華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ 注Chú
Quyển 22
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 述Thuật 宋Tống 淨Tịnh 源Nguyên 錄Lục 疏Sớ 注Chú 經Kinh
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 二nhị (# 入nhập 第đệ 四tứ 十thập 四tứ 經kinh )#
清thanh 涼lương 山sơn 沙Sa 門Môn 。 澄trừng 觀quán 。 述thuật 。
晉tấn 水thủy 沙Sa 門Môn 。 (# 淨tịnh 源nguyên )# 。 錄lục 疏sớ/sơ 注chú 經kinh 。
○# 十thập 通thông 品phẩm 。 第đệ 二nhị 十thập 八bát
△# 初sơ 來lai 意ý 。 為vi 答đáp 第đệ 二nhị 會hội 中trung 十thập 通thông 問vấn 故cố 。 以dĩ 二nhị 品phẩm 明minh 業nghiệp 用dụng 廣quảng 大đại 。 前tiền 定định 此thử 通thông 。 義nghĩa 次thứ 第đệ 故cố 。 亦diệc 由do 依y 定định 發phát 通thông 。
二nhị 釋thích 名danh 者giả 。 通thông 即tức 神thần 通thông 。 謂vị 妙diệu 用dụng 難nan 測trắc 曰viết 神thần 。 自tự 在tại 無vô 擁ủng 曰viết 通thông 。 妙diệu 用dụng 無vô 極cực 。 寄ký 十thập 顯hiển 圓viên 。 晉tấn 經kinh 本bổn 業nghiệp 俱câu 稱xưng 十thập 明minh 者giả 。 委ủy 照chiếu 無vô 遺di 故cố 。 然nhiên 通thông 與dữ 明minh 。 經kinh 論luận 皆giai 異dị 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 三tam 云vân 。 直trực 知tri 過quá 去khứ 宿túc 命mạng 之chi 事sự 為vi 通thông 。 若nhược 知tri 過quá 去khứ 因nhân 緣duyên 。 行hành 業nghiệp 為vi 明minh 等đẳng 。 今kim 以dĩ 此thử 經Kinh 。 通thông 即tức 委ủy 照chiếu 。 亦diệc 得đắc 稱xưng 明minh 。 如như 文văn 廣quảng 說thuyết 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 非phi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 通thông 明minh 境cảnh 界giới 。 晉tấn 經kinh 意ý 存tồn 順thuận 義nghĩa 。 今kim 譯dịch 務vụ 不bất 違vi 文văn 。
三tam 宗tông 趣thú 者giả 。 智trí 用dụng 自tự 在tại 為vi 宗tông 。 為vi 滿mãn 等đẳng 覺giác 無vô 方phương 攝nhiếp 化hóa 為vi 趣thú 。
次thứ 正chánh 釋thích 文văn 。 長trường/trưởng 分phân 為vi 四tứ 。 初sơ 標tiêu 告cáo 舉cử 數số 。
爾nhĩ 時thời 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 十thập 種chủng 通thông 。
言ngôn 十thập 者giả 。 一nhất 他tha 心tâm 。 二nhị 天thiên 眼nhãn 。 三tam 知tri 過quá 去khứ 劫kiếp 宿túc 住trụ 。 四tứ 盡tận 未vị 來lai 際tế 劫kiếp 。 五ngũ 無vô 礙ngại 清thanh 淨tịnh 天thiên 耳nhĩ 。 六lục 無vô 體thể 性tánh 。 無vô 動động 作tác 。 往vãng 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 。 七thất 善thiện 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 言ngôn 辭từ 。 八bát 無vô 數số 色sắc 身thân 。 九cửu 一nhất 切thiết 法pháp 智trí 。 十thập 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 盡tận 三tam 昧muội 。 此thử 十thập 皆giai 言ngôn 智trí 通thông 者giả 。 皆giai 以dĩ 大đại 智trí 為vi 體thể 性tánh 故cố 。 若nhược 隨tùy 相tương/tướng 說thuyết 。 前tiền 八bát 量lượng 智trí 。 後hậu 二nhị 理lý 智trí 。 據cứ 實thật 唯duy 一nhất 。 無vô 礙ngại 大đại 智trí 。 此thử 十thập 亦diệc 是thị 開khai 彼bỉ 六Lục 通Thông 。 天thiên 眼nhãn 天thiên 耳nhĩ 神thần 足túc 漏lậu 盡tận 。 各các 分phân 為vi 二nhị 故cố 。 天thiên 眼nhãn 約ước 見kiến 現hiện 未vị 。 分phần/phân 成thành 二nhị 四tứ 。 天thiên 耳nhĩ 約ước 音âm 聲thanh 言ngôn 辭từ 。 分phần/phân 出xuất 五ngũ 七thất 。 亦diệc 是thị 約ước 聞văn 聖thánh 教giáo 及cập 諸chư 類loại 言ngôn 辭từ 故cố 。 神thần 足túc 約ước 業nghiệp 用dụng 及cập 色sắc 身thân 。 分phần/phân 成thành 六lục 八bát 。 漏lậu 盡tận 約ước 慧tuệ 定định 。 分phần/phân 成thành 九cửu 十thập 。 一nhất 三tam 不bất 分phân 。 故cố 六lục 為vi 十thập 。 然nhiên 小Tiểu 乘Thừa 六Lục 通Thông 智trí 用dụng 有hữu 分phần/phân 。 三tam 乘thừa 平bình 徧biến 亦diệc 非phi 曲khúc 盡tận 。 今kim 一Nhất 乘Thừa 十thập 通thông 智trí 用dụng 。 重trùng 重trùng 徧biến 周chu 法Pháp 界Giới 。 猶do 如như 帝đế 網võng 。 念niệm 劫kiếp 圓viên 融dung 故cố 。 尚thượng 越việt 彼bỉ 明minh 。 況huống 於ư 通thông 用dụng 。 為vi 顯hiển 圓viên 旨chỉ 。 開khai 成thành 十thập 通thông 。
△# 二nhị 徵trưng 數số 列liệt 釋thích 二nhị 。 初sơ 總tổng 徵trưng 。
何hà 者giả 為vi 十thập 。
△# 二nhị 別biệt 釋thích 十thập 。 初sơ 他tha 心tâm 智trí 神thần 通thông 三tam 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 他Tha 心Tâm 智Trí 通thông 。
今kim 初sơ 標tiêu 云vân 他tha 心tâm 者giả 。 智trí 以dĩ 他tha 心tâm 。 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 若nhược 直trực 就tựu 所sở 緣duyên 。 應ưng 名danh 心tâm 差sai 別biệt 通thông 。 若nhược 所sở 若nhược 王vương 。 種chủng 類loại 多đa 種chủng 。 皆giai 能năng 知tri 故cố 。 並tịnh 依y 主chủ 受thọ 名danh 。 然nhiên 智trí 緣duyên 他tha 心tâm 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 安an 慧tuệ 論luận 師sư 云vân 。 佛Phật 智trí 緣duyên 他tha 心tâm 。 緣duyên 得đắc 本bổn 質chất 。 餘dư 皆giai 變biến 影ảnh 。 護hộ 法Pháp 論luận 師sư 。 則tắc 佛Phật 亦diệc 變biến 影ảnh 。 若nhược 緣duyên 本bổn 質chất 。 得đắc 心tâm 外ngoại 法pháp 。 壞hoại 唯duy 識thức 故cố 。 但đãn 極cực 似tự 本bổn 質chất 。 有hữu 異dị 因nhân 人nhân 。 依y 唯duy 識thức 宗tông 。 護hộ 法Pháp 為vi 正chánh 。 以dĩ 今kim 經kinh 望vọng 前tiền 。 亦diệc 未vị 為vi 失thất 。 以dĩ 攝nhiếp 境cảnh 緣duyên 心tâm 不bất 壞hoại 境cảnh 故cố 。 能năng 所sở 兩lưỡng 亡vong 。 不bất 礙ngại 存tồn 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 唯duy 心tâm 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 正chánh 緣duyên 他tha 時thời 。 即tức 是thị 自tự 故cố 。 以dĩ 即tức 佛Phật 心tâm 之chi 眾chúng 生sanh 心tâm 。 非phi 即tức 眾chúng 生sanh 心tâm 之chi 佛Phật 心tâm 。 為vi 所sở 緣duyên 。 以dĩ 即tức 眾chúng 生sanh 心tâm 之chi 佛Phật 心tâm 。 非phi 即tức 佛Phật 心tâm 之chi 眾chúng 生sanh 心tâm 。 為vi 能năng 緣duyên 。 如như 是thị 鎔dong 融dung 故cố 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 若nhược 離ly 佛Phật 外ngoại 。 別biệt 有hữu 眾chúng 生sanh 。 更cánh 須tu 變biến 影ảnh 。 卻khước 失thất 真chân 唯duy 識thức 義nghĩa 。
△# 二nhị 釋thích 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 知tri 一nhất 剎sát 三tam 。 初sơ 總tổng 。
知tri 一nhất 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 眾chúng 生sanh 心tâm 差sai 別biệt 。
△# 二nhị 別biệt 有hữu 三tam 十thập 類loại 心tâm 。 闕khuyết 第đệ 三tam 無vô 記ký 。 晉tấn 經kinh 具cụ 有hữu 。 於ư 中trung 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 八bát 約ước 相tương/tướng 總tổng 顯hiển 。
所sở 謂vị 善thiện 心tâm 不bất 善thiện 心tâm 。
此thử 二nhị 約ước 性tánh 。 總tổng 該cai 諸chư 心tâm 。
廣quảng 心tâm 陿hiệp 心tâm 。
此thử 二nhị 約ước 行hành 。 兼kiêm 濟tế 獨độc 善thiện 故cố 。
大đại 心tâm 小tiểu 心tâm 。
此thử 二nhị 約ước 報báo 。 天thiên 大đại 人nhân 小tiểu 故cố 。 上thượng 四tứ 唯duy 善thiện 。
順thuận 生sanh 死tử 心tâm 背bối/bội 生sanh 死tử 心tâm 。
此thử 二nhị 約ước 向hướng 背bối/bội 。 而nhi 順thuận 通thông 三tam 性tánh 。 善thiện 唯duy 有hữu 漏lậu 。 背bối/bội 唯duy 是thị 善thiện 。 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 。
△# 二nhị 二nhị 十thập 一nhất 心tâm 約ước 人nhân 別biệt 顯hiển 。
聲Thanh 聞Văn 心tâm 獨Độc 覺Giác 心tâm (# 至chí )# 獨Độc 覺Giác 行hành 心tâm 菩Bồ 薩Tát 行hành 。
此thử 六lục 約ước 乘thừa 。 前tiền 三tam 是thị 果quả 。 後hậu 三tam 是thị 因nhân 。 即tức 前tiền 皆giai 生sanh 心tâm 及cập 廣quảng 陿hiệp 心tâm 。
天thiên 心tâm 龍long 心tâm 夜dạ 叉xoa 心tâm (# 至chí )# 緊khẩn 那na 羅la 心tâm 。 摩ma 睺hầu 羅la 伽già 心tâm 。
八bát 部bộ 約ước 類loại 。 即tức 前tiền 順thuận 生sanh 死tử 及cập 大đại 小tiểu 心tâm 。
人nhân 心tâm 非phi 人nhân 心tâm 地địa 獄ngục 心tâm (# 至chí )# 餓ngạ 鬼quỷ 心tâm 諸chư 難nạn 處xứ 眾chúng 生sanh 心tâm 。
地địa 獄ngục 等đẳng 五ngũ 。 約ước 趣thú 以dĩ 明minh 。 亦diệc 順thuận 生sanh 死tử 。 是thị 不bất 善thiện 心tâm 。 餘dư 二nhị 可khả 知tri 。
△# 三tam 結kết 。
如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 差sai 別biệt 種chủng 種chủng 眾chúng 生sanh 。 心tâm 悉tất 分phân 別biệt 知tri 。
△# 二nhị 以dĩ 少thiểu 類loại 多đa 。
