Duy Ma Kinh Lược Sớ Thùy Ký – Quyển 1

維Duy 摩Ma 經Kinh 略Lược 疏Sớ 垂Thùy 裕 記Ký
Quyển 1
宋Tống 智Trí 圓Viên 述Thuật

維Duy 摩Ma 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 垂Thùy 裕# 記Ký 序Tự

吾ngô 祖tổ 智trí 者giả 著trước 疏sớ/sơ 申thân 經kinh 其kỳ 文văn 彌di 廣quảng 。 而nhi 荊kinh 溪khê 撰soạn 記ký 解giải 疏sớ/sơ 其kỳ 文văn 彌di 略lược 者giả 何hà (# 疏sớ/sơ 三tam 十thập 四tứ 卷quyển 記ký 三tam 卷quyển )# 蓋cái 於ư 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 意ý 乎hồ 刪san 削tước 故cố 。 不bất 暇hạ 詳tường 悉tất 也dã 。 自tự 時thời 。 厥quyết 後hậu 略lược 疏sớ/sơ 成thành 而nhi 盛thịnh 行hành 于vu 代đại 。 後hậu 世thế 童đồng 蒙mông 執chấp 記ký 尋tầm 疏sớ/sơ 。 而nhi 文văn 義nghĩa 迴hồi 互hỗ 難nan 以dĩ 措thố 懷hoài 。 又hựu 其kỳ 間gian 所sở 談đàm 理lý 事sự 記ký 有hữu 不bất 釋thích 者giả 。 往vãng 往vãng 聞văn 其kỳ 率suất 情tình 謬mậu 說thuyết 多đa 矣hĩ 。 至chí 若nhược 依y 正chánh 相tương/tướng 在tại 之chi 義nghĩa 心tâm 外ngoại 無vô 境cảnh 之chi 談đàm 布bố 在tại 斯tư 文văn 。 明minh 猶do 指chỉ 掌chưởng 。 而nhi 翻phiên 謂vị 無vô 情tình 無vô 成thành 佛Phật 義nghĩa 。 其kỳ 謬mậu 一nhất 也dã 。 通thông 相tương/tướng 三tam 觀quán 既ký 昧muội 階giai 位vị 莫mạc 定định 其kỳ 人nhân 。 其kỳ 謬mậu 二nhị 也dã 。 三tam 種chủng 羯yết 磨ma 不bất 本bổn 律luật 部bộ 。 妄vọng 為vi 之chi 說thuyết 。 其kỳ 謬mậu 三tam 也dã 。 周chu 時thời 佛Phật 興hưng 星tinh 隕vẫn 如như 雨vũ 。 大đại 師sư 正chánh 指chỉ 佛Phật 生sanh 二nhị 莊trang 之chi 世thế 。 而nhi 競cạnh 以dĩ 昭chiêu 王vương 二nhị 十thập 四tứ 年niên 解giải 之chi 。 其kỳ 謬mậu 四tứ 也dã 。 其kỳ 間gian 方phương 伯bá 連liên 師sư 之chi 名danh 講giảng 武võ 治trị 兵binh 之chi 說thuyết 罔võng 測trắc 所sở 自tự 。 故cố 多đa 穿xuyên 鑿tạc 。 其kỳ 謬mậu 五ngũ 也dã 。 略lược 數số 之chi 凡phàm 五ngũ 不bất 韙# 。 且thả 古cổ 人nhân 有hữu 言ngôn 曰viết 。 子tử 既ký 生sanh 不bất 免miễn 水thủy 火hỏa 母mẫu 之chi 罪tội 也dã 。 成thành 童đồng 不bất 就tựu 師sư 傳truyền 父phụ 之chi 罪tội 也dã 。 就tựu 師sư 學học 問vấn 。 無vô 方phương 心tâm 志chí 不bất 通thông 師sư 之chi 罪tội 也dã 。 以dĩ 吾ngô 志chí 圖đồ 訓huấn 誘dụ 安an 得đắc 不bất 辭từ 而nhi 闢tịch 之chi 引dẫn 而nhi 伸thân 之chi 。 晦hối 者giả 使sử 之chi 明minh 窒# 者giả 使sử 之chi 通thông 。 俾tỉ 吾ngô 智trí 者giả 荊kinh 溪khê 之chi 道đạo 昭chiêu 昭chiêu 然nhiên 若nhược 仰ngưỡng 天thiên 庭đình 而nhi 覩đổ 白bạch 日nhật 。 且thả 不bất 為vi 昏hôn 情tình 所sở 隱ẩn 也dã 屬thuộc 講giảng 訓huấn 多đa 故cố 。 莫mạc 諧hài 執chấp 筆bút 。 大đại 中trung 祥tường 符phù 八bát 年niên 青thanh 龍long 在tại 乙ất 卯mão 。 秋thu 九cửu 月nguyệt 自tự 錢tiền 唐đường 汎# 舟chu 西tây 邁mại 訪phỏng 故cố 人nhân 奉phụng 蟾# 於ư 吳ngô 興hưng 武võ 康khang 之chi 龍long 山sơn 蘭lan 若nhã 。 得đắc 上thượng 方phương 而nhi 居cư 焉yên 。 其kỳ 堂đường 閣các 蹇kiển 產sản 林lâm 泉tuyền 岑sầm 寂tịch 。 左tả 顧cố 疊điệp 嶂# 接tiếp 法pháp 瑤dao 之chi 小tiểu 山sơn (# 高cao 僧Tăng 法pháp 瑤dao 宋tống 元nguyên 嘉gia 中trung 尚thượng 書thư 沈trầm 演diễn 之chi 請thỉnh 住trụ 武võ 康khang 小tiểu 山sơn 寺tự 撰soạn 述thuật 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 疏sớ/sơ )# 下hạ 瞰# 平bình 波ba 浸tẩm 防phòng 風phong 之chi 故cố 邑ấp (# 地địa 有hữu 封phong 禺# 二nhị 山sơn 。 昔tích 吳ngô 王vương 夫phu 差sai 問vấn 仲trọng 尼ni 。 防phòng 風phong 何hà 守thủ 。 曰viết [泳-永+壬]# 芒mang 氏thị 之chi 君quân 守thủ 封phong 禺# 山sơn 者giả )# 既ký 饒nhiêu 勝thắng 概khái 且thả 遠viễn 囂hiêu 俗tục 。 香hương 火hỏa 有hữu 暇hạ 宜nghi 事sự 筆bút 削tước 。 乃nãi 尋tầm 繹# 略lược 疏sớ/sơ 別biệt 為vi 解giải 釋thích 。 其kỳ 荊kinh 溪khê 舊cựu 記ký 或hoặc 與dữ 略lược 疏sớ/sơ 符phù 合hợp 者giả 則tắc 隨tùy 段đoạn 引dẫn 用dụng 。 又hựu 有hữu 道đạo 暹# 法Pháp 師sư 者giả 。 乃nãi 荊kinh 溪khê 之chi 門môn 人nhân 。 亦diệc 嘗thường 撰soạn 記ký 雖tuy 解giải 義nghĩa 無vô 取thủ 而nhi 援viện 據cứ 。 或hoặc 當đương 今kim 擇trạch 善thiện 而nhi 從tùng 之chi 例lệ 皆giai 標tiêu 指chỉ 名danh 目mục 。 貴quý 分phần/phân 今kim 古cổ 彼bỉ 類loại 康khang 成thành 之chi 注chú 傳truyền 盡tận 與dữ 服phục 虔kiền 。 此thử 非phi 郭quách 象tượng 之chi 竊thiết 名danh 不bất 言ngôn 向hướng 秀tú 。 於ư 十thập 月nguyệt 十thập 二nhị 日nhật 染nhiễm 翰hàn 十thập 二nhị 月nguyệt 十thập 三tam 日nhật 絕tuyệt 筆bút 。 凡phàm 為vi 十thập 卷quyển 。 號hiệu 垂thùy 裕# 記ký 。 蓋cái 垂thùy 優ưu 裕# 之chi 道đạo 以dĩ 示thị 子tử 孫tôn 俾tỉ 無vô 嚮hướng 者giả 之chi 五ngũ 謬mậu 耳nhĩ 。 若nhược 呈trình 諸chư 達đạt 人nhân 則tắc 吾ngô 豈khởi 敢cảm 。 或hoặc 曰viết 。 明minh 敏mẫn 之chi 徒đồ 尋tầm 荊kinh 溪khê 記ký 自tự 得đắc 微vi 旨chỉ 。 豈khởi 待đãi 子tử 之chi 詳tường 載tái 然nhiên 後hậu 離ly 謬mậu 乎hồ 。 則tắc 子tử 之chi 功công 無vô 所sở 施thí 也dã 。 對đối 曰viết 。 夫phu 警cảnh 昏hôn 睡thụy 也dã 輕khinh 者giả 則tắc 怡di 聲thanh 重trọng/trùng 者giả 則tắc 大đại 呼hô 。 及cập 其kỳ 覺giác 之chi 一nhất 也dã 。 噫# 荊kinh 溪khê 既ký 怡di 聲thanh 於ư 前tiền 。 今kim 吾ngô 也dã 大đại 呼hô 於ư 後hậu 。 及cập 其kỳ 擊kích 蒙mông 發phát 覆phú 自tự 見kiến 其kỳ 異dị 不bất 異dị 也dã 。

維Duy 摩Ma 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 垂Thùy 裕# 記Ký 卷quyển 第đệ 一nhất

錢tiền 唐đường 沙Sa 門Môn 釋thích 智trí 圓viên 述thuật

釋thích 維duy 摩ma 疏sớ/sơ 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 序tự 二nhị 。 初sơ 梁lương 肅túc 為vi 序tự 。 二nhị 荊kinh 溪khê 自tự 序tự 。 初sơ 文văn 二nhị 。 初sơ 序tự 題đề 。

維duy 摩ma 經kinh 略lược 疏sớ/sơ 序tự 。 維duy 摩ma 者giả 具cụ 云vân 維duy 摩ma 羅la 詰cật 。 此thử 云vân 淨tịnh 名danh 。 淨tịnh 即tức 真chân 身thân 。 名danh 即tức 應ưng 身thân 。 真chân 即tức 所sở 證chứng 之chi 理lý 。 應ưng 即tức 所sở 現hiện 之chi 身thân 。 經kinh 者giả 訓huấn 法pháp 訓huấn 常thường 。 法pháp 則tắc 群quần 機cơ 所sở 軌quỹ 。 常thường 則tắc 百bách 王vương 不bất 易dị 。 此thử 詮thuyên 淨tịnh 名danh 闡xiển 化hóa 。 故cố 曰viết 維duy 摩ma 經kinh 也dã 。 略lược 疏sớ/sơ 者giả 對đối 廣quảng 得đắc 名danh 也dã 。 蓋cái 翦# 其kỳ 繁phồn 蕪# 撮toát 其kỳ 機cơ 要yếu 。 故cố 稱xưng 略lược 疏sớ/sơ 。 序tự 者giả 敘tự 也dã 。 敘tự 述thuật 荊kinh 溪khê 刪san 略lược 之chi 由do 及cập 聖thánh 師sư 立lập 教giáo 之chi 旨chỉ 。 故cố 云vân 序tự 也dã 。 然nhiên 此thử 六lục 字tự 之chi 題đề 能năng 所sở 四tứ 重trọng/trùng 。 初sơ 維duy 摩ma 是thị 所sở 詮thuyên 。 經kinh 是thị 能năng 詮thuyên 。 此thử 指chỉ 淨tịnh 名danh 。 二nhị 上thượng 皆giai 所sở 解giải 。 疏sớ/sơ 是thị 能năng 解giải 。 此thử 語ngữ 智trí 者giả 。 三tam 疏sớ/sơ 是thị 所sở 略lược 。 略lược 即tức 能năng 略lược 。 此thử 屬thuộc 荊kinh 溪khê 。 四tứ 上thượng 皆giai 所sở 序tự 。 序tự 即tức 能năng 序tự 。 此thử 在tại 梁lương 肅túc 既ký 攬lãm 所sở 詮thuyên 為vi 經kinh 別biệt 名danh 。 故cố 亦diệc 攬lãm 所sở 解giải 為vi 疏sớ/sơ 別biệt 目mục 。 復phục 以dĩ 所sở 略lược 從tùng 能năng 略lược 受thọ 稱xưng 。 委ủy 分phần/phân 雖tuy 爾nhĩ 統thống 而nhi 括quát 之chi 則tắc 上thượng 之chi 五ngũ 字tự 即tức 序tự 之chi 別biệt 名danh 。 簡giản 異dị 他tha 序tự 。 序tự 之chi 一nhất 字tự 即tức 通thông 名danh 也dã 。 次thứ 述thuật 者giả 號hiệu 。

門môn 人nhân 翰hàn 林lâm 學học 士sĩ 守thủ 右hữu 補bổ 闕khuyết 梁lương 肅túc 述thuật 。 門môn 人nhân 者giả 弟đệ 子tử 之chi 稱xưng 。 既ký 受thọ 道đạo 於ư 荊kinh 溪khê 。 故cố 為vi 荊kinh 溪khê 撰soạn 序tự 而nhi 自tự 稱xưng 曰viết 門môn 人nhân 也dã 。 翰hàn 林lâm 者giả 漢hán 制chế 尚thượng 書thư 郎lang 主chủ 作tác 文văn 章chương 。 起khởi 早tảo 更cánh 直trực 於ư 建kiến 禮lễ 門môn 內nội 臺đài 。 給cấp 青thanh 縑kiêm 白bạch 綾lăng 被bị 或hoặc 錦cẩm 被bị 惟duy 帳trướng 氈chiên 褥nhục 。 通thông 中trung 秋thu 太thái 官quan 供cung 食thực 。 蓋cái 與dữ 今kim 翰hàn 林lâm 之chi 制chế 略lược 同đồng 而nhi 所sở 掌chưởng 非phi 輕khinh 也dã 。 翰hàn 林lâm 體thể 要yếu 云vân 。 唐đường 朝triêu 修tu 梁lương 陳trần 故cố 事sự 。 有hữu 中trung 書thư 舍xá 人nhân 六lục 員# 專chuyên 掌chưởng 制chế 詰cật 。 雖tuy 曰viết 禁cấm 省tỉnh 猶do 非phi 密mật 切thiết 。 故cố 溫ôn 大đại 雅nhã 魏ngụy 徵trưng 李# 百bách 藥dược 岑sầm 文văn 本bổn 褚# 遂toại 良lương 許hứa 敬kính 宗tông 上thượng 官quan 儀nghi 時thời 召triệu 草thảo 制chế 未vị 有hữu 名danh 號hiệu 。 乾can/kiền/càn 封phong 已dĩ 後hậu 始thỉ 曰viết 北bắc 門môn 學học 士sĩ 。 劉lưu 懿# 之chi 劉lưu 禕y 之chi 周chu 思tư 茂mậu 元nguyên 萬vạn 頃khoảnh 范phạm 履lý 氷băng 為vi 之chi 。 則tắc 天thiên 朝triêu 蘇tô 味vị 道đạo 韋vi 承thừa 慶khánh 。 後hậu 改cải 為vi 翰hàn 林lâm 待đãi 詔chiếu 。 張trương 說thuyết 陸lục 堅kiên 張trương 九cửu 齡linh 徐từ 安an 貞trinh 相tương 繼kế 為vi 之chi 。 又hựu 改cải 為vi 翰hàn 林lâm 供cung 奉phụng 。 開khai 元nguyên 二nhị 十thập 六lục 年niên 劉lưu 謙khiêm 光quang 張trương 垍# 為vi 學học 士sĩ 。 始thỉ 別biệt 建kiến 學học 士sĩ 院viện 。 凡phàm 學học 士sĩ 無vô 定định 員# 皆giai 以dĩ 他tha 官quan 充sung 。 下hạ 從tùng 校giáo 書thư 郎lang 上thượng 至chí 諸chư 曹tào 尚thượng 書thư 皆giai 得đắc 為vi 之chi 。 既ký 入nhập 與dữ 班ban 行hành 絕tuyệt 迹tích 。 不bất 拘câu 李# 司ty 不bất 繫hệ 常thường 參tham 。 守thủ 官quan 三tam 年niên 為vi 滿mãn 歲tuế 。 補bổ 闕khuyết 者giả 掌chưởng 供cung 奉phụng 諷phúng 諫gián 。 詩thi 云vân 袞cổn 職chức 有hữu 闕khuyết 維duy 仲trọng 山sơn 甫phủ 補bổ 之chi 。 皇hoàng 朝triêu 易dị 名danh 司ty 諫gián 也dã 。 言ngôn 守thủ 右hữu 補bổ 闕khuyết 者giả 階giai 高cao 官quan 卑ty 曰viết 行hành 。 階giai 卑ty 官quan 高cao 曰viết 守thủ 。 階giai 官quan 齊tề 品phẩm 則tắc 不bất 言ngôn 行hạnh 守thủ 。 今kim 是thị 略lược 銜hàm 故cố 無vô 階giai 。 梁lương 肅túc 字tự 敬kính 之chi 過quá 舊cựu 園viên 。 賦phú 序tự 云vân 。 余dư 年niên 八bát 歲tuế 當đương 上thượng 元nguyên 辛tân 丑sửu 。 盜đạo 入nhập 洛lạc 陽dương 三tam 河hà 間gian 大đại 塗đồ 炭thán 。 因nhân 竄thoán 身thân 東đông 下hạ 旅lữ 於ư 吳ngô 越việt 。 轉chuyển 徙tỉ [魚*艮]# 阨# 之chi 中trung 者giả 垂thùy 二nhị 十thập 年niên 。 上thượng 嗣tự 位vị 歲tuế 應ưng 詔chiếu 詣nghệ 京kinh 師sư 。 明minh 年niên 夏hạ 除trừ 東đông 宮cung 校giáo 書thư 郎lang 。 運vận 歷lịch 云vân 。 唐đường 德đức 宗tông 貞trinh 元nguyên 六lục 年niên 庚canh 午ngọ 歲tuế 。 梁lương 肅túc 為vi 補bổ 闕khuyết 。 崔thôi 恭cung 梁lương 君quân 集tập 序tự 云vân 。 公công 早tảo 從tùng 釋Thích 氏thị 。 義nghĩa 理lý 生sanh 知tri 結kết 意ý 為vi 文văn 志chí 在tại 於ư 此thử 。 言ngôn 談đàm 語ngữ 笑tiếu 常thường 所sở 切thiết 劘# 心tâm 在tại 一Nhất 乘Thừa 。 故cố 敘tự 釋Thích 氏thị 最tối 為vi 精tinh 博bác 。 蓋cái 釋Thích 氏thị 之chi 鼓cổ 吹xuy 諸chư 佛Phật 之chi 影ảnh 響hưởng 。 朝triêu 庭đình 尚thượng 德đức 故cố 以dĩ 公công 為vi 太thái 子tử 侍thị 讀đọc 。 國quốc 尚thượng 實thật 錄lục 故cố 以dĩ 公công 為vi 史sử 舘# 。 修tu 撰soạn 發phát 詰cật 令linh 敷phu 王vương 猷# 。 故cố 以dĩ 公công 為vi 翰hàn 林lâm 學học 士sĩ 。 三tam 職chức 齊tề 著trước 則tắc 公công 之chi 處xứ 朝triêu 庭đình 不bất 為vi 不bất 達đạt 矣hĩ 。 年niên 過quá 四tứ 十thập 士sĩ 林lâm 歸quy 崇sùng 比tỉ 。 夫phu 顏nhan 子tử 黃hoàng 叔thúc 徒đồ 不bất 為vi 不bất 壽thọ 矣hĩ 。 李# 翱cao 感cảm 知tri 己kỷ 賦phú 序tự 云vân 。 貞trinh 元nguyên 九cửu 年niên 翱cao 始thỉ 就tựu 州châu 府phủ 之chi 貢cống 與dữ 人nhân 事sự 。 其kỳ 九cửu 月nguyệt 執chấp 文văn 章chương 一nhất 通thông 謁yết 干can 右hữu 補bổ 闕khuyết 安an 定định 梁lương 君quân 。 當đương 是thị 時thời 梁lương 君quân 之chi 譽dự 塞tắc 滿mãn 天thiên 下hạ 。 囑chúc 辭từ 求cầu 進tiến 之chi 士sĩ 奉phụng 文văn 章chương 造tạo 梁lương 君quân 之chi 門môn 。 蓋cái 無vô 虛hư 日nhật 。 梁lương 君quân 知tri 人nhân 之chi 過quá 也dã 。 亦diệc 既ký 相tương 見kiến 遂toại 於ư 翱cao 有hữu 相tương 知tri 之chi 道đạo 焉yên 。 謂vị 翱cao 得đắc 古cổ 文văn 之chi 遺di 風phong 期kỳ 翱cao 名danh 之chi 不bất 朽hủ 於ư 無vô 窮cùng 。 許hứa 翱cao 以dĩ 拂phất 拭thức 吹xuy 噓hư 。 初sơ 謂vị 其kỳ 面diện 進tiến 也dã 亦diệc 未vị 幸hạnh 甚thậm 。 十thập 一nhất 月nguyệt 梁lương 君quân 遘cấu 疾tật 而nhi 歿một 。 漸tiệm 游du 于vu 朋bằng 友hữu 公công 卿khanh 間gian 往vãng 往vãng 皆giai 曰viết 。 吾ngô 既ký 藉tạ 子tử 姓tánh 名danh 於ư 補bổ 闕khuyết 梁lương 君quân 也dã 。 以dĩ 是thị 知tri 。 梁lương 君quân 是thị 貞trinh 元nguyên 九cửu 年niên 十thập 一nhất 月nguyệt 卒thốt 也dã 。 皇hoàng 朝triêu 高cao 僧Tăng 傳truyền 曰viết 。 荊kinh 溪khê 門môn 下hạ 朝triêu 達đạt 雖tuy 多đa 得đắc 其kỳ 道đạo 者giả 唯duy 梁lương 肅túc 學học 士sĩ 。 詩thi 云vân 。 維duy 鵲thước 有hữu 巢sào 維duy 鳩cưu 居cư 之chi 。 梁lương 君quân 深thâm 入nhập 佛Phật 之chi 理lý 窟quật 之chi 謂vị 歟# 。 嘗thường 刪san 定định 止Chỉ 觀Quán 以dĩ 為vi 六lục 卷quyển 。 撰soạn 統thống 例lệ 一nhất 冊sách 以dĩ 繫hệ 其kỳ 後hậu 。 猶do 正chánh 輔phụ 嗣tự 注chú 易dị 之chi 有hữu 略lược 例lệ 也dã 。 當đương 撰soạn 此thử 序tự 時thời 梁lương 君quân 居cư 越việt 。 三tam 序tự 文văn 二nhị 。 初sơ 略lược 。 序tự 綱cương 宗tông 二nhị 。 初sơ 明minh 智trí 者giả 傳truyền 業nghiệp 二nhị 。 初sơ 明minh 三tam 事sự 相tướng 因nhân 。

聖thánh 非phi 道đạo 不bất 生sanh 。 道đạo 非phi 教giáo 不bất 明minh 。 教giáo 非phi 人nhân 不bất 行hành 。 是thị 三tam 者giả 相tương 依y 而nhi 住trụ 。 白bạch 虎hổ 通thông 曰viết 。 聖thánh 人nhân 者giả 何hà 。 聖thánh 者giả 通thông 也dã 道đạo 也dã 聲thanh 也dã 。 道đạo 無vô 所sở 不bất 通thông 。 明minh 無vô 所sở 不bất 照chiếu 。 聞văn 聲thanh 知tri 情tình 。 故cố 曰viết 聖thánh 人nhân 。 今kim 言ngôn 聖thánh 者giả 證chứng 也dã 。 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 理lý 故cố 曰viết 聖thánh 也dã 。 道đạo 即tức 理lý 也dã 。 由do 證chứng 理lý 而nhi 成thành 聖thánh 故cố 所sở 以dĩ 如Như 來Lai 。 成thành 道Đạo 於ư 寂tịch 場tràng 也dã 。 道đạo 非phi 教giáo 不bất 明minh 者giả 理lý 雖tuy 無vô 言ngôn 因nhân 言ngôn 悟ngộ 理lý 。 所sở 以dĩ 淨tịnh 名danh 垂thùy 教giáo 於ư 毘tỳ 耶da 也dã 。 教giáo 非phi 人nhân 不bất 行hành 者giả 教giáo 垂thùy 來lai 世thế 非phi 夫phu 四tứ 依y 無vô 以dĩ 流lưu 行hành 。 所sở 以dĩ 智trí 者giả 造tạo 疏sớ/sơ 於ư 天thiên 台thai 也dã 。 是thị 三tam 者giả 者giả 謂vị 理lý 教giáo 人nhân 也dã 。 謂vị 悟ngộ 理lý 則tắc 成thành 聖thánh 。 由do 教giáo 而nhi 悟ngộ 理lý 。 傳truyền 教giáo 必tất 在tại 人nhân 。 三tam 事sự 相tướng 因nhân 故cố 曰viết 相tương 依y 而nhi 住trụ 。 二nhị 別biệt 示thị 人nhân 能năng 傳truyền 道đạo 二nhị 。 初sơ 淨tịnh 名danh 垂thùy 教giáo 。

道đạo 有hữu 大đại 小tiểu 權quyền 實thật 。 故cố 淨tịnh 名danh 以dĩ 在tại 家gia 成thành 化hóa 。 至chí 道đạo 唯duy 一nhất 。 隨tùy 機cơ 有hữu 差sai 。 故cố 理lý 有hữu 真chân 中trung 之chi 別biệt 。 藏tạng 通thông 之chi 機cơ 見kiến 但đãn 空không 權quyền 理lý 。 別biệt 圓viên 之chi 機cơ 見kiến 中trung 道đạo 實thật 理lý 。 小tiểu 即tức 藏tạng 理lý 。 大đại 收thu 三tam 教giáo 。 既ký 根căn 緣duyên 不bất 一nhất 悟ngộ 道đạo 不bất 純thuần 。 所sở 以dĩ 淨tịnh 名danh 。 現hiện 居cư 士sĩ 身thân 。 歎thán 三tam 教giáo 大đại 。 折chiết 三tam 藏tạng 小tiểu 。 褒bao 圓viên 實thật 。 彈đàn 偏thiên 權quyền 。 意ý 令linh 恥sỉ 小tiểu 慕mộ 大đại 從tùng 權quyền 入nhập 實thật 耳nhĩ 。 二nhị 智trí 者giả 傳truyền 業nghiệp 二nhị 。 初sơ 造tạo 疏sớ/sơ 申thân 經kinh 。

人nhân 有hữu 聖thánh 賢hiền 淺thiển 深thâm 。 故cố 智trí 者giả 以dĩ 初sơ 依y 啟khải 法pháp 。 人nhân 即tức 四tứ 依y 。 初sơ 依y 在tại 賢hiền 位vị 故cố 淺thiển 。 三tam 依y 在tại 聖thánh 位vị 故cố 深thâm 。 四tứ 依y 俱câu 能năng 行hành 教giáo 。 今kim 智trí 者giả 以dĩ 初sơ 依y 在tại 賢hiền 位vị 。 造tạo 疏sớ/sơ 通thông 經kinh 開khai 啟khải 教giáo 法pháp 也dã 。 五ngũ 品phẩm 六lục 根căn 為vi 初sơ 依y 。 十thập 住trụ 二nhị 依y 。 十thập 行hành 十thập 迴hồi 向hướng 名danh 三tam 依y 。 十Thập 地Địa 四tứ 依y 。 皆giai 言ngôn 依y 者giả 以dĩ 內nội 有hữu 道Đạo 法Pháp 可khả 為vi 人nhân 天thiên 依y 止chỉ 也dã 。 二nhị 末mạt 代đại 獲hoạch 益ích 。

然nhiên 後hậu 因nhân 言ngôn 遣khiển 言ngôn 。 即tức 象tượng 忘vong 象tượng 。 俾tỉ 後hậu 學học 得đắc 正chánh 真chân 之chi 路lộ 遊du 道đạo 義nghĩa 之chi 門môn 。 然nhiên 佛Phật 會hội 受thọ 道đạo 作tác 在tại 淨tịnh 名danh 。 滅diệt 後hậu 受thọ 益ích 功công 由do 智trí 者giả 。 以dĩ 此thử 疏sớ/sơ 文văn 申thân 明minh 經kinh 旨chỉ 令linh 人nhân 開khai 解giải 故cố 也dã 。 文văn 字tự 解giải 脫thoát 故cố 曰viết 因nhân 言ngôn 遣khiển 言ngôn 。 觀quán 身thân 實thật 相tướng 故cố 曰viết 即tức 象tượng 忘vong 象tượng 。 言ngôn 象tượng 語ngữ 出xuất 周chu 易dị 。 今kim 以dĩ 身thân 說thuyết 分phân 之chi 不bất 以dĩ 文văn 害hại 意ý 也dã 。 周chu 易dị 略lược 例lệ 曰viết 。 言ngôn 者giả 所sở 以dĩ 明minh 象tượng 得đắc 象tượng 而nhi 忘vong 言ngôn 。 象tượng 者giả 所sở 以dĩ 存tồn 意ý 得đắc 意ý 而nhi 忘vong 象tượng 。 俾tỉ 後hậu 等đẳng 者giả 俾tỉ 使sử 也dã 。 使sử 末mạt 代đại 後hậu 學học 尋tầm 疏sớ/sơ 義nghĩa 達đạt 經kinh 旨chỉ 。 得đắc 解giải 說thuyết 正chánh 真chân 之chi 路lộ 遊du 方Phương 等Đẳng 道đạo 義nghĩa 之chi 門môn 。 易dị 曰viết 。 成thành 性tánh 存tồn 存tồn 道đạo 義nghĩa 之chi 門môn 。 二nhị 顯hiển 荊kinh 溪khê 祖tổ 述thuật 。

祖tổ 而nhi 述thuật 之chi 存tồn 乎hồ 其kỳ 人nhân 。 祖tổ 法pháp 也dã 。 文văn 選tuyển 曰viết 。 祖tổ 搆câu 之chi 土thổ/độ 。 注chú 云vân 。 祖tổ 法pháp 也dã 。 其kỳ 人nhân 指chỉ 荊kinh 溪khê 也dã 。 易dị 曰viết 。 神thần 而nhi 明minh 之chi 存tồn 乎hồ 其kỳ 人nhân 。 二nhị 廣quảng 敘tự 由do 致trí 二nhị 。 初sơ 正chánh 敘tự 由do 致trí 二nhị 。 初sơ 正chánh 敘tự 荊kinh 溪khê 祖tổ 述thuật 二nhị 。 初sơ 明minh 宗tông 承thừa 得đắc 旨chỉ 二nhị 。 初sơ 略lược 歎thán 。

天thiên 台thai 大đại 比Bỉ 丘Khâu 湛trạm 然nhiên 公công 纂toản 智trí 者giả 之chi 法pháp 胤dận 。 探thám 毘tỳ 耶da 之chi 妙diệu 賾trách 。 一nhất 貫quán 文văn 字tự 之chi 學học 。 會hội 歸quy 解giải 脫thoát 之chi 淵uyên 。 大đại 比Bỉ 丘Khâu 者giả 大đại 即tức 褒bao 美mỹ 之chi 辭từ 。 世thế 有hữu 自tự 稱xưng 大đại 沙Sa 門Môn 者giả 。 豈khởi 唯duy 自tự 矜căng 失thất 禮lễ 。 抑ức 亦diệc 不bất 學học 無vô 知tri 之chi 過quá 乎hồ 。 纂toản 集tập 也dã 。 胤dận 嗣tự 也dã 。 探thám 取thủ 也dã 。 賾trách 深thâm 也dã 。 毘tỳ 耶da 此thử 云vân 廣quảng 嚴nghiêm 。 此thử 經Kinh 在tại 廣quảng 嚴nghiêm 城thành 說thuyết 也dã 。 淵uyên 海hải 也dã 。 文văn 選tuyển 曰viết 。 深thâm 乎hồ 重trọng/trùng 淵uyên 。 注chú 云vân 。 重trọng/trùng 淵uyên 海hải 也dã 。 此thử 由do 荊kinh 溪khê 承thừa 天thiên 台thai 義nghĩa 門môn 尋tầm 斯tư 經Kinh 旨chỉ 趣thú 故cố 。 能năng 達đạt 文văn 字tự 之chi 淺thiển 事sự 即tức 解giải 脫thoát 之chi 深thâm 理lý 。 二nhị 廣quảng 敘tự 。

以dĩ 為vi 昔tích 智trí 者giả 大đại 師sư 演diễn 是thị 經Kinh 也dã 。 備bị 偏thiên 圓viên 頓đốn 漸tiệm 之chi 義nghĩa 。 盡tận 方Phương 等Đẳng 生sanh 酥tô 之chi 體thể 。 其kỳ 旨chỉ 遠viễn 其kỳ 道đạo 微vi 。 微vi 言ngôn 在tại 茲tư 。 茲tư 用dụng 不bất 惑hoặc 故cố 常thường 外ngoại 闡xiển 其kỳ 訓huấn 內nội 澄trừng 其kỳ 照chiếu 。 凡phàm 百bách 學học 者giả 望vọng 涯nhai 如như 歸quy 。 演diễn 是thị 經Kinh 也dã 者giả 即tức 受thọ 隋tùy 煬# 皇hoàng 帝đế 所sở 請thỉnh 撰soạn 疏sớ/sơ 也dã 。 備bị 偏thiên 圓viên 等đẳng 者giả 以dĩ 經kinh 中trung 彈đàn 偏thiên 訶ha 漸tiệm 四tứ 教giáo 並tịnh 說thuyết 故cố 。 生sanh 酥tô 者giả 涅Niết 槃Bàn 經kinh 佛Phật 舉cử 五ngũ 味vị 喻dụ 一nhất 代đại 教giáo 法pháp 也dã 。 從tùng 牛ngưu 出xuất 乳nhũ 喻dụ 佛Phật 初sơ 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 。 從tùng 乳nhũ 出xuất 酪lạc 喻dụ 鹿lộc 苑uyển 。 從tùng 酪lạc 出xuất 生sanh 酥tô 喻dụ 方Phương 等Đẳng 。 從tùng 生sanh 酥tô 出xuất 熟thục 酥tô 喻dụ 般Bát 若Nhã 。 從tùng 熟thục 酥tô 出xuất 醍đề 醐hồ 。 喻dụ 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 。 其kỳ 旨chỉ 下hạ 歎thán 疏sớ/sơ 文văn 旨chỉ 趣thú 幽u 遠viễn 理lý 道đạo 精tinh 微vi 也dã 。 微vi 言ngôn 者giả 謂vị 疏sớ/sơ 是thị 精tinh 微vi 之chi 言ngôn 。 現hiện 存tồn 於ư 世thế 故cố 云vân 在tại 茲tư 。 茲tư 此thử 也dã 。 茲tư 用dụng 不bất 惑hoặc 者giả 用dụng 此thử 微vi 言ngôn 內nội 修tu 觀quán 法pháp 外ngoại 訓huấn 來lai 蒙mông 。 自tự 行hành 化hóa 他tha 決quyết 無vô 疑nghi 惑hoặc 也dã 。 外ngoại 闡xiển 其kỳ 訓huấn 即tức 講giảng 說thuyết 化hóa 他tha 。 內nội 澄trừng 其kỳ 照chiếu 即tức 自tự 修tu 觀quán 行hành 心tâm 水thủy 澄trừng 清thanh 珠châu 相tương/tướng 則tắc 現hiện 。 故cố 云vân 澄trừng 照chiếu 。 又hựu 照chiếu 即tức 明minh 也dã 。 澄trừng 即tức 靜tĩnh 也dã 。 凡phàm 百bách 下hạ 明minh 學học 者giả 潔khiết 己kỷ 而nhi 來lai 歸quy 於ư 荊kinh 溪khê 如như 歸quy 己kỷ 家gia 。 水thủy 際tế 曰viết 涯nhai 。 二nhị 示thị 刪san 略lược 因nhân 依y 。

