Duy Ma Kinh Lược Sớ – Quyển 7

維Duy 摩Ma 經Kinh 略Lược 疏Sớ
Quyển 7
隋Tùy 智Trí 顗 說Thuyết 唐Đường 湛Trạm 然Nhiên 略Lược

維Duy 摩Ma 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 七thất (# 小tiểu 卷quyển 二nhị 十thập 一nhất )#

天thiên 台thai 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 略lược

問vấn 疾tật 品phẩm 之chi 二nhị

且thả 置trí 下hạ 四tứ 正chánh 明minh 問vấn 疾tật 。 上thượng 來lai 言ngôn 談đàm 是thị 賓tân 主chủ 相tương 見kiến 之chi 儀nghi 。 非phi 其kỳ 正chánh 意ý 。 神thần 解giải 既ký 齊tề 辨biện 無vô 窮cùng 盡tận 妨phương 宣tuyên 佛Phật 旨chỉ 。 故cố 言ngôn 且thả 置trí 是thị 事sự 。 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 前tiền 宣tuyên 佛Phật 旨chỉ 二nhị 文Văn 殊Thù 自tự 述thuật 。 本bổn 銜hàm 佛Phật 命mạng 師sư 旨chỉ 尊tôn 重trọng 故cố 須tu 前tiền 宣tuyên 。 次thứ 須tu 問vấn 託thác 疾tật 之chi 深thâm 致trí 。 覈# 發phát 大Đại 士Sĩ 闡xiển 揚dương 利lợi 物vật 。 故cố 自tự 述thuật 己kỷ 情tình 。 若nhược 但đãn 宣tuyên 佛Phật 旨chỉ 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 應ưng 各các 辭từ 。 但đãn 對đối 勝thắng 人nhân 慰úy 問vấn 疾tật 義nghĩa 。 往vãng 復phục 事sự 難nạn/nan 餘dư 人nhân 不bất 堪kham 。 意ý 在tại 於ư 此thử 故cố 文Văn 殊Thù 次thứ 述thuật 己kỷ 情tình 。 宣tuyên 旨chỉ 為vi 二nhị 一nhất 正chánh 宣tuyên 旨chỉ 二nhị 總tổng 述thuật 佛Phật 意ý 。 初sơ 文văn 三tam 句cú 為vi 三tam 。 初sơ 句cú 云vân 是thị 疾tật 寧ninh 可khả 忍nhẫn 不phủ 。 淨tịnh 名danh 法Pháp 身thân 本bổn 自tự 無vô 疾tật 無vô 忍nhẫn 不bất 忍nhẫn 。 既ký 為vi 眾chúng 生sanh 還hoàn 約ước 眾chúng 生sanh 論luận 忍nhẫn 不bất 忍nhẫn 。 但đãn 佛Phật 處xử 世thế 迹tích 同đồng 世thế 間gian 故cố 有hữu 勞lao 問vấn 。 如như 毘tỳ 尼ni 中trung 佛Phật 亦diệc 慰úy 。 問vấn 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 道đạo 路lộ 疲bì 不phủ 。 乞khất 食thực 易dị 得đắc 不phủ 。 又hựu 如như 大đại 品phẩm 諸chư 佛Phật 自tự 相tương/tướng 慰úy 問vấn 少thiểu 病bệnh 少thiểu 惱não 等đẳng 。 智trí 論luận 釋thích 之chi 皆giai 有hữu 深thâm 致trí 。 今kim 佛Phật 問vấn 淨tịnh 名danh 云vân 寧ninh 可khả 忍nhẫn 不bất 者giả 。 淨tịnh 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 故cố 疾tật 。 眾chúng 生sanh 不bất 同đồng 。 疾tật 有hữu 可khả 忍nhẫn 不bất 可khả 忍nhẫn 。 如như 人nhân 雖tuy 病bệnh 而nhi 猶do 行hành 涉thiệp 是thị 為vi 可khả 忍nhẫn 。 或hoặc 有hữu 疾tật 苦khổ 起khởi 止chỉ 不bất 能năng 是thị 不bất 可khả 忍nhẫn 。 今kim 亦diệc 約ước 四tứ 土thổ/độ 。 一nhất 約ước 同đồng 居cư 穢uế 淨tịnh 。 穢uế 土thổ/độ 疾tật 者giả 則tắc 有hữu 六lục 道đạo 。 十thập 惡ác 四tứ 重trọng 。 等đẳng 業nghiệp 是thị 三tam 惡ác 因nhân 疾tật 。 三tam 途đồ 苦khổ 果quả 是thị 果quả 疾tật 。 此thử 之chi 重trọng/trùng 疾tật 是thị 不bất 可khả 忍nhẫn 相tương/tướng 。 若nhược 十Thập 善Thiện 是thị 修tu 羅la 人nhân 天thiên 因nhân 疾tật 。 八bát 苦khổ 五ngũ 衰suy 等đẳng 是thị 果quả 疾tật 。 此thử 苦khổ 小tiểu 輕khinh 是thị 可khả 忍nhẫn 相tương/tướng 。

復phục 次thứ 同đồng 居cư 穢uế 土thổ/độ 果quả 疾tật 是thị 一nhất 而nhi 因nhân 疾tật 。 九cửu 種chủng 不bất 同đồng 謂vị 六lục 道đạo 三tam 乘thừa 。 若nhược 有hữu 六lục 道đạo 因nhân 疾tật 無vô 三tam 乘thừa 根căn 性tánh 。 是thị 不bất 可khả 忍nhẫn 相tương/tướng 。 若nhược 有hữu 三tam 乘thừa 根căn 性tánh 即tức 是thị 可khả 忍nhẫn 。

復phục 次thứ 凡phàm 夫phu 修tu 三tam 乘thừa 行hành 根căn 有hữu 利lợi 鈍độn 。 遮già 有hữu 輕khinh 重trọng 。 根căn 利lợi 遮già 輕khinh 疾tật 則tắc 可khả 忍nhẫn 。 根căn 鈍độn 遮già 重trọng/trùng 則tắc 不bất 可khả 忍nhẫn 。

復phục 次thứ 三tam 乘thừa 進tiến 行hành 斷đoạn 結kết 。 斷đoạn 結kết 者giả 輕khinh 是thị 則tắc 可khả 忍nhẫn 。 未vị 斷đoạn 者giả 重trọng/trùng 則tắc 不bất 可khả 忍nhẫn 。 淨tịnh 名danh 權quyền 疾tật 皆giai 悉tất 同đồng 之chi 。 次thứ 同đồng 居cư 淨tịnh 土độ 除trừ 四tứ 惡ác 趣thú 。 但đãn 約ước 人nhân 天thiên 三tam 乘thừa 類loại 前tiền 。 二nhị 約ước 有hữu 餘dư 土thổ/độ 無vô 分phân 段đoạn 之chi 苦khổ 通thông 皆giai 可khả 忍nhẫn 。 但đãn 麁thô 細tế 相tướng 形hình 二Nhị 乘Thừa 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 生sanh 彼bỉ 土độ 者giả 。 鈍độn 是thị 不bất 可khả 忍nhẫn 。 別biệt 圓viên 菩Bồ 薩Tát 生sanh 彼bỉ 土độ 者giả 。 利lợi 是thị 可khả 忍nhẫn 。 權quyền 同đồng 亦diệc 爾nhĩ 。 三tam 約ước 果quả 報báo 土thổ/độ 者giả 彼bỉ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 是thị 法Pháp 身thân 無vô 三tam 乘thừa 異dị 。 雖tuy 有hữu 無vô 明minh 自tự 體thể 因nhân 果quả 之chi 疾tật 。 皆giai 悉tất 可khả 忍nhẫn 。 權quyền 同đồng 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 地địa 位vị 相tướng 形hình 非phi 為vi 不bất 得đắc 。 但đãn 不bất 如như 前tiền 有hữu 餘dư 橫hoạnh/hoành 有hữu 其kỳ 相tương/tướng 。 四tứ 常thường 寂tịch 光quang 既ký 是thị 極cực 地địa 。 眾chúng 惡ác 永vĩnh 盡tận 。 眾chúng 善thiện 普phổ 會hội 。 無vô 疾tật 無vô 惱não 無vô 實thật 權quyền 之chi 疾tật 忍nhẫn 不bất 忍nhẫn 別biệt 。 佛Phật 止chỉ 一nhất 句cú 慰úy 問vấn 淨tịnh 名danh 。 廣quảng 博bác 深thâm 遠viễn 無vô 所sở 不bất 該cai 。 問vấn 上thượng 言ngôn 寂tịch 光quang 有hữu 疾tật 。 今kim 何hà 以dĩ 言ngôn 無vô 。 答đáp 不bất 定định 但đãn 隨tùy 聖thánh 教giáo 。 教giáo 有hữu 即tức 有hữu 教giáo 無vô 即tức 無vô 。 今kim 據cứ 極cực 地địa 無vô 實thật 疾tật 也dã 。

療liệu 治trị 有hữu 損tổn 。 次thứ 宣tuyên 第đệ 二nhị 句cú 。 療liệu 治trị 有hữu 損tổn 。 者giả 世thế 間gian 有hữu 疾tật 必tất 須tu 醫y 療liệu 。 既ký 為vi 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 治trị 眾chúng 生sanh 是thị 治trị 淨tịnh 名danh 。 但đãn 眾chúng 生sanh 疾tật 有hữu 三tam 不bất 同đồng 。 謂vị 見kiến 思tư 無vô 知tri 無vô 明minh 。 此thử 之chi 三tam 疾tật 即tức 界giới 內nội 外ngoại 一nhất 切thiết 。 因nhân 果quả 諸chư 疾tật 之chi 本bổn 。 用dụng 三tam 觀quán 治trị 之chi 則tắc 三tam 疾tật 俱câu 滅diệt 。 具cụ 在tại 玄huyền 義nghĩa 三tam 觀quán 中trung 明minh 。 至chí 釋thích 下hạ 文văn 自tự 可khả 見kiến 也dã 。 亦diệc 約ước 四tứ 土thổ/độ 。 一nhất 同đồng 居cư 者giả 一nhất 從tùng 假giả 入nhập 空không 正chánh 治trị 同đồng 居cư 見kiến 思tư 之chi 疾tật 。 二nhị 從tùng 空không 入nhập 假giả 正chánh 治trị 有hữu 餘dư 恆Hằng 沙sa 。 傍bàng 治trị 同đồng 居cư 無vô 知tri 。 三tam 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 正chánh 治trị 有hữu 餘dư 果quả 報báo 無vô 明minh 。 利lợi 根căn 菩Bồ 薩Tát 傍bàng 治trị 同đồng 居cư 見kiến 思tư 無vô 知tri 。 亦diệc 傍bàng 治trị 有hữu 餘dư 無vô 知tri 。 寂tịch 光quang 無vô 疾tật 可khả 治trị 今kim 明minh 治trị 同đồng 居cư 土thổ/độ 。 大đại 論luận 作tác 四tứ 種chủng 料liệu 簡giản 。 一nhất 根căn 鈍độn 遮già 重trọng/trùng 即tức 是thị 鈍độn 根căn 凡phàm 夫phu 。 煩phiền 惱não 垢cấu 重trọng/trùng 。 不bất 可khả 治trị 也dã 。 二nhị 鈍độn 根căn 遮già 輕khinh 如như 周chu 利lợi 槃bàn 特đặc 一nhất 夏hạ 止chỉ 誦tụng 一nhất 偈kệ 而nhi 能năng 發phát 真chân 成thành 大đại 羅La 漢Hán 。 三tam 根căn 利lợi 遮già 重trọng/trùng 如như 鴦Ương 掘Quật 魔Ma 羅la 。 日nhật 殺sát 九cửu 百bách 九cửu 十thập 九cửu 人nhân 。 但đãn 其kỳ 根căn 利lợi 遮già 不bất 能năng 障chướng 見kiến 佛Phật 即tức 悟ngộ 。 四tứ 根căn 利lợi 遮già 輕khinh 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 聞văn 阿a 說thuyết 示thị 說thuyết 三tam 諦đế 一nhất 偈kệ 。 即tức 得đắc 初Sơ 果Quả 。 淨tịnh 名danh 同đồng 此thử 等đẳng 疾tật 難nạn/nan 損tổn 易dị 損tổn 。 如như 四tứ 句cú 中trung 槃bàn 特đặc 鴦ương 掘quật 身thân 子tử 等đẳng 皆giai 是thị 。 療liệu 治trị 有hữu 損tổn 。 若nhược 就tựu 有hữu 餘dư 無vô 永vĩnh 不bất 損tổn 。 若nhược 三tam 乘thừa 相tướng 形hình 亦diệc 作tác 三tam 種chủng 分phân 別biệt 有hữu 損tổn 。 權quyền 疾tật 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 入nhập 果quả 報báo 平bình 等đẳng 法Pháp 界Giới 。 此thử 是thị 利lợi 根căn 。 但đãn 有hữu 一nhất 無vô 明minh 遮già 。 約ước 位vị 傳truyền 論luận 輕khinh 重trọng 無vô 別biệt 橫hoạnh/hoành 遮già 止chỉ 有hữu 一nhất 損tổn 。 若nhược 約ước 初sơ 心tâm 宿túc 業nghiệp 或hoặc 作tác 二nhị 句cú 分phân 別biệt 無vô 鈍độn 根căn 也dã 。 權quyền 疾tật 亦diệc 然nhiên 。 常thường 寂tịch 光quang 土thổ/độ 極cực 地địa 寂tịch 然nhiên 無vô 此thử 分phân 別biệt 故cố 佛Phật 問vấn 云vân 。 療liệu 治trị 有hữu 損tổn 。

不bất 至chí 增tăng 乎hồ 。 次thứ 宣tuyên 第đệ 三tam 句cú 。 此thử 問vấn 意ý 者giả 如như 世thế 人nhân 疾tật 具cụ 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 有hữu 從tùng 初sơ 服phục 藥dược 但đãn 增tăng 而nhi 不bất 損tổn 終chung 無vô 瘥sái 理lý 。 是thị 名danh 增tăng 增tăng 。 二nhị 或hoặc 雖tuy 困khốn 篤đốc 方phương 治trị 即tức 愈dũ 。 是thị 名danh 增tăng 損tổn 。 三tam 或hoặc 有hữu 服phục 藥dược 初sơ 雖tuy 暫tạm 損tổn 而nhi 後hậu 更cánh 增tăng 。 是thị 名danh 損tổn 增tăng 。 四tứ 從tùng 初sơ 漸tiệm 損tổn 乃nãi 至chí 平bình 復phục 。 是thị 為vi 損tổn 損tổn 。 淨tịnh 名danh 應ưng 生sanh 同đồng 居cư 說thuyết 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 治trị 眾chúng 生sanh 疾tật 亦diệc 四tứ 根căn 緣duyên 。 一nhất 增tăng 增tăng 者giả 即tức 底để 下hạ 凡phàm 夫phu 。 若nhược 為vi 說thuyết 法Pháp 更cánh 起khởi 誹phỉ 謗báng 闡xiển 提đề 之chi 罪tội 。 如như 善thiện 星tinh 調Điều 達Đạt 等đẳng 也dã 。 二nhị 增tăng 損tổn 者giả 如như 尸thi 利lợi 鞠cúc 多đa 鴦ương 掘quật 等đẳng 也dã 。 三tam 損tổn 增tăng 者giả 如như 大đại 論luận 明minh 。 四tứ 禪thiền 比Bỉ 丘Khâu 謂vị 是thị 四Tứ 果Quả 。 臨lâm 終chung 見kiến 生sanh 處xứ 謗báng 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 墮đọa 地địa 獄ngục 。 又hựu 毘tỳ 曇đàm 成thành 實thật 明minh 退thoái 法pháp 人nhân 皆giai 是thị 其kỳ 相tương/tướng 。 四tứ 損tổn 損tổn 者giả 即tức 身thân 子tử 等đẳng 諸chư 得đắc 道Đạo 人nhân 。 淨tịnh 名danh 同đồng 居cư 權quyền 疾tật 亦diệc 爾nhĩ 。 二nhị 約ước 有hữu 餘dư 但đãn 有hữu 三tam 種chủng 無vô 增tăng 增tăng 也dã 。 已dĩ 得đắc 位vị 不bất 退thoái 不bất 生sanh 三tam 界giới 。 而nhi 三tam 乘thừa 生sanh 彼bỉ 有hữu 利lợi 有hữu 鈍độn 。 約ước 行hành 退thoái 念niệm 退thoái 亦diệc 得đắc 有hữu 三tam 。 權quyền 疾tật 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 果quả 報báo 土thổ/độ 皆giai 念niệm 不bất 退thoái 。 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 自tự 然nhiên 流lưu 入nhập 皆giai 是thị 損tổn 損tổn 。 或hoặc 約ước 入nhập 出xuất 觀quán 義nghĩa 立lập 三tam 句cú 。 權quyền 疾tật 亦diệc 然nhiên 。 寂tịch 光quang 極cực 地địa 湛trạm 然nhiên 無vô 疾tật 。 淨tịnh 名danh 權quyền 同đồng 前tiền 三tam 土thổ/độ 疾tật 。 治trị 其kỳ 實thật 疾tật 有hữu 損tổn 不bất 增tăng 。 淨tịnh 名danh 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 慰úy 問vấn 言ngôn 。 不bất 至chí 增tăng 乎hồ 。

世Thế 尊Tôn 慇ân 懃cần 。 致trí 問vấn 無vô 量lượng 。 二nhị 明minh 文Văn 殊Thù 總tổng 宣tuyên 佛Phật 意ý 慰úy 問vấn 。 言ngôn 致trí 問vấn 無vô 量lượng 。 者giả 十thập 方phương 法Pháp 界Giới 。 三tam 土thổ/độ 實thật 疾tật 既ký 其kỳ 無vô 量lượng 。 淨tịnh 名danh 悲bi 念niệm 則tắc 權quyền 疾tật 無vô 量lượng 故cố 使sử 如Như 來Lai 。 致trí 問vấn 無vô 量lượng 。 止chỉ 述thuật 三tam 句cú 者giả 此thử 表biểu 問vấn 端đoan 。 或hoặc 有hữu 多đa 句cú 。 譯dịch 者giả 簡giản 略lược 或hoặc 經kinh 家gia 不bất 出xuất 。 例lệ 如như 五ngũ 百bách 八bát 千thiên 皆giai 有hữu 稱xưng 述thuật 略lược 而nhi 不bất 傳truyền 。 或hoặc 是thị 但đãn 總tổng 宣tuyên 無vô 量lượng 。 足túc 表biểu 佛Phật 意ý 故cố 不bất 多đa 述thuật 。

居cư 士sĩ 下hạ 二nhị 文Văn 殊Thù 自tự 述thuật 己kỷ 情tình 。 問vấn 疾tật 奉phụng 旨chỉ 事sự 難nạn/nan 意ý 在tại 於ư 此thử 。 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 問vấn 果quả 中trung 權quyền 疾tật 二nhị 問vấn 因nhân 中trung 實thật 疾tật 。 由do 問vấn 權quyền 故cố 淨tịnh 名danh 答đáp 出xuất 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 。 由do 問vấn 實thật 故cố 淨tịnh 名danh 答đáp 出xuất 觀quán 眾chúng 生sanh 等đẳng 四tứ 品phẩm 。 至chí 文văn 可khả 見kiến 。 就tựu 問vấn 果quả 中trung 權quyền 疾tật 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 從tùng 居cư 士sĩ 此thử 疾tật 何hà 所sở 因nhân 起khởi 。 下hạ 是thị 問vấn 果quả 疾tật 因nhân 起khởi 。 大Đại 士Sĩ 果quả 地địa 法Pháp 身thân 清thanh 淨tịnh 。 永vĩnh 無vô 患hoạn 累lũy/lụy/luy 。 而nhi 今kim 現hiện 疾tật 。 何hà 所sở 因nhân 起khởi 。 二nhị 從tùng 此thử 室thất 何hà 以dĩ 空không 無vô 侍thị 者giả 下hạ 。 是thị 問vấn 大Đại 士Sĩ 法Pháp 身thân 依y 報báo 眷quyến 屬thuộc 。 今kim 何hà 所sở 在tại 。 而nhi 但đãn 見kiến 空không 室thất 。 三tam 從tùng 是thị 疾tật 為vi 何hà 等đẳng 相tướng 。 下hạ 即tức 問vấn 應ưng 身thân 同đồng 疾tật 。 以dĩ 何hà 為vi 相tướng 。 為vi 同đồng 法Pháp 身thân 為vi 同đồng 凡phàm 夫phu 故cố 問vấn 相tướng 貌mạo 。 初sơ 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 文Văn 殊Thù 問vấn 二nhị 淨tịnh 名danh 答đáp 。 初sơ 問vấn 為vi 三tam 。 一nhất 問vấn 疾tật 生sanh 因nhân 起khởi 。 二nhị 問vấn 疾tật 生sanh 久cửu 近cận 。 三tam 問vấn 滅diệt 疾tật 之chi 法pháp 。 初sơ 問vấn 疾tật 因nhân 起khởi 者giả 若nhược 果quả 地địa 法Pháp 身thân 何hà 疾tật 何hà 惱não 。 今kim 忽hốt 言ngôn 有hữu 疾tật 。 因nhân 何hà 而nhi 起khởi 。 次thứ 問vấn 其kỳ 生sanh 久cửu 如như 者giả 。 法Pháp 身thân 無vô 疾tật 既ký 有hữu 權quyền 疾tật 有hữu 來lai 幾kỷ 時thời 。 次thứ 問vấn 當đương 云vân 何hà 滅diệt 者giả 。 若nhược 為vì 眾chúng 生sanh 。 今kim 十thập 方phương 國quốc 土độ 。 眾chúng 生sanh 無vô 盡tận 。 權quyền 則tắc 不bất 可khả 滅diệt 此thử 。 疾tật 當đương 何hà 得đắc 滅diệt 。 文Văn 殊Thù 三tam 問vấn 大đại 意ý 在tại 此thử 。

維duy 摩ma 下hạ 二nhị 淨tịnh 名danh 答đáp 為vi 二nhị 。 一nhất 先tiên 答đáp 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 問vấn 。 次thứ 答đáp 第đệ 一nhất 問vấn 。 所sở 以dĩ 問vấn 答đáp 有hữu 前tiền 後hậu 者giả 各các 有hữu 其kỳ 意ý 。 文Văn 殊Thù 問vấn 意ý 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 知tri 從tùng 本bổn 起khởi 迹tích 。 淨tịnh 名danh 答đáp 意ý 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 尋tầm 迹tích 入nhập 本bổn 。 亦diệc 為vi 顯hiển 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 成thành 之chi 義nghĩa 。 初sơ 答đáp 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 正chánh 疊điệp 答đáp 兩lưỡng 問vấn 二nhị 釋thích 三tam 譬thí 顯hiển 。 初sơ 文văn 二nhị 。 一nhất 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 疾tật 生sanh 。 次thứ 答đáp 第đệ 三tam 問vấn 疾tật 滅diệt 。 今kim 先tiên 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 疾tật 生sanh 久cửu 近cận 。

從tùng 癡si 有hữu 愛ái 。 則tắc 我ngã 病bệnh 生sanh 者giả 。 疾tật 之chi 久cửu 近cận 皆giai 由do 眾chúng 生sanh 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 生sanh 。 淨tịnh 名danh 權quyền 疾tật 同đồng 其kỳ 久cửu 近cận 。 所sở 以dĩ 知tri 約ước 因nhân 緣duyên 答đáp 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 生sanh 死tử 本bổn 際tế 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 無vô 明minh 與dữ 愛ái 是thị 二nhị 中trung 間gian 。 即tức 有hữu 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 無vô 明minh 是thị 過quá 去khứ 癡si 愛ái 。 是thị 現hiện 在tại 癡si 。 二nhị 世thế 相tương/tướng 避tị 故cố 立lập 兩lưỡng 名danh 。 無vô 明minh 潤nhuận 行hành 使sử 有hữu 現hiện 在tại 識thức 等đẳng 五ngũ 果quả 。 現hiện 在tại 愛ái 取thủ 潤nhuận 有hữu 則tắc 有hữu 。 未vị 來lai 生sanh 死tử 。 故cố 有hữu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 輪luân 轉chuyển 。 三tam 界giới 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 經kinh 生sanh 歷lịch 死tử 則tắc 有hữu 因nhân 疾tật 果quả 疾tật 。 淨tịnh 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 有hữu 癡si 愛ái 生sanh 法Pháp 身thân 大đại 悲bi 即tức 權quyền 疾tật 生sanh 。 眾chúng 生sanh 癡si 愛ái 生sanh 來lai 非phi 近cận 。 權quyền 疾tật 亦diệc 爾nhĩ 。 答đáp 疾tật 久cửu 近cận 正chánh 意ý 在tại 此thử 。

復phục 次thứ 淨tịnh 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 疾tật 何hà 但đãn 同đồng 居cư 。 有hữu 為vi 癡si 愛ái 疾tật 生sanh 權quyền 病bệnh 則tắc 生sanh 。 有hữu 餘dư 無vô 為vi 亦diệc 爾nhĩ 。 何hà 者giả 同đồng 居cư 癡si 愛ái 盡tận 有hữu 餘dư 癡si 愛ái 則tắc 生sanh 。 以dĩ 迷mê 中trung 道đạo 染nhiễm 涅Niết 槃Bàn 故cố 是thị 癡si 愛ái 生sanh 。 是thị 二nhị 中trung 間gian 。 則tắc 有hữu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 因nhân 疾tật 果quả 疾tật 。 但đãn 是thị 變biến 易dị 因nhân 緣duyên 與dữ 分phân 段đoạn 異dị 。 分phân 段đoạn 昇thăng 沈trầm 往vãng 返phản 六lục 趣thú 。 變biến 易dị 不bất 爾nhĩ 。 但đãn 約ước 因nhân 愛ái 生sanh 死tử 。 愛ái 滅diệt 即tức 生sanh 於ư 上thượng 地địa 終chung 不bất 更cánh 退thoái 生sanh 於ư 下hạ 地địa 。 何hà 者giả 三tam 界giới 結kết 盡tận 不bất 生sanh 分phân 段đoạn 。 亦diệc 不bất 退thoái 細tế 受thọ 麁thô 。 類loại 如như 那na 含hàm 於ư 欲dục 身thân 修tu 得đắc 初sơ 禪thiền 。 初sơ 禪thiền 死tử 即tức 生sanh 二nhị 禪thiền 。 終chung 不bất 生sanh 欲dục 界giới 更cánh 退thoái 初sơ 禪thiền 。 界giới 內nội 聖thánh 人nhân 尚thượng 爾nhĩ 。 何hà 況huống 界giới 外ngoại 而nhi 更cánh 生sanh 分phân 段đoạn 及cập 受thọ 麁thô 變biến 易dị 。 若nhược 變biến 易dị 眾chúng 生sanh 有hữu 此thử 癡si 愛ái 淨tịnh 名danh 大đại 悲bi 即tức 癡si 愛ái 疾tật 生sanh 。 是thị 答đáp 疾tật 生sanh 之chi 久cửu 近cận 也dã 。 若nhược 果quả 報báo 土thổ/độ 無vô 明minh 未vị 盡tận 是thị 癡si 染nhiễm 依y 正chánh 是thị 愛ái 。 是thị 二nhị 中trung 間gian 。 有hữu 自tự 體thể 生sanh 死tử 十thập 二nhị 因nhân 。 緣duyên 因nhân 果quả 疾tật 生sanh 。 故cố 勝thắng 鬘man 云vân 。 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 其kỳ 力lực 最tối 大đại 。 佛Phật 菩Bồ 提Đề 智trí 之chi 所sở 能năng 斷đoạn 。 若nhược 有hữu 餘dư 癡si 愛ái 疾tật 滅diệt 即tức 果quả 報báo 癡si 愛ái 疾tật 生sanh 。 淨tịnh 名danh 法Pháp 身thân 大đại 悲bi 即tức 同đồng 其kỳ 生sanh 。 此thử 亦diệc 答đáp 疾tật 生sanh 之chi 久cửu 近cận 也dã 。 寂tịch 光quang 極cực 地địa 無vô 實thật 癡si 愛ái 疾tật 。 故cố 無vô 權quyền 疾tật 生sanh 之chi 久cửu 近cận 。 問vấn 若nhược 約ước 眾chúng 生sanh 明minh 淨tịnh 名danh 疾tật 生sanh 久cửu 近cận 者giả 。 癡si 愛ái 無vô 始thỉ 非phi 久cửu 非phi 近cận 。 何hà 得đắc 以dĩ 此thử 答đáp 文Văn 殊Thù 問vấn 。 答đáp 眾chúng 生sanh 癡si 愛ái 無vô 始thỉ 非phi 久cửu 非phi 近cận 。 淨tịnh 名danh 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 亦diệc 爾nhĩ 。 論luận 久cửu 近cận 者giả 約ước 事sự 有hữu 也dã 。 何hà 者giả 果quả 地địa 大đại 悲bi 窮cùng 源nguyên 無vô 疾tật 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 疾tật 同đồng 體thể 。 大đại 悲bi 因nhân 是thị 而nhi 生sanh 名danh 生sanh 久cửu 近cận 。 文văn 云vân 從tùng 無vô 住trụ 本bổn 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 始thỉ 無vô 明minh 起khởi 恆Hằng 沙sa 無vô 知tri 界giới 外ngoại 四tứ 倒đảo 界giới 內nội 四tứ 倒đảo 。 淨tịnh 名danh 窮cùng 緣duyên 起khởi 之chi 源nguyên 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 依y 理lý 者giả 果quả 報báo 疾tật 生sanh 為vi 久cửu 。 有hữu 餘dư 同đồng 居cư 疾tật 生sanh 漸tiệm 近cận 。 依y 事sự 則tắc 同đồng 居cư 為vi 久cửu 。 有hữu 餘dư 果quả 報báo 漸tiệm 近cận 。 如như 斷đoạn 同đồng 居cư 癡si 愛ái 方phương 有hữu 有hữu 餘dư 癡si 愛ái 生sanh 也dã 。

若nhược 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 至chí 我ngã 病bệnh 滅diệt 次thứ 答đáp 第đệ 三tam 問vấn 疾tật 滅diệt 。 若nhược 用dụng 四tứ 教giáo 三tam 觀quán 斷đoạn 三tam 土thổ/độ 眾chúng 生sanh 癡si 愛ái 。 實thật 疾tật 滅diệt 則tắc 淨tịnh 名danh 權quyền 疾tật 亦diệc 滅diệt 。 故cố 言ngôn 則tắc 我ngã 病bệnh 滅diệt 。 何hà 者giả 若nhược 同đồng 居cư 土thổ/độ 起khởi 因nhân 果quả 疾tật 。 淨tịnh 名danh 同đồng 彼bỉ 為vi 說thuyết 四tứ 教giáo 令linh 修tu 三tam 觀quán 。 若nhược 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 疾tật 滅diệt 淨tịnh 名danh 權quyền 疾tật 隨tùy 彼bỉ 而nhi 滅diệt 。 若nhược 有hữu 餘dư 土thổ/độ 眾chúng 生sanh 有hữu 因nhân 果quả 疾tật 。 淨tịnh 名danh 權quyền 疾tật 為vi 說thuyết 別biệt 圓viên 令linh 修tu 假giả 中trung 。 若nhược 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 疾tật 滅diệt 淨tịnh 名danh 權quyền 疾tật 隨tùy 彼bỉ 而nhi 滅diệt 。 若nhược 果quả 報báo 土thổ/độ 眾chúng 生sanh 有hữu 因nhân 果quả 疾tật 。 即tức 淨tịnh 名danh 權quyền 疾tật 但đãn 為vi 說thuyết 圓viên 令linh 修tu 中trung 觀quán 。 若nhược 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 分phần 分phần 四tứ 十thập 一nhất 品phẩm 滅diệt 淨tịnh 名danh 亦diệc 然nhiên 。 寂tịch 光quang 極cực 地địa 智trí 斷đoạn 圓viên 極cực 則tắc 無vô 滅diệt 也dã 。 略lược 答đáp 第đệ 三tam 問vấn 竟cánh 。 若nhược 諸chư 師sư 不bất 許hứa 約ước 界giới 外ngoại 二nhị 土thổ/độ 明minh 權quyền 實thật 者giả 。 彼bỉ 之chi 二nhị 土thổ/độ 應ưng 無vô 無vô 明minh 。 若nhược 彼bỉ 有hữu 實thật 淨tịnh 名danh 何hà 得đắc 無vô 權quyền 。 問vấn 三tam 土thổ/độ 眾chúng 生sanh 癡si 愛ái 無vô 盡tận 淨tịnh 名danh 權quyền 疾tật 何hà 當đương 盡tận 也dã 。 答đáp 通thông 論luận 權quyền 疾tật 眾chúng 生sanh 不bất 盡tận 疾tật 亦diệc 不bất 盡tận 。 今kim 且thả 據cứ 一nhất 期kỳ 有hữu 緣duyên 三tam 土thổ/độ 所sở 化hóa 。 有hữu 化hóa 緣duyên 疾tật 滅diệt 權quyền 疾tật 亦diệc 滅diệt 。

所sở 以dĩ 至chí 無vô 復phục 病bệnh 二nhị 釋thích 前tiền 兩lưỡng 答đáp 有hữu 二nhị 意ý 。 前tiền 言ngôn 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 入nhập 生sanh 死tử 。 有hữu 生sanh 死tử 即tức 有hữu 三tam 種chủng 疾tật 生sanh 。 此thử 釋thích 答đáp 有hữu 權quyền 疾tật 生sanh 之chi 久cửu 近cận 。 次thứ 言ngôn 若nhược 眾chúng 生sanh 得đắc 離ly 病bệnh 者giả 。 則tắc 菩Bồ 薩Tát 無vô 復phục 病bệnh 。 即tức 是thị 釋thích 後hậu 答đáp 權quyền 疾tật 得đắc 滅diệt 之chi 由do 。