如như 一nhất 世thế 界giới 。 如như 是thị 百bách 世thế 界giới (# 至chí )# 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 心tâm 悉tất 分phân 別biệt 知tri 。
△# 三tam 結kết 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 一nhất 善thiện 知tri 他tha 心tâm 智trí 神thần 通thông 。
△# 二nhị 天thiên 眼nhãn 智trí 神thần 通thông 三tam 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 以dĩ 無vô 礙ngại 。
見kiến 自tự 在tại 故cố 。
清thanh 淨tịnh 。
離ly 障chướng 故cố 。
天thiên 眼nhãn 智trí 通thông 。
天thiên 眼nhãn 即tức 通thông 。
△# 二nhị 釋thích 三tam 。 初sơ 總tổng 明minh 多đa 界giới 相tương/tướng 殊thù 。
見kiến 無vô 量lượng 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 (# 至chí )# 如như 是thị 品phẩm 類loại 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。
其kỳ 善thiện 惡ác 趣thú 等đẳng 。 後hậu 後hậu 展triển 開khai 。 如như 問vấn 明minh 品phẩm 。
△# 二nhị 別biệt 明minh 多đa 類loại 非phi 一nhất 。
所sở 謂vị 天thiên 眾chúng 龍long 眾chúng 夜dạ 叉xoa 眾chúng (# 至chí )# 廣quảng 大đại 身thân 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 小tiểu 眾chúng 大đại 眾chúng 。
隨tùy 一nhất 一nhất 類loại 。 有hữu 前tiền 福phước 等đẳng 。
△# 三tam 委ủy 照chiếu 分phân 明minh 。
如như 是thị 種chủng 種chủng 。 眾chúng 生sanh 眾chúng 中trung 以dĩ 無vô 礙ngại 眼nhãn 悉tất 皆giai 明minh 見kiến 。
前tiền 但đãn 覩đổ 其kỳ 現hiện 相tướng 。 此thử 則tắc 照chiếu 其kỳ 因nhân 緣duyên 。 十thập 明minh 之chi 目mục 。 由do 此thử 而nhi 立lập 。 上thượng 辨biện 能năng 見kiến 分phân 明minh 。 下hạ 辨biện 所sở 見kiến 委ủy 悉tất 。
隨tùy 所sở 積tích 集tập 業nghiệp 隨tùy 所sở 受thọ 苦khổ 樂lạc (# 至chí )# 隨tùy 所sở 緣duyên 隨tùy 所sở 起khởi 。
言ngôn 隨tùy 所sở 者giả 。 所sở 知tri 非phi 一nhất 故cố 。 後hậu 結kết 其kỳ 無vô 謬mậu 。
悉tất 皆giai 見kiến 之chi 。 無vô 有hữu 錯thác 謬mậu 。
△# 三tam 結kết 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 二nhị 無vô 礙ngại 天thiên 眼nhãn 智trí 神thần 通thông 。
△# 三tam 宿túc 住trụ 智trí 神thần 通thông 三tam 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 宿túc 住trụ 隨tùy 念niệm 智trí 通thông 。
謝tạ 往vãng 之chi 事sự 。 名danh 為vi 宿túc 住trụ 。 在tại 於ư 過quá 去khứ 。 明minh 了liễu 記ký 憶ức 。 名danh 為vi 隨tùy 念niệm 。 即tức 宿túc 住trụ 之chi 隨tùy 念niệm 。 宿túc 住trụ 隨tùy 念niệm 之chi 通thông 。
△# 二nhị 釋thích 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 知tri 凡phàm 事sự 二nhị 。 初sơ 總tổng 。
能năng 知tri 自tự 身thân 及cập 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 (# 至chí )# 微vi 塵trần 數số 劫kiếp 。 宿túc 住trụ 之chi 事sự 。
△# 二nhị 別biệt 。
所sở 謂vị 某mỗ 處xứ 生sanh 如như 是thị 名danh 如như 是thị 姓tánh (# 至chí )# 如như 是thị 等đẳng 事sự 。 皆giai 悉tất 了liễu 知tri 。
△# 二nhị 知tri 聖thánh 事sự 二nhị 。 初sơ 約ước 界giới 顯hiển 多đa 。
又hựu 憶ức 過quá 去khứ 爾nhĩ 所sở 佛Phật 剎sát (# 至chí )# 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 悉tất 能năng 憶ức 念niệm 。
但đãn 知tri 其kỳ 果quả 。
△# 二nhị 約ước 人nhân 顯hiển 多đa 。
又hựu 憶ức 念niệm 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 (# 至chí )# 種chúng 植thực 善thiện 根căn 。 皆giai 悉tất 能năng 知tri 。
兼kiêm 知tri 其kỳ 因nhân 。 皆giai 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 得đắc 九cửu 世thế 眼nhãn 。 如như 見kiến 現hiện 在tại 故cố 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 過quá 去khứ 之chi 法pháp 。 若nhược 不bất 落lạc 謝tạ 。 不bất 名danh 過quá 去khứ 。 若nhược 已dĩ 落lạc 謝tạ 。 無vô 法pháp 可khả 知tri 。 若nhược 但đãn 曾tằng 經kinh 心tâm 中trung 有hữu 種chủng 。 影ảnh 現hiện 前tiền 故cố 。 說thuyết 憶ức 知tri 者giả 。 是thị 則tắc 但đãn 見kiến 自tự 心tâm 。 不bất 見kiến 彼bỉ 法pháp 。 又hựu 曾tằng 不bất 經kinh 事sự 。 應ưng 不bất 憶ức 知tri 。 又hựu 但đãn 見kiến 現hiện 在tại 。 非phi 是thị 過quá 去khứ 。 何hà 名danh 宿túc 住trụ 。
△# 三tam 結kết 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 三tam 知tri 過quá 去khứ 際tế 劫kiếp 。 宿túc 住trụ 智trí 神thần 通thông 。
△# 四tứ 知tri 未vị 來lai 際tế 劫kiếp 智trí 通thông 三tam 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 知tri 盡tận 未vị 來lai 際tế 劫kiếp 智trí 通thông 。
亦diệc 從tùng 境cảnh 受thọ 名danh 。
△# 二nhị 釋thích 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 知tri 凡phàm 二nhị 。 初sơ 明minh 所sở 依y 劫kiếp 。
知tri 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 中trung 所sở 有hữu 劫kiếp 。
但đãn 寄ký 多đa 界giới 。 以dĩ 顯hiển 多đa 劫kiếp 非phi 有hữu 際tế 限hạn 名danh 。 及cập 後hậu 段đoạn 皆giai 盡tận 未vị 來lai 。 此thử 位vị 所sở 知tri 。 同đồng 於ư 佛Phật 故cố 。
△# 二nhị 顯hiển 能năng 依y 事sự 。
一nhất 一nhất 劫kiếp 中trung 。 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 (# 至chí )# 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 能năng 了liễu 知tri 。
義nghĩa 如như 十Thập 地Địa 文văn 中trung 所sở 辨biện 。 然nhiên 大Đại 乘Thừa 宗tông 未vị 來lai 世thế 法pháp 。 體thể 用dụng 俱câu 無vô 。 今kim 云vân 何hà 知tri 。 依y 方phương 便tiện 教giáo 。 但đãn 見kiến 現hiện 在tại 因nhân 種chủng 。 知tri 當đương 果quả 相tương/tướng 。 非phi 見kiến 未vị 來lai 法pháp 體thể 。 若nhược 一Nhất 乘Thừa 宗tông 。 於ư 九cửu 世thế 中trung 。 現hiện 在tại 體thể 用dụng 俱câu 有hữu 。 今kim 稱xưng 實thật 而nhi 知tri 。 然nhiên 非phi 現hiện 在tại 之chi 現hiện 在tại 。 故cố 稱xưng 未vị 來lai 。 此thử 有hữu 若nhược 是thị 性tánh 有hữu 。 即tức 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 。 若nhược 是thị 緣duyên 有hữu 。 緣duyên 今kim 未vị 會hội 。 云vân 何hà 言ngôn 有hữu 。 若nhược 今kim 時thời 看khán 緣duyên 性tánh 俱câu 無vô 。 以dĩ 是thị 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 定định 非phi 有hữu 故cố 。 若nhược 逐trục 未vị 來lai 時thời 看khán 。 以dĩ 是thị 未vị 來lai 之chi 現hiện 在tại 故cố 。 還hoàn 如như 今kim 有hữu 。
△# 三tam 知tri 佛Phật 。
又hựu 知tri 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát (# 至chí )# 如như 是thị 等đẳng 事sự 。 悉tất 能năng 了liễu 知tri 。
△# 三tam 結kết 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 四tứ 知tri 盡tận 未vị 來lai 際tế 劫kiếp 智trí 神thần 通thông 。
△# 五ngũ 天thiên 耳nhĩ 智trí 神thần 通thông 三tam 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 成thành 就tựu 無vô 礙ngại 。 清thanh 淨tịnh 天thiên 耳nhĩ 。
略lược 無vô 智trí 通thông 。 若nhược 直trực 云vân 天thiên 耳nhĩ 。 即tức 當đương 體thể 受thọ 名danh 。 若nhược 取thủ 無vô 礙ngại 清thanh 淨tịnh 之chi 天thiên 耳nhĩ 。 即tức 依y 有hữu 德đức 業nghiệp 受thọ 稱xưng 。
△# 二nhị 釋thích 相tương/tướng 三tam 。 初sơ 總tổng 顯hiển 德đức 業nghiệp 自tự 在tại 。 九cửu 句cú 皆giai 約ước 用dụng 辨biện 德đức 。 前tiền 之chi 標tiêu 名danh 。 即tức 是thị 總tổng 句cú 。
圓viên 滿mãn 。
能năng 互hỗ 用dụng 故cố 。
廣quảng 大đại 。
徧biến 聞văn 十thập 方phương 及cập 九cửu 世thế 故cố 。
聦# 徹triệt 。
一nhất 時thời 領lãnh 覧# 。 通thông 其kỳ 源nguyên 故cố 。
離ly 障chướng 。
離ly 二nhị 障chướng 故cố 。
了liễu 達đạt 。
了liễu 所sở 知tri 故cố 。
無vô 礙ngại 。
緣duyên 不bất 能năng 礙ngại 故cố 。
具cụ 足túc 。
非phi 如như 權quyền 小tiểu 聞văn 有hữu 分phần/phân 限hạn 。 不bất 盡tận 重trùng 重trùng 故cố 。
成thành 就tựu 。
已dĩ 證chứng 得đắc 故cố 。
於ư 諸chư 一nhất 切thiết 。 所sở 有hữu 音âm 聲thanh 。 欲dục 聞văn 不bất 聞văn 。 隨tùy 意ý 自tự 在tại 。
於ư 一nhất 切thiết 皆giai 自tự 在tại 故cố 。 謂vị 欲dục 聞văn 則tắc 細tế 遠viễn 無vô 逃đào 。 欲dục 不bất 聞văn 則tắc 近cận 大đại 不bất 撓nạo 。 故cố 云vân 自tự 在tại 。
△# 二nhị 別biệt 示thị 一nhất 方phương 業nghiệp 用dụng 二nhị 。 初sơ 舉cử 多đa 佛Phật 。 欲dục 顯hiển 聞văn 廣quảng 。
佛Phật 子tử 東đông 方phương 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 佛Phật 。
△# 二nhị 顯hiển 聞văn 憶ức 持trì 二nhị 。 初sơ 聞văn 持trì 教giáo 法pháp 。
是thị 諸chư 佛Phật 所sở 。 說thuyết 所sở 示thị 所sở 開khai 所sở 演diễn (# 至chí )# 於ư 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 皆giai 能năng 受thọ 持trì 。
