解Giải 脫Thoát 道Đạo 論Luận
Quyển 4
優Ưu 波Ba 底Để 沙Sa 造Tạo 梁Lương 僧Tăng 伽Già 婆Bà 羅La 譯Dịch
解Giải 脫Thoát 道Đạo 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ
阿A 羅La 漢Hán 優ưu 波ba 底để 沙sa 梁lương 言ngôn 大đại 光quang 造tạo
梁Lương 扶Phù 南Nam 三Tam 藏Tạng 僧Tăng 伽Già 婆Bà 羅La 譯dịch
行Hành 門Môn 品Phẩm 第đệ 八bát 之chi 一nhất
問vấn 云vân 何hà 地địa 一nhất 切thiết 入nhập 。 何hà 修tu 何hà 相tương/tướng 何hà 味vị 何hà 處xứ 。 何hà 功công 德đức 。 一nhất 切thiết 入nhập 者giả 何hà 義nghĩa 。 幾kỷ 種chủng 地địa 何hà 地địa 取thủ 相tương/tướng 。 云vân 何hà 作tác 曼mạn 陀đà 羅la 法pháp 。 何hà 修tu 地địa 法pháp 。 答đáp 是thị 心tâm 依y 地địa 相tương 生sanh 。 此thử 謂vị 地địa 一nhất 切thiết 入nhập 。 心tâm 不bất 亂loạn 住trụ 是thị 名danh 為vi 修tu 。 善thiện 樂lạc 著trước 地địa 想tưởng 為vi 相tương/tướng 。 不bất 捨xả 為vi 味vị 。 意ý 無vô 異dị 念niệm 為vi 處xứ 。 何hà 功công 德đức 者giả 。 謂vị 有hữu 十thập 二nhị 功công 德đức 。 從tùng 地địa 一nhất 切thiết 入nhập 是thị 相tương/tướng 易dị 得đắc 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 於ư 一nhất 切thiết 行hành 。 心tâm 行hành 無vô 礙ngại 。 如như 意ý 神thần 通thông 。 履lý 水thủy 遊du 空không 如như 地địa 。 受thọ 種chủng 種chủng 色sắc 辯biện 。 初sơ 念niệm 宿túc 命mạng 辯biện 。 及cập 天thiên 耳nhĩ 界giới 辯biện 。 隨tùy 行hành 善thiện 趣thú 甘cam 露lộ 為vi 邊biên 。 問vấn 一nhất 切thiết 入nhập 何hà 義nghĩa 。 答đáp 謂vị 周chu 普phổ 一nhất 切thiết 入nhập 。 如như 佛Phật 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
若nhược 人nhân 念niệm 佛Phật 德đức 。 生sanh 喜hỷ 充sung 遍biến 身thân 。
觀quán 地địa 一nhất 切thiết 入nhập 。 周chu 滿mãn 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。
此thử 觀quán 緣duyên 地địa 生sanh 。 心tâm 喜hỷ 亦diệc 如như 是thị 。
修tu 如như 是thị 觀quán 。 見kiến 曼mạn 陀đà 羅la 遍biến 一nhất 切thiết 入nhập 。 問vấn 地địa 幾kỷ 種chủng 。 何hà 地địa 取thủ 相tương/tướng 可khả 修tu 。 答đáp 地địa 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 自tự 相tương/tướng 地địa 。 二nhị 造tạo 作tác 地địa 。 堅kiên 為vi 自tự 相tương/tướng 地địa 界giới 。 是thị 謂vị 自tự 相tương/tướng 地địa 。 若nhược 手thủ 自tự 掘quật 若nhược 教giáo 人nhân 掘quật 。 造tạo 作tác 所sở 成thành 。 是thị 謂vị 作tác 地địa 。 成thành 四tứ 種chủng 色sắc 。 謂vị 白bạch 黑hắc 赤xích 及cập 如như 明minh 色sắc 。 於ư 是thị 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 於ư 自tự 相tương/tướng 地địa 不bất 應ưng 作tác 意ý 。 應ưng 除trừ 白bạch 黑hắc 赤xích 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 觀quán 自tự 相tương/tướng 地địa 。 從tùng 此thử 不bất 起khởi 彼bỉ 分phần/phân 相tương/tướng 。 若nhược 取thủ 白bạch 黑hắc 赤xích 色sắc 。 成thành 修tu 色sắc 一nhất 切thiết 入nhập 。
何hà 以dĩ 故cố 。 觀quán 自tự 相tương/tướng 地địa 離ly 白bạch 黑hắc 赤xích 。 若nhược 作tác 不bất 作tác 當đương 取thủ 其kỳ 相tương/tướng 。 如như 明minh 相tướng 現hiện 當đương 取thủ 其kỳ 相tương/tướng 。 問vấn 云vân 何hà 名danh 不bất 作tác 地địa 。 答đáp 處xứ 處xứ 平bình 坦thản 。 離ly 於ư 草thảo 莽mãng 無vô 諸chư 株chu 杌ngột 。 於ư 其kỳ 眼nhãn 境cảnh 當đương 令linh 起khởi 心tâm 。 是thị 名danh 地địa 想tưởng 。 是thị 謂vị 不bất 作tác 地địa 。 若nhược 舊cựu 坐tọa 禪thiền 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 樂lạc 。 即tức 見kiến 彼bỉ 分phần/phân 地địa 相tương/tướng 。 住trụ 於ư 不bất 退thoái 。 新tân 學học 初sơ 禪thiền 取thủ 作tác 地địa 相tương/tướng 作tác 曼mạn 陀đà 羅la 。 不bất 觀quán 非phi 作tác 地địa 。 問vấn 云vân 何hà 作tác 曼mạn 陀đà 羅la 。 答đáp 若nhược 坐tọa 禪thiền 人nhân 欲dục 於ư 地địa 作tác 曼mạn 陀đà 羅la 。 初sơ 從tùng 當đương 觀quán 寂tịch 寂tịch 。 或hoặc 於ư 寺tự 舍xá 或hoặc 在tại 石thạch 室thất 。 或hoặc 在tại 樹thụ 下hạ 。 不bất 住trụ 幽u 闇ám 無vô 日nhật 光quang 處xứ 非phi 人nhân 行hành 路lộ 。 於ư 如như 是thị 處xứ 。 皆giai 遠viễn 一nhất 尋tầm 。 洒sái 掃tảo 清thanh 潔khiết 當đương 令linh 地địa 燥táo 掃tảo 。 於ư 處xứ 所sở 如như 。 明minh 相tướng 現hiện 時thời 。 土thổ/độ 色sắc 使sử 與dữ 地địa 性tánh 得đắc 相tương/tướng 發phát 起khởi 。 籌trù 量lượng 調điều 適thích 威uy 儀nghi 恭cung 敬kính 。 取thủ 於ư 器khí 物vật 以dĩ 水thủy 和hòa 土thổ/độ 。 刪san 去khứ 草thảo 杌ngột 卻khước 除trừ 糞phẩn 芥giới 。 取thủ 其kỳ 衣y 帊# 濟tế 漉lộc 泥nê 滓chỉ 。 於ư 淨tịnh 潔khiết 地địa 障chướng 蔽tế 坐tọa 處xứ 。 遮già 斷đoạn 光quang 明minh 安an 置trí 禪thiền 窟quật 。 不bất 近cận 不bất 遠viễn 。 以dĩ 規quy 作tác 圓viên 。 圓viên 內nội 平bình 滿mãn 無vô 有hữu 痕ngân 跡tích 。 然nhiên 後hậu 以dĩ 泥nê 泥nê 地địa 不bất 雜tạp 餘dư 色sắc 。 以dĩ 別biệt 色sắc 不bất 雜tạp 於ư 地địa 應ưng 安an 。 乃nãi 至chí 未vị 燥táo 當đương 覆phú 守thủ 護hộ 。 若nhược 至chí 燥táo 時thời 以dĩ 異dị 色sắc 界giới 其kỳ 外ngoại 。 或hoặc 如như 米mễ 篩si 大đại 。 或hoặc 如như 搔tao 牢lao 大đại 。 或hoặc 圓viên 或hoặc 方phương 或hoặc 三tam 角giác 四tứ 角giác 。 應ưng 當đương 分phân 別biệt 。 本bổn 師sư 所sở 說thuyết 。 最tối 勝thắng 圓viên 作tác 曼mạn 陀đà 羅la 。 若nhược 於ư 衣y 若nhược 於ư 板bản 若nhược 於ư 壁bích 處xứ 。 皆giai 作tác 曼mạn 陀đà 羅la 。 於ư 地địa 最tối 勝thắng 。 如như 是thị 先tiên 師sư 所sở 說thuyết 。 問vấn 云vân 何hà 修tu 地địa 法pháp 。 答đáp 若nhược 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 欲dục 修tu 地địa 一nhất 切thiết 入nhập 。 從tùng 初sơ 當đương 觀quán 欲dục 過quá 患hoạn 。 復phục 應ưng 觀quán 出xuất 離ly 功công 德đức 。 問vấn 何hà 故cố 應ưng 觀quán 欲dục 過quá 患hoạn 。 答đáp 欲dục 者giả 少thiểu 氣khí 味vị 故cố 多đa 憂ưu 苦khổ 。 於ư 是thị 處xứ 多đa 過quá 患hoạn 。 欲dục 者giả 如như 骨cốt 喻dụ 少thiểu 氣khí 味vị 。 欲dục 者giả 如như 肉nhục 揣đoàn 喻dụ 。 以dĩ 多đa 屬thuộc 故cố 。 欲dục 者giả 如như 逆nghịch 風phong 把bả 火hỏa 喻dụ 。 隨tùy 燒thiêu 故cố 。 欲dục 者giả 如như 炎diễm 炭thán 喻dụ 大đại 小tiểu 故cố 。 欲dục 者giả 如như 夢mộng 喻dụ 倏thúc 忽hốt 無vô 故cố 。 欲dục 者giả 如như 借tá 物vật 喻dụ 勢thế 不bất 得đắc 久cửu 故cố 。 欲dục 者giả 如như 樹thụ 果quả 喻dụ 。 為vi 人nhân 所sở 折chiết 故cố 。 欲dục 者giả 如như 刀đao 喻dụ 以dĩ 斬trảm 斫chước 故cố 。 欲dục 者giả 如như 槊sóc 喻dụ 以dĩ 為vi 槊sóc 故cố 。 欲dục 者giả 如như 毒độc 蛇xà 頭đầu 喻dụ 可khả 怖bố 畏úy 故cố 。 欲dục 者giả 如như 風phong 。 吹xuy 綿miên 喻dụ 不bất 可khả 守thủ 護hộ 故cố 。 欲dục 者giả 如như 幻huyễn 喻dụ 惑hoặc 癡si 人nhân 故cố 。 欲dục 者giả 是thị 暗ám 無vô 所sở 見kiến 故cố 。 欲dục 者giả 是thị 障chướng 礙ngại 路lộ 礙ngại 。 諸chư 善thiện 法Pháp 故cố 。 欲dục 者giả 是thị 癡si 失thất 正chánh 念niệm 故cố 。 欲dục 者giả 如như 熟thục 以dĩ 爛lạn 故cố 。 欲dục 者giả 是thị 械giới 相tương/tướng 駐trú 縛phược 故cố 。 欲dục 者giả 是thị 盜đạo 功công 德đức 物vật 故cố 。 欲dục 者giả 是thị 怨oán 家gia 起khởi 鬪đấu 爭tranh 故cố 。 欲dục 者giả 是thị 苦khổ 造tạo 。 諸chư 過quá 患hoạn 故cố 。 如như 是thị 已dĩ 觀quán 欲dục 過quá 患hoạn 。 應ưng 觀quán 出xuất 離ly 功công 德đức 。 名danh 出xuất 離ly 者giả 謂vị 初sơ 禪thiền 從tùng 初sơ 出xuất 家gia 修tu 諸chư 善thiện 。 是thị 名danh 出xuất 離ly 。 問vấn 云vân 何hà 出xuất 離ly 功công 德đức 。 答đáp 無vô 蓋cái 心tâm 自tự 在tại 住trụ 寂tịch 寂tịch 樂nhạo/nhạc/lạc 。 堪kham 忍nhẫn 苦khổ 樂lạc 住trụ 不bất 忘vong 失thất 。 曠khoáng 濟tế 眾chúng 事sự 得đắc 大đại 果quả 地địa 。 堪kham 受thọ 供cúng 養dường 。 二nhị 處xứ 饒nhiêu 益ích 。 是thị 大đại 智trí 慧tuệ 。 是thị 一nhất 切thiết 善thiện 處xứ 。 名danh 超siêu 三tam 界giới 。
