顯Hiển 揚Dương 聖Thánh 教Giáo 論Luận
Quyển 15
無Vô 著Trước 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 唐Đường 玄Huyền 奘Tráng 譯Dịch
顯Hiển 揚Dương 聖Thánh 教Giáo 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 五ngũ
無vô 著trước 菩Bồ 薩Tát 造tạo
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。
成Thành 苦Khổ 品Phẩm 第đệ 五ngũ
如như 是thị 成thành 立lập 。 無vô 常thường 相tương/tướng 已dĩ 。 云vân 何hà 成thành 立lập 苦khổ 相tương/tướng 。 頌tụng 曰viết 。
生sanh 為vi 欲dục 離ly 因nhân 。 滅diệt 生sanh 和hòa 合hợp 欲dục 。
倒đảo 無vô 倒đảo 厭yếm 離ly 。 彼bỉ 因nhân 為vi 苦khổ 相tương/tướng 。
論luận 曰viết 。 若nhược 法pháp 生sanh 時thời 為vi 遠viễn 離ly 欲dục 因nhân 。 若nhược 法pháp 滅diệt 時thời 為vi 和hòa 合hợp 欲dục 因nhân 。 若nhược 不bất 了liễu 知tri 是thị 顛điên 倒đảo 因nhân 。 若nhược 善thiện 通thông 達đạt 是thị 無vô 倒đảo 因nhân 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 生sanh 厭yếm 離ly 欲dục 。 如như 是thị 應ưng 知tri 。 是thị 苦khổ 通thông 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 頌tụng 曰viết 。
依y 三tam 受thọ 差sai 別biệt 。 建kiến 立lập 三tam 苦khổ 相tương/tướng 。
故cố 說thuyết 一nhất 切thiết 受thọ 。 體thể 性tánh 皆giai 是thị 苦khổ 。
論luận 曰viết 。 由do 依y 三tam 受thọ 相tương/tướng 差sai 別biệt 故cố 建kiến 立lập 三tam 苦khổ 相tương/tướng 。 謂vị 苦khổ 苦khổ 相tương/tướng 壞hoại 苦khổ 相tương/tướng 行hành 苦khổ 相tương/tướng 。 由do 此thử 相tương/tướng 故cố 佛Phật 說thuyết 諸chư 受thọ 皆giai 名danh 為vi 苦khổ 。 謂vị 於ư 苦khổ 受thọ 及cập 順thuận 苦khổ 受thọ 處xứ 法pháp 。 當đương 知tri 建kiến 立lập 最tối 初sơ 苦khổ 相tương/tướng 。 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 及cập 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 處xứ 法pháp 。 當đương 知tri 建kiến 立lập 第đệ 二nhị 苦khổ 相tương/tướng 。 於ư 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 及cập 順thuận 此thử 受thọ 處xứ 法pháp 。 當đương 知tri 建kiến 立lập 第đệ 三tam 苦khổ 相tương/tướng 。 由do 不bất 了liễu 知tri 此thử 第đệ 三tam 相tương/tướng 能năng 為vi 常thường 等đẳng 顛điên 倒đảo 生sanh 因nhân 。 若nhược 能năng 了liễu 知tri 。 為vi 無vô 常thường 等đẳng 無vô 倒đảo 生sanh 因nhân 。 及cập 能năng 發phát 起khởi 。 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo 欲dục 。 又hựu 由do 了liễu 知tri 不bất 了liễu 知tri 第đệ 三tam 苦khổ 故cố 。 於ư 前tiền 二nhị 苦khổ 亦diệc 了liễu 不bất 了liễu 應ưng 知tri 。
復phục 次thứ 前tiền 二nhị 苦khổ 相tương/tướng 世thế 間gian 共cộng 成thành 。 第đệ 三tam 苦khổ 相tương/tướng 不bất 共cộng 成thành 立lập 。 今kim 當đương 成thành 立lập 諸chư 行hành 性tánh 。 是thị 行hành 苦khổ 。 頌tụng 曰viết 。
當đương 知tri 行hành 性tánh 苦khổ 。 皆giai 麁thô 重trọng 隨tùy 故cố 。
樂nhạo/nhạc/lạc 捨xả 不bất 應ưng 理lý 。 同đồng 無vô 解giải 脫thoát 過quá 。
論luận 曰viết 。 諸chư 行hành 性tánh 樂nhạo/nhạc/lạc 及cập 性tánh 是thị 捨xả 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。
何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 一nhất 切thiết 位vị 麁thô 重trọng 所sở 隨tùy 故cố 。 是thị 故cố 諸chư 行hành 體thể 性tánh 是thị 苦khổ 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 於ư 彼bỉ 性tánh 樂nhạo/nhạc/lạc 及cập 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 樂nhạo 欲dục 應ưng 無vô 。 應ưng 無vô 苦khổ 及cập 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 覺giác 應ưng 無vô 苦khổ 樂lạc 覺giác 。 問vấn 汝nhữ 亦diệc 同đồng 然nhiên 若nhược 唯duy 一nhất 行hành 苦khổ 性tánh 者giả 應ưng 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 及cập 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 覺giác 。 答đáp 由do 不bất 了liễu 故cố 謂vị 有hữu 。 問vấn 我ngã 亦diệc 同đồng 然nhiên 由do 不bất 了liễu 故cố 謂vị 有hữu 。 答đáp 不bất 然nhiên 。 無vô 解giải 脫thoát 過quá 故cố 。 若nhược 於ư 性tánh 樂nhạo/nhạc/lạc 及cập 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 諸chư 行hành 了liễu 知tri 。 是thị 苦khổ 名danh 苦Khổ 諦Đế 現hiện 觀quán 。 由do 此thử 次thứ 第đệ 乃nãi 至chí 。 證chứng 得đắc 究cứu 竟cánh 解giải 脫thoát 。 若nhược 不bất 了liễu 故cố 。 謂vị 為vi 苦khổ 者giả 。 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 。 不bất 應ưng 能năng 證chứng 。 究cứu 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。
復phục 次thứ 頌tụng 曰viết 。
利lợi 深thâm 等đẳng 障chướng 礙ngại 。 依y 進tiến 住trụ 乘thừa 空không 。
執chấp 著trước 性tánh 下hạ 劣liệt 。 顛điên 倒đảo 及cập 染nhiễm 污ô 。
論luận 曰viết 。 又hựu 諸chư 行hành 性tánh 苦khổ 少thiểu 苦khổ 加gia 之chi 苦khổ 相tương/tướng 猛mãnh 利lợi 。 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 不bất 爾nhĩ 。 又hựu 苦khổ 相tương/tướng 深thâm 重trọng 難nạn/nan 為vi 對đối 治trị 。 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 不bất 爾nhĩ 。 又hựu 苦khổ 相tương/tướng 平bình 等đẳng 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 乃nãi 至chí 證chứng 得đắc 。 廣quảng 大đại 法pháp 者giả 。 亦diệc 被bị 損tổn 惱não 又hựu 執chấp 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 名danh 為vi 顛điên 倒đảo 能năng 障chướng 聖thánh 法pháp 。 又hựu 執chấp 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 能năng 為vi 貪tham 等đẳng 大đại 小tiểu 諸chư 惑hoặc 。 所sở 依y 止chỉ 處xứ 。 又hựu 苦khổ 等đẳng 行hành 能năng 引dẫn 勝thắng 進tiến 上thượng 地địa 功công 德đức 。 又hựu 復phục 久cửu 處xứ 住trụ 等đẳng 威uy 儀nghi 即tức 生sanh 大đại 苦khổ 。 不bất 可khả 堪kham 忍nhẫn 。 又hựu 執chấp 空không 者giả 亦diệc 大đại 苦khổ 隨tùy 逐trục 。 又hựu 執chấp 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 其kỳ 性tánh 下hạ 劣liệt 。 又hựu 於ư 諸chư 行hành 執chấp 計kế 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 顛điên 倒đảo 所sở 攝nhiếp 。 又hựu 緣duyên 世thế 樂lạc 所sở 起khởi 樂nhạo 欲dục 多đa 是thị 染nhiễm 污ô 。 是thị 故cố 諸chư 行hành 皆giai 性tánh 是thị 苦khổ 。
復phục 次thứ 頌tụng 曰viết 。
如như 癰ung 疥giới 癩lại 等đẳng 。 三tam 受thọ 之chi 所sở 依y 。
彼bỉ 能năng 發phát 三tam 觸xúc 。 取thủ 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 隨tùy 轉chuyển 。
