唐Đường 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師Sư 唯Duy 識Thức 量Lượng 質Chất 疑Nghi 錄Lục
Quyển 2
清Thanh 吳Ngô 樹Thụ 虛Hư 撰Soạn
真chân 唯duy 識thức 量lượng 私tư 解giải
吳ngô 樹thụ 虛hư 說thuyết
此thử 量lượng 甚thậm 難nan 作tác 解giải 若nhược 依y 宗tông 鏡kính 所sở 錄lục 隨tùy 處xứ 皆giai 增tăng 阻trở 礙ngại 思tư 之chi 思tư 之chi 。 未vị 能năng 去khứ 懷hoài 今kim 私tư 撰soạn 一nhất 解giải 錄lục 出xuất 如như 左tả 俟sĩ 。 高cao 明minh 大đại 德đức 或hoặc 斥xích 或hoặc 印ấn 唯duy 期kỳ 得đắc 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 本bổn 懷hoài 云vân 爾nhĩ 。
因nhân 明minh 疏sớ/sơ 云vân 大đại 師sư 周chu 遊du 西tây 域vực 學học 滿mãn 將tương 還hoàn 時thời 戒giới 日nhật 王vương 王vương 五ngũ 印ấn 土thổ/độ 為vi 設thiết 十thập 八bát 日nhật 無vô 遮già 大đại 會hội 令linh 大đại 師sư 立lập 義nghĩa 徧biến 諸chư 天Thiên 竺Trúc 揀giản 選tuyển 賢hiền 良lương 皆giai 集tập 會hội 所sở 遣khiển 外ngoại 道đạo 小tiểu 乗# 競cạnh 生sanh 難nạn/nan 詰cật 大đại 師sư 立lập 量lượng 無vô 敢cảm 對đối 揚dương 者giả 。
此thử 量lượng 在tại 金kim 牌bài 上thượng 書thư 定định 是thị 梵Phạm 字tự 梵Phạn 語ngữ 欲dục 令linh 彼bỉ 土độ 人nhân 對đối 揚dương 定định 就tựu 彼bỉ 素tố 所sở 熟thục 諳am 文văn 法pháp 彼bỉ 土độ 文văn 法pháp 與dữ 此thử 異dị 者giả 多đa 種chủng 彼bỉ 土độ 先tiên 所sở 後hậu 能năng 如như 此thử 云vân 焚phần 香hương 彼bỉ 則tắc 云vân 香hương 焚phần 一nhất 異dị 也dã 彼bỉ 土độ 有hữu 一nhất 名danh 指chỉ 三tam 物vật 者giả 如như 先tiên 陀đà 婆bà 三tam 字tự 指chỉ 馬mã 指chỉ [毯-炎+疊]# 指chỉ 鹽diêm 三tam 物vật 此thử 處xứ 所sở 無vô 二nhị 異dị 也dã 彼bỉ 土độ 文văn 有hữu 多đa 含hàm 者giả 如như 般Bát 若Nhã 含hàm 多đa 種chủng 義nghĩa 此thử 處xứ 但đãn 翻phiên 作tác 智trí 慧tuệ 一nhất 義nghĩa 三tam 異dị 也dã 前tiền 二nhị 種chủng 經kinh 翻phiên 譯dịch 成thành 此thử 處xứ 文văn 所sở 不bất 必tất 說thuyết 唯duy 多đa 含hàm 一nhất 種chủng 多đa 仍nhưng 原nguyên 本bổn 如như 金kim 剛cang 經kinh 之chi 如như 筏phiệt 喻dụ 者giả 。 若nhược 依y 此thử 處xứ 言ngôn 應ưng 作tác 喻dụ 如như 筏phiệt 之chi 濟tế 度độ 已dĩ 則tắc 捨xả 而nhi 經kinh 文văn 只chỉ 一nhất 筏phiệt 字tự 彼bỉ 土độ 人nhân 既ký 所sở 素tố 習tập 但đãn 表biểu 筏phiệt 字tự 已dĩ 諳am 濟tế 人nhân 已dĩ 則tắc 捨xả 之chi 義nghĩa 即tức 如như 此thử 量lượng 真chân 故cố 之chi 真chân 字tự 具cụ 說thuyết 之chi 應ưng 云vân 依y 勝thắng 義nghĩa 諦đế 故cố 。 今kim 但đãn 舉cử 真chân 一nhất 字tự 彼bỉ 已dĩ 會hội 依y 勝thắng 義nghĩa 諦đế 之chi 義nghĩa 又hựu 眼nhãn 所sở 不bất 攝nhiếp 句cú 不bất 必tất 置trí 根căn 字tự 彼bỉ 已dĩ 會hội 意ý 言ngôn 根căn 喻dụ 如như 眼nhãn 識thức 句cú 眼nhãn 識thức 二nhị 字tự 具cụ 言ngôn 之chi 應ưng 云vân 眼nhãn 識thức 中trung 之chi 分phần 位vị 而nhi 此thử 量lượng 但đãn 舉cử 眼nhãn 識thức 二nhị 字tự 彼bỉ 土độ 人nhân 能năng 會hội 其kỳ 意ý 於ư 眼nhãn 識thức 中trung 。 分phần/phân 位vị 是thị 以dĩ 彼bỉ 土độ 人nhân 觀quán 此thử 量lượng 心tâm 領lãnh 神thần 會hội 無vô 敢cảm 詰cật 難nạn/nan 若nhược 依y 此thử 地địa 文văn 法pháp 將tương 眼nhãn 識thức 喻dụ 不bất 離ly 眼nhãn 識thức 甚thậm 為vi 費phí 解giải 定định 起khởi 詰cật 辭từ 而nhi 傳truyền 者giả 不bất 敢cảm 增tăng 添# 金kim 牌bài 上thượng 原nguyên 文văn 故cố 仍nhưng 其kỳ 舊cựu 三tam 藏tạng 若nhược 在tại 此thử 地địa 立lập 量lượng 措thố 辭từ 必tất 不bất 如như 是thị 若nhược 不bất 知tri 此thử 中trung 委ủy 曲khúc 原nguyên 故cố 冒mạo 昧muội 立lập 解giải 安an 能năng 明minh 示thị 此thử 喻dụ 之chi 本bổn 義nghĩa 耶da 。