△# 二nhị 顯hiển 持trì 圓viên 滿mãn 。 即tức 能năng 持trì 之chi 相tướng 二nhị 。 初sơ 舉cử 所sở 持trì 。
又hựu 於ư 其kỳ 中trung 。 若nhược 義nghĩa 若nhược 文văn (# 至chí )# 如như 其kỳ 所sở 依y 如như 其kỳ 出xuất 道đạo 。
上thượng 文văn 通thông 顯hiển 。 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 今kim 辨biện 所sở 說thuyết 差sai 別biệt 。
△# 二nhị 辨biện 能năng 持trì 相tương/tướng 。
於ư 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 悉tất 能năng 記ký 持trì (# 至chí )# 終chung 不bất 忘vong 失thất 。 一nhất 文văn 一nhất 句cú 。
兼kiêm 明minh 轉chuyển 化hóa 。
△# 三tam 舉cử 一nhất 例lệ 餘dư 。
如như 東đông 方phương 南nam 西tây 北bắc 方phương 。 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
△# 三tam 結kết 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 五ngũ 無vô 礙ngại 清thanh 淨tịnh 天thiên 耳nhĩ 智trí 神thần 通thông 。
△# 六lục 無vô 體thể 性tánh 智trí 神thần 通thông 三tam 。 初sơ 標tiêu 有hữu 十thập 四tứ 名danh 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 無vô 體thể 性tánh 神thần 通thông 。
初sơ 一nhất 是thị 總tổng 通thông 。 即tức 無vô 體thể 性tánh 。 餘dư 皆giai 是thị 別biệt 。
無vô 作tác 神thần 通thông 。
無vô 功công 作tác 用dụng 。
平bình 等đẳng 神thần 通thông 。
同đồng 理lý 平bình 等đẳng 。
廣quảng 大đại 神thần 通thông 。
能năng 普phổ 徧biến 故cố 。
無vô 量lượng 神thần 通thông 。
量lượng 難nan 知tri 。
無vô 依y 神thần 通thông 。
非phi 謂vị 依y 體thể 起khởi 用dụng 。
隨tùy 念niệm 神thần 通thông 。
但đãn 隨tùy 念niệm 即tức 形hình 。
起khởi 神thần 通thông 。
現hiện 有hữu 作tác 用dụng 。
不bất 起khởi 神thần 通thông 。
不bất 動động 本bổn 處xứ 。
不bất 退thoái 神thần 通thông 。
作tác 必tất 究cứu 竟cánh 。
不bất 斷đoạn 神thần 通thông 。
用dụng 無vô 聞văn 歇hiết 。 亦diệc 不bất 斷đoạn 佛Phật 種chủng 。
不bất 壞hoại 神thần 通thông 。
他tha 不bất 能năng 壞hoại 。
增tăng 長trưởng 神thần 通thông 。
能năng 生sanh 善thiện 根căn 。
隨tùy 詣nghệ 神thần 通thông 。
隨tùy 何hà 所sở 詣nghệ 。 於ư 十thập 三tam 中trung 。 初sơ 二nhị 五ngũ 八bát 是thị 無vô 體thể 性tánh 義nghĩa 。 餘dư 即tức 神thần 通thông 義nghĩa 。 此thử 二nhị 無vô 礙ngại 。 故cố 受thọ 斯tư 名danh 。
△# 二nhị 釋thích 相tương/tướng 三tam 。 初sơ 明minh 廣quảng 大đại 。
此thử 菩Bồ 薩Tát 聞văn 極cực 遠viễn 一nhất 切thiết 世thế 界giới 中trung 。 (# 至chí )# 即tức 自tự 見kiến 身thân 。 在tại 彼bỉ 佛Phật 所sở 。
謂vị 聞văn 多đa 剎sát 佛Phật 名danh 。 即tức 見kiến 身thân 在tại 彼bỉ 多đa 剎sát 故cố 。 即tức 前tiền 廣quảng 大đại 義nghĩa 。
△# 二nhị 明minh 無vô 量lượng 不bất 起khởi 等đẳng 義nghĩa 。
彼bỉ 諸chư 世thế 界giới 。 或hoặc 仰ngưỡng 或hoặc 覆phúc 。 (# 至chí )# 至chí 於ư 究cứu 竟cánh 。 無vô 所sở 取thủ 著trước 。
謂vị 又hựu 於ư 彼bỉ 佛Phật 。 重trọng/trùng 聞văn 佛Phật 名danh 。 便tiện 往vãng 敬kính 事sự 。 受thọ 道đạo 無vô 著trước 故cố 。
△# 三Tam 明Minh 不bất 斷đoạn 義nghĩa 。
如như 是thị 經Kinh 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát (# 至chí )# 廣quảng 大đại 種chủng 性tánh 。 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 故cố 。
謂vị 於ư 多đa 時thời 體thể 用dụng 無vô 疑nghi 故cố 。
△# 三tam 結kết 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 六lục (# 至chí )# 往vãng 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 智trí 神thần 通thông 。
△# 七thất 善thiện 分phân 別biệt 言ngôn 音âm 智trí 神thần 通thông 三tam 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 善thiện 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 言ngôn 音âm 智trí 通thông 。
從tùng 所sở 了liễu 得đắc 名danh 。 即tức 依y 主chủ 立lập 稱xưng 。 若nhược 從tùng 所sở 發phát 得đắc 名danh 。 即tức 通thông 持trì 業nghiệp 。
△# 三tam 釋thích 二nhị 。 初sơ 知tri 言ngôn 辭từ 。
知tri 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 。 眾chúng 生sanh 種chủng 種chủng 言ngôn 辭từ 。
上thượng 標tiêu 下hạ 列liệt 。
所sở 謂vị 聖thánh 言ngôn 辭từ 非phi 聖thánh 言ngôn 辭từ (# 至chí )# 各các 各các 表biểu 示thị 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。
後hậu 結kết 。
如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 能năng 了liễu 知tri 。
△# 二nhị 發phát 言ngôn 辭từ 。
此thử 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 所sở 入nhập 世thế 界giới (# 至chí )# 悉tất 令linh 解giải 了liễu 。 無vô 有hữu 疑nghi 惑hoặc 。
謂vị 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 差sai 別biệt 而nhi 發phát 言ngôn 故cố 。 上thượng 法pháp 下hạ 喻dụ 。
如như 日nhật 光quang 出xuất 現hiện 普phổ 照chiếu 眾chúng 色sắc 令linh 有hữu 目mục 者giả 悉tất 得đắc 明minh 見kiến 。
後hậu 合hợp 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 (# 至chí )# 聦# 慧tuệ 之chi 者giả 。 悉tất 得đắc 解giải 了liễu 。
△# 三tam 結kết 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 七thất 善thiện 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 言ngôn 辭từ 智trí 神thần 通thông 。
△# 八bát 色sắc 身thân 莊trang 嚴nghiêm 智trí 神thần 通thông 三tam 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 阿a 僧tăng 祇kỳ 色sắc 身thân 莊trang 嚴nghiêm 智trí 通thông 。
依y 所sở 現hiện 得đắc 名danh 。 即tức 有hữu 財tài 立lập 稱xưng 。
△# 二nhị 釋thích 三tam 。 初sơ 知tri 無vô 色sắc 。 以dĩ 色sắc 即tức 空không 故cố 。 二nhị 明minh 能năng 現hiện 色sắc 。 以dĩ 空không 即tức 色sắc 故cố 。 三tam 雙song 明minh 無vô 色sắc 。 現hiện 色sắc 所sở 為vi 。 不bất 礙ngại 悲bi 故cố 。 今kim 初sơ 。 由do 了liễu 法Pháp 界Giới 無vô 定định 實thật 色sắc 。 舉cử 體thể 即tức 空không 。 非phi 斷đoạn 空không 故cố 。 空không 中trung 無vô 色sắc 。 不bất 礙ngại 色sắc 故cố 。 存tồn 亡vong 隱ẩn 顯hiển 皆giai 自tự 在tại 故cố 。 方phương 能năng 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 。 現hiện 種chủng 種chủng 色sắc 。 故cố 先tiên 明minh 之chi 。 二nhị 正chánh 釋thích 文văn 。 文văn 有hữu 六lục 句cú 。
知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 遠viễn 離ly 色sắc 相tướng 。
初sơ 一nhất 總tổng 知tri 色sắc 性tánh 離ly 相tương/tướng 。 亦diệc 無vô 有hữu 法pháp 。 而nhi 為vi 空không 故cố 。 餘dư 五ngũ 別biệt 明minh 離ly 何hà 等đẳng 相tương/tướng 。
無vô 差sai 別biệt 相tướng 。
離ly 麤thô 妙diệu 長trường 短đoản 等đẳng 。 同đồng 一nhất 無vô 生sanh 體thể 故cố 。
無vô 種chủng 種chủng 相tướng 。
種chủng 種chủng 異dị 相tướng 虗hư 故cố 。
無vô 無vô 量lượng 相tương/tướng 。
離ly 多đa 相tương/tướng 故cố 。 又hựu 非phi 大đại 小tiểu 絕tuyệt 分phần/phân 量lượng 故cố 。
無vô 分phân 別biệt 相tướng 。
但đãn 妄vọng 分phân 別biệt 。 求cầu 叵phả 得đắc 故cố 。 色sắc 空không 二nhị 見kiến 皆giai 是thị 情tình 取thủ 。 即tức 與dữ 不bất 即tức 。 二nhị 見kiến 絕tuyệt 故cố 。 上thượng 通thông 形hình 顯hiển 。
無vô 有hữu 黃hoàng 赤xích 白bạch 相tương/tướng 。
離ly 顯hiển 相tương 依y 形hình 有hữu 故cố 。
△# 二nhị 明minh 能năng 現hiện 色sắc 以dĩ 空không 即tức 色sắc 故cố 。 文văn 二nhị 。 初sơ 結kết 前tiền 標tiêu 後hậu 。
菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 入nhập 。 於ư 法Pháp 界Giới 能năng 現hiện 其kỳ 身thân 。 作tác 種chủng 種chủng 色sắc 。
以dĩ 即tức 空không 之chi 色sắc 。 為vi 妙diệu 色sắc 故cố 。 又hựu 空không 色sắc 不bất 二nhị 。 成thành 上thượng 真chân 空không 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 現hiện 斯tư 妙diệu 色sắc 。 色sắc 空không 融dung 即tức 。 為vi 真chân 法Pháp 界Giới 。 緣duyên 起khởi 無vô 盡tận 。 即tức 一nhất 現hiện 多đa 。
△# 二nhị 別biệt 顯hiển 不bất 同đồng 。
所sở 謂vị 無vô 邊biên 色sắc 無vô 量lượng 色sắc (# 至chí )# 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 普phổ 賢hiền 行hành 色sắc 。
有hữu 一nhất 百bách 三tam 種chủng 。 或hoặc 從tùng 色sắc 相tướng 立lập 名danh 。 或hoặc 就tựu 德đức 用dụng 受thọ 稱xưng 。 可khả 以dĩ 意ý 求cầu 。 然nhiên 皆giai 是thị 稱xưng 法Pháp 界Giới 之chi 色sắc 。 不bất 同đồng 變biến 礙ngại 。 但đãn 隨tùy 所sở 顯hiển 。 以dĩ 立lập 色sắc 名danh 。
