Hoa Nghiêm Kinh Nghĩa Hải Bách Môn –

華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 義Nghĩa 海Hải 百Bách 門Môn

唐Đường 法Pháp 藏Tạng 述Thuật

華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 義Nghĩa 海Hải 百Bách 門Môn (# 并Tinh 序Tự )#

京kinh 大đại 薦tiến 福phước 寺tự 沙Sa 門Môn 法Pháp 藏tạng 述thuật

夫phu 緣duyên 起khởi 難nan 思tư 。 諒# 遍biến 通thông 於ư 一nhất 切thiết 。 法Pháp 界Giới 叵phả 測trắc 。 誠thành 顯hiển 現hiện 於ư 十thập 方phương 。 莫mạc 不bất 性tánh 海hải 沖# 融dung 應ưng 人nhân 機cơ 而nhi 表biểu 一nhất 。 智trí 光quang 赫hách 奕dịch 耀diệu 世thế 間gian 以dĩ 通thông 三tam 。 殊thù 勝thắng 微vi 言ngôn 輕khinh 毫hào 彰chương 於ư 圓viên 教giáo 。 奇kỳ 特đặc 聖thánh 眾chúng 纖tiêm 埃ai 現hiện 以dĩ 全toàn 身thân 。 逈huýnh 超siêu 情tình 慮lự 之chi 端đoan 。 透thấu 出xuất 名danh 言ngôn 之chi 表biểu 。 竊thiết 見kiến 玄huyền 綱cương 浩hạo 澣# 。 妙diệu 旨chỉ 希hy 夷di 。 覽lãm 之chi 者giả 詎cự 究cứu 其kỳ 源nguyên 。 學học 之chi 者giả 罕# 窮cùng 其kỳ 際tế 。 由do 是thị 微vi 言ngôn 滯trệ 於ư 心tâm 首thủ 。 恆hằng 為vi 緣duyên 慮lự 之chi 場tràng 。 實thật 際tế 居cư 於ư 目mục 前tiền 。 翻phiên 為vi 名danh 相tướng 之chi 境cảnh 。 今kim 者giả 統thống 收thu 玄huyền 奧áo 。 囊nang 括quát 大đại 宗tông 。 出xuất 經Kinh 卷quyển 於ư 塵trần 中trung 。 轉chuyển 法Pháp 輪luân 於ư 毛mao 處xứ 。 明minh 者giả 德đức 隆long 於ư 即tức 日nhật 。 昧muội 者giả 望vọng 絕tuyệt 於ư 多đa 生sanh 。 得đắc 其kỳ 意ý 則tắc 山sơn 岳nhạc 易dị 移di 。 乖quai 其kỳ 旨chỉ 則tắc 錙# 銖thù 難nan 入nhập 。 輒triếp 於ư 一nhất 塵trần 之chi 上thượng 。 顯hiển 其kỳ 實thật 德đức 。 窮cùng 茲tư 性tánh 海hải 。 覽lãm 彼bỉ 行hành 林lâm 。 總tổng 舉cử 十thập 門môn 。 別biệt 開khai 百bách 義nghĩa 。 參tham 而nhi 不bất 雜tạp 。 一nhất 際tế 皎hiệu 然nhiên 。 義nghĩa 煥hoán 爛lạn 於ư 篇thiên 題đề 。 理lý 昭chiêu 彰chương 於ư 文văn 字tự 。 庶thứ 入nhập 道đạo 之chi 士sĩ 。 粗thô 觀quán 其kỳ 致trí 焉yên 。 所sở 列liệt 名danh 目mục 。 條điều 之chi 如như 左tả 。

緣duyên 生sanh 會hội 寂tịch 門môn 第đệ 一nhất 。 實thật 際tế 斂liểm 迹tích 門môn 第đệ 二nhị 。 種chủng 智trí 普phổ 耀diệu 門môn 第đệ 三tam 。 鎔dong 融dung 任nhậm 運vận 門môn 第đệ 四tứ 。 體thể 用dụng 顯hiển 露lộ 門môn 第đệ 五ngũ 。 差sai 別biệt 顯hiển 現hiện 門môn 第đệ 六lục 。 修tu 學học 嚴nghiêm 成thành 門môn 第đệ 七thất 。 對đối 治trị 獲hoạch 益ích 門môn 第đệ 八bát 。 體thể 用dụng 開khai 合hợp 門môn 第đệ 九cửu 。 決quyết 擇trạch 成thành 就tựu 門môn 第đệ 十thập 。

緣duyên 生sanh 會hội 寂tịch 門môn 第đệ 一nhất

夫phu 緣duyên 起khởi 萬vạn 有hữu 。 有hữu 必tất 顯hiển 於ư 多đa 門môn 。 無vô 性tánh 一nhất 宗tông 。 宗tông 蓋cái 彰chương 於ư 眾chúng 德đức 。 分phần/phân 其kỳ 力lực 用dụng 。 則tắc 卷quyển 舒thư 之chi 趣thú 易dị 明minh 。 覽lãm 其kỳ 玄huyền 綱cương 。 則tắc 理lý 事sự 之chi 門môn 方phương 曉hiểu 。 今kim 就tựu 體thể 用dụng 而nhi 言ngôn 。 略lược 分phần/phân 十thập 義nghĩa 。

一nhất 明minh 緣duyên 起khởi 。 二nhị 入nhập 法Pháp 界Giới 。 三Tam 達Đạt 無vô 生sanh 。 四tứ 觀quán 無vô 相tướng 。 五ngũ 了liễu 成thành 壞hoại 。 六lục 示thị 隱ẩn 顯hiển 。 七thất 發phát 菩Bồ 提Đề 。 八bát 開khai 涅Niết 槃Bàn 。 九cửu 推thôi 去khứ 來lai 。 十thập 鑑giám 動động 靜tĩnh 。

初sơ 明minh 緣duyên 起khởi 者giả 。 如như 見kiến 塵trần 時thời 。 此thử 塵trần 是thị 自tự 心tâm 現hiện 。 由do 自tự 心tâm 現hiện 。 即tức 與dữ 自tự 心tâm 為vi 緣duyên 。 由do 緣duyên 現hiện 前tiền 。 心tâm 法pháp 方phương 起khởi 。 故cố 名danh 塵trần 為vi 緣duyên 起khởi 法pháp 也dã 。 經Kinh 云vân 。 諸chư 法pháp 從tùng 緣duyên 起khởi 。 無vô 緣duyên 即tức 不bất 起khởi 。 沈trầm 淪luân 因nhân 緣duyên 。 皆giai 非phi 外ngoại 有hữu 。 終chung 無vô 心tâm 外ngoại 法pháp 。 能năng 與dữ 心tâm 為vi 緣duyên 。 縱túng/tung 分phân 別biệt 於ư 塵trần 。 亦diệc 非phi 攀phàn 緣duyên 。 然nhiên 此thử 一nhất 塵trần 圓viên 小tiểu 之chi 相tướng 。 依y 法pháp 上thượng 起khởi 。 假giả 立lập 似tự 有hữu 。 竟cánh 無vô 實thật 體thể 。 取thủ 不bất 可khả 得đắc 。 捨xả 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 不bất 可khả 取thủ 捨xả 。 則tắc 知tri 。 塵trần 體thể 空không 無vô 所sở 有hữu 。 今kim 悟ngộ 緣duyên 非phi 緣duyên 。 起khởi 無vô 不bất 妙diệu 。 但đãn 緣duyên 起khởi 體thể 寂tịch 。 起khởi 恆hằng 不bất 起khởi 。 達đạt 體thể 隨tùy 緣duyên 。 不bất 起khởi 恆hằng 起khởi 。 如như 是thị 見kiến 者giả 。 名danh 實thật 知tri 見kiến 也dã 。

二nhị 入nhập 法Pháp 界Giới 者giả 。 即tức 一nhất 小tiểu 塵trần 。 緣duyên 起khởi 是thị 法pháp 。 法pháp 隨tùy 智trí 顯hiển 。 用dụng 有hữu 差sai 別biệt 。 是thị 界giới 此thử 法pháp 。 以dĩ 無vô 性tánh 故cố 。 則tắc 無vô 分phân 齊tề 。 融dung 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 同đồng 於ư 真chân 際tế 。 與dữ 虛hư 空không 界giới 等đẳng 遍biến 通thông 一nhất 切thiết 。 隨tùy 處xứ 顯hiển 現hiện 。 無vô 不bất 明minh 了liễu 。 然nhiên 此thử 一nhất 塵trần 。 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 。 各các 不bất 相tương 知tri 。 亦diệc 不bất 相tương 見kiến 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 各các 各các 全toàn 是thị 圓viên 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 普phổ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 更cánh 無vô 別biệt 法Pháp 界Giới 。 是thị 故cố 不bất 復phục 更cánh 相tương 知tri 相tương 見kiến 。 縱túng/tung 說thuyết 知tri 見kiến 。 莫mạc 非phi 法Pháp 界Giới 知tri 見kiến 。 終chung 無vô 別biệt 法Pháp 界Giới 可khả 知tri 見kiến 也dã 。 經Kinh 云vân 。 即tức 法Pháp 界Giới 無vô 法Pháp 界Giới 。 法Pháp 界Giới 不bất 知tri 法Pháp 界Giới 。 若nhược 性tánh 相tướng 不bất 存tồn 。 則tắc 為vi 理lý 法Pháp 界Giới 。 不bất 礙ngại 事sự 相tướng 宛uyển 然nhiên 。 是thị 事sự 法Pháp 界Giới 。 合hợp 理lý 事sự 無vô 礙ngại 。 二nhị 而nhi 無vô 二nhị 。 無vô 二nhị 即tức 二nhị 。 是thị 為vi 法Pháp 界Giới 也dã 。

三Tam 達Đạt 無vô 生sanh 者giả 。 謂vị 塵trần 是thị 心tâm 緣duyên 。 心tâm 為vi 塵trần 因nhân 。 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 幻huyễn 相tương/tướng 方phương 生sanh 。 由do 從tùng 緣duyên 生sanh 。 必tất 無vô 自tự 性tánh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 今kim 塵trần 不bất 自tự 緣duyên 。 必tất 待đãi 於ư 心tâm 。 心tâm 不bất 自tự 心tâm 。 亦diệc 待đãi 於ư 緣duyên 。 由do 相tương 待đãi 故cố 。 則tắc 無vô 定định 屬thuộc 緣duyên 生sanh 。 以dĩ 無vô 定định 屬thuộc 緣duyên 生sanh 。 則tắc 名danh 無vô 生sanh 。 非phi 去khứ 緣duyên 生sanh 說thuyết 無vô 生sanh 也dã 。 論luận 云vân 。 因nhân 不bất 自tự 生sanh 。 緣duyên 生sanh 故cố 。 生sanh 緣duyên 不bất 自tự 生sanh 。 因nhân 生sanh 故cố 。 生sanh 今kim 由do 緣duyên 生sanh 。 方phương 得đắc 名danh 生sanh 。 了liễu 生sanh 無vô 性tánh 。 乃nãi 是thị 無vô 生sanh 。 然nhiên 生sanh 與dữ 無vô 生sanh 。 互hỗ 成thành 互hỗ 奪đoạt 。 奪đoạt 則tắc 無vô 生sanh 。 成thành 則tắc 緣duyên 生sanh 。 由do 即tức 成thành 即tức 奪đoạt 。 是thị 故cố 生sanh 時thời 無vô 生sanh 。 如như 是thị 了liễu 者giả 。 名danh 達đạt 無vô 生sanh 也dã 。

四tứ 觀quán 無vô 相tướng 者giả 。 如như 一nhất 小tiểu 塵trần 圓viên 小tiểu 之chi 相tướng 。 是thị 自tự 心tâm 變biến 起khởi 假giả 立lập 無vô 實thật 。 今kim 取thủ 不bất 得đắc 。 則tắc 知tri 。 塵trần 相tương/tướng 虛hư 無vô 。 從tùng 心tâm 所sở 生sanh 。 了liễu 無vô 自tự 性tánh 。 名danh 為vi 無vô 相tướng 。 經Kinh 云vân 。 諸chư 法pháp 本bổn 性tánh 空không 。 無vô 有hữu 毫hào 末mạt 相tướng 。 然nhiên 相tương/tướng 雖tuy 取thủ 不bất 得đắc 。 詮thuyên 無vô 之chi 義nghĩa 非phi 絕tuyệt 。 以dĩ 相tương/tướng 無vô 體thể 性tánh 法pháp 即tức 立lập 。 以dĩ 法pháp 為vi 無vô 相tướng 之chi 佐tá 由do 不bất 失thất 法pháp 相tướng 故cố 。 相tương/tướng 即tức 非phi 相tướng 。 非phi 相tướng 即tức 相tương/tướng 。 相tương/tướng 與dữ 無vô 相tướng 。 實thật 無vô 差sai 別biệt 也dã 。 此thử 無vô 相tướng 義nghĩa 。 如như 繩thằng 上thượng 蛇xà 。 全toàn 言ngôn 無vô 蛇xà 。 當đương 知tri 。 繩thằng 是thị 無vô 蛇xà 之chi 依y 。 今kim 法pháp 是thị 無vô 相tướng 之chi 法pháp 。 全toàn 以dĩ 法pháp 為vi 無vô 相tướng 之chi 相tướng 也dã 。

五ngũ 了liễu 成thành 壞hoại 者giả 。 如như 塵trần 從tùng 緣duyên 起khởi 立lập 。 是thị 成thành 即tức 體thể 。 不bất 作tác 於ư 塵trần 。 是thị 壞hoại 今kim 由do 了liễu 緣duyên 非phi 緣duyên 。 乃nãi 名danh 緣duyên 成thành 。 了liễu 壞hoại 非phi 壞hoại 。 乃nãi 名danh 緣duyên 壞hoại 。 以dĩ 壞hoại 不bất 妨phương 始thỉ 成thành 於ư 法pháp 。 是thị 故cố 壞hoại 時thời 正chánh 是thị 成thành 時thời 。 以dĩ 成thành 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 故cố 成thành 時thời 。 正chánh 是thị 壞hoại 時thời 。 皆giai 同đồng 時thời 成thành 立lập 。 無vô 先tiên 無vô 後hậu 。 若nhược 無vô 壞hoại 即tức 成thành 。 是thị 自tự 性tánh 有hữu 。 若nhược 無vô 成thành 即tức 壞hoại 。 是thị 斷đoạn 滅diệt 空không 。 成thành 壞hoại 一nhất 際tế 。 相tương/tướng 由do 顯hiển 現hiện 也dã 。

六lục 示thị 隱ẩn 顯hiển 者giả 。 若nhược 觀quán 塵trần 相tướng 不bất 可khả 得đắc 時thời 。 即tức 相tương/tướng 盡tận 而nhi 空không 現hiện 。 由do 見kiến 相tương/tướng 時thời 不bất 即tức 於ư 理lý 。 是thị 故cố 事sự 顯hiển 而nhi 理lý 隱ẩn 。 又hựu 此thử 塵trần 與dữ 諸chư 法pháp 。 互hỗ 相tương 資tư 相tương/tướng 攝nhiếp 。 存tồn 亡vong 不bất 同đồng 。 若nhược 塵trần 能năng 攝nhiếp 彼bỉ 。 即tức 彼bỉ 隱ẩn 而nhi 此thử 顯hiển 。 若nhược 彼bỉ 能năng 攝nhiếp 塵trần 。 即tức 塵trần 隱ẩn 而nhi 彼bỉ 顯hiển 。 隱ẩn 顯hiển 一nhất 際tế 。 今kim 但đãn 顯hiển 時thời 。 已dĩ 成thành 隱ẩn 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 顯hiển 時thời 全toàn 隱ẩn 而nhi 成thành 顯hiển 。 隱ẩn 時thời 全toàn 顯hiển 而nhi 成thành 隱ẩn 。 相tương/tướng 由do 成thành 立lập 。 是thị 故cố 隱ẩn 時thời 。 正chánh 顯hiển 顯hiển 時thời 正chánh 隱ẩn 也dã 。

七thất 發phát 菩Bồ 提Đề 者giả 。 謂vị 此thử 塵trần 即tức 寂tịch 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 性tánh 乃nãi 是thị 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 智trí 所sở 現hiện 故cố 。 今kim 由do 了liễu 達đạt 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 及cập 塵trần 毛mao 等đẳng 無vô 性tánh 之chi 理lý 。 以dĩ 成thành 佛Phật 菩Bồ 提Đề 智trí 故cố 。 所sở 以dĩ 於ư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 身thân 中trung 。 見kiến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 成thành 正chánh 覺giác 轉chuyển 法Pháp 輪luân 也dã 。 又hựu 眾chúng 生sanh 及cập 塵trần 毛mao 等đẳng 。 全toàn 以dĩ 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 之chi 理lý 成thành 眾chúng 生sanh 故cố 。 所sở 以dĩ 於ư 眾chúng 生sanh 。 菩Bồ 提Đề 身thân 中trung 。 見kiến 佛Phật 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 當đương 知tri 。 佛Phật 菩Bồ 提Đề 更cánh 無vô 異dị 見kiến 。 今kim 佛Phật 教giáo 化hóa 。 塵trần 內nội 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 復phục 受thọ 塵trần 內nội 佛Phật 教giáo 化hóa 。 是thị 故cố 佛Phật 即tức 眾chúng 生sanh 之chi 佛Phật 。 眾chúng 生sanh 即tức 佛Phật 之chi 眾chúng 生sanh 。 縱túng/tung 有hữu 開khai 合hợp 。 終chung 無vô 差sai 別biệt 。 如như 是thị 見kiến 者giả 。 名danh 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 起khởi 同đồng 體thể 大đại 悲bi 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 也dã 。

八bát 開khai 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 謂vị 不bất 了liễu 塵trần 顯hiển 迷mê 顯hiển 為vi 生sanh 。 復phục 見kiến 塵trần 隱ẩn 迷mê 隱ẩn 為vi 滅diệt 。 即tức 依y 流lưu 動động 。 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 緣duyên 於ư 塵trần 上thượng 。 迷mê 心tâm 變biến 起khởi 。 謂vị 是thị 真chân 實thật 。 今kim 求cầu 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 竟cánh 無vô 起khởi 處xứ 。 亦diệc 無vô 可khả 得đắc 。 動động 念niệm 自tự 亡vong 。 妄vọng 想tưởng 皆giai 滅diệt 。 隨tùy 其kỳ 滅diệt 處xứ 。 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 經Kinh 云vân 。 流lưu 轉chuyển 是thị 生sanh 死tử 。 不bất 動động 名danh 涅Niết 槃Bàn 。