復phục 次thứ 名danh 出xuất 離ly 者giả 。 彼bỉ 出xuất 離ly 婬dâm 欲dục 。 是thị 寂tịch 寂tịch 諸chư 蓋cái 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 垢cấu 。 是thị 處xứ 最tối 勝thắng 地địa 。 是thị 道đạo 為vi 得đắc 最tối 勝thắng 。 是thị 清thanh 淨tịnh 心tâm 垢cấu 。 此thử 是thị 功công 德đức 修tu 行hành 所sở 造tạo 。 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 內nội 所sở 修tu 行hành 。 欲dục 是thị 麁thô 。 出xuất 是thị 勝thắng 妙diệu 。 欲dục 者giả 有hữu 煩phiền 惱não 。 出xuất 離ly 者giả 是thị 無vô 煩phiền 惱não 。 欲dục 者giả 是thị 下hạ 。 出xuất 離ly 者giả 是thị 上thượng 。 欲dục 者giả 有hữu 嗔sân 恚khuể 。 出xuất 離ly 者giả 無vô 嗔sân 恚khuể 。 欲dục 者giả 非phi 可khả 愛ái 果quả 。 出xuất 離ly 者giả 是thị 可khả 愛ái 果quả 。 欲dục 者giả 有hữu 怖bố 畏úy 。 出xuất 離ly 者giả 無vô 怖bố 畏úy 。 如như 是thị 已dĩ 觀quán 婬dâm 欲dục 過quá 患hoạn 。 及cập 觀quán 出xuất 離ly 功công 德đức 。 依y 出xuất 離ly 生sanh 欲dục 樂lạc 。 心tâm 生sanh 信tín 生sanh 恭cung 敬kính 。 觀quán 可khả 作tác 非phi 可khả 作tác 。 依y 節tiết 量lượng 食thực 安an 置trí 衣y 鉢bát 。 身thân 不bất 懈giải 惓# 心tâm 無vô 怠đãi 惰nọa 。 當đương 小tiểu 行hành 脚cước 。 小tiểu 行hành 脚cước 已dĩ 坐tọa 洗tẩy 手thủ 足túc 。 應ưng 念niệm 佛Phật 菩Bồ 提Đề 念niệm 法pháp 念niệm 僧Tăng 。 修tu 善thiện 行hành 念niệm 已dĩ 。 當đương 令linh 歡hoan 喜hỷ 。 我ngã 能năng 如như 此thử 得đắc 具cụ 足túc 。 若nhược 我ngã 不bất 得đắc 出xuất 離ly 。 復phục 不bất 久cửu 安an 精tinh 進tấn 。 是thị 故cố 應ưng 作tác 勇dũng 猛mãnh 。 去khứ 曼mạn 陀đà 羅la 不bất 遠viễn 不bất 近cận 。 如như 軛ách 如như 尋tầm 遠viễn 。 應ưng 安an 坐tọa 具cụ 對đối 曼mạn 陀đà 羅la 。 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 令linh 身thân 平bình 正chánh 。 內nội 心tâm 起khởi 念niệm 閉bế 眼nhãn 小tiểu 時thời 。 除trừ 身thân 心tâm 亂loạn 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 心tâm 成thành 一nhất 。 心tâm 小tiểu 開khai 眼nhãn 。 髣phảng 髴phất 令linh 觀quán 曼mạn 陀đà 羅la 。 彼bỉ 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 現hiện 觀quán 曼mạn 陀đà 羅la 形hình 。 以dĩ 三tam 行hành 取thủ 相tương/tướng 。 以dĩ 等đẳng 觀quán 以dĩ 方phương 便tiện 以dĩ 離ly 亂loạn 。 問vấn 云vân 何hà 以dĩ 等đẳng 觀quán 。 答đáp 坐tọa 禪thiền 人nhân 現hiện 觀quán 曼mạn 陀đà 羅la 。 非phi 大đại 開khai 眼nhãn 非phi 大đại 閉bế 眼nhãn 。 如như 是thị 當đương 觀quán 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 大đại 開khai 眼nhãn 其kỳ 眼nhãn 成thành 惓# 。 曼mạn 陀đà 羅la 自tự 性tánh 現hiện 見kiến 自tự 性tánh 。 彼bỉ 分phần/phân 想tưởng 不bất 起khởi 。 若nhược 最tối 閉bế 眼nhãn 見kiến 曼mạn 陀đà 羅la 成thành 闇ám 。 亦diệc 不bất 見kiến 彼bỉ 相tương/tướng 便tiện 生sanh 懈giải 怠đãi 。 是thị 故cố 應ưng 離ly 大đại 開khai 眼nhãn 大đại 閉bế 眼nhãn 。 唯duy 專chuyên 心tâm 住trụ 曼mạn 陀đà 羅la 。 為vi 心tâm 住trụ 故cố 當đương 觀quán 如như 人nhân 映ánh 鏡kính 。 見kiến 其kỳ 面diện 像tượng 。 依y 鏡kính 見kiến 面diện 面diện 從tùng 鏡kính 生sanh 。 彼bỉ 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 觀quán 曼mạn 陀đà 羅la 。 見kiến 其kỳ 定định 相tương 依y 曼mạn 陀đà 羅la 起khởi 。 是thị 故cố 當đương 觀quán 等đẳng 觀quán 取thủ 相tương/tướng 。 為vi 心tâm 住trụ 故cố 。 如như 是thị 以dĩ 等đẳng 觀quán 取thủ 相tương/tướng 。 問vấn 云vân 何hà 以dĩ 方phương 便tiện 。 答đáp 謂vị 四tứ 作tác 意ý 方phương 便tiện 。 一nhất 謂vị 內nội 隔cách 。 二nhị 滿mãn 方phương 。 三tam 轉chuyển 。 四tứ 遍biến 滿mãn 。 是thị 時thời 見kiến 相tương/tướng 出xuất 散tán 無vô 隔cách 。 是thị 時thời 當đương 作tác 內nội 隔cách 作tác 意ý 。 是thị 時thời 見kiến 小tiểu 相tương/tướng 。 或hoặc 見kiến 半bán 曼mạn 陀đà 羅la 。 是thị 時thời 作tác 令linh 滿mãn 曼mạn 陀đà 羅la 已dĩ 。 方phương 滿mãn 令linh 作tác 意ý 。 是thị 時thời 心tâm 散tán 亂loạn 。 及cập 心tâm 懈giải 懶lãn 。 是thị 時thời 應ưng 當đương 策sách 課khóa 。 如như 陶đào 家gia 輪luân 。 是thị 時thời 若nhược 心tâm 得đắc 住trụ 。 是thị 時thời 令linh 見kiến 曼mạn 陀đà 羅la 。 遍biến 滿mãn 無vô 虧khuy 當đương 觀quán 捨xả 。 如như 是thị 以dĩ 方phương 便tiện 可khả 知tri 。 問vấn 云vân 何hà 以dĩ 離ly 亂loạn 。 答đáp 離ly 亂loạn 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 最tối 速tốc 作tác 精tinh 進tấn 。 二nhị 最tối 遲trì 作tác 精tinh 進tấn 。 三tam 最tối 高cao 。 四tứ 最tối 下hạ 。 問vấn 云vân 何hà 速tốc 作tác 精tinh 進tấn 。 答đáp 謂vị 急cấp 疾tật 作tác 意ý 不bất 待đãi 時thời 節tiết 。 早tảo 坐tọa 晚vãn 罷bãi 乃nãi 至chí 身thân 疲bì 。 是thị 謂vị 速tốc 作tác 。 問vấn 云vân 何hà 遲trì 作tác 精tinh 進tấn 。 答đáp 謂vị 離ly 作tác 意ý 方phương 便tiện 。 雖tuy 見kiến 曼mạn 陀đà 羅la 。 不bất 恭cung 敬kính 作tác 意ý 。 數số 起khởi 數số 眠miên 。 若nhược 速tốc 作tác 精tinh 進tấn 。 則tắc 成thành 身thân 懶lãn 心tâm 退thoái 。 心tâm 出xuất 外ngoại 緣duyên 起khởi 諸chư 調điều 戲hí 。 若nhược 遲trì 作tác 精tinh 進tấn 。 身thân 心tâm 成thành 懶lãn 懈giải 怠đãi 。 起khởi 諸chư 睡thụy 眠miên 。 最tối 高cao 者giả 。 其kỳ 心tâm 退thoái 起khởi 諸chư 調điều 亂loạn 。 於ư 所sở 行hành 處xứ 成thành 不bất 樂lạc 。 若nhược 不bất 樂nhạo 於ư 初sơ 戲hí 笑tiếu 言ngôn 語ngữ 。 以dĩ 由do 欲dục 心tâm 成thành 高cao 。
復phục 次thứ 若nhược 得đắc 諸chư 相tướng 行hành 。 由do 喜hỷ 樂lạc 欲dục 心tâm 成thành 高cao 。 最tối 下hạ 者giả 。 退thoái 調điều 緣duyên 故cố 。 於ư 業nghiệp 處xứ 成thành 不bất 樂lạc 。 若nhược 不bất 樂nhạo 於ư 初sơ 行hành 處xứ 。 所sở 作tác 嗔sân 處xứ 。 由do 嗔sân 恚khuể 心tâm 成thành 下hạ 。
復phục 次thứ 久cửu 惓# 覺giác 觀quán 。 從tùng 勝thắng 退thoái 落lạc 其kỳ 心tâm 。 由do 憂ưu 受thọ 心tâm 成thành 下hạ 。 是thị 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 若nhược 心tâm 速tốc 作tác 退thoái 墮đọa 調điều 處xứ 。 以dĩ 念niệm 根căn 定định 根căn 攝nhiếp 伏phục 令linh 捨xả 調điều 。 若nhược 心tâm 進tiến 作tác 退thoái 墮đọa 懶lãn 處xứ 。 以dĩ 念niệm 根căn 精tinh 進tấn 根căn 攝nhiếp 伏phục 令linh 捨xả 懈giải 懶lãn 。 若nhược 高cao 心tâm 者giả 退thoái 墮đọa 欲dục 處xứ 。 成thành 現hiện 知tri 令linh 捨xả 欲dục 。 若nhược 下hạ 心tâm 者giả 退thoái 墮đọa 於ư 嗔sân 恚khuể 。 成thành 現hiện 知tri 令linh 捨xả 瞋sân 恚khuể 。 於ư 此thử 四tứ 處xứ 成thành 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 成thành 專chuyên 一nhất 心tâm 。 此thử 明minh 因nhân 三tam 行hành 定định 心tâm 成thành 隨tùy 意ý 得đắc 見kiến 。 曼mạn 陀đà 羅la 形hình 。 若nhược 專chuyên 一nhất 心tâm 想tưởng 成thành 。 起khởi 名danh 相tướng 者giả 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 取thủ 相tương/tướng 。 彼bỉ 分phần/phân 相tương/tướng 云vân 何hà 。 名danh 取thủ 相tương/tướng 若nhược 坐tọa 禪thiền 人nhân 以dĩ 。 不bất 散tán 心tâm 現hiện 觀quán 曼mạn 陀đà 羅la 。 從tùng 曼mạn 陀đà 羅la 起khởi 想tưởng 。 如như 於ư 虛hư 空không 所sở 見kiến 。 或hoặc 時thời 遠viễn 或hoặc 時thời 近cận 。 或hoặc 時thời 左tả 或hoặc 時thời 右hữu 。 或hoặc 時thời 大đại 或hoặc 時thời 小tiểu 。 或hoặc 時thời 醜xú 或hoặc 時thời 好hảo/hiếu 。 或hoặc 時thời 多đa 或hoặc 時thời 少thiểu 。 不bất 以dĩ 眼nhãn 觀quán 曼mạn 陀đà 羅la 。 以dĩ 作tác 意ý 方phương 便tiện 取thủ 相tương/tướng 起khởi 。 是thị 名danh 取thủ 相tương/tướng 。 從tùng 彼bỉ 作tác 多đa 故cố 。 彼bỉ 分phần/phân 相tương/tướng 起khởi 。 名danh 彼bỉ 分phần/phân 相tương/tướng 者giả 。 若nhược 作tác 意ý 時thời 隨tùy 心tâm 即tức 現hiện 。 非phi 見kiến 曼mạn 陀đà 羅la 後hậu 生sanh 心tâm 念niệm 。 但đãn 作tác 心tâm 閉bế 眼nhãn 如như 先tiên 所sở 觀quán 。 若nhược 遠viễn 作tác 意ý 亦diệc 即tức 遠viễn 見kiến 。 若nhược 近cận 左tả 右hữu 前tiền 後hậu 。 內nội 外ngoại 上thượng 下hạ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 隨tùy 心tâm 即tức 現hiện 。 此thử 謂vị 彼bỉ 分phần/phân 相tương/tướng 。 相tương/tướng 者giả 何hà 義nghĩa 。 謂vị 因nhân 義nghĩa 相tương/tướng 義nghĩa 。 如như 佛Phật 教giáo 比Bỉ 丘Khâu 。 彼bỉ 諸chư 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 有hữu 相tương/tướng 起khởi 是thị 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 復phục 說thuyết 智trí 義nghĩa 相tương/tướng 義nghĩa 。 如như 佛Phật 說thuyết 以dĩ 作tác 想tưởng 當đương 捨xả 。 是thị 謂vị 智trí 義nghĩa 。 復phục 說thuyết 像tượng 義nghĩa 相tương/tướng 義nghĩa 。 如như 自tự 見kiến 面diện 像tượng 想tưởng 像tượng 。 彼bỉ 分phần/phân 無vô 異dị 義nghĩa 。
