 亦diệc 如như 是thị 。
謂vị 以dĩ 如Như 來Lai 成thành 正chánh 覺giác 時thời 。 廣quảng 布bố 身thân 雲vân 。 彌di 於ư 法Pháp 界Giới 。 一nhất 一nhất 皆giai 是thị 。 廣quảng 大đại 之chi 身thân 。 並tịnh 如như 前tiền 來lai 一nhất 身thân 之chi 現hiện 。
△# 四tứ 總tổng 結kết 多đa 門môn 。
佛Phật 子tử 如Như 來Lai 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 (# 至chí )# 為vi 無vô 量lượng 界giới 等đẳng 眾chúng 生sanh 界giới 。
上thượng 來lai 所sở 現hiện 。 一nhất 定định 為vi 門môn 。 餘dư 定định 亦diệc 爾nhĩ 。 定định 門môn 既ký 然nhiên 。 悲bi 智trí 總tổng 持trì 等đẳng 門môn 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 是thị 故cố 有hữu 無vô 量lượng 界giới 矣hĩ 。 是thị 謂vị 高cao 而nhi 無vô 上thượng 。 廣quảng 不bất 可khả 極cực 。
△# 九cửu 周chu 于vu 法Pháp 界Giới 。 釋thích 上thượng 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 有hữu 二nhị 。 一nhất 廣quảng 多đa 無vô 量lượng 。 一nhất 毛mao 含hàm 多đa 。 徧biến 法Pháp 界Giới 故cố 。 二nhị 無vô 分phần/phân 量lượng 。 皆giai 不bất 生sanh 故cố 。 文văn 三tam 。 初sơ 明minh 一nhất 毛mao 含hàm 多đa 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 知tri (# 至chí )# 究cứu 竟cánh 。 無vô 生sanh 滅diệt 故cố 。
釋thích 以dĩ 不bất 生sanh 故cố 。 此thử 與dữ 前tiền 段đoạn 有hữu 分phần/phân 無vô 分phần/phân 二nhị 門môn 異dị 故cố 。 又hựu 此thử 唯duy 現hiện 佛Phật 即tức 同đồng 類loại 相tương 望vọng 。 前tiền 通thông 多đa 類loại 。 即tức 異dị 類loại 相tương/tướng 入nhập 。 又hựu 前tiền 則tắc 住trụ 體thể 徧biến 應ưng 。 此thử 則tắc 如như 理lý 而nhi 含hàm 。 亦diệc 如như 理lý 而nhi 徧biến 。
△# 二nhị 類loại 顯hiển 多đa 毛mao 。
如như 一nhất 毛mao 孔khổng 徧biến 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 毛mao 孔khổng 。 悉tất 亦diệc 如như 是thị 。
但đãn 容dung 毛mao 處xứ 。 即tức 是thị 毛mao 孔khổng 。
當đương 知tri 無vô 有hữu 。 少thiểu 許hứa 處xứ 空không 無vô 佛Phật 身thân 何hà 以dĩ 故cố 。
徵trưng 意ý 云vân 。 身thân 契khế 無vô 生sanh 。 可khả 許hứa 能năng 含hàm 法Pháp 界Giới 虗hư 空không 。 無vô 有hữu 能năng 契khế 。 何hà 能năng 亦diệc 含hàm 。
如Như 來Lai 成thành 正chánh 覺giác 。 無vô 處xứ 不bất 至chí 故cố 。
釋thích 云vân 。 無vô 處xứ 不bất 至chí 。 則tắc 無vô 非phi 佛Phật 身thân 矣hĩ 。 是thị 謂vị 大đại 包bao 天thiên 地địa 。 細tế 入nhập 無vô 間gian 。
△# 三tam 釋thích 外ngoại 疑nghi 情tình 。
隨tùy 其kỳ 所sở 能năng 。 隨tùy 其kỳ 勢thế 力lực 。 (# 至chí )# 以dĩ 種chủng 種chủng 身thân 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。
疑nghi 云vân 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 以dĩ 須tu 要yếu 。 就tựu 於ư 覺giác 樹thụ 。 釋thích 云vân 。 隨tùy 機cơ 所sở 能năng 受thọ 耳nhĩ 。 是thị 知tri 覺giác 樹thụ 多đa 身thân 頓đốn 成thành 。 尚thượng 曰viết 隨tùy 宜nghi 。 有hữu 頂đảnh 鹿lộc 園viên 。 豈khởi 為vi 真chân 極cực 。
△# 十thập 明minh 普phổ 徧biến 諸chư 心tâm 。 釋thích 前tiền 二nhị 門môn 。 即tức 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 普phổ 徧biến 。 釋thích 上thượng 無vô 際tế 。 念niệm 念niệm 常thường 成thành 。 無vô 際tế 畔bạn 故cố 。 亦diệc 二nhị 。 初sơ 指chỉ 一nhất 心tâm 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 知tri 自tự 心tâm 念niệm 念niệm 常thường 有hữu 。 佛Phật 成thành 正chánh 覺giác 。
先tiên 標tiêu 次thứ 徵trưng 。
何hà 以dĩ 故cố 。
後hậu 釋thích 。
諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 不bất 離ly 此thử 心tâm 成thành 正chánh 覺giác 故cố 。
意ý 云vân 。 不bất 離ly 心tâm 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 一nhất 眾chúng 生sanh 身thân 心tâm 。 是thị 佛Phật 所sở 證chứng 。 二nhị 全toàn 即tức 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 性tánh 故cố 。 此thử 即tức 他tha 果quả 在tại 我ngã 之chi 因nhân 。 非phi 約ước 因nhân 人nhân 自tự 有hữu 佛Phật 性tánh 。 此thử 文văn 正chánh 顯hiển 。 佛Phật 菩Bồ 提Đề 故cố 。
△# 二nhị 例lệ 一nhất 切thiết 心tâm 。
如như 自tự 心tâm 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 悉tất 有hữu 如Như 來Lai 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。
△# 二nhị 總tổng 結kết 雙song 非phi 。 釋thích 上thượng 第đệ 九cửu 遠viễn 離ly 二nhị 邊biên 。 住trụ 於ư 中Trung 道Đạo 。
廣quảng 大đại 周chu 徧biến 無vô 處xứ 不bất 有hữu 。 不bất 離ly 不bất 斷đoạn 。