九cửu 推thôi 去khứ 來lai 者giả 。 謂vị 塵trần 隨tùy 風phong 東đông 去khứ 時thời 。 求cầu 去khứ 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 隨tùy 風phong 西tây 來lai 時thời 。 求cầu 來lai 相tương/tướng 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 皆giai 唯duy 塵trần 法pháp 。 竟cánh 無vô 來lai 去khứ 之chi 相tướng 。 以dĩ 無vô 實thật 故cố 。 來lai 時thời 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 去khứ 時thời 亦diệc 無vô 所sở 去khứ 。 經Kinh 云vân 。 法pháp 無vô 去khứ 來lai 。 常thường 不bất 住trụ 故cố 。 良lương 以dĩ 了liễu 塵trần 去khứ 來lai 無vô 體thể 。 所sở 以dĩ 去khứ 來lai 即tức 無vô 去khứ 來lai 。 無vô 去khứ 來lai 而nhi 恆hằng 來lai 去khứ 。 一nhất 際tế 成thành 立lập 。 無vô 有hữu 彼bỉ 此thử 之chi 差sai 別biệt 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 來lai 相tướng 而nhi 來lai 。 不bất 去khứ 相tương/tướng 而nhi 去khứ 。 所sở 以dĩ 不bất 移di 塵trần 處xứ 。 而nhi 詣nghệ 十thập 方phương 。 恆hằng 不bất 離ly 十thập 方phương 。 而nhi 入nhập 塵trần 處xứ 。 恆hằng 不bất 來lai 去khứ 。 而nhi 來lai 去khứ 之chi 量lượng 。 等đẳng 於ư 法Pháp 界Giới 也dã 。

十thập 鑒giám 動động 靜tĩnh 者giả 。 謂vị 塵trần 隨tùy 風phong 飄phiêu 颻diêu 。 是thị 動động 寂tịch 然nhiên 不bất 起khởi 是thị 靜tĩnh 。 今kim 靜tĩnh 時thời 由do 動động 不bất 滅diệt 。 即tức 全toàn 以dĩ 動động 成thành 靜tĩnh 也dã 。 今kim 動động 時thời 由do 靜tĩnh 不bất 滅diệt 。 即tức 全toàn 以dĩ 靜tĩnh 成thành 動động 也dã 。 由do 全toàn 體thể 相tướng 成thành 。 是thị 故cố 動động 時thời 正chánh 靜tĩnh 。 靜tĩnh 時thời 正chánh 動động 。 亦diệc 如như 風phong 本bổn 不bất 動động 能năng 動động 諸chư 物vật 。 若nhược 先tiên 有hữu 動động 。 則tắc 失thất 自tự 體thể 。 不bất 復phục 更cánh 動động 思tư 之chi 。

然nhiên 上thượng 諸chư 義nghĩa 緣duyên 生sanh 既ký 立lập 。 理lý 不bất 合hợp 孤cô 窮cùng 萬vạn 有hữu 以dĩ 為vi 同đồng 括quát 。 無vô 盡tận 而nhi 成thành 總tổng 。 若nhược 尋tầm 其kỳ 奧áo 。 雖tuy 處xứ 狹hiệp 而nhi 常thường 寬khoan 。 欲dục 究cứu 其kỳ 淵uyên 。 縱túng/tung 居cư 深thâm 而nhi 逾du 淺thiển 。 緣duyên 起khởi 之chi 義nghĩa 其kỳ 大đại 矣hĩ 哉tai 。

實thật 際tế 斂liểm 跡tích 門môn 第đệ 二nhị

夫phu 歸quy 宗tông 巨cự 壑hác 亡vong 委ủy 輸du 於ư 百bách 川xuyên 。 會hội 寂tịch 真chân 源nguyên 銷tiêu 緣duyên 成thành 於ư 萬vạn 有hữu 。 是thị 故cố 眾chúng 流lưu 亡vong 而nhi 相tương/tướng 盡tận 。 多đa 緣duyên 寂tịch 而nhi 法pháp 空không 。 歸quy 體thể 息tức 於ư 攀phàn 緣duyên 。 奪đoạt 相tương/tướng 止chỉ 於ư 迷mê 惑hoặc 。 今kim 就tựu 理lý 而nhi 言ngôn 。 略lược 顯hiển 十thập 義nghĩa 。

初sơ 二nhị 無vô 我ngã 。 二nhị 明minh 遮già 詮thuyên 。 三tam 如như 虛hư 空không 。 四tứ 不bất 生sanh 滅diệt 。 五ngũ 無vô 自tự 他tha 。 六lục 無vô 分phân 別biệt 。 七thất 入nhập 不bất 二nhị 。 八bát 無vô 差sai 別biệt 。 九cửu 明minh 一nhất 味vị 。 十thập 歸quy 泯mẫn 絕tuyệt 。

初sơ 明minh 二nhị 無vô 我ngã 者giả 。 謂vị 能năng 分phân 別biệt 塵trần 相tương/tướng 者giả 。 是thị 人nhân 所sở 分phân 別biệt 之chi 塵trần 。 從tùng 緣duyên 具cụ 體thể 。 是thị 法pháp 由do 相tương/tướng 虛hư 假giả 似tự 有hữu 而nhi 無vô 實thật 體thể 。 即tức 為vi 人nhân 無vô 我ngã 。 經Kinh 云vân 。 我ngã 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 非phi 我ngã 何hà 可khả 得đắc 。 由do 塵trần 從tùng 緣duyên 而nhi 無vô 自tự 性tánh 。 是thị 法pháp 無vô 我ngã 。 論luận 云vân 。 若nhược 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 此thử 則tắc 無vô 自tự 性tánh 。 以dĩ 人nhân 法pháp 二nhị 俱câu 無vô 我ngã 為vi 一nhất 味vị 也dã 。

二nhị 明minh 遮già 詮thuyên 者giả 。 問vấn 曰viết 。 塵trần 是thị 有hữu 耶da 。 答đáp 曰viết 不phủ 也dã 從tùng 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 即tức 空không 故cố 。 問vấn 塵trần 是thị 無vô 耶da 。 答đáp 不phủ 也dã 。 不bất 礙ngại 緣duyên 起khởi 有hữu 故cố 。 問vấn 塵trần 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 耶da 。 答đáp 不phủ 也dã 。 空không 奪đoạt 有hữu 盡tận 唯duy 空không 。 有hữu 奪đoạt 空không 盡tận 唯duy 有hữu 。 互hỗ 不bất 存tồn 故cố 。 問vấn 塵trần 是thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 耶da 。 答đáp 不phủ 也dã 。 不bất 礙ngại 俱câu 存tồn 故cố 。 俱câu 除trừ 計kế 有hữu 無vô 之chi 見kiến 。 非phi 無vô 法pháp 也dã 。 經Kinh 云vân 。 但đãn 除trừ 其kỳ 病bệnh 。 而nhi 不bất 除trừ 法pháp 。 是thị 為vi 護hộ 過quá 。

三tam 如như 虛hư 空không 者giả 。 謂vị 塵trần 體thể 空không 無vô 所sở 有hữu 。 即tức 無vô 分phần/phân 限hạn 亦diệc 不bất 可khả 取thủ 捨xả 。 而nhi 遍biến 通thông 十thập 方phương 。 能năng 與dữ 一nhất 切thiết 。 理lý 事sự 解giải 行hành 等đẳng 為vi 所sở 依y 。 而nhi 有hữu 無vô 盡tận 大đại 用dụng 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 為vi 依y 。 而nhi 全toàn 建kiến 立lập 。 無vô 有hữu 分phần/phân 限hạn 。 遍biến 通thông 十thập 方phương 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 即tức 得đắc 虛hư 空không 智trí 虛hư 空không 身thân 無vô 礙ngại 用dụng 也dã 。

四tứ 不bất 生sanh 滅diệt 者giả 。 謂vị 塵trần 從tùng 風phong 起khởi 散tán 。 而nhi 有hữu 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 今kim 推thôi 生sanh 相tướng 滅diệt 相tướng 。 悉tất 皆giai 空không 無vô 。 經Kinh 云vân 。 因nhân 緣duyên 故cố 法pháp 生sanh 。 因nhân 緣duyên 故cố 法pháp 滅diệt 。 由do 生sanh 時thời 是thị 無vô 性tánh 生sanh 。 由do 滅diệt 時thời 是thị 無vô 性tánh 滅diệt 。 以dĩ 無vô 性tánh 故cố 。 生sanh 即tức 不bất 生sanh 。 滅diệt 亦diệc 不bất 滅diệt 。

五ngũ 無vô 自tự 他tha 者giả 。 謂vị 塵trần 是thị 緣duyên 為vi 他tha 也dã 。 心tâm 是thị 因nhân 為vi 自tự 也dã 。 今kim 心tâm 不bất 自tự 心tâm 。 必tất 待đãi 於ư 緣duyên 。 既ký 由do 緣duyên 始thỉ 現hiện 。 故cố 知tri 。 無vô 自tự 性tánh 也dã 。 又hựu 塵trần 不bất 自tự 塵trần 。 亦diệc 待đãi 於ư 心tâm 。 既ký 由do 心tâm 方phương 現hiện 。 故cố 知tri 。 無vô 他tha 性tánh 也dã 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 他tha 生sanh 。 故cố 無vô 自tự 他tha 也dã 。 今kim 言ngôn 自tự 他tha 者giả 。 非phi 別biệt 異dị 見kiến 。 自tự 是thị 他tha 自tự 。 他tha 是thị 自tự 他tha 。 自tự 他tha 一nhất 際tế 。 自tự 在tại 說thuyết 也dã 。 論luận 云vân 。 自tự 性tánh 亦diệc 不bất 有hữu 。 他tha 性tánh 亦diệc 復phục 無vô 。

六lục 無vô 分phân 別biệt 者giả 。 謂vị 見kiến 塵trần 圓viên 小tiểu 之chi 相tướng 好hảo 惡ác 飛phi 颺dương 者giả 。 是thị 自tự 心tâm 分phân 別biệt 也dã 。 即tức 此thử 分phân 別biệt 之chi 心tâm 。 緣duyên 塵trần 而nhi 起khởi 。 尋tầm 起khởi 無vô 體thể 。 名danh 相tướng 自tự 亡vong 。 是thị 無vô 分phân 別biệt 。 但đãn 分phân 別biệt 情tình 破phá 。 說thuyết 為vì 無vô 分phân 別biệt 。 非phi 如như 木mộc 石thạch 。 經Kinh 云vân 。 法pháp 從tùng 分phân 別biệt 生sanh 。 還hoàn 從tùng 分phân 別biệt 滅diệt 。 又hựu 云vân 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 分phân 別biệt 無vô 窮cùng 。 無vô 窮cùng 之chi 相tướng 。 性tánh 分phân 別biệt 滅diệt 由do 分phân 別biệt 無vô 體thể 。 即tức 分phân 別biệt 無vô 分phân 別biệt 。 由do 無vô 體thể 不bất 礙ngại 緣duyên 。 即tức 無vô 分phân 別biệt 恆hằng 分phân 別biệt 。

七thất 入nhập 不bất 二nhị 者giả 。 謂vị 見kiến 塵trần 與dữ 心tâm 有hữu 二nhị 。 二nhị 即tức 無vô 二nhị 也dã 。 若nhược 執chấp 塵trần 心tâm 為vi 一nhất 。 遮già 言ngôn 不bất 一nhất 。 以dĩ 迷mê 心tâm 所sở 見kiến 非phi 無vô 緣duyên 故cố 。 若nhược 執chấp 塵trần 心tâm 為vi 二nhị 。 遮già 言ngôn 不bất 二nhị 。 以dĩ 離ly 心tâm 外ngoại 無vô 別biệt 塵trần 故cố 。 由do 心tâm 與dữ 塵trần 二nhị 即tức 無vô 二nhị 。 唯duy 心tâm 無vô 體thể 。 一nhất 亦diệc 無vô 一nhất 。 由do 一nhất 無vô 一nhất 。 由do 二nhị 無vô 二nhị 。 一nhất 二nhị 無vô 礙ngại 。 現hiện 前tiền 方phương 入nhập 不bất 二nhị 。 當đương 經Kinh 云vân 。 無vô 二nhị 智trí 慧tuệ 中trung 。 出xuất 人nhân 中trung 師sư 子tử 。 不bất 著trước 一nhất 二nhị 法pháp 。 知tri 無vô 一nhất 二nhị 故cố 。

八bát 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 見kiến 塵trần 相tương/tướng 圓viên 小tiểu 。 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 。 分phân 齊tề 有hữu 異dị 。 是thị 為vi 差sai 別biệt 。 觀quán 塵trần 無vô 體thể 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 唯duy 理lý 所sở 現hiện 無vô 復phục 異dị 體thể 。 是thị 無vô 差sai 別biệt 。 又hựu 此thử 理lý 性tánh 隨tùy 緣duyên 。 成thành 一nhất 切thiết 法pháp 。 非phi 無vô 分phân 齊tề 。 是thị 即tức 差sai 別biệt 。 經Kinh 云vân 。 諸chư 法pháp 無vô 差sai 別biệt 。 唯duy 佛Phật 分phân 別biệt 。 知tri 了liễu 差sai 無vô 差sai 法pháp 。 非phi 無vô 理lý 事sự 故cố 。 然nhiên 差sai 別biệt 緣duyên 起khởi 萬vạn 有hữu 無vô 差sai 法Pháp 界Giới 一nhất 空không 。 由do 空không 與dữ 有hữu 同đồng 別biệt 互hỗ 融dung 。 會hội 萬vạn 有hữu 以dĩ 為vi 一nhất 空không 。 差sai 即tức 無vô 差sai 。 觀quán 一nhất 空không 而nhi 成thành 萬vạn 有hữu 。 無vô 差sai 即tức 差sai 。 差sai 與dữ 無vô 差sai 一nhất 際tế 顯hiển 現hiện 。 四tứ 句cú 作tác 之chi 可khả 見kiến 。

九cửu 明minh 一nhất 味vị 者giả 。 謂vị 塵trần 從tùng 緣duyên 成thành 立lập 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 縱túng/tung 理lý 事sự 教giáo 義nghĩa 萬vạn 差sai 。 莫mạc 不bất 唯duy 空không 寂tịch 一nhất 味vị 。 秖kỳ 以dĩ 緣duyên 起khởi 萬vạn 差sai 。 說thuyết 空không 一nhất 味vị 。 若nhược 無vô 萬vạn 差sai 。 是thị 唯duy 一nhất 味vị 。 若nhược 舉cử 空không 即tức 一nhất 味vị 唯duy 空không 。 若nhược 舉cử 性tánh 即tức 一nhất 味vị 唯duy 性tánh 。 若nhược 舉cử 如như 則tắc 一nhất 味vị 唯duy 如như 。 類loại 顯hiển 可khả 知tri 。

十thập 歸quy 泯mẫn 絕tuyệt 者giả 。 謂vị 心tâm 與dữ 塵trần 互hỗ 相tương 泯mẫn 絕tuyệt 。 若nhược 以dĩ 塵trần 唯duy 心tâm 現hiện 。 則tắc 外ngoại 塵trần 都đô 絕tuyệt 。 若nhược 以dĩ 心tâm 全toàn 現hiện 塵trần 。 則tắc 內nội 心tâm 都đô 泯mẫn 。 泯mẫn 則tắc 泯mẫn 其kỳ 體thể 外ngoại 之chi 見kiến 。 存tồn 則tắc 存tồn 其kỳ 全toàn 理lý 之chi 事sự 。 即tức 泯mẫn 常thường 存tồn 即tức 存tồn 常thường 泯mẫn 。 四tứ 句cú 可khả 知tri 。

然nhiên 上thượng 諸chư 義nghĩa 實thật 際tế 難nan 思tư 。 心tâm 行hành 罕# 緣duyên 其kỳ 致trí 。 真chân 源nguyên 叵phả 測trắc 名danh 言ngôn 詎cự 賾trách 其kỳ 端đoan 。 然nhiên 無vô 言ngôn 不bất 絕tuyệt 言ngôn 。 依y 體thể 興hưng 其kỳ 萬vạn 用dụng 無vô 事sự 不bất 辯biện 事sự 。 隨tùy 緣duyên 顯hiển 。 以dĩ 一nhất 空không 明minh 事sự 。 要yếu 必tất 談đàm 空không 。 說thuyết 體thể 寧ninh 不bất 開khai 用dụng 。 是thị 故cố 斂liểm 迹tích 則tắc 緣duyên 心tâm 罔võng 托thác 。 亡vong 相tương/tướng 乃nãi 妄vọng 識thức 無vô 依y 。 方phương 得đắc 稱xưng 於ư 緣duyên 生sanh 。 將tương 符phù 順thuận 於ư 法Pháp 界Giới 。

種chủng 智trí 普phổ 耀diệu 門môn 第đệ 三tam

夫phu 大đại 智trí 照chiếu 明minh 就tựu 纖tiêm 毫hào 而nhi 觀quán 性tánh 海hải 。 真chân 源nguyên 朗lãng 現hiện 即tức 微vi 塵trần 以dĩ 眺# 法Pháp 身thân 。 磊lỗi 落lạc 雲vân 繁phồn 。 一nhất 多đa 開khai 而nhi 隨tùy 應ứng 。 崔thôi 嵬ngôi 岳nhạc 聚tụ 理lý 事sự 分phần/phân 以dĩ 成thành 形hình 。 今kim 就tựu 體thể 用dụng 現hiện 前tiền 。 略lược 分phần/phân 十thập 義nghĩa 。

一nhất 顯hiển 如như 量lượng 。 二nhị 分phần 六Lục 通Thông 。 三Tam 明Minh 難nan 思tư 。 四tứ 生sanh 佛Phật 家gia 。 五ngũ 示thị 圓viên 音âm 。 六lục 辯biện 依y 正chánh 。 七thất 會hội 機cơ 感cảm 。 八bát 施thí 佛Phật 事sự 。 九cửu 開khai 五ngũ 眼nhãn 。 十thập 分phần/phân 三tam 智trí 。

初sơ 顯hiển 如như 量lượng 者giả 。 謂vị 塵trần 體thể 空không 無vô 。 是thị 如như 理lý 。 不bất 礙ngại 事sự 相tướng 宛uyển 然nhiên 。 是thị 如như 量lượng 。 今kim 塵trần 性tánh 。 順thuận 真chân 則tắc 無vô 分phân 齊tề 。 一nhất 切thiết 事sự 法pháp 。 全toàn 依y 性tánh 顯hiển 。 是thị 故cố 一nhất 塵trần 中trung 見kiến 一nhất 切thiết 事sự 。 此thử 事sự 是thị 如như 理lý 智trí 中trung 如như 量lượng 。 之chi 境cảnh 界giới 也dã 。

