華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ 注Chú
Quyển 20
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 述Thuật 宋Tống 淨Tịnh 源Nguyên 錄Lục 疏Sớ 注Chú 經Kinh

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 二nhị 十thập (# 入nhập 第đệ 十thập 三tam 經kinh 第đệ 四tứ 紙chỉ )#

清thanh 涼lương 山sơn 沙Sa 門Môn 。 澄trừng 觀quán 。 述thuật 。

晉tấn 水thủy 沙Sa 門Môn 。 (# 淨tịnh 源nguyên )# 。 錄lục 疏sớ/sơ 注chú 經kinh 。

△# 文Văn 殊Thù 言ngôn 說thuyết 答đáp 四tứ 。 初sơ 歎thán 眾chúng 希hy 奇kỳ 。

爾nhĩ 時thời 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 菩Bồ 薩Tát 。 (# 至chí )# 此thử 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 甚thậm 為vi 希hy 有hữu 。

前tiền 眾chúng 疑nghi 問vấn 。 佛Phật 令linh 文Văn 殊Thù 答đáp 者giả 。 以dĩ 文Văn 殊Thù 示thị 居cư 此thử 土thổ/độ 。 生sanh 有hữu 十thập 徵trưng 。 來lai 自tự 他tha 方phương 。 體thể 含hàm 萬vạn 德đức 。 降hàng 魔ma 制chế 外ngoại 。 通thông 辯biện 難nan 思tư 。 化hóa 滿mãn 塵trần 方phương 。 用dụng 周chu 三tam 際tế 。 道đạo 成thành 先tiên 劫kiếp 。 已dĩ 稱xưng 龍long 種chủng 尊tôn 王vương 。 現hiện 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 復phục 曰viết 摩ma 尼ni 寶bảo 積tích 。 實thật 為vi 三tam 世thế 佛Phật 母mẫu 。 豈khởi 獨độc 釋Thích 迦Ca 之chi 師sư 。 影ảnh 響hưởng 而nhi 來lai 。 一nhất 切thiết 咸hàm 見kiến 。 故cố 其kỳ 說thuyết 也dã 。 何hà 不bất 待đãi 請thỉnh 。 敬kính 同đồng 佛Phật 故cố 。 何hà 不bất 待đãi 告cáo 。 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 。 佛Phật 意ý 許hứa 故cố 。 眾chúng 既ký 念niệm 請thỉnh 。 佛Phật 方phương 現hiện 相tướng 。 非phi 夫phu 尊tôn 極cực 大Đại 士Sĩ 。 安an 得đắc 理lý 契khế 潛tiềm 通thông 。 故cố 上thượng 以dĩ 光quang 示thị 普phổ 賢hiền 。 此thử 乃nãi 冥minh 加gia 妙diệu 德đức 。 若nhược 爾nhĩ 。 普phổ 賢hiền 云vân 何hà 定định 後hậu 更cánh 請thỉnh 。 表biểu 說thuyết 所sở 信tín 甚thậm 深thâm 細tế 故cố 。 何hà 不bất 入nhập 定định 。 以dĩ 果quả 從tùng 因nhân 。 同đồng 於ư 信tín 會hội 故cố 。 餘dư 如như 上thượng 說thuyết 。 何hà 故cố 無vô 加gia 。 以dĩ 無vô 定định 故cố 。 又hựu 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 。 是thị 冥minh 加gia 故cố 。 歎thán 眾chúng 希hy 有hữu 者giả 。 略lược 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 感cảm 應ứng 懸huyền 隔cách 。 難nạn/nan 一nhất 遇ngộ 故cố 。 德đức 行hạnh 內nội 充sung 。 總tổng 稱xưng 歎thán 故cố 。 以dĩ 名danh 表biểu 法pháp 。 甚thậm 希hy 有hữu 故cố 。 創sáng/sang 起khởi 信tín 行hành 。 未vị 曾tằng 有hữu 故cố 。 此thử 一nhất 眾chúng 會hội 。 即tức 是thị 等đẳng 空không 法Pháp 界Giới 會hội 故cố 。

△# 二nhị 牒điệp 問vấn 總tổng 歎thán 。

諸chư 佛Phật 子tử 佛Phật 國quốc 土thổ/độ 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 (# 至chí )# 三tam 菩Bồ 提Đề 皆giai 不bất 可khả 思tư 議nghị 。

脫thoát 於ư 剎sát 體thể 。 佛Phật 出xuất 現hiện 者giả 。 即tức 前tiền 威uy 德đức 也dã 。 阿a 云vân 無vô 也dã 。 耨nậu 多đa 羅la 上thượng 也dã 。 三tam 者giả 正chánh 也dã 。 藐miệu 者giả 等đẳng 也dã 。 又hựu 三tam 徧biến 也dã 。 菩Bồ 提Đề 覺giác 也dã 。 謂vị 道đạo 不bất 可khả 加gia 。 曰viết 無vô 上thượng 也dã 。 無vô 邪tà 委ủy 知tri 。 為vi 正chánh 徧biến 也dã 。

△# 三tam 徵trưng 歎thán 總tổng 釋thích 。

何hà 以dĩ 故cố 。

徵trưng 上thượng 難nan 思tư 言ngôn 也dã 。 下hạ 釋thích 云vân 。

諸chư 佛Phật 子tử 十thập 方phương 世thế 界giới 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 知tri 諸chư 眾chúng 生sanh 。 樂nhạo 欲dục 不bất 同đồng 。

能năng 感cảm 之chi 機cơ 。 差sai 別biệt 無vô 邊biên 。 如Như 來Lai 普phổ 應ưng 。 周chu 于vu 法Pháp 界Giới 。 廣quảng 難nan 思tư 也dã 。 結kết 文văn 具cụ 顯hiển 。

隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 說thuyết 法Pháp 調điều 伏phục 。

又hựu 隨tùy 宜nghi 說thuyết 法Pháp 。 意ý 趣thú 難nan 思tư 。

如như 是thị 乃nãi 至chí 。 等đẳng 法Pháp 界Giới 虗hư 空không 界giới 。

又hựu 等đẳng 法Pháp 界Giới 者giả 。 舉cử 一nhất 說thuyết 法Pháp 。 等đẳng 餘dư 多đa 門môn 。 門môn 不bất 可khả 盡tận 。 量lượng 等đẳng 法Pháp 界Giới 。 法Pháp 門môn 難nan 思tư 。

△# 四tứ 廣quảng 顯hiển 難nan 思tư 二nhị 。 初sơ 總tổng 顯hiển 多đa 端đoan 。

諸chư 佛Phật 子tử 如Như 來Lai 於ư 此thử 。 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 諸chư 四tứ 天thiên 下hạ 。

先tiên 舉cử 娑sa 婆bà 為vi 首thủ 。 略lược 顯hiển 十thập 種chủng 。 差sai 別biệt 多đa 端đoan 。 準chuẩn 下hạ 結kết 通thông 。 實thật 通thông 法Pháp 界Giới 。 十thập 句cú 之chi 中trung 。 不bất 出xuất 三tam 業nghiệp 。

種chủng 種chủng 身thân 。

一nhất 身thân 為vi 總tổng 相tương/tướng 。 現hiện 十thập 法Pháp 界Giới 不bất 同đồng 。 故cố 云vân 種chủng 種chủng 。

種chủng 種chủng 名danh 。

二nhị 名danh 以dĩ 召triệu 實thật 。 次thứ 下hạ 廣quảng 辨biện 。

種chủng 種chủng 色sắc 相tướng 。

三tam 金kim 銀ngân 等đẳng 色sắc 不bất 同đồng 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 等đẳng 異dị 。

種chủng 種chủng 脩tu 短đoản 。

四tứ 形hình 有hữu 長trường 短đoản 。 三tam 尺xích 丈trượng 六lục 乃nãi 至chí 無vô 邊biên 。

種chủng 種chủng 壽thọ 量lượng 。

五ngũ 壽thọ 命mạng 限hạn 量lượng 。 或hoặc 無vô 量lượng 劫kiếp 。 或hoặc 不bất 滿mãn 百bách 年niên 。 下hạ 至chí 朝triêu 現hiện 暮mộ 寂tịch 。

種chủng 種chủng 處xứ 所sở 。

六lục 處xứ 謂vị 化hóa 處xứ 。 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 殊thù 。

種chủng 種chủng 諸chư 根căn 。

七thất 根căn 謂vị 眼nhãn 等đẳng 。 隨tùy 感cảm 現hiện 異dị 。

種chủng 種chủng 生sanh 處xứ 。

八bát 生sanh 處xứ 有hữu 剎sát 利lợi 等đẳng 別biệt 。

種chủng 種chủng 語ngữ 業nghiệp 。

九cửu 依y 語ngữ 之chi 用dụng 。 隨tùy 方phương 言ngôn 音âm 。 施thi 設thiết 非phi 一nhất 。

種chủng 種chủng 觀quán 察sát 。

十thập 周chu 旋toàn 顧cố 眄miện 。 以dĩ 應ưng 羣quần 機cơ 。 又hựu 觀quán 存tồn 亡vong 。 安an 危nguy 可khả 否phủ/bĩ 。 智trí 照chiếu 諸chư 境cảnh 。 示thị 有hữu 多đa 端đoan 。