爾nhĩ 時thời 得đắc 相tương/tướng 。 坐tọa 禪thiền 人nhân 於ư 其kỳ 師sư 所sở 。 起khởi 恭cung 敬kính 心tâm 。 取thủ 於ư 勝thắng 相tương 應ứng 當đương 守thủ 護hộ 。 若nhược 不bất 守thủ 護hộ 。 是thị 則tắc 當đương 失thất 。 問vấn 云vân 何hà 應ưng 守thủ 護hộ 。 答đáp 以dĩ 三tam 種chủng 行hành 應ưng 守thủ 護hộ 相tương/tướng 。 如như 是thị 以dĩ 離ly 惡ác 故cố 。 以dĩ 修tu 行hành 善thiện 故cố 。 以dĩ 常thường 作tác 故cố 。 云vân 何hà 離ly 不bất 善thiện 。 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 作tác 務vụ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 種chủng 種chủng 語ngữ 戲hí 。 樂nhạo/nhạc/lạc 睡thụy 眠miên 。 樂nhạo/nhạc/lạc 聚tụ 會hội 。 樂nhạo/nhạc/lạc 狎hiệp 俗tục 。 不bất 守thủ 護hộ 諸chư 根căn 。 不bất 節tiết 於ư 食thực 。 初sơ 夜dạ 後hậu 夜dạ 。 不bất 起khởi 禪thiền 習tập 。 不bất 敬kính 所sở 學học 。 多đa 惡ác 親thân 友hữu 修tu 不bất 行hành 處xứ 。 應ưng 離ly 不bất 好hảo/hiếu 時thời 節tiết 食thực 臥ngọa 坐tọa 不phủ 。 彼bỉ 對đối 治trị 是thị 善thiện 應ưng 常thường 作tác 。 問vấn 云vân 何hà 以dĩ 常thường 作tác 。 答đáp 彼bỉ 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 善thiện 取thủ 此thử 相tương/tướng 。 常thường 觀quán 其kỳ 功công 德đức 。 如như 珍trân 寶bảo 想tưởng 。 常thường 歡hoan 喜hỷ 行hành 。 常thường 修tu 多đa 修tu 。 或hoặc 晝trú 夜dạ 多đa 修tu 行hành 。 或hoặc 倚ỷ 坐tọa 臥ngọa 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 攀phàn 緣duyên 。 處xứ 處xứ 放phóng 心tâm 。 取thủ 相tương/tướng 已dĩ 取thủ 。 取thủ 已dĩ 令linh 起khởi 。 起khởi 已dĩ 觀quán 隨tùy 。 觀quán 已dĩ 修tu 。 修tu 有hữu 時thời 時thời 觀quán 曼mạn 陀đà 羅la 。 如như 是thị 以dĩ 常thường 作tác 見kiến 相tương/tướng 。 彼bỉ 如như 是thị 現hiện 守thủ 護hộ 相tương/tướng 。 或hoặc 得đắc 自tự 在tại 。 若nhược 相tương 隨tùy 心tâm 得đắc 禪thiền 外ngoại 行hành 。 若nhược 外ngoại 行hành 從tùng 心tâm 者giả 。 由do 是thị 得đắc 安an 。 問vấn 云vân 何hà 禪thiền 外ngoại 行hành 。 答đáp 此thử 事sự 從tùng 心tâm 。 作tác 意ý 不bất 亂loạn 。 以dĩ 伏phục 諸chư 蓋cái 。 但đãn 未vị 修tu 行hành 覺giác 觀quán 喜hỷ 樂lạc 一nhất 心tâm 及cập 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 雖tuy 得đắc 定định 力lực 念niệm 念niệm 猶do 起khởi 。 是thị 禪thiền 外ngoại 行hành 。 安an 者giả 。 從tùng 此thử 外ngoại 行hành 是thị 法pháp 由do 心tâm 得đắc 修tu 行hành 力lực 。 是thị 覺giác 信tín 等đẳng 法pháp 於ư 事sự 不bất 動động 。 是thị 名danh 為vi 安an 。 問vấn 外ngoại 行hành 及cập 安an 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 若nhược 伏phục 五ngũ 蓋cái 是thị 其kỳ 外ngoại 行hành 。 以dĩ 伏phục 此thử 五ngũ 故cố 成thành 安an 。 以dĩ 禪thiền 外ngoại 行hành 得đắc 勝thắng 定định 。 若nhược 得đắc 勝thắng 定định 是thị 名danh 為vi 安an 。 若nhược 於ư 身thân 心tâm 未vị 得đắc 寂tịch 寂tịch 。 於ư 外ngoại 定định 心tâm 動động 如như 船thuyền 在tại 浪lãng 。 若nhược 於ư 身thân 心tâm 已dĩ 得đắc 寂tịch 寂tịch 。 處xử 安an 不bất 動động 如như 船thuyền 無vô 風phong 在tại 水thủy 。 諸chư 根căn 無vô 力lực 故cố 。 於ư 所sở 為vi 事sự 外ngoại 禪thiền 行hành 不bất 久cửu 住trụ 。 如như 小tiểu 童đồng 子tử 。 諸chư 根căn 有hữu 力lực 故cố 。 於ư 事sự 安an 靜tĩnh 久cửu 住trụ 。 如như 有hữu 力lực 人nhân 。 修tu 不bất 自tự 在tại 。 故cố 禪thiền 外ngoại 行hành 成thành 不bất 和hòa 合hợp 。 如như 人nhân 誦tụng 經Kinh 久cửu 廢phế 則tắc 。 忘vong 以dĩ 修tu 自tự 在tại 故cố 成thành 安an 和hòa 合hợp 。 如như 人nhân 誦tụng 經Kinh 恆hằng 習tập 不bất 忘vong 。 若nhược 不bất 善thiện 伏phục 蓋cái 。 猶do 如như 盲manh 人nhân 。 於ư 禪thiền 外ngoại 行hành 成thành 盲manh 。 如như 是thị 等đẳng 不bất 清thanh 淨tịnh 教giáo 。 若nhược 善thiện 伏phục 蓋cái 成thành 不bất 盲manh 。 於ư 成thành 安an 定định 如như 是thị 等đẳng 清thanh 淨tịnh 教giáo 。 從tùng 相tương/tướng 自tự 在tại 所sở 初sơ 。 乃nãi 至chí 性tánh 除trừ 名danh 為vi 外ngoại 行hành 。 性tánh 除trừ 無vô 間gian 是thị 名danh 為vi 安an 。 問vấn 外ngoại 行hành 者giả 何hà 義nghĩa 。 答đáp 禪thiền 近cận 故cố 是thị 名danh 外ngoại 行hành 。 如như 路lộ 近cận 村thôn 是thị 謂vị 村thôn 路lộ 。 義nghĩa 一nhất 名danh 異dị 。 安an 者giả 何hà 義nghĩa 。 安an 為vi 和hòa 合hợp 義nghĩa 。 如như 到đáo 曼mạn 陀đà 羅la 。 出xuất 離ly 禪thiền 安an 無vô 異dị 義nghĩa 。 於ư 是thị 坐tọa 禪thiền 人nhân 住trụ 於ư 外ngoại 行hành 。 應ưng 令linh 增tăng 長trưởng 一nhất 切thiết 入nhập 。 或hoặc 於ư 安an 定định 或hoặc 於ư 初sơ 禪thiền 。 當đương 令linh 增tăng 長trưởng 。 問vấn 云vân 何hà 應ưng 令linh 增tăng 長trưởng 。 答đáp 謂vị 從tùng 初sơ 相tương/tướng 如như 手thủ 四tứ 指chỉ 節tiết 。 當đương 令linh 漸tiệm 增tăng 。 如như 是thị 作tác 意ý 。 如như 是thị 得đắc 自tự 在tại 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 如như 輪luân 如như 蓋cái 。 如như 樹thụ 影ảnh 。 如như 福phước 田điền 。 如như 隣lân 如như 村thôn 。 如như 郭quách 如như 城thành 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 漸tiệm 令linh 漸tiệm 長trường/trưởng 遍biến 此thử 大đại 地địa 。 若nhược 江giang 山sơn 高cao 下hạ 樹thụ 木mộc 棘cức 刺thứ 。 諸chư 不bất 平bình 正chánh 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 不bất 作tác 意ý 。 乃nãi 至chí 大đại 海hải 作tác 意ý 地địa 想tưởng 。 乃nãi 至chí 增tăng 長trưởng 時thời 心tâm 所sở 行hành 。 成thành 最tối 勝thắng 定định 。 若nhược 坐tọa 禪thiền 人nhân 得đắc 禪thiền 外ngoại 行hành 。 不bất 能năng 得đắc 安an 定định 。 此thử 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 以dĩ 二nhị 行hành 應ưng 令linh 起khởi 安an 定định 方phương 便tiện 。 一nhất 以dĩ 因nhân 緣duyên 。 二nhị 以dĩ 受thọ 持trì 。 以dĩ 十thập 行hành 從tùng 因nhân 緣duyên 起khởi 。 安an 定định 方phương 便tiện 。 一nhất 令linh 觀quán 處xứ 明minh 淨tịnh 。 二nhị 遍biến 起khởi 觀quán 諸chư 根căn 。 三tam 曉hiểu 了liễu 於ư 相tương/tướng 。 四tứ 制chế 心tâm 令linh 調điều 。 五ngũ 折chiết 伏phục 懈giải 怠đãi 。 六lục 心tâm 無vô 味vị 著trước 。 七thất 心tâm 歡hoan 喜hỷ 。 八bát 心tâm 定định 成thành 捨xả 。 九cửu 離ly 不bất 學học 定định 人nhân 親thân 近cận 學học 定định 人nhân 。 十thập 樂nhạo 著trước 安an 定định 。 問vấn 云vân 何hà 作tác 明minh 淨tịnh 處xứ 觀quán 。 答đáp 以dĩ 三tam 種chủng 行hành 得đắc 作tác 分phân 明minh 處xứ 。 謂vị 能năng 修tu 調điều 適thích 食thực 樂nhạo/nhạc/lạc 。 修tu 時thời 節tiết 樂nhạo/nhạc/lạc 。 修tu 威uy 儀nghi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 遍biến 起khởi 諸chư 根căn 。 