譬thí 如như 下hạ 三tam 譬thí 顯hiển 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 開khai 譬thí 二nhị 合hợp 譬thí 。 開khai 為vi 二nhị 。 一nhất 開khai 有hữu 病bệnh 譬thí 二nhị 開khai 病bệnh 愈dũ 譬thí 。 初sơ 以dĩ 父phụ 母mẫu 為vi 譬thí 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 從tùng 二nhị 智trí 生sanh 大đại 悲bi 住trụ 一nhất 子tử 地địa 。 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 之chi 父phụ 母mẫu 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 同đồng 有hữu 性tánh 理lý 故cố 云vân 。 唯duy 有hữu 一nhất 子tử 。 若nhược 三tam 土thổ/độ 眾chúng 生sanh 有hữu 癡si 愛ái 實thật 疾tật 。 法Pháp 身thân 二nhị 智trí 大đại 悲bi 即tức 應ưng 生sanh 三tam 土thổ/độ 。 故cố 有hữu 權quyền 疾tật 。 二nhị 開khai 病bệnh 愈dũ 可khả 解giải 。

菩Bồ 薩Tát 至chí 亦diệc 愈dũ 次thứ 合hợp 譬thí 文văn 亦diệc 二nhị 。 前tiền 合hợp 有hữu 權quyền 疾tật 譬thí 。 次thứ 合hợp 權quyền 疾tật 愈dũ 譬thí 如như 文văn 。

又hựu 言ngôn 至chí 悲bi 起khởi 二nhị 卻khước 答đáp 第đệ 一nhất 問vấn 。 上thượng 已dĩ 辨biện 權quyền 疾tật 之chi 生sanh 滅diệt 。 今kim 次thứ 答đáp 起khởi 權quyền 疾tật 之chi 因nhân 由do 由do 於ư 大đại 悲bi 。 即tức 不bất 可khả 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 。 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 善thiện 根căn 力lực 故cố 。 能năng 現hiện 身thân 有hữu 疾tật 。 利lợi 益ích 三tam 土thổ/độ 。 此thử 無vô 心tâm 於ư 物vật 。 大đại 經Kinh 云vân 。 即tức 於ư 五ngũ 指chỉ 。 出xuất 五ngũ 師sư 子tử 。 如Như 來Lai 實thật 不bất 作tác 念niệm 而nhi 象tượng 見kiến 師sư 子tử 。 當đương 知tri 皆giai 是thị 。 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 今kim 淨tịnh 名danh 大đại 悲bi 熏huân 心tâm 。 現hiện 三tam 土thổ/độ 疾tật 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 眾chúng 生sanh 緣duyên 法pháp 緣duyên 即tức 不bất 能năng 爾nhĩ 。 今kim 淨tịnh 名danh 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 故cố 能năng 三tam 土thổ/độ 現hiện 身thân 有hữu 疾tật 。 說thuyết 四tứ 教giáo 三tam 觀quán 。 如như 置trí 毒độc 於ư 乳nhũ 乃nãi 至chí 醍đề 醐hồ 。 亦diệc 能năng 殺sát 人nhân 。 菩Bồ 薩Tát 大đại 悲bi 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 隨tùy 所sở 現hiện 身thân 同đồng 事sự 利lợi 益ích 。 功công 不bất 唐đường 捐quyên 。 故cố 大đại 經Kinh 云vân 慈từ 即tức 如Như 來Lai 慈từ 即tức 解giải 脫thoát 。 此thử 之chi 慈từ 悲bi 即tức 具cụ 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 如như 磁từ 石thạch 吸hấp 鐵thiết 。 悲bi 亦diệc 慈từ 問vấn 為vi 。 石thạch 異dị 於ư 吸hấp 吸hấp 異dị 於ư 石thạch 。 答đáp 若nhược 石thạch 異dị 於ư 吸hấp 石thạch 則tắc 無vô 吸hấp 。 若nhược 吸hấp 異dị 於ư 石thạch 吸hấp 在tại 石thạch 外ngoại 。 今kim 不bất 爾nhĩ 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 即tức 是thị 石thạch 吸hấp 。 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 法Pháp 身thân 即tức 是thị 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 。 寂tịch 然nhiên 清thanh 淨tịnh 。 無vô 念niệm 而nhi 吸hấp 。 如như 鏡kính 本bổn 無vô 像tượng 隨tùy 眾chúng 緣duyên 對đối 鏡kính 則tắc 現hiện 像tượng 。 眾chúng 生sanh 本bổn 性tánh 。 清thanh 淨tịnh 無vô 有hữu 癡si 愛ái 。 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 身thân 本bổn 來lai 無vô 疾tật 。 以dĩ 三tam 土thổ/độ 眾chúng 生sanh 癡si 愛ái 疾tật 起khởi 菩Bồ 薩Tát 大đại 悲bi 。 即tức 有hữu 三tam 土thổ/độ 權quyền 疾tật 。 故cố 去khứ 從tùng 癡si 有hữu 愛ái 。 則tắc 我ngã 病bệnh 生sanh 。

文Văn 殊Thù 下hạ 二nhị 問vấn 室thất 空không 無vô 侍thị 者giả 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 問vấn 二nhị 答đáp 一nhất 問vấn 者giả 文Văn 殊Thù 入nhập 見kiến 室thất 空không 。 即tức 知tri 有hữu 表biểu 時thời 眾chúng 未vị 悟ngộ 。 欲dục 顯hiển 佛Phật 國quốc 之chi 義nghĩa 故cố 次thứ 問vấn 也dã 。 此thử 是thị 問vấn 依y 報báo 之chi 國quốc 為vi 正chánh 報báo 所sở 栖tê 。 為vi 令linh 時thời 眾chúng 知tri 大Đại 士Sĩ 法Pháp 身thân 所sở 栖tê 究cứu 竟cánh 淨tịnh 土độ 。 無vô 有hữu 依y 報báo 眷quyến 屬thuộc 。 若nhược 應ưng 於ư 物vật 則tắc 有hữu 依y 報báo 眷quyến 屬thuộc 。 故cố 次thứ 問vấn 此thử 室thất 。 何hà 以dĩ 空không 無vô 侍thị 者giả 。 此thử 問vấn 正chánh 起khởi 發phát 佛Phật 國quốc 扶phù 成thành 上thượng 來lai 佛Phật 國quốc 品phẩm 也dã 。

維duy 摩ma 下hạ 二nhị 淨tịnh 名danh 答đáp 文văn 為vi 二nhị 一nhất 前tiền 答đáp 室thất 空không 次thứ 答đáp 無vô 侍thị 者giả 就tựu 答đáp 室thất 空không 有hữu 七thất 番phiên 往vãng 復phục 。 初sơ 言ngôn 諸chư 佛Phật 國quốc 土độ 。 亦diệc 復phục 皆giai 空không 者giả 。 大Đại 士Sĩ 善thiện 巧xảo 多đa 端đoan 表biểu 發phát 非phi 一nhất 。 從tùng 來lai 此thử 室thất 位vị 置trí 安an 施thi 侍thị 人nhân 陪bồi 列liệt 此thử 為vi 表biểu 欲dục 說thuyết 方phương 便tiện 諸chư 教giáo 緣duyên 集tập 未vị 除trừ 未vị 得đắc 顯hiển 於ư 清thanh 淨tịnh 土độ 也dã 。 今kim 欲dục 顯hiển 真chân 淨tịnh 土độ 無vô 有hữu 分phân 段đoạn 變biến 易dị 依y 正chánh 患hoạn 累lũy/lụy/luy 。 引dẫn 入nhập 畢tất 竟cánh 本bổn 性tánh 空không 理lý 常thường 寂tịch 本bổn 國quốc 。 故cố 屏bính 諸chư 所sở 有hữu 表biểu 捨xả 方phương 便tiện 明minh 有hữu 之chi 教giáo 。 今kim 欲dục 闡xiển 揚dương 畢tất 竟cánh 淨tịnh 土độ 真chân 空không 寂tịch 光quang 。 故cố 答đáp 言ngôn 諸chư 佛Phật 國quốc 土độ 。 亦diệc 復phục 皆giai 空không 。 空không 何hà 但đãn 表biểu 性tánh 淨tịnh 常thường 寂tịch 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 一nhất 切thiết 諸chư 國quốc 。 悉tất 亦diệc 是thị 空không 。 若nhược 諸chư 土thổ/độ 不bất 空không 寂tịch 光quang 不bất 遍biến 。 既ký 遍biến 一nhất 切thiết 則tắc 三tam 土thổ/độ 皆giai 空không 。 問vấn 別biệt 有hữu 寂tịch 光quang 土thổ/độ 耶da 。 答đáp 不bất 然nhiên 。 只chỉ 分phân 段đoạn 變biến 易dị 即tức 常thường 寂tịch 光quang 。 如như 螺loa 髻kế 所sở 見kiến 即tức 穢uế 是thị 淨tịnh 。 更cánh 不bất 別biệt 求cầu 。 故cố 云vân 譬thí 如như 諸chư 天thiên 。 共cộng 寶bảo 器khí 食thực 。 飯phạn 色sắc 有hữu 異dị 。 言ngôn 諸chư 天thiên 者giả 表biểu 三tam 土thổ/độ 也dã 。 皆giai 有hữu 依y 正chánh 。 正chánh 報báo 即tức 身thân 依y 即tức 住trú 處xứ 所sở 有hữu 淨tịnh 妙diệu 五ngũ 欲dục 等đẳng 也dã 。 言ngôn 皆giai 空không 者giả 表biểu 常thường 寂tịch 光quang 。 無vô 此thử 依y 報báo 封phong 彊cường/cưỡng/cương 之chi 別biệt 。 亦diệc 無vô 正chánh 報báo 種chủng 類loại 之chi 殊thù 。 同đồng 入nhập 究cứu 竟cánh 真chân 空không 之chi 理lý 。 如như 此thử 室thất 空không 無vô 物vật 無vô 侍thị 。 從tùng 來lai 對đối 諸chư 方phương 便tiện 賓tân 客khách 須tu 安an 眾chúng 具cụ 。 今kim 賓tân 皆giai 成thành 畢tất 竟cánh 空không 機cơ 。 假giả 令linh 未vị 入nhập 必tất 入nhập 。 不bất 久cửu 已dĩ 得đắc 香hương 飯phạn 如như 聞văn 毒độc 鼓cổ 。 至chí 聞văn 法Pháp 華hoa 一nhất 切thiết 皆giai 入nhập 。 是thị 故cố 空không 室thất 正chánh 表biểu 於ư 此thử 。

又hựu 問vấn 至chí 以dĩ 空không 空không 次thứ 問vấn 答đáp 。 問vấn 以dĩ 何hà 為vi 空không 。 者giả 分phân 段đoạn 變biến 易dị 皆giai 有hữu 依y 正chánh 。 云vân 何hà 令linh 其kỳ 。 同đồng 歸quy 一nhất 空không 。 又hựu 聲Thanh 聞Văn 經kinh 明minh 空không 三tam 昧muội 。 衍diễn 十thập 八bát 空không 有hữu 空không 空không 。 未vị 知tri 以dĩ 何hà 空không 故cố 空không 。

答đáp 曰viết 以dĩ 空không 空không 者giả 若nhược 約ước 境cảnh 智trí 通thông 明minh 法pháp 空không 。 如như 大đại 經kinh 明minh 。 空không 空không 故cố 空không 。 亦diệc 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 修tu 空không 故cố 空không 。 如như 鹽diêm 性tánh 醎hàm 令linh 異dị 物vật 醎hàm 。 故cố 言ngôn 以dĩ 空không 空không 。 今kim 言ngôn 若nhược 迷mê 教giáo 意ý 只chỉ 逐trục 其kỳ 語ngữ 。 云vân 空không 空không 者giả 空không 則tắc 無vô 窮cùng 不bất 免miễn 戲hí 論luận 。 藏tạng 通thông 所sở 明minh 只chỉ 是thị 界giới 內nội 空không 空không 。 今kim 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 能năng 空không 生sanh 死tử 亦diệc 空không 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 言ngôn 空không 空không 。 若nhược 空không 生sanh 死tử 即tức 同đồng 居cư 空không 。 若nhược 空không 涅Niết 槃Bàn 即tức 變biến 易dị 空không 。 故cố 言ngôn 以dĩ 空không 空không 。 何hà 者giả 界giới 內nội 塊khối 然nhiên 猶do 尚thượng 是thị 空không 。 況huống 界giới 外ngoại 果quả 報báo 細tế 妙diệu 而nhi 非phi 空không 也dã 。 以dĩ 此thử 而nhi 推thôi 空không 室thất 表biểu 於ư 諸chư 佛Phật 國quốc 空không 。 正chánh 表biểu 諸chư 土thổ/độ 是thị 寂tịch 光quang 也dã 。

又hựu 問vấn 至chí 故cố 空không 第đệ 三tam 番phiên 問vấn 答đáp 。 所sở 以dĩ 更cánh 進tiến 問vấn 空không 何hà 用dụng 空không 者giả 。 若nhược 法pháp 本bổn 來lai 自tự 空không 何hà 待đãi 修tu 故cố 空không 。 若nhược 以dĩ 修tu 空không 故cố 。 空không 則tắc 本bổn 性tánh 不bất 空không 。 又hựu 若nhược 觀quán 分phân 段đoạn 從tùng 假giả 入nhập 空không 空không 即tức 真Chân 諦Đế 。 何hà 須tu 更cánh 空không 。 若nhược 須tu 更cánh 空không 當đương 知tri 是thị 有hữu 故cố 問vấn 空không 何hà 用dụng 空không 。

答đáp 曰viết 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 。 空không 故cố 空không 若nhược 就tựu 本bổn 性tánh 空không 理lý 是thị 一nhất 。 但đãn 稟bẩm 方phương 便tiện 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 分phân 別biệt 。 取thủ 空không 未vị 會hội 真chân 空không 。 若nhược 捨xả 智trí 障chướng 分phân 別biệt 二nhị 諦đế 即tức 會hội 中trung 道đạo 真chân 空không 之chi 理lý 。 故cố 云vân 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 空không 故cố 空không 。

復phục 次thứ 若nhược 分phân 別biệt 俗tục 有hữu 實thật 空không 破phá 俗tục 入nhập 真chân 。 則tắc 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 二nhị 名danh 為vi 分phân 別biệt 。 止chỉ 得đắc 但đãn 空không 不bất 得đắc 。 不bất 可khả 得đắc 空không 。 若nhược 體thể 非phi 俗tục 非phi 真chân 則tắc 無vô 生sanh 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 異dị 。 豈khởi 有hữu 智trí 障chướng 之chi 可khả 捨xả 也dã 。 無vô 生sanh 死tử 即tức 是thị 但đãn 空không 。 無vô 涅Niết 槃Bàn 即tức 是thị 不bất 可khả 得đắc 空không 。 是thị 名danh 以dĩ 空không 故cố 空không 。 若nhược 會hội 無vô 分phân 別biệt 空không 則tắc 無vô 界giới 內nội 外ngoại 之chi 可khả 分phân 別biệt 。 即tức 常thường 寂tịch 光quang 真chân 極cực 淨tịnh 土độ 。

又hựu 問vấn 至chí 亦diệc 空không 第đệ 四tứ 番phiên 問vấn 答đáp 。 文Văn 殊Thù 問vấn 意ý 此thử 是thị 密mật 難nạn/nan 。 若nhược 分phân 別biệt 非phi 空không 無vô 分phân 別biệt 是thị 空không 者giả 。 何hà 得đắc 言ngôn 空không 。 若nhược 言ngôn 是thị 空không 豈khởi 非phi 分phân 別biệt 。 若nhược 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 方phương 便tiện 菩Bồ 薩Tát 分phân 別biệt 。 取thủ 空không 皆giai 非phi 空không 者giả 。 今kim 何hà 得đắc 捨xả 分phân 別biệt 空không 而nhi 取thủ 無vô 分phân 別biệt 空không 。 若nhược 有hữu 取thủ 捨xả 無vô 分phân 別biệt 還hoàn 成thành 分phân 別biệt 。 既ký 成thành 分phân 別biệt 則tắc 非phi 空không 也dã 。 若nhược 是thị 空không 者giả 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 。 故cố 問vấn 言ngôn 空không 可khả 分phân 別biệt 耶da 。 淨tịnh 名danh 答đáp 言ngôn 分phân 別biệt 亦diệc 空không 。 此thử 之chi 空không 理lý 本bổn 性tánh 自tự 空không 。 妄vọng 生sanh 分phân 別biệt 。 只chỉ 此thử 分phân 別biệt 未vị 曾tằng 是thị 有hữu 。 雖tuy 復phục 種chủng 種chủng 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 分phân 別biệt 即tức 空không 。 何hà 者giả 若nhược 性tánh 自tự 空không 。 修tu 空không 見kiến 空không 。 若nhược 所sở 觀quán 分phân 別biệt 之chi 境cảnh 即tức 空không 。 無vô 分phân 別biệt 者giả 。 能năng 觀quán 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 能năng 觀quán 分phân 別biệt 之chi 智trí 不bất 即tức 是thị 空không 。 無vô 分phân 別biệt 者giả 。 所sở 觀quán 可khả 然nhiên 。 以dĩ 所sở 觀quán 分phân 別biệt 之chi 境cảnh 空không 即tức 是thị 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 今kim 能năng 觀quán 亦diệc 然nhiên 。 諸chư 方phương 便tiện 教giáo 事sự 理lý 不bất 融dung 。 分phân 別biệt 可khả 障chướng 無vô 分phân 別biệt 理lý 。 圓viên 教giáo 不bất 爾nhĩ 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 即tức 無vô 分phân 別biệt 。 無vô 分phân 別biệt 即tức 分phân 別biệt 。 分phân 別biệt 即tức 空không 。 所sở 以dĩ 上thượng 文văn 云vân 能năng 善thiện 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 相tướng 。 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 而nhi 不bất 動động 。 雖tuy 復phục 分phân 別biệt 未vị 嘗thường 離ly 空không 。 故cố 言ngôn 分phân 別biệt 亦diệc 空không 。

復phục 次thứ 三tam 土thổ/độ 皆giai 是thị 分phân 別biệt 妄vọng 想tưởng 故cố 有hữu 。 若nhược 皆giai 即tức 是thị 中trung 道Đạo 法Pháp 性tánh 一nhất 如như 無vô 二nhị 。 此thử 分phân 別biệt 即tức 空không 即tức 無vô 分phân 別biệt 。 之chi 寂tịch 光quang 也dã 。

又hựu 問vấn 至chí 中trung 求cầu 第đệ 五ngũ 番phiên 問vấn 答đáp 。 問vấn 空không 當đương 於ư 何hà 求cầu 者giả 。 明minh 此thử 無vô 分phân 別biệt 空không 理lý 微vi 妙diệu 懸huyền 絕tuyệt 行hành 人nhân 欲dục 求cầu 。 當đương 於ư 何hà 求cầu 。 淨tịnh 名danh 即tức 答đáp 。 當đương 於ư 六lục 十thập 二nhị 見kiến 中trung 求cầu 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 迷mê 南nam 為vi 北bắc 。 不bất 可khả 離ly 北bắc 終chung 須tu 還hoàn 就tựu 所sở 迷mê 北bắc 處xứ 而nhi 求cầu 南nam 也dã 。 悟ngộ 時thời 還hoàn 是thị 所sở 迷mê 北bắc 處xứ 。 而nhi 見kiến 於ư 南nam 。 今kim 眾chúng 生sanh 未vị 悟ngộ 。 即tức 菩Bồ 提Đề 為vi 煩phiền 惱não 。 故cố 有hữu 六lục 十thập 二nhị 。 見kiến 之chi 煩phiền 惱não 。 若nhược 悟ngộ 即tức 煩phiền 惱não 為vi 菩Bồ 提Đề 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 所sở 計kế 煩phiền 惱não 之chi 處xứ 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 真chân 空không 常thường 寂tịch 之chi 淨tịnh 土độ 也dã 。 今kim 明minh 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 雖tuy 復phục 眾chúng 多đa 原nguyên 其kỳ 根căn 本bổn 不bất 出xuất 二nhị 見kiến 。 從tùng 二nhị 出xuất 四tứ 歷lịch 三tam 世thế 陰ấm 即tức 六lục 十thập 二nhị 也dã 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 等đẳng 。 依y 止chỉ 此thử 諸chư 見kiến 。 具cụ 足túc 六lục 十thập 二nhị 。 凡phàm 夫phu 四tứ 教giáo 即tức 有hữu 五ngũ 種chủng 有hữu 無vô 四tứ 見kiến 。 一nhất 凡phàm 夫phu 四tứ 見kiến 出xuất 六lục 十thập 二nhị 。 如như 向hướng 所sở 說thuyết 。 二nhị 三tam 藏tạng 四tứ 門môn 未vị 悟ngộ 取thủ 著trước 即tức 是thị 四tứ 見kiến 如như 大đại 論luận 明minh 。 若nhược 入nhập 毘tỳ 曇đàm 即tức 墮đọa 有hữu 中trung 。 空không 門môn 昆côn 勒lặc 門môn 等đẳng 皆giai 各các 墮đọa 見kiến 。 三tam 通thông 教giáo 四tứ 門môn 若nhược 未vị 得đắc 真chân 執chấp 此thử 四tứ 句cú 即tức 是thị 四tứ 見kiến 。 如như 大đại 論luận 云vân 般Bát 若Nhã 如như 大đại 火hỏa 炎diễm 四tứ 邊biên 不bất 可khả 取thủ 。 中trung 論luận 觀quán 法pháp 品phẩm 亦diệc 有hữu 此thử 說thuyết 。 四tứ 別biệt 教giáo 四tứ 門môn 如như 大đại 經Kinh 云vân 。 乳nhũ 譬thí 佛Phật 性tánh 四tứ 句cú 。 若nhược 未vị 見kiến 佛Phật 性tánh 執chấp 此thử 四tứ 句cú 即tức 是thị 四tứ 見kiến 。 五ngũ 圓viên 教giáo 四tứ 門môn 若nhược 未vị 見kiến 性tánh 執chấp 此thử 四tứ 句cú 亦diệc 成thành 四tứ 見kiến 。 故cố 思tư 益ích 云vân 實thật 語ngữ 是thị 虛hư 語ngữ 生sanh 語ngữ 見kiến 。 故cố 大đại 經Kinh 云vân 自tự 此thử 已dĩ 前tiền 皆giai 名danh 邪tà 見kiến 。 以dĩ 此thử 四tứ 教giáo 歷lịch 三tam 世thế 陰ấm 及cập 二nhị 無vô 我ngã 。 亦diệc 皆giai 各các 出xuất 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 有hữu 人nhân 言ngôn 大đại 集tập 有hữu 此thử 分phân 別biệt 未vị 得đắc 討thảo 文văn 。 所sở 以dĩ 出xuất 此thử 五ngũ 種chủng 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 為vi 成thành 淨tịnh 名danh 所sở 答đáp 。 故cố 言ngôn 當đương 於ư 六lục 十thập 二nhị 見kiến 中trung 求cầu 。 若nhược 從tùng 凡phàm 夫phu 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 藏tạng 通thông 四tứ 見kiến 中trung 求cầu 得đắc 但đãn 空không 。 即tức 見kiến 同đồng 居cư 有hữu 餘dư 。 若nhược 從tùng 別biệt 圓viên 四tứ 見kiến 等đẳng 求cầu 得đắc 見kiến 果quả 報báo 土thổ/độ 。 若nhược 於ư 圓viên 教giáo 四tứ 見kiến 等đẳng 求cầu 至chí 離ly 一nhất 切thiết 見kiến 清thanh 淨tịnh 淨tịnh 禪thiền 即tức 見kiến 寂tịch 光quang 。 如như 迷mê 南nam 謂vị 北bắc 從tùng 迷mê 處xứ 求cầu 即tức 得đắc 見kiến 本bổn 。 今kim 欲dục 求cầu 理lý 只chỉ 約ước 見kiến 中trung 而nhi 求cầu 即tức 得đắc 無vô 分phân 別biệt 。 空không 入nhập 常thường 寂tịch 光quang 。 故cố 答đáp 言ngôn 當đương 於ư 六lục 十thập 二nhị 見kiến 中trung 求cầu 。

又hựu 問vấn 至chí 中trung 求cầu 第đệ 六lục 番phiên 問vấn 答đáp 。 問vấn 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 當đương 於ư 何hà 求cầu 者giả 。 此thử 明minh 諸chư 見kiến 顛điên 倒đảo 本bổn 來lai 不bất 實thật 。 依y 何hà 處xứ 起khởi 而nhi 求cầu 諸chư 見kiến 。 淨tịnh 名danh 即tức 答đáp 當đương 於ư 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 中trung 求cầu 。 何hà 者giả 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。 本bổn 非phi 縛phược 脫thoát 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 。 迷mê 真chân 性tánh 解giải 脫thoát 故cố 起khởi 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 有hữu 縛phược 有hữu 脫thoát 。 此thử 見kiến 非phi 餘dư 處xứ 起khởi 。 即tức 是thị 迷mê 於ư 真chân 性tánh 解giải 脫thoát 而nhi 起khởi 。 今kim 欲dục 求cầu 此thử 迷mê 情tình 諸chư 見kiến 者giả 。 當đương 於ư 諸chư 佛Phật 真chân 性tánh 。 解giải 脫thoát 中trung 求cầu 。 則tắc 知tri 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 所sở 起khởi 之chi 源nguyên 也dã 。 如như 欲dục 求cầu 氷băng 不bất 得đắc 離ly 水thủy 。

又hựu 問vấn 至chí 中trung 求cầu 第đệ 七thất 番phiên 問vấn 答đáp 。 若nhược 求cầu 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 從tùng 諸chư 佛Phật 真chân 性tánh 解giải 脫thoát 中trung 求cầu 者giả 。 諸chư 佛Phật 果Quả 地địa 三tam 德đức 解giải 脫thoát 復phục 從tùng 何hà 求cầu 。 淨tịnh 名danh 即tức 答đáp 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 中trung 求cầu 。 上thượng 文văn 云vân 隨tùy 其kỳ 心tâm 淨tịnh 。 即tức 佛Phật 土độ 淨tịnh 。 今kim 觀quán 眾chúng 生sanh 心tâm 。 行hành 入nhập 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 智trí 。 窮cùng 眾chúng 生sanh 心tâm 源nguyên 者giả 即tức 顯hiển 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 之chi 果quả 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 破phá 一nhất 微vi 塵trần 出xuất 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 。 故cố 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 。 云vân 諸chư 佛Phật 從tùng 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 心tâm 者giả 清thanh 淨tịnh 名danh 無vô 垢cấu 。 五ngũ 道đạo 鮮tiên 潔khiết 不bất 受thọ 色sắc 。 有hữu 解giải 此thử 者giả 成thành 大Đại 道Đạo 。 故cố 淨tịnh 名danh 勸khuyến 於ư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 中trung 求cầu 。 如như 勸khuyến 求cầu 水thủy 不bất 得đắc 離ly 氷băng 。 問vấn 求cầu 真chân 性tánh 解giải 脫thoát 亦diệc 得đắc 實thật 慧tuệ 及cập 方phương 便tiện 不phủ 。 答đáp 眾chúng 生sanh 心tâm 性tánh 。 即tức 是thị 真chân 性tánh 癡si 愛ái 即tức 是thị 實thật 慧tuệ 。 諸chư 行hành 不bất 善thiện 。 即tức 是thị 方phương 便tiện 。 具cụ 如như 玄huyền 義nghĩa 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 三tam 種chủng 非phi 道đạo 通thông 達đạt 不bất 思tư 議nghị 三tam 種chủng 解giải 脫thoát 佛Phật 道Đạo 。 若nhược 見kiến 眾chúng 生sanh 。 心tâm 淨tịnh 即tức 佛Phật 土độ 淨tịnh 者giả 。 即tức 於ư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 見kiến 佛Phật 三tam 種chủng 法Pháp 身thân 解giải 脫thoát 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 如như 世thế 伊y 字tự 。 所sở 以dĩ 至chí 極cực 法Pháp 身thân 離ly 身thân 無vô 土thổ/độ 離ly 土thổ/độ 無vô 身thân 。 身thân 土thổ/độ 理lý 同đồng 而nhi 名danh 有hữu 異dị 。 如như 天Thiên 帝Đế 釋Thích 。 有hữu 多đa 種chủng 名danh 。 解giải 脫thoát 亦diệc 爾nhĩ 。 或hoặc 名danh 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 或hoặc 名danh 常Thường 寂Tịch 光Quang 土thổ/độ 。 故cố 淨tịnh 名danh 空không 室thất 表biểu 諸chư 佛Phật 國quốc 空không 。 唯duy 置trí 一nhất 床sàng 。 以dĩ 疾tật 而nhi 臥ngọa 。 表biểu 三tam 德đức 解giải 脫thoát 。 若nhược 見kiến 室thất 空không 即tức 見kiến 以dĩ 疾tật 臥ngọa 床sàng 。 若nhược 見kiến 以dĩ 疾tật 臥ngọa 床sàng 即tức 見kiến 室thất 空không 。 若nhược 見kiến 眾chúng 生sanh 。 心tâm 空không 即tức 見kiến 諸chư 佛Phật 國quốc 空không 。 即tức 心tâm 行hành 中trung 求cầu 。 得đắc 三tam 解giải 脫thoát 。 故cố 淨tịnh 名danh 因nhân 答đáp 佛Phật 國quốc 即tức 相tương/tướng 仍nhưng 答đáp 。 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 則tắc 還hoàn 扶phù 成thành 佛Phật 說thuyết 不bất 思tư 議nghị 。 解giải 脫thoát 之chi 旨chỉ 趣thú 。 顯hiển 佛Phật 國quốc 之chi 宗tông 致trí 也dã 。 助trợ 佛Phật 揚dương 化hóa 正chánh 意ý 在tại 此thử 。 下hạ 室thất 內nội 五ngũ 品phẩm 雖tuy 多đa 有hữu 所sở 明minh 結kết 撮toát 旨chỉ 歸quy 。 終chung 從tùng 此thử 出xuất 。

又hựu 仁nhân 所sở 問vấn 。 下hạ 二nhị 答đáp 無vô 侍thị 者giả 。 即tức 表biểu 性tánh 淨tịnh 永vĩnh 無vô 愛ái 見kiến 。 故cố 言ngôn 無vô 侍thị 如như 世thế 人nhân 侍thị 侍thị 於ư 兩lưỡng 邊biên 驅khu 馳trì 使sử 役dịch 。 種chủng 種chủng 之chi 侍thị 正chánh 表biểu 此thử 也dã 。 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 正chánh 答đáp 二nhị 釋thích 出xuất 。 一nhất 正chánh 答đáp 云vân 一nhất 切thiết 眾chúng 魔ma 。 外ngoại 道đạo 皆giai 吾ngô 侍thị 也dã 。 此thử 之chi 答đáp 意ý 。 大Đại 士Sĩ 本bổn 以dĩ 魔ma 外ngoại 為vi 侍thị 今kim 空không 室thất 無vô 侍thị 。 表biểu 常thường 寂tịch 光quang 無vô 有hữu 愛ái 見kiến 即tức 無vô 魔ma 外ngoại 故cố 無vô 侍thị 也dã 。 而nhi 有hữu 侍thị 義nghĩa 者giả 若nhược 應ưng 三tam 土thổ/độ 有hữu 愛ái 見kiến 眾chúng 生sanh 。 即tức 是thị 魔ma 外ngoại 。 淨tịnh 名danh 轉chuyển 用dụng 即tức 為vi 佛Phật 事sự 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 即tức 是thị 侍thị 義nghĩa 。 若nhược 三tam 土thổ/độ 愛ái 見kiến 眾chúng 生sanh 即tức 空không 無vô 所sở 有hữu 。 者giả 是thị 無vô 侍thị 義nghĩa 。 而nhi 淨tịnh 名danh 為vi 三tam 土thổ/độ 皆giai 有hữu 愛ái 見kiến 眾chúng 生sanh 。 故cố 現hiện 居cư 諸chư 土thổ/độ 即tức 有hữu 侍thị 也dã 。 若nhược 同đồng 居cư 穢uế 土thổ/độ 即tức 有hữu 波Ba 旬Tuần 眷quyến 屬thuộc 及cập 屬thuộc 愛ái 眾chúng 生sanh 是thị 右hữu 面diện 侍thị 。 六lục 師sư 九cửu 十thập 六lục 種chủng 。 及cập 屬thuộc 見kiến 眾chúng 生sanh 是thị 左tả 面diện 侍thị 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 淨tịnh 名danh 同đồng 居cư 穢uế 土thổ/độ 現hiện 種chủng 種chủng 身thân 。 於ư 愛ái 不bất 捨xả 。 或hoặc 作tác 魔ma 王vương 調điều 其kỳ 眷quyến 屬thuộc 以dĩ 為vi 佛Phật 事sự 於ư 見kiến 不bất 動động 。 或hoặc 作tác 外ngoại 道đạo 迴hồi 邪tà 入nhập 正chánh 調điều 其kỳ 眷quyến 屬thuộc 以dĩ 為vi 佛Phật 事sự 。 此thử 即tức 用dụng 愛ái 見kiến 所sở 成thành 眾chúng 生sanh 為vi 侍thị 。 現hiện 同đồng 居cư 淨tịnh 土độ 亦diệc 然nhiên 。 但đãn 無vô 惡ác 魔ma 外ngoại 。 若nhược 有hữu 餘dư 土thổ/độ 見kiến 愛ái 者giả 二Nhị 乘Thừa 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 生sanh 彼bỉ 有hữu 。 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 。 禪thiền 定định 是thị 愛ái 性tánh 智trí 慧tuệ 是thị 見kiến 性tánh 。 猶do 是thị 愛ái 見kiến 宿túc 業nghiệp 罪tội 垢cấu 故cố 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。 清thanh 淨tịnh 之chi 土thổ/độ 。 淨tịnh 名danh 應ưng 生sanh 同đồng 其kỳ 愛ái 見kiến 。 調điều 伏phục 教giáo 化hóa 使sử 為vi 佛Phật 事sự 即tức 是thị 侍thị 也dã 。 若nhược 別biệt 圓viên 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 有hữu 福phước 慧tuệ 未vị 見kiến 佛Phật 性tánh 未vị 斷đoạn 無vô 明minh 。 即tức 是thị 無vô 為vi 。 愛ái 見kiến 所sở 成thành 猶do 是thị 魔ma 外ngoại 。 其kỳ 變biến 易dị 土thổ/độ 雖tuy 無vô 天thiên 魔ma 而nhi 有hữu 樂nhạo 生sanh 死tử 魔ma 以dĩ 染nhiễm 涅Niết 槃Bàn 即tức 是thị 愛ái 。 愛ái 故cố 則tắc 有hữu 變biến 易dị 果quả 報báo 即tức 是thị 魔ma 也dã 。 雖tuy 無vô 真Chân 諦Đế 理lý 外ngoại 外ngoại 道đạo 而nhi 有hữu 中trung 道Đạo 理lý 外ngoại 外ngoại 道đạo 。 大Đại 士Sĩ 於ư 愛ái 不bất 捨xả 於ư 見kiến 不bất 動động 。 而nhi 化hóa 度độ 之chi 。 即tức 以dĩ 此thử 為vi 侍thị 。 若nhược 果quả 報báo 土thổ/độ 始thỉ 從tùng 初sơ 住trụ 雖tuy 見kiến 實thật 諦đế 圓viên 斷đoạn 法Pháp 界Giới 見kiến 思tư 。 但đãn 未vị 能năng 盡tận 。 乃nãi 至chí 法Pháp 雲Vân 。 猶do 有hữu 細tế 微vi 愛ái 見kiến 。 故cố 為vi 無vô 我ngã 輪luân 惑hoặc 所sở 縛phược 。 餘dư 一nhất 品phẩm 死tử 魔ma 在tại 。 淨tịnh 名danh 為vi 此thử 。 現hiện 生sanh 其kỳ 土thổ 。 調điều 此thử 愛ái 見kiến 所sở 成thành 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 即tức 是thị 皆giai 吾ngô 侍thị 也dã 。 若nhược 究cứu 竟cánh 寂tịch 光quang 諸chư 業nghiệp 所sở 感cảm 依y 報báo 永vĩnh 盡tận 。 故cố 言ngôn 空không 無vô 所sở 有hữu 。 永vĩnh 無vô 愛ái 見kiến 所sở 感cảm 正chánh 報báo 。 故cố 言ngôn 無vô 侍thị 。 空không 室thất 無vô 侍thị 遠viễn 表biểu 此thử 也dã 。

