Duy Thức Tam Thập Luận Yếu Thích –

唯Duy 識Thức 三Tam 十Thập 論Luận 要Yếu 釋Thích

唯duy 識thức 三tam 十thập 論luận 要yếu 釋thích

同đồng 。 或hoặc 執chấp 離ly 心tâm 無vô 別biệt 心tâm 所sở 。 為vi 遮già 此thử 等đẳng 種chủng 種chủng 異dị 執chấp 。 令linh 於ư 唯duy 識thức 深thâm 妙diệu 理lý 中trung 得đắc 如như 實thật 解giải 故cố 造tạo 斯tư 論luận 。

言ngôn 所sở 緣duyên 者giả 。 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 初sơ 明minh 造tạo 論luận 。 後hậu 顯hiển 傳truyền 譯dịch 。 佛Phật 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 悲bi 導đạo 有hữu 情tình 法Pháp 門môn 雖tuy 多đa 。 其kỳ 要yếu 有hữu 四tứ 因nhân 緣duyên 。 唯duy 識thức 無vô 相tướng 真Chân 如Như 隨tùy 對đối 根căn 宜nghi 諸chư 經kinh 各các 說thuyết 。 餘dư 三tam 理lý 門môn 已dĩ 有hữu 廣quảng 論luận 。 唯duy 識thức 深thâm 旨chỉ 未vị 有hữu 辨biện 明minh 。 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 九cửu 百bách 年niên 中trung 。 無vô 著trước 菩Bồ 薩Tát 事sự 大đại 慈từ 尊tôn 請thỉnh 說thuyết 瑜du 伽già 中trung 邊biên 等đẳng 論luận 。 自tự 造tạo 顯hiển 揚dương 對đối 法pháp 等đẳng 論luận 顯hiển 唯duy 識thức 理lý 。 猶do 未vị 圓viên 明minh 。 故cố 我ngã 世thế 親thân 明minh 增tăng 菩Bồ 薩Tát 遂toại 造tạo 二nhị 論luận 開khai 闡xiển 一Nhất 乘Thừa 。 初sơ 一nhất 部bộ 名danh 唯duy 識thức 二nhị 十thập 頌tụng 。 顯hiển 唯duy 識thức 理lý 度độ 破phá 外ngoại 計kế 略lược 申thân 自tự 宗tông 。 後hậu 一nhất 部bộ 名danh 唯duy 識thức 三tam 十thập 。 以dĩ 三tam 十thập 頌tụng 顯hiển 唯duy 識thức 理lý 略lược 破phá 外ngoại 計kế 廣quảng 申thân 自tự 宗tông 。 未vị 及cập 造tạo 釋thích 上thượng 生sanh 知tri 足túc 。 後hậu 護hộ 法Pháp 等đẳng 十thập 大đại 論luận 師sư 妙diệu 極cực 內nội 宗tông 善thiện 窮cùng 外ngoại 論luận 。 知tri 見kiến 彌di 廣quảng 利lợi 樂lạc 弘hoằng 多đa 。

時thời 美mỹ 其kỳ 德đức 遂toại 稱xưng 菩Bồ 薩Tát 。 各các 造tạo 一nhất 釋thích 宣tuyên 暢sướng 頌tụng 文văn 。 雖tuy 其kỳ 真chân 宗tông 並tịnh 行hành 於ư 世thế 。 道đạo 蘊uẩn 西tây 域vực 未vị 布bố 東đông 華hoa 。 我ngã 唐đường 貞trinh 觀quán 有hữu 大đại 三tam 藏tạng 遍biến 覺giác 大đại 師sư 。 厥quyết 名danh 玄huyền 奘tráng 。 幼ấu 小tiểu 出xuất 家gia 志chí 高cao 世thế 表biểu 。 師sư 無vô 遠viễn 近cận 業nghiệp 該cai 內nội 外ngoại 。 中trung 夏hạ 法pháp 理lý 既ký 遍biến 研nghiên 精tinh 。 他tha 方phương 教giáo 跡tích 願nguyện 就tựu 尋tầm 究cứu 。 遂toại 拂phất 衣y 東đông 夏hạ 杖trượng 錫tích 西tây 天thiên 。 周chu 遊du 道đạo 邦bang 博bác 訪phỏng 經kinh 詰cật 。 窮cùng 先tiên 賢hiền 之chi 謬mậu 見kiến 通thông 古cổ 德đức 之chi 未vị 聞văn 。 名danh 立lập 義nghĩa 成thành 來lai 歸quy 本bổn 土độ 。 我ngã 唐đường 先tiên 帝đế 請thỉnh 為vi 國quốc 師sư 。 雖tuy 大đại 譯dịch 真chân 經kinh 廣quảng 翻phiên 正chánh 論luận 。 於ư 唯duy 識thức 深thâm 義nghĩa 祕bí 同đồng 髻kế 珠châu 。 傳truyền 非phi 其kỳ 人nhân 未vị 即tức 翻phiên 授thọ 。 唯duy 為vi 慈từ 恩ân 獨độc 訓huấn 斯tư 旨chỉ 。 初sơ 於ư 貞trinh 觀quán 二nhị 十thập 二nhị 年niên 在tại 慈từ 恩ân 寺tự 譯dịch 斯tư 本bổn 頌tụng 。 後hậu 顯hiển 慶khánh 末mạt 年niên 於ư 坊phường 州châu 玉ngọc 華hoa 宮cung 寺tự 乃nãi 翻phiên 釋thích 論luận 。 初sơ 翻phiên 之chi 際tế 十thập 釋thích 別biệt 行hành 。 後hậu 因nhân 諮tư 請thỉnh 糅nhữu 成thành 一nhất 本bổn 。 包bao 含hàm 名danh 相tướng 該cai 羅la 邪tà 正chánh 。 今kim 取thủ 正chánh 義nghĩa 而nhi 釋thích 頌tụng 文văn 。 論luận 所sở 緣duyên 竟cánh 。

言ngôn 所sở 宗tông 者giả 有hữu 總tổng 有hữu 別biệt 。 總tổng 相tương/tướng 分phân 別biệt 。 唯duy 識thức 為vi 宗tông 。 由do 依y 唯duy 識thức 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 無vô 所sở 得đắc 理lý 造tạo 正chánh 論luận 故cố 。 若nhược 執chấp 有hữu 空không 非phi 住trụ 唯duy 識thức 。 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 是thị 戲hí 論luận 故cố 。 若nhược 別biệt 說thuyết 者giả 。 謂vị 依y 唯duy 識thức 教giáo 理lý 行hành 果quả 為vi 正chánh 所sở 宗tông 。 為vì 令linh 有hữu 情tình 。 依y 唯duy 識thức 教giáo 悟ngộ 唯duy 識thức 理lý 行hành 唯duy 識thức 行hành 得đắc 唯duy 識thức 果quả 而nhi 造tạo 論luận 故cố 。 教giáo 即tức 楞lăng 伽già 諸chư 大Đại 乘Thừa 等đẳng 。 理lý 謂vị 八bát 識thức 三tam 性tánh 等đẳng 法pháp 。 行hành 謂vị 無vô 相tướng 六Lục 度Độ 觀quán 智trí 。 果quả 謂vị 智trí 斷đoạn 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 等đẳng 宗tông 義nghĩa 至chí 文văn 當đương 辨biện 。 顯hiển 所sở 宗tông 竟cánh 。

言ngôn 所sở 歸quy 者giả 。 准chuẩn 諸chư 經kinh 論luận 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 所sở 謂vị 歸quy 藏tạng 歸quy 乘thừa 歸quy 時thời 。 藏tạng 謂vị 二nhị 藏tạng 。 菩Bồ 薩Tát 聲Thanh 聞Văn 。 此thử 二nhị 各các 三tam 。 即tức 經kinh 律luật 論luận 隨tùy 應ứng 相tương/tướng 增tăng 詮thuyên 解giải 定định 惠huệ 。 乘thừa 謂vị 五ngũ 乘thừa 。 所sở 謂vị 無vô 上thượng 獨Độc 覺Giác 聲Thanh 聞Văn 。 及cập 人nhân 天thiên 乘thừa 。

時thời 謂vị 三tam 時thời 。 即tức 初sơ 中trung 後hậu 。 初sơ 唯duy 說thuyết 有hữu 。 次thứ 唯duy 說thuyết 空không 。 後hậu 時thời 雙song 說thuyết 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 此thử 論luận 即tức 歸quy 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 中trung 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 顯hiển 示thị 菩Bồ 薩Tát 。 理lý 行hành 果quả 義nghĩa 詮thuyên 惠huệ 學học 故cố 。 五ngũ 乘thừa 之chi 內nội 歸quy 無vô 上thượng 乘thừa 。 顯hiển 能năng 所sở 乘thừa 無vô 勝thắng 上thượng 故cố 。 三tam 時thời 之chi 內nội 歸quy 第đệ 三tam 時thời 。 顯hiển 說thuyết 有hữu 空không 終chung 圓viên 理lý 故cố 。 明minh 所sở 歸quy 竟cánh 。

次thứ 釋thích 所sở 立lập 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 釋thích 題đề 目mục 。 後hậu 釋thích 頌tụng 文văn 。 釋thích 題đề 目mục 者giả 如như 論luận 釋thích 云vân 。 此thử 本bổn 論luận 名danh 唯duy 識thức 三tam 十thập 。 由do 三tam 十thập 頌tụng 顯hiển 唯duy 識thức 理lý 乃nãi 得đắc 圓viên 滿mãn 非phi 增tăng 減giảm 故cố 。 猶do 如như 經kinh 百bách 廣quảng 百bách 論luận 等đẳng 約ước 其kỳ 頌tụng 數số 而nhi 立lập 名danh 故cố 。 唯duy 遮già 外ngoại 境cảnh 顯hiển 其kỳ 非phi 有hữu 。 識thức 表biểu 內nội 心tâm 顯hiển 其kỳ 非phi 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 故cố 名danh 唯duy 識thức 。 詮thuyên 辨biện 決quyết 擇trạch 故cố 稱xưng 為vi 論luận 。 詮thuyên 辨biện 唯duy 識thức 性tánh 相tướng 之chi 義nghĩa 決quyết 擇trạch 真chân 實thật 邪tà 謬mậu 義nghĩa 故cố 。 解giải 題đề 目mục 竟cánh 。

釋thích 論luận 文văn 者giả 。 然nhiên 准chuẩn 諸chư 論luận 或hoặc 具cụ 三tam 分phần/phân 。 歸quy 敬kính 述thuật 意ý 。 正chánh 陳trần 論luận 體thể 。 結kết 說thuyết 迴hồi 向hướng 。 初sơ 後hậu 有hữu 無vô 隨tùy 作tác 者giả 意ý 。 今kim 此thử 論luận 者giả 唯duy 有hữu 正chánh 宗tông 。 於ư 中trung 大đại 分phần/phân 以dĩ 為vi 三tam 段đoạn 。 初sơ 一nhất 頌tụng 半bán 略lược 辨biện 唯duy 識thức 。 次thứ 有hữu 二nhị 十thập 三tam 頌tụng 半bán 廣quảng 辨biện 唯duy 識thức 。 後hậu 有hữu 五ngũ 頌tụng 顯hiển 修tu 行hành 位vị 。 其kỳ 初sơ 略lược 辨biện 論luận 生sanh 起khởi 云vân 。 若nhược 唯duy 有hữu 識thức 云vân 何hà 世thế 間gian 。 及cập 諸chư 聖thánh 教giáo 說thuyết 有hữu 我ngã 法pháp 。 頌tụng 曰viết 。

由do 假giả 說thuyết 我ngã 法pháp 。 有hữu 種chủng 種chủng 相tướng 轉chuyển 。

彼bỉ 依y 識thức 所sở 變biến 。 此thử 能năng 變biến 唯duy 三tam 。

謂vị 異dị 熟thục 思tư 量lượng 。 及cập 了liễu 別biệt 境cảnh 識thức 。

釋thích 曰viết 。 頌tụng 有hữu 六lục 句cú 。 分phân 為vi 二nhị 義nghĩa 。 前tiền 之chi 三tam 句cú 釋thích 難nạn/nan 標tiêu 宗tông 。 後hậu 之chi 三tam 句cú 出xuất 能năng 變biến 名danh 。 前tiền 中trung 又hựu 二nhị 。 初sơ 之chi 二nhị 句cú 釋thích 通thông 外ngoại 難nạn/nan 。 其kỳ 中trung 三tam 句cú 標tiêu 宗tông 正chánh 釋thích 。 世thế 間gian 聖thánh 教giáo 說thuyết 有hữu 我ngã 法pháp 。 但đãn 由do 假giả 立lập 非phi 實thật 有hữu 性tánh 。 我ngã 謂vị 主chủ 宰tể 。 法pháp 謂vị 軌quỹ 持trì 。 此thử 二nhị 皆giai 有hữu 種chủng 種chủng 相tương/tướng 轉chuyển 。 我ngã 種chủng 種chủng 相tương/tướng 。 謂vị 有hữu 情tình 命mạng 者giả 等đẳng 預dự 流lưu 一nhất 來lai 等đẳng 。 法pháp 種chủng 種chủng 相tương/tướng 。 謂vị 實thật 德đức 業nghiệp 等đẳng 。 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 轉chuyển 謂vị 隨tùy 緣duyên 施thi 設thiết 有hữu 異dị 。 如như 是thị 諸chư 相tướng 若nhược 由do 假giả 立lập 依y 何hà 得đắc 成thành 。 彼bỉ 相tương/tướng 皆giai 依y 識thức 所sở 轉chuyển 變biến 而nhi 假giả 施thi 設thiết 。 識thức 謂vị 了liễu 別biệt 。 此thử 中trung 識thức 者giả 亦diệc 攝nhiếp 心tâm 所sở 。 定định 相tương 應ứng 故cố 。 變biến 謂vị 識thức 體thể 轉chuyển 似tự 二nhị 分phần 。 相tương 見kiến 皆giai 依y 自tự 證chứng 起khởi 故cố 。 依y 斯tư 二nhị 分phần 施thi 設thiết 我ngã 法pháp 。 彼bỉ 二nhị 離ly 此thử 。 無vô 所sở 依y 故cố 。 此thử 我ngã 法pháp 相tướng 雖tuy 在tại 內nội 識thức 。 而nhi 由do 分phân 別biệt 似tự 外ngoại 境cảnh 現hiện 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 緣duyên 此thử 執chấp 為vi 實thật 我ngã 實thật 法pháp 。 如như 患hoạn 夢mộng 者giả 患hoạn 夢mộng 力lực 故cố 。 心tâm 似tự 種chủng 種chủng 外ngoại 境cảnh 相tướng 現hiện 。 緣duyên 此thử 執chấp 為vi 實thật 有hữu 外ngoại 境cảnh 。 愚ngu 夫phu 所sở 執chấp 實thật 我ngã 實thật 法pháp 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 但đãn 隨tùy 妄vọng 情tình 而nhi 施thi 設thiết 故cố 說thuyết 之chi 為vi 假giả 。 內nội 識thức 所sở 變biến 似tự 我ngã 似tự 法pháp 雖tuy 有hữu 而nhi 非phi 實thật 我ngã 法pháp 性tánh 。 然nhiên 彼bỉ 似tự 現hiện 故cố 說thuyết 為vi 假giả 。 外ngoại 境cảnh 隨tùy 情tình 而nhi 施thi 設thiết 故cố 非phi 有hữu 如như 識thức 。 內nội 識thức 必tất 依y 因nhân 緣duyên 生sanh 故cố 。 非phi 無vô 如như 境cảnh 。 由do 此thử 便tiện 遮già 增tăng 減giảm 二nhị 執chấp 。 境cảnh 依y 內nội 識thức 而nhi 假giả 立lập 故cố 唯duy 世thế 俗tục 有hữu 。 識thức 是thị 假giả 境cảnh 所sở 依y 事sự 故cố 。 亦diệc 勝thắng 義nghĩa 有hữu 。 其kỳ 下hạ 三tam 句cú 出xuất 能năng 變biến 名danh 。 即tức 初sơ 句cú 標tiêu 。 餘dư 二nhị 句cú 烈liệt 。 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 雖tuy 無vô 量lượng 種chủng 。 而nhi 能năng 變biến 識thức 類loại 別biệt 唯duy 三tam 。 一nhất 謂vị 異dị 熟thục 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 多đa 異dị 熟thục 性tánh 故cố 。 二nhị 謂vị 思tư 量lượng 。 即tức 第đệ 七thất 識thức 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 故cố 。 三tam 謂vị 了liễu 境cảnh 。 即tức 前tiền 六lục 識thức 了liễu 境cảnh 相tướng 麁thô 故cố 。 及cập 言ngôn 顯hiển 六lục 合hợp 為vi 一nhất 種chủng 。 此thử 三tam 皆giai 名danh 能năng 變biến 識thức 者giả 。 能năng 變biến 有hữu 二nhị 。 一nhất 因nhân 能năng 變biến 。 謂vị 第đệ 八bát 識thức 中trung 等đẳng 流lưu 異dị 熟thục 二nhị 因nhân 習tập 氣khí 。 等đẳng 流lưu 習tập 氣khí 由do 七thất 識thức 中trung 善thiện 惡ác 無vô 記ký 。 熏huân 令linh 生sanh 長trưởng 。 異dị 熟thục 習tập 氣khí 由do 六lục 識thức 中trung 有hữu 漏lậu 善thiện 惡ác 熏huân 令linh 生sanh 長trưởng 。 二nhị 果quả 能năng 變biến 。 謂vị 前tiền 二nhị 種chủng 習tập 氣khí 力lực 故cố 。 有hữu 八bát 識thức 生sanh 。 現hiện 種chủng 種chủng 相tướng 。 等đẳng 流lưu 習tập 氣khí 。 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 。 八bát 識thức 體thể 相tướng 差sai 別biệt 而nhi 生sanh 。 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 果quả 似tự 因nhân 故cố 。 異dị 熟thục 習tập 氣khí 為vi 增tăng 長trưởng 緣duyên 感cảm 第đệ 八bát 識thức 。 酬thù 引dẫn 業nghiệp 力lực 恆hằng 相tương 續tục 故cố 。 立lập 異dị 熟thục 名danh 。 感cảm 前tiền 六lục 識thức 酬thù 滿mãn 業nghiệp 者giả 從tùng 異dị 熟thục 起khởi 。 名danh 異dị 熟thục 生sanh 。 不bất 名danh 異dị 熟thục 。 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 。 即tức 前tiền 異dị 熟thục 及cập 異dị 熟thục 生sanh 名danh 異dị 熟thục 果quả 。 果quả 異dị 因nhân 故cố 。 此thử 中trung 且thả 說thuyết 我ngã 愛ái 執chấp 藏tạng 持trì 雜tạp 染nhiễm 種chủng 能năng 變biến 果quả 識thức 名danh 為vi 異dị 熟thục 。 非phi 謂vị 一nhất 切thiết 。 初sơ 略lược 辨biện 竟cánh 。

次thứ 下hạ 廣quảng 辨biện 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 十thập 四tứ 頌tụng 半bán 辨biện 三tam 能năng 變biến 。 次thứ 有hữu 一nhất 頌tụng 顯hiển 唯duy 識thức 義nghĩa 。 後hậu 有hữu 八bát 頌tụng 釋thích 通thông 外ngoại 難nạn/nan 。 辨biện 三tam 能năng 變biến 即tức 分phân 為vi 三tam 。 且thả 初sơ 能năng 變biến 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

初sơ 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 異dị 熟thục 一nhất 切thiết 種chủng 。

不bất 可khả 知tri 執chấp 受thọ 。 處xử 了liễu 常thường 與dữ 觸xúc 。

作tác 意ý 受thọ 想tưởng 思tư 。 相tương 應ứng 唯duy 捨xả 受thọ 。

是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 觸xúc 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。

恆hằng 轉chuyển 如như 暴bạo 流lưu 。 阿A 羅La 漢Hán 位vị 捨xả 。

釋thích 曰viết 。 此thử 兩lưỡng 頌tụng 半bán 以dĩ 十thập 義nghĩa 門môn 釋thích 初sơ 能năng 變biến 。 初sơ 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 者giả 是thị 自tự 相tương/tướng 門môn 。 此thử 初sơ 能năng 變biến 大đại 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 此thử 識thức 具cụ 有hữu 能năng 藏tạng 執chấp 藏tạng 義nghĩa 故cố 。 謂vị 與dữ 雜tạp 染nhiễm 。 互hỗ 為vi 緣duyên 故cố 。 有hữu 情tình 執chấp 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 。 此thử 即tức 顯hiển 示thị 。 所sở 有hữu 自tự 相tướng 。 攝nhiếp 持trì 因nhân 果quả 為vi 自tự 相tương/tướng 故cố 。 此thử 識thức 自tự 相tương/tướng 分phần/phân 位vị 雖tuy 多đa 。 藏tạng 初sơ 過quá 重trọng/trùng 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 言ngôn 異dị 熟thục 者giả 是thị 果quả 相tương/tướng 門môn 。 此thử 是thị 能năng 引dẫn 諸chư 界giới 趣thú 生sanh 。 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 異dị 熟thục 果quả 故cố 說thuyết 名danh 異dị 熟thục 。 離ly 此thử 餘dư 法pháp 能năng 遍biến 執chấp 持trì 勝thắng 異dị 熟thục 果quả 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 此thử 識thức 果quả 相tương/tướng 雖tuy 多đa 位vị 多đa 種chủng 。 異dị 熟thục 寬khoan 不bất 共cộng 故cố 遍biến 說thuyết 之chi 。 一nhất 切thiết 種chủng 者giả 是thị 因nhân 相tương/tướng 門môn 。 此thử 能năng 執chấp 持trì 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 令linh 不bất 失thất 故cố 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 。 離ly 此thử 餘dư 法pháp 能năng 遍biến 執chấp 持trì 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 此thử 中trung 何hà 法pháp 名danh 為vi 種chủng 子tử 。 謂vị 本bổn 識thức 中trung 親thân 生sanh 自tự 果quả 功công 能năng 差sai 別biệt 。 此thử 與dữ 本bổn 識thức 及cập 所sở 生sanh 果quả 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 體thể 用dụng 因nhân 果quả 理lý 應ưng 爾nhĩ 故cố 。 種chủng 子tử 雖tuy 依y 第đệ 八bát 識thức 體thể 。 而nhi 是thị 此thử 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 非phi 餘dư 。 見kiến 分phần/phân 恆hằng 取thủ 此thử 為vi 境cảnh 故cố 。 諸chư 有hữu 漏lậu 種chủng 與dữ 異dị 熟thục 識thức 體thể 無vô 別biệt 故cố 無vô 記ký 性tánh 攝nhiếp 。 因nhân 果quả 俱câu 是thị 善thiện 等đẳng 性tánh 故cố 亦diệc 名danh 善thiện 等đẳng 。 諸chư 無vô 漏lậu 種chủng 非phi 異dị 熟thục 識thức 性tánh 所sở 攝nhiếp 故cố 。 因nhân 果quả 俱câu 是thị 善thiện 性tánh 攝nhiếp 故cố 唯duy 名danh 善thiện 等đẳng 。 由do 能năng 執chấp 持trì 此thử 種chủng 子tử 故cố 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 。 是thị 為vi 自tự 相tương/tướng 。 此thử 識thức 因nhân 相tương/tướng 雖tuy 有hữu 多đa 種chủng 持trì 種chủng 不bất 共cộng 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 不bất 可khả 知tri 執chấp 受thọ 處xứ 了liễu 者giả 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 門môn 。 此thử 中trung 了liễu 者giả 。 謂vị 異dị 熟thục 識thức 於ư 自tự 所sở 緣duyên 有hữu 了liễu 別biệt 用dụng 。 了liễu 別biệt 即tức 是thị 識thức 之chi 行hành 相tương/tướng 。 識thức 以dĩ 了liễu 別biệt 為vi 行hành 相tương/tướng 故cố 。 此thử 了liễu 別biệt 用dụng 見kiến 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 所sở 言ngôn 處xứ 者giả 。 即tức 器khí 世thế 間gian 。 是thị 諸chư 有hữu 情tình 。 所sở 依y 處xứ 故cố 。 謂vị 異dị 熟thục 識thức 由do 共cộng 相tương 種chủng 。 成thành 熟thục 力lực 故cố 。 變biến 似tự 色sắc 等đẳng 器khí 世thế 間gian 相tương/tướng 。 即tức 外ngoại 大đại 種chủng 及cập 所sở 造tạo 色sắc 。 雖tuy 諸chư 有hữu 情tình 所sở 變biến 各các 別biệt 。 而nhi 相tương/tướng 相tương 似tự 處xứ 所sở 無vô 異dị 。 如như 眾chúng 燈đăng 明minh 各các 遍biến 似tự 一nhất 。 執chấp 受thọ 有hữu 二nhị 。 謂vị 諸chư 種chủng 子tử 及cập 有hữu 根căn 身thân 。 諸chư 種chủng 子tử 者giả 。 謂vị 諸chư 相tướng 名danh 分phân 別biệt 習tập 氣khí 。 即tức 異dị 熟thục 識thức 所sở 持trì 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 法pháp 種chủng 。 此thử 識thức 性tánh 攝nhiếp 故cố 是thị 所sở 緣duyên 。 無vô 漏lậu 法pháp 種chủng 雖tuy 依y 附phụ 此thử 識thức 。 而nhi 非phi 此thử 性tánh 攝nhiếp 故cố 非phi 此thử 所sở 緣duyên 。 雖tuy 非phi 所sở 緣duyên 。 而nhi 不bất 相tương 離ly 。 如như 真Chân 如Như 性tánh 不bất 違vi 唯duy 識thức 。 有hữu 根căn 身thân 者giả 。 謂vị 諸chư 色sắc 根căn 及cập 根căn 依y 處xứ 。 由do 異dị 熟thục 識thức 不bất 共cộng 相tương 種chủng 。 成thành 熟thục 力lực 故cố 。 變biến 似tự 色sắc 根căn 及cập 根căn 依y 處xứ 。 即tức 內nội 大đại 種chủng 及cập 所sở 造tạo 色sắc 。 有hữu 共cộng 相tương 種chủng 成thành 熟thục 力lực 故cố 。 於ư 他tha 身thân 處xứ 亦diệc 變biến 似tự 彼bỉ 。 不bất 爾nhĩ 應ưng 無vô 受thọ 用dụng 他tha 義nghĩa 。 此thử 諸chư 種chủng 子tử 及cập 有hữu 根căn 身thân 俱câu 是thị 所sở 緣duyên 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 自tự 體thể 生sanh 時thời 內nội 變biến 為vi 種chủng 及cập 有hữu 根căn 身thân 。 外ngoại 變biến 為vi 器khí 。 即tức 以dĩ 所sở 變biến 為vi 自tự 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 杖trượng 之chi 而nhi 得đắc 起khởi 故cố 。 不bất 可khả 知tri 者giả 。 謂vị 此thử 行hành 相tương/tướng 極cực 微vi 細tế 故cố 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 或hoặc 此thử 所sở 緣duyên 內nội 執chấp 受thọ 境cảnh 亦diệc 微vi 細tế 故cố 。 外ngoại 器khí 世thế 間gian 難nan 測trắc 故cố 。 名danh 不bất 可khả 知tri 。 常thường 與dữ 觸xúc 作tác 意ý 受thọ 想tưởng 思tư 相tương 應ứng 者giả 心tâm 所sở 相tương 應ứng 門môn 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 乃nãi 至chí 未vị 轉chuyển 。 於ư 一nhất 切thiết 位vị 恆hằng 與dữ 此thử 五ngũ 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 以dĩ 是thị 遍biến 行hành 心tâm 所sở 攝nhiếp 故cố 。 其kỳ 遍biến 行hành 相tương/tướng 後hậu 當đương 廣quảng 釋thích 。 此thử 觸xúc 等đẳng 五ngũ 與dữ 異dị 熟thục 識thức 行hành 相tương/tướng 雖tuy 異dị 。 而nhi 時thời 依y 同đồng 所sở 緣duyên 事sự 等đẳng 故cố 名danh 相tướng 應ưng 。 而nhi 別biệt 境cảnh 五ngũ 。 不bất 相tương 應ứng 者giả 。 謂vị 欲dục 希hy 望vọng 所sở 樂lạc 事sự 。 轉chuyển 此thử 識thức 任nhậm 運vận 無vô 希hy 望vọng 故cố 。 勝thắng 解giải 印ấn 持trì 決quyết 定định 事sự 。 轉chuyển 此thử 識thức 瞢măng 昧muội 無vô 印ấn 持trì 故cố 。 念niệm 唯duy 明minh 記ký 曾tằng 習tập 事sự 。 轉chuyển 此thử 識thức 昧muội 劣liệt 不bất 能năng 明minh 記ký 。 定định 能năng 令linh 心tâm 。 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 此thử 識thức 任nhậm 運vận 剎sát 那na 別biệt 緣duyên 。 慧tuệ 唯duy 簡giản 擇trạch 德đức 等đẳng 事sự 。 轉chuyển 此thử 識thức 微vi 昧muội 不bất 能năng 簡giản 擇trạch 故cố 。 此thử 不bất 與dữ 別biệt 境cảnh 相tướng 應ưng 。 此thử 識thức 唯duy 是thị 異dị 熟thục 性tánh 故cố 。 善thiện 染nhiễm 污ô 等đẳng 皆giai 不bất 相tương 應ứng 。 惡ác 作tác 等đẳng 四tứ 無vô 記ký 性tánh 者giả 。 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 定định 非phi 異dị 熟thục 。 唯duy 捨xả 受thọ 者giả 與dữ 受thọ 相tương 應ứng 門môn 。 其kỳ 相tương 應ứng 字tự 兩lưỡng 處xứ 言ngôn 故cố 。 此thử 識thức 行hành 相tương/tướng 極cực 不bất 明minh 了liễu 。 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 違vi 順thuận 境cảnh 相tướng 。 是thị 故cố 唯duy 與dữ 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 又hựu 此thử 相tương 應ứng 受thọ 唯duy 是thị 異dị 熟thục 。 隨tùy 先tiên 引dẫn 業nghiệp 轉chuyển 不bất 待đãi 現hiện 緣duyên 。 任nhậm 善thiện 惡ác 業nghiệp 勢thế 力lực 轉chuyển 故cố 。 唯duy 是thị 捨xả 受thọ 。 苦khổ 樂lạc 二nhị 受thọ 是thị 異dị 熟thục 生sanh 。 非phi 真chân 異dị 熟thục 。 待đãi 現hiện 緣duyên 故cố 。 非phi 此thử 相tương 應ứng 。 又hựu 由do 此thử 識thức 常thường 不bất 轉chuyển 變biến 。 有hữu 情tình 恆hằng 執chấp 為vi 自tự 內nội 我ngã 。 若nhược 與dữ 苦khổ 樂lạc 二nhị 受thọ 相tương 應ứng 便tiện 有hữu 轉chuyển 變biến 。 寧ninh 執chấp 為vi 我ngã 。 故cố 此thử 恆hằng 與dữ 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 者giả 三tam 性tánh 分phân 別biệt 門môn 。 法pháp 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 善thiện 不bất 善thiện 。 有hữu 覆phú 無vô 記ký 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 此thử 識thức 唯duy 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 異dị 熟thục 性tánh 故cố 。 異dị 熟thục 若nhược 是thị 善thiện 染nhiễm 污ô 者giả 。 流lưu 轉chuyển 還hoàn 滅diệt 。 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。 又hựu 此thử 識thức 是thị 善thiện 染nhiễm 依y 故cố 。 若nhược 善thiện 染nhiễm 者giả 互hỗ 相tương 違vi 故cố 。 應ưng 不bất 與dữ 二nhị 俱câu 作tác 所sở 依y 。 又hựu 此thử 識thức 是thị 所sở 熏huân 性tánh 故cố 。 若nhược 善thiện 染nhiễm 者giả 如như 極cực 香hương 嗅khứu 應ưng 不bất 受thọ 熏huân 。 無vô 所sở 熏huân 習tập 故cố 。 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 果quả 俱câu 不bất 成thành 立lập 。 故cố 此thử 唯duy 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 覆phú 謂vị 染nhiễm 法pháp 。 障chướng 聖thánh 道Đạo 故cố 。 又hựu 能năng 蔽tế 心tâm 令linh 不bất 淨tịnh 故cố 。 此thử 識thức 非phi 染nhiễm 故cố 名danh 無vô 覆phú 。 記ký 謂vị 善thiện 惡ác 。 有hữu 愛ái 非phi 愛ái 果quả 。 及cập 殊thù 勝thắng 自tự 然nhiên 可khả 記ký 別biệt 故cố 。 此thử 非phi 善thiện 惡ác 故cố 名danh 無vô 記ký 。 觸xúc 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 者giả 心tâm 所sở 例lệ 王vương 門môn 。 謂vị 觸xúc 作tác 意ý 如như 何hà 賴lại 耶da 亦diệc 是thị 異dị 熟thục 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 俱câu 不bất 可khả 知tri 。 緣duyên 三tam 種chủng 境cảnh 五ngũ 法pháp 相tương 應ưng 。 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 故cố 說thuyết 觸xúc 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 言ngôn 。 隨tùy 所sở 應ưng 說thuyết 。 非phi 謂vị 一nhất 切thiết 。 不bất 爾nhĩ 如như 識thức 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 。 是thị 則tắc 觸xúc 等đẳng 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 。 應ưng 一nhất 有hữu 情tình 有hữu 六lục 種chủng 體thể 。 恆hằng 轉chuyển 如như 暴bạo 流lưu 者giả 緣duyên 起khởi 法pháp 喻dụ 門môn 。 恆hằng 謂vị 此thử 識thức 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 一nhất 類loại 相tương 續tục 常thường 無vô 間gián 斷đoạn 。 是thị 界giới 趣thú 生sanh 施thi 設thiết 本bổn 故cố 。 性tánh 堅kiên 持trì 種chủng 令linh 不bất 失thất 故cố 。 轉chuyển 謂vị 此thử 識thức 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 前tiền 後hậu 變biến 異dị 。 因nhân 滅diệt 果quả 生sanh 非phi 常thường 一nhất 故cố 。 可khả 謂vị 轉chuyển 識thức 熏huân 成thành 種chủng 故cố 。 恆hằng 言ngôn 遮già 斷đoạn 。 轉chuyển 表biểu 非phi 常thường 。 猶do 如như 暴bạo 流lưu 因nhân 果quả 法pháp 爾nhĩ 。 如như 暴bạo 流lưu 水thủy 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 相tương 續tục 長trường 時thời 有hữu 所sở 漂phiêu 溺nịch 。 此thử 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 生sanh 滅diệt 相tương 續tục 。 非phi 常thường 非phi 斷đoạn 。 漂phiêu 溺nịch 有hữu 情tình 。 令linh 不bất 出xuất 離ly 。 又hựu 如như 暴bạo 流lưu 雖tuy 風phong 等đẳng 擊kích 起khởi 諸chư 波ba 浪lãng 而nhi 流lưu 不bất 斷đoạn 。 此thử 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 遇ngộ 眾chúng 緣duyên 起khởi 眼nhãn 等đẳng 識thức 而nhi 恆hằng 相tương 續tục 。 又hựu 如như 暴bạo 流lưu 漂phiêu 水thủy 上thượng 下hạ 魚ngư 草thảo 等đẳng 物vật 隨tùy 流lưu 不bất 捨xả 。 此thử 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 與dữ 內nội 習tập 氣khí 外ngoại 觸xúc 等đẳng 法pháp 恆hằng 相tương 續tục 轉chuyển 。 如như 是thị 法pháp 喻dụ 意ý 顯hiển 此thử 識thức 無vô 始thỉ 因nhân 果quả 非phi 斷đoạn 常thường 義nghĩa 。 謂vị 此thử 識thức 性tánh 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 剎sát 那na 剎sát 那na 。 果quả 生sanh 因nhân 滅diệt 。 果quả 生sanh 故cố 非phi 斷đoạn 。 因nhân 滅diệt 故cố 非phi 常thường 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 是thị 勝thắng 起khởi 理lý 故cố 。 說thuyết 此thử 識thức 恆hằng 轉chuyển 如như 流lưu 。 阿A 羅La 漢Hán 位vị 捨xả 者giả 轉chuyển 捨xả 位vị 地địa 門môn 。 謂vị 諸chư 聖Thánh 者giả 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 究cứu 竟cánh 盡tận 時thời 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。

爾nhĩ 時thời 此thử 識thức 煩phiền 惱não 麁thô 重trọng 永vĩnh 遠viễn 離ly 故cố 。 說thuyết 之chi 為vi 捨xả 。 此thử 中trung 所sở 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 。 者giả 通thông 攝nhiếp 三tam 乘thừa 無Vô 學Học 果quả 位vị 。 皆giai 永vĩnh 害hại 煩phiền 惱não 賊tặc 故cố 。 應ưng 受thọ 世thế 間gian 。 妙diệu 供cúng 養dường 故cố 。 永vĩnh 不bất 復phục 受thọ 分phân 段đoạn 生sanh 故cố 。 又hựu 不Bất 動Động 地Địa 已dĩ 。 上thượng 菩Bồ 薩Tát 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 永vĩnh 不bất 行hành 故cố 。 法pháp 駛sử 流lưu 中trung 任nhậm 運vận 轉chuyển 故cố 。 能năng 諸chư 行hành 中trung 起khởi 諸chư 行hành 故cố 。 剎sát 那na 剎sát 那na 。 轉chuyển 增tăng 益ích 故cố 。 此thử 位vị 方phương 名danh 。 不bất 退thoái 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 緣duyên 此thử 識thức 我ngã 見kiến 愛ái 等đẳng 不bất 復phục 執chấp 藏tạng 為vi 自tự 內nội 我ngã 。 此thử 位vị 亦diệc 得đắc 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 由do 斯tư 永vĩnh 失thất 阿a 賴lại 耶da 名danh 。 然nhiên 阿A 羅La 漢Hán 斷đoạn 此thử 識thức 中trung 煩phiền 惱não 麁thô 重trọng 。 究cứu 竟cánh 盡tận 故cố 。 不bất 復phục 執chấp 藏tạng 為vi 自tự 內nội 我ngã 。 永vĩnh 失thất 此thử 名danh 。 說thuyết 之chi 為vi 捨xả 。 非phi 捨xả 一nhất 切thiết 第đệ 八bát 識thức 體thể 。 勿vật 阿A 羅La 漢Hán 無vô 識thức 持trì 種chủng 。