嘗thường 謂vị 門môn 弟đệ 子tử 曰viết 。 祖tổ 師sư 所sở 述thuật 其kỳ 道đạo 甚thậm 著trước 而nhi 嗜thị 簡giản 者giả 。 或hoặc 病bệnh 其kỳ 繁phồn 。 翫ngoạn 精tinh 者giả 則tắc 遺di 其kỳ 麁thô 。 吾ngô 欲dục 因nhân 而nhi 就tựu 之chi 以dĩ 伸thân 其kỳ 教giáo 刪san 而nhi 裁tài 之chi 以dĩ 存tồn 其kỳ 要yếu 。 何hà 如như 。 弟đệ 子tử 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 作tác 禮lễ 以dĩ 請thỉnh 。 公công 於ư 是thị 削tước 其kỳ 淨tịnh 辭từ 合hợp 為vi 十thập 軸trục 不bất 失thất 舊cựu 則tắc 。 其kỳ 義nghĩa 惟duy 明minh 。 與dữ 前tiền 部bộ 偕giai 行hành 號hiệu 為vi 淨tịnh 名danh 略lược 疏sớ/sơ 。 其kỳ 道đạo 甚thậm 著trước 者giả 疏sớ/sơ 解giải 經kinh 題đề 凡phàm 六lục 卷quyển 。 題đề 曰viết 玄huyền 。 疏sớ/sơ 解giải 經kinh 文văn 凡phàm 二nhị 十thập 八bát 卷quyển 。 題đề 曰viết 文văn 。 疏sớ/sơ 總tổng 三tam 十thập 四tứ 卷quyển 。 故cố 曰viết 甚thậm 著trước 。 別biệt 本bổn 作tác 甚thậm 大đại 亦diệc 通thông 。 甚thậm 大đại 語ngữ 出xuất 周chu 易dị 。 甚thậm 著trước 語ngữ 出xuất 文văn 選tuyển 。 而nhi 嗜thị 下hạ 出xuất 廣quảng 疏sớ/sơ 之chi 過quá 也dã 。 嗜thị 貪tham 也dã 。 簡giản 略lược 也dã 。 吾ngô 欲dục 下hạ 明minh 欲dục 刪san 略lược 。 因nhân 而nhi 就tựu 之chi 者giả 。 因nhân 舊cựu 疏sớ/sơ 而nhi 成thành 文văn 。 以dĩ 伸thân 經kinh 教giáo 亦diệc 非phi 別biệt 撰soạn 也dã 。 刪san 而nhi 裁tài 之chi 者giả 。 刪san 削tước 裁tài 翦# 繁phồn 亂loạn 之chi 辭từ 。 以dĩ 存tồn 其kỳ 簡giản 要yếu 之chi 說thuyết 也dã 。 故cố 荊kinh 溪khê 自tự 序tự 云vân 。 帶đái 義nghĩa 必tất 存tồn 言ngôn 繁phồn 則tắc 翦# 。 何hà 如như 者giả 舉cử 其kỳ 事sự 以dĩ 問vấn 其kỳ 可khả 不phủ 也dã 。 弟đệ 子tử 下hạ 既ký 愜# 眾chúng 情tình 。 故cố 同đồng 致trí 請thỉnh 。 削tước 其kỳ 淨tịnh 辭từ 者giả 。 削tước 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 削tước 去khứ 二nhị 削tước 取thủ 。 今kim 謂vị 。 於ư 廣quảng 疏sớ/sơ 中trung 削tước 取thủ 淨tịnh 辭từ 別biệt 為vi 一nhất 部bộ 也dã 。 其kỳ 文văn 雖tuy 略lược 義nghĩa 門môn 不bất 改cải 。 故cố 云vân 不bất 失thất 舊cựu 則tắc 。 繁phồn 辭từ 既ký 刪san 精tinh 義nghĩa 益ích 顯hiển 。 故cố 云vân 其kỳ 義nghĩa 惟duy 明minh 。 與dữ 前tiền 下hạ 此thử 明minh 荊kinh 溪khê 但đãn 削tước 取thủ 淨tịnh 辭từ 不bất 廢phế 舊cựu 疏sớ/sơ 。 新tân 本bổn 對đối 舊cựu 廣quảng 略lược 之chi 名danh 。 生sanh 矣hĩ 意ý 令linh 好hảo/hiếu 廣quảng 者giả 則tắc 尋tầm 舊cựu 。 好hảo/hiếu 略lược 者giả 則tắc 從tùng 新tân 。 故cố 與dữ 前tiền 部bộ 偕giai 行hành 各các 從tùng 所sở 好hiếu 。 偕giai 等đẳng 也dã 。 二nhị 統thống 明minh 立lập 教giáo 大đại 旨chỉ 二nhị 。 初sơ 明minh 隨tùy 機cơ 立lập 教giáo 。

原nguyên 夫phu 聖thánh 人nhân 有hữu 以dĩ 見kiến 生sanh 生sanh 根căn 器khí 之chi 不bất 齊tề 也dã 。 故cố 用dụng 四tứ 教giáo 五ngũ 味vị 經kinh 而nhi 緯# 之chi 。 有hữu 以dĩ 見kiến 萬vạn 法pháp 弛thỉ 張trương 之chi 不bất 殊thù 也dã 。 故cố 用dụng 一nhất 道đạo 一Nhất 乘Thừa 會hội 而nhi 成thành 之chi 。 文văn 中trung 先tiên 明minh 聖thánh 人nhân 觀quán 機cơ 不bất 等đẳng 。 聖thánh 人nhân 謂vị 佛Phật 也dã 。 生sanh 生sanh 謂vị 群quần 生sanh 也dã 。 猶do 云vân 人nhân 人nhân 也dã 。 然nhiên 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 。 不bất 本bổn 具cụ 一nhất 道đạo 平bình 等đẳng 無vô 殊thù 。 但đãn 由do 熏huân 習tập 淺thiển 深thâm 故cố 有hữu 權quyền 實thật 利lợi 鈍độn 之chi 別biệt 。 故cố 曰viết 不bất 齊tề 也dã 。 故cố 用dụng 下hạ 明minh 佛Phật 隨tùy 機cơ 故cố 有hữu 一nhất 代đại 教giáo 法pháp 也dã 。 初sơ 則tắc 四tứ 味vị 調điều 熟thục 。 終chung 則tắc 法pháp 華hoa 會hội 歸quy 。 四tứ 教giáo 至chí 緯# 之chi 明minh 四tứ 味vị 教giáo 也dã 。 五ngũ 味vị 豎thụ 論luận 如như 經kinh 。 四tứ 教giáo 橫hoạnh/hoành 辨biện 如như 緯# 。 所sở 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 二nhị 教giáo 。 鹿lộc 苑uyển 但đãn 一nhất 。 方Phương 等Đẳng 俱câu 四tứ 。 般Bát 若Nhã 唯duy 三tam 。 根căn 器khí 不bất 齊tề 。 其kỳ 實thật 四tứ 味vị 具cụ 舉cử 云vân 五ngũ 。 有hữu 以dĩ 下hạ 明minh 法pháp 華hoa 教giáo 。 弛thỉ 張trương 者giả 弛thỉ 之chi 是thị 反phản 。 禮lễ 記ký 曰viết 一nhất 張trương 一nhất 弛thỉ 文văn 武võ 之chi 道đạo 。 注chú 曰viết 以dĩ 弓cung 弩nỗ 喻dụ 人nhân 也dã 。 弓cung 弩nỗ 久cửu 張trương 則tắc 絕tuyệt 其kỳ 力lực 。 久cửu 弛thỉ 則tắc 失thất 其kỳ 體thể 。 今kim 云vân 弛thỉ 張trương 猶do 廢phế 興hưng 。 諸chư 法pháp 生sanh 滅diệt 。 其kỳ 性tánh 一nhất 如như 。 故cố 云vân 不bất 殊thù 。 但đãn 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 機cơ 器khí 不bất 齊tề 未vị 堪kham 此thử 說thuyết 。 機cơ 緣duyên 既ký 熟thục 偏thiên 小tiểu 同đồng 歸quy 。 故cố 云vân 會hội 而nhi 成thành 之chi 。 二nhị 明minh 立lập 教giáo 之chi 意ý 二nhị 。 初sơ 明minh 古cổ 今kim 兩lưỡng 殊thù 。

然nhiên 則tắc 聖thánh 人nhân 隨tùy 感cảm 以dĩ 利lợi 見kiến 。 故cố 其kỳ 教giáo 不bất 得đắc 不bất 差sai 。 賢hiền 哲triết 因nhân 感cảm 以dĩ 立lập 誠thành 。 故cố 其kỳ 業nghiệp 不bất 得đắc 不bất 傳truyền 。 佛Phật 以dĩ 至chí 德đức 處xứ 果quả 位vị 。 眾chúng 生sanh 宜nghi 覩đổ 故cố 曰viết 利lợi 見kiến 。 易dị 曰viết 。 飛phi 龍long 在tại 天thiên 利lợi 見kiến 大đại 人nhân 。 不bất 得đắc 不bất 差sai 者giả 既ký 隨tùy 物vật 機cơ 故cố 有hữu 五ngũ 時thời 四tứ 教giáo 之chi 別biệt 。 賢hiền 哲triết 謂vị 智trí 者giả 也dã 。 因nhân 感cảm 以dĩ 立lập 誠thành 者giả 因nhân 其kỳ 機cơ 感cảm 淨tịnh 名danh 之chi 教giáo 。 故cố 修tu 撰soạn 疏sớ/sơ 辭từ 以dĩ 伸thân 其kỳ 旨chỉ 也dã 。 易dị 曰viết 。 修tu 辭từ 立lập 其kỳ 誠thành 所sở 以dĩ 居cư 業nghiệp 也dã 。 不bất 得đắc 不bất 傳truyền 者giả 以dĩ 利lợi 及cập 末mạt 代đại 。 故cố 其kỳ 疏sớ/sơ 義nghĩa 不bất 得đắc 不bất 傳truyền 授thọ 也dã 。 哲triết 智trí 也dã 。 二nhị 明minh 赴phó 機cơ 一nhất 揆quỹ 。

觀quán 其kỳ 所sở 感cảm 。 則tắc 毘tỳ 耶da 之chi 與dữ 天thiên 台thai 杜đỗ 口khẩu 之chi 與dữ 立lập 言ngôn 。 雖tuy 階giai 位vị 不bất 同đồng 廣quảng 略lược 異dị 宜nghi 。 至chí 於ư 赴phó 機cơ 施thí 教giáo 其kỳ 揆quỹ 一nhất 也dã 。 淨tịnh 名danh 杜đỗ 口khẩu 於ư 毘tỳ 耶da 。 智trí 者giả 立lập 言ngôn 於ư 天thiên 台thai 。 立lập 言ngôn 撰soạn 疏sớ/sơ 也dã 。 左tả 傳truyền 穆mục 叔thúc 曰viết 。 太thái 上thượng 有hữu 立lập 德đức 。 其kỳ 次thứ 有hữu 立lập 功công 。 其kỳ 次thứ 有hữu 立lập 言ngôn 。 此thử 之chi 謂vị 不bất 朽hủ 。 階giai 位vị 不bất 同đồng 者giả 淨tịnh 名danh 等đẳng 覺giác 聖thánh 人nhân 也dã 。 智trí 者giả 五ngũ 品phẩm 賢hiền 人nhân 也dã 。 廣quảng 略lược 異dị 宜nghi 者giả 該cai 乎hồ 二nhị 意ý 。 一nhất 以dĩ 杜đỗ 口khẩu 為vi 略lược 。 立lập 言ngôn 為vi 廣quảng 。 二nhị 以dĩ 荊kinh 溪khê 為vi 略lược 。 智trí 者giả 為vi 廣quảng 。 皆giai 赴phó 機cơ 宜nghi 故cố 有hữu 斯tư 異dị 。 論luận 其kỳ 益ích 物vật 其kỳ 實thật 不bất 殊thù 。 故cố 結kết 云vân 至chí 於ư 赴phó 機cơ 等đẳng 也dã 。 揆quỹ 度độ 也dã 二nhị 自tự 謙khiêm 述thuật 意ý 二nhị 。 初sơ 正chánh 謙khiêm 述thuật 。

肅túc 嘗thường 受thọ 經kinh 於ư 公công 門môn 遊du 道đạo 於ư 義nghĩa 學học 。 雖tuy 鑽toàn 仰ngưỡng 莫mạc 至chí 。 而nhi 嗟ta 歎thán 不bất 足túc 。 故cố 序tự 其kỳ 述thuật 作tác 之chi 所sở 以dĩ 然nhiên 著trước 乎hồ 辭từ 。 受thọ 經kinh 公công 門môn 者giả 謂vị 受thọ 經kinh 義nghĩa 於ư 荊kinh 溪khê 之chi 門môn 也dã 。 鑽toàn 仰ngưỡng 莫mạc 至chí 者giả 論luận 語ngữ 顏nhan 淵uyên 歎thán 夫phu 子tử 曰viết 。 仰ngưỡng 之chi 彌di 高cao 鑽toàn 之chi 彌di 堅kiên 。 故cố 云vân 莫mạc 至chí 也dã 。 嗟ta 歎thán 不bất 足túc 者giả 毛mao 詩thi 序tự 云vân 。 嗟ta 歎thán 之chi 不bất 足túc 故cố 詠vịnh 歌ca 之chi 。 今kim 梁lương 君quân 既ký 受thọ 經kinh 得đắc 其kỳ 旨chỉ 趣thú 。 復phục 覩đổ 荊kinh 溪khê 刪san 略lược 之chi 文văn 嗟ta 歎thán 之chi 不bất 足túc 。 故cố 撰soạn 序tự 以dĩ 敘tự 其kỳ 事sự 著trước 乎hồ 文văn 辭từ 也dã 。 二nhị 記ký 歲tuế 時thời 。

疏sớ/sơ 成thành 之chi 歲tuế 歲tuế 在tại 甲giáp 辰thần 。 吾ngô 師sư 自tự 晉tấn 陵lăng 歸quy 于vu 佛Phật 隴# 之chi 夏hạ 也dã 。 甲giáp 辰thần 即tức 唐đường 代đại 宗tông 廣quảng 德đức 二nhị 年niên 也dã 。 晉tấn 陵lăng 縣huyện 名danh 也dã 。 在tại 常thường 州châu 。 佛Phật 隴# 在tại 天thiên 台thai 。 神thần 邕# 山sơn 記ký 曰viết 。 從tùng 修tu 禪thiền 寺tự 南nam 行hành 二nhị 百bách 步bộ 有hữu 盤bàn 石thạch 。 平bình 正chánh 猶do 如như 削tước 成thành 。 古cổ 老lão 相tương/tướng 傳truyền 。 佛Phật 嘗thường 於ư 此thử 放phóng 光quang 故cố 名danh 佛Phật 隴# 。 其kỳ 夏hạ 荊kinh 溪khê 居cư 修tu 禪thiền 寺tự 也dã 。

二nhị 荊kinh 溪khê 自tự 序tự 二nhị 。 初sơ 題đề 目mục 此thử 既ký 自tự 序tự 。 不bất 應ưng 安an 著trước 述thuật 人nhân 號hiệu 。 如như 孔khổng 安an 國quốc 傳truyền 尚thượng 書thư 。 杜đỗ 元nguyên 愷# 集tập 解giải 春xuân 秋thu 。 何hà 晏# 集tập 解giải 論luận 語ngữ 。 並tịnh 自tự 作tác 敘tự 引dẫn 而nhi 皆giai 不bất 書thư 其kỳ 名danh 。 以dĩ 荊kinh 溪khê 之chi 博bác 識thức 蓋cái 取thủ 則tắc 於ư 前tiền 修tu 。 所sở 以dĩ 古cổ 本bổn 皆giai 無vô 作tác 者giả 之chi 號hiệu 。 今kim 本bổn 或hoặc 有hữu 者giả 後hậu 人nhân 妄vọng 加gia 也dã 。 二nhị 本bổn 文văn 二nhị 。 初sơ 造tạo 疏sớ/sơ 緣duyên 起khởi 。 隋tùy 煬# 帝đế 者giả 隋tùy 凡phàm 三tam 主chủ 。 謂vị 高cao 祖tổ 文văn 帝đế 煬# 帝đế 。 恭cung 帝đế 後hậu 禪thiền 于vu 唐đường 。 高cao 祖tổ 皇hoàng 考khảo 忠trung 周chu 柱trụ 國quốc 大đại 將tướng 軍quân 。 封phong 隋tùy 國quốc 公công 。 文văn 帝đế 既ký 受thọ 周chu 禪thiền 。 於ư 是thị 國quốc 號hiệu 大đại 隋tùy 。 追truy 尊tôn 皇hoàng 考khảo 為vi 武võ 元nguyên 皇hoàng 帝đế 。 煬# 者giả 諡thụy 號hiệu 。 諡thụy 法pháp 曰viết 。 逆nghịch 天thiên 虐ngược 民dân 曰viết 煬# 。 帝đế 者giả 白bạch 虎hổ 通thông 曰viết 。 德đức 合hợp 天thiên 地địa 者giả 稱xưng 帝đế 。 問vấn 隋tùy 煬# 帝đế 陳trần 後hậu 主chủ 皆giai 師sư 稟bẩm 天thiên 台thai 。 何hà 皆giai 無vô 道đạo 失thất 國quốc 耶da 。 豈khởi 大đại 師sư 之chi 累lũy/lụy/luy 乎hồ 。 答đáp 始thỉ 善thiện 終chung 凶hung 以dĩ 至chí 失thất 國quốc 。 苟cẩu 稟bẩm 師sư 訓huấn 行hành 之chi 靡mĩ 替thế 豈khởi 至chí 是thị 哉tai 。 故cố 書thư 曰viết 。 惟duy 狂cuồng 克khắc 念niệm 作tác 聖thánh 。 惟duy 聖thánh 罔võng 念niệm 作tác 狂cuồng 。 故cố 中trung 人nhân 之chi 性tánh 。 不bất 可khả 不bất 慎thận 。 上thượng 智trí 則tắc 不bất 然nhiên 也dã 。 故cố 曰viết 。 有hữu 始thỉ 有hữu 卒thốt 其kỳ 唯duy 聖thánh 人nhân 乎hồ 。 故cố 行hành 之chi 在tại 彼bỉ 。 豈khởi 責trách 其kỳ 師sư 。 昔tích 李# 斯tư 學học 儒nho 於ư 苟cẩu 子tử 。 元nguyên 嵩tung 學học 佛Phật 於ư 亡vong 名danh 。 李# 斯tư 相tương/tướng 秦tần 而nhi 坑khanh 儒nho 焚phần 書thư 。 元nguyên 嵩tung 輔phụ 周chu 而nhi 滅diệt 釋thích 毀hủy 佛Phật 。 豈khởi 歸quy 罪tội 於ư 師sư 耶da 。 抑ức 又hựu 聖thánh 如như 堯# 舜thuấn 周chu 公công 而nhi 。 子tử 有hữu 丹đan 朱chu 商thương 均quân 之chi 不bất 肖tiếu 。 弟đệ 有hữu 管quản 叔thúc 蔡thái 叔thúc 之chi 不bất 仁nhân 。 豈khởi 堯# 舜thuấn 周chu 公công 教giáo 之chi 不bất 至chí 耶da 。 文văn 中trung 子tử 曰viết 。 詩thi 書thư 盛thịnh 而nhi 秦tần 滅diệt 非phi 仲trọng 尼ni 之chi 罪tội 也dã 。 虛hư 玄huyền 長trường/trưởng 而nhi 晉tấn 亂loạn 非phi 老lão 聃đam 之chi 罪tội 也dã 。 齋trai 戒giới 修tu 而nhi 梁lương 國quốc 危nguy 非phi 釋Thích 迦Ca 之chi 罪tội 也dã 。 以dĩ 是thị 明minh 之chi 隋tùy 煬# 之chi 無vô 道đạo 。 後hậu 主chủ 之chi 荒hoang 恣tứ 非phi 智trí 者giả 之chi 罪tội 也dã 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 住trụ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。 或hoặc 現hiện 無vô 道đạo 。 或hoặc 現hiện 有hữu 道đạo 。 現hiện 無vô 道đạo 則tắc 為vi 百bách 王vương 之chi 殷ân 鑒giám 。 俾tỉ 遠viễn 其kỳ 惡ác 。 現hiện 有hữu 道đạo 則tắc 為vi 百bách 王vương 之chi 師sư 範phạm 俾tỉ 遷thiên 其kỳ 善thiện 。 夫phu 如như 是thị 則tắc 隨tùy 機cơ 理lý 應ưng 。 豈khởi 言ngôn 論luận 之chi 可khả 及cập 。 煬# 帝đế 諱húy 廣quảng 。 在tại 位vị 十thập 一nhất 年niên 。 壽thọ 五ngũ 十thập 九cửu 歲tuế 。 年niên 號hiệu 大đại 業nghiệp 。 勅sắc 文văn 等đẳng 者giả 。 勅sắc 者giả 文văn 心tâm 雕điêu 龍long 曰viết 。 漢hán 初sơ 定định 儀nghi 則tắc 有hữu 四tứ 品phẩm 。 一nhất 曰viết 策sách 書thư 。 二nhị 曰viết 制chế 書thư 。 三tam 曰viết 詔chiếu 書thư 。 四tứ 曰viết 戒giới 勅sắc 。 勅sắc 戒giới 州châu 郡quận 。 詔chiếu 誥# 百bá 官quan 。 制chế 施thí 赦xá 令linh 。 策sách 封phong 侯hầu 王vương 策sách 簡giản 也dã 。 制chế 裁tài 也dã 。 詔chiếu 誥# 也dã 。 勅sắc 正chánh 也dã 。 要yếu 言ngôn 曰viết 。 勅sắc 者giả 正chánh 也dã 。 謂vị 王vương 言ngôn 發phát 下hạ 正chánh 於ư 群quần 臣thần 。 無vô 敢cảm 違vi 者giả 。 大đại 抵để 詔chiếu 制chế 攸du 同đồng 。 唐đường 貞trinh 觀quán 中trung 始thỉ 用dụng 黃hoàng 紙chỉ 寫tả 勅sắc 制chế 焉yên 。 至chí 高cao 宗tông 上thượng 元nguyên 二nhị 年niên 詔chiếu 曰viết 。 詔chiếu 勅sắc 施thi 行hành 既ký 為vi 永vĩnh 式thức 。 比tỉ 用dụng 白bạch 紙chỉ 多đa 有hữu 蟲trùng 蠧đố 。 今kim 後hậu 尚thượng 書thư 省tỉnh 頒ban 下hạ 天thiên 下hạ 並tịnh 宜nghi 用dụng 黃hoàng 紙chỉ 。 國quốc 清thanh 寺tự 名danh 也dã 。 百bách 錄lục 者giả 章chương 安an 錄lục 大đại 師sư 在tại 日nhật 立lập 制chế 軌quỹ 儀nghi 。 帝đế 王vương 詔chiếu 勅sắc 卿khanh 相tương/tướng 書thư 啟khải 等đẳng 。 凡phàm 一nhất 百bách 條điều 集tập 成thành 五ngũ 卷quyển 。 因nhân 寺tự 標tiêu 名danh 。 故cố 稱xưng 國quốc 清thanh 百bách 錄lục 。 抄sao 造tạo 疏sớ/sơ 時thời 煬# 帝đế 猶do 是thị 晉tấn 王vương 。 大đại 師sư 滅diệt 後hậu 方phương 登đăng 大đại 寶bảo 。 今kim 從tùng 後hậu 說thuyết 故cố 云vân 煬# 帝đế 及cập 勅sắc 文văn 也dã 。 漢hán 制chế 天thiên 子tử 曰viết 勅sắc 。 皇hoàng 后hậu 皇hoàng 太thái 子tử 曰viết 令linh 。 諸chư 王vương 曰viết 教giáo 。 侍thị 者giả 下hạ 給cấp 侍thị 之chi 人nhân 稱xưng 。 侍thị 者giả 會hội 大đại 師sư 入nhập 滅diệt 故cố 但đãn 至chí 佛Phật 道Đạo 品phẩm 。 即tức 開khai 皇hoàng 十thập 七thất 年niên 也dã 。 別biệt 傳truyền 曰viết 。 煬# 帝đế 對đối 所sở 遺di 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 而nhi 願nguyện 言ngôn 。 昔tích 親thân 奉phụng 師sư 顏nhan 未vị 得đắc 諮tư 決quyết 。 今kim 承thừa 遺di 旨chỉ 何hà 由do 可khả 悟ngộ 。 願nguyện 冥minh 慈từ 訓huấn 尋tầm 文văn 生sanh 解giải 。 夜dạ 乃nãi 感cảm 夢mộng 。 群quần 僧Tăng 集tập 閣các 。 王vương 自tự 說thuyết 義nghĩa 釋thích 難nạn/nan 如như 流lưu 。 見kiến 先tiên 師sư 飛phi 空không 而nhi 來lai 傾khuynh 瀉tả 七thất 寶bảo 璨xán 然nhiên 閣các 內nội 還hoàn 卻khước 飛phi 去khứ 。 因nhân 茲tư 有hữu 悟ngộ 。 又hựu 別biệt 傳truyền 云vân 。 大đại 師sư 一nhất 生sanh 講giảng 說thuyết 不bất 著trước 章chương 疏sớ/sơ 。 唯duy 奉phụng 勅sắc 撰soạn 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 至chí 佛Phật 道Đạo 品phẩm 二nhị 十thập 八bát 卷quyển 。 後hậu 分phần/phân 即tức 不bất 二nhị 門môn 香hương 積tích 菩Bồ 薩Tát 行hành 阿A 閦Súc 佛Phật 國quốc 。 法pháp 供cúng 養dường 囑chúc 累lụy 六lục 品phẩm 也dã 。 章chương 安an 地địa 名danh 。 諱húy 灌quán 頂đảnh 。 後hậu 學học 尊tôn 崇sùng 故cố 指chỉ 其kỳ 所sở 生sanh 之chi 處xứ 以dĩ 召triệu 之chi 。 然nhiên 大đại 師sư 辨biện 才tài 雲vân 行hành 。 雨vũ 施thí 能năng 受thọ 能năng 記ký 唯duy 章chương 安an 一nhất 人nhân 。 故cố 諸chư 部bộ 言ngôn 教giáo 悉tất 章chương 安an 結kết 集tập 潤nhuận 色sắc 也dã 。 二nhị 初sơ 文văn 下hạ 刪san 略lược 因nhân 依y 二nhị 。 初sơ 後hậu 學học 嫌hiềm 繁phồn 。 緇# 素tố 即tức 僧Tăng 俗tục 也dã 。 西tây 土thổ/độ 僧Tăng 服phục 染nhiễm 衣y 。 俗tục 服phục 白bạch 衣y 。 故cố 曰viết 緇# 素tố 。 此thử 方phương 以dĩ 六lục 入nhập 為vi 玄huyền 。 七thất 入nhập 為vi 緇# 。 緇# 實thật 黑hắc 色sắc 。 釋Thích 子tử 所sở 服phục 壞hoại 色sắc 。 非phi 五ngũ 方phương 正chánh 色sắc 及cập 間gian 色sắc 。 但đãn 壞hoại 色sắc 近cận 緇# 色sắc 故cố 謂vị 緇# 衣y 。 實thật 非phi 緇# 色sắc 。 深thâm 見kiến 下hạ 茲tư 疏sớ/sơ 所sở 談đàm 三tam 觀quán 四tứ 教giáo 旨chỉ 遠viễn 辭từ 高cao 。 故cố 非phi 淺thiển 識thức 之chi 所sở 好hiếu 也dã 。 但đãn 云vân 下hạ 雖tuy 皆giai 傾khuynh 慕mộ 咸hàm 病bệnh 繁phồn 廣quảng 。 二nhị 故cố 輒triếp 下hạ 荊kinh 溪khê 刪san 略lược 三tam 。 初sơ 示thị 筆bút 削tước 凡phàm 例lệ 。 輒triếp 專chuyên 也dã 。 疏sớ/sơ 是thị 侍thị 人nhân 錄lục 成thành 故cố 云vân 其kỳ 錄lục 而nhi 去khứ 取thủ 之chi 者giả 示thị 其kỳ 凡phàm 例lệ 也dã 。 帶đái 義nghĩa 下hạ 初sơ 句cú 是thị 取thủ 。 次thứ 句cú 是thị 去khứ 。 使sử 舊cựu 下hạ 示thị 略lược 疏sớ/sơ 之chi 得đắc 也dã 。 既ký 帶đái 義nghĩa 存tồn 之chi 則tắc 舊cựu 疏sớ/sơ 文văn 體thể 宛uyển 然nhiên 無vô 改cải 也dã 。 先tiên 師sư 即tức 智trí 者giả 。 二nhị 然nhiên 自tự 下hạ 顯hiển 大đại 師sư 冥minh 加gia 。 然nhiên 即tức 荊kinh 溪khê 名danh 諱húy 也dã 。 古cổ 之chi 高cao 僧Tăng 立lập 言ngôn 自tự 敘tự 多đa 稱xưng 一nhất 字tự 。 如như 僧Tăng 祐hựu 弘hoằng 明minh 序tự 云vân 祐hựu 以dĩ 末mạt 學học 。 涅Niết 槃Bàn 緣duyên 起khởi 章chương 安an 自tự 敘tự 云vân 頂đảnh 滯trệ 疾tật 預dự 章chương 。 省tỉnh 視thị 也dã 。 謂vị 反phản 視thị 自tự 己kỷ 識thức 闇ám 才tài 短đoản 雖tuy 欲dục 刪san 略lược 恐khủng 失thất 大đại 師sư 元nguyên 規quy 。 元nguyên 本bổn 也dã 。 規quy 謂vị 規quy 矩củ 。 孟# 子tử 曰viết 。 大đại 匠tượng 訓huấn 人nhân 必tất 以dĩ 規quy 矩củ 。 嘗thường 曾tằng 也dã 。 墳phần 堂đường 即tức 大đại 師sư 塔tháp 所sở 。 梵Phạm 云vân 塔tháp 婆bà 。 此thử 云vân 方phương 墳phần 。 檀đàn 弓cung 曰viết 古cổ 也dã 墓mộ 而nhi 不bất 墳phần 今kim 丘khâu 也dã 。 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 之chi 人nhân 也dã 不bất 可khả 以dĩ 不bất 識thức 也dã 。 於ư 是thị 封phong 之chi 。 崇sùng 四tứ 尺xích 。 今kim 云vân 墳phần 堂đường 者giả 蓋cái 於ư 墳phần 所sở 建kiến 堂đường 立lập 像tượng 。 即tức 今kim 天thiên 台thai 塔tháp 院viện 也dã 。 別biệt 傳truyền 大đại 師sư 遺di 囑chúc 云vân 。 沒một 後hậu 安an 措thố 所sở 指chỉ 之chi 地địa 。 疊điệp 石thạch 周chu 屍thi 植thực 松tùng 繞nhiễu 覆phú 。 建kiến 塔tháp 標tiêu 前tiền 使sử 見kiến 者giả 發phát 心tâm 。 求cầu 徵trưng 者giả 求cầu 索sách 也dã 。 徵trưng 驗nghiệm 也dã 。 然nhiên 徵trưng 通thông 善thiện 惡ác 。 示thị 留lưu 礙ngại 是thị 惡ác 徵trưng 。 則tắc 知tri 刪san 略lược 不bất 契khế 師sư 心tâm 。 無vô 留lưu 礙ngại 是thị 善thiện 徵trưng 。 則tắc 知tri 刪san 略lược 冥minh 符phù 先tiên 旨chỉ 。 尚thượng 書thư 有hữu 休hưu 徵trưng 咎cữu 徵trưng 。 孔khổng 傳truyền 曰viết 。 敘tự 美mỹ 惡ác 行hành 之chi 驗nghiệm 。 留lưu 礙ngại 謂vị 病bệnh 患hoạn 等đẳng 緣duyên 。 二nhị 旬tuần 者giả 十thập 日nhật 曰viết 旬tuần 。 佛Phật 道Đạo 斯tư 終chung 者giả 於ư 今kim 略lược 疏sớ/sơ 已dĩ 及cập 九cửu 卷quyển 。 既ký 無vô 留lưu 礙ngại 知tri 免miễn 幽u 訶ha 速tốc 終chung 佛Phật 道Đạo 。 豈khởi 非phi 冥minh 護hộ 。 寧ninh 豈khởi 也dã 。 幽u 冥minh 俱câu 指chỉ 大đại 師sư 所sở 棲tê 寂tịch 光quang 之chi 境cảnh 也dã 。 問vấn 荊kinh 溪khê 妙diệu 解giải 精tinh 鑒giám 。 芟# 繁phồn 摭# 華hoa 克khắc 荷hà 大đại 法pháp 允duẫn 屬thuộc 我ngã 躬cung 。 何hà 須tu 求cầu 徵trưng 然nhiên 後hậu 為vi 準chuẩn 。 答đáp 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 表biểu 非phi 輕khinh 易dị 用dụng 勵lệ 後hậu 昆côn 。 二nhị 者giả 顯hiển 契khế 師sư 心tâm 以dĩ 杜đỗ 他tha 謗báng 。 良lương 以dĩ 筆bút 削tước 在tại 己kỷ 當đương 時thời 淺thiển 識thức 往vãng 往vãng 非phi 之chi 。 古cổ 猶do 今kim 也dã 。 文văn 中trung 子tử 曰viết 王vương 子tử 續tục 六lục 經kinh 。 或hoặc 者giả 非phi 之chi 。 薛tiết 收thu 姚diêu 義nghĩa 以dĩ 告cáo 子tử 。 子tử 喟vị 然nhiên 歎thán 曰viết 。 使sử 智trí 者giả 非phi 耶da 。 吾ngô 將tương 飾sức 。 誠thành 以dĩ 請thỉnh 罪tội 。 愚ngu 者giả 非phi 耶da 吾ngô 獨độc 其kỳ 奈nại 何hà 。 三tam 儻thảng 裨bì 下hạ 明minh 謙khiêm 己kỷ 述thuật 意ý 。 初sơ 二nhị 句cú 述thuật 意ý 。 儻thảng 此thử 略lược 疏sớ/sơ 可khả 裨bì 補bổ 大đại 師sư 宗tông 旨chỉ 。 則tắc 使sử 後hậu 學học 明minh 明minh 易dị 了liễu 無vô 繁phồn 暗ám 之chi 弊tệ 也dã 。 文văn 選tuyển 曰viết 。 光quang 光quang 戎nhung 輅lộ 耀diệu 耀diệu 王vương 塗đồ 。 光quang 謂vị 光quang 明minh 也dã 。 彼bỉ 注chú 云vân 光quang 光quang 武võ 貌mạo 蓋cái 誤ngộ 也dã 。 但đãn 見kiến 爾nhĩ 雅nhã 云vân 洸# 洸# 赳# 赳# 武võ 也dã 致trí 此thử 謬mậu 釋thích 。 後hậu 昆côn 者giả 尚thượng 書thư 仲trọng 虺hủy 之chi 誥# 曰viết 。 垂thùy 裕# 後hậu 昆côn 。 孔khổng 安an 國quốc 傳truyền 曰viết 。 垂thùy 優ưu 裕# 之chi 道đạo 示thị 後hậu 世thế 。 冀ký 諸chư 下hạ 謙khiêm 己kỷ 也dã 冀ký 望vọng 也dã 。 恕thứ 者giả 聲thanh 類loại 曰viết 。 以dĩ 心tâm 度độ 物vật 曰viết 恕thứ 。 二nhị 疏sớ/sơ 文văn 二nhị 。 初sơ 題đề 目mục 二nhị 。 初sơ 正chánh 標tiêu 題đề 目mục 。 疏sớ/sơ 者giả 疏sớ/sơ 也dã 決quyết 也dã 。 疎sơ 通thông 經kinh 文văn 決quyết 擇trạch 佛Phật 旨chỉ 故cố 曰viết 疏sớ/sơ 也dã 。 文văn 心tâm 雕điêu 龍long 曰viết 。 疏sớ/sơ 者giả 布bố 也dã 。 布bố 置trí 物vật 端đoan 撮toát 提đề 近cận 意ý 故cố 曰viết 疏sớ/sơ 也dã 。 區khu 別biệt 能năng 所sở 釋thích 序tự 題đề 已dĩ 明minh 。 問vấn 何hà 故cố 不bất 題đề 云vân 略lược 疏sớ/sơ 耶da 。 答đáp 題đề 下hạ 既ký 云vân 沙Sa 門Môn 某mỗ 甲giáp 略lược 。 故cố 題đề 中trung 無vô 略lược 字tự 。 厥quyết 或hoặc 題đề 為vi 略lược 疏sớ/sơ 。 則tắc 題đề 下hạ 但đãn 得đắc 書thư 名danh 而nhi 已dĩ 。 則tắc 更cánh 不bất 合hợp 有hữu 刪san 略lược 等đẳng 字tự 。 如như 杜đỗ 預dự 注chú 春xuân 秋thu 傳truyền 。 上thượng 既ký 題đề 云vân 春xuân 秋thu 經kinh 傳truyền 集tập 解giải 。 故cố 下hạ 但đãn 書thư 杜đỗ 氏thị 二nhị 字tự 。 何hà 晏# 注chú 論luận 語ngữ 既ký 但đãn 題đề 云vân 論luận 語ngữ 第đệ 一nhất 。 故cố 下hạ 書thư 云vân 何hà 晏# 集tập 解giải 。 今kim 荊kinh 溪khê 立lập 題đề 意ý 與dữ 何hà 晏# 同đồng 。 二nhị 說thuyết 略lược 嘉gia 號hiệu 。 初sơ 說thuyết 人nhân 次thứ 略lược 人nhân 。 天thiên 台thai 即tức 大đại 師sư 所sở 居cư 之chi 山sơn 。 陶đào 隱ẩn 居cư 真chân 誥# 曰viết 。 山sơn 高cao 一nhất 萬vạn 八bát 千thiên 丈trượng 。 周chu 迴hồi 八bát 百bách 里lý 。 山sơn 有hữu 八bát 重trọng/trùng 。 四tứ 面diện 如như 一nhất 。 當đương 斗đẩu 牛ngưu 之chi 分phần 上thượng 應ưng 台thai 星tinh 。 故cố 曰viết 天thiên 台thai 也dã 。 智trí 者giả 二nhị 字tự 即tức 大đại 師sư 嘉gia 號hiệu 也dã 。 神thần 邕# 天thiên 台thai 記ký 曰viết 。 煬# 帝đế 居cư 蕃phồn 邸để 為vi 晉tấn 王vương 。 開khai 皇hoàng 九cửu 年niên 平bình 陳trần 已dĩ 後hậu 請thỉnh 大đại 師sư 授thọ 菩Bồ 薩Tát 戒giới 。 王vương 既ký 稟bẩm 戒giới 。 乃nãi 依y 地địa 持trì 經Kinh 號hiệu 師sư 為vi 智trí 者giả 也dã 。 大đại 師sư 者giả 溫ôn 故cố 知tri 新tân 曰viết 師sư 。 法pháp 言ngôn 曰viết 。 師sư 者giả 人nhân 之chi 模mô 範phạm 也dã 。 孫tôn 卿khanh 子tử 曰viết 。 師sư 術thuật 有hữu 四tứ 。 尊tôn 嚴nghiêm 而nhi 憚đạn 可khả 以dĩ 為vi 師sư 。 耆kỳ 芥giới 而nhi 信tín 可khả 以dĩ 為vi 師sư 。 誦tụng 說thuyết 不bất 陵lăng 可khả 以dĩ 為vi 師sư 。 知tri 微vi 而nhi 論luận 可khả 以dĩ 為vi 師sư 。 大đại 者giả 蓋cái 褒bao 美mỹ 之chi 稱xưng 耳nhĩ 。 說thuyết 者giả 文văn 心tâm 雕điêu 龍long 曰viết 。 說thuyết 者giả 悅duyệt 也dã 。 兌# 為vi 口khẩu 舌thiệt 。 故cố 言ngôn 資tư 悅duyệt 悅duyệt 。 次thứ 略lược 者giả 號hiệu 。 沙Sa 門Môn 此thử 云vân 勤cần 息tức 。 謂vị 勤cần 行hành 眾chúng 善thiện 止chỉ 息tức 諸chư 惡ác 故cố 也dã 。 息tức 界giới 內nội 惡ác 者giả 藏tạng 通thông 沙Sa 門Môn 。 次thứ 第đệ 息tức 界giới 內nội 外ngoại 惡ác 者giả 別biệt 教giáo 沙Sa 門Môn 。 一nhất 心tâm 中trung 遍biến 息tức 內nội 外ngoại 諸chư 惡ác 者giả 圓viên 融dung 沙Sa 門Môn 。 荊kinh 溪khê 即tức 其kỳ 人nhân 也dã 。 諱húy 湛trạm 然nhiên 。 姓tánh 戚thích 氏thị 。 世thế 居cư 晉tấn 陵lăng 之chi 荊kinh 溪khê 。 則tắc 常thường 州châu 人nhân 也dã 。 人nhân 尊tôn 其kỳ 教giáo 因nhân 以dĩ 荊kinh 溪khê 為vi 號hiệu 。 二nhị 十thập 餘dư 受thọ 經kinh 於ư 左tả 溪khê 。 以dĩ 處xứ 士sĩ 從tùng 道đạo 學học 者giả 悅duyệt 隨tùy 。 天thiên 寶bảo 初sơ 年niên 方phương 登đăng 僧Tăng 籍tịch 。