量lượng 中trung 若nhược 有hữu 法pháp 若nhược 宗tông 若nhược 因nhân 云vân 合hợp 云vân 等đẳng 定định 非phi 金kim 牌bài 上thượng 所sở 書thư 此thử 等đẳng 彼bỉ 部bộ 所sở 共cộng 知tri 故cố 此thử 等đẳng 於ư 法pháp 式thức 則tắc 標tiêu 臨lâm 文văn 所sở 無vô 故cố 觀quán 大đại 乗# 諸chư 論luận 文văn 盡tận 無vô 此thử 等đẳng 因nhân 明minh 疏sớ/sơ 要yếu 示thị 因nhân 明minh 式thức 樣# 故cố 添# 增tăng 其kỳ 字tự 此thử 量lượng 乃nãi 聖thánh 教giáo 量lượng 竝tịnh 非phi 共cộng 比tỉ 量lượng 不bất 可khả 以dĩ 因nhân 明minh 之chi 三tam 支chi 繩thằng 之chi 觀quán 首thủ 二nhị 字tự 即tức 知tri 依y 聖thánh 教giáo 之chi 真Chân 諦Đế 而nhi 立lập 又hựu 此thử 量lượng 但đãn 明minh 色sắc 不bất 離ly 識thức 若nhược 唯duy 識thức 正chánh 義nghĩa 之chi 實thật 無vô 外ngoại 境cảnh 尚thượng 未vị 暢sướng 說thuyết 謂vị 之chi 色sắc 不bất 離ly 識thức 量lượng 義nghĩa 似tự 親thân 切thiết 今kim 云vân 唯duy 識thức 者giả 唯duy 識thức 宗tông 中trung 師sư 所sở 立lập 之chi 量lượng 也dã 真chân 者giả 依y 真Chân 諦Đế 也dã 真chân 若nhược 遮già 似tự 豈khởi 從tùng 前tiền 諸chư 師sư 多đa 似tự 比tỉ 量lượng 獨độc 此thử 為vi 真chân 乎hồ 又hựu 此thử 標tiêu 題đề 尊tôn 三tam 藏tạng 所sở 立lập 之chi 辭từ 也dã 與dữ 量lượng 之chi 本bổn 義nghĩa 未vị 稱xưng 。
欲dục 解giải 此thử 量lượng 先tiên 要yếu 知tri 四tứ 種chủng 義nghĩa 。
一nhất 者giả 要yếu 知tri 小Tiểu 乘Thừa 所sở 計kế 設thiết 或hoặc 不bất 知tri 不bất 知tri 此thử 量lượng 對đối 病bệnh 發phát 藥dược 之chi 妙diệu 彼bỉ 小Tiểu 乘Thừa 所sở 計kế 謂vị 外ngoại 色sắc 實thật 有hữu 此thử 是thị 病bệnh 之chi 根căn 原nguyên 依y 其kỳ 說thuyết 謂vị 緣duyên 境cảnh 時thời 色sắc 不bất 離ly 識thức 識thức 不bất 離ly 色sắc 若nhược 不bất 緣duyên 時thời 色sắc 識thức 兩lưỡng 離ly 當đương 其kỳ 離ly 時thời 內nội 識thức 外ngoại 色sắc 仍nhưng 在tại 故cố 色sắc 識thức 兩lưỡng 俱câu 實thật 有hữu 彼bỉ 部bộ 小tiểu 有hữu 智trí 者giả 謂vị 色sắc 是thị 一nhất 合hợp 相tương/tướng 有hữu 方phương 分phần/phân 可khả 分phân 析tích 乃nãi 是thị 假giả 有hữu 佛Phật 所sở 說thuyết 極cực 微vi 無vô 方phương 分phần/phân 可khả 析tích 方phương 是thị 實thật 有hữu 體thể 性tánh 緣duyên 時thời 微vi 不bất 離ly 識thức 識thức 不bất 離ly 微vi 緣duyên 闕khuyết 則tắc 微vi 識thức 兩lưỡng 離ly 極cực 微vi 所sở 以dĩ 成thành 境cảnh 色sắc 者giả 合hợp 聚tụ 眾chúng 微vi 而nhi 成thành 故cố 外ngoại 色sắc 內nội 識thức 。 俱câu 是thị 實thật 有hữu 彼bỉ 所sở 奉phụng 阿a 含hàm 經kinh 佛Phật 說thuyết 有hữu 時thời 說thuyết 不bất 離ly 有hữu 時thời 說thuyết 離ly 不bất 離ly 者giả 約ước 緣duyên 時thời 說thuyết 離ly 者giả 約ước 不bất 緣duyên 時thời 說thuyết 至chí 於ư 二nhị 諦đế 彼bỉ 亦diệc 遵tuân 奉phụng 一nhất 合hợp 相tương/tướng 之chi 不bất 離ly 是thị 俗tục 諦đế 極cực 微vi 之chi 不bất 離ly 是thị 真Chân 諦Đế 兼kiêm 取thủ 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 依y 佛Phật 說thuyết 也dã 又hựu 彼bỉ 說thuyết 識thức 中trung 分phần/phân 位vị 有hữu 行hành 相tương/tướng 有hữu 事sự 能năng 取thủ 所sở 緣duyên 之chi 功công 能năng 說thuyết 名danh 行hành 相tương/tướng 事sự 者giả 即tức 是thị 見kiến 分phân 是thị 心tâm 心tâm 所sở 之chi 自tự 體thể 相tướng 識thức 緣duyên 色sắc 時thời 具cụ 此thử 二nhị 分phần 位vị 。