論luận 曰viết 。 諸chư 行hành 性tánh 苦khổ 當đương 知tri 猶do 如như 癰ung 疥giới 癩lại 等đẳng 三tam 受thọ 所sở 依y 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 癰ung 疥giới 癩lại 等đẳng 能năng 發phát 隨tùy 順thuận 苦khổ 樂lạc 捨xả 等đẳng 三tam 種chủng 觸xúc 故cố 。 由do 依y 此thử 觸xúc 世thế 間gian 有hữu 情tình 。 取thủ 為vi 苦khổ 樂lạc 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 如như 是thị 於ư 諸chư 。 性tánh 苦khổ 諸chư 行hành 發phát 起khởi 三tam 觸xúc 。 由do 此thử 觸xúc 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 受thọ 轉chuyển 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 諸chư 受thọ 不bất 轉chuyển 。 如như 是thị 顯hiển 示thị 。 苦khổ 相tương/tướng 立lập 宗tông 及cập 因nhân 喻dụ 已dĩ 。 復phục 何hà 因nhân 緣duyên 。 建kiến 立lập 諸chư 行hành 。 唯duy 有hữu 三tam 苦khổ 。 不bất 多đa 不bất 少thiểu 。 頌tụng 曰viết 。
自tự 相tương/tướng 自tự 分phân 別biệt 。 不bất 安an 隱ẩn 苦khổ 性tánh 。
五ngũ 十thập 五ngũ 應ưng 知tri 。 三tam 苦khổ 之chi 所sở 攝nhiếp 。
論luận 曰viết 。 由do 苦khổ 自tự 性tánh 唯duy 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 由do 自tự 相tương/tướng 故cố 。 謂vị 苦khổ 苦khổ 性tánh 。 二nhị 由do 自tự 分phân 別biệt 故cố 。 謂vị 壞hoại 苦khổ 性tánh 。 若nhược 無vô 分phân 別biệt 。 雖tuy 有hữu 變biến 壞hoại 已dĩ 解giải 脫thoát 者giả 苦khổ 不bất 生sanh 故cố 。 三tam 由do 不bất 安an 隱ẩn 故cố 。 謂vị 行hành 苦khổ 性tánh 。 煩phiền 惱não 麁thô 重trọng 等đẳng 所sở 隨tùy 逐trục 故cố 。 如như 是thị 三tam 苦khổ 差sai 別biệt 復phục 有hữu 五ngũ 十thập 。 五ngũ 種chủng 應ưng 知tri 。 云vân 何hà 五ngũ 十thập 五ngũ 種chủng 。 頌tụng 曰viết 。
界giới 緣duyên 身thân 等đẳng 趣thú 。 種chủng 類loại 諦đế 三tam 世thế 。
時thời 命mạng 品phẩm 異dị 故cố 。 引dẫn 眾chúng 苦khổ 差sai 別biệt 。
論luận 曰viết 。 界giới 差sai 別biệt 故cố 有hữu 三tam 苦khổ 。 謂vị 欲dục 界giới 繫hệ 色sắc 界giới 繫hệ 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 。 緣duyên 差sai 別biệt 故cố 有hữu 六lục 種chủng 苦khổ 。 謂vị 欲dục 根căn 本bổn 苦khổ 。 愚ngu 癡si 報báo 苦khổ 。 先tiên 業nghiệp 緣duyên 苦khổ 。 現hiện 因nhân 緣duyên 苦khổ 。 淨tịnh 業nghiệp 緣duyên 苦khổ 。 不bất 淨tịnh 業nghiệp 緣duyên 苦khổ 。 身thân 差sai 別biệt 故cố 有hữu 四tứ 種chủng 苦khổ 。 謂vị 受thọ 重trọng 擔đảm 等đẳng 苦khổ 。 位vị 變biến 壞hoại 苦khổ 。 麁thô 重trọng 苦khổ 。 死tử 生sanh 苦khổ 。 趣thú 差sai 別biệt 故cố 有hữu 五ngũ 種chủng 苦khổ 。 謂vị 那na 落lạc 迦ca 苦khổ 。 乃nãi 至chí 天thiên 趣thú 苦khổ 。 種chủng 類loại 差sai 別biệt 。 故cố 有hữu 五ngũ 種chủng 苦khổ 。 謂vị 逼bức 惱não 苦khổ 。 匱quỹ 乏phạp 苦khổ 。 大đại 乖quai 違vi 苦khổ 。 愛ái 變biến 壞hoại 苦khổ 。 麁thô 重trọng 苦khổ 。 諦đế 差sai 別biệt 故cố 有hữu 八bát 種chủng 苦khổ 。 謂vị 生sanh 苦khổ 老lão 苦khổ 。 病bệnh 苦khổ 死tử 苦khổ 。 怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 。 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 。 世thế 緣duyên 差sai 別biệt 故cố 有hữu 九cửu 種chủng 苦khổ 。 謂vị 過quá 去khứ 苦khổ 。 因nhân 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 緣duyên 所sở 生sanh 。 如như 是thị 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 苦khổ 亦diệc 爾nhĩ 。
時thời 差sai 別biệt 故cố 有hữu 四tứ 種chủng 苦khổ 。 謂vị 時thời 節tiết 變biến 異dị 苦khổ 飢cơ 苦khổ 渴khát 苦khổ 威uy 儀nghi 屈khuất 伸thân 入nhập 息tức 出xuất 息tức 閉bế 目mục 開khai 目mục 。 等đẳng 所sở 引dẫn 苦khổ 。 養dưỡng 命mạng 差sai 別biệt 故cố 有hữu 四tứ 種chủng 苦khổ 。 謂vị 所sở 求cầu 無vô 厭yếm 足túc 苦khổ 。 追truy 求cầu 苦khổ 。 守thủ 護hộ 苦khổ 。 不bất 自tự 在tại 苦khổ 。 品phẩm 差sai 別biệt 故cố 有hữu 七thất 種chủng 苦khổ 。 一nhất 損tổn 減giảm 苦khổ 。 謂vị 在tại 家gia 品phẩm 。 二nhị 增tăng 益ích 苦khổ 。 謂vị 出xuất 家gia 品phẩm 。 三tam 憂ưu 惱não 苦khổ 。 四tứ 離ly 有hữu 苦khổ 。 又hựu 依y 善thiện 說thuyết 法Pháp 律luật 。 出xuất 家gia 者giả 有hữu 三tam 種chủng 苦khổ 。 一nhất 愚ngu 癡si 苦khổ 。 謂vị 希hy 望vọng 未vị 來lai 追truy 味vị 過quá 去khứ 故cố 。 二nhị 嫉tật 妬đố 苦khổ 。 三tam 不bất 勝thắng 他tha 苦khổ 。 依y 惡ác 說thuyết 法Pháp 律luật 。 出xuất 家gia 者giả 亦diệc 有hữu 三tam 苦khổ 。 一nhất 愚ngu 癡si 苦khổ 。 謂vị 於ư 所sở 知tri 法pháp 顛điên 倒đảo 執chấp 故cố 。 二nhị 嫉tật 妬đố 苦khổ 。 謂vị 於ư 佛Phật 及cập 佛Phật 弟đệ 子tử 。 所sở 得đắc 名danh 利lợi 心tâm 不bất 忍nhẫn 故cố 。 三tam 他tha 所sở 勝thắng 苦khổ 。 謂vị 為vì 名danh 利lợi 故cố 。 起khởi 諍tranh 論luận 時thời 墮đọa 負phụ 處xứ 故cố 。 頌tụng 曰viết 。
未vị 離ly 欲dục 色sắc 等đẳng 。 三tam 種chủng 地địa 應ưng 知tri 。
欲dục 界giới 一nhất 切thiết 種chủng 。 色sắc 無vô 色sắc 除trừ 二nhị 。
論luận 曰viết 。 如như 是thị 五ngũ 十thập 五ngũ 種chủng 苦khổ 三tam 地địa 所sở 攝nhiếp 。 一nhất 未vị 離ly 欲dục 地địa 。 謂vị 欲dục 界giới 所sở 繫hệ 。 二nhị 已dĩ 離ly 欲dục 地địa 。 謂vị 色sắc 界giới 所sở 繫hệ 。 三tam 離ly 欲dục 色sắc 地địa 。 謂vị 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 。 即tức 此thử 三tam 種chủng 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 立lập 三tam 種chủng 苦khổ 。 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 。 又hựu 欲dục 界giới 中trung 具cụ 一nhất 切thiết 種chủng 苦khổ 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 中trung 無vô 二nhị 種chủng 苦khổ 。 所sở 謂vị 苦khổ 苦khổ 壞hoại 苦khổ 所sở 攝nhiếp 二nhị 。 及cập 欲dục 根căn 本bổn 苦khổ 愚ngu 癡si 報báo 苦khổ 所sở 攝nhiếp 二nhị 。 然nhiên 有hữu 餘dư 苦khổ 。 頌tụng 曰viết 。
世thế 俗tục 有hữu 二nhị 種chủng 。 勝thắng 義nghĩa 謂vị 遍biến 行hành 。
二nhị 緣duyên 通thông 上thượng 地địa 。 當đương 知tri 無vô 現hiện 染nhiễm 。
論luận 曰viết 。 如như 是thị 諸chư 苦khổ 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 世thế 俗tục 勝thắng 義nghĩa 別biệt 故cố 。 世thế 俗tục 諦đế 所sở 攝nhiếp 苦khổ 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 苦khổ 苦khổ 及cập 壞hoại 苦khổ 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 所sở 攝nhiếp 有hữu 一nhất 種chủng 謂vị 行hành 苦khổ 。 此thử 亦diệc 名danh 遍biến 行hành 苦khổ 。 遍biến 至chí 欲dục 等đẳng 三tam 界giới 故cố 。 欲dục 界giới 上thượng 地địa 有hữu 二nhị 緣duyên 所sở 生sanh 苦khổ 。 謂vị 有hữu 先tiên 業nghiệp 緣duyên 苦khổ 。 無vô 現hiện 在tại 因nhân 緣duyên 苦khổ 。 有hữu 淨tịnh 緣duyên 苦khổ 。 無vô 不bất 淨tịnh 緣duyên 苦khổ 頌tụng 曰viết 。
非phi 無vô 色sắc 重trọng 擔đảm 。 遍biến 行hành 天thiên 麁thô 重trọng 。
及cập 諦đế 最tối 後hậu 邊biên 。 餘dư 七thất 上thượng 隨tùy 縛phược 。
論luận 曰viết 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 無vô 身thân 重trọng 擔đảm 苦khổ 有hữu 天thiên 趣thú 苦khổ 。 麁thô 重trọng 苦khổ 。 諦đế 最tối 後hậu 邊biên 諸chư 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 。 此thử 通thông 欲dục 等đẳng 三tam 界giới 故cố 名danh 遍biến 行hành 苦khổ 。 餘dư 生sanh 等đẳng 七thất 苦khổ 欲dục 界giới 所sở 攝nhiếp 。 上thượng 地địa 雖tuy 有hữu 隨tùy 縛phược 復phục 可khả 退thoái 還hoàn 故cố 。 然nhiên 無vô 苦khổ 自tự 體thể 。 頌tụng 曰viết 。