時thời 年niên 三tam 十thập 七thất 也dã 。 遂toại 稟bẩm 律luật 於ư 會hội 稽khể 曇đàm 一nhất 律luật 師sư 。 始thỉ 居cư 吳ngô 群quần 晉tấn 陵lăng 。 中trung 詣nghệ 五ngũ 臺đài 。 後hậu 居cư 天thiên 台thai 。 皆giai 敷phu 行hành 止Chỉ 觀Quán 。 天thiên 寶bảo 末mạt 大đại 曆lịch 初sơ 詔chiếu 書thư 連liên 徵trưng 並tịnh 辭từ 疾tật 不bất 就tựu 。 以dĩ 唐đường 建kiến 中trung 三tam 年niên 二nhị 月nguyệt 五ngũ 日nhật 云vân 滅diệt 於ư 佛Phật 隴# 道Đạo 場Tràng 。 春xuân 秋thu 七thất 十thập 二nhị 。 法pháp 臘lạp 三tam 十thập 四tứ 。 平bình 日nhật 輯# 纂toản 教giáo 法pháp 明minh 決quyết 前tiền 疑nghi 開khai 發phát 後hậu 滯trệ 。 一nhất 家gia 所sở 傳truyền 咸hàm 祖tổ 述thuật 之chi 。 凡phàm 百bách 餘dư 卷quyển 盛thịnh 行hành 于vu 世thế 。 故cố 皇hoàng 朝triêu 高cao 僧Tăng 傳truyền 云vân 。 詳tường 其kỳ 始thỉ 天thiên 寶bảo 終chung 建kiến 中trung 。 以dĩ 自tự 證chứng 之chi 心tâm 說thuyết 。 未vị 聞văn 之chi 法Pháp 。 經kinh 不bất 云vân 乎hồ 。 於ư 少thiểu 時thời 間gian 。 大đại 作tác 佛Phật 事sự 。 然nhiên 師sư 有hữu 焉yên 。 略lược 者giả 翦# 其kỳ 繁phồn 辭từ 存tồn 其kỳ 要yếu 義nghĩa 也dã 。 二nhị 本bổn 文văn 二nhị 。 初sơ 開khai 章chương 。 二nhị 隨tùy 釋thích 五ngũ 。 初sơ 經kinh 度độ 不bất 盡tận 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 不bất 盡tận 二nhị 。 初sơ 簡giản 示thị 秦tần 譯dịch 五ngũ 譯dịch 者giả 。 一nhất 後hậu 漢hán 清thanh 信tín 士sĩ 嚴nghiêm 佛Phật 調điều 譯dịch 一nhất 卷quyển 名danh 古cổ 維duy 摩ma 經kinh 。 二nhị 吳ngô 朝triêu 支chi 謙khiêm 譯dịch 兩lưỡng 卷quyển 名danh 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 說thuyết 不bất 思tư 議nghị 法Pháp 門môn 經kinh 。 三tam 西tây 晉tấn 竺trúc 法pháp 護hộ 翻phiên 一nhất 卷quyển 名danh 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 所sở 說thuyết 法Pháp 門môn 經kinh 。 四tứ 西tây 晉tấn 竺trúc 叔thúc 蘭lan 翻phiên 三tam 卷quyển 名danh 毘tỳ 摩ma 羅la 詰cật 經kinh 。 五ngũ 姚Diêu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 。 翻phiên 三tam 卷quyển 即tức 今kim 所sở 解giải 本bổn 也dã 。 至chí 唐đường 朝triêu 玄huyền 奘tráng 三tam 藏tạng 又hựu 翻phiên 六lục 卷quyển 名danh 佛Phật 說thuyết 無vô 垢cấu 稱xưng 經kinh 。 於ư 今kim 世thế 則tắc 有hữu 六lục 譯dịch 。 智trí 者giả 在tại 隋tùy 但đãn 見kiến 五ngũ 譯dịch 。 言ngôn 譯dịch 者giả 王vương 制chế 曰viết 。 五ngũ 方phương 之chi 民dân 言ngôn 語ngữ 不bất 通thông 嗜thị 欲dục 不bất 同đồng 。 達đạt 其kỳ 志chí 通thông 其kỳ 欲dục 。 東đông 方phương 曰viết 寄ký 。 南nam 方phương 曰viết 象tượng 。 西tây 方phương 曰viết 狄địch 鞮đê 。 北bắc 方phương 曰viết 譯dịch 。 鄭trịnh 玄huyền 注chú 曰viết 。 皆giai 俗tục 間gian 之chi 名danh 依y 其kỳ 事sự 類loại 耳nhĩ 。 鞮đê 之chi 言ngôn 知tri 也dã 。 今kim 冀ký 部bộ 有hữu 言ngôn 狄địch 鞮đê 者giả 。 今kim 通thông 西tây 言ngôn 。 而nhi 云vân 譯dịch 者giả 蓋cái 漢hán 世thế 多đa 事sự 北bắc 方phương 。 而nhi 譯dịch 官quan 兼kiêm 善thiện 西tây 語ngữ 。 故cố 摩ma 騰đằng 始thỉ 至chí 而nhi 譯dịch 四tứ 十thập 二nhị 章chương 經kinh 焉yên 。 復phục 加gia 之chi 以dĩ 翻phiên 者giả 大đại 宋tống 僧Tăng 傳truyền 曰viết 。 如như 翻phiên 錦cẩm 綺ỷ 背bội 面diện 俱câu 華hoa 但đãn 其kỳ 華hoa 有hữu 左tả 右hữu 耳nhĩ 。 今kim 釋thích 什thập 本bổn 者giả 即tức 前tiền 五ngũ 譯dịch 中trung 一nhất 也dã 。 梵Phạm 云vân 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 。 婆bà 此thử 翻phiên 童đồng 壽thọ 。 本bổn 印ấn 度độ 人nhân 。 以dĩ 姚Diêu 秦Tần 弘hoằng 始thỉ 三tam 年niên 方phương 入nhập 長trường/trưởng 安an 。 勅sắc 八bát 百bách 沙Sa 門Môn 。 諮tư 受thọ 什thập 旨chỉ 。 秦tần 主chủ 卑ty 萬vạn 乘thừa 之chi 心tâm 尊tôn 三Tam 寶Bảo 之chi 教giáo 。 於ư 草thảo 堂đường 寺tự 共cộng 三tam 千thiên 僧Tăng 手thủ 執chấp 舊cựu 經kinh 。 而nhi 參tham 定định 之chi 皆giai 洞đỗng 深thâm 旨chỉ 。 什thập 以dĩ 弘hoằng 始thỉ 四tứ 年niên 至chí 十thập 一nhất 年niên 凡phàm 譯dịch 經kinh 九cửu 十thập 八bát 部bộ 。 合hợp 四tứ 百bách 二nhị 十thập 一nhất 卷quyển 。 僧Tăng 叡duệ 僧Tăng 肇triệu 道đạo 常thường 等đẳng 筆bút 受thọ 。 此thử 經Kinh 即tức 弘hoằng 始thỉ 八bát 年niên 譯dịch 也dã 。 故cố 僧Tăng 肇triệu 注chú 維duy 摩ma 經kinh 序tự 云vân 。 大đại 秦tần 天thiên 王vương 每mỗi 尋tầm 翫ngoạn 茲tư 典điển 以dĩ 為vi 棲tê 神thần 之chi 宅trạch 。 而nhi 恨hận 支chi 竺trúc 所sở 出xuất 理lý 滯trệ 於ư 文văn 。 常thường 恐khủng 玄huyền 宗tông 墜trụy 譯dịch 人nhân 。 以dĩ 弘hoằng 始thỉ 八bát 年niên 命mạng 大đại 將tướng 軍quân 常thường 山sơn 公công 右hữu 將tướng 軍quân 安an 成thành 侯hầu 。 與dữ 義nghĩa 學học 沙Sa 門Môn 千thiên 二nhị 百bách 人nhân 。 於ư 長trường/trưởng 安an 大đại 寺tự 。 請thỉnh 羅la 什thập 法Pháp 師sư 重trọng/trùng 譯dịch 正chánh 本bổn 。 二nhị 尋tầm 經kinh 下hạ 簡giản 示thị 廣quảng 略lược 二nhị 。 初sơ 明minh 梵Phạm 本bổn 猶do 廣quảng 二nhị 。 初sơ 總tổng 標tiêu 徵trưng 起khởi 。 二nhị 如như 命mạng 下hạ 引dẫn 文văn 正chánh 示thị 。 大đại 師sư 凡phàm 尋tầm 五ngũ 處xứ 文văn 義nghĩa 知tri 西tây 土thổ/độ 梵Phạm 本bổn 猶do 多đa 。 一nhất 弟đệ 子tử 品phẩm 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 。 三tam 問vấn 疾tật 品phẩm 。 四tứ 不bất 二nhị 門môn 品phẩm 。 五ngũ 菩Bồ 薩Tát 行hành 阿a 閦súc 佛Phật 二nhị 品phẩm 。 此thử 之chi 五ngũ 文văn 辭từ 皆giai 未vị 盡tận 。 文văn 中trung 次thứ 第đệ 示thị 之chi 。 如như 是thị 五ngũ 百bách 者giả 即tức 弟đệ 子tử 品phẩm 命mạng 十thập 人nhân 訖ngật 經kinh 家gia 敘tự 云vân 。 如như 是thị 五ngũ 百bách 大đại 弟đệ 子tử 。 各các 各các 說thuyết 其kỳ 本bổn 緣duyên 。 乃nãi 至chí 八bát 千thiên 者giả 即tức 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 命mạng 四tứ 人nhân 訖ngật 經kinh 家gia 敘tự 。 如như 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 各các 各các 向hướng 佛Phật 。 說thuyết 其kỳ 本bổn 緣duyên 。 問vấn 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 末mạt 但đãn 云vân 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 何hà 得đắc 云vân 八bát 千thiên 耶da 。 答đáp 問vấn 疾tật 品phẩm 初sơ 經Kinh 云vân 。 即tức 時thời 八bát 千thiên 菩Bồ 薩Tát 。 五ngũ 百bách 聲Thanh 聞Văn 。 皆giai 欲dục 隨tùy 從tùng 。 則tắc 知tri 。 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 中trung 命mạng 八bát 千thiên 人nhân 也dã 。 不bất 堪kham 下hạ 五ngũ 百bách 八bát 千thiên 既ký 俱câu 辭từ 不bất 堪kham 。 諒# 梵Phạm 本bổn 各các 有hữu 其kỳ 言ngôn 。 又hựu 文văn 下hạ 問vấn 疾tật 品phẩm 也dã 。 慇ân 懃cần 無vô 量lượng 者giả 即tức 文Văn 殊Thù 述thuật 佛Phật 旨chỉ 也dã 。 經Kinh 云vân 世Thế 尊Tôn 慇ân 懃cần 。 致trí 問vấn 無vô 量lượng 。 兼kiêm 八bát 下hạ 即tức 不bất 二nhị 門môn 品phẩm 也dã 。 八bát 千thiên 菩Bồ 薩Tát 。 隨tùy 從tùng 入nhập 室thất 說thuyết 其kỳ 所sở 證chứng 。 亦diệc 合hợp 盡tận 陳trần 經kinh 文văn 但đãn 三tam 十thập 二nhị 人nhân 而nhi 已dĩ 。 此thử 諸chư 言ngôn 談đàm 者giả 謂vị 若nhược 備bị 書thư 文Văn 殊Thù 無vô 量lượng 之chi 問vấn 。 盡tận 述thuật 八bát 千thiên 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 者giả 何hà 秖kỳ 半bán 卷quyển 也dã 。 爰viên 至chí 下hạ 即tức 菩Bồ 薩Tát 行hành 阿a 閦súc 佛Phật 二nhị 品phẩm 也dã 。 爰viên 曰viết 也dã 。 語ngữ 辭từ 耳nhĩ 。 詣nghệ 菴am 羅la 園viên 者giả 即tức 淨tịnh 名danh 掌chưởng 擎kình 大đại 眾chúng 還hoàn 菴am 羅la 園viên 。 對đối 佛Phật 復phục 宗tông 明minh 佛Phật 國quốc 義nghĩa 也dã 。 尚thượng 書thư 曰viết 。 對đối 楊dương 天thiên 子tử 之chi 休hưu 命mạng 。 孔khổng 安an 國quốc 傳truyền 曰viết 。 對đối 答đáp 也dã 。 答đáp 受thọ 美mỹ 命mạng 而nhi 稱xưng 楊dương 之chi 。 高cao 論luận 往vãng 復phục 者giả 往vãng 問vấn 也dã 。 復phục 答đáp 也dã 。 豈khởi 容dung 止chỉ 有hữu 數số 紙chỉ 者giả 意ý 謂vị 。 二nhị 品phẩm 其kỳ 文văn 更cánh 廣quảng 。 二nhị 示thị 此thử 土thổ/độ 宜nghi 略lược 。 振chấn 旦đán 者giả 或hoặc 真chân 丹đan 旃chiên 丹đan 指chỉ 難nạn/nan 。 皆giai 梵Phạm 音âm 奢xa 切thiết 也dã 。 若nhược 準chuẩn 華hoa 嚴nghiêm 翻phiên 為vi 漢hán 地địa 。 又hựu 婆bà 沙sa 中trung 有hữu 二nhị 音âm 。 一nhất 云vân 指chỉ 那na 。 此thử 云vân 文văn 物vật 國quốc 。 即tức 讚tán 美mỹ 此thử 方phương 是thị 衣y 冠quan 文văn 物vật 之chi 地địa 也dã 。 二nhị 云vân 指chỉ 難nạn/nan 。 此thử 云vân 邊biên 鄙bỉ 。 即tức 貶biếm 㭫# 此thử 方phương 非phi 中trung 國quốc 也dã 。 西tây 域vực 記ký 翻phiên 摩ma 訶ha 支chi 那na 為vi 大đại 漢hán 國quốc 。 或hoặc 謂vị 。 日nhật 出xuất 東đông 隅ngung 其kỳ 色sắc 如như 丹đan 。 故cố 云vân 震chấn 旦đán 。 真chân 丹đan 者giả 此thử 皆giai 訛ngoa 說thuyết 。 刪san 彼bỉ 下hạ 謂vị 西tây 來lai 三tam 藏tạng 皆giai 刪san 取thủ 梵Phạm 文văn 要yếu 義nghĩa 翻phiên 傳truyền 此thử 土thổ/độ 。 故cố 雖tuy 五ngũ 譯dịch 不bất 同đồng 但đãn 至chí 二nhị 三tam 卷quyển 而nhi 已dĩ 。 采thải 其kỳ 綱cương 格cách 者giả 弟đệ 子tử 命mạng 十thập 。 菩Bồ 薩Tát 命mạng 四tứ 則tắc 綱cương 格cách 已dĩ 。 整chỉnh 其kỳ 五ngũ 百bách 八bát 千thiên 綱cương 目mục 之chi 說thuyết 。 刪san 而nhi 弗phất 傳truyền 。 致trí 問vấn 疾tật 但đãn 云vân 無vô 量lượng 高cao 論luận 唯duy 存tồn 數số 紙chỉ 。 斯tư 皆giai 采thải 其kỳ 綱cương 格cách 也dã 。 招chiêu 提đề 琰diêm 法Pháp 師sư 云vân 。 此thử 經Kinh 來lai 不bất 盡tận 。 西tây 國quốc 有hữu 五ngũ 百bách 卷quyển 。 凡phàm 十thập 萬vạn 偈kệ 。 二nhị 問vấn 此thử 下hạ 對đối 論luận 釋thích 妨phương 二nhị 。 初sơ 引dẫn 論luận 正chánh 問vấn 二nhị 。 初sơ 引dẫn 論luận 立lập 問vấn 。 二nhị 答đáp 下hạ 據cứ 義nghĩa 釋thích 妨phương 二nhị 。 初sơ 斥xích 古cổ 顯hiển 今kim 。 二nhị 故cố 論luận 下hạ 引dẫn 論luận 示thị 義nghĩa 。 文văn 中trung 先tiên 引dẫn 論luận 。 故cố 華hoa 下hạ 今kim 師sư 示thị 義nghĩa 也dã 。 論luận 云vân 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 即tức 同đồng 不bất 入nhập 二Nhị 乘Thừa 手thủ 也dã 。 手thủ 以dĩ 受thọ 物vật 表biểu 信tín 力lực 故cố 受thọ 法pháp 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 聞văn 從tùng 何hà 起khởi 信tín 。 故cố 云vân 不bất 入nhập 手thủ 耳nhĩ 。 即tức 是thị 共cộng 說thuyết 等đẳng 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 此thử 明minh 共cộng 部bộ 。 非phi 關quan 共cộng 教giáo 。 故cố 此thử 二nhị 共cộng 俱câu 共cộng 二Nhị 乘Thừa 。 般Bát 若Nhã 方Phương 等Đẳng 俱câu 有hữu 二Nhị 乘Thừa 名danh 共cộng 部bộ 也dã 。 通thông 名danh 共cộng 教giáo 以dĩ 三tam 人nhân 同đồng 學học 故cố 。 二nhị 約ước 名danh 重trọng/trùng 徵trưng 二nhị 。 初sơ 問vấn 意ý 者giả 華hoa 嚴nghiêm 題đề 下hạ 無vô 不bất 思tư 議nghị 號hiệu 。 今kim 經kinh 題đề 下hạ 顯hiển 有hữu 其kỳ 名danh 。 何hà 故cố 反phản 謂vị 釋thích 論luận 所sở 指chỉ 不bất 思tư 議nghị 經kinh 非phi 今kim 經kinh 耶da 。 二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 例lệ 同đồng 反phản 質chất 。 更cánh 無vô 別biệt 稱xưng 者giả 何hà 妨phương 華hoa 嚴nghiêm 更cánh 有hữu 異dị 名danh 。 名danh 不bất 思tư 議nghị 也dã 。 二nhị 然nhiên 細tế 下hạ 引dẫn 論luận 顯hiển 非phi 。 乃nãi 是thị 華hoa 嚴nghiêm 至chí 之chi 事sự 者giả 晉tấn 譯dịch 華hoa 嚴nghiêm 第đệ 四tứ 十thập 明minh 。 休hưu 舍xá 優Ưu 婆Bà 夷Di 為vi 善thiện 財tài 說thuyết 度độ 眾chúng 生sanh 數số 。 即tức 同đồng 釋thích 論luận 所sở 引dẫn 不bất 思tư 議nghị 經kinh 說thuyết 謳# 舍xá 那na 等đẳng 也dã 。 故cố 知tri 。 論luận 云vân 不bất 思tư 議nghị 經kinh 定định 是thị 華hoa 嚴nghiêm 。 若nhược 引dẫn 下hạ 論luận 中trung 凡phàm 引dẫn 今kim 經kinh 顯hiển 云vân 毘tỳ 摩ma 羅la 詰cật 所sở 說thuyết 經Kinh 也dã 。 此thử 由do 世thế 人nhân 見kiến 此thử 經Kinh 一nhất 名danh 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 。 便tiện 謂vị 是thị 釋thích 論luận 所sở 引dẫn 不bất 思tư 議nghị 經kinh 。 所sở 執chấp 既ký 非phi 故cố 此thử 委ủy 破phá 。 二nhị 略lược 分phần/phân 文văn 二nhị 。 初sơ 開khai 章chương 。 二nhị 隨tùy 釋thích 二nhị 。 初sơ 明minh 諸chư 師sư 解giải 釋thích 。 什thập 生sanh 謂vị 羅la 什thập 道đạo 生sanh 也dã 。 而nhi 肇triệu 下hạ 即tức 僧Tăng 肇triệu 注chú 經kinh 釋thích 一nhất 名danh 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 也dã 。 開khai 善thiện 寺tự 名danh 即tức 智trí 藏tạng 法Pháp 師sư 也dã 。 三tam 證chứng 成thành 者giả 謂vị 。 掌chưởng 擎kình 大đại 眾chúng 還hoàn 詣nghệ 菴am 園viên 對đối 佛Phật 證chứng 成thành 也dã 。 若nhược 莊trang 下hạ 莊trang 嚴nghiêm 寺tự 僧Tăng 旻# 。 光quang 宅trạch 寺tự 法pháp 雲vân 。 并tinh 開khai 善thiện 寺tự 智trí 藏tạng 俱câu 梁lương 時thời 人nhân 也dã 。

時thời 稱xưng 三tam 大đại 法Pháp 師sư 。 三tam 論luận 者giả 謂vị 中trung 論luận 百bách 論luận 十thập 二nhị 門môn 論luận 。 古cổ 者giả 盛thịnh 傳truyền 三tam 論luận 。 北bắc 地địa 論luận 師sư 者giả 即tức 河hà 比tỉ 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 師sư 。 多đa 延diên 紛phân 諍tranh 者giả 延diên 進tiến 紛phân 亂loạn 也dã 。 二nhị 今kim 家gia 科khoa 判phán 二nhị 。 初sơ 述thuật 意ý 開khai 章chương 二nhị 。 初sơ 述thuật 意ý 二nhị 。 初sơ 對đối 古cổ 斥xích 非phi 二nhị 。 今kim 尋tầm 下hạ 依y 今kim 顯hiển 是thị 。 傍bàng 經kinh 開khai 科khoa 等đẳng 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 意ý 欲dục 俱câu 異dị 二nhị 師sư 故cố 也dã 。 傍bàng 經kinh 故cố 異dị 諸chư 禪thiền 師sư 。 不bất 執chấp 故cố 異dị 諸chư 法Pháp 師sư 。 夫phu 說thuyết 至chí 備bị 矣hĩ 者giả 五ngũ 時thời 不bất 同đồng 逗đậu 機cơ 差sai 別biệt 。 故cố 曰viết 殊thù 源nguyên 。 源nguyên 即tức 水thủy 之chi 濫lạm 觴thương 。 用dụng 譬thí 契khế 機cơ 之chi 始thỉ 。 雖tuy 五ngũ 時thời 不bất 等đẳng 無vô 失thất 機cơ 之chi 辜cô 。 故cố 得đắc 善thiện 始thỉ 令linh 終chung 。 具cụ 有hữu 三tam 意ý 。 序tự 既ký 元nguyên 序tự 於ư 正chánh 。 流lưu 通thông 通thông 於ư 正chánh 宗tông 。 三tam 不bất 可khả 虧khuy 故cố 云vân 備bị 矣hĩ 。 二nhị 今kim 約ước 下hạ 開khai 章chương 二nhị 。 一nhất 正chánh 下hạ 依y 章chương 示thị 義nghĩa 三tam 。 初sơ 正chánh 開khai 經kinh 二nhị 。 初sơ 通thông 示thị 諸chư 經kinh 三tam 段đoạn 。 古cổ 來lai 直trực 釋thích 經kinh 文văn 曾tằng 無vô 章chương 節tiết 。 分phần/phân 經kinh 三tam 段đoạn 始thỉ 乎hồ 道đạo 安an 。 後hậu 世thế 遵tuân 行hành 因nhân 以dĩ 成thành 則tắc 。 如như 欲dục 下hạ 凡phàm 引dẫn 三tam 經Kinh 云vân 由do 藉tạ 相tương/tướng 。 皆giai 假giả 藉tạ 現hiện 瑞thụy 而nhi 得đắc 說thuyết 法Pháp 也dã 。 雜tạp 色sắc 之chi 光quang 者giả 光quang 表biểu 般Bát 若Nhã 照chiếu 了liễu 。 雜tạp 表biểu 眾chúng 行hành 差sai 別biệt 。 以dĩ 智trí 導đạo 行hành 咸hàm 會hội 一nhất 如như 如như 光quang 唯duy 照chiếu 。 以dĩ 行hành 隨tùy 智trí 眾chúng 行hành 既ký 別biệt 智trí 亦diệc 如như 之chi 如như 光quang 雜tạp 色sắc 。 荊kinh 溪khê 云vân 般Bát 若Nhã 照chiếu 也dã 。 故cố 光quang 表biểu 之chi 。 所sở 以dĩ 彼bỉ 經kinh 數sác 數sác 放phóng 光quang 如như 法Pháp 華hoa 中trung 。 放phóng 光quang 表biểu 中trung 故cố 法pháp 華hoa 經kinh 三tam 段đoạn 俱câu 中trung 。 如như 涅Niết 槃Bàn 經kinh 常thường 放phóng 光quang 表biểu 常thường 三tam 亦diệc 並tịnh 常thường 。 故cố 知tri 。 今kim 經kinh 現hiện 國quốc 表biểu 國quốc 三tam 俱câu 佛Phật 國quốc 。 深thâm 會hội 斯tư 旨chỉ 眾chúng 教giáo 炳bỉnh 然nhiên 。 若nhược 爾nhĩ 法pháp 華hoa 何hà 故cố 不bất 以dĩ 中trung 為vi 宗tông 耶da 。 答đáp 取thủ 理lý 同đồng 邊biên 無vô 非phi 一Nhất 乘Thừa 。 故cố 曰viết 序tự 也dã 者giả 然nhiên 別biệt 序tự 有hữu 二nhị 。 現hiện 瑞thụy 敘tự 述thuật 。 若nhược 論luận 由do 藉tạ 唯duy 在tại 現hiện 瑞thụy 。 敘tự 述thuật 秖kỳ 是thị 述thuật 前tiền 現hiện 瑞thụy 及cập 近cận 遠viễn 二nhị 由do 而nhi 已dĩ 。 又hựu 有hữu 經kinh 或hoặc 無vô 敘tự 述thuật 。 故cố 今kim 通thông 示thị 序tự 義nghĩa 唯duy 在tại 現hiện 瑞thụy 。 堪kham 聞văn 聖thánh 旨chỉ 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 故cố 知tri 。 由do 現hiện 瑞thụy 故cố 動động 物vật 機cơ 緣duyên 。 發phát 起khởi 之chi 名danh 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。 亦diệc 如như 斥xích 小tiểu 訶ha 大đại 事sự 在tại 往vãng 時thời 雖tuy 非phi 瑞thụy 相tướng 亦diệc 表biểu 今kim 經kinh 。 吉cát 兆triệu 預dự 彰chương 助trợ 成thành 今kim 事sự 。 義nghĩa 既ký 輔phụ 正chánh 。 理lý 合hợp 先tiên 陳trần 。 無vô 壅ủng 無vô 滯trệ 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 滯trệ 隔cách 內nội 法pháp 。 壅ủng 遮già 外ngoại 事sự 。 流lưu 至chí 像tượng 末mạt 莫mạc 不bất 霑triêm 濡nhu 。 故cố 無vô 壅ủng 隔cách 悉tất 如Như 來Lai 力lực 。 言ngôn 正chánh 像tượng 者giả 諸chư 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 法pháp 有hữu 三tam 時thời 。 今kim 茲tư 釋Thích 迦Ca 正Chánh 法Pháp 像Tượng 法Pháp 。 各các 一nhất 千thiên 載tái 。 末Mạt 法Pháp 萬vạn 年niên 。 理lý 教giáo 行hành 果quả 四tứ 皆giai 備bị 足túc 。 如như 佛Phật 在tại 世thế 。 故cố 名danh 正Chánh 法Pháp 。 雖tuy 有hữu 上thượng 三tam 全toàn 無vô 果quả 證chứng 。 故cố 名danh 像tượng 法pháp 。 像tượng 者giả 似tự 也dã 。 似tự 於ư 正chánh 故cố 修tu 行hành 既ký 寡quả 理lý 教giáo 僅cận 存tồn 。 法pháp 已dĩ 微vi 末mạt 故cố 名danh 末Mạt 法Pháp 。 斯tư 澤trạch 者giả 澤trạch 潤nhuận 也dã 。 二nhị 今kim 開khai 下hạ 別biệt 約ước 今kim 文văn 分phần/phân 節tiết 二nhị 。 初sơ 正chánh 分phần/phân 三tam 段đoạn 。 二nhị 問vấn 下hạ 約ước 名danh 釋thích 妨phương 。 問vấn 意ý 者giả 以dĩ 向hướng 云vân 十thập 一nhất 品phẩm 皆giai 明minh 佛Phật 國quốc 因nhân 果quả 為vi 正chánh 說thuyết 故cố 。 答đáp 意ý 者giả 由do 佛Phật 印ấn 定định 方phương 乃nãi 成thành 經kinh 。 雖tuy 題đề 稱xưng 維duy 摩ma 而nhi 義nghĩa 歸quy 佛Phật 國quốc 。 以dĩ 為vi 正chánh 說thuyết 妙diệu 得đắc 經kinh 旨chỉ 。 答đáp 中trung 有hữu 法pháp 譬thí 合hợp 。 布bố 政chánh 者giả 皇hoàng 侃# 曰viết 。 政chánh 謂vị 法pháp 制chế 。 鄭trịnh 玄huyền 注chú 周chu 禮lễ 云vân 。 政chánh 所sở 正chánh 不bất 正chánh 也dã 。 而nhi 臣thần 受thọ 賞thưởng 者giả 尚thượng 書thư 曰viết 。 德đức 懋# 懋# 官quan 。 功công 懋# 懋# 賞thưởng 。 注chú 云vân 。 懋# 勉miễn 也dã 。 勉miễn 於ư 德đức 者giả 則tắc 勉miễn 之chi 以dĩ 官quan 。 勉miễn 於ư 功công 者giả 則tắc 勉miễn 之chi 以dĩ 賞thưởng 。 淨tịnh 名danh 至chí 方phương 乃nãi 為vi 正chánh 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 法pháp 可khả 印ấn 成thành 正chánh 經kinh 。 人nhân 豈khởi 印ấn 成thành 化hóa 主chủ 。 二nhị 約ước 觀quán 心tâm 者giả 不bất 自tự 觀quán 心tâm 如như 貧bần 數số 寶bảo 。 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 心tâm 行hành 中trung 求cầu 。 故cố 附phụ 法pháp 相tướng 以dĩ 成thành 妙diệu 觀quán 。 文văn 中trung 且thả 約ước 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 以dĩ 明minh 三tam 分phần/phân 。 說thuyết 雖tuy 次thứ 第đệ 意ý 歸quy 一nhất 心tâm 。 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 從tùng 名danh 附phụ 近cận 義nghĩa 當đương 流lưu 通thông 。 觀quán 門môn 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 作tác 斯tư 解giải 。 三tam 異dị 眾chúng 家gia 六lục 。 初sơ 異dị 什thập 師sư 及cập 禪thiền 師sư 。 知tri 文văn 起khởi 盡tận 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 章chương 初sơ 章chương 後hậu 。 意ý 也dã 如như 文văn 所sở 分phần/phân 。 二nhị 序tự 。 三tam 正chánh 正chánh 中trung 室thất 外ngoại 室thất 內nội 出xuất 室thất 。 出xuất 室thất 復phục 分phần/phân 空không 假giả 中trung 等đẳng 。 二nhị 異dị 肇triệu 師sư 。 義nghĩa 不bất 然nhiên 者giả 法pháp 供cung 品phẩm 天thiên 帝đế 稱xưng 歎thán 弘hoằng 經kinh 。 佛Phật 明minh 法pháp 供cúng 養dường 第đệ 一nhất 。 乃nãi 是thị 流lưu 通thông 非phi 關quan 正chánh 說thuyết 。 三tam 異dị 靈linh 味vị 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 二nhị 答đáp 三tam 。 初sơ 總tổng 斥xích 。 二nhị 何hà 者giả 下hạ 正chánh 破phá 。 道đạo 王vương 者giả 王vương 去khứ 聲thanh 。 得đắc 大đại 小tiểu 益ích 者giả 現hiện 淨tịnh 土độ 時thời 五ngũ 百bách 得đắc 忍nhẫn 八bát 萬vạn 發phát 心tâm 得đắc 大đại 益ích 也dã 。 土thổ/độ 復phục 穢uế 時thời 天thiên 人nhân 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 比Bỉ 丘Khâu 漏lậu 盡tận 。 意ý 解giải 得đắc 小tiểu 益ích 也dã 。 當đương 機cơ 辨biện 道đạo 為vi 益ích 。 如như 斯tư 云vân 何hà 折chiết 挫tỏa 言ngôn 非phi 正chánh 說thuyết 。 故cố 云vân 豈khởi 折chiết 為vi 序tự 也dã 。 又hựu 淨tịnh 至chí 佛Phật 教giáo 者giả 若nhược 無vô 佛Phật 印ấn 不bất 得đắc 名danh 經kinh 。 故cố 知tri 。 淨tịnh 名danh 傍bàng 助trợ 佛Phật 化hóa 。 三tam 豈khởi 可khả 下hạ 結kết 責trách 。 四tứ 異dị 開khai 善thiện 。 彼bỉ 用dụng 序tự 正chánh 流lưu 通thông 三tam 分phân 之chi 名danh 而nhi 更cánh 加gia 證chứng 成thành 以dĩ 為vi 四tứ 分phần/phân 。 故cố 匪phỉ 通thông 方phương 。 若nhược 爾nhĩ 章chương 安an 分phần/phân 涅Niết 槃Bàn 經kinh 為vi 五ngũ 段đoạn 。 亦diệc 應ưng 非phi 也dã 。 然nhiên 分phần/phân 節tiết 經kinh 文văn 貴quý 顯hiển 義nghĩa 理lý 。 此thử 經Kinh 三tam 分phần/phân 其kỳ 義nghĩa 已dĩ 明minh 。 何hà 須tu 至chí 四tứ 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 旨chỉ 非phi 五ngũ 不bất 彰chương 。 況huống 復phục 別biệt 立lập 名danh 相tướng 。 非phi 同đồng 開khai 善thiện 添# 足túc 三tam 分phân 之chi 名danh 以dĩ 為vi 四tứ 也dã 。 如như 云vân 一nhất 召triệu 請thỉnh 涅Niết 槃Bàn 眾chúng 。 乃nãi 至chí 第đệ 五ngũ 折chiết 攝nhiếp 涅Niết 槃Bàn 用dụng 等đẳng 。 五ngũ 異dị 莊trang 嚴nghiêm 諸chư 師sư 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 判phán 序tự 分phần/phân 非phi 。 二nhị 又hựu 用dụng 下hạ 判phán 流lưu 通thông 非phi 。 還hoàn 對đối 淨tịnh 名danh 至chí 因nhân 果quả 者giả 即tức 阿a 閦súc 品phẩm 復phục 宗tông 說thuyết 佛Phật 國quốc 因nhân 果quả 也dã 。 撮toát 經kinh 始thỉ 終chung 者giả 佛Phật 國quốc 是thị 始thỉ 。 阿a 閦súc 是thị 終chung 。 而nhi 俱câu 談đàm 依y 報báo 。 宗tông 旨chỉ 如như 此thử 。 豈khởi 是thị 流lưu 通thông 。 過quá 乎hồ 室thất 內nội 者giả 阿a 閦súc 品phẩm 現hiện 妙Diệu 喜Hỷ 國Quốc 。 時thời 十thập 四tứ 那na 由do 他tha 人nhân 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 室thất 內nội 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 迦Ca 葉Diếp 哀ai 歎thán 時thời 止chỉ 有hữu 三tam 萬vạn 二nhị 千thiên 。 天thiên 子tử 發phát 心tâm 。 問vấn 疾tật 品phẩm 末mạt 但đãn 有hữu 八bát 千thiên 故cố 也dã 。 六lục 異dị 北bắc 地địa 大Đại 乘Thừa 師sư 。 其kỳ 妨phương 同đồng 前tiền 。