二nhị 分phần 六Lục 通Thông 者giả 。 謂vị 此thử 塵trần 無vô 體thể 。 不bất 動động 塵trần 處xứ 。 恆hằng 遍biến 十thập 方phương 剎sát 海hải 。 無vô 去khứ 來lai 之chi 相tướng 。 是thị 神thần 足túc 通thông 。 經Kinh 云vân 。 不bất 起khởi 于vu 座tòa 。 遍biến 遊du 十thập 方phương 。 又hựu 見kiến 。 塵trần 法Pháp 界Giới 無vô 際tế 。 而nhi 有hữu 理lý 事sự 教giáo 義nghĩa 一nhất 切thiết 等đẳng 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 皆giai 同đồng 證chứng 入nhập 。 皆giai 同đồng 修tu 習tập 。 此thử 法pháp 更cánh 無vô 別biệt 路lộ 。 是thị 他tha 心tâm 通thông 。 又hựu 見kiến 塵trần 法Pháp 界Giới 解giải 行hành 。 現hiện 前tiền 之chi 時thời 。 即tức 知tri 。 過quá 去khứ 曾tằng 於ư 佛Phật 所sở 。 親thân 聞văn 此thử 法pháp 。 以dĩ 觀quán 心tâm 不bất 斷đoạn 。 是thị 故cố 今kim 日nhật 得đắc 了liễu 。 為vi 宿túc 命mạng 通thông 。 又hựu 見kiến 塵trần 性tánh 空không 寂tịch 。 無vô 相tướng 可khả 得đắc 。 即tức 無vô 二nhị 見kiến 。 若nhược 見kiến 相tương/tướng 即tức 為vi 二nhị 見kiến 也dã 。 由do 無vô 相tướng 即tức 無vô 有hữu 二nhị 。 名danh 天thiên 眼nhãn 通thông 。 經Kinh 云vân 。 不bất 以dĩ 二nhị 相tướng 。 見kiến 名danh 真chân 天thiên 眼nhãn 。 又hựu 了liễu 塵trần 無vô 生sanh 。 無vô 性tánh 空không 寂tịch 。 即tức 執chấp 心tâm 不bất 起khởi 。 是thị 漏lậu 盡tận 通thông 。 經Kinh 云vân 。 斷đoạn 結kết 空không 心tâm 。 我ngã 是thị 則tắc 無vô 有hữu 生sanh 。 又hựu 聞văn 說thuyết 塵trần 法Pháp 界Giới 差sai 別biệt 之chi 聲thanh 。 即tức 知tri 。 一nhất 切thiết 聲thanh 全toàn 是thị 耳nhĩ 不bất 復phục 更cánh 聞văn 也dã 。 然nhiên 此thử 聞văn 無vô 緣duyên 無vô 得đắc 。 於ư 聲thanh 悟ngộ 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 常thường 聞văn 一nhất 切thiết 佛Phật 法pháp 。 為vi 天thiên 耳nhĩ 通thông 也dã 。

三Tam 明Minh 難nan 思tư 者giả 。 謂vị 塵trần 不bất 壞hoại 小tiểu 量lượng 。 而nhi 遍biến 十thập 方phương 。 普phổ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 於ư 中trung 顯hiển 現hiện 。 斯tư 由do 量lượng 即tức 非phi 量lượng 非phi 量lượng 即tức 量lượng 。 又hựu 居cư 見kiến 聞văn 之chi 地địa 。 即tức 見kiến 聞văn 之chi 不bất 及cập 。 處xử 思tư 議nghị 之chi 際tế 。 即tức 思tư 議nghị 之chi 不bất 測trắc 。 皆giai 由do 不bất 思tư 議nghị 體thể 自tự 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 即tức 思tư 不bất 可khả 思tư 。 經Kinh 云vân 。 所sở 思tư 不bất 可khả 思tư 。 是thị 名danh 為vi 難nan 思tư 。

四tứ 生sanh 佛Phật 家gia 者giả 。 佛Phật 以dĩ 真Chân 如Như 法Pháp 界Giới 。 無vô 生sanh 之chi 理lý 為vi 家gia 。 今kim 見kiến 塵trần 無vô 生sanh 無vô 性tánh 時thời 。 即tức 此thử 智trí 從tùng 無vô 生sanh 法pháp 顯hiển 生sanh 故cố 。 名danh 生sanh 佛Phật 家gia 也dã 。 經Kinh 云vân 。 於ư 法pháp 不bất 分phân 別biệt 。 是thị 則tắc 從tùng 如như 生sanh 。 又hựu 云vân 。 普phổ 於ư 三tam 世thế 佛Phật 法Pháp 中trung 。 知tri 無vô 生sanh 已dĩ 而nhi 化hóa 生sanh 但đãn 契khế 義nghĩa 理lý 即tức 名danh 生sanh 佛Phật 家gia 。 是thị 佛Phật 之chi 子tử 。 亦diệc 名danh 佛Phật 出xuất 現hiện 也dã (# 有hữu 本bổn 云vân 。 無vô 生sanh 之chi 理lý 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 為vi 家gia )# 。

五ngũ 示thị 圓viên 音âm 者giả 。 謂vị 此thử 說thuyết 塵trần 之chi 音âm 。 然nhiên 音âm 具cụ 足túc 智trí 慧tuệ 之chi 藏tạng 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 機cơ 。 有hữu 深thâm 淺thiển 之chi 感cảm 。 若nhược 於ư 聲thanh 上thượng 。 了liễu 大đại 小tiểu 音âm 韻vận 是thị 假giả 立lập 空không 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 然nhiên 聲thanh 是thị 實thật 者giả 。 此thử 乃nãi 小Tiểu 乘Thừa 機cơ 性tánh 。 即tức 愚ngu 法pháp 教giáo 顯hiển 也dã 。 於ư 聲thanh 上thượng 即tức 知tri 聲thanh 事sự 無vô 體thể 。 會hội 事sự 顯hiển 理lý 者giả 。 此thử 由do 大Đại 乘Thừa 機cơ 性tánh 。 即tức 終chung 教giáo 顯hiển 也dã 。 於ư 聲thanh 上thượng 即tức 知tri 大đại 小tiểu 音âm 聲thanh 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 生sanh 心tâm 動động 念niệm 即tức 乖quai 法pháp 體thể 。 一nhất 味vị 一nhất 相tương/tướng 不bất 可khả 分phân 別biệt 者giả 。 此thử 乃nãi 大Đại 乘Thừa 機cơ 性tánh 。 即tức 頓đốn 教giáo 顯hiển 也dã 。 於ư 聲thanh 上thượng 了liễu 知tri 聲thanh 是thị 緣duyên 起khởi 法Pháp 界Giới 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 主chủ 伴bạn 自tự 在tại 。 一nhất 即tức 一nhất 切thiết 。 一nhất 切thiết 即tức 一nhất 。 如như 帝Đế 釋Thích 殿điện 。 珠châu 網võng 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 境cảnh 界giới 。 此thử 由do 一Nhất 乘Thừa 機cơ 性tánh 。 即tức 圓viên 教giáo 顯hiển 也dã 。 此thử 一nhất 音âm 上thượng 。 由do 機cơ 有hữu 大đại 小tiểu 。 令linh 此thử 法Pháp 門môn 亦diệc 復phục 不bất 一nhất 。 一nhất 切thiết 諸chư 聲thanh 。 各các 各các 如như 是thị 。 乃nãi 為vi 如Như 來Lai 。 無vô 礙ngại 圓viên 音âm 法Pháp 輪luân 常thường 轉chuyển 爾nhĩ 。

六lục 辨biện 依y 正chánh 者giả 。 謂vị 塵trần 毛mao 剎sát 海hải 是thị 依y 。 佛Phật 身thân 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 是thị 正chánh 。 今kim 此thử 塵trần 是thị 佛Phật 智trí 所sở 現hiện 。 舉cử 體thể 全toàn 是thị 佛Phật 智trí 。 是thị 故cố 光quang 明minh 中trung 見kiến 。 微vi 塵trần 佛Phật 剎sát 。 又hựu 剎sát 海hải 微vi 塵trần 。 全toàn 用dụng 法Pháp 界Giới 性tánh 。 而nhi 為vi 塵trần 體thể 。 是thị 故cố 塵trần 中trung 見kiến 一nhất 切thiết 佛Phật 。 說thuyết 法Pháp 化hóa 生sanh 等đẳng 事sự 。 當đương 知tri 。 依y 即tức 正chánh 正chánh 即tức 依y 。 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 乃nãi 至chí 塵trần 毛mao 國quốc 土độ 一nhất 一nhất 事sự 法pháp 。 各các 各các 如như 是thị 。 全toàn 佛Phật 依y 正chánh 也dã 。

七thất 會hội 機cơ 感cảm 者giả 。 謂vị 塵trần 如như 如như 。 平bình 等đẳng 法Pháp 界Giới 。 隨tùy 智trí 所sở 顯hiển 。 機cơ 大đại 則tắc 義nghĩa 顯hiển 亦diệc 大đại 。 機cơ 小tiểu 則tắc 理lý 顯hiển 亦diệc 小tiểu 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 之chi 根căn 性tánh 。 有hữu 證chứng 悟ngộ 之chi 淺thiển 深thâm 。 是thị 為vi 機cơ 感cảm 。 即tức 此thử 機cơ 感cảm 。 全toàn 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 而nhi 應ưng 現hiện 也dã 。

八bát 施thí 佛Phật 事sự 者giả 。 謂vị 塵trần 音âm 聲thanh 文văn 字tự 。 皆giai 悉tất 性tánh 離ly 即tức 解giải 脫thoát 故cố 。 此thử 無vô 性tánh 文văn 字tự 。 非phi 事sự 之chi 事sự 。 以dĩ 空không 無vô 故cố 。 佛Phật 智trí 所sở 顯hiển 。 隨tùy 所sở 施thí 為vi 。 不bất 失thất 法Pháp 界Giới 。 即tức 為vi 佛Phật 事sự 。 經Kinh 云vân 。 有hữu 所sở 施thí 為vi 。 無vô 非phi 佛Phật 事sự 。

九cửu 開khai 五ngũ 眼nhãn 者giả 。 謂vị 塵trần 無vô 性tánh 之chi 色sắc 為vi 肉nhục 眼nhãn 也dã 。 塵trần 是thị 緣duyên 起khởi 之chi 法pháp 為vi 法Pháp 眼nhãn 。 塵trần 性tánh 空không 故cố 無vô 所sở 有hữu 是thị 慧tuệ 眼nhãn 。 塵trần 無vô 相tướng 可khả 得đắc 。 息tức 諸chư 分phân 別biệt 。 不bất 二nhị 見kiến 故cố 名danh 為vi 天thiên 眼nhãn 。 塵trần 性tánh 空không 寂tịch 。 無vô 相tướng 可khả 得đắc 。 依y 正chánh 無vô 礙ngại 念niệm 劫kiếp 圓viên 融dung 有hữu 無vô 平bình 等đẳng 。 名danh 為vi 佛Phật 眼nhãn 。 然nhiên 不bất 可khả 以dĩ 五ngũ 眼nhãn 見kiến 於ư 塵trần 。 但đãn 於ư 塵trần 處xứ 隨tùy 顯hiển 立lập 名danh 也dã 。

十thập 分phần/phân 三tam 智trí 者giả 。 謂vị 達đạt 塵trần 性tánh 空không 無vô 之chi 理lý 。 決quyết 擇trạch 邪tà 正chánh 。 順thuận 理lý 入nhập 真chân 。 此thử 決quyết 擇trạch 之chi 心tâm 。 是thị 加gia 行hành 智trí 。 又hựu 見kiến 此thử 塵trần 全toàn 是thị 亡vong 言ngôn 絕tuyệt 慮lự 。 性tánh 超siêu 圖đồ 度độ 能năng 所sở 不bất 起khởi 動động 念niệm 亦diệc 非phi 。 此thử 為vi 正chánh 體thể 智trí 。 又hựu 見kiến 塵trần 緣duyên 起khởi 幻huyễn 有hữu 不bất 礙ngại 差sai 別biệt 。 雖tuy 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 莫mạc 不bất 空không 無vô 所sở 有hữu 。 以dĩ 不bất 失thất 體thể 故cố 。 全toàn 以dĩ 法pháp 體thể 而nhi 起khởi 大đại 用dụng 。 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 主chủ 伴bạn 相tương/tướng 攝nhiếp 。 一nhất 即tức 一nhất 切thiết 。 一nhất 切thiết 即tức 一nhất 。 是thị 為vi 後hậu 得đắc 智trí 。

然nhiên 上thượng 諸chư 義nghĩa 法pháp 無vô 分phân 齊tề 。 現hiện 必tất 同đồng 時thời 理lý 不bất 礙ngại 差sai 。 隱ẩn 顯hiển 一nhất 際tế 。 用dụng 則tắc 波ba 騰đằng 鼎đỉnh 沸phí 。 全toàn 真chân 體thể 以dĩ 運vận 行hành 。 體thể 即tức 鏡kính 淨tịnh 水thủy 澄trừng 。 舉cử 隨tùy 緣duyên 而nhi 會hội 寂tịch 。 若nhược 曦# 光quang 之chi 流lưu 采thải 無vô 心tâm 。 而nhi 朗lãng 十thập 方phương 。 如như 明minh 鏡kính 之chi 端đoan 。 形hình 不bất 動động 而nhi 呈trình 萬vạn 像tượng 。

鎔dong 融dung 任nhậm 運vận 門môn 第đệ 四tứ

夫phu 性tánh 海hải 無vô 涯nhai 。 眾chúng 德đức 以dĩ 之chi 繁phồn 廣quảng 。 緣duyên 生sanh 不bất 測trắc 多đa 門môn 由do 是thị 圓viên 通thông 。 莫mạc 不bất 迴hồi 轉chuyển 萬vạn 差sai 卷quyển 舒thư 之chi 形hình 。 隨tùy 智trí 鎔dong 融dung 一nhất 際tế 開khai 合hợp 之chi 勢thế 。 從tùng 心tâm 照chiếu 不bất 生sanh 機cơ 。 縱túng/tung 差sai 別biệt 而nhi 恆hằng 順thuận 用dụng 非phi 乖quai 體thể 。 雖tuy 一nhất 味vị 而nhi 常thường 通thông 。 今kim 就tựu 體thể 勢thế 而nhi 言ngôn 。 略lược 分phần/phân 十thập 義nghĩa 。

一nhất 會hội 理lý 事sự 。 二nhị 達đạt 色sắc 空không 。 三tam 通thông 大đại 小tiểu 。 四tứ 收thu 遠viễn 近cận 。 五ngũ 明minh 純thuần 雜tạp 。 六lục 融dung 念niệm 劫kiếp 。 七thất 了liễu 一nhất 多đa 。 八bát 會hội 通thông 局cục 。 九cửu 明minh 卷quyển 舒thư 。 十thập 總tổng 圓viên 融dung 。

初sơ 會hội 理lý 事sự 者giả 。 如như 塵trần 相tương/tướng 圓viên 小tiểu 是thị 事sự 。 塵trần 性tánh 空không 無vô 是thị 理lý 。 以dĩ 事sự 無vô 體thể 。 事sự 隨tùy 理lý 而nhi 融dung 通thông 。 由do 塵trần 無vô 體thể 。 即tức 遍biến 通thông 於ư 一nhất 切thiết 。 由do 一nhất 切thiết 事sự 事sự 不bất 異dị 理lý 。 全toàn 現hiện 塵trần 中trung 。 故cố 經Kinh 云vân 。 廣quảng 世thế 界giới 即tức 是thị 狹hiệp 世thế 界giới 。 狹hiệp 世thế 界giới 即tức 是thị 廣quảng 世thế 界giới 。

二nhị 達đạt 色sắc 空không 者giả 。 如như 見kiến 塵trần 從tùng 緣duyên 成thành 立lập 是thị 色sắc 。 色sắc 無vô 體thể 故cố 是thị 空không 。 空không 若nhược 無vô 色sắc 而nhi 言ngôn 空không 。 即tức 是thị 無vô 世thế 諦đế 之chi 妄vọng 色sắc 。 因nhân 妄vọng 色sắc 而nhi 有hữu 真Chân 諦Đế 之chi 真chân 空không 。 色sắc 若nhược 無vô 空không 而nhi 言ngôn 色sắc 。 即tức 是thị 無vô 真Chân 諦Đế 之chi 真chân 空không 。 因nhân 真chân 空không 而nhi 有hữu 世thế 諦đế 之chi 妄vọng 色sắc 。 今kim 但đãn 了liễu 妄vọng 無vô 體thể 。 即tức 是thị 真chân 空không 。 非phi 無vô 色sắc 名danh 空không 也dã 。 經Kinh 云vân 。 色sắc 性tánh 自tự 空không 。 非phi 色sắc 滅diệt 空không 。

三tam 通thông 大đại 小tiểu 者giả 。 如như 塵trần 圓viên 相tương/tướng 是thị 小tiểu 。 須Tu 彌Di 高cao 廣quảng 為vì 大đại 。 然nhiên 此thử 塵trần 與dữ 彼bỉ 山sơn 。 大đại 小tiểu 相tương 容dung 。 隨tùy 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。 而nhi 不bất 生sanh 滅diệt 。 且thả 如như 見kiến 高cao 廣quảng 之chi 時thời 。 是thị 自tự 心tâm 現hiện 作tác 大đại 。 非phi 別biệt 有hữu 大đại 。 今kim 見kiến 塵trần 圓viên 小tiểu 之chi 時thời 。 亦diệc 是thị 自tự 心tâm 現hiện 作tác 小tiểu 。 非phi 別biệt 有hữu 小tiểu 。 今kim 由do 見kiến 塵trần 。 全toàn 以dĩ 見kiến 山sơn 。 高cao 廣quảng 之chi 心tâm 。 而nhi 現hiện 塵trần 也dã 。 是thị 故cố 即tức 小tiểu 容dung 大đại 也dã 。 經Kinh 云vân 。 金kim 剛cang 鐵thiết 圍vi 數số 無vô 量lượng 。 悉tất 能năng 安an 置trí 一nhất 毛mao 端đoan 。 欲dục 明minh 至chí 大đại 有hữu 小tiểu 相tương/tướng 。 菩Bồ 薩Tát 因nhân 此thử 初sơ 發phát 心tâm 。

四tứ 收thu 遠viễn 近cận 者giả 。 謂vị 此thử 塵trần 是thị 近cận 。 彼bỉ 十thập 方phương 世thế 界giới 是thị 遠viễn 。 今kim 塵trần 無vô 體thể 。 該cai 通thông 一nhất 切thiết 十thập 方phương 。 即tức 此thử 十thập 方phương 全toàn 是thị 塵trần 之chi 十thập 方phương 。 是thị 故cố 遠viễn 恆hằng 近cận 也dã 。 然nhiên 十thập 方phương 雖tuy 遠viễn 。 秖kỳ 是thị 塵trần 性tánh 之chi 十thập 方phương 。 縱túng/tung 超siêu 不bất 可khả 說thuyết 世thế 界giới 。 亦diệc 是thị 不bất 出xuất 塵trần 性tánh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 塵trần 量lượng 無vô 體thể 。 等đẳng 虛hư 空không 界giới 。 不bất 可khả 出xuất 過quá 故cố 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 十thập 方phương 。 唯duy 塵trần 性tánh 顯hiển 也dã 。 又hựu 雖tuy 離ly 此thử 至chí 十thập 方phương 。

時thời 亦diệc 見kiến 此thử 塵trần 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 塵trần 無vô 體thể 。 事sự 隨tùy 理lý 而nhi 融dung 現hiện 。 是thị 故cố 塵trần 性tánh 。 遍biến 一nhất 切thiết 時thời 。 塵trần 事sự 亦diệc 同đồng 顯hiển 現hiện 。 此thử 乃nãi 一nhất 塵trần 中trung 。 顯hiển 現hiện 一nhất 切thiết 。 而nhi 遠viễn 近cận 彼bỉ 此thử 宛uyển 然nhiên 。 十thập 方phương 入nhập 一nhất 塵trần 中trung 。 遠viễn 而nhi 恆hằng 近cận 。 塵trần 遍biến 十thập 方phương 。 近cận 而nhi 恆hằng 遠viễn 。 塵trần 與dữ 十thập 方phương 。 近cận 之chi 與dữ 遠viễn 。 一nhất 際tế 顯hiển 然nhiên 。 更cánh 無vô 別biệt 異dị 思tư 之chi 。