爾nhĩ 時thời 便tiện 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 然nhiên 第đệ 八bát 識thức 雖tuy 諸chư 有hữu 情tình 。 皆giai 悉tất 成thành 就tựu 。 而nhi 隨tùy 義nghĩa 別biệt 立lập 種chủng 種chủng 名danh 。 謂vị 或hoặc 名danh 心tâm 。 由do 種chủng 種chủng 法pháp 熏huân 習tập 種chủng 子tử 所sở 積tích 集tập 故cố 。 或hoặc 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 執chấp 持trì 種chủng 子tử 及cập 諸chư 色sắc 根căn 令linh 不bất 捨xả 故cố 。 或hoặc 名danh 所sở 知tri 依y 。 能năng 與dữ 染nhiễm 淨tịnh 所sở 知tri 諸chư 法Pháp 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 或hoặc 名danh 種chủng 子tử 識thức 。 能năng 遍biến 任nhậm 持trì 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 諸chư 種chủng 子tử 故cố 。 此thử 等đẳng 諸chư 名danh 通thông 一nhất 切thiết 位vị 。 或hoặc 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 攝nhiếp 藏tạng 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 品phẩm 法pháp 令linh 不bất 失thất 故cố 。 我ngã 見kiến 愛ái 等đẳng 執chấp 藏tạng 以dĩ 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 。 此thử 名danh 唯duy 在tại 異dị 生sanh 有hữu 學học 。 非phi 無Vô 學Học 位vị 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 雜tạp 染nhiễm 法pháp 執chấp 藏tạng 義nghĩa 故cố 。 或hoặc 名danh 異dị 熟thục 識thức 。 能năng 引dẫn 生sanh 死tử 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 異dị 熟thục 果quả 故cố 。 此thử 名danh 唯duy 在tại 異dị 生sanh 二Nhị 乘Thừa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 非phi 如Như 來Lai 位vị 。 由do 有hữu 異dị 熟thục 無vô 記ký 法pháp 故cố 。 或hoặc 名danh 無vô 垢cấu 識thức 。 最tối 極cực 清thanh 淨tịnh 。 諸chư 無vô 漏lậu 法pháp 所sở 依y 正chánh 故cố 。 此thử 名danh 唯duy 在tại 如Như 來Lai 地Địa 有hữu 。 菩Bồ 薩Tát 二Nhị 乘Thừa 。 持trì 有hữu 漏lậu 種chủng 可khả 受thọ 熏huân 習tập 未vị 得đắc 善thiện 淨tịnh 第đệ 八bát 識thức 故cố 。 阿a 賴lại 耶da 名danh 過quá 失thất 重trọng/trùng 故cố 。 最tối 初sơ 捨xả 故cố 。 此thử 中trung 偏thiên 說thuyết 異dị 熟thục 識thức 體thể 。 菩Bồ 薩Tát 將tương 得đắc 菩Bồ 提Đề 時thời 捨xả 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 入nhập 無vô 餘dư 依y 。 涅Niết 槃Bàn 時thời 捨xả 。 無vô 垢cấu 識thức 體thể 無vô 有hữu 捨xả 時thời 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 無vô 盡tận 時thời 故cố 。 然nhiên 第đệ 八bát 識thức 總tổng 有hữu 二nhị 位vị 。 一nhất 有hữu 漏lậu 位vị 。 無vô 記ký 性tánh 攝nhiếp 。 唯duy 與dữ 觸xúc 等đẳng 。 五ngũ 法pháp 相tương 應ưng 。 但đãn 緣duyên 前tiền 說thuyết 執chấp 受thọ 處xứ 境cảnh 。 二nhị 無vô 漏lậu 位vị 。 唯duy 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 與dữ 二nhị 十thập 一nhất 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 謂vị 遍biến 行hành 別biệt 境cảnh 各các 五ngũ 。 善thiện 十thập 一nhất 。 與dữ 一nhất 切thiết 心tâm 恆hằng 相tương 應ứng 故cố 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 證chứng 知tri 所sở 觀quán 境cảnh 故cố 。 於ư 所sở 觀quán 境cảnh 恆hằng 印ấn 持trì 故cố 。 於ư 曾tằng 習tập 境cảnh 恆hằng 明minh 記ký 故cố 。 世Thế 尊Tôn 無vô 有hữu 不bất 定định 心tâm 故cố 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 常thường 決quyết 擇trạch 故cố 。 極cực 淨tịnh 信tín 等đẳng 常thường 相tương 應ứng 故cố 。 無vô 染nhiễm 污ô 故cố 。 無vô 散tán 動động 故cố 。 此thử 亦diệc 唯duy 與dữ 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 任nhậm 運vận 恆hằng 時thời 平bình 等đẳng 轉chuyển 故cố 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 鏡kính 智trí 遍biến 緣duyên 。 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 初sơ 能năng 變biến 相tương/tướng 。 第đệ 二nhị 能năng 變biến 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

次thứ 第đệ 二nhị 能năng 變biến 。 是thị 識thức 名danh 末mạt 那na 。

依y 彼bỉ 轉chuyển 緣duyên 彼bỉ 。 思tư 量lượng 為vi 性tánh 相tướng 。

四tứ 煩phiền 惱não 常thường 俱câu 。 謂vị 我ngã 癡si 我ngã 見kiến 。

并tinh 我ngã 愛ái 我ngã 慢mạn 。 及cập 餘dư 觸xúc 等đẳng 俱câu 。

有hữu 覆phú 無vô 記ký 攝nhiếp 。 隨tùy 所sở 生sanh 所sở 繫hệ 。

阿A 羅La 漢Hán 滅diệt 定định 。 出xuất 世thế 道đạo 無vô 有hữu 。

釋thích 曰viết 。 此thử 三tam 行hành 頌tụng 總tổng 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 顯hiển 次thứ 第đệ 。 後hậu 釋thích 識thức 相tương/tướng 。 次thứ 第đệ 二nhị 能năng 變biến 者giả 顯hiển 其kỳ 次thứ 第đệ 。 故cố 論luận 釋thích 云vân 。 次thứ 初sơ 異dị 熟thục 能năng 變biến 識thức 。 後hậu 應ưng 辨biện 思tư 量lượng 能năng 變biến 識thức 相tương/tướng 。 下hạ 顯hiển 識thức 相tương/tướng 十thập 門môn 分phân 別biệt 。 是thị 識thức 名danh 末mạt 那na 者giả 第đệ 一nhất 釋thích 名danh 。 是thị 識thức 聖thánh 教giáo 別biệt 名danh 末mạt 那na 。 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 勝thắng 餘dư 識thức 故cố 。 此thử 名danh 何hà 異dị 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 此thử 持trì 業nghiệp 釋thích 。 如như 藏tạng 識thức 名danh 。 識thức 即tức 意ý 故cố 。 彼bỉ 依y 主chủ 釋thích 。 如như 眼nhãn 識thức 名danh 。 識thức 異dị 意ý 故cố 。 然nhiên 諸chư 聖thánh 教giáo 恐khủng 此thử 濫lạm 彼bỉ 故cố 。 於ư 第đệ 七thất 但đãn 立lập 意ý 名danh 。 又hựu 標tiêu 意ý 名danh 為vi 簡giản 心tâm 識thức 。 積tích 集tập 了liễu 別biệt 劣liệt 餘dư 識thức 故cố 。 或hoặc 欲dục 顯hiển 此thử 與dữ 彼bỉ 意ý 識thức 為vi 近cận 所sở 依y 故cố 但đãn 名danh 意ý 。 依y 彼bỉ 轉chuyển 者giả 第đệ 二nhị 所sở 依y 。 彼bỉ 謂vị 即tức 前tiền 初sơ 能năng 變biến 識thức 。 聖thánh 說thuyết 此thử 識thức 依y 藏tạng 識thức 故cố 。 則tắc 以dĩ 識thức 種chủng 及cập 彼bỉ 現hiện 識thức 為vi 俱câu 有hữu 依y 方phương 得đắc 生sanh 故cố 。 雖tuy 無vô 間gián 斷đoạn 而nhi 有hữu 轉chuyển 易dị 。 必tất 有hữu 所sở 依y 。 方phương 得đắc 起khởi 故cố 。 轉chuyển 謂vị 流lưu 轉chuyển 。 顯hiển 示thị 此thử 識thức 恆hằng 依y 彼bỉ 識thức 取thủ 所sở 緣duyên 故cố 。 此thử 中trung 應ưng 明minh 三tam 所sở 依y 義nghĩa 。 恐khủng 繁phồn 不bất 錄lục 。 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 明minh 。 言ngôn 緣duyên 彼bỉ 者giả 第đệ 三tam 所sở 緣duyên 。 彼bỉ 謂vị 即tức 前tiền 此thử 所sở 依y 識thức 。 聖thánh 說thuyết 此thử 識thức 緣duyên 藏tạng 識thức 故cố 。 但đãn 緣duyên 藏tạng 識thức 見kiến 分phân 為vi 我ngã 。 不bất 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 識thức 中trung 種chủng 子tử 及cập 相tương 應ứng 法pháp 執chấp 為vi 我ngã 所sở 。 我ngã 我ngã 所sở 執chấp 。 不bất 俱câu 起khởi 故cố 。 以dĩ 此thử 識thức 從tùng 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 任nhậm 運vận 一nhất 類loại 恆hằng 相tương 續tục 生sanh 。 無vô 容dung 別biệt 起khởi 我ngã 所sở 見kiến 故cố 。 無vô 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 常thường 等đẳng 二nhị 境cảnh 別biệt 執chấp 俱câu 轉chuyển 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 不bất 應ưng 說thuyết 二nhị 執chấp 前tiền 後hậu 。 此thử 無vô 始thỉ 來lai 。 一nhất 類loại 轉chuyển 故cố 。 說thuyết 我ngã 我ngã 執chấp 恆hằng 相tương 應ứng 者giả 。 謂vị 此thử 執chấp 彼bỉ 是thị 我ngã 之chi 我ngã 故cố 。 於ư 一nhất 見kiến 義nghĩa 說thuyết 二nhị 言ngôn 。 未vị 轉chuyển 依y 位vị 唯duy 緣duyên 藏tạng 識thức 。 若nhược 已dĩ 轉chuyển 依y 遍biến 緣duyên 諸chư 法pháp 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 緣duyên 真chân 俗tục 故cố 。 思tư 量lượng 為vi 性tánh 相tướng 者giả 第đệ 四tứ 自tự 性tánh 第đệ 五ngũ 行hành 相tương/tướng 。 意ý 次thứ 思tư 量lượng 而nhi 為vi 自tự 性tánh 。 即tức 復phục 用dụng 彼bỉ 為vi 行hành 相tương/tướng 故cố 。 由do 斯tư 兼kiêm 釋thích 所sở 立lập 別biệt 名danh 。 能năng 審thẩm 思tư 量lượng 名danh 末mạt 那na 故cố 。 未vị 轉chuyển 依y 位vị 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 所sở 執chấp 我ngã 相tương/tướng 。 已dĩ 轉chuyển 依y 位vị 亦diệc 審thẩm 思tư 量lượng 。 無vô 我ngã 相tướng 故cố 。 四tứ 煩phiền 惱não 常thường 俱câu 等đẳng 者giả 第đệ 六lục 四tứ 惑hoặc 相tương 應ứng 。 此thử 中trung 俱câu 者giả 顯hiển 相tương 應ứng 義nghĩa 。 謂vị 從tùng 無vô 始thỉ 至chí 未vị 轉chuyển 依y 。 此thử 意ý 任nhậm 運vận 恆hằng 緣duyên 藏tạng 識thức 。 與dữ 四tứ 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 。 謂vị 我ngã 癡si 我ngã 見kiến 并tinh 我ngã 愛ái 我ngã 慢mạn 我ngã 癡si 者giả 謂vị 無vô 明minh 。 愚ngu 於ư 我ngã 相tương/tướng 迷mê 無vô 我ngã 故cố 。 我ngã 見kiến 者giả 謂vị 我ngã 執chấp 。 於ư 非phi 我ngã 法pháp 妄vọng 計kế 我ngã 故cố 。 我ngã 慢mạn 者giả 謂vị 踞cứ 傲ngạo 。 恃thị 所sở 執chấp 我ngã 生sanh 高cao 舉cử 故cố 。 我ngã 愛ái 者giả 謂vị 我ngã 貪tham 於ư 所sở 執chấp 我ngã 生sanh 耽đam 著trước 故cố 。 并tinh 表biểu 慢mạn 愛ái 有hữu 見kiến 慢mạn 俱câu 。 遮già 餘dư 部bộ 執chấp 無vô 相tướng 應ưng 義nghĩa 。 此thử 四tứ 常thường 起khởi 擾nhiễu 濁trược 內nội 心tâm 令linh 外ngoại 轉chuyển 識thức 恆hằng 成thành 雜tạp 染nhiễm 。 有hữu 情tình 由do 此thử 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 不bất 能năng 出xuất 離ly 。 故cố 名danh 煩phiền 惱não 。 彼bỉ 有hữu 十thập 種chủng 。 此thử 何hà 唯duy 四tứ 。 有hữu 我ngã 見kiến 故cố 餘dư 見kiến 不bất 生sanh 。 無vô 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 二nhị 慧tuệ 故cố 。 如như 何hà 此thử 識thức 要yếu 有hữu 我ngã 見kiến 。 二nhị 取thủ 邪tà 見kiến 但đãn 分phân 別biệt 生sanh 唯duy 見kiến 所sở 斷đoạn 。 此thử 俱câu 煩phiền 惱não 唯duy 是thị 俱câu 生sanh 修tu 所sở 斷đoạn 故cố 。 我ngã 所sở 邊biên 見kiến 依y 我ngã 見kiến 生sanh 。 此thử 相tương 應ứng 見kiến 不bất 依y 彼bỉ 故cố 。 恆hằng 內nội 執chấp 有hữu 我ngã 故cố 要yếu 有hữu 我ngã 見kiến 。 由do 見kiến 審thẩm 決quyết 疑nghi 無vô 容dung 起khởi 。 愛ái 著trước 我ngã 故cố 嗔sân 不bất 得đắc 生sanh 。 故cố 此thử 識thức 俱câu 唯duy 四tứ 煩phiền 惱não 。 及cập 餘dư 觸xúc 等đẳng 俱câu 者giả 第đệ 七thất 觸xúc 等đẳng 相tương 應ứng 。 此thử 中trung 及cập 者giả 是thị 合hợp 集tập 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 餘dư 者giả 顯hiển 隨tùy 煩phiền 惱não 。 謂vị 顯hiển 末mạt 那na 非phi 但đãn 與dữ 前tiền 四tứ 惑hoặc 相tương 應ứng 。 及cập 亦diệc 與dữ 彼bỉ 餘dư 隨tùy 煩phiền 惱não 觸xúc 等đẳng 俱câu 起khởi 故cố 。 此thử 意ý 俱câu 心tâm 所sở 十thập 八bát 。 謂vị 前tiền 四tứ 惑hoặc 。 觸xúc 等đẳng 五ngũ 法pháp 。 八bát 大đại 隨tùy 惑hoặc 。 并tinh 別biệt 境cảnh 慧tuệ 。 有hữu 四tứ 煩phiền 惱não 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。 言ngôn 觸xúc 等đẳng 者giả 即tức 五ngũ 遍biến 行hành 定định 相tương 應ứng 故cố 。 八bát 大đại 隨tùy 惑hoặc 遍biến 染nhiễm 心tâm 故cố 。 有hữu 覆phú 末mạt 那na 是thị 染nhiễm 心tâm 故cố 。 我ngã 見kiến 雖tuy 是thị 別biệt 境cảnh 惠huệ 攝nhiếp 。 義nghĩa 有hữu 差sai 別biệt 故cố 開khai 為vi 二nhị 。 何hà 緣duyên 此thử 意ý 無vô 餘dư 心tâm 所sở 。 謂vị 忿phẫn 等đẳng 十thập 行hành 相tương/tướng 麁thô 動động 。 此thử 識thức 審thẩm 細tế 故cố 非phi 彼bỉ 俱câu 。 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 雖tuy 是thị 不bất 善thiện 。 此thử 無vô 記ký 故cố 非phi 彼bỉ 相tương 應ứng 。 謂vị 欲dục 希hy 望vọng 未vị 遂toại 合hợp 事sự 。 此thử 識thức 任nhậm 運vận 緣duyên 遂toại 合hợp 境cảnh 。 勝thắng 解giải 印ấn 持trì 曾tằng 未vị 定định 境cảnh 。 此thử 識thức 無vô 始thỉ 恆hằng 緣duyên 定định 事sự 。 念niệm 唯duy 明minh 記ký 曾tằng 習tập 事sự 轉chuyển 。 此thử 識thức 恆hằng 緣duyên 現hiện 所sở 變biến 事sự 。 定định 唯duy 繫hệ 心tâm 專chuyên 注chú 一nhất 趣thú 。 此thử 識thức 任nhậm 運vận 剎sát 那na 別biệt 緣duyên 。 故cố 此thử 不bất 與dữ 四tứ 別biệt 境cảnh 俱câu 。 善thiện 唯duy 是thị 淨tịnh 。 此thử 識thức 染nhiễm 污ô 。 故cố 此thử 不bất 與dữ 信tín 等đẳng 相tương 應ứng 。 惡ác 作tác 追truy 悔hối 。 先tiên 所sở 造tạo 業nghiệp 。 此thử 緣duyên 現hiện 境cảnh 。 睡thụy 眠miên 唯duy 依y 外ngoại 眾chúng 緣duyên 力lực 。 此thử 識thức 內nội 起khởi 。 尋tầm 伺tứ 緣duyên 外ngoại 麁thô 細tế 事sự 轉chuyển 。 此thử 唯duy 一nhất 類loại 。 故cố 四tứ 不bất 定định 非phi 四tứ 惑hoặc 俱câu 。 既ký 無vô 始thỉ 來lai 任nhậm 運vận 一nhất 類loại 緣duyên 內nội 執chấp 我ngã 恆hằng 無vô 轉chuyển 易dị 。 與dữ 變biến 異dị 受thọ 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 故cố 此thử 唯duy 與dữ 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 未vị 轉chuyển 依y 位vị 與dữ 前tiền 所sở 說thuyết 。 心tâm 不bất 相tương 應ứng 。 已dĩ 轉chuyển 依y 位vị 唯duy 二nhị 十thập 一nhất 心tâm 所sở 俱câu 起khởi 。 如như 第đệ 八bát 識thức 。 已dĩ 轉chuyển 依y 位vị 唯duy 捨xả 受thọ 俱câu 。 任nhậm 運vận 起khởi 故cố 。 恆hằng 於ư 所sở 緣duyên 平bình 等đẳng 轉chuyển 故cố 。 有hữu 覆phú 無vô 記ký 攝nhiếp 者giả 第đệ 八bát 三tam 性tánh 分phân 別biệt 。 此thử 意ý 相tương 應ứng 四tứ 煩phiền 惱não 等đẳng 是thị 染nhiễm 污ô 故cố 。 障chướng 礙ngại 聖thánh 道Đạo 。 隱ẩn 蔽tế 自tự 心tâm 。 說thuyết 名danh 有hữu 覆phú 。 非phi 善thiện 不bất 善thiện 故cố 名danh 無vô 記ký 。 如như 上thượng 二nhị 界giới 所sở 有hữu 煩phiền 惱não 。 定định 力lực 攝nhiếp 持trì 是thị 無vô 記ký 故cố 。 此thử 俱câu 染nhiễm 法pháp 所sở 依y 細tế 故cố 任nhậm 運vận 轉chuyển 故cố 亦diệc 無vô 記ký 攝nhiếp 。 若nhược 已dĩ 轉chuyển 依y 唯duy 是thị 善thiện 性tánh 。 隨tùy 所sở 生sanh 所sở 繫hệ 者giả 第đệ 九cửu 繫hệ 地địa 。 謂vị 末mạt 那na 識thức 隨tùy 藏tạng 識thức 生sanh 。 隨tùy 彼bỉ 所sở 生sanh 彼bỉ 地địa 所sở 繫hệ 。 若nhược 生sanh 欲dục 界giới 現hiện 行hành 末mạt 那na 相tương 應ứng 心tâm 所sở 即tức 欲dục 界giới 繫hệ 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 應ưng 知tri 亦diệc 然nhiên 。 任nhậm 運vận 恆hằng 緣duyên 自tự 地địa 藏tạng 識thức 執chấp 為vi 內nội 我ngã 非phi 他tha 地địa 故cố 。 若nhược 起khởi 彼bỉ 地địa 異dị 熟thục 藏tạng 識thức 現hiện 在tại 前tiền 者giả 名danh 生sanh 彼bỉ 地địa 。 染nhiễm 污ô 末mạt 那na 緣duyên 彼bỉ 執chấp 我ngã 。 即tức 繫hệ 屬thuộc 彼bỉ 名danh 彼bỉ 所sở 繫hệ 。 或hoặc 謂vị 彼bỉ 地địa 諸chư 煩phiền 惱não 等đẳng 。 之chi 所sở 繫hệ 縛phược 。 名danh 彼bỉ 所sở 繫hệ 。 若nhược 已dĩ 轉chuyển 依y 即tức 非phi 所sở 繫hệ 。 阿A 羅La 漢Hán 滅diệt 定định 等đẳng 者giả 第đệ 十thập 斷đoạn 伏phục 。 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 總tổng 顯hiển 三tam 乘thừa 無Vô 學Học 果quả 位vị 。 此thử 位vị 染nhiễm 意ý 種chủng 及cập 現hiện 行hành 俱câu 永vĩnh 斷đoạn 滅diệt 故cố 說thuyết 無vô 有hữu 。 學học 位vị 滅diệt 定định 出xuất 世thế 道đạo 中trung 俱câu 暫tạm 伏phục 滅diệt 故cố 說thuyết 無vô 有hữu 。 謂vị 染nhiễm 污ô 意ý 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 微vi 細tế 一nhất 類loại 任nhậm 運vận 而nhi 轉chuyển 。 諸chư 有hữu 漏lậu 道đạo 不bất 能năng 伏phục 滅diệt 。 三tam 乘thừa 聖thánh 道Đạo 有hữu 伏phục 滅diệt 義nghĩa 。 真chân 無vô 我ngã 解giải 違vi 我ngã 執chấp 故cố 。 後hậu 得đắc 無vô 漏lậu 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 是thị 彼bỉ 等đẳng 流lưu 亦diệc 違vi 此thử 意ý 。 真chân 無vô 我ngã 解giải 及cập 後hậu 所sở 得đắc 俱câu 無vô 漏lậu 故cố 名danh 出xuất 世thế 道đạo 。 滅diệt 定định 既ký 是thị 聖thánh 道Đạo 等đẳng 流lưu 。 極cực 寂tịch 靜tĩnh 故cố 此thử 亦diệc 非phi 有hữu 。 由do 未vị 永vĩnh 斷đoạn 此thử 種chủng 子tử 故cố 。 從tùng 滅diệt 盡tận 定định 聖thánh 道Đạo 起khởi 已dĩ 。 此thử 復phục 現hiện 行hành 乃nãi 至chí 未vị 滅diệt 。 然nhiên 此thử 染nhiễm 意ý 相tương 應ứng 煩phiền 惱não 是thị 俱câu 生sanh 故cố 非phi 見kiến 所sở 斷đoạn 。 是thị 染nhiễm 污ô 故cố 非phi 非phi 所sở 斷đoạn 。 極cực 微vi 細tế 故cố 所sở 有hữu 種chủng 子tử 與dữ 有hữu 頂đảnh 地địa 下hạ 下hạ 煩phiền 惱não 一nhất 時thời 頓đốn 斷đoạn 。 勢thế 力lực 等đẳng 故cố 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 頓đốn 斷đoạn 此thử 種chủng 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 故cố 無Vô 學Học 位vị 永vĩnh 不bất 復phục 起khởi 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 迴hồi 趣thú 大Đại 乘Thừa 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 至chí 未vị 成thành 佛Phật 。 雖tuy 實thật 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 應ưng 義nghĩa 等đẳng 故cố 不bất 別biệt 說thuyết 之chi 。 所sở 說thuyết 三tam 位vị 無vô 末mạt 那na 者giả 。 依y 染nhiễm 分phần/phân 說thuyết 。 非phi 無vô 淨tịnh 分phần/phân 。 如như 說thuyết 四tứ 位vị 無vô 阿a 賴lại 耶da 非phi 無vô 第đệ 八bát 。 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 此thử 意ý 差sai 別biệt 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 我ngã 見kiến 相tương 應ứng 。 二nhị 法pháp 我ngã 見kiến 相tương 應ứng 。 三tam 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 相tương 應ứng 。 初sơ 通thông 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 相tương 續tục 二Nhị 乘Thừa 有hữu 學học 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 一nhất 類loại 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 漏lậu 心tâm 位vị 。 彼bỉ 緣duyên 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 起khởi 補bổ 特đặc 伽già 羅la 見kiến 。 次thứ 通thông 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 相tương 續tục 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 法pháp 空không 智trí 果quả 現hiện 在tại 前tiền 位vị 。 彼bỉ 緣duyên 異dị 熟thục 識thức 起khởi 法pháp 我ngã 見kiến 。 後hậu 通thông 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 相tương 續tục 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 及cập 修tu 道Đạo 中trung 法pháp 空không 智trí 果quả 現hiện 在tại 前tiền 位vị 。 彼bỉ 緣duyên 無vô 垢cấu 異dị 熟thục 識thức 等đẳng 起khởi 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 我ngã 見kiến 起khởi 位vị 。 彼bỉ 法pháp 我ngã 見kiến 亦diệc 現hiện 行hành 。 我ngã 執chấp 亦diệc 依y 法pháp 執chấp 而nhi 起khởi 。 如như 要yếu 迷mê 杌ngột 方phương 謂vị 人nhân 等đẳng 故cố 。 我ngã 法pháp 二nhị 見kiến 用dụng 雖tuy 有hữu 別biệt 。 而nhi 不bất 相tương 違vi 。 同đồng 依y 一nhất 惠huệ 。 如như 眼nhãn 識thức 等đẳng 體thể 雖tuy 是thị 一nhất 。 而nhi 有hữu 了liễu 別biệt 青thanh 等đẳng 多đa 用dụng 不bất 相tương 違vi 故cố 。 此thử 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 二Nhị 乘Thừa 有hữu 學học 聖thánh 道Đạo 滅diệt 定định 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 於ư 修tu 道Đạo 位vị 。 有hữu 學học 漸tiệm 悟ngộ 生sanh 空không 智trí 果quả 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 皆giai 起khởi 法pháp 執chấp 。 我ngã 執chấp 已dĩ 伏phục 故cố 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 及cập 此thử 漸tiệm 悟ngộ 法pháp 空không 智trí 果quả 不bất 現hiện 前tiền 時thời 。 亦diệc 唯duy 起khởi 法pháp 執chấp 。 我ngã 執chấp 已dĩ 斷đoạn 故cố 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 有hữu 我ngã 執chấp 皆giai 永vĩnh 不bất 行hành 。 或hoặc 已dĩ 永vĩnh 斷đoạn 或hoặc 永vĩnh 伏phục 故cố 。 法pháp 空không 智trí 果quả 不bất 現hiện 前tiền 時thời 。 猶do 起khởi 法pháp 執chấp 。 不bất 相tương 違vi 故cố 。 法pháp 執chấp 俱câu 意ý 於ư 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 雖tuy 名danh 不bất 染nhiễm 。 於ư 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 名danh 為vi 染nhiễm 。 障chướng 彼bỉ 智trí 故cố 。 故cố 此thử 亦diệc 名danh 有hữu 覆phú 無vô 記ký 。 於ư 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 說thuyết 名danh 無vô 覆phú 。 不bất 障chướng 彼bỉ 智trí 故cố 。 是thị 異dị 熟thục 生sanh 。 從tùng 異dị 熟thục 識thức 恆hằng 時thời 生sanh 故cố 。 非phi 異dị 熟thục 果quả 。 此thử 名danh 通thông 故cố 。 如như 增tăng 上thượng 緣duyên 餘dư 不bất 攝nhiếp 者giả 皆giai 入nhập 此thử 攝nhiếp 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 第đệ 二nhị 能năng 變biến 。 第đệ 三tam 能năng 變biến 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

次thứ 第đệ 三tam 能năng 變biến 。 差sai 別biệt 有hữu 六lục 種chủng 。

了liễu 境cảnh 為vi 性tánh 相tướng 。 善thiện 不bất 善thiện 俱câu 非phi 。

釋thích 。 自tự 下hạ 九cửu 頌tụng 顯hiển 第đệ 三tam 能năng 變biến 。 於ư 中trung 總tổng 以dĩ 八bát 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 顯hiển 次thứ 第đệ 。 二nhị 顯hiển 名danh 種chủng 。 三Tam 明Minh 自tự 性tánh 。 四tứ 辨biện 行hành 相tương/tướng 。 五ngũ 約ước 三tam 性tánh 。 六lục 解giải 心tâm 所sở 。 七thất 釋thích 諸chư 受thọ 。 八bát 明minh 起khởi 位vị 。 雖tuy 有hữu 八bát 門môn 攝nhiếp 為vi 三tam 段đoạn 。 初sơ 有hữu 一nhất 頌tụng 顯hiển 前tiền 五ngũ 門môn 。 次thứ 有hữu 六lục 頌tụng 顯hiển 諸chư 心tâm 所sở 。 後hậu 兩lưỡng 頌tụng 顯hiển 現hiện 起khởi 分phần/phân 位vị 。 此thử 初sơ 頌tụng 也dã 。 次thứ 第đệ 三tam 能năng 變biến 者giả 此thử 顯hiển 次thứ 第đệ 。 故cố 論luận 釋thích 云vân 。 次thứ 中trung 思tư 量lượng 能năng 變biến 識thức 。 後hậu 應ưng 辨biện 了liễu 境cảnh 能năng 變biến 識thức 相tương/tướng 。 差sai 別biệt 有hữu 六lục 種chủng 者giả 此thử 辨biện 名danh 種chủng 。 此thử 識thức 差sai 別biệt 總tổng 有hữu 六lục 種chủng 。 隨tùy 六lục 根căn 境cảnh 種chủng 類loại 異dị 故cố 。 謂vị 名danh 眼nhãn 識thức 。 乃nãi 至chí 意ý 識thức 。 隨tùy 根căn 立lập 名danh 。 具cụ 五ngũ 義nghĩa 故cố 。 五ngũ 謂vị 依y 發phát 屬thuộc 助trợ 如như 根căn 。 雖tuy 六lục 識thức 身thân 皆giai 依y 意ý 轉chuyển 。 然nhiên 隨tùy 不bất 共cộng 立lập 意ý 識thức 名danh 。 如như 五ngũ 識thức 身thân 無vô 相tướng 濫lạm 過quá 。 或hoặc 唯duy 依y 意ý 故cố 名danh 意ý 識thức 。 辨biện 識thức 得đắc 名danh 。 心tâm 意ý 非phi 例lệ 。 成thành 名danh 色sắc 識thức 乃nãi 至chí 法pháp 識thức 。 隨tùy 境cảnh 立lập 名danh 。 順thuận 識thức 義nghĩa 故cố 。 謂vị 於ư 六lục 境cảnh 了liễu 別biệt 名danh 識thức 。 色sắc 等đẳng 五ngũ 識thức 唯duy 了liễu 色sắc 等đẳng 。 法pháp 識thức 遍biến 能năng 。 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 或hoặc 能năng 了liễu 別biệt 法pháp 。 獨độc 得đắc 法Pháp 識thức 名danh 。 故cố 六lục 識thức 名danh 無vô 相tướng 濫lạm 失thất 。 此thử 後hậu 隨tùy 境cảnh 立lập 六lục 識thức 名danh 。 依y 五ngũ 色sắc 根căn 未vị 自tự 在tại 說thuyết 。 若nhược 得đắc 自tự 在tại 。 諸chư 根căn 互hỗ 用dụng 。 一nhất 根căn 發phát 識thức 緣duyên 一nhất 切thiết 境cảnh 。 但đãn 可khả 隨tùy 根căn 無vô 相tướng 濫lạm 失thất 。 然nhiên 六lục 轉chuyển 識thức 所sở 緣duyên 所sở 依y 麁thô 顯hiển 極cực 成thành 。 故cố 此thử 不bất 說thuyết 。 了liễu 境cảnh 為vi 性tánh 相tướng 者giả 雙song 顯hiển 六lục 識thức 自tự 性tánh 行hành 相tương/tướng 。 識thức 以dĩ 了liễu 別biệt 。 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 即tức 復phục 用dụng 彼bỉ 為vi 行hành 相tương/tướng 故cố 。 由do 斯tư 兼kiêm 釋thích 所sở 立lập 別biệt 名danh 。 能năng 了liễu 別biệt 境cảnh 名danh 為vi 識thức 故cố 。 善thiện 不bất 善thiện 俱câu 非phi 者giả 此thử 顯hiển 三tam 性tánh 。 能năng 為vi 此thử 世thế 他tha 世thế 。 順thuận 益ích 故cố 名danh 為vi 善thiện 。 人nhân 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 雖tuy 於ư 此thử 世thế 能năng 為vi 順thuận 益ích 。 非phi 於ư 他tha 世thế 。 故cố 不bất 名danh 善thiện 。 能năng 於ư 此thử 世thế 他tha 世thế 。 違vi 損tổn 故cố 名danh 不bất 善thiện 。 惡ác 趣thú 苦khổ 果quả 雖tuy 於ư 此thử 世thế 能năng 為vi 違vi 損tổn 。 非phi 於ư 他tha 世thế 。 故cố 非phi 不bất 善thiện 。 於ư 善thiện 不bất 善thiện 。 損tổn 益ích 事sự 中trung 不bất 可khả 記ký 別biệt 。 故cố 名danh 無vô 記ký 。 俱câu 非phi 者giả 謂vị 無vô 記ký 。 非phi 善thiện 不bất 善thiện 故cố 名danh 俱câu 非phi 。 此thử 六lục 轉chuyển 識thức 若nhược 與dữ 信tín 等đẳng 十thập 一nhất 相tương 應ứng 。 是thị 善thiện 性tánh 攝nhiếp 與dữ 無vô 漸tiệm 等đẳng 十thập 法pháp 相tướng 應ưng 。 不bất 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 俱câu 不bất 相tương 應ứng 無vô 記ký 性tánh 攝nhiếp 。 雖tuy 一nhất 一nhất 識thức 三tam 性tánh 不bất 俱câu 。 六lục 識thức 聚tụ 中trung 有hữu 容dung 俱câu 義nghĩa 。 卒tuất 爾nhĩ 等đẳng 流lưu 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 或hoặc 少thiểu 或hoặc 多đa 。 容dung 俱câu 起khởi 故cố 。 若nhược 五ngũ 識thức 中trung 三tam 性tánh 俱câu 轉chuyển 。 意ý 隨tùy 偏thiên 注chú 與dữ 彼bỉ 性tánh 同đồng 。 無vô 偏thiên 注chú 者giả 便tiện 無vô 記ký 性tánh 。 次thứ 下hạ 第đệ 六lục 釋thích 心tâm 所sở 相tương/tướng 。 應ưng 論luận 生sanh 起khởi 云vân 。 六lục 識thức 與dữ 幾kỷ 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 頌tụng 曰viết 。