令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

結kết 。 意ý 云vân 。 今kim 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 稱xưng 己kỷ 分phần/phân 。 而nhi 自tự 知tri 見kiến 。 得đắc 調điều 伏phục 耳nhĩ 。

△# 二nhị 隨tùy 門môn 別biệt 顯hiển 。 文văn 分phân 為vi 三tam 。 初sơ 終chung 此thử 品phẩm 。 辨biện 身thân 名danh 差sai 別biệt 。 答đáp 上thượng 佛Phật 住trụ 之chi 問vấn 。 近cận 廣quảng 種chúng 種chủng 身thân 等đẳng 八bát 句cú 。 以dĩ 色sắc 相tướng 等đẳng 。 皆giai 屬thuộc 身thân 故cố 。 二nhị 四Tứ 諦Đế 品phẩm 。 辨biện 言ngôn 教giáo 徧biến 周chu 。 答đáp 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 問vấn 。 近cận 廣quảng 種chúng 種chủng 語ngữ 業nghiệp 。 三tam 光quang 明minh 覺giác 品phẩm 。 明minh 光quang 輪luân 窮cùng 照chiếu 。 答đáp 上thượng 威uy 德đức 法pháp 性tánh 菩Bồ 提Đề 三tam 問vấn 。 近cận 廣quảng 種chúng 種chủng 觀quán 察sát 。 其kỳ 五ngũ 句cú 依y 報báo 。 但đãn 有hữu 現hiện 相tướng 答đáp 。 廣quảng 在tại 前tiền 會hội 故cố 。

今kim 初sơ 廣quảng 上thượng 名danh 者giả 。 然nhiên 聖thánh 人nhân 無vô 名danh 。 為vi 物vật 立lập 稱xưng 。 若nhược 就tựu 德đức 以dĩ 立lập 。 德đức 無vô 邊biên 涯nhai 。 若nhược 隨tùy 機cơ 立lập 名danh 。 等đẳng 眾chúng 生sanh 界giới 。 雖tuy 復phục 多đa 種chủng 。 皆giai 為vi 隨tùy 宜nghi 。 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 。 見kiến 理lý 而nhi 立lập 。 海hải 印ấn 頓đốn 現hiện 。 不bất 應ưng 生sanh 著trước 也dã 。 文văn 四tứ 。 一nhất 娑sa 婆bà 之chi 內nội 自tự 有hữu 百bách 億ức 三tam 。 初sơ 此thử 四tứ 洲châu 。 文văn 皆giai 三tam 節tiết 。

諸chư 佛Phật 子tử 如Như 來Lai 於ư 此thử 。 四tứ 天thiên 下hạ 中trung 。

標tiêu 處xứ 舉cử 四tứ 洲châu 者giả 。 昔tích 云vân 意ý 取thủ 閻Diêm 浮Phù 。 言ngôn 總tổng 意ý 別biệt 。 餘dư 三tam 天thiên 下hạ 佛Phật 不bất 出xuất 故cố 。 然nhiên 雖tuy 不bất 出xuất 。 除trừ 北bắc 俱câu 盧lô 。 餘dư 容dung 有hữu 住trụ 。 下hạ 並tịnh 準chuẩn 之chi 。 次thứ 列liệt 名danh 。

或hoặc 名danh 一nhất 切thiết 義nghĩa 成thành 。

即tức 悉tất 達đạt 也dã 。 無vô 事sự 不bất 成thành 就tựu 故cố 。

或hoặc 名danh 圓viên 滿mãn 月nguyệt 。

惑hoặc 斷đoạn 智trí 圓viên 。 恩ân 蔭ấm 清thanh 涼lương 。

或hoặc 名danh 師Sư 子Tử 吼Hống 。

名danh 決quyết 定định 說thuyết 。

或hoặc 名danh 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。

釋Thích 迦Ca 云vân 能năng 仁nhân 。 能năng 仁nhân 種chủng 故cố 。 牟Mâu 尼Ni 云vân 寂tịch 默mặc 。 契khế 寂tịch 理lý 故cố 。

或hoặc 名danh 第đệ 七thất 仙tiên 。

七thất 佛Phật 之chi 末mạt 故cố 。 若nhược 取thủ 賢Hiền 劫Kiếp 。 但đãn 當đương 第đệ 四tứ 。 仙tiên 即tức 喻dụ 也dã 。 無vô 欲dục 染nhiễm 故cố 。

或hoặc 名danh 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 。

廣quảng 如như 前tiền 釋thích 。

或hoặc 名danh 瞿Cù 曇Đàm 氏thị 。

唯duy 約ước 姓tánh 也dã 。 此thử 云vân 地địa 主chủ 。 以dĩ 從tùng 劫kiếp 初sơ 。 代đại 代đại 相tương 承thừa 。 為vi 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 故cố 。 然nhiên 上thượng 云vân 釋Thích 迦Ca 。 乃nãi 是thị 族tộc 望vọng 。 此thử 即tức 姓tánh 望vọng 。 故cố 智trí 論luận 第đệ 二nhị 云vân 。 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 姓tánh 瞿Cù 曇Đàm 故cố 。 佛Phật 名danh 經kinh 亦diệc 然nhiên 。

或hoặc 名danh 大đại 沙Sa 門Môn 。

此thử 云vân 息tức 惡ác 。 無vô 惡ác 不bất 息tức 。 故cố 復phục 稱xưng 大đại 。

或hoặc 名danh 最tối 勝thắng 。

聖thánh 中trung 極cực 故cố 。 德đức 無vô 加gia 故cố 。

或hoặc 名danh 導đạo 師sư 。

引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 。 離ly 險hiểm 難nạn 故cố 。 於ư 生sanh 死tử 海hải 。 示thị 眾chúng 寶bảo 故cố 。 然nhiên 名danh 含hàm 多đa 義nghĩa 。 略lược 釋thích 此thử 十thập 。 恐khủng 文văn 繁phồn 博bác 。 餘dư 但đãn 隨tùy 難nan 解giải 之chi 。

如như 是thị 等đẳng 其kỳ 數sổ 十thập 千thiên 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

總tổng 結kết 。

△# 二nhị 四tứ 洲châu 之chi 隣lân 十thập 界giới 。 即tức 為vi 十thập 段đoạn 。 初sơ 東đông 方phương 。 標tiêu 處xứ 列liệt 名danh 總tổng 結kết 例lệ 上thượng 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 東đông 次thứ 有hữu 世thế 界giới 名danh 為vi 善thiện 護hộ 。

四tứ 洲châu 之chi 通thông 稱xưng 也dã 。 他tha 皆giai 倣# 此thử 。

如Như 來Lai 於ư 彼bỉ 。 或hoặc 名danh 金kim 剛cang 或hoặc 名danh 斷đoạn 言ngôn 論luận 。

證chứng 離ly 言ngôn 故cố 。 無vô 能năng 說thuyết 過quá 故cố 。

如như 是thị 等đẳng 其kỳ 數sổ 十thập 千thiên 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 二nhị 南nam 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 南nam (# 至chí )# 如Như 來Lai 於ư 彼bỉ 。 或hoặc 名danh 帝Đế 釋Thích 。

為vi 天thiên 人nhân 主chủ 。 能năng 稱xưng 物vật 心tâm 。

或hoặc 名danh 寶bảo 稱xưng 或hoặc 名danh 離ly 垢cấu (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 三tam 西tây 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 西tây (# 至chí )# 如Như 來Lai 於ư 彼bỉ 。 或hoặc 名danh 水thủy 天thiên 。

水thủy 利lợi 萬vạn 物vật 。 天thiên 光quang 淨tịnh 故cố 。

或hoặc 名danh 喜hỷ 見kiến 或hoặc 名danh 最tối 勝thắng 王vương (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 四tứ 北bắc 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 北bắc (# 至chí )# 或hoặc 名danh 瑿# 羅la 跋bạt 那na 。

具cụ 云vân 瑿# 溼thấp 弗phất 羅la 跋bạt 那na 。 瑿# 溼thấp 弗phất 自tự 在tại 也dã 。 羅la 跋bạt 那na 者giả 聲thanh 也dã 。 即tức 圓viên 音âm 自tự 在tại 耳nhĩ 。