下hạ 剩thặng 佛Phật 國quốc 品phẩm 三tam 字tự 。 三tam 辨biện 佛Phật 國quốc 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 敘tự 意ý 開khai 章chương 二nhị 。 初sơ 敘tự 意ý 。 三tam 釋thích 等đẳng 者giả 應ưng 云vân 釋thích 佛Phật 國quốc 義nghĩa 。 品phẩm 字tự 恐khủng 誤ngộ 。 請thỉnh 問vấn 佛Phật 國quốc 因nhân 果quả 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 願nguyện 聞văn 得đắc 佛Phật 國quốc 清thanh 淨tịnh 問vấn 果quả 也dã 。 唯duy 願nguyện 為vi 說thuyết 。 淨tịnh 土độ 之chi 行hạnh 問vấn 因nhân 也dã 。 此thử 經Kinh 下hạ 既ký 須tu 明minh 識thức 。 故cố 用dụng 八bát 重trọng/trùng 釋thích 之chi 。 二nhị 今kim 略lược 下hạ 開khai 章chương 二nhị 。 一nhất 總tổng 下hạ 總tổng 明minh 佛Phật 國quốc 。 荊kinh 溪khê 云vân 總tổng 明minh 者giả 未vị 分phần/phân 四tứ 故cố 文văn 中trung 二nhị 。 初sơ 對đối 他tha 經kinh 述thuật 意ý 。 普phổ 集tập 經kinh 正chánh 為vi 今kim 經kinh 作tác 序tự 。 不bất 散tán 彼bỉ 會hội 而nhi 說thuyết 此thử 經Kinh 。 其kỳ 猶do 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 。 為vi 法pháp 華hoa 序tự 也dã 。 彼bỉ 則tắc 開khai 為vi 合hợp 序tự 。 此thử 則tắc 正chánh 為vi 依y 序tự 。 雖tuy 時thời 部bộ 意ý 殊thù 而nhi 序tự 正chánh 義nghĩa 等đẳng 。 然nhiên 普phổ 集tập 等đẳng 經kinh 雖tuy 無vô 佛Phật 國quốc 之chi 文văn 其kỳ 實thật 已dĩ 具cụ 。 其kỳ 義nghĩa 以dĩ 依y 正chánh 相tương 隨tùy 故cố 也dã 。 今kim 經kinh 顯hiển 談đàm 但đãn 是thị 重trọng/trùng 示thị 前tiền 義nghĩa 。 非phi 謂vị 前tiền 經kinh 秖kỳ 有hữu 正chánh 報báo 也dã 。 荊kinh 溪khê 云vân 文văn 雖tuy 未vị 有hữu 義nghĩa 已dĩ 具cụ 足túc 。 今kim 但đãn 重trọng/trùng 示thị 其kỳ 旨chỉ 而nhi 已dĩ 。 須tu 廣quảng 明minh 依y 者giả 今kim 經kinh 正chánh 談đàm 依y 果quả 。 傍bàng 論luận 正chánh 報báo 。 捨xả 傍bàng 取thủ 正chánh 故cố 云vân 依y 耳nhĩ 。 下hạ 文văn 諸chư 品phẩm 明minh 正chánh 非phi 一nhất 。 二nhị 言ngôn 佛Phật 下hạ 約ước 品phẩm 題đề 正chánh 釋thích 二nhị 。 初sơ 約ước 題đề 釋thích 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 約ước 名danh 義nghĩa 正chánh 解giải 二nhị 。 初sơ 正chánh 解giải 佛Phật 國quốc 。 二nhị 兼kiêm 出xuất 異dị 名danh 。 亦diệc 名danh 為vi 剎sát 者giả 具cụ 云vân 剎sát 摩ma 。 此thử 云vân 土thổ/độ 由do 也dã 。 既ký 云vân 萬vạn 境cảnh 不bất 同đồng 。 蓋cái 取thủ 莊trang 嚴nghiêm 差sai 別biệt 名danh 為vi 剎sát 也dã 。 二nhị 然nhiên 國quốc 下hạ 分phần/phân 事sự 理lý 重trọng/trùng 釋thích 二nhị 。 初sơ 雙song 摽phiếu/phiêu 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 常thường 寂tịch 屬thuộc 理lý 。 餘dư 三tam 在tại 事sự 。 事sự 即tức 應ưng 身thân 等đẳng 者giả 他tha 受thọ 用dụng 報báo 及cập 勝thắng 劣liệt 應ưng 俱câu 名danh 為vi 應ưng 。 域vực 即tức 三tam 土thổ/độ 。 極cực 智trí 即tức 自tự 受thọ 用dụng 報báo 。 所sở 照chiếu 即tức 究cứu 竟cánh 寂tịch 光quang 。 二nhị 而nhi 至chí 下hạ 雙song 釋thích 二nhị 。 初sơ 約ước 事sự 理lý 雙song 釋thích 。 至chí 理lý 虛hư 寂tịch 等đẳng 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 明minh 有hữu 事sự 之chi 由do 。 然nhiên 理lý 本bổn 絕tuyệt 待đãi 。 豈khởi 分phần/phân 二nhị 別biệt 說thuyết 有hữu 事sự 理lý 已dĩ 屬thuộc 於ư 事sự 。 本bổn 無vô 下hạ 非phi 上thượng 理lý 。 豈khởi 有hữu 下hạ 非phi 上thượng 事sự 。 能năng 即tức 能năng 居cư 應ưng 身thân 。 所sở 即tức 所sở 棲tê 之chi 域vực 。 理lý 事sự 俱câu 無vô 常thường 冥minh 絕tuyệt 待đãi 。 但đãn 以dĩ 下hạ 即tức 絕tuyệt 待đãi 理lý 成thành 相tương 待đãi 事sự 。 故cố 三Tam 身Thân 四tứ 土thổ/độ 之chi 別biệt 。 真chân 身thân 棲tê 於ư 寂tịch 理lý 。 應ưng 身thân 居cư 乎hồ 事sự 土thổ/độ 。 二nhị 然nhiên 下hạ 明minh 理lý 事sự 相tướng 關quan 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 。 此thử 言ngôn 本bổn 迹tích 蓋cái 指chỉ 體thể 用dụng 。 二nhị 故cố 文văn 下hạ 引dẫn 證chứng 。 初sơ 引dẫn 經kinh 。 則tắc 應ưng 下hạ 釋thích 義nghĩa 也dã 。 永vĩnh 寂tịch 如như 空không 。 則tắc 四tứ 土thổ/độ 叵phả 得đắc 。 而nhi 現hiện 種chủng 種chủng 。 四tứ 土thổ/độ 宛uyển 然nhiên 。 應ưng 同đồng 凡phàm 聖thánh 是thị 現hiện 身thân 。 現hiện 有hữu 封phong 疆cương 是thị 現hiện 土thổ/độ 。 凡phàm 聖thánh 下hạ 明minh 所sở 現hiện 二nhị 報báo 差sai 別biệt 也dã 。 所sở 現hiện 淨tịnh 穢uế 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 者giả 例lệ 同đồng 凡phàm 聖thánh 有hữu 高cao 下hạ 也dã 。 五ngũ 濁trược 輕khinh 重trọng 同đồng 居cư 淨tịnh 穢uế 。 體thể 析tích 巧xảo 拙chuyết 有hữu 餘dư 淨tịnh 穢uế 。 次thứ 第đệ 頓đốn 入nhập 實thật 報báo 淨tịnh 穢uế 。 分phần/phân 證chứng 究cứu 竟cánh 寂tịch 光quang 淨tịnh 穢uế 。 現hiện 十thập 界giới 身thân 名danh 起khởi 眾chúng 生sanh 應ưng 。 示thị 四tứ 種chủng 土thổ/độ 名danh 起khởi 國quốc 土độ 應ưng 。 二nhị 或hoặc 有hữu 下hạ 敘tự 他tha 破phá 執chấp 二nhị 。 初sơ 敘tự 他tha 人nhân 偏thiên 執chấp 。 各các 據cứ 一nhất 文văn 遂toại 起khởi 定định 計kế 。 豈khởi 知tri 妙diệu 理lý 。 四tứ 性tánh 本bổn 無vô 。 來lai 此thử 現hiện 生sanh 者giả 如như 云vân 國quốc 是thị 民dân 有hữu 王vương 住trụ 其kỳ 中trung 。 國quốc 由do 佛Phật 有hữu 者giả 如như 云vân 國quốc 是thị 王vương 有hữu 民dân 居cư 其kỳ 中trung 。 二nhị 約ước 四tứ 性tánh 斥xích 破phá 二nhị 。 初sơ 四tứ 執chấp 俱câu 非phi 。 眾chúng 生sanh 對đối 佛Phật 者giả 合hợp 前tiền 兩lưỡng 計kế 也dã 。 無vô 因nhân 而nhi 有hữu 土thổ/độ 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 計kế 雖tuy 性tánh 過quá 本bổn 是thị 理lý 土thổ/độ 生sanh 佛Phật 理lý 具cụ 凡phàm 聖thánh 一nhất 如như 。 計kế 者giả 成thành 過quá 土thổ/độ 體thể 何hà 失thất 。 若nhược 計kế 成thành 過quá 。 性tánh 執chấp 須tu 破phá 。 破phá 性tánh 仍nhưng 是thị 從tùng 事sự 以dĩ 說thuyết 。 破phá 三tam 可khả 見kiến 不bất 假giả 別biệt 論luận 。 從tùng 事sự 者giả 若nhược 云vân 一nhất 向hướng 無vô 有hữu 自tự 他tha 故cố 使sử 所sở 計kế 成thành 無vô 因nhân 失thất 。 皆giai 隨tùy 性tánh 義nghĩa 者giả 兩lưỡng 師sư 所sở 執chấp 已dĩ 屬thuộc 自tự 他tha 。 或hoặc 計kế 共cộng 離ly 。 豈khởi 出xuất 性tánh 計kế 。 故cố 云vân 皆giai 墮đọa 。 類loại 前tiền 者giả 委ủy 破phá 四tứ 性tánh 已dĩ 在tại 玄huyền 義nghĩa 。 二nhị 當đương 知tri 下hạ 隨tùy 機cơ 說thuyết 。 有hữu 悉tất 檀đàn 赴phó 機cơ 等đẳng 者giả 謂vị 欲dục 令linh 歡hoan 喜hỷ 生sanh 善thiện 破phá 惡ác 悟ngộ 道đạo 。 故cố 作tác 自tự 他tha 淨tịnh 穢uế 等đẳng 說thuyết 。 悉tất 之chi 言ngôn 遍biến 。 檀đàn 翻phiên 為vi 施thí 以dĩ 此thử 四tứ 法Pháp 。 遍biến 施thí 眾chúng 生sanh 名danh 四tứ 悉tất 檀đàn 。 委ủy 如như 玄huyền 義nghĩa 。 二nhị 別biệt 明minh 佛Phật 國quốc 四tứ 相tương/tướng 既ký 分phần/phân 。 故cố 曰viết 別biệt 明minh 二nhị 。 初sơ 列liệt 章chương 辨biện 示thị 二nhị 。 初sơ 指chỉ 廣quảng 列liệt 章chương 。 即tức 因nhân 陀đà 羅la 網võng 等đẳng 者giả 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 所sở 明minh 帝đế 網võng 眾chúng 珠châu 交giao 輝huy 互hỗ 照chiếu 。 以dĩ 喻dụ 彼bỉ 土độ 色sắc 心tâm 無vô 妨phương 諸chư 土thổ/độ 互hỗ 攝nhiếp 。 因nhân 陀đà 羅la 此thử 云vân 帝đế 。 帝Đế 釋Thích 宮cung 中trung 。 有hữu 此thử 網võng 也dã 。 一nhất 一nhất 網võng 目mục 悉tất 有hữu 珠châu 焉yên 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 即tức 因nhân 陀đà 羅la 者giả 既ký 一nhất 土thổ/độ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 土thổ/độ 。 故cố 得đắc 此thử 界giới 遍biến 攝nhiếp 下hạ 二nhị 。 唯duy 不bất 能năng 攝nhiếp 上thượng 品phẩm 寂tịch 光quang 。 其kỳ 義nghĩa 既ký 通thông 。 理lý 何hà 隔cách 異dị 。 準chuẩn 此thử 以dĩ 說thuyết 。 上thượng 能năng 攝nhiếp 下hạ 有hữu 餘dư 亦diệc 應ưng 攝nhiếp 於ư 同đồng 居cư 。 體thể 內nội 外ngoại 惑hoặc 其kỳ 相tương/tướng 異dị 。 故cố 斷đoạn 界giới 內nội 惑hoặc 者giả 與dữ 未vị 斷đoạn 者giả 報báo 不bất 相tương 收thu 。 別biệt 圓viên 二nhị 人nhân 地địa 住trụ 已dĩ 前tiền 觀quán 道đạo 雖tuy 通thông 未vị 見kiến 理lý 。 故cố 論luận 其kỳ 報báo 相tương/tướng 優ưu 劣liệt 尚thượng 隔cách 。 二nhị 前tiền 二nhị 下hạ 約ước 身thân 辨biện 示thị 。 亦diệc 應ưng 亦diệc 報báo 者giả 暹# 師sư 云vân 。 是thị 勝thắng 應ưng 。 故cố 名danh 亦diệc 應ưng 。 他tha 受thọ 用dụng 。 故cố 名danh 亦diệc 報báo 。 此thử 為vi 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 所sở 現hiện 也dã 。 法Pháp 身thân 所sở 居cư 者giả 自tự 受thọ 用dụng 報báo 攝nhiếp 屬thuộc 法Pháp 身thân 。 觀quán 經kinh 疏sớ/sơ 云vân 。 智trí 既ký 應ưng 冥minh 亦diệc 非phi 身thân 非phi 不bất 身thân 。 二nhị 言ngôn 染nhiễm 下hạ 依y 章chương 正chánh 釋thích 二nhị 。 初sơ 歷lịch 土thổ/độ 別biệt 解giải 四tứ 。 初sơ 同đồng 居cư 二nhị 。 初sơ 辨biện 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 穢uế 土thổ/độ 三tam 。 初sơ 釋thích 名danh 。 言ngôn 染nhiễm 淨tịnh 者giả 者giả 總tổng 摽phiếu/phiêu 也dã 。 此thử 方phương 即tức 染nhiễm 淨tịnh 穢uế 土thổ/độ 。 安an 養dưỡng 即tức 染nhiễm 淨tịnh 淨tịnh 土độ 。 九cửu 道đạo 者giả 暹# 師sư 云vân 。 秖kỳ 是thị 九cửu 界giới 。 佛Phật 為vi 化hóa 主chủ 故cố 且thả 云vân 九cửu 。 二nhị 就tựu 染nhiễm 下hạ 示thị 相tương/tướng 。 凡phàm 聖thánh 各các 二nhị 者giả 凡phàm 即tức 六lục 道đạo 。 聖thánh 即tức 三tam 乘thừa 。 各các 二nhị 者giả 凡phàm 開khai 善thiện 惡ác 。 聖thánh 開khai 權quyền 實thật 。 如như 文văn 所sở 說thuyết 。 聖thánh 者giả 下hạ 四Tứ 果Quả 直trực 指chỉ 羅La 漢Hán 也dã 。 即tức 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 界giới 。 緣Duyên 覺Giác 可khả 知tri 。 通thông 教giáo 下hạ 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 界Giới 也dã 。 此thử 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 並tịnh 指chỉ 思tư 惑hoặc 盡tận 位vị 與dữ 羅La 漢Hán 齊tề 。 報báo 身thân 猶do 在tại 者giả 子tử 縛phược 已dĩ 盡tận 果quả 縛phược 猶do 存tồn 。 三tam 乘thừa 至chí 性tánh 身thân 者giả 即tức 上thượng 三tam 人nhân 捨xả 報báo 身thân 生sanh 有hữu 餘dư 也dã 。 願nguyện 生sanh 同đồng 居cư 者giả 二Nhị 乘Thừa 至chí 彼bỉ 轉chuyển 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 能năng 願nguyện 生sanh 。 若nhược 實thật 下hạ 別biệt 圓viên 地địa 住trụ 已dĩ 上thượng 名danh 法Pháp 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 並tịnh 生sanh 實thật 報báo 。 妙diệu 覺giác 極cực 果quả 居cư 寂tịch 光quang 土thổ/độ 。 此thử 約ước 究cứu 竟cánh 寂tịch 光quang 也dã 。 應ưng 生sanh 同đồng 居cư 者giả 如như 月nguyệt 現hiện 水thủy 。 不bất 謀mưu 而nhi 往vãng 。 故cố 名danh 應ưng 生sanh 。 不bất 同đồng 願nguyện 牽khiên 作tác 意ý 而nhi 生sanh 也dã 。 三tam 是thị 等đẳng 下hạ 結kết 名danh 。 二nhị 明minh 下hạ 淨tịnh 土độ 二nhị 。 初sơ 指chỉ 安an 養dưỡng 。 正chánh 釋thích 未vị 必tất 悉tất 是thị 得đắc 道Đạo 人nhân 者giả 。 謂vị 非phi 但đãn 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 得đắc 生sanh 。 凡phàm 夫phu 亦diệc 生sanh 。 故cố 云vân 未vị 必tất 。 故cố 經kinh 下hạ 引dẫn 無Vô 量Lượng 壽Thọ 經Kinh 。 下hạ 品phẩm 文văn 以dĩ 證chứng 凡phàm 夫phu 得đắc 生sanh 也dã 。 但đãn 以dĩ 下hạ 結kết 名danh 也dã 。 但đãn 無vô 四tứ 惡ác 重trọng/trùng 染nhiễm 。 故cố 得đắc 淨tịnh 名danh 。 其kỳ 實thật 猶do 有hữu 人nhân 天thiên 輕khinh 染nhiễm 故cố 。 名danh 染nhiễm 淨tịnh 淨tịnh 土độ 。 又hựu 可khả 染nhiễm 淨tịnh 之chi 名danh 約ước 正chánh 。 淨tịnh 穢uế 之chi 名danh 約ước 依y 。 二nhị 土thổ/độ 凡phàm 聖thánh 共cộng 居cư 通thông 名danh 染nhiễm 淨tịnh 。 此thử 土thổ/độ 砂sa 礫lịch 充sung 滿mãn 別biệt 受thọ 穢uế 名danh 。 彼bỉ 土độ 金kim 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 別biệt 受thọ 淨tịnh 號hiệu 。 此thử 雖tuy 不bất 說thuyết 餘dư 文văn 說thuyết 之chi 。 二nhị 舉cử 此thử 下hạ 明minh 所sở 攝nhiếp 多đa 類loại 。 下hạ 文văn 云vân 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 經kinh 明minh 二nhị 十thập 七thất 品phẩm 淨tịnh 土độ 。 無vô 量lượng 壽thọ 土thổ/độ 止chỉ 是thị 第đệ 六lục 。 法pháp 華hoa 下hạ 即tức 身thân 子tử 等đẳng 未vị 來lai 成thành 佛Phật 悉tất 指chỉ 同đồng 居cư 。 二nhị 問vấn 下hạ 料liệu 簡giản 二nhị 。 初sơ 簡giản 所sở 憑bằng 經kinh 教giáo 。 思tư 益ích 論luận 者giả 暹# 云vân 。 論luận 字tự 恐khủng 誤ngộ 。 思tư 益ích 經kinh 第đệ 一nhất 云vân 。 東đông 方phương 有hữu 國quốc 名danh 清thanh 潔khiết 。 佛Phật 號hiệu 日nhật 月nguyệt 光quang 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 梵Phạm 天Thiên 名danh 曰viết 思tư 益ích 。 住trụ 不bất 退thoái 轉chuyển 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 我ngã 欲dục 詣nghệ 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 所sở 。 奉phụng 見kiến 供cúng 養dường 親thân 近cận 咨tư 受thọ 。

佛Phật 言ngôn 。

便tiện 往vãng 。 今kim 正chánh 是thị 時thời 。 汝nhữ 應ưng 以dĩ 十thập 法pháp 遊du 於ư 彼bỉ 土độ 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。

於ư 毀hủy 於ư 譽dự 。 心tâm 無vô 增tăng 減giảm 。 聞văn 善thiện 聞văn 惡ác 。 心tâm 無vô 分phân 別biệt 。 於ư 諸chư 愚ngu 智trí 等đẳng 以dĩ 悲bi 心tâm 。 於ư 上thượng 中trung 下hạ 眾chúng 生sanh 。 之chi 類loại 意ý 常thường 平bình 等đẳng 。 於ư 輕khinh 毀hủy 供cúng 養dường 。 心tâm 無vô 有hữu 二nhị 。 於ư 他tha 闕khuyết 失thất 莫mạc 見kiến 其kỳ 過quá 。 見kiến 種chủng 種chủng 乘thừa 皆giai 是thị 一Nhất 乘Thừa 。 聞văn 三tam 惡ác 道đạo 亦diệc 勿vật 驚kinh 畏úy 。 於ư 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 如Như 來Lai 想tưởng 。 佛Phật 出xuất 五ngũ 濁trược 。 生sanh 希hy 有hữu 想tưởng 。 梵Phạm 天Thiên 當đương 以dĩ 此thử 十thập 法pháp 。 遊du 彼bỉ 世thế 界giới 。

時thời 有hữu 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 得đắc 大đại 利lợi 。 不bất 生sanh 如như 是thị 。 惡ác 眾chúng 生sanh 中trung 。