釋thích 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 不bất 離ly 結kết 上thượng 。 無vô 處xứ 不bất 有hữu 。 不bất 斷đoạn 生sanh 下hạ 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 二nhị 不bất 離ly 者giả 生sanh 佛Phật 非phi 異dị 故cố 。 不bất 斷đoạn 者giả 生sanh 佛Phật 非phi 一nhất 。 不bất 同đồng 眾chúng 生sanh 可khả 斷đoạn 壞hoại 故cố 。
無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 入nhập 不bất 思tư 議nghị 。 方phương 便tiện 法Pháp 門môn 。
是thị 以dĩ 不bất 得đắc 意ý 者giả 。 作tác 眾chúng 生sanh 恩ân 故cố 。 是thị 不bất 可khả 設thiết 作tác 佛Phật 思tư 。 又hựu 亦diệc 不bất 可khả 即tức 。 亦diệc 不bất 可khả 非phi 即tức 非phi 。 當đương 淨tịnh 智trí 眼nhãn 。 無vô 取thủ 諸chư 情tình 。
△# 三tam 總tổng 結kết 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 如Như 來Lai 成thành 正chánh 覺giác 。
令linh 依y 此thử 知tri 。 映ánh 前tiền 十thập 門môn 。 無vô 幽u 不bất 盡tận 。 離ly 此thử 何hà 有hữu 真chân 菩Bồ 提Đề 耶da 。
△# 二nhị 偈kệ 頌tụng 。
爾nhĩ 時thời 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 重trùng 明minh 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。
正chánh 覺giác 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 (# 至chí )# 是thị 故cố 正chánh 覺giác 名danh 無vô 量lượng 。
文văn 有hữu 六lục 頌tụng 。 頌tụng 前tiền 十thập 門môn 。 初sơ 二nhị 次thứ 第đệ 頌tụng 初sơ 二nhị 門môn 。 次thứ 三tam 如như 次thứ 頌tụng 六lục 七thất 八bát 。 後hậu 一nhất 通thông 頌tụng 四tứ 五ngũ 九cửu 十thập 。 以dĩ 此thử 四tứ 門môn 。 同đồng 是thị 普phổ 現hiện 無vô 量lượng 義nghĩa 故cố 。 其kỳ 第đệ 三tam 門môn 但đãn 顯hiển 離ly 言ngôn 。 故cố 略lược 不bất 頌tụng 。
△# 八bát 明minh 出xuất 現hiện 。 轉chuyển 大đại 法Pháp 輪luân 。 得đắc 大đại 菩Bồ 提Đề 。 理lý 必tất 轉chuyển 授thọ 。 文văn 二nhị 。 長trường/trưởng 行hành 中trung 三tam 初sơ 標tiêu 徵trưng 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 云vân 何hà 知tri 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。
△# 二nhị 釋thích 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 顯hiển 體thể 用dụng 三tam 。 初sơ 法pháp 。 文văn 有hữu 九cửu 句cú 。 減giảm 數sổ 十thập 也dã 。 皆giai 先tiên 標tiêu 後hậu 釋thích 。 文văn 二nhị 。 今kim 初sơ 五ngũ 句cú 顯hiển 體thể 性tánh 寂tịch 寥liêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。
一nhất 能năng 轉chuyển 心tâm 。 二nhị 所sở 轉chuyển 體thể 。 三tam 所sở 得đắc 果quả 。 四tứ 能năng 詮thuyên 教giáo 。 五ngũ 所sở 顯hiển 理lý 。 夫phu 轉chuyển 法Pháp 輪luân 不bất 過quá 此thử 五ngũ 。 今kim 皆giai 即tức 事sự 契khế 真chân 。
應ưng 如như 是thị 知tri 。 如Như 來Lai 以dĩ 心tâm 自tự 在tại 力lực (# 至chí )# 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 恆hằng 無vô 起khởi 故cố 。
一nhất 能năng 轉chuyển 心tâm 。 由do 知tri 法pháp 無vô 起khởi 故cố 。 正chánh 轉chuyển 法pháp 時thời 。 不bất 起khởi 念niệm 言ngôn 。 我ngã 轉chuyển 授thọ 人nhân 。 名danh 心tâm 自tự 在tại 。 如như 是thị 方phương 為vi 能năng 轉chuyển 也dã 。
以dĩ 三tam 種chủng 轉chuyển 斷đoạn 所sở 應ưng 斷đoạn 而nhi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 離ly 邊biên 見kiến 故cố 。
二nhị 所sở 轉chuyển 體thể 。 即tức 示thị 勸khuyến 證chứng 。 名danh 為vi 三tam 轉chuyển 。 此thử 三tam 名danh 輪luân 者giả 。 摧tồi 障chướng 惱não 故cố 。 言ngôn 離ly 邊biên 見kiến 者giả 。 若nhược 有hữu 惑hoặc 可khả 摧tồi 。 未vị 離ly 於ư 常thường 。 無vô 惑hoặc 可khả 摧tồi 。 寧ninh 免miễn 於ư 斷đoạn 。 今kim 永vĩnh 離ly 斷đoạn 常thường 等đẳng 邊biên 。 方phương 為vi 真chân 能năng 斷đoạn 所sở 應ưng 斷đoạn 。 知tri 與dữ 證chứng 修tu 亦diệc 然nhiên 。
離ly 欲dục 際tế 非phi 際tế 而nhi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 。 虗hư 空không 際tế 故cố 。
三tam 所sở 得đắc 果quả 。 由do 斷đoạn 惑hoặc 故cố 。 得đắc 離ly 欲dục 際tế 。 由do 證chứng 性tánh 空không 。 本bổn 無vô 可khả 離ly 。 斯tư 際tế 亦diệc 遣khiển 。
無vô 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 可khả 說thuyết 故cố 。
四tứ 能năng 詮thuyên 教giáo 。 理lý 假giả 言ngôn 詮thuyên 。 今kim 了liễu 本bổn 寂tịch 滅diệt 不bất 可khả 說thuyết 。 故cố 終chung 日nhật 言ngôn 而nhi 未vị 曾tằng 言ngôn 也dã 。
究cứu 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。 而nhi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 涅Niết 槃Bàn 性tánh 故cố 。
五ngũ 所sở 顯hiển 理lý 。 謂vị 即tức 寂tịch 滅diệt 。 今kim 了liễu 性tánh 淨tịnh 。 涅Niết 槃Bàn 法pháp 本bổn 不bất 然nhiên 。 今kim 則tắc 無vô 滅diệt 。 方phương 得đắc 名danh 為vi 。 究cứu 竟cánh 之chi 滅diệt 。 是thị 知tri 其kỳ 輪luân 本bổn 來lai 常thường 清thanh 淨tịnh 也dã 。
