瑜Du 伽Già 論Luận 卷Quyển 第Đệ 十Thập 四Tứ 手Thủ 記Ký

徐Từ 紹Thiệu 強Cường/cưỡng 整Chỉnh 理Lý

瑜Du 伽Già 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ 手thủ 記ký

整chỉnh 理lý 者giả 。 徐từ 紹thiệu 強cường/cưỡng 。

〔# 題đề 解giải 〕# 。

《# 瑜du 伽già 論luận 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ 卷quyển 手thủ 記ký 》# 。 一nhất 卷quyển 。 記ký 錄lục 者giả 不bất 詳tường 。 是thị 法pháp 成thành (# 藏tạng 名danh 音âm 譯dịch 廓khuếch 。 卻khước 珠châu 。 生sanh 卒thốt 年niên 不bất 詳tường 。 主chủ 要yếu 活hoạt 動động 于vu 九cửu 世thế 紀kỷ 上thượng 半bán 葉diệp 。 )# 某mỗ 一nhất 弟đệ 子tử 在tại 聽thính 老lão 師sư 講giảng 解giải 《# 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận 》# 第đệ 十thập 四tứ 卷quyển 時thời 所sở 做tố 的đích 記ký 錄lục 。 故cố 取thủ 此thử 名danh 。 本bổn 文văn 獻hiến 未vị 為vi 我ngã 國quốc 歷lịch 代đại 經kinh 錄lục 所sở 著trước 錄lục 。 亦diệc 不bất 為vi 歷lịch 代đại 大Đại 藏Tạng 經Kinh 所sở 收thu 。 現hiện 于vu 敦đôn 煌hoàng 遺di 書thư 中trung 發phát 現hiện 。 為vi 中trung 國quốc 北bắc 京kinh 圖đồ 書thư 館quán 收thu 藏tạng 。 共cộng 兩lưỡng 號hiệu 。

一nhất 號hiệu 為vi 北bắc 新tân 1009# 號hiệu 。 尾vĩ 殘tàn 。 正chánh 文văn 第đệ 227# 行hành 和hòa 第đệ 228# 行hành 之chi 間gian 有hữu 背bối/bội 文văn 。

言ngôn 染nhiễm 污ô 者giả 。 謂vị 第đệ 七thất 識thức 。 言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 意ý 者giả 。 謂vị 第đệ 六lục 識thức 。

十thập 六lục 字tự 。 然nhiên 不bất 屬thuộc 于vu 該cai 處xứ 所sở 述thuật 內nội 容dung 。 故cố 整chỉnh 理lý 本bổn 正chánh 文văn 為vi 錄lục 。 另# 一nhất 號hiệu 為vi 北bắc 新tân 1010# 號hiệu 。 首thủ 題đề 錯thác 標tiêu 為vi 《# 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận 第đệ 四tứ 卷quyển 手thủ 記ký 》# 。 北bắc 新tân 1010# 號hiệu 有hữu 兩lưỡng 處xứ 背bối/bội 文văn 。 一nhất 處xứ 即tức 整chỉnh 理lý 本bổn 采thải 用dụng 的đích 乙ất 本bổn 。 一nhất 處xứ 為vi 。

釋thích 三tam 世thế 義nghĩa 中trung 各các 言ngôn 前tiền 際tế 無vô 知tri 等đẳng 者giả 。

等đẳng

取thủ 前tiền 文văn 中trung 後hậu 際tế 等đẳng 十thập 九cửu 種chủng 無vô 知tri 七thất 過quá 五ngũ 六lục 等đẳng

三tam 十thập 一nhất 字tự 。 位vị 置trí 處xứ 于vu 正chánh 文văn 第đệ 84# 行hành 和hòa 第đệ 85# 行hành 之chi 間gian 。 內nội 容dung 與dữ 此thử 處xứ 所sở 述thuật 不bất 同đồng 。 故cố 整chỉnh 理lý 本bổn 正chánh 文văn 也dã 未vị 錄lục 。 從tùng 內nội 容dung 及cập 字tự 體thể 。 體thể 例lệ 。 紙chỉ 質chất 諸chư 方phương 面diện 判phán 斷đoạn 。 此thử 兩lưỡng 號hiệu 為vi 同đồng 一nhất 文văn 獻hiến 。 能năng 直trực 接tiếp 綴chuế 接tiếp 。 其kỳ 中trung 北bắc 新tân 1010# 號hiệu 為vi 先tiên 。 北bắc 新tân 1009# 號hiệu 緊khẩn 接tiếp 其kỳ 後hậu 。