所sở 以dĩ 至chí 不bất 動động 二nhị 釋thích 如như 同đồng 居cư 土thổ/độ 以dĩ 愛ái 見kiến 魔ma 外ngoại 為vi 侍thị 者giả 。 三tam 土thổ/độ 愛ái 見kiến 所sở 成thành 眾chúng 生sanh 亦diệc 皆giai 名danh 侍thị 。 若nhược 愛ái 見kiến 即tức 空không 不bất 捨xả 不bất 動động 即tức 是thị 無vô 侍thị 。 即tức 空không 而nhi 有hữu 愛ái 見kiến 眾chúng 生sanh 。 淨tịnh 名danh 不bất 滯trệ 不bất 捨xả 不bất 動động 。 而nhi 調điều 伏phục 之chi 。 令linh 具cụ 一nhất 切thiết 佛Phật 法pháp 。 即tức 有hữu 侍thị 義nghĩa 。 寂tịch 光quang 永vĩnh 無vô 愛ái 見kiến 。 即tức 無vô 魔ma 外ngoại 故cố 無vô 侍thị 也dã 。

文Văn 殊Thù 下hạ 三tam 文Văn 殊Thù 問vấn 疾tật 相tương/tướng 有hữu 三tam 番phiên 問vấn 答đáp 。 一nhất 問vấn 疾tật 體thể 相tướng 二nhị 問vấn 疾tật 用dụng 三tam 問vấn 成thành 疾tật 之chi 法pháp 。 初sơ 問vấn 言ngôn 所sở 疾tật 為vi 何hà 等đẳng 相tướng 。 即tức 問vấn 疾tật 體thể 相tướng 。 所sở 以dĩ 問vấn 者giả 。 既ký 言ngôn 法Pháp 身thân 眾chúng 患hoạn 永vĩnh 斷đoạn 。 因nhân 於ư 大đại 悲bi 。 現hiện 斯tư 疾tật 者giả 。 悲bi 即tức 疾tật 體thể 。 有hữu 何hà 等đẳng 相tướng 。 若nhược 有hữu 定định 相tương/tướng 。 則tắc 能năng 利lợi 益ích 。 若nhược 無vô 定định 相tương/tướng 豈khởi 能năng 有hữu 用dụng 。 淨tịnh 名danh 答đáp 言ngôn 我ngã 病bệnh 。 無vô 形hình 不bất 可khả 見kiến 。 此thử 明minh 法Pháp 身thân 本bổn 來lai 無vô 疾tật 。 大đại 悲bi 善thiện 根căn 而nhi 現hiện 此thử 疾tật 。 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 。 無vô 有hữu 處xứ 所sở 。 豈khởi 有hữu 形hình 相tướng 。 若nhược 眾chúng 生sanh 緣duyên 法pháp 緣duyên 有hữu 所sở 依y 倚ỷ 。 可khả 辨biện 其kỳ 相tương/tướng 。 同đồng 體thể 大đại 悲bi 。 無vô 緣duyên 無vô 念niệm 豈khởi 有hữu 可khả 見kiến 。 如như 磁từ 石thạch 吸hấp 鐵thiết 。 如như 凡phàm 夫phu 身thân 患hoạn 尚thượng 無vô 相tướng 貌mạo 。 況huống 法Pháp 身thân 無vô 緣duyên 而nhi 有hữu 可khả 見kiến 。 故cố 答đáp 言ngôn 我ngã 病bệnh 。 無vô 形hình 不bất 可khả 見kiến 。 即tức 是thị 答đáp 疾tật 體thể 也dã 。

又hựu 問vấn 至chí 如như 幻huyễn 故cố 二nhị 問vấn 疾tật 用dụng 。 所sở 以dĩ 問vấn 疾tật 用dụng 者giả 。 應ưng 身thân 權quyền 疾tật 即tức 是thị 病bệnh 用dụng 。 進tiến 退thoái 二nhị 種chủng 與dữ 何hà 法pháp 合hợp 。 為vi 與dữ 金kim 剛cang 身thân 合hợp 為vi 與dữ 智trí 慧tuệ 心tâm 合hợp 。 若nhược 與dữ 身thân 合hợp 法Pháp 身thân 應ưng 有hữu 其kỳ 疾tật 。 若nhược 與dữ 心tâm 合hợp 力Lực 、 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 心tâm 應ưng 有hữu 苦khổ 。 此thử 約ước 進tiến 合hợp 義nghĩa 問vấn 也dã 。 所sở 以dĩ 約ước 金kim 剛cang 為vi 色sắc 智trí 慧tuệ 為vi 心tâm 者giả 出xuất 大đại 經kinh 。 佛Phật 答đáp 師sư 子tử 吼hống 也dã 。 若nhược 與dữ 眾chúng 生sanh 身thân 合hợp 眾chúng 生sanh 身thân 實thật 有hữu 疾tật 。 應ưng 身thân 應ưng 實thật 有hữu 疾tật 。 若nhược 與dữ 眾chúng 生sanh 心tâm 合hợp 眾chúng 生sanh 心tâm 有hữu 實thật 苦khổ 應ưng 心tâm 應ưng 有hữu 實thật 苦khổ 。 此thử 約ước 退thoái 合hợp 義nghĩa 問vấn 也dã 。 若nhược 不bất 與dữ 金kim 剛cang 身thân 智trí 慧tuệ 心tâm 合hợp 。 云vân 何hà 名danh 法Pháp 。 身thân 起khởi 應ưng 從tùng 大đại 悲bi 生sanh 。 若nhược 不bất 與dữ 眾chúng 生sanh 。 身thân 心tâm 合hợp 者giả 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 應ưng 同đồng 其kỳ 疾tật 。 淨tịnh 名danh 答đáp 言ngôn 非phi 身thân 合hợp 。 身thân 相tướng 離ly 故cố 。 如như 凡phàm 夫phu 病bệnh 現hiện 見kiến 不bất 與dữ 身thân 心tâm 而nhi 合hợp 推thôi 假giả 名danh 身thân 不bất 見kiến 實thật 疾tật 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 名danh 字tự 不bất 論luận 。 合hợp 與dữ 不bất 合hợp 。 身thân 相tướng 離ly 故cố 。 求cầu 實thật 不bất 得đắc 。 故cố 病bệnh 不bất 與dữ 身thân 合hợp 。 亦diệc 非phi 心tâm 合hợp 。 心tâm 如như 幻huyễn 故cố 。 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 。 豈khởi 況huống 應ưng 身thân 權quyền 疾tật 而nhi 與dữ 金kim 剛cang 身thân 合hợp 。 身thân 相tướng 離ly 故cố 。 而nhi 與dữ 智trí 慧tuệ 心tâm 合hợp 。 心tâm 如như 幻huyễn 故cố 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 譬thí 如như 明minh 鏡kính 。 一nhất 切thiết 色sắc 像tượng 。 現hiện 於ư 鏡kính 內nội 。 此thử 像tượng 不bất 與dữ 鏡kính 合hợp 。 何hà 以dĩ 故cố 鏡kính 形hình 圓viên 滿mãn 像tượng 應ưng 隨tùy 圓viên 。 若nhược 不bất 圓viên 滿mãn 當đương 知tri 其kỳ 像tượng 不bất 與dữ 鏡kính 合hợp 。 亦diệc 不bất 與dữ 形hình 合hợp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 外ngoại 是thị 實thật 形hình 此thử 像tượng 不bất 實thật 。 不bất 實thật 之chi 形hình 豈khởi 與dữ 實thật 合hợp 。 雖tuy 不bất 與dữ 鏡kính 合hợp 因nhân 鏡kính 像tượng 現hiện 。 雖tuy 不bất 與dữ 形hình 合hợp 形hình 對đối 像tượng 生sanh 。 此thử 病bệnh 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 與dữ 金kim 剛cang 身thân 智trí 慧tuệ 心tâm 合hợp 。 何hà 以dĩ 故cố 金kim 剛cang 身thân 相tướng 離ly 智trí 慧tuệ 心tâm 如như 幻huyễn 性tánh 無vô 疾tật 故cố 。 亦diệc 不bất 與dữ 凡phàm 夫phu 身thân 心tâm 合hợp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 凡phàm 夫phu 身thân 離ly 病bệnh 相tương/tướng 不bất 住trụ 。 心tâm 如như 幻huyễn 化hóa 。 病bệnh 亦diệc 何hà 在tại 。 凡phàm 夫phu 實thật 病bệnh 此thử 病bệnh 權quyền 現hiện 。 雖tuy 不bất 與dữ 法Pháp 身thân 及cập 凡phàm 夫phu 合hợp 。 因nhân 大đại 悲bi 起khởi 而nhi 有hữu 實thật 病bệnh 也dã 。 故cố 從tùng 無vô 住trụ 本bổn 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 現hiện 有hữu 三tam 土thổ/độ 之chi 疾tật 。 故cố 以dĩ 鏡kính 為ví 喻dụ 也dã 。

又hựu 問vấn 至chí 我ngã 病bệnh 三tam 問vấn 成thành 病bệnh 法pháp 。 所sở 以dĩ 問vấn 者giả 。 夫phu 病bệnh 約ước 身thân 。 身thân 有hữu 四tứ 大đại 如như 四tứ 毒độc 蛇xà 。 更cánh 相tương 殘tàn 害hại 。 大đại 論luận 明minh 四tứ 蛇xà 相tương/tướng 逐trục 恆hằng 相tương 殘tàn 害hại 。 一nhất 大đại 不bất 調điều 。 百bách 一nhất 病bệnh 惱não 。 故cố 文văn 云vân 菩Bồ 薩Tát 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 有hữu 生sanh 死tử 。 有hữu 生sanh 死tử 則tắc 有hữu 病bệnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 其kỳ 應ưng 受thọ 此thử 毒độc 蛇xà 身thân 即tức 有hữu 四tứ 大đại 。 今kim 現hiện 身thân 有hữu 疾tật 。 何hà 大đại 病bệnh 耶da 。 淨tịnh 名danh 答đáp 言ngôn 非phi 地địa 大đại 若nhược 地địa 是thị 病bệnh 土thổ/độ 石thạch 林lâm 木mộc 亦diệc 應ưng 是thị 病bệnh 。 若nhược 此thử 等đẳng 非phi 病bệnh 云vân 何hà 得đắc 言ngôn 地địa 大đại 是thị 病bệnh 。 水thủy 火hỏa 風phong 大đại 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 外ngoại 四tứ 大đại 既ký 非phi 內nội 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。

復phục 次thứ 若nhược 四tứ 大đại 是thị 病bệnh 有hữu 此thử 四tứ 大đại 即tức 應ưng 是thị 病bệnh 。 何hà 得đắc 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 若nhược 無vô 病bệnh 時thời 應ưng 無vô 四tứ 大đại 。 雖tuy 有hữu 四tứ 大đại 有hữu 無vô 病bệnh 時thời 。 當đương 知tri 病bệnh 非phi 四tứ 大đại 。 亦diệc 不bất 離ly 四tứ 大đại 者giả 只chỉ 約ước 此thử 身thân 得đắc 論luận 有hữu 病bệnh 。 譬thí 如như 因nhân 的đích 則tắc 有hữu 箭tiễn 中trung 。 豈khởi 離ly 四tứ 大đại 而nhi 別biệt 論luận 病bệnh 。 故cố 言ngôn 不bất 離ly 地địa 大đại 。 淨tịnh 名danh 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 同đồng 實thật 疾tật 何hà 必tất 頓đốn 同đồng 為vi 病bệnh 苦khổ 耶da 。 故cố 言ngôn 非phi 四tứ 大đại 也dã 。 不bất 離ly 者giả 淨tịnh 名danh 為vi 此thử 實thật 疾tật 。 是thị 故cố 應ưng 同đồng 應ưng 疾tật 之chi 由do 良lương 為vi 實thật 疾tật 。 故cố 言ngôn 不bất 離ly 不bất 即tức 不bất 離ly 。 以dĩ 論luận 權quyền 病bệnh 。 又hựu 非phi 地địa 大đại 者giả 如như 請thỉnh 觀quán 音âm 言ngôn 。 地địa 無vô 堅kiên 性tánh 水thủy 性tánh 不bất 住trụ 火hỏa 從tùng 緣duyên 生sanh 風phong 性tánh 無vô 礙ngại 。 一nhất 一nhất 皆giai 入nhập 如như 實thật 之chi 際tế 。 四tứ 大đại 實thật 際tế 即tức 非phi 病bệnh 也dã 。 故cố 言ngôn 非phi 四tứ 大đại 。 不bất 離ly 者giả 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 四tứ 大đại 如như 實thật 故cố 起khởi 諸chư 病bệnh 。 是thị 以dĩ 應ưng 身thân 同đồng 四tứ 大đại 病bệnh 故cố 說thuyết 不bất 離ly 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 以dĩ 眾chúng 生sanh 病bệnh 從tùng 四tứ 大đại 起khởi 。 以dĩ 其kỳ 有hữu 病bệnh 。 是thị 故cố 我ngã 病bệnh 者giả 。 眾chúng 生sanh 四tứ 大đại 所sở 成thành 。 應ưng 同đồng 亦diệc 現hiện 。 四tứ 大đại 所sở 成thành 。 四tứ 大đại 即tức 是thị 成thành 病bệnh 之chi 法pháp 。 今kim 遍biến 約ước 三tam 土thổ/độ 。 若nhược 三tam 土thổ/độ 有hữu 疾tật 淨tịnh 名danh 則tắc 有hữu 此thử 大đại 悲bi 。 疾tật 體thể 無vô 形hình 相tướng 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 雖tuy 復phục 應ưng 同đồng 不bất 與dữ 三tam 土thổ/độ 身thân 心tâm 而nhi 合hợp 。 成thành 疾tật 之chi 法pháp 本bổn 由do 大đại 悲bi 何hà 關quan 四tứ 大đại 。 亦diệc 不bất 離ly 四tứ 大đại 故cố 三tam 土thổ/độ 生sanh 現hiện 此thử 權quyền 疾tật 也dã 。 故cố 云vân 是thị 故cố 我ngã 病bệnh 。 乃nãi 至chí 法Pháp 雲Vân 。 金kim 剛cang 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。

爾nhĩ 時thời 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 下hạ 第đệ 二nhị 問vấn 因nhân 中trung 實thật 疾tật 。 所sở 以dĩ 次thứ 問vấn 者giả 上thượng 來lai 權quyền 疾tật 。 當đương 何hà 所sở 因nhân 為vi 同đồng 實thật 病bệnh 。 以dĩ 有hữu 實thật 病bệnh 方phương 便tiện 同đồng 事sự 。 而nhi 為vi 治trị 之chi 。 云vân 何hà 為vi 實thật 疾tật 。 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 如như 何hà 慰úy 喻dụ 實thật 疾tật 菩Bồ 薩Tát 。 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 為vi 信tín 行hành 人nhân 問vấn 二nhị 為vi 法pháp 行hành 人nhân 問vấn 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 初sơ 問vấn 云vân 何hà 慰úy 喻dụ 。 淨tịnh 名danh 答đáp 以dĩ 三tam 教giáo 。 慰úy 喻dụ 即tức 為vi 信tín 行hành 人nhân 。 從tùng 問vấn 云vân 何hà 調điều 伏phục 。 淨tịnh 名danh 答đáp 用dụng 三tam 觀quán 調điều 伏phục 。 即tức 為vi 法pháp 行hành 人nhân 。 信tín 行hành 必tất 藉tạ 外ngoại 緣duyên 恆hằng 為vi 說thuyết 法Pháp 。 指chỉ 示thị 分phân 明minh 方phương 乃nãi 得đắc 悟ngộ 。 即tức 是thị 鈍độn 根căn 。 法pháp 行hành 不bất 專chuyên 藉tạ 外ngoại 緣duyên 少thiểu 有hữu 所sở 聞văn 。 能năng 觀quán 行hành 入nhập 道đạo 即tức 是thị 利lợi 根căn 。 亦diệc 未vị 必tất 定định 爾nhĩ 。 但đãn 信tín 法pháp 二nhị 行hành 互hỗ 有hữu 鈍độn 利lợi 根căn 性tánh 不bất 同đồng 。 文Văn 殊Thù 為vi 此thử 以dĩ 興hưng 兩lưỡng 問vấn 。

復phục 次thứ 眾chúng 生sanh 累lũy 劫kiếp 有hữu 須tu 聞văn 法Pháp 有hữu 自tự 進tiến 行hành 。 故cố 問vấn 慰úy 喻dụ 調điều 伏phục 意ý 在tại 請thỉnh 出xuất 三tam 教giáo 三tam 觀quán 。 若nhược 將tương 三tam 教giáo 成thành 上thượng 室thất 外ngoại 經kinh 者giả 。 即tức 用dụng 通thông 教giáo 慰úy 喻dụ 從tùng 假giả 入nhập 空không 觀quán 調điều 伏phục 。 成thành 上thượng 為vi 國quốc 王vương 長trưởng 者giả 說thuyết 法Pháp 。 彈đàn 呵ha 有hữu 為vi 緣duyên 集tập 。 若nhược 別biệt 教giáo 慰úy 喻dụ 從tùng 空không 入nhập 假giả 觀quán 調điều 伏phục 。 成thành 上thượng 彈đàn 呵ha 十thập 弟đệ 子tử 無vô 為vi 緣duyên 集tập 。 若nhược 圓viên 教giáo 慰úy 喻dụ 空không 假giả 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 調điều 伏phục 。 成thành 上thượng 彈đàn 呵ha 菩Bồ 薩Tát 自tự 體thể 緣duyên 集tập 。 若nhược 將tương 成thành 下hạ 文văn 者giả 上thượng 已dĩ 明minh 問vấn 權quyền 疾tật 。 為vi 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 作tác 本bổn 。 今kim 問vấn 實thật 疾tật 。 若nhược 通thông 教giáo 慰úy 喻dụ 從tùng 假giả 入nhập 空không 調điều 伏phục 為vì 觀quán 眾chúng 生sanh 品phẩm 作tác 本bổn 。 若nhược 別biệt 教giáo 慰úy 喻dụ 從tùng 空không 入nhập 假giả 調điều 伏phục 為vi 佛Phật 道Đạo 品phẩm 作tác 本bổn 。 若nhược 圓viên 教giáo 慰úy 喻dụ 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 調điều 伏phục 為vi 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 香hương 積tích 二nhị 品phẩm 作tác 本bổn 。 而nhi 不bất 取thủ 三tam 藏tạng 教giáo 者giả 此thử 摩Ma 訶Ha 衍Diên 義nghĩa 也dã 。 未vị 入nhập 室thất 明minh 四tứ 教giáo 者giả 為vi 折chiết 伏phục 彈đàn 呵ha 凡phàm 夫phu 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 也dã 。 今kim 入nhập 室thất 明minh 三tam 教giáo 三tam 觀quán 。 正chánh 為vi 攝nhiếp 受thọ 如như 前tiền 分phân 別biệt 。 故cố 知tri 此thử 經Kinh 一nhất 部bộ 明minh 四tứ 教giáo 三tam 觀quán 。 其kỳ 文văn 分phân 明minh 望vọng 前tiền 望vọng 後hậu 句cú 義nghĩa 相tương 當đương 。 與dữ 一nhất 家gia 用dụng 四tứ 教giáo 三tam 觀quán 孱# 同đồng 。 故cố 前tiền 於ư 玄huyền 義nghĩa 具cụ 明minh 四tứ 教giáo 三tam 觀quán 意ý 在tại 此thử 也dã 。 略lược 判phán 竟cánh 。 今kim 初sơ 文Văn 殊Thù 問vấn 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 應ưng 云vân 何hà 。 慰úy 喻dụ 有hữu 疾tật 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 即tức 是thị 請thỉnh 出xuất 慰úy 喻dụ 教giáo 門môn 。

維duy 摩ma 下hạ 二nhị 淨tịnh 名danh 答đáp 文văn 為vi 四tứ 。 三tam 即tức 三tam 教giáo 慰úy 喻dụ 四tứ 結kết 成thành 。 今kim 明minh 三tam 教giáo 但đãn 慰úy 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 不bất 取thủ 二Nhị 乘Thừa 以dĩ 無vô 慈từ 。 永vĩnh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 今kim 以dĩ 藏tạng 通thông 共cộng 成thành 一nhất 教giáo 慰úy 喻dụ 。 界giới 內nội 有hữu 為vi 見kiến 思tư 疾tật 未vị 斷đoạn 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 分phân 段đoạn 因nhân 果quả 實thật 疾tật 。 故cố 須tu 三tam 藏tạng 助trợ 通thông 大Đại 乘Thừa 而nhi 慰úy 喻dụ 也dã 。 亦diệc 得đắc 兼kiêm 用dụng 別biệt 圓viên 慰úy 喻dụ 。 若nhược 說thuyết 別biệt 者giả 正chánh 為vi 慰úy 喻dụ 有hữu 無vô 為vi 緣duyên 集tập 菩Bồ 薩Tát 。 其kỳ 有hữu 無vô 知tri 變biến 易dị 因nhân 果quả 實thật 疾tật 故cố 用dụng 別biệt 教giáo 而nhi 慰úy 喻dụ 也dã 。 若nhược 說thuyết 圓viên 者giả 正chánh 為vi 慰úy 喻dụ 有hữu 自tự 體thể 緣duyên 集tập 菩Bồ 薩Tát 。 其kỳ 有hữu 自tự 體thể 因nhân 果quả 實thật 疾tật 故cố 用dụng 圓viên 教giáo 而nhi 慰úy 喻dụ 也dã 。 今kim 先tiên 明minh 用dụng 藏tạng 助trợ 通thông 慰úy 喻dụ 者giả 。 勸khuyến 令linh 從tùng 假giả 入nhập 空không 觀quán 修tu 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧tuệ 眼nhãn 也dã 。 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 從tùng 果quả 假giả 入nhập 空không 二nhị 從tùng 因nhân 假giả 入nhập 空không 果quả 。 是thị 五ngũ 陰ấm 妄vọng 惑hoặc 之chi 身thân 由do 三tam 假giả 有hữu 故cố 名danh 果quả 假giả 。 即tức 是thị 苦Khổ 諦Đế 四tứ 行hành 中trung 無vô 常thường 為vi 初sơ 。 說thuyết 身thân 無vô 常thường 。 不bất 說thuyết 厭yếm 離ly 於ư 身thân 者giả 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 觀quán 身thân 無vô 常thường 。 起khởi 於ư 厭yếm 離ly 捨xả 遠viễn 生sanh 死tử 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 爾nhĩ 。 觀quán 身thân 無vô 常thường 。 若nhược 折chiết 若nhược 體thể 為vi 破phá 常thường 倒đảo 不bất 說thuyết 厭yếm 離ly 破phá 二Nhị 乘Thừa 心tâm 。 雖tuy 知tri 無vô 常thường 念niệm 念niệm 磨ma 滅diệt 。 未vị 度độ 眾chúng 生sanh 。 未vị 具cụ 佛Phật 法Pháp 。 終chung 不bất 捨xả 離ly 。 說thuyết 身thân 有hữu 苦khổ 。 不bất 說thuyết 樂nhạo 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 聲Thanh 聞Văn 觀quán 苦khổ 樂lạc 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 折chiết 若nhược 體thể 。 解giải 苦khổ 無vô 苦khổ 。 為vi 破phá 計kế 樂nhạo/nhạc/lạc 顛điên 倒đảo 。 眾chúng 生sanh 未vị 度độ 。 未vị 具cụ 佛Phật 法Pháp 。 終chung 不bất 入nhập 於ư 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 說thuyết 身thân 無vô 我ngã 。 而nhi 說thuyết 教giáo 導đạo 眾chúng 生sanh 。 聲Thanh 聞Văn 觀quán 身thân 無vô 我ngã 證chứng 滅diệt 無vô 慈từ 不bất 度độ 眾chúng 生sanh 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 折chiết 若nhược 體thể 觀quán 我ngã 假giả 入nhập 無vô 我ngã 。 為vi 破phá 計kế 我ngã 十thập 六lục 知tri 見kiến 顛điên 倒đảo 。 不bất 取thủ 眾chúng 生sanh 。 畢tất 竟cánh 空không 相tướng 。 故cố 能năng 為vì 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 於ư 如như 是thị 。 無vô 我ngã 之chi 法pháp 。 而nhi 教giáo 導đạo 之chi 。 說thuyết 身thân 空không 寂tịch 。 而nhi 不bất 說thuyết 畢tất 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 入nhập 真chân 墮đọa 於ư 寂tịch 滅diệt 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 折chiết 若nhược 體thể 入nhập 假giả 實thật 二nhị 空không 而nhi 知tri 中trung 理lý 。 不bất 以dĩ 偏thiên 真chân 為vi 究cứu 竟cánh 也dã 。 是thị 則tắc 雖tuy 復phục 從tùng 假giả 入nhập 空không 。 欲dục 為vi 入nhập 中trung 而nhi 作tác 哢# 胤dận 不bất 捨xả 群quần 品phẩm 。 故cố 為vi 聲Thanh 聞Văn 觀quán 苦khổ 有hữu 異dị 。 意ý 在tại 此thử 也dã 。

說thuyết 悔hối 至chí 過quá 去khứ 二nhị 明minh 慰úy 喻dụ 令linh 觀quán 因nhân 假giả 入nhập 空không 。 因nhân 即tức 集Tập 諦Đế 。 結kết 業nghiệp 並tịnh 是thị 苦khổ 因nhân 。 二Nhị 乘Thừa 為vi 涅Niết 槃Bàn 但đãn 急cấp 斷đoạn 結kết 不bất 懺sám 宿túc 罪tội 。 身thân 子tử 罪tội 故cố 不bất 見kiến 淨tịnh 土độ 。 意ý 在tại 此thử 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 達đạt 煩phiền 惱não 性tánh 不bất 忩# 忩# 斷đoạn 結kết 急cấp 取thủ 涅Niết 槃Bàn 。 但đãn 以dĩ 懺sám 悔hối 為vi 先tiên 。 淨tịnh 諸chư 功công 德đức 故cố 。 螺loa 髻kế 見kiến 淨tịnh 意ý 在tại 此thử 也dã 。 此thử 正chánh 明minh 觀quán 因nhân 假giả 入nhập 空không 。 若nhược 但đãn 觀quán 果quả 假giả 入nhập 空không 非phi 不bất 離ly 四tứ 住trụ 之chi 惑hoặc 。 而nhi 往vãng 罪tội 不bất 除trừ 則tắc 障chướng 法Pháp 門môn 化hóa 他tha 功công 德đức 。 菩Bồ 薩Tát 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 。 必tất 須tu 除trừ 罪tội 。 若nhược 無vô 怨oán 對đối 即tức 可khả 受thọ 化hóa 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 戒giới 以dĩ 殺sát 為vi 初sơ 。 聲Thanh 聞Văn 戒giới 以dĩ 非phi 梵Phạm 行hạnh 為vi 初sơ 意ý 在tại 此thử 也dã 。 今kim 明minh 菩Bồ 薩Tát 修tu 從tùng 假giả 入nhập 空không 懺sám 過quá 去khứ 罪tội 。 故cố 言ngôn 說thuyết 悔hối 先tiên 罪tội 。 若nhược 毘tỳ 曇đàm 明minh 三tam 世thế 有hữu 罪tội 從tùng 未vị 來lai 至chí 現hiện 在tại 入nhập 過quá 去khứ 。 得đắc 繩thằng 繫hệ 屬thuộc 行hành 人nhân 。 若nhược 成thành 論luận 明minh 二nhị 世thế 無vô 罪tội 但đãn 隨tùy 心tâm 現hiện 在tại 。 今kim 菩Bồ 薩Tát 觀quán 無vô 生sanh 懺sám 尚thượng 無vô 三tam 世thế 。 何hà 況huống 罪tội 入nhập 過quá 去khứ 及cập 在tại 現hiện 在tại 。 但đãn 過quá 去khứ 顛điên 倒đảo 妄vọng 造tạo 諸chư 罪tội 。 若nhược 知tri 我ngã 心tâm 自tự 空không 。 罪tội 福phước 無vô 主chủ 。 如như 此thử 懺sám 時thời 眾chúng 罪tội 如như 霜sương 露lộ 。 慧tuệ 日nhật 能năng 消tiêu 除trừ 。 體thể 假giả 入nhập 空không 破phá 昔tích 妄vọng 造tạo 。 故cố 言ngôn 說thuyết 悔hối 先tiên 罪tội 。 三tam 世thế 空không 故cố 不bất 入nhập 過quá 去khứ 。

以dĩ 已dĩ 下hạ 二nhị 明minh 用dụng 別biệt 教giáo 慰úy 喻dụ 無vô 為vi 緣duyên 集tập 。 菩Bồ 薩Tát 自tự 有hữu 恆Hằng 沙sa 別biệt 惑hoặc 因nhân 果quả 實thật 疾tật 令linh 從tùng 空không 入nhập 假giả 。 觀quán 破phá 無vô 知tri 得đắc 道Đạo 種chủng 智trí 法Pháp 眼nhãn 。 見kiến 機cơ 入nhập 假giả 化hóa 物vật 。 文văn 為vi 五ngũ 。 一nhất 慰úy 喻dụ 勸khuyến 起khởi 悲bi 心tâm 二nhị 勸khuyến 發phát 願nguyện 饒nhiêu 益ích 三tam 勸khuyến 修tu 福phước 慧tuệ 四tứ 勸khuyến 生sanh 勇dũng 健kiện 心tâm 五ngũ 勸khuyến 。 精tinh 進tấn 不bất 退thoái 。 若nhược 具cụ 此thử 五ngũ 即tức 入nhập 假giả 觀quán 成thành 能năng 利lợi 一nhất 切thiết 。 以dĩ 己kỷ 之chi 疾tật 。 愍mẫn 於ư 彼bỉ 疾tật 。 初sơ 明minh 勸khuyến 起khởi 悲bi 心tâm 。 何hà 者giả 二Nhị 乘Thừa 無vô 悲bi 沈trầm 空không 受thọ 樂lạc 。 菩Bồ 薩Tát 出xuất 假giả 須tu 起khởi 大đại 悲bi 。 問vấn 菩Bồ 薩Tát 自tự 己kỷ 有hữu 疾tật 可khả 得đắc 愍mẫn 彼bỉ 己kỷ 既ký 無vô 疾tật 何hà 得đắc 以dĩ 己kỷ 愍mẫn 彼bỉ 。 又hựu 別biệt 教giáo 雖tuy 有hữu 無vô 明minh 塵trần 沙sa 與dữ 分phân 段đoạn 異dị 。 何hà 得đắc 以dĩ 己kỷ 愍mẫn 彼bỉ 。 答đáp 此thử 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 四tứ 住trụ 時thời 但đãn 有hữu 無vô 明minh 及cập 習tập 。 即tức 生sanh 是thị 念niệm 。 我ngã 今kim 無vô 明minh 之chi 疾tật 尚thượng 爾nhĩ 。 況huống 眾chúng 生sanh 具cụ 縛phược 何hà 能năng 受thọ 界giới 內nội 重trọng/trùng 苦khổ 。 是thị 則tắc 以dĩ 己kỷ 之chi 輕khinh 當đương 愍mẫn 於ư 重trọng/trùng 。 故cố 須tu 出xuất 假giả 。 又hựu 假giả 無vô 明minh 疾tật 輕khinh 四tứ 住trụ 疾tật 重trọng/trùng 豈khởi 得đắc 以dĩ 輕khinh 愍mẫn 重trọng/trùng 。