二nhị 者giả 要yếu 知tri 大Đại 乘Thừa 正chánh 理lý 謂vị 識thức 薀# 中trung 有hữu 八bát 箇cá 識thức 各các 有hữu 相tương/tướng 分phần/phân 前tiền 五ngũ 識thức 以dĩ 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 。 觸xúc 為vi 緣duyên 時thời 相tương/tướng 分phân 第đệ 六lục 識thức 與dữ 前tiền 五ngũ 俱câu 起khởi 者giả 同đồng 前tiền 五ngũ 之chi 相tướng 分phần/phân 依y 色sắc 名danh 說thuyết 之chi 名danh 本bổn 質chất 色sắc 不bất 同đồng 前tiền 五ngũ 俱câu 者giả 名danh 獨độc 頭đầu 意ý 識thức 所sở 緣duyên 之chi 相tướng 分phần/phân 名danh 無vô 表biểu 色sắc 是thị 法pháp 處xứ 攝nhiếp 第đệ 七thất 執chấp 第đệ 八bát 見kiến 分phân 為vi 我ngã 即tức 此thử 境cảnh 名danh 相tướng 分phân 第đệ 八bát 變biến 根căn 身thân 器khí 界giới 既ký 執chấp 受thọ 已dĩ 即tức 為vi 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 凡phàm 前tiền 五ngũ 所sở 緣duyên 之chi 本bổn 質chất 色sắc 皆giai 器khí 界giới 所sở 攝nhiếp 故cố 前tiền 五ngũ 緣duyên 時thời 帶đái 本bổn 質chất 而nhi 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 若nhược 不bất 緣duyên 時thời 若nhược 緣duyên 時thời 皆giai 第đệ 八bát 之chi 實thật 相tướng 分phần/phân 非phi 前tiền 五ngũ 所sở 有hữu 。
三tam 者giả 要yếu 知tri 三tam 藏tạng 本bổn 懷hoài 本bổn 意ý 欲dục 立lập 相tương/tướng 分phần/phân 示thị 無vô 外ngoại 色sắc 奈nại 小Tiểu 乘Thừa 不bất 許hứa 雖tuy 然nhiên 不bất 許hứa 而nhi 由do 往vãng 昔tích 天thiên 親thân 無vô 著trước 龍long 樹thụ 陳trần 那na 護hộ 法Pháp 諸chư 大đại 論luận 師sư 屢lũ 經kinh 共cộng 諍tranh 闡xiển 明minh 唯duy 識thức 正chánh 理lý 相tương/tướng 分phân 之chi 義nghĩa 彼bỉ 部bộ 亦diệc 所sở 預dự 聞văn 但đãn 未vị 信tín 受thọ 耳nhĩ 本bổn 意ý 欲dục 立lập 第đệ 八bát 識thức 奈nại 小Tiểu 乘Thừa 又hựu 不bất 許hứa 雖tuy 然nhiên 不bất 許hứa 而nhi 由do 往vãng 昔tích 傳truyền 來lai 第đệ 八bát 之chi 義nghĩa 亦diệc 所sở 預dự 聞văn 但đãn 未vị 信tín 受thọ 所sở 以dĩ 不bất 信tín 受thọ 者giả 。 若nhược 許hứa 有hữu 相tương/tướng 分phần/phân 則tắc 緣duyên 境cảnh 皆giai 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 一nhất 合hợp 相tương/tướng 色sắc 及cập 極cực 微vi 皆giai 非phi 外ngoại 有hữu 之chi 色sắc 若nhược 許hứa 有hữu 第đệ 八bát 則tắc 前tiền 五ngũ 不bất 緣duyên 之chi 時thời 其kỳ 本bổn 質chất 色sắc 屬thuộc 於ư 第đệ 八bát 外ngoại 無vô 實thật 物vật 無vô 自tự 體thể 性tánh 。 根căn 原nguyên 俱câu 被bị 破phá 壞hoại 故cố 由do 此thử 二nhị 者giả 不bất 許hứa 故cố 三tam 藏tạng 難nan 以dĩ 正chánh 喻dụ 乃nãi 立lập 此thử 量lượng 以dĩ 示thị 色sắc 定định 不bất 能năng 離ly 識thức 而nhi 有hữu 雖tuy 不bất 明minh 言ngôn 相tương/tướng 分phần/phân 而nhi 可khả 會hội 悟ngộ 於ư 定định 有hữu 相tương/tướng 分phần/phân 雖tuy 不bất 明minh 言ngôn 第đệ 八bát 而nhi 不bất 緣duyên 時thời 之chi 本bổn 質chất 色sắc 不bất 得đắc 不bất 屬thuộc 之chi 第đệ 八bát 。
四tứ 者giả 要yếu 知tri 單đơn 就tựu 所sở 緣duyên 緣duyên 說thuyết 古cổ 大Đại 乘Thừa 師sư 解giải 所sở 緣duyên 緣duyên 云vân 謂vị 若nhược 有hữu 法pháp 者giả 即tức 有hữu 體thể 本bổn 質chất 法pháp 名danh 緣duyên 言ngôn 是thị 帶đái 己kỷ 相tương/tướng 者giả 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 所sở 緣duyên 相tương/tướng 相tương/tướng 質chất 合hợp 說thuyết 名danh 所sở 緣duyên 緣duyên 所sở 言ngôn 帶đái 己kỷ 相tương/tướng 者giả 帶đái 字tự 屬thuộc 心tâm 己kỷ 字tự 屬thuộc 本bổn 質chất 相tương/tướng 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 謂vị 能năng 緣duyên 心tâm 緣duyên 所sở 緣duyên 境cảnh 時thời 帶đái 起khởi 本bổn 質chất 家gia 己kỷ 有hữu 之chi 相tướng 分phần/phân 故cố 云vân 是thị 帶đái 己kỷ 相tương/tướng 小Tiểu 乘Thừa 正chánh 量lượng 部bộ 