當đương 知tri 生sanh 等đẳng 苦khổ 。 各các 五ngũ 種chủng 差sai 別biệt 。
苦khổ 麁thô 重trọng 相tương 應ứng 。 三tam 苦khổ 所sở 依y 止chỉ 。
論luận 曰viết 。 生sanh 等đẳng 七thất 苦khổ 當đương 知tri 一nhất 一nhất 各các 有hữu 五ngũ 種chủng 。 謂vị 苦khổ 相tương 應ứng 故cố 。 麁thô 重trọng 相tương 應ứng 故cố 。 及cập 三tam 苦khổ 所sở 依y 止chỉ 故cố 。 生sanh 者giả 。 為vi 老lão 等đẳng 苦khổ 所sở 依y 。 煩phiền 惱não 所sở 依y 。 不bất 可khả 樂lạc 欲dục 行hành 壞hoại 所sở 依y 。 老lão 者giả 色sắc 衰suy 退thoái 等đẳng 所sở 依y 。 病bệnh 者giả 。 習tập 所sở 不bất 欲dục 所sở 依y 。 不bất 習tập 所sở 欲dục 所sở 依y 。 順thuận 死tử 大đại 種chủng 乖quai 違vi 所sở 依y 。 死tử 者giả 。 自tự 體thể 別biệt 離ly 所sở 依y 。 財tài 寶bảo 別biệt 離ly 所sở 依y 。 所sở 愛ái 離ly 別biệt 怨oán 憎tăng 合hợp 會hội 。 苦khổ 之chi 所sở 依y 。 怨oán 憎tăng 會hội 等đẳng 。 三tam 苦khổ 身thân 逼bức 迫bách 所sở 依y 。 心tâm 逼bức 迫bách 所sở 依y 。 及cập 彼bỉ 所sở 作tác 。 衰suy 損tổn 所sở 依y 。 頌tụng 曰viết 。
最tối 後hậu 與dữ 最tối 後hậu 。 各các 四tứ 苦khổ 所sở 依y 。
謂vị 生sanh 生sanh 根căn 本bổn 。 及cập 苦khổ 性tánh 變biến 壞hoại 。
論luận 曰viết 。 於ư 八bát 苦khổ 中trung 最tối 後hậu 所sở 攝nhiếp 諸chư 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 。 及cập 三tam 苦khổ 中trung 最tối 後hậu 行hành 苦khổ 。 各các 為vi 四tứ 苦khổ 所sở 依y 故cố 苦khổ 。 一nhất 生sanh 苦khổ 所sở 依y 。 二nhị 生sanh 根căn 本bổn 苦khổ 所sở 依y 。 三tam 苦khổ 自tự 性tánh 苦khổ 所sở 依y 。 四tứ 變biến 壞hoại 苦khổ 所sở 依y 。 頌tụng 曰viết 。
三tam 世thế 之chi 所sở 攝nhiếp 。 二nhị 緣duyên 苦khổ 非phi 上thượng 。
所sở 說thuyết 餘dư 諸chư 苦khổ 。 皆giai 欲dục 界giới 應ưng 知tri 。
論luận 曰viết 。 欲dục 界giới 上thượng 地địa 三tam 世thế 苦khổ 中trung 。 當đương 知tri 無vô 有hữu 。 去khứ 來lai 緣duyên 苦khổ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 非phi 於ư 上thượng 地địa 緣duyên 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 生sanh 諸chư 苦khổ 故cố 。 唯duy 有hữu 現hiện 緣duyên 麁thô 重trọng 所sở 隨tùy 。 除trừ 上thượng 所sở 說thuyết 。 所sở 餘dư 諸chư 苦khổ 當đương 知tri 唯duy 在tại 欲dục 界giới 所sở 繫hệ 。
復phục 次thứ 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 於ư 實thật 有hữu 苦khổ 境cảnh 諸chư 愚ngu 癡si 轉chuyển 。 頌tụng 曰viết 。
失thất 念niệm 無vô 功công 用dụng 。 亂loạn 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。
不bất 正chánh 了liễu 愚ngu 癡si 。 及cập 由do 放phóng 逸dật 等đẳng 。
論luận 曰viết 。 於ư 苦khổ 愚ngu 癡si 由do 五ngũ 種chủng 因nhân 。 及cập 由do 前tiền 所sở 說thuyết 放phóng 逸dật 等đẳng 法pháp 五ngũ 種chủng 因nhân 者giả 。 一nhất 於ư 過quá 去khứ 苦khổ 念niệm 忘vong 失thất 故cố 。 二nhị 於ư 未vị 來lai 苦khổ 不bất 作tác 功công 用dụng 推thôi 求cầu 故cố 。 三tam 於ư 現hiện 在tại 苦khổ 起khởi 四tứ 倒đảo 亂loạn 故cố 。 四tứ 由do 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 於ư 麁thô 重trọng 苦khổ 計kế 為vi 我ngã 故cố 。 五ngũ 由do 不bất 正chánh 了liễu 於ư 諸chư 性tánh 苦khổ 不bất 了liễu 知tri 故cố 。
復phục 次thứ 由do 四tứ 種chủng 因nhân 起khởi 念niệm 忘vong 失thất 。 頌tụng 曰viết 。
昧muội 故cố 羸luy 劣liệt 故cố 。 及cập 起khởi 放phóng 逸dật 故cố 。
相tương 續tục 斷đoạn 絕tuyệt 故cố 。 忘vong 念niệm 轉chuyển 應ưng 知tri 。
論luận 曰viết 。 昧muội 故cố 者giả 。 謂vị 愚ngu 昧muội 種chủng 類loại 。 羸luy 劣liệt 者giả 。 謂vị 於ư 死tử 等đẳng 位vị 。 放phóng 逸dật 者giả 。 謂vị 於ư 境cảnh 耽đam 著trước 。 相tương 續tục 斷đoạn 絕tuyệt 者giả 。 謂vị 於ư 餘dư 生sanh 前tiền 眾chúng 同đồng 分phần/phân 相tương 續tục 斷đoạn 故cố 。
復phục 次thứ 由do 四tứ 種chủng 因nhân 無vô 功công 用dụng 轉chuyển 。 頌tụng 曰viết 。
昧muội 故cố 放phóng 逸dật 故cố 。 保bảo 重trọng/trùng 現hiện 法pháp 故cố 。
不bất 信tín 當đương 苦khổ 故cố 。 無vô 功công 用dụng 發phát 趣thú 。
論luận 曰viết 。 昧muội 及cập 放phóng 逸dật 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 保bảo 重trọng/trùng 現hiện 法pháp 者giả 。 由do 彼bỉ 保bảo 重trọng/trùng 現hiện 在tại 法pháp 故cố 。 於ư 未vị 來lai 苦khổ 不bất 作tác 功công 用dụng 。 不bất 信tín 當đương 苦khổ 者giả 。 由do 不bất 信tín 有hữu 未vị 來lai 苦khổ 故cố 。 不bất 作tác 功công 用dụng 。
復phục 次thứ 由do 四tứ 種chủng 因nhân 起khởi 四tứ 顛điên 倒đảo 。 頌tụng 曰viết 。
相tương 似tự 相tương 續tục 轉chuyển 。 對đối 治trị 妄vọng 分phân 別biệt 。
串xuyến 習tập 總tổng 取thủ 故cố 。 起khởi 四tứ 種chủng 顛điên 倒đảo 。
論luận 曰viết 。 以dĩ 見kiến 相tương 似tự 相tương 續tục 。 轉chuyển 故cố 起khởi 於ư 常thường 倒đảo 。 對đối 治trị 分phân 別biệt 故cố 起khởi 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 倒đảo 。 妄vọng 分phân 別biệt 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 苦khổ 對đối 治trị 故cố 由do 串xuyến 習tập 故cố 起khởi 於ư 淨tịnh 倒đảo 。 由do 總tổng 執chấp 故cố 起khởi 於ư 我ngã 倒đảo 。
復phục 次thứ 於ư 苦khổ 愚ngu 癡si 由do 不bất 了liễu 別biệt 五ngũ 因nhân 故cố 起khởi 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。
頌tụng 曰viết 。
界giới 別biệt 緣duyên 起khởi 別biệt 。 位vị 別biệt 次thứ 第đệ 別biệt 。
及cập 相tương 續tục 差sai 別biệt 。 當đương 知tri 各các 多đa 種chủng 。
論luận 曰viết 。 界giới 差sai 別biệt 有hữu 三tam 種chủng 苦khổ 。 謂vị 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 緣duyên 差sai 別biệt 有hữu 七thất 種chủng 苦khổ 。 一nhất 福phước 緣duyên 。 二nhị 非phi 福phước 緣duyên 。 此thử 二nhị 在tại 欲dục 界giới 。 三tam 不bất 動động 緣duyên 。 在tại 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 四tứ 纏triền 隨tùy 眠miên 緣duyên 。 謂vị 異dị 生sanh 者giả 。 五ngũ 隨tùy 眠miên 緣duyên 。 謂vị 見kiến 諦Đế 者giả 。 六lục 有hữu 行hành 緣duyên 。 謂vị 非phi 菩Bồ 薩Tát 。 七thất 智trí 行hành 緣duyên 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 位vị 差sai 別biệt 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 苦khổ 。 一nhất 純thuần 樂nhạo/nhạc/lạc 俱câu 。 謂vị 諸chư 天thiên 。 二nhị 純thuần 苦khổ 俱câu 。 謂vị 那na 洛lạc 迦ca 。 及cập 鬼quỷ 傍bàng 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 三tam 雜tạp 苦khổ 樂lạc 俱câu 。 謂vị 人nhân 及cập 鬼quỷ 傍bàng 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 四tứ 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 俱câu 。 謂vị 從tùng 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 五ngũ 不bất 淨tịnh 淨tịnh 處xứ 。 