整chỉnh 理lý 本bổn 據cứ 北bắc 新tân 1010# 號hiệu 。 北bắc 新tân 1009# 號hiệu 依y 次thứ 錄lục 文văn 。 將tương 北bắc 新tân 1010# 號hiệu 最tối 後hậu 與dữ 北bắc 新tân 1009# 號hiệu 起khởi 始thỉ 重trọng/trùng 合hợp 的đích 部bộ 分phần/phân 定định 為vi 乙ất 本bổn 。 作tác 為vi 北bắc 新tân 1009# 號hiệu 部bộ 分phần/phân 內nội 容dung 的đích 校giáo 本bổn 。 因nhân 本bổn 文văn 獻hiến 所sở 記ký 內nội 容dung 是thị 對đối 《# 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận 》# 卷quyển 十thập 四tứ 所sở 作tác 的đích 闡xiển 釋thích 。 文văn 獻hiến 中trung 大đại 量lượng 引dẫn 用dụng 了liễu 《# 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận 》# 第đệ 十thập 四tứ 卷quyển 的đích 原nguyên 文văn 。 故cố 整chỉnh 理lý 本bổn 在tại 處xứ 理lý 其kỳ 中trung 的đích 引dẫn 文văn 時thời 。 基cơ 本bổn 以dĩ 《# 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận 》# 為vi 準chuẩn 。

〔# 錄lục 文văn 〕#

瑜Du 伽Già 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ 手thủ 記ký

第đệ 三tam 。 明minh 增tăng 三tam 門môn 。 分phần/phân 六lục 异# 門môn 。 初sơ 第đệ 一nhất 。 明minh 依y 十thập 相tương/tướng 明minh 三tam 門môn 。 三tam 種chủng 。 三tam 根căn 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。

初sơ 中trung 言ngôn

已dĩ 說thuyết 二nhị 種chủng 佛Phật 教giáo

者giả 。 此thử 是thị 生sanh 起khởi 之chi 辭từ 。 已dĩ 說thuyết 一nhất 增tăng 及cập 二nhị 增tăng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

二nhị 種chủng 佛Phật 教giáo 所sở 應ưng 之chi 處xứ 。

此thử 說thuyết 三tam 增tăng 所sở 應ưng 之chi 處xứ 。 故cố 云vân 。

次thứ 說thuyết 三tam 種chủng

也dã 。 謂vị 三tam 門môn 。 三tam 種chủng 。 三tam 根căn 。 皆giai 於ư 十thập 相tương/tướng 而nhi 起khởi 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

發phát 起khởi 邪tà 行hành

等đẳng 也dã 。

二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 十thập 相tương/tướng 。 二nhị 明minh 三tam 門môn 。 三Tam 明Minh 三tam 種chủng 。 四tứ 明minh 三tam 根căn 。

初sơ 中trung 言ngôn 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 標tiêu 文văn 可khả 見kiến 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 釋thích 身thân 三tam 相tương/tướng 。 二nhị 釋thích 義nghĩa 四tứ 相tương/tướng 。 三tam 釋thích 意ý 三tam 相tương/tướng 。

初sơ 中trung 言ngôn

壞hoại 生sanh 命mạng

者giả 。 謂vị 煞sát 生sanh 相tương/tướng 也dã 。 言ngôn 。

財tài 物vật

者giả 。 謂vị 偷thâu 盜đạo 也dã 。 言ngôn 。

妻thê 妾thiếp

者giả 。 謂vị 邪tà 行hành 也dã 。

二nhị 明minh 義nghĩa 四tứ 相tương/tướng 中trung 。 言ngôn 。

壞hoại 實thật 義nghĩa

者giả 。 謂vị 妄vọng 說thuyết 也dã 。 謂vị 由do 見kiến 聞văn 覺giác 。 知tri 於ư 八bát 種chủng 聖thánh 虛hư 妄vọng 語ngữ 者giả 。 名danh 壞hoại 實thật 義nghĩa 。 言ngôn 。

善thiện 友hữu

者giả 。 謂vị 離ly 間gian 他tha 善thiện 友hữu 故cố 。 言ngôn 。

贊tán 美mỹ

者giả 。 謂vị 粗thô 惡ác 語ngữ 。 不bất 成thành 贊tán 美mỹ 。 言ngôn 。

所sở 為vi 事sự 業nghiệp

者giả 。 謂vị 無vô 義nghĩa 語ngữ 。 不bất 能năng 成thành 就tựu 世thế 。 出xuất 世thế 間gian 諸chư 善thiện 事sự 業nghiệp 。 壞hoại 壞hoại 一nhất 學học 與dữ 諸chư 相tướng 一nhất 一nhất 相tương/tướng 合hợp 。