五ngũ 明minh 純thuần 雜tạp 者giả 。 謂vị 塵trần 無vô 生sanh 。 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 生sanh 是thị 純thuần 。 即tức 塵trần 無vô 生sanh 義nghĩa 中trung 。 具cụ 含hàm 理lý 事sự 。 亦diệc 空không 亦diệc 色sắc 亦diệc 菩Bồ 提Đề 亦diệc 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 是thị 雜tạp 。 理lý 不bất 礙ngại 事sự 。 純thuần 恆hằng 雜tạp 也dã 。 事sự 恆hằng 全toàn 理lý 。 雜tạp 恆hằng 純thuần 也dã 。 由do 理lý 事sự 自tự 在tại 。 純thuần 雜tạp 無vô 礙ngại 也dã 。

六lục 融dung 念niệm 劫kiếp 者giả 。 如như 見kiến 塵trần 時thời 。 是thị 一nhất 念niệm 心tâm 所sở 現hiện 。 此thử 一nhất 念niệm 之chi 心tâm 現hiện 時thời 。 全toàn 是thị 百bách 千thiên 大đại 劫kiếp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 百bách 千thiên 大đại 劫kiếp 。 由do 本bổn 一nhất 念niệm 方phương 成thành 大đại 劫kiếp 。 既ký 相tương/tướng 成thành 立lập 。 俱câu 無vô 體thể 性tánh 。 由do 一nhất 念niệm 無vô 體thể 。 即tức 通thông 大đại 劫kiếp 。 大đại 劫kiếp 無vô 體thể 。 即tức 該cai 一nhất 念niệm 。 由do 念niệm 劫kiếp 無vô 體thể 。 長trường 短đoản 之chi 相tướng 自tự 融dung 。 乃nãi 至chí 遠viễn 近cận 世thế 界giới 。 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 三tam 世thế 一nhất 切thiết 事sự 物vật 。 莫mạc 不bất 皆giai 於ư 一nhất 念niệm 中trung 現hiện 。

何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 事sự 法pháp 。 依y 心tâm 而nhi 現hiện 。 念niệm 既ký 無vô 礙ngại 。 法pháp 亦diệc 隨tùy 融dung 。 是thị 故cố 一nhất 念niệm 即tức 見kiến 三tam 世thế 一nhất 切thiết 。 事sự 物vật 顯hiển 然nhiên 。 經Kinh 云vân 。 或hoặc 一nhất 念niệm 即tức 百bách 千thiên 劫kiếp 。 百bách 千thiên 劫kiếp 即tức 一nhất 念niệm 。

七thất 了liễu 一nhất 多đa 者giả 。 如như 塵trần 自tự 相tương/tướng 是thị 一nhất 。 由do 自tự 一nhất 不bất 動động 。 方phương 能năng 遍biến 應ưng 成thành 多đa 。 若nhược 動động 自tự 一nhất 。 即tức 失thất 遍biến 應ưng 。 多đa 亦diệc 不bất 成thành 。 一nhất 二nhị 三tam 皆giai 亦diệc 如như 是thị 。 又hựu 一nhất 多đa 相tương/tướng 由do 成thành 立lập 。 如như 一nhất 全toàn 是thị 多đa 。 方phương 名danh 為vi 一nhất 。 又hựu 多đa 全toàn 是thị 一nhất 。 方phương 名danh 為vi 多đa 。 多đa 外ngoại 無vô 別biệt 一nhất 。 明minh 知tri 。 是thị 多đa 中trung 一nhất 。 一nhất 外ngoại 無vô 別biệt 多đa 。 明minh 知tri 。 是thị 一nhất 中trung 多đa 。 良lương 以dĩ 非phi 多đa 。 然nhiên 能năng 為vi 一nhất 多đa 。 非phi 一nhất 然nhiên 能năng 為vi 多đa 一nhất 。 以dĩ 不bất 失thất 無vô 性tánh 。 方phương 有hữu 一nhất 多đa 之chi 智trí 。 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 算toán 數số 法pháp 從tùng 一nhất 增tăng 至chí 十thập 。 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 量lượng 。 皆giai 從tùng 本bổn 數số 起khởi 智trí 慧tuệ 無vô 差sai 別biệt 。

八bát 會hội 通thông 局cục 者giả 。 謂vị 塵trần 之chi 小tiểu 相tương/tướng 是thị 局cục 。 即tức 相tương/tướng 無vô 體thể 是thị 通thông 。 今kim 無vô 邊biên 剎sát 海hải 。 常thường 現hiện 塵trần 中trung 乃nãi 通thông 恆hằng 局cục 。 一nhất 塵trần 全toàn 遍biến 剎sát 海hải 乃nãi 局cục 恆hằng 通thông 又hựu 不bất 壞hoại 小tiểu 而nhi 容dung 大đại 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 一nhất 塵trần 廣quảng 容dung 佛Phật 剎sát 。 不bất 泯mẫn 大đại 而nhi 居cư 小tiểu 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 佛Phật 剎sát 海hải 常thường 現hiện 塵trần 中trung 。 是thị 為vi 通thông 局cục 無vô 礙ngại 也dã 。

九cửu 明minh 卷quyển 舒thư 者giả 。 謂vị 塵trần 無vô 性tánh 舉cử 體thể 全toàn 遍biến 十thập 方phương 是thị 舒thư 。 十thập 方phương 無vô 體thể 隨tùy 緣duyên 全toàn 現hiện 塵trần 中trung 是thị 卷quyển 。 經Kinh 云vân 。 以dĩ 一nhất 佛Phật 土độ 滿mãn 十thập 方phương 。 十thập 方phương 入nhập 一nhất 亦diệc 無vô 餘dư 。 今kim 卷quyển 則tắc 一nhất 切thiết 事sự 於ư 一nhất 塵trần 中trung 現hiện 。 若nhược 舒thư 則tắc 一nhất 塵trần 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 即tức 舒thư 常thường 卷quyển 。 一nhất 塵trần 攝nhiếp 一nhất 切thiết 故cố 。 即tức 卷quyển 常thường 舒thư 。 一nhất 切thiết 攝nhiếp 一nhất 塵trần 故cố 。 是thị 為vi 卷quyển 舒thư 自tự 在tại 也dã 。

十thập 總tổng 圓viên 融dung 者giả 。 謂vị 塵trần 相tương/tướng 既ký 盡tận 惑hoặc 識thức 又hựu 亡vong 。 以dĩ 事sự 無vô 體thể 故cố 。 事sự 隨tùy 理lý 而nhi 圓viên 融dung 。 體thể 有hữu 事sự 故cố 。 理lý 隨tùy 事sự 而nhi 通thông 會hội 。 是thị 則tắc 終chung 日nhật 有hữu 而nhi 常thường 空không 。 空không 不bất 絕tuyệt 有hữu 。 終chung 日nhật 空không 而nhi 常thường 有hữu 。 有hữu 不bất 礙ngại 空không 。 然nhiên 不bất 礙ngại 有hữu 之chi 空không 。 能năng 融dung 萬vạn 像tượng 。 不bất 絕tuyệt 空không 之chi 有hữu 。 能năng 成thành 一nhất 切thiết 。 是thị 故cố 萬vạn 像tượng 宛uyển 然nhiên 。 彼bỉ 此thử 無vô 礙ngại 也dã 。

然nhiên 上thượng 諸chư 義nghĩa 鎔dong 融dung 之chi 勢thế 。 因nhân 無vô 性tánh 以dĩ 得đắc 通thông 。 任nhậm 運vận 之chi 形hình 。 因nhân 緣duyên 起khởi 而nhi 得đắc 會hội 。 一nhất 多đa 全toàn 攝nhiếp 窺khuy 一nhất 塵trần 。 所sở 以dĩ 頓đốn 彰chương 。 彼bỉ 此thử 相tương/tướng 收thu 瞻chiêm 纖tiêm 毫hào 以dĩ 之chi 齊tề 現hiện 。 良lương 以dĩ 心tâm 通thông 則tắc 法Pháp 門môn 自tự 在tại 。 義nghĩa 顯hiển 則tắc 大đại 智trí 由do 成thành 。 尋tầm 之chi 者giả 詎cự 究cứu 其kỳ 源nguyên 。 談đàm 之chi 者giả 罕# 窮cùng 其kỳ 奧áo 。 任nhậm 運vận 之chi 用dụng 。 何hà 可khả 稱xưng 哉tai 。

體thể 用dụng 顯hiển 露lộ 門môn 第đệ 五ngũ

夫phu 法pháp 體thể 圓viên 通thông 真chân 源nguyên 滿mãn 徹triệt 。 顯hiển 則tắc 十thập 方phương 洞đỗng 鑒giám 示thị 。 乃nãi 一nhất 切thiết 咸hàm 彰chương 。 指chỉ 微vi 塵trần 以dĩ 覩đổ 玄huyền 宗tông 。 舉cử 纖tiêm 毫hào 而nhi 觀quán 佛Phật 境cảnh 今kim 達đạt 妄vọng 開khai 真chân 。 略lược 分phần/phân 十thập 義nghĩa 。

一nhất 顯hiển 光quang 明minh 。 二nhị 了liễu 境cảnh 智trí 。 三Tam 明Minh 生sanh 了liễu 因nhân 。 四tứ 明minh 佛Phật 境cảnh 。 五ngũ 辨biện 因nhân 果quả 。 六lục 明minh 佛Phật 性tánh 。 七thất 表biểu 性tánh 德đức 。 八bát 自tự 心tâm 現hiện 。 九cửu 出xuất 世thế 間gian 。 十thập 托thác 生sanh 解giải 。

初sơ 顯hiển 光quang 明minh 者giả 。 謂vị 見kiến 塵trần 中trung 法Pháp 界Giới 真Chân 如Như 理lý 事sự 之chi 時thời 。 顯hiển 了liễu 分phân 明minh 。 此thử 是thị 智trí 慧tuệ 。 光quang 明minh 照chiếu 也dã 。 若nhược 無vô 智trí 光quang 。 則tắc 理lý 事sự 不bất 顯hiển 。 但đãn 見kiến 法pháp 時thời 。 是thị 心tâm 光quang 明minh 。 由do 積tích 智trí 功công 圓viên 。 是thị 故cố 放phóng 一nhất 光quang 明minh 。 則tắc 法Pháp 界Giới 無vô 不bất 顯hiển 示thị 。 常thường 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 法pháp 界giới 。 是thị 為vi 放phóng 光quang 明minh 照chiếu 一nhất 切thiết 也dã 。

二nhị 了liễu 境cảnh 智trí 者giả 。 如như 一nhất 塵trần 圓viên 小tiểu 事sự 相tướng 是thị 世thế 諦đế 。 了liễu 塵trần 無vô 生sanh 無vô 性tánh 是thị 真Chân 諦Đế 。 彼bỉ 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 。 是thị 所sở 依y 之chi 境cảnh 。 此thử 貫quán 達đạt 之chi 心tâm 。 是thị 能năng 依y 之chi 智trí 。 此thử 智trí 於ư 境cảnh 。 無vô 復phục 能năng 取thủ 所sở 取thủ 二nhị 種chủng 分phân 別biệt 。

何hà 以dĩ 故cố 。 今kim 智trí 由do 法pháp 成thành 時thời 。 方phương 得đắc 言ngôn 智trí 。 離ly 法pháp 則tắc 無vô 能năng 分phân 別biệt 之chi 智trí 。 法pháp 由do 智trí 顯hiển 時thời 。 方phương 得đắc 言ngôn 。 法pháp 離ly 智trí 亦diệc 無vô 所sở 分phân 別biệt 之chi 境cảnh 。 以dĩ 心tâm 智trí 寂tịch 故cố 。 雖tuy 流lưu 照chiếu 而nhi 常thường 安an 。 由do 法pháp 隨tùy 緣duyên 故cố 。 雖tuy 空không 寂tịch 而nhi 恆hằng 用dụng 。

三Tam 明Minh 生sanh 了liễu 因nhân 者giả 。 謂vị 塵trần 體thể 空không 寂tịch 緣duyên 起khởi 法Pháp 界Giới 之chi 義nghĩa 。 由do 智trí 方phương 顯hiển 。 是thị 了liễu 因nhân 。 見kiến 塵trần 體thể 已dĩ 修tu 於ư 解giải 行hành 。 生sanh 起khởi 力lực 用dụng 。 是thị 生sanh 因nhân 。 然nhiên 生sanh 即tức 無vô 生sanh 。 還hoàn 同đồng 法pháp 體thể 。 了liễu 亦diệc 非phi 了liễu 。 豈khởi 等đẳng 緣duyên 生sanh 。 生sanh 之chi 與dữ 了liễu 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 生sanh 則tắc 約ước 行hành 。 了liễu 則tắc 據cứ 體thể 。 無vô 體thể 即tức 體thể 。 了liễu 則tắc 無vô 生sanh 。 體thể 即tức 無vô 體thể 。 生sanh 還hoàn 為vi 了liễu 。 契khế 同đồng 一nhất 際tế 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。

四tứ 明minh 佛Phật 境cảnh 者giả 。 謂vị 塵trần 體thể 不bất 可khả 得đắc 。 此thử 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 佛Phật 得đắc 塵trần 相tương/tướng 無vô 分phân 齊tề 無vô 可khả 依y 。 此thử 無vô 依y 。 是thị 佛Phật 依y 塵trần 體thể 不bất 生sanh 。 此thử 不bất 生sanh 是thị 佛Phật 生sanh 塵trần 無vô 分phân 別biệt 。 是thị 佛Phật 分phân 別biệt 。 由do 無vô 得đắc 無vô 依y 無vô 生sanh 。 方phương 能năng 建kiến 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 又hựu 塵trần 全toàn 見kiến 更cánh 不bất 可khả 見kiến 。 乃nãi 至chí 不bất 可khả 聞văn 。 皆giai 是thị 佛Phật 見kiến 聞văn 。 經Kinh 云vân 。 所sở 見kiến 不bất 可khả 見kiến 。 所sở 聞văn 不bất 可khả 聞văn 。

五ngũ 辯biện 因nhân 果quả 者giả 。 塵trần 即tức 是thị 緣duyên 起khởi 事sự 相tướng 現hiện 前tiền 為vi 因nhân 。 即tức 事sự 體thể 空không 不bất 可khả 得đắc 是thị 果quả 。 果quả 不bất 異dị 因nhân 。 全toàn 以dĩ 因nhân 滿mãn 稱xưng 為vi 果quả 也dã 。 由do 因nhân 不bất 異dị 果quả 。 全toàn 以dĩ 果quả 圓viên 稱xưng 之chi 為vi 因nhân 也dã 。 若nhược 因nhân 不bất 得đắc 果quả 。 果quả 亦diệc 非phi 果quả 也dã 。 若nhược 果quả 不bất 得đắc 因nhân 。 因nhân 亦diệc 非phi 因nhân 也dã 。 皆giai 同đồng 時thời 成thành 立lập 。 無vô 別biệt 異dị 故cố 。 是thị 故cố 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 成thành 正chánh 覺giác 已dĩ 。 乃nãi 是thị 初sơ 心tâm 。 經Kinh 云vân 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 悉tất 與dữ 三tam 世thế 諸chư 如Như 來Lai 等đẳng 。

六lục 明minh 佛Phật 性tánh 者giả 。 謂vị 覺giác 塵trần 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 。 經Kinh 云vân 。 三tam 世thế 佛Phật 種chủng 。 以dĩ 無vô 性tánh 為vi 性tánh 。 此thử 但đãn 一nhất 切thiết 處xứ 。 隨tùy 了liễu 無vô 性tánh 即tức 為vi 佛Phật 性tánh 。 不bất 以dĩ 有hữu 情tình 故cố 有hữu 。 不bất 以dĩ 無vô 情tình 故cố 無vô 。 今kim 獨độc 言ngôn 有hữu 情tình 者giả 。 意ý 在tại 勸khuyến 人nhân 為vi 器khí 也dã 。 常thường 於ư 一nhất 塵trần 一nhất 毛mao 之chi 處xứ 。 明minh 見kiến 一nhất 切thiết 理lý 事sự 。 無vô 非phi 如Như 來Lai 性tánh 。 是thị 開khai 發phát 如Như 來Lai 性tánh 起khởi 功công 德đức 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 也dã 。

七thất 表biểu 性tánh 德đức 者giả 。 問vấn 塵trần 是thị 有hữu 耶da 。 答đáp 是thị 非phi 有hữu 之chi 有hữu 。 如như 水thủy 月nguyệt 鏡kính 像tượng 。 經Kinh 云vân 。 非phi 有hữu 是thị 有hữu 。 問vấn 塵trần 是thị 無vô 耶da 。 答đáp 是thị 有hữu 之chi 非phi 有hữu 空không 無vô 性tánh 也dã 。 經Kinh 云vân 。 有hữu 是thị 非phi 有hữu 。 問vấn 塵trần 是thị 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 耶da 。 答đáp 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 有hữu 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 空không 。 空không 有hữu 一nhất 際tế 自tự 在tại 成thành 也dã 。 論luận 云vân 。 以dĩ 有hữu 空không 義nghĩa 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 得đắc 成thành 。 問vấn 塵trần 是thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 耶da 。 答đáp 有hữu 相tương/tướng 空không 相tướng 俱câu 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 互hỗ 相tương 奪đoạt 盡tận 。 無vô 所sở 成thành 立lập 。 今kim 此thử 性tánh 德đức 。 但đãn 無vô 執chấp 著trước 。 不bất 礙ngại 分phân 別biệt 。 論luận 云vân 。 若nhược 因nhân 有hữu 與dữ 無vô 亦diệc 遮già 亦diệc 應ưng 。 聽thính 離ly 言ngôn 心tâm 不bất 著trước 。 是thị 則tắc 無vô 有hữu 過quá 。

八bát 明minh 自tự 心tâm 現hiện 者giả 。 如như 見kiến 此thử 塵trần 時thời 是thị 自tự 心tâm 現hiện 也dã 。 今kim 塵trần 既ký 由do 心tâm 現hiện 。 即tức 還hoàn 與dữ 自tự 心tâm 為vi 緣duyên 。 終chung 無vô 心tâm 外ngoại 法pháp 。 而nhi 能năng 為vi 心tâm 緣duyên 。 以dĩ 非phi 外ngoại 故cố 。 即tức 以dĩ 塵trần 為vi 自tự 心tâm 現hiện 也dã 。 離ly 心tâm 之chi 外ngoại 。 更cánh 無vô 一nhất 法pháp 。 縱túng/tung 見kiến 內nội 外ngoại 。 但đãn 是thị 自tự 心tâm 所sở 現hiện 。 無vô 別biệt 內nội 外ngoại 。 此thử 無vô 過quá 也dã 。

九cửu 出xuất 世thế 間gian 者giả 。 謂vị 見kiến 塵trần 色sắc 相tướng 作tác 實thật 解giải 。 即tức 為vi 處xử 世thế 間gian 。 今kim 塵trần 相tương/tướng 空không 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 也dã 。 經Kinh 云vân 。 三tam 世thế 五ngũ 蘊uẩn 法pháp 說thuyết 名danh 為vi 世thế 間gian 。 斯tư 由do 虛hư 妄vọng 有hữu 。 無vô 分phân 別biệt 則tắc 出xuất 世thế 間gian 也dã 。