觀quán 者giả 謂vị 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 不bất 令linh 消tiêu 滅diệt 。 無vô 作tác 懈giải 怠đãi 。 如như 快khoái 馬mã 乘thừa 車xa 。 曉hiểu 了liễu 於ư 相tương/tướng 者giả 。 善thiện 捉tróc 意ý 想tưởng 不bất 急cấp 不bất 寬khoan 。 如như 巧xảo 師sư 繩thằng 墨mặc 。 平bình 等đẳng 無vô 偏thiên 。 善thiện 解giải 作tác 意ý 急cấp 離ly 不bất 離ly 。 制chế 心tâm 令linh 調điều 者giả 。 有hữu 二nhị 種chủng 行hành 。 以dĩ 二nhị 種chủng 行hành 成thành 心tâm 調điều 。 一nhất 多đa 起khởi 精tinh 進tấn 。 二nhị 心tâm 過quá 度độ 處xứ 成thành 心tâm 調điều 。 或hoặc 住trụ 婬dâm 處xứ 及cập 種chủng 種chủng 相tương/tướng 處xứ 。 增tăng 長trưởng 亂loạn 意ý 成thành 於ư 心tâm 調điều 。 於ư 坐tọa 禪thiền 人nhân 若nhược 多đa 起khởi 精tinh 進tấn 。 過quá 度độ 處xứ 成thành 心tâm 調điều 。 以dĩ 二nhị 行hành 應ưng 制chế 伏phục 心tâm 。 以dĩ 令linh 精tinh 進tấn 起khởi 。 每mỗi 中trung 調điều 適thích 。 若nhược 往vãng 婬dâm 處xứ 及cập 種chủng 種chủng 相tương/tướng 。 增tăng 長trưởng 調điều 心tâm 。 以dĩ 二nhị 行hành 折chiết 伏phục 。 以dĩ 觀quán 覓mịch 眾chúng 苦khổ 及cập 惡ác 果quả 報báo 。 制chế 伏phục 懈giải 心tâm 者giả 。 以dĩ 二nhị 行hành 成thành 懈giải 怠đãi 心tâm 。 以dĩ 不bất 得đắc 勝thắng 定định 。 令linh 心tâm 無vô 味vị 故cố 成thành 懈giải 怠đãi 。 若nhược 多đa 懈giải 怠đãi 則tắc 欲dục 睡thụy 眠miên 。 是thị 坐tọa 禪thiền 人nhân 若nhược 不bất 得đắc 勝thắng 定định 。 心tâm 無vô 味vị 著trước 故cố 成thành 懈giải 怠đãi 。 以dĩ 二nhị 行hành 當đương 折chiết 伏phục 。 謂vị 觀quán 功công 德đức 以dĩ 起khởi 精tinh 進tấn 。 若nhược 懈giải 怠đãi 睡thụy 眠miên 懶lãn 心tâm 。 以dĩ 四tứ 種chủng 行hành 能năng 伏phục 。 若nhược 多đa 食thực 者giả 。 取thủ 懈giải 怠đãi 想tưởng 。 轉chuyển 行hành 四tứ 威uy 儀nghi 。 以dĩ 自tự 作tác 意ý 。 於ư 光quang 明minh 相tướng 住trụ 於ư 露lộ 處xứ 。 令linh 心tâm 歡hoan 喜hỷ 。 無vô 所sở 復phục 著trước 。 以dĩ 三tam 行hành 成thành 無vô 味vị 少thiểu 方phương 便tiện 故cố 。 以dĩ 鈍độn 慧tuệ 故cố 。 以dĩ 不bất 得đắc 寂tịch 寂tịch 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 於ư 是thị 坐tọa 禪thiền 人nhân 心tâm 若nhược 無vô 味vị 。 以dĩ 二nhị 種chủng 行hành 令linh 得đắc 歡hoan 喜hỷ 。 一nhất 以dĩ 恐khủng 怖bố 。 二nhị 以dĩ 歡hoan 喜hỷ 。 若nhược 觀quán 生sanh 老lão 死tử 及cập 四tứ 惡ác 趣thú 。 見kiến 諸chư 可khả 畏úy 。 心tâm 生sanh 愁sầu 惱não 。 若nhược 念niệm 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 戒giới 施thí 天thiên 。 見kiến 六lục 行hành 功công 德đức 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 心tâm 定định 成thành 捨xả 者giả 。 以dĩ 二nhị 行hành 成thành 於ư 禪thiền 外ngoại 地địa 定định 。 以dĩ 斷đoạn 諸chư 蓋cái 心tâm 成thành 定định 。 或hoặc 於ư 所sở 得đắc 地địa 以dĩ 起khởi 禪thiền 枝chi 。 故cố 成thành 心tâm 定định 。 是thị 坐tọa 禪thiền 人nhân 心tâm 定định 有hữu 二nhị 行hành 。 當đương 捨xả 非phi 成thành 住trụ 故cố 。 中trung 方phương 便tiện 調điều 適thích 故cố 。 離ly 不bất 學học 定định 人nhân 。 或hoặc 安an 定định 。 或hoặc 外ngoại 行hành 定định 。 或hoặc 威uy 儀nghi 定định 。 彼bỉ 人nhân 無vô 此thử 不bất 修tu 不bất 學học 。 不bất 應ưng 供cúng 養dường 修tu 。 學học 人nhân 者giả 。 若nhược 有hữu 安an 定định 。 有hữu 外ngoại 行hành 定định 及cập 威uy 儀nghi 定định 。 應ưng 從tùng 修tu 學học 。 亦diệc 應ưng 供cúng 養dường 。 樂nhạo 著trước 安an 者giả 。 此thử 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 如như 彼bỉ 深thâm 源nguyên 。 如như 彼bỉ 奔bôn 泉tuyền 。 如như 彼bỉ 低đê 樹thụ 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 恭cung 敬kính 。 多đa 所sở 修tu 行hành 。 行hành 此thử 十thập 事sự 因nhân 緣duyên 生sanh 於ư 安an 定định 。 問vấn 云vân 何hà 以dĩ 受thọ 持trì 能năng 生sanh 安an 定định 方phương 便tiện 。 答đáp 彼bỉ 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 善thiện 解giải 緣duyên 起khởi 入nhập 寂tịch 寂tịch 處xứ 。 其kỳ 所sở 解giải 相tương/tướng 。 於ư 所sở 修tu 定định 。 隨tùy 心tâm 自tự 在tại 。 生sanh 其kỳ 欲dục 樂lạc 令linh 心tâm 得đắc 起khởi 。 從tùng 此thử 身thân 意ý 堪kham 任nhậm 有hữu 用dụng 。 令linh 得đắc 受thọ 持trì 。 從tùng 生sanh 歡hoan 喜hỷ 心tâm 得đắc 受thọ 持trì 。 從tùng 生sanh 適thích 樂nhạo/nhạc/lạc 身thân 心tâm 得đắc 受thọ 持trì 。 從tùng 生sanh 光quang 明minh 心tâm 得đắc 受thọ 持trì 。 從tùng 生sanh 悲bi 傷thương 心tâm 得đắc 受thọ 持trì 。 以dĩ 是thị 悲bi 傷thương 令linh 心tâm 得đắc 靜tĩnh 。 善thiện 取thủ 靜tĩnh 心tâm 心tâm 得đắc 受thọ 持trì 。 如như 是thị 善thiện 取thủ 。 令linh 捨xả 心tâm 得đắc 受thọ 持trì 。 從tùng 無vô 邊biên 煩phiền 惱não 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 成thành 就tựu 受thọ 持trì 。 以dĩ 解giải 脫thoát 故cố 。 彼bỉ 成thành 一nhất 法Pháp 味vị 。 以dĩ 一nhất 味vị 心tâm 得đắc 。 受thọ 持trì 修tu 行hành 。 是thị 故cố 從tùng 此thử 勝thắng 妙diệu 。 心tâm 得đắc 增tăng 長trưởng 。 如như 是thị 住trụ 受thọ 持trì 。 起khởi 安an 定định 方phương 便tiện 。 如như 是thị 善thiện 解giải 緣duyên 起khởi 。 及cập 心tâm 受thọ 持trì 不bất 久cửu 起khởi 定định 。 彼bỉ 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 離ly 欲dục 不bất 善thiện 法Pháp 。 有hữu 覺giác 有hữu 觀quán 。 於ư 寂tịch 靜tĩnh 處xứ 心tâm 所sở 成thành 就tựu 。 有hữu 喜hỷ 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 得đắc 於ư 初sơ 禪thiền 。 是thị 地địa 一nhất 切thiết 入nhập 功công 德đức 。 於ư 是thị 離ly 欲dục 者giả 。 離ly 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 身thân 離ly 心tâm 離ly 煩phiền 惱não 離ly 。 問vấn 云vân 何hà 身thân 離ly 。 答đáp 遠viễn 離ly 諸chư 惱não 出xuất 處xứ 山sơn 野dã 。 云vân 何hà 心tâm 離ly 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 到đáo 勝thắng 善thiện 處xứ 。 云vân 何hà 煩phiền 惱não 離ly 。 無vô 結kết 累lũy/lụy/luy 人nhân 無vô 生sanh 死tử 行hành 處xứ 。
復phục 次thứ 離ly 有hữu 五ngũ 種chủng 。 謂vị 伏phục 離ly 彼bỉ 分phân 離ly 斷đoạn 離ly 猗ỷ 離ly 出xuất 離ly 。 云vân 何hà 伏phục 離ly 。 謂vị 修tu 初sơ 禪thiền 伏phục 於ư 五ngũ 蓋cái 。 云vân 何hà 彼bỉ 分phân 離ly 。 謂vị 修tu 達đạt 分phần/phân 定định 伏phục 於ư 諸chư 見kiến 。 云vân 何hà 斷đoạn 離ly 。 謂vị 修tu 出xuất 世thế 間gian 道Đạo 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 云vân 何hà 猗ỷ 離ly 。 謂vị 得đắc 果quả 時thời 樂nhạo/nhạc/lạc 。 云vân 何hà 出xuất 離ly 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 欲dục 者giả 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 處xứ 欲dục 。 二nhị 者giả 欲dục 煩phiền 惱não 。 天thiên 堂đường 及cập 人nhân 所sở 愛ái 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 此thử 謂vị 欲dục 處xứ 。 於ư 此thử 欲dục 處xứ 起khởi 欲dục 染nhiễm 思tư 惟duy 。 是thị 謂vị 欲dục 煩phiền 惱não 。 從tùng 此thử 欲dục 以dĩ 心tâm 別biệt 離ly 以dĩ 伏phục 別biệt 離ly 。 是thị 遠viễn 離ly 是thị 出xuất 離ly 。 是thị 解giải 脫thoát 是thị 不bất 相tương 應ứng 。 是thị 謂vị 離ly 欲dục 。 問vấn 云vân 何hà 離ly 不bất 善thiện 法pháp 。 答đáp 謂vị 不bất 善thiện 根căn 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 貪tham 二nhị 瞋sân 三tam 癡si 。 與dữ 彼bỉ 相tương 應ứng 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 及cập 身thân 口khẩu 意ý 業nghiệp 。 此thử 謂vị 不bất 善thiện 法Pháp 。 說thuyết 不bất 善thiện 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 自tự 性tánh 。 二nhị 相tương 應ứng 。 三tam 生sanh 緣duyên 性tánh 。 是thị 三tam 不bất 善thiện 根căn 。 謂vị 貪tham 嗔sân 癡si 。 是thị 名danh 自tự 性tánh 。 與dữ 彼bỉ 相tương 應ứng 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 是thị 名danh 相tướng 應ưng 。 所sở 起khởi 身thân 口khẩu 意ý 業nghiệp 。 此thử 謂vị 緣duyên 性tánh 。 以dĩ 此thử 三tam 不bất 善thiện 法pháp 。 是thị 為vi 遠viễn 離ly 。 是thị 出xuất 是thị 脫thoát 是thị 不bất 相tương 應ứng 。 是thị 謂vị 離ly 不bất 善thiện 法pháp 。