此thử 心tâm 所sở 遍biến 行hành 。 別biệt 境cảnh 善thiện 煩phiền 惱não 。

隨tùy 煩phiền 惱não 不bất 定định 。 皆giai 三tam 受thọ 容dung 俱câu 。

釋thích 曰viết 。 於ư 心tâm 所sở 中trung 總tổng 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 有hữu 一nhất 頌tụng 總tổng 標tiêu 六lục 位vị 。 後hậu 有hữu 五ngũ 頌tụng 廣quảng 釋thích 差sai 別biệt 。 此thử 總tổng 標tiêu 也dã 。 頌tụng 言ngôn 此thử 者giả 此thử 六lục 轉chuyển 識thức 。 言ngôn 心tâm 所sở 者giả 總tổng 舉cử 六lục 位vị 。 遍biến 行hành 等đẳng 者giả 烈liệt 六lục 位vị 名danh 。 顯hiển 此thử 六lục 識thức 總tổng 與dữ 六lục 位vị 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 謂vị 遍biến 行hành 等đẳng 恆hằng 依y 心tâm 起khởi 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 繫hệ 屬thuộc 於ư 心tâm 。 故cố 名danh 心tâm 所sở 。 如như 屬thuộc 我ngã 物vật 立lập 我ngã 所sở 名danh 。 心tâm 於ư 所sở 緣duyên 唯duy 取thủ 總tổng 相tương/tướng 。 心tâm 所sở 於ư 彼bỉ 亦diệc 取thủ 別biệt 相tướng 助trợ 成thành 心tâm 事sự 。 得đắc 心tâm 所sở 名danh 。 如như 畫họa 師sư 資tư 作tác 模mô 填điền 彩thải 。 其kỳ 相tương 應ứng 義nghĩa 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 雖tuy 諸chư 心tâm 所sở 名danh 義nghĩa 無vô 量lượng 。 而nhi 有hữu 六lục 位vị 。 種chủng 類loại 差sai 別biệt 。 謂vị 遍biến 行hành 五ngũ 。 別biệt 境cảnh 亦diệc 五ngũ 。 善thiện 有hữu 十thập 一nhất 。 煩phiền 惱não 有hữu 六lục 。 隨tùy 煩phiền 惱não 有hữu 二nhị 十thập 。 不bất 定định 有hữu 四tứ 。 如như 是thị 六lục 位vị 合hợp 五ngũ 十thập 一nhất 。 一nhất 切thiết 心tâm 中trung 。 定định 可khả 得đắc 故cố 。 緣duyên 別biệt 別biệt 境cảnh 。 而nhi 得đắc 生sanh 故cố 。 唯duy 善thiện 心tâm 中trung 可khả 得đắc 生sanh 故cố 。 性tánh 是thị 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 攝nhiếp 故cố 。 唯duy 是thị 根căn 本bổn 等đẳng 流lưu 性tánh 故cố 。 於ư 善thiện 染nhiễm 等đẳng 皆giai 不bất 定định 故cố 。 故cố 有hữu 如như 是thị 。 六lục 位vị 差sai 別biệt 。 皆giai 三tam 受thọ 相tương 應ứng 者giả 此thử 即tức 第đệ 七thất 受thọ 相tương 應ứng 門môn 。 此thử 六lục 轉chuyển 識thức 易dị 脫thoát 不bất 定định 。 非phi 但đãn 與dữ 此thử 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 亦diệc 與dữ 三tam 受thọ 而nhi 得đắc 俱câu 起khởi 。 皆giai 領lãnh 順thuận 違vi 非phi 二nhị 相tương/tướng 故cố 。 領lãnh 順thuận 境cảnh 相tướng 遍biến 悅duyệt 身thân 心tâm 說thuyết 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 領lãnh 違vi 境cảnh 相tướng 逼bức 迫bách 身thân 心tâm 。 說thuyết 名danh 苦khổ 受thọ 。 領lãnh 中trung 容dung 境cảnh 相tướng 於ư 身thân 於ư 心tâm 非phi 逼bức 非phi 悅duyệt 名danh 不bất 苦khổ 樂lạc 受thọ 。 如như 是thị 三tam 受thọ 或hoặc 各các 分phần/phân 二nhị 。 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 說thuyết 名danh 身thân 受thọ 。 別biệt 依y 身thân 故cố 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 說thuyết 名danh 心tâm 受thọ 。 唯duy 依y 心tâm 故cố 。 又hựu 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 二nhị 相tương/tướng 。 苦khổ 受thọ 亦diệc 由do 無vô 漏lậu 起khởi 故cố 。 或hoặc 各các 分phần/phân 三tam 。 謂vị 見kiến 所sở 斷đoạn 修tu 所sở 斷đoạn 非phi 所sở 斷đoạn 。 又hựu 學học 無Vô 學Học 非phi 二nhị 為vi 三tam 。 或hoặc 總tổng 分phần/phân 四tứ 。 謂vị 善thiện 不bất 善thiện 。 有hữu 覆phú 無vô 覆phú 二nhị 無vô 記ký 受thọ 。 或hoặc 總tổng 分phần/phân 五ngũ 。 謂vị 苦khổ 樂lạc 憂ưu 喜hỷ 捨xả 。 三tam 中trung 苦khổ 樂lạc 各các 分phân 為vi 二nhị 。 逼bức 悅duyệt 身thân 心tâm 相tương/tướng 各các 異dị 故cố 。 由do 無vô 分phân 別biệt 有hữu 分phân 別biệt 故cố 。 尤vưu 重trọng/trùng 輕khinh 微vi 。 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 不bất 分phân 二nhị 者giả 。 非phi 逼bức 非phi 悅duyệt 相tương/tướng 無vô 異dị 故cố 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 平bình 等đẳng 轉chuyển 故cố 。 然nhiên 此thử 三tam 受thọ 五ngũ 識thức 容dung 俱câu 。 順thuận 違vi 中trung 境cảnh 容dung 俱câu 受thọ 故cố 。 意ý 不bất 定định 與dữ 五ngũ 識thức 同đồng 故cố 。 於ư 偏thiên 注chú 境cảnh 起khởi 一nhất 受thọ 故cố 。 無vô 偏thiên 注chú 者giả 唯duy 起khởi 捨xả 故cố 。 未vị 自tự 在tại 位vị 三tam 受thọ 容dung 俱câu 。 得đắc 自tự 在tại 位vị 唯duy 喜hỷ 樂lạc 捨xả 。 諸chư 佛Phật 已dĩ 斷đoạn 苦khổ 憂ưu 事sự 故cố 。 次thứ 下hạ 廣quảng 辨biện 六lục 位vị 心tâm 所sở 。 有hữu 五ngũ 行hành 頌tụng 分phân 為vi 五ngũ 節tiết 。 初sơ 有hữu 一nhất 頌tụng 顯hiển 前tiền 二nhị 相tương/tướng 。 次thứ 有hữu 一nhất 頌tụng 釋thích 善thiện 心tâm 所sở 。 次thứ 有hữu 半bán 頌tụng 釋thích 根căn 本bổn 惑hoặc 。 次thứ 有hữu 兩lưỡng 頌tụng 釋thích 隨tùy 煩phiền 惱não 。 後hậu 有hữu 半bán 頌tụng 顯hiển 四tứ 不bất 定định 。 論luận 中trung 生sanh 起khởi 初sơ 二nhị 相tương/tướng 云vân 。 且thả 初sơ 二nhị 位vị 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

初sơ 遍biến 行hành 觸xúc 等đẳng 。 次thứ 別biệt 境cảnh 謂vị 欲dục 。

勝thắng 解giải 念niệm 定định 慧tuệ 。 所sở 緣duyên 事sự 不bất 同đồng 。

釋thích 曰viết 。 頌tụng 初sơ 一nhất 句cú 顯hiển 遍biến 行hành 相tương/tướng 。 六lục 位vị 中trung 初sơ 遍biến 行hành 心tâm 所sở 即tức 觸xúc 作tác 意ý 受thọ 想tưởng 思tư 五ngũ 。 頌tụng 中trung 舉cử 觸xúc 等đẳng 餘dư 四tứ 故cố 。 觸xúc 謂vị 三tam 和hòa 分phân 別biệt 變biến 異dị 令linh 心tâm 心tâm 所sở 觸xúc 境cảnh 為vi 性tánh 。 受thọ 想tưởng 思tư 等đẳng 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 根căn 境cảnh 識thức 更cánh 相tương 隨tùy 順thuận 故cố 名danh 三tam 和hòa 。 觸xúc 依y 彼bỉ 生sanh 令linh 彼bỉ 和hòa 合hợp 故cố 說thuyết 為vi 依y 。 三tam 和hòa 合hợp 位vị 皆giai 有hữu 順thuận 生sanh 心tâm 所sở 功công 能năng 說thuyết 名danh 變biến 異dị 。 觸xúc 似tự 彼bỉ 起khởi 故cố 名danh 分phân 別biệt 。 和hòa 合hợp 一nhất 切thiết 心tâm 及cập 心tâm 所sở 令linh 同đồng 觸xúc 境cảnh 。 是thị 觸xúc 自tự 性tánh 。 既ký 似tự 順thuận 起khởi 心tâm 所sở 功công 能năng 故cố 。 以dĩ 受thọ 等đẳng 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 應ưng 不bất 和hòa 合hợp 觸xúc 一nhất 境cảnh 故cố 。 作tác 意ý 謂vị 能năng 警cảnh 心tâm 為vi 性tánh 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 引dẫn 心tâm 為vi 業nghiệp 。 謂vị 此thử 警cảnh 覺giác 應ưng 起khởi 心tâm 種chủng 引dẫn 令linh 趣thú 境cảnh 故cố 名danh 作tác 意ý 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 心tâm 必tất 不bất 應ưng 了liễu 別biệt 境cảnh 故cố 。 雖tuy 此thử 亦diệc 能năng 引dẫn 起khởi 心tâm 所sở 。 心tâm 是thị 主chủ 故cố 但đãn 說thuyết 引dẫn 心tâm 。 受thọ 謂vị 領lãnh 納nạp 順thuận 違vi 俱câu 非phi 境cảnh 相tướng 為vi 性tánh 。 起khởi 愛ái 為vi 業nghiệp 。 能năng 起khởi 合hợp 離ly 非phi 二nhị 欲dục 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 心tâm 不bất 應ưng 起khởi 歡hoan 慼thích 捨xả 相tương/tướng 。 想tưởng 謂vị 於ư 境cảnh 取thủ 像tượng 為vi 性tánh 。 施thi 設thiết 種chủng 種chủng 。 名danh 言ngôn 為vi 業nghiệp 。 謂vị 要yếu 安an 立lập 境cảnh 分phân 齊tề 相tương/tướng 方phương 能năng 隨tùy 起khởi 種chủng 種chủng 名danh 言ngôn 。 心tâm 若nhược 無vô 此thử 如như 何hà 能năng 取thủ 境cảnh 分phân 齊tề 相tương/tướng 。 思tư 謂vị 令linh 心tâm 造tạo 作tác 為vi 性tánh 。 於ư 善thiện 惡ác 等đẳng 役dịch 心tâm 為vi 業nghiệp 。 謂vị 能năng 取thủ 境cảnh 正chánh 因nhân 等đẳng 相tương/tướng 驅khu 役dịch 自tự 心tâm 令linh 造tạo 善thiện 等đẳng 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 心tâm 必tất 不bất 能năng 造tạo 善thiện 惡ác 故cố 。 由do 此thử 證chứng 知tri 。 觸xúc 等đẳng 五ngũ 法pháp 心tâm 起khởi 必tất 有hữu 。 故cố 名danh 遍biến 行hành 。 次thứ 別biệt 境cảnh 者giả 。 謂vị 欲dục 至chí 慧tuệ 所sở 緣duyên 境cảnh 事sự 。 多đa 分phần 不bất 同đồng 。 於ư 六lục 位vị 中trung 次thứ 初sơ 說thuyết 故cố 。 云vân 何hà 為vi 欲dục 。 於ư 所sở 樂lạc 境cảnh 希hy 望vọng 為vi 性tánh 。 勤cần 依y 為vi 業nghiệp 。 所sở 樂lạc 境cảnh 者giả 。 謂vị 欲dục 觀quán 境cảnh 。 於ư 一nhất 切thiết 事sự 。 欲dục 觀quán 察sát 者giả 有hữu 希hy 望vọng 故cố 方phương 有hữu 欲dục 生sanh 。 若nhược 不bất 欲dục 觀quán 隨tùy 因nhân 勢thế 力lực 任nhậm 運vận 緣duyên 者giả 全toàn 無vô 欲dục 起khởi 。 由do 斯tư 故cố 說thuyết 欲dục 非phi 遍biến 行hành 。 若nhược 善thiện 法Pháp 欲dục 能năng 發phát 正chánh 勤cần 。 由do 彼bỉ 助trợ 成thành 。 一nhất 切thiết 善thiện 事sự 。 故cố 論luận 說thuyết 此thử 勤cần 依y 為vi 業nghiệp 。 云vân 何hà 勝thắng 解giải 。 於ư 決quyết 定định 境cảnh 印ấn 持trì 為vi 性tánh 。 不bất 可khả 引dẫn 轉chuyển 以dĩ 為vi 其kỳ 業nghiệp 。 謂vị 邪tà 正chánh 等đẳng 教giáo 理lý 證chứng 力lực 於ư 所sở 取thủ 境cảnh 審thẩm 決quyết 印ấn 持trì 。 由do 此thử 異dị 緣duyên 不bất 可khả 引dẫn 轉chuyển 。 故cố 猶do 豫dự 境cảnh 勝thắng 解giải 全toàn 無vô 。 非phi 審thẩm 決quyết 心tâm 亦diệc 無vô 勝thắng 解giải 。 由do 斯tư 勝thắng 解giải 亦diệc 非phi 遍biến 行hành 。 云vân 何hà 為vi 念niệm 。 於ư 曾tằng 習tập 境cảnh 令linh 心tâm 明minh 記ký 不bất 妄vọng 為vi 性tánh 。 定định 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 數số 憶ức 持trì 曾tằng 所sở 受thọ 境cảnh 令linh 不bất 妄vọng 失thất 能năng 引dẫn 定định 故cố 。 於ư 曾tằng 未vị 受thọ 體thể 類loại 境cảnh 中trung 全toàn 不bất 起khởi 念niệm 。 設thiết 曾tằng 受thọ 境cảnh 不bất 能năng 明minh 記ký 。 念niệm 亦diệc 不bất 生sanh 。 故cố 念niệm 必tất 非phi 遍biến 行hành 所sở 攝nhiếp 。 云vân 何hà 為vi 定định 。 於ư 所sở 觀quán 境cảnh 令linh 心tâm 專chuyên 注chú 不bất 散tán 為vi 性tánh 。 智trí 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 觀quán 德đức 失thất 俱câu 非phi 境cảnh 中trung 。 由do 定định 令linh 心tâm 專chuyên 注chú 不bất 散tán 。 依y 斯tư 便tiện 有hữu 決quyết 擇trạch 智trí 生sanh 。 心tâm 專chuyên 注chú 言ngôn 顯hiển 所sở 欲dục 住trụ 即tức 便tiện 能năng 住trụ 。 非phi 唯duy 一nhất 境cảnh 。 不bất 爾nhĩ 見kiến 道đạo 歷lịch 觀quán 諸chư 諦đế 。 前tiền 後hậu 境cảnh 別biệt 。 應ưng 無vô 等đẳng 持trì 。 若nhược 不bất 繫hệ 心tâm 專chuyên 注chú 境cảnh 位vị 便tiện 無vô 定định 起khởi 。 故cố 非phi 遍biến 行hành 。 云vân 何hà 為vi 慧tuệ 。 於ư 所sở 觀quán 境cảnh 簡giản 擇trạch 為vi 性tánh 。 斷đoạn 疑nghi 為vi 業nghiệp 。 謂vị 觀quán 德đức 失thất 俱câu 非phi 境cảnh 中trung 。 由do 慧tuệ 推thôi 求cầu 得đắc 決quyết 定định 故cố 。 於ư 非phi 觀quán 察sát 愚ngu 昧muội 心tâm 中trung 無vô 簡giản 擇trạch 。 故cố 非phi 遍biến 行hành 攝nhiếp 。 此thử 別biệt 境cảnh 五ngũ 。 第đệ 七thất 八bát 識thức 隨tùy 位vị 有hữu 無vô 如như 前tiền 己kỷ 說thuyết 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 諸chư 位vị 容dung 俱câu 。 依y 轉chuyển 未vị 轉chuyển 皆giai 不bất 遮già 故cố 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 容dung 有hữu 此thử 五ngũ 。 雖tuy 無vô 增tăng 上thượng 希hy 望vọng 等đẳng 相tương/tướng 。 而nhi 有hữu 微vi 劣liệt 樂nhạo/nhạc/lạc 境cảnh 等đẳng 義nghĩa 。 遮già 等đẳng 引dẫn 故cố 說thuyết 性tánh 散tán 動động 。 非phi 遮già 等đẳng 持trì 故cố 容dung 有hữu 定định 。 由do 有hữu 智trí 故cố 說thuyết 眼nhãn 耳nhĩ 通thông 是thị 眼nhãn 耳nhĩ 識thức 相tương 應ứng 智trí 性tánh 。 餘dư 三tam 准chuẩn 此thử 有hữu 慧tuệ 無vô 失thất 。 未vị 自tự 在tại 位vị 此thử 五ngũ 或hoặc 無vô 。 得đắc 自tự 在tại 時thời 此thử 五ngũ 定định 有hữu 。 如như 七thất 八bát 識thức 已dĩ 轉chuyển 依y 位vị 。 一nhất 切thiết 皆giai 與dữ 。 五ngũ 受thọ 相tương 應ứng 。 論luận 說thuyết 憂ưu 根căn 於ư 無vô 上thượng 法pháp 思tư 慕mộ 愁sầu 慼thích 求cầu 欲dục 證chứng 故cố 。 純thuần 受thọ 苦khổ 受thọ 希hy 求cầu 解giải 脫thoát 。 意ý 有hữu 苦khổ 根căn 前tiền 已dĩ 說thuyết 故cố 。 論luận 說thuyết 貪tham 愛ái 憂ưu 苦khổ 相tương 應ứng 。 此thử 貪tham 愛ái 俱câu 必tất 有hữu 欲dục 故cố 。 由do 斯tư 欲dục 等đẳng 五ngũ 受thọ 相tương 應ứng 。 此thử 五ngũ 復phục 依y 性tánh 界giới 地địa 等đẳng 諸chư 門môn 分phân 別biệt 。 如như 理lý 應ưng 思tư 。 已dĩ 說thuyết 遍biến 行hành 別biệt 境cảnh 二nhị 位vị 。 善thiện 位vị 心tâm 所sở 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

善thiện 謂vị 信tín 慚tàm 愧quý 。 無vô 貪tham 等đẳng 三tam 根căn 。

勤cần 安an 不bất 放phóng 逸dật 。 行hành 捨xả 及cập 不bất 害hại 。

釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 三tam 善thiện 位vị 心tâm 所sở 。 然nhiên 此thử 頌tụng 文văn 有hữu 其kỳ 三tam 節tiết 。 初sơ 言ngôn 善thiện 者giả 摽phiếu/phiêu 位vị 名danh 義nghĩa 。 次thứ 言ngôn 信tín 等đẳng 出xuất 位vị 自tự 性tánh 。 後hậu 說thuyết 及cập 言ngôn 顯hiển 別biệt 心tâm 所sở 。 唯duy 善thiện 心tâm 俱câu 名danh 善thiện 心tâm 所sở 故cố 。 信tín 慚tàm 等đẳng 定định 有hữu 十thập 一nhất 。 云vân 何hà 為vi 信tín 。 於ư 實thật 德đức 能năng 深thâm 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 不bất 信tín 樂nhạo 善thiện 為vi 業nghiệp 。 忍nhẫn 謂vị 勝thắng 解giải 。 即tức 是thị 信tín 因nhân 。 樂nhạo 欲dục 謂vị 欲dục 即tức 是thị 信tín 果quả 。 此thử 性tánh 澄trừng 清thanh 能năng 淨tịnh 心tâm 等đẳng 。 以dĩ 心tâm 勝thắng 故cố 立lập 心tâm 淨tịnh 名danh 。 如như 淨tịnh 水thủy 清thanh 珠châu 。 能năng 清thanh 濁trược 水thủy 。 由do 斯tư 對đối 治trị 不bất 信tín 心tâm 愛ái 樂nhạo 證chứng 修tu 。 世thế 出xuất 世thế 善thiện 。 三tam 信tín 差sai 別biệt 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 明minh 。 云vân 何hà 為vi 慚tàm 。 依y 自tự 法pháp 力lực 崇sùng 重trọng/trùng 賢hiền 善thiện 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 無vô 慚tàm 止chỉ 息tức 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 。 謂vị 依y 自tự 法pháp 尊tôn 貴quý 增tăng 上thượng 。 崇sùng 重trọng/trùng 賢hiền 善thiện 羞tu 恥sỉ 過quá 惡ác 。 對đối 治trị 無vô 慚tàm 息tức 諸chư 惡ác 行hành 。 云vân 何hà 為vi 愧quý 。 依y 世thế 間gian 力lực 輕khinh 拒cự 暴bạo 惡ác 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 無vô 愧quý 止chỉ 息tức 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 。 謂vị 依y 世thế 間gian 訶ha 厭yếm 增tăng 上thượng 。 輕khinh 拒cự 暴bạo 惡ác 羞tu 恥sỉ 過quá 罪tội 。 對đối 治trị 無vô 愧quý 止chỉ 息tức 惡ác 行hành 。 善thiện 心tâm 起khởi 時thời 。 隨tùy 緣duyên 何hà 境cảnh 皆giai 有hữu 崇sùng 重trọng/trùng 善thiện 及cập 輕khinh 拒cự 惡ác 義nghĩa 。 故cố 慚tàm 與dữ 愧quý 俱câu 遍biến 善thiện 心tâm 。 無vô 貪tham 等đẳng 者giả 等đẳng 無vô 嗔sân 癡si 。 此thử 三tam 名danh 根căn 生sanh 善thiện 勝thắng 故cố 。 三tam 不bất 善thiện 根căn 。 近cận 對đối 治trị 故cố 。 云vân 何hà 無vô 貪tham 。 於ư 有hữu 有hữu 具cụ 無vô 著trước 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 貪tham 著trước 作tác 善thiện 為vi 業nghiệp 。 云vân 何hà 無vô 嗔sân 。 於ư 苦khổ 苦khổ 具cụ 無vô 恚khuể 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 嗔sân 恚khuể 作tác 善thiện 為vi 業nghiệp 。 善thiện 心tâm 起khởi 時thời 。 隨tùy 緣duyên 何hà 境cảnh 皆giai 於ư 有hữu 等đẳng 無vô 著trước 無vô 恚khuể 。 觀quán 有hữu 等đẳng 立lập 非phi 要yếu 緣duyên 彼bỉ 。 如như 前tiền 慚tàm 愧quý 觀quán 善thiện 惡ác 立lập 。 故cố 此thử 二nhị 種chủng 俱câu 遍biến 善thiện 心tâm 。 云vân 何hà 無vô 癡si 。 於ư 諸chư 理lý 事sự 明minh 解giải 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 愚ngu 癡si 作tác 善thiện 為vi 業nghiệp 。 以dĩ 此thử 三tam 種chủng 為vi 善thiện 根căn 本bổn 。 是thị 故cố 皆giai 言ngôn 作tác 善thiện 為vi 業nghiệp 。 勤cần 謂vị 精tinh 進tấn 。 於ư 善thiện 惡ác 品phẩm 修tu 斷đoạn 事sự 中trung 勇dũng 悍hãn 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 懈giải 怠đãi 滿mãn 善thiện 為vi 業nghiệp 。 勇dũng 表biểu 勝thắng 進tiến 簡giản 諸chư 染nhiễm 法pháp 。 捍hãn 表biểu 精tinh 淳thuần 簡giản 淨tịnh 無vô 記ký 。 即tức 顯hiển 精tinh 進tấn 唯duy 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 五ngũ 相tương/tướng 差sai 別biệt 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 明minh 。 安an 謂vị 輕khinh 安an 。 遠viễn 離ly 麁thô 重trọng 調điều 暢sướng 身thân 心tâm 。 堪kham 任nhậm 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 惽hôn 沈trầm 轉chuyển 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 此thử 伏phục 除trừ 能năng 障chướng 定định 法pháp 。 令linh 所sở 依y 止chỉ 轉chuyển 安an 適thích 故cố 。 故cố 此thử 輕khinh 安an 唯duy 在tại 定định 地địa 。 調điều 暢sướng 身thân 心tâm 。 餘dư 位vị 無vô 故cố 。 由do 定định 滋tư 養dưỡng 有hữu 調điều 暢sướng 故cố 。 故cố 唯duy 此thử 一nhất 不bất 遍biến 善thiện 心tâm 。 除trừ 此thử 餘dư 十thập 遍biến 善thiện 心tâm 起khởi 。 不bất 放phóng 逸dật 者giả 。 精tinh 進tấn 三tam 根căn 。 於ư 所sở 斷đoạn 修tu 防phòng 修tu 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 放phóng 逸dật 成thành 滿mãn 一nhất 切thiết 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 善thiện 事sự 為vi 業nghiệp 。 謂vị 於ư 四tứ 法pháp 於ư 修tu 斷đoạn 事sự 皆giai 防phòng 修tu 名danh 不bất 放phóng 逸dật 。 非phi 別biệt 有hữu 體thể 。 無vô 異dị 相tướng 故cố 。 於ư 防phòng 惡ác 事sự 修tu 善thiện 事sự 中trung 。 離ly 四tứ 功công 能năng 無vô 別biệt 用dụng 故cố 。 云vân 何hà 行hành 捨xả 。 精tinh 進tấn 三tam 根căn 令linh 心tâm 平bình 等đẳng 。 正chánh 直trực 無vô 功công 用dụng 住trụ 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 掉trạo 舉cử 靜tĩnh 住trụ 為vi 業nghiệp 。 謂vị 於ư 四tứ 法pháp 令linh 心tâm 遠viễn 離ly 掉trạo 舉cử 等đẳng 障chướng 靜tĩnh 住trụ 名danh 捨xả 。 平bình 等đẳng 正chánh 直trực 。 無vô 功công 用dụng 住trụ 。 初sơ 中trung 後hậu 位vị 。 辨biện 捨xả 差sai 別biệt 。 由do 不bất 放phóng 逸dật 先tiên 除trừ 雜tạp 染nhiễm 。 捨xả 復phục 令linh 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 而nhi 住trụ 。 此thử 無vô 別biệt 體thể 如như 不bất 放phóng 逸dật 。 離ly 彼bỉ 四tứ 法pháp 無vô 相tướng 用dụng 故cố 。 能năng 令linh 寂tịch 靜tĩnh 即tức 四tứ 法pháp 故cố 。 所sở 令linh 寂tịch 靜tĩnh 即tức 心tâm 等đẳng 故cố 。 云vân 何hà 不bất 害hại 。 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 不bất 為vi 損tổn 惱não 無vô 嗔sân 為vi 性tánh 。 能năng 對đối 治trị 害hại 悲bi 愍mẫn 為vi 業nghiệp 。 謂vị 即tức 無vô 嗔sân 於ư 有hữu 情tình 所sở 。 不bất 為vi 損tổn 惱não 假giả 名danh 不bất 害hại 無vô 嗔sân 翻phiên 對đối 斷đoạn 物vật 命mạng 嗔sân 。 不bất 害hại 正chánh 違vi 損tổn 惱não 物vật 害hại 。 無vô 嗔sân 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 害hại 拔bạt 苦khổ 。 是thị 謂vị 此thử 二nhị 麁thô 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 理lý 實thật 無vô 嗔sân 實thật 有hữu 自tự 性tánh 。 不bất 害hại 依y 彼bỉ 一nhất 分phần/phân 假giả 立lập 。 為vi 顯hiển 慈từ 悲bi 二nhị 相tương/tướng 別biệt 故cố 。 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 彼bỉ 二nhị 勝thắng 故cố 。 及cập 顯hiển 十thập 一nhất 義nghĩa 別biệt 心tâm 所sở 。 謂vị 欣hân 厭yếm 等đẳng 善thiện 心tâm 所sở 法pháp 雖tuy 義nghĩa 有hữu 別biệt 說thuyết 種chủng 種chủng 名danh 。 而nhi 體thể 無vô 異dị 故cố 不bất 別biệt 立lập 。 欣hân 謂vị 欲dục 俱câu 無vô 嗔sân 一nhất 分phần/phân 。 於ư 所sở 欣hân 境cảnh 不bất 憎tăng 恚khuể 故cố 。 不bất 忿phẫn 恨hận 惱não 嫉tật 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 隨tùy 應ứng 正chánh 翻phiên 嗔sân 一nhất 分phần/phân 故cố 。 厭yếm 謂vị 慧tuệ 俱câu 無vô 貪tham 一nhất 分phần/phân 。 於ư 所sở 厭yếm 境cảnh 不bất 染nhiễm 著trước 故cố 。 不bất 慳san 憍kiêu 等đẳng 。 當đương 知tri 亦diệc 然nhiên 。 隨tùy 應ứng 正chánh 翻phiên 貪tham 一nhất 分phần/phân 故cố 。 不bất 覆phú 諂siểm 誑cuống 無vô 貪tham 癡si 一nhất 分phần/phân 。 隨tùy 應ứng 正chánh 翻phiên 貪tham 癡si 一nhất 分phần/phân 故cố 。 不bất 慢mạn 即tức 是thị 慚tàm 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 若nhược 崇sùng 重trọng/trùng 彼bỉ 不bất 慢mạn 彼bỉ 故cố 。 不bất 疑nghi 即tức 是thị 正chánh 直trực 所sở 攝nhiếp 。 以dĩ 正chánh 見kiến 者giả 無vô 猶do 豫dự 故cố 。 不bất 散tán 亂loạn 體thể 即tức 正chánh 定định 攝nhiếp 。 不bất 妄vọng 念niệm 者giả 即tức 是thị 正chánh 念niệm 。 悔hối 眠miên 尋tầm 伺tứ 通thông 染nhiễm 不bất 染nhiễm 。 如như 觸xúc 欲dục 等đẳng 無vô 別biệt 翻phiên 對đối 。 何hà 緣duyên 諸chư 染nhiễm 所sở 翻phiên 善thiện 中trung 有hữu 別biệt 翻phiên 對đối 有hữu 不bất 爾nhĩ 者giả 。 相tương/tướng 用dụng 別biệt 者giả 便tiện 別biệt 立lập 之chi 。 餘dư 善thiện 不bất 然nhiên 。 不bất 應ưng 為vi 例lệ 。 又hựu 諸chư 染nhiễm 法pháp 遍biến 六lục 識thức 者giả 。 勝thắng 故cố 翻phiên 之chi 別biệt 立lập 善thiện 法Pháp 。 慢mạn 等đẳng 忿phẫn 等đẳng 唯duy 意ý 識thức 俱câu 。 害hại 雖tuy 亦diệc 然nhiên 。 而nhi 數số 現hiện 起khởi 損tổn 惱não 他tha 故cố 。 障chướng 無vô 上thượng 乘thừa 勝thắng 因nhân 悲bi 故cố 。 為vi 了liễu 知tri 彼bỉ 增tăng 上thượng 過quá 失thất 。 翻phiên 立lập 不bất 害hại 。 失thất 念niệm 散tán 亂loạn 及cập 不bất 正chánh 知tri 。 翻phiên 入nhập 別biệt 境cảnh 。 善thiện 中trung 不bất 說thuyết 。 染nhiễm 淨tịnh 相tương/tướng 翻phiên 淨tịnh 令linh 少thiểu 染nhiễm 。 淨tịnh 勝thắng 染nhiễm 劣liệt 少thiểu 敵địch 多đa 故cố 。 又hựu 解giải 理lý 通thông 說thuyết 多đa 同đồng 體thể 。 迷mê 情tình 事sự 局cục 隨tùy 相tương/tướng 分phần/phân 多đa 。 故cố 於ư 染nhiễm 淨tịnh 不bất 應ưng 齊tề 責trách 。 第đệ 七thất 八bát 識thức 隨tùy 位vị 有hữu 無vô 。 若nhược 前tiền 六lục 識thức 定định 位vị 皆giai 有hữu 。 若nhược 非phi 定định 位vị 唯duy 闕khuyết 輕khinh 安an 。 由do 其kỳ 五ngũ 識thức 亦diệc 有hữu 定định 故cố 。 定định 所sở 善thiện 引dẫn 者giả 亦diệc 有hữu 調điều 暢sướng 故cố 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 俱câu 必tất 有hữu 輕khinh 安an 故cố 。 諸chư 餘dư 門môn 義nghĩa 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 明minh 。 樂nhạo/nhạc/lạc 博bác 聞văn 者giả 應ưng 學học 廣quảng 論luận 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 善thiện 位vị 心tâm 所sở 。 煩phiền 惱não 心tâm 所sở 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

煩phiền 惱não 謂vị 貪tham 嗔sân 。 癡si 慢mạn 疑nghi 惡ác 見kiến 。

釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 六lục 種chủng 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 此thử 貪tham 等đẳng 六lục 性tánh 是thị 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 攝nhiếp 故cố 得đắc 煩phiền 惱não 名danh 。 云vân 何hà 為vi 貪tham 。 於ư 有hữu 有hữu 具cụ 染nhiễm 著trước 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 無vô 貪tham 生sanh 苦khổ 為vi 業nghiệp 。 謂vị 由do 愛ái 力lực 取thủ 蘊uẩn 生sanh 故cố 。 云vân 何hà 為vi 嗔sân 。 於ư 苦khổ 苦khổ 具cụ 憎tăng 恚khuể 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 無vô 嗔sân 不bất 安an 惡ác 行hành 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 嗔sân 必tất 令linh 身thân 心tâm 熱nhiệt 惱não 。 起khởi 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 不bất 善thiện 性tánh 故cố 。 云vân 何hà 為vi 癡si 。 於ư 諸chư 理lý 事sự 迷mê 闇ám 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 無vô 癡si 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 由do 無vô 明minh 起khởi 疑nghi 邪tà 定định 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 隨tùy 煩phiền 惱não 業nghiệp 。 能năng 招chiêu 後hậu 生sanh 雜tạp 染nhiễm 法pháp 故cố 。 云vân 何hà 為vi 慢mạn 。 持trì 己kỷ 於ư 他tha 高cao 舉cử 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 慢mạn 生sanh 苦khổ 為vi 業nghiệp 。 謂vị 若nhược 有hữu 慢mạn 於ư 德đức 有hữu 德đức 心tâm 不bất 謙khiêm 下hạ 。 由do 此thử 生sanh 死tử 輪luân 轉chuyển 。 無vô 窮cùng 受thọ 諸chư 苦khổ 故cố 。 云vân 何hà 為vi 疑nghi 。 於ư 諸chư 諦đế 理lý 猶do 豫dự 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 疑nghi 善thiện 品phẩm 為vi 業nghiệp 。 謂vị 由do 疑nghi 故cố 令linh 慧tuệ 不bất 決quyết 。 懷hoài 猶do 豫dự 心tâm 善thiện 不bất 生sanh 故cố 。 云vân 何hà 惡ác 見kiến 。 於ư 諸chư 諦đế 理lý 顛điên 倒đảo 推thôi 度độ 染nhiễm 慧tuệ 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 善thiện 見kiến 招chiêu 苦khổ 為vi 業nghiệp 。 謂vị 惡ác 見kiến 者giả 多đa 受thọ 苦khổ 故cố 。 此thử 見kiến 行hành 相tương/tướng 差sai 別biệt 有hữu 五ngũ 。 一nhất 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 謂vị 於ư 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 。 一nhất 切thiết 見kiến 趣thú 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 二nhị 邊biên 執chấp 見kiến 。 謂vị 即tức 於ư 彼bỉ 。 隨tùy 執chấp 斷đoạn 常thường 。 障chướng 處xứ 中trung 行hành 出xuất 離ly 為vi 業nghiệp 。 三tam 邪tà 見kiến 。 謂vị 謗báng 因nhân 果quả 作tác 用dụng 實thật 事sự 。 及cập 非phi 四tứ 見kiến 諸chư 餘dư 邪tà 執chấp 。 如như 增tăng 上thượng 緣duyên 名danh 義nghĩa 遍biến 故cố 。 四tứ 見kiến 取thủ 。 謂vị 招chiêu 諸chư 見kiến 及cập 所sở 依y 蘊uẩn 執chấp 為vi 最tối 勝thắng 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 切thiết 鬪đấu 諍tranh 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 五Ngũ 戒Giới 禁cấm 取thủ 。 謂vị 於ư 隨tùy 順thuận 諸chư 見kiến 戒giới 禁cấm 及cập 所sở 依y 蘊uẩn 執chấp 為vi 最tối 勝thắng 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 無vô 利lợi 苦khổ 勤cần 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 此thử 十thập 煩phiền 惱não 何hà 識thức 相tương 應ứng 。 藏tạng 識thức 全toàn 無vô 。 末mạt 那na 有hữu 四tứ 。 意ý 識thức 具cụ 十thập 。 五ngũ 識thức 唯duy 三tam 。 謂vị 貪tham 嗔sân 癡si 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 由do 稱xưng 量lượng 等đẳng 起khởi 慢mạn 等đẳng 故cố 。 既ký 與dữ 諸chư 識thức 而nhi 得đắc 相tương 應ứng 。 皆giai 有hữu 相tương/tướng 分phần/phân 。 其kỳ 所sở 杖trượng 質chất 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 名danh 緣duyên 有hữu 事sự 無vô 事sự 煩phiền 惱não 。 彼bỉ 親thân 所sở 緣duyên 雖tuy 皆giai 有hữu 漏lậu 。 而nhi 所sở 杖trượng 質chất 亦diệc 通thông 無vô 漏lậu 。 名danh 緣duyên 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 煩phiền 惱não 。 緣duyên 自tự 地địa 者giả 相tương/tướng 分phần/phân 似tự 質chất 。 名danh 緣duyên 分phân 別biệt 所sở 起khởi 事sự 境cảnh 。 緣duyên 滅diệt 道Đạo 諦Đế 及cập 他tha 地địa 者giả 相tương/tướng 分phần/phân 與dữ 質chất 不bất 相tương 似tự 故cố 。 名danh 緣duyên 分phân 別biệt 所sở 起khởi 名danh 境cảnh 。 此thử 十thập 復phục 依y 性tánh 繫hệ 地địa 等đẳng 諸chư 門môn 分phân 別biệt 如như 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 。 已dĩ 略lược 辨biện 說thuyết 此thử 無vô 繁phồn 舉cử 。 已dĩ 說thuyết 根căn 本bổn 六lục 煩phiền 惱não 相tương/tướng 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