十thập 托thác 事sự 生sanh 解giải 者giả 。 如như 見kiến 塵trần 相tương/tướng 。 是thị 事sự 於ư 事sự 處xứ 貫quán 達đạt 。 即tức 無vô 生sanh 之chi 理lý 現hiện 前tiền 。 是thị 謂vị 托thác 事sự 生sanh 解giải 也dã 。 又hựu 別biệt 托thác 外ngoại 物vật 以dĩ 表biểu 此thử 法pháp 。 表biểu 塵trần 法Pháp 自tự 在tại 故cố 。 以dĩ 塵trần 表biểu 之chi 顯hiển 法pháp 潤nhuận 益ích 故cố 。 以dĩ 雲vân 雨vũ 表biểu 之chi 。 顯hiển 塵trần 性tánh 德đức 深thâm 廣quảng 故cố 。 以dĩ 海hải 表biểu 之chi 。 如như 是thị 無vô 量lượng 。 更cánh 有hữu 所sở 表biểu 。 各các 異dị 。 以dĩ 智trí 推thôi 之chi 。

然nhiên 上thượng 諸chư 義nghĩa 。 惑hoặc 盡tận 智trí 生sanh 相tương/tướng 亡vong 體thể 顯hiển 。 差sai 別biệt 緣duyên 起khởi 。 方phương 騰đằng 性tánh 海hải 之chi 波ba 。 一nhất 味vị 真chân 源nguyên 。 用dụng 顯hiển 隨tùy 緣duyên 之chi 鏡kính 。 會hội 真chân 之chi 道đạo 失thất 。 何hà 遠viễn 哉tai 。

差sai 別biệt 顯hiển 現hiện 門môn 第đệ 六lục

夫phu 滿mãn 教giáo 難nan 思tư 。 窺khuy 一nhất 塵trần 而nhi 頓đốn 現hiện 。 圓viên 宗tông 叵phả 測trắc 。 觀quán 纖tiêm 毫hào 而nhi 頓đốn 彰chương 。 然nhiên 用dụng 就tựu 體thể 分phần/phân 。 非phi 無vô 差sai 別biệt 之chi 勢thế 。 事sự 依y 理lý 顯hiển 。 自tự 有hữu 一nhất 際tế 之chi 形hình 。 今kim 且thả 略lược 舉cử 大đại 綱cương 。 以dĩ 顯hiển 十thập 義nghĩa 。

一nhất 明minh 止Chỉ 觀Quán 。 二nhị 開khai 二nhị 諦đế 。 三tam 出xuất 入nhập 定định 。 四tứ 通thông 性tánh 起khởi 。 五ngũ 辨biện 六lục 相tương/tướng 。 六lục 顯hiển 帝đế 網võng 。 七thất 鑒giám 微vi 細tế 。 八bát 通thông 逆nghịch 順thuận 。 九cửu 定định 主chủ 伴bạn 。 十thập 登đăng 彼bỉ 岸ngạn 。

初sơ 明minh 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 如như 見kiến 塵trần 無vô 體thể 空không 寂tịch 之chi 境cảnh 為vi 止chỉ 。 照chiếu 體thể 之chi 心tâm 是thị 觀quán 。 今kim 由do 以dĩ 無vô 緣duyên 之chi 觀quán 心tâm 通thông 無vô 性tánh 之chi 止chỉ 體thể 。 心tâm 境cảnh 無vô 二nhị 。 是thị 止Chỉ 觀Quán 融dung 通thông 。 由do 止chỉ 無vô 體thể 不bất 礙ngại 是thị 心tâm 故cố 。 是thị 以dĩ 境cảnh 隨tùy 智trí 。 而nhi 任nhậm 運vận 。 由do 觀quán 心tâm 不bất 礙ngại 止chỉ 境cảnh 故cố 。 是thị 以dĩ 智trí 隨tùy 法pháp 而nhi 寂tịch 靜tĩnh 。 由do 非phi 止Chỉ 觀Quán 以dĩ 成thành 止Chỉ 觀Quán 。 由do 成thành 止Chỉ 觀Quán 。 以dĩ 非phi 止Chỉ 觀Quán 。 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。

二nhị 開khai 二nhị 諦đế 者giả 。 謂vị 如như 見kiến 塵trần 相tương/tướng 圓viên 小tiểu 。 幻huyễn 有hữu 現hiện 前tiền 。 是thị 世thế 諦đế 。 了liễu 塵trần 無vô 體thể 。 幻huyễn 相tương/tướng 蕩đãng 盡tận 。 是thị 真Chân 諦Đế 。 今kim 此thử 世thế 諦đế 之chi 有hữu 。 不bất 異dị 於ư 空không 相tướng 。 方phương 名danh 世thế 諦đế 。 又hựu 真Chân 諦Đế 之chi 空không 。 隨tùy 緣duyên 顯hiển 現hiện 。 不bất 異dị 於ư 有hữu 相tương/tướng 。 方phương 名danh 真Chân 諦Đế 。 又hựu 空không 依y 有hữu 顯hiển 即tức 世thế 諦đế 。 成thành 真Chân 諦Đế 也dã 。 由do 有hữu 攬lãm 空không 成thành 。 即tức 真Chân 諦Đế 成thành 俗tục 諦đế 也dã 。 由do 非phi 真chân 非phi 俗tục 。 是thị 故cố 能năng 真chân 能năng 俗tục 。 即tức 二nhị 而nhi 無vô 二nhị 。 不bất 礙ngại 一nhất 二nhị 之chi 義nghĩa 歷lịch 然nhiên 。 經Kinh 云vân 。 於ư 解giải 常thường 自tự 一nhất 。 於ư 諦đế 常thường 自tự 二nhị 。 通thông 達đạt 此thử 無vô 礙ngại 。 真chân 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。

三tam 出xuất 入nhập 定định 者giả 。 謂vị 見kiến 塵trần 性tánh 空không 。 即tức 是thị 十thập 方phương 一nhất 切thiết 。 真chân 實thật 之chi 理lý 。 名danh 為vi 入nhập 定định 也dã 。 然nhiên 見kiến 此thử 塵trần 無vô 性tánh 空không 理lý 之chi 時thời 。 乃nãi 是thị 十thập 方phương 之chi 空không 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 十thập 方phương 之chi 心tâm 。 見kiến 於ư 一nhất 塵trần 。 是thị 故cố 全toàn 以dĩ 十thập 方phương 為vi 塵trần 。 定định 亦diệc 不bất 礙ngại 事sự 相tướng 宛uyển 然nhiên 。 是thị 起khởi 然nhiên 起khởi 之chi 與dữ 定định 俱câu 。 等đẳng 虛hư 空không 界giới 。 但đãn 以dĩ 一nhất 多đa 融dung 通thông 同đồng 異dị 無vô 礙ngại 。 是thị 故cố 一nhất 入nhập 多đa 起khởi 。 多đa 入nhập 一nhất 起khởi 。 差sai 別biệt 入nhập 一nhất 際tế 起khởi 。 一nhất 際tế 入nhập 差sai 別biệt 起khởi 。 悉tất 皆giai 同đồng 時thời 一nhất 際tế 成thành 立lập 。 無vô 有hữu 別biệt 異dị 。 當đương 知tri 。 定định 即tức 起khởi 起khởi 即tức 定định 。 一nhất 與dữ 一nhất 切thiết 同đồng 時thời 三tam 昧muội 起khởi 。 一nhất 切thiết 塵trần 中trung 入nhập 正chánh 受thọ 。 一nhất 毛mao 端đoan 頭đầu 三tam 昧muội 起khởi 。

四tứ 通thông 性tánh 起khởi 者giả 。 謂vị 塵trần 體thể 空không 無vô 所sở 有hữu 。 相tương/tướng 無vô 不bất 盡tận 。 唯duy 一nhất 真chân 性tánh 。 以dĩ 空không 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 即tức 全toàn 體thể 而nhi 成thành 諸chư 法pháp 也dã 。 是thị 故cố 而nhi 有hữu 萬vạn 像tượng 繁phồn 興hưng 。 萬vạn 像tượng 繁phồn 興hưng 而nhi 恆hằng 不bất 失thất 真chân 體thể 一nhất 味vị 。 起khởi 恆hằng 不bất 起khởi 。 不bất 起khởi 恆hằng 起khởi 。 良lương 以dĩ 不bất 起khởi 即tức 起khởi 。 起khởi 乃nãi 顯hiển 於ư 緣duyên 生sanh 。 起khởi 即tức 不bất 起khởi 。 不bất 起khởi 乃nãi 彰chương 於ư 法Pháp 界Giới 。 是thị 故cố 此thử 塵trần 即tức 理lý 即tức 事sự 即tức 滅diệt 即tức 生sanh 。 皆giai 由do 不bất 起khởi 而nhi 起khởi 也dã 。 此thử 塵trần 亦diệc 空không 理lý 亦diệc 壞hoại 亦diệc 隱ẩn 。 由do 起khởi 而nhi 不bất 起khởi 。 是thị 故cố 終chung 日nhật 繁phồn 興hưng 。 而nhi 無vô 施thi 設thiết 也dã 。

五ngũ 顯hiển 六lục 相tương/tướng 者giả 。 今kim 塵trần 全toàn 以dĩ 理lý 事sự 解giải 行hành 教giáo 義nghĩa 以dĩ 成thành 緣duyên 起khởi 。 此thử 為vi 總tổng 也dã 。 由do 塵trần 總tổng 義nghĩa 現hiện 前tiền 。 方phương 於ư 塵trần 處xứ 。 辨biện 體thể 用dụng 解giải 行hành 教giáo 義nghĩa 。 各các 各các 差sai 別biệt 。 是thị 別biệt 也dã 。 此thử 一nhất 塵trần 處xứ 所sở 辨biện 諸chư 義nghĩa 。 各các 各các 無vô 性tánh 。 互hỗ 不bất 相tương 違vi 。 是thị 同đồng 也dã 。 此thử 一nhất 塵trần 處xứ 。 諸chư 義nghĩa 體thể 用dụng 性tánh 相tướng 。 各các 各các 差sai 別biệt 。 是thị 異dị 也dã 。 此thử 一nhất 塵trần 處xứ 。 諸chư 義nghĩa 現hiện 前tiền 塵trần 法pháp 方phương 立lập 。 是thị 成thành 也dã 。 此thử 一nhất 塵trần 處xứ 。 諸chư 義nghĩa 各các 各các 顯hiển 自tự 性tánh 相tướng 終chung 不bất 相tương 成thành 相tương/tướng 作tác 。 是thị 壞hoại 也dã 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 具cụ 此thử 六lục 相tương/tướng 。 緣duyên 起khởi 方phương 成thành 。 若nhược 不bất 如như 此thử 。 則tắc 失thất 六lục 義nghĩa 也dã 。

六lục 顯hiển 帝đế 網võng 者giả 。 謂vị 塵trần 無vô 體thể 。 顯hiển 現hiện 一nhất 切thiết 。 緣duyên 起khởi 理lý 事sự 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 教giáo 義nghĩa 。 及cập 解giải 行hành 等đẳng 。 由do 此thử 諸chư 義nghĩa 無vô 性tánh 。 理lý 通thông 十thập 方phương 。 圓viên 明minh 一nhất 際tế 。 或hoặc 一nhất 現hiện 一nhất 。 或hoặc 一nhất 現hiện 一nhất 切thiết 。 或hoặc 一nhất 切thiết 現hiện 一nhất 。 或hoặc 一nhất 切thiết 現hiện 一nhất 切thiết 。 四tứ 句cú 同đồng 時thời 。 一nhất 際tế 顯hiển 然nhiên 。 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 。 自tự 在tại 現hiện 也dã 。 如như 帝Đế 釋Thích 殿điện 珠châu 網võng 。 重trùng 重trùng 互hỗ 現hiện 無vô 盡tận 。 論luận 云vân 。 帝đế 網võng 差sai 別biệt 。 唯duy 智trí 能năng 知tri 。 非phi 眼nhãn 境cảnh 界giới 。

七thất 鑒giám 微vi 細tế 者giả 。 謂vị 此thử 塵trần 及cập 十thập 方phương 一nhất 切thiết 理lý 事sự 等đẳng 。 莫mạc 不bất 皆giai 是thị 。 佛Phật 智trí 所sở 現hiện 。 即tức 此thử 佛Phật 智trí 所sở 現hiện 之chi 塵trần 。 能năng 容dung 持trì 一nhất 切thiết 剎sát 海hải 。 事sự 理lý 教giáo 義nghĩa 。 無vô 不bất 具cụ 足túc 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 由do 十thập 方phương 差sai 別biệt 雖tuy 多đa 。 恆hằng 是thị 一nhất 塵trần 之chi 十thập 方phương 。 一nhất 塵trần 雖tuy 小tiểu 。 恆hằng 是thị 該cai 通thông 。 一nhất 切thiết 之chi 塵trần 。 是thị 故cố 顯hiển 現hiện 。 無vô 有hữu 先tiên 後hậu 。 不bất 礙ngại 差sai 別biệt 。 遠viễn 近cận 宛uyển 然nhiên 。 經Kinh 云vân 。 微vi 細tế 世thế 界giới 中trung 。 容dung 受thọ 大đại 世thế 界giới 。 境cảnh 界giới 無vô 不bất 了liễu 。 智trí 慧tuệ 山sơn 王vương 行hành 。 又hựu 云vân 。 於ư 一nhất 塵trần 中trung 。 普phổ 現hiện 三tam 世thế 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 等đẳng 。 又hựu 云vân 。 乃nãi 至chí 一nhất 塵trần 。 一nhất 毛mao 一nhất 世thế 界giới 一nhất 佛Phật 一nhất 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 皆giai 如như 是thị 頓đốn 顯hiển 故cố 。

八bát 通thông 逆nghịch 順thuận 者giả 。 謂vị 舉cử 塵trần 相tương/tướng 。 不bất 必tất 見kiến 理lý 為vi 逆nghịch 。 以dĩ 塵trần 無vô 體thể 即tức 空không 為vi 順thuận 。 由do 相tương/tướng 取thủ 不bất 可khả 得đắc 。 逆nghịch 則tắc 常thường 順thuận 。 以dĩ 理lý 不bất 礙ngại 事sự 。 順thuận 則tắc 常thường 逆nghịch 。 由do 事sự 理lý 融dung 通thông 。 是thị 以dĩ 逆nghịch 順thuận 無vô 礙ngại 自tự 在tại 用dụng 也dã 。

九cửu 定định 主chủ 伴bạn 者giả 。 謂vị 塵trần 是thị 法Pháp 界Giới 體thể 無vô 分phân 齊tề 。 普phổ 遍biến 一nhất 切thiết 。 是thị 為vi 主chủ 也dã 。 即tức 彼bỉ 一nhất 切thiết 各các 各các 別biệt 故cố 是thị 伴bạn 也dã 。 然nhiên 伴bạn 不bất 異dị 主chủ 。 必tất 全toàn 主chủ 而nhi 成thành 伴bạn 。 主chủ 不bất 異dị 伴bạn 。 亦diệc 全toàn 伴bạn 而nhi 成thành 主chủ 。 主chủ 之chi 與dữ 伴bạn 。 互hỗ 相tương 資tư 相tương/tướng 攝nhiếp 。 若nhược 相tương/tướng 攝nhiếp 彼bỉ 此thử 互hỗ 無vô 。 不bất 可khả 別biệt 說thuyết 一nhất 切thiết 。 若nhược 相tương/tướng 資tư 則tắc 彼bỉ 此thử 互hỗ 有hữu 。 不bất 可khả 同đồng 說thuyết 一nhất 切thiết 。 皆giai 由do 即tức 主chủ 即tức 伴bạn 。 是thị 故cố 亦diệc 同đồng 亦diệc 異dị 。 當đương 知tri 。 主chủ 中trung 亦diệc 主chủ 亦diệc 伴bạn 。 伴bạn 中trung 亦diệc 伴bạn 亦diệc 主chủ 也dã 。

十thập 登đăng 彼bỉ 岸ngạn 者giả 。 謂vị 塵trần 名danh 相tướng 生sanh 滅diệt 。 是thị 此thử 岸ngạn 。 今kim 了liễu 塵trần 名danh 相tướng 空không 寂tịch 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 彼bỉ 岸ngạn 。 但đãn 以dĩ 不bất 了liễu 為vi 此thử 。 了liễu 即tức 為vi 彼bỉ 。 依y 了liễu 不bất 了liễu 邊biên 。 寄ký 彼bỉ 此thử 以dĩ 言ngôn 之chi 。 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 住trụ 此thử 岸ngạn 。 不bất 住trụ 彼bỉ 岸ngạn 。 而nhi 能năng 運vận 度độ 眾chúng 生sanh 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。

然nhiên 上thượng 諸chư 義nghĩa 體thể 無vô 別biệt 異dị 。 舉cử 則tắc 全toàn 彰chương 。 理lý 不bất 殊thù 途đồ 。 談đàm 皆giai 頓đốn 顯hiển 。 良lương 以dĩ 二nhị 邊biên 相tương/tướng 盡tận 差sai 別biệt 體thể 融dung 。 隨tùy 智trí 卷quyển 舒thư 。 應ứng 機cơ 屈khuất 曲khúc 。 是thị 故cố 言ngôn 起khởi 。 即tức 起khởi 誰thùy 云vân 路lộ 之chi 不bất 通thông 。 舉cử 多đa 即tức 多đa 。 孰thục 談đàm 法pháp 之chi 無vô 在tại 。 自tự 非phi 逈huýnh 超siêu 特đặc 達đạt 捿# 心tâm 物vật 表biểu 之chi 者giả 。 焉yên 能năng 了liễu 此thử 乎hồ 。

修tu 學học 嚴nghiêm 成thành 門môn 第đệ 七thất

夫phu 菩Bồ 提Đề 大đại 寶bảo 性tánh 起khởi 靈linh 珠châu 。 既ký 琢trác 既ký 磨ma 。 資tư 智trí 慧tuệ 。 而nhi 觀quán 察sát 為vi 調điều 為vi 舒thư 。 藉tạ 解giải 行hành 以dĩ 嚴nghiêm 成thành 。 今kim 總tổng 舉cử 大đại 綱cương 粗thô 分phần/phân 十thập 義nghĩa 。

一nhất 法pháp 供cúng 養dường 。 二nhị 弘hoằng 六Lục 度Độ 。 三tam 修tu 解giải 行hành 。 四tứ 常thường 莊trang 嚴nghiêm 。 五ngũ 明minh 智trí 慧tuệ 。 六lục 崇sùng 善thiện 根căn 。 七thất 了liễu 夢mộng 幻huyễn 。 八bát 曉hiểu 鏡kính 像tượng 。 九cửu 達đạt 五ngũ 蘊uẩn 。 十thập 不bất 共cộng 法pháp 。