當đương 識thức 宿túc 世thế 。 無vô 數số 劫kiếp 苦khổ 。 以dĩ 往vãng 昔tích 苦khổ 。 愍mẫn 於ư 一nhất 切thiết 。 如như 布bố 衣y 登đăng 極cực 知tri 人nhân 苦khổ 樂lạc 。 當đương 念niệm 饒nhiêu 益ích 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 二nhị 明minh 慰úy 喻dụ 勸khuyến 發phát 。 弘hoằng 誓thệ 當đương 念niệm 即tức 是thị 從tùng 悲bi 起khởi 誓thệ 。 念niệm 欲dục 饒nhiêu 益ích 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 即tức 是thị 入nhập 假giả 勝thắng 緣duyên 憶ức 所sở 修tu 福phước 。 念niệm 於ư 淨tịnh 命mạng 。 三Tam 明Minh 慰úy 喻dụ 令linh 修tu 福phước 智trí 。 入nhập 空không 則tắc 無vô 福phước 無vô 命mạng 。 此thử 是thị 入nhập 假giả 修tu 其kỳ 萬vạn 行hạnh 如như 空không 中trung 種chủng 樹thụ 。 修tu 福phước 即tức 福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 淨tịnh 命mạng 即tức 智trí 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 。 如như 大đại 論luận 明minh 四tứ 種chủng 五ngũ 種chủng 正chánh 命mạng 皆giai 是thị 其kỳ 事sự 。 若nhược 無vô 正chánh 見kiến 慧tuệ 命mạng 皆giai 邪tà 。 何hà 能năng 愍mẫn 彼bỉ 。 勿vật 生sanh 憂ưu 惱não 。 四tứ 慰úy 喻dụ 勸khuyến 生sanh 勇dũng 健kiện 心tâm 。 聞văn 生sanh 死tử 無vô 量lượng 劫kiếp 。 意ý 而nhi 有hữu 勇dũng 。 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 心tâm 乃nãi 能năng 入nhập 假giả 化hóa 眾chúng 生sanh 也dã 。 若nhược 怖bố 畏úy 憂ưu 惱não 或hoặc 退thoái 墮đọa 二nhị 地địa 。 故cố 言ngôn 勿vật 生sanh 憂ưu 惱não 。 當đương 起khởi 精tinh 進tấn 。 五ngũ 慰úy 喻dụ 勸khuyến 修tu 精tinh 進tấn 。 有hữu 疾tật 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 欲dục 入nhập 假giả 必tất 須tu 精tinh 進tấn 。 不bất 得đắc 休hưu 息tức 。 未vị 具cụ 佛Phật 法Pháp 。 不bất 應ưng 取thủ 證chứng 。 又hựu 方phương 欲dục 荷hà 負phụ 不bất 應ưng 疲bì 怠đãi 。 此thử 即tức 從tùng 空không 入nhập 假giả 。 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 。 若nhược 言ngôn 空không 無vô 所sở 有hữu 。 不bất 修tu 精tinh 進tấn 即tức 退thoái 墮đọa 二nhị 地địa 。 豈khởi 能năng 從tùng 空không 入nhập 假giả 。 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 。 當đương 作tác 醫y 王vương 。 療liệu 治trị 眾chúng 病bệnh 。 三Tam 明Minh 用dụng 圓viên 教giáo 慰úy 喻dụ 。 有hữu 自tự 體thể 緣duyên 集tập 實thật 疾tật 菩Bồ 薩Tát 令linh 修tu 空không 假giả 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 佛Phật 眼nhãn 。 若nhược 諸chư 方phương 便tiện 教giáo 此thử 非phi 大đại 醫y 不bất 名danh 為vi 王vương 。 圓viên 教giáo 發phát 心tâm 作tác 佛Phật 三tam 諦đế 圓viên 觀quán 。 若nhược 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 是thị 大đại 醫y 王vương 。 能năng 圓viên 集tập 法pháp 藥dược 治trị 法Pháp 界Giới 病bệnh 。 故cố 言ngôn 當đương 作tác 醫y 王vương 。 療liệu 治trị 眾chúng 病bệnh 。 自tự 疾tật 他tha 疾tật 皆giai 究cứu 竟cánh 愈dũ 。 此thử 慰úy 喻dụ 文văn 具cụ 明minh 四tứ 教giáo 三tam 觀quán 意ý 。 略lược 而nhi 文văn 未vị 顯hiển 。 至chí 下hạ 三tam 觀quán 釋thích 文văn 方phương 具cụ 足túc 顯hiển 。

菩Bồ 薩Tát 至chí 歡hoan 喜hỷ 四tứ 結kết 成thành 。 即tức 是thị 勸khuyến 三tam 教giáo 慰úy 喻dụ 三tam 種chủng 實thật 疾tật 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 依y 教giáo 斷đoạn 三tam 種chủng 緣duyên 縛phược 脫thoát 三tam 一nhất 土thổ/độ 因nhân 果quả 患hoạn 累lũy/lụy/luy 者giả 。 即tức 各các 歡hoan 喜hỷ 也dã 。

維Duy 摩Ma 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 卷Quyển 。 第Đệ 二Nhị 十Thập 二Nhị

問vấn 疾tật 品phẩm 之chi 三tam

文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 下hạ 二nhị 為vi 實thật 疾tật 菩Bồ 薩Tát 問vấn 調điều 伏phục 觀quán 法pháp 。 又hựu 為vi 二nhị 。 一nhất 文Văn 殊Thù 問vấn 二nhị 淨tịnh 名danh 答đáp 。 問vấn 意ý 如như 前tiền 明minh 為vi 於ư 法pháp 行hành 。 亦diệc 通thông 為vi 二nhị 行hành 互hỗ 相tương 資tư 發phát 。 故cố 問vấn 也dã 。

維duy 摩ma 下hạ 二nhị 淨tịnh 名danh 答đáp 正chánh 約ước 三tam 觀quán 調điều 伏phục 。 何hà 者giả 三tam 觀quán 破phá 三tam 惑hoặc 。 即tức 是thị 修tu 三tam 智trí 三tam 眼nhãn 調điều 伏phục 界giới 內nội 通thông 別biệt 圓viên 三tam 種chủng 實thật 疾tật 。 亦diệc 是thị 調điều 伏phục 三tam 土thổ/độ 因nhân 果quả 之chi 實thật 疾tật 也dã 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 約ước 從tùng 假giả 入nhập 空không 調điều 伏phục 界giới 內nội 見kiến 思tư 之chi 疾tật 。 二nhị 從tùng 以dĩ 無vô 所sở 受thọ 。 去khứ 明minh 從tùng 空không 入nhập 假giả 調điều 伏phục 無vô 知tri 之chi 疾tật 。 三tam 從tùng 有hữu 疾tật 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 念niệm 去khứ 明minh 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 調điều 伏phục 無vô 明minh 實thật 疾tật 。 三tam 觀quán 之chi 義nghĩa 具cụ 如như 玄huyền 文văn 。 今kim 更cánh 略lược 明minh 三tam 觀quán 之chi 相tướng 。 三tam 藏tạng 既ký 不bất 見kiến 真chân 不bất 須tu 論luận 也dã 。 通thông 教giáo 三tam 觀quán 但đãn 約ước 二nhị 諦đế 只chỉ 成thành 二nhị 觀quán 無vô 第đệ 三tam 觀quán 。 非phi 今kim 答đáp 意ý 。 今kim 但đãn 約ước 別biệt 圓viên 以dĩ 簡giản 三tam 觀quán 則tắc 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 別biệt 相tướng 二nhị 通thông 相tương/tướng 三tam 一nhất 心tâm 。 一nhất 別biệt 相tướng 者giả 歷lịch 別biệt 觀quán 三tam 諦đế 。 從tùng 假giả 入nhập 空không 但đãn 得đắc 觀quán 真chân 。 尚thượng 不bất 觀quán 俗tục 豈khởi 得đắc 觀quán 中trung 。 從tùng 空không 入nhập 假giả 但đãn 得đắc 觀quán 俗tục 亦diệc 未vị 觀quán 中trung 。 若nhược 入nhập 中trung 道đạo 方phương 得đắc 雙song 照chiếu 。 玄huyền 義nghĩa 已dĩ 具cụ 。 二nhị 通thông 相tương/tướng 者giả 則tắc 異dị 於ư 此thử 。 從tùng 假giả 入nhập 空không 非phi 但đãn 俗tục 空không 。 真chân 中trung 亦diệc 空không 。 從tùng 空không 入nhập 假giả 非phi 但đãn 俗tục 假giả 真chân 中trung 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 入nhập 中trung 道đạo 非phi 但đãn 知tri 中trung 是thị 中trung 。 俗tục 真chân 亦diệc 中trung 。 是thị 則tắc 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 無vô 。 假giả 中trung 而nhi 不bất 空không 。 一nhất 假giả 一nhất 切thiết 假giả 無vô 空không 中trung 而nhi 不bất 假giả 。 一nhất 中trung 一nhất 切thiết 中trung 無vô 空không 假giả 而nhi 不bất 中trung 。 但đãn 以dĩ 一nhất 觀quán 當đương 名danh 解giải 心tâm 皆giai 通thông 。 雖tuy 然nhiên 此thử 是thị 信tín 解giải 虛hư 通thông 。 就tựu 觀quán 除trừ 疾tật 不bất 無vô 前tiền 後hậu 。 三tam 一nhất 心tâm 者giả 知tri 一nhất 念niệm 心tâm 不bất 可khả 得đắc 不bất 可khả 說thuyết 。 而nhi 能năng 圓viên 觀quán 三tam 諦đế 。 即tức 此thử 經Kinh 云vân 一nhất 念niệm 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 道Đạo 場Tràng 成thành 就tựu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 故cố 玄huyền 義nghĩa 已dĩ 具cụ 。 此thử 三tam 三tam 觀quán 初sơ 別biệt 相tướng 的đích 在tại 別biệt 教giáo 。 通thông 相tương/tướng 一nhất 心tâm 的đích 屬thuộc 圓viên 教giáo 。 今kim 室thất 內nội 六lục 品phẩm 正chánh 是thị 通thông 相tương/tướng 或hoặc 用dụng 一nhất 心tâm 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 初sơ 從tùng 假giả 入nhập 空không 觀quán 云vân 。 唯duy 有hữu 空không 病bệnh 。 空không 病bệnh 亦diệc 空không 。 此thử 似tự 空không 於ư 中trung 道đạo 。 又hựu 觀quán 眾chúng 生sanh 。 品phẩm 從tùng 假giả 入nhập 空không 徹triệt 觀quán 三tam 諦đế 。 入nhập 文văn 方phương 見kiến 。 問vấn 此thử 兩lưỡng 三tam 觀quán 既ký 並tịnh 是thị 圓viên 。 何hà 以dĩ 為vi 兩lưỡng 。 答đáp 通thông 相tương/tướng 約ước 通thông 。 論luận 圓viên 恐khủng 是thị 方Phương 等Đẳng 帶đái 方phương 便tiện 圓viên 。 不bất 同đồng 法pháp 華hoa 。 今kim 明minh 從tùng 假giả 入nhập 空không 觀quán 亦diệc 名danh 二nhị 諦đế 觀quán 。 即tức 是thị 修tu 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧tuệ 眼nhãn 。 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 入nhập 眾chúng 生sanh 假giả 空không 二nhị 入nhập 實thật 法pháp 假giả 空không 三tam 入nhập 平bình 等đẳng 假giả 空không 。 初sơ 假giả 者giả 一nhất 往vãng 經kinh 文văn 似tự 如như 析tích 假giả 。 何hà 者giả 初sơ 破phá 我ngã 想tưởng 及cập 眾chúng 生sanh 想tưởng 。 是thị 眾chúng 生sanh 空không 。 次thứ 當đương 起khởi 法pháp 想tưởng 。 是thị 別biệt 修tu 法pháp 空không 。 此thử 乖quai 鏡kính 像tượng 拳quyền 指chỉ 之chi 喻dụ 。 今kim 明minh 不bất 爾nhĩ 。 此thử 別biệt 有hữu 意ý 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 但đãn 求cầu 自tự 度độ 。 總tổng 相tương 破phá 人nhân 即tức 破phá 法pháp 空không 。 菩Bồ 薩Tát 為vì 化hóa 眾chúng 生sanh 。 總tổng 相tương/tướng 別biệt 相tướng 。 若nhược 總tổng 相tương/tướng 但đãn 體thể 三tam 假giả 。 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。 別biệt 相tướng 入nhập 空không 。 須tu 前tiền 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 。 實thật 法pháp 平bình 等đẳng 無vô 謬mậu 然nhiên 後hậu 入nhập 空không 。

何hà 以dĩ 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 集tập 法pháp 藥dược 須tu 細tế 分phân 別biệt 為vi 分phân 別biệt 藥dược 病bệnh 作tác 方phương 便tiện 也dã 。 是thị 以dĩ 大đại 論luận 釋thích 菩Bồ 薩Tát 用dụng 道đạo 種chủng 慧tuệ 入nhập 空không 。 遍biến 分phân 別biệt 諸chư 道đạo 。 方phương 入nhập 空không 也dã 。 故cố 此thử 經Kinh 雖tuy 前tiền 觀quán 眾chúng 生sanh 入nhập 空không 而nhi 猶do 須tu 更cánh 起khởi 法pháp 想tưởng 。 下hạ 文văn 云vân 以dĩ 何hà 為vi 空không 。 但đãn 以dĩ 名danh 字tự 故cố 空không 。 若nhược 言ngôn 但đãn 以dĩ 名danh 字tự 者giả 即tức 是thị 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 體thể 假giả 入nhập 空không 意ý 也dã 。 初sơ 明minh 眾chúng 生sanh 空không 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 正chánh 明minh 破phá 眾chúng 生sanh 假giả 入nhập 空không 即tức 是thị 約ước 因nhân 破phá 果quả 。 二nhị 釋thích 是thị 約ước 果quả 破phá 因nhân 。 三tam 結kết 。 初sơ 文văn 者giả 前tiền 世thế 妄vọng 想tưởng 即tức 無vô 明minh 與dữ 行hành 。 能năng 感cảm 今kim 世thế 識thức 等đẳng 五ngũ 果quả 。 若nhược 有hữu 此thử 果quả 即tức 有hữu 病bệnh 也dã 。 虛hư 妄vọng 之chi 因nhân 不bất 實thật 果quả 報báo 理lý 然nhiên 虛hư 假giả 。 是thị 中trung 無vô 我ngã 。 故cố 言ngôn 誰thùy 受thọ 此thử 文văn 亦diệc 不bất 的đích 判phán 析tích 體thể 。 今kim 望vọng 下hạ 文văn 義nghĩa 推thôi 多đa 用dụng 體thể 假giả 。

所sở 以dĩ 至chí 生sanh 著trước 二nhị 釋thích 即tức 是thị 以dĩ 果quả 破phá 因nhân 果quả 。 即tức 是thị 此thử 身thân 。 四tứ 大đại 無vô 主chủ 。 無vô 主chủ 故cố 即tức 無vô 我ngã 。 破phá 四tứ 大đại 如như 前tiền 約ước 請thỉnh 觀quán 音âm 明minh 。 言ngôn 以dĩ 果quả 破phá 因nhân 者giả 經kinh 重trọng/trùng 釋thích 云vân 。 又hựu 此thử 病bệnh 者giả 。 皆giai 由do 著trước 我ngã 。 由do 迷mê 此thử 果quả 計kế 我ngã 即tức 癡si 順thuận 我ngã 即tức 貪tham 違vi 即tức 生sanh 嗔sân 。 即tức 愛ái 取thủ 有hữu 故cố 有hữu 。 未vị 來lai 生sanh 死tử 。 眾chúng 苦khổ 不bất 斷đoạn 。 若nhược 知tri 無vô 主chủ 則tắc 不bất 計kế 我ngã 起khởi 愛ái 取thủ 有hữu 。 故cố 言ngôn 以dĩ 果quả 破phá 因nhân 。

既ký 知tri 至chí 生sanh 想tưởng 三tam 結kết 成thành 。 若nhược 知tri 妄vọng 計kế 是thị 病bệnh 本bổn 者giả 即tức 除trừ 我ngã 想tưởng 。 及cập 眾chúng 生sanh 想tưởng 。 若nhược 我ngã 人nhân 想tưởng 滅diệt 則tắc 十thập 六lục 知tri 見kiến 及cập 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 一nhất 切thiết 屬thuộc 見kiến 煩phiền 惱não 皆giai 滅diệt 。 即tức 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 智trí 斷đoạn 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。

當đương 起khởi 下hạ 二nhị 明minh 法pháp 空không 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 先tiên 分phân 別biệt 法pháp 二nhị 破phá 除trừ 三tam 釋thích 。 初sơ 文văn 者giả 菩Bồ 薩Tát 為vì 利lợi 眾chúng 生sanh 。 先tiên 分phân 別biệt 法pháp 相tướng 方phương 入nhập 空không 也dã 。 故cố 大đại 論luận 云vân 先tiên 用dụng 法pháp 智trí 。 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 次thứ 用dụng 涅Niết 槃Bàn 智trí 所sở 以dĩ 入nhập 眾chúng 生sanh 空không 竟cánh 更cánh 起khởi 法pháp 想tưởng 。 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 然nhiên 後hậu 體thể 法pháp 入nhập 空không 者giả 。 如như 身thân 子tử 利lợi 根căn 入nhập 見kiến 道đạo 竟cánh 即tức 能năng 斷đoạn 結kết 成thành 羅La 漢Hán 果quả 。 停đình 留lưu 七thất 日nhật 為vi 作tác 隨tùy 佛Phật 轉chuyển 法Pháp 輪luân 將tương 。 須tu 在tại 學học 地địa 遍biến 知tri 學học 人nhân 所sở 行hành 之chi 法Pháp 。 方phương 證chứng 羅La 漢Hán 。 今kim 菩Bồ 薩Tát 欲dục 觀quán 法pháp 假giả 入nhập 空không 須tu 先tiên 起khởi 法pháp 想tưởng 。 但đãn 以dĩ 眾chúng 法pháp 。 合hợp 成thành 此thử 身thân 者giả 。 即tức 先tiên 分phân 別biệt 眾chúng 因nhân 緣duyên 法pháp 。 所sở 謂vị 過quá 去khứ 。 二nhị 因nhân 成thành 今kim 五ngũ 果quả 。 陰ấm 入nhập 界giới 法pháp 成thành 假giả 名danh 身thân 。 亦diệc 是thị 十thập 法Pháp 界Giới 法pháp 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 眾chúng 生sanh 身thân 具cụ 六lục 道đạo 後hậu 破phá 涅Niết 槃Bàn 即tức 破phá 四tứ 種chủng 行hành 人nhân 計kế 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 起khởi 唯duy 法pháp 起khởi 。 者giả 陰ấm 入nhập 界giới 生sanh 唯duy 是thị 法pháp 生sanh 。 是thị 中trung 無vô 我ngã 。 使sử 起khởi 使sử 滅diệt 。 又hựu 解giải 起khởi 唯duy 法pháp 起khởi 。 者giả 六lục 道đạo 因nhân 果quả 法pháp 起khởi 也dã 。 滅diệt 唯duy 法pháp 滅diệt 。 者giả 四tứ 種chủng 聖thánh 人nhân 得đắc 二nhị 涅Niết 槃Bàn 即tức 是thị 三tam 界giới 因nhân 果quả 法pháp 滅diệt 也dã 。 又hựu 此thử 法pháp 者giả 。 各các 不bất 相tương 知tri 。 者giả 色sắc 不bất 知tri 心tâm 心tâm 不bất 知tri 色sắc 。 入nhập 界giới 皆giai 爾nhĩ 。 各các 不bất 相tương 知tri 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 。 無vô 知tri 者giả 見kiến 者giả 。 以dĩ 何hà 而nhi 知tri 。 起khởi 時thời 不bất 言ngôn 我ngã 起khởi 者giả 。 前tiền 言ngôn 不bất 知tri 是thị 。 各các 不bất 相tương 知tri 。 今kim 言ngôn 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 。 互hỗ 不bất 知tri 起khởi 。 雖tuy 有hữu 法pháp 起khởi 無vô 自tự 他tha 性tánh 。 虛hư 假giả 不bất 實thật 。 滅diệt 時thời 不bất 言ngôn 我ngã 。 滅diệt 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。

彼bỉ 有hữu 疾tật 至chí 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 二nhị 明minh 破phá 除trừ 法pháp 想tưởng 。 為vì 滅diệt 法pháp 想tưởng 。 者giả 知tri 法pháp 想tưởng 顛điên 倒đảo 是thị 其kỳ 大đại 患hoạn 。 無vô 法pháp 而nhi 生sanh 法pháp 想tưởng 。 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 。 此thử 即tức 體thể 如như 幻huyễn 化hóa 。 不bất 同đồng 數số 人nhân 法pháp 想tưởng 即tức 癡si 違vi 順thuận 即tức 貪tham 恚khuể 。 因nhân 有hữu 十thập 使sử 九cửu 十thập 八bát 使sử 。 善thiện 惡ác 業nghiệp 起khởi 即tức 有hữu 分phân 段đoạn 因nhân 果quả 實thật 疾tật 。 故cố 言ngôn 即tức 是thị 大đại 患hoạn 。 乃nãi 至chí 計kế 有hữu 四tứ 人nhân 涅Niết 槃Bàn 皆giai 是thị 大đại 患hoạn 。 我ngã 應ưng 離ly 之chi 。 者giả 離ly 此thử 顛điên 倒đảo 二nhị 邊biên 法pháp 想tưởng 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 知tri 所sở 分phân 別biệt 法pháp 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。 得đắc 離ly 法pháp 想tưởng 。 二nhị 知tri 由do 心tâm 。 則tắc 有hữu 分phân 別biệt 。 若nhược 體thể 內nội 心tâm 隨tùy 理lý 三tam 假giả 所sở 成thành 不bất 自tự 他tha 等đẳng 。 玄huyền 義nghĩa 已dĩ 明minh 從tùng 假giả 入nhập 空không 。 四tứ 十thập 八bát 番phiên 破phá 見kiến 即tức 無vô 有hữu 無vô 等đẳng 四tứ 見kiến 法pháp 想tưởng 。 又hựu 用dụng 九cửu 百bách 七thất 十thập 二nhị 番phiên 破phá 思tư 。 即tức 三tam 界giới 思tư 惟duy 法pháp 想tưởng 究cứu 竟cánh 盡tận 也dã 。 是thị 為vi 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 。 智trí 斷đoạn 皆giai 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 即tức 是thị 體thể 法pháp 假giả 入nhập 空không 。 云vân 何hà 為vi 離ly 。 離ly 我ngã 我ngã 所sở 者giả 。 內nội 心tâm 法pháp 想tưởng 為vi 我ngã 計kế 十thập 法Pháp 界Giới 為vi 所sở 。 若nhược 體thể 內nội 心tâm 能năng 起khởi 法pháp 想tưởng 顛điên 倒đảo 幻huyễn 化hóa 不bất 自tự 他tha 等đẳng 。 如như 前tiền 破phá 者giả 即tức 是thị 離ly 我ngã 。 若nhược 體thể 十thập 界giới 幻huyễn 化hóa 虛hư 假giả 不bất 自tự 他tha 等đẳng 即tức 是thị 離ly 所sở 。 云vân 何hà 離ly 我ngã 。 我ngã 所sở 等đẳng 者giả 。 前tiền 約ước 離ly 能năng 觀quán 我ngã 為vi 內nội 所sở 觀quán 我ngã 為vi 外ngoại 名danh 不bất 念niệm 二nhị 法pháp 。 此thử 中trung 即tức 生sanh 死tử 界giới 內nội 為vi 內nội 涅Niết 槃Bàn 界giới 外ngoại 為vi 外ngoại 。 名danh 不bất 念niệm 二nhị 法pháp 。 若nhược 二nhị 邊biên 皆giai 空không 。 名danh 為vi 平bình 等đẳng 。 即tức 是thị 體thể 假giả 入nhập 法pháp 空không 。 謂vị 我ngã 等đẳng 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 者giả 如như 前tiền 所sở 明minh 。 能năng 起khởi 法pháp 想tưởng 之chi 心tâm 為vi 我ngã 。 此thử 我ngã 即tức 空không 涅Niết 槃Bàn 為vi 所sở 。 所sở 亦diệc 即tức 空không 。 空không 理lý 無vô 二nhị 即tức 是thị 等đẳng 也dã 。 亦diệc 應ưng 云vân 生sanh 死tử 為vi 所sở 涅Niết 槃Bàn 尚thượng 空không 況huống 生sanh 死tử 法pháp 。

所sở 以dĩ 至chí 定định 性tánh 三tam 釋thích 我ngã 及cập 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 二nhị 皆giai 空không 者giả 。 即tức 是thị 從tùng 體thể 二nhị 邊biên 法pháp 假giả 以dĩ 入nhập 空không 也dã 。 又hựu 重trọng/trùng 釋thích 言ngôn 但đãn 以dĩ 名danh 字tự 故cố 。 空không 二nhị 法pháp 無vô 決quyết 定định 性tánh 。 者giả 此thử 中trung 正chánh 顯hiển 體thể 法pháp 假giả 空không 。 正chánh 意ý 在tại 此thử 故cố 前tiền 判phán 此thử 初sơ 觀quán 是thị 衍diễn 體thể 空không 。 以dĩ 名danh 字tự 空không 。 無vô 決quyết 定định 性tánh 。 即tức 是thị 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 相tương 待đãi 故cố 有hữu 名danh 字tự 。 無vô 定định 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 之chi 法pháp 。 四tứ 句cú 研nghiên 覈# 。 若nhược 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 說thuyết 二nhị 法pháp 者giả 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 無vô 決quyết 定định 性tánh 。

得đắc 是thị 至chí 亦diệc 空không 三Tam 明Minh 平bình 等đẳng 空không 。 即tức 是thị 體thể 平bình 等đẳng 假giả 以dĩ 入nhập 空không 。 言ngôn 平bình 等đẳng 者giả 。 生sanh 死tử 有hữu 為vi 涅Niết 槃Bàn 無vô 為vi 。 二nhị 法pháp 相tướng 異dị 故cố 不bất 等đẳng 也dã 。 今kim 二nhị 法pháp 皆giai 空không 無vô 二nhị 相tương/tướng 異dị 即tức 名danh 平bình 等đẳng 。 若nhược 存tồn 平bình 等đẳng 非phi 平bình 等đẳng 空không 也dã 。 如như 存tồn 生sanh 法pháp 非phi 生sanh 法pháp 空không 。 得đắc 是thị 平bình 等đẳng 。 唯duy 有hữu 空không 病bệnh 等đẳng 者giả 。 即tức 是thị 體thể 平bình 等đẳng 假giả 以dĩ 入nhập 空không 也dã 。 所sở 以dĩ 平bình 等đẳng 。 是thị 假giả 者giả 待đãi 不bất 平bình 等đẳng 故cố 有hữu 平bình 等đẳng 。 即tức 相tương 待đãi 假giả 。 四tứ 句cú 撿kiểm 覈# 。 若nhược 不bất 可khả 得đắc 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 名danh 字tự 即tức 空không 。 即tức 是thị 體thể 平bình 等đẳng 假giả 空không 。 空không 病bệnh 亦diệc 空không 。 問vấn 此thử 違vi 瓔anh 珞lạc 彼bỉ 明minh 從tùng 空không 入nhập 假giả 方phương 是thị 平bình 等đẳng 。 何hà 以dĩ 初sơ 觀quán 言ngôn 平bình 等đẳng 空không 。 答đáp 利lợi 根căn 菩Bồ 薩Tát 若nhược 不bất 得đắc 生sanh 死tử 。 知tri 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 空không 。 能năng 懸huyền 破phá 滯trệ 空không 之chi 病bệnh 名danh 平bình 等đẳng 空không 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 通thông 教giáo 入nhập 空không 未vị 發phát 真chân 智trí 妄vọng 計kế 涅Niết 槃Bàn 生sanh 戲hí 論luận 者giả 。 此thử 如như 大đại 論luận 破phá 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 引dẫn 毘tỳ 曇đàm 有hữu 緣duyên 無vô 為vi 生sanh 使sử 。 知tri 空không 病bệnh 亦diệc 空không 。 即tức 無vô 空không 病bệnh 。 見kiến 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 是thị 通thông 教giáo 意ý 。 別biệt 圓viên 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 見kiến 偏thiên 真chân 起khởi 染nhiễm 著trước 者giả 不bất 能năng 入nhập 假giả 。 如như 住trụ 化hóa 城thành 故cố 名danh 空không 病bệnh 。 知tri 空không 亦diệc 空không 即tức 見kiến 中trung 道đạo 。

復phục 次thứ 若nhược 言ngôn 我ngã 等đẳng 即tức 生sanh 死tử 空không 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 即tức 真Chân 諦Đế 空không 空không 病bệnh 亦diệc 空không 。 即tức 是thị 妄vọng 計kế 中trung 道đạo 病bệnh 空không 往vãng 。 望vọng 文văn 意ý 謂vị 如như 此thử 。 此thử 觀quán 既ký 是thị 通thông 相tương/tướng 入nhập 空không 非phi 但đãn 假giả 空không 真chân 中trung 亦diệc 空không 。 初sơ 觀quán 雖tuy 爾nhĩ 位vị 行hành 終chung 在tại 從tùng 假giả 入nhập 空không 。 豈khởi 知tri 中trung 空không 。 無vô 明minh 即tức 斷đoạn 類loại 如như 聲Thanh 聞Văn 在tại 方phương 便tiện 道đạo 。 未vị 入nhập 正chánh 位vị 。 雖tuy 虛hư 心tâm 破phá 空không 實thật 未vị 見kiến 諦Đế 。 細tế 尋tầm 此thử 意ý 與dữ 前tiền 初sơ 番phiên 慰úy 喻dụ 意ý 同đồng 。