隨tùy 煩phiền 惱não 謂vị 忿phẫn 。 恨hận 覆phú 惱não 嫉tật 慳san 。

誑cuống 諂siểm 與dữ 害hại 憍kiêu 。 無vô 慚tàm 及cập 無vô 愧quý 。

棹# 舉cử 與dữ 惛hôn 沈trầm 。 不bất 信tín 并tinh 懈giải 怠đãi 。

放phóng 逸dật 及cập 失thất 念niệm 。 散tán 亂loạn 不bất 正chánh 知tri 。

釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 二nhị 十thập 隨tùy 煩phiền 惱não 也dã 。 唯duy 是thị 煩phiền 惱não 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 等đẳng 流lưu 性tánh 故cố 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。 此thử 二nhị 十thập 種chủng 類loại 別biệt 有hữu 三tam 。 謂vị 忿phẫn 等đẳng 十thập 各các 別biệt 起khởi 故cố 名danh 小tiểu 隨tùy 煩phiền 惱não 。 無vô 慚tàm 等đẳng 二nhị 遍biến 不bất 善thiện 故cố 名danh 中trung 隨tùy 煩phiền 惱não 。 棹# 舉cử 等đẳng 八bát 遍biến 染nhiễm 心tâm 故cố 名danh 大đại 隨tùy 煩phiền 惱não 。 云vân 何hà 為vi 忿phẫn 。 依y 對đối 現hiện 前tiền 不bất 饒nhiêu 益ích 境cảnh 憤phẫn 發phát 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 忿phẫn 執chấp 杖trượng 為vi 業nghiệp 。 謂vị 懷hoài 忿phẫn 者giả 多đa 發phát 暴bạo 惡ác 身thân 表biểu 業nghiệp 故cố 。 云vân 何hà 為vi 恨hận 。 由do 忿phẫn 為vi 先tiên 懷hoài 惡ác 不bất 捨xả 結kết 怨oán 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 恨hận 熱nhiệt 惱não 為vi 業nghiệp 。 謂vị 結kết 恨hận 者giả 不bất 能năng 含hàm 忍nhẫn 恆hằng 熱nhiệt 惱não 故cố 。 云vân 何hà 為vi 覆phú 。 於ư 自tự 作tác 罪tội 恐khủng 失thất 利lợi 譽dự 隱ẩn 藏tàng 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 覆phú 悔hối 惱não 為vi 業nghiệp 。 謂vị 覆phú 罪tội 者giả 後hậu 必tất 悔hối 惱não 。 在tại 因nhân 在tại 果quả 不bất 安an 隱ẩn 故cố 。 云vân 何hà 為vi 惱não 。 忿phẫn 恨hận 為vi 先tiên 追truy 觸xúc 暴bạo 熱nhiệt 佷hận 戾lệ 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 惱não 蛆thư 螫thích 為vi 業nghiệp 。 謂vị 追truy 往vãng 惡ác 觸xúc 現hiện 違vi 緣duyên 心tâm 便tiện 佷hận 戾lệ 。 多đa 發phát 囂hiêu 暴bạo 兇hung 鄙bỉ 麁thô 言ngôn 蛆thư 螫thích 他tha 故cố 。 云vân 何hà 為vi 嫉tật 。 殉# 自tự 名danh 利lợi 不bất 耐nại 他tha 榮vinh 妬đố 忌kỵ 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 嫉tật 憂ưu 慼thích 為vi 業nghiệp 。 謂vị 嫉tật 妬đố 者giả 聞văn 見kiến 他tha 榮vinh 深thâm 懷hoài 憂ưu 慼thích 不bất 安an 隱ẩn 故cố 。 云vân 何hà 為vi 慳san 。 耽đam 著trước 財tài 法pháp 不bất 能năng 惠huệ 捨xả 。 祕bí 悋lận 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 慳san 鄙bỉ 畜súc 為vi 業nghiệp 。 謂vị 慳san 悋lận 者giả 心tâm 多đa 鄙bỉ 。 澁sáp 畜súc 積tích 財tài 法pháp 不bất 能năng 捨xả 故cố 。 云vân 何hà 為vi 誑cuống 。 為vi 獲hoạch 利lợi 譽dự 矯kiểu 現hiện 有hữu 位vị 詭quỷ 詐trá 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 誑cuống 邪tà 命mạng 為vi 業nghiệp 。 謂vị 矯kiểu 誑cuống 者giả 心tâm 懷hoài 異dị 謀mưu 多đa 現hiện 不bất 實thật 邪tà 命mạng 事sự 故cố 。 云vân 何hà 為vi 諂siểm 。 為vi 罔võng 他tha 故cố 曲khúc 須tu 時thời 宜nghi 矯kiểu 設thiết 方phương 便tiện 。 為vi 取thủ 他tha 意ý 或hoặc 藏tạng 己kỷ 失thất 。 不bất 任nhậm 師sư 友hữu 正chánh 教giáo 誨hối 故cố 。 云vân 何hà 為vi 害hại 。 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 心tâm 無vô 悲bi 愍mẫn 。 損tổn 惱não 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 害hại 逼bức 惱não 為vi 業nghiệp 。 謂vị 有hữu 害hại 者giả 逼bức 惱não 他tha 故cố 。 云vân 何hà 為vi 憍kiêu 。 於ư 自tự 盛thịnh 事sự 深thâm 生sanh 染nhiễm 著trước 醉túy 傲ngạo 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 憍kiêu 染nhiễm 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 憍kiêu 醉túy 者giả 生sanh 長trưởng 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 法pháp 故cố 。 云vân 何hà 無vô 慚tàm 。 不bất 顧cố 自tự 法pháp 輕khinh 拒cự 賢hiền 善thiện 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 礙ngại 慚tàm 生sanh 長trưởng 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 。 謂vị 於ư 自tự 法pháp 無vô 所sở 顧cố 者giả 輕khinh 拒cự 賢hiền 善thiện 不bất 恥sỉ 過quá 惡ác 。 障chướng 慚tàm 生sanh 長trưởng 諸chư 惡ác 行hành 故cố 。 云vân 何hà 無vô 愧quý 。 不bất 顧cố 世thế 間gian 崇sùng 重trọng/trùng 暴bạo 惡ác 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 礙ngại 愧quý 生sanh 長trưởng 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 。 謂vị 於ư 世thế 間gian 無vô 所sở 顧cố 者giả 崇sùng 重trọng/trùng 暴bạo 惡ác 不bất 恥sỉ 過quá 罪tội 。 障chướng 愧quý 生sanh 長trưởng 諸chư 惡ác 行hành 故cố 。 通thông 別biệt 等đẳng 相tương/tướng 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 明minh 。 云vân 何hà 掉trạo 舉cử 。 令linh 心tâm 於ư 境cảnh 不bất 寂tịch 靜tĩnh 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 行hành 捨xả 奢xa 摩ma 他tha 為vi 業nghiệp 。 謂vị 由do 掉trạo 舉cử 自tự 性tánh 囂hiêu 動động 。 令linh 俱câu 生sanh 法pháp 不bất 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 云vân 何hà 惛hôn 沈trầm 。 令linh 心tâm 於ư 境cảnh 無vô 堪kham 任nhậm 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 輕khinh 安an 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 為vi 業nghiệp 。 謂vị 由do 惛hôn 沈trầm 自tự 性tánh 瞢măng 重trọng/trùng 。 令linh 俱câu 生sanh 法pháp 無vô 堪kham 任nhậm 故cố 。 云vân 何hà 不bất 信tín 。 於ư 實thật 德đức 能năng 不bất 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 心tâm 穢uế 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 淨tịnh 信tín 惰nọa 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 不bất 信tín 者giả 多đa 懈giải 怠đãi 故cố 。 於ư 實thật 德đức 能năng 不bất 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 及cập 於ư 餘dư 事sự 邪tà 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 是thị 此thử 因nhân 果quả 。 非phi 此thử 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 懈giải 怠đãi 。 於ư 善thiện 惡ác 品phẩm 修tu 斷đoạn 事sự 中trung 嬾lãn 惰nọa 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 精tinh 進tấn 增tăng 染nhiễm 為vi 業nghiệp 。 謂vị 懈giải 怠đãi 者giả 滋tư 長trưởng 染nhiễm 故cố 。 於ư 諸chư 染nhiễm 事sự 而nhi 策sách 勤cần 者giả 亦diệc 名danh 懈giải 怠đãi 。 退thoái 善thiện 法Pháp 故cố 。 於ư 無vô 記ký 事sự 而nhi 策sách 勤cần 者giả 於ư 諸chư 善thiện 惡ác 。 無vô 進tiến 退thoái 故cố 。 是thị 欲dục 勝thắng 解giải 。 非phi 別biệt 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 放phóng 逸dật 。 於ư 染nhiễm 淨tịnh 品phẩm 不bất 能năng 防phòng 修tu 縱túng/tung 蕩đãng 為vi 性tánh 。 障chướng 不bất 放phóng 逸dật 增tăng 惡ác 損tổn 善thiện 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 由do 懈giải 怠đãi 及cập 貪tham 嗔sân 癡si 於ư 染nhiễm 淨tịnh 品phẩm 不bất 能năng 防phòng 修tu 。 總tổng 名danh 放phóng 逸dật 。 無vô 別biệt 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 失thất 念niệm 。 謂vị 於ư 所sở 緣duyên 不bất 能năng 明minh 記ký 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 正chánh 念niệm 散tán 亂loạn 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 失thất 念niệm 者giả 心tâm 散tán 亂loạn 故cố 。 癡si 令linh 念niệm 失thất 故cố 名danh 失thất 念niệm 。 故cố 以dĩ 癡si 念niệm 而nhi 為vi 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 散tán 亂loạn 。 於ư 諸chư 所sở 緣duyên 令linh 心tâm 流lưu 蕩đãng 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 正chánh 念niệm 惡ác 慧tuệ 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 由do 散tán 亂loạn 自tự 性tánh 躁táo 動động 令linh 俱câu 生sanh 法pháp 皆giai 流lưu 蕩đãng 故cố 。 掉trạo 舉cử 易dị 解giải 。 散tán 亂loạn 易dị 緣duyên 。 差sai 別biệt 之chi 義nghĩa 如như 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 。 云vân 何hà 不bất 正chánh 知tri 。 於ư 所sở 觀quán 境cảnh 謬mậu 解giải 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 正chánh 知tri 毀hủy 犯phạm 為vi 業nghiệp 。 謂vị 不bất 正chánh 知tri 者giả 多đa 所sở 毀hủy 犯phạm 故cố 。 知tri 即tức 是thị 慧tuệ 。 謂vị 由do 癡si 故cố 令linh 知tri 不bất 正chánh 名danh 不bất 正chánh 知tri 。 故cố 以dĩ 癡si 慧tuệ 合hợp 為vi 自tự 性tánh 。 與dữ 并tinh 及cập 言ngôn 顯hiển 隨tùy 煩phiền 惱não 非phi 唯duy 二nhị 十thập 。 雜tạp 事sự 等đẳng 說thuyết 貪tham 等đẳng 多đa 種chủng 。 隨tùy 煩phiền 惱não 故cố 。 隨tùy 煩phiền 惱não 名danh 亦diệc 攝nhiếp 煩phiền 惱não 。 是thị 前tiền 煩phiền 惱não 等đẳng 流lưu 性tánh 故cố 。 煩phiền 惱não 同đồng 類loại 餘dư 染nhiễm 污ô 法pháp 但đãn 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。 非phi 煩phiền 惱não 攝nhiếp 故cố 。 唯duy 說thuyết 二nhị 十thập 隨tùy 煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 非phi 煩phiền 惱não 。 唯duy 染nhiễm 麁thô 故cố 。 此thử 餘dư 染nhiễm 法pháp 或hoặc 此thử 分phần/phân 位vị 或hoặc 此thử 等đẳng 流lưu 。 皆giai 此thử 所sở 攝nhiếp 。 隨tùy 其kỳ 類loại 別biệt 如như 理lý 應ưng 知tri 。 此thử 唯duy 染nhiễm 故cố 非phi 第đệ 八bát 俱câu 。 第đệ 七thất 識thức 中trung 唯duy 有hữu 大đại 八bát 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 容dung 有hữu 一nhất 切thiết 。 小tiểu 十thập 麁thô 猛mãnh 五ngũ 識thức 中trung 無vô 。 中trung 大đại 相tương 通thông 五ngũ 識thức 容dung 有hữu 。 諸chư 門môn 分phân 別biệt 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 明minh 。 更cánh 有hữu 餘dư 義nghĩa 。 非phi 要yếu 不bất 述thuật 。 己kỷ 說thuyết 二nhị 十thập 隨tùy 煩phiền 惱não 相tương/tướng 。 不bất 定định 有hữu 四tứ 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

不bất 定định 謂vị 悔hối 眠miên 。 尋tầm 伺tứ 二nhị 各các 二nhị 。

釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 六lục 不bất 定định 位vị 相tương/tướng 。 文văn 中trung 三tam 節tiết 。 言ngôn 不bất 定định 者giả 舉cử 不bất 定định 名danh 。 謂vị 悔hối 眠miên 等đẳng 舉cử 不bất 定định 相tương/tướng 。 二nhị 各các 二nhị 者giả 顯hiển 不bất 定định 義nghĩa 。 悔hối 眠miên 尋tầm 伺tứ 於ư 善thiện 染nhiễm 等đẳng 皆giai 不bất 定định 故cố 。 非phi 如như 觸xúc 等đẳng 定định 遍biến 心tâm 故cố 。 非phi 如như 欲dục 等đẳng 定định 遍biến 地địa 故cố 。 立lập 不bất 定định 故cố 。 悔hối 謂vị 惡ác 作tác 。 惡ác 所sở 作tác 業nghiệp 追truy 悔hối 為vi 性tánh 。 障chướng 止chỉ 為vi 業nghiệp 。 此thử 即tức 於ư 果quả 假giả 立lập 因nhân 名danh 。 先tiên 惡ác 所sở 作tác 業nghiệp 後hậu 方phương 追truy 悔hối 故cố 。 悔hối 先tiên 不bất 作tác 亦diệc 惡ác 作tác 攝nhiếp 。 如như 追truy 悔hối 言ngôn 。 我ngã 先tiên 不bất 作tác 如như 是thị 事sự 業nghiệp 。 是thị 我ngã 惡ác 作tác 。 眠miên 謂vị 睡thụy 眠miên 。 令linh 不bất 自tự 在tại 。 昧muội 略lược 為vi 性tánh 。 障chướng 觀quán 為vi 業nghiệp 。 謂vị 睡thụy 眠miên 者giả 身thân 不bất 自tự 在tại 心tâm 極cực 闇ám 劣liệt 。 一nhất 門môn 轉chuyển 故cố 。 昧muội 簡giản 在tại 定định 。 略lược 別biệt 寤ngụ 時thời 。 令linh 顯hiển 睡thụy 眠miên 非phi 無vô 體thể 用dụng 。 有hữu 無vô 心tâm 位vị 假giả 立lập 此thử 名danh 。 如như 餘dư 蓋cái 纏triền 。 心tâm 相tương 應ứng 故cố 。 尋tầm 謂vị 尋tầm 求cầu 。 令linh 心tâm 怱thông 遽cự 於ư 意ý 言ngôn 境cảnh 麁thô 轉chuyển 為vi 性tánh 。 伺tứ 謂vị 伺tứ 察sát 。 令linh 心tâm 怱thông 遽cự 於ư 意ý 言ngôn 境cảnh 細tế 轉chuyển 為vi 性tánh 。 此thử 二nhị 俱câu 以dĩ 安an 不bất 安an 住trụ 身thân 心tâm 分phần/phân 位vị 所sở 依y 為vi 性tánh 。 並tịnh 用dụng 思tư 慧tuệ 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 於ư 意ý 言ngôn 境cảnh 不bất 深thâm 推thôi 度độ 。 及cập 深thâm 推thôi 度độ 義nghĩa 類loại 別biệt 故cố 。 若nhược 離ly 思tư 慧tuệ 尋tầm 伺tứ 二nhị 種chủng 體thể 類loại 差sai 別biệt 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 二nhị 各các 二nhị 者giả 顯hiển 二nhị 種chủng 二nhị 。 一nhất 謂vị 悔hối 眠miên 。 二nhị 謂vị 尋tầm 伺tứ 。 此thử 二nhị 二nhị 種chủng 種chủng 類loại 各các 別biệt 故cố 。 一nhất 二nhị 言ngôn 顯hiển 二nhị 二nhị 種chủng 。 此thử 二nhị 各các 二nhị 。 謂vị 染nhiễm 不bất 染nhiễm 。 非phi 如như 善thiện 染nhiễm 各các 唯duy 一nhất 故cố 。 或hoặc 唯duy 簡giản 染nhiễm 。 故cố 說thuyết 此thử 言ngôn 。 有hữu 亦diệc 說thuyết 為vi 。 隨tùy 煩phiền 惱não 故cố 。 為vi 顯hiển 不bất 定định 義nghĩa 說thuyết 二nhị 各các 二nhị 言ngôn 。 故cố 置trí 此thử 言ngôn 。 深thâm 為vi 有hữu 用dụng 。 四tứ 皆giai 不bất 與dữ 第đệ 七thất 第đệ 八bát 俱câu 。 與dữ 第đệ 六lục 識thức 可khả 容dung 俱câu 起khởi 。 非phi 是thị 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 法pháp 故cố 。 餘dư 門môn 分phân 別biệt 如như 廣quảng 論luận 明minh 。 取thủ 要yếu 而nhi 言ngôn 。 如như 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 。 如như 是thị 六lục 位vị 諸chư 心tâm 所sở 法pháp 。 為vi 離ly 心tâm 體thể 有hữu 別biệt 自tự 性tánh 。 為vi 即tức 是thị 心tâm 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 體thể 有hữu 別biệt 自tự 性tánh 。 如như 何hà 聖thánh 教giáo 說thuyết 唯duy 有hữu 識thức 。 莊trang 嚴nghiêm 論luận 頌tụng 復phục 云vân 何hà 通thông 。 許hứa 心tâm 似tự 二nhị 現hiện 。 如như 是thị 似tự 貪tham 等đẳng 。 或hoặc 似tự 於ư 信tín 等đẳng 。 無vô 別biệt 染nhiễm 善thiện 法Pháp 。 若nhược 即tức 是thị 心tâm 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 如như 何hà 聖thánh 教giáo 說thuyết 心tâm 相tương 應ứng 。 他tha 性tánh 相tướng 應ưng 非phi 自tự 性tánh 故cố 。 又hựu 如như 何hà 說thuyết 心tâm 與dữ 心tâm 所sở 俱câu 時thời 而nhi 起khởi 。 如như 日nhật 與dữ 光quang 。 瑜du 伽già 論luận 頌tụng 復phục 云vân 何hà 通thông 。 五ngũ 種chủng 性tánh 不bất 成thành 。 分phần/phân 位vị 差sai 過quá 失thất 。 因nhân 緣duyên 無vô 別biệt 故cố 。 與dữ 聖thánh 教giáo 相tương 違vi 。 應ưng 說thuyết 離ly 心tâm 有hữu 別biệt 心tâm 所sở 。 以dĩ 心tâm 勝thắng 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 等đẳng 。 心tâm 所sở 依y 心tâm 。 勢thế 力lực 主chủ 故cố 。 說thuyết 似tự 彼bỉ 現hiện 。 非phi 即tức 彼bỉ 心tâm 。 又hựu 識thức 心tâm 言ngôn 亦diệc 攝nhiếp 心tâm 所sở 。 恆hằng 相tương 應ứng 故cố 。 唯duy 識thức 等đẳng 言ngôn 及cập 現hiện 似tự 彼bỉ 皆giai 無vô 有hữu 失thất 。 此thử 依y 世thế 俗tục 。 若nhược 依y 勝thắng 義nghĩa 。 心tâm 與dữ 心tâm 所sở 非phi 即tức 非phi 離ly 。 諸chư 識thức 相tương 望vọng 應ưng 知tri 亦diệc 然nhiên 。 是thị 謂vị 大Đại 乘Thừa 。 真chân 俗tục 妙diệu 理lý 。 第đệ 三tam 能năng 變biến 九cửu 頌tụng 七thất 門môn 攝nhiếp 為vi 三tam 段đoạn 。 前tiền 求cầu 已dĩ 辨biện 六lục 門môn 二nhị 義nghĩa 。 次thứ 下hạ 第đệ 三tam 現hiện 起khởi 分phần/phân 位vị 。 論luận 生sanh 起khởi 云vân 。 已dĩ 說thuyết 六lục 識thức 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 云vân 何hà 應ưng 知tri 。 現hiện 起khởi 分phần/phân 位vị 。 頌tụng 曰viết 。

依y 止chỉ 根căn 本bổn 識thức 。 五ngũ 識thức 隨tùy 緣duyên 現hiện 。

或hoặc 俱câu 或hoặc 不bất 俱câu 。 如như 濤đào 波ba 依y 水thủy 。

意ý 識thức 常thường 現hiện 起khởi 。 除trừ 生sanh 無Vô 想Tưởng 天Thiên 。

及cập 無vô 心tâm 二nhị 定định 。 睡thụy 眠miên 與dữ 悶muộn 絕tuyệt 。

釋thích 曰viết 。 頌tụng 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 初sơ 句cú 總tổng 標tiêu 六lục 依y 本bổn 識thức 。 七thất 句cú 別biệt 顯hiển 六lục 識thức 現hiện 起khởi 。 根căn 本bổn 識thức 者giả 。 阿a 陀đà 那na 識thức 。 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 識thức 生sanh 根căn 本bổn 故cố 。 言ngôn 依y 止chỉ 者giả 謂vị 前tiền 六lục 識thức 。 以dĩ 根căn 本bổn 識thức 為vi 共cộng 親thân 依y 。 言ngôn 五ngũ 識thức 者giả 謂vị 前tiền 五ngũ 識thức 。 種chủng 類loại 相tương 似tự 故cố 總tổng 說thuyết 之chi 。 隨tùy 緣duyên 現hiện 言ngôn 顯hiển 非phi 常thường 起khởi 。 緣duyên 謂vị 作tác 意ý 根căn 境cảnh 等đẳng 緣duyên 。 謂vị 五ngũ 識thức 身thân 內nội 依y 本bổn 識thức 。 外ngoại 隨tùy 作tác 意ý 五ngũ 根căn 境cảnh 等đẳng 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 方phương 得đắc 現hiện 前tiền 。 由do 此thử 或hoặc 俱câu 或hoặc 不bất 俱câu 起khởi 。 外ngoại 緣duyên 合hợp 者giả 有hữu 頓đốn 漸tiệm 故cố 。 如như 水thủy 濤đào 波ba 隨tùy 緣duyên 多đa 少thiểu 。 此thử 等đẳng 法pháp 喻dụ 廣quảng 說thuyết 如như 經kinh 。 由do 五ngũ 轉chuyển 識thức 行hành 相tương/tướng 麁thô 動động 。 所sở 藉tạ 眾chúng 緣duyên 時thời 多đa 不bất 具cụ 。 故cố 起khởi 時thời 少thiểu 不bất 起khởi 時thời 多đa 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 雖tuy 亦diệc 麁thô 動động 。 而nhi 所sở 藉tạ 緣duyên 無vô 時thời 不bất 具cụ 。 由do 違vi 緣duyên 故cố 有hữu 時thời 不bất 起khởi 。 第đệ 七thất 八bát 識thức 行hành 相tương/tướng 微vi 細tế 。 所sở 藉tạ 眾chúng 緣duyên 。 一nhất 切thiết 時thời 有hữu 。 故cố 無vô 緣duyên 礙ngại 令linh 總tổng 不bất 行hành 。 又hựu 五ngũ 識thức 身thân 不bất 能năng 思tư 慮lự 。 唯duy 外ngoại 門môn 轉chuyển 起khởi 藉tạ 多đa 緣duyên 故cố 斷đoạn 時thời 多đa 現hiện 行hành 時thời 少thiểu 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 自tự 能năng 思tư 量lượng 。 內nội 外ngoại 門môn 轉chuyển 不bất 藉tạ 多đa 緣duyên 。 唯duy 除trừ 五ngũ 位vị 常thường 能năng 現hiện 起khởi 。 故cố 斷đoạn 時thời 少thiểu 現hiện 起khởi 時thời 多đa 。 由do 斯tư 不bất 說thuyết 此thử 隨tùy 緣duyên 現hiện 。 五ngũ 位vị 者giả 何hà 。 生sanh 無vô 想tưởng 等đẳng 。 無vô 想tưởng 天thiên 者giả 。 謂vị 修tu 彼bỉ 定định 。 厭yếm 麁thô 想tưởng 力lực 。 生sanh 彼bỉ 天thiên 中trung 違vi 不bất 恆hằng 行hành 心tâm 及cập 心tâm 所sở 。 想tưởng 滅diệt 為vi 簡giản 。 名danh 無Vô 想Tưởng 天Thiên 。 故cố 六lục 轉chuyển 識thức 除trừ 其kỳ 初sơ 生sanh 及cập 命mạng 終chung 。 位vị 中trung 間gian 皆giai 斷đoạn 。 彼bỉ 天thiên 唯duy 在tại 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 下hạ 想tưởng 麁thô 動động 難nan 可khả 斷đoạn 故cố 。 上thượng 無vô 無vô 想tưởng 異dị 熟thục 處xứ 故cố 。 即tức 能năng 引dẫn 發phát 無vô 想tưởng 定định 思tư 能năng 感cảm 彼bỉ 天thiên 異dị 熟thục 果quả 故cố 。 及cập 無vô 心tâm 二nhị 定định 者giả 。 謂vị 無vô 想tưởng 滅diệt 盡tận 定định 。 俱câu 無vô 六lục 識thức 故cố 名danh 無vô 心tâm 。 無vô 想tưởng 定định 者giả 。 謂vị 有hữu 異dị 生sanh 伏phục 遍biến 淨tịnh 貪tham 未vị 伏phục 上thượng 染nhiễm 。 由do 出xuất 離ly 想tưởng 作tác 意ý 為vi 先tiên 。 令linh 不bất 恆hằng 行hành 心tâm 心tâm 所sở 滅diệt 。 想tưởng 滅diệt 為vi 簡giản 立lập 無vô 想tưởng 名danh 。 令linh 身thân 安an 和hòa 故cố 亦diệc 名danh 定định 。 此thử 定định 唯duy 屬thuộc 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 又hựu 唯duy 是thị 善thiện 彼bỉ 所sở 引dẫn 故cố 。 要yếu 於ư 欲dục 界giới 先tiên 修tu 習tập 已dĩ 。 後hậu 生sanh 色sắc 界giới 能năng 引dẫn 現hiện 前tiền 。 此thử 由do 厭yếm 想tưởng 欣hân 彼bỉ 果quả 入nhập 故cố 唯duy 有hữu 漏lậu 。 非phi 聖thánh 所sở 起khởi 。 滅diệt 盡tận 定định 者giả 。 謂vị 有hữu 無Vô 學Học 。 或hoặc 有hữu 學học 聖thánh 。 已dĩ 伏phục 惑hoặc 離ly 無vô 所sở 有hữu 貪tham 上thượng 貪tham 不bất 定định 。 由do 止chỉ 息tức 想tưởng 作tác 意ý 為vi 先tiên 。 令linh 不bất 恆hằng 行hành 恆hằng 行hành 染nhiễm 污ô 心tâm 心tâm 所sở 滅diệt 。 立lập 滅diệt 盡tận 名danh 。 令linh 身thân 安an 和hòa 故cố 亦diệc 名danh 定định 。 由do 偏thiên 厭yếm 受thọ 想tưởng 。 亦diệc 名danh 滅diệt 彼bỉ 定định 。 此thử 定định 初sơ 修tu 必tất 有hữu 頂đảnh 遊du 觀quan 無vô 漏lậu 為vi 加gia 行hành 入nhập 。 次thứ 第đệ 定định 中trung 最tối 居cư 後hậu 故cố 。 雖tuy 屬thuộc 有hữu 頂đảnh 而nhi 是thị 無vô 漏lậu 。 若nhược 謂vị 此thử 定định 。 已dĩ 得đắc 自tự 在tại 。 餘dư 地địa 心tâm 後hậu 亦diệc 得đắc 現hiện 前tiền 。 雖tuy 屬thuộc 道Đạo 諦Đế 而nhi 是thị 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 攝nhiếp 。 似tự 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 此thử 定định 初sơ 起khởi 唯duy 在tại 人nhân 中trung 。 佛Phật 及cập 弟đệ 子tử 說thuyết 力lực 起khởi 故cố 。 人nhân 中trung 慧tuệ 解giải 極cực 猛mãnh 利lợi 故cố 。 後hậu 上thượng 二nhị 界giới 亦diệc 得đắc 現hiện 前tiền 。 於ư 意ý 成thành 天thiên 起khởi 此thử 定định 故cố 。 要yếu 斷đoạn 三tam 界giới 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 方phương 起khởi 此thử 定định 。 異dị 生sanh 不bất 能năng 伏phục 滅diệt 有hữu 頂đảnh 心tâm 心tâm 所sở 故cố 。 此thử 定định 微vi 妙diệu 要yếu 證chứng 二nhị 空không 。 隨tùy 應ứng 後hậu 得đắc 所sở 引dẫn 起khởi 故cố 。 若nhược 修tu 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 之chi 中trung 。 斷đoạn 下hạ 四tứ 地địa 餘dư 伏phục 惑hoặc 斷đoạn 。 然nhiên 後hậu 方phương 能năng 初sơ 起khởi 此thử 定định 。 變biến 異dị 受thọ 俱câu 煩phiền 惱não 種chủng 子tử 障chướng 定định 強cường/cưỡng 故cố 。 彼bỉ 隨tùy 所sở 應ưng 生sanh 上thượng 五ngũ 地địa 皆giai 得đắc 後hậu 起khởi 。 若nhược 謂vị 菩Bồ 薩Tát 先tiên 二Nhị 乘Thừa 位vị 已dĩ 得đắc 滅diệt 定định 後hậu 迴hồi 心tâm 者giả 。 一nhất 切thiết 位vị 中trung 能năng 起khởi 此thử 定định 。 或hoặc 有hữu 乃nãi 至chí 七Thất 地Địa 滿mãn 心tâm 。 方phương 能năng 永vĩnh 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 或hoặc 從tùng 初Sơ 地Địa 即tức 能năng 永vĩnh 伏phục 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 彼bỉ 十Thập 地Địa 中trung 皆giai 起khởi 此thử 定định 。 無vô 心tâm 睡thụy 眠miên 。 與dữ 悶muộn 絕tuyệt 者giả 。 謂vị 有hữu 極cực 重trọng 睡thụy 眠miên 悶muộn 絕tuyệt 。 令linh 前tiền 六lục 識thức 。 皆giai 不bất 現hiện 行hành 。 其kỳ 無vô 心tâm 字tự 流lưu 至chí 此thử 。 故cố 簡giản 彼bỉ 有hữu 心tâm 睡thụy 眠miên 悶muộn 絕tuyệt 。 以dĩ 輕khinh 睡thụy 等đẳng 亦diệc 有hữu 心tâm 故cố 。 疲bì 極cực 等đẳng 緣duyên 所sở 引dẫn 身thân 位vị 違vi 前tiền 六lục 識thức 故cố 名danh 極cực 重trọng 睡thụy 眠miên 。 此thử 睡thụy 眠miên 時thời 雖tuy 無vô 彼bỉ 體thể 。 而nhi 由do 彼bỉ 似tự 彼bỉ 故cố 假giả 說thuyết 彼bỉ 名danh 。 風phong 熱nhiệt 等đẳng 緣duyên 所sở 引dẫn 身thân 位vị 亦diệc 違vi 六lục 識thức 。 故cố 名danh 極cực 重trọng 悶muộn 絕tuyệt 。 除trừ 斯tư 五ngũ 位vị 意ý 識thức 恆hằng 起khởi 。 正chánh 死tử 生sanh 時thời 亦diệc 無vô 六lục 識thức 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 五ngũ 位vị 不bất 行hành 。 應ưng 說thuyết 死tử 生sanh 即tức 悶muộn 絕tuyệt 攝nhiếp 。 彼bỉ 是thị 最tối 極cực 悶muộn 絕tuyệt 位vị 故cố 。 說thuyết 及cập 與dữ 言ngôn 顯hiển 五ngũ 無vô 雜tạp 。 此thử 顯hiển 識thức 斷đoạn 已dĩ 後hậu 時thời 依y 本bổn 識thức 中trung 自tự 種chủng 還hoàn 起khởi 。 由do 此thử 不bất 說thuyết 。 入nhập 無vô 餘dư 依y 。 此thử 五ngũ 位vị 中trung 異dị 生sanh 有hữu 四tứ 。 除trừ 在tại 滅diệt 定định 。 聖thánh 說thuyết 後hậu 三tam 。 於ư 中trung 如Như 來Lai 。 自tự 在tại 菩Bồ 薩Tát 唯duy 得đắc 有hữu 一nhất 。 無vô 睡thụy 眠miên 故cố 。 是thị 故cố 八bát 識thức 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 心tâm 與dữ 末mạt 那na 二nhị 恆hằng 俱câu 轉chuyển 。 若nhược 起khởi 第đệ 六lục 則tắc 三tam 俱câu 轉chuyển 。 餘dư 隨tùy 緣duyên 合hợp 起khởi 一nhất 至chí 五ngũ 。 則tắc 四tứ 俱câu 轉chuyển 乃nãi 至chí 八bát 俱câu 。 諸chư 根căn 境cảnh 等đẳng 和hòa 合hợp 力lực 齊tề 。 識thức 前tiền 後hậu 生sanh 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 是thị 謂vị 說thuyết 此thử 識thức 俱câu 轉chuyển 義nghĩa 。 雖tuy 多đa 識thức 俱câu 轉chuyển 。 唯duy 立lập 一nhất 有hữu 情tình 。 所sở 依y 異dị 熟thục 識thức 唯duy 有hữu 一nhất 體thể 故cố 。 多đa 識thức 俱câu 轉chuyển 何hà 不bất 相tương 應ứng 。 非phi 同đồng 境cảnh 故cố 。 設thiết 同đồng 境cảnh 者giả 。 彼bỉ 此thử 所sở 依y 體thể 數số 異dị 故cố 。 如như 五ngũ 根căn 識thức 互hỗ 不bất 相tương 應ứng 。 八bát 識thức 自tự 性tánh 不bất 可khả 言ngôn 定định 一nhất 。 行hành 相tương/tướng 所sở 依y 緣duyên 相tương 應ứng 異dị 故cố 。 又hựu 一nhất 滅diệt 時thời 餘dư 不bất 滅diệt 故cố 。 亦diệc 非phi 定định 異dị 。 經kinh 說thuyết 八bát 識thức 如như 水thủy 波ba 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 定định 異dị 應ưng 非phi 因nhân 果quả 性tánh 故cố 。 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 識thức 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 依y 理lý 世thế 俗tục 。 非phi 真chân 勝thắng 義nghĩa 。 真chân 勝thắng 義nghĩa 中trung 心tâm 言ngôn 絕tuyệt 故cố 。 前tiền 十thập 四tứ 頌tụng 已dĩ 廣quảng 分phân 別biệt 。 三tam 能năng 變biến 義nghĩa 。 釋thích 前tiền 略lược 標tiêu 。 此thử 能năng 變biến 唯duy 三tam 。 謂vị 異dị 熟thục 思tư 量lượng 了liễu 別biệt 境cảnh 識thức 意ý 。 次thứ 有hữu 一nhất 頌tụng 顯hiển 唯duy 識thức 義nghĩa 。 即tức 釋thích 略lược 中trung 彼bỉ 依y 識thức 所sở 變biến 義nghĩa 。 論luận 中trung 生sanh 起khởi 此thử 一nhất 頌tụng 云vân 。 已dĩ 廣quảng 分phân 別biệt 。 三tam 能năng 變biến 相tương/tướng 為vi 自tự 所sở 變biến 二nhị 分phần 所sở 依y 。 云vân 何hà 應ưng 知tri 。 依y 識thức 所sở 變biến 假giả 說thuyết 我ngã 法pháp 非phi 別biệt 實thật 有hữu 。 由do 斯tư 一nhất 切thiết 唯duy 有hữu 識thức 耶da 頌tụng 曰viết 。

是thị 諸chư 識thức 轉chuyển 變biến 。 分phân 別biệt 所sở 分phân 別biệt 。

由do 此thử 彼bỉ 皆giai 無vô 。 故cố 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 。