△# 二nhị 四tứ 句cú 明minh 相tướng 用dụng 深thâm 廣quảng 。
一nhất 切thiết 文văn 字tự 。 一nhất 切thiết 言ngôn 語ngữ 。 (# 至chí )# 如Như 來Lai 音âm 聲thanh 。 無vô 處xứ 不bất 至chí 故cố 。
觸xúc 言ngôn 皆giai 輪luân 。 即tức 是thị 廣quảng 也dã 。
知tri 聲thanh 如như 響hưởng 而nhi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 了liễu 於ư 諸chư 法pháp 。 真chân 實thật 性tánh 故cố 。
即tức 用dụng 而nhi 寂tịch 。 即tức 是thị 深thâm 也dã 。 下hạ 之chi 二nhị 句cú 。 亦diệc 深thâm 亦diệc 廣quảng 。
於ư 一nhất 音âm 中trung 。 出xuất 一nhất 切thiết 音âm 而nhi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 畢tất 竟cánh 無vô 主chủ 故cố 。
一nhất 即tức 多đa 而nhi 無vô 主chủ 。
無vô 遺di 無vô 盡tận 而nhi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 內nội 外ngoại 無vô 著trước 故cố 。
即tức 橫hoạnh/hoành 豎thụ 而nhi 恆hằng 虗hư 。 謂vị 橫hoạnh/hoành 則tắc 無vô 遺di 。 無vô 所sở 不bất 轉chuyển 故cố 。 豎thụ 則tắc 無vô 窮cùng 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 故cố 。 而nhi 不bất 著trước 內nội 外ngoại 。 則tắc 深thâm 廣quảng 無vô 涯nhai 矣hĩ 。
△# 二nhị 喻dụ 二nhị 。 初sơ 文văn 字tự 無vô 盡tận 。 喻dụ 第đệ 九cửu 無vô 盡tận 。
佛Phật 子tử 譬thí 如như 一nhất 切thiết 。 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 (# 至chí )# 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 無vô 有hữu 窮cùng 盡tận 。
△# 二nhị 編biên 入nhập 無vô 住trụ 喻dụ 。 喻dụ 六lục 七thất 八bát 用dụng 而nhi 常thường 寂tịch 。 文văn 三tam 。 初sơ 法pháp 。
佛Phật 子tử 如Như 來Lai 法Pháp 輪luân 。 悉tất 入nhập 一nhất 切thiết 。 語ngữ 言ngôn 文văn 字tự 。 而nhi 無vô 所sở 住trụ 。
△# 二nhị 喻dụ 。
譬thí 如như 書thư 字tự 普phổ 入nhập 一nhất 切thiết 。 事sự (# 至chí )# 出xuất 世thế 間gian 處xứ 。 而nhi 無vô 所sở 住trụ 。
△# 二nhị 合hợp 有hữu 二nhị 。 初sơ 合hợp 普phổ 入nhập 一nhất 切thiết 。
如Như 來Lai 音âm 聲thanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 (# 至chí )# 一nhất 切thiết 報báo 中trung 。 而nhi 無vô 所sở 住trụ 。
以dĩ 上thượng 法pháp 中trung 但đãn 云vân 入nhập 於ư 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 。 今kim 明minh 入nhập 餘dư 法pháp 。 則tắc 解giải 類loại 皆giai 法Pháp 輪luân 也dã 。 豈khởi 同đồng 三tam 乘thừa 。 但đãn 用dụng 佛Phật 聲thanh 為vi 輪luân 等đẳng 耶da 。
△# 二nhị 正chánh 合hợp 前tiền 文văn 入nhập 一nhất 切thiết 語ngữ 。
一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 語ngữ 言ngôn 。 (# 至chí )# 言ngôn 音âm 實thật 相tướng 即tức 法Pháp 輪luân 故cố 。
前tiền 五ngũ 易dị 故cố 。 略lược 不bất 明minh 之chi 。
△# 三tam 結kết 勸khuyến 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 如Như 來Lai 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。
△# 二nhị 顯hiển 法Pháp 輪luân 所sở 因nhân 三tam 。 初sơ 辨biện 法Pháp 輪luân 起khởi 之chi 所sở 因nhân 。
復phục 次thứ 佛Phật 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 若nhược 干can 音âm 聲thanh 。 而nhi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。
因nhân 機cơ 差sai 故cố 。 若nhược 離ly 物vật 機cơ 。 佛Phật 無vô 說thuyết 故cố 。
△# 二nhị 明minh 因nhân 所sở 起khởi 。
佛Phật 子tử 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 有hữu 三tam 昧muội 名danh 。 究cứu 竟cánh 無vô 礙ngại 無vô 良lương 。
說thuyết 法Pháp 所sở 依y 之chi 定định 。 得đắc 究cứu 竟cánh 者giả 。 唯duy 佛Phật 有hữu 故cố 。 名danh 無vô 畏úy 者giả 。 無vô 礙ngại 辨biện 才tài 。 無vô 所sở 怯khiếp 畏úy 。
入nhập 此thử 三tam 昧muội 已dĩ 。 於ư 成thành 正chánh 覺giác (# 至chí )# 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。
輪luân 既ký 為vi 力lực 不bất 同đồng 。 教giáo 須tu 適thích 宜nghi 差sai 別biệt 。
△# 三tam 結kết 其kỳ 得đắc 文văn 。
能năng 如như 是thị 知tri 。 轉chuyển 法Pháp 輪luân 者giả 。 (# 至chí )# 不bất 知tri 是thị 知tri 則tắc 非phi 隨tùy 順thuận 。
△# 三tam 總tổng 結kết 。
佛Phật 子tử 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 普phổ 入nhập 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 界giới 故cố 。
△# 二nhị 偈kệ 頌tụng 。 有hữu 五ngũ 頌tụng 。 分phân 之chi 為vi 二nhị 。 初sơ 二nhị 偈kệ 頌tụng 法Pháp 輪luân 體thể 用dụng 。
爾nhĩ 時thời 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 重trùng 明minh 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。
如Như 來Lai 法Pháp 輪luân 。 無vô 所sở 轉chuyển (# 至chí )# 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 悉tất 歡hoan 喜hỷ 。