初sơ 法Pháp 供cúng 養dường 者giả 。 謂vị 以dĩ 無vô 生sanh 心tâm 中trung 施thí 。 一nhất 切thiết 珍trân 寶bảo 。 乃nãi 至chí 微vi 塵trần 。 皆giai 能năng 攝nhiếp 於ư 法Pháp 界Giới 。 即tức 以dĩ 此thử 法Pháp 界Giới 一nhất 塵trần 。 而nhi 作tác 供cúng 養dường 。 以dĩ 此thử 供cúng 養dường 。 乃nãi 至chí 遍biến 通thông 三tam 世thế 一nhất 切thiết 諸chư 如Như 來Lai 前tiền 。 無vô 不bất 顯hiển 現hiện 。 彼bỉ 諸chư 如Như 來Lai 。 無vô 不bất 攝nhiếp 受thọ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 塵trần 即tức 攝nhiếp 法Pháp 界Giới 。 是thị 理lý 與dữ 佛Phật 體thể 性tánh 。 法Pháp 界Giới 相tương 應ứng 是thị 故cố 遍biến 至chí 一nhất 切thiết 佛Phật 所sở 。 名danh 廣quảng 大đại 供cúng 養dường 。 無vô 空không 過quá 者giả 。 經Kinh 云vân 。 諸chư 供cúng 養dường 中trung 。 法Pháp 供cúng 養dường 勝thắng 。

二nhị 弘hoằng 六Lục 度Độ 者giả 。 如như 見kiến 塵trần 緣duyên 起khởi 無vô 盡tận 。 理lý 事sự 中trung 說thuyết 。 施thí 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 是thị 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 又hựu 塵trần 相tương/tướng 空không 無vô 。 即tức 無vô 非phi 可khả 防phòng 。 無vô 惡ác 可khả 斷đoạn 。 是thị 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 又hựu 塵trần 相tương/tướng 空không 無vô 所sở 有hữu 。 則tắc 緣duyên 心tâm 不bất 起khởi 。 息tức 諸chư 惱não 害hại 。 是thị 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 又hựu 塵trần 無vô 體thể 時thời 執chấp 心tâm 自tự 盡tận 。 離ly 於ư 妄vọng 念niệm 。 是thị 精Tinh 進Tấn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 經Kinh 云vân 。 若nhược 能năng 心tâm 不bất 妄vọng 。 精tinh 進tấn 無vô 有hữu 涯nhai 。 又hựu 以dĩ 塵trần 無vô 性tánh 。 心tâm 亦diệc 自tự 寂tịch 。 是thị 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 經Kinh 云vân 。 不bất 見kiến 心tâm 相tương/tướng 。 是thị 名danh 正chánh 定định 。 又hựu 塵trần 緣duyên 起khởi 無vô 生sanh 無vô 相tướng 。 空không 寂tịch 之chi 理lý 。 是thị 智Trí 慧Tuệ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 經Kinh 云vân 。 色sắc 不bất 生sanh 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 生sanh 常thường 以dĩ 如như 理lý 六Lục 度Độ 。 修tu 明minh 其kỳ 心tâm 。 亦diệc 不bất 礙ngại 事sự 六Lục 度Độ 。 饒nhiêu 益ích 眾chúng 生sanh 。 理lý 事sự 不bất 二nhị 。 為vi 實thật 行hạnh 也dã 。 不bất 以dĩ 理lý 中trung 具cụ 六lục 而nhi 礙ngại 事sự 六lục 。 但đãn 了liễu 事sự 為vi 理lý 也dã 。

三tam 修tu 解giải 行hành 者giả 。 謂vị 於ư 塵trần 處xứ 。 悟ngộ 達đạt 理lý 事sự 色sắc 空không 無vô 性tánh 之chi 義nghĩa 。 是thị 解giải 也dã 。 理lý 解giải 在tại 心tâm 。 是thị 智trí 也dã 。 行hành 通thông 為vi 行hành 。 若nhược 行hành 心tâm 作tác 真chân 解giải 作tác 俗tục 解giải 。 非phi 名danh 解giải 也dã 。 不bất 作tác 一nhất 切thiết 解giải 。 解giải 心tâm 無vô 寄ký 。 是thị 為vi 大đại 解giải 也dã 。 又hựu 若nhược 起khởi 心tâm 。 作tác 凡phàm 夫phu 行hành 。 作tác 聖thánh 人nhân 行hành 。 亦diệc 非phi 行hành 也dã 。 不bất 作tác 一nhất 切thiết 行hành 。 行hành 心tâm 無vô 寄ký 。 是thị 名danh 大đại 行hành 。 行hành 非phi 是thị 過quá 。 由do 心tâm 起khởi 作tác 。 解giải 亦diệc 非phi 過quá 。 由do 心tâm 住trụ 著trước 。 常thường 無vô 住trụ 著trước 希hy 望vọng 。 乃nãi 是thị 真chân 解giải 行hành 也dã 。

四tứ 常thường 莊trang 嚴nghiêm 者giả 。 如như 以dĩ 智trí 心tâm 觀quán 察sát 。 全toàn 塵trần 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 現hiện 前tiền 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 是thị 為vi 嚴nghiêm 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 又hựu 修tu 戒giới 願nguyện 理lý 事sự 。 解giải 行hành 圓viên 明minh 。 全toàn 塵trần 法Pháp 界Giới 理lý 智trí 圓viên 通thông 功công 德đức 顯hiển 示thị 。 是thị 為vi 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 身thân 。 又hựu 說thuyết 示thị 塵trần 體thể 緣duyên 起khởi 主chủ 伴bạn 帝đế 網võng 。 微vi 細tế 曉hiểu 示thị 一nhất 切thiết 。 是thị 為vi 轉chuyển 淨tịnh 法Pháp 輪luân 。 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 皆giai 是thị 莊trang 嚴nghiêm 。 不bất 礙ngại 七thất 寶bảo 。 以dĩ 用dụng 莊trang 嚴nghiêm 。

五ngũ 明minh 智trí 慧tuệ 者giả 。 謂vị 塵trần 從tùng 緣duyên 成thành 假giả 。 持trì 似tự 有hữu 所sở 現hiện 。 此thử 達đạt 有hữu 之chi 心tâm 是thị 智trí 。 即tức 此thử 假giả 持trì 幻huyễn 有hữu 畢tất 竟cánh 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 此thử 觀quán 空không 之chi 心tâm 是thị 慧tuệ 。 若nhược 住trụ 於ư 空không 。 即tức 失thất 有hữu 義nghĩa 。 非phi 慧tuệ 也dã 。 若nhược 住trụ 於ư 有hữu 。 即tức 失thất 空không 義nghĩa 。 非phi 智trí 也dã 。 今kim 空không 不bất 異dị 有hữu 。 有hữu 必tất 全toàn 空không 。 是thị 為vi 智trí 慧tuệ 也dã 。 要yếu 由do 名danh 相tướng 不bất 存tồn 。 方phương 名danh 智trí 慧tuệ 。 若nhược 存tồn 名danh 相tướng 。 即tức 非phi 智trí 慧tuệ 也dã 。 由do 不bất 存tồn 即tức 是thị 存tồn 。 存tồn 即tức 是thị 不bất 存tồn 也dã 。

六lục 崇sùng 善thiện 根căn 者giả 。 謂vị 顯hiển 塵trần 是thị 法Pháp 界Giới 涅Niết 槃Bàn 。 及cập 以dĩ 解giải 行hành 。 此thử 皆giai 從tùng 塵trần 處xứ 所sở 顯hiển 發phát 。 是thị 故cố 即tức 以dĩ 塵trần 為vi 善thiện 根căn 也dã 。 常thường 觀quán 察sát 修tu 習tập 。 是thị 為vi 於ư 塵trần 處xứ 而nhi 種chúng 善thiện 根căn 。 而nhi 長trưởng 養dưỡng 之chi 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 塵trần 毛mao 剎sát 海hải 。 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 常thường 應ưng 如như 是thị 也dã 。

七thất 了liễu 夢mộng 幻huyễn 者giả 。 謂vị 塵trần 相tương 生sanh 起khởi 迷mê 心tâm 為vi 有hữu 。 觀quán 察sát 即tức 虛hư 。 猶do 如như 幻huyễn 人nhân 。 亦diệc 如như 夜dạ 夢mộng 。 覺giác 已dĩ 皆giai 無vô 。 今kim 了liễu 虛hư 無vô 。 名danh 不bất 可khả 得đắc 。 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 一nhất 切thiết 都đô 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 為vi 塵trần 覺giác 悟ngộ 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。

八bát 曉hiểu 鏡kính 像tượng 者giả 。 謂vị 塵trần 相tương/tướng 大đại 小tiểu 。 但đãn 似tự 有hữu 顯hiển 現hiện 。 畢tất 竟cánh 取thủ 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 知tri 。 塵trần 即tức 虛hư 無vô 。 如như 鏡kính 中trung 之chi 像tượng 。 經Kinh 云vân 。 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 。 如như 電điện 光quang 。 如như 水thủy 月nguyệt 鏡kính 中trung 之chi 像tượng 。 似tự 有hữu 非phi 有hữu 。 取thủ 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 以dĩ 塵trần 空không 寂tịch 不bất 礙ngại 假giả 相tương/tướng 。 宛uyển 然nhiên 於ư 法Pháp 界Giới 中trung 。 假giả 實thật 二nhị 義nghĩa 。 但đãn 由do 影ảnh 像tượng 也dã 。

九cửu 達đạt 五ngũ 蘊uẩn 者giả 。 如như 塵trần 質chất 礙ngại 為vi 色sắc 。 心tâm 領lãnh 納nạp 是thị 受thọ 。 現hiện 塵trần 假giả 相tương/tướng 於ư 心tâm 是thị 想tưởng 。 心tâm 緣duyên 塵trần 取thủ 捨xả 是thị 行hành 。 辨biện 了liễu 於ư 塵trần 是thị 識thức 。 今kim 了liễu 塵trần 無vô 體thể 。 緣duyên 慮lự 自tự 亡vong 。 經Kinh 云vân 。 三tam 世thế 五ngũ 蘊uẩn 法pháp 。 說thuyết 名danh 為vi 世thế 間gian 。 斯tư 由do 虛hư 妄vọng 有hữu 。 無vô 即tức 出xuất 世thế 間gian 。

十thập 不Bất 共Cộng 法Pháp 者giả 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 凡phàm 夫phu 。 見kiến 塵trần 有hữu 相tương/tướng 有hữu 體thể 。 但đãn 見kiến 一nhất 塵trần 。 而nhi 無vô 自tự 在tại 業nghiệp 用dụng 。 今kim 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 不bất 與dữ 彼bỉ 同đồng 。 此thử 要yếu 達đạt 塵trần 無vô 體thể 證chứng 之chi 。 以dĩ 成thành 佛Phật 土thổ/độ 。 依y 塵trần 修tu 起khởi 智trí 慧tuệ 。 莊trang 嚴nghiêm 法Pháp 身thân 。 然nhiên 小tiểu 恆hằng 容dung 。 廣quảng 大đại 世thế 界giới 。 一nhất 塵trần 常thường 能năng 。 普phổ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 是thị 為vi 不bất 共cộng 法pháp 也dã 。

然nhiên 上thượng 諸chư 義nghĩa 體thể 雖tuy 空không 淨tịnh 。 資tư 行hạnh 願nguyện 以dĩ 嚴nghiêm 真chân 性tánh 。 縱túng/tung 包bao 含hàm 依y 智trí 慧tuệ 而nhi 開khai 顯hiển 。 是thị 故cố 體thể 稱xưng 本bổn 有hữu 。 行hành 約ước 修tu 生sanh 。 生sanh 即tức 不bất 生sanh 。 還hoàn 同đồng 本bổn 體thể 。 體thể 亦diệc 非phi 體thể 。 復phục 等đẳng 修tu 生sanh 。 何hà 曾tằng 體thể 而nhi 礙ngại 生sanh 。 生sanh 而nhi 失thất 體thể 。 得đắc 意ý 亡vong 言ngôn 。 千thiên 里lý 跬# 步bộ 。 豈khởi 與dữ 夫phu 懵mộng 道đạo 之chi 子tử 同đồng 年niên 而nhi 語ngữ 哉tai 。

對đối 治trị 獲hoạch 益ích 門môn 第đệ 八bát

夫phu 病bệnh 起khởi 藥dược 興hưng 。 妄vọng 生sanh 智trí 立lập 。 務vụ 止chỉ 啼đề 於ư 楊dương 葉diệp 。 資tư 靜tĩnh 亂loạn 於ư 空không 業nghiệp 。 百bách 非phi 息tức 於ư 攀phàn 緣duyên 。 四tứ 句cú 絕tuyệt 於ư 增tăng 減giảm 。 然nhiên 而nhi 悟ngộ 緣duyên 無vô 體thể 。 智trí 則tắc 自tự 融dung 起khởi 用dụng 。 恆Hằng 沙sa 無vô 非phi 清thanh 淨tịnh 。 今kim 略lược 分phần/phân 十thập 義nghĩa 。 以dĩ 明minh 對đối 治trị 。

一nhất 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 二nhị 修tu 四tứ 威uy 儀nghi 。 三Tam 明Minh 三tam 性tánh 。 四tứ 顯hiển 教giáo 義nghĩa 。 五ngũ 示thị 法Pháp 輪luân 。 六lục 知tri 無vô 常thường 。 七thất 入nhập 真Chân 如Như 。 八bát 出xuất 魔ma 網võng 。 九cửu 消tiêu 藥dược 病bệnh 。 十thập 離ly 解giải 縛phược 。

初sơ 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 者giả 。 謂vị 於ư 塵trần 上thượng 名danh 相tướng 所sở 惑hoặc 。 不bất 了liễu 無vô 體thể 。 是thị 無vô 明minh 緣duyên 。 於ư 塵trần 上thượng 心tâm 計kế 生sanh 起khởi 。 是thị 行hành 緣duyên 。 於ư 塵trần 上thượng 分phân 別biệt 之chi 心tâm 。 恆hằng 轉chuyển 流lưu 注chú 。 是thị 識thức 緣duyên 。 於ư 塵trần 上thượng 妄vọng 識thức 依y 止chỉ 成thành 種chủng 。 是thị 名danh 色sắc 緣duyên 。 於ư 塵trần 上thượng 六lục 根căn 受thọ 入nhập 。 是thị 六lục 入nhập 緣duyên 。 於ư 塵trần 上thượng 根căn 塵trần 相tương 對đối 。 是thị 觸xúc 緣duyên 。 於ư 塵trần 上thượng 領lãnh 納nạp 塵trần 境cảnh 。 是thị 受thọ 緣duyên 。 於ư 塵trần 上thượng 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 自tự 潤nhuận 。 是thị 受thọ 緣duyên 。 於ư 塵trần 上thượng 不bất 了liễu 即tức 空không 。 是thị 取thủ 緣duyên 。 於ư 塵trần 上thượng 愛ái 集tập 成thành 業nghiệp 。 是thị 有hữu 緣duyên 。 於ư 塵trần 上thượng 業nghiệp 熟thục 起khởi 五ngũ 蘊uẩn 身thân 。 是thị 生sanh 緣duyên 。 於ư 塵trần 上thượng 名danh 相tướng 變biến 壞hoại 。 是thị 老lão 死tử 緣duyên 。 今kim 了liễu 塵trần 名danh 相tướng 空không 寂tịch 。 則tắc 心tâm 不bất 緣duyên 隨tùy 了liễu 之chi 時thời 緣duyên 自tự 寂tịch 滅diệt 。

二nhị 修tu 四tứ 威uy 儀nghi 者giả 。 於ư 塵trần 上thượng 開khai 顯hiển 法Pháp 界Giới 法Pháp 門môn 。 曉hiểu 示thị 一nhất 切thiết 群quần 生sanh 。 是thị 行hành 。 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 二nhị 種chủng 行hành 。 所sở 謂vị 聞văn 法Pháp 行hành 。 樂nhạo 聽thính 法pháp 故cố 。 說thuyết 法Pháp 行hành 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 故cố 。 於ư 塵trần 上thượng 平bình 等đẳng 大đại 智trí 。 隨tùy 順thuận 觀quán 察sát 。 塵trần 從tùng 緣duyên 起khởi 。 無vô 生sanh 無vô 相tướng 。 是thị 住trụ 。 經Kinh 云vân 。 所sở 謂vị 隨tùy 順thuận 住trụ 。 住trụ 正Chánh 法Pháp 故cố 。 於ư 塵trần 上thượng 空không 寂tịch 。 甚thậm 深thâm 之chi 義nghĩa 。 是thị 坐tọa 。 經Kinh 云vân 。 所sở 謂vị 坐tọa 師sư 子tử 座tòa 。 演diễn 說thuyết 甚thậm 深thâm 法pháp 故cố 。 於ư 塵trần 上thượng 名danh 相tướng 蕩đãng 盡tận 觀quán 心tâm 寂tịch 滅diệt 淡đạm 泊bạc 無vô 為vi 。 是thị 臥ngọa 。 經Kinh 云vân 。 所sở 謂vị 寂tịch 靜tĩnh 臥ngọa 身thân 心tâm 淡đạm 泊bạc 故cố 。 又hựu 禪thiền 定định 臥ngọa 。 正chánh 念niệm 思tư 惟duy 觀quán 察sát 故cố 。 不bất 礙ngại 事sự 處xứ 。 四tứ 威uy 儀nghi 即tức 事sự 恆hằng 理lý 也dã 。

三Tam 明Minh 三tam 性tánh 者giả 。 謂vị 塵trần 上thượng 迷mê 心tâm 所sở 執chấp 計kế 有hữu 相tương 生sanh 以dĩ 為vi 實thật 也dã 。 今kim 了liễu 塵trần 圓viên 小tiểu 之chi 相tướng 。 取thủ 不bất 可khả 得đắc 。 惑hoặc 相tương/tướng 自tự 亡vong 。 是thị 為vi 遍biến 計kế 相tương/tướng 。 無vô 性tánh 為vi 人nhân 無vô 我ngã 也dã 。 又hựu 塵trần 與dữ 自tự 心tâm 為vi 緣duyên 。 心tâm 法pháp 方phương 起khởi 。 今kim 了liễu 緣duyên 無vô 自tự 體thể 。 依y 心tâm 方phương 現hiện 。 無vô 自tự 體thể 生sanh 。 是thị 為vi 依y 他tha 也dã 。 無vô 生sanh 性tánh 是thị 法pháp 無vô 我ngã 也dã 。 由do 二nhị 義nghĩa 現hiện 前tiền 。 乃nãi 圓viên 成thành 勝thắng 義nghĩa 性tánh 也dã 。

四tứ 顯hiển 教giáo 義nghĩa 者giả 。 謂vị 塵trần 能năng 表biểu 生sanh 信tín 解giải 。 令linh 通thông 達đạt 故cố 是thị 教giáo 。 即tức 解giải 之chi 時thời 句cú 味vị 可khả 詮thuyên 是thị 義nghĩa 。 即tức 此thử 塵trần 具cụ 足túc 法Pháp 界Giới 理lý 智trí 。 是thị 無vô 盡tận 教giáo 義nghĩa 也dã 。 教giáo 無vô 實thật 體thể 。 隨tùy 器khí 施thi 設thiết 。 義nghĩa 無vô 實thật 趣thú 。 隨tùy 智trí 開khai 合hợp 。 了liễu 妄vọng 無vô 體thể 。 教giáo 亦diệc 非phi 教giáo 。 經Kinh 云vân 。 我ngã 說thuyết 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 如như 空không 拳quyền 誑cuống 小tiểu 兒nhi 。 是thị 事sự 不bất 知tri 。 名danh 曰viết 無Vô 明Minh 。