有hữu 般Bát 若Nhã 毱cúc 多đa 師sư 破phá 大Đại 乘Thừa 師sư 云vân 汝nhữ 若nhược 言ngôn 己kỷ 相tương/tướng 是thị 相tương/tướng 分phần/phân 將tương 為vi 所sở 緣duyên 者giả 且thả 如như 汝nhữ 大Đại 乘Thừa 宗tông 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 緣duyên 真Chân 如Như 時thời 不bất 帶đái 起khởi 真Chân 如Như 相tương/tướng 分phần/phân 其kỳ 真Chân 如Như 望vọng 能năng 緣duyên 智trí 見kiến 分phần/phân 應ưng 無vô 所sở 緣duyên 緣duyên 義nghĩa 必tất 若nhược 言ngôn 本bổn 智trí 緣duyên 如như 亦diệc 有hữu 相tương 分phần 者giả 。 即tức 違vi 汝nhữ 自tự 宗tông 一nhất 切thiết 經kinh 論luận 如như 何hà 通thông 會hội 古cổ 大Đại 乘Thừa 師sư 被bị 此thử 一nhất 難nạn/nan 當đương 時thời 絕tuyệt 救cứu 經kinh 十thập 二nhị 年niên 。 三tam 藏tạng 師sư 救cứu 云vân 帶đái 己kỷ 相tương/tướng 之chi 帶đái 字tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 者giả 變biến 帶đái 變biến 二nhị 者giả 挾hiệp 帶đái 變biến 變biến 帶đái 者giả 帶đái 似tự 質chất 之chi 己kỷ 相tương/tướng 起khởi 是thị 相tướng 狀trạng 之chi 相tướng (# 疎sơ 所sở 緣duyên 緣duyên )# 挾hiệp 帶đái 者giả 若nhược 本bổn 智trí 親thân 挾hiệp 帶đái 真Chân 如Như 體thể 相tướng 而nhi 緣duyên 更cánh 不bất 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 故cố (# 親thân 所sở 緣duyên 緣duyên )# 古cổ 大đại 乗# 師sư 但đãn 說thuyết 疎sơ 所sở 緣duyên 緣duyên 故cố 如như 前tiền 所sở 敘tự 皆giai 就tựu 所sở 緣duyên 時thời 說thuyết 又hựu 陳trần 那na 觀quán 所sở 緣duyên 緣duyên 論luận 亦diệc 就tựu 所sở 緣duyên 以dĩ 破phá 斥xích 乘thừa 部bộ 唯duy 此thử 所sở 緣duyên 緣duyên 義nghĩa 大đại 小tiểu 屢lũ 屢lũ 起khởi 諍tranh 故cố 三tam 藏tạng 此thử 量lượng 亦diệc 單đơn 就tựu 緣duyên 時thời 而nhi 論luận 不bất 說thuyết 不bất 緣duyên 時thời 也dã 般Bát 若Nhã 毱cúc 多đa 將tương 無vô 本bổn 質chất 之chi 緣duyên 以dĩ 攻công 大Đại 乘Thừa 有hữu 本bổn 質chất 之chi 緣duyên 三tam 藏tạng 今kim 以dĩ 有hữu 本bổn 質chất 之chi 緣duyên 以dĩ 通thông 無vô 本bổn 質chất 之chi 緣duyên 無vô 本bổn 質chất 之chi 親thân 所sở 緣duyên 三tam 藏tạng 救cứu 辭từ 已dĩ 剖phẫu 明minh 故cố 今kim 不bất 必tất 說thuyết 故cố 單đơn 就tựu 有hữu 本bổn 質chất 之chi 緣duyên 說thuyết 也dã 問vấn 云vân 何hà 通thông 無vô 本bổn 質chất 之chi 緣duyên 荅# 彼bỉ 計kế 有hữu 外ngoại 色sắc 者giả 外ngoại 尚thượng 非phi 實thật 有hữu 何hà 況huống 共cộng 許hứa 外ngoại 無vô 色sắc 之chi 法pháp 處xứ 攝nhiếp 者giả 。
如như 上thượng 四tứ 條điều 既ký 敘tự 明minh 已dĩ 後hậu 文văn 解giải 量lượng 義nghĩa 可khả 易dị 明minh 。
量lượng 云vân 真chân 故cố 極cực 成thành 色sắc 定định 不bất 離ly 眼nhãn 識thức 自tự 許hứa 初sơ 三tam 攝nhiếp 眼nhãn 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 喻dụ 如như 眼nhãn 識thức 異dị 喻dụ 如như 眼nhãn 根căn 。
此thử 量lượng 是thị 至chí 教giáo 量lượng 文văn 由do 何hà 知tri 之chi 謂vị 對đối 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 之chi 敵địch 家gia 則tắc 立lập 共cộng 比tỉ 量lượng 彼bỉ 未vị 信tín 受thọ 佛Phật 說thuyết 不bất 許hứa 聖thánh 教giáo 契Khế 經Kinh 故cố 若nhược 對đối 同đồng 是thị 教giáo 中trung 人nhân 說thuyết 既ký 許hứa 聖thánh 教giáo 何hà 必tất 執chấp 三tam 支chi 之chi 比tỉ 量lượng 而nhi 立lập 言ngôn 若nhược 依y 共cộng 許hứa 又hựu 不bất 違vi 教giáo 三tam 支chi 又hựu 無vô 過quá 必tất 犯phạm 相tương 扶phù 過quá 及cập 相tương 違vi 決quyết 定định 過quá 相tương 扶phù 相tương 違vi 二nhị 過quá 為vi 不bất 能năng 悟ngộ 他tha 故cố 立lập 無vô 果quả 故cố 若nhược 依y 聖thánh 教giáo 量lượng 而nhi 或hoặc 有hữu 相tương 扶phù 相tương 違vi 若nhược 可khả 悟ngộ 他tha 即tức 不bất 名danh 過quá 今kim 三tam 藏tạng 對đối 小Tiểu 乘Thừa 立lập 同đồng 奉phụng 聖thánh 教giáo 唯duy 有hữu 依y 聖thánh 教giáo 說thuyết 方phương 為vi 允duẫn 稱xưng 真chân 故cố 者giả 依y 真Chân 諦Đế 故cố 極cực 成thành 者giả 極cực 能năng 成thành 就tựu 證chứng 成thành 道Đạo 理lý 。 