或hoặc 名danh 最tối 上thượng 施thí 或hoặc 名danh 苦khổ 行hạnh (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 五ngũ 東đông 北bắc 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 東đông 北bắc (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 六lục 東đông 南nam 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 東đông 南nam (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 七thất 西tây 南nam 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 西tây 南nam (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 八bát 西tây 北bắc 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 西tây 北bắc (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 九cửu 下hạ 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 次thứ 下hạ 方phương (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 十thập 上thượng 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 次thứ 上thượng 方phương (# 至chí )# 或hoặc 名danh 如như 盛thịnh 火hỏa 。

盛thịnh 火hỏa 焚phần 薪tân 。 不bất 擇trạch 林lâm 木mộc 。 佛Phật 智trí 利lợi 物vật 。 無vô 揀giản 賢hiền 愚ngu 。

或hoặc 名danh 持trì 戒giới 或hoặc 名danh 一nhất 道đạo (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

問vấn 餘dư 聖thánh 教giáo 說thuyết 大đại 輪luân 圍vi 內nội 。 平bình 布bố 百bách 億ức 上thượng 。 即tức 諸chư 天thiên 下hạ 安an 地địa 獄ngục 。 如như 何hà 此thử 說thuyết 上thượng 下hạ 皆giai 有hữu 四tứ 洲châu 。 答đáp 此thử 教giáo 所sở 說thuyết 。 事sự 隨tùy 理lý 融dung 。 隨tùy 說thuyết 法Pháp 處xứ 。 即tức 是thị 當đương 中trung 。 縱túng/tung 極cực 上thượng 際tế 。 傍bàng 至chí 輪luân 圍vi 。 亦diệc 有hữu 十thập 方phương 。 互hỗ 為vi 主chủ 伴bạn 。 以dĩ 融dung 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 本bổn 數số 非phi 多đa 。 十thập 方phương 界giới 融dung 。 亦diệc 準chuẩn 於ư 此thử 。 因nhân 此thử 略lược 說thuyết 。 娑sa 婆bà 融dung 通thông 。 改cải 非phi 改cải 相tương/tướng 。 略lược 有hữu 其kỳ 五ngũ 。 一nhất 約ước 事sự 常thường 定định 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 。 二nhị 隨tùy 心tâm 見kiến 異dị 。 若nhược 身thân 子tử 梵Phạm 王Vương 。 三tam 就tựu 佛Phật 而nhi 言ngôn 。 本bổn 非phi 淨tịnh 穢uế 。 四tứ 隨tùy 法pháp 迴hồi 轉chuyển 。 如như 上thượng 主chủ 伴bạn 互hỗ 為vi 。 五ngũ 潛tiềm 入nhập 微vi 塵trần 。 如như 前tiền 會hội 說thuyết 。 若nhược 約ước 通thông 論luận 。 諸chư 餘dư 淨tịnh 土độ 。 更cánh 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 謂vị 諸chư 剎sát 相tương/tướng 入nhập 義nghĩa 。 相tương/tướng 即tức 義nghĩa 。 一nhất 具cụ 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 廣quảng 陿hiệp 自tự 在tại 義nghĩa 。 帝đế 網võng 重trùng 疊điệp 義nghĩa 。 並tịnh 如như 前tiền 後hậu 諸chư 文văn 所sở 說thuyết 。

△# 三tam 總tổng 結kết 娑sa 婆bà 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 二nhị 娑sa 婆bà 隣lân 近cận 。 即tức 百bách 億ức 之chi 外ngoại 。 文văn 有hữu 十thập 方phương 。 初sơ 東đông 方phương 。 標tiêu 處xứ 列liệt 名danh 總tổng 結kết 。 一nhất 一nhất 倣# 前tiền 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 東đông (# 至chí )# 或hoặc 名danh 無vô 等đẳng 智trí 。

列liệt 名danh 唯duy 九cửu 者giả 。 勘khám 晉tấn 經kinh 。 開khai 曉hiểu 意ý 下hạ 。 闕khuyết 一nhất 聞văn 慧tuệ 。

如như 是thị 等đẳng 百bách 億ức 萬vạn 種chủng 種chủng 名danh 號hiệu 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 二nhị 南nam 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 南nam (# 至chí )# 或hoặc 名danh 本bổn 性tánh 或hoặc 名danh 勤cần 意ý 。

列liệt 名danh 唯duy 二nhị 。 新tân 舊cựu 二nhị 經kinh 俱câu 闕khuyết 八bát 名danh 。 蓋cái 是thị 梵Phạm 本bổn 脫thoát 漏lậu 。 準chuẩn 前tiền 後hậu 例lệ 。 決quyết 定định 不bất 應ưng 獨độc 此thử 便tiện 略lược 。

如như 是thị 等đẳng 百bách 億ức 萬vạn 種chủng 種chủng 名danh 號hiệu 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 三tam 西tây 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 西tây (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 四tứ 北bắc 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 北bắc (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 五ngũ 東đông 北bắc 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 東đông 北bắc 方phương (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 六lục 東đông 南nam 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 東đông 南nam 方phương (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 七thất 西tây 南nam 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 西tây 南nam 方phương (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 八bát 西tây 北bắc 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 西tây 北bắc 方phương (# 至chí )# 名danh 專chuyên 念niệm 法pháp 或hoặc 名danh 網võng 藏tạng 。

名danh 有hữu 十thập 一nhất 者giả 。 獨độc 此thử 有hữu 餘dư 。 不bất 成thành 文văn 體thể 。 此thử 中trung 專chuyên 念niệm 法pháp 應ưng 。 即tức 是thị 前tiền 所sở 脫thoát 聞văn 慧tuệ 。 亦diệc 是thị 梵Phạm 本bổn 之chi 漏lậu 。 注chú 脫thoát 之chi 者giả 。 誤ngộ 安an 貝bối 葉diệp 。

如như 是thị 等đẳng 百bách 億ức 萬vạn 種chủng 種chủng 名danh 號hiệu 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 九cửu 下hạ 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 次thứ 下hạ 方phương (# 至chí )# 或hoặc 名danh 帝Đế 釋Thích 弓cung 。

如Như 來Lai 念niệm 定định 之chi 弓cung 。 以dĩ 明minh 利lợi 箭tiễn 。 能năng 射xạ 業nghiệp 惑hoặc 阿a 脩tu 羅la 故cố 。 然nhiên 舊cựu 經Kinh 云vân 法pháp 命mạng 主chủ 。 意ý 取thủ 帝Đế 釋Thích 。 以dĩ 法pháp 教giáo 命mệnh 。 為vi 天thiên 主chủ 故cố 。 今kim 云vân 其kỳ 弓cung 。 但đãn 一nhất 事sự 耳nhĩ 。 若nhược 作tác 宮cung 室thất 字tự 。 以dĩ 處xứ 取thủ 人nhân 。 大đại 同đồng 晉tấn 本bổn 。

或hoặc 名danh 無vô 常thường 所sở 或hoặc 名danh 覺giác 悟ngộ 本bổn (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 十thập 上thượng 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 次thứ 上thượng 方phương (# 至chí )# 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 別biệt 知tri 見kiến 。

△# 三tam 類loại 通thông 一nhất 切thiết 。 謂vị 盡tận 十thập 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 如như 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 (# 至chí )# 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

準chuẩn 四Tứ 諦Đế 品phẩm 。 更cánh 有hữu 舉cử 此thử 。 例lệ 餘dư 十thập 方phương 。 亦diệc 如như 娑sa 婆bà 。 互hỗ 為vi 主chủ 伴bạn 。

△# 四tứ 釋thích 差sai 別biệt 所sở 由do 。

如như 世Thế 尊Tôn 昔tích 為vi 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 (# 至chí )# 如như 是thị 知tri 見kiến 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。

由do 隨tùy 物vật 故cố 。 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 自tự 既ký 由do 於ư 差sai 別biệt 名danh 言ngôn 等đẳng 。 而nhi 得đắc 成thành 就tựu 。 今kim 還hoàn 倣# 古cổ 。 以dĩ 差sai 別biệt 熟thục 他tha 。 二nhị 昔tích 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 隨tùy 機cơ 調điều 物vật 。 今kim 時thời 出xuất 世thế 。 稱xưng 本bổn 立lập 名danh 。 如như 昔tích 教giáo 眾chúng 生sanh 。 令linh 空không 妄vọng 境cảnh 。 今kim 成thành 正chánh 覺giác 。 為vi 立lập 超siêu 境cảnh 界giới 名danh 。 他tha 皆giai 倣# 此thử 。 而nhi 得đắc 成thành 熟thục 之chi 言ngôn 。 通thông 自tự 他tha 也dã 。

○# 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 品Phẩm 第đệ 八bát

△# 釋thích 此thử 一nhất 品phẩm 。 五ngũ 門môn 分phân 別biệt 。

初sơ 來lai 意ý 者giả 。 此thử 品phẩm 廣quảng 前tiền 種chủng 種chủng 語ngữ 業nghiệp 。 即tức 答đáp 前tiền 佛Phật 說thuyết 法pháp 問vấn 。 亦diệc 遠viễn 答đáp 前tiền 會hội 佛Phật 演diễn 說thuyết 海hải 之chi 一nhất 問vấn 故cố 。 既ký 知tri 佛Phật 可khả 歸quy 。 次thứ 知tri 法pháp 可khả 仰ngưỡng 。 上thượng 名danh 隨tùy 物vật 立lập 。 今kim 法pháp 逐trục 機cơ 差sai 。 故cố 次thứ 來lai 也dã 。