五ngũ 示thị 法Pháp 輪luân 者giả 。 塵trần 處xứ 開khai 演diễn 。 如như 上thượng 法Pháp 門môn 。 隨tùy 心tâm 迴hồi 轉chuyển 清thanh 淨tịnh 顯hiển 然nhiên 。 是thị 謂vị 轉chuyển 無vô 盡tận 法Pháp 輪luân 也dã 。

六lục 知tri 無vô 常thường 者giả 。 謂vị 塵trần 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 是thị 無vô 常thường 。 即tức 生sanh 滅diệt 無vô 體thể 是thị 為vi 常thường 。 即tức 生sanh 滅diệt 不bất 生sanh 滅diệt 名danh 凝ngưng 然nhiên 常thường 。 經Kinh 云vân 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 無vô 常thường 義nghĩa 。 即tức 常thường 不bất 礙ngại 隨tùy 緣duyên 。 即tức 常thường 不bất 異dị 無vô 常thường 。 又hựu 無vô 常thường 體thể 寂tịch 滅diệt 。 即tức 無vô 常thường 不bất 異dị 常thường 。 若nhược 去khứ 無vô 常thường 。 即tức 常thường 義nghĩa 亦diệc 失thất 。 若nhược 去khứ 常thường 即tức 無vô 常thường 義nghĩa 亦diệc 失thất 。 當đương 知tri 。 常thường 即tức 無vô 常thường 。 無vô 常thường 即tức 常thường 也dã 。

七thất 入nhập 真Chân 如Như 者giả 。 謂vị 一nhất 塵trần 隨tùy 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。 種chủng 種chủng 義nghĩa 味vị 成thành 大đại 緣duyên 起khởi 。 雖tuy 有hữu 種chủng 種chủng 。 而nhi 無vô 生sanh 滅diệt 。 雖tuy 不bất 生sanh 滅diệt 。 而nhi 恆hằng 不bất 礙ngại 一nhất 切thiết 隨tùy 緣duyên 。 今kim 無vô 生sanh 滅diệt 是thị 不bất 變biến 。 不bất 礙ngại 一nhất 切thiết 是thị 隨tùy 緣duyên 。 即tức 此thử 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 。

八bát 出xuất 魔ma 網võng 者giả 。 若nhược 於ư 塵trần 上thượng 。 心tâm 計kế 生sanh 滅diệt 違vi 順thuận 有hữu 無vô 緣duyên 慮lự 等đẳng 。 是thị 處xứ 魔ma 網võng 也dã 。 於ư 塵trần 上thượng 能năng 觀quán 察sát 平bình 等đẳng 。 一nhất 味vị 真chân 實thật 。 而nhi 無vô 生sanh 滅diệt 之chi 見kiến 。 即tức 出xuất 魔ma 網võng 。 經Kinh 云vân 。 眾chúng 魔ma 者giả 樂nhạo 生sanh 死tử 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 生sanh 死tử 而nhi 不bất 捨xả 故cố 。

九cửu 銷tiêu 藥dược 病bệnh 者giả 。 如như 見kiến 塵trần 大đại 小tiểu 生sanh 滅diệt 有hữu 無vô 流lưu 動động 是thị 病bệnh 。 了liễu 大đại 小tiểu 無vô 大đại 小tiểu 。 了liễu 生sanh 滅diệt 不bất 生sanh 滅diệt 。 知tri 有hữu 非phi 有hữu 等đẳng 是thị 藥dược 。 藥dược 即tức 非phi 藥dược 。 以dĩ 無vô 妄vọng 可khả 斷đoạn 故cố 。 病bệnh 亦diệc 非phi 病bệnh 。 以dĩ 智trí 深thâm 達đạt 故cố 。 當đương 知tri 。 動động 心tâm 緣duyên 境cảnh 即tức 為vi 病bệnh 。 經Kinh 云vân 。 何hà 謂vị 病bệnh 本bổn 。 謂vị 有hữu 攀phàn 緣duyên 。

十thập 離ly 解giải 縛phược 者giả 。 謂vị 於ư 塵trần 上thượng 執chấp 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 是thị 縛phược 。 了liễu 生sanh 滅diệt 相tướng 不bất 可khả 得đắc 是thị 解giải 。 經Kinh 云vân 。 有hữu 慧tuệ 方phương 便tiện 。 解giải 無vô 慧tuệ 方phương 便tiện 。 縛phược 但đãn 了liễu 相tương/tướng 非phi 相tướng 。 於ư 縛phược 常thường 解giải 。 若nhược 住trụ 無vô 相tướng 解giải 還hoàn 是thị 縛phược 。 了liễu 妄vọng 無vô 體thể 。 縛phược 即tức 非phi 縛phược 。 縛phược 既ký 無vô 縛phược 。 解giải 亦diệc 無vô 解giải 。 經Kinh 云vân 。 諸chư 法pháp 無vô 縛phược 。 本bổn 解giải 脫thoát 故cố 。 諸chư 法pháp 無vô 解giải 。 本bổn 無vô 縛phược 故cố 。

然nhiên 上thượng 諸chư 義nghĩa 妄vọng 情tình 增tăng 起khởi 緣duyên 於ư 名danh 相tướng 。 以dĩ 心tâm 行hành 迷mê 識thức 住trụ 生sanh 於ư 有hữu 無vô 。 而nhi 成thành 結kết 業nghiệp 。 所sở 以dĩ 病bệnh 妄vọng 則tắc 藥dược 妄vọng 。 舉cử 空không 拳quyền 以dĩ 止chỉ 啼đề 。 心tâm 通thông 則tắc 法pháp 通thông 。 引dẫn 虛hư 空không 而nhi 示thị 遍biến 。 既ký 覺giác 既ký 悟ngộ 。 何hà 滯trệ 何hà 疑nghi 。 消tiêu 能năng 所sở 以dĩ 入nhập 玄huyền 宗tông 。 泯mẫn 藥dược 病bệnh 而nhi 歸quy 法Pháp 界Giới 。

體thể 用dụng 開khai 合hợp 門môn 第đệ 九cửu

夫phu 玄huyền 宗tông 渺# 漭# 在tại 緣duyên 起khởi 而nhi 可khả 彰chương 。 至chí 道đạo 希hy 夷di 入nhập 法Pháp 界Giới 而nhi 無vô 見kiến 故cố 。 標tiêu 體thể 開khai 用dụng 助trợ 道đạo 之chi 品phẩm 蓋cái 多đa 。 就tựu 性tánh 明minh 緣duyên 差sai 別biệt 之chi 門môn 不bất 一nhất 。 合hợp 則tắc 法Pháp 界Giới 寂tịch 而nhi 無vô 二nhị 。 開khai 乃nãi 緣duyên 起khởi 應ưng 而nhi 成thành 三tam 。 動động 寂tịch 理lý 融dung 方phương 開khai 體thể 用dụng 。 今kim 就tựu 大đại 況huống 而nhi 言ngôn 。 略lược 分phần/phân 十thập 義nghĩa 。

一nhất 顯hiển 人nhân 法pháp 。 二nhị 世thế 流lưu 布bố 。 三tam 觀quán 體thể 用dụng 。 四tứ 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 五ngũ 開khai 三tam 藏tạng 。 六lục 即tức 不bất 即tức 。 七thất 異dị 不bất 異dị 。 八bát 明minh 本bổn 末mạt 。 九cửu 會hội 三tam 乘thừa 。 十thập 畢tất 竟cánh 空không 。

初sơ 顯hiển 人nhân 法pháp 者giả 。 謂vị 能năng 達đạt 塵trần 者giả 是thị 人nhân 。 所sở 了liễu 塵trần 者giả 是thị 法pháp 。 即tức 此thử 人nhân 法pháp 相tướng 由do 顯hiển 現hiện 。 由do 人nhân 方phương 能năng 顯hiển 法pháp 。 由do 法pháp 以dĩ 用dụng 有hữu 人nhân 。 論luận 云vân 。 以dĩ 人nhân 知tri 有hữu 法pháp 。 以dĩ 法pháp 知tri 有hữu 人nhân 。 離ly 人nhân 何hà 有hữu 法pháp 。 離ly 法pháp 何hà 有hữu 人nhân 。 今kim 以dĩ 人nhân 無vô 相tướng 故cố 。 方phương 為vi 顯hiển 法pháp 之chi 人nhân 。 以dĩ 法pháp 無vô 性tánh 故cố 。 方phương 為vi 成thành 人nhân 之chi 法pháp 。 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 也dã 。

二nhị 世thế 流lưu 布bố 者giả 。 謂vị 今kim 見kiến 此thử 塵trần 名danh 相tướng 大đại 小tiểu 。 是thị 世thế 流lưu 布bố 而nhi 共cộng 說thuyết 也dã 。 然nhiên 塵trần 體thể 全toàn 法pháp 。 無vô 復phục 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 全toàn 以dĩ 用dụng 不bất 異dị 體thể 。 是thị 故cố 存tồn 此thử 假giả 名danh 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 法pháp 有hữu 多đa 名danh 。 真chân 法pháp 中trung 即tức 無vô 。 不bất 失thất 法pháp 性tánh 故cố 。 流lưu 布bố 於ư 世thế 間gian 。

三tam 觀quán 體thể 用dụng 者giả 。 謂vị 了liễu 達đạt 塵trần 無vô 生sanh 無vô 性tánh 一nhất 味vị 是thị 體thể 。 智trí 照chiếu 理lý 時thời 不bất 礙ngại 事sự 相tướng 宛uyển 然nhiên 是thị 用dụng 。 事sự 雖tuy 宛uyển 然nhiên 。 恆hằng 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 故cố 用dụng 即tức 體thể 也dã 。 如như 會hội 百bách 川xuyên 以dĩ 歸quy 於ư 海hải 。 理lý 雖tuy 一nhất 味vị 。 恆hằng 自tự 隨tùy 緣duyên 。 是thị 故cố 體thể 即tức 用dụng 也dã 。 如như 舉cử 大đại 海hải 以dĩ 明minh 百bách 川xuyên 。 由do 理lý 事sự 互hỗ 融dung 故cố 。 體thể 用dụng 自tự 在tại 。 若nhược 相tương/tướng 入nhập 則tắc 用dụng 開khai 差sai 別biệt 。 若nhược 相tương/tướng 即tức 乃nãi 體thể 恆hằng 一nhất 味vị 。 恆hằng 一nhất 恆hằng 二nhị 。 是thị 為vi 體thể 用dụng 也dã 。

四tứ 明minh 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 者giả 。 謂vị 塵trần 空không 無vô 所sở 有hữu 。 即tức 無vô 非phi 可khả 防phòng 。 是thị 戒giới 身thân 。 以dĩ 塵trần 無vô 相tướng 心tâm 自tự 不bất 緣duyên 。 是thị 定định 身thân 。 了liễu 塵trần 空không 寂tịch 是thị 慧tuệ 身thân 。 由do 塵trần 空không 無vô 則tắc 不bất 緣duyên 於ư 有hữu 。 不bất 住trụ 於ư 相tướng 。 是thị 解giải 脫thoát 身thân 。 由do 了liễu 塵trần 體thể 。 更cánh 無vô 異dị 解giải 。 是thị 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 身thân 。 身thân 以dĩ 依y 止chỉ 為vi 義nghĩa 。 謂vị 智trí 依y 法pháp 顯hiển 。 而nhi 得đắc 成thành 立lập 故cố 。 為vi 法Pháp 身thân 也dã 。

五ngũ 開khai 三tam 藏tạng 者giả 。 謂vị 塵trần 是thị 法Pháp 界Giới 體thể 性tánh 及cập 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 由do 大đại 智trí 所sở 現hiện 。 而nhi 行hành 照chiếu 也dã 。 即tức 以dĩ 文văn 字tự 記ký 持trì 。 塵trần 處xứ 所sở 現hiện 之chi 理lý 。 書thư 之chi 於ư 簡giản 為vi 經kinh 。 即tức 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 也dã 。 謂vị 塵trần 處xứ 觀quán 察sát 。 體thể 性tánh 不bất 住trụ 名danh 相tướng 。 隨tùy 順thuận 調điều 伏phục 。 令linh 息tức 諸chư 惡ác 。 是thị 戒giới 即tức 毘Tỳ 奈Nại 耶Da 藏tạng 也dã 。 於ư 塵trần 上thượng 體thể 用dụng 法pháp 智trí 真chân 妄vọng 相tương 對đối 。 發phát 智trí 生sanh 解giải 。 事sự 方phương 究cứu 竟cánh 。 是thị 論luận 即tức 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 藏tạng 也dã 。

六lục 明minh 即tức 不bất 即tức 者giả 。 如như 塵trần 相tương/tướng 圓viên 小tiểu 分phân 齊tề 無vô 體thể 。 唯duy 法pháp 故cố 說thuyết 即tức 也dã 。 不bất 礙ngại 塵trần 相tương/tướng 宛uyển 然nhiên 故cố 。 說thuyết 不bất 即tức 也dã 。 秖kỳ 由do 塵trần 相tương/tướng 不bất 即tức 於ư 法pháp 。 會hội 通thông 而nhi 言ngôn 方phương 為vi 即tức 也dã 。 又hựu 由do 塵trần 即tức 法pháp 故cố 是thị 即tức 。 不bất 礙ngại 緣duyên 起khởi 是thị 不bất 即tức 也dã 。

七thất 明minh 異dị 不bất 異dị 者giả 。 謂vị 塵trần 之chi 事sự 相tướng 是thị 異dị 。 克khắc 體thể 唯duy 法pháp 是thị 不bất 異dị 。 秖kỳ 由do 法pháp 體thể 不bất 異dị 即tức 異dị 義nghĩa 方phương 成thành 。 以dĩ 不bất 失thất 體thể 故cố 。 秖kỳ 由do 塵trần 事sự 差sai 別biệt 即tức 不bất 異dị 義nghĩa 方phương 成thành 。 以dĩ 不bất 壞hoại 緣duyên 起khởi 。 方phương 言ngôn 理lý 也dã 。 經Kinh 云vân 。 甚thậm 奇kỳ 世Thế 尊Tôn 。 於ư 無vô 異dị 法pháp 中trung 而nhi 說thuyết 諸chư 法Pháp 異dị 。

八bát 明minh 本bổn 末mạt 者giả 。 謂vị 塵trần 空không 無vô 性tánh 是thị 本bổn 。 塵trần 相tương/tướng 差sai 別biệt 是thị 末mạt 。 末mạt 即tức 非phi 末mạt 。 以dĩ 相tương/tướng 無vô 不bất 盡tận 故cố 。 本bổn 亦diệc 非phi 本bổn 。 以dĩ 不bất 礙ngại 緣duyên 成thành 故cố 。 即tức 以dĩ 非phi 本bổn 為vi 本bổn 。 雖tuy 空không 而nhi 恆hằng 有hữu 。 以dĩ 非phi 末mạt 為vi 末mạt 。 雖tuy 有hữu 而nhi 恆hằng 空không 。 當đương 知tri 。 末mạt 即tức 隨tùy 緣duyên 。 本bổn 即tức 據cứ 體thể 。 今kim 體thể 為vi 用dụng 本bổn 。 用dụng 依y 體thể 起khởi 。 經Kinh 云vân 。 從tùng 無vô 住trụ 本bổn 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。

九cửu 會hội 三tam 乘thừa 者giả 。 謂vị 見kiến 塵trần 相tương/tướng 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 然nhiên 法pháp 是thị 實thật 。 據cứ 此thử 見kiến 為vi 小Tiểu 乘Thừa 。 悟ngộ 塵trần 從tùng 緣duyên 。 息tức 於ư 緣duyên 慮lự 。 據cứ 此thử 見kiến 為vi 中trung 乘thừa 。 了liễu 塵trần 無vô 性tánh 。 無vô 生sanh 空không 寂tịch 一nhất 味vị 。 據cứ 此thử 為vi 大Đại 乘Thừa 。 今kim 法pháp 是thị 一nhất 。 學học 者giả 分phần/phân 三tam 。 非phi 以dĩ 學học 三tam 令linh 法pháp 亦diệc 三tam 。 非phi 以dĩ 法pháp 一nhất 令linh 學học 亦diệc 一nhất 。 但đãn 人nhân 自tự 三tam 乘thừa 法Pháp 非phi 三tam 也dã 。 當đương 知tri 。 一nhất 即tức 三tam 乘thừa 。 所sở 學học 之chi 歸quy 一nhất 也dã 。 三tam 即tức 一Nhất 乘Thừa 。 隨tùy 應ứng 之chi 機cơ 有hữu 三tam 也dã 。

十thập 畢tất 竟cánh 空không 者giả 。 謂vị 塵trần 不bất 泯mẫn 事sự 相tướng 。 而nhi 常thường 空không 寂tịch 。 是thị 為vi 畢tất 竟cánh 空không 也dã 。 今kim 事sự 相tướng 雖tuy 存tồn 。 即tức 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 名danh 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 理lý 義nghĩa 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 一nhất 切thiết 不bất 可khả 得đắc 。 名danh 為vi 畢tất 竟cánh 空không 。 非phi 無vô 表biểu 說thuyết 也dã 。 然nhiên 畢tất 竟cánh 空không 。 空không 時thời 不bất 礙ngại 塵trần 法pháp 宛uyển 然nhiên 。 塵trần 法pháp 宛uyển 然nhiên 。 恆hằng 畢tất 竟cánh 空không 。

然nhiên 上thượng 諸chư 義nghĩa 法pháp 體thể 不bất 空không 。 緣duyên 生sanh 非phi 有hữu 。 非phi 有hữu 之chi 有hữu 即tức 有hữu 。 遍biến 於ư 十thập 方phương 。 不bất 空không 之chi 空không 即tức 空không 。 成thành 於ư 一nhất 切thiết 。 用dụng 開khai 差sai 別biệt 諸chư 法pháp 。 宛uyển 而nhi 星tinh 羅la 體thể 合hợp 事sự 銷tiêu 多đa 門môn 寂tịch 而nhi 雲vân 斂liểm 。

決quyết 擇trạch 成thành 就tựu 門môn 第đệ 十thập

夫phu 緣duyên 情tình 未vị 泯mẫn 。 見kiến 有hữu 正chánh 邪tà 。 法pháp 體thể 隨tùy 迷mê 故cố 。 隨tùy 緣duyên 而nhi 生sanh 滅diệt 。 法Pháp 界Giới 沖# 寂tịch 。 泯mẫn 寂tịch 滅diệt 以dĩ 是thị 非phi 。 今kim 欲dục 顯hiển 其kỳ 實thật 趣thú 簡giản 彼bỉ 權quyền 門môn 。 使sử 皂tạo 白bạch 以dĩ 雙song 分phần/phân 令linh 真chân 妄vọng 而nhi 兩lưỡng 別biệt 。 略lược 舉cử 大đại 綱cương 。 題đề 茲tư 十thập 義nghĩa 。

一nhất 簡giản 正chánh 見kiến 。 二nhị 辨biện 染nhiễm 淨tịnh 。 三tam 顯hiển 無vô 知tri 。 四tứ 佛Phật 出xuất 世thế 。 五ngũ 辨biện 四tứ 依y 。 六lục 除trừ 業nghiệp 報báo 。 七thất 定định 權quyền 實thật 。 八bát 明minh 頓đốn 漸tiệm 。 九cửu 入nhập 佛Phật 海hải 。 十thập 證chứng 佛Phật 地địa 。