三Tam 明Minh 意ý 三tam 濁trược 相tương/tướng 中trung 。 言ngôn 。

執chấp 受thọ 他tha 財tài

者giả 。 謂vị 貪tham 濁trược 相tương/tướng 也dã 。 言ngôn 。

欲dục 令linh 他tha 遭tao 所sở 不bất 愛ái 事sự

者giả 。 謂vị 瞋sân 故cố 也dã 。 言ngôn 。

誹phỉ 謗báng 真chân 實thật

者giả 。 謂vị 邪tà 見kiến 也dã 。 謂vị 謗báng 世thế 間gian 無vô 真chân 羅La 漢Hán 等đẳng 。

第đệ 二nhị 。 明minh 三tam 門môn 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 列liệt 名danh 。 三tam 釋thích 。 標tiêu 文văn 可khả 見kiến 。 二nhị 列liệt 名danh 中trung 。 言ngôn 。

作tác 業nghiệp 毀hủy 壞hoại

者giả 。 身thân 。 語ngữ 七thất 相tương/tướng 也dã 。 所sở 有hữu 善thiện 業nghiệp 。 悉tất 皆giai 毀hủy 壞hoại 。 言ngôn 。

意ý 業nghiệp 毀hủy 壞hoại

謂vị 意ý 三tam 相tương/tướng 中trung 前tiền 二nhị 也dã 。

方phương 便tiện 毀hủy 壞hoại

者giả 。 謂vị 邪tà 見kiến 也dã 。 故cố 三tam 乘thừa 加gia 行hành 。 皆giai 不bất 成thành 就tựu 。 三tam 解giải 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 身thân 。 語ngữ 七thất 相tương/tướng 。 二nhị 明minh 意ý 濁trược 三tam 相tương/tướng 。 前tiền 二nhị 。 如như 論luận 。 三tam 。 意ý 三tam 相tương/tướng 中trung 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 明minh 貪tham 。 瞋sân 二nhị 相tương/tướng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

其kỳ 次thứ 二nhị 種chủng

等đẳng 也dã 。 二nhị 明minh 邪tà 見kiến 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 明minh 邪tà 見kiến 過quá 失thất 。 標tiêu 文văn 可khả 見kiến 。 二nhị 過quá 失thất 中trung 。 言ngôn 。

惡ác 見kiến 故cố

等đẳng 者giả 。 由do 惡ác 見kiến 故cố 。 一nhất 無vô 羞tu 恥sỉ 。 二nhị 無vô 慈từ 悲bi 。 三tam 造tạo 諸chư 惡ác 行hành 。 並tịnh 如như 論luận 。

三tam 。 明minh 三tam 種chủng 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 列liệt 名danh 。 並tịnh 如như 論luận 。

四tứ 。 明minh 三tam 根căn 。 分phần/phân 二nhị 。 標tiêu 文văn 可khả 見kiến 。 二nhị 釋thích 中trung 。 言ngôn 。

自tự 饒nhiêu 益ích 相tương/tướng

者giả 。 謂vị 貪tham 也dã 。 言ngôn 。

損tổn 害hại 他tha 相tương/tướng

者giả 。 謂vị 瞋sân 也dã 。 言ngôn 。

於ư 他tha 顛điên 倒đảo 相tương/tướng

者giả 。 謂vị 癡si 。 謂vị 由do 愚ngu 癡si 故cố 。 煞sát 害hại 父phụ 母mẫu 等đẳng 。 祭tế 祠từ 於ư 天thiên 。 望vọng 生sanh 天thiên 故cố 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 非phi 法pháp 而nhi 作tác 法pháp 想tưởng

言ngôn 。

不bất 應ưng 作tác

等đẳng 者giả 。 害hại 煞sát 人nhân 畜súc 祠từ 祀tự 。 是thị 不bất 應ưng 作tác 法pháp 故cố 。 言ngôn 。

堅kiên 執chấp 現hiện 行hành

者giả 。 與dữ 上thượng 二nhị 義nghĩa 相tương/tướng 合hợp 。

第đệ 二nhị 。 明minh 欲dục 。 恚khuể 。 害hại 三tam 覺giác 門môn 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

不bất 護hộ 諸chư 根căn

者giả 。 謂vị 《# 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 經kinh 》# 中trung 。

佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

有hữu 三tam 種chủng 法pháp 。 能năng 令linh 有hữu 情tình 。 不bất 能năng 善thiện 攝nhiếp 根căn 。 謂vị 欲dục 。 恚khuể 。 害hại 覺giác 。 未vị 識thức 其kỳ 義nghĩa 故cố 。 此thử 標tiêu 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 明minh 邪tà 種chủng 子tử 等đẳng 三tam 法pháp 。 二nhị 明minh 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。

初sơ 文văn 分phần/phân 三tam 。

一nhất 列liệt 名danh 。 二nhị 略lược 釋thích 。 三tam 廣quảng 解giải 。 初sơ 文văn 分phần/phân 三tam 。 一nhất 明minh 欲dục 覺giác 種chủng 子tử 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