二nhị 釋thích 名danh 。 言ngôn 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 者giả 。 聖thánh 者giả 正chánh 也dã 。 無vô 漏lậu 正Chánh 法Pháp 。 得đắc 在tại 心tâm 故cố 。 諦đế 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 諦đế 實thật 。 二nhị 者giả 審thẩm 諦đế 。 言ngôn 諦đế 實thật 者giả 。 此thử 約ước 境cảnh 辨biện 。 謂vị 如như 所sở 說thuyết 相tương/tướng 。 不bất 捨xả 離ly 故cố 。 真chân 實thật 故cố 。 決quyết 定định 故cố 。 謂vị 世thế 出xuất 世thế 二nhị 種chủng 因nhân 果quả 。 必tất 無vô 虗hư 妄vọng 。 不bất 可khả 差sai 失thất 。 言ngôn 審thẩm 諦đế 者giả 。 此thử 就tựu 智trí 明minh 。 聖thánh 智trí 觀quán 彼bỉ 。 審thẩm 不bất 虗hư 故cố 。 凡phàm 夫phu 雖tuy 有hữu 苦khổ 集tập 。 而nhi 不bất 審thẩm 實thật 。 不bất 得đắc 稱xưng 諦đế 。 無vô 倒đảo 聖thánh 智trí 。 審thẩm 知tri 境cảnh 故cố 。 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。 故cố 瑜du 伽già 九cửu 十thập 五ngũ 云vân 。 由do 二nhị 緣duyên 故cố 名danh 為vi 諦đế 。 一nhất 法pháp 性tánh 故cố 。 二nhị 勝thắng 解giải 故cố 。 愚ngu 夫phu 有hữu 初sơ 無vô 後hậu 。 聖thánh 具cụ 二nhị 故cố 。 徧biến 說thuyết 聖Thánh 諦Đế 。 四tứ 謂vị 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 總tổng 云vân 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 帶đái 數số 釋thích 也dã 。 性tánh 相tướng 云vân 何hà 。 逼bức 迫bách 名danh 苦khổ 。 即tức 有hữu 漏lậu 色sắc 心tâm 。 增tăng 長trưởng 名danh 集tập 。 即tức 業nghiệp 煩phiền 惱não 。 寂tịch 靜tĩnh 名danh 滅diệt 。 謂vị 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 出xuất 離ly 名danh 道đạo 。 謂vị 止Chỉ 觀Quán 等đẳng 。 此thử 約ước 相tương/tướng 說thuyết 。 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 。 智trí 論luận 云vân 。 小Tiểu 乘Thừa 三tam 是thị 有hữu 相tương/tướng 。 滅diệt 是thị 無vô 相tướng 。 大Đại 乘Thừa 四Tứ 諦Đế 。 皆giai 是thị 無vô 相tướng 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 解giải 苦khổ 無vô 苦khổ 。 名danh 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 。 謂vị 達đạt 四tứ 緣duyên 生sanh 故cố 。 空không 則tắc 超siêu 筌thuyên 。 悟ngộ 旨chỉ 成thành 大đại 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 凡phàm 夫phu 有hữu 苦khổ 而nhi 無vô 諦đế 。 二Nhị 乘Thừa 有hữu 苦khổ 有hữu 諦đế 。 而nhi 無vô 真chân 實thật 。 菩Bồ 薩Tát 無vô 苦khổ 有hữu 諦đế 。 而nhi 有hữu 真chân 實thật 。 謂vị 若nhược 苦khổ 即tức 諦đế 。 三tam 塗đồ 之chi 苦khổ 。 豈khởi 即tức 諦đế 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 審thẩm 知tri 之chi 。 而nhi 不bất 達đạt 法pháp 空không 。 不bất 見kiến 真chân 實thật 。 又hựu 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 知tri 苦khổ 相tương/tướng 。 不bất 知tri 無vô 量lượng 相tương/tướng 。 故cố 大đại 經Kinh 云vân 。 苦khổ 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 非phi 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 所sở 知tri 。 瑜du 伽già 說thuyết 。 苦khổ 有hữu 一nhất 百bách 一nhất 十thập 。 然nhiên 此thử 經Kinh 中trung 。 雖tuy 彰chương 名danh 異dị 。 即tức 表biểu 義nghĩa 殊thù 。 以dĩ 名danh 必tất 召triệu 實thật 故cố 。 是thị 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 義nghĩa 也dã 。 約ước 一nhất 界giới 一nhất 諦đế 。 即tức 有hữu 十thập 千thiên 娑sa 婆bà 。 四Tứ 諦Đế 有hữu 四tứ 百bách 億ức 。 十thập 千thiên 名danh 義nghĩa 。 而nhi 文văn 義nghĩa 包bao 博bác 。 言ngôn 含hàm 性tánh 相tướng 。 文văn 究cứu 此thử 四tứ 。 非phi 唯duy 但đãn 空không 。 便tiện 為vi 真chân 實thật 。 今kim 了liễu 陰ấm 入nhập 皆giai 如như 。 無vô 苦khổ 可khả 捨xả 。 無vô 明minh 塵trần 勞lao 。 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 無vô 集tập 可khả 斷đoạn 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 滅diệt 可khả 證chứng 。 邊biên 邪tà 皆giai 中trung 正chánh 。 無vô 道đạo 可khả 修tu 。 無vô 苦khổ 無vô 集tập 。 即tức 無vô 世thế 間gian 。 無vô 滅diệt 無vô 道đạo 。 即tức 無vô 出xuất 世thế 間gian 。 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 同đồng 一nhất 實thật 諦đế 。 故cố 斯tư 一nhất 品phẩm 。 有hữu 作tác 無vô 作tác 。 有hữu 量lượng 無vô 量lượng 。 皆giai 在tại 其kỳ 中trung 。 準chuẩn 第đệ 五Ngũ 地Địa 中trung 。 復phục 以dĩ 十thập 重trọng/trùng 觀quán 察sát 。 至chí 下hạ 當đương 明minh 。

三tam 宗tông 趣thú 者giả 。 以dĩ 無vô 邊biên 諦đế 海hải 。 隨tùy 根căn 隨tùy 義nghĩa 。 立lập 名danh 不bất 同đồng 。 徧biến 空không 世thế 界giới 。 以dĩ 此thử 為vi 宗tông 。 務vụ 在tại 益ích 物vật 。 調điều 生sanh 為vi 趣thú 。 又hựu 上thượng 二nhị 皆giai 宗tông 。 發phát 生sanh 淨tịnh 信tín 為vi 趣thú 。

四tứ 解giải 妨phương 。 難nạn/nan 問vấn 既ký 彰chương 。 佛Phật 語ngữ 業nghiệp 答đáp 說thuyết 法Pháp 。 問vấn 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 多đa 門môn 。 何hà 以dĩ 唯duy 陳trần 四Tứ 諦Đế 。 答đáp 以dĩ 名danh 雖tuy 在tại 小tiểu 。 義nghĩa 通thông 大đại 小tiểu 。 事sự 理lý 具cụ 足túc 。 謂vị 苦khổ 集tập 二nhị 諦đế 是thị 世thế 間gian 因nhân 果quả 。 所sở 知tri 所sở 斷đoạn 無vô 改cải 易dị 故cố 。 滅diệt 道đạo 二nhị 諦đế 出xuất 世thế 因nhân 果quả 。 所sở 證chứng 所sở 修tu 事sự 決quyết 定định 故cố 。 知tri 斷đoạn 證chứng 修tu 。 能năng 運vận 眾chúng 生sanh 。 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 故cố 。 世thế 界giới 有hữu 異dị 。 此thử 獨độc 無vô 改cải 。 況huống 無vô 量lượng 無vô 作tác 。 何hà 義nghĩa 不bất 收thu 。 是thị 故cố 約ước 此thử 。 以dĩ 顯hiển 差sai 別biệt 。 又hựu 為vi 破phá 計kế 引dẫn 機cơ 故cố 。 謂vị 演diễn 彼bỉ 聲Thanh 聞Văn 。 四Tứ 諦Đế 局cục 法pháp 。 令linh 亡vong 所sở 執chấp 。 引dẫn 入nhập 一Nhất 乘Thừa 無vô 邊biên 諦đế 海hải 。 故cố 約ước 此thử 辨biện 。 何hà 以dĩ 四Tứ 諦Đế 皆giai 帶đái 苦khổ 言ngôn 。 謂vị 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 等đẳng 。 然nhiên 謂vị 生sanh 苦khổ 之chi 集tập 。 故cố 云vân 苦khổ 集tập 。 盡tận 苦khổ 之chi 滅diệt 。 名danh 為vi 苦khổ 滅diệt 。 至chí 苦khổ 滅diệt 之chi 道đạo 。 名danh 苦khổ 滅diệt 道đạo 。 不bất 得đắc 單đơn 言ngôn 苦khổ 道đạo 。 以dĩ 道đạo 非phi 生sanh 苦khổ 。 不bất 同đồng 集tập 故cố 。 又hựu 非phi 滅diệt 苦khổ 。 不bất 同đồng 滅diệt 故cố 。 能năng 證chứng 滅diệt 苦khổ 。 故cố 云vân 苦khổ 滅diệt 道đạo 。