△# 三tam 雙song 明minh 無vô 色sắc 現hiện 色sắc 所sở 為vi 。 不bất 礙ngại 悲bi 故cố 二nhị 。 初sơ 結kết 前tiền 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 深thâm 入nhập 如như 是thị (# 至chí )# 能năng 現hiện 此thử 等đẳng 。 種chủng 種chủng 色sắc 身thân 。
△# 二nhị 顯hiển 其kỳ 所sở 為vi 。
令linh 所sở 化hóa 者giả 見kiến 令linh 所sở 化hóa 者giả 念niệm (# 至chí )# 為vi 所sở 化hóa 者giả 施thí 種chủng 種chủng 能năng 事sự 。
十thập 句cú 並tịnh 可khả 智trí 。
△# 三tam 結kết 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 第đệ 八bát 無vô 數số 色sắc 身thân 智trí 神thần 通thông 。
△# 九cửu 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 智trí 神thần 通thông 三tam 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 智trí 通thông 。
從tùng 所sở 知tri 真chân 俗tục 等đẳng 法pháp 受thọ 稱xưng 。
△# 二nhị 釋thích 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 明minh 知tri 法pháp 。 即tức 內nội 證chứng 事sự 理lý 。 二nhị 明minh 演diễn 法pháp 。 即tức 外ngoại 益ích 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 是thị 前tiền 明minh 即tức 事sự 常thường 理lý 。 後hậu 明minh 即tức 理lý 恆hằng 事sự 。 用dụng 寂tịch 寂tịch 用dụng 。 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。 今kim 初sơ 又hựu 二nhị 。 初sơ 約ước 離ly 言ngôn 顯hiển 實thật 。
知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 名danh 字tự 。
初sơ 之chi 三tam 句cú 。 一nhất 向hướng 顯hiển 實thật 。 上thượng 句cú 名danh 無vô 得đắc 物vật 之chi 功công 故cố 。
無vô 有hữu 種chủng 性tánh 。
緣duyên 成thành 無vô 性tánh 。
無vô 來lai 無vô 去khứ 。
體thể 絕tuyệt 去khứ 來lai 。 下hạ 有hữu 三tam 句cú 。 相tương 對đối 顯hiển 實thật 。 然nhiên 此thử 三tam 對đối 。 釋thích 有hữu 三tam 義nghĩa 。
非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 。
一nhất 唯duy 約ước 顯hiển 實thật 。 則tắc 相tương 待đãi 而nhi 空không 故cố 。 異dị 相tướng 互hỗ 無vô 。 故cố 云vân 不bất 異dị 。 為vi 遮già 異dị 言ngôn 。 故cố 云vân 不bất 異dị 。 亦diệc 無vô 不bất 異dị 之chi 相tướng 可khả 得đắc 。 故cố 云vân 非phi 不bất 異dị 。 二nhị 約ước 雙song 顯hiển 。 體thể 即tức 不bất 異dị 。 相tương/tướng 非phi 不bất 異dị 。 三tam 約ước 雙song 遮già 相tương/tướng 。 即tức 性tánh 故cố 非phi 異dị 性tánh 。 即tức 相tương/tướng 故cố 非phi 不bất 異dị 。 又hựu 相tương/tướng 非phi 相tướng 故cố 不bất 異dị 。 性tánh 非phi 性tánh 故cố 非phi 不bất 異dị 。 故cố 離ly 二nhị 邊biên 不bất 住trụ 中trung 道đạo 。 下hạ 二nhị 對đối 例lệ 知tri 。
非phi 種chủng 種chủng 非phi 不bất 種chủng 種chủng 。 非phi 二nhị 非phi 不bất 二nhị 。
△# 二nhị 約ước 二nhị 空không 顯hiển 實thật 。
無vô 我ngã 無vô 比tỉ 。
亦diệc 初sơ 三tam 對đối 一nhất 向hướng 顯hiển 實thật 。 上thượng 對đối 無vô 有hữu 我ngã 所sở 與dữ 。 我ngã 為vi 比tỉ 對đối 故cố 。
不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 動động 不bất 壞hoại 。
餘dư 二nhị 可khả 知tri 。 次thứ 下hạ 諸chư 對đối 亦diệc 通thông 三tam 釋thích 。 準chuẩn 前tiền 知tri 之chi 。 且thả 約ước 顯hiển 實thật 以dĩ 釋thích 。
無vô 實thật 無vô 虗hư 。
虗hư 實thật 皆giai 緣duyên 顯hiển 故cố 。
一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。
法pháp 性tánh 不bất 並tịnh 真chân 故cố 一nhất 相tương/tướng 。 一nhất 亦diệc 非phi 為vi 一nhất 。 所sở 以dĩ 云vân 無vô 相tướng 。
非phi 無vô 非phi 有hữu 。
有hữu 無vô 皆giai 法pháp 。 待đãi 對đối 故cố 無vô 。
非phi 法pháp 非phi 非phi 法pháp 。
法pháp 與dữ 非phi 法pháp 。 但đãn 假giả 施thi 設thiết 。 並tịnh 就tựu 實thật 求cầu 。 能năng 治trị 所sở 治trị 。 無vô 不bất 雙song 寂tịch 。 餘dư 皆giai 倣# 此thử 。
不bất 隨tùy 於ư 俗tục 非phi 不bất 隨tùy 俗tục (# 至chí )# 非phi 如như 理lý 非phi 不bất 如như 理lý 。
△# 二nhị 明minh 演diễn 法pháp 。 即tức 外ngoại 益ích 眾chúng 生sanh 三tam 。 初sơ 牒điệp 前tiền 成thành 智trí 為vi 起khởi 用dụng 所sở 依y 。
此thử 菩Bồ 薩Tát 不bất 取thủ 世thế 俗tục 諦đế (# 至chí )# 不bất 建kiến 立lập 文văn 字tự 隨tùy 順thuận 寂tịch 滅diệt 性tánh 。
△# 二nhị 正chánh 明minh 演diễn 法pháp 。
不bất 捨xả 一nhất 切thiết 。 願nguyện 見kiến 義nghĩa 知tri 法pháp 興hưng 布bố 法pháp 雲vân 降giáng/hàng 霔# 法Pháp 雨vũ 。
△# 三tam 寂tịch 用dụng 無vô 礙ngại 三tam 。 初sơ 寂tịch 不bất 礙ngại 用dụng 。
雖tuy 知tri 實thật 相tướng 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 (# 至chí )# 為vi 說thuyết 諸chư 法pháp 。 悉tất 從tùng 緣duyên 起khởi 。
△# 二nhị 用dụng 不bất 礙ngại 寂tịch 。
雖tuy 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 無vô 所sở 著trước 。 (# 至chí )# 雖tuy 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 不bất 捨xả 真chân 實thật 。
△# 三tam 寂tịch 用dụng 無vô 二nhị 。
於ư 不bất 二nhị 法pháp 而nhi 無vô 退thoái 轉chuyển (# 至chí )# 普phổ 雨vũ 法Pháp 雨vũ 而nhi 不bất 失thất 時thời 。
△# 三tam 結kết 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 九cửu 一nhất 切thiết 法pháp 智trí 神thần 通thông 。
△# 十thập 一nhất 切thiết 法pháp 滅diệt 。 盡tận 定định 智trí 通thông 三tam 。 初sơ 標tiêu 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 盡tận 三tam 昧muội 智trí 通thông 。
一nhất 切thiết 法pháp 滅diệt 盡tận 者giả 。 謂vị 五ngũ 聚tụ 之chi 法pháp 皆giai 當đương 體thể 寂tịch 滅diệt 故cố 。 斯tư 即tức 理lý 滅diệt 。 不bất 同đồng 餘dư 宗tông 。 但đãn 明minh 事sự 滅diệt 。 唯duy 滅diệt 六lục 七thất 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 不bất 滅diệt 。 第đệ 八bát 但đãn 事sự 滅diệt 。 故cố 不bất 能năng 即tức 定định 。 而nhi 用dụng 證chứng 理lý 滅diệt 。 故cố 定định 散tán 無vô 礙ngại 。 由do 即tức 事sự 而nhi 理lý 故cố 不bất 礙ngại 滅diệt 。 即tức 理lý 而nhi 事sự 故cố 不bất 礙ngại 用dụng 。 是thị 以dĩ 文văn 云vân 。 雖tuy 念niệm 念niệm 入nhập 。 而nhi 不bất 廢phế 其kỳ 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 等đẳng 。 亦diệc 非phi 心tâm 定định 。 而nhi 身thân 起khởi 用dụng 亦diệc 不bất 獨độc 明minh 。 定định 散tán 雙song 絕tuyệt 。 但đãn 是thị 事sự 理lý 無vô 礙ngại 。 故cố 七thất 地địa 云vân 。 雖tuy 行hành 實thật 際tế 。 而nhi 不bất 作tác 證chứng 。 能năng 念niệm 念niệm 入nhập 。 亦diệc 念niệm 念niệm 起khởi 。 及cập 淨tịnh 名danh 云vân 。 不bất 起khởi 滅diệt 定định 。 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 。 皆giai 斯tư 義nghĩa 也dã 。 事sự 理lý 非phi 一nhất 。 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 盡tận 之chi 神thần 通thông 。 非phi 異dị 故cố 滅diệt 盡tận 即tức 神thần 通thông 。 通thông 二nhị 釋thích 也dã 。
△# 。 二nhị 釋thích 二nhị 。 初sơ 明minh 即tức 定định 體thể 用dụng 自tự 在tại 二nhị 。 初sơ 標tiêu 入nhập 定định 。
於ư 念niệm 念niệm 中trung 。 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 盡tận 三tam 昧muội 。
△# 二nhị 明minh 不bất 礙ngại 用dụng 。
亦diệc 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 道đạo 不bất 捨xả 菩Bồ 薩Tát 事sự 。
初sơ 二nhị 句cú 總tổng 未vị 作tác 不bất 退thoái 。 現hiện 作tác 不bất 捨xả 。 正chánh 揀giản 事sự 滅diệt 。 以dĩ 顯hiển 真chân 滅diệt 。 餘dư 句cú 別biệt 明minh 。
不bất 捨xả 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 心tâm (# 至chí )# 方phương 便tiện 為vi 說thuyết 。 種chủng 種chủng 諸chư 法Pháp 。
△# 二nhị 入nhập 定định 時thời 分phần/phân 自tự 在tại 三tam 。 初sơ 長trường 短đoản 隨tùy 心tâm 。
此thử 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 三tam 昧muội 時thời 隨tùy 其kỳ 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc (# 至chí )# 住trụ 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 劫kiếp 。
△# 二nhị 威uy 儀nghi 不bất 忒thất 。
菩Bồ 薩Tát 入nhập 此thử 。 一nhất 切thiết 法pháp 滅diệt 。 盡tận 三tam 昧muội (# 至chí )# 不bất 疲bì 不bất 懈giải 不bất 可khả 盡tận 竭kiệt 。
△# 三tam 不bất 礙ngại 起khởi 用dụng 定định 散tán 雙song 行hành 。
雖tuy 於ư 有hữu 於ư 無vô 。 悉tất 無vô 所sở 作tác 。 (# 至chí )# 神thần 通thông 變biến 化hóa 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。
上thượng 六lục 句cú 法pháp 。 下hạ 二nhị 句cú 喻dụ 。