謂vị 依y 真Chân 諦Đế 成thành 就tựu 此thử 量lượng 義nghĩa 也dã 真chân 之chi 一nhất 字tự 簡giản 非phi 俗tục 諦đế 小Tiểu 乘Thừa 兼kiêm 取thủ 真chân 俗tục 而nhi 大Đại 乘Thừa 唯duy 依y 真Chân 諦Đế 則tắc 雖tuy 共cộng 許hứa 已dĩ 無vô 相tướng 扶phù 之chi 過quá 既ký 共cộng 許hứa 成thành 宗tông 亦diệc 無vô 相tướng 違vi 決quyết 定định 之chi 過quá 既ký 依y 聖thánh 教giáo 真Chân 諦Đế 所sở 極cực 成thành 小Tiểu 乘Thừa 安an 敢cảm 詰cật 難nạn/nan 。
色sắc 定định 不bất 離ly 眼nhãn 識thức 六lục 字tự 定định 者giả 決quyết 定định 義nghĩa 有hữu 時thời 說thuyết 不bất 離ly 有hữu 時thời 說thuyết 離ly 便tiện 非phi 決quyết 定định 了liễu 義nghĩa 。 契Khế 經Kinh 今kim 言ngôn 決quyết 定định 不bất 離ly 。 依y 真Chân 諦Đế 了liễu 義nghĩa 經kinh 說thuyết 定định 之chi 一nhất 字tự 亦diệc 非phi 相tướng 扶phù 定định 字tự 兼kiêm 二nhị 義nghĩa 一nhất 者giả 緣duyên 時thời 定định 不bất 離ly 亦diệc 小Tiểu 乘Thừa 所sở 許hứa 二nhị 者giả 簡giản 去khứ 不bất 緣duyên 時thời 眼nhãn 識thức 雖tuy 不bất 緣duyên 則tắc 屬thuộc 別biệt 識thức 之chi 定định 不bất 離ly 故cố 色sắc 之chi 不bất 離ly 識thức 則tắc 決quyết 定định 而nhi 小tiểu 乗# 所sở 計kế 之chi 識thức 不bất 離ly 色sắc 但đãn 可khả 說thuyết 離ly 所sở 緣duyên 無vô 能năng 緣duyên 故cố 功công 能năng 總tổng 屬thuộc 識thức 也dã 所sở 云vân 色sắc 者giả 一nhất 顯hiển 色sắc 青thanh 黃hoàng 明minh 闇ám 塵trần 霧vụ 光quang 影ảnh 虛hư 空không 等đẳng 二nhị 形hình 色sắc 長trường 短đoản 方phương 圓viên 粗thô 細tế 高cao 下hạ [舛-夕+鬲]# 正chánh 等đẳng 三tam 表biểu 色sắc 詘# 伸thân 進tiến 退thoái 取thủ 捨xả 等đẳng 皆giai 本bổn 質chất 色sắc 眼nhãn 識thức 者giả 眼nhãn 根căn 之chi 色sắc 依y 根căn 發phát 識thức 說thuyết 名danh 眼nhãn 識thức 。
此thử 量lượng 無vô 因nhân 句cú 若nhược 依y 共cộng 比tỉ 量lượng 無vô 因nhân 則tắc 不bất 成thành 量lượng 今kim 此thử 是thị 聖thánh 教giáo 量lượng 有hữu 因nhân 亦diệc 可khả 無vô 因nhân 亦diệc 可khả 如như 金kim 剛cang 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 如như 夢mộng 幻huyễn 泡bào 影ảnh 。 宗tông 與dữ 因nhân 皆giai 無vô 而nhi 衹chỉ 有hữu 喻dụ 然nhiên 有hữu 為vi 法pháp 之chi 有hữu 生sanh 滅diệt 是thị 無vô 常thường 是thị 無vô 實thật 物vật 即tức 夢mộng 等đẳng 喻dụ 而nhi 可khả 推thôi 知tri 人nhân 所sở 共cộng 曉hiểu 不bất 必tất 具cụ 宗tông 因nhân 也dã 又hựu 經Kinh 云vân 知tri 我ngã 說thuyết 法Pháp 。 如như 筏phiệt 喻dụ 者giả 。 法Pháp 尚thượng 應ưng 捨xả 。 何hà 況huống 非phi 法pháp 。 律luật 以dĩ 三tam 支chi 但đãn 有hữu 說thuyết 法Pháp 應ưng 捨xả 宗tông 筏phiệt 喻dụ 而nhi 無vô 因nhân 句cú 則tắc 無vô 因nhân 亦diệc 可khả 龍long 樹thụ 因nhân 明minh 說thuyết 喻dụ 云vân 若nhược 其kỳ 兩lưỡng 義nghĩa 同đồng 許hứa 俱câu 不bất 須tu 說thuyết 又hựu 比tỉ 量lượng 中trung 唯duy 見kiến 此thử 理lý 若nhược 所sở 比tỉ 處xứ 此thử 相tương/tướng 審thẩm 定định 於ư 餘dư 同đồng 類loại 異dị 類loại 念niệm 此thử 定định 有hữu 於ư 彼bỉ 無vô 此thử 念niệm 此thử 徧biến 無vô 是thị 故cố 由do 此thử 。 