五ngũ 正chánh 釋thích 文văn 一nhất 品phẩm 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 標tiêu 告cáo 。

爾nhĩ 時thời 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 告cáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。

△# 二nhị 正chánh 釋thích 四tứ 。 初sơ 娑sa 婆bà 諦đế 名danh 。 二nhị 隣lân 次thứ 十thập 界giới 。 三tam 類loại 通thông 一nhất 切thiết 。 四tứ 主chủ 伴bạn 無vô 窮cùng 。 然nhiên 此thử 望vọng 前tiền 品phẩm 。 略lược 於ư 單đơn 說thuyết 四tứ 洲châu 。 就tựu 初sơ 二nhị 中trung 。 一nhất 一nhất 方phương 內nội 。 文văn 各các 有hữu 二nhị 。 一nhất 別biệt 別biệt 諦đế 名danh 。 二nhị 結kết 數số 辨biện 意ý 。 然nhiên 其kỳ 立lập 名danh 。 或hoặc 有hữu 因nhân 從tùng 果quả 稱xưng 。 果quả 藉tạ 因nhân 名danh 。 約ước 事sự 約ước 理lý 。 或hoặc 總tổng 或hoặc 別biệt 。 如như 文văn 當đương 知tri 。 初sơ 娑sa 婆bà 中trung 列liệt 內nội 四Tứ 諦Đế 。 即tức 為vi 四tứ 別biệt 。 初sơ 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 。

諸chư 佛Phật 子tử 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 中trung 或hoặc 名danh 罪tội 。

罪tội 者giả 摧tồi 也dã 。 謂vị 摧tồi 壞hoại 色sắc 心tâm 故cố 。

或hoặc 名danh 迫bách 逼bức 。

不bất 可khả 意ý 境cảnh 。 逼bức 迫bách 身thân 心tâm 。 此thử 二nhị 總tổng 顯hiển 。

或hoặc 名danh 變biến 異dị 。

壞hoại 苦khổ 。

或hoặc 名danh 攀phàn 緣duyên 。

追truy 求cầu 苦khổ 。

或hoặc 名danh 聚tụ 。

五ngũ 盛thịnh 陰ấm 苦khổ 。

或hoặc 名danh 刺thứ 。

從tùng 喻dụ 立lập 名danh 。 如như 刺thứ 未vị 拔bạt 。

或hoặc 名danh 依y 根căn 。

由do 苦khổ 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 惡ác 也dã 。

或hoặc 名danh 虗hư 誑cuống 。

於ư 下hạ 苦khổ 中trung 。 能năng 生sanh 樂lạc 想tưởng 。

或hoặc 名danh 癰ung 瘡sang 處xứ 。

此thử 喻dụ 二nhị 苦khổ 。 有hữu 癰ung 瘡sang 處xứ 。 性tánh 自tự 是thị 苦khổ 。 此thử 如như 五ngũ 陰ấm 苦khổ 。 若nhược 加gia 手thủ 等đẳng 觸xúc 。 苦khổ 上thượng 加gia 苦khổ 。 是thị 苦khổ 苦khổ 。

或hoặc 名danh 愚ngu 夫phu 行hành 。

行hành 苦khổ 也dã 。 愚ngu 人nhân 所sở 行hành 故cố 。 如như 以dĩ 睫tiệp 毛mao 置trí 掌chưởng 不bất 覺giác 。 若nhược 置trí 眼nhãn 內nội 。 為vi 苦khổ 不bất 安an 。 愚ngu 夫phu 不bất 覺giác 行hành 苦khổ 。 如như 掌chưởng 內nội 之chi 毛mao 。 而nhi 復phục 以dĩ 苦khổ 。 反phản 欲dục 捨xả 苦khổ 。 皆giai 愚ngu 夫phu 行hành 也dã 。

△# 二nhị 集tập 聖Thánh 諦Đế 。

諸chư 佛Phật 子tử 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 或hoặc 名danh 繫hệ 縛phược 或hoặc 名danh 滅diệt 壞hoại 。

初sơ 二nhị 通thông 顯hiển 。 謂vị 有hữu 業nghiệp 惑hoặc 者giả 。 繫hệ 縛phược 三tam 界giới 。 滅diệt 壞hoại 善thiện 根căn 。

或hoặc 名danh 愛ái 著trước 義nghĩa 或hoặc 名danh 妄vọng 覺giác 念niệm 。

次thứ 二nhị 別biệt 顯hiển 煩phiền 惱não 。

或hoặc 名danh 趣thú 入nhập 或hoặc 名danh 決quyết 定định (# 至chí )# 或hoặc 名danh 隨tùy 行hành 或hoặc 名danh 顛điên 倒đảo 根căn 。

餘dư 多đa 通thông 業nghiệp 惑hoặc 。

△# 三tam 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 。

諸chư 佛Phật 子tử 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 中trung 或hoặc 名danh 無vô 諍tranh 。

煩phiền 惱não 名danh 諍tranh 。

或hoặc 名danh 離ly 塵trần 或hoặc 名danh 寂tịch 靜tĩnh (# 至chí )# 或hoặc 名danh 滅diệt 或hoặc 名danh 體thể 真chân 實thật 。

真chân 實thật 者giả 。 非phi 唯duy 惑hoặc 滅diệt 而nhi 已dĩ 。 實thật 乃nãi 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 。 為vi 滅Diệt 諦Đế 之chi 義nghĩa 。 故cố 次thứ 云vân 住trụ 自tự 性tánh 也dã 。 謂vị 本bổn 來lai 滅diệt 故cố 。

或hoặc 名danh 住trụ 自tự 性tánh 。

△# 四tứ 道đạo 聖Thánh 諦Đế 。

諸chư 佛Phật 子tử 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 或hoặc 名danh 仙tiên 人nhân 行hành 或hoặc 名danh 十thập 藏tạng 。

十thập 藏tạng 謂vị 信tín 聞văn 等đẳng 。 如như 十thập 藏tạng 品phẩm 說thuyết 。

△# 二nhị 結kết 數số 辨biện 意ý 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 (# 至chí )# 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 四tứ 百bách 億ức 十thập 千thiên 名danh 。

望vọng 前tiền 名danh 號hiệu 。 一nhất 四tứ 洲châu 有hữu 十thập 千thiên 。 今kim 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 一nhất 諦đế 亦diệc 有hữu 十thập 千thiên 種chủng 名danh 。 四Tứ 諦Đế 歷lịch 於ư 百bách 億ức 。 故cố 有hữu 四tứ 百bách 億ức 箇cá 十thập 千thiên 。

隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 令linh 調điều 伏phục 。

顯hiển 差sai 別biệt 之chi 意ý 也dã 。

△# 二nhị 辨biện 隣lân 次thứ 十thập 方phương 。 東đông 方phương 密mật 訓huấn 二nhị 。 初sơ 列liệt 四tứ 。 初sơ 苦Khổ 諦Đế 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 (# 至chí )# 或hoặc 名danh 分phân 析tích 悉tất 無vô 力lực 。

推thôi 之chi 於ư 緣duyên 。 無vô 實thật 物vật 也dã 。

或hoặc 名danh 作tác 所sở 依y 或hoặc 名danh 極cực 苦khổ 或hoặc 名danh 躁táo 動động 或hoặc 名danh 形hình 狀trạng 物vật 。

有hữu 形hình 皆giai 苦khổ 故cố 。

△# 二nhị 集Tập 諦Đế 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 愛ái 著trước 或hoặc 名danh 病bệnh 源nguyên 。

病bệnh 源nguyên 者giả 。 謂vị 有hữu 攀phàn 緣duyên 故cố 。

或hoặc 名danh 名danh 數số 。

△# 三tam 滅Diệt 諦Đế 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 調điều 伏phục 或hoặc 名danh 一nhất 分phần/phân 。

惑hoặc 由do 妄vọng 起khởi 故cố 。 分phần/phân 數số 塵trần 沙sa 。 理lý 不bất 可khả 分phần/phân 。 可khả 稱xưng 一nhất 分phần/phân 。