謂vị 欲dục 界giới 中trung 無vô 難nạn/nan 生sanh 處xứ 。 六lục 淨tịnh 不bất 淨tịnh 處xứ 。 謂vị 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 中trung 諸chư 異dị 生sanh 者giả 。 七thất 淨tịnh 淨tịnh 處xứ 。 謂vị 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 中trung 諸chư 見kiến 諦Đế 者giả 。 八bát 不bất 淨tịnh 不bất 淨tịnh 處xứ 。 謂vị 欲dục 界giới 中trung 有hữu 難nạn/nan 生sanh 處xứ 及cập 四tứ 種chủng 入nhập 胎thai 苦khổ 。 一nhất 不bất 正chánh 知tri 入nhập 母mẫu 胎thai 不bất 正chánh 知tri 住trụ 。 不bất 正chánh 知tri 出xuất 。 二nhị 正chánh 知tri 入nhập 母mẫu 胎thai 不bất 正chánh 知tri 住trụ 。 不bất 正chánh 知tri 出xuất 。 三tam 正chánh 知tri 入nhập 母mẫu 胎thai 正chánh 知tri 而nhi 住trụ 不bất 正chánh 知tri 出xuất 。 四tứ 正chánh 知tri 入nhập 母mẫu 胎thai 正chánh 知tri 而nhi 住trụ 正chánh 知tri 而nhi 出xuất 。 次thứ 第đệ 差sai 別biệt 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 苦khổ 。 謂vị 依y 十thập 二nhị 支chi 緣duyên 起khởi 。 次thứ 第đệ 相tương 續tục 。 差sai 別biệt 有hữu 無vô 量lượng 種chủng 。 有hữu 情tình 相tương 續tục 。 無vô 邊biên 差sai 別biệt 故cố 。
復phục 次thứ 於ư 一nhất 切thiết 苦khổ 。 能năng 遍biến 了liễu 知tri 。 當đương 知tri 有hữu 十thập 八bát 種chủng 。 何hà 等đẳng 是thị 耶da 。 頌tụng 曰viết 。
信tín 解giải 與dữ 思tư 擇trạch 。 不bất 亂loạn 心tâm 厭yếm 離ly 。
見kiến 修tu 及cập 究cứu 竟cánh 。 又hựu 如như 前tiền 十thập 一nhất 。
論luận 曰viết 。 一nhất 信tín 解giải 遍biến 智trí 。 謂vị 聞văn 所sở 生sanh 智trí 。 二nhị 思tư 擇trạch 遍biến 智trí 。 謂vị 思tư 所sở 生sanh 智trí 。 三tam 不bất 散tán 亂loạn 遍biến 智trí 。 謂vị 世thế 間gian 修tu 所sở 生sanh 智trí 。 四tứ 厭yếm 心tâm 攝nhiếp 遍biến 智trí 。 謂vị 煖noãn 等đẳng 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 智trí 。 由do 此thử 智trí 觀quán 自tự 心tâm 相tương/tướng 總tổng 厭yếm 離ly 轉chuyển 故cố 。 五ngũ 見kiến 道đạo 遍biến 智trí 。 謂vị 依y 止chỉ 見kiến 道đạo 智trí 。 六lục 修tu 道Đạo 遍biến 智trí 。 謂vị 依y 止chỉ 修tu 道Đạo 智trí 。 七thất 究cứu 竟cánh 道đạo 遍biến 智trí 。 謂vị 無Vô 學Học 道đạo 所sở 攝nhiếp 智trí 。 及cập 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 十thập 一nhất 種chủng 智trí 。 一nhất 不bất 善thiện 清thanh 淨tịnh 世thế 俗tục 智trí 。 二nhị 善thiện 清thanh 淨tịnh 世thế 俗tục 智trí 。 三tam 勝thắng 義nghĩa 智trí 。 四tứ 不bất 善thiện 清thanh 淨tịnh 相tương/tướng 。 有hữu 分phân 別biệt 智trí 。 五ngũ 善thiện 清thanh 淨tịnh 相tương/tướng 。 有hữu 分phân 別biệt 智trí 。 六lục 善thiện 清thanh 淨tịnh 相tương/tướng 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 七thất 成thành 所sở 作tác 前tiền 行hành 智trí 。 八bát 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 九cửu 成thành 所sở 作tác 後hậu 智trí 。 十thập 聲Thanh 聞Văn 智trí 。 十thập 一nhất 菩Bồ 薩Tát 智trí 。 如như 是thị 總tổng 為vi 十thập 八bát 種chủng 如như 實thật 了liễu 知tri 苦khổ 遍biến 智trí 。
復phục 次thứ 如như 是thị 。 遍biến 智trí 為vi 盡tận 眾chúng 苦khổ 。 由do 何hà 遍biến 智trí 盡tận 何hà 等đẳng 苦khổ 。 頌tụng 曰viết 。
纏triền 疑nghi 不bất 樂nhạo 離ly 。 沈trầm 惡ác 趣thú 餘dư 趣thú 。
下hạ 劣liệt 行hành 所sở 起khởi 。 遍biến 獨độc 眾chúng 苦khổ 盡tận 。
論luận 曰viết 。 信tín 解giải 遍biến 智trí 能năng 滅diệt 纏triền 苦khổ 。 思tư 擇trạch 遍biến 智trí 能năng 滅diệt 疑nghi 苦khổ 。 不bất 散tán 亂loạn 遍biến 智trí 能năng 滅diệt 不bất 樂nhạo 遠viễn 離ly 苦khổ 。 厭yếm 心tâm 攝nhiếp 遍biến 智trí 能năng 滅diệt 惛hôn 沈trầm 苦khổ 。 見kiến 道đạo 遍biến 智trí 能năng 滅diệt 惡ác 趣thú 苦khổ 。 修tu 道Đạo 遍biến 智trí 能năng 滅diệt 餘dư 趣thú 苦khổ 。 究cứu 竟cánh 道đạo 遍biến 智trí 能năng 滅diệt 下hạ 劣liệt 行hành 所sở 起khởi 苦khổ 。 謂vị 除trừ 樂nhạo/nhạc/lạc 速tốc 通thông 行hành 。 所sở 餘dư 諸chư 行hành 皆giai 名danh 下hạ 劣liệt 應ưng 知tri 。 菩Bồ 薩Tát 遍biến 智trí 遍biến 滅diệt 一nhất 切thiết 自tự 他tha 諸chư 苦khổ 。 聲Thanh 聞Văn 遍biến 智trí 獨độc 滅diệt 自tự 苦khổ 應ưng 知tri 。
顯Hiển 揚Dương 聖Thánh 教Giáo 論Luận 成Thành 空Không 品Phẩm 第đệ 六lục
如như 是thị 已dĩ 成thành 立lập 苦khổ 相tương/tướng 。 云vân 何hà 成thành 立lập 空không 相tướng 。 當đương 知tri 空không 相tướng 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 自tự 相tương/tướng 。 二nhị 甚thậm 深thâm 相tương/tướng 。 三tam 差sai 別biệt 相tương/tướng 。
云vân 何hà 自tự 相tướng 。 頌tụng 曰viết 。
若nhược 於ư 此thử 無vô 有hữu 。 及cập 此thử 餘dư 所sở 有hữu 。
隨tùy 二nhị 種chủng 道Đạo 理lý 。 說thuyết 空không 相tướng 無vô 二nhị 。
論luận 曰viết 。 空không 自tự 相tương/tướng 者giả 。 非phi 定định 有hữu 無vô 非phi 定định 有hữu 者giả 。 謂vị 於ư 諸chư 行hành 中trung 。 眾chúng 生sanh 自tự 性tánh 及cập 法pháp 自tự 性tánh 畢tất 竟cánh 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 非phi 定định 無vô 者giả 。 謂vị 於ư 此thử 中trung 眾chúng 生sanh 。 無vô 我ngã 及cập 法pháp 無vô 我ngã 有hữu 實thật 性tánh 故cố 。 隨tùy 二nhị 種chủng 道Đạo 理lý 者giả 。 謂vị 即tức 於ư 此thử 。 中trung 無vô 二nhị 種chủng 我ngã 道Đạo 理lý 。 及cập 有hữu 二nhị 種chủng 無vô 我ngã 道Đạo 理lý 。 隨tùy 此thử 二nhị 種chủng 故cố 說thuyết 空không 性tánh 。 無vô 有hữu 二nhị 相tướng 。 一nhất 非phi 有hữu 相tương/tướng 。 二nhị 我ngã 無vô 故cố 。 二nhị 非phi 無vô 相tướng 。 二nhị 無vô 我ngã 有hữu 故cố 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 二nhị 我ngã 無vô 即tức 是thị 二nhị 無vô 我ngã 有hữu 。 此thử 二nhị 無vô 我ngã 有hữu 即tức 是thị 二nhị 我ngã 無vô 故cố 。 是thị 故cố 空không 性tánh 非phi 定định 有hữu 相tương/tướng 非phi 定định 無vô 相tướng 。 云vân 何hà 甚thậm 深thâm 相tương/tướng 。 頌tụng 曰viết 。
甚thậm 深thâm 相tương 應ứng 知tri 。 取thủ 捨xả 無vô 增tăng 減giảm 。
論luận 曰viết 。 隨tùy 前tiền 所sở 說thuyết 無vô 二nhị 道Đạo 理lý 。 雖tuy 捨xả 諸chư 法pháp 而nhi 無vô 所sở 減giảm 。 雖tuy 取thủ 諸chư 法pháp 而nhi 無vô 所sở 增tăng 。 無vô 取thủ 無vô 捨xả 。 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。 是thị 甚thậm 深thâm 空không 相tướng 。 云vân 何hà 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 頌tụng 曰viết 。
差sai 別biệt 有hữu 眾chúng 多đa 。 如như 彼bỉ 彼bỉ 宣tuyên 說thuyết 。