△# 二nhị 有hữu 三tam 偈kệ 。 頌tụng 法Pháp 輪luân 所sở 因nhân 。
佛Phật 有hữu 三tam 昧muội 。 名danh 究cứu 竟cánh (# 至chí )# 如như 是thị 自tự 在tại 甚thậm 奇kỳ 特đặc 。
△# 九cửu 出xuất 現hiện 涅Niết 槃Bàn 。 轉chuyển 化hóa 既ký 周chu 。 安an 住trụ 秘bí 藏tạng 。 為vi 物vật 示thị 滅diệt 。 故cố 次thứ 明minh 之chi 。 然nhiên 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 蓋cái 眾chúng 聖thánh 歸quy 宗tông 冥minh 會hội 之chi 所sở 。 寂tịch 寥liêu 無vô 為vi 。 而nhi 廣quảng 大đại 悉tất 備bị 。 形hình 色sắc 絕tuyệt 朕trẫm 。 而nhi 識thức 智trí 難nan 思tư 。 今kim 以dĩ 無vô 名danh 強cường/cưỡng 名danh 。 亦diệc 為vi 五ngũ 別biệt 。 一nhất 者giả 釋thích 名danh 。 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 。 正chánh 名danh 為vi 滅diệt 。 取thủ 其kỳ 義nghĩa 類loại 。 乃nãi 有hữu 多đa 方phương 。 總tổng 以dĩ 義nghĩa 翻phiên 。 稱xưng 為vi 圓viên 寂tịch 。 以dĩ 義nghĩa 充sung 法pháp 。 界giới 。 德đức 備bị 塵trần 沙sa 。 曰viết 圓viên 。 體thể 窮cùng 真chân 性tánh 。 妙diệu 絕tuyệt 相tương/tướng 累lũy/lụy/luy 。 為vi 寂tịch 。 而nhi 言ngôn 大đại 者giả 。 橫hoạnh/hoành 無vô 不bất 包bao 。 豎thụ 無vô 初sơ 際tế 。 此thử 約ước 三tam 德đức 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 解giải 。 若nhược 約ước 義nghĩa 開khai 。 略lược 明minh 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 體thể 大đại 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 二nhị 者giả 相tương/tướng 大đại 。 方phương 便tiện 修tu 淨tịnh 。 累lũy/lụy/luy 亡vong 德đức 備bị 故cố 。 三tam 者giả 用dụng 大đại 。 化hóa 用dụng 無vô 盡tận 故cố 。 般bát 者giả 入nhập 義nghĩa 。 性tánh 入nhập 真chân 入nhập 示thị 現hiện 入nhập 故cố 。 若nhược 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 。 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 出xuất 體thể 。 性tánh 涅Niết 槃Bàn 既ký 妙diệu 絕tuyệt 常thường 數số 。 恬điềm 怕phạ 希hy 夷di 。 雖tuy 迴hồi 出xuất 百bách 非phi 。 而nhi 靡mĩ 所sở 不bất 在tại 。 今kim 以dĩ 義nghĩa 求cầu 。 不bất 出xuất 三tam 法pháp 。 即tức 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 解giải 脫thoát 法Pháp 身thân 以dĩ 為vi 其kỳ 體thể 。 所sở 以dĩ 三tam 者giả 。 翻phiên 三tam 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 成thành 智trí 恩ân 斷đoạn 故cố 。 成thành 法Pháp 門môn 法pháp 性tánh 應ứng 化hóa 身thân 故cố 。 能năng 證chứng 大đại 智trí 冥minh 所sở 證chứng 理lý 累lũy/lụy/luy 永vĩnh 寂tịch 故cố 。 然nhiên 此thử 三tam 種chủng 不bất 離ly 一nhất 如như 。 德đức 用dụng 分phần/phân 異dị 即tức 寂tịch 之chi 照chiếu 為vi 般Bát 若Nhã 。 即tức 照chiếu 之chi 寂tịch 為vi 解giải 脫thoát 。 寂tịch 照chiếu 之chi 體thể 為vi 法Pháp 身thân 。 如như 明minh 淨tịnh 圓viên 珠châu 。 明minh 即tức 般Bát 若Nhã 。 淨tịnh 即tức 解giải 脫thoát 。 圓viên 體thể 法Pháp 身thân 。 約ước 用dụng 不bất 同đồng 。 體thể 不bất 相tương 離ly 。 故cố 此thử 三tam 法pháp 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 不bất 並tịnh 不bất 別biệt 。 如như 天thiên 之chi 目mục 。 如như 世thế 之chi 伊y 。 名danh 秘bí 密mật 藏tạng 。 為vi 大đại 涅Niết 槃Bàn 。
三tam 顯hiển 種chủng 類loại 。 雖tuy 理lý 無vô 不bất 統thống 義nghĩa 類loại 塵trần 沙sa 。 今kim 自tự 陿hiệp 之chi 寬khoan 。 略lược 分phần/phân 一nhất 兩lưỡng 。 或hoặc 唯duy 說thuyết 一nhất 。 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 說thuyết 有hữu 二nhị 。 自tự 有hữu 三tam 門môn 。 一nhất 餘dư 無vô 餘dư 。 二nhị 性tánh 淨tịnh 方phương 便tiện 淨tịnh 。 三tam 真chân 與dữ 應ưng 。 或hoặc 分phân 為vi 三tam 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 約ước 三tam 乘thừa 。 二nhị 即tức 自tự 性tánh 真chân 應ưng 。 或hoặc 分phân 為vi 四tứ 。 一nhất 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 有hữu 餘dư 依y 。 三tam 無vô 餘dư 依y 。 四tứ 無vô 住trú 處xứ 。 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 義nghĩa 通thông 大đại 小tiểu 。 今kim 唯duy 說thuyết 大đại 。 於ư 三tam 種chủng 內nội 。 不bất 明minh 二Nhị 乘Thừa 。 餘dư 皆giai 具cụ 論luận 。 融dung 而nhi 無vô 礙ngại 。 為vi 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 如như 文văn 具cụ 之chi 。 非phi 獨độc 應ưng 滅diệt 。 四tứ 彰chương 業nghiệp 用dụng 。 囊nang 括quát 終chung 古cổ 。 導đạo 達đạt 羣quần 方phương 。 靡mĩ 不bất 度độ 生sanh 。 靡mĩ 不bất 成thành 就tựu 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 能năng 建kiến 大đại 事sự 。 則tắc 出xuất 現hiện 諸chư 門môn 。 皆giai 斯tư 用dụng 也dã 。 然nhiên 諸chư 門môn 廣quảng 義nghĩa 。 備bị 於ư 別biệt 章chương 。 略lược 在tại 文văn 具cụ 。 五ngũ 釋thích 文văn 。 先tiên 長trường/trưởng 行hành 。 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 徵trưng 起khởi 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 云vân 何hà 知tri 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 般bát 涅Niết 槃Bàn 。