釋thích 曰viết 。 此thử 答đáp 前tiền 問vấn 顯hiển 唯duy 識thức 義nghĩa 。 是thị 諸chư 識thức 者giả 。 謂vị 前tiền 所sở 說thuyết 三tam 能năng 變biến 識thức 及cập 彼bỉ 心tâm 所sở 。 皆giai 能năng 變biến 似tự 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 立lập 轉chuyển 變biến 名danh 。 所sở 變biến 見kiến 分phần/phân 說thuyết 名danh 分phân 別biệt 。 能năng 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 所sở 分phân 別biệt 。 見kiến 所sở 取thủ 故cố 。 由do 此thử 正chánh 理lý 。 彼bỉ 實thật 我ngã 法pháp 離ly 識thức 所sở 變biến 皆giai 定định 非phi 有hữu 。 離ly 能năng 所sở 取thủ 無vô 別biệt 物vật 故cố 。 非phi 有hữu 實thật 物vật 離ly 二nhị 取thủ 故cố 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 若nhược 實thật 若nhược 假giả 皆giai 不bất 離ly 識thức 。 唯duy 言ngôn 謂vị 遮già 離ly 識thức 實thật 物vật 。 非phi 不bất 離ly 識thức 。 心tâm 所sở 法pháp 等đẳng 。 由do 何hà 教giáo 理lý 唯duy 識thức 義nghĩa 成thành 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 又hựu 說thuyết 。 所sở 緣duyên 唯duy 識thức 所sở 現hiện 。 又hựu 說thuyết 。 諸chư 法pháp 皆giai 不bất 離ly 心tâm 。 又hựu 說thuyết 。 有hữu 情tình 隨tùy 心tâm 垢cấu 淨tịnh 。 又hựu 說thuyết 。 成thành 就tựu 四Tứ 智Trí 菩Bồ 薩Tát 能năng 隨tùy 悟ngộ 入nhập 。 唯duy 識thức 無vô 境cảnh 。 一nhất 相tương 違vi 識thức 相tương/tướng 智trí 。 謂vị 於ư 一nhất 處xứ 鬼quỷ 人nhân 天thiên 等đẳng 隨tùy 業nghiệp 差sai 別biệt 。 所sở 見kiến 各các 異dị 。 境cảnh 若nhược 實thật 有hữu 。 此thử 云vân 何hà 成thành 。 二nhị 無vô 所sở 緣duyên 識thức 智trí 。 謂vị 緣duyên 過quá 未vị 夢mộng 鏡kính 像tượng 等đẳng 非phi 實thật 有hữu 境cảnh 。 識thức 現hiện 可khả 得đắc 彼bỉ 境cảnh 既ký 無vô 。 餘dư 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 三tam 自tự 應ưng 無vô 倒đảo 智trí 。 謂vị 愚ngu 夫phu 智trí 若nhược 得đắc 實thật 境cảnh 。 彼bỉ 應ưng 自tự 然nhiên 成thành 無vô 顛điên 倒đảo 。 不bất 由do 功công 用dụng 。 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。 四tứ 隨tùy 三tam 智trí 轉chuyển 智trí 。 一nhất 謂vị 自tự 在tại 者giả 智trí 轉chuyển 智trí 。 謂vị 已dĩ 證chứng 得đắc 心tâm 自tự 在tại 者giả 。 隨tùy 欲dục 轉chuyển 變biến 地địa 等đẳng 皆giai 成thành 。 境cảnh 若nhược 實thật 有hữu 。 如như 何hà 可khả 成thành 。 二nhị 隨tùy 觀quán 察sát 者giả 智trí 轉chuyển 智trí 。 謂vị 得đắc 勝thắng 定định 修tu 諸chư 觀quán 者giả 。 隨tùy 觀quán 一nhất 境cảnh 眾chúng 相tướng 現hiện 前tiền 。 境cảnh 若nhược 是thị 實thật 。 寧ninh 隨tùy 心tâm 轉chuyển 。 三tam 隨tùy 無vô 分phân 別biệt 智trí 轉chuyển 智trí 。 謂vị 起khởi 證chứng 實thật 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 一nhất 切thiết 境cảnh 相tướng 皆giai 不bất 現hiện 前tiền 。 境cảnh 若nhược 是thị 實thật 。 何hà 容dung 不bất 現hiện 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 就tựu 。 此thử 四Tứ 智Trí 者giả 。 於ư 唯duy 識thức 理lý 決quyết 定định 悟ngộ 入nhập 。 此thử 等đẳng 聖thánh 教giáo 誠thành 證chứng 非phi 一nhất 。 極cực 成thành 眼nhãn 等đẳng 識thức 五ngũ 隨tùy 一nhất 故cố 如như 餘dư 不bất 親thân 緣duyên 離ly 自tự 色sắc 等đẳng 。 餘dư 識thức 識thức 故cố 如như 眼nhãn 識thức 等đẳng 亦diệc 不bất 親thân 緣duyên 離ly 自tự 諸chư 法pháp 。 此thử 親thân 所sở 緣duyên 定định 非phi 離ly 此thử 。 二nhị 隨tùy 一nhất 故cố 如như 彼bỉ 能năng 緣duyên 。 所sở 緣duyên 法pháp 故cố 如như 相tương 應ứng 法pháp 。 決quyết 定định 不bất 離ly 。 心tâm 及cập 心tâm 所sở 。 此thử 等đẳng 正chánh 理lý 誠thành 證chứng 非phi 一nhất 。 故cố 於ư 唯duy 識thức 應ưng 深thâm 信tín 受thọ 。 若nhược 唯duy 內nội 識thức 似tự 外ngoại 境cảnh 起khởi 。 寧ninh 見kiến 世thế 間gian 情tình 非phi 情tình 物vật 。 處xử 時thời 身thân 用dụng 定định 不bất 定định 轉chuyển 。 如như 夢mộng 境cảnh 等đẳng 。 應ưng 釋thích 此thử 疑nghi 。 如như 夢mộng 未vị 覺giác 。 不bất 能năng 自tự 知tri 。 要yếu 至chí 覺giác 時thời 方phương 能năng 追truy 覺giác 。 覺giác 時thời 境cảnh 色sắc 應ưng 知tri 亦diệc 然nhiên 。 未vị 真chân 覺giác 位vị 。 不bất 能năng 自tự 知tri 。 至Chí 真Chân 覺giác 時thời 方phương 能năng 追truy 覺giác 。 未vị 得đắc 真chân 覺giác 。 恆hằng 處xứ 夢mộng 中trung 。 故cố 佛Phật 說thuyết 為vi 生sanh 死tử 長trường 夜dạ 。 由do 斯tư 未vị 了liễu 色sắc 境cảnh 唯duy 識thức 。 若nhược 唯duy 內nội 識thức 實thật 無vô 外ngoại 境cảnh 。 如như 何hà 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 十thập 二nhị 處xứ 。 依y 識thức 所sở 變biến 非phi 別biệt 實thật 有hữu 。 為vi 入nhập 我ngã 空không 說thuyết 六lục 二nhị 法pháp 。 如như 遮già 斷đoạn 見kiến 說thuyết 續tục 有hữu 情tình 。 為vi 入nhập 法pháp 空không 復phục 說thuyết 唯duy 識thức 。 令linh 知tri 外ngoại 境cảnh 亦diệc 非phi 有hữu 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 唯duy 識thức 。 豈khởi 非phi 是thị 空không 。 不bất 爾nhĩ 。 如như 何hà 。 非phi 所sở 執chấp 故cố 。 謂vị 依y 識thức 變biến 妄vọng 執chấp 實thật 法pháp 理lý 不bất 可khả 得đắc 。 說thuyết 為vi 法pháp 空không 。 非phi 無vô 離ly 言ngôn 正chánh 智trí 所sở 證chứng 唯duy 識thức 性tánh 故cố 說thuyết 為vi 法pháp 空không 。 此thử 識thức 若nhược 無vô 。 便tiện 無vô 俗tục 諦đế 。 俗tục 諦đế 無vô 故cố 真Chân 諦Đế 亦diệc 無vô 。 真chân 俗tục 相tương 依y 而nhi 建kiến 立lập 故cố 。 撥bát 無vô 二nhị 諦đế 是thị 惡ác 取thủ 空không 。 諸chư 佛Phật 說thuyết 為vi 不bất 可khả 治trị 者giả 。 應ưng 知tri 諸chư 法pháp 。 有hữu 空không 不bất 空không 。 故cố 唯duy 識thức 言ngôn 顯hiển 斯tư 造tạo 色sắc 等đẳng 外ngoại 境cảnh 分phân 明minh 現hiện 證chứng 。 現hiện 量lượng 所sở 得đắc 。 寧ninh 撥bát 為vi 無vô 。 現hiện 量lượng 證chứng 時thời 不bất 執chấp 為vi 外ngoại 。 後hậu 意ý 分phân 別biệt 妄vọng 生sanh 外ngoại 想tưởng 。 故cố 現hiện 量lượng 境cảnh 是thị 自tự 相tương/tướng 分phần/phân 。 識thức 所sở 變biến 故cố 亦diệc 說thuyết 為vi 有hữu 。 意ý 識thức 所sở 執chấp 外ngoại 實thật 色sắc 等đẳng 。 妄vọng 計kế 有hữu 故cố 說thuyết 彼bỉ 為vi 無vô 。 外ngoại 境cảnh 實thật 無vô 。 可khả 非phi 內nội 識thức 境cảnh 。 他tha 心tâm 實thật 有hữu 。 寧ninh 非phi 自tự 所sở 緣duyên 。 誰thùy 說thuyết 他tha 心tâm 非phi 自tự 識thức 境cảnh 。 但đãn 不bất 說thuyết 彼bỉ 是thị 親thân 所sở 緣duyên 。 謂vị 識thức 生sanh 時thời 無vô 實thật 作tác 用dụng 。 非phi 如như 手thủ 等đẳng 親thân 執chấp 外ngoại 物vật 。 日nhật 等đẳng 舒thư 光quang 親thân 照chiếu 外ngoại 境cảnh 。 但đãn 如như 鏡kính 等đẳng 似tự 外ngoại 境cảnh 現hiện 名danh 了liễu 他tha 心tâm 。 非phi 親thân 能năng 了liễu 。 親thân 所sở 了liễu 者giả 謂vị 自tự 所sở 變biến 。 故cố 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 。 能năng 取thủ 少thiểu 法pháp 。 但đãn 識thức 生sanh 時thời 似tự 彼bỉ 相tương/tướng 現hiện 。 名danh 取thủ 彼bỉ 物vật 。 如như 緣duyên 他tha 心tâm 。 色sắc 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 唯duy 有hữu 識thức 。 寧ninh 有hữu 十thập 方phương 凡phàm 聖thánh 尊tôn 卑ty 因nhân 果quả 等đẳng 別biệt 。 誰thùy 為vi 誰thùy 說thuyết 。 何hà 法pháp 何hà 求cầu 。 誰thùy 言ngôn 唯duy 識thức 但đãn 有hữu 一nhất 識thức 。 不bất 爾nhĩ 如như 何hà 。 汝nhữ 應ưng 諦đế 聽thính 。 識thức 言ngôn 總tổng 顯hiển 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 各các 有hữu 八bát 識thức 六lục 位vị 心tâm 所sở 所sở 變biến 相tương 見kiến 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 及cập 彼bỉ 空không 理lý 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 。 識thức 自tự 相tương/tướng 故cố 。 識thức 相tương 應ứng 故cố 。 二nhị 所sở 變biến 故cố 。 三tam 分phần/phân 位vị 故cố 。 四tứ 實thật 性tánh 故cố 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 皆giai 不bất 離ly 識thức 。 總tổng 立lập 識thức 名danh 。 故cố 唯duy 識thức 言ngôn 有hữu 深thâm 意ý 趣thú 。 唯duy 言ngôn 但đãn 遮già 愚ngu 夫phu 所sở 執chấp 定định 離ly 諸chư 識thức 實thật 有hữu 色sắc 等đẳng 。 若nhược 如như 實thật 知tri 。 唯duy 識thức 教giáo 意ý 。 便tiện 無vô 顛điên 倒đảo 善thiện 備bị 資tư 糧lương 。 達đạt 入nhập 法pháp 空không 。 證chứng 無vô 上thượng 覺giác 。 救cứu 拔bạt 含hàm 識thức 。 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 非phi 全toàn 撥bát 無vô 惡ác 取thủ 空không 者giả 違vi 背bội 聖thánh 教giáo 。 能năng 成thành 是thị 事sự 。 故cố 定định 應ưng 信tín 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 有hữu 八bát 行hành 頌tụng 釋thích 通thông 外ngoại 難nạn/nan 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 有hữu 二nhị 頌tụng 釋thích 違vi 理lý 難nạn/nan 。 後hậu 有hữu 六lục 頌tụng 釋thích 違vi 教giáo 難nạn/nan 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 有hữu 一nhất 頌tụng 釋Thích 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 不bất 成thành 難nạn/nan 。 後hậu 之chi 一nhất 頌tụng 釋thích 生sanh 死tử 相tương 續tục 不bất 成thành 難nạn/nan 。 論luận 中trung 生sanh 起khởi 初sơ 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 唯duy 有hữu 識thức 都đô 無vô 外ngoại 緣duyên 。 由do 何hà 而nhi 生sanh 。 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 頌tụng 曰viết 。

由do 一nhất 切thiết 種chủng 識thức 。 如như 是thị 如như 是thị 變biến 。

以dĩ 展triển 轉chuyển 力lực 故cố 。 彼bỉ 彼bỉ 分phân 別biệt 生sanh 。

釋thích 曰viết 。 頌tụng 中trung 三tam 節tiết 。 前tiền 之chi 兩lưỡng 句cú 釋Thích 種chủng 子tử 緣duyên 。 第đệ 三tam 句cú 釋thích 現hiện 行hành 緣duyên 。 第đệ 四tứ 一nhất 句cú 所sở 生sanh 分phân 別biệt 。 一nhất 切thiết 種chủng 識thức 謂vị 本bổn 識thức 中trung 能năng 生sanh 自tự 果quả 功công 能năng 差sai 別biệt 。 此thử 生sanh 等đẳng 流lưu 異dị 熟thục 士sĩ 用dụng 增tăng 上thượng 果quả 。 故cố 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 。 除trừ 離ly 繫hệ 者giả 非phi 種chủng 生sanh 故cố 。 彼bỉ 雖tuy 可khả 證chứng 而nhi 非phi 種chủng 果quả 。 要yếu 親thân 起khởi 道đạo 斷đoạn 結kết 得đắc 故cố 。 有hữu 展triển 轉chuyển 義nghĩa 非phi 此thử 所sở 說thuyết 。 此thử 說thuyết 能năng 生sanh 分phân 別biệt 種chủng 故cố 。 此thử 識thức 為vi 體thể 故cố 立lập 識thức 名danh 。 種chủng 離ly 本bổn 識thức 無vô 別biệt 性tánh 故cố 。 種chủng 識thức 二nhị 言ngôn 簡giản 非phi 種chủng 識thức 。 有hữu 識thức 非phi 種chủng 種chủng 非phi 識thức 故cố 。 又hựu 種chủng 識thức 言ngôn 顯hiển 識thức 中trung 種chủng 。 非phi 持trì 種chủng 識thức 。 後hậu 當đương 說thuyết 故cố 。 此thử 識thức 中trung 種chủng 餘dư 緣duyên 助trợ 故cố 。 即tức 便tiện 如như 是thị 如như 是thị 轉chuyển 變biến 。 謂vị 從tùng 生sanh 位vị 轉chuyển 至chí 熟thục 時thời 。 顯hiển 變biến 種chủng 多đa 重trọng/trùng 言ngôn 。 如như 是thị 如như 是thị 。 謂vị 一nhất 切thiết 種chủng 。 攝nhiếp 三tam 熏huân 習tập 共cộng 不bất 共cộng 等đẳng 種chủng 識thức 盡tận 故cố 。 展triển 轉chuyển 力lực 者giả 。 謂vị 八bát 現hiện 識thức 及cập 彼bỉ 相tương 應ứng 相tương 見kiến 分phần/phân 等đẳng 。 彼bỉ 皆giai 互hỗ 有hữu 相tương 助trợ 力lực 故cố 。 即tức 現hiện 識thức 等đẳng 總tổng 名danh 分phân 別biệt 。 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 分phân 別biệt 類loại 多đa 故cố 言ngôn 彼bỉ 彼bỉ 。 此thử 頌tụng 意ý 說thuyết 。 雖tuy 無vô 外ngoại 緣duyên 。 由do 本bổn 識thức 中trung 有hữu 一nhất 切thiết 種chủng 轉chuyển 變biến 差sai 別biệt 。 及cập 以dĩ 現hiện 行hành 八bát 種chủng 識thức 等đẳng 展triển 轉chuyển 力lực 故cố 。 彼bỉ 彼bỉ 分phân 別biệt 而nhi 亦diệc 得đắc 生sanh 。 何hà 假giả 外ngoại 緣duyên 方phương 起khởi 分phân 別biệt 。 清thanh 淨tịnh 法pháp 起khởi 應ưng 知tri 亦diệc 然nhiên 。 淨tịnh 種chủng 現hiện 行hành 為vi 緣duyên 生sanh 故cố 。 雖tuy 分phân 別biệt 言ngôn 總tổng 顯hiển 三tam 界giới 心tâm 及cập 心tâm 所sở 。 而nhi 隨tùy 勝thắng 者giả 諸chư 聖thánh 教giáo 中trung 多đa 門môn 顯hiển 示thị 。 或hoặc 說thuyết 為vi 二nhị 三tam 四tứ 五ngũ 等đẳng 。 如như 餘dư 論luận 中trung 具cụ 廣quảng 分phân 別biệt 。 此thử 中trung 應ưng 明minh 四tứ 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 恐khủng 繁phồn 不bất 述thuật 。 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 明minh 。 次thứ 通thông 生sanh 死tử 不bất 成thành 難nạn/nan 。 論luận 生sanh 起khởi 云vân 。 雖tuy 有hữu 內nội 識thức 而nhi 無vô 外ngoại 緣duyên 。 由do 何hà 有hữu 情tình 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 頌tụng 曰viết 。

由do 諸chư 業nghiệp 習tập 氣khí 。 二nhị 取thủ 習tập 氣khí 俱câu 。

前tiền 異dị 熟thục 既ký 盡tận 。 復phục 生sanh 餘dư 異dị 熟thục 。

釋thích 曰viết 。 頌tụng 之chi 四tứ 句cú 總tổng 分phân 為vi 二nhị 。 上thượng 半bán 通thông 前tiền 所sở 藉tạ 緣duyên 種chủng 。 下hạ 半bán 正chánh 明minh 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 諸chư 業nghiệp 謂vị 福phước 非phi 福phước 不bất 動động 。 即tức 有hữu 漏lậu 善thiện 不bất 善thiện 思tư 業nghiệp 。 業nghiệp 之chi 眷quyến 屬thuộc 亦diệc 立lập 業nghiệp 名danh 。 同đồng 招chiêu 引dẫn 滿mãn 異dị 熟thục 果quả 故cố 。 此thử 雖tuy 纔tài 起khởi 無vô 間gian 即tức 滅diệt 無vô 義nghĩa 能năng 招chiêu 當đương 異dị 熟thục 果quả 。 而nhi 熏huân 本bổn 識thức 起khởi 自tự 功công 能năng 。 即tức 此thử 功công 能năng 說thuyết 為vi 習tập 氣khí 。 是thị 業nghiệp 氣khí 分phần/phân 熏huân 習tập 所sở 成thành 簡giản 曾tằng 現hiện 業nghiệp 故cố 名danh 習tập 氣khí 。 如như 是thị 習tập 氣khí 展triển 轉chuyển 相tương 續tục 至chí 成thành 熟thục 時thời 招chiêu 異dị 熟thục 果quả 。 此thử 顯hiển 當đương 果quả 勝thắng 增tăng 上thượng 緣duyên 。 相tương 見kiến 名danh 色sắc 心tâm 及cập 心tâm 所sở 本bổn 末mạt 。 彼bỉ 取thủ 皆giai 二nhị 取thủ 攝nhiếp 。 彼bỉ 所sở 熏huân 發phát 親thân 能năng 生sanh 彼bỉ 本bổn 識thức 上thượng 功công 能năng 名danh 二nhị 取thủ 習tập 氣khí 。 此thử 顯hiển 來lai 世thế 異dị 熟thục 果quả 心tâm 及cập 彼bỉ 相tương 應ứng 諸chư 因nhân 緣duyên 種chủng 。 俱câu 謂vị 業nghiệp 種chủng 二nhị 取thủ 種chủng 俱câu 。 是thị 疎sơ 親thân 緣duyên 互hỗ 相tương 助trợ 義nghĩa 。 業nghiệp 招chiêu 生sanh 顯hiển 故cố 論luận 先tiên 說thuyết 。 前tiền 異dị 熟thục 者giả 。 謂vị 前tiền 前tiền 生sanh 業nghiệp 異dị 熟thục 果quả 。 餘dư 異dị 熟thục 者giả 。 謂vị 後hậu 後hậu 生sanh 業nghiệp 異dị 熟thục 果quả 。 雖tuy 二nhị 取thủ 種chủng 受thọ 果quả 無vô 窮cùng 。 而nhi 業nghiệp 異dị 熟thục 受thọ 果quả 有hữu 盡tận 。 由do 異dị 熟thục 果quả 性tánh 別biệt 難nạn/nan 招chiêu 等đẳng 流lưu 增tăng 上thượng 性tánh 同đồng 易dị 感cảm 。 由do 感cảm 餘dư 生sanh 業nghiệp 等đẳng 種chủng 熟thục 。 前tiền 異dị 熟thục 果quả 受thọ 用dụng 盡tận 時thời 。 復phục 別biệt 能năng 生sanh 餘dư 異dị 熟thục 果quả 。 由do 斯tư 生sanh 死tử 輪luân 轉chuyển 無vô 窮cùng 。 何hà 假giả 餘dư 緣duyên 方phương 得đắc 相tương 續tục 。 此thử 頌tụng 意ý 說thuyết 。 由do 業nghiệp 二nhị 取thủ 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 皆giai 不bất 離ly 識thức 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 為vi 彼bỉ 性tánh 故cố 。 此thử 中trung 所sở 說thuyết 業nghiệp 習tập 氣khí 等đẳng 。 應ưng 知tri 即tức 是thị 。 三tam 種chủng 習tập 氣khí 。 一nhất 名danh 言ngôn 習tập 氣khí 。 彼bỉ 有hữu 為vi 法pháp 各các 別biệt 親thân 種chủng 。 名danh 言ngôn 有hữu 二nhị 。 一nhất 表biểu 義nghĩa 名danh 言ngôn 。 即tức 能năng 詮thuyên 表biểu 音âm 聲thanh 差sai 別biệt 。 二nhị 顯hiển 境cảnh 名danh 言ngôn 。 即tức 能năng 了liễu 境cảnh 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 隨tùy 二nhị 名danh 言ngôn 所sở 熏huân 成thành 種chủng 。 作tác 有hữu 為vi 法pháp 各các 別biệt 因nhân 緣duyên 。 二nhị 我ngã 執chấp 習tập 氣khí 謂vị 虛hư 妄vọng 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 種chủng 。 我ngã 執chấp 有hữu 二nhị 。 一nhất 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 。 即tức 修tu 所sở 斷đoạn 。 我ngã 我ngã 所sở 執chấp 。 二nhị 分phần 別biệt 我ngã 執chấp 。 即tức 見kiến 所sở 斷đoạn 。 我ngã 我ngã 所sở 執chấp 。 隨tùy 二nhị 我ngã 執chấp 所sở 熏huân 成thành 種chủng 。 令linh 有hữu 情tình 等đẳng 自tự 他tha 差sai 別biệt 。 三tam 有hữu 支chi 習tập 氣khí 。 謂vị 招chiêu 三tam 界giới 異dị 熟thục 果quả 種chủng 。 有hữu 支chi 有hữu 二nhị 。 一nhất 有hữu 漏lậu 善thiện 。 即tức 是thị 能năng 招chiêu 可khả 愛ái 果quả 業nghiệp 。 二nhị 諸chư 不bất 善thiện 。 即tức 是thị 能năng 招chiêu 非phi 愛ái 果quả 業nghiệp 。 隨tùy 二nhị 有hữu 支chi 所sở 熏huân 成thành 種chủng 。 令linh 異dị 熟thục 果quả 善thiện 惡ác 趣thú 別biệt 。 應ưng 知tri 我ngã 執chấp 有hữu 支chi 習tập 氣khí 於ư 差sai 別biệt 果quả 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 。 此thử 中trung 所sở 言ngôn 業nghiệp 習tập 氣khí 者giả 。 應ưng 知tri 即tức 是thị 。 有hữu 支chi 習tập 氣khí 。 二nhị 取thủ 習tập 氣khí 應ưng 知tri 即tức 是thị 。 我ngã 執chấp 名danh 言ngôn 二nhị 種chủng 習tập 氣khí 。 取thủ 我ngã 我ngã 所sở 及cập 取thủ 名danh 言ngôn 而nhi 熏huân 成thành 故cố 皆giai 說thuyết 名danh 取thủ 。 既ký 由do 習tập 氣khí 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 所sở 感cảm 生sanh 死tử 有hữu 麁thô 細tế 異dị 故cố 。 諸chư 經kinh 論luận 說thuyết 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。 謂vị 諸chư 有hữu 漏lậu 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 由do 煩phiền 惱não 障chướng 緣duyên 助trợ 勢thế 力lực 所sở 感cảm 三tam 界giới 麁thô 異dị 熟thục 果quả 。 身thân 命mạng 短đoản 長trường/trưởng 隨tùy 因nhân 緣duyên 力lực 有hữu 定định 齊tề 限hạn 故cố 名danh 分phân 段đoạn 。 二nhị 不bất 思tư 議nghị 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 謂vị 諸chư 無vô 漏lậu 有hữu 分phân 別biệt 業nghiệp 由do 所sở 知tri 障chướng 緣duyên 助trợ 勢thế 力lực 所sở 感cảm 殊thù 勝thắng 細tế 異dị 熟thục 果quả 。 由do 悲bi 願nguyện 力lực 改cải 轉chuyển 身thân 命mạng 無vô 定định 齊tề 限hạn 故cố 名danh 變biến 易dị 。 無vô 漏lậu 定định 願nguyện 正chánh 所sở 資tư 感cảm 妙diệu 用dụng 難nạn/nan 惻trắc 。 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 或hoặc 名danh 意ý 成thành 身thân 。 隨tùy 意ý 願nguyện 成thành 故cố 。 何hà 用dụng 資tư 感cảm 生sanh 死tử 果quả 。 為vi 自tự 證chứng 菩Bồ 提Đề 利lợi 樂lạc 他tha 故cố 。 以dĩ 不bất 定định 姓tánh 獨Độc 覺Giác 聲Thanh 聞Văn 。 及cập 得đắc 自tự 在tại 大đại 願nguyện 菩Bồ 薩Tát 已dĩ 永vĩnh 斷đoạn 伏phục 煩phiền 惱não 障chướng 故cố 。 無vô 容dung 復phục 受thọ 當đương 分phân 段đoạn 身thân 。 恐khủng 廢phế 長trường 時thời 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 遂toại 以dĩ 無vô 漏lậu 勝thắng 定định 願nguyện 力lực 。 如như 延diên 壽thọ 法pháp 資tư 現hiện 身thân 因nhân 。 令linh 彼bỉ 長trường 時thời 感cảm 果quả 不bất 絕tuyệt 。 數sác 數sác 如như 是thị 。 定định 願nguyện 資tư 助trợ 乃nãi 至chí 證chứng 得đắc 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 彼bỉ 復phục 何hà 須tu 。 所sở 知tri 障chướng 助trợ 。 以dĩ 所sở 知tri 障chướng 障chướng 大đại 菩Bồ 提Đề 。 為vì 欲dục 斷đoạn 除trừ 。 留lưu 身thân 久cửu 住trụ 。 又hựu 所sở 知tri 障chướng 為vi 有hữu 漏lậu 依y 。 此thử 障chướng 若nhược 無vô 。 彼bỉ 定định 非phi 有hữu 。 故cố 於ư 身thân 住trụ 有hữu 大đại 助trợ 力lực 。 由do 此thử 應ưng 知tri 。 變biến 易dị 生sanh 死tử 性tánh 是thị 有hữu 漏lậu 異dị 熟thục 果quả 攝nhiếp 。 於ư 無vô 漏lậu 業nghiệp 是thị 增tăng 上thượng 果quả 。 前tiền 後hậu 中trung 際tế 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 不bất 待đãi 外ngoại 緣duyên 既ký 由do 內nội 識thức 。 淨tịnh 法pháp 相tướng 續tục 應ưng 知tri 亦diệc 然nhiên 。 謂vị 無vô 始thỉ 來lai 依y 附phụ 本bổn 識thức 有hữu 無vô 漏lậu 種chủng 由do 轉chuyển 識thức 等đẳng 數sác 數sác 重trọng/trùng 發phát 漸tiệm 漸tiệm 增tăng 勝thắng 。 乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 。 得đắc 成thành 佛Phật 時thời 。 轉chuyển 捨xả 本bổn 來lai 雜tạp 染nhiễm 識thức 種chủng 轉chuyển 。 得đắc 始thỉ 起khởi 清thanh 淨tịnh 種chủng 識thức 。 任nhậm 持trì 一nhất 切thiết 。 功công 德đức 種chủng 子tử 。 由do 本bổn 願nguyện 力lực 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 起khởi 諸chư 妙diệu 用dụng 相tương 續tục 無vô 窮cùng 。 由do 此thử 應ưng 知tri 。 唯duy 有hữu 內nội 識thức 。 上thượng 來lai 釋thích 違vi 理lý 難nan 竟cánh 。 次thứ 下hạ 六lục 頌tụng 釋thích 違vi 教giáo 難nạn/nan 。 前tiền 三tam 頌tụng 釋thích 違vi 三tam 性tánh 難nạn/nan 。 後hậu 三tam 頌tụng 釋thích 違vi 無vô 性tánh 難nạn/nan 。 其kỳ 釋thích 初sơ 難nạn/nan 論luận 生sanh 起khởi 云vân 。 若nhược 唯duy 有hữu 識thức 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 處xứ 處xứ 經kinh 中trung 說thuyết 有hữu 三tam 性tánh 。 應ưng 知tri 三tam 性tánh 亦diệc 不bất 離ly 識thức 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

由do 彼bỉ 彼bỉ 遍biến 計kế 。 遍biến 計kế 種chủng 種chủng 物vật 。

此thử 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 無vô 所sở 有hữu 。

依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 分phân 別biệt 緣duyên 所sở 生sanh 。

圓viên 成thành 實thật 於ư 彼bỉ 。 常thường 遠viễn 離ly 前tiền 性tánh 。

故cố 此thử 與dữ 他tha 依y 。 非phi 不bất 異dị 非phi 異dị 。

如như 無vô 常thường 等đẳng 性tánh 。 非phi 不bất 見kiến 此thử 彼bỉ 。

釋thích 曰viết 。 此thử 三tam 行hành 頌tụng 釋thích 三tam 性tánh 難nạn/nan 。 初sơ 一nhất 頌tụng 明minh 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 於ư 中trung 初sơ 句cú 顯hiển 能năng 遍biến 計kế 。 第đệ 二nhị 示thị 所sở 遍biến 計kế 境cảnh 。 後hậu 半bán 方phương 申thân 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 能năng 遍biến 計kế 者giả 。 謂vị 六lục 七thất 識thức 周chu 遍biến 計kế 度độ 故cố 名danh 遍biến 計kế 。 品phẩm 類loại 眾chúng 多đa 故cố 言ngôn 彼bỉ 彼bỉ 。 計kế 度độ 分phân 別biệt 為vi 能năng 遍biến 計kế 。 以dĩ 五ngũ 八bát 識thức 無vô 計kế 度độ 故cố 。 執chấp 我ngã 法pháp 者giả 必tất 由do 有hữu 慧tuệ 。 第đệ 八bát 不bất 與dữ 慧tuệ 相tương 應ứng 故cố 。 五ngũ 識thức 雖tuy 與dữ 微vi 慧tuệ 相tương 應ứng 。 但đãn 任nhậm 運vận 緣duyên 無vô 計kế 度độ 故cố 。 末mạt 那na 雖tuy 不bất 遍biến 緣duyên 諸chư 境cảnh 。 亦diệc 名danh 意ý 識thức 。 能năng 執chấp 類loại 故cố 。 所sở 遍biến 計kế 者giả 是thị 依y 他tha 起khởi 。 遍biến 計kế 心tâm 等đẳng 所sở 緣duyên 緣duyên 故cố 。 圓viên 成thành 實thật 性tánh 非phi 是thị 彼bỉ 境cảnh 。 真chân 非phi 妄vọng 執chấp 。 所sở 緣duyên 境cảnh 故cố 。 依y 展triển 轉chuyển 說thuyết 亦diệc 所sở 遍biến 計kế 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 雖tuy 是thị 彼bỉ 境cảnh 。 而nhi 非phi 所sở 緣duyên 緣duyên 故cố 非phi 所sở 遍biến 計kế 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 與dữ 依y 他tha 起khởi 復phục 有hữu 何hà 別biệt 。 謂vị 有hữu 一nhất 切thiết 心tâm 及cập 心tâm 所sở 由do 熏huân 習tập 力lực 所sở 變biến 二nhị 分phần 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 皆giai 依y 他tha 起khởi 。 遍biến 計kế 依y 斯tư 妄vọng 執chấp 定định 實thật 有hữu 無vô 一nhất 異dị 俱câu 不bất 俱câu 等đẳng 。 此thử 二nhị 方phương 名danh 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 此thử 所sở 執chấp 性tánh 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 教giáo 理lý 推thôi 微vi 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 其kỳ 次thứ 半bán 頌tụng 顯hiển 依y 他tha 起khởi 。 所sở 言ngôn 分phân 別biệt 緣duyên 所sở 生sanh 者giả 。 以dĩ 諸chư 染nhiễm 淨tịnh 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 皆giai 名danh 分phân 別biệt 。 別biệt 緣duyên 遍biến 故cố 。 是thị 則tắc 一nhất 切thiết 染nhiễm 淨tịnh 依y 他tha 皆giai 是thị 此thử 中trung 依y 他tha 起khởi 攝nhiếp 。 後hậu 一nhất 頌tụng 半bán 顯hiển 圓viên 成thành 實thật 。 即tức 前tiền 二nhị 句cú 正chánh 顯hiển 其kỳ 性tánh 。 其kỳ 次thứ 三tam 句cú 顯hiển 與dữ 依y 他tha 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 其kỳ 第đệ 四tứ 句cú 顯hiển 由do 證chứng 此thử 了liễu 依y 他tha 幻huyễn 。 二nhị 空không 所sở 顯hiển 。 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。 諸chư 法pháp 實thật 性tánh 。 名danh 圓viên 成thành 實thật 。 顯hiển 此thử 遍biến 常thường 體thể 非phi 虛hư 謬mậu 。 簡giản 自tự 共cộng 相tương 虛hư 空không 我ngã 等đẳng 。 無vô 漏lậu 有hữu 為vi 離ly 倒đảo 究cứu 竟cánh 勝thắng 用dụng 周chu 遍biến 亦diệc 得đắc 此thử 名danh 。 然nhiên 今kim 頌tụng 中trung 說thuyết 初sơ 非phi 後hậu 。 此thử 即tức 於ư 彼bỉ 依y 他tha 起khởi 上thượng 常thường 遠viễn 離ly 前tiền 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 二nhị 空không 所sở 顯hiển 。 真Chân 如Như 為vi 性tánh 。 說thuyết 於ư 彼bỉ 言ngôn 顯hiển 圓viên 成thành 實thật 與dữ 依y 他tha 起khởi 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 常thường 遠viễn 離ly 言ngôn 顯hiển 妄vọng 所sở 執chấp 能năng 所sở 二nhị 取thủ 理lý 恆hằng 非phi 有hữu 。 前tiền 言ngôn 義nghĩa 顯hiển 不bất 空không 依y 他tha 。 性tánh 顯hiển 二nhị 空không 非phi 圓viên 成thành 實thật 。 真Chân 如Như 離ly 有hữu 離ly 無vô 性tánh 故cố 。 由do 前tiền 理lý 故cố 。 此thử 圓viên 成thành 實thật 與dữ 彼bỉ 依y 他tha 起khởi 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 。 異dị 應Ứng 真Chân 如như 非phi 彼bỉ 實thật 性tánh 。 不bất 異dị 此thử 性tánh 應ưng 是thị 無vô 常thường 。 彼bỉ 此thử 應ưng 淨tịnh 非phi 淨tịnh 境cảnh 。 則tắc 本bổn 後hậu 智trí 用dụng 應ưng 無vô 別biệt 。 如như 彼bỉ 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 等đẳng 性tánh 與dữ 行hành 等đẳng 法pháp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 異dị 應ưng 彼bỉ 法pháp 非phi 無vô 常thường 等đẳng 。 不bất 異dị 此thử 應ưng 非phi 彼bỉ 共cộng 相tương 。 由do 斯tư 喻dụ 顯hiển 此thử 圓viên 成thành 實thật 與dữ 依y 他tha 起khởi 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 法pháp 與dữ 法pháp 性tánh 理lý 必tất 應ưng 然nhiên 。 勝thắng 義nghĩa 世thế 俗tục 相tương 待đãi 立lập 故cố 。 非phi 不bất 證chứng 見kiến 此thử 圓viên 成thành 實thật 而nhi 能năng 見kiến 彼bỉ 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 未vị 達đạt 遍biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 空không 。 不bất 如như 實thật 知tri 。 依y 他tha 有hữu 故cố 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 證chứng 真Chân 如Như 已dĩ 。 後hậu 得đắc 智trí 中trung 方phương 能năng 了liễu 達đạt 依y 他tha 起khởi 性tánh 如như 幻huyễn 事sự 等đẳng 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 。 三tam 種chủng 自tự 性tánh 。 皆giai 不bất 遠viễn 離ly 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 謂vị 心tâm 心tâm 所sở 。 及cập 所sở 變biến 現hiện 。 眾chúng 緣duyên 生sanh 故cố 。 如như 幻huyễn 事sự 等đẳng 非phi 有hữu 似tự 有hữu 。 誑cuống 惑hoặc 愚ngu 夫phu 。 一nhất 切thiết 皆giai 名danh 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 愚ngu 夫phu 於ư 此thử 橫hoạnh/hoành 執chấp 我ngã 法pháp 有hữu 無vô 一nhất 異dị 俱câu 不bất 俱câu 等đẳng 。 如như 空không 花hoa 等đẳng 性tánh 相tướng 都đô 無vô 。 一nhất 切thiết 皆giai 名danh 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 依y 他tha 起khởi 上thượng 彼bỉ 所sở 妄vọng 執chấp 我ngã 法pháp 俱câu 空không 。 此thử 空không 所sở 顯hiển 識thức 等đẳng 真chân 性tánh 名danh 圓viên 成thành 實thật 。 是thị 故cố 此thử 三tam 不bất 離ly 心tâm 等đẳng 。 虛hư 空không 擇trạch 滅diệt 非phi 擇trạch 滅diệt 等đẳng 何hà 性tánh 所sở 攝nhiếp 。 三tam 性tánh 容dung 攝nhiếp 。 心tâm 等đẳng 變biến 似tự 虛hư 空không 等đẳng 相tướng 。 隨tùy 心tâm 生sanh 故cố 依y 他tha 起khởi 攝nhiếp 。 愚ngu 夫phu 於ư 此thử 妄vọng 執chấp 實thật 有hữu 。 此thử 即tức 遍biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 攝nhiếp 。 若nhược 於ư 真Chân 如Như 假giả 施thi 設thiết 有hữu 虛hư 空không 等đẳng 義nghĩa 圓viên 成thành 實thật 攝nhiếp 。 有hữu 漏lậu 心tâm 等đẳng 定định 屬thuộc 依y 他tha 。 無vô 漏lậu 心tâm 等đẳng 容dung 二nhị 性tánh 攝nhiếp 。 眾chúng 緣duyên 生sanh 故cố 。 攝nhiếp 屬thuộc 依y 他tha 。 無vô 顛điên 倒đảo 故cố 。 圓viên 成thành 實thật 攝nhiếp 。 三tam 性tánh 五ngũ 事sự 相tướng 攝nhiếp 云vân 何hà 。 諸chư 聖thánh 教giáo 說thuyết 相tương/tướng 攝nhiếp 不bất 定định 。 依y 不bất 雜tạp 亂loạn 義nghĩa 相tương/tướng 說thuyết 者giả 說thuyết 。 依y 他tha 起khởi 攝nhiếp 彼bỉ 相tướng 名danh 分phân 別biệt 正chánh 智trí 。 圓viên 成thành 實thật 性tánh 攝nhiếp 彼bỉ 真Chân 如Như 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 不bất 攝nhiếp 五ngũ 事sự 。 彼bỉ 說thuyết 有hữu 漏lậu 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 變biến 似tự 所sở 詮thuyên 說thuyết 名danh 為vi 相tương/tướng 。 似tự 能năng 詮thuyên 現hiện 施thi 設thiết 為vi 名danh 。 能năng 變biến 心tâm 等đẳng 立lập 為vi 分phân 別biệt 。 無vô 漏lậu 心tâm 等đẳng 離ly 戲hí 論luận 故cố 。 但đãn 總tổng 名danh 正chánh 智trí 。 不bất 說thuyết 能năng 所sở 詮thuyên 。 四tứ 從tùng 緣duyên 生sanh 皆giai 依y 他tha 起khởi 。 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 與dữ 此thử 三tam 性tánh 相tướng 攝nhiếp 云vân 何hà 。 理lý 實thật 皆giai 通thông 隨tùy 相tương/tướng 各các 一nhất 。 空không 無vô 相tướng 願nguyện 。 如như 次thứ 應ưng 知tri 。 緣duyên 此thử 復phục 生sanh 三tam 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 一nhất 本bổn 性tánh 無vô 生sanh 忍nhẫn 。 二nhị 自tự 然nhiên 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 三tam 惑hoặc 苦khổ 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 如như 次thứ 此thử 三tam 是thị 此thử 境cảnh 故cố 。 此thử 三tam 云vân 何hà 攝nhiếp 彼bỉ 二nhị 諦đế 。 應ưng 知tri 世thế 俗tục 具cụ 此thử 三tam 種chủng 。 勝thắng 義nghĩa 唯duy 是thị 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 世thế 俗tục 有hữu 三tam 。 一nhất 假giả 世thế 俗tục 。 二nhị 行hành 世thế 俗tục 。 三tam 顯hiển 了liễu 世thế 俗tục 。 如như 次thứ 應ưng 知tri 即tức 此thử 三tam 性tánh 。 勝thắng 義nghĩa 有hữu 三tam 。 一nhất 義nghĩa 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 即tức 真Chân 如Như 勝thắng 之chi 義nghĩa 故cố 。 二nhị 得đắc 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 勝thắng 即tức 義nghĩa 故cố 。 三tam 行hành 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 即tức 聖thánh 道Đạo 勝thắng 為vi 義nghĩa 故cố 。 無vô 變biến 無vô 倒đảo 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 故cố 。 皆giai 攝nhiếp 在tại 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 如như 是thị 三tam 性tánh 何hà 智trí 所sở 行hành 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 都đô 非phi 智trí 所sở 行hành 。 以dĩ 無vô 自tự 體thể 非phi 所sở 緣duyên 緣duyên 故cố 。 愚ngu 夫phu 執chấp 有hữu 。 聖thánh 者giả 達đạt 無vô 。 亦diệc 得đắc 說thuyết 為vi 凡phàm 聖thánh 智trí 境cảnh 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 二nhị 智trí 所sở 行hành 。 圓viên 成thành 實thật 性tánh 唯duy 聖thánh 智trí 境cảnh 。 此thử 三tam 性tánh 中trung 幾kỷ 假giả 幾kỷ 實thật 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 妄vọng 安an 立lập 故cố 可khả 說thuyết 為vi 假giả 。 無vô 體thể 相tướng 故cố 非phi 假giả 非phi 實thật 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 有hữu 實thật 有hữu 假giả 。 眾chúng 集tập 相tương 續tục 分phần/phân 位vị 性tánh 故cố 說thuyết 為vi 假giả 有hữu 。 心tâm 心tâm 所sở 色sắc 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 說thuyết 為vi 實thật 有hữu 。 若nhược 無vô 實thật 法pháp 。 假giả 法pháp 亦diệc 無vô 。 假giả 依y 實thật 因nhân 而nhi 施thi 設thiết 故cố 。 圓viên 成thành 實thật 性tánh 唯duy 是thị 實thật 有hữu 。 不bất 依y 他tha 緣duyên 而nhi 施thi 設thiết 故cố 。 此thử 三tam 為vi 異dị 為vi 不bất 異dị 耶da 。 應ưng 說thuyết 俱câu 非phi 。 無vô 別biệt 體thể 故cố 。 妄vọng 執chấp 緣duyên 起khởi 真chân 義nghĩa 別biệt 故cố 。 如như 是thị 三tam 性tánh 義nghĩa 類loại 無vô 邊biên 。 恐khủng 文văn 增tăng 廣quảng 略lược 示thị 綱cương 要yếu 。 自tự 下hạ 通thông 釋thích 三tam 無vô 性tánh 難nạn/nan 。 論luận 生sanh 起khởi 云vân 。 若nhược 有hữu 三tam 性tánh 。 如như 何hà 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 頌tụng 曰viết 。