論luận 曰viết 。 即tức 此thử 空không 性tánh 薄bạc 伽già 梵Phạm 於ư 處xứ 處xứ 經kinh 中trung 顯hiển 示thị 多đa 種chủng 差sai 別biệt 。 謂vị 勝thắng 義nghĩa 空không 內nội 空không 外ngoại 空không 如như 是thị 等đẳng 今kim 且thả 分phân 別biệt 。 勝thắng 義nghĩa 空không 以dĩ 勝thắng 義nghĩa 故cố 空không 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 名danh 勝Thắng 義Nghĩa 空Không 。 此thử 顯hiển 四tứ 種chủng 義nghĩa 。 何hà 者giả 為vi 四tứ 。 一nhất 離ly 我ngã 因nhân 義nghĩa 。 二nhị 離ly 我ngã 相tương/tướng 義nghĩa 。 三tam 離ly 無vô 因nhân 義nghĩa 。 四tứ 離ly 非phi 自tự 業nghiệp 得đắc 義nghĩa 。 由do 六lục 處xứ 生sanh 時thời 不bất 從tùng 我ngã 來lai 亦diệc 不bất 聚tụ 集tập 。 依y 止chỉ 於ư 我ngã 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 離ly 我ngã 因nhân 義nghĩa 。 若nhược 執chấp 六lục 處xứ 以dĩ 我ngã 為vi 因nhân 應ưng 無vô 分phân 別biệt 。 五ngũ 趣thú 別biệt 異dị 。 又hựu 由do 六lục 處xứ 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 有hữu 已dĩ 散tán 滅diệt 故cố 離ly 我ngã 相tương/tướng 。 以dĩ 如như 是thị 相tướng 。 非phi 我ngã 有hữu 故cố 。 又hựu 由do 有hữu 業nghiệp 為vi 因nhân 異dị 熟thục 生sanh 起khởi 都đô 無vô 作tác 者giả 亦diệc 無vô 有hữu 情tình 捨xả 續tục 諸chư 蘊uẩn 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 離ly 無vô 因nhân 義nghĩa 。 又hựu 由do 於ư 有hữu 分phần/phân 法pháp 假giả 立lập 有hữu 情tình 相tương 續tục 。 一nhất 類loại 流lưu 至chí 現hiện 在tại 異dị 熟thục 法pháp 上thượng 非phi 異dị 相tướng 續tục 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 離ly 非phi 自tự 業nghiệp 得đắc 義nghĩa 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 。 應ưng 知tri 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 我ngã 無vô 所sở 有hữu 。 若nhược 有hữu 我ngã 者giả 。 為vi 即tức 蘊uẩn 相tương/tướng 為vi 住trụ 蘊uẩn 中trung 為vi 住trụ 餘dư 處xứ 為vi 非phi 蘊uẩn 相tương/tướng 。 頌tụng 曰viết 。
唯duy 假giả 過quá 失thất 故cố 。 蘊uẩn 無vô 我ngã 過quá 故cố 。
我ngã 無vô 身thân 過quá 故cố 。 三tam 我ngã 不bất 應ưng 理lý 。
論luận 曰viết 。 若nhược 所sở 計kế 我ngã 即tức 是thị 蘊uẩn 相tương 應ứng 唯duy 是thị 假giả 違vi 。 汝nhữ 自tự 宗tông 故cố 成thành 過quá 失thất 。 以dĩ 即tức 於ư 諸chư 蘊uẩn 。 假giả 立lập 我ngã 故cố 。 若nhược 離ly 諸chư 蘊uẩn 住trụ 餘dư 處xứ 者giả 。 我ngã 應ưng 無vô 蘊uẩn 。 是thị 亦diệc 有hữu 過quá 。 於ư 諸chư 蘊uẩn 中trung 。 無vô 有hữu 我ngã 故cố 。 若nhược 非phi 蘊uẩn 相tương/tướng 者giả 。 所sở 計kế 之chi 我ngã 有hữu 無vô 身thân 過quá 。 無vô 身thân 之chi 我ngã 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 是thị 故cố 三tam 種chủng 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。
復phục 次thứ 若nhược 計kế 實thật 我ngã 住trụ 諸chư 蘊uẩn 中trung 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 頌tụng 曰viết 。
如như 主chủ 火hỏa 明minh 空không 。 形hình 異dị 依y 他tha 過quá 。
無vô 常thường 無vô 業nghiệp 用dụng 。 非phi 因nhân 非phi 有hữu 我ngã 。
論luận 曰viết 。 所sở 計kế 實thật 我ngã 住trụ 諸chư 蘊uẩn 中trung 。 為vi 如như 主chủ 住trụ 舍xá 為vi 如như 火hỏa 在tại 薪tân 。 為vi 如như 明minh 依y 燈đăng 。 為vi 如như 虛hư 空không 處xứ 種chủng 種chủng 物vật 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 不bất 應ưng 理lý 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 五ngũ 種chủng 過quá 失thất 故cố 。 何hà 者giả 為vi 五ngũ 。 若nhược 如như 主chủ 住trụ 舍xá 中trung 者giả 。 形hình 段đoạn 應ưng 異dị 舍xá 主chủ 與dữ 舍xá 形hình 貌mạo 異dị 故cố 。 若nhược 如như 火hỏa 在tại 薪tân 者giả 。 有hữu 依y 他tha 過quá 。 火hỏa 依y 薪tân 力lực 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 若nhược 如như 明minh 依y 燈đăng 者giả 。 有hữu 無vô 常thường 過quá 。 隨tùy 燈đăng 有hữu 無vô 明minh 起khởi 滅diệt 故cố 。 又hựu 前tiền 二nhị 種chủng 亦diệc 有hữu 無vô 常thường 過quá 失thất 。 不bất 見kiến 舍xá 主chủ 有hữu 常thường 住trụ 者giả 。 舍xá 雖tuy 久cửu 住trụ 而nhi 彼bỉ 舍xá 主chủ 或hoặc 往vãng 餘dư 處xứ 或hoặc 死tử 滅diệt 故cố 。 火hỏa 隨tùy 薪tân 力lực 有hữu 無vô 不bất 定định 無vô 常thường 性tánh 故cố 。 若nhược 如như 虛hư 空không 者giả 。 應ưng 有hữu 業nghiệp 用dụng 顯hiển 然nhiên 過quá 失thất 。 虛hư 空không 業nghiệp 用dụng 顯hiển 然nhiên 可khả 得đắc 。 謂vị 去khứ 來lai 等đẳng 業nghiệp 。 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。 我ngã 即tức 不bất 爾nhĩ 。 故cố 成thành 過quá 失thất 。 又hựu 所sở 計kế 我ngã 與dữ 果quả 為vi 因nhân 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 我ngã 外ngoại 物vật 諸chư 種chủng 子tử 等đẳng 與dữ 果quả 為vi 因nhân 亦diệc 可khả 得đắc 故cố 。 是thị 故cố 計kế 我ngã 住trụ 諸chư 蘊uẩn 中trung 與dữ 果quả 為vi 因nhân 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 亦diệc 無vô 所sở 計kế 實thật 我ngã 體thể 性tánh 。 問vấn 若nhược 唯duy 有hữu 蘊uẩn 無vô 別biệt 我ngã 者giả 誰thùy 見kiến 誰thùy 聞văn 。 乃nãi 至chí 誰thùy 能năng 了liễu 別biệt 。 答đáp 若nhược 見kiến 聞văn 等đẳng 即tức 是thị 我ngã 體thể 。 或hoặc 是thị 我ngã 業nghiệp 。 或hoặc 是thị 我ngã 具cụ 。 執chấp 我ngã 以dĩ 為vi 見kiến 聞văn 者giả 等đẳng 。 皆giai 不bất 應ưng 理lý 。
何hà 以dĩ 故cố 。 頌tụng 曰viết 。
我ngã 唯duy 應ưng 是thị 假giả 。 譬thí 喻dụ 不bất 可khả 得đắc 。
七thất 喻dụ 妄vọng 分phân 別biệt 。 無vô 見kiến 者giả 等đẳng 三tam 。
論luận 曰viết 。 若nhược 汝nhữ 執chấp 我ngã 即tức 是thị 見kiến 等đẳng 。 又hựu 名danh 見kiến 者giả 。 乃nãi 至chí 了liễu 別biệt 者giả 。 所sở 計kế 之chi 我ngã 唯duy 應ưng 是thị 假giả 。 即tức 於ư 見kiến 等đẳng 法pháp 上thượng 假giả 立lập 我ngã 故cố 。 若nhược 執chấp 見kiến 等đẳng 是thị 業nghiệp 是thị 具cụ 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 無vô 譬thí 喻dụ 故cố 。 雖tuy 妄vọng 分phân 別biệt 七thất 種chủng 譬thí 喻dụ 。 然nhiên 有hữu 多đa 過quá 。 是thị 故cố 三tam 種chủng 皆giai 不bất 應ưng 理lý 。 云vân 何hà 多đa 過quá 。 頌tụng 曰viết 。
若nhược 如như 種chủng 無vô 常thường 。 作tác 者giả 應ưng 成thành 假giả 。
如như 成thành 就tựu 神thần 通thông 。 應ưng 世thế 俗tục 自tự 在tại 。
論luận 曰viết 。 若nhược 汝nhữ 計kế 我ngã 於ư 見kiến 聞văn 等đẳng 業nghiệp 如như 種chủng 於ư 芽nha 者giả 。 我ngã 應ưng 無vô 常thường 。 種chủng 非phi 常thường 故cố 。 若nhược 汝nhữ 計kế 我ngã 於ư 見kiến 聞văn 業nghiệp 等đẳng 如như 陶đào 師sư 於ư 器khí 者giả 。 我ngã 應ưng 是thị 假giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 。 假giả 名danh 士sĩ 夫phu 有hữu 造tạo 器khí 用dụng 。 不bất 見kiến 餘dư 故cố 。 若nhược 汝nhữ 計kế 我ngã 於ư 見kiến 等đẳng 業nghiệp 猶do 如như 世thế 間gian 。 有hữu 神thần 通thông 者giả 。 能năng 起khởi 變biến 化hóa 。 即tức 應ưng 同đồng 彼bỉ 世thế 俗tục 假giả 立lập 及cập 自tự 在tại 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 假giả 者giả 外ngoại 餘dư 成thành 神thần 通thông 者giả 所sở 不bất 見kiến 故cố 。 又hựu 復phục 現hiện 見kiến 成thành 神thần 通thông 者giả 。 於ư 變biến 化hóa 事sự 。 隨tùy 意ý 自tự 在tại 。 我ngã 於ư 見kiến 等đẳng 不bất 假giả 異dị 緣duyên 。 應ưng 得đắc 自tự 在tại 。