復phục 次thứ 離ly 欲dục 者giả 。 離ly 貪tham 欲dục 蓋cái 。 離ly 不bất 善thiện 法pháp 者giả 。 謂vị 離ly 餘dư 蓋cái 。 問vấn 以dĩ 說thuyết 離ly 不bất 善thiện 法pháp 。 欲dục 是thị 不bất 善thiện 已dĩ 在tại 其kỳ 中trung 。 何hà 故cố 別biệt 說thuyết 離ly 婬dâm 欲dục 。 答đáp 婬dâm 欲dục 是thị 出xuất 對đối 治trị 。 佛Phật 所sở 說thuyết 欲dục 。 能năng 除trừ 煩phiền 惱não 。 離ly 欲dục 者giả 。 佛Phật 說thuyết 為vi 出xuất 。 如như 得đắc 初sơ 禪thiền 。 欲dục 想tưởng 相tương 應ứng 作tác 意ý 成thành 起khởi 。 此thử 退thoái 分phần/phân 法pháp 。 是thị 故cố 以dĩ 欲dục 和hòa 合hợp 煩phiền 惱não 。 欲dục 若nhược 別biệt 離ly 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 亦diệc 別biệt 離ly 。 是thị 故cố 別biệt 說thuyết 離ly 欲dục 。
復phục 次thứ 離ly 欲dục 者giả 。 已dĩ 得đắc 出xuất 成thành 離ly 欲dục 。 離ly 不bất 善thiện 法pháp 者giả 。 若nhược 得đắc 不bất 嗔sân 成thành 離ly 於ư 嗔sân 。 若nhược 得đắc 明minh 相tướng 成thành 離ly 懈giải 怠đãi 睡thụy 眠miên 。 若nhược 得đắc 不bất 亂loạn 成thành 離ly 調điều 戲hí 。 若nhược 得đắc 不bất 悔hối 成thành 離ly 於ư 悔hối 。 若nhược 得đắc 安an 定định 成thành 離ly 於ư 疑nghi 。 若nhược 得đắc 智trí 慧tuệ 成thành 離ly 無vô 明minh 。 若nhược 得đắc 正chánh 思tư 惟duy 。 成thành 離ly 邪tà 念niệm 。 若nhược 得đắc 歡hoan 喜hỷ 成thành 離ly 不bất 樂lạc 。 若nhược 心tâm 得đắc 樂lạc 成thành 離ly 於ư 苦khổ 。 若nhược 得đắc 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 則tắc 離ly 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 。 如như 三tam 藏tạng 說thuyết 。 以dĩ 不bất 貪tham 滿mãn 故cố 。 成thành 就tựu 離ly 欲dục 。 以dĩ 不bất 嗔sân 不bất 癡si 滿mãn 故cố 。 成thành 就tựu 離ly 不bất 善thiện 法pháp 。
復phục 次thứ 離ly 欲dục 者giả 。 是thị 說thuyết 身thân 離ly 。 不bất 善thiện 法pháp 者giả 。 是thị 說thuyết 心tâm 離ly 。
復phục 次thứ 離ly 欲dục 者giả 。 是thị 說thuyết 斷đoạn 欲dục 覺giác 。 離ly 不bất 善thiện 法pháp 者giả 。 是thị 說thuyết 斷đoạn 嗔sân 恚khuể 害hại 覺giác 。
復phục 次thứ 離ly 欲dục 者giả 。 是thị 說thuyết 避tị 欲dục 樂lạc 。 離ly 不bất 善thiện 法pháp 者giả 。 是thị 說thuyết 避tị 著trước 身thân 懈giải 怠đãi 。
復phục 次thứ 離ly 欲dục 者giả 。 是thị 說thuyết 斷đoạn 於ư 六lục 戲hí 笑tiếu 及cập 歡hoan 喜hỷ 樂lạc 。 離ly 不bất 善thiện 法pháp 者giả 。 是thị 說thuyết 斷đoạn 戲hí 覺giác 及cập 憂ưu 苦khổ 等đẳng 。 亦diệc 說thuyết 斷đoạn 於ư 戲hí 笑tiếu 及cập 捨xả 。
復phục 次thứ 離ly 欲dục 者giả 。 是thị 現hiện 得đắc 樂lạc 出xuất 於ư 欲dục 樂lạc 。 離ly 不bất 善thiện 法pháp 者giả 。 是thị 現hiện 得đắc 樂lạc 心tâm 無vô 過quá 患hoạn 。
復phục 次thứ 離ly 欲dục 者giả 。 謂vị 超siêu 出xuất 欲dục 流lưu 。 離ly 不bất 善thiện 法pháp 者giả 。 所sở 餘dư 煩phiền 惱não 應ưng 生sanh 欲dục 有hữu 而nhi 生sanh 色sắc 界giới 。 是thị 名danh 超siêu 越việt 。 有hữu 覺giác 觀quán 者giả 。 云vân 何hà 為vi 覺giác 。 謂vị 種chủng 種chủng 覺giác 思tư 惟duy 安an 思tư 想tưởng 。 心tâm 不bất 覺giác 知tri 入nhập 正chánh 思tư 惟duy 。 此thử 謂vị 為vi 覺giác 。 此thử 覺giác 成thành 就tựu 故cố 。 初sơ 禪thiền 有hữu 覺giác 。
復phục 次thứ 入nhập 地địa 一nhất 切thiết 入nhập 。 依y 地địa 相tương/tướng 無vô 間gian 成thành 覺giác 思tư 惟duy 。 是thị 名danh 為vi 覺giác 。 如như 心tâm 誦tụng 經Kinh 。 問vấn 覺giác 者giả 。 何hà 想tưởng 何hà 味vị 何hà 起khởi 何hà 處xứ 。 答đáp 覺giác 者giả 。 修tu 猗ỷ 想tưởng 為vi 味vị 。 下hạ 心tâm 作tác 念niệm 為vi 起khởi 。 想tưởng 為vi 行hành 處xứ 。 云vân 何hà 為vi 觀quán 。 於ư 修tu 觀quán 時thời 隨tùy 觀quán 所sở 擇trạch 心tâm 住trụ 隨tùy 捨xả 。 是thị 謂vị 為vi 觀quán 。 以dĩ 此thử 相tương 應ứng 成thành 初sơ 禪thiền 有hữu 觀quán 。
復phục 次thứ 入nhập 地địa 一nhất 切thiết 入nhập 定định 人nhân 。 從tùng 修tu 地địa 相tương/tướng 心tâm 之chi 所sở 觀quán 。 如như 觀quán 諸chư 義nghĩa 為vi 觀quán 。 問vấn 觀quán 何hà 相tương/tướng 何hà 味vị 何hà 起khởi 何hà 處xứ 。 答đáp 觀quán 者giả 隨tùy 擇trạch 是thị 相tương/tướng 。 令linh 心tâm 猗ỷ 是thị 味vị 。 隨tùy 見kiến 覺giác 是thị 處xứ 。 問vấn 覺giác 觀quán 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 猶do 如như 打đả 鈴linh 。 初sơ 聲thanh 為vi 覺giác 後hậu 聲thanh 為vi 觀quán 。
復phục 次thứ 如như 心tâm 所sở 緣duyên 。 初sơ 為vi 覺giác 後hậu 為vi 觀quán 。
復phục 次thứ 求cầu 禪thiền 為vi 覺giác 守thủ 護hộ 為vi 觀quán 。
復phục 次thứ 憶ức 是thị 覺giác 不bất 捨xả 是thị 觀quán 。
復phục 次thứ 麁thô 心tâm 受thọ 持trì 為vi 覺giác 。 細tế 心tâm 受thọ 持trì 為vi 觀quán 。 若nhược 處xứ 有hữu 覺giác 是thị 處xứ 有hữu 觀quán 。 若nhược 處xứ 有hữu 觀quán 。 於ư 處xứ 或hoặc 有hữu 覺giác 或hoặc 無vô 覺giác 。 如như 三tam 藏tạng 所sở 說thuyết 。 初sơ 安an 心tâm 於ư 事sự 是thị 覺giác 。 得đắc 覺giác 未vị 定định 是thị 觀quán 。 如như 遠viễn 見kiến 來lai 人nhân 。 不bất 識thức 男nam 女nữ 及cập 識thức 男nam 女nữ 。 如như 是thị 色sắc 如như 是thị 形hình 為vi 覺giác 。 從tùng 此thử 當đương 觀quán 有hữu 戒giới 無vô 戒giới 。 富phú 貧bần 貴quý 賤tiện 為vi 觀quán 。 覺giác 者giả 求cầu 引dẫn 將tương 來lai 。 觀quán 者giả 守thủ 持trì 隨tùy 逐trục 。 如như 鳥điểu 陵lăng 虛hư 奮phấn 翅sí 為vi 覺giác 。 遊du 住trụ 為vi 觀quán 。 初sơ 教giáo 為vi 覺giác 久cửu 教giáo 為vi 觀quán 。 以dĩ 覺giác 守thủ 護hộ 以dĩ 觀quán 搜sưu 擇trạch 。 以dĩ 覺giác 思tư 惟duy 以dĩ 觀quán 隨tùy 思tư 惟duy 。 覺giác 行hành 不bất 念niệm 惡ác 法pháp 。 觀quán 行hành 受thọ 持trì 於ư 禪thiền 。 如như 人nhân 有hữu 力lực 。 默mặc 而nhi 誦tụng 經Kinh 隨tùy 念niệm 其kỳ 義nghĩa 是thị 觀quán 。 如như 覺giác 所sở 覺giác 覺giác 已dĩ 能năng 知tri 。 觀quán 於ư 辭từ 辯biện 及cập 樂nhạo 說thuyết 辯biện 是thị 覺giác 。 義nghĩa 辯biện 法Pháp 辯biện 是thị 觀quán 。 心tâm 解giải 於ư 勝thắng 是thị 覺giác 心tâm 解giải 分phân 別biệt 是thị 觀quán 。 是thị 為vi 覺giác 觀quán 差sai 別biệt 。 寂tịch 寂tịch 所sở 成thành 。 名danh 寂tịch 寂tịch 者giả 。 謂vị 離ly 五ngũ 蓋cái 是thị 名danh 寂tịch 寂tịch 。
復phục 次thứ 色sắc 界giới 善thiện 根căn 。 復phục 說thuyết 初sơ 禪thiền 外ngoại 行hành 復phục 說thuyết 禪thiền 心tâm 從tùng 此thử 心tâm 生sanh 是thị 謂vị 寂tịch 寂tịch 所sở 成thành 。 如như 地địa 水thủy 生sanh 花hoa 名danh 地địa 水thủy 花hoa 。 喜hỷ 樂lạc 者giả 。 心tâm 於ư 是thị 時thời 大đại 歡hoan 喜hỷ 戲hí 笑tiếu 。 心tâm 滿mãn 清thanh 涼lương 。 此thử 名danh 為vi 喜hỷ 。 問vấn 喜hỷ 何hà 相tương/tướng 何hà 味vị 何hà 起khởi 何hà 處xứ 幾kỷ 種chủng 喜hỷ 。 答đáp 喜hỷ 者giả 謂vị 欣hân 悅duyệt 遍biến 滿mãn 為vi 相tương/tướng 。 歡hoan 適thích 是thị 味vị 。 調điều 伏phục 亂loạn 心tâm 是thị 起khởi 。 踊dũng 躍dược 是thị 處xứ 。 幾kỷ 種chủng 喜hỷ 。 六lục 種chủng 喜hỷ 。 從tùng 欲dục 生sanh 。 從tùng 信tín 生sanh 。 從tùng 不bất 悔hối 生sanh 。 從tùng 寂tịch 寂tịch 生sanh 。 從tùng 定định 生sanh 。 及cập 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 生sanh 喜hỷ 。 云vân 何hà 從tùng 欲dục 生sanh 。 貪tham 欲dục 染nhiễm 著trước 心tâm 喜hỷ 。 是thị 名danh 欲dục 生sanh 喜hỷ 。 云vân 何hà 從tùng 信tín 生sanh 。 多đa 信tín 人nhân 心tâm 喜hỷ 及cập 見kiến 陶đào 師sư 等đẳng 生sanh 喜hỷ 。 云vân 何hà 從tùng 不bất 悔hối 生sanh 喜hỷ 。 清thanh 淨tịnh 持trì 戒giới 。 人nhân 多đa 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 云vân 何hà 從tùng 寂tịch 寂tịch 生sanh 。 入nhập 初sơ 禪thiền 人nhân 喜hỷ 。 云vân 何hà 從tùng 定định 生sanh 。 入nhập 二nhị 禪thiền 生sanh 喜hỷ 。 云vân 何hà 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 生sanh 喜hỷ 。 於ư 第đệ 二nhị 禪thiền 修tu 出xuất 世thế 間gian 道Đạo 喜hỷ 。