譬thí 如như 光quang 影ảnh 普phổ 現hiện 一nhất 切thiết 。 而nhi 於ư 三tam 昧muội 。 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。
光quang 影ảnh 普phổ 現hiện 。 寂tịch 然nhiên 無vô 心tâm 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 隨tùy 器khí 虧khuy 盈doanh 。 體thể 無vô 來lai 去khứ 。
△# 三tam 結kết 。
是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 盡tận 三tam 昧muội 智trí 神thần 通thông 。
△# 三tam 總tổng 歎thán 勝thắng 能năng 二nhị 。 初sơ 形hình 劣liệt 顯hiển 勝thắng 。
佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 於ư 如như 是thị (# 至chí )# 智trí 慧tuệ 境cảnh 界giới 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。
劣liệt 不bất 測trắc 故cố 。
△# 二nhị 以dĩ 勝thắng 顯hiển 勝thắng 。
唯duy 除trừ 諸chư 佛Phật 。 及cập 有hữu 得đắc 此thử 神thần 通thông (# 至chí )# 此thử 人nhân 功công 德đức 。 稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。
謂vị 佛Phật 等đẳng 方phương 測trắc 故cố 。
△# 四tứ 結kết 數số 辨biện 果quả 。
佛Phật 子tử 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 一nhất 切thiết 三tam 世thế 。 無Vô 礙Ngại 智Trí 神thần 通thông 。
○# 十Thập 忍Nhẫn 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập 九cửu
△# 初sơ 來lai 意ý 者giả 。 為vi 答đáp 普phổ 光quang 十thập 頂đảnh 問vấn 故cố 。 義nghĩa 如như 前tiền 釋thích 。 前tiền 二nhị 已dĩ 明minh 定định 通thông 用dụng 廣quảng 。 今kim 此thử 辨biện 其kỳ 智trí 慧tuệ 深thâm 奧áo 。 故cố 次thứ 來lai 也dã 。
二nhị 釋thích 名danh 者giả 。 忍nhẫn 謂vị 忍nhẫn 解giải 印ấn 可khả 。 即tức 智trí 照chiếu 觀quán 達đạt 。 寄ký 圓viên 顯hiển 十thập 。
三tam 宗tông 趣thú 者giả 。 智trí 行hành 深thâm 奧áo 為vi 宗tông 。 為vi 得đắc 佛Phật 果Quả 無vô 礙ngại 無vô 盡tận 為vi 趣thú 。 然nhiên 此thử 忍nhẫn 行hành 。 約ước 位vị 即tức 在tại 等đẳng 覺giác 後hậu 心tâm 。 為vi 斷đoạn 微vi 細tế 。 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 若nhược 約ước 圓viên 融dung 。 實thật 通thông 五ngũ 位vị 。 寄ký 終chung 極cực 說thuyết 。 體thể 即tức 是thị 智trí 。 不bất 同đồng 餘dư 宗tông 。 忍nhẫn 因nhân 智trí 果quả 。 雖tuy 是thị 一nhất 智trí 。 隨tùy 義nghĩa 別biệt 說thuyết 。 二nhị 三tam 四tứ 五ngũ 等đẳng 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 今kim 此thử 圓viên 教giáo 。 故cố 說thuyết 十thập 忍nhẫn 。
四tứ 正chánh 釋thích 文văn 。 文văn 有hữu 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 。 前tiền 中trung 有hữu 四tứ 。 初sơ 舉cử 數số 歎thán 勝thắng 二nhị 。 初sơ 舉cử 數số 。
爾nhĩ 時thời 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 告cáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 (# 至chí )# 有hữu 十thập 種chủng 忍nhẫn 。
△# 二nhị 歎thán 勝thắng 。
若nhược 得đắc 此thử 忍nhẫn 則tắc 得đắc 到đáo 於ư 一nhất 切thiết 。 菩Bồ 薩Tát 無vô 礙ngại 忍nhẫn 地địa 。
即tức 自tự 分phần/phân 因nhân 圓viên 。
一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 無vô 礙ngại 無vô 盡tận 。
即tức 勝thắng 進tiến 果quả 滿mãn 。
△# 二nhị 列liệt 名danh 顯hiển 要yếu 。 初sơ 徵trưng 數số 。
何hà 者giả 為vi 十thập 。
△# 二nhị 列liệt 名danh 。
所sở 謂vị 。
前tiền 三tam 約ước 法pháp 。 後hậu 七thất 約ước 喻dụ 。
音âm 聲thanh 忍nhẫn 。
約ước 教giáo 。 謂vị 忍nhẫn 於ư 教giáo 聲thanh 。 從tùng 境cảnh 為vi 名danh 。 音âm 聲thanh 之chi 忍nhẫn 。
順thuận 忍nhẫn 。
約ước 行hành 。 順thuận 諸chư 法pháp 故cố 。 順thuận 即tức 是thị 忍nhẫn 。
無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。
若nhược 約ước 忍nhẫn 無vô 生sanh 理lý 。 即tức 無vô 生sanh 之chi 忍nhẫn 。 若nhược 約ước 無vô 生sanh 之chi 智trí 及cập 煩phiền 惱não 不bất 生sanh 。 則tắc 無vô 生sanh 即tức 忍nhẫn 。 通thông 二nhị 釋thích 也dã 。 又hựu 此thử 三tam 忍nhẫn 若nhược 通thông 相tương/tướng 說thuyết 。 前tiền 二nhị 皆giai 是thị 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 之chi 加gia 行hành 。 順thuận 向hướng 無vô 生sanh 。 後hậu 一nhất 方phương 契khế 。 若nhược 約ước 當đương 位vị 。 三tam 忍nhẫn 條điều 然nhiên 。 以dĩ 不bất 應ưng 此thử 位vị 。 方phương 有hữu 順thuận 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 故cố 。 順thuận 但đãn 順thuận 理lý 。 不bất 是thị 順thuận 忍nhẫn 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 異dị 。 無Vô 生Sanh 順Thuận 忍Nhẫn 。 通thông 順thuận 事sự 理lý 。 二nhị 法pháp 不bất 同đồng 。 無vô 生sanh 偈kệ 云vân 。 法pháp 有hữu 亦diệc 順thuận 知tri 等đẳng 。 又hựu 依y 五ngũ 忍nhẫn 位vị 當đương 寂tịch 滅diệt 。 今kim 約ước 三tam 忍nhẫn 明minh 義nghĩa 。 故cố 當đương 無vô 生sanh 。 如như 地địa 持trì 說thuyết 。 後hậu 七thất 約ước 喻dụ 。 並tịnh 是thị 依y 主chủ 。 謂vị 如như 幻huyễn 之chi 忍nhẫn 等đẳng 故cố 。
如như 幻huyễn 忍nhẫn 如như 燄diệm 忍nhẫn 如như 夢mộng 忍nhẫn (# 至chí )# 如như 化hóa 忍nhẫn 如như 空không 忍nhẫn 。
光quang 統thống 云vân 。 前tiền 四tứ 喻dụ 音âm 聲thanh 。 電điện 化hóa 喻dụ 順thuận 忍nhẫn 。 空không 喻dụ 無vô 生sanh 。 電điện 即tức 今kim 之chi 影ảnh 喻dụ 。 又hựu 云vân 幻huyễn 者giả 。 起khởi 無vô 起khởi 相tương/tướng 。 燄diệm 者giả 境cảnh 無vô 境cảnh 相tướng 。 夢mộng 者giả 知tri 無vô 知tri 相tương/tướng 。 響hưởng 者giả 聞văn 無vô 聞văn 相tương/tướng 。 電điện 者giả 住trụ 無vô 住trụ 相tương/tướng 。 今kim 既ký 云vân 影ảnh 。 應ưng 云vân 現hiện 無vô 現hiện 相tướng 。 化hóa 者giả 有hữu 無vô 有hữu 相tướng 。 空không 者giả 為vi 無vô 為vi 相tương/tướng 。 此thử 則tắc 能năng 喻dụ 。 局cục 於ư 一nhất 相tương/tướng 。 所sở 喻dụ 義nghĩa 通thông 多đa 法pháp 。 在tại 文văn 雖tuy 無vô 。 於ư 理lý 無vô 失thất 。
又hựu 賢hiền 首thủ 云vân 。 觀quán 識thức 如như 幻huyễn 。 想tưởng 如như 燄diệm 。 受thọ 如như 夢mộng 。 聲thanh 如như 響hưởng 。 行hành 如như 電điện 。 色sắc 如như 化hóa 。 總tổng 觀quán 一nhất 切thiết 蘊uẩn 界giới 處xứ 等đẳng 。 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 如như 虗hư 空không 也dã 。 此thử 釋thích 順thuận 於ư 後hậu 偈kệ 文văn 意ý 。 故cố 今kim 影ảnh 喻dụ 。 亦diệc 喻dụ 於ư 行hành 。
若nhược 依y 攝nhiếp 論luận 第đệ 五ngũ 。 八bát 喻dụ 皆giai 喻dụ 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 然nhiên 並tịnh 為vi 遣khiển 疑nghi 。 所sở 疑nghi 不bất 同đồng 。 故cố 所sở 喻dụ 亦diệc 異dị 。 一nhất 以dĩ 外ngoại 人nhân 聞văn 。 依y 他tha 起khởi 相tướng 。 但đãn 是thị 妄vọng 分phân 別biệt 有hữu 。 非phi 真chân 實thật 義nghĩa 。 遂toại 即tức 生sanh 疑nghi 。 疑nghi 云vân 。 若nhược 無vô 實thật 義nghĩa 。 何hà 有hữu 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 故cố 說thuyết 如như 幻huyễn 。 謂vị 幻huyễn 者giả 幻huyễn 作tác 。 所sở 緣duyên 六lục 處xứ 豈khởi 有hữu 實thật 耶da 。 二nhị 疑nghi 云vân 。 若nhược 無vô 實thật 。 何hà 有hữu 心tâm 心tâm 法pháp 轉chuyển 。 故cố 說thuyết 如như 燄diệm 飄phiêu 動động 非phi 水thủy 似tự 水thủy 。 妄vọng 有hữu 心tâm 轉chuyển 。 三tam 疑nghi 云vân 。 若nhược 無vô 實thật 。 何hà 有hữu 愛ái 非phi 愛ái 受thọ 用dụng 。 故cố 說thuyết 如như 夢mộng 。 夢mộng 中trung 實thật 無vô 。 男nam 女nữ 等đẳng 相tướng 。 從tùng 何hà 而nhi 有hữu 。 愛ái 非phi 愛ái 等đẳng 受thọ 用dụng 之chi 事sự 。 覺giác 時thời 亦diệc 爾nhĩ 。 四tứ 疑nghi 云vân 。 若nhược 無vô 實thật 。 何hà 有hữu 戲hí 論luận 言ngôn 說thuyết 。 故cố 說thuyết 如như 響hưởng 實thật 無vô 有hữu 聲thanh 。 聽thính 者giả 謂vị 有hữu 。 五ngũ 疑nghi 云vân 。 若nhược 無vô 實thật 。 何hà 有hữu 善thiện 惡ác 業nghiệp 果quả 。 故cố 說thuyết 如như 影ảnh 。 謂vị 如như 鏡kính 影ảnh 像tượng 。 故cố 亦diệc 非phi 實thật 。 六lục 疑nghi 云vân 。 若nhược 無vô 實thật 。 何hà 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 作tác 利lợi 樂lạc 事sự 。 故cố 說thuyết 如như 化hóa 。 謂vị 變biến 化hóa 者giả 雖tuy 知tri 不bất 實thật 。 而nhi 作tác 化hóa 事sự 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 然nhiên 彼bỉ 論luận 無vô 空không 喻dụ 而nhi 影ảnh 。 喻dụ 是thị 鏡kính 像tượng 。 更cánh 有hữu 映ánh 質chất 光quang 影ảnh 喻dụ 。 喻dụ 種chủng 種chủng 識thức 無vô 實thật 。 又hựu 有hữu 水thủy 月nguyệt 喻dụ 。 喻dụ 定định 地địa 境cảnh 界giới 無vô 實thật 。 今kim 經kinh 以dĩ 義nghĩa 類loại 同đồng 故cố 。 合hợp 在tại 影ảnh 中trung 。 至chí 文văn 當đương 知tri 。