依y 止chỉ 中trung 邪tà 法pháp 種chủng 子tử

也dã 。 謂vị 於ư 賴lại 耶da 識thức 中trung 有hữu 諸chư 雜tạp 染nhiễm 種chủng 子tử 故cố 。 二nhị 明minh 恚khuể 覺giác 種chủng 子tử 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

不bất 正chánh 思tư 惟duy 相tương/tướng

也dã 。 謂vị 於ư 違vi 情tình 境cảnh 所sở 不bất 能năng 正chánh 對đối 治trị 故cố 。 生sanh 恚khuể 恨hận 故cố 。 熏huân 藏tạng 識thức 中trung 。 三Tam 明Minh 害hại 覺giác 種chủng 子tử 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 私tư 隱ẩn 處xứ

等đẳng 也dã 。 謂vị 害hại 前tiền 人nhân 故cố 。 私tư 心tâm 隱ẩn 匿nặc 。 不bất 形hình 於ư 口khẩu 故cố 。 二nhị 。 略lược 釋thích 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

如như 是thị 三tam 種chủng 當đương 知tri

等đẳng 也dã 。 三tam 。 廣quảng 解giải 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 欲dục 尋tầm 思tư 。 二nhị 明minh 恚khuể 尋tầm 思tư 。 三Tam 明Minh 害hại 尋tầm 思tư 。 四tứ 明minh 白bạch 品phẩm 。 初sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 己kỷ 德đức 。 二nhị 依y 不bất 失thất 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

依y 四tứ 處xứ 所sở 發phát 生sanh

者giả 。 謂vị 於ư 順thuận 四tứ 法pháp 中trung 故cố 發phát 生sanh 三tam 覺giác 。 謂vị 於ư 利lợi 。 譽dự 。 稱xưng 。 樂nhạo/nhạc/lạc 四tứ 種chủng 也dã 。 於ư 衰suy 毀hủy 等đẳng 中trung 不bất 貪tham 慾dục 故cố 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

自tự 己kỷ 利lợi 等đẳng 四tứ 種chủng 白bạch 品phẩm

也dã 。 謂vị 欲dục 獲hoạch 得đắc 四tứ 法pháp 故cố 。 而nhi 起khởi 欲dục 覺giác 。 二nhị 。 明minh 依y 不bất 失thất 中trung 。 言ngôn 。

或hoặc 為vi 不bất 失thất

者giả 。 或hoặc 求cầu 得đắc 已dĩ 令linh 不bất 失thất 故cố 。 亦diệc 生sanh 欲dục 覺giác 。 二nhị 明minh 恚khuể 尋tầm 思tư 中trung 。 言ngôn 。

於ư 能năng 障chướng 彼bỉ 怨oán

等đẳng 者giả 。 謂vị 上thượng 怨oán 及cập 中trung 怨oán 。 故cố 能năng 障chướng 修tu 於ư 世thế 。 出xuất 世thế 善thiện 。 於ư 三tam 怨oán 中trung 恆hằng 生sanh 恚khuể 故cố 。 三Tam 明Minh 害hại 尋tầm 思tư 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 正chánh 義nghĩa 。 二nhị 徵trưng 。 三tam 答đáp 所sở 以dĩ 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

於ư 親thân 友hữu 品phẩm

等đẳng 者giả 。 謂vị 與dữ 親thân 友hữu 有hữu 違vi 諍tranh 者giả 。 所sở 起khởi 害hại 心tâm 便tiện 輕khinh 微vi 故cố 。 二nhị 徵trưng 。 可khả 見kiến 。 三tam 答đáp 所sở 以dĩ 中trung 。 言ngôn 。

不bất 生sanh 全toàn 斷đoạn

者giả 。 謂vị 若nhược 於ư 非phi 親thân 友hữu 中trung 有hữu 違vi 諍tranh 者giả 。 或hoặc 作tác 斷đoạn 命mạng 根căn 之chi 害hại 心tâm 故cố 。 若nhược 是thị 親thân 友hữu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

唯duy 有hữu 輕khinh 微vi

等đẳng 也dã 。 謂vị 或hoặc 與dữ 苦khổ 言ngôn 及cập 與dữ 謫# 罰phạt 等đẳng 方phương 便tiện 門môn 中trung 。 令linh 其kỳ 改cải 悔hối 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

訓huấn 罰phạt 之chi 欲dục

也dã 。 四tứ 。 明minh 白bạch 品phẩm 。 如như 論luận 。

第đệ 二nhị 。 明minh 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 列liệt 名danh 。 三tam 解giải 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