△# 二nhị 正chánh 釋thích 有hữu 十thập 。 一nhất 體thể 性tánh 真chân 常thường 。 二nhị 德đức 用dụng 圓viên 備bị 。 三tam 出xuất 沒một 常thường 湛trạm 。 四tứ 虧khuy 盈doanh 不bất 遷thiên 。 五ngũ 示thị 滅diệt 妙diệu 存tồn 。 六lục 隨tùy 緣duyên 起khởi 盡tận 。 七thất 存tồn 沒một 互hỗ 現hiện 。 八bát 大đại 用dụng 無vô 涯nhai 。 九cửu 體thể 離ly 二nhị 邊biên 。 十thập 結kết 歸quy 無vô 住trụ 。 然nhiên 斯tư 十thập 段đoạn 隨tùy 義nghĩa 雖tuy 殊thù 。 皆giai 含hàm 體thể 用dụng 。 互hỗ 相tương 交giao 徹triệt 。 顯hiển 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 初sơ 分phần/phân 三tam 。 初sơ 舉cử 法pháp 勸khuyến 知tri 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 知tri 如Như 來Lai (# 至chí )# 當đương 須tu 了liễu 知tri 根căn 本bổn 自tự 性tánh 。
今kim 初sơ 。 本bổn 自tự 性tánh 者giả 。 即tức 下hạ 所sở 列liệt 真Chân 如Như 等đẳng 十thập 。 為vi 真chân 應ưng 涅Niết 槃Bàn 之chi 根căn 本bổn 。 故cố 體thể 即tức 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 出xuất 二nhị 礙ngại 。 名danh 方phương 便tiện 淨tịnh 。 為vi 真chân 涅Niết 槃Bàn 。 大đại 悲bi 應ưng 物vật 。 亦diệc 此thử 流lưu 故cố 。 故cố 名danh 為vi 本bổn 。 以dĩ 是thị 本bổn 故cố 。 但đãn 了liễu 真Chân 如Như 。 即tức 了liễu 涅Niết 槃Bàn 。
△# 二nhị 指chỉ 理lý 同đồng 事sự 。
如như 真Chân 如Như 涅Niết 槃Bàn 如Như 來Lai 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 如như 是thị (# 至chí )# 如Như 來Lai 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 如như 是thị 。
皆giai 云vân 如như 者giả 。 如như 即tức 同đồng 義nghĩa 。 能năng 同đồng 涅Niết 槃Bàn 。 通thông 真chân 及cập 應ưng 。 所sở 同đồng 如như 等đẳng 。 即tức 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 上thượng 句cú 皆giai 有hữu 涅Niết 槃Bàn 之chi 稱xưng 。 真chân 應ưng 無vô 本bổn 。 應ưng 非phi 不bất 生sanh 。 何hà 出xuất 現hiện 之chi 為vi 妙diệu 。 故cố 以dĩ 本bổn 該cai 末mạt 以dĩ 體thể 顯hiển 用dụng 。 令linh 皆giai 圓viên 寂tịch 。 為vi 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 所sở 以dĩ 列liệt 十thập 名danh 者giả 。 欲dục 明minh 究cứu 竟cánh 妙diệu 道đạo 。 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 。 無vô 不bất 同đồng 故cố 。 德đức 無vô 盡tận 故cố 。 後hậu 之chi 五ngũ 句cú 加gia 際tế 字tự 者giả 。 窮cùng 真chân 於ư 無vô 真chân 。 為vi 真Chân 如Như 際tế 等đẳng 故cố 。
△# 三tam 釋thích 顯hiển 同đồng 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。
向hướng 言ngôn 亦diệc 如như 是thị 者giả 。 云vân 何hà 如như 耶da 。
涅Niết 槃Bàn 無vô 生sanh 。 無vô 出xuất 故cố 若nhược 法pháp 無vô 生sanh 。 無vô 出xuất 則tắc 無vô 有hữu 滅diệt 。
釋thích 云vân 。 如như 真Chân 如Như 等đẳng 。 不bất 生sanh 滅diệt 故cố 。 何hà 以dĩ 不bất 生sanh 。 以dĩ 但đãn 了liễu 因nhân 所sở 顯hiển 非phi 生sanh 因nhân 所sở 生sanh 故cố 。 既ký 無vô 有hữu 生sanh 。 亦diệc 非phi 出xuất 障chướng 。 始thỉ 既ký 無vô 生sanh 。 則tắc 永vĩnh 常thường 不bất 滅diệt 。 是thị 知tri 玄huyền 道đạo 存tồn 於ư 妙diệu 悟ngộ 。 在tại 於ư 即tức 真chân 。 即tức 真chân 則tắc 生sanh 滅diệt 齊tề 觀quán 。 齊tề 觀quán 則tắc 彼bỉ 此thử 莫mạc 二nhị 。 所sở 以dĩ 真Chân 如Như 與dữ 我ngã 同đồng 根căn 。 法pháp 性tánh 與dữ 我ngã 一nhất 體thể 。 真chân 既ký 不bất 滅diệt 。 應ưng 滅diệt 寧ninh 真chân 。 是thị 知tri 涅Niết 槃Bàn 名danh 滅diệt 者giả 。 斯tư 乃nãi 在tại 於ư 無vô 滅diệt 者giả 矣hĩ 。
△# 二nhị 德đức 用dụng 圓viên 備bị 。 謂vị 如Như 來Lai 身thân 色sắc 相tướng 圓viên 備bị 。 常thường 現hiện 大đại 機cơ 眾chúng 生sanh 前tiền 故cố 。 文văn 二nhị 。 初sơ 標tiêu 舉cử 。
佛Phật 子tử 如Như 來Lai 不bất 為vì 。 菩Bồ 薩Tát (# 至chí )# 亦diệc 不bất 為vị 彼bỉ 。 示thị 現hiện 其kỳ 事sự 。
約ước 人nhân 顯hiển 實thật 。 云vân 不bất 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 明minh 說thuyết 永vĩnh 滅diệt 。 是thị 為vi 二Nhị 乘Thừa 。 迹tích 盡tận 雙song 樹thụ 。 並tịnh 為vi 凡phàm 小tiểu 。 據cứ 此thử 亦diệc 名danh 揀giản 異dị 灰hôi 斷đoạn 。
△# 二nhị 徵trưng 釋thích 二nhị 。 初sơ 正chánh 徵trưng 釋thích 。