遠viễn 公công 見kiến 其kỳ 無vô 空không 。 便tiện 以dĩ 空không 喻dụ 。 喻dụ 無vô 為vi 法pháp 。 非phi 不bất 有hữu 理lý 。 而nhi 違vi 下hạ 經kinh 。 經Kinh 云vân 。 眾chúng 生sanh 及cập 諸chư 法pháp 皆giai 如như 空không 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 釋thích 空không 喻dụ 耶da 。 謂vị 彼bỉ 疑nghi 情tình 雖tuy 遣khiển 。 猶do 謂vị 諸chư 法pháp 有hữu 不bất 實thật 相tướng 。 故cố 云vân 如như 空không 畢tất 竟cánh 無vô 物vật 。
餘dư 義nghĩa 廣quảng 如như 攝nhiếp 論luận 及cập 別biệt 章chương 說thuyết 。 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 九cửu 喻dụ 亦diệc 皆giai 喻dụ 有hữu 為vi 。 若nhược 大đại 品phẩm 智trí 論luận 十thập 喻dụ 通thông 喻dụ 一nhất 切thiết 。 楞lăng 伽già 亦diệc 通thông 。 今kim 經kinh 長trường/trưởng 行hành 多đa 同đồng 前tiền 通thông 。 而nhi 偈kệ 所sở 喻dụ 亦diệc 有hữu 局cục 者giả 。 顯hiển 義nghĩa 無vô 方phương 故cố 。
△# 二nhị 顯hiển 要yếu 。
此thử 十thập 種chủng 忍nhẫn 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 已dĩ 說thuyết 令linh 說thuyết 當đương 說thuyết 。
要yếu 故cố 同đồng 說thuyết 。
△# 三tam 依y 名danh 廣quảng 釋thích 十thập 。 初sơ 音âm 聲thanh 忍nhẫn 三tam 。 初sơ 徵trưng 起khởi 。
佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 音âm 聲thanh 忍nhẫn 。
△# 二nhị 釋thích 義nghĩa 十thập 一nhất 句cú 。
謂vị 聞văn 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。
初sơ 一nhất 總tổng 舉cử 所sở 聞văn 。 謂vị 三tam 無vô 性tánh 等đẳng 法pháp 。 餘dư 十thập 句cú 顯hiển 能năng 聞văn 入nhập 法pháp 。
不bất 驚kinh 。
謂vị 聞văn 無vô 相tướng 不bất 驚kinh 。 以dĩ 解giải 徧biến 計kế 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 。
不bất 怖bố 。
聞văn 無vô 生sanh 不bất 怖bố 。 以dĩ 解giải 依y 他tha 。 必tất 無vô 生sanh 故cố 。
不bất 畏úy 。
聞văn 無vô 性tánh 不bất 畏úy 。 以dĩ 解giải 真Chân 如Như 無vô 性tánh 性tánh 故cố 。 又hựu 釋thích 於ư 真chân 空không 法pháp 。 聞văn 時thời 不bất 驚kinh 越việt 。 思tư 時thời 不bất 續tục 怖bố 。 修tu 時thời 不bất 定định 畏úy 。 又hựu 聞văn 有hữu 無vô 所sở 有hữu 不bất 驚kinh 。 聞văn 空không 無vô 所sở 有hữu 不bất 怖bố 。 聞văn 斯tư 二nhị 無vô 所sở 有hữu 不bất 畏úy 。 並tịnh 如như 諸chư 般Bát 若Nhã 論luận 說thuyết 。
深thâm 信tín 。
聞văn 慧tuệ 之chi 始thỉ 。
悟ngộ 解giải 。
聞văn 慧tuệ 之chi 終chung 。 初sơ 信tín 久cửu 解giải 故cố 。
愛ái 樂nhạo 。
思tư 慧tuệ 之chi 初sơ 。 愛ái 法Pháp 樂lạc 觀quán 故cố 。
趣thú 向hướng 。
為vi 終chung 久cửu 思tư 向hướng 修tu 故cố 。
專chuyên 心tâm 憶ức 念niệm 。
修tu 慧tuệ 之chi 初sơ 。 起khởi 加gia 行hành 故cố 。
修tu 習tập 。
為vi 終chung 正chánh 明minh 造tạo 修tu 至chí 定định 根căn 本bổn 故cố 。
安an 住trụ 。
依y 定định 發phát 慧tuệ 。 證chứng 理lý 相tương 應ứng 故cố 。 具cụ 如như 瑜du 伽già 。 菩Bồ 薩Tát 地Địa 中trung 。
△# 三tam 結kết 名danh 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 一nhất 音âm 聲thanh 忍nhẫn 。
△# 二nhị 順thuận 忍nhẫn 三tam 。 初sơ 徵trưng 起khởi 。
佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 順thuận 忍nhẫn 。
△# 二nhị 釋thích 中trung 具cụ 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 止Chỉ 觀Quán 。
謂vị 於ư 諸chư 法pháp 。 思tư 惟duy 觀quán 察sát 。
一nhất 創sáng/sang 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 謂vị 止chỉ 思tư 一nhất 境cảnh 。 觀quán 觀quán 事sự 理lý 。
平bình 等đẳng 無vô 違vi 隨tùy 順thuận 了liễu 知tri 。
二nhị 漸tiệm 次thứ 止Chỉ 觀Quán 。 謂vị 止chỉ 安an 事sự 境cảnh 。 順thuận 其kỳ 理lý 故cố 。 名danh 平bình 等đẳng 無vô 違vi 。 觀quán 達đạt 事sự 理lý 。 名danh 隨tùy 順thuận 了liễu 知tri 。 偈kệ 云vân 。 法pháp 有hữu 亦diệc 順thuận 知tri 。 法pháp 無vô 亦diệc 順thuận 知tri 故cố 。
令linh 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 正chánh 住trụ 修tu 習tập 。
三tam 純thuần 熟thục 止Chỉ 觀Quán 。 謂vị 止chỉ 惑hoặc 不bất 生sanh 。 名danh 令linh 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 觀quán 徹triệt 前tiền 境cảnh 。 為vi 正chánh 住trụ 修tu 習tập 。
趣thú 入nhập 成thành 就tựu 。
四tứ 契khế 合hợp 止Chỉ 觀Quán 。 寂tịch 冥minh 理lý 境cảnh 止chỉ 也dã 。 名danh 為vi 趣thú 入nhập 。 智trí 顯hiển 於ư 心tâm 觀quán 也dã 。 故cố 云vân 成thành 就tựu 。 上thượng 四tứ 皆giai 止Chỉ 觀Quán 俱câu 行hành 。 如như 是thị 方phương 為vi 真chân 實thật 順thuận 忍nhẫn 。
△# 三tam 結kết 名danh 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 二nhị 順thuận 忍nhẫn 。
△# 三tam 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 三tam 。 初sơ 徵trưng 起khởi 。
佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。
△# 二nhị 釋thích 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 總tổng 明minh 。
佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 (# 至chí )# 亦diệc 不bất 見kiến 有hữu 少thiểu 法pháp 滅diệt 。
若nhược 具cụ 皆giai 應ưng 牒điệp 無vô 盡tận 等đẳng 。 此thử 二nhị 為vi 總tổng 。 故cố 略lược 標tiêu 之chi 。 釋thích 中trung 具cụ 有hữu 皆giai 此thử 別biệt 義nghĩa 。
△# 二nhị 徵trưng 釋thích 二nhị 。 先tiên 徵trưng 。
何hà 以dĩ 故cố 。
徵trưng 意ý 有hữu 二nhị 。 一nhất 云vân 。 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 無vô 生sanh 滅diệt 耶da 。 二nhị 云vân 。 既ký 稱xưng 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 何hà 以dĩ 復phục 言ngôn 不bất 見kiến 法pháp 滅diệt 。
△# 三tam 釋thích 。
若nhược 無vô 生sanh 則tắc 無vô 滅diệt 。
釋thích 初sơ 徵trưng 意ý 云vân 。 真chân 法pháp 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 從tùng 緣duyên 之chi 法pháp 。 無vô 性tánh 故cố 不bất 生sanh 。 以dĩ 無vô 生sanh 故cố 。 何hà 有hữu 於ư 滅diệt 。 此thử 則tắc 以dĩ 緣duyên 集tập 釋thích 無vô 生sanh 。 以dĩ 無vô 生sanh 釋thích 無vô 滅diệt 。 此thử 中trung 略lược 無vô 緣duyên 集tập 。 偈kệ 文văn 具cụ 有hữu 。 云vân 何hà 無vô 生sanh 釋thích 無vô 滅diệt 耶da 。 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 云vân 。 若nhược 先tiên 是thị 生sanh 。 後hậu 必tất 可khả 滅diệt 。 本bổn 既ký 不bất 生sanh 。 今kim 則tắc 無vô 滅diệt 。 二nhị 云vân 。 既ký 即tức 緣duyên 無vô 性tánh 。 稱xưng 曰viết 無vô 生sanh 。 則tắc 不bất 待đãi 滅diệt 。 竟cánh 方phương 無vô 故cố 。 次thứ 云vân 無vô 滅diệt 。 此thử 二nhị 為vi 總tổng 。 餘dư 可khả 倣# 之chi 。
釋thích 第đệ 二nhị 徵trưng 意ý 云vân 。 夫phu 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 非phi 獨độc 無vô 生sanh 。 必tất 諸chư 法pháp 都đô 寂tịch 。 今kim 從tùng 初sơ 義nghĩa 。 立lập 無vô 生sanh 稱xưng 。 故cố 無vô 滅diệt 等đẳng 。 成thành 無vô 生sanh 義nghĩa 。 若nhược 從tùng 別biệt 義nghĩa 。 亦diệc 可khả 得đắc 稱xưng 無vô 滅diệt 忍nhẫn 等đẳng 。 是thị 以dĩ 信tín 力lực 入nhập 印ấn 度độ 。 經kinh 明minh 此thử 忍nhẫn 能năng 淨tịnh 。 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 云vân 。 一nhất 謂vị 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 亦diệc 令linh 他tha 住trụ 。 又hựu 云vân 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 者giả 。 謂vị 證chứng 寂tịch 滅diệt 故cố 。 二nhị 得đắc 無vô 滅diệt 忍nhẫn 。 亦diệc 令linh 他tha 住trụ 。 又hựu 云vân 。 無vô 滅diệt 忍nhẫn 者giả 。 證chứng 無vô 生sanh 故cố 。 斯tư 文văn 可khả 據cứ 。
若nhược 無vô 滅diệt 則tắc 無vô 盡tận (# 至chí )# 若nhược 無vô 住trụ 則tắc 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。