生sanh 決quyết 定định 解giải 此thử 雖tuy 說thuyết 喻dụ 之chi 可khả 無vô 其kỳ 義nghĩa 可khả 推thôi 此thử 量lượng 之chi 色sắc 定định 不bất 離ly 眼nhãn 識thức 乘thừa 部bộ 同đồng 許hứa 又hựu 此thử 宗tông 之chi 義nghĩa 相tương/tướng 審thẩm 定định 則tắc 因nhân 句cú 可khả 無vô 即tức 阿a 含hàm 經kinh 中trung 亦diệc 有hữu 無vô 因nhân 句cú 之chi 文văn 彼bỉ 乗# 部bộ 所sở 素tố 知tri 不bất 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 起khởi 諍tranh 也dã 問vấn 初sơ 三tam 攝nhiếp 句cú 豈khởi 非phi 因nhân 耶da 荅# 因nhân 名danh 能năng 成thành 謂vị 扶phù 出xuất 所sở 以dĩ 成thành 宗tông 之chi 義nghĩa 故cố 云vân 能năng 也dã 其kỳ 法pháp 則tắc 徧biến 是thị 宗tông 法pháp 性tánh 同đồng 品phẩm 定định 有hữu 性tánh 異dị 品phẩm 徧biến 無vô 性tánh 今kim 初sơ 三tam 攝nhiếp 句cú 無vô 扶phù 出xuất 所sở 以dĩ 定định 不bất 離ly 之chi 義nghĩa 無vô 能năng 成thành 義nghĩa 又hựu 此thử 句cú 但đãn 舉cử 色sắc 識thức 二nhị 界giới 無vô 有hữu 同đồng 品phẩm 若nhược 言ngôn 同đồng 類loại 則tắc 是thị 耳nhĩ 聲thanh 鼻tị 香hương 等đẳng 亦diệc 無vô 異dị 品phẩm 異dị 類loại 亦diệc 可khả 言ngôn 耳nhĩ 聲thanh 鼻tị 香hương 無vô 同đồng 品phẩm 異dị 品phẩm 又hựu 不bất 徧biến 是thị 宗tông 法pháp 三tam 相tương/tướng 皆giai 無vô 安an 得đắc 名danh 因nhân 清thanh 涼lương 疏sớ/sơ 鈔sao 云vân 因nhân 有hữu 四tứ 義nghĩa 一nhất 者giả 所sở 由do 義nghĩa 宗tông 義nghĩa 所sở 自tự 出xuất 之chi 途đồ 也dã 二nhị 者giả 所sở 以dĩ 義nghĩa 宗tông 所sở 以dĩ 得đắc 成thành 之chi 義nghĩa 也dã 三tam 者giả 順thuận 益ích 義nghĩa 順thuận 於ư 宗tông 義nghĩa 有hữu 益ích 於ư 宗tông 也dã 四tứ 者giả 待đãi 藉tạ 義nghĩa 觀quán 待đãi 因nhân 義nghĩa 藉tạ 此thử 成thành 宗tông 也dã 今kim 初sơ 三tam 攝nhiếp 句cú 四tứ 義nghĩa 俱câu 無vô 安an 得đắc 名danh 因nhân 。
自tự 許hứa 初sơ 三tam 攝nhiếp 眼nhãn 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 十thập 字tự 寄ký 言ngôn 出xuất 喻dụ 之chi 辭từ 意ý 欲dục 出xuất 異dị 喻dụ 如như 眼nhãn 根căn 故cố 置trí 眼nhãn 所sở 不bất 攝nhiếp 四tứ 字tự 欲dục 出xuất 眼nhãn 所sở 不bất 攝nhiếp 四tứ 字tự 故cố 置trí 初sơ 三tam 攝nhiếp 三tam 字tự 欲dục 出xuất 此thử 七thất 字tự 故cố 置trí 自tự 許hứa 二nhị 字tự 文văn 法pháp 定định 當đương 如như 此thử 自tự 許hứa 者giả 自tự 所sở 籌trù 畫họa 之chi 意ý 雖tuy 是thị 自tự 許hứa 非phi 他tha 不bất 許hứa 何hà 以dĩ 故cố 六lục 根căn 六lục 塵trần 六lục 識thức 之chi 十thập 八bát 界giới 乃nãi 所sở 共cộng 許hứa 舉cử 初sơ 三tam 界giới 之chi 眼nhãn 根căn 界giới 色sắc 界giới 眼nhãn 識thức 界giới 亦diệc 所sở 共cộng 許hứa 眼nhãn 根căn 不bất 攝nhiếp 謂vị 單đơn 就tựu 色sắc 眼nhãn 識thức 二nhị 界giới 說thuyết 宗tông 上thượng 只chỉ 表biểu 二nhị 界giới 故cố 亦diệc 所sở 共cộng 許hứa 而nhi 於ư 句cú 首thủ 必tất 著trước 自tự 許hứa 者giả 謂vị 雖tuy 不bất 違vi 真Chân 諦Đế 而nhi 此thử 自tự 所sở 籌trù 畫họa 之chi 言ngôn 非phi 真Chân 諦Đế 所sở 曾tằng 言ngôn 亦diệc 非phi 乘thừa 部bộ 曾tằng 有hữu 此thử 言ngôn 故cố 云vân 自tự 許hứa 又hựu 自tự 許hứa 二nhị 字tự 貫quán 下hạ 之chi 意ý 甚thậm 妙diệu 十thập 八bát 界giới 者giả 。 佛Phật 為vi 所sở 緣duyên 時thời 聯liên 絡lạc 和hòa 合hợp 而nhi 立lập 也dã 眼nhãn 識thức 所sở 依y 。 者giả 根căn 所sở 緣duyên 者giả 色sắc 此thử 依y 彼bỉ 緣duyên 俱câu 約ước 識thức 而nhi 說thuyết 則tắc 識thức 為vi 主chủ 根căn 是thị 內nội 色sắc 境cảnh 是thị 外ngoại 色sắc 皆giai 非phi 是thị 心tâm 而nhi 心tâm 攝nhiếp 內nội 外ngoại 則tắc 識thức 為vi 總tổng 此thử 中trung 即tức 露lộ 唯duy 識thức 之chi 意ý 根căn 境cảnh 識thức 三tam 法pháp 和hòa 合hợp 。 