略lược 有hữu 四tứ 門môn

者giả 。 此thử 中trung 有hữu 問vấn 。

上thượng 言ngôn

依y 止chỉ 中trung 邪tà 法pháp 種chủng 子tử

者giả 。 有hữu 其kỳ 幾kỷ 種chủng 。 故cố 論luận 答đáp 云vân 。

略lược 有hữu 四tứ 種chủng 。

二nhị 。 列liệt 名danh 。 如như 論luận 。 三tam 。 解giải 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 世thế 間gian 種chủng 子tử 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 欲dục 。 色sắc 。 無vô 色sắc 繫hệ 。

也dã 。 二nhị 明minh 出xuất 世thế 種chủng 子tử 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 證chứng 三tam 乘thừa 種chủng

也dã 。 三Tam 明Minh 不bất 清thanh 淨tịnh 種chủng 子tử 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

欲dục 繫hệ 諸chư 行hành 種chủng 子tử

也dã 。 四tứ 明minh 清thanh 淨tịnh 種chủng 子tử 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 列liệt 名danh 。 三tam 解giải 釋thích 。 初sơ 二nhị 文văn 可khả 見kiến 。 三tam 解giải 釋thích 中trung 。 言ngôn 。

能năng 證chứng 三tam 乘thừa

等đẳng 者giả 。 謂vị 三tam 乘thừa 行hành 人nhân 。 因nhân 及cập 果quả 位vị 。 唯duy 修tu 無vô 漏lậu 。 故cố 所sở 有hữu 種chủng 子tử 得đắc 名danh 清thanh 淨tịnh 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

名danh 出xuất 世thế 間gian 淨tịnh

也dã 。 問vấn 。

三tam 乘thừa 因nhân 果quả 名danh 清thanh 淨tịnh 種chủng 者giả 。 與dữ 理lý 無vô 違vi 。 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 。 何hà 故cố 立lập 爾nhĩ 。 答đáp 。

對đối 欲dục 界giới 中trung 無vô 輕khinh 安an 故cố 。 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 立lập 名danh 清thanh 淨tịnh 。

第đệ 三tam 异# 門môn 。 明minh 三tam 愛ái 等đẳng 九cửu 種chủng 三tam 法pháp 。 分phần/phân 九cửu 。

一nhất 明minh 欲dục 愛ái 。 色sắc 愛ái 。 無vô 色sắc 愛ái 三tam 法pháp 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 解giải 釋thích 。 標tiêu 文văn 分phần/phân 二nhị 。 一nhất 明minh 過quá 患hoạn 。 二nhị 功công 德đức 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

有hữu 漏lậu 法pháp 因nhân

者giả 。 謂vị 三tam 界giới 種chủng 子tử 皆giai 名danh 有hữu 漏lậu 法pháp 因nhân 。 二nhị 明minh 功công 德đức 者giả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 知tri 能năng 斷đoạn

也dã 。 謂vị 能năng 修tu 三tam 乘thừa 行hành 。 為vi 方phương 便tiện 故cố 。 第đệ 二nhị 。 解giải 釋thích 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 。 明minh 欲dục 界giới 愛ái 繫hệ ,# 二nhị 。 例lệ 餘dư 二nhị 愛ái 。 並tịnh 如như 論luận 可khả 知tri 。

第đệ 二nhị 。 明minh 煩phiền 惱não 愛ái 等đẳng 三tam 愛ái 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 種chủng

者giả 。 一nhất 煩phiền 惱não 愛ái 。 二nhị 有hữu 漏lậu 生sanh 起khởi 愛ái 。 三tam 壞hoại 愛ái 。 引dẫn 經kinh 如như 前tiền 。 二nhị 釋thích 中trung 。 言ngôn 。

勝thắng 欲dục 發phát 意ý

等đẳng 者giả 。 謂vị 於ư 勝thắng 妙diệu 。 五ngũ 欲dục 之chi 中trung 。 發phát 意ý 悕hy 求cầu 故cố 。 能năng 招chiêu 欲dục 界giới 之chi 果quả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

名danh 初sơ 煩phiền 惱não 趣thú

言ngôn 。

勝thắng 自tự 體thể 中trung 發phát 意ý

者giả 。 謂vị 由do 迷mê 真chân 性tánh 故cố 。 執chấp 上thượng 二nhị 界giới 諸chư 天thiên 與dữ 為vi 究cứu 竟cánh 修tu 不bất 動động 行hành 。 生sanh 上thượng 二nhị 界giới 。 故cố 論luận 。