是thị 有hữu 疾tật 下hạ 二nhị 約ước 從tùng 空không 入nhập 假giả 以dĩ 明minh 調điều 伏phục 。 此thử 觀quán 正chánh 調điều 界giới 內nội 外ngoại 無vô 知tri 實thật 疾tật 亦diệc 名danh 平bình 等đẳng 觀quán 。 即tức 是thị 修tu 道Đạo 種chủng 智trí 法Pháp 眼nhãn 此thử 。 正chánh 為vi 佛Phật 道Đạo 品phẩm 作tác 本bổn 。 以dĩ 無vô 所sở 受thọ 。 即tức 是thị 仍nhưng 上thượng 空không 觀quán 已dĩ 斷đoạn 界giới 內nội 諸chư 受thọ 。 所sở 以dĩ 受thọ 此thử 諸chư 受thọ 者giả 為vi 化hóa 愛ái 見kiến 眾chúng 生sanh 也dã 。 出xuất 假giả 有hữu 三tam 。 一nhất 從tùng 念niệm 處xứ 相tương 似tự 空không 出xuất 。 何hà 者giả 菩Bồ 薩Tát 化hóa 物vật 心tâm 重trọng/trùng 自tự 行hành 則tắc 輕khinh 故cố 。 慈từ 悲bi 重trọng/trùng 者giả 不bất 務vụ 斷đoạn 結kết 。 從tùng 相tương 似tự 空không 即tức 便tiện 出xuất 假giả 。 見kiến 思tư 未vị 斷đoạn 故cố 言ngôn 有hữu 疾tật 。 二nhị 從tùng 見kiến 諦Đế 終chung 不bất 退thoái 轉chuyển 。 即tức 便tiện 出xuất 假giả 。 思tư 惑hoặc 未vị 盡tận 即tức 是thị 有hữu 疾tật 。 三tam 斷đoạn 見kiến 思tư 盡tận 方phương 乃nãi 出xuất 假giả 。 通thông 教giáo 齊tề 此thử 。 此thử 乃nãi 無vô 三tam 界giới 正chánh 疾tật 猶do 有hữu 習tập 氣khí 無vô 知tri 。 亦diệc 是thị 有hữu 疾tật 。 若nhược 別biệt 教giáo 入nhập 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 塵trần 沙sa 之chi 假giả 故cố 名danh 入nhập 假giả 。 但đãn 別biệt 圓viên 皆giai 有hữu 入nhập 假giả 之chi 觀quán 。 今kim 取thủ 通thông 教giáo 斷đoạn 分phân 段đoạn 盡tận 正chánh 是thị 別biệt 教giáo 出xuất 假giả 之chi 位vị 。 故cố 借tá 通thông 顯hiển 非phi 用dụng 通thông 也dã 。 但đãn 通thông 教giáo 別biệt 惑hoặc 見kiến 思tư 無vô 明minh 猶do 自tự 未vị 除trừ 。 故cố 於ư 別biệt 圓viên 猶do 是thị 界giới 外ngoại 具cụ 足túc 有hữu 疾tật 。 前tiền 明minh 入nhập 空không 既ký 體thể 三tam 假giả 今kim 明minh 入nhập 假giả 還hoàn 入nhập 三tam 假giả 。 上thượng 第đệ 二nhị 別biệt 教giáo 入nhập 假giả 慰úy 喻dụ 經kinh 文văn 具cụ 五ngũ 。 今kim 第đệ 二nhị 觀quán 調điều 伏phục 文văn 亦diệc 具cụ 五ngũ 。 雖tuy 不bất 次thứ 第đệ 大đại 意ý 孱# 同đồng 。 文văn 具cụ 五ngũ 者giả 一nhất 以dĩ 無vô 所sở 受thọ 。 而nhi 受thọ 諸chư 受thọ 。 此thử 是thị 神thần 根căn 利lợi 者giả 堪kham 出xuất 假giả 也dã 。 二nhị 未vị 具cụ 佛Phật 法Pháp 。 不bất 應ưng 滅diệt 受thọ 取thủ 證chứng 者giả 。 是thị 大đại 精tinh 進tấn 。 能năng 為vì 眾chúng 生sanh 。 集tập 佛Phật 法Pháp 也dã 。 三tam 設thiết 身thân 有hữu 苦khổ 。 當đương 起khởi 悲bi 心tâm 。 即tức 是thị 大đại 悲bi 。 四tứ 我ngã 既ký 調điều 伏phục 。 亦diệc 當đương 調điều 彼bỉ 即tức 是thị 弘hoằng 誓thệ 。 五ngũ 能năng 調điều 伏phục 慧tuệ 利lợi 即tức 勇dũng 健kiện 心tâm 。 初sơ 解giải 以dĩ 無vô 所sở 受thọ 。 而nhi 受thọ 諸chư 受thọ 。 若nhược 念niệm 處xứ 煖noãn 頂đảnh 方phương 便tiện 伏phục 見kiến 名danh 無vô 所sở 受thọ 。 若nhược 見kiến 諦Đế 一nhất 受thọ 不bất 退thoái 常thường 寂tịch 然nhiên 。 不bất 受thọ 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 名danh 無vô 所sở 受thọ 。 斷đoạn 見kiến 思tư 已dĩ 位vị 齊tề 羅La 漢Hán 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 於ư 諸chư 法pháp 不bất 受thọ 。 皆giai 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 智trí 斷đoạn 是thị 菩Bồ 薩Tát 無vô 生sanh 。 即tức 是thị 真chân 無vô 所sở 受thọ 若nhược 於ư 界giới 外ngoại 猶do 名danh 為vi 受thọ 。 不bất 妨phương 三tam 界giới 見kiến 思tư 已dĩ 斷đoạn 隨tùy 分phần/phân 得đắc 名danh 真chân 無vô 所sở 受thọ 。 大đại 品phẩm 明minh 不bất 受thọ 有hữu 五ngũ 。 謂vị 受thọ 不bất 受thọ 不bất 受thọ 亦diệc 不bất 受thọ 。 乃nãi 至chí 非phi 受thọ 非phi 不bất 受thọ 亦diệc 不bất 受thọ 不bất 受thọ 亦diệc 不bất 受thọ 。 前tiền 四tứ 破phá 我ngã 即tức 是thị 不bất 受thọ 生sanh 死tử 。 得đắc 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 後hậu 一nhất 不bất 受thọ 涅Niết 槃Bàn 即tức 能năng 入nhập 假giả 。 菩Bồ 薩Tát 慈từ 悲bi 。 應ưng 須tu 拔bạt 濟tế 。 云vân 何hà 不bất 受thọ 而nhi 受thọ 涅Niết 槃Bàn 。 應ưng 須tu 入nhập 假giả 受thọ 其kỳ 諸chư 受thọ 。 故cố 云vân 眾chúng 生sanh 病bệnh 則tắc 我ngã 病bệnh 也dã 。 眾chúng 生sanh 若nhược 離ly 見kiến 思tư 諸chư 受thọ 我ngã 亦diệc 離ly 之chi 。 故cố 言ngôn 眾chúng 生sanh 病bệnh 愈dũ 。 我ngã 病bệnh 則tắc 愈dũ 。 為vi 是thị 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 無vô 所sở 受thọ 。 而nhi 受thọ 諸chư 受thọ 。 受thọ 總tổng 有hữu 三tam 。 一nhất 凡phàm 夫phu 受thọ 二nhị 二Nhị 乘Thừa 受thọ 三tam 菩Bồ 薩Tát 受thọ 。 一nhất 凡phàm 夫phu 受thọ 屬thuộc 愛ái 屬thuộc 見kiến 。 愛ái 見kiến 各các 有hữu 善thiện 惡ác 。 屬thuộc 愛ái 惡ác 受thọ 者giả 即tức 是thị 魔ma 羅la 樂nhạo 生sanh 死tử 。 起khởi 三tam 毒độc 十thập 使sử 謗báng 於ư 方Phương 等Đẳng 五ngũ 逆nghịch 四tứ 重trọng 。 十thập 惡ác 三tam 塗đồ 。 此thử 等đẳng 諸chư 受thọ 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 無vô 所sở 受thọ 。 受thọ 此thử 諸chư 惡ác 。 如như 調Điều 達Đạt 婆bà 藪tẩu 受thọ 重trọng 罪tội 業nghiệp 。 地địa 獄ngục 受thọ 苦khổ 。 乃nãi 至chí 受thọ 諸chư 。 餓ngạ 鬼quỷ 畜súc 生sanh 等đẳng 苦khổ 。 屬thuộc 愛ái 善thiện 受thọ 者giả 受thọ 從tùng 愛ái 煩phiền 惱não 起khởi 十Thập 善Thiện 十thập 二nhị 門môn 禪thiền 修tu 羅la 。 人nhân 天thiên 果quả 報báo 。 方phương 便tiện 附phụ 近cận 。 而nhi 化hóa 導đạo 之chi 。 屬thuộc 見kiến 受thọ 者giả 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 因nhân 見kiến 造tạo 惡ác 如như 尼ni 揵kiền 見kiến 。 二nhị 因nhân 見kiến 造tạo 善thiện 即tức 梵Phạm 志Chí 見kiến 菩Bồ 薩Tát 。 實thật 非phi 九cửu 十thập 六lục 種chủng 。 而nhi 愍mẫn 此thử 屬thuộc 見kiến 眾chúng 生sanh 受thọ 善thiện 惡ác 見kiến 。 和hòa 光quang 不bất 同đồng 塵trần 。 而nhi 化hóa 度độ 之chi 。 二nhị 明minh 受thọ 二Nhị 乘Thừa 受thọ 者giả 。 即tức 藏tạng 通thông 二Nhị 乘Thừa 一nhất 三tam 藏tạng 四tứ 門môn 受thọ 一nhất 見kiến 有hữu 得đắc 道Đạo 如như 毘tỳ 曇đàm 。 菩Bồ 薩Tát 入nhập 空không 知tri 生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 豈khởi 有hữu 生sanh 滅diệt 有hữu 之chi 可khả 受thọ 。 為vi 應ưng 以dĩ 此thử 門môn 而nhi 得đắc 度độ 者giả 。 而nhi 受thọ 此thử 受thọ 。 說thuyết 法Pháp 造tạo 論luận 悉tất 檀đàn 利lợi 生sanh 。 二nhị 受thọ 空không 門môn 者giả 如như 成thành 論luận 明minh 見kiến 空không 得đắc 道Đạo 。 菩Bồ 薩Tát 久cửu 知tri 生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 豈khởi 有hữu 折chiết 生sanh 法pháp 二nhị 空không 乃nãi 至chí 滅diệt 三tam 心tâm 涅Niết 槃Bàn 之chi 可khả 受thọ 也dã 。 為vi 接tiếp 此thử 門môn 而nhi 入nhập 道đạo 者giả 受thọ 之chi 作tác 論luận 悉tất 檀đàn 利lợi 生sanh 。 受thọ 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 門môn 如như 昆côn 勒lặc 論luận 。 受thọ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 門môn 如như 為vi 車Xa 匿Nặc 說thuyết 離ly 有hữu 無vô 。 二nhị 受thọ 通thông 教giáo 二Nhị 乘Thừa 者giả 此thử 約ước 十thập 喻dụ 以dĩ 明minh 四tứ 門môn 。 如như 中trung 論luận 觀quán 法pháp 品phẩm 明minh 。 故cố 大đại 論luận 歎thán 般Bát 若Nhã 云vân 。 般Bát 若Nhã 如như 火hỏa 炎diễm 四tứ 邊biên 不bất 可khả 取thủ 。 菩Bồ 薩Tát 從tùng 假giả 入nhập 空không 久cửu 知tri 不bất 生sanh 生sanh 不bất 可khả 受thọ 不bất 可khả 說thuyết 。 但đãn 為vì 眾chúng 生sanh 。 有hữu 此thử 四tứ 門môn 根căn 性tánh 。 而nhi 入nhập 假giả 受thọ 之chi 說thuyết 法Pháp 造tạo 論luận 。 四tứ 悉tất 教giáo 化hóa 二Nhị 乘Thừa 人nhân 也dã 。 三Tam 明Minh 菩Bồ 薩Tát 受thọ 者giả 菩Bồ 薩Tát 從tùng 假giả 入nhập 空không 知tri 四tứ 不bất 可khả 說thuyết 不bất 受thọ 四tứ 教giáo 大Đại 乘Thừa 。 為vi 有hữu 四tứ 種chủng 大Đại 乘Thừa 根căn 性tánh 從tùng 空không 入nhập 假giả 而nhi 受thọ 四tứ 教giáo 一nhất 十thập 六lục 門môn 。 化hóa 四tứ 根căn 性tánh 用dụng 四tứ 悉tất 檀đàn 說thuyết 法Pháp 造tạo 論luận 。 而nhi 度độ 脫thoát 之chi 。 問vấn 若nhược 入nhập 假giả 受thọ 圓viên 教giáo 四tứ 門môn 者giả 何hà 須tu 第đệ 三tam 觀quán 。 答đáp 觀quán 此thử 經Kinh 意ý 必tất 須tu 用dụng 通thông 相tương/tướng 入nhập 假giả 釋thích 也dã 。

未vị 具cụ 至chí 取thủ 證chứng 也dã 二nhị 明minh 精tinh 進tấn 能năng 具cụ 佛Phật 法Pháp 。 利lợi 根căn 菩Bồ 薩Tát 從tùng 空không 入nhập 假giả 。 雖tuy 能năng 以dĩ 無vô 所sở 受thọ 。 而nhi 受thọ 諸chư 受thọ 。 如như 空không 中trung 種chủng 樹thụ 。 若nhược 無vô 大đại 精tinh 進tấn 力lực 。 即tức 不bất 能năng 於ư 諸chư 受thọ 中trung 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 猶do 如như 嬾lãn 人nhân 雖tuy 得đắc 作tác 器khí 無vô 所sở 成thành 辨biện 。 若nhược 大đại 精tinh 進tấn 如như 大đại 施thí 太thái 子tử 空không 其kỳ 大đại 海hải 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 明minh 。 七thất 地địa 欲dục 沈trầm 空không 諸chư 佛Phật 所sở 不bất 許hứa 勸khuyến 發phát 起khởi 其kỳ 大đại 精tinh 進tấn 力lực 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 入nhập 假giả 。 未vị 具cụ 佛Phật 法Pháp 。 當đương 勤cần 精tinh 進tấn 。 不bất 應ưng 滅diệt 受thọ 取thủ 證chứng 。 今kim 明minh 具cụ 佛Phật 法Pháp 者giả 還hoàn 約ước 三tam 種chủng 受thọ 。 其kỳ 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 約ước 凡phàm 夫phu 者giả 即tức 約ước 屬thuộc 愛ái 見kiến 受thọ 也dã 。 屬thuộc 愛ái 惡ác 受thọ 已dĩ 如như 前tiền 列liệt 。 受thọ 此thử 諸chư 受thọ 具cụ 修tu 一nhất 切thiết 法pháp 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 不bất 善thiện 。 受thọ 知tri 病bệnh 識thức 藥dược 。 知tri 病bệnh 即tức 知tri 苦khổ 集tập 識thức 藥dược 即tức 知tri 道đạo 滅diệt 。 知tri 四tứ 不bất 可khả 說thuyết 而nhi 通thông 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 。 即tức 是thị 行hành 於ư 非phi 道đạo 。 通thông 達đạt 佛Phật 道Đạo 。 此thử 不bất 善thiện 道đạo 即tức 如Như 來Lai 種chủng 用dụng 四tứ 悉tất 檀đàn 自tự 行hành 化hóa 他tha 。 此thử 具cụ 如như 佛Phật 道Đạo 品phẩm (# 云vân 云vân )# 。 次thứ 約ước 屬thuộc 愛ái 善thiện 受thọ 。 具cụ 足túc 佛Phật 法Pháp 。 者giả 亦diệc 如như 前tiền 列liệt 。 於ư 此thử 善thiện 受thọ 能năng 知tri 天thiên 文văn 地địa 理lý 。 韋vi 陀đà 書thư 史sử 五ngũ 明minh 六lục 藝nghệ 。 輪Luân 王Vương 十Thập 善Thiện 五ngũ 通thông 神thần 仙tiên 。 之chi 論luận 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 種chủng 種chủng 善thiện 論luận 。 諸chư 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 說thuyết 出xuất 欲dục 論luận 。 無vô 不bất 皆giai 知tri 。 又hựu 於ư 此thử 法Pháp 。 知tri 四tứ 不bất 可khả 說thuyết 等đẳng 例lệ 前tiền 惡ác 中trung 。 次thứ 明minh 受thọ 屬thuộc 見kiến 惡ác 受thọ 善thiện 受thọ 。 以dĩ 邪tà 相tướng 入nhập 正Chánh 法Pháp 。 修tu 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 二nhị 明minh 受thọ 二Nhị 乘Thừa 具cụ 一nhất 切thiết 佛Phật 法pháp 。 即tức 藏tạng 通thông 四tứ 門môn 皆giai 知tri 四tứ 不bất 可khả 說thuyết 例lệ 前tiền 惡ác 中trung 。 三Tam 明Minh 受thọ 菩Bồ 薩Tát 受thọ 具cụ 一nhất 切thiết 佛Phật 法pháp 。 四tứ 教giáo 菩Bồ 薩Tát 如như 前tiền 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 知tri 四tứ 不bất 可khả 說thuyết 入nhập 假giả 利lợi 生sanh 。 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 有hữu 門môn 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 起khởi 。 四Tứ 弘Hoằng 誓Thệ 願Nguyện 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 行hành 。 六Lục 度Độ 行hành 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 而nhi 於ư 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 通thông 達đạt 三tam 種chủng 四Tứ 諦Đế 。 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 餘dư 三tam 門môn 亦diệc 如như 是thị 。 通thông 別biệt 圓viên 一nhất 十thập 二nhị 門môn 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 受thọ 凡phàm 夫phu 受thọ 未vị 具cụ 佛Phật 法Pháp 。 不bất 得đắc 滅diệt 之chi 取thủ 證chứng 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 。 受thọ 亦diệc 如như 是thị 。 華hoa 嚴nghiêm 呵ha 七thất 地địa 沈trầm 空không 意ý 當đương 在tại 此thử 。 瓔anh 珞lạc 云vân 等đẳng 覺giác 地địa 無vô 量lượng 百bách 千thiên 萬vạn 。 劫kiếp 入nhập 重trọng/trùng 玄huyền 門môn 修tu 凡phàm 夫phu 事sự 。 即tức 是thị 未vị 滅diệt 凡phàm 夫phu 受thọ 。 而nhi 取thủ 證chứng 也dã 。 凡phàm 夫phu 受thọ 尚thượng 爾nhĩ 。 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 受thọ 未vị 具cụ 佛Phật 法Pháp 。 豈khởi 得đắc 滅diệt 而nhi 取thủ 證chứng 。

設thiết 身thân 至chí 大đại 悲bi 心tâm 三Tam 明Minh 入nhập 假giả 起khởi 悲bi 。 入nhập 假giả 精tinh 進tấn 具cụ 學học 佛Phật 法Pháp 本bổn 為vi 化hóa 他tha 。 若nhược 大đại 悲bi 心tâm 少thiểu 則tắc 精tinh 進tấn 心tâm 羸luy 。 故cố 須tu 加gia 修tu 悲bi 心tâm 。 設thiết 身thân 有hữu 苦khổ 者giả 。 若nhược 是thị 念niệm 處xứ 等đẳng 出xuất 假giả 伏phục 惑hoặc 未vị 斷đoạn 。 若nhược 入nhập 生sanh 死tử 苦khổ 。 來lai 逼bức 身thân 或hoặc 生sanh 退thoái 悔hối 。 若nhược 斷đoạn 結kết 見kiến 真chân 或hoặc 自tự 存tồn 己kỷ 。 樂nhạo 欲dục 入nhập 涅Niết 槃Bàn 放phóng 捨xả 精tinh 進tấn 。 故cố 勸khuyến 愍mẫn 惡ác 趣thú 。 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。 不bất 識thức 真chân 正chánh 。 沈trầm 淪luân 苦khổ 海hải 。 今kim 得đắc 念niệm 處xứ 煖noãn 頂đảnh 知tri 空không 。 苦khổ 尚thượng 難nan 忍nhẫn 何hà 況huống 彼bỉ 耶da 。 乃nãi 至chí 見kiến 諦Đế 出xuất 假giả 。 今kim 有hữu 思tư 惟duy 。 苦khổ 猶do 難nan 忍nhẫn 況huống 具cụ 縛phược 惡ác 趣thú 。 乃nãi 至chí 斷đoạn 見kiến 思tư 盡tận 出xuất 假giả 。 今kim 止chỉ 有hữu 習tập 。 苦khổ 猶do 難nan 忍nhẫn 況huống 三tam 界giới 凡phàm 夫phu 。 如như 是thị 念niệm 時thời 。 大đại 悲bi 節tiết 節tiết 增tăng 長trưởng 。 甘cam 心tâm 受thọ 苦khổ 。 荷hà 負phụ 眾chúng 生sanh 。 出xuất 假giả 精tinh 進tấn 。 具cụ 如như 前tiền 釋thích 。 以dĩ 已dĩ 之chi 疾tật 愍mẫn 於ư 彼bỉ 疾tật 。 此thử 意ý 同đồng 也dã 。

我ngã 既ký 下hạ 四tứ 明minh 弘hoằng 誓thệ 文văn 為vi 四tứ 。 一nhất 酬thù 本bổn 願nguyện 化hóa 物vật 二nhị 去khứ 取thủ 三tam 正chánh 化hóa 物vật 四tứ 傳truyền 釋thích 。 我ngã 既ký 至chí 眾chúng 生sanh 初sơ 明minh 酬thù 本bổn 願nguyện 。 何hà 者giả 悲bi 誓thệ 利lợi 物vật 但đãn 為vi 內nội 疾tật 猶do 重trọng/trùng 未vị 成thành 化hóa 他tha 之chi 法pháp 。 今kim 修tu 二nhị 觀quán 調điều 伏phục 取thủ 相tương/tướng 若nhược 薄bạc 若nhược 盡tận 無vô 知tri 稍sảo 破phá 。 故cố 言ngôn 我ngã 既ký 調điều 伏phục 。 本bổn 願nguyện 度độ 物vật 今kim 須tu 調điều 伏phục 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 但đãn 除trừ 其kỳ 病bệnh 。 而nhi 不bất 除trừ 法pháp 。 二nhị 明minh 去khứ 取thủ 有hữu 師sư 言ngôn 。 如như 病bệnh 眼nhãn 見kiến 華hoa 病bệnh 瘥sái 本bổn 無vô 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 妄vọng 見kiến 諸chư 法pháp 。 妄vọng 惑hoặc 若nhược 滅diệt 則tắc 無vô 法pháp 可khả 除trừ 。 此thử 是thị 本bổn 無vô 法pháp 何hà 謂vị 不bất 除trừ 法pháp 。 今kim 言ngôn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 具cụ 十thập 界giới 法pháp 無vô 明minh 不bất 了liễu 觸xúc 處xứ 病bệnh 生sanh 。 若nhược 有hữu 智trí 慧tuệ 。 無vô 礙ngại 自tự 在tại 。 悉tất 為vi 佛Phật 事sự 。 譬thí 如như 火hỏa 是thị 燒thiêu 法pháp 若nhược 觸xúc 燒thiêu 。 如như 病bệnh 。 謹cẩn 慎thận 不bất 觸xúc 即tức 是thị 除trừ 病bệnh 不bất 可khả 除trừ 火hỏa 。 除trừ 火hỏa 則tắc 失thất 溫ôn 身thân 照chiếu 闇ám 成thành 食thực 之chi 能năng 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 三tam 道đạo 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 有hữu 去khứ 取thủ 法pháp 不bất 同đồng 除trừ 也dã 。 又hựu 火hỏa 能năng 燒thiêu 人nhân 得đắc 法Pháp 術thuật 者giả 入nhập 出xuất 無vô 礙ngại 。 不bất 須tu 除trừ 火hỏa 。 故cố 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 煩phiền 惱não 凡phàm 夫phu 。 為vi 之chi 疲bì 勞lao 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 為vi 佛Phật 事sự 。 亦diệc 如như 治trị 眼nhãn 去khứ 病bệnh 存tồn 精tinh 。 為vì 斷đoạn 病bệnh 本bổn 。 而nhi 教giáo 導đạo 之chi 者giả 。 三tam 正chánh 明minh 化hóa 物vật 。 病bệnh 本bổn 即tức 是thị 一nhất 念niệm 無vô 明minh 取thủ 相tương/tướng 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 三tam 界giới 無vô 別biệt 法pháp 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 作tác 。 今kim 謂vị 唯duy 是thị 一nhất 念niệm 無vô 明minh 取thủ 相tương/tướng 心tâm 作tác 此thử 即tức 三tam 界giới 之chi 病bệnh 本bổn 也dã 。 若nhược 知tri 無vô 明minh 不bất 起khởi 取thủ 有hữu 即tức 。 畢tất 故cố 不bất 造tạo 新tân 。 即tức 是thị 斷đoạn 病bệnh 本bổn 也dã 。 何hà 謂vị 病bệnh 本bổn 。 下hạ 四tứ 傳truyền 釋thích 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 釋thích 出xuất 病bệnh 本bổn 二nhị 釋thích 教giáo 化hóa 斷đoạn 除trừ 。 何hà 謂vị 病bệnh 本bổn 。 者giả 攀phàn 緣duyên 只chỉ 是thị 妄vọng 念niệm 取thủ 相tương/tướng 。 過quá 去khứ 無vô 明minh 行hành 合hợp 現hiện 在tại 愛ái 取thủ 有hữu 。 合hợp 過quá 去khứ 攀phàn 緣duyên 為vi 現hiện 在tại 病bệnh 本bổn 。 現hiện 在tại 攀phàn 緣duyên 為vì 未vị 來lai 病bệnh 本bổn 。 何hà 所sở 攀phàn 緣duyên 。 謂vị 之chi 三tam 界giới 者giả 。 過quá 現hiện 攀phàn 緣duyên 皆giai 緣duyên 三tam 界giới 。 若nhược 離ly 三tam 界giới 無vô 別biệt 攀phàn 緣duyên 云vân 。 何hà 至chí 無vô 所sở 得đắc 。 次thứ 釋thích 教giáo 化hóa 斷đoạn 除trừ 。 謂vị 心tâm 無vô 所sở 得đắc 。 者giả 無vô 相tướng 空không 慧tuệ 。 不bất 得đắc 一nhất 念niệm 無vô 明minh 取thủ 三tam 界giới 相tương/tướng 。 即tức 心tâm 無vô 所sở 得đắc 。 攀phàn 緣duyên 皆giai 息tức 。 如như 經kinh 無vô 所sở 攀phàn 緣duyên 。 謂vị 二nhị 見kiến 者giả 。 我ngã 及cập 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 二nhị 皆giai 空không 即tức 內nội 外ngoại 見kiến 心tâm 。 皆giai 無vô 所sở 得đắc 。 若nhược 心tâm 無vô 所sở 得đắc 。 無vô 明minh 取thủ 相tương/tướng 攀phàn 緣duyên 皆giai 息tức 。 則tắc 心tâm 水thủy 清thanh 淨tịnh 珠châu 相tương/tướng 自tự 現hiện 。 若nhược 得đắc 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 常thường 一nhất 則tắc 能năng 見kiến 般Bát 若Nhã 。 是thị 為vi 化hóa 物vật 之chi 要yếu 道đạo 也dã 。 文Văn 殊Thù 下hạ 五ngũ 明minh 勇dũng 健kiện 心tâm 結kết 釋thích 前tiền 四tứ 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 正chánh 結kết 釋thích 二nhị 譬thí 顯hiển 。 是thị 為vi 有hữu 疾tật 菩Bồ 薩Tát 。 調điều 伏phục 其kỳ 心tâm 者giả 。 結kết 從tùng 空không 入nhập 假giả 伏phục 心tâm 修tu 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 結kết 能năng 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 如như 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 云vân 菩Bồ 薩Tát 降hàng 伏phục 。 其kỳ 心tâm 滅diệt 度độ 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 實thật 無vô 眾chúng 生sanh 。 得đắc 滅diệt 度độ 者giả 。 即tức 是thị 此thử 義nghĩa 。 為vi 斷đoạn 老lão 病bệnh 死tử 苦khổ 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 提Đề 者giả 。 菩Bồ 提Đề 言ngôn 道đạo 若nhược 不bất 利lợi 物vật 即tức 二Nhị 乘Thừa 道đạo 菩Bồ 提Đề 名danh 道đạo 薩tát 埵đóa 名danh 成thành 眾chúng 生sanh 。 若nhược 不bất 如như 是thị 。 為vi 無vô 慧tuệ 利lợi 者giả 。 眾chúng 生sanh 不bất 得đắc 法Pháp 施thí 慧tuệ 利lợi 於ư 物vật 無vô 出xuất 生sanh 死tử 之chi 大đại 益ích 也dã 。 譬thí 如như 勝thắng 怨oán 。 者giả 二nhị 譬thí 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 利lợi 物vật 勇dũng 健kiện 心tâm 也dã 。 愛ái 見kiến 之chi 心tâm 能năng 化hóa 眾chúng 生sanh 。 入nhập 於ư 魔ma 外ngoại 。 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 。 入nhập 道đạo 之chi 怨oán 菩Bồ 薩Tát 能năng 斷đoạn 其kỳ 見kiến 思tư 是thị 勝thắng 怨oán 也dã 。 兼kiêm 除trừ 者giả 兼kiêm 言ngôn 未vị 正chánh 。 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 界Giới 。 結kết 惑hoặc 未vị 盡tận 。 由do 須tu 自tự 行hành 傍bàng 兼kiêm 利lợi 物vật 故cố 言ngôn 兼kiêm 除trừ 。 又hựu 兼kiêm 除trừ 者giả 在tại 因nhân 且thả 兼kiêm 除trừ 。 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。 成thành 佛Phật 則tắc 究cứu 竟cánh 為vi 斷đoạn 除trừ 也dã 。

彼bỉ 有hữu 疾tật 下hạ 三Tam 明Minh 有hữu 疾tật 菩Bồ 薩Tát 。 用dụng 中trung 觀quán 調điều 伏phục 。 前tiền 二nhị 觀quán 為vi 方phương 便tiện 。 此thử 觀quán 即tức 是thị 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 智trí 為vi 斷đoạn 無vô 明minh 自tự 體thể 實thật 疾tật 。 故cố 勝thắng 鬘man 云vân 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 其kỳ 力lực 最tối 大đại 。 佛Phật 菩Bồ 提Đề 智trí 之chi 所sở 能năng 斷đoạn 。 因nhân 此thử 發phát 真chân 即tức 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 亦diệc 名danh 一nhất 切thiết 。 種chủng 智trí 亦diệc 名danh 佛Phật 眼nhãn 。 是thị 為vi 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 品phẩm 作tác 本bổn 。 具cụ 如như 玄huyền 義nghĩa 。 修tu 此thử 觀quán 位vị 約ước 教giáo 有hữu 三tam 。 通thông 教giáo 六lục 地địa 斷đoạn 四tứ 住trụ 七thất 地địa 斷đoạn 塵trần 沙sa 八bát 地địa 道đạo 觀quán 雙song 流lưu 。 若nhược 別biệt 接tiếp 通thông 八bát 地địa 修tu 中trung 治trị 無vô 明minh 病bệnh 。 九cửu 地địa 似tự 解giải 名danh 為vi 聞văn 見kiến 。 十Thập 地Địa 發phát 真chân 名danh 為vi 眼nhãn 見kiến 。 別biệt 教giáo 十thập 住trụ 已dĩ 斷đoạn 四tứ 住trụ 。 十thập 行hành 除trừ 塵trần 沙sa 。 因nhân 前tiền 解giải 行hành 得đắc 修tu 此thử 觀quán 。 十thập 品phẩm 似tự 解giải 。 即tức 是thị 迴hồi 向hướng 。 發phát 真chân 入nhập 地địa 分phần/phân 破phá 無vô 明minh 。 道đạo 觀quán 雙song 流lưu 入nhập 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 圓viên 教giáo 五ngũ 品phẩm 即tức 修tu 此thử 觀quán 。 若nhược 生sanh 似tự 解giải 得đắc 六lục 根căn 淨tịnh 。 若nhược 能năng 發phát 真chân 即tức 入nhập 初sơ 住trụ 斷đoạn 無vô 明minh 實thật 病bệnh 。 道đạo 觀quán 雙song 流lưu 自tự 然nhiên 流lưu 入nhập 乃nãi 至chí 等đẳng 覺giác 無vô 明minh 未vị 盡tận 皆giai 名danh 有hữu 疾tật 。 以dĩ 別biệt 接tiếp 通thông 及cập 別biệt 斷đoạn 伏phục 皆giai 是thị 方phương 便tiện 。 今kim 初sơ 發phát 心tâm 行hành 。 生sanh 修tu 乃nãi 至chí 。 坐tọa 道Đạo 樹thụ 下hạ 。 故cố 圓viên 教giáo 初sơ 心tâm 即tức 學học 中trung 觀quán 。 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 正chánh 明minh 中trung 觀quán 二nhị 道đạo 觀quán 雙song 流lưu 。 初sơ 文văn 二nhị 。 一nhất 明minh 觀quán 體thể 。 二nhị 簡giản 非phi 。 初sơ 文văn 二nhị 。 一nhất 明minh 自tự 觀quán 二nhị 觀quán 眾chúng 生sanh 。

如như 我ngã 此thử 病bệnh 。 非phi 真chân 非phi 有hữu 者giả 。 是thị 初sơ 自tự 觀quán 法Pháp 身thân 有hữu 無vô 明minh 自tự 體thể 之chi 病bệnh 。 非phi 真chân 非phi 空không 非phi 有hữu 非phi 假giả 。 又hựu 非phi 真chân 者giả 非phi 從tùng 假giả 入nhập 空không 所sở 治trị 之chi 病bệnh 。 非phi 有hữu 者giả 非phi 從tùng 空không 入nhập 假giả 所sở 治trị 病bệnh 也dã 。 故cố 前tiền 二nhị 方phương 便tiện 非phi 是thị 正chánh 觀quán 。 因nhân 前tiền 二nhị 空không 入nhập 今kim 中trung 道đạo 。 四tứ 句cú 撿kiểm 無vô 明minh 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 知tri 無vô 明minh 性tánh 即tức 是thị 明minh 。 明minh 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 為vi 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 即tức 見kiến 虛hư 空không 實thật 諦đế 佛Phật 性tánh 名danh 中trung 道đạo 觀quán 。 玄huyền 義nghĩa 具cụ 明minh 。 如như 是thị 觀quán 者giả 。 破phá 迷mê 實thật 諦đế 無vô 明minh 之chi 疾tật 。

眾chúng 生sanh 疾tật 亦diệc 非phi 真chân 非phi 有hữu 。 次thứ 觀quán 眾chúng 生sanh 。 修tu 此thử 觀quán 時thời 非phi 但đãn 自tự 知tri 疾tật 非phi 真chân 非phi 有hữu 。 知tri 眾chúng 生sanh 亦diệc 然nhiên 。 是thị 觀quán 眾chúng 生sanh 根căn 本bổn 疾tật 也dã 。 何hà 者giả 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 與dữ 菩Bồ 薩Tát 非phi 真chân 非phi 有hữu 。 一nhất 如như 無vô 二nhị 不bất 異dị 不bất 別biệt 。 眾chúng 生sanh 迷mê 故cố 墮đọa 二nhị 生sanh 死tử 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 照chiếu 了liễu 知tri 十thập 界giới 皆giai 有hữu 中trung 道đạo 無vô 明minh 之chi 疾tật 。 故cố 己kỷ 他tha 之chi 疾tật 同đồng 。 是thị 真chân 體thể 一nhất 無vô 明minh 也dã 。 以dĩ 此thử 驗nghiệm 知tri 。 此thử 經Kinh 觀quán 中trung 則tắc 無vô 假giả 空không 而nhi 不bất 中trung 。