復phục 次thứ 頌tụng 曰viết 。
我ngã 如như 地địa 如như 空không 。 應ưng 無vô 常thường 無vô 性tánh 。
應ưng 如như 二nhị 無vô 作tác 。 分phân 明minh 業nghiệp 可khả 得đắc 。
論luận 曰viết 。 若nhược 汝nhữ 計kế 我ngã 於ư 見kiến 等đẳng 業nghiệp 猶do 如như 大đại 地địa 。 能năng 持trì 萬vạn 物vật 者giả 。 我ngã 應ưng 無vô 常thường 。 地địa 非phi 常thường 故cố 。 若nhược 如như 虛hư 空không 。 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。 容dung 所sở 作tác 業nghiệp 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 容dung 見kiến 等đẳng 業nghiệp 者giả 。 我ngã 應ưng 無vô 體thể 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 唯duy 色sắc 無vô 體thể 。 是thị 虛hư 空không 故cố 。 又hựu 如như 大đại 地địa 。 虛hư 空không 於ư 任nhậm 持trì 等đẳng 無vô 動động 作tác 用dụng 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 於ư 彼bỉ 見kiến 等đẳng 應ưng 無vô 作tác 用dụng 。 既ký 無vô 作tác 用dụng 執chấp 見kiến 者giả 等đẳng 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 又hựu 大đại 地địa 虛hư 空không 任nhậm 持trì 無vô 障chướng 二nhị 種chủng 功công 能năng 分phân 明minh 可khả 得đắc 。 我ngã 於ư 見kiến 等đẳng 諸chư 所sở 作tác 業nghiệp 。 無vô 別biệt 可khả 得đắc 。 故cố 不bất 應ưng 理lý 。
復phục 次thứ 若nhược 執chấp 見kiến 等đẳng 是thị 我ngã 具cụ 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 頌tụng 曰viết 。
能năng 燒thiêu 及cập 能năng 斷đoạn 。 唯duy 火hỏa 等đẳng 所sở 作tác 。
我ngã 於ư 見kiến 等đẳng 具cụ 。 非phi 如như 刀đao 火hỏa 等đẳng 。
論luận 曰viết 。 若nhược 汝nhữ 計kế 我ngã 執chấp 見kiến 等đẳng 具cụ 能năng 見kiến 能năng 聞văn 乃nãi 至chí 了liễu 別biệt 。 如như 人nhân 執chấp 火hỏa 能năng 燒thiêu 。 執chấp 刀đao 能năng 斷đoạn 者giả 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 。 離ly 能năng 執chấp 人nhân 。 火hỏa 自tự 能năng 燒thiêu 刀đao 自tự 能năng 割cát 。 見kiến 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 無vô 有hữu 我ngã 亦diệc 應ưng 自tự 有hữu 見kiến 等đẳng 作tác 用dụng 。 而nhi 汝nhữ 不bất 許hứa 故cố 此thử 非phi 喻dụ 。 又hựu 復phục 世thế 間gian 。 諸chư 蘊uẩn 共cộng 合hợp 假giả 想tưởng 立lập 為vi 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 。 執chấp 持trì 鎌# 等đẳng 能năng 刈ngải 能năng 斷đoạn 無vô 別biệt 實thật 我ngã 故cố 此thử 非phi 喻dụ 。
復phục 次thứ 頌tụng 曰viết 。
如như 光quang 能năng 照chiếu 用dụng 。 離ly 光quang 無vô 異dị 體thể 。
是thị 故cố 於ư 內nội 外ngoại 。 空không 無vô 我ngã 義nghĩa 成thành 。
論luận 曰viết 。 現hiện 見kiến 世thế 間gian 。 即tức 於ư 光quang 體thể 有hữu 能năng 照chiếu 用dụng 。 說thuyết 為vi 照chiếu 者giả 。 離ly 光quang 體thể 外ngoại 無vô 別biệt 照chiếu 者giả 。 如như 是thị 眼nhãn 等đẳng 有hữu 見kiến 等đẳng 用dụng 。 說thuyết 為vi 見kiến 者giả 。 乃nãi 至chí 了liễu 別biệt 者giả 無vô 別biệt 見kiến 者giả 等đẳng 。 是thị 故cố 內nội 外ngoại 諸chư 法pháp 等đẳng 無vô 有hữu 我ngã 。 問vấn 若nhược 實thật 無vô 我ngã 。 云vân 何hà 世thế 間gian 。 有hữu 染nhiễm 有hữu 淨tịnh 。 答đáp 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 從tùng 因nhân 。 緣duyên 生sanh 不bất 由do 實thật 我ngã 。
何hà 以dĩ 故cố 。 頌tụng 曰viết 。
如như 世thế 間gian 外ngoại 物vật 。 離ly 我ngã 有hữu 損tổn 益ích 。
內nội 雖tuy 無vô 實thật 我ngã 。 染nhiễm 淨tịnh 義nghĩa 應ưng 成thành 。
論luận 曰viết 。 如như 世thế 外ngoại 物vật 雖tuy 無vô 有hữu 我ngã 而nhi 有hữu 種chủng 種chủng 。 災tai 橫hoạnh 順thuận 益ích 事sự 業nghiệp 成thành 就tựu 。 如như 是thị 內nội 法pháp 雖tuy 無vô 有hữu 我ngã 而nhi 有hữu 種chủng 種chủng 。 染nhiễm 淨tịnh 義nghĩa 成thành 。 是thị 故cố 無vô 過quá 。
復phục 次thứ 若nhược 無vô 我ngã 者giả 。 誰thùy 受thọ 果quả 報báo 。 誰thùy 能năng 作tác 業nghiệp 誰thùy 脫thoát 眾chúng 苦khổ 。 頌tụng 曰viết 。
位vị 思tư 煩phiền 惱não 分phần/phân 。 無vô 常thường 變biến 異dị 故cố 。
我ngã 常thường 無vô 轉chuyển 易dị 。 受thọ 作tác 脫thoát 應ưng 無vô 。
論luận 曰viết 。 汝nhữ 所sở 計kế 我ngã 於ư 苦khổ 樂lạc 等đẳng 位vị 善thiện 惡ác 等đẳng 思tư 。 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 一nhất 切thiết 時thời 分phần/phân 常thường 無vô 變biến 異dị 。 無vô 變biến 異dị 故cố 受thọ 者giả 作tác 者giả 及cập 解giải 脫thoát 者giả 。 皆giai 不bất 應ưng 理lý 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 雖tuy 無vô 實thật 我ngã 而nhi 有hữu 世thế 俗tục 假giả 者giả 三tam 時thời 變biến 異dị 。 受thọ 者giả 作tác 者giả 及cập 解giải 脫thoát 者giả 。
時thời 分phần/phân 差sai 別biệt 皆giai 得đắc 成thành 就tựu 。
復phục 次thứ 若nhược 無vô 我ngã 者giả 。 誰thùy 轉chuyển 誰thùy 還hoàn 。 頌tụng 曰viết 。
法pháp 性tánh 從tùng 緣duyên 生sanh 。 展triển 轉chuyển 現hiện 相tướng 續tục 。
有hữu 因nhân 而nhi 不bất 住trụ 。 變biến 異dị 故cố 名danh 轉chuyển 。
如như 身thân 牙nha 河hà 燈đăng 。 有hữu 種chủng 種chủng 作tác 用dụng 。
我ngã 常thường 無vô 變biến 異dị 。 轉chuyển 還hoàn 不bất 應ưng 理lý 。
論luận 曰viết 。 不bất 由do 有hữu 我ngã 而nhi 有hữu 轉chuyển 還hoàn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 現hiện 見kiến 轉chuyển 者giả 必tất 有hữu 生sanh 相tương/tướng 。 前tiền 後hậu 相tương 續tục 。 展triển 轉chuyển 不bất 斷đoạn 。 恆hằng 現hiện 在tại 前tiền 顯hiển 了liễu 可khả 見kiến 。 有hữu 因nhân 不bất 住trụ 而nhi 復phục 變biến 異dị 。 說thuyết 名danh 流lưu 轉chuyển 。 相tương 續tục 斷đoạn 絕tuyệt 。 說thuyết 名danh 還hoàn 滅diệt 。 猶do 如như 身thân 牙nha 河hà 燈đăng 有hữu 往vãng 來lai 等đẳng 種chủng 種chủng 作tác 用dụng 。 及cập 有hữu 還hoàn 滅diệt 。 非phi 汝nhữ 所sở 計kế 常thường 無vô 變biến 我ngã 有hữu 流lưu 轉chuyển 用dụng 。 流lưu 轉chuyển 尚thượng 無vô 。 何hà 況huống 還hoàn 滅diệt 。
復phục 次thứ 若nhược 唯duy 諸chư 行hành 無vô 有hữu 我ngã 者giả 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 。 彼bỉ 彼bỉ 有hữu 情tình 。 若nhược 名danh 若nhược 想tưởng 差sai 別biệt 應ưng 無vô 。 頌tụng 曰viết 。
依y 我ngã 起khởi 名danh 想tưởng 。 見kiến 二nhị 種chủng 過quá 失thất 。
是thị 故cố 遍biến 一nhất 切thiết 。 實thật 我ngã 性tánh 都đô 無vô 。