復phục 次thứ 說thuyết 喜hỷ 五ngũ 種chủng 。 謂vị 笑tiếu 喜hỷ 念niệm 念niệm 喜hỷ 流lưu 喜hỷ 越việt 喜hỷ 滿mãn 喜hỷ 。 笑tiếu 喜hỷ 者giả 。 如như 細tế 雨vũ 沾triêm 身thân 令linh 毛mao 皆giai 竪thụ 。 念niệm 念niệm 喜hỷ 者giả 。 生sanh 滅diệt 不bất 住trụ 。 如như 夜dạ 時thời 雨vũ 。 流lưu 喜hỷ 者giả 。 如như 油du 下hạ 流lưu 久cửu 灌quán 其kỳ 身thân 終chung 不bất 周chu 遍biến 。 越việt 喜hỷ 者giả 。 周chu 匝táp 一nhất 切thiết 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 不bất 久cửu 便tiện 失thất 。 如như 貧bần 人nhân 見kiến 伏phục 藏tạng 。 滿mãn 喜hỷ 者giả 。 身thân 住trụ 用dụng 滿mãn 。 如như 雷lôi 有hữu 雨vũ 。 於ư 是thị 小tiểu 喜hỷ 及cập 念niệm 念niệm 喜hỷ 。 以dĩ 信tín 起khởi 於ư 外ngoại 行hành 。 流lưu 喜hỷ 者giả 。 有hữu 力lực 起khởi 於ư 外ngoại 行hành 。 越việt 喜hỷ 者giả 。 於ư 曼mạn 陀đà 羅la 。 正chánh 與dữ 不bất 正chánh 皆giai 起khởi 處xứ 處xứ 方phương 便tiện 。 滿mãn 喜hỷ 者giả 。 生sanh 於ư 安an 處xứ 。 問vấn 云vân 何hà 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 答đáp 是thị 時thời 可khả 受thọ 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 心tâm 觸xúc 所sở 成thành 。 此thử 謂vị 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 問vấn 樂nhạo/nhạc/lạc 何hà 相tương/tướng 何hà 。 味vị 何hà 起khởi 何hà 處xứ 幾kỷ 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 喜hỷ 樂lạc 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 味vị 為vi 相tương/tướng 。 緣duyên 愛ái 境cảnh 是thị 愛ái 味vị 。 攝nhiếp 受thọ 是thị 起khởi 。 其kỳ 猗ỷ 是thị 處xứ 。 幾kỷ 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 有hữu 五ngũ 種chủng 。 謂vị 因nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 資tư 具cụ 樂nhạo/nhạc/lạc 寂tịch 寂tịch 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 煩phiền 惱não 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 樂lạc 。 云vân 何hà 名danh 因nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 戒giới 樂nhạo/nhạc/lạc 耐nại 老lão 。 此thử 謂vị 因nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 功công 德đức 。 資tư 具cụ 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 佛Phật 生sanh 世thế 樂lạc 。 寂tịch 寂tịch 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 謂vị 生sanh 定định 捨xả 及cập 滅diệt 禪thiền 定định 。 無vô 煩phiền 惱não 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 第đệ 一nhất 涅Niết 槃Bàn 受thọ 樂lạc 。 所sở 謂vị 受thọ 樂lạc 也dã 。 於ư 此thử 論luận 中trung 受thọ 樂lạc 是thị 可khả 樂lạc 。 喜hỷ 樂lạc 何hà 差sai 別biệt 者giả 。 心tâm 踊dũng 躍dược 是thị 喜hỷ 。 心tâm 柔nhu 軟nhuyễn 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 心tâm 猗ỷ 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 心tâm 定định 是thị 喜hỷ 。 麁thô 喜hỷ 細tế 樂nhạo/nhạc/lạc 。 喜hỷ 行hành 陰ấm 所sở 攝nhiếp 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 陰ấm 所sở 攝nhiếp 。 是thị 處xứ 有hữu 喜hỷ 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 處xứ 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 或hoặc 有hữu 喜hỷ 或hoặc 無vô 喜hỷ 。 初sơ 者giả 形hình 第đệ 二nhị 為vi 名danh 。 外ngoại 行hành 成thành 就tựu 入nhập 初sơ 禪thiền 禪thiền 枝chi 。 謂vị 覺giác 觀quán 喜hỷ 樂lạc 一nhất 心tâm 也dã 。 禪thiền 者giả 何hà 義nghĩa 。 謂vị 於ư 事sự 平bình 等đẳng 思tư 惟duy 也dã 。 奮phấn 迅tấn 五ngũ 蓋cái 也dã 。 思tư 惟duy 對đối 治trị 也dã 。 入nhập 初sơ 禪thiền 得đắc 正chánh 受thọ 者giả 。 已dĩ 得đắc 已dĩ 觸xúc 已dĩ 作tác 證chứng 住trụ 。
復phục 次thứ 離ly 欲dục 。 不bất 善thiện 法pháp 者giả 。 從tùng 欲dục 界giới 地địa 說thuyết 初sơ 禪thiền 為vi 勝thắng 相tương/tướng 。 從tùng 有hữu 覺giác 觀quán 說thuyết 第đệ 二nhị 禪thiền 為vi 勝thắng 相tương/tướng 。 以dĩ 寂tịch 寂tịch 所sở 成thành 有hữu 喜hỷ 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 從tùng 寂tịch 寂tịch 所sở 成thành 喜hỷ 樂lạc 說thuyết 為vi 勝thắng 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 離ly 欲dục 。 不bất 善thiện 法pháp 者giả 。 謂vị 能năng 斷đoạn 對đối 治trị 。 有hữu 覺giác 觀quán 者giả 。 謂vị 說thuyết 禪thiền 相tương/tướng 寂tịch 寂tịch 所sở 成thành 。 喜hỷ 樂lạc 者giả 。 謂vị 說thuyết 相tương 似tự 禪thiền 正chánh 受thọ 。 入nhập 住trụ 者giả 。 謂vị 得đắc 初sơ 禪thiền 離ly 於ư 五ngũ 分phần/phân 。 成thành 就tựu 五ngũ 分phần/phân 三tam 善thiện 十thập 想tưởng 。 具cụ 足túc 二nhị 十thập 五ngũ 功công 德đức 相tương 應ứng 。 以dĩ 此thử 福phước 善thiện 上thượng 生sanh 梵Phạm 天Thiên 。 勝thắng 妙diệu 居cư 處xứ 。 離ly 五ngũ 分phần/phân 者giả 。 謂vị 離ly 五ngũ 蓋cái 。 云vân 何hà 為vi 五ngũ 。 謂vị 貪tham 欲dục 瞋sân 恚khuể 。 懈giải 怠đãi 睡thụy 眠miên 調điều 悔hối 疑nghi 。 貪tham 欲dục 者giả 。 謂vị 於ư 五ngũ 塵trần 。 心tâm 生sanh 愛ái 染nhiễm 。 瞋sân 恚khuể 者giả 。 謂vị 行hành 十thập 惱não 處xứ 。 懈giải 怠đãi 者giả 。 謂vị 心tâm 懶lãn 墮đọa 。 睡thụy 眠miên 者giả 。 謂vị 身thân 悶muộn 重trọng/trùng 欲dục 得đắc 寤ngụ 寐mị 。 眠miên 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 從tùng 食thực 生sanh 。 二nhị 從tùng 時thời 節tiết 生sanh 。 三tam 從tùng 心tâm 生sanh 。 若nhược 從tùng 心tâm 生sanh 以dĩ 思tư 惟duy 斷đoạn 。 若nhược 從tùng 飲ẩm 食thực 及cập 時thời 節tiết 生sanh 。 是thị 羅La 漢Hán 眠miên 不bất 從tùng 心tâm 生sanh 無vô 所sở 蓋cái 故cố 。 若nhược 眠miên 從tùng 食thực 及cập 時thời 節tiết 生sanh 者giả 。 以dĩ 精tinh 進tấn 能năng 斷đoạn 。 如như 阿a 㝹nậu 樓lâu 馱đà 所sở 說thuyết 。 我ngã 初sơ 盡tận 漏lậu 得đắc 不bất 從tùng 心tâm 眠miên 。 于vu 今kim 五ngũ 十thập 五ngũ 歲tuế 。 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 斷đoạn 食thực 時thời 節tiết 臥ngọa 已dĩ 。 二nhị 十thập 五ngũ 年niên 。 問vấn 若nhược 眠miên 成thành 色sắc 法pháp 。 何hà 故cố 為vi 心tâm 數số 煩phiền 惱não 。 答đáp 色sắc 者giả 一nhất 向hướng 成thành 心tâm 數số 惱não 煩phiền 。 如như 我ngã 見kiến 人nhân 飲ẩm 酒tửu 及cập 食thực 。 是thị 則tắc 可khả 知tri 。 問vấn 若nhược 眠miên 身thân 法pháp 。 懈giải 怠đãi 心tâm 數số 法pháp 。 何hà 故cố 二nhị 法pháp 。 合hợp 成thành 一nhất 蓋cái 。 答đáp 此thử 二nhị 種chủng 法pháp 。 一nhất 事sự 一nhất 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 疲bì 懈giải 共cộng 為vi 一nhất 。 調điều 者giả 心tâm 不bất 寂tịch 寂tịch 。 悔hối 者giả 心tâm 恨hận 不bất 定định 。 其kỳ 相tương/tướng 既ký 等đẳng 故cố 成thành 一nhất 蓋cái 。 疑nghi 者giả 心tâm 執chấp 不bất 一nhất 。 有hữu 四tứ 種chủng 疑nghi 。 一nhất 者giả 奢xa 摩ma 他tha 難nạn/nan 。 二nhị 者giả 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 難nạn/nan 。 三tam 者giả 二nhị 俱câu 難nạn/nan 。 四tứ 者giả 於ư 諸chư 非phi 難nạn/nan 。 於ư 是thị 具cụ 足túc 。 