作tác 是thị 下hạ 二nhị 明minh 簡giản 非phi 為vi 三tam 。 一nhất 約ước 愛ái 見kiến 大đại 悲bi 二nhị 約ước 禪thiền 定định 三tam 約ước 二nhị 智trí 此thử 三tam 非phi 者giả 正chánh 就tựu 法Pháp 身thân 二nhị 莊trang 嚴nghiêm 簡giản 。 初sơ 文văn 者giả 若nhược 觀quán 中trung 道đạo 生sanh 愛ái 見kiến 者giả 。 則tắc 不bất 能năng 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 。 若nhược 照chiếu 二nhị 諦đế 亦diệc 不bất 照chiếu 中trung 。 今kim 觀quán 中trung 道đạo 不bất 生sanh 愛ái 見kiến 。 若nhược 照chiếu 中trung 道đạo 即tức 能năng 雙song 照chiếu 不bất 失thất 中trung 道đạo 。 即tức 是thị 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 即tức 真chân 中trung 觀quán 之chi 正chánh 體thể 也dã 。 此thử 之chi 愛ái 見kiến 正chánh 約ước 中trung 道đạo 。 若nhược 約ước 二nhị 諦đế 屬thuộc 前tiền 二nhị 觀quán 。 若nhược 就tựu 三tam 諦đế 明minh 權quyền 實thật 者giả 此thử 是thị 自tự 行hành 權quyền 實thật 。 何hà 者giả 自tự 行hành 照chiếu 實thật 諦đế 為vi 實thật 照chiếu 二nhị 諦đế 為vi 權quyền 。 若nhược 約ước 正Chánh 道Đạo 生sanh 愛ái 見kiến 悲bi 即tức 法Pháp 身thân 有hữu 疾tật 此thử 為vi 四tứ 。 一nhất 正chánh 明minh 起khởi 愛ái 見kiến 二nhị 釋thích 是thị 非phi 三tam 引dẫn 佛Phật 語ngữ 證chứng 四tứ 結kết 勸khuyến 捨xả 。 初sơ 言ngôn 若nhược 起khởi 愛ái 見kiến 大đại 悲bi 。 即tức 應ưng 捨xả 離ly 。 若nhược 於ư 中trung 道Đạo 法Pháp 身thân 起khởi 愛ái 即tức 順thuận 道đạo 愛ái 生sanh 。 名danh 為vi 頂đảnh 墮đọa 。 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 不bất 墮đọa 二nhị 地địa 障chướng 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 若nhược 用dụng 悲bi 心tâm 欲dục 拔bạt 二nhị 邊biên 生sanh 死tử 苦khổ 者giả 。 名danh 愛ái 見kiến 悲bi 。 是thị 則tắc 非phi 唯duy 自tự 體thể 成thành 疾tật 。 亦diệc 定định 慧tuệ 大đại 悲bi 雙song 照chiếu 不bất 明minh 。 損tổn 方phương 便tiện 力lực 障chướng 於ư 大đại 用dụng 。 如như 身thân 有hữu 疾tật 手thủ 足túc 萎nuy 陀đà 不bất 能năng 營doanh 辦biện 。 正chánh 覺giác 之chi 體thể 有hữu 愛ái 見kiến 患hoạn 。 定định 慧tuệ 大đại 悲bi 皆giai 有hữu 障chướng 也dã 。 又hựu 如như 手thủ 足túc 有hữu 疾tật 亦diệc 能năng 累lũy/lụy/luy 身thân 。 若nhược 定định 慧tuệ 有hữu 障chướng 能năng 障chướng 觀quán 體thể 。 此thử 正chánh 觀quán 體thể 若nhược 有hữu 愛ái 見kiến 緣duyên 眾chúng 生sanh 者giả 。 即tức 愛ái 見kiến 悲bi 。 非phi 但đãn 自tự 體thể 有hữu 障chướng 。 亦diệc 障chướng 福phước 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 。 二nhị 諦đế 雙song 遊du 普phổ 利lợi 眾chúng 生sanh 。

所sở 以dĩ 至chí 解giải 縛phược 二nhị 明minh 解giải 釋thích 。 除trừ 失thất 顯hiển 得đắc 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 除trừ 失thất 二nhị 顯hiển 得đắc 。 一nhất 除trừ 失thất 者giả 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 除trừ 客khách 塵trần 者giả 。 愛ái 見kiến 即tức 是thị 無vô 明minh 。 不bất 有hữu 而nhi 有hữu 。 名danh 為vi 客khách 塵trần 。 能năng 覆phú 自tự 性tánh 之chi 心tâm 。 若nhược 用dụng 悲bi 心tâm 欲dục 拔bạt 眾chúng 生sanh 。 二nhị 邊biên 苦khổ 者giả 。 即tức 於ư 生sanh 死tử 。 有hữu 疲bì 厭yếm 心tâm 。 何hà 者giả 觀quán 體thể 若nhược 有hữu 愛ái 見kiến 照chiếu 二nhị 諦đế 用dụng 則tắc 不bất 分phân 明minh 。 慈từ 悲bi 外ngoại 化hóa 即tức 有hữu 疲bì 怠đãi 。 如như 身thân 有hữu 疾tật 不bất 欲dục 行hành 涉thiệp 。 此thử 是thị 除trừ 失thất 。

若nhược 能năng 離ly 此thử 。 無vô 有hữu 疲bì 厭yếm 。 者giả 次thứ 明minh 顯hiển 得đắc 。 若nhược 能năng 離ly 此thử 。 愛ái 見kiến 則tắc 內nội 觀quán 徹triệt 雙song 照chiếu 無vô 滯trệ 。 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 化hóa 物vật 無vô 惓# 。 如như 身thân 無vô 疾tật 所sở 作tác 成thành 辨biện 在tại 在tại 所sở 生sanh 。 不bất 為vị 愛ái 見kiến 覆phú 者giả 。 若nhược 斷đoạn 無vô 明minh 愛ái 見kiến 則tắc 無vô 界giới 外ngoại 煩phiền 惱não 。 慈từ 悲bi 誓thệ 願nguyện 隨tùy 有hữu 疾tật 眾chúng 生sanh 有hữu 緣duyên 之chi 處xứ 受thọ 身thân 化hóa 物vật 。 自tự 既ký 無vô 分phân 段đoạn 變biến 易dị 之chi 縛phược 。 即tức 能năng 解giải 彼bỉ 眾chúng 生sanh 之chi 縛phược 。 故cố 云vân 所sở 生sanh 無vô 縛phược 。 能năng 為vì 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 法Pháp 解giải 縛phược 。 此thử 顯hiển 得đắc 也dã 。

如như 佛Phật 至chí 是thị 處xứ 三tam 引dẫn 佛Phật 語ngữ 證chứng 釋thích 正chánh 觀quán 義nghĩa 。 義nghĩa 既ký 深thâm 邃thúy 淺thiển 行hành 未vị 達đạt 各các 生sanh 疑nghi 網võng 。 是thị 故cố 引dẫn 證chứng 。

是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 應ưng 起khởi 縛phược 。 四tứ 結kết 勸khuyến 解giải 釋thích 。 分phân 明minh 證chứng 據cứ 有hữu 實thật 足túc 以dĩ 斷đoạn 疑nghi 生sanh 信tín 。 故cố 結kết 勸khuyến 云vân 不bất 應ưng 起khởi 縛phược 。 何hà 謂vị 下hạ 二nhị 約ước 禪thiền 簡giản 非phi 顯hiển 是thị 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 簡giản 非phi 二nhị 顯hiển 是thị 。 初sơ 文văn 者giả 貪tham 著trước 禪thiền 味vị 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 縛phược 。 縛phược 即tức 是thị 非phi 。 若nhược 貪tham 著trước 有hữu 漏lậu 根căn 本bổn 十thập 二nhị 門môn 禪thiền 即tức 隨tùy 生sanh 同đồng 居cư 。 若nhược 貪tham 著trước 無vô 漏lậu 觀quán 練luyện 薰huân 修tu 即tức 隨tùy 生sanh 有hữu 餘dư 。 若nhược 貪tham 著trước 九cửu 種chủng 大đại 禪thiền 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 等đẳng 百bách 八bát 三tam 昧muội 即tức 隨tùy 生sanh 果quả 報báo 。 皆giai 不bất 免miễn 縛phược 。

以dĩ 方phương 便tiện 生sanh 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 解giải 。 二nhị 約ước 禪thiền 顯hiển 是thị 。 若nhược 觀quán 中trung 道đạo 不bất 染nhiễm 前tiền 三tam 。 誓thệ 生sanh 三tam 土thổ/độ 皆giai 是thị 。 以dĩ 方phương 便tiện 生sanh 。 雖tuy 生sanh 三tam 土thổ/độ 無vô 三tam 種chủng 縛phược 。 能năng 解giải 三tam 土thổ/độ 眾chúng 生sanh 之chi 縛phược 故cố 言ngôn 以dĩ 方phương 便tiện 生sanh 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 解giải 。

又hựu 無vô 方phương 便tiện 下hạ 三tam 約ước 二nhị 智trí 明minh 簡giản 非phi 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 約ước 修tu 行hành 二nhị 智trí 二nhị 約ước 真chân 應ưng 二nhị 智trí 。 修tu 行hành 用dụng 因nhân 真chân 應ưng 約ước 果quả 。 初sơ 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 略lược 用dụng 四tứ 句cú 標tiêu 章chương 二nhị 四tứ 番phiên 解giải 釋thích 三tam 總tổng 結kết 。 初sơ 標tiêu 中trung 初sơ 兩lưỡng 句cú 標tiêu 實thật 智trí 縛phược 脫thoát 章chương 門môn 。 次thứ 兩lưỡng 句cú 標tiêu 權quyền 智trí 縛phược 脫thoát 章chương 門môn 如như 文văn 。

何hà 謂vị 至chí 方phương 便tiện 解giải 二nhị 釋thích 前tiền 四tứ 章chương 門môn 。 一nhất 釋thích 無vô 方phương 便tiện 慧tuệ 縛phược 。 謂vị 以dĩ 愛ái 見kiến 心tâm 者giả 。 修tu 正chánh 觀quán 時thời 不bất 能năng 體thể 達đạt 不bất 生sanh 不bất 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 又hựu 無vô 助trợ 道đạo 資tư 發phát 實thật 慧tuệ 。 實thật 慧tuệ 不bất 發phát 致trí 起khởi 愛ái 見kiến 。 若nhược 用dụng 此thử 心tâm 。 修tu 行hành 六Lục 度Độ 。 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 修tu 三tam 脫thoát 門môn 。 而nhi 調điều 伏phục 者giả 。 不bất 能năng 發phát 真chân 破phá 無vô 明minh 障chướng 顯hiển 出xuất 法Pháp 身thân 。 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 即tức 是thị 無vô 方phương 便tiện 。 慧tuệ 縛phược 如như 身thân 有hữu 疾tật 不bất 能năng 運vận 為vi 。 二nhị 釋thích 有hữu 方phương 便tiện 慧tuệ 解giải 。 謂vị 不bất 以dĩ 愛ái 見kiến 心tâm 者giả 。 但đãn 不bất 以dĩ 愛ái 見kiến 心tâm 反phản 前tiền 為vi 異dị 。 餘dư 義nghĩa 並tịnh 同đồng 依y 前tiền 說thuyết 之chi 。 三tam 釋thích 無vô 慧tuệ 方phương 便tiện 縛phược 。 謂vị 住trụ 三tam 毒độc 者giả 此thử 是thị 修tu 觀quán 行hành 。 不bất 加gia 修tu 真chân 慧tuệ 破phá 通thông 別biệt 三tam 毒độc 。 用dụng 不bất 淨tịnh 心tâm 而nhi 入nhập 方phương 便tiện 。 萬vạn 行hạnh 無vô 導đạo 即tức 是thị 。 無vô 慧tuệ 方phương 便tiện 縛phược 。 如như 人nhân 手thủ 足túc 有hữu 疾tật 不bất 能năng 安an 快khoái 四tứ 釋thích 。 有hữu 慧tuệ 方phương 便tiện 解giải 。 謂vị 離ly 三tam 毒độc 者giả 。 以dĩ 離ly 三tam 毒độc 反phản 前tiền 為vi 異dị 。 餘dư 同đồng 比tỉ 說thuyết 。 問vấn 愛ái 見kiến 與dữ 三tam 毒độc 何hà 異dị 。 答đáp 愛ái 見kiến 是thị 順thuận 道đạo 而nhi 起khởi 。 三tam 毒độc 多đa 著trước 依y 正chánh 而nhi 生sanh 。 問vấn 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 與dữ 殖thực 眾chúng 德đức 本bổn 何hà 異dị 。 答đáp 利lợi 物vật 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 名danh 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 即tức 是thị 智trí 集tập 唯duy 識thức 通thông 。 如như 是thị 取thủ 淨tịnh 土độ 。 自tự 行hành 一nhất 心tâm 具cụ 足túc 萬vạn 行hạnh 。 迴hồi 向hướng 菩Bồ 提Đề 。 名danh 殖thực 眾chúng 德đức 本bổn 。 即tức 是thị 非phi 形hình 第đệ 一nhất 體thể 非phi 莊trang 嚴nghiêm 莊trang 嚴nghiêm 。

文Văn 殊Thù 至chí 觀quán 諸chư 法pháp 三tam 總tổng 結kết 勸khuyến 。 有hữu 無vô 明minh 實thật 疾tật 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 如như 是thị 。 巧xảo 用dụng 二nhị 智trí 。 以dĩ 觀quán 諸chư 法pháp 。 即tức 是thị 以dĩ 助trợ 資tư 正chánh 以dĩ 正chánh 導đạo 助trợ 。 此thử 即tức 善thiện 用dụng 二nhị 智trí 。 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。

又hựu 復phục 觀quán 身thân 。 下hạ 二nhị 約ước 真chân 應ưng 辨biện 二nhị 智trí 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 觀quán 身thân 有hữu 實thật 疾tật 權quyền 疾tật 明minh 二nhị 智trí 二nhị 觀quán 身thân 疾tật 不bất 離ly 不bất 滅diệt 明minh 二nhị 智trí 。 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 。 初sơ 觀quán 法Pháp 身thân 實thật 疾tật 即tức 是thị 實thật 智trí 。 次thứ 觀quán 應ưng 身thân 權quyền 疾tật 即tức 是thị 權quyền 智trí 。 何hà 者giả 照chiếu 實thật 權quyền 境cảnh 隨tùy 境cảnh 受thọ 名danh 。 初sơ 文văn 者giả 又hựu 復phục 觀quán 身thân 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 是thị 名danh 為vi 慧tuệ 。 作tác 此thử 觀quán 者giả 。 前tiền 明minh 實thật 慧tuệ 。 觀quán 法Pháp 身thân 理lý 湛trạm 然nhiên 實thật 境cảnh 。 以dĩ 為vi 實thật 慧tuệ 。 今kim 有hữu 疾tật 菩Bồ 薩Tát 。 法Pháp 身thân 猶do 有hữu 因nhân 疾tật 果quả 疾tật 。 是thị 無vô 常thường 等đẳng 即tức 事sự 不bất 實thật 。 即tức 是thị 法pháp 性tánh 為vi 實thật 慧tuệ 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 未vị 證chứng 極cực 果quả 。 因Nhân 地Địa 法Pháp 身thân 有hữu 常thường 無vô 常thường 。 二nhị 鳥điểu 俱câu 遊du 意ý 在tại 此thử 也dã 。

雖tuy 身thân 至chí 方phương 便tiện 二nhị 明minh 照chiếu 應ưng 身thân 權quyền 疾tật 之chi 境cảnh 。 即tức 是thị 方phương 便tiện 智trí 也dã 。 何hà 者giả 雖tuy 身thân 有hữu 疾tật 。 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 法Pháp 身thân 惑hoặc 累lũy/lụy/luy 未vị 盡tận 。 猶do 有hữu 無vô 明minh 變biến 易dị 實thật 疾tật 。 常thường 在tại 生sanh 死tử 者giả 。 即tức 是thị 應ưng 身thân 常thường 在tại 界giới 內nội 外ngoại 生sanh 死tử 。 所sở 以dĩ 常thường 在tại 者giả 為vi 饒nhiêu 益ích 一nhất 切thiết 。 而nhi 無vô 厭yếm 惓# 。 是thị 名danh 方phương 便tiện 。 即tức 照chiếu 權quyền 境cảnh 為vi 權quyền 智trí 也dã 。

又hựu 復phục 下hạ 二nhị 約ước 觀quán 身thân 不bất 離ly 不bất 滅diệt 。 明minh 二nhị 智trí 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 約ước 不bất 離ly 明minh 實thật 智trí 二nhị 約ước 不bất 滅diệt 明minh 權quyền 智trí 。 初sơ 文văn 者giả 又hựu 復phục 觀quán 身thân 。 身thân 不bất 離ly 病bệnh 。 者giả 有hữu 疾tật 菩Bồ 薩Tát 。 觀quán 身thân 實thật 相tướng 。 即tức 是thị 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 若nhược 斷đoạn 未vị 盡tận 即tức 是thị 。 身thân 不bất 離ly 病bệnh 。 又hựu 法Pháp 身thân 大đại 悲bi 同đồng 眾chúng 生sanh 疾tật 。 法Pháp 身thân 應ưng 疾tật 故cố 言ngôn 。 身thân 不bất 離ly 病bệnh 。 病bệnh 不bất 離ly 身thân 。 者giả 實thật 疾tật 權quyền 疾tật 皆giai 不bất 離ly 法Pháp 身thân 。 而nhi 有hữu 是thị 病bệnh 。 是thị 身thân 非phi 新tân 非phi 故cố 。 者giả 無vô 明minh 實thật 疾tật 與dữ 本bổn 法Pháp 身thân 無vô 前tiền 後hậu 。 但đãn 非phi 始thỉ 本bổn 。 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 之chi 病bệnh 。 非phi 新tân 非phi 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 同đồng 病bệnh 亦diệc 非phi 新tân 故cố 。 是thị 名danh 為vi 慧tuệ 。 者giả 即tức 實thật 智trí 也dã 。 設thiết 身thân 有hữu 疾tật 。 而nhi 不bất 永vĩnh 滅diệt 。 二nhị 約ước 不bất 滅diệt 以dĩ 明minh 權quyền 智trí 。 有hữu 疾tật 菩Bồ 薩Tát 。 既ký 住trụ 正chánh 觀quán 不bất 應ưng 四tứ 大đại 增tăng 動động 。 宿túc 業nghiệp 所sở 致trí 。 設thiết 有hữu 重trọng 疾tật 即tức 觀quán 入nhập 法Pháp 門môn 。 故cố 言ngôn 而nhi 不bất 永vĩnh 滅diệt 。 又hựu 設thiết 是thị 假giả 設thiết 權quyền 實thật 二nhị 疾tật 皆giai 是thị 假giả 設thiết 。 實thật 疾tật 即tức 是thị 無vô 明minh 假giả 設thiết 。 故cố 金kim 光quang 明minh 云vân 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 假giả 名danh 無vô 明minh 。 權quyền 疾tật 因nhân 眾chúng 生sanh 而nhi 起khởi 亦diệc 是thị 假giả 設thiết 。 而nhi 不bất 永vĩnh 滅diệt 。 者giả 亦diệc 有hữu 實thật 權quyền 。 實thật 者giả 雖tuy 有hữu 此thử 疾tật 體thể 疾tật 無vô 疾tật 不bất 斷đoạn 不bất 破phá 。 以dĩ 己kỷ 之chi 疾tật 。 愍mẫn 於ư 彼bỉ 疾tật 。 若nhược 觀quán 此thử 疾tật 入nhập 實thật 相tướng 者giả 得đắc 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 。 還hoàn 用dụng 利lợi 生sanh 故cố 不bất 永vĩnh 滅diệt 。 權quyền 者giả 若nhược 一nhất 段đoạn 眾chúng 生sanh 疾tật 滅diệt 。 於ư 餘dư 眾chúng 生sanh 。 猶do 須tu 為vi 現hiện 。 故cố 不bất 永vĩnh 滅diệt 。

文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 下hạ 二nhị 因nhân 觀quán 成thành 行hành 。 此thử 為vi 香hương 積tích 作tác 本bổn 。 彼bỉ 明minh 穢uế 淨Tịnh 土Độ 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hành 。 為vi 成thành 此thử 義nghĩa 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 結kết 前tiền 觀quán 以dĩ 為vi 行hành 本bổn 二nhị 正chánh 明minh 雙song 流lưu 之chi 行hành 。 初sơ 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 明minh 調điều 伏phục 觀quán 成thành 二nhị 釋thích 三tam 結kết 成thành 行hành 本bổn 。 初sơ 文văn 者giả 有hữu 疾tật 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 調điều 伏phục 其kỳ 心tâm 。 亦diệc 復phục 不bất 住trụ 。 不bất 調điều 伏phục 心tâm 者giả 。 上thượng 多đa 明minh 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 若nhược 不bất 得đắc 意ý 則tắc 縱túng/tung 煩phiền 惱não 。 心tâm 隨tùy 妄vọng 法pháp 還hoàn 同đồng 凡phàm 夫phu 。

所sở 以dĩ 至chí 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 二nhị 明minh 結kết 過quá 釋thích 也dã 。 若nhược 住trụ 不bất 調điều 伏phục 心tâm 。 是thị 愚ngu 人nhân 法pháp 者giả 。 一nhất 往vãng 同đồng 愚ngu 非phi 即tức 凡phàm 愚ngu 。 如như 罵mạ 人nhân 如như 驢lư 非phi 即tức 驢lư 也dã 。 若nhược 住trụ 調điều 伏phục 心tâm 。 是thị 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 者giả 。 亦diệc 一nhất 往vãng 相tương 似tự 非phi 即tức 同đồng 也dã 。

是thị 故cố 至chí 菩Bồ 薩Tát 行hành 三tam 結kết 成thành 行hành 本bổn 。 若nhược 離ly 二nhị 法pháp 縱túng/tung 容dung 得đắc 所sở 則tắc 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 立lập 行hành 之chi 本bổn 。 故cố 言ngôn 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。

在tại 於ư 下hạ 二nhị 正chánh 明minh 雙song 流lưu 行hành 文văn 為vi 五ngũ 。 一nhất 雙song 明minh 雙song 流lưu 行hành 二nhị 單đơn 明minh 雙song 流lưu 行hành 三tam 約ước 道Đạo 品Phẩm 正chánh 觀quán 明minh 雙song 流lưu 行hành 四tứ 約ước 現hiện 相tướng 自tự 在tại 明minh 雙song 流lưu 行hành 五ngũ 約ước 依y 正chánh 明minh 雙song 流lưu 行hành 。 初sơ 有hữu 三tam 行hành 。 在tại 於ư 生sanh 死tử 。 不bất 為vị 污ô 行hạnh 者giả 。 若nhược 中trung 觀quán 相tương 應ứng 入nhập 俗tục 不bất 染nhiễm 。 住trụ 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 永vĩnh 滅diệt 度độ 者giả 。 流lưu 入nhập 偏thiên 真chân 。 而nhi 不bất 取thủ 證chứng 。 非phi 凡phàm 夫phu 行hạnh 。 者giả 流lưu 入nhập 真chân 也dã 。 非phi 賢hiền 聖thánh 行hạnh 。 者giả 入nhập 俗tục 自tự 在tại 。 不bất 同đồng 二Nhị 乘Thừa 。 非phi 垢cấu 行hành 者giả 流lưu 入nhập 真chân 也dã 。 非phi 淨tịnh 行hạnh 者giả 流lưu 入nhập 俗tục 也dã 。

雖tuy 過quá 至chí 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 二nhị 單đơn 明minh 雙song 流lưu 有hữu 十thập 五ngũ 行hành 。 雖tuy 過quá 魔ma 行hạnh 。 而nhi 現hiện 降hàng 眾chúng 魔ma 者giả 。 正chánh 觀quán 相tương 應ứng 能năng 入nhập 俗tục 降hàng 魔ma 。 求cầu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 者giả 流lưu 入nhập 真chân 空không 。 不bất 非phi 時thời 求cầu 證chứng 一Nhất 切Thiết 智Trí 不bất 墮đọa 二nhị 地địa 。 雖tuy 觀quán 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 。 流lưu 入nhập 真chân 空không 雖tuy 化hóa 二Nhị 乘Thừa 不bất 墮đọa 二nhị 地địa 。 雖tuy 觀quán 十Thập 二Nhị 緣Duyên 起khởi 。 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 而nhi 流lưu 入nhập 俗tục 諦đế 緣duyên 起khởi 。 起khởi 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 化hóa 諸chư 外ngoại 道đạo 。 雖tuy 攝nhiếp 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 入nhập 俗tục 諦đế 用dụng 四tứ 攝nhiếp 法pháp 。 攝nhiếp 諸chư 眾chúng 生sanh 。 入nhập 一nhất 實thật 諦đế 。 和hòa 光quang 不bất 同đồng 塵trần 故cố 不bất 愛ái 著trước 。 雖tuy 樂nhạo 遠viễn 離ly 。 流lưu 入nhập 真chân 空không 能năng 遠viễn 離ly 煩phiền 惱não 生sanh 死tử 。 而nhi 不bất 灰hôi 斷đoạn 。 雖tuy 行hành 三tam 界giới 。 雖tuy 入nhập 俗tục 諦đế 行hành 於ư 三tam 界giới 。 即tức 照chiếu 世thế 諦đế 。 而nhi 不bất 壞hoại 法pháp 性tánh 。 即tức 是thị 照chiếu 真Chân 諦Đế 也dã 。 雖tuy 行hành 於ư 空không 。 流lưu 入nhập 偏thiên 真chân 具cụ 修tu 萬vạn 行hạnh 。 如như 空không 中trung 種chủng 樹thụ 。 雖tuy 行hành 無vô 相tướng 。 流lưu 入nhập 遍biến 真chân 無vô 相tướng 不bất 妨phương 度độ 生sanh 。 雖tuy 行hành 無vô 作tác 。 流lưu 入nhập 偏thiên 真chân 無vô 作tác 不bất 妨phương 受thọ 六lục 道đạo 身thân 。 雖tuy 行hành 無vô 起khởi 。 流lưu 入nhập 偏thiên 真chân 無vô 起khởi 。 而nhi 起khởi 萬vạn 善thiện 。 雖tuy 行hành 六Lục 度Độ 。 雖tuy 入nhập 俗tục 諦đế 同đồng 六Lục 度Độ 菩Bồ 薩Tát 。 任nhậm 運vận 圓viên 照chiếu 。 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 雖tuy 行hành 六Lục 通Thông 。 自tự 然nhiên 入nhập 俗tục 故cố 得đắc 五ngũ 通thông 入nhập 真chân 。 而nhi 不bất 盡tận 漏lậu 。 不bất 同đồng 二Nhị 乘Thừa 。 雖tuy 行hành 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 流lưu 入nhập 梵Phạm 天Thiên 行hành 於ư 俗tục 諦đế 。 而nhi 不bất 受thọ 集tập 梵Phạm 世Thế 生sanh 死tử 。 梵Phạm 王Vương 之chi 身thân 。 雖tuy 行hành 禪thiền 定định 。 解giải 脫thoát 三tam 昧muội 。 雖tuy 入nhập 俗tục 諦đế 諸chư 禪thiền 。 而nhi 不bất 隨tùy 禪thiền 生sanh 色sắc 界giới 。 不bất 隨tùy 定định 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 不bất 隨tùy 解giải 脫thoát 生sanh 淨tịnh 居cư 。 亦diệc 不bất 隨tùy 解giải 脫thoát 三tam 昧muội 。 生sanh 有hữu 餘dư 土thổ/độ 。

雖tuy 行hành 至chí 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 三tam 約ước 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 正chánh 觀quán 。 明minh 雙song 流lưu 行hành 。 雖tuy 行hành 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 正chánh 觀quán 相tương 應ứng 自tự 然nhiên 流lưu 入nhập 折chiết 體thể 念niệm 處xứ 。 見kiến 真chân 而nhi 不bất 捨xả 俗tục 諦đế 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 雖tuy 行hành 四Tứ 正Chánh 勤Cần 。 流lưu 入nhập 折chiết 體thể 正chánh 勤cần 見kiến 真chân 而nhi 不bất 捨xả 俗tục 諦đế 。 身thân 心tâm 精tinh 進tấn 。 雖tuy 行hành 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 流lưu 入nhập 折chiết 體thể 如như 意ý 。 見kiến 真chân 而nhi 能năng 得đắc 俗tục 諦đế 。 自tự 在tại 神thần 通thông 。 雖tuy 行hành 五ngũ 根căn 。 流lưu 入nhập 折chiết 體thể 五ngũ 根căn 。 見kiến 真chân 而nhi 能năng 入nhập 俗tục 。 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 。 諸chư 根căn 利lợi 鈍độn 。 雖tuy 行hành 五Ngũ 力Lực 。 流lưu 入nhập 折chiết 體thể 五Ngũ 力Lực 。 見kiến 真chân 而nhi 能năng 求cầu 佛Phật 照chiếu 俗tục 十Thập 力Lực 。 雖tuy 行hành 七Thất 覺Giác 分Phần 。 流lưu 入nhập 折chiết 體thể 七thất 覺giác 。 見kiến 真chân 而nhi 分phân 別biệt 佛Phật 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 雖tuy 行hành 八bát 正Chánh 道Đạo 。 流lưu 入nhập 折chiết 體thể 八bát 正chánh 。 見kiến 真chân 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 道Đạo 。 雖tuy 行hành 止Chỉ 觀Quán 。 助Trợ 道Đạo 之chi 法Pháp 。 流lưu 入nhập 事sự 止Chỉ 觀Quán 助trợ 折chiết 體thể 見kiến 真chân 不bất 入nhập 灰hôi 斷đoạn 。 在tại 俗tục 行hành 化hóa 。 此thử 則tắc 二nhị 諦đế 雙song 流lưu 皆giai 異dị 二Nhị 乘Thừa 。 故cố 悉tất 結kết 成thành 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 也dã 。

雖tuy 行hành 至chí 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 四tứ 約ước 現hiện 相tướng 明minh 雙song 流lưu 。 文văn 有hữu 三tam 行hành 。 雖tuy 行hành 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 者giả 。 正chánh 觀quán 相tương 應ứng 流lưu 入nhập 真Chân 諦Đế 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 而nhi 現hiện 俗tục 諦đế 相tướng 好hảo/hiếu 莊trang 嚴nghiêm 。 雖tuy 現hiện 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 威uy 儀nghi 。 流lưu 入nhập 現hiện 外ngoại 威uy 儀nghi 入nhập 真chân 。 而nhi 能năng 入nhập 俗tục 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 此thử 即tức 內nội 祕bí 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 外ngoại 現hiện 作tác 聲Thanh 聞Văn 。 雖tuy 隨tùy 諸chư 法pháp 。 究cứu 竟cánh 淨tịnh 相tướng 。 流lưu 入nhập 平bình 等đẳng 法Pháp 界Giới 。 四tứ 不bất 可khả 說thuyết 。 而nhi 能năng 界giới 內nội 外ngoại 現hiện 身thân 利lợi 益ích 。

雖tuy 觀quán 至chí 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 五ngũ 約ước 依y 正chánh 結kết 撮toát 扶phù 成thành 此thử 宗tông 體thể 也dã 。 文văn 有hữu 二nhị 行hành 。 雖tuy 觀quán 等đẳng 者giả 。 若nhược 正chánh 觀quán 相tương 應ứng 知tri 常thường 寂tịch 光quang 。 而nhi 能năng 起khởi 界giới 內nội 同đồng 居cư 淨tịnh 土độ 界giới 外ngoại 有hữu 餘dư 果quả 報báo 淨tịnh 土độ 。 此thử 結kết 成thành 佛Phật 國quốc 因nhân 果quả 為vi 宗tông 也dã 。 雖tuy 得đắc 等đẳng 者giả 。 若nhược 正chánh 觀quán 相tương 應ứng 別biệt 入nhập 初Sơ 地Địa 圓viên 入nhập 初sơ 住trụ 。 眾chúng 生sanh 應ưng 以dĩ 佛Phật 身thân 得đắc 度độ 者giả 。 能năng 現hiện 八bát 相tương/tướng 。 而nhi 真chân 應ưng 未vị 極cực 應ưng 修tu 住trụ 行hành 乃nãi 至chí 等đẳng 覺giác 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 故cố 言ngôn 不bất 捨xả 於ư 菩Bồ 薩Tát 之chi 道Đạo 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 此thử 結kết 成thành 住trụ 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 。 之chi 體thể 用dụng 也dã 。 若nhược 諸chư 師sư 不bất 信tín 此thử 經Kinh 。 明minh 果quả 外ngoại 淨tịnh 土độ 法Pháp 身thân 者giả 。 云vân 何hà 消tiêu 此thử 文văn 。

說thuyết 是thị 至chí 三tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 第đệ 五ngũ 大đại 段đoạn 明minh 時thời 眾chúng 得đắc 益ích 。 八bát 千thiên 天thiên 子tử 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 義nghĩa 具cụ 如như 前tiền 釋thích 。

維Duy 摩Ma 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 卷Quyển 。 第Đệ 二Nhị 十Thập 三Tam