或hoặc 名danh 無vô 罪tội 或hoặc 名danh 離ly 貪tham 或hoặc 名danh 決quyết 定định 。

△# 四tứ 道Đạo 諦Đế 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 猛mãnh 將tướng 或hoặc 名danh 上thượng 行hành 。

所sở 之chi 在tại 滅diệt 。

或hoặc 名danh 超siêu 出xuất 或hoặc 名danh 有hữu 方phương 便tiện (# 至chí )# 或hoặc 名danh 最tối 勝thắng 眼nhãn 或hoặc 名danh 觀quán 方phương 。

觀quán 方phương 者giả 。 謂vị 觀quán 四Tứ 諦Đế 也dã 。 更cánh 有hữu 四tứ 方phương 。 如như 十thập 定định 品phẩm 。

△# 二nhị 結kết 。

諸chư 佛Phật 子tử 密mật 訓huấn 世thế 界giới (# 至chí )# 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 令linh 調điều 伏phục 。

△# 二nhị 南nam 方phương 最tối 勝thắng 二nhị 。 初sơ 列liệt 四tứ 。 初sơ 苦khổ 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 所sở 言ngôn 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 者giả 彼bỉ 最tối 勝thắng 世thế 界giới 中trung 。

前tiền 名danh 豐phong 溢dật 。 豐phong 溢dật 是thị 正chánh 翻phiên 。 最tối 勝thắng 乃nãi 義nghĩa 譯dịch 耳nhĩ 。

或hoặc 名danh 恐khủng 怖bố 或hoặc 名danh 分phân 段đoạn (# 至chí )# 或hoặc 名danh 妄vọng 分phân 別biệt 或hoặc 名danh 有hữu 勢thế 力lực 。

生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 猶do 四tứ 山sơn 臨lâm 人nhân 。 世thế 雖tuy 賢hiền 豪hào 。 力lực 無vô 與dữ 競cạnh 。

△# 二nhị 集tập 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 仇cừu 對đối 或hoặc 名danh 非phi 己kỷ 物vật 。

己kỷ 本bổn 性tánh 淨tịnh 。 妄vọng 惑hoặc 何hà 預dự 。

或hoặc 名danh 惡ác 導đạo 引dẫn 或hoặc 名danh 增tăng 黑hắc 闇ám 或hoặc 名danh 壞hoại 善thiện 利lợi 。

△# 三tam 滅diệt 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 饒nhiêu 益ích 或hoặc 名danh 義nghĩa 中trung 義nghĩa 。

事sự 善thiện 有hữu 義nghĩa 。 滅diệt 理lý 尤vưu 勝thắng 。

或hoặc 名danh 無vô 量lượng 或hoặc 名danh 所sở 應ưng 見kiến (# 至chí )# 或hoặc 名danh 可khả 同đồng 住trụ 或hoặc 名danh 無vô 為vi 。

△# 四tứ 道đạo 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 能năng 燒thiêu 然nhiên 。

以dĩ 智trí 慧tuệ 火hỏa 。 燒thiêu 煩phiền 惱não 故cố 。

成thành 名danh 最tối 上thượng 品phẩm 或hoặc 名danh 決quyết 定định (# 至chí )# 或hoặc 名danh 解giải 脫thoát 性tánh 或hoặc 名danh 能năng 度độ 脫thoát 。

△# 二nhị 結kết 。

諸chư 佛Phật 子tử 最tối 勝thắng 世thế 界giới 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 令linh 調điều 伏phục 。

△# 三tam 西tây 方phương 離ly 垢cấu 二nhị 。 初sơ 列liệt 四tứ 。 初sơ 苦khổ 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 (# 至chí )# 或hoặc 名danh 虗hư 妄vọng 見kiến 或hoặc 名danh 無vô 有hữu 數số 。

無vô 有hữu 數số 者giả 。 三tam 際tế 無vô 涯nhai 故cố 。

△# 二nhị 集tập 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 鄙bỉ 賤tiện 或hoặc 名danh 增tăng 長trưởng 。

從tùng 惑hoặc 生sanh 惑hoặc 業nghiệp 故cố 。

或hoặc 名danh 重trọng 擔đảm 或hoặc 名danh 能năng 生sanh 或hoặc 名danh 麤thô 獷quánh 。

△# 三tam 滅diệt 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 最tối 勝thắng 根căn 或hoặc 名danh 稱xưng 會hội 。

以dĩ 事sự 之chi 滅diệt 。 稱xưng 會hội 理lý 滅diệt 。

或hoặc 名danh 無vô 資tư 待đãi 或hoặc 名danh 滅diệt 惑hoặc (# 至chí )# 或hoặc 名danh 畢tất 竟cánh 或hoặc 名danh 破phá 印ấn 。

世thế 之chi 陰ấm 苦khổ 。 若nhược 蠟lạp 印ấn 印ấn 泥nê 。 印ấn 壞hoại 文văn 成thành 。 此thử 陰ấm 纔tài 滅diệt 。 彼bỉ 陰ấm 續tục 生sanh 。 今kim 云vân 破phá 印ấn 。 永vĩnh 不bất 生sanh 也dã 。

△# 四tứ 道đạo 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 或hoặc 名danh 諸chư 有hữu 邊biên 。

照chiếu 實thật 即tức 生sanh 死tử 可khả 盡tận 也dã 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 真chân 法pháp 及cập 說thuyết 者giả 。 聽thính 者giả 難nan 得đắc 故cố 。 是thị 故cố 即tức 生sanh 死tử 。 非phi 有hữu 邊biên 無vô 邊biên 。 謂vị 三tam 事sự 難nan 得đắc 。 故cố 非phi 有hữu 邊biên 。 難nan 得đắc 者giả 。 容dung 有hữu 得đắc 義nghĩa 。 得đắc 則tắc 生sanh 死tử 有hữu 邊biên 。

或hoặc 名danh 受thọ 寄ký 全toàn 。

業nghiệp 寄ký 於ư 集tập 。 暫tạm 受thọ 還hoàn 亡vong 。 業nghiệp 寄ký 於ư 道đạo 。 永vĩnh 不bất 可khả 失thất 。

或hoặc 名danh 作tác 究cứu 竟cánh 或hoặc 名danh 淨tịnh 分phân 別biệt 。

△# 二nhị 結kết 。

諸chư 佛Phật 子tử 離Ly 垢Cấu 世Thế 界Giới 。 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 令linh 調điều 伏phục 。

△# 四tứ 北bắc 方phương 豐phong 溢dật 二nhị 。 初sơ 列liệt 四tứ 。 初sơ 苦khổ 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 所sở 言ngôn 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 者giả 彼bỉ 豐phong 溢dật 世thế 界giới 中trung 。

豐phong 溢dật 自tự 南nam 方phương 界giới 名danh 。 前tiền 品phẩm 此thử 方phương 名danh 為vi 豐phong 樂lạc 。 梵Phạm 云vân 微vi 部bộ 地địa 。 (# 田điền 夷di 反phản )# 豐phong 樂lạc 得đắc 旨chỉ 。 譯dịch 者giả 不bất 審thẩm 。 二nhị 名danh 相tướng 參tham 耳nhĩ 。

或hoặc 名danh 愛ái 染nhiễm 處xứ 或hoặc 名danh 險hiểm 害hại 根căn 或hoặc 名danh 有hữu 海hải 分phần/phân 。

二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 各các 一nhất 分phần/phân 也dã 。

或hoặc 名danh 積tích 集tập 成thành 或hoặc 名danh 差sai 別biệt 根căn (# 至chí )# 或hoặc 名danh 數số 所sở 成thành 。

數số 體thể 即tức 集tập 。 集tập 所sở 成thành 故cố 。

△# 二nhị 集tập 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 無vô 盡tận 或hoặc 名danh 分phần/phân 數số 。

分phần/phân 數số 者giả 。 無vô 一nhất 理lý 以dĩ 貫quán 之chi 。 則tắc 惑hoặc 業nghiệp 萬vạn 差sai 矣hĩ 。

或hoặc 名danh 不bất 可khả 愛ái 或hoặc 名danh 能năng 攫quặc 噬phệ 。

攫quặc 搏bác 也dã 。 噬phệ 齧niết 也dã 。 集tập 之chi 損tổn 害hại 。 猶do 惡ác 禽cầm 獸thú 也dã 。

或hoặc 名danh 麤thô 鄙bỉ 物vật 或hoặc 名danh 愛ái 著trước 或hoặc 名danh 器khí 或hoặc 名danh 動động 。

△# 三tam 滅diệt 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 無vô 所sở 修tu 。

修tu 已dĩ 極cực 故cố 。

或hoặc 名danh 無vô 所sở 見kiến 或hoặc 名danh 無vô 所sở 作tác (# 至chí )# 或hoặc 名danh 已dĩ 除trừ 壞hoại 。

△# 四tứ 道đạo 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 。 名danh 無Vô 量Lượng 壽Thọ 。