名danh 第đệ 二nhị 煩phiền 惱não 趣thú

言ngôn 。

於ư 邪tà 解giải 脫thoát 發phát 意ý

等đẳng 者giả 。 雖tuy 聞văn 有hữu 其kỳ 。 究cứu 竟cánh 解giải 脫thoát 。 不bất 知tri 修tu 行hành 方phương 便tiện 故cố 。 執chấp 雞kê 狗cẩu 戒giới 等đẳng 為vi 因nhân 。 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 終chung 不bất 能năng 出xuất 三tam 界giới 。 之chi 苦khổ 敗bại 壞hoại 之chi 身thân 。 名danh 有hữu 漏lậu 壞hoại 愛ái 。 言ngôn 壞hoại 者giả 。 雖tuy 於ư 邪tà 法pháp 無vô 利lợi 勤cần 苦khổ 。 於ư 現hiện 在tại 中trung 能năng 壞hoại 自tự 身thân 。 二nhị 壞hoại 三tam 乘thừa 當đương 來lai 人nhân 天thiên 及cập 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 之chi 果quả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

名danh 第đệ 三tam 煩phiền 惱não 趣thú

故cố 論luận 文văn 言ngôn 名danh 第đệ 三tam 煩phiền 惱não 趣thú 。

第đệ 三tam 。 明minh 三tam 求cầu 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 解giải 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

欲dục 為vi 根căn 本bổn

者giả

佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

有hữu 三tam 種chủng 有hữu 情tình 。 欲dục 三tam 種chủng 根căn 本bổn 故cố 。 而nhi 造tạo 諸chư 業nghiệp 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

一nhất 者giả 欲dục 求cầu 。 二nhị 者giả 有hữu 求cầu 。 三tam 邪tà 梵Phạm 行hạnh 求cầu 。 二nhị 。 解giải 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

初sơ 言ngôn

得đắc 勝thắng 欲dục

者giả 。 為vi 求cầu 欲dục 界giới 果quả 故cố 。 二nhị 言ngôn 。

得đắc 勝thắng 自tự 體thể

者giả 。 謂vị 求cầu 上thượng 二nhị 界giới 果quả 故cố 。 三tam 邪tà 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 為vi 諸chư 外ngoại 道đạo 求cầu 無vô 想tưởng 天thiên 及cập 非phi 想tưởng 地địa 。 為vì 解giải 脫thoát 故cố 。 與dữ 上thượng 三tam 求cầu 。 隨tùy 次thứ 配phối 釋thích 。

第đệ 四tứ 。 明minh 三tam 有hữu 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 列liệt 名danh 。 三tam 解giải 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

諸chư 行hành 威uy 勢thế

者giả 。 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 。 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

有hữu 有hữu 三tam 種chủng 。 有hữu 情tình 於ư 三tam 界giới 中trung 。 攝nhiếp 受thọ 自tự 體thể 為vi 業nghiệp 有hữu 。 中trung 有hữu 。 异# 熟thục 有hữu 。 二nhị 。 列liệt 名danh 。 如như 論luận 。 三tam 。 解giải 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 業nghiệp 有hữu 者giả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

牽khiên 引dẫn 威uy 勢thế 也dã 。 謂vị 善thiện 惡ác 業nghiệp 各các 有hữu 能năng 引dẫn 自tự 果quả 。 各các 有hữu 威uy 勢thế 故cố 。 名danh 能năng 引dẫn 之chi 業nghiệp 。

二nhị 。 中trung 有hữu 者giả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 得đắc 威uy 勢thế

也dã 。 謂vị 中trung 有hữu 。 中trung 有hữu 威uy 勢thế 故cố 。 能năng 得đắc 欲dục 界giới 及cập 色sắc 界giới 現hiện 果quả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

正chánh 現hiện 在tại 前tiền

健kiện 達đạt 縛phược

者giả 。 此thử 云vân 食thực 香hương 。 即tức 是thị 中trung 有hữu 。 三tam 。 异# 熟thục 有hữu 者giả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

成thành 滿mãn 威uy 勢thế

也dã 。 謂vị 住trụ 善thiện 中trung 有hữu 者giả 。 謂vị 欲dục 。 色sắc 界giới 中trung 。 成thành 其kỳ 人nhân 天thiên 善thiện 果quả 。 住trụ 不bất 善thiện 者giả 。 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 成thành 三tam 惡ác 趣thú 。 故cố 云vân 。

淨tịnh 。 不bất 淨tịnh 業nghiệp 异# 熟thục 。

也dã 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 雖tuy 無vô 中trung 有hữu 。 隨tùy 不bất 動động 業nghiệp 。 成thành 彼bỉ 四tứ 蘊uẩn 。 亦diệc 名danh 异# 熟thục 有hữu 。

第đệ 五ngũ 。 明minh 不bất 知tri 三tam 世thế 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