何hà 以dĩ 故cố 。
釋thích 有hữu 二nhị 義nghĩa 。
為vi 欲dục 令linh 見kiến 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 常thường 住trụ 其kỳ 前tiền 。
一nhất 令linh 稱xưng 實thật 見kiến 受thọ 用dụng 身thân 。 即tức 同đồng 法Pháp 身thân 。 常thường 住trụ 其kỳ 前tiền 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 涅Niết 槃Bàn 不bất 空không 者giả 。 謂vị 有hữu 善thiện 色sắc 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 故cố 。 因nhân 滅diệt 無vô 常thường 。 獲hoạch 此thử 常thường 故cố 。
於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 見kiến 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 (# 至chí )# 色sắc 相tướng 圓viên 滿mãn 。 皆giai 如như 現hiện 在tại 。
二nhị 令linh 見kiến 三tam 際tế 。 應ứng 用dụng 之chi 身thân 亦diệc 即tức 是thị 常thường 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 。 皆giai 如như 現hiện 在tại 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 吾ngô 今kim 此thử 身thân 即tức 是thị 常thường 身thân 。 法Pháp 身thân 下hạ 開khai 栴chiên 檀đàn 座tòa 。 佛Phật 塔tháp 見kiến 三tam 世thế 佛Phật 。 無vô 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 楞lăng 伽già 經kinh 亦diệc 云vân 。 有hữu 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 有hữu 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 。
亦diệc 不bất 起khởi 二nhị 不bất 二nhị 想tưởng 。
遠viễn 離ly 能năng 覺giác 所sở 覺giác 故cố 。 謂vị 既ký 知tri 幽u 靈linh 不bất 竭kiệt 。 妙diệu 色sắc 湛trạm 然nhiên 。 三tam 際tế 大đại 均quân 。 何hà 生sanh 滅diệt 之chi 動động 靜tĩnh 。 故cố 不bất 起khởi 二nhị 也dã 。 亦diệc 復phục 不bất 取thủ 此thử 一nhất 常thường 。 故cố 無vô 不bất 二nhị 也dã 。
△# 二nhị 重trọng/trùng 徵trưng 釋thích 。
何hà 以dĩ 故cố 。
徵trưng 意ý 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 何hà 以dĩ 能năng 不bất 起khởi 相tương/tướng 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 永vĩnh 離ly 一nhất 切thiết 。 諸chư 想tưởng 著trước 故cố 。
釋thích 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 由do 了liễu 法pháp 空không 。 本bổn 無vô 相tướng 著trước 故cố 。 既ký 無vô 心tâm 於ư 動động 靜tĩnh 。 終chung 不bất 謂vị 佛Phật 。 常thường 與dữ 非phi 常thường 。
△# 三tam 出xuất 沒một 常thường 湛trạm 。
佛Phật 子tử 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 (# 至chí )# 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 示thị 現hiện 涅Niết 槃Bàn 。
謂vị 涅Niết 槃Bàn 無vô 為vi 。 而nhi 無vô 所sở 不bất 為vi 。 無vô 不bất 為vi 故cố 。 能năng 建kiến 大đại 事sự 。 不bất 礙ngại 出xuất 沒một 。 以dĩ 無vô 為vi 故cố 。 住trụ 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 體thể 常thường 湛trạm 然nhiên 。 不bất 礙ngại 出xuất 沒một 。 顯hiển 迹tích 為vi 生sanh 。 即tức 是thị 有hữu 餘dư 。 息tức 迹tích 為vi 滅diệt 。 即tức 是thị 無vô 餘dư 。 故cố 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 其kỳ 為vi 應ưng 物vật 之chi 假giả 號hiệu 耳nhĩ 。 體thể 性tánh 常thường 湛trạm 。 故cố 存tồn 不bất 為vi 有hữu 。 亡vong 不bất 為vi 無vô 。 是thị 知tri 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 未vị 嘗thường 無vô 為vi 。 應ưng 迹tích 無vô 方phương 。 未vị 嘗thường 有hữu 為vi 。 豈khởi 可khả 隨tùy 於ư 見kiến 聞văn 以dĩ 滯trệ 殊thù 應ưng 之chi 迹tích 。
△# 四tứ 虧khuy 盈doanh 不bất 遷thiên 二nhị 。 初sơ 喻dụ 。
佛Phật 子tử 譬thí 如như 日nhật 出xuất 。 普phổ 照chiếu 世thế 間gian 。 (# 至chí )# 但đãn 由do 器khí 壞hoại 非phi 日nhật 有hữu 咎cữu 。
△# 二nhị 合hợp 。
佛Phật 子tử 如Như 來Lai 智trí 日nhật 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 (# 至chí )# 若nhược 心tâm 濁trược 器khí 破phá 則tắc 不bất 得đắc 見kiến 。
然nhiên 法Pháp 身thân 無vô 像tượng 。 故cố 無vô 器khí 而nhi 不bất 形hình 。 聖thánh 智trí 無vô 心tâm 。 故cố 無vô 感cảm 而nhi 不bất 應ưng 。 像tượng 非phi 我ngã 有hữu 。 自tự 彼bỉ 器khí 之chi 虧khuy 盈doanh 。 心tâm 非phi 我ngã 生sanh 。 豈khởi 普phổ 現hiện 之chi 前tiền 後hậu 。 故cố 梁lương 攝nhiếp 論luận 第đệ 十thập 頌tụng 云vân 。 眾chúng 生sanh 罪tội 不bất 見kiến 。 如như 月nguyệt 於ư 破phá 器khí 。 徧biến 滿mãn 諸chư 世thế 間gian 。 由do 法pháp 光quang 如như 日nhật 。 是thị 以dĩ 經kinh 言ngôn 。 非phi 日nhật 咎cữu 也dã 。 持trì 戒giới 器khí 破phá 定định 水thủy 。 無vô 依y 菩Bồ 提Đề 。 器khí 破phá 智trí 水thủy 。 寧ninh 止chỉ 無vô 信tín 清thanh 珠châu 。 心tâm 水thủy 渾hồn 濁trược 。 