為vi 得đắc 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 或hoặc 於ư 此thử 疑nghi 。 或hoặc 於ư 身thân 疑nghi 。 我ngã 堪kham 得đắc 寂tịch 寂tịch 。 為vi 不bất 得đắc 寂tịch 寂tịch 。 若nhược 於ư 彼bỉ 成thành 疑nghi 。 此thử 謂vị 奢xa 摩ma 他tha 難nạn/nan 。 或hoặc 於ư 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 或hoặc 於ư 三tam 世thế 疑nghi 。 此thử 謂vị 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 難nạn/nan 。 或hoặc 於ư 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 疑nghi 。 此thử 二nhị 俱câu 難nạn/nan 。 或hoặc 於ư 國quốc 城thành 道đạo 路lộ 。 或hoặc 於ư 男nam 女nữ 名danh 姓tánh 。 是thị 謂vị 非phi 法pháp 難nạn/nan 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 疑nghi 為vi 寂tịch 寂tịch 難nạn/nan 。 是thị 可khả 取thủ 。 蓋cái 者giả 何hà 義nghĩa 。 謂vị 障chướng 礙ngại 乘thừa 義nghĩa 覆phú 義nghĩa 煩phiền 惱não 義nghĩa 縛phược 義nghĩa 。 此thử 無vô 異dị 義nghĩa 。 問vấn 有hữu 諸chư 細tế 結kết 。 謂vị 覆phú 惱não 等đẳng 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 五ngũ 蓋cái 耶da 。 答đáp 以dĩ 集tập 執chấp 取thủ 成thành 五ngũ 。
復phục 次thứ 以dĩ 婬dâm 欲dục 執chấp 著trước 。 能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 貪tham 欲dục 。 以dĩ 瞋sân 恚khuể 執chấp 著trước 。 能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 法Pháp 。 以dĩ 懈giải 怠đãi 睡thụy 眠miên 調điều 悔hối 疑nghi 執chấp 著trước 。 能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 癡si 不bất 善thiện 法Pháp 。 如như 是thị 以dĩ 五ngũ 蓋cái 執chấp 著trước 。 能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 以dĩ 此thử 相tướng 故cố 成thành 五ngũ 蓋cái 。 五ngũ 分phần/phân 成thành 就tựu 者giả 。 謂vị 覺giác 觀quán 喜hỷ 樂lạc 一nhất 心tâm 。 問vấn 若nhược 說thuyết 初sơ 禪thiền 成thành 就tựu 五ngũ 枝chi 為vi 禪thiền 。 不bất 應ưng 更cánh 復phục 別biệt 說thuyết 其kỳ 枝chi 為vi 禪thiền 。 若nhược 別biệt 說thuyết 枝chi 。 何hà 故cố 初sơ 禪thiền 說thuyết 五ngũ 枝chi 相tương 應ứng 。 答đáp 依y 禪thiền 枝chi 成thành 禪thiền 。 不bất 離ly 禪thiền 枝chi 有hữu 禪thiền 。 無vô 別biệt 異dị 禪thiền 。 如như 依y 一nhất 一nhất 車xa 分phần/phân 說thuyết 車xa 離ly 分phần/phân 無vô 車xa 。 如như 依y 軍quân 分phần/phân 說thuyết 軍quân 非phi 離ly 軍quân 分phần/phân 有hữu 軍quân 。 如như 是thị 依y 禪thiền 枝chi 名danh 禪thiền 。 非phi 離ly 枝chi 有hữu 禪thiền 以dĩ 一nhất 種chủng 名danh 禪thiền 。 以dĩ 可khả 分phần/phân 名danh 枝chi 。 說thuyết 事sự 名danh 禪thiền 。 說thuyết 功công 德đức 名danh 枝chi 。 以dĩ 說thuyết 依y 制chế 名danh 禪thiền 。 以dĩ 說thuyết 依y 性tánh 制chế 名danh 枝chi 。 問vấn 於ư 有hữu 念niệm 精tinh 進tấn 等đẳng 法pháp 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 五ngũ 枝chi 耶da 。 答đáp 以dĩ 執chấp 著trước 成thành 五ngũ 。 問vấn 云vân 何hà 為vi 執chấp 相tướng 。 答đáp 覺giác 者giả 隨tùy 於ư 事sự 心tâm 而nhi 得đắc 自tự 安an 。 觀quán 者giả 隨tùy 於ư 持trì 心tâm 。 覺giác 觀quán 不bất 雜tạp 起khởi 於ư 方phương 便tiện 。 若nhược 方phương 便tiện 具cụ 足túc 喜hỷ 樂lạc 生sanh 。 若nhược 起khởi 方phương 便tiện 具cụ 足túc 得đắc 生sanh 。 喜hỷ 心tâm 增tăng 長trưởng 樂nhạo/nhạc/lạc 心tâm 成thành 滿mãn 。 以dĩ 此thử 四tứ 功công 德đức 。 心tâm 成thành 就tựu 不bất 亂loạn 。 若nhược 心tâm 不bất 亂loạn 得đắc 定định 。 是thị 名danh 執chấp 相tướng 。 如như 是thị 執chấp 著trước 成thành 五ngũ 。
復phục 次thứ 蓋cái 對đối 治trị 故cố 成thành 五ngũ 。 初sơ 蓋cái 對đối 治trị 初sơ 禪thiền 。 乃nãi 至chí 五ngũ 蓋cái 對đối 治trị 五ngũ 禪thiền 。 覺giác 者giả 初sơ 禪thiền 為vi 勝thắng 枝chi 。 以dĩ 覺giác 除trừ 欲dục 。 若nhược 覺giác 入nhập 正chánh 定định 餘dư 枝chi 亦diệc 起khởi 。 觀quán 者giả 於ư 五ngũ 枝chi 第đệ 二nhị 禪thiền 是thị 初sơ 起khởi 。 喜hỷ 者giả 於ư 第đệ 三tam 禪thiền 是thị 初sơ 起khởi 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 於ư 第đệ 四tứ 禪thiền 是thị 初sơ 起khởi 。 一nhất 心tâm 者giả 於ư 第đệ 五ngũ 禪thiền 是thị 初sơ 起khởi 。 如như 是thị 以dĩ 勝thắng 枝chi 成thành 五ngũ 。
復phục 次thứ 以dĩ 五ngũ 蓋cái 對đối 治trị 成thành 五ngũ 。 如như 三tam 藏tạng 所sở 說thuyết 。 一nhất 心tâm 是thị 婬dâm 欲dục 對đối 治trị 。 歡hoan 喜hỷ 是thị 嗔sân 恚khuể 對đối 治trị 覺giác 是thị 懈giải 怠đãi 眠miên 對đối 治trị 。 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 調điều 悔hối 對đối 治trị 觀quán 是thị 疑nghi 對đối 治trị 。 以dĩ 蓋cái 從tùng 對đối 治trị 是thị 故cố 成thành 五ngũ 。 問vấn 此thử 坐tọa 禪thiền 人nhân 作tác 意ý 於ư 一nhất 切thiết 地địa 相tương/tướng 何hà 。 故cố 乃nãi 起khởi 喜hỷ 樂lạc 耶da 。 答đáp 地địa 一nhất 切thiết 入nhập 相tương/tướng 非phi 起khởi 喜hỷ 樂lạc 。 因nhân 離ly 五ngũ 蓋cái 熱nhiệt 隨tùy 性tánh 修tu 故cố 。 是thị 以dĩ 法pháp 子tử 應ưng 起khởi 喜hỷ 樂lạc 。
又hựu 問vấn 。
若nhược 然nhiên 法pháp 子tử 何hà 故cố 。 不bất 於ư 第đệ 四tứ 禪thiền 起khởi 喜hỷ 樂lạc 。 答đáp 非phi 其kỳ 處xứ 故cố 。 又hựu 得đắc 第đệ 四tứ 禪thiền 。 已dĩ 斷đoạn 喜hỷ 樂lạc 故cố 。
復phục 次thứ 初sơ 已dĩ 起khởi 喜hỷ 樂lạc 以dĩ 方phương 便tiện 伏phục 斷đoạn 。 見kiến 有hữu 過quá 患hoạn 已dĩ 。 貪tham 著trước 最tối 寂tịch 寂tịch 捨xả 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 故cố 不bất 起khởi 喜hỷ 樂lạc 。 三tam 種chủng 善thiện 者giả 。 謂vị 初sơ 中trung 後hậu 善thiện 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 修tu 行hành 為vi 初sơ 善thiện 。 以dĩ 捨xả 增tăng 長trưởng 為vi 中trung 善thiện 。 以dĩ 歡hoan 喜hỷ 為vi 後hậu 善thiện 。 云vân 何hà 清thanh 淨tịnh 修tu 行hành 。 謂vị 諸chư 善thiện 資tư 具cụ 。 云vân 何hà 捨xả 增tăng 長trưởng 。 是thị 謂vị 安an 定định 。 云vân 何hà 為vi 歡hoan 喜hỷ 。 是thị 謂vị 為vi 觀quán 。 如như 是thị 初sơ 禪thiền 成thành 三tam 種chủng 善thiện 。 十thập 相tương/tướng 具cụ 足túc 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 修tu 行hành 三tam 相tương/tướng 。 以dĩ 捨xả 增tăng 長trưởng 三tam 相tương/tướng 。 以dĩ 令linh 歡hoan 喜hỷ 四tứ 相tương/tướng 。 問vấn 以dĩ 清thanh 淨tịnh 修tu 行hành 。 云vân 何hà 三tam 相tương/tướng 。 答đáp 是thị 禪thiền 障chướng 礙ngại 從tùng 彼bỉ 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 故cố 。 心tâm 得đắc 中trung 奢xa 摩ma 他tha 相tương/tướng 。 以dĩ 得đắc 故cố 於ư 彼bỉ 心tâm 跳khiêu 擲trịch 。 此thử 謂vị 以dĩ 修tu 清thanh 淨tịnh 三tam 相tương/tướng 。 問vấn 云vân 何hà 以dĩ 捨xả 增tăng 長trưởng 三tam 相tương/tướng 。 答đáp 若nhược 心tâm 清thanh 淨tịnh 成thành 捨xả 。 若nhược 得đắc 寂tịch 寂tịch 成thành 捨xả 。 一nhất 向hướng 住trụ 成thành 捨xả 而nhi 捨xả 增tăng 長trưởng 此thử 謂vị 三tam 相tương/tướng 。 問vấn 云vân 何hà 以dĩ 令linh 歡hoan 喜hỷ 四tứ 相tương/tướng 。 答đáp 謂vị 於ư 此thử 十thập 相tương 生sanh 法pháp 。 隨tùy 逐trục 修tu 行hành 令linh 成thành 歡hoan 喜hỷ 。 於ư 此thử 諸chư 根căn 以dĩ 為vi 一nhất 味vị 。 成thành 令linh 歡hoan 喜hỷ 。 隨tùy 行hành 精tinh 進tấn 乘thừa 成thành 令linh 歡hoan 喜hỷ 。 以dĩ 能năng 修tu 行hành 成thành 令linh 歡hoan 喜hỷ 。 此thử 謂vị 四tứ 相tương/tướng 。 如như 是thị 初sơ 禪thiền 十thập 相tương/tướng 具cụ 足túc 。 二nhị 十thập 五ngũ 功công 德đức 相tương 應ứng 者giả 。 謂vị 初sơ 禪thiền 覺giác 觀quán 喜hỷ 樂lạc 一nhất 心tâm 具cụ 足túc 。 信tín 精tinh 進tấn 念niệm 定định 慧tuệ 具cụ 足túc 。 初sơ 中trung 後hậu 具cụ 足túc 。 斂liểm 攝nhiếp 具cụ 足túc 修tu 行hành 具cụ 足túc 。 寂tịch 寂tịch 具cụ 足túc 。 依y 具cụ 足túc 。 