自tự 體thể 差sai 別biệt

者giả 。 謂vị 由do 三tam 世thế 迷mê 因nhân 果quả 無vô 知tri 故cố 。 於ư 三tam 世thế 中trung 。 受thọ 欲dục 界giới 果quả 。 由do 迷mê 真chân 性tánh 無vô 知tri 故cố 。 於ư 三tam 世thế 中trung 。 受thọ 上thượng 二nhị 界giới 五ngũ 蘊uẩn 。 四tứ 蘊uẩn 果quả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 生sanh 三tam 世thế 自tự 體thể 差sai 別biệt

二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 過quá 去khứ 無vô 知tri 。 二nhị 明minh 現hiện 在tại 無vô 知tri 。 三Tam 明Minh 未vị 來lai 無vô 知tri 。 並tịnh 如như 論luận 可khả 知tri 。

第đệ 六lục 。 明minh 病bệnh 。 老lão 。 死tử 三tam 畏úy 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 果quả 利lợi 。 三tam 列liệt 名danh 。 四tứ 明minh 觀quán 過quá 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

未vị 究cứu 竟cánh 聖thánh

等đẳng 者giả

佛Phật 告cáo 比Bỉ 丘Khâu 。

有hữu 三tam 種chủng 法pháp 。 能năng 令linh 三tam 乘thừa 未vị 究cứu 竟cánh 聖thánh 共cộng 諸chư 异# 生sanh 災tai 患hoạn 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

為vi 老lão 。 病bệnh 。 死tử 。 言ngôn 。

未vị 究cứu 竟cánh

者giả 。 謂vị 未vị 證chứng 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 來lai 。 皆giai 生sanh 。 老lão 。 病bệnh 。 死tử 故cố 。 二nhị 明minh 果quả 利lợi 中trung 。 言ngôn 。

厭yếm 怖bố

者giả 。 若nhược 有hữu 能năng 於ư 老lão 。 病bệnh 。 死tử 中trung 。 能năng 生sanh 厭yếm 怖bố 修tu 聖thánh 道Đạo 者giả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

速tốc 當đương 斷đoạn 除trừ 三tam 種chủng 驕kiêu 逸dật

言ngôn 。

三tam 驕kiêu 逸dật

者giả 。 一nhất 無vô 病bệnh 想tưởng 。 二nhị 起khởi 少thiếu 年niên 想tưởng 。 三tam 起khởi 長trường 壽thọ 想tưởng 。 若nhược 能năng 不bất 起khởi 此thử 三tam 種chủng 想tưởng 。 便tiện 能năng 修tu 行hành 三tam 乘thừa 諸chư 行hành 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

修tu 習tập 現hiện 法pháp 涅Niết 槃Bàn 方phương 便tiện

三tam 。 列liệt 名danh 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 無vô 病bệnh 衰suy 退thoái 。 謂vị 由do 無Vô 學Học 已dĩ 下hạ 皆giai 有hữu 。 四tứ 百bách 四tứ 病bệnh 。 故cố 衰suy 退thoái 無vô 病bệnh 。 所sở 以dĩ 云vân 瘡sang [序-予+幾]# 。 阿A 羅La 漢Hán 也dã 。 二nhị 少thiếu 年niên 衰suy 退thoái 者giả 。 謂vị 髮phát 白bạch 面diện 皺trứu 等đẳng 。 能năng 退thoái 少thiếu 年niên 之chi 相tướng 。 三tam 壽thọ 命mạng 衰suy 退thoái 者giả 。 謂vị 由do 壽thọ 盡tận 。 故cố 所sở 修tu 善thiện 惡ác 及cập 三tam 乘thừa 行hành 悉tất 皆giai 失thất 。 故cố 《# 無vô 常thường 經kinh 》# 云vân 。

有hữu 三tam 法pháp 於ư 諸chư 世thế 間gian 。 是thị 不bất 可khả 愛ái 。 是thị 不bất 光quang 澤trạch 。 是thị 不bất 稱xưng 意ý 。 何hà 者giả 為vi 三tam 。 謂vị 老lão 。 病bệnh 。 死tử 。

四tứ 明minh 觀quán 過quá 中trung 。 言ngôn 。

其kỳ 有hữu 智trí 者giả

等đẳng 者giả 。 謂vị 三tam 乘thừa 人nhân 行hành 勸khuyến 諸chư 行hành 人nhân 。 有hữu 智trí 之chi 人nhân 。 應ưng 觀quán 未vị 來lai 老lão 病bệnh 死tử 。 修tu 對đối 持trì 行hành 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

定định 當đương 隨tùy 逐trục

故cố 經Kinh 云vân 。

老lão 病bệnh 死tử 苦khổ 恆hằng 隨tùy 逐trục

等đẳng 也dã 。

第đệ 七thất 。 明minh 三tam 受thọ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

身thân 分phần/phân 差sai 別biệt

者giả 。 謂vị 五ngũ 趣thú 有hữu 情tình 。 所sở 受thọ 苦khổ 樂lạc 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 言ngôn 。