初sơ 簡giản 正chánh 見kiến 者giả 。 如như 見kiến 塵trần 名danh 相tướng 是thị 邪tà 。 見kiến 塵trần 空không 寂tịch 是thị 正chánh 。 又hựu 若nhược 以dĩ 見kiến 見kiến 於ư 塵trần 。 此thử 非phi 為vi 正chánh 。 以dĩ 不bất 見kiến 見kiến 於ư 塵trần 。 此thử 亦diệc 非phi 正chánh 。 但đãn 知tri 塵trần 全toàn 是thị 見kiến 。 不bất 復phục 更cánh 見kiến 。 以dĩ 不bất 見kiến 見kiến 於ư 塵trần 也dã 。 然nhiên 見kiến 此thử 塵trần 時thời 。 不bất 可khả 以dĩ 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 法Pháp 眼nhãn 看khán 佛Phật 眼nhãn 觀quán 肉nhục 眼nhãn 視thị 天thiên 眼nhãn 瞻chiêm 見kiến 於ư 塵trần 也dã 。 以dĩ 塵trần 即tức 慧tuệ 即tức 法pháp 即tức 佛Phật 即tức 肉nhục 即tức 天thiên 。 不bất 復phục 更cánh 以dĩ 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 眼nhãn 見kiến 。 又hựu 若nhược 見kiến 即tức 不bất 見kiến 。 謂vị 以dĩ 見kiến 見kiến 即tức 不bất 契khế 塵trần 也dã 。 若nhược 不bất 見kiến 即tức 見kiến 。 謂vị 更cánh 將tương 不bất 見kiến 以dĩ 見kiến 於ư 塵trần 。 亦diệc 不bất 契khế 於ư 塵trần 也dã 。 若nhược 不bất 見kiến 即tức 不bất 見kiến 。 謂vị 不bất 知tri 塵trần 是thị 見kiến 。 名danh 為vi 總tổng 不bất 見kiến 也dã 。 若nhược 見kiến 即tức 見kiến 。 謂vị 知tri 塵trần 全toàn 是thị 見kiến 。 方phương 名danh 為vi 見kiến 。 經Kinh 云vân 。 見kiến 者giả 即tức 是thị 垢cấu 。 彼bỉ 則tắc 無vô 所sở 見kiến 。 諸chư 佛Phật 離ly 所sở 見kiến 。 是thị 故cố 見kiến 清thanh 淨tịnh 。

二nhị 辨biện 染nhiễm 淨tịnh 者giả 。 謂vị 見kiến 塵trần 生sanh 滅diệt 有hữu 無vô 是thị 染nhiễm 。 即tức 體thể 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 是thị 淨tịnh 。 若nhược 空không 異dị 於ư 有hữu 。 則tắc 淨tịnh 不bất 名danh 淨tịnh 。 以dĩ 迷mê 空không 故cố 。 若nhược 有hữu 異dị 於ư 空không 。 則tắc 染nhiễm 不bất 名danh 染nhiễm 。 以dĩ 執chấp 有hữu 故cố 。 今kim 有hữu 即tức 全toàn 空không 。 方phương 名danh 染nhiễm 分phần/phân 。 空không 即tức 全toàn 有hữu 。 方phương 名danh 淨tịnh 分phần/phân 。 由do 空không 有hữu 無vô 礙ngại 。 是thị 故cố 染nhiễm 淨tịnh 自tự 在tại 也dã 。 經Kinh 云vân 。 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 。 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 。

三tam 顯hiển 無vô 知tri 者giả 。 謂vị 了liễu 知tri 塵trần 時thời 。 塵trần 全toàn 是thị 知tri 也dã 。 終chung 不bất 以dĩ 知tri 知tri 於ư 塵trần 也dã 。 若nhược 以dĩ 知tri 知tri 於ư 塵trần 。 有hữu 所sở 不bất 知tri 也dã 。 若nhược 知tri 於ư 知tri 。 此thử 無vô 知tri 不bất 異dị 知tri 也dã 。 今kim 塵trần 即tức 是thị 知tri 。 不bất 復phục 更cánh 以dĩ 不bất 知tri 知tri 於ư 無vô 知tri 者giả 。 但đãn 無vô 能năng 所sở 之chi 知tri 非phi 無vô 知tri 也dã 。 經Kinh 云vân 。 顯hiển 現hiện 一nhất 切thiết 法pháp 。 各các 各các 不bất 相tương 知tri 。

四tứ 佛Phật 出xuất 世thế 者giả 。 今kim 如Như 來Lai 出xuất 現hiện 。 全toàn 以dĩ 塵trần 無vô 自tự 性tánh 。 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 為vi 如Như 來Lai 身thân 也dã 。 此thử 身thân 通thông 三tam 世thế 間gian 。 是thị 故cố 於ư 一nhất 切thiết 國quốc 土thổ 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 事sự 物vật 。 一nhất 切thiết 緣duyên 起khởi 。 一nhất 切thiết 業nghiệp 報báo 。 一nhất 切thiết 塵trần 毛mao 等đẳng 。 各các 各các 顯hiển 現hiện 。 如như 上thượng 諸chư 義nghĩa 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 為vi 佛Phật 出xuất 世thế 也dã 。 若nhược 一nhất 處xứ 不bất 了liễu 即tức 不bất 成thành 佛Phật 。 亦diệc 不bất 出xuất 現hiện 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 不bất 了liễu 塵trần 處xứ 。 仍nhưng 是thị 無vô 明minh 。 是thị 故cố 不bất 成thành 佛Phật 。 亦diệc 不bất 出xuất 現hiện 也dã 。 具cụ 如như 性tánh 起khởi 品phẩm 文văn 思tư 之chi 。

五ngũ 辨biện 四tứ 依y 者giả 。 謂vị 心tâm 了liễu 塵trần 空không 寂tịch 不bất 緣duyên 名danh 相tướng 。 是thị 依y 智trí 不bất 依y 識thức 。 謂vị 了liễu 塵trần 是thị 緣duyên 起khởi 之chi 法pháp 。 非phi 在tại 分phân 別biệt 。 是thị 依y 法pháp 不bất 依y 人nhân 。 謂vị 了liễu 塵trần 無vô 生sanh 無vô 相tướng 之chi 義nghĩa 。 不bất 在tại 文văn 字tự 。 是thị 依y 義nghĩa 不bất 依y 語ngữ 。 謂vị 了liễu 塵trần 上thượng 。 若nhược 具cụ 顯hiển 一nhất 切thiết 法Pháp 界Giới 。 非phi 有hữu 分phần/phân 限hạn 。 此thử 則tắc 依y 了liễu 義nghĩa 經Kinh 。 不bất 依y 不bất 了liễu 義nghĩa 經Kinh 。

六lục 除trừ 業nghiệp 報báo 者giả 。 謂vị 塵trần 上thượng 不bất 了liễu 自tự 心tâm 。 謂vị 心tâm 外ngoại 有hữu 法pháp 。 即tức 生sanh 憎tăng 愛ái 。 從tùng 貪tham 業nghiệp 成thành 報báo 。 然nhiên 此thử 業nghiệp 報báo 。 由do 心tâm 迷mê 塵trần 妄vọng 計kế 而nhi 生sanh 。 但đãn 以dĩ 有hữu 顯hiển 現hiện 。 皆giai 無vô 真chân 實thật 。 經Kinh 云vân 。 猶do 如như 淨tịnh 明minh 鏡kính 隨tùy 其kỳ 面diện 像tượng 現hiện 。 內nội 外ngoại 無vô 所sở 有hữu 。 業nghiệp 報báo 亦diệc 如như 是thị 。 迷mê 者giả 謂vị 塵trần 相tương/tướng 有hữu 所sở 從tùng 來lai 。 而nhi 復phục 生sanh 滅diệt 。 是thị 迷mê 。 今kim 了liễu 塵trần 相tương/tướng 無vô 體thể 。 是thị 悟ngộ 。 迷mê 本bổn 無vô 從tùng 來lai 。 悟ngộ 亦diệc 無vô 所sở 去khứ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 妄vọng 心tâm 為vi 有hữu 。 本bổn 無vô 體thể 故cố 。 如như 繩thằng 上thượng 蛇xà 。 本bổn 無vô 從tùng 來lai 。 亦diệc 無vô 所sở 去khứ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 蛇xà 是thị 妄vọng 心tâm 。 橫hoạnh/hoành 計kế 為vi 有hữu 。 本bổn 無vô 體thể 故cố 。 若nhược 計kế 有hữu 來lai 處xứ 去khứ 處xứ 還hoàn 是thị 迷mê 。 了liễu 無vô 來lai 去khứ 是thị 悟ngộ 。 然nhiên 悟ngộ 之chi 與dữ 迷mê 。 相tương 待đãi 安an 立lập 。 非phi 是thị 先tiên 有hữu 淨tịnh 心tâm 後hậu 有hữu 無vô 明minh 。 此thử 非phi 二nhị 物vật 不bất 可khả 兩lưỡng 解giải 。 但đãn 了liễu 妄vọng 無vô 妄vọng 。 即tức 為vi 淨tịnh 心tâm 。 終chung 無vô 先tiên 淨tịnh 心tâm 而nhi 後hậu 無vô 明minh 。 知tri 之chi 。

七thất 定định 權quyền 實thật 者giả 。 謂vị 塵trần 事sự 是thị 權quyền 。 空không 寂tịch 是thị 實thật 。 然nhiên 實thật 非phi 實thật 。 以dĩ 理lý 不bất 礙ngại 事sự 故cố 。 權quyền 亦diệc 非phi 權quyền 。 以dĩ 事sự 體thể 即tức 空không 故cố 。 若nhược 作tác 權quyền 解giải 實thật 解giải 。 此thử 非phi 善thiện 解giải 。 若nhược 知tri 權quyền 實thật 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 寄ký 言ngôn 以dĩ 明minh 法pháp 體thể 。 是thị 名danh 善thiện 解giải 也dã 。

八bát 明minh 頓đốn 漸tiệm 者giả 。 若nhược 於ư 塵trần 處xứ 。 了liễu 幻huyễn 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 方phương 見kiến 無vô 相tướng 。 了liễu 塵trần 無vô 自tự 性tánh 。 方phương 見kiến 無vô 生sanh 。 了liễu 塵trần 色sắc 無vô 體thể 。 方phương 見kiến 空không 。 如như 此thử 推thôi 尋tầm 。 方phương 見kiến 名danh 為vi 漸tiệm 。 今kim 不bất 待đãi 推thôi 尋tầm 。 而nhi 直trực 見kiến 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 空không 寂tịch 。 如như 鏡kính 現hiện 像tượng 。 不bất 待đãi 次thứ 第đệ 。 對đối 緣duyên 即tức 現hiện 為vi 頓đốn 。

九cửu 入nhập 佛Phật 海hải 者giả 。 謂vị 全toàn 塵trần 處xứ 。 見kiến 如như 上thượng 百bách 門môn 義nghĩa 。 並tịnh 是thị 佛Phật 大đại 願nguyện 海hải 。 大đại 智trí 慧tuệ 海hải 。 大đại 方phương 便tiện 海hải 。 之chi 所sở 顯hiển 現hiện 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 塵trần 。 一nhất 切thiết 毛mao 。 一nhất 切thiết 國quốc 土thổ 剎sát 海hải 。 一nhất 切thiết 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 事sự 物vật 等đẳng 。 莫mạc 不bất 皆giai 空không 。 是thị 佛Phật 智trí 慧tuệ 大đại 海hải 。 無vô 邊biên 無vô 盡tận 。 深thâm 廣quảng 不bất 可khả 測trắc 也dã 。 當đương 知tri 。 學học 者giả 若nhược 於ư 塵trần 處xứ 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 界giới 者giả 。 即tức 是thị 入nhập 佛Phật 法Pháp 界giới 。 智trí 慧tuệ 海hải 也dã 。 若nhược 以dĩ 開khai 合hợp 卷quyển 舒thư 或hoặc 塵trần 內nội 或hoặc 毛mao 孔khổng 而nhi 能năng 資tư 攝nhiếp 。 一nhất 即tức 一nhất 切thiết 。 一nhất 切thiết 即tức 一nhất 。 可khả 說thuyết 即tức 不bất 可khả 說thuyết 。 主chủ 伴bạn 自tự 在tại 。 依y 正chánh 無vô 礙ngại 。 普phổ 是thị 如Như 來Lai 智trí 海hải 之chi 業nghiệp 用dụng 。 若nhược 人nhân 如như 是thị 通thông 達đạt 者giả 。 與dữ 如Như 來Lai 等đẳng 也dã 。

十thập 證chứng 佛Phật 地địa 者giả 。 謂vị 塵trần 空không 無vô 我ngã 無vô 相tướng 是thị 地địa 。 然nhiên 此thử 地địa 體thể 性tánh 。 猶do 未vị 清thanh 淨tịnh 。 以dĩ 從tùng 我ngã 相tương/tướng 彰chương 得đắc 。 了liễu 心tâm 猶do 未vị 寧ninh 。 亦diệc 是thị 垢cấu 見kiến 。 若nhược 作tác 遠viễn 離ly 空không 無vô 相tướng 之chi 念niệm 者giả 。 猶do 為vi 垢cấu 心tâm 。 謂vị 有hữu 遠viễn 離ly 之chi 想tưởng 未vị 止chỉ 也dã 。 今kim 不bất 作tác 遠viễn 離ly 之chi 想tưởng 。 亦diệc 無vô 動động 念niệm 者giả 。 由do 初sơ 得đắc 念niệm 息tức 。 近cận 從tùng 動động 念niệm 處xứ 顯hiển 也dã 。 今kim 者giả 無vô 作tác 遠viễn 離ly 之chi 念niệm 。 亦diệc 無vô 不bất 作tác 。 遠viễn 離ly 之chi 念niệm 者giả 。 此thử 地địa 顯hiển 時thời 。 即tức 智trí 慧tuệ 不bất 得đắc 以dĩ 方phương 便tiện 詮thuyên 。 不bất 得đắc 以dĩ 文văn 字tự 說thuyết 。 當đương 自tự 顯hiển 然nhiên 。 此thử 猶do 假giả 論luận 。 若nhược 稱xưng 理lý 而nhi 言ngôn 。 非phi 智trí 所sở 知tri 。 如như 空không 中trung 鳥điểu 。 飛phi 之chi 時thời 迹tích 。 不bất 可khả 求cầu 依y 止chỉ 迹tích 處xứ 也dã 。 然nhiên 空không 中trung 之chi 迹tích 。 雖tuy 無vô 體thể 相tướng 可khả 得đắc 。 然nhiên 迹tích 非phi 無vô 。 此thử 迹tích 尋tầm 之chi 逾du 廣quảng 。 要yếu 依y 鳥điểu 飛phi 方phương 論luận 迹tích 之chi 深thâm 廣quảng 。 當đương 知tri 。 佛Phật 地địa 要yếu 因nhân 心tâm 相tương/tướng 而nhi 得đắc 證chứng 佛Phật 地địa 之chi 深thâm 廣quảng 也dã 。 然nhiên 證chứng 入nhập 此thử 地địa 。 不bất 可khả 一nhất 向hướng 。 住trụ 於ư 寂tịch 滅diệt 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 法Pháp 不bất 應ưng 爾nhĩ 。 當đương 示thị 教giáo 利lợi 喜hỷ 。 學học 佛Phật 方phương 便tiện 。 學học 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 具cụ 如như 此thử 地địa 義nghĩa 處xứ 。 思tư 之chi 。

華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 義Nghĩa 海Hải 百Bách 門Môn

詳tường 校giáo 題đề 辭từ

義nghĩa 海hải 百bách 門môn 者giả 。 賢hiền 首thủ 國quốc 師sư 。 宗tông 別biệt 教giáo 一Nhất 乘Thừa 所sở 製chế 也dã 。 囊nang 括quát 大đại 經kinh 。 發phát 揮huy 玄huyền 旨chỉ 。 總tổng 十thập 門môn 而nhi 析tích 百bách 義nghĩa 。 融dung 萬vạn 法pháp 而nhi 歸quy 一nhất 塵trần 。 嗟ta 乎hồ 。 吾ngô 祖tổ 之chi 訓huấn 。 遺di 文văn 尚thượng 存tồn 。 莫mạc 有hữu 傳truyền 者giả 。 晉tấn 水thủy 法pháp 裔duệ 。 淨tịnh 源nguyên 字tự 伯bá 長trường/trưởng 。 苦khổ 志chí 于vu 茲tư 有hữu 年niên 數số 矣hĩ 。 遂toại 遍biến 搜sưu 古cổ 本bổn 。 歷lịch 考khảo 十thập 門môn 以dĩ 前tiền 之chi 九cửu 門môn 。 具cụ 彰chương 序tự 意ý 。 列liệt 義nghĩa 通thông 結kết 唯duy 後hậu 之chi 一nhất 門môn 。 亡vong 其kỳ 通thông 結kết 。 或hoặc 諸chư 本bổn 傳truyền 寫tả 闕khuyết 文văn 耶da 。 或hoặc 祖tổ 師sư 立lập 言ngôn 互hỗ 略lược 耶da 。 抑ức 又hựu 第đệ 六lục 差sai 別biệt 顯hiển 現hiện 。 誤ngộ 題đề 圓viên 明minh 解giải 縛phược 者giả 。 蓋cái 後hậu 人nhân 橫hoạnh/hoành 議nghị 編biên 簡giản 異dị 同đồng 。 今kim 偕giai 詳tường 定định 。 以dĩ 第đệ 六lục 至chí 第đệ 十thập 。 通thông 前tiền 五ngũ 門môn 。 合hợp 為vi 一nhất 卷quyển 。 恐khủng 來lai 者giả 不bất 知tri 故cố 。 直trực 書thư 以dĩ 見kiến 其kỳ 意ý 。

時thời 熈# 寧ninh 二nhị 年niên 歲tuế 次thứ 己kỷ 酉dậu 四tứ 月nguyệt 十thập 九cửu 日nhật 。 於ư 青thanh 墩# 寶bảo 閣các 講giảng 院viện 方phương 丈trượng 序tự 。

湖hồ 州châu 照chiếu 慶khánh 軍quân 烏ô 程# 縣huyện 烏ô 墩# 鎮trấn 普phổ 靜tĩnh 寺tự 比Bỉ 丘Khâu 鴻hồng 緒tự )# 洎kịp 徒đồ 弟đệ 等đẳng 謹cẩn 捨xả 長trường/trưởng 財tài 二nhị 十thập 貫quán 文văn 足túc 開khai 。

義nghĩa 海hải 百bách 門môn 集tập 茲tư 勝thắng 因nhân 用dụng 薦tiến 。 先tiên 和hòa 尚thượng 殊thù 首thủ 座tòa 并tinh 報báo 。

四Tứ 恩Ân 三tam 有hữu 者giả 。 上thượng 黨đảng 鮑# 。 (# 陞thăng )# 。 書thư 。

直trực 林lâm 氏thị 晉tấn 侁# 句cú 當đương 。