攝nhiếp 受thọ 具cụ 足túc 。 從tùng 具cụ 足túc 。 觀quán 具cụ 足túc 。 修tu 具cụ 足túc 。 力lực 具cụ 足túc 。 解giải 脫thoát 具cụ 足túc 。 清thanh 淨tịnh 具cụ 足túc 。 最tối 勝thắng 清thanh 淨tịnh 。 修tu 成thành 住trụ 二nhị 十thập 五ngũ 功công 德đức 相tương 應ứng 。 是thị 天thiên 勝thắng 居cư 從tùng 寂tịch 寂tịch 生sanh 。 謂vị 喜hỷ 樂lạc 住trụ 超siêu 越việt 人nhân 間gian 天thiên 居cư 勝thắng 處xứ 。 如như 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 教giáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 如như 勤cần 浴dục 師sư 浴dục 師sư 弟đệ 子tử 。 以dĩ 好hảo/hiếu 銅đồng 槃bàn 盛thịnh 豆đậu 米mễ 屑tiết 。 以dĩ 水thủy 和hòa 攪giảo 合hợp 而nhi 為vi 丸hoàn 。 浸tẩm 潤nhuận 內nội 外ngoại 相tướng 著trước 不bất 散tán 。 如như 是thị 比Bỉ 丘Khâu 。 身thân 心tâm 寂tịch 寂tịch 。 能năng 生sanh 喜hỷ 樂lạc 灌quán 令linh 遍biến 濕thấp 。 無vô 所sở 不bất 著trước 。 如như 以dĩ 寂tịch 寂tịch 所sở 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 於ư 其kỳ 身thân 心tâm 無vô 不bất 著trước 處xứ 。 是thị 勤cần 浴dục 師sư 及cập 浴dục 師sư 弟đệ 子tử 。 坐tọa 禪thiền 之chi 人nhân 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 如như 是thị 銅đồng 槃bàn 一nhất 切thiết 入nhập 相tương/tướng 如như 是thị 可khả 知tri 。 問vấn 一nhất 切thiết 入nhập 何hà 等đẳng 相tương/tướng 耶da 。 答đáp 如như 銅đồng 槃bàn 浴dục 屑tiết 處xứ 堅kiên 細tế 光quang 焰diễm 。 善thiện 取thủ 一nhất 切thiết 入nhập 相tương/tướng 。 成thành 堅kiên 生sanh 喜hỷ 成thành 細tế 清thanh 淨tịnh 故cố 光quang 焰diễm 。 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 以dĩ 成thành 事sự 故cố 。 是thị 謂vị 銅đồng 槃bàn 等đẳng 一nhất 切thiết 入nhập 相tương/tướng 。 心tâm 心tâm 數số 法pháp 如như 浴dục 屑tiết 。 如như 是thị 可khả 知tri 。 問vấn 云vân 何hà 浴dục 屑tiết 等đẳng 心tâm 心tâm 數số 法pháp 性tánh 。 答đáp 如như 麁thô 浴dục 屑tiết 。 既ký 不bất 和hòa 合hợp 隨tùy 風phong 飛phi 散tán 。 如như 是thị 心tâm 心tâm 數số 法pháp 性tánh 。 離ly 喜hỷ 樂lạc 成thành 麁thô 。 離ly 定định 不bất 和hòa 合hợp 。 與dữ 五ngũ 蓋cái 風phong 共cộng 飛phi 。 此thử 謂vị 是thị 浴dục 屑tiết 等đẳng 心tâm 心tâm 數số 法pháp 性tánh 。 云vân 何hà 水thủy 等đẳng 。 謂vị 喜hỷ 樂lạc 定định 如như 水thủy 。 令linh 浴dục 屑tiết 濕thấp 軟nhuyễn 為vi 丸hoàn 。 如như 是thị 喜hỷ 樂lạc 令linh 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 濕thấp 軟nhuyễn 為vi 定định 。 如như 是thị 水thủy 等đẳng 喜hỷ 樂lạc 定định 。 如như 欲dục 水thủy 攪giảo 令linh 相tương/tướng 著trước 。 如như 是thị 覺giác 觀quán 可khả 知tri 。 問vấn 云vân 何hà 丸hoàn 等đẳng 。 答đáp 謂vị 覺giác 觀quán 如như 欲dục 使sử 。 以dĩ 浴dục 屑tiết 置trí 於ư 銅đồng 槃bàn 中trung 。 以dĩ 水thủy 撓nạo 攪giảo 以dĩ 手thủ 作tác 丸hoàn 。 若nhược 作tác 丸hoàn 已dĩ 合hợp 諸chư 濕thấp 屑tiết 。 共cộng 作tác 於ư 丸hoàn 。 不bất 令linh 散tán 失thất 。 置trí 銅đồng 槃bàn 中trung 。 如như 是thị 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 貯trữ 於ư 事sự 中trung 能năng 生sanh 寂tịch 寂tịch 。 初sơ 禪thiền 以dĩ 喜hỷ 樂lạc 為vi 水thủy 。 以dĩ 覺giác 觀quán 為vi 手thủ 。 以dĩ 攪giảo 作tác 丸hoàn 。 能năng 生sanh 寂tịch 寂tịch 。 所sở 成thành 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 喜hỷ 樂lạc 相tương 隨tùy 成thành 一nhất 丸hoàn 。 禪thiền 心tâm 不bất 散tán 亂loạn 。 置trí 於ư 禪thiền 事sự 。 如như 是thị 丸hoàn 等đẳng 覺giác 觀quán 如như 浴dục 屑tiết 。 內nội 外ngoại 遍biến 濕thấp 相tương/tướng 著trước 不bất 散tán 。 如như 是thị 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 初sơ 禪thiền 於ư 身thân 上thượng 下hạ 。 從tùng 頭đầu 至chí 足túc 。 從tùng 足túc 至chí 髑độc 髏lâu 。 皮bì 髮phát 內nội 外ngoại 喜hỷ 樂lạc 遍biến 滿mãn 。 住trụ 於ư 不bất 退thoái 。 如như 是thị 成thành 住trụ 梵Phạm 天Thiên 。 問vấn 名danh 喜hỷ 樂lạc 非phi 色sắc 法pháp 無vô 有hữu 對đối 相tương/tướng 。 何hà 以dĩ 遍biến 住trụ 於ư 身thân 。 答đáp 名danh 者giả 依y 色sắc 。 色sắc 依y 名danh 色sắc 。 是thị 故cố 若nhược 名danh 已dĩ 成thành 喜hỷ 色sắc 亦diệc 成thành 喜hỷ 。 若nhược 名danh 已dĩ 成thành 樂nhạo/nhạc/lạc 色sắc 亦diệc 成thành 樂nhạo/nhạc/lạc 。
復phục 次thứ 色sắc 從tùng 樂nhạo 生sanh 令linh 身thân 起khởi 猗ỷ 。 一nhất 切thiết 身thân 成thành 彼bỉ 色sắc 猗ỷ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 故cố 無vô 礙ngại 令linh 生sanh 梵Phạm 天Thiên 功công 德đức 者giả 。 初sơ 禪thiền 成thành 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 下hạ 中trung 上thượng 若nhược 觀quán 勝thắng 緣duyên 不bất 善thiện 除trừ 五ngũ 蓋cái 。 不bất 至chí 如như 意ý 自tự 在tại 。 是thị 謂vị 下hạ 禪thiền 。 若nhược 觀quán 勝thắng 緣duyên 善thiện 除trừ 五ngũ 蓋cái 。 至chí 如như 意ý 自tự 在tại 。 是thị 謂vị 中trung 禪thiền 。 若nhược 觀quán 勝thắng 緣duyên 善thiện 除trừ 五ngũ 蓋cái 。 至chí 如như 意ý 自tự 在tại 。 是thị 謂vị 上thượng 禪thiền 。 於ư 是thị 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 若nhược 修tu 下hạ 初sơ 禪thiền 。 命mạng 終chung 生sanh 於ư 。 梵Phạm 天Thiên 種chủng 類loại 。 彼bỉ 壽thọ 命mạng 一nhất 劫kiếp 三tam 分phần/phân 。 若nhược 修tu 中trung 初sơ 禪thiền 。 命mạng 終chung 生sanh 於ư 。 梵Phạm 天Thiên 壽thọ 半bán 劫kiếp 。 若nhược 修tu 上thượng 初sơ 禪thiền 。 命mạng 終chung 生sanh 大đại 梵Phạm 天Thiên 壽thọ 。 命mạng 一nhất 劫kiếp 是thị 生sanh 梵Phạm 天Thiên 功công 德đức 成thành 有hữu 四tứ 種chủng 有hữu 人nhân 成thành 退thoái 分phần/phân 。 有hữu 人nhân 成thành 住trụ 分phần/phân 有hữu 人nhân 成thành 。 勝thắng 分phần/phân 有hữu 人nhân 成thành 達đạt 分phân 是thị 鈍độn 根căn 人nhân 欲dục 。 住trụ 放phóng 逸dật 作tác 意ý 相tương 隨tùy 。 成thành 起khởi 此thử 禪thiền 故cố 成thành 退thoái 分phần/phân 。
復phục 次thứ 以dĩ 三tam 禪thiền 行hành 成thành 於ư 退thoái 分phần/phân 。 最tối 大đại 纏triền 故cố 令linh 不bất 精tinh 進tấn 。 若nhược 人nhân 從tùng 初sơ 已dĩ 起khởi 惡ác 覺giác 不bất 能năng 消tiêu 除trừ 。 以dĩ 此thử 大đại 纏triền 故cố 成thành 速tốc 退thoái 。 其kỳ 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 禪thiền 事sự 業nghiệp 樂nhạo/nhạc/lạc 話thoại 語ngữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 睡thụy 眠miên 不bất 住trụ 精tinh 進tấn 。 是thị 故cố 成thành 退thoái 。 問vấn 誰thùy 退thoái 何hà 以dĩ 退thoái 。 答đáp 有hữu 說thuyết 。 若nhược 急cấp 疾tật 煩phiền 惱não 成thành 起khởi 退thoái 失thất 。 復phục 說thuyết 悠du 悠du 煩phiền 惱não 故cố 退thoái 。 復phục 說thuyết 若nhược 失thất 奢Xa 摩Ma 他Tha 成thành 退thoái 。 復phục 說thuyết 於ư 有hữu 相tương/tướng 久cửu 不bất 修tu 行hành 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 處xứ 。 不bất 能năng 令linh 起khởi 。 以dĩ 不bất 得đắc 定định 成thành 退thoái 分phần/phân 。 若nhược 鈍độn 根căn 人nhân 。 住trụ 不bất 放phóng 逸dật 。 得đắc 彼bỉ 法pháp 念niệm 成thành 禪thiền 住trụ 分phần/phân 。 利lợi 根căn 人nhân 住trụ 不bất 放phóng 逸dật 。 隨tùy 意ý 得đắc 第đệ 二nhị 禪thiền 。 無vô 覺giác 作tác 意ý 相tương 隨tùy 。 起khởi 成thành 彼bỉ 禪thiền 勝thắng 分phần/phân 。 利lợi 根căn 人nhân 住trụ 不bất 放phóng 逸dật 。 隨tùy 意ý 得đắc 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。 隨tùy 逐trục 厭yếm 患hoạn 想tưởng 作tác 意ý 成thành 起khởi 。 隨tùy 意ý 無vô 染nhiễm 成thành 禪thiền 達đạt 分phần/phân 。
解Giải 脫Thoát 道Đạo 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