即tức 依y 此thử 三tam 性tánh 。 立lập 彼bỉ 三tam 無vô 性tánh 。

故cố 佛Phật 密mật 意ý 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 性tánh 。

初sơ 即tức 相tương/tướng 無vô 性tánh 。 次thứ 無vô 自tự 然nhiên 性tánh 。

後hậu 由do 遠viễn 離ly 前tiền 。 所sở 執chấp 我ngã 法pháp 性tánh 。

此thử 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 。 亦diệc 即tức 是thị 真Chân 如Như 。

常thường 如như 其kỳ 性tánh 故cố 。 即tức 唯duy 識thức 實thật 性tánh 。

釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 釋thích 通thông 三tam 無vô 性tánh 難nạn/nan 。 文văn 中trung 三tam 節tiết 。 初sơ 頌tụng 總tổng 明minh 即tức 依y 三tam 性tánh 立lập 三tam 無vô 性tánh 。 次thứ 頌tụng 正chánh 顯hiển 依y 三tam 性tánh 立lập 三tam 無vô 性tánh 義nghĩa 。 後hậu 頌tụng 重trọng/trùng 明minh 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 即tức 依y 此thử 前tiền 所sở 說thuyết 三tam 性tánh 立lập 彼bỉ 後hậu 說thuyết 三tam 種chủng 無vô 性tánh 。 謂vị 即tức 相tương 生sanh 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 。 故cố 佛Phật 密mật 意ý 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 非phi 性tánh 全toàn 無vô 。 說thuyết 密mật 意ý 言ngôn 顯hiển 非phi 了liễu 義nghĩa 。 謂vị 後hậu 二nhị 性tánh 雖tuy 體thể 非phi 無vô 。 而nhi 有hữu 愚ngu 夫phu 於ư 彼bỉ 增tăng 益ích 妄vọng 執chấp 實thật 有hữu 我ngã 法pháp 自tự 性tánh 。 此thử 即tức 名danh 為vi 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 為vi 除trừ 此thử 執chấp 故cố 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 於ư 有hữu 及cập 無vô 總tổng 說thuyết 無vô 性tánh 。 云vân 何hà 依y 此thử 而nhi 立lập 彼bỉ 三tam 。 謂vị 依y 此thử 初sơ 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 立lập 相tương/tướng 無vô 性tánh 。 由do 此thử 體thể 相tướng 畢tất 竟cánh 非phi 有hữu 。 如như 空không 花hoa 故cố 。 依y 次thứ 依y 他tha 立lập 生sanh 無vô 性tánh 。 此thử 如như 幻huyễn 事sự 託thác 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 無vô 如như 妄vọng 執chấp 自tự 然nhiên 性tánh 故cố 假giả 說thuyết 無vô 性tánh 。 非phi 性tánh 全toàn 無vô 。 依y 後hậu 圓viên 成thành 實thật 立lập 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 。 謂vị 即tức 勝thắng 義nghĩa 由do 遠viễn 離ly 前tiền 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 我ngã 法pháp 二nhị 性tánh 故cố 假giả 說thuyết 無vô 性tánh 。 非phi 性tánh 全toàn 無vô 。 如như 太thái 虛hư 空không 。 雖tuy 遍biến 諸chư 色sắc 。 而nhi 是thị 眾chúng 色sắc 。 無vô 性tánh 所sở 顯hiển 。 雖tuy 依y 他tha 起khởi 非phi 勝thắng 義nghĩa 故cố 亦diệc 得đắc 說thuyết 為vi 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 。 而nhi 濫lạm 第đệ 二nhị 故cố 此thử 不bất 說thuyết 。 此thử 性tánh 即tức 是thị 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 。 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 故cố 。 然nhiên 勝thắng 義nghĩa 諦đế 略lược 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 世thế 間gian 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 二nhị 道Đạo 理lý 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 。 三tam 證chứng 得đắc 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 二nhị 空không 真Chân 如Như 。 四tứ 勝thắng 義nghĩa 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 此thử 中trung 勝thắng 義nghĩa 依y 最tối 後hậu 說thuyết 。 是thị 最tối 後hậu 說thuyết 是thị 最tối 勝thắng 道đạo 所sở 行hành 義nghĩa 故cố 。 為vi 簡giản 前tiền 三tam 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 此thử 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 亦diệc 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 真chân 謂vị 真chân 實thật 顯hiển 非phi 虛hư 妄vọng 。 如như 謂vị 如như 常thường 表biểu 無vô 變biến 易dị 。 謂vị 此thử 真chân 實thật 於ư 一nhất 切thiết 位vị 常thường 如như 其kỳ 性tánh 故cố 曰viết 真Chân 如Như 。 即tức 是thị 湛trạm 然nhiên 不bất 虛hư 妄vọng 義nghĩa 。 亦diệc 言ngôn 顯hiển 此thử 復phục 有hữu 多đa 名danh 。 謂vị 名danh 法Pháp 界Giới 及cập 實thật 際tế 等đẳng 。 如như 餘dư 論luận 中trung 隨tùy 義nghĩa 廣quảng 釋thích 。 此thử 性tánh 即tức 是thị 唯duy 識thức 實thật 性tánh 。 謂vị 唯duy 識thức 性tánh 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 虛hư 妄vọng 。 謂vị 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 二nhị 者giả 真chân 實thật 。 謂vị 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 為vi 簡giản 虛hư 妄vọng 說thuyết 實thật 性tánh 言ngôn 。

復phục 有hữu 二nhị 性tánh 。 一nhất 者giả 世thế 俗tục 。 謂vị 依y 他tha 起khởi 。 二nhị 者giả 勝thắng 義nghĩa 。 謂vị 圓viên 成thành 實thật 。 為vi 簡giản 世thế 俗tục 故cố 說thuyết 實thật 性tánh 。 三tam 頌tụng 總tổng 顯hiển 諸chư 契Khế 經Kinh 中trung 說thuyết 無vô 性tánh 言ngôn 非phi 極cực 了liễu 義nghĩa 。 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 依y 之chi 總tổng 撥bát 諸chư 法pháp 都đô 無vô 自tự 性tánh 。 已dĩ 廣quảng 分phân 別biệt 。 唯duy 識thức 性tánh 相tướng 。 次thứ 下hạ 第đệ 三tam 有hữu 五ngũ 行hành 頌tụng 釋thích 其kỳ 唯duy 識thức 所sở 修tu 行hành 位vị 。 論luận 中trung 發phát 起khởi 五ngũ 位vị 文văn 云vân 。 如như 是thị 所sở 成thành 唯duy 識thức 性tánh 相tướng 。 誰thùy 於ư 幾kỷ 位vị 如như 何hà 悟ngộ 入nhập 。 謂vị 具cụ 大Đại 乘Thừa 二nhị 種chủng 姓tánh 者giả 。 略lược 於ư 五ngũ 位vị 漸tiệm 次thứ 悟ngộ 入nhập 。 何hà 謂vị 大Đại 乘Thừa 。 二nhị 種chủng 種chủng 姓tánh 。 一nhất 本bổn 性tánh 住trụ 種chủng 姓tánh 。 謂vị 無vô 始thỉ 來lai 依y 附phụ 本bổn 識thức 法pháp 爾nhĩ 所sở 得đắc 無vô 漏lậu 法Pháp 因nhân 。 二nhị 習tập 所sở 成thành 種chủng 姓tánh 。 謂vị 聞văn 法Pháp 界giới 等đẳng 流lưu 法pháp 已dĩ 。 聞văn 所sở 成thành 等đẳng 熏huân 習tập 所sở 成thành 。 要yếu 具cụ 大Đại 乘Thừa 此thử 二nhị 種chủng 姓tánh 。 方phương 能năng 漸tiệm 次thứ 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 。 何hà 謂vị 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 五ngũ 位vị 。 一nhất 資tư 糧lương 位vị 。 謂vị 修tu 大Đại 乘Thừa 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 二nhị 加gia 行hành 位vị 。 謂vị 修tu 大Đại 乘Thừa 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 三tam 通thông 達đạt 位vị 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 住trụ 見kiến 道đạo 。 四tứ 修tu 習tập 位vị 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 住trụ 修tu 道Đạo 。 五ngũ 究cứu 竟cánh 位vị 。 謂vị 住trụ 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 云vân 何hà 漸tiệm 次thứ 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 識thức 性tánh 相tướng 資tư 糧lương 位vị 中trung 能năng 深thâm 信tín 解giải 。 在tại 加gia 行hành 位vị 能năng 漸tiệm 伏phục 除trừ 所sở 取thủ 能năng 取thủ 引dẫn 發phát 真chân 見kiến 。 在tại 通thông 達đạt 位vị 。 如như 實thật 通thông 達đạt 。 修tu 習tập 位vị 中trung 如như 所sở 證chứng 理lý 數sác 數sác 修tu 習tập 。 伏phục 斷đoạn 餘dư 障chướng 。 至chí 究cứu 竟cánh 位vị 。 出xuất 障chướng 圓viên 明minh 。 能năng 盡tận 未vị 來lai 化hóa 有hữu 情tình 類loại 復phục 令linh 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 相tương/tướng 性tánh 。 初sơ 資tư 糧lương 位vị 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

乃nãi 至chí 未vị 起khởi 識thức 。 求cầu 住trụ 唯duy 識thức 性tánh 。

於ư 二nhị 取thủ 隨tùy 眠miên 。 猶do 未vị 能năng 伏phục 滅diệt 。

釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 一nhất 資tư 糧lương 位vị 也dã 。 從tùng 發phát 深thâm 固cố 。 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 乃nãi 至chí 未vị 起khởi 順thuận 決quyết 擇trạch 識thức 求cầu 住trụ 唯duy 識thức 。 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 。 齊tề 此thử 皆giai 是thị 資tư 糧lương 位vị 攝nhiếp 。 於ư 中trung 即tức 攝nhiếp 十thập 住trụ 十thập 行hành 十thập 迴hồi 向hướng 位vị 。 為vi 趣thú 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 修tu 集tập 種chủng 種chủng 勝thắng 資tư 糧lương 故cố 。 為vi 有hữu 情tình 故cố 。 勤cần 求cầu 解giải 脫thoát 。 由do 此thử 亦diệc 名danh 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 此thử 位vị 菩Bồ 薩Tát 依y 因nhân 善thiện 友hữu 作tác 意ý 資tư 糧lương 四tứ 勝thắng 力lực 故cố 。 於ư 唯duy 識thức 義nghĩa 雖tuy 深thâm 信tín 解giải 而nhi 未vị 能năng 了liễu 能năng 所sở 取thủ 空không 。 多đa 住trụ 外ngoại 門môn 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 故cố 。 於ư 二nhị 取thủ 所sở 引dẫn 隨tùy 眠miên 猶do 未vị 有hữu 能năng 伏phục 滅diệt 功công 力lực 令linh 彼bỉ 不bất 起khởi 。 二nhị 取thủ 現hiện 行hành 。 此thử 二nhị 取thủ 言ngôn 顯hiển 二nhị 取thủ 取thủ 。 執chấp 取thủ 能năng 取thủ 所sở 取thủ 性tánh 故cố 。 二nhị 取thủ 習tập 集tập 名danh 彼bỉ 隨tùy 眠miên 。 隨tùy 逐trục 有hữu 情tình 眠miên 伏phục 藏tạng 識thức 。 或hoặc 隨tùy 增tăng 過quá 故cố 名danh 隨tùy 眠miên 。 即tức 是thị 所sở 知tri 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 。 煩phiền 惱não 障chướng 者giả 。 謂vị 執chấp 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 實thật 我ngã 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。 百bách 二nhị 十thập 八bát 。 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 及cập 彼bỉ 等đẳng 流lưu 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 此thử 皆giai 擾nhiễu 惱não 有hữu 情tình 身thân 心tâm 能năng 障chướng 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 煩phiền 惱não 障chướng 。 所sở 知tri 障chướng 者giả 。 謂vị 執chấp 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 實thật 法pháp 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。 見kiến 疑nghi 無vô 明minh 愛ái 恚khuể 慢mạn 等đẳng 。 覆phú 所sở 知tri 境cảnh 無vô 顛điên 倒đảo 性tánh 能năng 障chướng 菩Bồ 提Đề 。 名danh 所sở 知tri 障chướng 。 此thử 所sở 知tri 障chướng 決quyết 定định 不bất 與dữ 異dị 熟thục 識thức 俱câu 。 彼bỉ 微vi 劣liệt 故cố 。 不bất 與dữ 無vô 明minh 。 慧tuệ 相tương 應ứng 故cố 。 法pháp 空không 智trí 果quả 與dữ 俱câu 起khởi 故cố 。 七thất 轉chuyển 識thức 內nội 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 或hoặc 少thiểu 或hoặc 多đa 。 如như 煩phiền 惱não 說thuyết 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 諸chư 見kiến 疑nghi 等đẳng 定định 不bất 相tương 應ứng 。 餘dư 由do 意ý 力lực 皆giai 容dung 引dẫn 起khởi 。 此thử 障chướng 但đãn 與dữ 不bất 善thiện 無vô 記ký 二nhị 心tâm 相tương 應ứng 。 論luận 說thuyết 無vô 相tướng 唯duy 通thông 不bất 善thiện 無vô 記ký 性tánh 故cố 。 癡si 無vô 癡si 等đẳng 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 煩phiền 惱não 障chướng 中trung 此thử 障chướng 必tất 有hữu 。 彼bỉ 定định 用dụng 此thử 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 體thể 雖tuy 無vô 異dị 而nhi 用dụng 有hữu 別biệt 故cố 。 二nhị 隨tùy 眠miên 隨tùy 聖thánh 道Đạo 用dụng 有hữu 勝thắng 劣liệt 故cố 斷đoạn 惑hoặc 前tiền 後hậu 。 此thử 於ư 無vô 覆phú 無vô 記ký 性tánh 中trung 是thị 異dị 熟thục 生sanh 。 非phi 餘dư 三tam 種chủng 。 彼bỉ 威uy 儀nghi 等đẳng 勢thế 用dụng 薄bạc 弱nhược 。 非phi 覆phú 所sở 知tri 障chướng 菩Bồ 提Đề 故cố 。 此thử 名danh 無vô 覆phú 。 望vọng 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 。 若nhược 望vọng 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 是thị 有hữu 覆phú 。 若nhược 所sở 知tri 障chướng 有hữu 見kiến 疑nghi 等đẳng 。 如như 何hà 此thử 種chủng 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 為vị 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 無vô 明minh 增tăng 故cố 總tổng 名danh 無vô 明minh 。 非phi 無vô 見kiến 等đẳng 。 如như 煩phiền 惱não 種chủng 立lập 見kiến 一nhất 處xứ 欲dục 色sắc 有hữu 愛ái 四tứ 住trụ 地địa 名danh 。 豈khởi 彼bỉ 更cánh 無vô 慢mạn 無vô 明minh 等đẳng 。 如như 是thị 二nhị 障chướng 分phân 別biệt 起khởi 者giả 見kiến 所sở 斷đoạn 攝nhiếp 。 任nhậm 運vận 起khởi 者giả 修tu 所sở 斷đoạn 攝nhiếp 。 二Nhị 乘Thừa 但đãn 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 菩Bồ 薩Tát 俱câu 斷đoạn 。 永vĩnh 斷đoạn 二nhị 種chủng 唯duy 聖thánh 道Đạo 。 能năng 伏phục 二nhị 現hiện 行hành 通thông 有hữu 漏lậu 道đạo 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 此thử 。 資tư 糧lương 位vị 中trung 。 二nhị 麁thô 現hiện 行hành 雖tuy 有hữu 伏phục 者giả 。 而nhi 於ư 細tế 者giả 及cập 二nhị 隨tùy 眠miên 止Chỉ 觀Quán 力lực 微vi 未vị 能năng 伏phục 滅diệt 。 此thử 位vị 未vị 證chứng 唯duy 識thức 真Chân 如Như 。 依y 勝thắng 解giải 力lực 。 修tu 諸chư 勝thắng 行hành 。 應ưng 知tri 亦diệc 是thị 解giải 行hành 地địa 攝nhiếp 。 所sở 修tu 勝thắng 行hành 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 福phước 及cập 智trí 。 諸chư 勝thắng 行hành 中trung 慧tuệ 為vi 性tánh 者giả 皆giai 名danh 為vi 智trí 。 餘dư 名danh 為vi 福phước 。 且thả 依y 六lục 種chủng 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 通thông 相tương/tướng 皆giai 二nhị 。 別biệt 相tướng 前tiền 五ngũ 說thuyết 為vi 福phước 德đức 。 第đệ 六lục 智trí 慧tuệ 或hoặc 復phục 前tiền 三tam 唯duy 福phước 德đức 攝nhiếp 。 後hậu 一nhất 唯duy 智trí 。 餘dư 通thông 二nhị 種chủng 。

復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 利lợi 自tự 他tha 。 所sở 修tu 勝thắng 行hành 隨tùy 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 力lực 一nhất 切thiết 皆giai 通thông 自tự 他tha 利lợi 行hành 。 依y 別biệt 相tướng 說thuyết 。 六Lục 到Đáo 彼Bỉ 岸Ngạn 。 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 等đẳng 自tự 利lợi 行hành 攝nhiếp 。 四tứ 種chủng 攝nhiếp 事sự 。 四tứ 無vô 量lượng 等đẳng 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 利lợi 他tha 行hành 攝nhiếp 。 如như 是thị 等đẳng 行hành 。 差sai 別biệt 無vô 邊biên 。 皆giai 是thị 此thử 中trung 所sở 修tu 勝thắng 行hành 。 此thử 位vị 二nhị 障chướng 雖tuy 未vị 伏phục 除trừ 修tu 勝thắng 行hành 時thời 有hữu 三tam 退thoái 屈khuất 。 而nhi 能năng 三tam 事sự 練luyện 磨ma 其kỳ 心tâm 。 於ư 所sở 證chứng 修tu 。 勇dũng 猛mãnh 不bất 退thoái 。 一nhất 聞văn 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 廣quảng 大đại 深thâm 遠viễn 心tâm 便tiện 退thoái 屈khuất 。 引dẫn 他tha 已dĩ 證chứng 大đại 菩Bồ 提Đề 。 者giả 練luyện 磨ma 自tự 心tâm 。 勇dũng 猛mãnh 不bất 退thoái 。 二nhị 聞văn 施thí 等đẳng 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 甚thậm 難nan 可khả 修tu 心tâm 便tiện 退thoái 屈khuất 。 省tỉnh 己kỷ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 能năng 修tu 旋toàn 等đẳng 練luyện 磨ma 自tự 心tâm 。 勇dũng 猛mãnh 不bất 退thoái 。 三tam 聞văn 諸chư 佛Phật 圓viên 滿mãn 轉chuyển 依y 極cực 難nan 可khả 證chứng 心tâm 便tiện 退thoái 屈khuất 。 引dẫn 他tha 麁thô 善thiện 況huống 己kỷ 妙diệu 因nhân 練luyện 磨ma 自tự 心tâm 。 勇dũng 猛mãnh 不bất 退thoái 。 由do 斯tư 三tam 事sự 練luyện 磨ma 其kỳ 心tâm 。 堅kiên 固cố 熾sí 然nhiên 。 修tu 諸chư 勝thắng 行hành 。 次thứ 加gia 行hành 位vị 。 論luận 主chủ 起khởi 云vân 。 次thứ 加gia 行hành 位vị 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

現hiện 前tiền 立lập 少thiểu 物vật 。 謂vị 是thị 唯duy 識thức 性tánh 。

以dĩ 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 非phi 實thật 住trụ 唯duy 識thức 。

釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 二nhị 加gia 行hành 位vị 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 先tiên 於ư 初sơ 無vô 數số 劫kiếp 。 善thiện 備bị 福phước 德đức 智trí 慧tuệ 資tư 糧lương 。 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 既ký 圓viên 滿mãn 已dĩ 。 為vi 入nhập 見kiến 道đạo 住trụ 唯duy 識thức 性tánh 。 復phục 修tu 加gia 行hành 伏phục 除trừ 二nhị 取thủ 。 謂vị 煖noãn 頂đảnh 忍nhẫn 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 此thử 四tứ 總tổng 名danh 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 順thuận 趣thú 真chân 實thật 決quyết 擇trạch 分phần/phân 故cố 。 近cận 見kiến 道đạo 故cố 立lập 加gia 行hành 名danh 。 非phi 前tiền 資tư 糧lương 無vô 加gia 行hành 義nghĩa 。 煖noãn 等đẳng 四tứ 法pháp 依y 四tứ 尋tầm 思tư 四tứ 如như 實thật 智trí 初sơ 後hậu 位vị 立lập 。 四tứ 尋tầm 思tư 者giả 。 尋tầm 思tư 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 假giả 有hữu 實thật 無vô 。 如như 實thật 遍biến 知tri 此thử 四tứ 離ly 識thức 及cập 識thức 非phi 有hữu 名danh 如như 實thật 智trí 。 名danh 義nghĩa 相tương/tướng 異dị 故cố 別biệt 尋tầm 求cầu 。 二nhị 二nhị 相tương/tướng 同đồng 故cố 合hợp 思tư 察sát 。 依y 明minh 得đắc 定định 發phát 下hạ 尋tầm 思tư 觀quán 無vô 所sở 取thủ 立lập 為vi 煖noãn 位vị 。 謂vị 此thử 位vị 中trung 創sáng/sang 觀quán 所sở 取thủ 名danh 等đẳng 四tứ 法pháp 皆giai 自tự 心tâm 變biến 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 初sơ 獲hoạch 惠huệ 日nhật 前tiền 行hành 相tương/tướng 故cố 五ngũ 明minh 得đắc 名danh 。 即tức 此thử 所sở 獲hoạch 道đạo 皆giai 前tiền 相tương/tướng 故cố 名danh 為vi 煖noãn 。 依y 明minh 增tăng 定định 發phát 上thượng 尋tầm 思tư 觀quán 無vô 所sở 取thủ 立lập 為vi 頂đảnh 位vị 。 謂vị 此thử 位vị 中trung 重trọng/trùng 觀quán 所sở 取thủ 名danh 等đẳng 四tứ 法pháp 皆giai 自tự 心tâm 變biến 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 明minh 相tướng 轉chuyển 成thành 故cố 名danh 明minh 增tăng 。 尋tầm 思tư 位vị 極cực 故cố 復phục 名danh 頂đảnh 。 依y 印ấn 順thuận 定định 發phát 下hạ 如như 是thị 智trí 。 於ư 所sở 取thủ 無vô 決quyết 定định 即tức 持trì 。 無vô 能năng 取thủ 中trung 亦diệc 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 忍nhẫn 。 既ký 無vô 實thật 境cảnh 離ly 能năng 取thủ 識thức 。 寧ninh 有hữu 實thật 識thức 離ly 所sở 取thủ 境cảnh 。 所sở 取thủ 能năng 取thủ 相tương 待đãi 五ngũ 故cố 。 印ấn 順thuận 忍nhẫn 時thời 總tổng 名danh 為vi 忍nhẫn 。 印ấn 前tiền 順thuận 後hậu 立lập 印ấn 順thuận 名danh 。 忍nhẫn 境cảnh 識thức 空không 故cố 名danh 為vi 忍nhẫn 。 依y 無vô 間gian 定định 發phát 上thượng 如như 實thật 智trí 印ấn 二nhị 取thủ 空không 立lập 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 謂vị 前tiền 上thượng 忍nhẫn 唯duy 印ấn 能năng 取thủ 空không 。 今kim 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 二nhị 空không 雙song 印ấn 。 從tùng 此thử 無vô 間gian 。 必tất 入nhập 見kiến 道đạo 故cố 立lập 無vô 間gian 名danh 。 畢tất 生sanh 法pháp 中trung 此thử 最tối 勝thắng 故cố 名danh 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 如như 是thị 煖noãn 頂đảnh 依y 能năng 取thủ 識thức 觀quán 所sở 取thủ 空không 。 下hạ 忍nhẫn 起khởi 時thời 印ấn 境cảnh 空không 相tướng 。 中trung 忍nhẫn 轉chuyển 位vị 於ư 能năng 取thủ 識thức 如như 境cảnh 是thị 空không 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 忍nhẫn 可khả 。 上thượng 忍nhẫn 起khởi 位vị 印ấn 能năng 取thủ 空không 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 雙song 印ấn 空không 相tướng 。 皆giai 帶đái 相tương/tướng 故cố 未vị 能năng 證chứng 實thật 。 故cố 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 此thử 四tứ 位vị 中trung 猶do 於ư 現hiện 前tiền 安an 立lập 少thiểu 物vật 。 謂vị 是thị 唯duy 識thức 。 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 。 以dĩ 彼bỉ 空không 有hữu 二nhị 相tương/tướng 未vị 除trừ 。 帶đái 相tương/tướng 觀quán 心tâm 。 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 非phi 實thật 安an 住trụ 真chân 唯duy 識thức 性tánh 。 彼bỉ 相tương/tướng 滅diệt 已dĩ 方phương 實thật 安an 住trụ 。 依y 如như 是thị 義nghĩa 故cố 有hữu 頌tụng 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 定định 位vị 。 觀quán 影ảnh 唯duy 是thị 心tâm 。 義nghĩa 想tưởng 既ký 滅diệt 除trừ 。 審thẩm 觀quán 唯duy 自tự 想tưởng 。 如như 是thị 住trụ 內nội 心tâm 。 知tri 所sở 取thủ 非phi 有hữu 。 次thứ 能năng 取thủ 亦diệc 無vô 。 後hậu 觸xúc 無vô 所sở 得đắc 。 此thử 加gia 行hành 位vị 未vị 遣khiển 相tương/tướng 縛phược 。 於ư 麁thô 重trọng 縛phược 。 亦diệc 未vị 能năng 斷đoạn 。 唯duy 能năng 伏phục 除trừ 分phân 別biệt 二nhị 取thủ 。 違vi 見kiến 道đạo 故cố 。 於ư 俱câu 生sanh 者giả 及cập 二nhị 隨tùy 眠miên 有hữu 漏lậu 觀quán 心tâm 。 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 有hữu 分phân 別biệt 故cố 。 未vị 全toàn 伏phục 除trừ 。 全toàn 未vị 能năng 滅diệt 。 此thử 位vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 安an 立lập 諦đế 非phi 安an 立lập 諦đế 俱câu 學học 觀quán 察sát 。 為vi 引dẫn 當đương 來lai 二nhị 種chủng 見kiến 道đạo 。 及cập 伏phục 分phân 別biệt 二nhị 種chủng 障chướng 故cố 。 非phi 安an 立lập 諦đế 是thị 正chánh 所sở 觀quán 。 非phi 如như 二Nhị 乘Thừa 唯duy 觀quán 安an 立lập 。 菩Bồ 薩Tát 起khởi 此thử 煖noãn 等đẳng 善thiện 根căn 。 雖tuy 方phương 便tiện 時thời 通thông 諸chư 靜tĩnh 慮lự 。 而nhi 依y 第đệ 四tứ 方phương 得đắc 成thành 滿mãn 。 託thác 最tối 勝thắng 依y 入nhập 見kiến 道đạo 故cố 。 唯duy 依y 欲dục 界giới 善thiện 趣thú 身thân 起khởi 餘dư 惠huệ 厭yếm 心tâm 。 非phi 殊thù 勝thắng 故cố 。 此thử 位vị 亦diệc 是thị 解giải 行hành 地địa 攝nhiếp 。 未vị 證chứng 唯duy 識thức 真chân 勝thắng 義nghĩa 故cố 。 次thứ 通thông 達đạt 位vị 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

若nhược 時thời 於ư 所sở 緣duyên 。 智trí 都đô 無vô 所sở 得đắc 。

爾nhĩ 時thời 住trụ 唯duy 識thức 。 離ly 二nhị 取thủ 相tương/tướng 故cố 。

釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 三tam 通thông 達đạt 位vị 也dã 。 若nhược 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 不bất 取thủ 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 相tương/tướng 故cố 。