而nhi 起khởi 緣duyên 法pháp 今kim 簡giản 去khứ 眼nhãn 根căn 唯duy 有hữu 眼nhãn 識thức 與dữ 色sắc 聯liên 屬thuộc 兩lưỡng 為vi 對đối 待đãi 當đương 其kỳ 緣duyên 時thời 兩lưỡng 界giới 俱câu 時thời 和hòa 合hợp 若nhược 不bất 緣duyên 時thời 眼nhãn 識thức 剎sát 那na 斷đoạn 滅diệt 色sắc 隨tùy 消tiêu 滅diệt 亦diệc 無vô 色sắc 名danh 不bất 可khả 名danh 。 之chi 曰viết 界giới 縱túng/tung 有hữu 本bổn 質chất 與dữ 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 一nhất 例lệ 不bất 屬thuộc 眼nhãn 識thức 之chi 對đối 待đãi 乃nãi 彼bỉ 乗# 部bộ 據cứ 不bất 緣duyên 時thời 而nhi 猶do 名danh 之chi 為vi 色sắc 界giới 於ư 理lý 不bất 合hợp 於ư 教giáo 亦diệc 不bất 合hợp 此thử 本bổn 質chất 者giả 不bất 屬thuộc 眼nhãn 識thức 又hựu 不bất 可khả 屬thuộc 於ư 聲thanh 香hương 等đẳng 即tức 說thuyết 名danh 色sắc 乃nãi 色sắc 薀# 所sở 攝nhiếp 而nhi 非phi 色sắc 界giới 所sở 攝nhiếp 不bất 得đắc 不bất 屬thuộc 之chi 於ư 第đệ 八bát 彼bỉ 乗# 部bộ 曾tằng 聞văn 大đại 乗# 立lập 第đệ 八bát 之chi 義nghĩa 於ư 茲tư 自tự 可khả 會hội 心tâm 第đệ 八bát 不bất 立lập 而nhi 自tự 立lập 又hựu 二nhị 界giới 對đối 待đãi 一nhất 能năng 一nhất 所sở 能năng 可khả 攝nhiếp 所sở 所sở 不bất 攝nhiếp 能năng 此thử 有hữu 功công 能năng 彼bỉ 無vô 功công 能năng 故cố 此thử 是thị 有hữu 情tình 彼bỉ 非phi 情tình 故cố 且thả 當đương 緣duyên 時thời 眼nhãn 識thức 與dữ 俱câu 起khởi 之chi 意ý 識thức 印ấn 定định 後hậu 時thời 獨độc 頭đầu 意ý 識thức 復phục 緣duyên 此thử 境cảnh 定định 有hữu 前tiền 相tương/tướng 而nhi 此thử 相tương/tướng 由do 前tiền 時thời 識thức 帶đái 起khởi 而nhi 來lai 彼bỉ 乗# 部bộ 曾tằng 聞văn 大đại 乗# 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phân 之chi 說thuyết 自tự 可khả 會hội 意ý 相tương/tướng 分phần/phân 不bất 立lập 而nhi 自tự 立lập 而nhi 皆giai 立lập 其kỳ 意ý 於ư 自tự 許hứa 舉cử 兩lưỡng 界giới 義nghĩa 中trung 由do 聯liên 絡lạc 對đối 待đãi 而nhi 有hữu 也dã 。
喻dụ 如như 眼nhãn 識thức 者giả 自tự 許hứa 喻dụ 如như 眼nhãn 識thức 中trung 分phần/phân 位vị 也dã 彼bỉ 計kế 眼nhãn 識thức 中trung 分phần/phân 位vị 有hữu 行hành 相tương/tướng 有hữu 事sự 緣duyên 時thời 能năng 取thủ 前tiền 境cảnh 色sắc 彼bỉ 名danh 行hành 相tương/tướng 眼nhãn 識thức 之chi 自tự 性tánh 。 彼bỉ 名danh 事sự 取thủ 前tiền 境cảnh 色sắc 暗ám 合hợp 大đại 乗# 相tương/tướng 分phần/phân 識thức 自tự 性tánh 暗ám 合hợp 大đại 乗# 見kiến 分phần/phân 二nhị 者giả 彼bỉ 所sở 自tự 許hứa 而nhi 足túc 以dĩ 成thành 立lập 我ngã 相tương 見kiến 二nhị 分phần 既ký 是thị 識thức 中trung 分phần/phân 位vị 則tắc 定định 不bất 離ly 識thức 和hòa 合hợp 宗tông 句cú 略lược 無vô 違vi 害hại 而nhi 色sắc 之chi 定định 不bất 離ly 眼nhãn 識thức 亦diệc 由do 於ư 屬thuộc 識thức 分phần/phân 位vị 即tức 就tựu 彼bỉ 自tự 所sở 許hứa 作tác 喻dụ 定định 可khả 悟ngộ 他tha 而nhi 外ngoại 有hữu 實thật 色sắc 之chi 計kế 不bất 攻công 而nhi 自tự 破phá 。
異dị 喻dụ 如như 眼nhãn 根căn 者giả 根căn 字tự 乃nãi 共cộng 許hứa 之chi 浮phù 塵trần 根căn 說thuyết 名danh 內nội 色sắc 此thử 宗tông 重trọng/trùng 在tại 定định 不bất 離ly 三tam 字tự 故cố 說thuyết 定định 不bất 離ly 之chi 法pháp 是thị 名danh 同đồng 法pháp 若nhược 敵địch 體thể 相tướng 違vi 則tắc 是thị 定định 離ly 說thuyết 定định 離ly 之chi 法pháp 是thị 名danh 異dị 法pháp 異dị 法pháp 可khả 取thủ 為vi 異dị 喻dụ 以dĩ 反phản 顯hiển 宗tông 之chi 決quyết 定định 今kim 舉cử 內nội 色sắc 眼nhãn 根căn 初sơ 三tam 界giới 平bình 列liệt 但đãn 與dữ 眼nhãn 識thức 聨# 屬thuộc 不bất 與dữ 色sắc 聨# 