論luận 曰viết 。 不bất 由do 名danh 想tưởng 實thật 我ngã 得đắc 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 見kiến 二nhị 種chủng 過quá 失thất 故cố 。 若nhược 世thế 間gian 人nhân 。 於ư 實thật 我ngã 上thượng 起khởi 佛Phật 救cứu 等đẳng 種chủng 種chủng 名danh 想tưởng 者giả 。 於ư 身thân 等đẳng 法pháp 彼bỉ 解giải 應ưng 無vô 。 若nhược 於ư 身thân 等đẳng 起khởi 名danh 想tưởng 者giả 。 不bất 應ưng 說thuyết 我ngã 有hữu 諸chư 作tác 用dụng 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 。 起khởi 諸chư 言ngôn 說thuyết 。 謂vị 佛Phật 友hữu 能năng 見kiến 德đức 友hữu 能năng 聞văn 等đẳng 。 又hựu 見kiến 二nhị 種chủng 過quá 失thất 者giả 。 若nhược 執chấp 我ngã 見kiến 體thể 性tánh 是thị 善thiện 。 任nhậm 運vận 現hiện 前tiền 能năng 生sanh 染nhiễm 法pháp 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 若nhược 是thị 染nhiễm 污ô 能năng 證chứng 實thật 我ngã 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 又hựu 計kế 我ngã 者giả 。 執chấp 取thủ 我ngã 時thời 為vi 我ngã 能năng 執chấp 。 為vi 見kiến 能năng 執chấp 。 若nhược 言ngôn 我ngã 執chấp 我ngã 者giả 。 不bất 應ưng 世thế 間gian 執chấp 我ngã 之chi 人nhân 有hữu 起khởi 疑nghi 惑hoặc 。 謂vị 為vi 有hữu 為vi 無vô 。 為vi 是thị 何hà 等đẳng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 現hiện 見kiến 我ngã 故cố 。 若nhược 言ngôn 見kiến 執chấp 我ngã 者giả 。 汝nhữ 今kim 不bất 應ưng 。 說thuyết 我ngã 能năng 取thủ 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 過quá 失thất 。 是thị 故cố 世thế 間gian 。 無vô 真chân 實thật 我ngã 。
復phục 次thứ 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 於ư 正Chánh 法Pháp 中trung 。 建kiến 立lập 名danh 想tưởng 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 頌tụng 曰viết 。
為vi 言ngôn 說thuyết 易dị 故cố 。 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 故cố 。
斷đoạn 除trừ 怖bố 畏úy 故cố 。 顯hiển 德đức 失thất 二nhị 故cố 。
論luận 曰viết 。 雖tuy 無vô 實thật 我ngã 而nhi 立lập 有hữu 情tình 名danh 想tưởng 別biệt 者giả 有hữu 四tứ 種chủng 因nhân 。 一nhất 為vi 令linh 言ngôn 說thuyết 易dị 故cố 。 二nhị 順thuận 世thế 間gian 故cố 。 三tam 令linh 初sơ 學học 者giả 離ly 怖bố 畏úy 故cố 。 四tứ 為vi 顯hiển 自tự 他tha 功công 德đức 過quá 失thất 。 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 無vô 我ngã 者giả 。 世thế 間gian 不bất 應ưng 纔tài 見kiến 形hình 相tướng 率suất 爾nhĩ 便tiện 起khởi 有hữu 情tình 之chi 覺giác 。 又hựu 亦diệc 不bất 應ưng 。 思tư 覺giác 為vi 先tiên 起khởi 諸chư 作tác 業nghiệp 。 頌tụng 曰viết 。
率suất 爾nhĩ 覺giác 亂loạn 起khởi 。 世thế 間gian 現hiện 可khả 得đắc 。
覺giác 為vi 先tiên 作tác 業nghiệp 。 有hữu 十thập 種chủng 過quá 失thất 。
論luận 曰viết 。 率suất 爾nhĩ 生sanh 覺giác 非phi 證chứng 我ngã 因nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 錯thác 亂loạn 覺giác 心tâm 率suất 爾nhĩ 而nhi 起khởi 。 現hiện 可khả 得đắc 故cố 。 如như 於ư 女nữ 身thân 起khởi 男nam 子tử 覺giác 。 於ư 男nam 子tử 身thân 起khởi 女nữ 人nhân 覺giác 。 杌ngột 起khởi 人nhân 覺giác 。 人nhân 起khởi 杌ngột 覺giác 。 又hựu 汝nhữ 計kế 我ngã 思tư 覺giác 為vi 先tiên 起khởi 諸chư 作tác 業nghiệp 有hữu 十thập 種chủng 過quá 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
頌tụng 曰viết 。
覺giác 我ngã 因nhân 功công 用dụng 。 自tự 在tại 等đẳng 各các 二nhị 。
有hữu 因nhân 及cập 無vô 因nhân 。 當đương 知tri 十thập 種chủng 過quá 。
論luận 曰viết 。 若nhược 汝nhữ 執chấp 覺giác 為vi 因nhân 起khởi 諸chư 作tác 業nghiệp 。 是thị 即tức 非phi 我ngã 能năng 起khởi 諸chư 業nghiệp 。 若nhược 我ngã 為vi 因nhân 思tư 覺giác 非phi 因nhân 。 是thị 則tắc 應ưng 無vô 思tư 覺giác 為vi 先tiên 起khởi 諸chư 作tác 業nghiệp 。 又hựu 若nhược 汝nhữ 執chấp 以dĩ 我ngã 為vi 因nhân 能năng 起khởi 作tác 業nghiệp 。 即tức 應ưng 常thường 起khởi 。 一nhất 切thiết 作tác 業nghiệp 。 若nhược 我ngã 非phi 因nhân 是thị 即tức 我ngã 無vô 所sở 作tác 。 又hựu 若nhược 汝nhữ 執chấp 有hữu 餘dư 因nhân 法pháp 能năng 為vi 因nhân 故cố 起khởi 諸chư 作tác 業nghiệp 。 即tức 所sở 計kế 我ngã 。 無vô 所sở 造tạo 作tác 。 若nhược 更cánh 無vô 因nhân 即tức 應ưng 常thường 起khởi 。 一nhất 切thiết 作tác 業nghiệp 。 又hựu 若nhược 汝nhữ 執chấp 由do 內nội 功công 用dụng 。 能năng 有hữu 所sở 作tác 。 此thử 亦diệc 如như 前tiền 有hữu 二nhị 種chủng 過quá 失thất 。 又hựu 若nhược 汝nhữ 執chấp 我ngã 於ư 作tác 業nghiệp 。 得đắc 自tự 在tại 者giả 。 即tức 應ưng 常thường 作tác 一nhất 切thiết 所sở 愛ái 。 不bất 作tác 不bất 愛ái 。 若nhược 不bất 自tự 在tại 即tức 非phi 我ngã 相tương/tướng 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 空không 相tướng 及cập 成thành 立lập 。 今kim 當đương 顯hiển 示thị 觀quán 空không 真chân 智trí 所sở 治trị 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 差sai 別biệt 。 頌tụng 曰viết 。
不bất 審thẩm 決quyết 遍biến 行hành 。 增tăng 益ích 及cập 無vô 事sự 。
於ư 事sự 怖bố 妄vọng 見kiến 。 譬thí 喻dụ 五ngũ 應ưng 知tri 。
論luận 曰viết 。 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 當đương 知tri 五ngũ 種chủng 。 一nhất 不bất 審thẩm 事sự 見kiến 。 如như 於ư 繩thằng 見kiến 蛇xà 。 二nhị 遍biến 行hành 見kiến 。 謂vị 染nhiễm 污ô 意ý 相tương 應ứng 妄vọng 有hữu 身thân 見kiến 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 常thường 隨tùy 行hành 故cố 。 如như 於ư 夢mộng 中trung 。 見kiến 所sở 受thọ 用dụng 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 猶do 如như 貧bần 者giả 。 於ư 睡thụy 夢mộng 中trung 。 自tự 見kiến 受thọ 用dụng 可khả 愛ái 境cảnh 界giới 。 如như 是thị 愚ngu 夫phu 未vị 起khởi 真Chân 如Như 正chánh 覺giác 已dĩ 來lai 。 常thường 起khởi 妄vọng 計kế 我ngã 見kiến 隨tùy 逐trục 。 三tam 增tăng 益ích 事sự 見kiến 。 猶do 如như 希hy 望vọng 隨tùy 屬thuộc 他tha 女nữ 。 四tứ 無vô 實thật 事sự 見kiến 。 猶do 如như 小tiểu 兒nhi 。 見kiến 幻huyễn 化hóa 事sự 。 五ngũ 於ư 事sự 怖bố 見kiến 。 如như 人nhân 怖bố 畏úy 自tự 畫họa 藥dược 叉xoa 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 所sở 治trị 差sái 別biệt 。 今kim 當đương 顯hiển 示thị 能năng 治trị 差sái 別biệt 。 頌tụng 曰viết 。
無vô 體thể 及cập 遠viễn 離ly 。 除trừ 遣khiển 依y 三tam 種chủng 。
對đối 治trị 諸chư 縛phược 想tưởng 。 十thập 六lục 種chủng 差sai 別biệt 。