又hựu 此thử 諸chư 句cú 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 以dĩ 前tiền 前tiền 釋thích 於ư 後hậu 後hậu 。 以dĩ 後hậu 後hậu 句cú 成thành 於ư 前tiền 前tiền 。 前tiền 前tiền 有hữu 故cố 。 後hậu 後hậu 方phương 有hữu 。 前tiền 前tiền 無vô 故cố 。 後hậu 後hậu 亦diệc 無vô 二nhị 者giả 。 諸chư 句cú 一nhất 一nhất 皆giai 在tại 。 無vô 生sanh 句cú 中trung 。 正chánh 無vô 生sanh 時thời 。 諸chư 義nghĩa 頓đốn 足túc 。 以dĩ 是thị 即tức 事sự 之chi 理lý 。 非phi 斷đoạn 滅diệt 故cố 。 即tức 理lý 之chi 智trí 。 無vô 能năng 所sở 故cố 。 然nhiên 文văn 旨chỉ 包bao 含hàm 。 略lược 為vi 三tam 釋thích 。 一nhất 唯duy 約ước 理lý 。 二nhị 具cụ 理lý 智trí 。 三tam 唯duy 約ước 智trí 。 今kim 初sơ 。 云vân 何hà 前tiền 前tiền 有hữu 故cố 得đắc 後hậu 後hậu 有hữu 。 謂vị 生sanh 法pháp 既ký 滅diệt 。 滅diệt 則tắc 終chung 盡tận 。 盡tận 則tắc 是thị 垢cấu 染nhiễm 法pháp 。 染nhiễm 則tắc 前tiền 後hậu 別biệt 異dị 。 別biệt 則tắc 方phương 處xứ 不bất 同đồng 。 有hữu 處xứ 則tắc 能năng 所sở 非phi 寂tịch 。 不bất 寂tịch 則tắc 有hữu 所sở 欲dục 。 有hữu 欲dục 則tắc 有hữu 營doanh 作tác 。 作tác 則tắc 有hữu 所sở 願nguyện 求cầu 。 願nguyện 則tắc 心tâm 住trụ 願nguyện 事sự 。 住trụ 則tắc 有hữu 去khứ 有hữu 來lai 。 今kim 由do 前tiền 前tiền 無vô 故cố 。 後hậu 後hậu 斯tư 寂tịch 。 故cố 以dĩ 後hậu 後hậu 。 顯hiển 成thành 無vô 生sanh 。 此thử 順thuận 長trường/trưởng 行hành 。
二nhị 雙song 約ước 理lý 智trí 者giả 。 初sơ 二nhị 是thị 總tổng 含hàm 於ư 理lý 智trí 。 次thứ 四tứ 顯hiển 理lý 無vô 生sanh 。 後hậu 六lục 顯hiển 智trí 無vô 生sanh 。 故cố 偈kệ 中trung 云vân 。 其kỳ 心tâm 無vô 染nhiễm 著trước 等đẳng 。 理lý 智trí 契khế 合hợp 。 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。
三tam 唯duy 約ước 智trí 者giả 。 由do 了liễu 從tùng 緣duyên 無vô 生sanh 。 則tắc 智trí 無vô 有hữu 起khởi 。 故cố 名danh 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 之chi 忍nhẫn 湛trạm 然nhiên 不bất 遷thiên 。 故cố 云vân 無vô 滅diệt 。 無vô 滅diệt 故cố 用dụng 無vô 斷đoạn 盡tận 。 次thứ 垢cấu 念niệm 皆giai 離ly 。 常thường 無vô 差sai 異dị 。 旁bàng 無vô 方phương 所sở 。 照chiếu 而nhi 常thường 寂tịch 。 遇ngộ 境cảnh 無vô 染nhiễm 。 雖tuy 為vi 而nhi 無vô 作tác 。 雖tuy 悲bi 而nhi 無vô 願nguyện 。 處xử 世thế 而nhi 無vô 住trụ 。 等đẳng 法Pháp 界Giới 而nhi 無vô 去khứ 來lai 。 皆giai 以dĩ 前tiền 釋thích 後hậu 。 以dĩ 後hậu 成thành 前tiền 。 言ngôn 亡vong 慮lự 絕tuyệt 。 寂tịch 照chiếu 湛trạm 然nhiên 。 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 若nhược 唯duy 約ước 知tri 無vô 生sanh 理lý 。 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 未vị 足túc 深thâm 玄huyền 。
△# 三tam 結kết 名danh 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 三tam 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。
△# 四tứ 如như 幻huyễn 忍nhẫn 三tam 。 初sơ 徵trưng 起khởi 。
佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 幻huyễn 忍nhẫn 。
△# 二nhị 釋thích 義nghĩa 。 初sơ 略lược 後hậu 廣quảng 。 略lược 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 了liễu 幻huyễn 緣duyên 相tương/tướng 。 二nhị 成thành 就tựu 忍nhẫn 行hành 。 今kim 初sơ 。
佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。
文văn 三tam 。 初sơ 指chỉ 法pháp 同đồng 前tiền 。 次thứ 彰chương 幻huyễn 所sở 由do 。 緣duyên 生sanh 不bất 實thật 故cố 。 後hậu 顯hiển 幻huyễn 相tương/tướng 。
知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 悉tất 如như 幻huyễn 。
一nhất 切thiết 法pháp 即tức 是thị 所sở 喻dụ 。 所sở 喻dụ 通thông 局cục 。 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 。 此thử 意ý 明minh 通thông 。 通thông 為vi 無vô 為vi 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 設thiết 有hữu 一nhất 法pháp 過quá 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 我ngã 亦diệc 說thuyết 言ngôn 。 如như 夢mộng 如như 幻huyễn 。 涅Niết 槃Bàn 雖tuy 真chân 。 從tùng 緣duyên 顯hiển 故cố 。 遣khiển 著trước 心tâm 故cố 。 廣quảng 中trung 合hợp 云vân 。 了liễu 世thế 如như 幻huyễn 。 則tắc 似tự 有hữu 為vi 。 然nhiên 有hữu 法pháp 世thế 。 亦diệc 通thông 無vô 為vi 。 此thử 為vi 有hữu 為vi 。 所sở 隱ẩn 覆phú 故cố 。 所sở 以dĩ 名danh 世thế 。 故cố 後hậu 云vân 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 皆giai 不bất 見kiến 者giả 。 了liễu 平bình 等đẳng 故cố 。
從tùng 因nhân 緣duyên 起khởi 。
就tựu 法pháp 喻dụ 中trung 。 各các 開khai 五ngũ 法pháp 喻dụ 。 開khai 五ngũ 者giả 。 如như 結kết 一nhất 巾cân 幻huyễn 作tác 一nhất 馬mã 。 一nhất 有hữu 所sở 依y 之chi 巾cân 。 二nhị 幻huyễn 師sư 術thuật 法pháp 。 三tam 所sở 現hiện 幻huyễn 馬mã 。 四tứ 馬mã 生sanh 即tức 是thị 馬mã 死tử 。 五ngũ 愚ngu 小tiểu 。 謂vị 有hữu 法pháp 有hữu 五ngũ 者giả 。 初sơ 巾cân 。 喻dụ 法pháp 性tánh 。 二nhị 術thuật 。 喻dụ 能năng 起khởi 因nhân 緣duyên 。 謂vị 業nghiệp 惑hoặc 等đẳng 。 三tam 喻dụ 依y 他tha 起khởi 法pháp 。 即tức 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 四tứ 喻dụ 依y 他tha 無vô 性tánh 。 即tức 圓viên 成thành 故cố 。 故cố 下hạ 廣quảng 說thuyết 。 皆giai 云vân 非phi 也dã 。 五ngũ 喻dụ 取thủ 為vi 人nhân 法pháp 。 今kim 菩Bồ 薩Tát 反phản 此thử 。 故cố 云vân 解giải 了liễu 。
今kim 經kinh 既ký 云vân 。 從tùng 因nhân 緣duyên 起khởi 。 能năng 起khởi 即tức 第đệ 二nhị 。 所sở 起khởi 即tức 第đệ 三tam 。 以dĩ 第đệ 二nhị 為vi 因nhân 。 令linh 悟ngộ 第đệ 三tam 。 成thành 於ư 第đệ 四tứ 。 遣khiển 第đệ 五ngũ 病bệnh 。 歸quy 第đệ 一nhất 理lý 。 然nhiên 緣duyên 亦diệc 從tùng 緣duyên 。 故cố 緣duyên 果quả 俱câu 幻huyễn 。 中trung 觀quán 論luận 云vân 。 譬thí 如như 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 復phục 作tác 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 即tức 斯tư 意ý 也dã 。
然nhiên 上thượng 五ngũ 義nghĩa 各các 具cụ 有hữu 無vô 。 一nhất 巾cân 。 性tánh 有hữu 相tương/tướng 無vô 。 為vi 馬mã 所sở 隱ẩn 故cố 。 二nhị 術thuật 。 用dụng 有hữu 體thể 無vô 。 以dĩ 依y 巾cân 無vô 體thể 故cố 。 三tam 馬mã 。 相tương/tướng 有hữu 實thật 無vô 。 以dĩ 實thật 無vô 而nhi 現hiện 故cố 。 四tứ 生sanh 即tức 是thị 無vô 。 死tử 即tức 是thị 有hữu 。 以dĩ 無vô 礙ngại 故cố 。 五ngũ 情tình 有hữu 理lý 無vô 。 但đãn 妄vọng 見kiến 故cố 。 又hựu 此thử 五ngũ 中trung 。 各các 有hữu 四tứ 句cú 。 唯duy 思tư 可khả 知tri 。 然nhiên 皆giai 具cụ 德đức 。 不bất 同đồng 四tứ 謗báng 。 若nhược 以dĩ 諸chư 門môn 交giao 絡lạc 。 成thành 多đa 四tứ 句cú 。 亦diệc 可khả 思tư 準chuẩn 。
於ư 一nhất 法pháp 中trung 。 解giải 多đa 法pháp 於ư 多đa 法pháp 中trung 解giải 一nhất 法pháp 。
後hậu 顯hiển 幻huyễn 相tương/tướng 。 略lược 為vi 二nhị 解giải 。 一nhất 約ước 相tương/tướng 類loại 。 謂vị 解giải 一nhất 無vô 實thật 。 則tắc 知tri 一nhất 切thiết 皆giai 然nhiên 。 並tịnh 從tùng 緣duyên 故cố 。 故cố 云vân 。 一nhất 中trung 解giải 多đa 等đẳng 。 二nhị 約ước 圓viên 融dung 。
復phục 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 以dĩ 理lý 從tùng 事sự 。 說thuyết 相tương/tướng 即tức 性tánh 。 如như 馬mã 頭đầu 之chi 巾cân 不bất 異dị 足túc 之chi 巾cân 。 說thuyết 頭đầu 即tức 足túc 。 故cố 一nhất 即tức 多đa 等đẳng 。 無vô 行hành 經Kinh 云vân 。 貪tham 欲dục 即tức 是thị 道đạo 者giả 。 貪tham 欲dục 性tánh 故cố 。 諸chư 法pháp 即tức 貪tham 欲dục 者giả 。 即tức 貪tham 欲dục 實thật 性tánh 故cố 。 二nhị 以dĩ 理lý 融dung 事sự 。 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 。 如như 馬mã 頭đầu 無vô 別biệt 有hữu 。 即tức 以dĩ 巾cân 為vi 頭đầu 。 以dĩ 巾cân 體thể 圓viên 融dung 故cố 。 令linh 頭đầu 即tức 足túc 。 故cố 云vân 。 一nhất 中trung 解giải 多đa 等đẳng 。
三tam 約ước 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 力lực 。 則tắc 法Pháp 界Giới 同đồng 一nhất 幻huyễn 網võng 。 令linh 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 如như 幻huyễn 師sư 術thuật 力lực 。 令linh 多đa 即tức 一nhất 等đẳng 。 賢hiền 首thủ 品phẩm 云vân 。 或hoặc 現hiện 須tu 臾du 作tác 百bách 年niên 等đẳng 。 以dĩ 幻huyễn 法pháp 虗hư 。 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。 相tương/tướng 即tức 既ký 爾nhĩ 。 相tương/tướng 入nhập 亦diệc 然nhiên 。 入nhập 則tắc 一nhất 中trung 有hữu 多đa 等đẳng 。
異dị 體thể 既ký 爾nhĩ 。 同đồng 體thể 亦diệc 然nhiên 。 一nhất 門môn 既ký 爾nhĩ 。 餘dư 門môn 思tư 準chuẩn 。
△# 二nhị 成thành 就tựu 忍nhẫn 行hành 。
此thử 菩Bồ 薩Tát 知tri 諸chư 法pháp 如như 幻huyễn 。 已dĩ (# 至chí )# 成thành 就tựu 種chủng 種chủng 。 神thần 通thông 變biến 化hóa 。