不bất 思tư 議nghị 品phẩm

此thử 下hạ 五ngũ 品phẩm 次thứ 問vấn 疾tật 品phẩm 來lai 者giả 。 即tức 是thị 入nhập 室thất 大đại 段đoạn 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 決quyết 前tiền 問vấn 疾tật 品phẩm 也dã 。 何hà 者giả 前tiền 明minh 問vấn 疾tật 品phẩm 約ước 於ư 權quyền 疾tật 。 辨biện 果quả 實thật 疾tật 明minh 因nhân 。 所sở 說thuyết 既ký 略lược 。 利lợi 根căn 之chi 徒đồ 如như 八bát 千thiên 天thiên 子tử 。 已dĩ 發phát 道Đạo 心tâm 。 其kỳ 未vị 悟ngộ 之chi 流lưu 更cánh 廣quảng 辨biện 果quả 明minh 因nhân 決quyết 前tiền 權quyền 實thật 疾tật 義nghĩa 。 故cố 次thứ 來lai 也dã 。 此thử 五ngũ 品phẩm 為vi 二nhị 。 一nhất 此thử 品phẩm 正chánh 為vi 決quyết 前tiền 問vấn 疾tật 品phẩm 約ước 權quyền 疾tật 明minh 果quả 。 二nhị 從tùng 觀quán 眾chúng 生sanh 品phẩm 至chí 香hương 積tích 四tứ 品phẩm 。 正chánh 為vi 決quyết 前tiền 問vấn 疾tật 品phẩm 約ước 實thật 疾tật 。 明minh 三tam 教giáo 慰úy 喻dụ 三tam 觀quán 調điều 伏phục 之chi 因nhân 。 今kim 略lược 用dụng 三tam 意ý 通thông 釋thích 此thử 品phẩm 。 一nhất 品phẩm 來lai 意ý 二nhị 略lược 釋thích 不bất 思tư 議nghị 三tam 入nhập 文văn 帖# 釋thích 。 初sơ 來lai 意ý 者giả 。 問vấn 疾tật 品phẩm 明minh 疾tật 有hữu 權quyền 實thật 。 權quyền 疾tật 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 應ứng 用dụng 本bổn 迹tích 各các 有hữu 所sở 居cư 。 故cố 淨tịnh 名danh 空không 室thất 現hiện 疾tật 而nhi 臥ngọa 。 表biểu 土thổ/độ 表biểu 身thân 表biểu 本bổn 表biểu 迹tích 。 文Văn 殊Thù 覩đổ 相tương 知tri 有hữu 所sở 表biểu 。 故cố 因nhân 往vãng 復phục 論luận 決quyết 果quả 地địa 依y 正chánh 義nghĩa 。 意ý 雖tuy 顯hiển 而nhi 不bất 思tư 議nghị 垂thùy 迹tích 。 權quyền 疾tật 依y 正chánh 莫mạc 測trắc 之chi 用dụng 猶do 未vị 具cụ 明minh 。 故cố 因nhân 身thân 子tử 生sanh 念niệm 為vi 致trí 燈đăng 王vương 之chi 座tòa 。 而nhi 此thử 小tiểu 室thất 容dung 多đa 大đại 座tòa 而nhi 無vô 妨phương 礙ngại 。 即tức 顯hiển 不bất 思tư 議nghị 。 垂thùy 迹tích 權quyền 疾tật 所sở 居cư 神thần 用dụng 莫mạc 測trắc 。 廣quảng 論luận 果quả 地địa 從tùng 本bổn 起khởi 迹tích 迹tích 中trung 變biến 用dụng 依y 正chánh 自tự 在tại 。 重trọng/trùng 廣quảng 顯hiển 權quyền 疾tật 垂thùy 迹tích 變biến 現hiện 眾chúng 生sanh 疾tật 愈dũ 權quyền 疾tật 亦diệc 愈dũ 。 故cố 此thử 品phẩm 來lai 也dã 。 二nhị 略lược 釋thích 不bất 思tư 議nghị 者giả 。 即tức 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 明minh 三tam 德đức 解giải 脫thoát 不bất 思tư 議nghị 。 二nhị 明minh 本bổn 迹tích 依y 土thổ/độ 不bất 思tư 議nghị 。 初sơ 意ý 者giả 即tức 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 真chân 性tánh 二nhị 實thật 慧tuệ 三tam 方phương 便tiện 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 解giải 脫thoát 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 是thị 解giải 脫thoát 者giả 。 能năng 以dĩ 須Tu 彌Di 之chi 高cao 廣quảng 。 內nội 芥giới 子tử 中trung 。 乃nãi 至chí 種chủng 種chủng 。 變biến 現hiện 莫mạc 測trắc 即tức 是thị 三tam 種chủng 解giải 脫thoát 不bất 思tư 議nghị 義nghĩa 。 何hà 者giả 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 解giải 脫thoát 者giả 即tức 是thị 真chân 性tánh 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 此thử 者giả 即tức 是thị 實thật 慧tuệ 。 能năng 以dĩ 須Tu 彌Di 內nội 於ư 芥giới 等đẳng 。 即tức 是thị 方phương 便tiện 。 但đãn 四tứ 教giáo 皆giai 明minh 三tam 種chủng 之chi 理lý 悉tất 有hữu 不bất 思tư 議nghị 義nghĩa 而nhi 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 相tương 待đãi 二nhị 絕tuyệt 待đãi 。 若nhược 三tam 教giáo 所sở 明minh 即tức 是thị 相tương 待đãi 。 何hà 者giả 三tam 教giáo 隨tùy 他tha 意ý 語ngữ 。 約ước 斷đoạn 結kết 以dĩ 明minh 解giải 脫thoát 。 即tức 是thị 相tương 待đãi 。 圓viên 教giáo 隨tùy 自tự 約ước 不bất 斷đoạn 結kết 。 以dĩ 明minh 解giải 脫thoát 。 即tức 是thị 絕tuyệt 待đãi 不bất 思tư 議nghị 也dã 。 相tương 待đãi 即tức 是thị 有hữu 思tư 之chi 不bất 思tư 皆giai 是thị 思tư 議nghị 。 絕tuyệt 待đãi 即tức 是thị 無vô 思tư 之chi 不bất 思tư 是thị 真chân 不bất 思tư 議nghị 。 今kim 此thử 一nhất 品phẩm 正chánh 以dĩ 絕tuyệt 待đãi 不bất 思tư 以dĩ 釋thích 不bất 思tư 議nghị 也dã 。 所sở 以dĩ 三tam 教giáo 成thành 相tương 待đãi 者giả 如như 三tam 藏tạng 佛Phật 果Quả 。 神thần 用dụng 變biến 化hóa 。 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 之chi 所sở 莫mạc 測trắc 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 若nhược 待đãi 通thông 教giáo 體thể 法pháp 解giải 脫thoát 還hoàn 是thị 思tư 議nghị 。 若nhược 通thông 教giáo 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 道đạo 觀quán 雙song 流lưu 。 二Nhị 乘Thừa 下hạ 地địa 之chi 所sở 莫mạc 測trắc 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 若nhược 待đãi 佛Phật 地địa 猶do 是thị 思tư 議nghị 。 通thông 若nhược 待đãi 別biệt 還hoàn 是thị 思tư 議nghị 。 別biệt 教giáo 登đăng 地địa 見kiến 一nhất 實thật 諦đế 得đắc 三tam 解giải 脫thoát 。 三tam 乘thừa 通thông 教giáo 別biệt 三tam 十thập 心tâm 所sở 不bất 測trắc 量lượng 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 若nhược 待đãi 上thượng 地địa 是thị 思tư 議nghị 。 此thử 三tam 皆giai 是thị 下hạ 不bất 思tư 上thượng 。 非phi 是thị 當đương 位vị 絕tuyệt 待đãi 之chi 不bất 思tư 議nghị 。 今kim 明minh 圓viên 教giáo 絕tuyệt 待đãi 。 不bất 思tư 議nghị 者giả 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 三tam 種chủng 非phi 道đạo 即tức 是thị 三tam 德đức 解giải 脫thoát 佛Phật 道Đạo 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 此thử 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 三tam 種chủng 非phi 道đạo 。 不bất 斷đoạn 三tam 惑hoặc 不bất 破phá 三tam 法pháp 。 而nhi 住trụ 三tam 種chủng 解giải 脫thoát 之chi 道đạo 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 絕tuyệt 待đãi 三tam 德đức 。 之chi 解giải 脫thoát 也dã 。 是thị 則tắc 非phi 但đãn 下hạ 不bất 思tư 。 上thượng 乃nãi 至chí 上thượng 地địa 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 不bất 思tư 下hạ 地địa 及cập 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 因nhân 緣duyên 三tam 道đạo 。 即tức 是thị 絕tuyệt 待đãi 之chi 不bất 思tư 議nghị 。 故cố 文Văn 殊Thù 般Bát 若Nhã 云vân 。 佛Phật 界giới 眾chúng 生sanh 界giới 俱câu 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 無vô 有hữu 異dị 也dã 。 前tiền 釋thích 一nhất 名danh 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 解giải 脫thoát 已dĩ 具cụ 明minh 竟cánh 。 二nhị 約ước 本bổn 迹tích 依y 土thổ/độ 者giả 。 前tiền 品phẩm 空không 室thất 表biểu 土thổ/độ 。 文Văn 殊Thù 見kiến 相tương 問vấn 於ư 佛Phật 國quốc 。 但đãn 明minh 寂tịch 光quang 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 此thử 但đãn 是thị 法Pháp 身thân 本bổn 土độ 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 未vị 顯hiển 應ưng 身thân 迹tích 居cư 。 不bất 思tư 議nghị 相tướng 。 今kim 用dụng 神thần 力lực 致trí 座tòa 。 明minh 迹tích 居cư 穢uế 土thổ/độ 現hiện 。 不bất 思tư 議nghị 事sự 。 須Tu 彌Di 大đại 海hải 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 十thập 方phương 佛Phật 土độ 。 集tập 在tại 一nhất 國quốc 。 示thị 一nhất 切thiết 人nhân 。 如như 是thị 等đẳng 事sự 。 皆giai 是thị 依y 土thổ/độ 現hiện 不bất 思tư 議nghị 莫mạc 測trắc 之chi 相tướng 。 具cụ 出xuất 在tại 文văn 。 若nhược 迹tích 居cư 分phân 段đoạn 依y 報báo 塊khối 然nhiên 。 尚thượng 示thị 無vô 礙ngại 居cư 餘dư 三tam 土thổ/độ 豈khởi 可khả 測trắc 量lượng 。 問vấn 此thử 十thập 四tứ 品phẩm 皆giai 不bất 思tư 議nghị 。 何hà 得đắc 獨độc 標tiêu 此thử 品phẩm 。 答đáp 雖tuy 復phục 皆giai 明minh 但đãn 此thử 品phẩm 廣quảng 出xuất 變biến 用dụng 事sự 。 顯hiển 故cố 別biệt 標tiêu 題đề 。 如như 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 始thỉ 終chung 皆giai 明minh 般Bát 若Nhã 。 佛Phật 言ngôn 欲dục 求cầu 般Bát 若Nhã 當đương 於ư 須Tu 菩Bồ 提Đề 品phẩm 中trung 求cầu 。 而nhi 須Tu 菩Bồ 提Đề 對đối 佛Phật 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 難nạn/nan 一nhất 向hướng 皆giai 入nhập 真chân 空không 實thật 相tướng 。 即tức 般Bát 若Nhã 正chánh 意ý 故cố 勸khuyến 此thử 品phẩm 中trung 求cầu 。 今kim 品phẩm 亦diệc 爾nhĩ 。

爾nhĩ 時thời 下hạ 三tam 入nhập 文văn 帖# 釋thích 。 此thử 品phẩm 總tổng 為vi 六lục 。 一nhất 身thân 子tử 為vi 眾chúng 念niệm 座tòa 。 二nhị 淨tịnh 名danh 借tá 座tòa 。 三tam 昧muội 不bất 思tư 議nghị 神thần 用dụng 。 四tứ 迦Ca 葉Diếp 欣hân 仰ngưỡng 。 五ngũ 時thời 眾chúng 得đắc 益ích 。 六lục 淨tịnh 名danh 述thuật 成thành 。 初sơ 文văn 為vi 五ngũ 。 一nhất 身thân 子tử 生sanh 念niệm 。 二nhị 淨tịnh 名danh 問vấn 。 三Tam 身Thân 子tử 答đáp 。 四tứ 淨tịnh 名danh 彈đàn 呵ha 。 五ngũ 天thiên 子tử 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 初sơ 文văn 者giả 身thân 子tử 古cổ 聖thánh 迹tích 。 示thị 此thử 念niệm 欲dục 為vi 開khai 發phát 不bất 思tư 議nghị 端đoan 。 若nhược 不bất 生sanh 念niệm 無vô 由do 得đắc 顯hiển 不bất 思tư 議nghị 用dụng 。 又hựu 欲dục 為vi 令linh 小Tiểu 乘Thừa 未vị 證chứng 果Quả 者giả 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 或hoặc 發phát 大đại 心tâm 已dĩ 入nhập 位vị 者giả 得đắc 成thành 生sanh 蘇tô 。 故cố 示thị 生sanh 念niệm 因nhân 致trí 彈đàn 呵ha 。 為vi 借tá 燈đăng 王vương 之chi 座tòa 廣quảng 說thuyết 大đại 用dụng 。 則tắc 諸chư 聲Thanh 聞Văn 鄙bỉ 小tiểu 慕mộ 大đại 。 堪kham 聞văn 大đại 品phẩm 法pháp 華hoa 。 約ước 事sự 論luận 者giả 。 大đại 眾chúng 立lập 久cửu 而nhi 二nhị 大Đại 士Sĩ 方phương 論luận 大Đại 道Đạo 。 言ngôn 論luận 未vị 已dĩ 恐khủng 時thời 眾chúng 疲bì 怠đãi 不bất 染nhiễm 法pháp 利lợi 若nhược 。 有hữu 床sàng 座tòa 咸hàm 得đắc 安an 穩ổn 。 必tất 獲hoạch 大đại 益ích 故cố 生sanh 此thử 念niệm 。 亦diệc 因nhân 空không 室thất 致trí 有hữu 斯tư 念niệm 。 因nhân 此thử 彈đàn 呵ha 。 神thần 力lực 借tá 座tòa 。 即tức 得đắc 廣quảng 說thuyết 不bất 思tư 議nghị 。 解giải 脫thoát 神thần 用dụng 。 皆giai 是thị 垂thùy 迹tích 權quyền 疾tật 利lợi 物vật 自tự 在tại 之chi 功công 。 若nhược 有hữu 此thử 勝thắng 能năng 用dụng 化hóa 物vật 者giả 。 則tắc 除trừ 眾chúng 生sanh 實thật 疾tật 因nhân 果quả 。 豈khởi 得đắc 不bất 念niệm 。 若nhược 眾chúng 生sanh 因nhân 果quả 疾tật 愈dũ 則tắc 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 名danh 應ưng 同đồng 之chi 疾tật 皆giai 愈dũ 。 是thị 則tắc 成thành 前tiền 果quả 地địa 權quyền 疾tật 之chi 義nghĩa 。

長trưởng 者giả 至chí 床sàng 座tòa 耶da 二nhị 問vấn 所sở 念niệm 。 身thân 子tử 雖tuy 生sanh 此thử 念niệm 眾chúng 生sanh 未vị 盡tận 知tri 。 將tương 欲dục 彈đàn 呵ha 故cố 先tiên 問vấn 所sở 念niệm 。 為vì 法Pháp 來lai 耶da 。 求cầu 床sàng 座tòa 耶da 。 若nhược 為vi 床sàng 座tòa 不bất 名danh 行hành 人nhân 。 若nhược 言ngôn 為vi 法pháp 不bất 應ưng 求cầu 座tòa 。 故cố 須tu 覈# 問vấn 。 若nhược 所sở 念niệm 顯hiển 露lộ 大đại 眾chúng 同đồng 知tri 方phương 可khả 彈đàn 折chiết 。

舍xá 利lợi 至chí 求cầu 床sàng 座tòa 三Tam 身Thân 子tử 依y 念niệm 而nhi 答đáp 。 我ngã 為vì 法Pháp 來lai 。 非phi 為vì 床sàng 座tòa 。 尋tầm 此thử 答đáp 意ý 即tức 為vi 三tam 失thất 。 一nhất 心tâm 念niệm 床sàng 座tòa 而nhi 云vân 為vi 法pháp 。 是thị 違vi 心tâm 之chi 失thất 。 二nhị 所sở 念niệm 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 三Tam 寶Bảo 四Tứ 諦Đế 等đẳng 法pháp 。 是thị 不bất 稱xưng 理lý 之chi 失thất 。 三tam 真chân 法pháp 無vô 念niệm 而nhi 今kim 興hưng 念niệm 。 是thị 捨xả 道Đạo 法Pháp 入nhập 凡phàm 夫phu 之chi 失thất 。

維duy 摩ma 下hạ 四tứ 正chánh 彈đàn 呵ha 呵ha 其kỳ 三tam 失thất 。 初sơ 呵ha 違vi 心tâm 者giả 。 夫phu 求cầu 法Pháp 者giả 。 不bất 貪tham 軀khu 命mạng 。 豈khởi 辭từ 立lập 久cửu 。 不bất 沾triêm 法Pháp 味vị 身thân 有hữu 疲bì 怠đãi 。 謂vị 眾chúng 亦diệc 然nhiên 遂toại 念niệm 床sàng 座tòa 。 乃nãi 至chí 覈# 問vấn 答đáp 言ngôn 為vi 法pháp 。 若nhược 其kỳ 為vi 法pháp 。 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 豈khởi 得đắc 疲bì 怠đãi 而nhi 念niệm 床sàng 座tòa 。

夫phu 求cầu 下hạ 二nhị 約ước 法pháp 呵ha 其kỳ 不bất 稱xưng 理lý 失thất 。 向hướng 聞văn 大Đại 乘Thừa 既ký 不bất 染nhiễm 心tâm 猶do 存tồn 小tiểu 法pháp 。 致trí 疲bì 怠đãi 念niệm 座tòa 故cố 呵ha 其kỳ 所sở 存tồn 小tiểu 法pháp 。 文văn 為vi 四tứ 。 一nhất 約ước 陰ấm 入nhập 三tam 界giới 呵ha 。 二nhị 約ước 三Tam 寶Bảo 呵ha 。 三tam 總tổng 約ước 四Tứ 諦Đế 呵ha 。 四tứ 別biệt 約ước 四Tứ 諦Đế 呵ha 。 初sơ 文văn 者giả 身thân 子tử 依y 三tam 藏tạng 入nhập 道đạo 。 陰ấm 入nhập 是thị 其kỳ 報báo 身thân 。 因nhân 此thử 修tu 禪thiền 發phát 欲dục 界giới 定định 四tứ 禪thiền 四tứ 空không 。 住trụ 此thử 諸chư 禪thiền 觀quán 三tam 界giới 陰ấm 入nhập 生sanh 滅Diệt 諦Đế 理lý 斷đoạn 三tam 界giới 結kết 。 雖tuy 成thành 羅La 漢Hán 巡tuần 觀quán 無vô 漏lậu 還hoàn 從tùng 此thử 入nhập 。 今kim 淨tịnh 名danh 用dụng 衍diễn 呵ha 其kỳ 拙chuyết 度độ 。 不bất 得đắc 即tức 空không 法pháp 性tánh 陰ấm 入nhập 。 非phi 真chân 求cầu 法Pháp 不bất 免miễn 還hoàn 招chiêu 麁thô 變biến 易dị 死tử 。 又hựu 有hữu 入nhập 出xuất 之chi 觀quán 出xuất 則tắc 疲bì 怠đãi 念niệm 座tòa 。

唯dụy 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 至chí 眾chúng 求cầu 二nhị 約ước 三Tam 寶Bảo 呵ha 。 所sở 以dĩ 須tu 約ước 三Tam 寶Bảo 呵ha 者giả 。 其kỳ 聲Thanh 聞Văn 人nhân 隨tùy 聞văn 生sanh 解giải 三tam 空không 入nhập 道đạo 。 由do 佛Phật 說thuyết 法pháp 得đắc 入nhập 僧Tăng 數số 。 若nhược 呵ha 其kỳ 非phi 者giả 是thị 則tắc 過quá 由do 佛Phật 法Pháp 眾Chúng 僧Tăng 。 亦diệc 非phi 故cố 呵ha 其kỳ 不bất 應ưng 取thủ 著trước 。 不bất 了liễu 義nghĩa 教giáo 明minh 三tam 十thập 二nhị 相tướng 為vi 佛Phật 。 九cửu 部bộ 為vi 法pháp 羯yết 磨ma 得đắc 戒giới 為vi 事sự 僧Tăng 見kiến 諦Đế 得đắc 果quả 為vi 理lý 僧Tăng 。 大Đại 乘Thừa 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 本bổn 自tự 明minh 了liễu 是thị 佛Phật 。 理lý 性tánh 無vô 倒đảo 為vi 法pháp 。 智trí 理lý 不bất 二nhị 為vi 僧Tăng 。 又hựu 知tri 法pháp 名danh 佛Phật 離ly 相tương/tướng 為vi 法pháp 無vô 為vi 即tức 僧Tăng 。 若nhược 不bất 識thức 此thử 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 乃nãi 著trước 別biệt 相tướng 三Tam 寶Bảo 。 故cố 呵ha 不bất 應ưng 著trước 也dã 。

夫phu 求cầu 下hạ 三tam 總tổng 約ước 四Tứ 諦Đế 呵ha 。 所sở 以dĩ 次thứ 約ước 四Tứ 諦Đế 呵ha 者giả 。 身thân 子tử 不bất 愜# 。 若nhược 三Tam 寶Bảo 不bất 實thật 不bất 應ưng 著trước 者giả 。 觀quán 諦đế 見kiến 理lý 豈khởi 無vô 三Tam 寶Bảo 。 故cố 即tức 呵ha 其kỳ 有hữu 作tác 四Tứ 諦Đế 非phi 究cứu 竟cánh 也dã 。 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 呵ha 二nhị 釋thích 。 一nhất 呵ha 云vân 無vô 見kiến 等đẳng 者giả 此thử 呵ha 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 。 若nhược 由do 此thử 見kiến 理lý 不bất 進tiến 求cầu 者giả 。 但đãn 住trụ 化hóa 城thành 不bất 至chí 寶bảo 所sở 。 如như 呵ha 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 。 不bất 壞hoại 於ư 身thân 。 而nhi 隨tùy 一nhất 相tướng 。 豈khởi 折chiết 觀quán 苦khổ 言ngôn 見kiến 理lý 也dã 。 不bất 斷đoạn 婬dâm 怒nộ 癡si 。 亦diệc 不bất 與dữ 俱câu 。 豈khởi 定định 斷đoạn 集tập 以dĩ 五ngũ 逆nghịch 相tướng 。 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。 豈khởi 煩phiền 惱não 盡tận 以dĩ 為vi 證chứng 滅diệt 。 如như 化hóa 城thành 之chi 造tạo 作tác 也dã 。 有hữu 師sư 作tác 造tạo 詣nghệ 之chi 解giải 恐khủng 不bất 如như 前tiền 釋thích 。 不bất 斷đoạn 癡si 愛ái 。 起khởi 於ư 明minh 脫thoát 。 即tức 是thị 行hành 於ư 非phi 道đạo 。 通thông 達đạt 佛Phật 道Đạo 。 豈khởi 離ly 非phi 道đạo 別biệt 有hữu 正Chánh 道Đạo 之chi 可khả 修tu 也dã 。 若nhược 執chấp 聲Thanh 聞Văn 四Tứ 諦Đế 為vi 實thật 即tức 不bất 見kiến 大Đại 乘Thừa 三tam 種chủng 四Tứ 諦Đế 。 所sở 以dĩ 至chí 非phi 求cầu 法Pháp 也dã 二nhị 釋thích 者giả 。 若nhược 執chấp 生sanh 滅diệt 有hữu 諍tranh 論luận 者giả 。 即tức 是thị 界giới 內nội 有hữu 為vi 戲hí 論luận 。 若nhược 實thật 因nhân 此thử 見kiến 真chân 斷đoạn 於ư 界giới 內nội 愛ái 見kiến 論luận 者giả 。 猶do 是thị 界giới 外ngoại 無vô 為vi 戲hí 論luận 。 今kim 身thân 子tử 雖tuy 斷đoạn 有hữu 為vi 猶do 在tại 存tồn 四Tứ 諦Đế 。 即tức 是thị 無vô 為vi 。 界giới 緣duyên 集tập 戲hí 論luận 。 非phi 求cầu 大Đại 乘Thừa 三tam 諦đế 之chi 法pháp 。 豈khởi 見kiến 佛Phật 性tánh 入nhập 王vương 三tam 昧muội 。 一nhất 切thiết 三tam 昧muội 。 悉tất 入nhập 其kỳ 中trung 。

唯dụy 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 下hạ 四tứ 別biệt 約ước 四Tứ 諦Đế 呵ha 。 所sở 以dĩ 更canh 歷lịch 別biệt 呵ha 者giả 恐khủng 身thân 子tử 未vị 愜# 。 若nhược 言ngôn 四Tứ 諦Đế 是thị 戲hí 論luận 者giả 。 何hà 得đắc 佛Phật 開khai 以dĩ 為vi 種chủng 種chủng 利lợi 物vật 之chi 門môn 。 又hựu 解giải 為vi 未vị 悟ngộ 者giả 。 故cố 須tu 別biệt 呵ha 。 即tức 為vi 四tứ 。 初sơ 一nhất 番phiên 約ước 苦khổ 次thứ 兩lưỡng 番phiên 約ước 集tập 。 次thứ 四tứ 番phiên 約ước 滅diệt 。 次thứ 二nhị 番phiên 約ước 道đạo 。 初sơ 呵ha 苦Khổ 諦Đế 。 云vân 法pháp 名danh 寂tịch 滅diệt 。 者giả 陰ấm 等đẳng 苦khổ 法pháp 。 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 今kim 則tắc 無vô 滅diệt 。 即tức 真chân 陰ấm 滅diệt 義nghĩa 。 觀quán 陰ấm 苦khổ 法pháp 是thị 見kiến 生sanh 滅diệt 者giả 乃nãi 斥xích 生sanh 滅diệt 。 豈khởi 見kiến 無vô 生sanh 一nhất 實thật 諦đế 理lý 。 若nhược 不bất 見kiến 理lý 。 非phi 求cầu 法Pháp 者giả 。 如như 呵ha 迦ca 旃chiên 延diên 。 無vô 以dĩ 生sanh 滅diệt 心tâm 行hành 。 說thuyết 實thật 相tướng 法Pháp 。 既ký 不bất 得đắc 真chân 無vô 生sanh 還hoàn 招chiêu 變biến 易dị 之chi 苦khổ 。

法pháp 名danh 至chí 非phi 求cầu 法Pháp 也dã 。 次thứ 兩lưỡng 番phiên 別biệt 呵ha 集tập 者giả 。 集tập 為vi 習tập 報báo 二nhị 因nhân 所sở 成thành 。 習tập 因nhân 約ước 煩phiền 惱não 報báo 因nhân 約ước 業nghiệp 。 煩phiền 惱não 業nghiệp 合hợp 能năng 招chiêu 苦khổ 果quả 故cố 名danh 集Tập 諦Đế 。 初sơ 呵ha 集tập 習tập 因nhân 云vân 法pháp 名danh 無vô 染nhiễm 者giả 。 如như 大đại 經Kinh 云vân 愛ái 有hữu 九cửu 種chủng 能năng 令linh 生sanh 死tử 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 若nhược 染nhiễm 世thế 諦đế 即tức 有hữu 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 名danh 界giới 內nội 集tập 。 若nhược 染nhiễm 真Chân 諦Đế 即tức 有hữu 變biến 易dị 生sanh 死tử 名danh 界giới 外ngoại 集tập 。 次thứ 呵ha 報báo 因nhân 云vân 法pháp 無vô 行hành 處xứ 。 者giả 是thị 呵ha 行hành 業nghiệp 。 能năng 觀quán 之chi 智trí 為vi 行hành 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 是thị 處xứ 。 故cố 經Kinh 云vân 說thuyết 智trí 及cập 智trí 處xứ 。 心tâm 行hành 於ư 境cảnh 即tức 是thị 行hành 業nghiệp 。 凡phàm 夫phu 行hành 世thế 諦đế 招chiêu 果quả 內nội 之chi 苦khổ 。 二Nhị 乘Thừa 行hành 真Chân 諦Đế 招chiêu 變biến 易dị 之chi 苦khổ 。 即tức 是thị 集tập 也dã 。

法pháp 無vô 至chí 法pháp 也dã 三tam 四tứ 審thẩm 別biệt 呵ha 滅Diệt 諦Đế 。 法pháp 無vô 取thủ 捨xả 。 者giả 實thật 諦đế 真chân 滅diệt 本bổn 無vô 取thủ 捨xả 。 而nhi 凡phàm 夫phu 取thủ 世thế 諦đế 捨xả 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 有hữu 界giới 內nội 生sanh 死tử 不bất 得đắc 真chân 滅diệt 。 二Nhị 乘Thừa 取thủ 真Chân 諦Đế 捨xả 世thế 諦đế 即tức 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 亦diệc 非phi 真chân 滅diệt 。 由do 取thủ 捨xả 故cố 不bất 見kiến 中trung 道đạo 非phi 真chân 求cầu 法Pháp 。 法pháp 無vô 處xứ 所sở 。 者giả 此thử 明minh 滅Diệt 諦Đế 。 即tức 是thị 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 二Nhị 乘Thừa 行hành 人nhân 歸quy 心tâm 之chi 處xứ 。 若nhược 著trước 滅Diệt 諦Đế 涅Niết 槃Bàn 之chi 處xứ 。 即tức 有hữu 無vô 為vi 。 煩phiền 惱não 生sanh 死tử 。 非phi 真chân 滅Diệt 諦Đế 非phi 求cầu 法Pháp 也dã 。 法pháp 名danh 無vô 相tướng 。 者giả 呵ha 取thủ 滅Diệt 諦Đế 無vô 相tướng 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 者giả 凡phàm 夫phu 取thủ 世thế 間gian 相tương 生sanh 於ư 六lục 識thức 。 故cố 有hữu 界giới 內nội 生sanh 死tử 不bất 名danh 為vi 滅diệt 。 聲Thanh 聞Văn 取thủ 滅Diệt 諦Đế 相tương/tướng 即tức 有hữu 七thất 識thức 名danh 隨tùy 相tương 生sanh 識thức 。 則tắc 有hữu 界giới 外ngoại 生sanh 死tử 非phi 真chân 滅Diệt 諦Đế 。 非phi 求cầu 法Pháp 也dã 。 法pháp 不bất 可khả 住trụ 。 者giả 是thị 呵ha 住trụ 滅Diệt 諦Đế 。 何hà 者giả 凡phàm 夫phu 住trụ 俗tục 分phân 段đoạn 不bất 滅diệt 。 二Nhị 乘Thừa 住trụ 真chân 即tức 有hữu 變biến 易dị 豈khởi 得đắc 真chân 滅diệt 。 以dĩ 住trụ 真Chân 諦Đế 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 不bất 見kiến 佛Phật 性tánh 。 非phi 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 究cứu 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。 豈khởi 是thị 真chân 求cầu 法Pháp 也dã 。

法pháp 不bất 至chí 法pháp 也dã 。 四tứ 兩lưỡng 番phiên 別biệt 呵ha 道Đạo 諦Đế 。 法pháp 不bất 可khả 見kiến 。 聞văn 覺giác 知tri 者giả 。 凡phàm 夫phu 有hữu 世thế 俗tục 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 則tắc 有hữu 見kiến 思tư 。 是thị 以dĩ 流lưu 轉chuyển 非phi 無vô 漏lậu 道Đạo 。 小Tiểu 乘Thừa 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 真chân 。 從tùng 聞văn 生sanh 解giải 。 十thập 六lục 心tâm 悟ngộ 理lý 即tức 是thị 覺giác 知tri 。 故cố 大đại 經Kinh 云vân 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 以dĩ 正chánh 覺giác 道đạo 斷đoạn 煩phiền 惱não 亦diệc 名danh 為vi 佛Phật 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 知tri 即tức 是thị 知tri 也dã 。 故cố 於ư 見kiến 諦Đế 說thuyết 。 眼nhãn 智trí 明minh 覺giác 。 此thử 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 不bất 見kiến 一nhất 實thật 諦đế 理lý 。 非phi 求cầu 大Đại 乘Thừa 見kiến 思tư 無vô 漏lậu 。 豈khởi 是thị 真chân 求cầu 法Pháp 也dã 。 法pháp 名danh 無vô 為vi 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 滅Diệt 諦Đế 是thị 無vô 為vi 道Đạo 諦đế 是thị 有hữu 為vi 。 無vô 漏lậu 大Đại 乘Thừa 道đạo 滅diệt 。 皆giai 是thị 無vô 為vi 。 故cố 大đại 經Kinh 云vân 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 。 是thị 有hữu 為vi 僧Tăng 。 上thượng 呵ha 羅la 云vân 說thuyết 有hữu 為vi 。 功công 德đức 之chi 利lợi 。 非phi 為vi 無vô 為vi 出xuất 家gia 意ý 在tại 此thử 也dã 。

是thị 故cố 至chí 所sở 求cầu 三tam 結kết 呵ha 身thân 子tử 興hưng 念niệm 之chi 失thất 。 由do 念niệm 求cầu 法Pháp 致trí 有hữu 疲bì 怠đãi 則tắc 念niệm 床sàng 座tòa 。 若nhược 真chân 求cầu 法Pháp 無vô 念niệm 無vô 求cầu 。 待đãi 水thủy 澄trừng 清thanh 珠châu 相tương/tướng 自tự 現hiện 。 乃nãi 是thị 真chân 求cầu 此thử 無vô 疲bì 怠đãi 豈khởi 念niệm 床sàng 座tòa 。

說thuyết 是thị 至chí 眼nhãn 淨tịnh 五ngũ 明minh 天thiên 子tử 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 者giả 有hữu 師sư 云vân 是thị 大Đại 乘Thừa 法Pháp 眼nhãn 。 今kim 推thôi 此thử 文văn 雖tuy 不bất 的đích 判phán 比tỉ 上thượng 文văn 恐khủng 猶do 是thị 小Tiểu 乘Thừa 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 也dã 。 何hà 者giả 淨tịnh 名danh 含hàm 中trung 入nhập 真chân 用dụng 衍diễn 通thông 教giáo 。 求cầu 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 聞văn 此thử 巧xảo 度độ 即tức 淨tịnh 法Pháp 眼nhãn 。 又hựu 昔tích 分phân 別biệt 推thôi 求cầu 法Pháp 相tương/tướng 道Đạo 理lý 。 心tâm 水thủy 波ba 動động 不bất 得đắc 見kiến 理lý 。 今kim 聞văn 此thử 說thuyết 。 應ưng 無vô 所sở 求cầu 。 求cầu 心tâm 既ký 息tức 心tâm 水thủy 澄trừng 清thanh 豁hoát 然nhiên 見kiến 理lý 。 如như 阿A 難Nan 竟cánh 夜dạ 策sách 觀quán 欲dục 盡tận 殘tàn 結kết 而nhi 不bất 得đắc 盡tận 。 放phóng 心tâm 就tựu 抌# 豁hoát 然nhiên 發phát 真chân 。 三tam 界giới 漏lậu 盡tận 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。