謂vị 證chứng 滅diệt 永vĩnh 常thường 。 今kim 因nhân 標tiêu 果quả 稱xưng 。

或hoặc 名danh 善thiện 了liễu 知tri 或hoặc 名danh 究cứu 竟cánh 道đạo (# 至chí )# 或hoặc 。 名danh 無Vô 能Năng 勝Thắng 。

△# 二nhị 結kết 。

諸chư 佛Phật 子tử 豐phong 溢dật 世thế 界giới 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 令linh 調điều 伏phục 。

△# 五ngũ 東đông 北bắc 方phương 攝nhiếp 取thủ 二nhị 。 初sơ 列liệt 四tứ 。 初sơ 苦khổ 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 (# 至chí )# 或hoặc 名danh 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 。 或hoặc 名danh 地địa 獄ngục 性tánh 。

未vị 入nhập 忍nhẫn 來lai 。 常thường 有hữu 墯# 性tánh 。

或hoặc 名danh 非phi 實thật 義nghĩa 或hoặc 名danh 貪tham 欲dục 擔đảm (# 至chí )# 或hoặc 名danh 根căn 本bổn 空không 。

約ước 性tánh 以dĩ 說thuyết 同đồng 。 淨tịnh 名danh 五ngũ 受thọ 陰ấm 洞đỗng 達đạt 空không 也dã 。

△# 二nhị 集tập 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 速tốc 疾tật 或hoặc 名danh 能năng 執chấp 取thủ 。

由do 妄vọng 惑hoặc 故cố 。 愛ái 見kiến 羅la 剎sát 。 橫hoạnh 相tương 執chấp 取thủ 。

或hoặc 名danh 想tưởng 或hoặc 名danh 有hữu 果quả 或hoặc 名danh 無vô 可khả 說thuyết 或hoặc 名danh 無vô 可khả 取thủ 。

妄vọng 體thể 本bổn 空không 。 故cố 無vô 可khả 取thủ 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 虗hư 誑cuống 妄vọng 取thủ 者giả 。 是thị 中trung 何hà 所sở 取thủ 。 佛Phật 說thuyết 如như 是thị 法pháp 。 欲dục 以dĩ 示thị 空không 義nghĩa 。

或hoặc 名danh 流lưu 轉chuyển 。

△# 三tam 滅diệt 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 遠viễn 惡ác 或hoặc 名danh 出xuất 離ly 。

△# 四tứ 道đạo 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 攝nhiếp 取thủ 世thế 界giới 中trung 或hoặc 名danh 離ly 言ngôn 。

滅diệt 道đạo 俱câu 名danh 離ly 言ngôn 者giả 。 滅diệt 性tánh 離ly 言ngôn 。 道đạo 令linh 言ngôn 離ly 故cố 。

或hoặc 名danh 無vô 諍tranh 或hoặc 名danh 教giáo 導đạo (# 至chí )# 或hoặc 名danh 勝thắng 智trí 或hoặc 名danh 能năng 了liễu 義nghĩa 。

△# 二nhị 結kết 。

諸chư 佛Phật 子tử 攝nhiếp 取thủ 世thế 界giới 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 令linh 調điều 伏phục 。

△# 六lục 東đông 南nam 方phương 饒nhiêu 益ích 二nhị 。 初sơ 列liệt 四tứ 。 初sơ 苦khổ 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 (# 至chí )# 或hoặc 名danh 不bất 堅kiên 或hoặc 名danh 如như 賊tặc 。

五ngũ 盛thịnh 陰ấm 苦khổ 。 劫kiếp 害hại 我ngã 故cố 。

或hoặc 名danh 老lão 死tử 或hoặc 名danh 愛ái 所sở 成thành (# 至chí )# 或hoặc 名danh 生sanh 長trưởng 或hoặc 名danh 利lợi 刃nhận 。

△# 二nhị 集tập 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 退thoái 失thất 或hoặc 名danh 無vô 力lực 。

於ư 出xuất 生sanh 死tử 。 無vô 有hữu 力lực 能năng 。 善thiện 法Pháp 治trị 之chi 。 不bất 復phục 相tương/tướng 拒cự 。

或hoặc 名danh 喪táng 失thất 或hoặc 名danh 乖quai 違vi (# 至chí )# 或hoặc 名danh 取thủ 或hoặc 名danh 意ý 欲dục 。

△# 三tam 滅diệt 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 根căn 本bổn 或hoặc 名danh 捨xả 因nhân 。

無vô 為vi 無vô 因nhân 。 而nhi 體thể 是thị 果quả 。 菩Bồ 提Đề 之chi 道Đạo 。 望vọng 此thử 亦diệc 因nhân 。 獨độc 寂tịch 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 。 得đắc 稱xưng 果quả 果quả 。 故cố 曰viết 捨xả 因nhân 。

或hoặc 名danh 無vô 為vi 或hoặc 名danh 無vô 相tướng 續tục 。

△# 四tứ 道đạo 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 一nhất 切thiết 印ấn 。

無vô 不bất 審thẩm 決quyết 故cố 。 印ấn 義nghĩa 後hậu 說thuyết 。

或hoặc 名danh 三tam 昧muội 藏tạng 或hoặc 名danh 得đắc 光quang 明minh (# 至chí )# 或hoặc 名danh 不bất 流lưu 轉chuyển 根căn 。

△# 二nhị 結kết 。

諸chư 佛Phật 子tử 饒nhiêu 益ích 世thế 界giới 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 令linh 調điều 伏phục 。

△# 七thất 西tây 南nam 方phương 鮮tiển 少thiểu 二nhị 。 初sơ 列liệt 四tứ 。 初sơ 苦khổ 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 (# 至chí )# 或hoặc 名danh 繫hệ 縛phược 處xứ 或hoặc 名danh 邪tà 行hành 。

體thể 非phi 正Chánh 道Đạo 。 是thị 行hành 性tánh 故cố 。

或hoặc 名danh 隨tùy 受thọ 或hoặc 名danh 無vô 慙tàm 恥sỉ (# 至chí )# 或hoặc 名danh 炬cự 火hỏa 性tánh 或hoặc 名danh 多đa 憂ưu 惱não 。

△# 二nhị 集tập 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 者giả 彼bỉ 鮮tiển 少thiểu 世thế 界giới 中trung 或hoặc 名danh 廣quảng 地địa 。

生sanh 大đại 苦khổ 樹thụ 故cố 。

或hoặc 名danh 能năng 趣thú 或hoặc 名danh 遠viễn 慧tuệ (# 至chí )# 或hoặc 名danh 著trước 處xứ 或hoặc 名danh 宅trạch 主chủ 。

宅trạch 主chủ 即tức 無vô 明minh 也dã 。

或hoặc 名danh 連liên 縛phược 。

△# 三tam 滅diệt 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 絕tuyệt 行hành 處xứ 。

心tâm 路lộ 絕tuyệt 故cố 。

或hoặc 名danh 不bất 二nhị 。

△# 四tứ 道đạo 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 廣quảng 大đại 路lộ 。

先tiên 賢hiền 後hậu 聖thánh 。 游du 之chi 而nhi 不bất 厭yếm 故cố 。

或hoặc 名danh 平bình 等đẳng 因nhân 或hoặc 名danh 淨tịnh 方phương 便tiện 或hoặc 名danh 最tối 勝thắng 見kiến 。

△# 二nhị 結kết 。

諸chư 佛Phật 子tử 鮮tiển 少thiểu 世thế 界giới 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 令linh 調điều 伏phục 。

△# 八bát 西tây 北bắc 方phương 歡hoan 喜hỷ 二nhị 。 初sơ 列liệt 四tứ 。 初sơ 苦khổ 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 (# 至chí )# 或hoặc 名danh 惡ác 舍xá 宅trạch 或hoặc 名danh 苦khổ 惱não 性tánh 。

闕khuyết 一nhất 者giả 。 普phổ 譯dịch 少thiểu 出xuất 生sanh 。 唐đường 譯dịch 少thiểu 失thất 利lợi 。

△# 二nhị 集tập 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 非phi 實thật 法pháp 或hoặc 名danh 無vô 底để 。

煩phiền 惱não 深thâm 故cố 。 非phi 習tập 道đạo 學học 。 浮phù 沉trầm 不bất 已dĩ 。

或hoặc 名danh 攝nhiếp 取thủ 或hoặc 名danh 離ly 戒giới (# 至chí )# 或hoặc 名danh 陿hiệp 劣liệt 見kiến 或hoặc 名danh 垢cấu 聚tụ 。

△# 三tam 滅diệt 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 破phá 依y 止chỉ 。

身thân 與dữ 煩phiền 惱não 。 互hỗ 為vi 依y 止chỉ 。 展triển 轉chuyển 無vô 窮cùng 。 唯duy 證chứng 滅diệt 理lý 。 方phương 能năng 永vĩnh 破phá 。