爾nhĩ 時thời 乃nãi 名danh 實thật 住trụ 唯duy 識thức 。 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 。 即tức 證chứng 真Chân 如Như 智trí 與dữ 。 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 。 俱câu 離ly 能năng 取thủ 所sở 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 能năng 所sở 取thủ 相tương/tướng 俱câu 是thị 分phân 別biệt 。 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 戲hí 論luận 現hiện 故cố 。 故cố 無vô 相tướng 分phần/phân 而nhi 有hữu 見kiến 分phần/phân 。 說thuyết 無vô 相tướng 取thủ 不bất 取thủ 相tướng 故cố 。 雖tuy 有hữu 見kiến 分phần/phân 。 而nhi 不bất 分phân 別biệt 。 說thuyết 非phi 能năng 取thủ 。 非phi 取thủ 全toàn 無vô 。 雖tuy 無vô 相tướng 分phần/phân 而nhi 可khả 說thuyết 此thử 帶đái 如như 相tương/tướng 起khởi 。 不bất 離ly 如như 故cố 。 如như 自tự 證chứng 分phần/phân 緣duyên 見kiến 分phần/phân 時thời 不bất 變biến 而nhi 緣duyên 。 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 變biến 而nhi 緣duyên 者giả 便tiện 非phi 親thân 證chứng 。 如như 後hậu 得đắc 智trí 有hữu 分phân 別biệt 故cố 。 加gia 行hành 無vô 間gian 此thử 智trí 生sanh 時thời 。 體thể 會hội 真Chân 如Như 名danh 通thông 達đạt 位vị 。 初sơ 照chiếu 理lý 故cố 亦diệc 名danh 見kiến 道đạo 。 然nhiên 此thử 見kiến 道đạo 略lược 說thuyết 有hữu 二nhị 。 一nhất 真chân 見kiến 道đạo 。 謂vị 即tức 所sở 說thuyết 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 實thật 證chứng 二nhị 空không 所sở 顯hiển 真chân 理lý 。 實thật 斷đoạn 二nhị 障chướng 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 。 二nhị 空không 二nhị 障chướng 頓đốn 證chứng 頓đốn 斷đoạn 。 由do 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 力lực 有hữu 堪kham 能năng 故cố 。 雖tuy 多đa 剎sát 那na 事sự 方phương 究cứu 竟cánh 。 而nhi 相tương/tướng 等đẳng 故cố 總tổng 說thuyết 一nhất 心tâm 。 二nhị 相tương 見kiến 道đạo 。 此thử 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 觀quán 非phi 安an 立lập 諦đế 有hữu 三tam 品phẩm 心tâm 。 一nhất 內nội 遣khiển 有hữu 情tình 假giả 法pháp 緣duyên 智trí 。 能năng 除trừ 耎nhuyễn 品phẩm 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 。 二nhị 內nội 遣khiển 諸chư 法pháp 假giả 法pháp 緣duyên 智trí 。 能năng 除trừ 中trung 品phẩm 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 。 三tam 遍biến 遣khiển 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 諸chư 法pháp 假giả 緣duyên 智trí 。 能năng 除trừ 一nhất 切thiết 。 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 。 前tiền 二nhị 名danh 法pháp 智trí 。 各các 別biệt 緣duyên 故cố 。 第đệ 三tam 名danh 類loại 智trí 。 總tổng 合hợp 緣duyên 故cố 。 法pháp 真chân 見kiến 道đạo 二nhị 空không 見kiến 分phần/phân 自tự 所sở 斷đoạn 障chướng 無vô 間gian 解giải 脫thoát 。 別biệt 總tổng 建kiến 立lập 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 。 二nhị 緣duyên 安an 立lập 諦đế 有hữu 十thập 六lục 心tâm 。 此thử 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 依y 觀quán 所sở 取thủ 能năng 取thủ 別biệt 立lập 法pháp 類loại 十thập 六lục 種chủng 心tâm 。 謂vị 於ư 苦Khổ 諦Đế 有hữu 四tứ 種chủng 心tâm 。 一nhất 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 謂vị 觀quán 三tam 界giới 苦Khổ 諦Đế 真Chân 如Như 。 正Chánh 斷Đoạn 三tam 界giới 見kiến 苦khổ 所sở 斷đoạn 二nhị 十thập 八bát 種chủng 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 。 二nhị 苦khổ 法pháp 智trí 。 謂vị 忍nhẫn 無vô 間gian 觀quán 前tiền 真Chân 如Như 。 證chứng 前tiền 所sở 顯hiển 。 煩phiền 惱não 解giải 脫thoát 。 三tam 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 。 謂vị 智trí 無vô 間gian 無vô 漏lậu 慧tuệ 生sanh 。 於ư 法Pháp 忍Nhẫn 智trí 各các 別biệt 內nội 證chứng 。 言ngôn 後hậu 聖thánh 法pháp 皆giai 是thị 此thử 類loại 。 四tứ 苦khổ 類loại 智trí 。 謂vị 此thử 無vô 間gian 無vô 漏lậu 智trí 生sanh 。 審thẩm 定định 印ấn 可khả 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 。 如như 於ư 苦Khổ 諦Đế 。 有hữu 四tứ 種chủng 心tâm 。 集tập 滅diệt 道Đạo 諦Đế 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 十thập 六lục 心tâm 。 八bát 觀quán 真Chân 如Như 八bát 觀quán 正chánh 智trí 。 法pháp 真chân 見kiến 道đạo 無vô 間gian 解giải 脫thoát 見kiến 自tự 證chứng 分phần/phân 。 差sai 別biệt 建kiến 立lập 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 。 二nhị 者giả 依y 觀quán 上thượng 下hạ 諦đế 境cảnh 別biệt 立lập 法pháp 類loại 十thập 六lục 種chủng 心tâm 。 謂vị 觀quán 現hiện 前tiền 不bất 現hiện 前tiền 界giới 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 。 各các 有hữu 二nhị 心tâm 。 一nhất 現hiện 觀quán 忍nhẫn 。 二nhị 現hiện 觀quán 智trí 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 法pháp 真chân 見kiến 道đạo 無vô 間gian 解giải 脫thoát 見kiến 分phần/phân 諦đế 觀quán 。 斷đoạn 見kiến 所sở 斷đoạn 百bách 一nhất 十thập 二nhị 分phần 別biệt 隨tùy 眠miên 。 名danh 相tướng 見kiến 道đạo 。 諸chư 相tướng 見kiến 道đạo 依y 真chân 假giả 說thuyết 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 無vô 間gian 而nhi 生sanh 及cập 斷đoạn 隨tùy 眠miên 。 非phi 實thật 如như 是thị 。 真chân 見kiến 道đạo 後hậu 方phương 得đắc 生sanh 故cố 。 非phi 安an 立lập 後hậu 起khởi 安an 立lập 故cố 。 分phân 別biệt 隨tùy 眠miên 真chân 已dĩ 斷đoạn 故cố 。 前tiền 真chân 見kiến 道đạo 證chứng 唯duy 識thức 性tánh 。 後hậu 相tương 見kiến 道đạo 證chứng 唯duy 識thức 相tương/tướng 。 前tiền 真chân 見kiến 道đạo 根căn 本bổn 智trí 攝nhiếp 。 後hậu 相tương 見kiến 道đạo 後hậu 得đắc 智trí 攝nhiếp 。 二nhị 中trung 初sơ 勝thắng 故cố 頌tụng 偏thiên 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 此thử 。 二nhị 見kiến 道đạo 時thời 。 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。 住trụ 極cực 喜hỷ 地địa 。 善thiện 達đạt 法Pháp 界Giới 得đắc 諸chư 平bình 等đẳng 。 常thường 生sanh 諸chư 佛Phật 。 大đại 集tập 會hội 中trung 。 於ư 多đa 百bách 門môn 。 已dĩ 得đắc 自tự 在tại 。 自tự 知tri 不bất 久cửu 證chứng 大đại 菩Bồ 提Đề 。 能năng 盡tận 未vị 來lai 利lợi 樂lạc 一nhất 切thiết 。 次thứ 修tu 習tập 位vị 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

無vô 得đắc 不bất 思tư 議nghị 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 智trí 。

捨xả 二nhị 麁thô 重trọng 故cố 。 便tiện 證chứng 得đắc 轉chuyển 依y 。

釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 四tứ 修tu 習tập 位vị 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 從tùng 前tiền 見kiến 道đạo 起khởi 已dĩ 。 為vi 斷đoạn 餘dư 障chướng 證chứng 得đắc 轉chuyển 依y 。 復phục 數số 修tu 習tập 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 此thử 智trí 遠viễn 離ly 所sở 取thủ 能năng 取thủ 。 故cố 說thuyết 無vô 得đắc 。 及cập 不bất 思tư 議nghị 。 或hoặc 離ly 戲hí 論luận 說thuyết 為vi 無vô 得đắc 。 妙diệu 用dụng 難nan 測trắc 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 斷đoạn 世thế 間gian 故cố 名danh 出xuất 世thế 間gian 。 二nhị 取thủ 隨tùy 眠miên 是thị 世thế 間gian 本bổn 。 唯duy 此thử 能năng 斷đoạn 獨độc 得đắc 出xuất 名danh 。 或hoặc 出xuất 世thế 名danh 依y 二nhị 義nghĩa 立lập 。 謂vị 體thể 無vô 漏lậu 及cập 證chứng 真Chân 如Như 。 此thử 智trí 具cụ 斯tư 二nhị 種chủng 義nghĩa 故cố 獨độc 名danh 出xuất 世thế 。 餘dư 智trí 不bất 然nhiên 。 即tức 十Thập 地Địa 中trung 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 數số 修tu 此thử 故cố 捨xả 二nhị 麁thô 重trọng 。 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 立lập 麁thô 重trọng 名danh 。 性tánh 無vô 堪kham 任nhậm 違vi 細tế 輕khinh 故cố 。 令linh 彼bỉ 永vĩnh 滅diệt 故cố 說thuyết 為vi 捨xả 。 此thử 能năng 捨xả 彼bỉ 二nhị 麁thô 重trọng 故cố 。 便tiện 能năng 證chứng 得đắc 。 二nhị 種chủng 轉chuyển 依y 。 依y 謂vị 所sở 依y 。 即tức 依y 他tha 起khởi 與dữ 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 染nhiễm 謂vị 虛hư 妄vọng 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 淨tịnh 謂vị 真chân 實thật 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 轉chuyển 謂vị 二nhị 分phần 轉chuyển 捨xả 轉chuyển 得đắc 。 由do 數số 修tu 習tập 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 斷đoạn 本bổn 識thức 中trung 二nhị 障chướng 麁thô 重trọng 故cố 。 能năng 轉chuyển 捨xả 依y 他tha 起khởi 上thượng 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 及cập 能năng 轉chuyển 得đắc 依y 他tha 起khởi 中trung 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 由do 轉chuyển 煩phiền 惱não 。 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 轉chuyển 所sở 知tri 障chướng 。 證chứng 無vô 上thượng 覺giác 。 成thành 立lập 唯duy 識thức 意ý 。 為vi 有hữu 情tình 證chứng 得đắc 如như 斯tư 二nhị 轉chuyển 依y 果quả 。 或hoặc 依y 即tức 是thị 唯duy 識thức 真Chân 如Như 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 所sở 依y 故cố 。 愚ngu 夫phu 顛điên 倒đảo 迷mê 此thử 真Chân 如Như 。 故cố 無vô 始thỉ 來lai 。 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 。 聖thánh 者giả 離ly 倒đảo 悟ngộ 此thử 真Chân 如Như 。 便tiện 得đắc 涅Niết 槃Bàn 畢tất 竟cánh 安an 樂lạc 。 由do 數số 修tu 習tập 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 斷đoạn 本bổn 識thức 中trung 二nhị 障chướng 麁thô 重trọng 故cố 。 能năng 轉chuyển 得đắc 依y 如như 生sanh 死tử 。 及cập 能năng 轉chuyển 得đắc 依y 如như 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 即tức 真Chân 如Như 離ly 雜tạp 染nhiễm 性tánh 。 如như 雖tuy 性tánh 淨tịnh 而nhi 性tánh 雜tạp 染nhiễm 。 故cố 離ly 染nhiễm 時thời 假giả 說thuyết 新tân 淨tịnh 。 即tức 此thử 新tân 淨tịnh 說thuyết 為vi 轉chuyển 依y 。 修tu 習tập 位vị 中trung 斷đoạn 障chướng 證chứng 得đắc 。 雖tuy 於ư 此thử 位vị 。 亦diệc 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 非phi 此thử 中trung 頌tụng 意ý 所sở 顯hiển 。 頌tụng 意ý 但đãn 顯hiển 轉chuyển 唯duy 識thức 性tánh 。 二Nhị 乘Thừa 滿mãn 位vị 名danh 解giải 脫thoát 身thân 。 在tại 大đại 牟Mâu 尼Ni 名danh 法Pháp 身thân 故cố 。 云vân 何hà 證chứng 得đắc 。 二nhị 種chủng 轉chuyển 依y 。 謂vị 十Thập 地Địa 中trung 修tu 十thập 勝thắng 行hành 。 斷đoạn 十thập 重trọng 障chướng 證chứng 十thập 真Chân 如Như 。 二nhị 種chủng 轉chuyển 依y 由do 斯tư 證chứng 得đắc 。 言ngôn 十Thập 地Địa 者giả 。 一nhất 極cực 喜hỷ 地địa 。 初sơ 獲hoạch 聖thánh 性tánh 具cụ 證chứng 二nhị 空không 。 能năng 益ích 自tự 他tha 生sanh 大đại 喜hỷ 故cố 。 二nhị 離ly 垢cấu 地địa 。 具cụ 淨tịnh 尸thi 羅la 。 遠viễn 離ly 能năng 起khởi 微vi 細tế 毀hủy 犯phạm 。 煩phiền 惱não 垢cấu 故cố 。 三tam 發phát 光quang 地địa 。 成thành 就tựu 勝thắng 定định 大đại 法pháp 總tổng 持trì 。 能năng 發phát 無vô 邊biên 妙diệu 慧tuệ 光quang 故cố 。 四tứ 焰diễm 慧tuệ 地địa 。 安an 住trụ 最tối 勝thắng 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 燒thiêu 煩phiền 惱não 薪tân 慧tuệ 焰diễm 增tăng 故cố 。 五ngũ 極Cực 難Nan 勝Thắng 地Địa 。 真chân 俗tục 兩lưỡng 智trí 行hành 相tương/tướng 互hỗ 違vi 合hợp 令linh 相tương 應ứng 。 極cực 難nan 勝thắng 故cố 。 六lục 現hiện 前tiền 地địa 。 住trụ 緣duyên 起khởi 智trí 引dẫn 無vô 分phân 別biệt 最tối 勝thắng 般Bát 若Nhã 令linh 現hiện 前tiền 故cố 。 七thất 遠viễn 行hành 地địa 。 至chí 無vô 相tướng 住trụ 功công 用dụng 後hậu 邊biên 。 出xuất 過quá 世thế 間gian 。 二Nhị 乘Thừa 道đạo 故cố 。 八bát 不bất 動động 地địa 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 任nhậm 運vận 相tương 續tục 相tương/tướng 用dụng 。 煩phiền 惱não 不bất 能năng 動động 故cố 。 九cửu 善thiện 慧tuệ 地địa 。 成thành 就tựu 微vi 妙diệu 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 能năng 遍biến 十thập 方phương 。 善thiện 說thuyết 法Pháp 故cố 。 十thập 法pháp 雲vân 地địa 。 大đại 法pháp 智trí 雲vân 含hàm 眾chúng 德đức 水thủy 。 蔽tế 如như 空không 麁thô 重trọng 充sung 滿mãn 法Pháp 身thân 故cố 。 如như 是thị 十Thập 地Địa 總tổng 攝nhiếp 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 功công 德đức 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 與dữ 所sở 修tu 行hành 為vi 勝thắng 依y 持trì 令linh 得đắc 生sanh 長trưởng 故cố 名danh 地địa 。 十thập 勝thắng 行hành 者giả 。 即tức 是thị 十thập 種chủng 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 施thí 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 財tài 施thí 無vô 畏úy 施thí 法Pháp 施thí 。 戒giới 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 律luật 儀nghi 戒giới 。 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 。 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 戒giới 。 忍nhẫn 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 耐nại 怨oán 害hại 忍nhẫn 。 安an 受thọ 苦khổ 忍nhẫn 。 諦đế 察sát 法pháp 忍nhẫn 。 精tinh 進tấn 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 被bị 甲giáp 精tinh 進tấn 。 攝nhiếp 善thiện 精tinh 進tấn 利lợi 樂lạc 精tinh 進tấn 。 靜tĩnh 慮lự 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 安an 住trụ 靜tĩnh 慮lự 引dẫn 發phát 靜tĩnh 慮lự 辨biện 事sự 靜tĩnh 慮lự 。 般Bát 若Nhã 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 生sanh 空không 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 法pháp 空không 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 俱câu 空không 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 迴hồi 向hướng 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 拔bạt 濟tế 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 願nguyện 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 求cầu 菩Bồ 提Đề 願nguyện 利lợi 樂lạc 他tha 願nguyện 。 力lực 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 思tư 擇trạch 力lực 修tu 習tập 力lực 。 智trí 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 智trí 成thành 熟thục 有hữu 情tình 智trí 。 此thử 十thập 性tánh 者giả 。 施thí 以dĩ 無vô 貪tham 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 戒giới 以dĩ 受thọ 學học 菩Bồ 薩Tát 戒giới 。 時thời 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 忍nhẫn 以dĩ 無vô 嗔sân 精tinh 進tấn 審thẩm 慧tuệ 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 精tinh 進tấn 以dĩ 勤cần 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 靜tĩnh 慮lự 但đãn 以dĩ 等đẳng 持trì 為vi 性tánh 。 後hậu 五ngũ 皆giai 以dĩ 擇trạch 法pháp 為vi 性tánh 。 說thuyết 是thị 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 智trí 故cố 。 於ư 中trung 第đệ 八bát 以dĩ 欲dục 勝thắng 解giải 及cập 信tín 為vi 性tánh 。 願nguyện 以dĩ 此thử 三tam 。 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 此thử 說thuyết 自tự 性tánh 。 并tinh 眷quyến 屬thuộc 一nhất 一nhất 皆giai 以dĩ 。 一nhất 切thiết 俱câu 行hành 功công 德đức 為vi 性tánh 。 此thử 十thập 相tương/tướng 者giả 。 要yếu 七thất 最tối 勝thắng 之chi 所sở 攝nhiếp 受thọ 。 方phương 可khả 建kiến 立lập 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 一nhất 安an 住trụ 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 安an 住trụ 菩Bồ 薩Tát 種chủng 性tánh 。 二nhị 依y 止chỉ 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 依y 止chỉ 。 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 三tam 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 悲bi 愍mẫn 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 四tứ 事sự 業nghiệp 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 具cụ 行hành 。 一nhất 切thiết 事sự 業nghiệp 。 五ngũ 巧xảo 便tiện 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 無vô 相tướng 智trí 所sở 攝nhiếp 受thọ 。 六lục 迴hồi 向hướng 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 迴hồi 向hướng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 七thất 清thanh 淨tịnh 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 不bất 為vi 二nhị 障chướng 間gian 雜tạp 。 若nhược 非phi 此thử 七thất 。 所sở 攝nhiếp 受thọ 者giả 。 所sở 行hành 施thí 等đẳng 非phi 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 由do 斯tư 施thí 等đẳng 十thập 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 一nhất 一nhất 皆giai 應ưng 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。 此thử 但đãn 有hữu 十thập 不bất 增tăng 減giảm 者giả 。 謂vị 十Thập 地Địa 中trung 對đối 治trị 十thập 障chướng 證chứng 十thập 真Chân 如Như 。 無vô 增tăng 減giảm 故cố 。 其kỳ 前tiền 六lục 種chủng 不bất 增tăng 減giảm 者giả 。 謂vị 施thí 等đẳng 三tam 增tăng 上thượng 生sanh 道đạo 。 感cảm 大đại 財tài 體thể 及cập 眷quyến 屬thuộc 故cố 。 精tinh 進tấn 等đẳng 三tam 決quyết 定định 勝thắng 道đạo 。 能năng 伏phục 煩phiền 惱não 。 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 及cập 佛Phật 法Pháp 故cố 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 唯duy 有hữu 此thử 二nhị 。 後hậu 唯duy 四tứ 者giả 為vi 助trợ 前tiền 六lục 令linh 修tu 滿mãn 足túc 。 不bất 增tăng 減giảm 故cố 。 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 助trợ 施thí 等đẳng 三tam 。 願nguyện 助trợ 精tinh 進tấn 。 力lực 助trợ 靜tĩnh 慮lự 。 智trí 助trợ 般Bát 若Nhã 令linh 修tu 滿mãn 故cố 。 十thập 次thứ 第đệ 者giả 。 謂vị 由do 前tiền 前tiền 引dẫn 發phát 後hậu 後hậu 。 及cập 由do 後hậu 後hậu 持trì 淨tịnh 前tiền 前tiền 。 又hựu 前tiền 前tiền 麁thô 後hậu 後hậu 細tế 故cố 。 易dị 難nạn/nan 修tu 習tập 次thứ 第đệ 如như 是thị 。 此thử 十thập 修tu 者giả 有hữu 五ngũ 種chủng 修tu 。 一nhất 依y 止chỉ 任nhậm 持trì 修tu 。 二nhị 依y 止chỉ 作tác 意ý 修tu 。 三tam 依y 止chỉ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 。 四tứ 依y 止chỉ 方phương 便tiện 修tu 。 五ngũ 依y 止chỉ 自tự 在tại 修tu 。 依y 此thử 五ngũ 修tu 修tu 習tập 十thập 種chủng 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 皆giai 得đắc 圓viên 滿mãn 。 此thử 十thập 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 一nhất 一nhất 皆giai 攝nhiếp 一nhất 切thiết 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 互hỗ 相tương 順thuận 故cố 。 依y 修tu 前tiền 行hành 而nhi 引dẫn 後hậu 者giả 。 前tiền 攝nhiếp 於ư 後hậu 必tất 待đãi 前tiền 故cố 。 後hậu 不bất 攝nhiếp 前tiền 不bất 待đãi 後hậu 故cố 。 依y 修tu 後hậu 行hành 持trì 淨tịnh 前tiền 者giả 。 後hậu 攝nhiếp 於ư 前tiền 持trì 淨tịnh 前tiền 故cố 。 前tiền 不bất 攝nhiếp 後hậu 非phi 持trì 淨tịnh 故cố 。 若nhược 依y 能năng 雜tạp 而nhi 修tu 習tập 者giả 。 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 應ưng 作tác 四tứ 句cú 。 此thử 實thật 有hữu 十thập 而nhi 說thuyết 六lục 者giả 。 應ưng 知tri 後hậu 四tứ 第đệ 六lục 所sở 攝nhiếp 。 開khai 為vi 十thập 者giả 。 第đệ 六lục 唯duy 攝nhiếp 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 後hậu 四tứ 皆giai 是thị 後hậu 得đắc 智trí 攝nhiếp 。 緣duyên 世thế 俗tục 故cố 。 此thử 十thập 果quả 者giả 。 有hữu 漏lậu 有hữu 四tứ 。 除trừ 離ly 繫hệ 果quả 。 無vô 漏lậu 有hữu 四tứ 。 除trừ 異dị 熟thục 果quả 。 而nhi 有hữu 處xứ 說thuyết 具cụ 五ngũ 果quả 者giả 。 或hoặc 五ngũ 相tương/tướng 資tư 或hoặc 二nhị 合hợp 說thuyết 。 此thử 十thập 學học 者giả 。 若nhược 自tự 性tánh 攝nhiếp 戒giới 唯duy 攝nhiếp 戒giới 。 定định 攝nhiếp 靜tĩnh 慮lự 。 慧tuệ 攝nhiếp 後hậu 五ngũ 。 若nhược 并tinh 助trợ 伴bạn 皆giai 具cụ 相tương/tướng 攝nhiếp 。 若nhược 隨tùy 用dụng 攝nhiếp 戒giới 攝nhiếp 前tiền 三tam 。 資tư 糧lương 自tự 體thể 眷quyến 屬thuộc 性tánh 故cố 。 定định 攝nhiếp 靜tĩnh 慮lự 。 慧tuệ 攝nhiếp 後hậu 五ngũ 。 精tinh 進tấn 三tam 攝nhiếp 。 遍biến 策sách 三tam 故cố 。 若nhược 隨tùy 顯hiển 攝nhiếp 戒giới 攝nhiếp 前tiền 四tứ 。 前tiền 三tam 如như 前tiền 及cập 守thủ 護hộ 故cố 。 定định 攝nhiếp 靜tĩnh 慮lự 。 慧tuệ 攝nhiếp 後hậu 五ngũ 。 此thử 十thập 因nhân 位vị 有hữu 三tam 種chủng 名danh 。 一nhất 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 謂vị 初sơ 無vô 數số 劫kiếp 。

爾nhĩ 時thời 施thí 等đẳng 勢thế 力lực 尚thượng 微vi 。 被bị 煩phiền 惱não 伏phục 未vị 能năng 伏phục 彼bỉ 。 由do 斯tư 煩phiền 惱não 不bất 覺giác 現hiện 行hành 。 二nhị 名danh 近cận 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 謂vị 第đệ 二nhị 無vô 數số 劫kiếp 。

爾nhĩ 時thời 施thí 等đẳng 勢thế 力lực 微vi 增tăng 。 非phi 煩phiền 惱não 伏phục 而nhi 能năng 伏phục 彼bỉ 。 由do 斯tư 煩phiền 惱não 故cố 意ý 方phương 行hành 。 三tam 名danh 大đại 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 謂vị 第đệ 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。