佛Phật 言ngôn 。

善thiện 男nam 子tử 勿vật 作tác 是thị 語ngữ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 於ư 此thử 國quốc 中trung 百bách 千thiên 劫kiếp 。 淨tịnh 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 不bất 如như 彼bỉ 土độ 從tùng 旦đán 至chí 食thực 無vô 瞋sân 礙ngại 心tâm 。 其kỳ 福phước 為vi 勝thắng 。 二nhị 簡giản 淨tịnh 土độ 修tu 因nhân 。 問vấn 穢uế 至chí 殊thù 別biệt 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 其kỳ 因nhân 既ký 同đồng 。 果quả 不bất 應ưng 異dị 。 如như 穢uế 土thổ/độ 善thiện 因nhân 報báo 人nhân 天thiên 果quả 。 諸chư 淨tịnh 土độ 中trung 。 亦diệc 有hữu 十Thập 善Thiện 。 何hà 故cố 報báo 與dữ 此thử 土thổ/độ 永vĩnh 乖quai 。 答đáp 意ý 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 名danh 同đồng 事sự 同đồng 。 解giải 異dị 願nguyện 異dị 。 如như 止chỉ 善thiện 是thị 一nhất 。 對đối 於ư 止chỉ 善thiện 加gia 修tu 願nguyện 行hành 。 故cố 使sử 諸chư 土thổ/độ 階giai 降giáng/hàng 不bất 同đồng 。 人nhân 天thiên 名danh 同đồng 隨tùy 土thổ/độ 義nghĩa 別biệt 。 言ngôn 二nhị 處xứ 者giả 且thả 以dĩ 淨tịnh 穢uế 相tương 對đối 而nhi 論luận 。 二nhị 有hữu 餘dư 二nhị 。 初sơ 辨biện 相tương/tướng 。 文văn 中trung 先tiên 解giải 有hữu 餘dư 義nghĩa 。 次thứ 解giải 方phương 便tiện 義nghĩa 。 通thông 惑hoặc 雖tuy 除trừ 餘dư 別biệt 惑hoặc 猶do 在tại 。 故cố 名danh 有hữu 餘dư 。 七thất 種chủng 生sanh 死tử 者giả 一nhất 分phân 段đoạn 謂vị 。 三tam 界giới 果quả 報báo 。 二nhị 流lưu 來lai 謂vị 迷mê 真chân 之chi 初sơ 。 三tam 反phản 出xuất 謂vị 。 背bối/bội 妄vọng 之chi 始thỉ 。 四tứ 方phương 便tiện 謂vị 。 入nhập 滅diệt 二Nhị 乘Thừa 。 五ngũ 因nhân 緣duyên 謂vị 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 。 六lục 有hữu 後hậu 謂vị 。 第đệ 十Thập 地Địa 。 七thất 無vô 後hậu 。 謂vị 金kim 剛cang 心tâm 。 二nhị 料liệu 簡giản 三tam 界giới 報báo 二nhị 。 初sơ 釋thích 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 釋thích 果quả 報báo 。 即tức 是thị 華hoa 藏tạng 者giả 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 所sở 明minh 蓮liên 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 海hải 。 即tức 此thử 土thổ/độ 相tương/tướng 。 潤nhuận 無vô 漏lậu 業nghiệp 者giả 分phần/phân 證chứng 中trung 智trí 不bất 漏lậu 落lạc 二nhị 邊biên 名danh 無vô 漏lậu 業nghiệp 。 二nhị 以dĩ 觀quán 下hạ 兼kiêm 辨biện 異dị 名danh 二nhị 。 初sơ 正chánh 示thị 異dị 名danh 。 以dĩ 果quả 報báo 土thổ/độ 亦diệc 名danh 實thật 報báo 無vô 障chướng 礙ngại 。 故cố 此thử 釋thích 之chi 。 應ưng 知tri 。 此thử 號hiệu 從tùng 因nhân 果quả 二nhị 法pháp 得đắc 名danh 。 文văn 中trung 先tiên 釋thích 實thật 報báo 。 次thứ 釋thích 無vô 障chướng 礙ngại 。 實thật 字tự 在tại 因nhân 報báo 字tự 在tại 果quả 。 以dĩ 觀quán 實thật 相tướng 者giả 此thử 謂vị 。 名danh 字tự 觀quán 行hành 相tương 似tự 位vị 悉tất 是thị 圓viên 因nhân 。 此thử 釋thích 實thật 字tự 。 發phát 真chân 下hạ 初sơ 住trụ 分phần/phân 證chứng 名danh 為vi 圓viên 果quả 。 此thử 釋thích 報báo 字tự 也dã 。 色sắc 心tâm 下hạ 釋thích 無vô 障chướng 礙ngại 義nghĩa 。 謂vị 修tu 無vô 礙ngại 因nhân 得đắc 無vô 礙ngại 果quả 。 因nhân 果quả 俱câu 無vô 障chướng 礙ngại 。 修tu 因nhân 無vô 定định 者giả 了liễu 達đạt 色sắc 由do 心tâm 造tạo 全toàn 色sắc 是thị 心tâm 。 心tâm 性tánh 融dung 通thông 全toàn 心tâm 是thị 色sắc 色sắc 心tâm 不bất 二nhị 。 定định 執chấp 何hà 從tùng 。 此thử 因nhân 剋khắc 果quả 而nhi 能năng 色sắc 心tâm 無vô 礙ngại 依y 正chánh 互hỗ 融dung 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 以dĩ 修tu 因nhân 時thời 淨tịnh 穢uế 境cảnh 融dung 不bất 可khả 以dĩ 一nhất 異dị 名danh 之chi 故cố 云vân 無vô 定định 。 二nhị 言ngôn 無vô 下hạ 廣quảng 釋thích 無vô 礙ngại 二nhị 。 初sơ 釋thích 無vô 礙ngại 義nghĩa 。 此thử 名danh 下hạ 海hải 以dĩ 廣quảng 大đại 為vi 義nghĩa 。 藏tạng 以dĩ 包bao 攝nhiếp 為vi 名danh 。 二nhị 各các 遍biến 。 故cố 如như 海hải 。 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 故cố 名danh 藏tạng 。 二nhị 別biệt 教giáo 下hạ 顯hiển 能năng 入nhập 人nhân 二nhị 。 初sơ 廣quảng 明minh 別biệt 地địa 。 二nhị 略lược 例lệ 圓viên 住trụ 。 所sở 證chứng 既ký 齊tề 故cố 須tu 雙song 辨biện 。 初sơ 別biệt 地địa 中trung 七thất 。 俱câu 名danh 淨tịnh 者giả 以dĩ 體thể 相tướng 用dụng 因nhân 果quả 悉tất 離ly 無vô 明minh 惑hoặc 染nhiễm 故cố 也dã 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 初Sơ 地Địa 等đẳng 有hữu 七thất 淨tịnh 者giả 此thử 是thị 今kim 家gia 義nghĩa 立lập 七thất 名danh 。 一nhất 同đồng 體thể 者giả 一nhất 者giả 十thập 方phương 同đồng 體thể 。 二nhị 者giả 四tứ 土thổ/độ 同đồng 體thể 。 此thử 土thổ/độ 即tức 十thập 方phương 故cố 云vân 。 一nhất 即tức 一nhất 切thiết 。 十thập 方phương 即tức 此thử 土thổ/độ 故cố 云vân 。 一nhất 切thiết 即tức 一nhất 。 又hựu 一nhất 即tức 一nhất 切thiết 。 者giả 一nhất 土thổ/độ 即tức 三tam 土thổ/độ 故cố 。 一nhất 切thiết 即tức 一nhất 。 者giả 三tam 土thổ/độ 即tức 一nhất 土thổ/độ 。 故cố 良lương 由do 依y 正chánh 既ký 居cư 一nhất 心tâm 。 一nhất 心tâm 豈khởi 分phần/phân 能năng 所sở 。 故cố 得đắc 廣quảng 狹hiệp 互hỗ 遍biến 理lý 事sự 交giao 融dung 。 當đương 知tri 。 體thể 總tổng 依y 正chánh 及cập 以dĩ 自tự 他tha 。 第đệ 二nhị 至chí 五ngũ 更cánh 別biệt 明minh 之chi 耳nhĩ 。 前tiền 五ngũ 下hạ 束thúc 前tiền 七thất 淨tịnh 以dĩ 為vi 三tam 法pháp 。 一nhất 體thể 二nhị 因nhân 三tam 果quả 。 體thể 中trung 細tế 分phần/phân 更cánh 有hữu 相tương/tướng 用dụng 之chi 別biệt 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 前tiền 五ngũ 體thể 滿mãn 者giả 體thể 既ký 居cư 初sơ 。 故cố 從tùng 初sơ 至chí 四tứ 皆giai 成thành 就tựu 體thể 。 此thử 但đãn 成thành 於ư 正chánh 報báo 而nhi 已dĩ 。 故cố 須tu 第đệ 五ngũ 依y 報báo 住trú 處xứ 。 依y 正chánh 具cụ 足túc 故cố 名danh 體thể 滿mãn 。 復phục 由do 前tiền 四tứ 莊trang 嚴nghiêm 於ư 體thể 故cố 令linh 初sơ 體thể 有hữu 相tương/tướng 有hữu 用dụng 。 三tam 五ngũ 屬thuộc 相tương/tướng 。 三tam 正chánh 報báo 相tương/tướng 。 五ngũ 依y 報báo 相tương/tướng 。 二nhị 四tứ 屬thuộc 用dụng 。 二nhị 利lợi 他tha 用dụng 。 四tứ 自tự 利lợi 用dụng 。 若nhược 爾nhĩ 相tương/tướng 用dụng 應ưng 次thứ 。 何hà 以dĩ 間gian 雜tạp 。 答đáp 依y 正chánh 雖tuy 復phục 俱câu 通thông 自tự 他tha 一nhất 往vãng 從tùng 便tiện 。 故cố 別biệt 對đối 耳nhĩ 。 六lục 七thất 雖tuy 云vân 因nhân 圓viên 果quả 滿mãn 既ký 許hứa 初Sơ 地Địa 具cụ 於ư 七thất 淨tịnh 。 還hoàn 是thị 初Sơ 地Địa 望vọng 於ư 地địa 前tiền 以dĩ 立lập 因nhân 果quả 。 即tức 此thử 因nhân 圓viên 名danh 為vi 果quả 滿mãn 。 二nhị 初sơ 住trụ 下hạ 略lược 例lệ 圓viên 住trụ 。 二nhị 問vấn 下hạ 憑bằng 教giáo 借tá 別biệt 名danh 圓viên 。 故cố 云vân 三tam 賢hiền 。 若nhược 約ước 圓viên 位vị 其kỳ 實thật 初sơ 住trụ 已dĩ 是thị 聖thánh 位vị 。 四tứ 寂tịch 光quang 二nhị 。 初sơ 釋thích 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 示thị 寂tịch 光quang 名danh 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 指chỉ 果quả 略lược 示thị 。 極cực 智trí 所sở 照chiếu 者giả 三tam 品phẩm 寂tịch 光quang 此thử 語ngữ 上thượng 品phẩm 。 中trung 下hạ 寂tịch 光quang 攝nhiếp 在tại 果quả 報báo 。 二nhị 簡giản 小tiểu 委ủy 明minh 。 即tức 是thị 真chân 寂tịch 智trí 性tánh 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 智trí 是thị 能năng 照chiếu 以dĩ 能năng 釋thích 所sở 意ý 欲dục 顯hiển 同đồng 。 次thứ 不bất 同đồng 去khứ 明minh 體thể 異dị 。 境cảnh 異dị 智trí 故cố 故cố 云vân 偏thiên 真chân 。 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 經kinh 亦diệc 證chứng 同đồng 智trí 。 次thứ 此thử 經Kinh 下hạ 證chứng 同đồng 所sở 以dĩ 。 指chỉ 無vô 明minh 性tánh 而nhi 為vi 智trí 體thể 此thử 智trí 是thị 境cảnh 。 此thử 體thể 方phương 同đồng 。 以dĩ 無vô 明minh 性tánh 亦diệc 境cảnh 性tánh 故cố 不bất 思tư 議nghị 去khứ 結kết 成thành 境cảnh 名danh 。 以dĩ 向hướng 所sở 釋thích 皆giai 通thông 智trí 境cảnh 故cố 今kim 結kết 境cảnh 還hoàn 從tùng 於ư 境cảnh 。 二nhị 但đãn 真chân 下hạ 顯hiển 依y 正chánh 不bất 二nhị 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 細tế 思tư 此thử 意ý 。 至chí 下hạ 諸chư 文văn 及cập 以dĩ 教giáo 門môn 所sở 明minh 土thổ/độ 義nghĩa 。 皆giai 以dĩ 此thử 意ý 而nhi 往vãng 申thân 之chi 其kỳ 理lý 方phương 盡tận 。 今kim 謂vị 。 既ký 云vân 離ly 身thân 無vô 土thổ/độ 。 身thân 成thành 佛Phật 時thời 土thổ/độ 豈khởi 不bất 成thành 。 既ký 云vân 離ly 土thổ/độ 無vô 身thân 。 言ngôn 土thổ/độ 成thành 佛Phật 有hữu 何hà 乖quai 背bối/bội 。 一nhất 心tâm 具cụ 足túc 深thâm 可khả 思tư 量lượng 。 無vô 縱túng/tung 妄vọng 情tình 強cường/cưỡng 分phần/phân 諸chư 異dị 。 金kim 剛cang 下hạ 引dẫn 證chứng 也dã 。 暹# 云vân 。 天thiên 親thân 論luận 上thượng 卷quyển 偈kệ 云vân 。 智trí 習tập 唯duy 識thức 通thông 等đẳng 天thiên 親thân 釋thích 云vân 。 此thử 明minh 真chân 土thổ/độ 。 諸chư 佛Phật 無vô 有hữu 莊trang 嚴nghiêm 。 國quốc 土độ 之chi 事sự 。 諸chư 佛Phật 唯duy 有hữu 。 真chân 實thật 智trí 慧tuệ 。 習tập 識thức 通thông 達đạt 則tắc 是thị 修tu 習tập 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 通thông 達đạt 唯duy 識thức 真chân 實thật 之chi 性tánh 故cố 。 如như 是thị 取thủ 淨tịnh 土độ 者giả 即tức 修tu 此thử 智trí 習tập 唯duy 識thức 通thông 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 人nhân 。 乃nãi 取thủ 得đắc 淨tịnh 土độ 之chi 果quả 故cố 。 非phi 形hình 第đệ 一nhất 體thể 者giả 此thử 句cú 明minh 淨tịnh 土độ 體thể 。 不bất 自tự 生sanh 滅diệt 為vi 淨tịnh 土độ 形hình 。 乃nãi 以dĩ 真chân 實thật 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 理lý 為vi 淨tịnh 土độ 體thể 故cố 。 非phi 莊trang 嚴nghiêm 莊trang 嚴nghiêm 者giả 辨biện 二nhị 莊trang 嚴nghiêm 。 一nhất 者giả 形hình 相tướng 土thổ/độ 即tức 是thị 淨tịnh 土độ 水thủy 鳥điểu 樹thụ 林lâm 。 等đẳng 事sự 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。 二nhị 者giả 法pháp 性tánh 土thổ/độ 即tức 是thị 正chánh 智trí 證chứng 契khế 真Chân 如Như 無vô 漏lậu 功công 德đức 無vô 有hữu 形hình 相tướng 。 為vi 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。 今kim 更cánh 助trợ 釋thích 非phi 事sự 莊trang 嚴nghiêm 。 是thị 理lý 莊trang 嚴nghiêm 。 故cố 曰viết 非phi 莊trang 嚴nghiêm 莊trang 嚴nghiêm 。 二nhị 問vấn 出xuất 下hạ 憑bằng 教giáo 。 心tâm 淨tịnh 之chi 極cực 者giả 心tâm 淨tịnh 約ước 修tu 通thông 於ư 五ngũ 即tức 。 極cực 在tại 究cứu 竟cánh 。 二nhị 問vấn 經kinh 下hạ 立lập 問vấn 通thông 簡giản 二nhị 。 初sơ 約ước 今kim 教giáo 俱câu 談đàm 二nhị 。 初sơ 問vấn 二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 指chỉ 諸chư 教giáo 總tổng 斥xích 。 二nhị 正chánh 如như 下hạ 約ước 今kim 經kinh 義nghĩa 具cụ 。 文văn 云vân 下hạ 四tứ 句cú 經kinh 文văn 次thứ 第đệ 對đối 四tứ 土thổ/độ 。 初sơ 句cú 即tức 同đồng 居cư 土thổ/độ 。 界giới 內nội 具cụ 縛phược 未vị 見kiến 真chân 理lý 。 心tâm 神thần 動động 散tán 善thiện 惡ác 無vô 定định 。 菩Bồ 薩Tát 方phương 便tiện 。 觀quán 其kỳ 生sanh 熟thục 。 生sanh 則tắc 用dụng 穢uế 。 熟thục 則tắc 用dụng 淨tịnh 。 次thứ 句cú 即tức 有hữu 餘dư 土thổ/độ 。 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 界giới 內nội 惑hoặc 盡tận 皆giai 名danh 調điều 伏phục 。 既ký 出xuất 三tam 界giới 即tức 應ưng 有hữu 土thổ/độ 謂vị 有hữu 餘dư 也dã 。 三tam 句cú 即tức 果quả 報báo 土thổ/độ 。 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 。 分phần/phân 證chứng 中trung 智trí 名danh 入nhập 佛Phật 慧tuệ 。 四tứ 句cú 即tức 寂tịch 光quang 即tức 於ư 根căn 塵trần 了liễu 達đạt 三tam 諦đế 。 具cụ 足túc 無vô 減giảm 。 於ư 如Như 來Lai 常thường 。 是thị 故cố 起khởi 根căn 即tức 寂tịch 光quang 土thổ/độ 。 宛uyển 然nhiên 相tương 似tự 者giả 經kinh 有hữu 土thổ/độ 名danh 兼kiêm 所sở 化hóa 等đẳng 。 名danh 目mục 雖tuy 異dị 其kỳ 義nghĩa 冥minh 符phù 。 別biệt 當đương 解giải 釋thích 者giả 下hạ 疏sớ/sơ 中trung 初sơ 以dĩ 同đồng 居cư 通thông 名danh 四tứ 句cú 。 次thứ 以dĩ 四tứ 句cú 竪thụ 對đối 四tứ 土thổ/độ 。 今kim 當đương 次thứ 意ý 。 二nhị 對đối 他tha 經kinh 辨biện 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 對đối 法pháp 華hoa 明minh 今kim 經kinh 密mật 入nhập 二nhị 。 初sơ 約ước 顯hiển 教giáo 立lập 難nạn/nan 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 釋thích 義nghĩa 違vi 經kinh 其kỳ 理lý 何hà 在tại 。 以dĩ 顯hiển 露lộ 教giáo 中trung 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 不bất 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 有hữu 生sanh 處xứ 故cố 。 二nhị 約ước 密mật 解giải 答đáp 釋thích 二nhị 。 初sơ 明minh 密mật 悟ngộ 生sanh 土thổ/độ 。 佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 等đẳng 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 應ưng 約ước 密mật 教giáo 。 一nhất 音âm 異dị 解giải 即tức 通thông 顯hiển 祕bí 二nhị 不bất 定định 也dã 。 橫hoạnh/hoành 解giải 者giả 如như 前tiền 所sở 引dẫn 法pháp 華hoa 經kinh 文văn 。 秖kỳ 於ư 此thử 土thổ/độ 而nhi 覩đổ 上thượng 二nhị 。 故cố 小tiểu 被bị 斥xích 見kiến 淨tịnh 不bất 驚kinh 足túc 指chỉ 案án 地địa 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 縱túng/tung 對đối 大đại 竪thụ 說thuyết 於ư 小tiểu 解giải 仍nhưng 橫hoạnh/hoành 。 準chuẩn 其kỳ 正chánh 理lý 不bất 聞văn 為vi 勝thắng 。 二nhị 橫hoạnh/hoành 竪thụ 下hạ 顯hiển 佛Phật 自tự 在tại 。 約ước 竪thụ 顯hiển 論luận 實thật 如như 所sở 問vấn 。 約ước 橫hoạnh/hoành 密mật 入nhập 明minh 二Nhị 乘Thừa 生sanh 。 竪thụ 不bất 妨phương 橫hoạnh/hoành 橫hoạnh/hoành 不bất 妨phương 竪thụ 。 顯hiển 密mật 利lợi 物vật 故cố 云vân 無vô 礙ngại 。 二nhị 問vấn 若nhược 下hạ 對đối 華hoa 嚴nghiêm 示thị 四tứ 土thổ/độ 義nghĩa 該cai 二nhị 。 初sơ 明minh 四tứ 義nghĩa 該cai 收thu 二nhị 。 初sơ 問vấn 十thập 種chủng 佛Phật 土độ 者giả 。 二nhị 答đáp 二nhị 十thập 七thất 品phẩm 者giả 引dẫn 他tha 所sở 解giải 不bất 的đích 指chỉ 經kinh 。 二nhị 問vấn 若nhược 下hạ 明minh 對đối 教giáo 須tu 四tứ 二nhị 。 初sơ 問vấn 二nhị 答đáp 。 明minh 十thập 土thổ/độ 等đẳng 一nhất 往vãng 有hữu 經kinh 。 對đối 當đương 四tứ 教giáo 不bất 如như 四tứ 土thổ/độ 故cố 云vân 措thố 意ý 難nan 見kiến 。 措thố 置trí 也dã 。 言ngôn 欲dục 對đối 四tứ 教giáo 者giả 準chuẩn 止Chỉ 觀Quán 文văn 以dĩ 教giáo 。 對đối 土thổ/độ 有hữu 橫hoạnh/hoành 有hữu 竪thụ 。 橫hoạnh/hoành 對đối 者giả 同đồng 居cư 用dụng 藏tạng 。 方phương 便tiện 用dụng 通thông 。 實thật 報báo 用dụng 別biệt 。 寂tịch 光quang 用dụng 圓viên 。 竪thụ 對đối 者giả 同đồng 居cư 用dụng 四tứ 。 方phương 便tiện 用dụng 三tam 。 實thật 報báo 用dụng 二nhị 。 寂tịch 光quang 用dụng 圓viên 竪thụ 約ước 設thiết 教giáo 對đối 機cơ 機cơ 既ký 增tăng 減giảm 。 不bất 同đồng 致trí 使sử 教giáo 有hữu 差sai 別biệt 。 四tứ 土thổ/độ 對đối 教giáo 優ưu 劣liệt 多đa 少thiểu 。 故cố 名danh 為vi 竪thụ 。 土thổ/độ 體thể 敵địch 對đối 無vô 復phục 優ưu 劣liệt 。 故cố 名danh 為vi 橫hoạnh/hoành 。 問vấn 方phương 便tiện 土thổ/độ 中trung 已dĩ 無vô 通thông 惑hoặc 。 何hà 須tu 通thông 教giáo 橫hoạnh/hoành 竪thụ 二nhị 義nghĩa 皆giai 云vân 用dụng 通thông 。 答đáp 大Đại 乘Thừa 初sơ 門môn 調điều 機cơ 入nhập 頓đốn 。 為vi 知tri 故cố 學học 。 非phi 用dụng 斷đoạn 惑hoặc 。 如như 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 至chí 方Phương 等Đẳng 會hội 被bị 彈đàn 斥xích 已dĩ 皆giai 習tập 通thông 門môn 。 若nhược 至chí 方Phương 等Đẳng 必tất 到đáo 法pháp 華hoa 。 在tại 方phương 便tiện 土thổ/độ 須tu 通thông 教giáo 者giả 此thử 約ước 不bất 入nhập 方Phương 等Đẳng 會hội 人nhân 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 實thật 報báo 何hà 須tu 用dụng 別biệt 。 答đáp 約ước 教giáo 道đạo 說thuyết 。 證chứng 道đạo 必tất 無vô 。 問vấn 寂tịch 光quang 既ký 極cực 何hà 須tu 用dụng 教giáo 。 答đáp 教giáo 被bị 中trung 下hạ 不bất 被bị 究cứu 竟cánh 。 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 名danh 下hạ 。 等đẳng 覺giác 名danh 中trung 。 妙diệu 覺giác 為vi 上thượng 。 又hựu 十Thập 地Địa 名danh 下hạ 。 等đẳng 覺giác 名danh 中trung 。 妙diệu 覺giác 名danh 上thượng 。 具cụ 如như 下hạ 文văn 。 三Tam 明Minh 修tu 佛Phật 國quốc 因nhân 二nhị 。 初sơ 依y 經kinh 。 總tổng 立lập 二nhị 。 初sơ 指chỉ 經kinh 雙song 明minh 。 二nhị 依y 因nhân 下hạ 正chánh 示thị 依y 因nhân 。 橫hoạnh/hoành 約ước 十thập 七thất 者giả 橫hoạnh/hoành 謂vị 橫hoạnh/hoành 歷lịch 諸chư 行hành 修tu 因nhân 有hữu 十thập 七thất 法pháp 。 即tức 經Kinh 云vân 。 直trực 心tâm 是thị 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 。 乃nãi 至chí 十Thập 善Thiện 是thị 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 。 竪thụ 約ước 十thập 二nhị 者giả 竪thụ 謂vị 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 竪thụ 窮cùng 心tâm 源nguyên 有hữu 十thập 三tam 番phiên 相tương/tướng 資tư 成thành 淨tịnh 土độ 因nhân 。 即tức 經Kinh 云vân 。 隨tùy 其kỳ 直trực 心tâm 。 則tắc 能năng 發phát 行hạnh 。 乃nãi 至chí 隨tùy 其kỳ 心tâm 淨tịnh 。 即tức 一nhất 切thiết 功công 德đức 淨tịnh 。 而nhi 此thử 橫hoạnh/hoành 竪thụ 二nhị 番phiên 皆giai 云vân 約ước 正chánh 因nhân 以dĩ 明minh 依y 因nhân 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 故cố 知tri 。 直trực 心tâm 乃nãi 至chí 十Thập 善Thiện 亦diệc 名danh 正chánh 因nhân 。 亦diệc 曰viết 依y 因nhân 。 依y 因nhân 二nhị 種chủng 。 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 今kim 此thử 正chánh 當đương 為vi 他tha 取thủ 土thổ/độ 。 自tự 他tha 相tương/tướng 成thành 土thổ/độ 義nghĩa 方phương 具cụ 。 隨tùy 機cơ 別biệt 說thuyết 時thời 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 故cố 利lợi 物vật 依y 因nhân 由do 加gia 別biệt 願nguyện 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 行hành 一nhất 因nhân 兩lưỡng 向hướng 。 上thượng 求cầu 為vi 自tự 。 下hạ 化hóa 成thành 他tha 。 於ư 下hạ 化hóa 中trung 分phần/phân 於ư 兩lưỡng 異dị 自tự 行hành 利lợi 物vật 之chi 依y 正chánh 也dã 。 二nhị 國quốc 既ký 下hạ 約ước 土thổ/độ 別biệt 示thị 三tam 。 初sơ 例lệ 果quả 略lược 示thị 。 果quả 即tức 所sở 取thủ 四tứ 土thổ/độ 也dã 。 四tứ 教giáo 至chí 感cảm 於ư 四tứ 土thổ/độ 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 故cố 知tri 。 自tự 行hành 依y 之chi 與dữ 正chánh 一nhất 因nhân 成thành 二nhị 。 故cố 云vân 正chánh 因nhân 感cảm 四tứ 佛Phật 果Quả 依y 因nhân 復phục 感cảm 四tứ 土thổ/độ 。 所sở 以dĩ 其kỳ 因nhân 不bất 殊thù 而nhi 義nghĩa 兩lưỡng 別biệt 。 故cố 使sử 寂tịch 光quang 法Pháp 身thân 異dị 而nhi 常thường 一nhất 。 子tử 細tế 下hạ 一nhất 往vãng 以dĩ 四tứ 教giáo 對đối 四tứ 土thổ/độ 如như 向hướng 明minh 之chi 。 二nhị 往vãng 窮cùng 覈# 故cố 有hữu 小tiểu 妨phương 。 以dĩ 同đồng 居cư 用dụng 四tứ 方phương 便tiện 用dụng 三tam 果quả 報báo 用dụng 二nhị 此thử 其kỳ 妨phương 也dã 。 子tử 細tế 即tức 二nhị 往vãng 也dã 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 小tiểu 妨phương 者giả 若nhược 四tứ 教giáo 因nhân 對đối 於ư 四tứ 土thổ/độ 。 雖tuy 有hữu 此thử 義nghĩa 不bất 無vô 小tiểu 殊thù 。 何hà 者giả 藏tạng 通thông 對đối 於ư 同đồng 居cư 淨tịnh 穢uế 。 別biệt 對đối 有hữu 餘dư 似tự 如như 稍sảo 得đắc 。 若nhược 於ư 土thổ/độ 中trung 辨biện 教giáo 多đa 少thiểu 是thị 則tắc 不bất 便tiện 。 故cố 更cánh 對đối 土thổ/độ 用dụng 教giáo 增tăng 減giảm 委ủy 悉tất 論luận 之chi 今kim 。 謂vị 若nhược 準chuẩn 止Chỉ 觀Quán 即tức 是thị 以dĩ 同đồng 居cư 對đối 藏tạng 。 有hữu 餘dư 對đối 通thông 。 已dĩ 如như 前tiền 記ký 。 荊kinh 溪khê 以dĩ 藏tạng 通thông 對đối 同đồng 居cư 。 別biệt 對đối 有hữu 餘dư 者giả 且thả 順thuận 下hạ 文văn 用dụng 教giáo 增tăng 減giảm 以dĩ 說thuyết 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 有hữu 餘dư 土thổ/độ 成thành 佛Phật 乃nãi 至chí 云vân 修tu 於ư 別biệt 圓viên 兩lưỡng 教giáo 之chi 因nhân 。 既ký 不bất 云vân 通thông 。 故cố 以dĩ 別biệt 教giáo 對đối 有hữu 餘dư 也dã 。 二nhị 今kim 還hoàn 下hạ 對đối 土thổ/độ 廣quảng 釋thích 。 界giới 內nội 緣duyên 集tập 即tức 見kiến 思tư 也dã 。 別biệt 圓viên 眾chúng 生sanh 至chí 來lai 生sanh 其kỳ 國quốc 。 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 依y 彼bỉ 有hữu 餘dư 用dụng 教giáo 之chi 時thời 云vân 別biệt 圓viên 耳nhĩ 。 若nhược 至chí 實thật 報báo 失thất 別biệt 教giáo 稱xưng 。 唯duy 一nhất 圓viên 常thường 以dĩ 當đương 土thổ/độ 名danh 。 三tam 十thập 方phương 下hạ 結kết 顯hiển 化hóa 意ý 。 湛trạm 若nhược 虛hư 空không 者giả 無vô 復phục 眾chúng 生sanh 七thất 方phương 便tiện 異dị 。 不bất 見kiến 國quốc 土độ 淨tịnh 穢uế 差sai 品phẩm 故cố 云vân 。 無vô 有hữu 增tăng 減giảm 。 盡tận 未vị 下hạ 荊kinh 溪khê 云vân 。 引dẫn 法pháp 華hoa 經kinh 壽thọ 量lượng 者giả 引dẫn 於ư 實thật 果quả 以dĩ 證chứng 權quyền 果quả 。 所sở 以dĩ 過quá 去khứ 若nhược 常thường 未vị 來lai 必tất 常thường 。 如như 從tùng 本bổn 果quả 以dĩ 垂thùy 於ư 迹tích 。 示thị 淨tịnh 土độ 行hành 以dĩ 取thủ 眾chúng 生sanh 。 四tứ 見kiến 國quốc 不bất 同đồng 二nhị 。 初sơ 引dẫn 經kinh 總tổng 示thị 。 寂tịch 光quang 如như 寶bảo 器khí 飯phạn 色sắc 如như 三tam 土thổ/độ 。 由do 福phước 不bất 同đồng 見kiến 飯phạn 色sắc 異dị 。 由do 機cơ 不bất 同đồng 見kiến 三tam 土thổ/độ 異dị 。 至chí 論luận 下hạ 總tổng 示thị 其kỳ 意ý 也dã 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 至chí 論luận 至chí 可khả 見kiến 者giả 仍nhưng 以dĩ 三tam 土thổ/độ 從tùng 寂tịch 光quang 論luận 。 寂tịch 光quang 無vô 相tướng 故cố 三tam 皆giai 泯mẫn 。 由do 不bất 可khả 見kiến 故cố 得đắc 有hữu 見kiến 。 十thập 番phiên 者giả 初sơ 約ước 同đồng 居cư 輕khinh 重trọng 。 二nhị 約ước 同đồng 居cư 對đối 有hữu 餘dư 。 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 諸chư 土thổ/độ 非phi 垢cấu 寂tịch 光quang 非phi 淨tịnh 。 下hạ 文văn 備bị 矣hĩ 。 此thử 不bất 委ủy 論luận 。 二nhị 列liệt 句cú 別biệt 明minh 二nhị 。 初sơ 列liệt 句cú 正chánh 解giải 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 此thử 中trung 問vấn 答đáp 總tổng 有hữu 三tam 重trọng/trùng 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。 既ký 云vân 於ư 不bất 可khả 見kiến 而nhi 得đắc 有hữu 見kiến 。 即tức 是thị 寂tịch 光quang 對đối 於ư 三tam 土thổ/độ 。 先tiên 以dĩ 有hữu 餘dư 攝nhiếp 二nhị 同đồng 居cư 。 對đối 二nhị 同đồng 居cư 而nhi 立lập 四tứ 句cú 。 以dĩ 此thử 二nhị 土thổ/độ 並tịnh 有hữu 實thật 質chất 而nhi 辨biện 同đồng 異dị 。 故cố 得đắc 約ước 質chất 以dĩ 辨biện 有hữu 無vô 。 次thứ 以dĩ 實thật 報báo 對đối 於ư 下hạ 二nhị 以dĩ 立lập 四tứ 句cú 。 以dĩ 實thật 報báo 中trung 色sắc 無vô 障chướng 礙ngại 對đối 下hạ 二nhị 土thổ/độ 質chất 礙ngại 辨biện 異dị 。 三tam 以dĩ 寂tịch 光quang 對đối 於ư 下hạ 三tam 以dĩ 為vi 四tứ 句cú 。 以dĩ 寂tịch 光quang 中trung 色sắc 質chất 永vĩnh 寂tịch 故cố 以dĩ 有hữu 無vô 相tướng 對đối 辨biện 四tứ 。 是thị 故cố 辨biện 第đệ 二nhị 四tứ 句cú 約ước 有hữu 色sắc 質chất 論luận 障chướng 不bất 障chướng 。 初sơ 四tứ 句cú 中trung 復phục 更cánh 約ước 障chướng 以dĩ 辨biện 四tứ 別biệt 。 若nhược 爾nhĩ 亦diệc 應ưng 更cánh 於ư 初sơ 四tứ 句cú 以dĩ 前tiền 立lập 四tứ 句cú 。 淨tịnh 質chất 穢uế 見kiến 如như 身thân 子tử 等đẳng 。 淨tịnh 質chất 淨tịnh 見kiến 如như 安an 養dưỡng 人nhân 。 穢uế 質chất 淨tịnh 見kiến 。 如như 大Đại 梵Phạm 王Vương 。 穢uế 質chất 穢uế 見kiến 如như 五ngũ 濁trược 人nhân 。 即tức 二nhị 同đồng 居cư 相tương/tướng 比tỉ 望vọng 也dã 。 文văn 中trung 三tam 。 初sơ 約ước 有hữu 餘dư 對đối 同đồng 居cư 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 問vấn 經kinh 言ngôn 去khứ 總tổng 問vấn 也dã 。 先tiên 引dẫn 經kinh 立lập 宗tông 。 此thử 為vi 是thị 下hạ 結kết 難nạn/nan 也dã 。 難nạn/nan 意ý 者giả 為vi 元nguyên 秖kỳ 是thị 一nhất 種chủng 飯phạn 色sắc 見kiến 自tự 異dị 耶da 。 為vi 元nguyên 有hữu 多đa 色sắc 見kiến 有hữu 異dị 耶da 。 準chuẩn 下hạ 答đáp 文văn 既ký 有hữu 四tứ 句cú 。 豈khởi 但đãn 一nhất 兩lưỡng 句cú 而nhi 已dĩ 。 別biệt 圓viên 菩Bồ 薩Tát 用dụng 天thiên 眼nhãn 見kiến 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 見kiến 土thổ/độ 不bất 應ứng 用dụng 餘dư 眼nhãn 。 故cố 即tức 此thử 二nhị 人nhân 賢hiền 位vị 眼nhãn 也dã 。 此thử 約ước 身thân 居cư 此thử 土thổ/độ 以dĩ 論luận 。 若nhược 在tại 方phương 便tiện 見kiến 二nhị 同đồng 居cư 必tất 無vô 異dị 質chất 。 一nhất 質chất 一nhất 見kiến 等đẳng 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 明minh 五ngũ 人nhân 共cộng 見kiến 有hữu 餘dư 更cánh 無vô 別biệt 者giả 。 五ngũ 人nhân 之chi 中trung 雖tuy 兼kiêm 別biệt 圓viên 。 且thả 據cứ 三tam 藏tạng 二Nhị 乘Thừa 通thông 教giáo 三tam 乘thừa 共cộng 見kiến 故cố 爾nhĩ 。 此thử 之chi 兩lưỡng 教giáo 三tam 乘thừa 之chi 人nhân 共cộng 稟bẩm 近cận 教giáo 。 故cố 於ư 有hữu 餘dư 所sở 見kiến 未vị 遠viễn 故cố 。 便tiện 且thả 以dĩ 二nhị 同đồng 居cư 土thổ/độ 共cộng 彼bỉ 有hữu 餘dư 而nhi 為vi 一nhất 見kiến 。 若nhược 於ư 彼bỉ 土độ 發phát 別biệt 圓viên 心tâm 便tiện 即tức 同đồng 於ư 別biệt 圓viên 所sở 見kiến 。 言ngôn 三tam 種chủng 意ý 生sanh 者giả 出xuất 四tứ 卷quyển 楞lăng 伽già 經kinh 。 通thông 名danh 意ý 生sanh 。 今kim 山sơn 家gia 釋thích 義nghĩa 。 作tác 意ý 生sanh 故cố 名danh 為vi 意ý 生sanh 。 故cố 楞lăng 伽già 云vân 。 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 。 力lực 憶ức 本bổn 願nguyện 故cố 生sanh 諸chư 聖thánh 中trung 。 故cố 知tri 。 經Kinh 云vân 憶ức 憶ức 即tức 作tác 意ý 也dã 。 彼bỉ 經kinh 第đệ 四tứ 釋thích 三tam 別biệt 名danh 。 初sơ 常thường 無vô 常thường 品phẩm 云vân 。 意ý 生sanh 三tam 種chủng 。 一nhất 入nhập 三tam 昧muội 樂nhạo/nhạc/lạc 意ý 成thành 身thân 。 亦diệc 云vân 正chánh 受thọ 。 即tức 三tam 四tứ 五ngũ 地địa 心tâm 寂tịch 不bất 動động 也dã 。 二nhị 覺giác 法pháp 自tự 性tánh 意ý 成thành 身thân 。 即tức 八bát 地địa 中trung 普phổ 入nhập 佛Phật 剎sát 故cố 以dĩ 法pháp 為vi 自tự 性tánh 。 三tam 種chủng 類loại 俱câu 生sanh 無vô 作tác 意ý 成thành 身thân 。 謂vị 了liễu 佛Phật 證chứng 法pháp 。 成thành 之chi 與dữ 生sanh 並tịnh 從tùng 果quả 說thuyết 此thử 約ước 通thông 教giáo 及cập 以dĩ 別biệt 接tiếp 。 法pháp 華hoa 玄huyền 中trung 並tịnh 云vân 在tại 前tiền 三tam 教giáo 者giả 。 以dĩ 通thông 諸chư 教giáo 釋thích 義nghĩa 故cố 也dã 。 今kim 文văn 既ký 上thượng 云vân 羅La 漢Hán 支chi 佛Phật 。 下hạ 云vân 三tam 種chủng 意ý 生sanh 。 即tức 此thử 三tam 種chủng 並tịnh 指chỉ 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 故cố 知tri 。 二Nhị 乘Thừa 收thu 乎hồ 兩lưỡng 教giáo 。 菩Bồ 薩Tát 止chỉ 在tại 於ư 通thông 。 共cộng 為vi 三tam 乘thừa 。 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 既ký 同đồng 人nhân 天thiên 非phi 今kim 所sở 論luận 也dã 。 輔phụ 行hành 云vân 。 楞lăng 伽già 既ký 云vân 八bát 地địa 是thị 覺giác 法pháp 自tự 性tánh 。 驗nghiệm 初sơ 文văn 雖tuy 云vân 五ngũ 地địa 亦diệc 兼kiêm 七thất 地địa 。 即tức 入nhập 空không 位vị 也dã 。 八bát 地địa 即tức 當đương 入nhập 假giả 位vị 也dã 。 種chủng 類loại 俱câu 生sanh 云vân 了liễu 佛Phật 證chứng 法pháp 。 即tức 是thị 入nhập 中trung 屬thuộc 佛Phật 種chủng 類loại 未vị 必tất 自tự 證chứng 。 若nhược 接tiếp 入nhập 別biệt 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 入nhập 別biệt 十thập 住trụ 。 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 接tiếp 入nhập 十thập 行hành 。 知tri 佛Phật 證chứng 法pháp 是thị 入nhập 迴hồi 向hướng 。 並tịnh 非phi 證chứng 道đạo 故cố 名danh 意ý 生sanh 。 仍nhưng 本bổn 為vi 名danh 兼kiêm 不bất 接tiếp 者giả 共cộng 結kết 此thử 位vị 。 故cố 並tịnh 云vân 地địa 。 二nhị 問vấn 那na 下hạ 釋thích 妨phương 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 那na 約ước 有hữu 餘dư 等đẳng 者giả 一nhất 質chất 與dữ 一nhất 見kiến 皆giai 云vân 有hữu 餘dư 。 若nhược 二nhị 同đồng 居cư 各các 各các 自tự 見kiến 。 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 。 一nhất 質chất 一nhất 見kiến 。 何hà 必tất 要yếu 須tu 約ước 有hữu 餘dư 耶da 。 次thứ 答đáp 中trung 云vân 三tam 人nhân 者giả 當đương 知tri 。 前tiền 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 中trung 三tam 種chủng 意ý 生sanh 。 須tu 指chỉ 通thông 教giáo 中trung 利lợi 鈍độn 菩Bồ 薩Tát 。 但đãn 不bất 得đắc 指chỉ 利lợi 根căn 見kiến 中trung 。 以dĩ 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 但đãn 斷đoạn 通thông 惑hoặc 與dữ 二Nhị 乘Thừa 同đồng 。 以dĩ 其kỳ 適thích 從tùng 通thông 中trung 來lai 故cố 。 是thị 故cố 答đáp 中trung 且thả 指chỉ 三tam 乘thừa 同đồng 見kiến 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 此thử 等đẳng 本bổn 異dị 今kim 皆giai 成thành 同đồng 。 故cố 且thả 言ngôn 之chi 。 若nhược 指chỉ 二nhị 同đồng 居cư 人nhân 當đương 土thổ/độ 自tự 見kiến 。 何hà 往vãng 不bất 得đắc 。 但đãn 為vi 辨biện 異dị 故cố 須tu 此thử 明minh 言ngôn 。 無vô 漏lậu 至chí 相tương/tướng 同đồng 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 據cứ 未vị 發phát 於ư 別biệt 圓viên 之chi 心tâm 論luận 。 未vị 見kiến 中trung 其kỳ 事sự 亦diệc 等đẳng 。 故cố 於ư 真Chân 諦Đế 同đồng 一nhất 見kiến 也dã 。 二nhị 約ước 實thật 報báo 對đối 二nhị 土thổ/độ 。 即tức 因nhân 陀đà 羅la 網võng 者giả 實thật 報báo 土thổ/độ 也dã 。 三tam 約ước 寂tịch 光quang 對đối 三tam 土thổ/độ 。 各các 有hữu 問vấn 答đáp 。 悉tất 如như 文văn 。 二nhị 略lược 出xuất 下hạ 指chỉ 廣quảng 結kết 示thị 。 五ngũ 明minh 往vãng 生sanh 二nhị 。 初sơ 列liệt 章chương 。 二nhị 隨tùy 釋thích 二nhị 。 初sơ 總tổng 示thị 。 亦diệc 云vân 來lai 生sanh 具cụ 如như 大đại 品phẩm 者giả 暹# 云vân 。 大đại 品phẩm 第đệ 二nhị 舍Xá 利Lợi 弗Phất 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波ba 羅la 密mật 。 能năng 如như 是thị 習tập 相tương 應ứng 者giả 從tùng 何hà 處xứ 終chung 。 來lai 生sanh 此thử 間gian 。 從tùng 此thử 間gian 終chung 當đương 生sanh 何hà 處xứ 。

佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 或hoặc 從tùng 他tha 方phương 佛Phật 國quốc 。 來lai 生sanh 此thử 間gian 。 或hoặc 從tùng 兜Đâu 率Suất 來lai 生sanh 此thử 間gian 。 或hoặc 從tùng 人nhân 道đạo 。 來lai 生sanh 此thử 間gian 。 從tùng 此thử 下hạ 今kim 師sư 釋thích 二nhị 名danh 也dã 。 此thử 云vân 往vãng 住trụ 。 大đại 品phẩm 云vân 來lai 生sanh 。 秖kỳ 是thị 彼bỉ 此thử 相tương 望vọng 得đắc 名danh 耳nhĩ 。 二nhị 土thổ/độ 亦diệc 然nhiên 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 二nhị 同đồng 居cư 土thổ/độ 相tương 望vọng 既ký 爾nhĩ 。 有hữu 餘dư 實thật 報báo 相tương 望vọng 亦diệc 然nhiên 。 但đãn 橫hoạnh/hoành 竪thụ 異dị 耳nhĩ 者giả 二nhị 同đồng 居cư 土thổ/độ 橫hoạnh/hoành 望vọng 餘dư 二nhị 土thổ/độ 名danh 之chi 為vi 竪thụ 若nhược 爾nhĩ 秖kỳ 可khả 娑sa 婆bà 而nhi 往vãng 於ư 淨tịnh 。 何hà 以dĩ 從tùng 淨tịnh 卻khước 生sanh 此thử 耶da 。 答đáp 下hạ 之chi 八bát 品phẩm 不bất 可khả 來lai 生sanh 上thượng 品phẩm 上thượng 生sanh 。 或hoặc 可khả 即tức 能năng 到đáo 彼bỉ 土độ 已dĩ 。 獲hoạch 通thông 故cố 來lai 。 法pháp 華hoa 云vân 。 是thị 人nhân 自tự 捨xả 清thanh 淨tịnh 業nghiệp 報báo 。 而nhi 來lai 樂nhạo 此thử 。 多đa 怒nộ 害hại 處xứ 。 唯duy 常thường 寂tịch 光quang 文văn 無vô 往vãng 義nghĩa 。 上thượng 品phẩm 可khả 爾nhĩ 。 中trung 下hạ 義nghĩa 通thông 。 若nhược 中trung 下hạ 無vô 實thật 報báo 亦diệc 無vô 。 若nhược 不bất 立lập 於ư 中trung 下hạ 猶do 屬thuộc 實thật 報báo 故cố 也dã 。 又hựu 若nhược 義nghĩa 立lập 不bất 往vãng 而nhi 往vãng 上thượng 品phẩm 亦diệc 通thông 。 何hà 但đãn 中trung 下hạ 。 善Thiện 逝Thệ 之chi 言ngôn 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。 如Như 來Lai 之chi 義nghĩa 信tín 亦diệc 不bất 無vô 。 二nhị 別biệt 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 一nhất 染nhiễm 下hạ 釋thích 四tứ 。 初sơ 染nhiễm 淨tịnh 土độ 二nhị 。 初sơ 穢uế 土thổ/độ 二nhị 。 初sơ 實thật 生sanh 九cửu 品phẩm 潤nhuận 生sanh 等đẳng 者giả 欲dục 惑hoặc 九cửu 品phẩm 。 上thượng 上thượng 潤nhuận 二nhị 生sanh 。 上thượng 中trung 上thượng 下hạ 中trung 上thượng 各các 潤nhuận 一nhất 生sanh 。 中trung 中trung 中trung 下hạ 共cộng 潤nhuận 一nhất 生sanh 。 下hạ 三tam 品phẩm 共cộng 潤nhuận 一nhất 生sanh 。 故cố 初sơ 果quả 於ư 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 各các 受thọ 七thất 生sanh 。 故cố 云vân 七thất 反phản 。 二nhị 果quả 三tam 品phẩm 者giả 斷đoạn 五ngũ 名danh 二nhị 向hướng 。 斷đoạn 六lục 一nhất 來lai 果quả 。 以dĩ 下hạ 三tam 品phẩm 潤nhuận 一nhất 生sanh 故cố 。 一nhất 往vãng 來lai 者giả 一nhất 往vãng 天thiên 上thượng 一nhất 來lai 人nhân 間gian 。 互hỗ 說thuyết 亦diệc 爾nhĩ 。 三tam 果quả 名danh 不bất 來lai 。 以dĩ 九cửu 品phẩm 盡tận 故cố 。 若nhược 斷đoạn 至chí 八bát 餘dư 一nhất 品phẩm 在tại 名danh 一nhất 種chủng 子tử 。 猶do 生sanh 欲dục 界giới 。 通thông 六lục 地địa 來lai 者giả 六lục 地địa 已dĩ 下hạ 惑hoặc 未vị 盡tận 故cố 。 見kiến 地địa 七thất 反phản 薄bạc 地địa 。 一nhất 來lai 離ly 欲dục 不bất 來lai 下hạ 界giới 。 生sanh 上thượng 二nhị 界giới 別biệt 教giáo 十thập 住trụ 初sơ 住trụ 斷đoạn 見kiến 。 二nhị 住trụ 至chí 七thất 住trụ 斷đoạn 思tư 盡tận 。 今kim 云vân 十thập 住trụ 且thả 通thông 舉cử 耳nhĩ 。 論luận 其kỳ 生sanh 數số 比tỉ 前tiền 可khả 知tri 。 五ngũ 品phẩm 見kiến 思tư 全toàn 在tại 。 七thất 信tín 方phương 出xuất 三tam 界giới 。 三tam 教giáo 約ước 惑hoặc 牽khiên 生sanh 並tịnh 同đồng 藏tạng 教giáo 。 故cố 云vân 並tịnh 類loại 三tam 果quả 可khả 知tri 。 二nhị 權quyền 生sanh 方phương 便tiện 願nguyện 來lai 者giả 但đãn 在tại 菩Bồ 薩Tát 。 小tiểu 從tùng 得đắc 記ký 義nghĩa 亦diệc 同đồng 之chi 。 生sanh 方phương 便tiện 土thổ/độ 未vị 破phá 無vô 明minh 。 欲dục 化hóa 眾chúng 生sanh 。 須tu 假giả 願nguyện 牽khiên 。 未vị 能năng 任nhậm 運vận 故cố 使sử 應ưng 生sanh 唯duy 約ước 二nhị 土thổ/độ 。 二nhị 淨tịnh 土độ 來lai 生sanh 人nhân 天thiên 者giả 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 彼bỉ 土độ 具cụ 有hữu 欲dục 色sắc 諸chư 天thiên 。 但đãn 無vô 須Tu 彌Di 地địa 居cư 。 一nhất 切thiết 皆giai 依y 。 虛hư 空không 而nhi 住trụ 。 荊kinh 溪khê 所sở 說thuyết 依y 無Vô 量Lượng 壽Thọ 經Kinh 也dã 。 二nhị 有hữu 餘dư 二nhị 。 初sơ 實thật 生sanh 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 別biệt 教giáo 十thập 行hành 圓viên 信tín 後hậu 心tâm 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 準chuẩn 理lý 別biệt 教giáo 應ưng 云vân 住trụ 向hướng 。 今kim 不bất 云vân 者giả 住trụ 以dĩ 同đồng 於ư 藏tạng 通thông 五ngũ 人nhân 十thập 向hướng 修tu 中trung 。 雖tuy 亦diệc 同đồng 生sanh 有hữu 餘dư 之chi 土thổ/độ 非phi 為vi 正chánh 意ý 。 故cố 取thủ 剋khắc 體thể 但đãn 云vân 十thập 行hành 。 而nhi 云vân 圓viên 信tín 復phục 云vân 後hậu 心tâm 者giả 七thất 信tín 已dĩ 上thượng 亦diệc 可khả 得đắc 生sanh 。 但đãn 是thị 略lược 耳nhĩ 。 二nhị 故cố 勝thắng 下hạ 引dẫn 證chứng 二nhị 。 初sơ 引dẫn 經kinh 二nhị 。 問vấn 何hà 下hạ 釋thích 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 釋thích 別biệt 名danh 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 釋thích 三tam 意ý 生sanh 皆giai 云vân 恐khủng 者giả 尊tôn 重trọng 聖thánh 典điển 兼kiêm 示thị 無vô 執chấp 。 三tam 種chủng 階giai 降giáng/hàng 經kinh 文văn 義nghĩa 含hàm 。 為vi 是thị 何hà 教giáo 。 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 若nhược 約ước 通thông 教giáo 七thất 地địa 已dĩ 上thượng 或hoặc 至chí 九cửu 地địa 。 言ngôn 自tự 性tánh 者giả 別biệt 住trụ 同đồng 通thông 應ưng 取thủ 十thập 行hành 。 圓viên 教giáo 既ký 云vân 伏phục 於ư 無vô 明minh 。 即tức 知tri 七thất 信tín 也dã 。 所sở 以dĩ 別biệt 教giáo 云vân 自tự 性tánh 者giả 若nhược 不bất 見kiến 中trung 。 則tắc 不bất 見kiến 於ư 。 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 二nhị 皆giai 言ngôn 下hạ 釋thích 通thông 名danh 。 未vị 發phát 真chân 修tu 者giả 別biệt 圓viên 地địa 住trụ 已dĩ 前tiền 名danh 緣duyên 修tu 。 登đăng 地địa 登đăng 住trụ 名danh 真chân 修tu 。 向hướng 約ước 三tam 人nhân 無vô 明minh 全toàn 在tại 。 故cố 俱câu 作tác 意ý 而nhi 生sanh 彼bỉ 土độ 。 初sơ 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 雖tuy 約ước 通thông 教giáo 入nhập 空không 接tiếp 入nhập 別biệt 圓viên 亦diệc 緣duyên 修tu 攝nhiếp 。 故cố 荊kinh 溪khê 云vân 。 真chân 緣duyên 之chi 義nghĩa 義nghĩa 通thông 通thông 別biệt 也dã 。 二nhị 問vấn 下hạ 釋thích 妨phương 。 問vấn 意ý 者giả 楞lăng 伽già 意ý 生sanh 既ký 在tại 十Thập 地Địa 。 合hợp 生sanh 實thật 報báo 。 何hà 故cố 向hướng 解giải 勝thắng 鬘man 但đãn 指chỉ 通thông 人nhân 及cập 地địa 住trụ 已dĩ 前tiền 生sanh 方phương 便tiện 土thổ/độ 耶da 。 然nhiên 楞lăng 伽già 十Thập 地Địa 約ước 通thông 示thị 義nghĩa 。 已dĩ 如như 前tiền 記ký 。 既ký 十Thập 地Địa 名danh 濫lạm 。 故cố 此thử 約ước 別biệt 地địa 難nạn/nan 之chi 。 故cố 云vân 應ưng 生sanh 報báo 土thổ/độ 。 答đáp 中trung 從tùng 容dung 兩lưỡng 向hướng 釋thích 之chi 。 約ước 別biệt 十Thập 地Địa 判phán 三tam 意ý 生sanh 者giả 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 向hướng 云vân 皆giai 言ngôn 意ý 者giả 未vị 發phát 真chân 修tu 。 猶do 是thị 作tác 意ý 耶da 。 別biệt 地địa 既ký 是thị 真chân 修tu 。 意ý 生sanh 之chi 義nghĩa 為vi 何hà 所sở 主chủ 。 答đáp 荊kinh 溪khê 解giải 云vân 。 若nhược 約ước 別biệt 教giáo 則tắc 有hữu 二nhị 義nghĩa 三tam 俱câu 名danh 意ý 。 三tam 俱câu 入nhập 地địa 。 一nhất 者giả 但đãn 是thị 未vị 極cực 名danh 意ý 。 二nhị 帶đái 教giáo 道đạo 挫tỏa 之chi 言ngôn 意ý 。 故cố 云vân 三tam 種chủng 意ý 生sanh 。 即tức 生sanh 報báo 土thổ/độ 也dã 。 約ước 通thông 等đẳng 者giả 準chuẩn 此thử 。 即tức 如như 前tiền 之chi 所sở 明minh 一nhất 質chất 一nhất 見kiến 即tức 是thị 二Nhị 乘Thừa 及cập 當đương 教giáo 中trung 三tam 種chủng 意ý 生sanh 異dị 質chất 一nhất 見kiến 而nhi 云vân 即tức 是thị 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 當đương 知tri 。 消tiêu 於ư 楞lăng 伽già 經kinh 文văn 即tức 別biệt 圓viên 人nhân 有hữu 三tam 意ý 也dã 。 故cố 今kim 別biệt 更cánh 從tùng 通thông 菩Bồ 薩Tát 而nhi 說thuyết 之chi 也dã 。 二nhị 若nhược 實thật 下hạ 權quyền 生sanh 。 三tam 果quả 報báo 土thổ/độ 。 四tứ 寂tịch 光quang 土thổ/độ 二nhị 。 初sơ 明minh 極cực 果quả 無vô 生sanh 。 二nhị 若nhược 分phần/phân 下hạ 明minh 分phần/phân 真chân 生sanh 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 。 下hạ 寂tịch 滅diệt 至chí 一nhất 生sanh 者giả 仁nhân 王vương 經kinh 明minh 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 唯duy 有hữu 二nhị 品phẩm 。 今kim 義nghĩa 開khai 三tam 。 上thượng 品phẩm 即tức 妙diệu 覺giác 。 此thử 以dĩ 寂tịch 忍nhẫn 即tức 寂tịch 光quang 故cố 別biệt 約ước 中trung 下hạ 以dĩ 明minh 生sanh 義nghĩa 。 或hoặc 云vân 下hạ 此thử 約ước 通thông 論luận 。 始thỉ 從tùng 初sơ 住trụ 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 終chung 乎hồ 等đẳng 覺giác 中trung 品phẩm 寂tịch 忍nhẫn 。 既ký 皆giai 分phần/phân 證chứng 佛Phật 性tánh 皆giai 名danh 往vãng 生sanh 寂tịch 光quang 也dã 。 故cố 云vân 皆giai 有hữu 此thử 義nghĩa 。 但đãn 有hữu 下hạ 奪đoạt 而nhi 言ngôn 之chi 。 寂tịch 光quang 唯duy 是thị 妙diệu 覺giác 。 以dĩ 分phần/phân 證chứng 猶do 有hữu 無vô 明minh 惑hoặc 變biến 易dị 生sanh 死tử 故cố 也dã 。 二nhị 前tiền 四tứ 下hạ 結kết 示thị 。 三tam 問vấn 分phần/phân 下hạ 科khoa 簡giản 二nhị 。 初sơ 簡giản 同đồng 居cư 有hữu 餘dư 二nhị 。 初sơ 問vấn 荊kinh 溪khê 云vân 以dĩ 通thông 見kiến 思tư 難nạn/nan 別biệt 見kiến 思tư 見kiến 思tư 既ký 同đồng 捨xả 身thân 應ưng 等đẳng 。 二nhị 答đáp 如như 文văn 。 二nhị 簡giản 實thật 報báo 寂tịch 光quang 三tam 。 初sơ 簡giản 不bất 生sanh 。 荊kinh 溪khê 云vân 問vấn 實thật 報báo 受thọ 生sanh 等đẳng 者giả 還hoàn 取thủ 上thượng 文văn 三tam 。 土thổ/độ 有hữu 生sanh 。 唯duy 常thường 寂tịch 光quang 無vô 往vãng 來lai 生sanh 。 則tắc 應ưng 不bất 合hợp 更cánh 有hữu 此thử 問vấn 。 答đáp 中trung 意ý 者giả 但đãn 欲dục 重trọng/trùng 顯hiển 從tùng 名danh 消tiêu 義nghĩa 。 亦diệc 約ước 中trung 下hạ 在tại 果quả 報báo 內nội 。 二nhị 簡giản 生sanh 義nghĩa 。 有hữu 邊biên 論luận 生sanh 等đẳng 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 約ước 報báo 論luận 生sanh 。 是thị 故cố 有hữu 邊biên 論luận 於ư 果quả 報báo 。 約ước 所sở 入nhập 邊biên 則tắc 非phi 果quả 報báo 。 但đãn 所sở 入nhập 邊biên 即tức 是thị 見kiến 真chân 故cố 云vân 不bất 生sanh 。 上thượng 品phẩm 無vô 報báo 唯duy 真chân 。 無vô 生sanh 而nhi 云vân 生sanh 者giả 不bất 生sanh 而nhi 生sanh 。 故cố 果quả 報báo 中trung 見kiến 真chân 亦diệc 有hữu 果quả 報báo 不phủ 生sanh 生sanh 義nghĩa 。 究cứu 竟cánh 而nhi 論luận 寂tịch 光quang 唯duy 真chân 。 永vĩnh 無vô 果quả 報báo 。 義nghĩa 而nhi 言ngôn 之chi 亦diệc 可khả 得đắc 云vân 不bất 生sanh 生sanh 義nghĩa 。 此thử 則tắc 不bất 復phục 更cánh 有hữu 生sanh 也dã 。 三tam 簡giản 常thường 義nghĩa 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 此thử 問vấn 意ý 者giả 從tùng 名danh 作tác 並tịnh 。 以dĩ 不bất 生sanh 生sanh 與dữ 不bất 常thường 常thường 言ngôn 勢thế 欲dục 同đồng 其kỳ 義nghĩa 。 似tự 反phản 故cố 以dĩ 反phản 義nghĩa 以dĩ 問vấn 勢thế 同đồng 。 答đáp 中trung 意ý 者giả 名danh 異dị 義nghĩa 同đồng 故cố 許hứa 斯tư 理lý 。 以dĩ 諾nặc 並tịnh 辭từ 。 何hà 者giả 下hạ 釋thích 出xuất 名danh 異dị 義nghĩa 同đồng 之chi 相tướng 。 究cứu 竟cánh 而nhi 論luận 唯duy 名danh 常thường 。 常thường 及cập 以dĩ 不bất 生sanh 故cố 引dẫn 聖thánh 位vị 。 即tức 是thị 不bất 常thường 之chi 常thường 不bất 生sanh 之chi 生sanh 四tứ 十thập 一nhất 地địa 。 真chân 理lý 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 而nhi 生sanh 。 餘dư 無vô 明minh 在tại 名danh 為vi 不bất 常thường 。 見kiến 一nhất 分phần 常thường 故cố 名danh 為vi 常thường 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。 六lục 明minh 說thuyết 教giáo 二nhị 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 一nhất 染nhiễm 下hạ 釋thích 四tứ 。 初sơ 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 。 初sơ 穢uế 。 二nhị 淨tịnh 。 開khai 漸tiệm 教giáo 者giả 暹# 云vân 。 開khai 出xuất 之chi 開khai 。 本bổn 願nguyện 說thuyết 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 上thượng 品phẩm 淨tịnh 土độ 不bất 須tu 開khai 漸tiệm 。 故cố 須tu 因nhân 願nguyện 乃nãi 可khả 有hữu 說thuyết 。 香hương 積tích 無vô 願nguyện 故cố 不bất 得đắc 說thuyết 。 不bất 說thuyết 不bất 聞văn 。 故cố 來lai 問vấn 也dã 。 如như 安an 養dưỡng 界giới 樹thụ 說thuyết 苦khổ 空không 人nhân 開khai 羅La 漢Hán 。 既ký 不bất 云vân 願nguyện 。 驗nghiệm 土thổ/độ 非phi 高cao 。 二nhị 有hữu 餘dư 土thổ/độ 二nhị 。 初sơ 受thọ 報báo 利lợi 鈍độn 皆giai 得đắc 往vãng 生sanh 。 者giả 總tổng 有hữu 九cửu 人nhân 。 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 別biệt 位vị 開khai 三tam 。 故cố 成thành 九cửu 也dã 。 斷đoạn 思tư 盡tận 位vị 皆giai 生sanh 此thử 土thổ/độ 。 菩Bồ 薩Tát 則tắc 利lợi 。 二Nhị 乘Thừa 則tắc 鈍độn 。 通thông 別biệt 圓viên 至chí 利lợi 鈍độn 者giả 此thử 約ước 菩Bồ 薩Tát 傳truyền 論luận 。 通thông 菩Bồ 薩Tát 望vọng 二Nhị 乘Thừa 則tắc 利lợi 。 望vọng 別biệt 仍nhưng 鈍độn 。 別biệt 圓viên 例lệ 作tác 。 二nhị 如Như 來Lai 下hạ 說thuyết 教giáo 多đa 少thiểu 故cố 法pháp 華hoa 等đẳng 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 此thử 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 者giả 通thông 證chứng 一nhất 切thiết 開khai 權quyền 。 二nhị 者giả 別biệt 證chứng 二Nhị 乘Thừa 之chi 漸tiệm 。 皆giai 法pháp 華hoa 意ý 。 是thị 故cố 引dẫn 之chi 。 若nhược 別biệt 教giáo 意ý 但đãn 是thị 開khai 教giáo 不bất 開khai 理lý 也dã 。 或hoặc 亦diệc 開khai 理lý 以dĩ 示thị 圓viên 中trung 。 三tam 果quả 報báo 土thổ/độ 。 四tứ 寂tịch 光quang 土thổ/độ 二nhị 。 初sơ 剋khắc 示thị 極cực 果quả 寂tịch 光quang 。 法Pháp 身thân 冥minh 資tư 等đẳng 者giả 毘tỳ 盧lô 遍biến 攝nhiếp 。 故cố 曰viết 冥minh 資tư 。 即tức 此thử 冥minh 資tư 。 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。