論luận 曰viết 。 依y 止chỉ 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 等đẳng 三tam 種chủng 自tự 體thể 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 立lập 三tam 種chủng 空không 。 一nhất 無vô 體thể 空không 。 二nhị 遠viễn 離ly 空không 。 三tam 除trừ 遣khiển 空không 。 又hựu 此thử 三tam 空không 對đối 治trị 諸chư 縛phược 諸chư 想tưởng 差sai 別biệt 。 有hữu 十thập 六lục 種chủng 。 諸chư 縛phược 者giả 有hữu 十thập 四tứ 種chủng 。 相tương/tướng 縛phược 麁thô 重trọng 縛phược 應ưng 知tri 。 一nhất 根căn 縛phược 。 二nhị 有hữu 情tình 互hỗ 染nhiễm 縛phược 。 三tam 所sở 依y 縛phược 。 謂vị 依y 器khí 世thế 間gian 諸chư 根căn 流lưu 轉chuyển 。 四tứ 於ư 智trí 無vô 智trí 縛phược 。 五ngũ 於ư 境cảnh 妄vọng 境cảnh 縛phược 。 六lục 後hậu 有hữu 愛ái 縛phược 。 七thất 無vô 有hữu 愛ái 縛phược 。 八bát 執chấp 無vô 因nhân 不bất 平bình 等đẳng 因nhân 縛phược 。 九cửu 得đắc 上thượng 慢mạn 縛phược 。 十thập 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 體thể 執chấp 縛phược 。 十thập 一nhất 諸chư 法pháp 自tự 體thể 執chấp 縛phược 。 十thập 二nhị 諸chư 法pháp 遍biến 智trí 自tự 體thể 執chấp 縛phược 。 十thập 三tam 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 自tự 體thể 執chấp 縛phược 。 十thập 四tứ 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 遍biến 智trí 執chấp 縛phược 。 諸chư 想tưởng 者giả 。 謂vị 六lục 種chủng 想tưởng 縛phược 。 厭yếm 此thử 想tưởng 故cố 菩Bồ 薩Tát 依y 空không 勤cần 修tu 念niệm 住trụ 。 令linh 心tâm 解giải 脫thoát 。 云vân 何hà 名danh 為vi 六lục 種chủng 想tưởng 縛phược 。 謂vị 依y 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 發phát 起khởi 內nội 想tưởng 名danh 初sơ 想tưởng 縛phược 。 即tức 依y 身thân 等đẳng 發phát 起khởi 外ngoại 想tưởng 。 是thị 名danh 第đệ 二nhị 。 即tức 依y 身thân 等đẳng 起khởi 內nội 外ngoại 想tưởng 。 是thị 名danh 第đệ 三tam 。 為vì 欲dục 度độ 脫thoát 。 十thập 方phương 無vô 量lượng 。 無vô 數số 有hữu 情tình 界giới 故cố 。 發phát 起khởi 大đại 願nguyện 修tu 諸chư 念niệm 住trụ 。 此thử 分phân 別biệt 想tưởng 是thị 名danh 第đệ 四tứ 。 於ư 身thân 等đẳng 境cảnh 謂vị 有hữu 智trí 慧tuệ 正chánh 觀quán 察sát 住trụ 。 此thử 分phân 別biệt 想tưởng 是thị 名danh 第đệ 五ngũ 。 於ư 身thân 等đẳng 境cảnh 謂vị 有hữu 我ngã 人nhân 正chánh 觀quán 住trụ 者giả 。 此thử 分phân 別biệt 想tưởng 是thị 名danh 第đệ 六lục 。 又hựu 觀quán 身thân 等đẳng 後hậu 後hậu 相tương/tướng 成thành 有hữu 十thập 一nhất 種chủng 。 想tưởng 縛phược 差sai 別biệt 應ưng 知tri 。 何hà 等đẳng 十thập 一nhất 。 謂vị 於ư 身thân 等đẳng 起khởi 隨tùy 身thân 等đẳng 正chánh 觀quán 察sát 住trụ 。 及cập 於ư 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 諦đế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 起khởi 分phân 別biệt 想tưởng 名danh 初sơ 想tưởng 縛phược 。 即tức 於ư 染nhiễm 污ô 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 起khởi 有hữu 作tác 想tưởng 。 是thị 名danh 第đệ 二nhị 。 即tức 於ư 清thanh 淨tịnh 第đệ 一nhất 。 義nghĩa 中trung 起khởi 無vô 作tác 想tưởng 。 是thị 名danh 第đệ 三tam 。 即tức 於ư 有hữu 作tác 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 起khởi 流lưu 轉chuyển 想tưởng 。 是thị 名danh 第đệ 四tứ 。 即tức 於ư 無vô 作tác 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 起khởi 於ư 常thường 想tưởng 。 是thị 名danh 第đệ 五ngũ 。 即tức 於ư 流lưu 轉chuyển 由do 苦khổ 變biến 異dị 故cố 起khởi 於ư 苦khổ 想tưởng 。 是thị 名danh 第đệ 六lục 。 即tức 於ư 常thường 法pháp 起khởi 無vô 變biến 想tưởng 。 是thị 名danh 第đệ 七thất 。 即tức 於ư 流lưu 轉chuyển 由do 生sanh 滅diệt 住trụ 異dị 自tự 相tương/tướng 故cố 。 及cập 由do 自tự 相tương/tướng 有hữu 變biến 異dị 故cố 。 起khởi 自tự 相tương/tướng 想tưởng 。 是thị 名danh 第đệ 八bát 。 即tức 於ư 有hữu 變biến 無vô 變biến 染nhiễm 污ô 清thanh 淨tịnh 第đệ 一nhất 。 義nghĩa 中trung 起khởi 能năng 攝nhiếp 受thọ 一nhất 切thiết 法pháp 想tưởng 。 是thị 名danh 第đệ 九cửu 。 即tức 於ư 染nhiễm 淨tịnh 一nhất 切thiết 法pháp 所sở 起khởi 染nhiễm 污ô 清thanh 淨tịnh 我ngã 所sở 有hữu 想tưởng 。 是thị 名danh 第đệ 十thập 。 即tức 於ư 染nhiễm 污ô 清thanh 淨tịnh 諸chư 法pháp 起khởi 於ư 自tự 體thể 自tự 相tương/tướng 之chi 想tưởng 。 是thị 名danh 第đệ 十thập 一nhất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 如như 是thị 後hậu 後hậu 相tương/tướng 成thành 想tưởng 縛phược 差sai 別biệt 及cập 彼bỉ 境cảnh 界giới 。 正chánh 觀quán 察sát 已dĩ 。 依y 止chỉ 於ư 空không 修tu 諸chư 念niệm 住trụ 。 令linh 心tâm 解giải 脫thoát 。 若nhược 於ư 如như 是thị 。 諸chư 妄vọng 想tưởng 縛phược 得đắc 解giải 脫thoát 時thời 。 當đương 知tri 解giải 脫thoát 一nhất 切thiết 想tưởng 縛phược 。
十thập 六lục 空không 者giả 。 所sở 謂vị 內nội 空không 外ngoại 空không 內nội 外ngoại 空không 大đại 空không 空không 空không 勝thắng 義nghĩa 空không 有hữu 為vi 空không 無vô 為vi 空không 畢tất 竟cánh 空không 無vô 初sơ 後hậu 空không 無vô 損tổn 盡tận 空không 性tánh 空không 相tướng 空không 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 無vô 性tánh 空không 無vô 性tánh 自tự 性tánh 空không 。
復phục 次thứ 於ư 此thử 空không 境cảnh 有hữu 六lục 種chủng 愚ngu 。 無vô 始thỉ 流lưu 轉chuyển 。 何hà 等đẳng 為vi 六lục 。
頌tụng 曰viết 。
自tự 性tánh 與dữ 執chấp 著trước 。 不bất 開khai 解giải 失thất 念niệm 。
一nhất 切thiết 遍biến 一nhất 分phần/phân 。 愚ngu 差sai 別biệt 流lưu 轉chuyển 。
論luận 曰viết 。 自tự 性tánh 愚ngu 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 無vô 始thỉ 流lưu 轉chuyển 無vô 智trí 。 自tự 體thể 執chấp 著trước 愚ngu 者giả 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 倒đảo 見kiến 相tương 應ứng 所sở 起khởi 無vô 智trí 。 不bất 開khai 解giải 愚ngu 者giả 。 謂vị 無vô 聞văn 異dị 生sanh 所sở 起khởi 無vô 智trí 。 失thất 念niệm 愚ngu 者giả 。 謂vị 有hữu 聞văn 異dị 生sanh 及cập 諸chư 聖thánh 者giả 所sở 起khởi 無vô 智trí 。 一nhất 切thiết 遍biến 愚ngu 者giả 。 謂vị 諸chư 異dị 生sanh 於ư 眾chúng 生sanh 空không 及cập 與dữ 法pháp 空không 所sở 起khởi 無vô 智trí 。 一nhất 分phần/phân 愚ngu 者giả 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 唯duy 於ư 法pháp 空không 所sở 起khởi 無vô 智trí 。 云vân 何hà 證chứng 得đắc 。 如như 是thị 空không 理lý 。 謂vị 由do 八bát 種chủng 智trí 。 何hà 等đẳng 為vi 八bát 。
頌tụng 曰viết 。
法pháp 住trụ 求cầu 自tự 心tâm 。 住trụ 自tự 心tâm 除trừ 縛phược 。
怖bố 無vô 二nhị 染nhiễm 淨tịnh 。 證chứng 得đắc 真chân 空không 理lý 。
論luận 曰viết 。 一nhất 法pháp 住trụ 智trí 。 謂vị 依y 素tố 怛đát 纜# 等đẳng 安an 立lập 法Pháp 門môn 智trí 。 二nhị 求cầu 自tự 心tâm 智trí 。 謂vị 於ư 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 位vị 尋tầm 自tự 心tâm 智trí 。 三tam 住trụ 自tự 心tâm 智trí 。 謂vị 於ư 見kiến 道đạo 位vị 證chứng 真Chân 如Như 智trí 。 四tứ 除trừ 心tâm 縛phược 智trí 。 謂vị 於ư 修tu 道Đạo 位vị 對đối 治trị 障chướng 智trí 。 五ngũ 怖bố 行hành 相tương 應ứng 智trí 。 謂vị 聖thánh 弟đệ 子tử 智trí 。 怖bố 畏úy 流lưu 轉chuyển 大đại 苦khổ 惱não 故cố 。 六lục 無vô 二nhị 分phân 別biệt 智trí 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 智trí 。 流lưu 轉chuyển 寂tịch 滅diệt 過quá 惡ác 功công 德đức 。 不bất 分phân 別biệt 故cố 。 七thất 不bất 善thiện 清thanh 淨tịnh 智trí 。 謂vị 有hữu 學học 智trí 八bát 善thiện 清thanh 淨tịnh 智trí 。 謂vị 無Vô 學Học 智trí 。
顯Hiển 揚Dương 聖Thánh 教Giáo 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 五ngũ