爾nhĩ 時thời 施thí 等đẳng 。 勢thế 力lực 轉chuyển 增tăng 。 能năng 畢tất 竟cánh 伏phục 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 由do 斯tư 煩phiền 惱não 永vĩnh 不bất 現hiện 行hành 。 十thập 於ư 十Thập 地Địa 雖tuy 實thật 皆giai 修tu 。 而nhi 隨tùy 相tương/tướng 增tăng 地địa 地địa 修tu 一nhất 。 雖tuy 十Thập 地Địa 行hành 有hữu 無vô 量lượng 門môn 。 而nhi 皆giai 攝nhiếp 在tại 。 十Thập 到Đáo 彼Bỉ 岸Ngạn 。 十thập 重trọng 障chướng 者giả 。 一nhất 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 謂vị 二nhị 障chướng 中trung 分phân 別biệt 起khởi 者giả 依y 彼bỉ 種chủng 立lập 異dị 生sanh 性tánh 故cố 。 二Nhị 乘Thừa 見kiến 道đạo 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 唯duy 斷đoạn 一nhất 種chủng 名danh 得đắc 聖thánh 性tánh 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 具cụ 斷đoạn 二nhị 種chủng 名danh 得đắc 聖thánh 性tánh 。 二nhị 真chân 見kiến 道đạo 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 彼bỉ 二nhị 種chủng 障chướng 必tất 不bất 成thành 就tựu 。 猶do 明minh 與dữ 闇ám 定định 不bất 俱câu 生sanh 。 如như 秤xứng 兩lưỡng 頭đầu 低đê 昂ngang 時thời 等đẳng 。 諸chư 相tướng 違vi 法pháp 理lý 必tất 應ưng 然nhiên 。 是thị 故cố 二nhị 性tánh 無vô 俱câu 成thành 失thất 。 然nhiên 斷đoạn 二nhị 障chướng 必tất 由do 二nhị 道đạo 。 一nhất 謂vị 無vô 間gian 。 二nhị 謂vị 解giải 脫thoát 。 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 滅diệt 期kỳ 心tâm 別biệt 故cố 。 為vi 捨xả 彼bỉ 名danh 麁thô 重trọng 性tánh 故cố 。 無vô 間gian 道đạo 時thời 雖tuy 無vô 惑hoặc 種chủng 。 而nhi 未vị 捨xả 彼bỉ 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。 為vi 捨xả 此thử 故cố 起khởi 解giải 脫thoát 道đạo 。 及cập 證chứng 此thử 名danh 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 雖tuy 初Sơ 地Địa 所sở 斷đoạn 實thật 通thông 二nhị 障chướng 。 而nhi 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 意ý 取thủ 所sở 知tri 。 說thuyết 十thập 無vô 明minh 非phi 染nhiễm 污ô 故cố 。 理lý 實thật 初Sơ 地Địa 修tu 道Đạo 位vị 中trung 亦diệc 斷đoạn 俱câu 生sanh 。 所sở 知tri 一nhất 分phần 。 然nhiên 今kim 且thả 說thuyết 最tối 初sơ 斷đoạn 者giả 。 後hậu 九cửu 地địa 斷đoạn 准chuẩn 此thử 應ưng 知tri 。 住trụ 滿mãn 位vị 中trung 時thời 既ký 淹yêm 久cửu 。 理lý 應ưng 進tiến 斷đoạn 所sở 應ưng 斷đoạn 障chướng 。 不bất 爾nhĩ 三tam 時thời 道đạo 應ưng 無vô 別biệt 。 故cố 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 得đắc 現hiện 觀quán 已dĩ 。 復phục 於ư 十Thập 地Địa 修tu 道Đạo 位vị 中trung 。 唯duy 修tu 永vĩnh 滅diệt 所sở 知tri 障chướng 道đạo 。 留lưu 煩phiền 惱não 障chướng 助trợ 願nguyện 受thọ 生sanh 。 非phi 如như 二Nhị 乘Thừa 速tốc 趣thú 圓viên 寂tịch 。 故cố 修tu 道Đạo 位vị 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 將tương 成thành 佛Phật 時thời 方phương 頓đốn 斷đoạn 故cố 。 二nhị 邪tà 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 誤ngộ 犯phạm 三tam 業nghiệp 。 彼bỉ 障chướng 二nhị 地địa 極cực 淨tịnh 尸thi 羅la 。 入nhập 二nhị 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 三tam 闇ám 鈍độn 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 令linh 所sở 聞văn 思tư 修tu 法pháp 忘vong 失thất 。 彼bỉ 障chướng 三tam 地địa 勝thắng 定định 總tổng 持trì 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 殊thù 勝thắng 三tam 惠huệ 。 入nhập 三tam 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 四tứ 微vi 細tế 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phân 第đệ 六lục 識thức 俱câu 身thân 見kiến 等đẳng 攝nhiếp 。 最tối 下hạ 品phẩm 故cố 。 不bất 作tác 意ý 緣duyên 故cố 。 遠viễn 隨tùy 現hiện 行hành 故cố 。 說thuyết 名danh 微vi 細tế 。 彼bỉ 昔tích 多đa 與dữ 此thử 身thân 見kiến 等đẳng 同đồng 體thể 起khởi 故cố 說thuyết 煩phiền 惱não 名danh 。 彼bỉ 障chướng 四tứ 地địa 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 入nhập 四tứ 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 五ngũ 於ư 下hạ 乘thừa 般bát 涅Niết 槃Bàn 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 令linh 厭yếm 生sanh 死tử 樂nhạo/nhạc/lạc 趣thú 涅Niết 槃Bàn 同đồng 下hạ 二Nhị 乘Thừa 厭yếm 苦khổ 欣hân 滅diệt 。 彼bỉ 障chướng 五ngũ 地địa 無vô 差sai 別biệt 道đạo 。 入nhập 五ngũ 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 六lục 麁thô 相tương/tướng 現hiện 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 執chấp 有hữu 染nhiễm 淨tịnh 麁thô 相tương/tướng 現hiện 行hành 。 彼bỉ 障chướng 六lục 地địa 無vô 染nhiễm 淨tịnh 道đạo 。 入nhập 六lục 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 七thất 細tế 相tướng 現hiện 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 執chấp 有hữu 生sanh 滅diệt 。 細tế 相tướng 現hiện 行hành 。 彼bỉ 障chướng 七thất 地địa 妙diệu 無vô 相tướng 道đạo 。 入nhập 七thất 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 八bát 無vô 相tướng 中trung 作tác 加gia 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 令linh 無vô 相tướng 觀quán 不bất 任nhậm 運vận 起khởi 。 前tiền 之chi 五ngũ 地địa 有hữu 相tương/tướng 觀quán 多đa 無vô 相tướng 觀quán 少thiểu 。 於ư 第đệ 六Lục 地Địa 。 有hữu 相tương/tướng 觀quán 少thiểu 無vô 相tướng 觀quán 多đa 。 第đệ 七Thất 地Địa 中trung 。 純thuần 無vô 相tướng 觀quán 。 雖tuy 恆hằng 相tương 續tục 而nhi 有hữu 加gia 行hành 。 由do 無vô 相tướng 中trung 有hữu 加gia 行hành 故cố 。 未vị 能năng 任nhậm 運vận 現hiện 相tướng 及cập 土thổ/độ 。 此thử 障chướng 八bát 地địa 。 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 入nhập 八bát 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 九cửu 利lợi 他tha 中trung 不bất 欲dục 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 令linh 於ư 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 事sự 。 中trung 不bất 欲dục 勤cần 行hành 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 己kỷ 利lợi 。 彼bỉ 障chướng 九cửu 地địa 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 入nhập 九cửu 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 十thập 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 未vị 得đắc 自tự 在tại 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 令linh 於ư 諸chư 法pháp 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 彼bỉ 障chướng 十Thập 地Địa 大đại 法pháp 智trí 雲vân 及cập 所sở 含hàm 藏tạng 所sở 起khởi 事sự 業nghiệp 。 入nhập 十Thập 地Địa 時thời 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 此thử 地địa 於ư 法pháp 。 雖tuy 得đắc 自tự 在tại 。 而nhi 有hữu 餘dư 障chướng 未vị 名danh 最tối 極cực 。 謂vị 有hữu 俱câu 生sanh 。 微vi 所sở 知tri 障chướng 。 及cập 有hữu 任nhậm 運vận 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 現hiện 在tại 前tiền 。 彼bỉ 皆giai 頓đốn 斷đoạn 。 入nhập 如Như 來Lai 地địa 。 故cố 通thông 佛Phật 地địa 有hữu 十thập 一nhất 障chướng 。 十thập 真Chân 如Như 者giả 。 一nhất 遍biến 行hành 真Chân 如Như 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 二nhị 空không 所sở 顯hiển 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 而nhi 不bất 遍biến 故cố 。 二nhị 最tối 勝thắng 真Chân 如Như 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 具cụ 無vô 邊biên 德đức 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 最tối 為vi 勝thắng 故cố 。 三tam 勝thắng 流lưu 真Chân 如Như 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 所sở 流lưu 教giáo 法pháp 。 於ư 餘dư 教giáo 法pháp 極cực 為vi 勝thắng 故cố 。 四tứ 無vô 攝nhiếp 受thọ 真Chân 如Như 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 無vô 所sở 繫hệ 屬thuộc 。 非phi 我ngã 執chấp 等đẳng 所sở 依y 取thủ 故cố 。 五ngũ 類loại 無vô 別biệt 真Chân 如Như 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 類loại 無vô 差sai 別biệt 。 非phi 如như 眼nhãn 等đẳng 類loại 有hữu 異dị 故cố 。 六lục 無vô 染nhiễm 淨tịnh 真Chân 如Như 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 此thử 本bổn 性tánh 無vô 染nhiễm 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 後hậu 方phương 淨tịnh 故cố 。 七thất 法pháp 無vô 別biệt 真Chân 如Như 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 雖tuy 多đa 教giáo 法pháp 種chủng 種chủng 安an 立lập 而nhi 無vô 異dị 故cố 。 八bát 不bất 增tăng 減giảm 真Chân 如Như 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 離ly 增tăng 減giảm 執chấp 。 不bất 隨tùy 染nhiễm 淨tịnh 。 有hữu 增tăng 減giảm 故cố 。 即tức 此thử 亦diệc 名danh 相tướng 土thổ/độ 自tự 在tại 所sở 依y 真Chân 如Như 。 謂vị 若nhược 證chứng 得đắc 此thử 真Chân 如Như 已dĩ 。 現hiện 相tướng 現hiện 土thổ/độ 俱câu 自tự 在tại 故cố 。 九cửu 智trí 自tự 在tại 所sở 依y 真Chân 如Như 。 謂vị 若nhược 證chứng 得đắc 此thử 真Chân 如Như 已dĩ 。 於ư 無vô 礙ngại 解giải 。 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 十thập 業nghiệp 自tự 在tại 所sở 依y 真Chân 如Như 。 謂vị 若nhược 證chứng 得đắc 此thử 真Chân 如Như 已dĩ 。 普phổ 於ư 一nhất 切thiết 。 神thần 通thông 作tác 業nghiệp 總tổng 持trì 定định 門môn 皆giai 自tự 在tại 故cố 。 雖tuy 真Chân 如Như 性tánh 實thật 無vô 差sai 別biệt 。 而nhi 隨tùy 勝thắng 德đức 假giả 立lập 十thập 種chủng 。 雖tuy 初Sơ 地Địa 中trung 已dĩ 達đạt 一nhất 切thiết 。 而nhi 能năng 證chứng 行hành 。 猶do 未vị 圓viên 滿mãn 。 為vi 令linh 圓viên 滿mãn 後hậu 後hậu 建kiến 立lập 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 十Thập 地Địa 中trung 。 勇dũng 猛mãnh 修tu 行hành 。 十thập 種chủng 勝thắng 行hành 。 斷đoạn 十thập 重trọng 障chướng 證chứng 十thập 真Chân 如Như 。 於ư 二nhị 轉chuyển 依y 。 便tiện 能năng 證chứng 得đắc 。 轉chuyển 依y 位vị 別biệt 。 略lược 有hữu 六lục 種chủng 。 一nhất 損tổn 力lực 益ích 能năng 轉chuyển 。 謂vị 初sơ 二nhị 位vị 。 由do 習tập 勝thắng 解giải 及cập 慚tàm 愧quý 故cố 。 損tổn 本bổn 識thức 中trung 染nhiễm 種chủng 勢thế 力lực 。 益ích 本bổn 識thức 中trung 淨tịnh 種chủng 功công 能năng 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 障chướng 種chủng 實thật 證chứng 轉chuyển 依y 。 而nhi 漸tiệm 伏phục 現hiện 行hành 亦diệc 名danh 為vi 轉chuyển 。 二nhị 通thông 達đạt 轉chuyển 。 在tại 通thông 達đạt 位vị 。 由do 見kiến 道Đạo 力lực 通thông 達đạt 真Chân 如Như 。 斷đoạn 分phân 別biệt 生sanh 二nhị 障chướng 麁thô 重trọng 。 證chứng 得đắc 一nhất 分phần/phân 真chân 實thật 轉chuyển 依y 。 三tam 修tu 習tập 轉chuyển 。 謂vị 修tu 習tập 位vị 。 由do 數số 修tu 習tập 十Thập 地Địa 行hành 故cố 。 慚tàm 斷đoạn 俱câu 生sanh 二nhị 障chướng 麁thô 重trọng 。 漸tiệm 次thứ 證chứng 得đắc 真chân 實thật 轉chuyển 依y 。 四Tứ 果Quả 圓viên 滿mãn 轉chuyển 。 謂vị 究cứu 竟cánh 位vị 。 由do 三tam 大đại 劫kiếp 阿a 僧tăng 企xí 耶da 。 修tu 習tập 無vô 邊biên 難nan 行hành 勝thắng 行hành 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 永vĩnh 斷đoạn 本bổn 來lai 一nhất 切thiết 麁thô 重trọng 。 頓đốn 證chứng 佛Phật 果Quả 圓viên 滿mãn 轉chuyển 依y 。 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 利lợi 樂lạc 無vô 盡tận 。 五ngũ 下hạ 劣liệt 轉chuyển 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 位vị 。 專chuyên 求cầu 自tự 利lợi 厭yếm 苦khổ 欣hân 寂tịch 。 唯duy 能năng 通thông 達đạt 生sanh 空không 真Chân 如Như 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 種chủng 證chứng 真Chân 如Như 擇trạch 滅diệt 。 無vô 勝thắng 堪kham 能năng 名danh 下hạ 劣liệt 轉chuyển 。 六lục 廣quảng 大đại 轉chuyển 。 謂vị 大Đại 乘Thừa 位vị 。 為vì 利lợi 他tha 故cố 。 趣thú 大đại 菩Bồ 提Đề 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 俱câu 無vô 欣hân 厭yếm 。 具cụ 能năng 通thông 達đạt 二nhị 空không 真Chân 如Như 。 雙song 斷đoạn 所sở 知tri 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 。 頓đốn 證chứng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 有hữu 勝thắng 堪kham 能năng 名danh 廣quảng 大đại 轉chuyển 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 廣quảng 大đại 轉chuyển 依y 。 捨xả 二nhị 麁thô 重trọng 而nhi 證chứng 得đắc 故cố 。 轉chuyển 依y 義nghĩa 別biệt 略lược 有hữu 四tứ 種chủng 一nhất 能năng 轉chuyển 道đạo 。 此thử 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 能năng 伏phục 道đạo 謂vị 伏phục 二nhị 障chướng 隨tùy 眠miên 勢thế 力lực 。 令linh 不bất 引dẫn 起khởi 二nhị 障chướng 現hiện 行hành 。 此thử 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 二nhị 道đạo 加gia 行hành 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 三tam 智trí 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 漸tiệm 頓đốn 伏phục 彼bỉ 。 二nhị 能năng 斷đoạn 道đạo 。 謂vị 能năng 永vĩnh 斷đoạn 二nhị 障chướng 隨tùy 眠miên 。 此thử 道đạo 定định 非phi 有hữu 漏lậu 加gia 行hành 。 有hữu 漏lậu 曾tằng 習tập 相tương 續tục 所sở 引dẫn 未vị 泯mẫn 相tương/tướng 故cố 。 加gia 行hành 趣thú 求cầu 所sở 證chứng 所sở 引dẫn 未vị 成thành 辦biện 故cố 。 故cố 見kiến 所sở 斷đoạn 及cập 修tu 所sở 斷đoạn 迷mê 理lý 隨tùy 眠miên 。 唯duy 根căn 本bổn 智trí 親thân 證chứng 理lý 故cố 能năng 正Chánh 斷Đoạn 彼bỉ 。 餘dư 修tu 所sở 斷đoạn 迷mê 事sự 隨tùy 眠miên 。 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 皆giai 能năng 正Chánh 斷Đoạn 。 二nhị 所sở 轉chuyển 依y 。 此thử 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 持trì 種chủng 依y 。 謂vị 本bổn 識thức 。 由do 此thử 能năng 持trì 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 種chủng 。 與dữ 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 俱câu 為vi 所sở 依y 。 聖thánh 道Đạo 轉chuyển 令linh 捨xả 染nhiễm 得đắc 淨tịnh 。 餘dư 依y 地địa 起khởi 性tánh 雖tuy 亦diệc 是thị 依y 。 而nhi 不bất 能năng 持trì 。 種chủng 故cố 此thử 不bất 說thuyết 。 二nhị 迷mê 悟ngộ 依y 。 謂vị 真Chân 如Như 。 由do 此thử 能năng 作tác 迷mê 悟ngộ 根căn 本bổn 。 諸chư 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 依y 之chi 得đắc 生sanh 。 聖thánh 道Đạo 轉chuyển 令linh 捨xả 染nhiễm 得đắc 淨tịnh 。 餘dư 雖tuy 互hỗ 作tác 迷mê 悟ngộ 法pháp 依y 。 而nhi 非phi 根căn 本bổn 故cố 此thử 不bất 說thuyết 。 三tam 所sở 轉chuyển 捨xả 。 此thử 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 所sở 斷đoạn 捨xả 。 謂vị 二nhị 障chướng 種chủng 。 真chân 無vô 間gian 道đạo 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 障chướng 治trị 相tương 違vi 彼bỉ 便tiện 斷đoạn 滅diệt 永vĩnh 不bất 成thành 就tựu 。 說thuyết 之chi 為vi 捨xả 。 彼bỉ 種chủng 斷đoạn 故cố 不bất 復phục 現hiện 行hành 。 妄vọng 執chấp 我ngã 法pháp 。 所sở 執chấp 我ngã 法pháp 不bất 對đối 妄vọng 情tình 。 亦diệc 說thuyết 為vi 捨xả 。 由do 此thử 名danh 捨xả 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 二nhị 所sở 棄khí 捨xả 。 謂vị 餘dư 有hữu 漏lậu 劣liệt 無vô 漏lậu 種chủng 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 解giải 脫thoát 道đạo 起khởi 。 引dẫn 極cực 圓viên 明minh 能năng 淨tịnh 本bổn 識thức 。 非phi 彼bỉ 依y 故cố 皆giai 欲dục 捨xả 棄khí 。 彼bỉ 種chủng 捨xả 已dĩ 。 現hiện 有hữu 漏lậu 法pháp 及cập 劣liệt 無vô 漏lậu 。 畢tất 竟cánh 不bất 生sanh 。 既ký 永vĩnh 不bất 生sanh 亦diệc 說thuyết 為vi 捨xả 。 由do 此thử 名danh 捨xả 生sanh 死tử 劣liệt 法pháp 。 四tứ 所sở 轉chuyển 得đắc 。 此thử 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 所sở 顯hiển 得đắc 。 謂vị 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 雖tuy 本bổn 來lai 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 而nhi 由do 客khách 障chướng 覆phú 令linh 不bất 顯hiển 。 真chân 聖thánh 道Đạo 生sanh 斷đoạn 彼bỉ 障chướng 故cố 。 令linh 其kỳ 相tương/tướng 顯hiển 。 名danh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 依y 真Chân 如Như 離ly 障chướng 施thi 設thiết 。 故cố 體thể 即tức 是thị 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 別biệt 略lược 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 本bổn 來lai 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 相tương/tướng 真Chân 如Như 理lý 。 雖tuy 有hữu 客khách 染nhiễm 而nhi 本bổn 性tánh 淨tịnh 。 具cụ 無vô 數số 量lượng 。 微vi 妙diệu 功công 德đức 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 堪kham 若nhược 虛hư 空không 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 平bình 等đẳng 共cộng 有hữu 。 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 尋tầm 思tư 路lộ 絕tuyệt 言ngôn 名danh 道đạo 斷đoạn 。 唯duy 真chân 聖thánh 者giả 。 自tự 內nội 所sở 證chứng 。 其kỳ 性tánh 本bổn 寂tịch 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 有hữu 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 即tức 真Chân 如Như 出xuất 煩phiền 惱não 障chướng 。 雖tuy 有hữu 微vi 苦khổ 所sở 依y 未vị 滅diệt 。 而nhi 障chướng 永vĩnh 寂tịch 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 即tức 真Chân 如Như 出xuất 生sanh 死tử 苦khổ 。 煩phiền 惱não 既ký 盡tận 餘dư 依y 亦diệc 滅diệt 。 眾chúng 苦khổ 永vĩnh 寂tịch 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 四tứ 無vô 住trú 處xứ 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 即tức 真Chân 如Như 出xuất 所sở 知tri 障chướng 。 大đại 悲bi 般Bát 若Nhã 常thường 所sở 輔phụ 翼dực 。 由do 斯tư 不bất 住trụ 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 窮cùng 未vị 來lai 際tế 用dụng 。 而nhi 常thường 寂tịch 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 有hữu 初sơ 一nhất 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 容dung 前tiền 三tam 。 唯duy 我ngã 世Thế 尊Tôn 。 具cụ 四tứ 圓viên 寂tịch 。 如như 何hà 善Thiện 逝Thệ 有hữu 有hữu 餘dư 依y 。 雖tuy 無vô 實thật 依y 而nhi 有hữu 現hiện 似tự 。 或hoặc 苦khổ 依y 盡tận 說thuyết 無vô 餘dư 依y 。 非phi 苦khổ 依y 在tại 說thuyết 有hữu 餘dư 依y 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 可khả 言ngôn 具cụ 四tứ 。 二Nhị 乘Thừa 無vô 餘dư 雖tuy 無vô 身thân 智trí 。 而nhi 由do 彼bỉ 證chứng 不bất 說thuyết 彼bỉ 有hữu 。 彼bỉ 位vị 唯duy 有hữu 清thanh 淨tịnh 真Chân 如Như 。 離ly 相tương/tướng 堪kham 然nhiên 寂tịch 滅diệt 安an 樂lạc 。 依y 斯tư 說thuyết 彼bỉ 與dữ 佛Phật 無vô 差sai 。 但đãn 無vô 菩Bồ 提Đề 利lợi 樂lạc 他tha 業nghiệp 。 故cố 復phục 說thuyết 此thử 與dữ 佛Phật 有hữu 異dị 。 既ký 所sở 知tri 障chướng 亦diệc 障chướng 涅Niết 槃Bàn 。 如như 何hà 但đãn 說thuyết 是thị 菩Bồ 提Đề 障chướng 。 應ưng 知tri 聖thánh 教giáo 依y 勝thắng 用dụng 說thuyết 。 理lý 實thật 俱câu 能năng 通thông 障chướng 二nhị 果quả 。 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 四tứ 涅Niết 槃Bàn 中trung 。 唯duy 後hậu 三tam 種chủng 名danh 所sở 顯hiển 得đắc 。 二nhị 所sở 生sanh 得đắc 。 謂vị 大đại 菩Bồ 提Đề 。 此thử 雖tuy 本bổn 來lai 有hữu 能năng 生sanh 種chủng 。 而nhi 所sở 知tri 障chướng 礙ngại 故cố 不bất 生sanh 。 由do 聖thánh 道Đạo 力lực 伏phục 彼bỉ 障chướng 故cố 。 令linh 從tùng 種chủng 起khởi 。 名danh 得Đắc 菩Bồ 提Đề 。 起khởi 已dĩ 相tương 續tục 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 此thử 即tức 四Tứ 智Trí 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 。 一nhất 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 。 謂vị 此thử 心tâm 離ly 諸chư 分phân 別biệt 。 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 微vi 細tế 難nan 知tri 。 不bất 妄vọng 不bất 愚ngu 一nhất 切thiết 境cảnh 相tướng 。 性tánh 相tướng 清thanh 淨tịnh 。 離ly 諸chư 雜tạp 染nhiễm 。 純thuần 淨tịnh 圓viên 德đức 現hiện 種chủng 依y 持trì 。 能năng 現hiện 能năng 生sanh 身thân 土thổ/độ 智trí 影ảnh 。 無vô 間gian 無vô 轉chuyển 。 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 如như 大đại 圓viên 鏡kính 。 現hiện 眾chúng 色sắc 像tượng 。 二nhị 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 。 謂vị 此thử 心tâm 品phẩm 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 自tự 他tha 有hữu 情tình 。 悉tất 皆giai 平bình 等đẳng 。 大đại 慈từ 悲bi 等đẳng 恆hằng 共cộng 相tương 應ưng 。 隨tùy 諸chư 有hữu 情tình 。 所sở 樂lạc 示thị 現hiện 。 受thọ 用dụng 身thân 土thổ/độ 影ảnh 像tượng 差sai 別biệt 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 不bất 共cộng 所sở 依y 。 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 之chi 所sở 建kiến 立lập 。 一nhất 味vị 相tương 續tục 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 三tam 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 。 謂vị 此thử 心tâm 品phẩm 善thiện 觀quán 諸chư 法pháp 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 無vô 礙ngại 而nhi 轉chuyển 。 攝nhiếp 觀quán 無vô 量lượng 總tổng 持trì 。 定định 門môn 及cập 所sở 發phát 生sanh 功công 德đức 珍trân 寶bảo 。 於ư 大đại 眾chúng 會hội 能năng 現hiện 無vô 量lượng 作tác 用dụng 差sai 別biệt 。 皆giai 得đắc 自tự 在tại 。 雨vũ 大đại 法Pháp 雨vũ 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 疑nghi 。 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 皆giai 獲hoạch 利lợi 樂lạc 。 四tứ 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 。 謂vị 此thử 心tâm 品phẩm 為vì 欲dục 利lợi 樂lạc 。 諸chư 有hữu 情tình 故cố 。 遍biến 於ư 十thập 方phương 。 示thị 現hiện 種chủng 種chủng 。 變biến 化hóa 三tam 業nghiệp 。 成thành 本bổn 願nguyện 力lực 。 所sở 應ứng 作tác 事sự 。 如như 是thị 四Tứ 智Trí 。 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 雖tuy 各các 定định 有hữu 二nhị 十thập 二nhị 。 法pháp 能năng 變biến 所sở 變biến 種chủng 現hiện 俱câu 生sanh 。 而nhi 智trí 用dụng 增tăng 以dĩ 智trí 名danh 顯hiển 。 故cố 此thử 四tứ 品phẩm 總tổng 攝nhiếp 佛Phật 地địa 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 功công 德đức 皆giai 盡tận 。 此thử 轉chuyển 有hữu 漏lậu 八bát 七thất 六lục 五ngũ 。 識thức 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 。 如như 次thứ 而nhi 得đắc 。 智trí 雖tuy 非phi 識thức 而nhi 依y 識thức 轉chuyển 。 識thức 為vi 主chủ 故cố 說thuyết 轉chuyển 識thức 得đắc 。 又hựu 有hữu 漏lậu 位vị 智trí 劣liệt 識thức 強cường/cưỡng 。 無vô 漏lậu 位vị 中trung 智trí 強cường 識thức 劣liệt 。 為vi 勸khuyến 有hữu 情tình 依y 智trí 捨xả 識thức 故cố 。 說thuyết 轉chuyển 八bát 識thức 而nhi 得đắc 此thử 四Tứ 智Trí 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 解giải 脫thoát 道đạo 時thời 初sơ 成thành 佛Phật 故cố 乃nãi 得đắc 現hiện 起khởi 。 異dị 熟thục 識thức 種chủng 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 猶do 未vị 頓đốn 捨xả 。 與dữ 無vô 間gian 道đạo 不bất 相tương 違vi 故cố 。 由do 斯tư 此thử 品phẩm 從tùng 初sơ 成thành 佛Phật 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 持trì 無vô 漏lậu 種chủng 令linh 不bất 失thất 故cố 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 違vi 二nhị 執chấp 故cố 方phương 得đắc 初sơ 起khởi 。 後hậu 十Thập 地Địa 中trung 執chấp 未vị 斷đoạn 故cố 。 有hữu 漏lậu 等đẳng 位vị 或hoặc 有hữu 間gian 斷đoạn 。 法pháp 雲vân 地địa 後hậu 與dữ 淨tịnh 第đệ 八bát 相tương 依y 相tương 續tục 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 生sanh 空không 觀quán 品phẩm 二Nhị 乘Thừa 見kiến 位vị 亦diệc 得đắc 初sơ 起khởi 。 此thử 後hậu 展triển 轉chuyển 乃nãi 至chí 上thượng 位vị 。 若nhược 非phi 有hữu 漏lậu 生sanh 空không 觀quán 品phẩm 或hoặc 無vô 心tâm 時thời 皆giai 容dung 現hiện 起khởi 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 成thành 佛Phật 初sơ 起khởi 。 以dĩ 十Thập 地Địa 中trung 依y 異dị 熟thục 識thức 所sở 變biến 眼nhãn 等đẳng 。 非phi 無vô 漏lậu 故cố 。 有hữu 漏lậu 不bất 共cộng 必tất 俱câu 同đồng 境cảnh 根căn 發phát 無vô 漏lậu 識thức 。 理lý 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 此thử 二nhị 於ư 境cảnh 明minh 昧muội 異dị 故cố 。 由do 斯tư 此thử 品phẩm 要yếu 得đắc 成thành 佛Phật 。 依y 無vô 漏lậu 根căn 方phương 能năng 現hiện 起khởi 。 而nhi 數số 間gian 斷đoạn 。 作tác 意ý 起khởi 故cố 。 此thử 四tứ 種chủng 性tánh 雖tuy 皆giai 本bổn 有hữu 。 而nhi 要yếu 熏huân 發phát 方phương 得đắc 現hiện 行hành 。 因nhân 位vị 漸tiệm 增tăng 。 佛Phật 果Quả 圓viên 滿mãn 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 但đãn 從tùng 種chủng 生sanh 不bất 熏huân 成thành 種chủng 。 勿vật 前tiền 佛Phật 復phục 勝thắng 後hậu 佛Phật 故cố 。 前tiền 三tam 智trí 品phẩm 通thông 緣duyên 真chân 俗tục 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 二nhị 智trí 所sở 攝nhiếp 。 緣duyên 真Chân 如Như 故cố 。 是thị 無vô 分phân 別biệt 。 緣duyên 餘dư 境cảnh 故cố 後hậu 得đắc 智trí 攝nhiếp 。 其kỳ 體thể 是thị 一nhất 。 隨tùy 用dụng 分phần/phân 二nhị 。 了liễu 俗tục 由do 證chứng 真chân 故cố 說thuyết 為vi 後hậu 得đắc 。 第đệ 四Tứ 智Trí 品phẩm 遍biến 緣duyên 三tam 世thế 色sắc 等đẳng 諸chư 境cảnh 。 不bất 違vi 正chánh 理lý 。 隨tùy 作tác 意ý 生sanh 緣duyên 事sự 相tướng 境cảnh 起khởi 化hóa 業nghiệp 故cố 後hậu 得đắc 智trí 攝nhiếp 。 此thử 四Tứ 智Trí 品phẩm 名danh 所sở 生sanh 得đắc 。 此thử 所sở 生sanh 得đắc 。 總tổng 名danh 菩Bồ 提Đề 。 及cập 前tiền 涅Niết 槃Bàn 名danh 所sở 轉chuyển 得đắc 。 雖tuy 轉chuyển 依y 義nghĩa 總tổng 有hữu 四tứ 種chủng 。 而nhi 令linh 但đãn 取thủ 二nhị 所sở 轉chuyển 得đắc 。 頌tụng 說thuyết 證chứng 得đắc 轉chuyển 依y 言ngôn 故cố 。 此thử 修tu 習tập 位vị 說thuyết 能năng 證chứng 得đắc 。 非phi 已dĩ 證chứng 得đắc 。 因nhân 位vị 攝nhiếp 故cố 。 後hậu 究cứu 竟cánh 位vị 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

此thử 即tức 無vô 漏lậu 界giới 。 不bất 思tư 議nghị 善thiện 常thường 。

安an 樂lạc 解giải 脫thoát 身thân 。 大đại 牟Mâu 尼Ni 名danh 法pháp 。

釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 五ngũ 究cứu 竟cánh 位vị 也dã 。 前tiền 修tu 習tập 位vị 。 所sở 得đắc 轉chuyển 依y 。 應ưng 知tri 即tức 是thị 。 究cứu 竟cánh 位vị 相tương/tướng 。 此thử 謂vị 此thử 前tiền 二nhị 轉chuyển 依y 果quả 。 即tức 是thị 究cứu 竟cánh 。 無vô 漏lậu 界giới 攝nhiếp 。 諸chư 漏lậu 永vĩnh 盡tận 。 非phi 漏lậu 隨tùy 增tăng 。 性tánh 淨tịnh 圓viên 明minh 故cố 名danh 無vô 漏lậu 。 界giới 是thị 藏tạng 義nghĩa 。 此thử 中trung 含hàm 容dung 無vô 邊biên 希hy 有hữu 大đại 功công 德đức 故cố 。 或hoặc 是thị 因nhân 義nghĩa 。 能năng 生sanh 五ngũ 乘thừa 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 利lợi 樂lạc 事sự 故cố 。 雖tuy 有hữu 示thị 現hiện 作tác 生sanh 死tử 身thân 業nghiệp 煩phiền 惱não 等đẳng 似tự 苦khổ 集Tập 諦Đế 。 而nhi 實thật 無vô 漏lậu 。 道Đạo 諦Đế 所sở 攝nhiếp 。 說thuyết 十thập 五ngũ 界giới 唯duy 是thị 有hữu 漏lậu 者giả 。 彼bỉ 依y 二Nhị 乘Thừa 麁thô 淺thiển 境cảnh 說thuyết 。 非phi 說thuyết 一nhất 切thiết 。 謂vị 餘dư 成thành 就tựu 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 唯duy 有hữu 後hậu 三tam 通thông 無vô 漏lậu 攝nhiếp 。 佛Phật 成thành 就tựu 者giả 雖tuy 皆giai 無vô 漏lậu 。 而nhi 非phi 二Nhị 乘Thừa 所sở 知tri 境cảnh 界giới 。 此thử 轉chuyển 依y 果quả 又hựu 不bất 思tư 議nghị 。 超siêu 過quá 尋tầm 思tư 言ngôn 語ngữ 道đạo 故cố 。 微vi 妙diệu 甚thậm 深thâm 。 自tự 內nội 證chứng 故cố 。 非phi 諸chư 世thế 間gian 。 喻dụ 所sở 喻dụ 故cố 。 此thử 又hựu 是thị 善thiện 白bạch 法Pháp 性tánh 故cố 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 遠viễn 離ly 生sanh 滅diệt 極cực 安an 穩ổn 故cố 。 四Tứ 智Trí 心tâm 品phẩm 妙diệu 用dụng 無vô 方phương 極cực 巧xảo 便tiện 故cố 。 二nhị 種chủng 皆giai 是thị 順thuận 益ích 相tương/tướng 故cố 。 聖thánh 說thuyết 滅diệt 道đạo 唯duy 是thị 善thiện 性tánh 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 身thân 土thổ/độ 等đẳng 法pháp 皆giai 滅diệt 道đạo 攝nhiếp 。 非phi 苦khổ 集tập 故cố 。 佛Phật 識thức 所sở 變biến 有hữu 漏lậu 不bất 善thiện 無vô 記ký 相tương/tướng 等đẳng 。 皆giai 從tùng 無vô 漏lậu 善thiện 種chủng 所sở 生sanh 。 無vô 漏lậu 善thiện 攝nhiếp 。 此thử 又hựu 是thị 常thường 無vô 盡tận 期kỳ 故cố 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 性tánh 無vô 變biến 易dị 故cố 說thuyết 為vi 常thường 。 四Tứ 智Trí 心tâm 品phẩm 所sở 依y 常thường 故cố 。 無vô 斷đoạn 盡tận 故cố 。 亦diệc 說thuyết 為vi 常thường 。 非phi 自tự 性tánh 常thường 。 從tùng 因nhân 生sanh 故cố 。 生sanh 者giả 歸quy 滅diệt 。 一nhất 向hướng 記ký 故cố 。 不bất 見kiến 色sắc 心tâm 非phi 無vô 常thường 故cố 。 由do 所sở 化hóa 生sanh 無vô 盡tận 期kỳ 故cố 。 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 無vô 斷đoạn 無vô 盡tận 。 此thử 又hựu 安an 樂lạc 無vô 逼bức 惱não 故cố 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 眾chúng 相tướng 寂tịch 靜tĩnh 。 故cố 名danh 安an 樂lạc 。 四Tứ 智Trí 心tâm 品phẩm 永vĩnh 離ly 煩phiền 惱não 。 故cố 名danh 安an 樂lạc 。 此thử 二nhị 自tự 性tánh 皆giai 無vô 逼bức 惱não 。 及cập 能năng 安an 樂lạc 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 故cố 二nhị 轉chuyển 依y 俱câu 名danh 安an 樂lạc 。 二Nhị 乘Thừa 所sở 得đắc 二nhị 轉chuyển 依y 果quả 。 唯duy 永vĩnh 遠viễn 離ly 煩phiền 惱não 。 障chướng 縛phược 無vô 殊thù 勝thắng 法Pháp 故cố 。 但đãn 名danh 解giải 脫thoát 身thân 。 大đại 覺giác 世Thế 尊Tôn 。 成thành 就tựu 無vô 上thượng 寂tịch 默mặc 法pháp 。 故cố 名danh 大đại 牟Mâu 尼Ni 。 此thử 牟Mâu 尼Ni 尊Tôn 所sở 得đắc 二nhị 果quả 。 永vĩnh 離ly 二nhị 障chướng 亦diệc 名danh 法Pháp 身thân 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 力Lực 、 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 大đại 功công 德đức 法pháp 。 所sở 莊trang 嚴nghiêm 故cố 。 體thể 依y 聚tụ 義nghĩa 總tổng 說thuyết 名danh 身thân 故cố 。 此thử 法Pháp 身thân 五ngũ 法pháp 為vi 性tánh 。 非phi 淨tịnh 法Pháp 界Giới 獨độc 名danh 法Pháp 身thân 。 二nhị 轉chuyển 依y 果quả 皆giai 此thử 攝nhiếp 故cố 。 如như 是thị 法Pháp 身thân 有hữu 三tam 相tương/tướng 別biệt 。 一nhất 自tự 性tánh 身thân 。 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 真chân 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 平bình 等đẳng 所sở 依y 。 離ly 相tương/tướng 寂tịch 然nhiên 。 絕tuyệt 諸chư 戲hí 論luận 。 具cụ 無vô 邊biên 際tế 真chân 常thường 功công 德đức 。 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 平bình 等đẳng 實thật 性tánh 。 即tức 此thử 自tự 性tánh 。 亦diệc 名danh 法Pháp 身thân 。 大đại 功công 德đức 法pháp 所sở 依y 止chỉ 故cố 。 二nhị 受thọ 用dụng 身thân 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 自tự 受thọ 用dụng 。 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 修tu 集tập 無vô 量lượng 。 福phước 惠huệ 資tư 糧lương 所sở 起khởi 無vô 邊biên 。 真chân 實thật 功công 德đức 。 及cập 極cực 圓viên 寂tịch 常thường 遍biến 色sắc 身thân 。 相tương 續tục 湛trạm 然nhiên 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 恆hằng 自tự 受thọ 用dụng 。 廣quảng 大đại 法Pháp 樂lạc 。 二nhị 他tha 受thọ 用dụng 。 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 由do 平bình 等đẳng 智trí 。 示thị 現hiện 微vi 妙diệu 淨tịnh 功công 德đức 身thân 。 居cư 能năng 淨tịnh 土độ 。 為vi 住trụ 十Thập 地Địa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 現hiện 大đại 神thần 通thông 。 轉chuyển 正Chánh 法Pháp 輪luân 。 決quyết 眾chúng 疑nghi 網võng 。 令linh 彼bỉ 受thọ 用dụng 大Đại 乘Thừa 法Pháp 樂lạc 。 合hợp 此thử 二nhị 種chủng 名danh 受thọ 用dụng 身thân 。 三tam 變biến 化hóa 身thân 。 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 由do 成thành 事sự 智trí 。 變biến 現hiện 無vô 量lượng 隨tùy 類loại 化hóa 身thân 居cư 淨tịnh 穢uế 土thổ/độ 。 為vi 未vị 登đăng 地địa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 二Nhị 乘Thừa 異dị 生sanh 。 稱xưng 彼bỉ 機cơ 宜nghi 現hiện 通thông 說thuyết 法Pháp 。 令linh 各các 獲hoạch 得đắc 。 諸chư 利lợi 樂lạc 事sự 。 以dĩ 五ngũ 法pháp 性tánh 攝nhiếp 三Tam 身Thân 者giả 。 於ư 中trung 初sơ 一nhất 攝nhiếp 自tự 性tánh 身thân 。 說thuyết 自tự 性tánh 身thân 是thị 本bổn 性tánh 常thường 。 證chứng 因nhân 所sở 得đắc 非phi 生sanh 因nhân 故cố 。 遍biến 一nhất 切thiết 法pháp 由do 若nhược 虛hư 空không 。 無vô 相tướng 無vô 為vi 。 非phi 色sắc 心tâm 故cố 。 四Tứ 智Trí 心tâm 品phẩm 中trung 。 真chân 實thật 功công 德đức 。 鏡kính 智trí 所sở 起khởi 常thường 遍biến 色sắc 身thân 攝nhiếp 自tự 受thọ 用dụng 。 平bình 等đẳng 智trí 品phẩm 所sở 現hiện 佛Phật 身thân 。 攝nhiếp 他tha 受thọ 用dụng 。 成thành 事sự 智trí 品phẩm 所sở 現hiện 隨tùy 類loại 種chủng 種chủng 身thân 相tướng 攝nhiếp 變biến 化hóa 身thân 。 既ký 受thọ 用dụng 身thân 攝nhiếp 佛Phật 不bất 共cộng 有hữu 為vi 實thật 德đức 故cố 。 四Tứ 智Trí 品phẩm 實thật 有hữu 色sắc 心tâm 皆giai 受thọ 用dụng 攝nhiếp 。 又hựu 他tha 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 身thân 皆giai 為vi 化hóa 他tha 。 方phương 便tiện 示thị 現hiện 。 故cố 不bất 可khả 說thuyết 實thật 智trí 為vi 體thể 。 然nhiên 變biến 化hóa 身thân 及cập 他tha 受thọ 用dụng 雖tuy 無vô 真chân 實thật 心tâm 及cập 心tâm 所sở 。 而nhi 有hữu 化hóa 現hiện 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 無vô 上thượng 覺giác 者giả 。 神thần 力lực 難nan 思tư 故cố 。 能năng 化hóa 現hiện 無vô 形hình 質chất 法pháp 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 現hiện 貪tham 嗔sân 等đẳng 。 久cửu 已dĩ 斷đoạn 故cố 。 云vân 何hà 聲Thanh 聞Văn 及cập 傍bàng 生sanh 等đẳng 。 知tri 如Như 來Lai 心tâm 。 如Như 來Lai 實thật 心tâm 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 尚thượng 不bất 知tri 故cố 。 由do 此thử 經Kinh 說thuyết 。 化hóa 無vô 量lượng 類loại 皆giai 令linh 有hữu 心tâm 。 化hóa 現hiện 三tam 業nghiệp 。 如như 是thị 三Tam 身Thân 雖tuy 皆giai 具cụ 有hữu 。 無vô 邊biên 功công 德đức 。 而nhi 各các 有hữu 異dị 。 謂vị 自tự 性tánh 身thân 唯duy 有hữu 真chân 實thật 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 離ly 諸chư 雜tạp 染nhiễm 。 眾chúng 善thiện 所sở 依y 。 無vô 為vi 功công 德đức 。 無vô 色sắc 心tâm 等đẳng 差sai 別biệt 相tương/tướng 用dụng 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 具cụ 無vô 量lượng 種chủng 妙diệu 色sắc 心tâm 等đẳng 。 真chân 實thật 功công 德đức 。 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 身thân 。 唯duy 無vô 邊biên 似tự 色sắc 心tâm 等đẳng 利lợi 樂lạc 他tha 用dụng 化hóa 相tương/tướng 功công 德đức 。 又hựu 自tự 性tánh 身thân 正chánh 自tự 利lợi 攝nhiếp 。 寂tịch 靜tĩnh 安an 樂lạc 無vô 動động 作tác 故cố 。 亦diệc 兼kiêm 利lợi 他tha 。 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 得đắc 利lợi 樂lạc 故cố 。 又hựu 與dữ 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 身thân 。 為vi 所sở 依y 止chỉ 。 故cố 俱câu 利lợi 攝nhiếp 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 唯duy 屬thuộc 自tự 利lợi 。 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 身thân 唯duy 屬thuộc 利lợi 他tha 。 為vi 他tha 現hiện 故cố 。 又hựu 自tự 性tánh 身thân 依y 法pháp 性tánh 土thổ/độ 。 雖tuy 此thử 身thân 土thổ/độ 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 而nhi 屬thuộc 佛Phật 法Pháp 。 性tánh 相tướng 異dị 故cố 。 此thử 佛Phật 身thân 土thổ/độ 俱câu 非phi 色sắc 攝nhiếp 。 雖tuy 不bất 可khả 說thuyết 形hình 量lượng 小tiểu 大đại 。 然nhiên 隨tùy 事sự 相tướng 其kỳ 量lượng 無vô 邊biên 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 還hoàn 依y 自tự 土thổ/độ 。 謂vị 圓viên 鏡kính 智trí 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 。 由do 昔tích 所sở 修tu 自tự 利lợi 無vô 漏lậu 純thuần 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 因nhân 緣duyên 成thành 熟thục 。 從tùng 初sơ 成thành 佛Phật 盡tận 未vị 來lai 際tế 相tương 續tục 。 變biến 為vi 純thuần 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 周chu 圓viên 無vô 際tế 。 眾chúng 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 常thường 依y 而nhi 住trụ 。 如như 淨tịnh 土độ 量lượng 身thân 量lượng 亦diệc 爾nhĩ 。 諸chư 根căn 相tướng 好hảo 。 一nhất 一nhất 無vô 邊biên 。 無vô 限hạn 善thiện 根căn 所sở 引dẫn 生sanh 故cố 。 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 既ký 非phi 色sắc 法pháp 。 雖tuy 不bất 可khả 說thuyết 形hình 量lượng 大đại 小tiểu 。 而nhi 依y 所sở 證chứng 及cập 所sở 依y 身thân 亦diệc 可khả 說thuyết 言ngôn 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 他tha 受thọ 用dụng 身thân 亦diệc 依y 自tự 土thổ/độ 。 謂vị 平bình 等đẳng 智trí 。 大đại 慈từ 悲bi 力lực 。 由do 昔tích 所sở 修tu 利lợi 他tha 無vô 漏lậu 純thuần 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 因nhân 緣duyên 成thành 熟thục 。 隨tùy 住trụ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 宜nghi 變biến 為vi 淨tịnh 土độ 。 或hoặc 小tiểu 或hoặc 大đại 或hoặc 劣liệt 或hoặc 勝thắng 前tiền 後hậu 改cải 轉chuyển 。 他tha 受thọ 用dụng 身thân 依y 之chi 而nhi 住trụ 。 能năng 依y 身thân 量lượng 亦diệc 無vô 定định 限hạn 。 若nhược 變biến 化hóa 身thân 依y 變biến 化hóa 土thổ/độ 。 謂vị 成thành 事sự 智trí 。 大đại 慈từ 悲bi 力lực 。 由do 昔tích 所sở 修tu 利lợi 他tha 無vô 漏lậu 淨tịnh 穢uế 佛Phật 土độ 。 因nhân 緣duyên 成thành 熟thục 。 隨tùy 未vị 登đăng 地địa 有hữu 情tình 所sở 宜nghi 化hóa 為vi 佛Phật 土độ 。 或hoặc 淨tịnh 或hoặc 穢uế 。 或hoặc 小tiểu 或hoặc 大đại 前tiền 後hậu 改cải 轉chuyển 。 佛Phật 變biến 化hóa 身thân 。 依y 之chi 而nhi 住trụ 。 能năng 依y 身thân 量lượng 亦diệc 無vô 定định 限hạn 。 自tự 性tánh 身thân 土thổ/độ 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 同đồng 所sở 證chứng 故cố 。 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 及cập 所sở 依y 土thổ/độ 雖tuy 一nhất 切thiết 佛Phật 各các 變biến 不bất 同đồng 。 而nhi 皆giai 無vô 邊biên 。 不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。 餘dư 二nhị 身thân 土thổ/độ 隨tùy 諸chư 如Như 來Lai 所sở 。 化hóa 有hữu 情tình 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。 所sở 化hóa 共cộng 者giả 同đồng 處xứ 同đồng 時thời 。 諸chư 佛Phật 各các 變biến 為vi 身thân 為vi 土thổ/độ 。 形hình 狀trạng 相tướng 似tự 不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 雜tạp 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 令linh 所sở 化hóa 生sanh 自tự 識thức 變biến 現hiện 。 謂vị 於ư 一nhất 土thổ/độ 有hữu 一nhất 佛Phật 身thân 。 為vi 現hiện 神thần 通thông 說thuyết 法Pháp 饒nhiêu 益ích 。 於ư 不bất 共cộng 者giả 唯duy 一nhất 佛Phật 變biến 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 種chủng 姓tánh 法pháp 爾nhĩ 更cánh 相tương 繫hệ 屬thuộc 。 或hoặc 多đa 屬thuộc 一nhất 。 或hoặc 一nhất 屬thuộc 多đa 。 故cố 所sở 化hóa 生sanh 。 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。 不bất 爾nhĩ 多đa 佛Phật 久cửu 住trụ 世thế 間gian 。 各các 事sự 劬cù 勞lao 。 實thật 為vi 無vô 益ích 。 一nhất 佛Phật 能năng 益ích 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 此thử 諸chư 身thân 土thổ/độ 若nhược 淨tịnh 若nhược 穢uế 無vô 漏lậu 識thức 上thượng 所sở 變biến 現hiện 者giả 。 同đồng 能năng 變biến 識thức 俱câu 善thiện 無vô 漏lậu 。 純thuần 善thiện 無vô 漏lậu 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 是thị 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 。 非phi 苦khổ 集tập 故cố 。 蘊uẩn 等đẳng 識thức 相tương/tướng 不bất 必tất 皆giai 同đồng 。 三tam 法pháp 因nhân 緣duyên 雜tạp 引dẫn 故cố 。 有hữu 漏lậu 識thức 上thượng 所sở 變biến 現hiện 者giả 同đồng 能năng 變biến 識thức 。 皆giai 是thị 有hữu 漏lậu 。 純thuần 從tùng 有hữu 漏lậu 因nhân 緣duyên 生sanh 是thị 苦khổ 集tập 攝nhiếp 。 非phi 滅diệt 道đạo 故cố 。 善thiện 等đẳng 識thức 相tương/tướng 不bất 必tất 皆giai 同đồng 。 三tam 性tánh 因nhân 緣duyên 雜tạp 引dẫn 生sanh 故cố 。 蘊uẩn 等đẳng 同đồng 異dị 類loại 此thử 應ưng 知tri 。 然nhiên 所sở 變biến 現hiện 是thị 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 。 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 虛hư 實thật 如như 識thức 。 唯duy 言ngôn 遣khiển 外ngoại 不bất 遮già 內nội 境cảnh 。 不bất 爾nhĩ 真Chân 如Như 亦diệc 應ưng 非phi 實thật 。 內nội 境cảnh 與dữ 識thức 蘊uẩn 既ký 非phi 虛hư 。 如như 何hà 但đãn 言ngôn 唯duy 識thức 非phi 境cảnh 。 識thức 唯duy 內nội 有hữu 。 境cảnh 亦diệc 通thông 外ngoại 。 恐khủng 濫lạm 。 外ngoại 境cảnh 但đãn 言ngôn 唯duy 識thức 。 又hựu 諸chư 愚ngu 夫phu 迷mê 執chấp 於ư 境cảnh 起khởi 煩phiền 惱não 業nghiệp 。 生sanh 死tử 沈trầm 淪luân 。 不bất 解giải 觀quán 心tâm 。 勤cần 求cầu 出xuất 離ly 。 哀ai 愍mẫn 彼bỉ 故cố 。 說thuyết 唯duy 識thức 言ngôn 。 令linh 自tự 觀quán 心tâm 。 解giải 脫thoát 生sanh 死tử 。 非phi 謂vị 內nội 識thức 如như 外ngoại 都đô 無vô 。

唯duy 識thức 三tam 十thập 論luận 要yếu 釋thích