復phục 次thứ 應ưng 知tri 。 應ưng 身thân 說thuyết 處xứ 即tức 法Pháp 身thân 說thuyết 。 吾ngô 今kim 此thử 身thân 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 名danh 。 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 故cố 云vân 無vô 說thuyết 而nhi 說thuyết 。 二nhị 若nhược 約ước 下hạ 約ước 說thuyết 義nghĩa 通thông 三tam 土thổ/độ 二nhị 。 初sơ 約ước 實thật 報báo 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 無vô 作tác 等đẳng 者giả 有hữu 果quả 報báo 邊biên 須tu 云vân 苦khổ 集tập 。 以dĩ 有hữu 苦khổ 集tập 須tu 具cụ 四Tứ 諦Đế 。 於ư 果quả 報báo 中trung 分phần/phân 論luận 寂tịch 光quang 須tu 從tùng 理lý 說thuyết 。 故cố 唯duy 實thật 諦đế 義nghĩa 亦diệc 當đương 於ư 寂tịch 光quang 說thuyết 法Pháp 。 二nhị 下hạ 兩lưỡng 下hạ 例lệ 下hạ 二nhị 土thổ/độ 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 類loại 此thử 可khả 知tri 者giả 有hữu 餘dư 同đồng 居cư 俱câu 得đắc 橫hoạnh/hoành 論luận 即tức 寂tịch 光quang 土thổ/độ 。 若nhược 有hữu 餘dư 中trung 亦diệc 說thuyết 無vô 量lượng 以dĩ 對đối 一nhất 實thật 。 或hoặc 說thuyết 。 通thông 以dĩ 對đối 一nhất 實thật 。 故cố 有hữu 餘dư 中trung 若nhược 說thuyết 一nhất 實thật 即tức 有hữu 餘dư 中trung 寂tịch 光quang 說thuyết 法Pháp 。 實thật 報báo 例lệ 之chi 亦diệc 應ưng 可khả 見kiến 。 然nhiên 約ước 橫hoạnh/hoành 論luận 同đồng 居cư 具cụ 四tứ 。 餘dư 三tam 漸tiệm 減giảm 。 例lệ 之chi 可khả 見kiến 。 若nhược 兼kiêm 體thể 同đồng 一nhất 切thiết 皆giai 四tứ 。 七thất 觀quán 心tâm 者giả 廣quảng 談đàm 四tứ 土thổ/độ 封phong 著trước 易dị 生sanh 。 不bất 明minh 觀quán 心tâm 去khứ 道đạo 彌di 遠viễn 。 故cố 託thác 事sự 成thành 觀quán 。 令linh 無vô 昧muội 造tạo 修tu 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 心tâm 境cảnh 。 心tâm 性tánh 至chí 空không 寂tịch 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 先tiên 立lập 心tâm 性tánh 為vi 理lý 寂tịch 光quang 。 而nhi 眾chúng 下hạ 明minh 迷mê 寂tịch 光quang 而nhi 見kiến 三tam 土thổ/độ 。 或hoặc 失thất 一nhất 諦đế 而nhi 見kiến 四Tứ 諦Đế 。 故cố 云vân 多đa 顛điên 倒đảo 等đẳng 。 此thử 則tắc 通thông 明minh 起khởi 由do 。 二nhị 無vô 明minh 下hạ 示thị 觀quán 法pháp 二nhị 。 初sơ 依y 境cảnh 修tu 觀quán 。 無vô 明minh 至chí 所sở 生sanh 法pháp 是thị 所sở 迷mê 境cảnh 。 以dĩ 此thử 所sở 迷mê 為vi 今kim 所sở 觀quán 。 欲dục 以dĩ 三tam 觀quán 收thu 下hạ 三tam 土thổ/độ 故cố 此thử 迷mê 境cảnh 且thả 指chỉ 六lục 界giới 三tam 善thiện 三tam 惡ác 。 故cố 云vân 善thiện 惡ác 。 前tiền 文văn 一nhất 惡ác 眾chúng 生sanh 即tức 四tứ 趣thú 也dã 。 二nhị 善thiện 眾chúng 生sanh 即tức 人nhân 天thiên 也dã 。 又hựu 可khả 十thập 界giới 傳truyền 論luận 善thiện 惡ác 。 則tắc 事sự 造tạo 十thập 界giới 為vi 今kim 所sở 觀quán 。 今kim 觀quán 善thiện 惡ác 悉tất 由do 心tâm 起khởi 。 即tức 空không 假giả 中trung 。 一nhất 念niệm 叵phả 得đắc 故cố 空không 。 理lý 具cụ 三tam 千thiên 故cố 假giả 。 心tâm 性tánh 不bất 動động 故cố 中trung 。 三tam 一nhất 互hỗ 融dung 方phương 名danh 妙diệu 觀quán 。 二nhị 中trung 是thị 下hạ 以dĩ 觀quán 配phối 土thổ/độ 二nhị 。 初sơ 配phối 土thổ/độ 。 全toàn 理lý 成thành 事sự 故cố 云vân 中trung 是thị 因nhân 緣duyên 善thiện 惡ác 之chi 境cảnh 。 故cố 以dĩ 此thử 境cảnh 以dĩ 攝nhiếp 同đồng 居cư 。 次thứ 以dĩ 三tam 觀quán 配phối 攝nhiếp 三tam 土thổ/độ 可khả 見kiến 。 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 而nhi 因nhân 而nhi 果quả 者giả 中trung 理lý 非phi 事sự 故cố 非phi 因nhân 果quả 。 而nhi 始thỉ 解giải 此thử 理lý 名danh 因nhân 。 終chung 顯hiển 此thử 理lý 名danh 果quả 。 故cố 云vân 而nhi 因nhân 而nhi 果quả 。 若nhược 了liễu 至chí 礙ngại 土thổ/độ 者giả 因nhân 果quả 無vô 殊thù 。 始thỉ 終chung 理lý 一nhất 名danh 無vô 礙ngại 也dã 。 二nhị 故cố 文văn 下hạ 引dẫn 證chứng 佛Phật 言ngôn 若nhược 此thử 豈khởi 不bất 觀quán 心tâm 。 八bát 用dụng 義nghĩa 釋thích 經kinh 二nhị 。 初sơ 標tiêu 列liệt 。 二nhị 解giải 釋thích 三tam 。 初sơ 通thông 序tự 分phần/phân 。 奉phụng 微vi 蓋cái 者giả 徵trưng 之chi 言ngôn 小tiểu 。 因nhân 小tiểu 果quả 大đại 表biểu 不bất 思tư 議nghị 大đại 果quả 。 淨tịnh 土độ 無vô 方phương 現hiện 三Tam 千Thiên 界Giới 表biểu 說thuyết 應ưng 土thổ/độ 。 現hiện 我ngã 者giả 為vi 我ngã 現hiện 三Tam 千Thiên 界Giới 也dã 。 二nhị 通thông 正chánh 說thuyết 二nhị 。 初sơ 標tiêu 示thị 。 二nhị 一nhất 通thông 下hạ 解giải 釋thích 三tam 。 初sơ 通thông 室thất 外ngoại 二nhị 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 寶bảo 積tích 下hạ 釋thích 二nhị 。 初sơ 通thông 半bán 品phẩm 。 復phục 土thổ/độ 至chí 小Tiểu 乘Thừa 益ích 者giả 適thích 淨tịnh 今kim 穢uế 。 因nhân 悟ngộ 無vô 常thường 故cố 見kiến 復phục 土thổ/độ 而nhi 得đắc 小tiểu 益ích 。 此thử 品phẩm 之chi 玄huyền 旨chỉ 也dã 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 此thử 一nhất 品phẩm 文văn 義nghĩa 兼kiêm 序tự 正chánh 。 序tự 中trung 表biểu 發phát 入nhập 正chánh 宛uyển 然nhiên 。 故cố 下hạ 正chánh 說thuyết 玄huyền 旨chỉ 在tại 茲tư 。 二nhị 次thứ 通thông 下hạ 通thông 三tam 品phẩm 。 結kết 業nghiệp 未vị 斷đoạn 生sanh 同đồng 居cư 淨tịnh 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 但đãn 未vị 斷đoạn 得đắc 生sanh 非phi 全toàn 未vị 斷đoạn 。 二nhị 種chủng 眾chúng 生sanh 來lai 生sanh 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 從tùng 方phương 便tiện 品phẩm 及cập 斷đoạn 有hữu 為vi 緣duyên 集tập 之chi 人nhân 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 以dĩ 方phương 便tiện 品phẩm 但đãn 用dụng 二nhị 教giáo 故cố 復phục 亦diệc 但đãn 二nhị 教giáo 斷đoạn 盡tận 來lai 生sanh 其kỳ 土thổ/độ 。 弟đệ 子tử 品phẩm 中trung 以dĩ 三tam 教giáo 訶ha 。 故cố 亦diệc 但đãn 有hữu 三tam 教giáo 來lai 生sanh 。 是thị 則tắc 三tam 教giáo 來lai 生sanh 至chí 彼bỉ 但đãn 稟bẩm 二nhị 教giáo 。 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 中trung 但đãn 云vân 一nhất 種chủng 來lai 生sanh 者giả 從tùng 所sở 至chí 說thuyết 。 從tùng 實thật 教giáo 說thuyết 界giới 外ngoại 緣duyên 集tập 即tức 別biệt 惑hoặc 也dã 。 問vấn 進tiến 斷đoạn 別biệt 惑hoặc 生sanh 果quả 報báo 令linh 斷đoạn 無vô 明minh 生sanh 寂tịch 光quang 。 別biệt 惑hoặc 與dữ 無vô 明minh 異dị 耶da 同đồng 耶da 。 答đáp 同đồng 也dã 。 但đãn 以dĩ 初sơ 住trụ 所sở 斷đoạn 不bất 與dữ 小tiểu 共cộng 故cố 名danh 別biệt 惑hoặc 。 等đẳng 覺giác 所sở 斷đoạn 最tối 後hậu 元nguyên 品phẩm 故cố 曰viết 無vô 明minh 。 故cố 云vân 則tắc 生sanh 寂tịch 光quang 也dã 。 以dĩ 四tứ 土thổ/độ 區khu 分phần/phân 寂tịch 光quang 約ước 極cực 果quả 故cố 。 二nhị 通thông 室thất 內nội 皆giai 顯hiển 佛Phật 國quốc 依y 報báo 自tự 在tại 者giả 。 良lương 由do 依y 正chánh 唯duy 心tâm 。 三tam 千thiên 本bổn 具cụ 。 此thử 理lý 分phần/phân 顯hiển 則tắc 有hữu 大đại 用dụng 。 心tâm 性tánh 無vô 外ngoại 納nạp 芥giới 何hà 疑nghi 。 須Tu 彌Di 大đại 海hải 。 俱câu 屬thuộc 依y 報báo 。 故cố 云vân 皆giai 顯hiển 等đẳng 也dã 。 天thiên 女nữ 下hạ 荊kinh 溪khê 云vân 。 正chánh 引dẫn 住trụ 文văn 以dĩ 證chứng 同đồng 住trụ 寂tịch 光quang 。 不bất 取thủ 十thập 二nhị 通thông 佛Phật 道Đạo 品phẩm 者giả 即tức 於ư 不bất 淨tịnh 而nhi 現hiện 於ư 淨tịnh 。 具cụ 如như 釋thích 所sở 化hóa 意ý 是thị 也dã 。 然nhiên 於ư 此thử 中trung 。 且thả 從tùng 橫hoạnh/hoành 說thuyết 。 引dẫn 淨tịnh 名danh 偈kệ 者giả 證chứng 初sơ 住trụ 去khứ 淨tịnh 土độ 之chi 行hạnh 。 不bất 得đắc 不bất 修tu 因nhân 人nhân 果quả 人nhân 皆giai 悉tất 爾nhĩ 也dã 。 三tam 通thông 出xuất 室thất 若nhược 不bất 精tinh 解giải 等đẳng 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 若nhược 不bất 始thỉ 未vị 解giải 佛Phật 國quốc 義nghĩa 。 此thử 品phẩm 但đãn 云vân 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 及cập 眾chúng 生sanh 來lai 生sanh 并tinh 淨tịnh 土độ 行hành 。 如như 是thị 等đẳng 文văn 何hà 由do 可khả 識thức 。 三tam 通thông 流lưu 通thông 。 四tứ 釋thích 品phẩm 目mục 二nhị 。 初sơ 正chánh 解giải 品phẩm 名danh 二nhị 。 初sơ 正chánh 解giải 二nhị 。 初sơ 釋thích 通thông 名danh 。 二nhị 但đãn 此thử 下hạ 示thị 別biệt 名danh 。 二nhị 問vấn 下hạ 釋thích 疑nghi 二nhị 。 初sơ 釋thích 疑nghi 二nhị 。 初sơ 正chánh 難nạn/nan 二nhị 。 初sơ 疑nghi 難nan 。 二nhị 答đáp 下hạ 釋thích 通thông 二nhị 。 初sơ 總tổng 斥xích 。 二nhị 今kim 解giải 下hạ 正chánh 答đáp 二nhị 。 初sơ 引dẫn 例lệ 。 二nhị 若nhược 不bất 下hạ 例lệ 並tịnh 。 二nhị 若nhược 爾nhĩ 下hạ 重trọng/trùng 徵trưng 二nhị 。 初sơ 徵trưng 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 何hà 以dĩ 不bất 同đồng 彼bỉ 大đại 品phẩm 經kinh 從tùng 序tự 題đề 名danh 。 二nhị 釋thích 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 答đáp 意ý 者giả 引dẫn 金kim 光quang 明minh 由do 藉tạ 之chi 序tự 與dữ 正chánh 同đồng 品phẩm 。 二nhị 此thử 既ký 下hạ 誡giới 勸khuyến 。 晚vãn 人nhân 即tức 譯dịch 人nhân 。 非phi 佛Phật 阿A 難Nan 者giả 若nhược 謂vị 佛Phật 制chế 品phẩm 號hiệu 。 而nhi 經kinh 無vô 自tự 唱xướng 之chi 文văn 。 若nhược 謂vị 結kết 集tập 所sở 安an 品phẩm 中trung 亦diệc 無vô 的đích 據cứ 。 二nhị 者giả 俱câu 非phi 。 蓋cái 譯dịch 人nhân 所sở 置trí 耳nhĩ 。 嘗thường 試thí 論luận 之chi 。 且thả 仲trọng 尼ni 生sanh 乎hồ 此thử 方phương 。 洎kịp 沒một 後hậu 言ngôn 教giáo 何hà 有hữu 齊tề 魯lỗ 兩lưỡng 論luận 分phần/phân 章chương 不bất 同đồng 。 大đại 小tiểu 二nhị 戴đái 禮lễ 經kinh 各các 別biệt 。 況huống 東đông 西tây 遼liêu 敻# 華hoa 梵Phạm 音âm 殊thù 。 隨tùy 彼bỉ 譯dịch 人nhân 命mạng 題đề 或hoặc 異dị 。 故cố 今kim 誡giới 云vân 。 不bất 足túc 定định 執chấp 。 若nhược 佛Phật 自tự 制chế 者giả 如như 法Pháp 華hoa 藥dược 王vương 品phẩm 。 佛Phật 自tự 唱xướng 言ngôn 。 若nhược 有hữu 聞văn 是thị 。 藥Dược 王Vương 菩Bồ 薩Tát 本bổn 事sự 品phẩm 。 結kết 集tập 人nhân 安an 者giả 如như 妙diệu 音âm 品phẩm 末mạt 。 集tập 經kinh 家gia 云vân 說thuyết 是thị 妙diệu 音âm 。 來lai 往vãng 品phẩm 時thời 。 準chuẩn 彼bỉ 經kinh 文văn 以dĩ 例lệ 此thử 品phẩm 並tịnh 非phi 二nhị 塗đồ 。 信tín 是thị 譯dịch 人nhân 準chuẩn 義nghĩa 立lập 名danh 也dã 。 如như 大đại 品phẩm 經kinh 結kết 集tập 之chi 家gia 本bổn 唯duy 三tam 品phẩm 。 羅la 什thập 譯dịch 訖ngật 以dĩ 類loại 開khai 之chi 成thành 九cửu 十thập 品phẩm 。 又hựu 如như 大đại 經kinh 本bổn 無vô 序tự 品phẩm 。 最tối 初sơ 但đãn 是thị 壽thọ 命mạng 品phẩm 耳nhĩ 。 至chí 南nam 朝triêu 修tu 定định 謝tạ 公công 準chuẩn 六lục 卷quyển 泥Nê 洹Hoàn 開khai 此thử 壽thọ 命mạng 以dĩ 為vi 四tứ 品phẩm 。 謂vị 序tự 品phẩm 純thuần 陀đà 哀ai 歎thán 長trường 壽thọ 也dã 。 又hựu 開khai 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 以dĩ 為vi 十thập 品phẩm 。 斯tư 非phi 譯dịch 人nhân 。 但đãn 修tu 定định 者giả 加gia 也dã 。 準chuẩn 知tri 諸chư 經kinh 非phi 佛Phật 自tự 唱xướng 及cập 以dĩ 集tập 者giả 。 即tức 晚vãn 人nhân 添# 也dã 。 二nhị 此thử 經Kinh 下hạ 懸huyền 釋thích 序tự 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 來lai 意ý 。 二nhị 序tự 義nghĩa 下hạ 正chánh 釋thích 二nhị 。 初sơ 標tiêu 列liệt 。 二nhị 隨tùy 釋thích 三tam 。 初sơ 略lược 釋thích 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 。 初sơ 列liệt 釋thích 三tam 義nghĩa 。 靡mĩ 知tri 猶do 不bất 知tri 也dã 。 高cao 位vị 弟đệ 子tử 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 如như 歎thán 寶bảo 積tích 神thần 智trí 高cao 明minh 。 況huống 復phục 或hoặc 是thị 化hóa 佛Phật 示thị 迹tích 。 化hóa 佛Phật 亦diệc 復phục 通thông 於ư 因nhân 果quả 難nan 測trắc 其kỳ 本bổn 。 故cố 亦diệc 具cụ 諸chư 。 二nhị 今kim 經kinh 下hạ 配phối 對đối 經kinh 文văn 。 二nhị 料liệu 簡giản 二nhị 。 初sơ 簡giản 眾chúng 經kinh 。 或hoặc 二nhị 或hoặc 一nhất 者giả 暹# 云vân 。 或hoặc 二nhị 者giả 但đãn 次thứ 由do 二nhị 序tự 。 或hoặc 一nhất 者giả 次thứ 序tự 不bất 可khả 闕khuyết 也dã 。 今kim 謂vị 。 亦diệc 有hữu 三tam 序tự 俱câu 無vô 經kinh 初sơ 即tức 入nhập 正chánh 宗tông 者giả 。 略lược 般Bát 若Nhã 是thị 也dã 。 此thử 亦diệc 譯dịch 人nhân 刪san 之chi 耳nhĩ 。 二nhị 簡giản 字tự 訓huấn 。 問vấn 序tự 訓huấn 不bất 同đồng 者giả 若nhược 以dĩ 端đoan 由do 為vi 義nghĩa 應ưng 作tác 絲ti 緒tự 之chi 緒tự 。 若nhược 以dĩ 談đàm 述thuật 為vi 義nghĩa 應ưng 作tác 言ngôn 敘tự 之chi 敘tự 。 何hà 得đắc 諸chư 經kinh 初sơ 品phẩm 並tịnh 作tác 次thứ 序tự 字tự 。 書thư 而nhi 會hội 通thông 餘dư 二nhị 義nghĩa 耶da 。 答đáp 意ý 者giả 雖tuy 書thư 次thứ 序tự 之chi 字tự 而nhi 經kinh 具cụ 次thứ 由do 述thuật 之chi 三tam 意ý 。 今kim 古cổ 諸chư 家gia 共cộng 用dụng 次thứ 序tự 題đề 字tự 。 依y 義nghĩa 下hạ 引dẫn 證chứng 佛Phật 令linh 依y 義nghĩa 故cố 於ư 次thứ 序tự 語ngữ 下hạ 而nhi 申thân 三tam 義nghĩa 亦diệc 應ưng 無vô 爽sảng 。 豈khởi 可khả 定định 執chấp 字tự 書thư 耶da 。 故cố 云vân 依y 義nghĩa 等đẳng 也dã 。 又hựu 據cứ 爾nhĩ 雅nhã 訓huấn 次thứ 者giả 應ưng 作tác 敘tự 。 故cố 釋thích 詁# 云vân 。 舒thư 業nghiệp 順thuận 敘tự 也dã 。 郭quách 璞# 注chú 云vân 。 皆giai 謂vị 次thứ 敘tự 。 釋thích 宮cung 云vân 。 東đông 西tây 牆tường 謂vị 之chi 序tự 。 郭quách 云vân 。 別biệt 內nội 外ngoại 也dã 。 而nhi 佛Phật 學học 之chi 家gia 或hoặc 以dĩ 次thứ 敘tự 作tác 序tự 。 既ký 可khả 互hỗ 訓huấn 隨tùy 便tiện 用dụng 耳nhĩ 。 二nhị 通thông 別biệt 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 三tam 。 初sơ 明minh 束thúc 三tam 為vi 二nhị 。 二nhị 眾chúng 經kinh 下hạ 釋thích 二nhị 序tự 名danh 義nghĩa 。 三tam 今kim 因nhân 下hạ 示thị 序tự 因nhân 名danh 立lập 。 因nhân 別biệt 名danh 有hữu 別biệt 序tự 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 如như 因nhân 維duy 摩ma 不bất 思tư 議nghị 名danh 得đắc 有hữu 合hợp 蓋cái 等đẳng 。 不bất 思tư 議nghị 事sự 。 因nhân 於ư 經Kinh 字tự 得đắc 有hữu 如như 是thị 我ngã 聞văn 等đẳng 言ngôn 。 及cập 約ước 行hành 理lý 通thông 別biệt 者giả 若nhược 無vô 行hành 理lý 何hà 須tu 此thử 教giáo 。 況huống 無vô 此thử 三tam 事sự 同đồng 魔ma 說thuyết 。 故cố 一nhất 切thiết 經kinh 皆giai 具cụ 此thử 三tam 及cập 以dĩ 通thông 別biệt 。 具cụ 如như 法Pháp 華hoa 疏sớ/sơ 記ký 。 二nhị 問vấn 若nhược 下hạ 料liệu 簡giản 二nhị 。 初sơ 簡giản 滅diệt 後hậu 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 違vi 問vấn 答đáp 。 立lập 名danh 之chi 便tiện 等đẳng 者giả 先tiên 舉cử 所sở 詮thuyên 為vi 顯hiển 能năng 詮thuyên 故cố 。 為vi 序tự 之chi 便tiện 等đẳng 者giả 先tiên 唱xướng 我ngã 聞văn 後hậu 談đàm 其kỳ 事sự 故cố 。 二nhị 復phục 次thứ 下hạ 順thuận 問vấn 答đáp 二nhị 。 初sơ 正chánh 示thị 前tiền 後hậu 且thả 順thuận 前tiền 問vấn 。 義nghĩa 匪phỉ 通thông 方phương 故cố 曰viết 一nhất 塗đồ 。 方phương 說thuyết 此thử 語ngữ 者giả 付phó 囑chúc 令linh 安an 故cố 。 向hướng 據cứ 結kết 集tập 宣tuyên 唱xướng 必tất 先tiên 通thông 後hậu 別biệt 。 今kim 約ước 佛Phật 說thuyết 前tiền 後hậu 必tất 先tiên 別biệt 後hậu 通thông 。 二nhị 經kinh 前tiền 下hạ 益ích 分phần/phân 現hiện 未vị 。 經kinh 前tiền 是thị 別biệt 序tự 。 在tại 正chánh 說thuyết 前tiền 為vi 發phát 起khởi 故cố 。 經kinh 後hậu 序tự 是thị 通thông 序tự 。 臨lâm 滅diệt 付phó 囑chúc 故cố 。 二nhị 若nhược 爾nhĩ 下hạ 簡giản 佛Phật 世thế 。 已dĩ 有hữu 其kỳ 事sự 者giả 已dĩ 談đàm 文văn 理lý 及cập 有hữu 阿A 難Nan 能năng 聞văn 之chi 人nhân 等đẳng 也dã 。 三tam 觀quán 心tâm 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 序tự 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 正chánh 示thị 觀quán 心tâm 。 心tâm 即tức 是thị 通thông 觀quán 即tức 是thị 別biệt 者giả 心tâm 一nhất 觀quán 三tam 。 故cố 心tâm 通thông 觀quán 別biệt 。 通thông 為vi 所sở 觀quán 故cố 別biệt 分phần/phân 三tam 種chủng 。 故cố 此thử 即tức 二nhị 序tự 。 因nhân 觀quán 證chứng 理lý 。 理lý 如như 正chánh 說thuyết 。 因nhân 此thử 下hạ 更cánh 於ư 觀quán 心tâm 別biệt 序tự 辨biện 由do 義nghĩa 也dã 。 述thuật 義nghĩa 闕khuyết 而nhi 不bất 論luận 。 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 謂vị 。 自tự 他tha 因nhân 果quả 之chi 法pháp 悉tất 由do 觀quán 心tâm 而nhi 成thành 。 即tức 是thị 下hạ 示thị 由do 藉tạ 義nghĩa 。 道đạo 謂vị 分phần/phân 證chứng 及cập 究cứu 竟cánh 也dã 。 因nhân 觀quán 入nhập 道đạo 。 故cố 觀quán 如như 門môn 初sơ 心tâm 修tu 之chi 端đoan 由do 在tại 此thử 。 二nhị 問vấn 若nhược 下hạ 簡giản 名danh 前tiền 後hậu 。 問vấn 意ý 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 心tâm 通thông 觀quán 別biệt 今kim 云vân 。 觀quán 心tâm 乃nãi 別biệt 前tiền 通thông 後hậu 。 如như 何hà 得đắc 例lệ 通thông 別biệt 二nhị 序tự 。 答đáp 意ý 者giả 準chuẩn 世thế 名danh 便tiện 不bất 可khả 即tức 云vân 心tâm 觀quán 故cố 也dã 。 然nhiên 亦diệc 且thả 順thuận 此thử 土thổ/độ 之chi 言ngôn 。 若nhược 從tùng 西tây 方phương 心tâm 觀quán 何hà 爽sảng 。 二nhị 問vấn 玄huyền 下hạ 立lập 疑nghi 顯hiển 益ích 二nhị 。 初sơ 立lập 疑nghi 。 將tương 不bất 壞hoại 亂loạn 等đẳng 者giả 恐khủng 非phi 消tiêu 文văn 之chi 要yếu 也dã 。 二nhị 答đáp 下hạ 顯hiển 益ích 。 觸xúc 處xứ 觀quán 行hành 者giả 若nhược 事sự 若nhược 法pháp 攬lãm 入nhập 自tự 心tâm 。 如như 是thị 弘hoằng 經kinh 豈khởi 同đồng 數số 寶bảo 。 夫phu 一nhất 家gia 明minh 觀quán 統thống 唯duy 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 約ước 行hành 。 二nhị 者giả 附phụ 法pháp 。 三tam 者giả 附phụ 事sự 。 如như 止Chỉ 觀Quán 所sở 明minh 直trực 觀quán 陰ấm 心tâm 即tức 是thị 三tam 諦đế 己kỷ 他tha 互hỗ 遍biến 。 三tam 無vô 差sai 別biệt 名danh 約ước 行hành 觀quán 心tâm 也dã 。 餘dư 二nhị 種chủng 者giả 則tắc 攝nhiếp 彼bỉ 法pháp 相tướng 事sự 相tướng 歸quy 乎hồ 三tam 諦đế 淨tịnh 心tâm 。 附phụ 事sự 達đạt 理lý 名danh 為vi 附phụ 事sự 。 附phụ 法pháp 亦diệc 然nhiên 。 今kim 明minh 三tam 分phần/phân 即tức 附phụ 法pháp 也dã 。 下hạ 明minh 菴am 園viên 即tức 附phụ 事sự 也dã 。 然nhiên 類loại 雖tuy 有hữu 三tam 要yếu 歸quy 一nhất 揆quỹ 。 恐khủng 著trước 外ngoại 聞văn 內nội 忘vong 約ước 行hành 。 故cố 須tu 二nhị 種chủng 指chỉ 而nhi 歸quy 之chi 。 後hậu 學học 至chí 此thử 彌di 須tu 留lưu 意ý 。 一nhất 家gia 宗tông 極cực 其kỳ 在tại 茲tư 乎hồ 。 一nhất 失thất 其kỳ 源nguyên 巧xảo 喻dụ 滋tư 甚thậm 。 巧xảo 說thuyết 得đắc 宜nghi 者giả 暹# 云vân 。 非phi 但đãn 令linh 文văn 義nghĩa 冷lãnh 然nhiên 。 亦diệc 令linh 覽lãm 文văn 成thành 觀quán 慧tuệ 解giải 分phân 明minh 矣hĩ 。 五ngũ 正chánh 入nhập 經kinh 文văn 三tam 。 初sơ 半bán 品phẩm 序tự 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 分phần/phân 科khoa 。 二nhị 隨tùy 釋thích 二nhị 。 初sơ 通thông 序tự 二nhị 。 初sơ 列liệt 章chương 。 二nhị 解giải 釋thích 二nhị 。 初sơ 總tổng 釋thích 二nhị 。 初sơ 標tiêu 示thị 大đại 旨chỉ 。 說thuyết 入nhập 佛Phật 法Pháp 之chi 相tướng 者giả 六lục 事sự 證chứng 信tín 是thị 入nhập 道đạo 相tương/tướng 。 二nhị 大đại 論luận 下hạ 引dẫn 論luận 廣quảng 釋thích 二nhị 。 初sơ 委ủy 引dẫn 論luận 文văn 二nhị 。 初sơ 通thông 引dẫn 論luận 文văn 。 親thân 屬thuộc 愛ái 結kết 者giả 阿A 難Nan 是thị 佛Phật 堂đường 弟đệ 。 已dĩ 證chứng 三tam 果quả 未vị 斷đoạn 殘tàn 思tư 。 故cố 有hữu 愛ái 結kết 。 阿a 泥nê 樓lâu 馱đà 或hoặc 阿a 㝹nậu 樓lâu 馱đà 或hoặc 阿a 泥nê 樓lâu 豆đậu 梵Phạm 音âm 楚sở 夏hạ 也dã 。 此thử 翻phiên 無vô 貧bần 。 或hoặc 翻phiên 如như 意ý 。 諮tư 決quyết 者giả 左tả 傳truyền 曰viết 。 訪phỏng 問vấn 於ư 善thiện 為vi 諮tư 。 得đắc 念niệm 道Đạo 力lực 者giả 內nội 觀quán 真chân 空không 。 故cố 云vân 念niệm 道Đạo 。 能năng 棑# 憂ưu 惱não 。 名danh 之chi 為vi 力lực 。 二nhị 故cố 知tri 下hạ 別biệt 結kết 六lục 義nghĩa 。 二nhị 徵trưng 釋thích 四tứ 事sự 二nhị 。 初sơ 徵trưng 起khởi 。 二nhị 答đáp 釋thích 四tứ 。 初sơ 釋thích 經kinh 初sơ 六lục 事sự 。 為vi 斷đoạn 疑nghi 勸khuyến 信tín 者giả 結kết 集tập 時thời 。 阿A 難Nan 登đăng 高cao 。 而nhi 形hình 相tướng 似tự 佛Phật 。 眾chúng 疑nghi 釋thích 尊tôn 重trọng 出xuất 或hoặc 他tha 方phương 佛Phật 來lai 或hoặc 。 阿A 難Nan 成thành 佛Phật 。 若nhược 唱xướng 我ngã 聞văn 三tam 疑nghi 皆giai 遣khiển 。 故cố 云vân 斷đoạn 疑nghi 。 勸khuyến 信tín 者giả 信tín 為vi 能năng 入nhập 智trí 為vi 能năng 度độ 。 不bất 信tín 言ngôn 是thị 事sự 不bất 如như 是thị 。 信tín 者giả 言ngôn 是thị 事sự 如như 是thị 故cố 。 是thị 謂vị 吉cát 相tương/tướng 者giả 初sơ 標tiêu 吉cát 相tương/tướng 以dĩ 表biểu 經kinh 中trung 皆giai 吉cát 。 具cụ 如như 百bách 論luận 者giả 法pháp 華hoa 疏sớ/sơ 記ký 第đệ 一nhất 備bị 引dẫn 之chi 。 二nhị 釋Thích 梵Phạm 壇đàn 法pháp 治trị 。 自tự 恃thị 王vương 種chủng 者giả 車Xa 匿Nặc 亦diệc 釋Thích 種chủng 也dã 。 三tam 釋thích 戒giới 經kinh 為vi 師sư 二nhị 。 初sơ 華hoa 梵Phạm 翻phiên 名danh 處xứ 處xứ 解giải 脫thoát 。 或hoặc 云vân 別biệt 別Biệt 解Giải 脫Thoát 。 二nhị 問vấn 下hạ 簡giản 執chấp 誡giới 惡ác 。 多đa 非phi 正chánh 義nghĩa 者giả 謂vị 。