屬thuộc 則tắc 定định 離ly 三tam 和hòa 合hợp 時thời 與dữ 識thức 和hòa 合hợp 不bất 與dữ 色sắc 和hòa 合hợp 則tắc 定định 離ly 識thức 有hữu 色sắc 境cảnh 而nhi 眼nhãn 根căn 無vô 色sắc 境cảnh 則tắc 定định 離ly 內nội 色sắc 與dữ 外ngoại 色sắc 俱câu 無vô 能năng 緣duyên 性tánh 則tắc 定định 離ly 喻dụ 如như 眼nhãn 根căn 者giả 如như 色sắc 之chi 定định 離ly 眼nhãn 根căn 也dã 內nội 色sắc 外ngoại 色sắc 同đồng 例lệ 即tức 內nội 色sắc 之chi 無vô 緣duyên 境cảnh 而nhi 色sắc 塵trần 之chi 無vô 能năng 緣duyên 性tánh 可khả 知tri 即tức 內nội 色sắc 之chi 無vô 觸xúc 作tác 意ý 等đẳng 而nhi 外ngoại 色sắc 之chi 但đãn 受thọ 眼nhãn 識thức 觸xúc 作tác 意ý 不bất 能năng 自tự 主chủ 可khả 知tri 何hà 以dĩ 不bất 能năng 。 自tự 主chủ 色sắc 是thị 假giả 法pháp 必tất 待đãi 實thật 有hữu 自tự 性tánh 者giả 主chủ 之chi 而nhi 色sắc 之chi 非phi 實thật 有hữu 可khả 知tri 又hựu 眼nhãn 識thức 緣duyên 他tha 人nhân 浮phù 塵trần 根căn 時thời 此thử 根căn 同đồng 是thị 外ngoại 色sắc 但đãn 可khả 說thuyết 定định 不bất 離ly 眼nhãn 識thức 不bất 得đắc 云vân 色sắc 定định 不bất 離ly 眼nhãn 根căn 。
舊cựu 解giải 均quân 以dĩ 眼nhãn 根căn 決quyết 非phi 眼nhãn 識thức 所sở 能năng 緣duyên 判phán 屬thuộc 異dị 喻dụ 頗phả 為vi 得đắc 解giải 西tây 泠# 居cư 士sĩ 意ý 以dĩ 宗tông 上thượng 重trọng/trùng 在tại 定định 不bất 離ly 三tam 字tự 而nhi 根căn 有hữu 發phát 識thức 功công 能năng 不bất 可khả 謂vị 之chi 全toàn 離ly 非phi 異dị 品phẩm 徧biến 無vô 性tánh 故cố 別biệt 作tác 根căn 與dữ 色sắc 定định 離ly 為vi 異dị 喻dụ 然nhiên 細tế 按án 之chi 根căn 能năng 映ánh 色sắc 如như 鏡kính 與dữ 水thủy 雖tuy 同đồng 是thị 色sắc 法pháp 而nhi 有hữu 自tự 然nhiên 。 映ánh 外ngoại 色sắc 之chi 功công 能năng ▆# 此thử 一nhất 分phần/phân 反phản 犯phạm 異dị 品phẩm 一nhất 分phần/phân 轉chuyển 過quá 故cố 不bất 可khả 說thuyết 根căn 不bất 與dữ 色sắc 聨# 屬thuộc 不bất 和hòa 合hợp 無vô 色sắc 境cảnh 等đẳng 語ngữ 且thả 三tam 和hòa 生sanh 觸xúc 若nhược 與dữ 色sắc 不bất 和hòa 此thử 語ngữ 似tự 帶đái 過quá 若nhược 宗tông 上thượng 定định 不bất 離ly 三tam 字tự 全toàn 重trọng/trùng 在tại 外ngoại 色sắc 決quyết 為vi 眼nhãn 識thức 所sở 緣duyên 為vi 定định 不bất 離ly 則tắc 內nội 根căn 決quyết 不bất 為vi 眼nhãn 識thức 所sở 緣duyên 為vi 定định 離ly 與dữ 根căn 能năng 生sanh 識thức 不bất 離ly 之chi 義nghĩa 無vô 涉thiệp 彼bỉ 乗# 部bộ 亦diệc 不bất 能năng 據cứ 此thử 詰cật 難nạn/nan 細tế 研nghiên 自tự 見kiến 此thử 由do 西tây 泠# 前tiền 於ư 古cổ 解giải 但đãn 言ngôn 初sơ 三tam 攝nhiếp 不bất 言ngôn 眼nhãn 所sở 不bất 攝nhiếp 條điều 簡giản 有hữu 眼nhãn 根căn 亦diệc 不bất 離ly 識thức 不bất 得đắc 取thủ 為vi 異dị 喻dụ 之chi 語ngữ 故cố 體thể 其kỳ 意ý 而nhi 申thân 此thử 論luận 西tây 泠# 簡giản 舊cựu 諸chư 條điều 及cập 倡xướng 闡xiển 唯duy 識thức 量lượng 解giải 發phát 前tiền 人nhân 所sở 未vị 發phát 極cực 有hữu 卓trác 見kiến 唯duy 異dị 喻dụ 如như 根căn 句cú 私tư 謂vị 當đương 依y 古cổ 解giải 末mạt 學học 錢tiền 伊y 菴am 謬mậu 錄lục 俟sĩ 。 來lai 哲triết 定định 之chi 。
或hoặc 問vấn 西tây 泠# 前tiền 評bình 此thử 量lượng 無vô 因nhân 句cú 似tự 矣hĩ 若nhược 欲dục 添# 入nhập 當đương 以dĩ 何hà 為vi 因nhân 。 予# 曰viết 擬nghĩ 以dĩ 外ngoại 色sắc 為vi 眼nhãn 識thức 現hiện 量lượng 所sở 緣duyên 故cố 十thập 字tự 為vi 此thử 量lượng 因nhân 句cú 可khả 以dĩ 扶phù 成thành 宗tông 法pháp 定định 不bất 離ly 義nghĩa 復phục 是thị 同đồng 品phẩm 眼nhãn 識thức 定định 有hữu 性tánh 異dị 品phẩm 眼nhãn 根căn 徧biến 無vô 性tánh 竝tịnh 存tồn 以dĩ 質chất 。 後hậu 賢hiền 。