何hà 由do 見kiến 佛Phật 也dã 。 然nhiên 此thử 文văn 中trung 。 雖tuy 明minh 現hiện 身thân 即tức 是thị 三tam 德đức 涅Niết 槃Bàn 之chi 中trung 。 所sở 流lưu 大đại 用dụng 亦diệc 涅Niết 槃Bàn 攝nhiếp 。 若nhược 爾nhĩ 寧ninh 殊thù 出xuất 現hiện 之chi 身thân 。 出xuất 現hiện 則tắc 以dĩ 法Pháp 身thân 為vi 門môn 。 而nhi 論luận 真chân 應ưng 。 非phi 無vô 般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 二nhị 德đức 。 智trí 慧tuệ 日nhật 身thân 無vô 不bất 照chiếu 故cố 。 永vĩnh 離ly 戲hí 論luận 。 即tức 解giải 脫thoát 故cố 。 醫y 王vương 之chi 喻dụ 即tức 示thị 滅diệt 故cố 。 此thử 有hữu 般Bát 若Nhã 。 寧ninh 異dị 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 分phần/phân 相tương/tướng 說thuyết 菩Bồ 提Đề 。 但đãn 是thị 能năng 證chứng 之chi 智trí 。 唯duy 是thị 修tu 生sanh 涅Niết 槃Bàn 。 乃nãi 是thị 所sở 證chứng 之chi 理lý 。 唯duy 約ước 修tu 顯hiển 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 經kinh 說thuyết 。 菩Bồ 提Đề 必tất 從tùng 生sanh 因nhân 。 所sở 生sanh 涅Niết 槃Bàn 必tất 從tùng 了liễu 因nhân 所sở 顯hiển 。 若nhược 攝nhiếp 相tương/tướng 說thuyết 。 菩Bồ 提Đề 乃nãi 是thị 即tức 理lý 之chi 智trí 。 涅Niết 槃Bàn 乃nãi 是thị 即tức 智trí 之chi 理lý 。 即tức 智trí 之chi 理lý 。 不bất 礙ngại 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 即tức 理lý 之chi 智trí 。 不bất 礙ngại 寂tịch 滅diệt 菩Bồ 提Đề 。 智trí 性tánh 本bổn 有hữu 。 亦diệc 是thị 性tánh 淨tịnh 。 涅Niết 槃Bàn 修tu 顯hiển 。 亦diệc 是thị 方phương 便tiện 淨tịnh 也dã 。 隨tùy 一nhất 為vi 門môn 。 則tắc 皆giai 收thu 盡tận 。 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 真chân 菩Bồ 提Đề 也dã 。 今kim 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 收thu 之chi 。 非phi 唯duy 菩Bồ 提Đề 。 及cập 身thân 前tiền 後hậu 諸chư 門môn 。 皆giai 從tùng 三tam 德đức 所sở 流lưu 。 能năng 建kiến 大đại 事sự 。
△# 五ngũ 示thị 滅diệt 妙diệu 存tồn 。
佛Phật 子tử 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 應ưng 以dĩ 涅Niết 槃Bàn (# 至chí )# 無vô 生sanh 無vô 歿một 。 無vô 有hữu 滅diệt 度độ 。
為vi 物vật 示thị 滅diệt 。 即tức 體thể 無vô 滅diệt 。
△# 六lục 隨tùy 緣duyên 起khởi 盡tận 三tam 。 初sơ 喻dụ 。
佛Phật 子tử 譬thí 如như 火hỏa 大đại 於ư 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 (# 至chí )# 火hỏa 皆giai 滅diệt 耶da 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 。
△# 二nhị 合hợp 。
佛Phật 子tử 如Như 來Lai 應ưng 生sanh 等đẳng 覺giác (# 至chí )# 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 悉tất 皆giai 滅diệt 度độ 。
以dĩ 機cơ 喻dụ 薪tân 。 涅Niết 槃Bàn 喻dụ 火hỏa 。 眾chúng 生sanh 善thiện 根căn 。 未vị 全toàn 成thành 熟thục 。 隨tùy 可khả 熟thục 者giả 。 示thị 成thành 正chánh 覺giác 。 而nhi 成thành 熟thục 之chi 。 如như 為vi 火hỏa 事sự 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 所sở 應ưng 度độ 者giả 。 皆giai 已dĩ 度độ 竟cánh 。 則tắc 現hiện 涅Niết 槃Bàn 。 寂tịch 無vô 所sở 為vi 。 如như 火hỏa 息tức 滅diệt 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 佛Phật 此thử 夜dạ 滅diệt 度độ 。 如như 薪tân 盡tận 火hỏa 滅diệt 。 然nhiên 現hiện 滅diệt 現hiện 生sanh 。 皆giai 是thị 涅Niết 槃Bàn 廣quảng 大đại 業nghiệp 用dụng 。 故cố 攝nhiếp 論luận 第đệ 十thập 。 詺# 涅Niết 槃Bàn 如như 火hỏa 。 既ký 起khởi 滅diệt 在tại 緣duyên 。 則tắc 益ích 不bất 可khả 盈doanh 。 損tổn 不bất 可khả 虧khuy 云vân 云vân 。 自tự 彼bỉ 非phi 佛Phật 然nhiên 也dã 。
△# 三tam 結kết 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。
△# 七thất 存tồn 亡vong 互hỗ 現hiện 。
復phục 次thứ 佛Phật 子tử 。 譬thí 如như 幻huyễn 師sư 。 (# 至chí )# 皆giai 隱ẩn 滅diệt 耶da 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 。
前tiền 喻dụ 唯duy 約ước 見kiến 滅diệt 見kiến 成thành 。 此thử 喻dụ 但đãn 約ước 常thường 見kiến 不bất 見kiến 。
△# 次thứ 合hợp 。
佛Phật 子tử 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác (# 至chí )# 便tiện 謂vị 一nhất 切thiết 悉tất 皆giai 滅diệt 度độ 。
由do 順thuận 機cơ 故cố 。 此thử 滅diệt 彼bỉ 存tồn 。 非phi 如Như 來Lai 身thân 不bất 能năng 長trường 久cửu 。
△# 後hậu 結kết 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。
△# 八bát 大đại 用dụng 無vô 涯nhai 。
復phục 次thứ 佛Phật 子tử 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 示thị 涅Niết 槃Bàn 時thời 入nhập 不bất 動động 三tam 。
不Bất 動Động 三Tam 昧Muội 者giả 。 究cứu 竟cánh 寂tịch 滅diệt 也dã 。 由do 寂tịch 無vô 動động 故cố 。 無vô 所sở 不bất 動động 耳nhĩ 。