或hoặc 名danh 不bất 放phóng 逸dật 或hoặc 名danh 真chân 實thật (# 至chí )# 或hoặc 名danh 自tự 在tại 或hoặc 名danh 無vô 生sanh 。

△# 四tứ 道đạo 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 廣quảng 大đại 性tánh 。

道đạo 名danh 廣quảng 大đại 。 無vô 不bất 在tại 故cố 。

或hoặc 名danh 分phân 別biệt 盡tận 或hoặc 名danh 神thần 力lực 道đạo (# 至chí )# 或hoặc 名danh 攝nhiếp 解giải 脫thoát 。

△# 二nhị 結kết 。

諸chư 佛Phật 子tử 歡Hoan 喜Hỷ 世Thế 界Giới 。 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 令linh 調điều 伏phục 。

△# 九cửu 下hạ 方phương 關quan # 二nhị 。 初sơ 列liệt 四tứ 。 初sơ 苦khổ 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 (# 至chí )# 或hoặc 名danh 如như 坏phôi 器khí 或hoặc 名danh 我ngã 所sở 成thành 。

我ngã 見kiến 有hữu 故cố 。

或hoặc 名danh 諸chư 趣thú 身thân 或hoặc 名danh 數số 流lưu 轉chuyển (# 至chí )# 或hoặc 名danh 無vô 味vị 或hoặc 名danh 來lai 去khứ 。

△# 二nhị 集tập 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 受thọ 支chi 或hoặc 名danh 我ngã 心tâm 。

即tức 我ngã 見kiến 愛ái 。

或hoặc 名danh 雜tạp 毒độc 或hoặc 名danh 虗hư 稱xưng 或hoặc 名danh 乖quai 違vi 或hoặc 名danh 熱nhiệt 惱não 或hoặc 名danh 驚kinh 駭hãi 。

△# 三tam 滅diệt 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 廣quảng 大đại 或hoặc 名danh 覺giác 分phần/phân 。

所sở 覺giác 處xứ 故cố 。

或hoặc 名danh 離ly 染nhiễm 或hoặc 。 名danh 無Vô 障Chướng 礙Ngại 。

△# 四tứ 道đạo 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 或hoặc 名danh 究cứu 竟cánh 實thật 或hoặc 名danh 入nhập 義nghĩa 。

能năng 入nhập 滅Diệt 諦Đế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 。

或hoặc 名danh 性tánh 究cứu 竟cánh 或hoặc 名danh 淨tịnh 現hiện (# 至chí )# 或hoặc 名danh 救cứu 濟tế 或hoặc 名danh 勝thắng 行hành 。

△# 二nhị 結kết 。

諸chư 佛Phật 子tử 關quan # 世thế 界giới 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 令linh 調điều 伏phục 。

△# 十thập 上thượng 方phương 振chấn 音âm 二nhị 。 初sơ 列liệt 四tứ 。 初sơ 苦khổ 。

諸chư 佛Phật 子tử 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 (# 至chí )# 彼bỉ 振chấn 音âm 世thế 界giới 中trung 或hoặc 名danh 匿nặc 疵tỳ 。

身thân 為vi 惑hoặc 病bệnh 所sở 藏tạng 處xứ 故cố 。

或hoặc 名danh 世thế 間gian 或hoặc 名danh 所sở 依y 或hoặc 名danh 慠ngạo 慢mạn 。

慢mạn 以dĩ 生sanh 苦khổ 為vi 業nghiệp 。 果quả 取thủ 因nhân 名danh 。

或hoặc 名danh 染nhiễm 著trước 性tánh 。

性tánh 令linh 染nhiễm 故cố 。 如như 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 壞hoại 苦khổ 。 誰thùy 謂vị 苦khổ 耶da 。

或hoặc 名danh 駛sử 流lưu 。

剎sát 那na 性tánh 故cố 。 即tức 行hành 苦khổ 也dã 。

或hoặc 名danh 不bất 可khả 樂lạc 。

苦khổ 苦khổ 也dã 。

或hoặc 名danh 覆phú 藏tàng 。

藏tạng 苦khổ 因nhân 故cố 。 樂nhạo/nhạc/lạc 藏tạng 壞hoại 苦khổ 故cố 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 藏tạng 行hành 苦khổ 故cố 。

或hoặc 名danh 速tốc 滅diệt 。

流lưu 轉chuyển 苦khổ 也dã 。

或hoặc 名danh 難nan 調điều 。

誰thùy 不bất 欲dục 捨xả 。 莫mạc 之chi 能năng 出xuất 。 不bất 憚đạn 疲bì 苦khổ 。 方phương 能năng 調điều 之chi 。

△# 二nhị 集tập 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 至chí 後hậu 邊biên 。

招chiêu 果quả 不bất 斷đoạn 。 受thọ 苦khổ 無vô 窮cùng 。

或hoặc 名danh 共cộng 和hòa 合hợp 或hoặc 名danh 分phân 別biệt 或hoặc 名danh 門môn 。

入nhập 苦khổ 趣thú 故cố 。

或hoặc 名danh 飄phiêu 動động 或hoặc 名danh 隱ẩn 覆phú 。

△# 三tam 滅diệt 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 不bất 可khả 取thủ 。

取thủ 則tắc 不bất 滅diệt 。

或hoặc 名danh 轉chuyển 還hoàn 或hoặc 名danh 離ly 諍tranh 或hoặc 名danh 小tiểu 。

小tiểu 之chi 則tắc 無vô 內nội 。 不bất 容dung 一nhất 物vật 也dã 。

或hoặc 名danh 大đại 。

大đại 之chi 則tắc 無vô 外ngoại 。 法Pháp 界Giới 性tánh 也dã 。

或hoặc 名danh 善thiện 淨tịnh 或hoặc 名danh 無vô 盡tận 或hoặc 名danh 廣quảng 博bác 或hoặc 名danh 無vô 等đẳng 價giá 。

△# 四tứ 道đạo 。

諸chư 佛Phật 子tử 所sở 言ngôn 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 者giả (# 至chí )# 或hoặc 名danh 難nạn/nan 敵địch 對đối 。

有hữu 惑hoặc 必tất 破phá 。 不bất 為vi 惑hoặc 破phá 。 猶do 明minh 滅diệt 闇ám 。 無vô 闇ám 不bất 滅diệt 。 闇ám 不bất 滅diệt 明minh 。 何hà 能năng 相tương 敵địch 。

或hoặc 名danh 無vô 限hạn 義nghĩa 或hoặc 名danh 能năng 入nhập 智trí (# 至chí )# 或hoặc 名danh 殊thù 勝thắng 義nghĩa 。

△# 二nhị 結kết 。

諸chư 佛Phật 子tử 振chấn 音âm 世thế 界giới 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 (# 至chí )# 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 令linh 調điều 伏phục 。

△# 三tam 類loại 通thông 一nhất 切thiết 二nhị 。 初sơ 舉cử 娑sa 婆bà 。 以dĩ 類loại 東đông 方phương 。

諸chư 佛Phật 子tử 如như 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 中trung (# 至chí )# 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 令linh 調điều 伏phục 。

△# 二nhị 舉cử 東đông 方phương 。 以dĩ 類loại 餘dư 九cửu 。

如như 東đông 方phương 南nam 西tây 北bắc 方phương 。 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

△# 四tứ 主chủ 伴bạn 無vô 盡tận 二nhị 。 初sơ 舉cử 此thử 例lệ 彼bỉ 。

諸chư 佛Phật 子tử 如như 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 有hữu 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。

謂vị 娑sa 婆bà 為vi 主chủ 。 有hữu 密mật 訓huấn 等đẳng 。 盡tận 空không 世thế 界giới 。 皆giai 為vi 伴bạn 也dã 。

△# 二nhị 以dĩ 彼bỉ 例lệ 此thử 。

彼bỉ 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 亦diệc 各các 有hữu 如như 是thị (# 至chí )# 心tâm 之chi 所sở 樂lạc 。 令linh 其kỳ 調điều 伏phục 。

則tắc 知tri 密mật 訓huấn 等đẳng 。 盡tận 空không 世thế 界giới 為vi 主chủ 。 攝nhiếp 伴bạn 亦diệc 爾nhĩ 。 則tắc 無vô 盡tận 無vô 盡tận 耳nhĩ 。 此thử 猶do 約ước 娑sa 婆bà 同đồng 類loại 世thế 界giới 而nhi 說thuyết 。 以dĩ 結kết 數số 中trung 。 同đồng 百bách 億ức 故cố 。 餘dư 樹thụ 形hình 等đẳng 異dị 類loại 世thế 界giới 。 彼bỉ 一nhất 一nhất 類loại 皆giai 徧biến 虗hư 空không 。 及cập 盡tận 法Pháp 界Giới 。 是thị 則tắc 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 無vô 盡tận 。 非phi 此thử 所sở 說thuyết 也dã 。 如như 是thị 皆giai 為vi 。 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 。

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 二nhị 十thập