爾nhĩ 時thời 下hạ 二nhị 神thần 力lực 借tá 座tòa 。 上thượng 呵ha 身thân 子tử 但đãn 為vi 求cầu 座tòa 非phi 為vi 求cầu 法Pháp 。 因nhân 此thử 說thuyết 法Pháp 。 天thiên 人nhân 得đắc 道Đạo 。 未vị 顯hiển 不bất 思tư 議nghị 神thần 力lực 。 若nhược 不bất 致trí 座tòa 如như 貧bần 無vô 財tài 不bất 能năng 營doanh 辦biện 呵ha 嘖# 賓tân 客khách 。 今kim 以dĩ 神thần 力lực 借tá 座tòa 用dụng 酬thù 身thân 子tử 所sở 念niệm 。 以dĩ 為vi 說thuyết 不bất 思tư 議nghị 。 解giải 脫thoát 之chi 由do 。 文văn 為vi 六lục 。 一nhất 問vấn 文Văn 殊Thù 有hữu 好hảo/hiếu 座tòa 處xứ 。 二nhị 文Văn 殊Thù 答đáp 座tòa 處xứ 。 三tam 現hiện 神thần 力lực 借tá 座tòa 。 四tứ 燈đăng 王vương 遣khiển 座tòa 。 五ngũ 大đại 眾chúng 歎thán 仰ngưỡng 。 六lục 淨tịnh 名danh 令linh 眾chúng 就tựu 座tòa 。 初sơ 問vấn 處xứ 者giả 欲dục 顯hiển 不bất 思tư 議nghị 。 神thần 力lực 設thiết 座tòa 。 必tất 須tu 稱xưng 於ư 賓tân 客khách 之chi 心tâm 。 所sở 以dĩ 先tiên 問vấn 勝thắng 妙diệu 座tòa 處xứ 。 約ước 理lý 解giải 者giả 。 文Văn 殊Thù 所sở 將tương 是thị 機cơ 。 淨tịnh 名danh 逗đậu 機cơ 必tất 使sử 稱xưng 會hội 。 是thị 故cố 先tiên 問vấn 。

文Văn 殊Thù 至chí 第đệ 一nhất 二nhị 文Văn 殊Thù 答đáp 。 知tri 有hữu 妙diệu 座tòa 稱xưng 眾chúng 機cơ 宜nghi 。 故cố 指chỉ 須Tu 彌Di 世thế 界giới 有hữu 好hảo/hiếu 嚴nghiêm 飾sức 之chi 座tòa 。 彼bỉ 佛Phật 身thân 長trường 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 由do 旬tuần 。 表biểu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 所sở 成thành 圓viên 滿mãn 法Pháp 身thân 。 其kỳ 座tòa 高cao 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 由do 旬tuần 。 表biểu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 真chân 空không 無vô 畏úy 之chi 境cảnh 。

於ư 是thị 至chí 神thần 力lực 三tam 正chánh 明minh 神thần 力lực 借tá 座tòa 。 若nhược 准chuẩn 下hạ 文văn 遣khiển 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 香hương 積tích 取thủ 飯phạn 。 今kim 此thử 文văn 不bất 見kiến 。 變biến 化hóa 之chi 事sự 。 當đương 是thị 大Đại 士Sĩ 靈linh 通thông 冥minh 感cảm 。 所sở 以dĩ 彼bỉ 佛Phật 稱xưng 其kỳ 心tâm 念niệm 遣khiển 座tòa 來lai 也dã 。 或hoặc 可khả 經kinh 家gia 脫thoát 落lạc 。

即tức 時thời 至chí 維duy 摩ma 詰cật 室thất 四tứ 彼bỉ 佛Phật 遣khiển 座tòa 三tam 萬vạn 二nhị 千thiên 。 入nhập 於ư 方phương 丈trượng 小tiểu 室thất 能năng 容dung 不bất 迫bách 迮trách 者giả 。 住trụ 不bất 思tư 議nghị 。 神thần 力lực 故cố 能năng 爾nhĩ 也dã 。 即tức 表biểu 果quả 報báo 無vô 礙ngại 依y 土thổ/độ 。 問vấn 神thần 力lực 何hà 由do 頓đốn 爾nhĩ 。 答đáp 靈linh 鬼quỷ 志chí 云vân 。 千thiên 年niên 狐hồ 能năng 以dĩ 車xa 入nhập 塚trủng 。 塚trủng 口khẩu 無vô 損tổn 車xa 亦diệc 不bất 壞hoại 。 小tiểu 魅mị 尚thượng 爾nhĩ 況huống 不Bất 思Tư 議Nghị 菩Bồ 薩Tát 神thần 力lực 。

諸chư 菩Bồ 薩Tát 至chí 如như 故cố 五ngũ 大đại 眾chúng 歎thán 仰ngưỡng 。 如như 此thử 大đại 座tòa 入nhập 于vu 小tiểu 室thất 了liễu 無vô 迫bách 迮trách 。 毘tỳ 耶da 等đẳng 處xứ 本bổn 相tương/tướng 無vô 毀hủy 。 昔tích 所sở 未vị 覩đổ 。 故cố 稱xưng 歎thán 也dã 。

爾nhĩ 時thời 下hạ 六lục 命mạng 就tựu 座tòa 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 命mạng 文Văn 殊Thù 等đẳng 就tựu 座tòa 。 二nhị 得đắc 神thần 通thông 者giả 。 稱xưng 座tòa 而nhi 坐tọa 。 三tam 新tân 發phát 意ý 等đẳng 。 皆giai 不bất 能năng 昇thăng 。 初sơ 令linh 就tựu 座tòa 言ngôn 自tự 立lập 身thân 如như 彼bỉ 座tòa 像tượng 者giả 。 自tự 令linh 身thân 相tướng 如như 彼bỉ 土độ 菩Bồ 薩Tát 。 之chi 像tượng 而nhi 坐tọa 。

其kỳ 得đắc 至chí 師sư 子tử 座tòa 二nhị 稱xưng 坐tọa 而nhi 坐tọa 。 諸chư 得đắc 神thần 通thông 。 菩Bồ 薩Tát 皆giai 為vi 四tứ 萬vạn 二nhị 千thiên 由do 旬tuần 身thân 者giả 。 上thượng 明minh 佛Phật 身thân 具cụ 足túc 八bát 萬vạn 。 四tứ 千thiên 由do 旬tuần 。 今kim 菩Bồ 薩Tát 在tại 因nhân 讓nhượng 果quả 減giảm 半bán 故cố 也dã 。

諸chư 新tân 發phát 意ý 下hạ 三Tam 明Minh 新tân 發phát 意ý 及cập 弟đệ 子tử 等đẳng 。 皆giai 不bất 能năng 昇thăng 。 文văn 為vi 五ngũ 。 一nhất 新tân 發phát 意ý 等đẳng 。 皆giai 不bất 能năng 昇thăng 。 二nhị 語ngữ 身thân 子tử 就tựu 座tòa 。 三Tam 身Thân 子tử 辭từ 不bất 能năng 昇thăng 。 四tứ 令linh 禮lễ 登đăng 王vương 。 五ngũ 新tân 發phát 意ý 等đẳng 作tác 禮lễ 方phương 昇thăng 。 初sơ 文văn 可khả 知tri 。

爾nhĩ 時thời 至chí 師sư 子tử 座tòa 二nhị 語ngữ 身thân 子tử 就tựu 座tòa 。 上thượng 來lai 念niệm 須tu 床sàng 座tòa 今kim 既ký 致trí 座tòa 。 何hà 以dĩ 不bất 同đồng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 坐tọa 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 至chí 不bất 能năng 昇thăng 三Tam 身Thân 子tử 辭từ 不bất 能năng 昇thăng 。 此thử 座tòa 高cao 廣quảng 。 者giả 法pháp 華hoa 明minh 。 諸chư 法pháp 空không 為vi 座tòa 。 空không 理lý 深thâm 廣quảng 即tức 。 其kỳ 車xa 高cao 廣quảng 。 身thân 子tử 及cập 諸chư 弟đệ 子tử 。 新tân 發phát 意ý 等đẳng 皆giai 未vị 入nhập 佛Phật 慧tuệ 不bất 得đắc 不bất 思tư 議nghị 神thần 通thông 。 寧ninh 得đắc 同đồng 大đại 菩Bồ 薩Tát 而nhi 昇thăng 。 故cố 雖tuy 見kiến 此thử 座tòa 而nhi 不bất 能năng 昇thăng 。 如như 人nhân 見kiến 幻huyễn 一nhất 多đa 互hỗ 為vi 自tự 不bất 能năng 作tác 。 身thân 子tử 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 見kiến 室thất 包bao 乾can/kiền/càn 像tượng 而nhi 無vô 此thử 神thần 力lực 故cố 不bất 能năng 昇thăng 。 所sở 以dĩ 新tân 發phát 意ý 不bất 能năng 昇thăng 者giả 。 若nhược 三tam 藏tạng 伏phục 結kết 五ngũ 通thông 既ký 非phi 漏lậu 盡tận 。 不bất 及cập 二Nhị 乘Thừa 豈khởi 能năng 昇thăng 也dã 。 通thông 教giáo 六lục 地địa 斷đoạn 結kết 與dữ 羅La 漢Hán 齊tề 得đắc 界giới 內nội 六Lục 通Thông 。 若nhược 望vọng 圓viên 教giáo 猶do 新tân 發phát 意ý 羅La 漢Hán 既ký 不bất 能năng 昇thăng 六lục 地địa 豈khởi 能năng 昇thăng 也dã 。 別biệt 三tam 十thập 心tâm 雖tuy 得đắc 界giới 外ngoại 五ngũ 通thông 亦diệc 名danh 新tân 發phát 意ý 。 未vị 入nhập 初Sơ 地Địa 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 豈khởi 能năng 昇thăng 也dã 。 圓viên 教giáo 十thập 信tín 雖tuy 淨tịnh 六lục 根căn 亦diệc 名danh 新tân 發phát 意ý 。 未vị 入nhập 初sơ 住trụ 真chân 應ưng 二nhị 身thân 豈khởi 能năng 昇thăng 座tòa 。

維duy 摩ma 詰cật 至chí 乃nãi 可khả 得đắc 坐tọa 。 四tứ 明minh 勸khuyến 禮lễ 。 所sở 以dĩ 禮lễ 者giả 身thân 子tử 及cập 諸chư 大đại 弟đệ 子tử 。 未vị 入nhập 大Đại 道Đạo 。 新tân 發phát 意ý 等đẳng 雖tuy 是thị 菩Bồ 薩Tát 未vị 。 住trụ 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 之chi 力lực 既ký 不bất 能năng 昇thăng 。 若nhược 禮lễ 彼bỉ 佛Phật 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 。 乃nãi 可khả 得đắc 昇thăng 。 又hựu 解giải 小Tiểu 乘Thừa 歸quy 向hướng 如Như 來Lai 即tức 是thị 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 。 表biểu 其kỳ 至chí 法pháp 華hoa 當đương 安an 住trụ 實thật 智trí 授thọ 記ký 作tác 佛Phật 。 故cố 得đắc 昇thăng 也dã 。 諸chư 新tân 發phát 意ý 聞văn 此thử 不bất 思tư 議nghị 說thuyết 即tức 。 心tâm 開khai 悟ngộ 解giải 。 或hoặc 至chí 大đại 品phẩm 得đắc 入nhập 。 若nhược 至chí 法pháp 華hoa 聞văn 正chánh 直trực 捨xả 方phương 便tiện 。 皆giai 有hữu 入nhập 義nghĩa 。 故cố 得đắc 昇thăng 座tòa 也dã 。

於ư 是thị 至chí 坐tọa 師sư 子tử 座tòa 。 五ngũ 新tân 發phát 意ý 等đẳng 受thọ 旨chỉ 。 作tác 禮lễ 得đắc 昇thăng 座tòa 者giả 承thừa 彼bỉ 佛Phật 力lực 故cố 。 亦diệc 是thị 遠viễn 表biểu 將tương 稱xưng 大Đại 乘Thừa 空không 理lý 故cố 得đắc 昇thăng 座tòa 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 下hạ 三tam 正chánh 明minh 淨tịnh 名danh 說thuyết 不bất 思tư 議nghị 。 解giải 脫thoát 力lực 用dụng 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 身thân 子tử 見kiến 此thử 不bất 思tư 議nghị 神thần 用dụng 。 歎thán 未vị 曾tằng 有hữu 。 二nhị 淨tịnh 名danh 答đáp 廣quảng 明minh 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 。 之chi 果quả 有hữu 大đại 神thần 用dụng 。 初sơ 文văn 者giả 身thân 子tử 見kiến 此thử 神thần 力lực 諸chư 座tòa 高cao 廣quảng 。 直trực 置trí 一nhất 座tòa 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 由do 旬tuần 。 閻Diêm 浮Phù 已dĩ 不bất 容dung 受thọ 。 何hà 者giả 閻Diêm 浮Phù 提Đề 地địa 。 止chỉ 長trường 七thất 千thiên 由do 旬tuần 。 豈khởi 能năng 容dung 斯tư 一nhất 座tòa 。 何hà 況huống 三tam 萬vạn 二nhị 千thiên 。 來lai 入nhập 小tiểu 室thất 。 於ư 毘Tỳ 耶Da 離Ly 閻Diêm 浮Phù 依y 正chánh 無vô 所sở 妨phương 損tổn 了liễu 不bất 迫bách 迮trách 莫mạc 測trắc 之chi 。 然nhiên 故cố 身thân 子tử 歎thán 也dã 。 問vấn 何hà 得đắc 小tiểu 室thất 容dung 諸chư 大đại 座tòa 。 答đáp 世thế 諦đế 有hữu 二nhị 。 一nhất 思tư 議nghị 則tắc 小tiểu 不bất 容dung 大đại 二nhị 不bất 思tư 議nghị 小tiểu 則tắc 容dung 大đại 。 如như 尺xích 面diện 之chi 鏡kính 大đại 像tượng 亦diệc 現hiện 。

維duy 摩ma 詰cật 言ngôn 下hạ 二nhị 正chánh 約ước 果quả 地địa 三tam 德đức 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 而nhi 答đáp 。 所sở 以dĩ 約ước 果quả 答đáp 者giả 。 身thân 子tử 覩đổ 此thử 。 歎thán 未vị 曾tằng 有hữu 。 而nhi 不bất 測trắc 是thị 。 何hà 等đẳng 法Pháp 門môn 。

時thời 眾chúng 未vị 住trụ 此thử 解giải 脫thoát 者giả 亦diệc 莫mạc 知tri 然nhiên 。 故cố 淨tịnh 名danh 顯hiển 諸chư 佛Phật 得đắc 此thử 解giải 脫thoát 答đáp 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 此thử 。 解giải 脫thoát 即tức 能năng 。 有hữu 大đại 神thần 用dụng 。 今kim 淨tịnh 名danh 是thị 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 此thử 解giải 脫thoát 故cố 現hiện 此thử 事sự 。 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 約ước 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 顯hiển 不bất 思tư 議nghị 之chi 體thể 。 二nhị 約ước 菩Bồ 薩Tát 住trụ 不bất 思tư 議nghị 。 之chi 智trí 三Tam 明Minh 不bất 思tư 議nghị 之chi 大đại 用dụng 。 此thử 正chánh 明minh 三tam 德đức 解giải 脫thoát 。 顯hiển 上thượng 問vấn 疾tật 中trung 明minh 果quả 地địa 法Pháp 身thân 大đại 悲bi 權quyền 疾tật 之chi 用dụng 。 何hà 者giả 上thượng 現hiện 空không 室thất 唯duy 置trí 一nhất 床sàng 。 以dĩ 疾tật 而nhi 臥ngọa 。 今kim 還hoàn 顯hiển 此thử 所sở 言ngôn 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 解giải 脫thoát 者giả 。 即tức 顯hiển 真chân 性tánh 。 上thượng 唯duy 置trí 一nhất 床sàng 。 正chánh 表biểu 此thử 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 是thị 解giải 脫thoát 者giả 。 此thử 是thị 實thật 慧tuệ 與dữ 真chân 性tánh 相tướng 應ưng 。 入nhập 理lý 般Bát 若Nhã 名danh 為vi 住trụ 。 住trụ 者giả 安an 靜tĩnh 休hưu 息tức 也dã 。 實thật 慧tuệ 見kiến 理lý 息tức 方phương 便tiện 行hành 。 上thượng 現hiện 寢tẩm 臥ngọa 正chánh 表biểu 此thử 也dã 。 能năng 以dĩ 須Tu 彌Di 之chi 高cao 廣quảng 。 內nội 芥giới 子tử 即tức 是thị 方phương 便tiện 。 上thượng 無vô 疾tật 現hiện 疾tật 正chánh 表biểu 此thử 也dã 。 所sở 以dĩ 淨tịnh 名danh 重trọng/trùng 顯hiển 三tam 德đức 解giải 脫thoát 者giả 。 上thượng 雖tuy 明minh 權quyền 疾tật 正chánh 為vi 利lợi 物vật 。 而nhi 未vị 明minh 益ích 物vật 不bất 思tư 議nghị 無vô 量lượng 方phương 便tiện 。

時thời 眾chúng 豈khởi 知tri 迹tích 處xứ 權quyền 疾tật 十thập 方phương 利lợi 物vật 無vô 邊biên 之chi 事sự 。 今kim 因nhân 借tá 座tòa 入nhập 室thất 為vi 證chứng 迹tích 處xứ 權quyền 疾tật 有hữu 斯tư 利lợi 物vật 不bất 思tư 議nghị 之chi 用dụng 。 初sơ 云vân 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 解giải 脫thoát 顯hiển 真chân 性tánh 者giả 。 真chân 性tánh 乃nãi 與dữ 眾chúng 生sanh 共cộng 有hữu 。 以dĩ 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 得đắc 此thử 理lý 故cố 有hữu 大đại 用dụng 。 如như 得đắc 如như 意ý 珠châu 。 則tắc 能năng 雨vũ 寶bảo 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 是thị 解giải 脫thoát 者giả 。 二nhị 明minh 住trụ 不bất 思tư 議nghị 之chi 智trí 。 即tức 是thị 實thật 慧tuệ 。 以dĩ 得đắc 實thật 慧tuệ 能năng 以dĩ 不bất 住trụ 法pháp 。 住trụ 此thử 真chân 性tánh 。 藏tạng 通thông 不bất 明minh 此thử 理lý 故cố 菩Bồ 薩Tát 不bất 住trụ 。 別biệt 圓viên 地địa 住trụ 已dĩ 上thượng 即tức 住trụ 此thử 理lý 能năng 有hữu 大đại 用dụng 。 如như 如như 意ý 珠châu 。 無vô 心tâm 出xuất 物vật 。 今kim 淨tịnh 名danh 後hậu 心tâm 住trụ 理lý 功công 用dụng 無vô 等đẳng 。

以dĩ 須Tu 彌Di 下hạ 三Tam 明Minh 不bất 思tư 議nghị 之chi 大đại 用dụng 。 即tức 是thị 實thật 慧tuệ 與dữ 真chân 性tánh 合hợp 有hữu 斯tư 莫mạc 測trắc 。 大đại 論luận 云vân 水thủy 銀ngân 和hòa 真chân 金kim 能năng 塗đồ 諸chư 色sắc 像tượng 。 功công 德đức 和hòa 法Pháp 身thân 處xứ 處xứ 應ưng 現hiện 往vãng 。 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 略lược 別biệt 明minh 不bất 思tư 議nghị 用dụng 二nhị 總tổng 廣quảng 明minh 不bất 思tư 議nghị 用dụng 。 初sơ 文văn 正chánh 出xuất 八bát 雙song 相tương 對đối 初sơ 一nhất 雙song 山sơn 海hải 相tương 對đối 亦diệc 是thị 依y 正chánh 相tương 對đối 。 以dĩ 須Tu 彌Di 等đẳng 者giả 其kỳ 得đắc 不bất 思tư 議nghị 。 解giải 脫thoát 遂toại 居cư 依y 報báo 得đắc 自tự 在tại 也dã 。 此thử 義nghĩa 不bất 易dị 。 有hữu 師sư 言ngôn 神thần 力lực 能năng 爾nhĩ 。 今kim 謂vị 不bất 思tư 議nghị 性tánh 。 非phi 天thiên 人nhân 修tu 羅la 佛Phật 之chi 所sở 作tác 神thần 力lực 何hà 能năng 。 有hữu 師sư 言ngôn 小tiểu 無vô 小tiểu 相tương/tướng 大đại 無vô 大đại 相tương/tướng 故cố 得đắc 入nhập 也dã 。 今kim 謂vị 小tiểu 是thị 小tiểu 大đại 是thị 大đại 是thị 自tự 性tánh 。 小tiểu 大đại 不bất 得đắc 相tương/tướng 入nhập 者giả 小tiểu 大đại 大đại 小tiểu 既ký 是thị 他tha 性tánh 何hà 得đắc 入nhập 也dã 。 今kim 解giải 華hoa 嚴nghiêm 明minh 一nhất 微vi 塵trần 有hữu 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 。 觀quán 眾chúng 生sanh 一nhất 念niệm 無vô 明minh 心tâm 即tức 如Như 來Lai 心tâm 。 若nhược 見kiến 此thử 心tâm 則tắc 能năng 以dĩ 須Tu 彌Di 入nhập 芥giới 無vô 相tướng 妨phương 也dã 。 下hạ 諸chư 不bất 思tư 議nghị 事sự 。 窮cùng 劫kiếp 說thuyết 不bất 能năng 盡tận 。 皆giai 是thị 此thử 意ý 。 故cố 文văn 云vân 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 當đương 於ư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 中trung 求cầu 。 若nhược 觀quán 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 得đắc 佛Phật 解giải 脫thoát 。 住trụ 此thử 解giải 脫thoát 者giả 能năng 現hiện 如như 是thị 。 不bất 思tư 議nghị 事sự 。 何hà 者giả 諸chư 方phương 便tiện 教giáo 明minh 二Nhị 乘Thừa 偏thiên 真chân 解giải 脫thoát 。 是thị 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 。 如như 得đắc 頗pha 梨lê 不bất 能năng 雨vũ 寶bảo 。 圓viên 教giáo 中trung 道đạo 圓viên 真chân 真chân 性tánh 。 即tức 是thị 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 。 如như 得đắc 如như 意ý 雨vũ 大Đại 千Thiên 寶bảo 。 見kiến 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 真chân 性tánh 。 即tức 得đắc 芥giới 子tử 須Tu 彌Di 真chân 性tánh 。 一nhất 如như 無vô 二nhị 。 若nhược 得đắc 芥giới 子tử 真chân 性tánh 之chi 小tiểu 能năng 容dung 須Tu 彌Di 之chi 大đại 。 得đắc 須Tu 彌Di 真chân 性tánh 之chi 大đại 不bất 得đắc 芥giới 子tử 之chi 小tiểu 。 舉cử 此thử 一nhất 意ý 可khả 以dĩ 例lệ 諸chư 。 言ngôn 其kỳ 中trung 眾chúng 生sanh 等đẳng 者giả 。 眾chúng 生sanh 既ký 不bất 見kiến 小tiểu 大đại 真chân 性tánh 。 豈khởi 能năng 覺giác 知tri 有hữu 得đắc 度độ 機cơ 。 神thần 力lực 加gia 之chi 即tức 見kiến 此thử 事sự 。 若nhược 能năng 觀quán 此thử 真chân 性tánh 。 入nhập 觀quán 行hành 相tương 似tự 。 因nhân 此thử 必tất 得đắc 。 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 。 故cố 言ngôn 乃nãi 能năng 見kiến 之chi 。 故cố 法pháp 華hoa 明minh 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 云vân 。 唯duy 獨độc 自tự 明minh 了liễu 。 餘dư 人nhân 所sở 不bất 見kiến 。 又hựu 以dĩ 四tứ 大đại 海hải 水thủy 。 入nhập 一nhất 毛mao 孔khổng 者giả 。 海hải 對đối 須Tu 彌Di 入nhập 一nhất 毛mao 孔khổng 者giả 。 正chánh 報báo 自tự 在tại 。 若nhược 會hội 海hải 水thủy 真chân 性tánh 即tức 是thị 一nhất 毛mao 真chân 性tánh 者giả 。 即tức 能năng 以dĩ 海hải 入nhập 於ư 一nhất 毛mao 。 於ư 正chánh 報báo 身thân 無vô 所sở 妨phương 也dã 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 至chí 本bổn 相tướng 如như 故cố 。 二nhị 擲trịch 世thế 界giới 去khứ 還hoàn 相tương 對đối 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 世thế 間gian 真chân 性tánh 。 即tức 能năng 如như 此thử 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 至chí 七thất 日nhật 。 三tam 延diên 促xúc 相tương 對đối 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 時thời 節tiết 真chân 性tánh 者giả 。 即tức 能năng 如như 是thị 如như 一nhất 。 念niệm 夢mộng 見kiến 三tam 世thế 事sự 。 若nhược 言ngôn 其kỳ 短đoản 見kiến 三tam 世thế 事sự 。 若nhược 言ngôn 其kỳ 長trường/trưởng 只chỉ 一nhất 念niệm 夢mộng 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 至chí 本bổn 處xứ 四tứ 彼bỉ 此thử 相tương 對đối 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 至chí 見kiến 之chi 五ngũ 國quốc 土độ 所sở 有hữu 相tương 對đối 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 至chí 為vi 害hại 六lục 風phong 火hỏa 相tương 對đối 。

又hựu 於ư 至chí 所sở 嬈nhiễu 七thất 上thượng 下hạ 相tương 對đối 。 但đãn 經kinh 略lược 不bất 將tương 上thượng 著trước 下hạ 。 義nghĩa 推thôi 必tất 有hữu 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 至chí 得đắc 聞văn 八bát 身thân 聲thanh 相tương 對đối 。 上thượng 來lai 諸chư 事sự 。 例lệ 如như 山sơn 海hải 。 住trụ 其kỳ 真chân 性tánh 即tức 能năng 如như 是thị 。 權quyền 疾tật 變biến 現hiện 利lợi 物vật 難nan 思tư 。 其kỳ 見kiến 聞văn 者giả 。 皆giai 已dĩ 得đắc 度độ 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 至chí 不bất 盡tận 二nhị 總tổng 略lược 結kết 。 廣quảng 明minh 不bất 思tư 議nghị 大đại 用dụng 無vô 量lượng 。 若nhược 住trụ 真chân 性tánh 即tức 諸chư 法pháp 性tánh 。 法pháp 性tánh 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 則tắc 不bất 思tư 議nghị 大đại 用dụng 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 豈khởi 是thị 窮cùng 劫kiếp 之chi 所sở 能năng 說thuyết 。 即tức 是thị 三tam 土thổ/độ 垂thùy 迹tích 權quyền 疾tật 。 利lợi 物vật 與dữ 虛hư 空không 等đẳng 。 顯hiển 果quả 地địa 大đại 悲bi 權quyền 疾tật 其kỳ 義nghĩa 孱# 然nhiên 。

爾nhĩ 時thời 下hạ 四tứ 大đại 迦Ca 葉Diếp 稱xưng 歎thán 。 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 自tự 稱xưng 歎thán 。 二nhị 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 說thuyết 可khả 歎thán 事sự 。 初sơ 文văn 者giả 迦Ca 葉Diếp 聞văn 說thuyết 。 莫mạc 測trắc 之chi 用dụng 。 二Nhị 乘Thừa 所sở 得đắc 無vô 如như 此thử 事sự 。 昔tích 所sở 未vị 聞văn 。 歎thán 未vị 曾tằng 有hữu 。

謂vị 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 下hạ 二nhị 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 說thuyết 可khả 歎thán 事sự 。 又hựu 為vi 四tứ 。 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 聞văn 不bất 能năng 解giải 。 二nhị 勸khuyến 智trí 者giả 發phát 心tâm 。 三tam 自tự 責trách 聲Thanh 聞Văn 無vô 分phần/phân 。 四tứ 慶khánh 菩Bồ 薩Tát 得đắc 利lợi 。 初sơ 文văn 者giả 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 無vô 大Đại 乘Thừa 三tam 無vô 漏lậu 根căn 故cố 。 雖tuy 聞văn 不bất 解giải 。 迦Ca 葉Diếp 自tự 設thiết 盲manh 譬thí 以dĩ 顯hiển 斯tư 義nghĩa 。 即tức 為vi 二nhị 。 一nhất 開khai 譬thí 二nhị 合hợp 譬thí 。 於ư 盲manh 者giả 前tiền 。 現hiện 色sắc 像tượng 者giả 。 盲manh 雖tuy 不bất 見kiến 非phi 不bất 聞văn 色sắc 。 此thử 譬thí 二Nhị 乘Thừa 無vô 大Đại 乘Thừa 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 聞văn 說thuyết 神thần 力lực 既ký 不bất 見kiến 理lý 不bất 知tri 神thần 用dụng 意ý 趣thú 因nhân 由do 。 如như 盲manh 不bất 見kiến 色sắc 。 雖tuy 聞văn 異dị 說thuyết 莫mạc 知tri 因nhân 起khởi 。 故cố 言ngôn 不bất 能năng 解giải 了liễu 。 為vi 若nhược 此thử 也dã 。 何hà 者giả 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 得đắc 慧tuệ 眼nhãn 以dĩ 取thủ 證chứng 故cố 法Pháp 眼nhãn 根căn 壞hoại 。 雖tuy 復phục 聞văn 說thuyết 不bất 能năng 發phát 識thức 。 得đắc 見kiến 其kỳ 事sự 。 如như 世thế 盲manh 人nhân 肉nhục 眼nhãn 根căn 壞hoại 。 雖tuy 對đối 眾chúng 色sắc 不bất 能năng 發phát 識thức 。 有hữu 所sở 見kiến 也dã 。

智trí 者giả 至chí 三tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 二nhị 勸khuyến 智trí 者giả 發phát 心tâm 。 除trừ 正chánh 位vị 二Nhị 乘Thừa 。 餘dư 五ngũ 乘thừa 人nhân 有hữu 智trí 之chi 者giả 。 皆giai 可khả 發phát 心tâm 學học 此thử 法Pháp 門môn 。

我ngã 等đẳng 至chí 世thế 界giới 三tam 迦Ca 葉Diếp 自tự 責trách 聲Thanh 聞Văn 無vô 分phần/phân 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 永vĩnh 絕tuyệt 其kỳ 根căn 者giả 。 種chủng 子tử 不bất 生sanh 芽nha 也dã 。 聞văn 此thử 皆giai 應ưng 號hào 泣khấp 。 聲thanh 震chấn 大Đại 千Thiên 者giả 。 無vô 三tam 界giới 之chi 有hữu 因nhân 。 於ư 大Đại 千Thiên 界Giới 永vĩnh 無vô 斯tư 事sự 。 故cố 傷thương 歎thán 自tự 責trách 。 迦Ca 葉Diếp 此thử 意ý 為vi 折chiết 諸chư 正chánh 位vị 令linh 。 成thành 生sanh 蘇tô 入nhập 大đại 品phẩm 成thành 熟thục 蘇tô 。 至chí 法pháp 華hoa 成thành 醍đề 醐hồ 。

一nhất 切thiết 下hạ 四tứ 迦Ca 葉Diếp 慶khánh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 二nhị 。 一nhất 慶khánh 勸khuyến 頂đảnh 受thọ 如như 文văn 。 二nhị 得đắc 此thử 真chân 法pháp 大Đại 士Sĩ 。 住trụ 此thử 法Pháp 門môn 。 即tức 知tri 魔ma 幻huyễn 。 故cố 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 信tín 解giải 法Pháp 門môn 者giả 。 一nhất 切thiết 魔ma 眾chúng 。 無vô 如như 之chi 何hà 。

大đại 迦Ca 葉Diếp 至chí 三tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 五ngũ 時thời 眾chúng 得đắc 益ích 。 天thiên 人nhân 得đắc 益ích 正chánh 由do 聞văn 說thuyết 不bất 思tư 議nghị 土thổ/độ 之chi 用dụng 。 亦diệc 是thị 迦Ca 葉Diếp 自tự 歎thán 獎tưởng 勸khuyến 故cố 皆giai 發phát 心tâm 。

爾nhĩ 時thời 下hạ 六lục 述thuật 成thành 大đại 迦Ca 葉Diếp 。 上thượng 迦Ca 葉Diếp 云vân 此thử 法Pháp 門môn 者giả 。 魔ma 不bất 能năng 壞hoại 。 今kim 述thuật 成thành 此thử 意ý 為vi 二nhị 。 一nhất 述thuật 魔ma 不bất 能năng 壞hoại 。 二nhị 明minh 住trụ 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 成thành 就tựu 行hành 人nhân 。 初sơ 文văn 一nhất 切thiết 魔ma 不bất 能năng 壞hoại 者giả 。 夫phu 作tác 魔ma 王vương 多đa 是thị 。 住trụ 此thử 法Pháp 門môn 。 擊kích 諸chư 初sơ 學học 方phương 便tiện 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 修tu 圓viên 道đạo 初sơ 學học 之chi 者giả 。 若nhược 是thị 真chân 道đạo 如như 金kim 剛cang 寶bảo 鉼# 無vô 能năng 破phá 者giả 。 亦diệc 如như 猪trư 揩khai 金kim 柱trụ 轉chuyển 益ích 光quang 色sắc 。 若nhược 其kỳ 魔ma 來lai 更cánh 增tăng 福phước 智trí 。

又hựu 迦Ca 葉Diếp 至chí 之chi 門môn 二nhị 明minh 住trụ 不bất 思tư 議nghị 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 成thành 就tựu 行hành 人nhân 。 諸chư 稟bẩm 方phương 便tiện 及cập 圓viên 初sơ 學học 行hành 檀đàn 等đẳng 六Lục 度Độ 。 住trụ 不bất 思tư 議nghị 。 菩Bồ 薩Tát 多đa 來lai 試thí 之chi 。 令linh 其kỳ 堅kiên 固cố 。 如như 法Pháp 華hoa 明minh 。 釋Thích 迦Ca 因Nhân 地Địa 恆hằng 為vi 調Điều 達Đạt 所sở 成thành 。 若nhược 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 則tắc 不bất 能năng 爾nhĩ 。 即tức 以dĩ 譬thí 顯hiển 開khai 譬thí 合hợp 。 譬thí 如như 文văn 可khả 解giải 。

維Duy 摩Ma 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 七thất