時thời 食thực 遮già 非phi 時thời 食thực 等đẳng 。 論luận 云vân 。 是thị 世thế 界giới 中trung 。 實thật 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 實thật 。 既ký 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 實thật 。 云vân 何hà 保bảo 得đắc 。 真chân 解giải 脫thoát 也dã 。 答đáp 中trung 還hoàn 引dẫn 大đại 論luận 以dĩ 答đáp 之chi 也dã 。 不bất 應ưng 求cầu 實thật 者giả 為vi 異dị 外ngoại 道đạo 。 為vì 法pháp 久cửu 住trụ 。 暫tạm 時thời 權quyền 制chế 不bất 應ưng 於ư 此thử 。 而nhi 求cầu 實thật 理lý 。 今kim 時thời 下hạ 大đại 師sư 因nhân 引dẫn 釋thích 論luận 久cửu 住trụ 之chi 言ngôn 遂toại 斥xích 時thời 人nhân 不bất 遵tuân 戒giới 律luật 。 楊dương 子tử 法pháp 。 言ngôn 曰viết 。 聖thánh 人nhân 之chi 治trị 天thiên 下hạ 也dã 礙ngại 諸chư 以dĩ 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc (# 礙ngại 限hạn )# 無vô 則tắc 禽cầm 。 異dị 則tắc 貉# 子tử 。 謂vị 戒giới 律luật 亦diệc 釋Thích 氏thị 之chi 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 圓viên 頂đảnh 者giả 棄khí 而nhi 蔑miệt 之chi 。 不bất 亦diệc 禽cầm 貉# 之chi 謂vị 乎hồ 。 四tứ 釋thích 念niệm 處xứ 修tu 道Đạo 二nhị 。 初sơ 示thị 過quá 顯hiển 益ích 。 若nhược 離ly 至chí 世thế 智trí 示thị 離ly 念niệm 處xứ 之chi 過quá 。 以dĩ 念niệm 處xứ 是thị 出xuất 世thế 慧tuệ 故cố 無vô 出xuất 世thế 慧tuệ 但đãn 在tại 生sanh 死tử 。 隨tùy 禪thiền 受thọ 生sanh 四tứ 禪thiền 生sanh 色sắc 界giới 。 四tứ 定định 生sanh 無vô 色sắc 。 若nhược 修tu 下hạ 顯hiển 修tu 念niệm 處xứ 之chi 益ích 。 藏tạng 通thông 破phá 界giới 內nội 四tứ 例lệ 。 別biệt 圓viên 破phá 界giới 外ngoại 四tứ 例lệ 。 二nhị 問vấn 下hạ 簡giản 大đại 小tiểu 二nhị 。 初sơ 執chấp 小tiểu 有hữu 大đại 無vô 難nạn/nan 謂vị 。 小Tiểu 乘Thừa 有hữu 念niệm 處xứ 。 大Đại 乘Thừa 則tắc 無vô 也dã 。 二nhị 明minh 大đại 小tiểu 通thông 有hữu 。 答đáp 三tam 。 初sơ 明minh 大đại 有hữu 念niệm 處xứ 。 後hậu 三tam 教giáo 悉tất 觀quán 念niệm 處xứ 得đắc 道Đạo 也dã 。 念niệm 處xứ 秖kỳ 是thị 觀quán 五ngũ 陰ấm 。 若nhược 離ly 五ngũ 陰ấm 無vô 境cảnh 可khả 觀quán 。 身thân 念niệm 即tức 色sắc 陰ấm 。 受thọ 念niệm 即tức 受thọ 陰ấm 。 心tâm 念niệm 即tức 識thức 陰ấm 。 法pháp 念niệm 即tức 想tưởng 行hành 陰ấm 。 若nhược 離ly 下hạ 出xuất 三tam 教giáo 外ngoại 無vô 別biệt 大Đại 乘Thừa 。 既ký 三tam 教giáo 俱câu 修tu 念niệm 處xứ 。 若nhược 謂vị 不bất 須tu 定định 屬thuộc 邪tà 計kế 。 何hà 關quan 大Đại 乘Thừa 。 況huống 涅Niết 槃Bàn 遺di 囑chúc 滅diệt 後hậu 比Bỉ 丘Khâu 令linh 依y 念niệm 處xứ 通thông 被bị 一nhất 切thiết 。 豈khởi 簡giản 大đại 小tiểu 。 嗚ô 呼hô 世thế 有hữu 不bất 知tri 念niệm 處xứ 之chi 名danh 義nghĩa 自tự 謂vị 大Đại 乘Thừa 者giả 。 一nhất 何hà 謬mậu 耶da 。 又hựu 執chấp 律luật 名danh 相tướng 不bất 修tu 念niệm 處xứ 。 如như 是thị 之chi 人nhân 。 去khứ 道đạo 踰du 遠viễn 。 二nhị 但đãn 佛Phật 下hạ 示thị 大đại 小tiểu 融dung 通thông 。 不bất 出xuất 半bán 滿mãn 者giả 半bán 字tự 滿mãn 字tự 俗tục 典điển 之chi 名danh 。 如Như 來Lai 以dĩ 此thử 。 喻dụ 大đại 小Tiểu 乘Thừa 。 如như 涅Niết 槃Bàn 經kinh 說thuyết 。 枯khô 榮vinh 中trung 間gian 者giả 佛Phật 於ư 四tứ 枯khô 四tứ 榮vinh 樹thụ 間gian 。 而nhi 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 正chánh 表biểu 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 性tánh 非phi 半bán 非phi 滿mãn 雙song 照chiếu 半bán 滿mãn 。 即tức 照chiếu 而nhi 遮già 即tức 遮già 而nhi 照chiếu 故cố 大đại 小tiểu 枯khô 榮vinh 悉tất 涅Niết 槃Bàn 之chi 用dụng 。 即tức 用dụng 是thị 體thể 中trung 間gian 見kiến 性tánh 。 三tam 出xuất 念niệm 下hạ 顯hiển 念niệm 處xứ 該cai 攝nhiếp 。 出xuất 念niệm 至chí 道Đạo 法Pháp 者giả 大đại 小tiểu 半bán 滿mãn 不bất 出xuất 念niệm 處xứ 。 故cố 佛Phật 下hạ 不bất 依y 慈từ 父phụ 囑chúc 名danh 為vi 不bất 孝hiếu 子tử 。 一nhất 家gia 止Chỉ 觀Quán 唯duy 觀quán 陰ấm 境cảnh 。 即tức 無vô 作tác 念niệm 處xứ 也dã 。 二nhị 別biệt 釋thích 二nhị 。 初sơ 懸huyền 示thị 三tam 。 初sơ 標tiêu 簡giản 。 二nhị 一nhất 如như 下hạ 辨biện 示thị 。 三tam 此thử 六lục 下hạ 結kết 意ý 二nhị 。 初sơ 正chánh 結kết 意ý 。 二nhị 如như 是thị 下hạ 示thị 端đoan 首thủ 。 二nhị 初sơ 如như 下hạ 貼# 釋thích 六lục 。 初sơ 明minh 勸khuyến 信tín 之chi 端đoan 三tam 。 初sơ 因nhân 緣duyên 。 二nhị 約ước 教giáo 。 三tam 觀quán 心tâm 。 若nhược 無vô 初sơ 意ý 不bất 殊thù 外ngoại 計kế 。 若nhược 無vô 次thứ 意ý 不bất 辨biện 偏thiên 小tiểu 。 若nhược 無vô 第đệ 三tam 何hà 以dĩ 辨biện 能năng 詮thuyên 教giáo 功công 。 何hà 以dĩ 為vi 佛Phật 國quốc 行hành 本bổn 。 故cố 須tu 入nhập 心tâm 成thành 觀quán 分phần/phân 果quả 可khả 期kỳ 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 觀quán 與dữ 經kinh 合hợp 非phi 數số 他tha 寶bảo 。 於ư 此thử 略lược 知tri 必tất 不bất 封phong 教giáo 。 若nhược 欲dục 修tu 證chứng 當đương 依y 止Chỉ 觀Quán 。 以dĩ 十thập 境cảnh 十thập 乘thừa 通thông 為vi 一nhất 切thiết 大đại 教giáo 行hành 門môn 故cố 也dã 。 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 何hà 經kinh 不bất 收thu 。 不bất 可khả 纔tài 見kiến 觀quán 心tâm 便tiện 謂vị 不bất 須tu 止Chỉ 觀Quán 。 故cố 一nhất 家gia 章chương 疏sớ/sơ 凡phàm 至chí 行hành 門môn 悉tất 指chỉ 彼bỉ 部bộ 。 如như 法Pháp 華hoa 疏sớ/sơ 釋thích 安an 樂lạc 行hành 。 光quang 明minh 疏sớ/sơ 釋thích 空không 品phẩm 。 第đệ 若nhược 比tỉ 餘dư 文văn 觀quán 門môn 甚thậm 廣quảng 。 以dĩ 十thập 乘thừa 未vị 辨biện 十thập 境cảnh 未vị 明minh 若nhược 欲dục 造tạo 修tu 致trí 遠viễn 恐khủng 沈trầm 。 故cố 章chương 安an 於ư 彼bỉ 疏sớ/sơ 文văn 特đặc 指chỉ 止Chỉ 觀Quán 。 諸chư 文văn 多đa 爾nhĩ 。 豈khởi 待đãi 委ủy 陳trần 。 後hậu 生sanh 可khả 畏úy 。 尋tầm 之chi 自tự 曉hiểu 然nhiên 。 此thử 三tam 意ý 若nhược 望vọng 法pháp 華hoa 四tứ 意ý 消tiêu 文văn 唯duy 闕khuyết 本bổn 迹tích 。 以dĩ 今kim 經kinh 未vị 明minh 遠viễn 本bổn 故cố 也dã 。 下hạ 去khứ 釋thích 經kinh 文văn 文văn 合hợp 爾nhĩ 。 或hoặc 闕khuyết 或hoặc 略lược 。 文văn 不bất 累lũy/lụy/luy 書thư 。 貴quý 在tại 得đắc 意ý 。 初sơ 因nhân 緣duyên 荊kinh 溪khê 云vân 。 自tự 此thử 已dĩ 下hạ 。 釋thích 通thông 序tự 文văn 義nghĩa 具cụ 四tứ 悉tất 。 少thiểu 標tiêu 名danh 目mục 。 準chuẩn 法pháp 華hoa 疏sớ/sơ 比tỉ 之chi 可khả 見kiến 。 今kim 於ư 此thử 中trung 。 指chỉ 一nhất 兩lưỡng 節tiết 使sử 下hạ 比tỉ 決quyết 則tắc 易dị 可khả 知tri 。 今kim 文văn 初sơ 是thị 世thế 界giới 。 又hựu 如như 是thị 去khứ 是thị 為vi 人nhân 。 又hựu 大đại 論luận 去khứ 是thị 對đối 治trị 。 又hựu 古cổ 來lai 去khứ 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 現hiện 世thế 鬪đấu 諍tranh 者giả 是thị 己kỷ 非phi 他tha 。 不bất 循tuần 正chánh 理lý 報báo 在tại 燒thiêu 煮chử 。 不bất 亦diệc 宜nghi 乎hồ 。 釋Thích 子tử 或hoặc 然nhiên 即tức 同đồng 外ngoại 道đạo 。 大đại 論luận 偈kệ 云vân 。 自tự 法pháp 愛ái 染nhiễm 故cố 毀hủy 訾tí 他tha 人nhân 法pháp 雖tuy 持trì 戒giới 行hạnh 人nhân 不bất 脫thoát 地địa 獄ngục 苦khổ 。 斯tư 言ngôn 有hữu 徵trưng 。 學học 者giả 慎thận 之chi 。 二nhị 約ước 教giáo 二nhị 。 初sơ 正chánh 解giải 二nhị 。 初sơ 約ước 教giáo 三tam 。 初sơ 標tiêu 本bổn 一nhất 寂tịch 理lý 隨tùy 機cơ 分phần/phân 四tứ 。 就tựu 當đương 教giáo 辨biện 理lý 俱câu 無vô 說thuyết 。 故cố 云vân 四tứ 不bất 可khả 說thuyết 。 二nhị 一nhất 因nhân 下hạ 釋thích 。 俱câu 隣lân 即tức 陳trần 如như 也dã 。 并tinh 餘dư 四tứ 人nhân 故cố 云vân 等đẳng 也dã 。 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 即tức 初sơ 果quả 。 明minh 五ngũ 義nghĩa 者giả 即tức 苦khổ 空không 無vô 常thường 無vô 我ngã 寂tịch 滅diệt 也dã 。 引dẫn 無vô 量lượng 義nghĩa 明minh 般Bát 若Nhã 華hoa 嚴nghiêm 以dĩ 證chứng 假giả 名danh 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 且thả 從tùng 歷lịch 劫kiếp 以dĩ 證chứng 假giả 名danh 。 非phi 謂vị 二nhị 經kinh 部bộ 全toàn 在tại 假giả 。 彼bỉ 多đa 說thuyết 故cố 。 故cố 借tá 用dụng 之chi 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 下hạ 見kiến 佛Phật 性tánh 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 悉tất 在tại 初sơ 住trụ 。 三tam 佛Phật 法Pháp 下hạ 結kết 。 通thông 指chỉ 四tứ 教giáo 名danh 為vi 佛Phật 法Pháp 。 二nhị 約ước 味vị 二nhị 。 初sơ 通thông 示thị 五ngũ 味vị 。 二nhị 此thử 經Kinh 下hạ 別biệt 顯hiển 今kim 經kinh 。 二nhị 問vấn 下hạ 釋thích 疑nghi 。 三tam 觀quán 心tâm 二nhị 。 初sơ 正chánh 解giải 三tam 。 初sơ 標tiêu 示thị 。 二nhị 華hoa 嚴nghiêm 下hạ 引dẫn 證chứng 。 佛Phật 心tâm 准chuẩn 真chân 生sanh 心tâm 唯duy 妄vọng 。 迷mê 真chân 成thành 妄vọng 。 了liễu 妄vọng 即tức 真chân 。 波ba 水thủy 藤đằng 蛇xà 喻dụ 意ý 可khả 識thức 。 生sanh 佛Phật 理lý 等đẳng 真chân 妄vọng 一nhất 如như 。 是thị 故cố 欲dục 知tri 佛Phật 心tâm 但đãn 觀quán 生sanh 心tâm 。 如như 欲dục 識thức 水thủy 觀quán 波ba 可khả 知tri 。 故cố 十thập 不bất 二nhị 門môn 云vân 。 三tam 千thiên 同đồng 在tại 心tâm 地địa 。 與dữ 佛Phật 心tâm 地địa 三tam 千thiên 不bất 殊thù 。 一nhất 塵trần 喻dụ 生sanh 心tâm 經Kinh 卷quyển 喻dụ 佛Phật 心tâm 。 心tâm 具cụ 三tam 千thiên 即tức 佛Phật 心tâm 也dã 。 三tam 觀quán 心tâm 即tức 具cụ 四tứ 理lý 者giả 由do 心tâm 本bổn 具cụ 外ngoại 境cảnh 能năng 熏huân 。 故cố 觀quán 如như 理lý 有hữu 四tứ 種chủng 異dị 。 若nhược 了liễu 三tam 觀quán 于vu 何hà 不bất 收thu 。 二nhị 釋thích 疑nghi 。 六lục 即tức 分phân 別biệt 者giả 即tức 故cố 凡phàm 亦diệc 必tất 具cụ 。 六lục 故cố 聖thánh 唯duy 在tại 佛Phật 。 是thị 故cố 始thỉ 凡phàm 理lý 具cụ 而nhi 不bất 疑nghi 無vô 趣thú 取thủ 無vô 怯khiếp 。 終chung 聖thánh 在tại 佛Phật 而nhi 無vô 上thượng 慢mạn 以dĩ 生sanh 自tự 大đại 。 此thử 六lục 即tức 義nghĩa 起khởi 自tự 一nhất 家gia 深thâm 符phù 圓viên 旨chỉ 。 永vĩnh 無vô 眾chúng 過quá 。 暗ám 禪thiền 者giả 多đa 增tăng 上thượng 慢mạn 。 文văn 字tự 者giả 推thôi 功công 上thượng 人nhân 並tịnh 由do 不bất 曉hiểu 六lục 而nhi 復phục 即tức 。 今kim 名danh 字tự 位vị 人nhân 依y 經kinh 修tu 觀quán 免miễn 同đồng 數số 寶bảo 。 晉tấn 譯dịch 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 譬thí 如như 貧bần 窮cùng 人nhân 。 終chung 日nhật 數số 他tha 寶bảo 自tự 無vô 半bán 錢tiền 分phần/phân 。 於ư 法pháp 不bất 修tu 行hành 多đa 聞văn 亦diệc 如như 是thị 。 二nhị 親thân 承thừa 音âm 旨chỉ 二nhị 。 初sơ 標tiêu 示thị 。 二nhị 一nhất 總tổng 下hạ 正chánh 解giải 三tam 。 初sơ 總tổng 釋thích 二nhị 。 初sơ 正chánh 解giải 二nhị 。 初sơ 約ước 義nghĩa 略lược 解giải 。 二nhị 引dẫn 論luận 廣quảng 釋thích 。 學Học 無Vô 學Học 人nhân 。 者giả 學học 即tức 前tiền 三tam 果quả 。 無Vô 學Học 即tức 第đệ 四Tứ 果Quả 。 阿A 難Nan 為vi 侍thị 者giả 是thị 學học 人nhân 。 至chí 結kết 集tập 時thời 已dĩ 是thị 無Vô 學Học 人nhân 。 隨tùy 俗tục 稱xưng 我ngã 故cố 不bất 乖quai 物vật 宜nghi 。 內nội 無vô 我ngã 執chấp 故cố 不bất 乖quai 真chân 實thật 。 人nhân 無vô 怪quái 也dã 者giả 聖thánh 人nhân 稱xưng 我ngã 如như 金kim 易dị 銅đồng 世thế 無vô 嫌hiềm 怪quái 。 耳nhĩ 根căn 不bất 壞hoại 等đẳng 者giả 舊cựu 明minh 。 耳nhĩ 識thức 四tứ 緣duyên 生sanh 。 一nhất 根căn 二nhị 塵trần 三tam 空không 四tứ 作tác 意ý 。 文văn 中trung 唯duy 闕khuyết 空không 緣duyên 。 和hòa 合hợp 兼kiêm 之chi 非phi 餘dư 闕khuyết 緣duyên 。 故cố 能năng 生sanh 識thức 。 新tân 云vân 。 耳nhĩ 識thức 九cửu 緣duyên 生sanh 。 如như 名danh 數số 家gia 說thuyết 。 二nhị 問vấn 下hạ 釋thích 疑nghi 二nhị 。 初sơ 約ước 時thời 前tiền 後hậu 釋thích 疑nghi 二nhị 。 初sơ 疑nghi 。 自tự 爾nhĩ 之chi 前tiền 者giả 爾nhĩ 此thử 也dã 。 為vị 魔ma 所sở 蔽tế 。 者giả 即tức 於ư 婆bà 羅la 林lâm 外ngoại 為vi 六lục 十thập 億ức 魔ma 現hiện 佛Phật 身thân 廣quảng 說thuyết 法Pháp 門môn 以dĩ 惑hoặc 阿A 難Nan 。 佛Phật 令linh 文Văn 殊Thù 宣tuyên 咒chú 索sách 之chi 。 阿A 難Nan 於ư 是thị 得đắc 還hoàn 。 委ủy 如như 大đại 經kinh 陳trần 如như 品phẩm 說thuyết 。 二nhị 答đáp 下hạ 釋thích 二nhị 。 初sơ 明minh 集tập 經kinh 藏tạng 稱xưng 我ngã 聞văn 二nhị 。 初sơ 展triển 轉chuyển 聞văn 初sơ 依y 大đại 論luận 似tự 從tùng 他tha 聞văn 。 次thứ 引dẫn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 經kinh 乃nãi 定định 力lực 自tự 聞văn 名danh 展triển 轉chuyển 也dã 。 言ngôn 佛Phật 覺giác 者giả 秖kỳ 是thị 佛Phật 加gia 覺giác 力lực 如như 佛Phật 。 故cố 名danh 佛Phật 覺giác 三tam 昧muội 。 已dĩ 證chứng 非phi 從tùng 他tha 聞văn 。 故cố 云vân 自tự 能năng 。 用dụng 本bổn 願nguyện 力lực 為vi 持trì 佛Phật 法Pháp 故cố 。 二nhị 又hựu 報báo 下hạ 佛Phật 重trùng 說thuyết 。 報báo 恩ân 經kinh 第đệ 六lục 云vân 。 佛Phật 求cầu 其kỳ 為vi 侍thị 者giả 許hứa 已dĩ 仍nhưng 求cầu 四tứ 願nguyện 。 一nhất 不bất 受thọ 故cố 衣y 。 二nhị 不bất 受thọ 別biệt 請thỉnh 。 三tam 不bất 同đồng 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 須tu 見kiến 即tức 見kiến 。 第đệ 四tứ 願nguyện 如như 疏sớ/sơ 。 大đại 經kinh 亦diệc 明minh 。 阿A 難Nan 求cầu 四tứ 願nguyện 。 其kỳ 第đệ 四tứ 即tức 出xuất 入nhập 無vô 時thời 。 與dữ 報báo 恩ân 異dị 。 故cố 云vân 三tam 如như 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 復phục 次thứ 下hạ 明minh 律luật 論luận 稱xưng 我ngã 聞văn 。 佛Phật 在tại 波Ba 羅La 奈Nại 。 最tối 初sơ 為vi 五ngũ 人nhân 說thuyết 契Khế 經Kinh 藏tạng 。 滅diệt 後hậu 阿A 難Nan 結kết 集tập 。 佛Phật 在tại 羅la 閱duyệt 耆kỳ 最tối 初sơ 為vi 須tu 那na 提đề 說thuyết 毘tỳ 尼ni 藏tạng 。 滅diệt 後hậu 波ba 離ly 結kết 集tập 。 佛Phật 在tại 毘Tỳ 舍Xá 離Ly 。 獼Mi 猴Hầu 池Trì 最tối 初sơ 為vi 跋bạt 耆kỳ 子tử 說thuyết 。 阿A 毘Tỳ 曇Đàm 藏tạng 。 滅diệt 後hậu 五ngũ 百bách 羅La 漢Hán 。 結kết 集tập 為vi 相tương 續tục 解giải 脫thoát 經kinh 。 是thị 佛Phật 自tự 說thuyết 。 故cố 且thả 名danh 經kinh 。 後hậu 廣quảng 集tập 法pháp 相tướng 。 乃nãi 名danh 為vi 論luận 。 故cố 知tri 。 論luận 藏tạng 不bất 獨độc 滅diệt 後hậu 也dã 。 若nhược 爾nhĩ 三tam 藏tạng 既ký 俱câu 佛Phật 說thuyết 。 故cố 知tri 。 論luận 藏tạng 亦diệc 有hữu 稱xưng 我ngã 聞văn 義nghĩa 。 二nhị 問vấn 阿a 下hạ 約ước 法pháp 大đại 小tiểu 釋thích 疑nghi 二nhị 。 初sơ 疑nghi 。 二nhị 答đáp 下hạ 釋thích 三tam 。 初sơ 但đãn 集tập 小Tiểu 乘Thừa 。 二nhị 亦diệc 集tập 共cộng 教giáo 。 三tam 兼kiêm 集tập 不bất 共cộng 二nhị 。 初sơ 敘tự 他tha 解giải 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 據cứ 此thử 應ưng 引dẫn 大Đại 乘Thừa 經Kinh 論luận 證chứng 。 今kim 云vân 正Chánh 法Pháp 念niệm 者giả 且thả 據cứ 迹tích 中trung 多đa 種chủng 之chi 文văn 。 非phi 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 所sở 明minh 阿A 難Nan 能năng 持trì 大đại 小tiểu 。 既ký 有hữu 多đa 種chủng 。 不bất 可khả 共cộng 持trì 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 藏tạng 。 故cố 小tiểu 多đa 名danh 密mật 擬nghĩ 後hậu 廣quảng 。 二nhị 今kim 謂vị 下hạ 今kim 助trợ 釋thích 他tha 人nhân 。 引dẫn 文văn 既ký 當đương 。 故cố 今kim 師sư 以dĩ 四tứ 教giáo 助trợ 釋thích 之chi 。 阿A 難Nan 持trì 者giả 任nhậm 持trì 大Đại 乘Thừa 如như 地địa 持trì 物vật 。 不bất 共cộng 即tức 別biệt 圓viên 也dã 。 持trì 中trung 道Đạo 教giáo 如như 海hải 含hàm 容dung 。 法pháp 華hoa 疏sớ/sơ 更cánh 依y 阿a 含hàm 加gia 典điển 藏tạng 持trì 別biệt 。 海hải 唯duy 持trì 圓viên 。 今kim 據cứ 二nhị 教giáo 理lý 實thật 故cố 總tổng 為vi 一nhất 。 二nhị 別biệt 釋thích 三tam 。 初sơ 標tiêu 章chương 。 二nhị 我ngã 亦diệc 下hạ 解giải 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 我ngã 二nhị 。 初sơ 約ước 教giáo 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 我ngã 。 在tại 第đệ 五ngũ 藏tạng 者giả 犢độc 子tử 是thị 附phụ 佛Phật 法Pháp 外ngoại 道đạo 。 自tự 以dĩ 聰thông 明minh 讀đọc 舍Xá 利Lợi 弗Phất 毘tỳ 曇đàm 。 自tự 制chế 別biệt 義nghĩa 言ngôn 。 我ngã 在tại 四tứ 句cú 外ngoại 。 故cố 言ngôn 第đệ 五ngũ 。 言ngôn 四tứ 句cú 者giả 外ngoại 道đạo 計kế 。 色sắc 即tức 是thị 我ngã 。 離ly 色sắc 是thị 我ngã 。 色sắc 中trung 有hữu 我ngã 。 我ngã 中trung 有hữu 色sắc 。 餘dư 四tứ 陰ấm 亦diệc 然nhiên 。 或hoặc 云vân 。 三tam 世thế 及cập 無vô 為vi 法pháp 為vi 四tứ 句cú 。 名danh 我ngã 為vi 第đệ 五ngũ 不bất 可khả 說thuyết 藏tạng 也dã 。 是thị 等đẳng 者giả 謂vị 上thượng 三tam 部bộ 也dã 。 悉tất 破phá 外ngoại 人nhân 者giả 犢độc 子tử 附phụ 佛Phật 還hoàn 破phá 外ngoại 外ngoại 道đạo 也dã 。 別biệt 教giáo 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 然nhiên 別biệt 所sở 明minh 非phi 無vô 諸chư 部bộ 釋thích 我ngã 等đẳng 義nghĩa 。 但đãn 非phi 正chánh 意ý 故cố 不bất 別biệt 云vân 。 今kim 從tùng 勝thắng 說thuyết 故cố 云vân 自tự 在tại 。 善thiện 於ư 知tri 見kiến 。 者giả 出xuất 假giả 利lợi 他tha 以dĩ 道đạo 種chủng 智trí 知tri 法Pháp 眼nhãn 見kiến 也dã 。 應ứng 病bệnh 與dữ 藥dược 故cố 無vô 罣quái 礙ngại 。 似tự 我ngã 識thức 者giả 暹# 曰viết 。 論luận 云vân 。 非phi 有hữu 虛hư 妄vọng 塵trần 顯hiển 現hiện 依y 止chỉ 是thị 名danh 依y 他tha 性tánh 相tướng 。 釋thích 曰viết 。 定định 無vô 所sở 有hữu 故cố 言ngôn 非phi 有hữu 。 非phi 有hữu 物vật 而nhi 為vi 六lục 識thức 緣duyên 緣duyên 。 故cố 言ngôn 虛hư 妄vọng 。 塵trần 我ngã 識thức 生sanh 住trụ 滅diệt 等đẳng 心tâm 變biến 異dị 明minh 了liễu 。 故cố 言ngôn 顯hiển 現hiện 。 此thử 顯hiển 現hiện 以dĩ 他tha 性tánh 為vi 因nhân 故cố 言ngôn 依y 止chỉ 。 譬thí 如như 執chấp 我ngã 為vi 塵trần 此thử 塵trần 。 實thật 無vô 所sở 有hữu 。 以dĩ 我ngã 非phi 有hữu 故cố 由do 心tâm 變biến 異dị 。 顯hiển 現hiện 似tự 我ngã 。 故cố 說thuyết 非phi 有hữu 虛hư 妄vọng 塵trần 顯hiển 現hiện 。 此thử 事sự 故cố 言ngôn 似tự 我ngã 也dã 。 中trung 道đạo 佛Phật 性tánh 即tức 我ngã 義nghĩa 者giả 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 我ngã 者giả 即tức 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 即tức 是thị 我ngã 義nghĩa 。 無vô 我ngã 法pháp 中trung 。 有hữu 真chân 我ngã 者giả 即tức 邊biên 而nhi 中trung 。 故cố 即tức 偏thiên 而nhi 圓viên 故cố 。 二nhị 前tiền 三tam 下hạ 判phán 釋thích 二nhị 。 初sơ 判phán 權quyền 實thật 。 二nhị 問vấn 下hạ 釋thích 疑nghi 妨phương 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 此thử 問vấn 意ý 者giả 隨tùy 俗tục 說thuyết 我ngã 四tứ 教giáo 並tịnh 應ưng 我ngã 是thị 世thế 俗tục 。 何hà 得đắc 更cánh 立lập 自tự 在tại 之chi 名danh 及cập 以dĩ 不bất 二nhị 。 答đáp 中trung 意ý 者giả 三tam 教giáo 隨tùy 情tình 從tùng 多đa 屬thuộc 俗tục 。 別biệt 雖tuy 自tự 在tại 望vọng 圓viên 仍nhưng 俗tục 。 別biệt 教giáo 地địa 前tiền 未vị 觀quán 不bất 二nhị 。 後hậu 心tâm 雖tuy 證chứng 從tùng 教giáo 不bất 得đắc 名danh 永vĩnh 自tự 在tại 。 圓viên 教giáo 明minh 我ngã 我ngã 即tức 是thị 聞văn 者giả 。 能năng 聞văn 所sở 聞văn 皆giai 法Pháp 界Giới 故cố 。 故cố 使sử 我ngã 外ngoại 更cánh 無vô 別biệt 聞văn 。 二nhị 用dụng 教giáo 下hạ 約ước 味vị 。 二nhị 明minh 聞văn 二nhị 。 初sơ 約ước 教giáo 二nhị 。 初sơ 引dẫn 經kinh 總tổng 立lập 。 二nhị 藏tạng 下hạ 配phối 教giáo 釋thích 義nghĩa 四tứ 。 初sơ 藏tạng 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 小tiểu 生sanh 生sanh 大đại 生sanh 者giả 俱câu 舍xá 云vân 。 此thử 有hữu 生sanh 生sanh 等đẳng 。 於ư 八bát 一nhất 有hữu 能năng 。 謂vị 本bổn 四tứ 相tương 及cập 隨tùy 四tứ 相tương/tướng 為vi 八bát 。 大đại 相tương/tướng 名danh 本bổn 。 小tiểu 相tương/tướng 名danh 隨tùy 。 以dĩ 此thử 八bát 故cố 令linh 一nhất 切thiết 。 法pháp 成thành 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 言ngôn 生sanh 生sanh 者giả 謂vị 小tiểu 生sanh 生sanh 大đại 生sanh 。 等đẳng 謂vị 等đẳng 餘dư 三tam 相tương/tướng 。 謂vị 小tiểu 住trụ 住trụ 大đại 住trụ 小tiểu 異dị 異dị 大đại 異dị 小tiểu 滅diệt 滅diệt 大đại 滅diệt 於ư 八bát 一nhất 有hữu 能năng 者giả 。 小tiểu 相tương/tướng 於ư 一nhất 有hữu 能năng 能năng 相tương/tướng 大đại 相tương/tướng 。 大đại 相tương/tướng 於ư 八bát 有hữu 能năng 。 謂vị 一nhất 大đại 相tương/tướng 起khởi 時thời 必tất 與dữ 三tam 大đại 相tương 及cập 四tứ 小tiểu 相tương/tướng 俱câu 起khởi 。 并tinh 一nhất 本bổn 法pháp 故cố 云vân 於ư 八bát 。 餘dư 三tam 大đại 相tương/tướng 亦diệc 爾nhĩ 。 今kim 亦diệc 下hạ 以dĩ 生sanh 例lệ 聞văn 。 以dĩ 三tam 藏tạng 實thật 有hữu 故cố 存tồn 大đại 小tiểu 。 二nhị 料liệu 簡giản 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 生sanh 生sanh 至chí 不bất 斷đoạn 者giả 以dĩ 生sanh 生sanh 法pháp 是thị 世thế 俗tục 故cố 。 二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 明minh 去khứ 行hành 取thủ 教giáo 。 二nhị 但đãn 下hạ 示thị 約ước 行hành 有hữu 妨phương 。 二nhị 通thông 三tam 別biệt 。 世thế 諦đế 死tử 時thời 者giả 止Chỉ 觀Quán 以dĩ 破phá 無vô 明minh 為vi 世thế 諦đế 死tử 。 今kim 約ước 破phá 塵trần 砂sa 也dã 。 而nhi 生sanh 聞văn 持trì 至chí 能năng 持trì 者giả 得đắc 道Đạo 種chủng 智trí 遍biến 學học 四tứ 教giáo 四tứ 門môn 也dã 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 通thông 教giáo 不bất 聞văn 聞văn 別biệt 教giáo 聞văn 不bất 聞văn 者giả 。 若nhược 準chuẩn 諸chư 文văn 二nhị 句cú 對đối 教giáo 與dữ 今kim 文văn 相tương/tướng 有hữu 迴hồi 互hỗ 者giả 何hà 耶da 。 以dĩ 義nghĩa 互hỗ 通thông 故cố 可khả 通thông 用dụng 。 於ư 經kinh 本bổn 文văn 皆giai 不bất 爾nhĩ 也dã 。 並tịnh 是thị 隨tùy 義nghĩa 故cố 得đắc 互hỗ 論luận 。 以dĩ 大đại 經kinh 中trung 生sanh 等đẳng 釋thích 聞văn 。 生sanh 句cú 與dữ 聞văn 次thứ 第đệ 亦diệc 等đẳng 以dĩ 至chí 釋thích 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 大đại 經Kinh 云vân 。 生sanh 不bất 生sanh 不bất 生sanh 生sanh 生sanh 生sanh 不bất 生sanh 不bất 生sanh 。 是thị 故cố 從tùng 義nghĩa 迴hồi 互hỗ 無vô 在tại 。 言ngôn 義nghĩa 通thông 者giả 何hà 以dĩ 通thông 教giáo 作tác 不bất 聞văn 聞văn 。 雖tuy 空không 而nhi 色sắc 。 聞văn 不bất 聞văn 者giả 。 色sắc 即tức 是thị 空không 。 若nhược 作tác 別biệt 釋thích 不bất 聞văn 聞văn 者giả 從tùng 空không 出xuất 假giả 。 聞văn 不bất 聞văn 者giả 如như 空không 種chủng 樹thụ 。 雖tuy 種chủng 而nhi 空không 。 二nhị 義nghĩa 俱câu 通thông 。 守thủ 名danh 何hà 益ích 。 四tứ 圓viên 二nhị 。 初sơ 正chánh 解giải 。 聞văn 相tương/tướng 盡tận 者giả 二nhị 邊biên 亡vong 也dã 。 故cố 云vân 不bất 聞văn 不bất 聞văn 。 二nhị 徵trưng 釋thích 二nhị 。 初sơ 徵trưng 。 問vấn 意ý 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 恐khủng 不bất 了liễu 者giả 見kiến 不bất 聞văn 不bất 聞văn 。 復phục 云vân 相tương/tướng 盡tận 。 謂vị 永vĩnh 不bất 聞văn 與dữ 聞văn 相tương 違vi 。 故cố 須tu 問vấn 之chi 以dĩ 生sanh 後hậu 答đáp 。 此thử 意ý 欲dục 顯hiển 二nhị 死tử 聞văn 盡tận 自tự 在tại 聞văn 生sanh 。 是thị 故cố 答đáp 中trung 若nhược 相tương 似tự 盡tận 能năng 相tương 似tự 聞văn 。 若nhược 究cứu 竟cánh 盡tận 能năng 究cứu 竟cánh 聞văn 。 二nhị 釋thích 三tam 。 初sơ 反phản 斥xích 示thị 過quá 。 二nhị 如như 法Pháp 下hạ 以dĩ 凡phàm 況huống 聖thánh 。 相tương 似tự 內nội 凡phàm 聞văn 法Pháp 尚thượng 爾nhĩ 。 況huống 分phần/phân 聖thánh 耶da 。 三tam 故cố 大đại 下hạ 引dẫn 證chứng 聞văn 相tương/tướng 。 妙diệu 理lý 湛trạm 然nhiên 本bổn 無vô 說thuyết 示thị 。 能năng 如như 是thị 知tri 。 方phương 曰viết 多đa 聞văn 。 故cố 若nhược 知tri 之chi 言ngôn 通thông 於ư 似tự 真chân 。 知tri 者giả 照chiếu 也dã 。 二nhị 用dụng 四tứ 下hạ 約ước 味vị 。 三tam 釋thích 疑nghi 二nhị 。 初sơ 疑nghi 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 問vấn 大đại 論luận 等đẳng 者giả 前tiền 問vấn 俱câu 應ưng 名danh 世thế 流lưu 布bố 有hữu 何hà 真chân 我ngã 。 今kim 問vấn 應ưng 合hợp 一nhất 切thiết 俱câu 無vô 何hà 得đắc 此thử 中trung 更cánh 論luận 於ư 有hữu 。 即tức 違vi 問vấn 也dã 。 若nhược 爾nhĩ 下hạ 結kết 難nạn/nan 。 二nhị 釋thích 二nhị 。 初sơ 明minh 法pháp 無vô 定định 性tánh 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 若nhược 定định 有hữu 者giả 不bất 應ưng 有hữu 四tứ 。 若nhược 定định 無vô 者giả 亦diệc 不bất 應ưng 四tứ 。 二nhị 若nhược 其kỳ 下hạ 示thị 執chấp 無vô 之chi 過quá 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 則tắc 有hữu 二nhị 失thất 。 一nhất 者giả 壞hoại 佛Phật 方phương 便tiện 教giáo 失thất 。 方phương 便tiện 對đối 實thật 則tắc 有hữu 四tứ 種chủng 。 二nhị 者giả 增tăng 於ư 不bất 信tín 之chi 人nhân 。 破phá 正chánh 教giáo 失thất 。 以dĩ 不bất 信tín 者giả 不bất 信tín 佛Phật 有hữu 逗đậu 機cơ 眾chúng 教giáo 。 今kim 還hoàn 不bất 許hứa 佛Phật 法Pháp 諸chư 教giáo 正chánh 義nghĩa 。 當đương 於ư 不bất 信tín 之chi 人nhân 。 所sở 不bất 信tín 境cảnh 。 三tam 藏tạng 教giáo 中trung 尚thượng 有hữu 三tam 文văn 以dĩ 明minh 於ư 我ngã 假giả 實thật 不bất 同đồng 。 更cánh 互hỗ 破phá 立lập 。 顯hiển 我ngã 不bất 無vô 。 及cập 後hậu 三tam 教giáo 並tịnh 明minh 有hữu 我ngã 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 不bất 可khả 無vô 也dã 。 雖tuy 然nhiên 許hứa 有hữu 不bất 可khả 定định 一nhất 意ý 。 欲dục 並tịnh 存tồn 權quyền 實thật 諸chư 說thuyết 以dĩ 醻# 難nạn/nan 者giả 佛Phật 法Pháp 無vô 我ngã 故cố 。 知tri 。 任nhậm 彼bỉ 各các 立lập 其kỳ 宗tông 。 方phương 便tiện 教giáo 中trung 三tam 藏tạng 已dĩ 多đa 。 況huống 復phục 三tam 權quyền 一nhất 實thật 相tướng 對đối 其kỳ 名danh 不bất 一nhất 。 何hà 得đắc 一nhất 向hướng 云vân 無vô 我ngã 耶da 。 故cố 知tri 。 有hữu 無vô 無vô 非phi 佛Phật 法Pháp 。 三tam 觀quán 心tâm 。 三tam 感cảm 教giáo 之chi 時thời 二nhị 。 初sơ 來lai 意ý 時thời 方phương 者giả 方phương 即tức 處xứ 所sở 如như 毘Tỳ 耶Da 離Ly 等đẳng 。 二nhị 一nhất 總tổng 下hạ 解giải 釋thích 三tam 。 初sơ 總tổng 釋thích 二nhị 。 初sơ 引dẫn 論luận 總tổng 立lập 。 數số 即tức 一nhất 也dã 。 實thật 無vô 者giả 真chân 空không 法pháp 中trung 實thật 無vô 時thời 數số 。 故cố 陰ấm 等đẳng 三tam 科khoa 妄vọng 法pháp 所sở 不bất 攝nhiếp 也dã 。 隨tùy 下hạ 真chân 空không 雖tuy 無vô 隨tùy 俗tục 說thuyết 有hữu 。 故cố 大đại 論luận 第đệ 二nhị 云vân 。 問vấn 佛Phật 法Pháp 中trung 數số 時thời 等đẳng 法pháp 實thật 無vô 。 陰ấm 界giới 入nhập 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 何hà 以dĩ 言ngôn 一nhất 時thời 。 答đáp 雖tuy 實thật 無vô 一nhất 時thời 隨tùy 世thế 俗tục 說thuyết 一nhất 時thời 。 無vô 咎cữu 。 義nghĩa 如như 向hướng 解giải 。 不bất 通thông 餘dư 說thuyết 。 二nhị 言ngôn 四tứ 下hạ 牒điệp 名danh 釋thích 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 牒điệp 名danh 。 二nhị 若nhược 通thông 下hạ 釋thích 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 依y 名danh 汎# 解giải 二nhị 。 初sơ 釋thích 感cảm 教giáo 。 一nhất 期kỳ 教giáo 者giả 始thỉ 佛Phật 國quốc 終chung 囑chúc 累lụy 名danh 一nhất 期kỳ 也dã 。 戒giới 序tự 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 古cổ 梵Phạm 網võng 經kinh 經kinh 初sơ 有hữu 序tự 。 春xuân 分phần/phân 四tứ 月nguyệt 以dĩ 佛Phật 法Pháp 無vô 秋thu 但đãn 分phần/phân 三tam 時thời 故cố 當đương 四tứ 月nguyệt 。 二nhị 若nhược 約ước 下hạ 釋thích 得đắc 道Đạo 。 如như 苦khổ 忍nhẫn 一nhất 剎sát 那na 者giả 既ký 不bất 出xuất 觀quán 無vô 聞văn 法Pháp 義nghĩa 。 藉tạ 於ư 前tiền 聞văn 得đắc 入nhập 見kiến 諦Đế 。 此thử 以dĩ 剎sát 那na 而nhi 為vi 一nhất 時thời 。 二nhị 今kim 約ước 下hạ 正chánh 示thị 今kim 意ý 。 世thế 善thiện 機cơ 發phát 者giả 世thế 善thiện 人nhân 天thiên 善thiện 也dã 。 即tức 是thị 多đa 時thời 者giả 荊kinh 溪khê 云vân 。 不bất 同đồng 苦khổ 忍nhẫn 一nhất 剎sát 那na 故cố 。 以dĩ 有hữu 漏lậu 心tâm 時thời 節tiết 長trường/trưởng 故cố 。 以dĩ 世thế 間gian 善thiện 其kỳ 心tâm 雜tạp 故cố 。 下hạ 之chi 三tam 門môn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 前tiền 三tam 門môn 皆giai 具cụ 四tứ 悉tất 。 唯duy 第đệ 四tứ 門môn 獨độc 論luận 時thời 也dã 。 又hựu 解giải 下hạ 即tức 所sở 未vị 聞văn 經Kinh 。 佛Phật 為vi 重trùng 說thuyết 也dã 。 二nhị 二nhị 約ước 下hạ 別biệt 釋thích 二nhị 。 初sơ 約ước 教giáo 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 法pháp 無vô 別biệt 時thời 必tất 約ước 實thật 法pháp 以dĩ 論luận 一nhất 時thời 。 破phá 時thời 顛điên 倒đảo 者giả 入nhập 空không 也dã 。 能năng 分phân 別biệt 等đẳng 者giả 出xuất 假giả 也dã 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 下hạ 暹# 云vân 。 彼bỉ 論luận 第đệ 五ngũ 曰viết 。 由do 本bổn 識thức 能năng 變biến 異dị 作tác 十thập 一nhất 識thức 。 本bổn 識thức 即tức 是thị 十thập 一nhất 識thức 種chủng 子tử 。 言ngôn 十thập 一nhất 識thức 者giả 一nhất 身thân 識thức 。 二nhị 身thân 者giả 識thức 。 三tam 受thọ 者giả 識thức 。 四tứ 應ưng 受thọ 識thức 。 五ngũ 正chánh 受thọ 識thức 。 六lục 世thế 識thức 。 七thất 數số 識thức 。 八bát 處xứ 識thức 。 九cửu 言ngôn 說thuyết 識thức 。 此thử 等đẳng 識thức 因nhân 言ngôn 說thuyết 熏huân 習tập 種chủng 子tử 生sanh 。 十thập 自tự 他tha 差sai 別biệt 識thức 因nhân 我ngã 見kiến 熏huân 習tập 種chủng 子tử 生sanh 。 十thập 一nhất 善thiện 惡ác 兩lưỡng 道đạo 生sanh 死tử 識thức 因nhân 有hữu 分phần/phân 熏huân 習tập 種chủng 子tử 生sanh 。 釋thích 曰viết 。 身thân 識thức 謂vị 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 界giới 。 身thân 者giả 識thức 謂vị 染nhiễm 污ô 識thức 。 受thọ 者giả 識thức 謂vị 意ý 界giới 。 應ưng 受thọ 識thức 謂vị 色sắc 等đẳng 六lục 外ngoại 界giới 。 正chánh 受thọ 識thức 謂vị 六lục 識thức 。 世thế 識thức 謂vị 生sanh 死tử 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 釋thích 曰viết 。 為vi 明minh 眾chúng 生sanh 果quả 報báo 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 三tam 世thế 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 不bất 斷đoạn 故cố 須tu 立lập 世thế 識thức 。 數số 識thức 謂vị 從tùng 一nhất 乃nãi 。 至chí 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 釋thích 曰viết 。 為vi 明minh 眾chúng 生sanh 果quả 報báo 有hữu 諸chư 界giới 多đa 少thiểu 不bất 同đồng 如như 四tứ 界giới 六lục 界giới 十thập 八bát 界giới 等đẳng 故cố 。 須tu 立lập 數số 識thức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 數số 。 處xử 識thức 謂vị 器khí 世thế 界giới 。 釋thích 曰viết 。 為vi 明minh 眾chúng 生sanh 所sở 居cư 。 如như 人nhân 天thiên 惡ác 道đạo 有hữu 無vô 量lượng 差sai 別biệt 故cố 須tu 立lập 處xứ 識thức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 處xứ 。 言ngôn 說thuyết 識thức 謂vị 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 各các 有hữu 多đa 種chủng 。 因nhân 此thử 有hữu 無vô 量lượng 言ngôn 說thuyết 作tác 事sự 言ngôn 說thuyết 與dữ 見kiến 等đẳng 更cánh 互hỗ 相tương 顯hiển 示thị 故cố 須tu 立lập 言ngôn 說thuyết 識thức 攝nhiếp 。 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 此thử 十thập 一nhất 識thức 皆giai 以dĩ 分phân 別biệt 為vi 因nhân 虛hư 妄vọng 為vi 果quả 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 若nhược 從tùng 分phân 別biệt 數số 之chi 與dữ 世thế 以dĩ 辨biện 識thức 者giả 數số 世thế 事sự 廣quảng 。 故cố 屬thuộc 別biệt 教giáo 。 況huống 攝nhiếp 論luận 中trung 不bất 明minh 小Tiểu 乘Thừa 復phục 少thiểu 圓viên 義nghĩa 。 故cố 此thử 世thế 數số 必tất 屬thuộc 於ư 別biệt 。 今kim 謂vị 。 離ly 真chân 有hữu 妄vọng 加gia 以dĩ 分phân 別biệt 。 事sự 廣quảng 即tức 別biệt 教giáo 義nghĩa 。 故cố 明minh 一nhất 時thời 引dẫn 彼bỉ 數số 世thế 。 一nhất 即tức 是thị 數số 。

時thời 即tức 是thị 世thế 。 一nhất 時thời 入nhập 一nhất 切thiết 時thời 等đẳng 者giả 長trường 短đoản 唯duy 心tâm 。 故cố 能năng 相tương/tướng 入nhập 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 具cụ 如như 華hoa 嚴nghiêm 剎sát 那na 三tam 世thế 九cửu 世thế 具cụ 足túc 。 況huống 復phục 七thất 日nhật 對đối 一nhất 劫kiếp 耶da 。 華hoa 嚴nghiêm 十thập 一nhất 切thiết 者giả 暹# 云vân 。 舊cựu 經kinh 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 云vân 。 佛Phật 子tử 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 有hữu 十thập 種chủng 巧xảo 妙diệu 方phương 便tiện 。 第đệ 六lục 方phương 便tiện 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 能năng 於ư 一nhất 時thời 。 皆giai 悉tất 分phân 別biệt 。 知tri 一nhất 切thiết 時thời 不bất 捨xả 離ly 生sanh 。 平bình 等đẳng 正Chánh 法Pháp 。 而nhi 一nhất 切thiết 時thời 皆giai 所sở 不bất 攝nhiếp 。 非phi 晝trú 非phi 夜dạ 乃nãi 至chí 云vân 非phi 時thời 不bất 離ly 時thời 而nhi 於ư 無vô 量lượng 時thời 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 未vị 曾tằng 暫tạm 息tức 是thị 為vi 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 巧xảo 妙diệu 方phương 便tiện 。 今kim 謂vị 。 疏sớ/sơ 通thông 舉cử 十thập 意ý 在tại 第đệ 六lục 以dĩ 證chứng 一nhất 時thời 。 既ký 理lý 事sự 融dung 通thông 。 故cố 屬thuộc 圓viên 義nghĩa 。 二nhị 二nhị 下hạ 約ước 味vị 。 三tam 觀quán 心tâm 約ước 三tam 觀quán 。 攝nhiếp 四tứ 教giáo 一nhất 時thời 如như 文văn 。

維Duy 摩Ma 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 垂Thùy 裕# 記Ký 卷quyển 第đệ 一nhất