入nhập 此thử 三tam 昧muội 已dĩ 。 於ư 一nhất 一nhất 身thân 。 (# 至chí )# 化hóa 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 未vị 曾tằng 失thất 時thời 。
謂vị 正chánh 示thị 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 便tiện 分phân 身thân 處xứ 無vô 邊biên 座tòa 。 窮cùng 於ư 來lai 際tế 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 說thuyết 。 受thọ 純thuần 陀đà 供cung 處xứ 。 大đại 同đồng 於ư 此thử 。 而nhi 佛Phật 數số 少thiểu 機cơ 不bất 同đồng 故cố 。
△# 九cửu 體thể 離ly 二nhị 邊biên 。
佛Phật 子tử 如Như 來Lai 身thân 者giả 。 無vô 有hữu 方phương 處xứ 非phi 實thật 非phi 虗hư 。
身thân 若nhược 是thị 實thật 有hữu 不phủ 可khả 滅diệt 。 身thân 若nhược 是thị 虗hư 。 何hà 能năng 起khởi 滅diệt 。 若nhược 有hữu 方phương 所sở 。 此thử 現hiện 彼bỉ 無vô 。 由do 非phi 實thật 故cố 。 起khởi 滅diệt 無vô 恆hằng 。 由do 非phi 虗hư 故cố 。 能năng 無vô 不bất 現hiện 。 無vô 方phương 所sở 故cố 。 感cảm 處xứ 即tức 形hình 。
但đãn 以dĩ 諸chư 佛Phật 本bổn 誓thệ 願nguyện 。 力lực 眾chúng 生sanh 堪kham 度độ 則tắc 便tiện 出xuất 現hiện 。
本bổn 願nguyện 力lực 故cố 。 化hóa 周chu 法Pháp 界Giới 。 隨tùy 堪kham 度độ 故cố 見kiến 則tắc 不bất 同đồng 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 知tri 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。
△# 十thập 倍bội 歸quy 無vô 住trụ 。
佛Phật 子tử 如Như 來Lai 住trụ 於ư 。 無vô 量lượng 無vô 礙ngại (# 至chí )# 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 及cập 以dĩ 實thật 際tế 。
上thượng 來lai 九cửu 門môn 。 初sơ 門môn 之chi 中trung 。 多đa 顯hiển 其kỳ 體thể 。 餘dư 八bát 皆giai 以dĩ 體thể 用dụng 。 雙song 明minh 。 今kim 此thử 分phần/phân 二nhị 。 上thượng 通thông 結kết 前tiền 來lai 九cửu 門môn 之chi 體thể 。 下hạ 通thông 結kết 中trung 間gian 八bát 門môn 之chi 用dụng 。
為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 時thời 示thị 現hiện 。
正chánh 顯hiển 於ư 用dụng 。
本bổn 願nguyện 持trì 故cố 。
顯hiển 用dụng 所sở 因nhân 。
無vô 有hữu 休hưu 息tức 。
皆giai 窮cùng 來lai 際tế 。 此thử 下hạ 明minh 用dụng 分phân 齊tề 。
不bất 捨xả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 剎sát 一nhất 切thiết 法pháp 。
誰thùy 獨độc 非phi 涅Niết 槃Bàn 而nhi 欲dục 捨xả 之chi 耶da 。 是thị 則tắc 初sơ 住trụ 實thật 際tế 。 故cố 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 後hậu 不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 。 故cố 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 由do 雙song 住trụ 故cố 。 能năng 俱câu 不bất 住trụ 。 前tiền 即tức 大đại 智trí 。 後hậu 即tức 大đại 悲bi 。 大đại 悲bi 般Bát 若Nhã 常thường 所sở 輔phụ 翼dực 。 所sở 以dĩ 名danh 為vi 。 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 有hữu 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 。 容dung 前tiền 前tiền 三tam 。 唯duy 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 獨độc 言ngôn 具cụ 四tứ 。 故cố 就tựu 無vô 住trụ 。 總tổng 以dĩ 結kết 之chi 。 即tức 安an 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 建kiến 大đại 事sự 也dã 。
△# 二nhị 偈kệ 頌tụng 。 有hữu 六lục 分phần 五ngũ 。 初sơ 頌tụng 第đệ 四tứ 。
爾nhĩ 時thời 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 重trùng 明minh 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。
如như 日nhật 舒thư 光quang 照chiếu 法Pháp 界Giới (# 至chí )# 眾chúng 生sanh 無vô 信tín 見kiến 涅Niết 槃Bàn 。
△# 二nhị 頌tụng 第đệ 六lục 。
如như 火hỏa 世thế 間gian 作tác 火hỏa 事sự (# 至chí )# 化hóa 事sự 訖ngật 處xứ 示thị 終chung 盡tận 。
△# 三tam 頌tụng 第đệ 七thất 。
幻huyễn 師sư 現hiện 身thân 一nhất 切thiết 剎sát (# 至chí )# 於ư 餘dư 國quốc 土độ 常thường 見kiến 佛Phật 。
△# 四tứ 頌tụng 第đệ 八bát 。
佛Phật 有hữu 三tam 昧muội 。 名danh 不bất 動động (# 至chí )# 壽thọ 命mạng 莊trang 嚴nghiêm 皆giai 具cụ 足túc 。
△# 五ngũ 頌tụng 第đệ 十thập 。
如như 無vô 生sanh 性tánh 佛Phật 出xuất 興hưng (# 至chí )# 一nhất 切thiết 義nghĩa 成thành 無vô 與dữ 等đẳng 。
初sơ 句cú 無vô 生sanh 之chi 生sanh 。 次thứ 句cú 無vô 滅diệt 之chi 滅diệt 。 次thứ 句cú 結kết 歸quy 涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 。 後hậu 句cú 結kết 其kỳ 大đại 用dụng 無vô 盡tận 。 此thử 二nhị 無vô 礙ngại 是thị 無vô 住trụ 義nghĩa 。 餘dư 不bất 頌tụng 。 貴quý 含hàm 在tại 其kỳ 中trung 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 三tam