由do 知tri 法pháp 幻huyễn 成thành 二nhị 種chủng 行hành 。 一nhất 忍nhẫn 智trí 現hiện 前tiền 。 云vân 了liễu 平bình 等đẳng 。 二nhị 幻huyễn 用dụng 無vô 礙ngại 。 云vân 成thành 通thông 化hóa 。 云vân 何hà 平bình 等đẳng 。 釋thích 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 理lý 事sự 平bình 等đẳng 。 如như 巾cân 馬mã 無vô 二nhị 故cố 。 色sắc 即tức 空không 等đẳng 。 二nhị 理lý 理lý 平bình 等đẳng 。 如như 頭đầu 足túc 俱câu 巾cân 。 巾cân 無vô 別biệt 故cố 。 如như 賢hiền 聖thánh 同đồng 如như 。 三tam 事sự 事sự 平bình 等đẳng 。 如như 前tiền 一nhất 多đa 中trung 說thuyết 。
△# 二nhị 廣quảng 三tam 。 初sơ 喻dụ 二nhị 。 初sơ 明minh 性tánh 無vô 即tức 體thể 空không 義nghĩa 。
譬thí 如như 幻huyễn 非phi 象tượng 非phi 馬mã 非phi 車xa 非phi 步bộ (# 至chí )# 非phi 是thị 一nhất 切thiết 。 種chủng 種chủng 眾chúng 物vật 。
所sở 非phi 之chi 事sự 。 亦diệc 可khả 次thứ 第đệ 對đối 前tiền 情tình 非phi 情tình 境cảnh 。
△# 二nhị 明minh 其kỳ 相tương/tướng 有hữu 即tức 差sai 別biệt 義nghĩa 。
種chủng 種chủng 非phi 幻huyễn 幻huyễn 非phi 種chủng 種chủng 。
初sơ 二nhị 句cú 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 。 種chủng 種chủng 非phi 幻huyễn 者giả 。 象tượng 等đẳng 非phi 術thuật 故cố 。 下hạ 句cú 反phản 此thử 。 法pháp 合hợp 可khả 知tri 。
然nhiên 由do 幻huyễn 故cố 示thị 現hiện 種chủng 種chủng 。 差sai 別biệt 之chi 事sự 。
正chánh 顯hiển 相tương/tướng 有hữu 。 雖tuy 互hỗ 相tương 非phi 。 然nhiên 由do 因nhân 起khởi 果quả 。 虗hư 而nhi 假giả 現hiện 。 又hựu 喻dụ 智trí 了liễu 平bình 等đẳng 。 而nhi 起khởi 化hóa 用dụng 。
△# 二nhị 法pháp 合hợp 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 觀quán 一nhất 切thiết 世thế 間gian 如như 幻huyễn 。
上thượng 總tổng 下hạ 別biệt 。 皆giai 言ngôn 世thế 間gian 者giả 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 可khả 破phá 壞hoại 故cố 。 即tức 喻dụ 有hữu 為vi 。 二nhị 隱ẩn 覆phú 名danh 世thế 。 亦diệc 通thông 無vô 為vi 。
所sở 謂vị 業nghiệp 世thế 間gian 煩phiền 惱não 世thế 間gian (# 至chí )# 時thời 世thế 間gian 趣thú 世thế 間gian 。
法pháp 通thông 五ngũ 類loại 。 趣thú 謂vị 五ngũ 趣thú 。
成thành 世thế 間gian 壞hoại 世thế 間gian 。
成thành 壞hoại 約ước 器khí 。 一nhất 期kỳ 說thuyết 故cố 。
運vận 動động 世thế 間gian 。
通thông 情tình 非phi 情tình 。 念niệm 念niệm 移di 故cố 。
造tạo 作tác 世thế 間gian 。
唯duy 情tình 現hiện 營doanh 為vi 故cố 。
△# 二nhị 成thành 忍nhẫn 行hành 二nhị 。 初sơ 成thành 真chân 智trí 行hành 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 觀quán 一nhất 切thiết (# 至chí )# 不bất 見kiến 入nhập 正chánh 位vị 不bất 出xuất 平bình 等đẳng 性tánh 。
由do 了liễu 體thể 空không 故cố 。 故cố 經kinh 結kết 云vân 。 不bất 出xuất 平bình 等đẳng 性tánh 。 又hựu 前tiền 法pháp 中trung 。 明minh 即tức 寂tịch 之chi 照chiếu 。 云vân 了liễu 平bình 等đẳng 。 此thử 明minh 即tức 智trí 之chi 止chỉ 。 故cố 云vân 不bất 見kiến 。 是thị 知tri 無vô 幻huyễn 之chi 幻huyễn 。 方phương 是thị 幻huyễn 法pháp 。 絕tuyệt 見kiến 之chi 見kiến 。 方phương 為vi 見kiến 幻huyễn 。
△# 二nhị 明minh 動động 靜tĩnh 無vô 二nhị 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 成thành 就tựu 佛Phật 國quốc 。 土thổ/độ (# 至chí )# 知tri 因nhân 緣duyên 性tánh 無vô 有hữu 動động 轉chuyển 。
亦diệc 權quyền 實thật 不bất 二nhị 故cố 。 經Kinh 云vân 。 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 。 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 由do 了liễu 體thể 空không 。 不bất 壞hoại 幻huyễn 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 故cố 如như 象tượng 生sanh 即tức 是thị 象tượng 死tử 。 此thử 二nhị 相tương 對đối 應ưng 成thành 四tứ 句cú 。 謂vị 此thử 二nhị 。 無vô 二nhị 故cố 非phi 異dị 。 無vô 不bất 二nhị 故cố 非phi 一nhất 。 非phi 一nhất 即tức 非phi 異dị 。 故cố 非phi 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 即tức 非phi 一nhất 故cố 。 非phi 非phi 異dị 亦diệc 絕tuyệt 雙song 照chiếu 。 故cố 非phi 亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 。 若nhược 以dĩ 巾cân 上thượng 二nhị 義nghĩa 。 對đối 象tượng 上thượng 二nhị 義nghĩa 。 辨biện 非phi 一nhất 異dị 。 略lược 有hữu 十thập 句cú 。 一nhất 以dĩ 巾cân 上thượng 成thành 象tượng 義nghĩa 。 對đối 象tượng 上thượng 差sai 別biệt 義nghĩa 。 合hợp 為vi 一nhất 際tế 。 名danh 不bất 異dị 。 此thử 是thị 以dĩ 本bổn 隨tùy 末mạt 。 就tựu 末mạt 明minh 不bất 異dị 。 經Kinh 云vân 。 法Pháp 身thân 流lưu 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 與dữ 因nhân 俱câu 。 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 等đẳng 。 二nhị 以dĩ 巾cân 上thượng 住trụ 自tự 位vị 義nghĩa 。 與dữ 象tượng 上thượng 體thể 空không 義nghĩa 合hợp 。 為vi 一nhất 際tế 。 名danh 不bất 異dị 。 此thử 是thị 以dĩ 末mạt 歸quy 本bổn 。 就tựu 本bổn 明minh 不bất 異dị 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 即tức 如như 。 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 等đẳng 。 三tam 以dĩ 攝nhiếp 末mạt 所sở 歸quy 之chi 本bổn 。 與dữ 攝nhiếp 本bổn 所sở 從tùng 之chi 末mạt 。 此thử 二nhị 雙song 融dung 。 無vô 礙ngại 不bất 異dị 。 此thử 是thị 本bổn 末mạt 平bình 等đẳng 。 為vi 不bất 異dị 。 以dĩ 前tiền 二nhị 經kinh 文văn 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 四tứ 以dĩ 所sở 攝nhiếp 歸quy 本bổn 之chi 末mạt 。 亦diệc 與dữ 所sở 攝nhiếp 隨tùy 末mạt 之chi 本bổn 。 此thử 二nhị 相tương/tướng 奪đoạt 。 故cố 名danh 不bất 異dị 。 此thử 是thị 本bổn 末mạt 雙song 泯mẫn 。 明minh 不bất 異dị 。 以dĩ 真chân 妄vọng 平bình 等đẳng 異dị 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 次thứ 下hạ 四tứ 門môn 明minh 非phi 一nhất 。 謂vị 五ngũ 以dĩ 巾cân 住trụ 自tự 位vị 義nghĩa 。 與dữ 象tượng 上thượng 相tương/tướng 差sai 別biệt 義nghĩa 。 此thử 二nhị 本bổn 末mạt 相tương 違vi 背bối/bội 。 故cố 名danh 非phi 一nhất 。 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 藏tạng 不bất 在tại 阿a 賴lại 耶da 中trung 。 是thị 故cố 七thất 識thức 有hữu 生sanh 滅diệt 。 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 不bất 生sanh 滅diệt 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 六lục 巾cân 上thượng 成thành 象tượng 義nghĩa 。 與dữ 象tượng 上thượng 體thể 空không 義nghĩa 。 此thử 二nhị 本bổn 末mạt 相tương 反phản 相tương/tướng 害hại 。 故cố 非phi 一nhất 。 勝thắng 鬘man 經Kinh 云vân 。 七thất 識thức 不bất 流lưu 轉chuyển 。 不bất 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 非phi 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。 唯duy 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 。 七thất 以dĩ 初sơ 相tương 背bội 與dữ 次thứ 相tương/tướng 害hại 此thử 二nhị 義nghĩa 別biệt 。 故cố 名danh 非phi 一nhất 。 謂vị 相tương 背bội 則tắc 各các 相tương 背bội 捨xả 相tương/tướng 去khứ 懸huyền 遠viễn 。 相tương/tướng 害hại 則tắc 相tương/tướng 與dữ 敵địch 對đối 親thân 相tương/tướng 食thực 害hại 。 是thị 故cố 近cận 遠viễn 非phi 一nhất 。 以dĩ 前tiền 經kinh 文văn 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 八bát 以dĩ 極cực 相tương/tướng 害hại 俱câu 泯mẫn 而nhi 不bất 泯mẫn 。 與dữ 極cực 相tương 背bội 俱câu 存tồn 而nhi 不bất 存tồn 。 不bất 存tồn 不bất 泯mẫn 義nghĩa 。 為vi 非phi 一nhất 。 此thử 是thị 成thành 壞hoại 非phi 一nhất 。 以dĩ 七thất 識thức 即tức 空không 而nhi 是thị 有hữu 故cố 。 真Chân 如Như 即tức 隱ẩn 而nhi 是thị 顯hiển 故cố 。 九cửu 上thượng 四tứ 非phi 一nhất 。 與dữ 次thứ 四tứ 非phi 異dị 。 而nhi 亦diệc 非phi 一nhất 。 以dĩ 義nghĩa 不bất 雜tạp 故cố 。 十thập 然nhiên 亦diệc 不bất 異dị 。 以dĩ 理lý 徧biến 通thông 故cố 。 法pháp 無vô 二nhị 故cố 。 若nhược 以dĩ 不bất 異dị 門môn 取thủ 諸chư 門môn 。 極cực 相tương 和hòa 會hội 。 若nhược 以dĩ 非phi 一nhất 門môn 取thủ 諸chư 門môn 極cực 相tương/tướng 。 違vi 害hại 極cực 違vi 而nhi 極cực 順thuận 者giả 。 是thị 無vô 障chướng 礙ngại 法pháp 也dã 。 巾cân 象tượng 相tương 對đối 既ký 爾nhĩ 。 術thuật 等đẳng 相tương 對đối 交giao 絡lạc 諸chư 句cú 準chuẩn 之chi 。 上thượng 下hạ 諸chư 文văn 非phi 一nhất 異dị 義nghĩa 。 皆giai 準chuẩn 此thử 釋thích 。
△# 三tam 結kết 名danh 。
是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 四tứ 如như 幻huyễn 忍nhẫn 。
結kết 文văn 可khả 知tri 。
華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 二nhị