能năng 急cấp 繫hệ 縛phược

者giả 。 謂vị 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 貪tham 和hòa 合hợp 故cố 。 於ư 苦khổ 受thọ 中trung 貪tham 遠viễn 離ly 故cố 。 於ư 平bình 等đẳng 受thọ 亦diệc 希hy 望vọng 故cố 。 瞋sân 。 癡si 準chuẩn 此thử 。 由do 此thử 三tam 種chủng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 急cấp 繫hệ 縛phược

等đẳng 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。 一nhất 。 明minh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 饒nhiêu 益ích

也dã 。 謂vị 順thuận 情tình 益ích 根căn 故cố 。 二nhị 。 明minh 能năng 苦khổ 受thọ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 損tổn 害hại

也dã 。 謂vị 損tổn 根căn 違vi 情tình 也dã 。 三tam 。 捨xả 受thọ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

平bình 等đẳng 二nhị 種chủng 俱câu 離ly

謂vị 非phi 損tổn 益ích 故cố 。

第đệ 八bát 。 明minh 三tam 苦khổ 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 列liệt 名danh 。 三tam 解giải 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 處xứ 所sở 生sanh

等đẳng 者giả 。 謂vị 《# 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 經kinh 》# 中trung 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

有hữu 有hữu 三tam 處xứ 所sở 生sanh 諸chư 苦khổ 等đẳng 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

苦khổ 苦khổ 。 變biến 為vi 苦khổ 。 行hành 苦khổ 。 二nhị 。 列liệt 名danh 中trung 。 言ngôn 。

合hợp 會hội 所sở 生sanh 苦khổ

者giả 。 謂vị 若nhược 怨oán 家gia 現hiện 前tiền 之chi 時thời 。 生sanh 其kỳ 苦khổ 故cố 。 言ngôn 。

乖quai 離ly

者giả 。 謂vị 變biến 苦khổ 也dã 。 言ngôn 。

平bình 等đẳng 相tương 續tục

者giả 。 謂vị 行hành 苦khổ 也dã 。 三tam 釋thích 中trung 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 釋thích 苦khổ 苦khổ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

初sơ 由do 損tổn 害hại 和hòa 合hợp 為vi 由do

損tổn 根căn 違vi 情tình 之chi 境cảnh 現hiện 前tiền 故cố 。 二nhị 明minh 變biến 苦khổ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

二nhị 由do 饒nhiêu 益ích 位vị 變biến 壞hoại 故cố

謂vị 益ích 根căn 順thuận 情tình 境cảnh 離ly 別biệt 之chi 時thời 也dã 。 三Tam 明Minh 行hành 苦khổ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 明minh 正chánh 義nghĩa 。 二nhị 明minh 聖thánh 見kiến 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

於ư 一nhất 切thiết 位vị

等đẳng 者giả 。 謂vị 三tam 界giới 五ngũ 趣thú 。 五ngũ 蘊uẩn 之chi 身thân 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 生sanh 諸chư 苦khổ 故cố 。 如như 有hữu 遷thiên 變biến 。 二nhị 明minh 聖thánh 見kiến 中trung 。 言ngôn 。

唯duy 眾chúng 聖thánh 賢hiền

等đẳng 者giả 。 此thử 中trung 有hữu 問vấn 。

如như 是thị 微vi 細tế 行hành 苦khổ 之chi 相tướng 。 誰thùy 能năng 知tri 也dã 。 故cố 論luận 答đáp 云vân 。

唯duy 眾chúng 聖thánh 等đẳng 也dã 。 謂vị 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 有hữu 學học 。 無Vô 學Học 。 以dĩ 聖thánh 慧tuệ 眼nhãn 。 方phương 能năng 了liễu 知tri 五ngũ 蘊uẩn 諸chư 行hành 唯duy 是thị 其kỳ 苦khổ 。 故cố 《# 俱câu 舍xá 釋thích 頌tụng 》# 云vân 。

掌chưởng 中trung 置trí 一nhất 毫hào 。 眾chúng 人nhân 不bất 能năng 覺giác 。 若nhược 有hữu 於ư 眼nhãn 中trung 。 即tức 生sanh 於ư 苦khổ 惱não 。 諸chư 聖thánh 猶do 如như 眼nhãn 。 凡phàm 夫phu 猶do 如như 掌chưởng 。 不bất 了liễu 行hành 苦khổ 毛mao 。

第đệ 九cửu 。 明minh 三tam 驕kiêu 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

預dự 流lưu 果quả 支chi

者giả 。 謂vị 因nhân 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 大đại 驕kiêu 。 二nhị 明minh 相tướng 似tự 驕kiêu 。 三Tam 明Minh 劣liệt 驕kiêu 。 並tịnh 如như 論luận 。

第đệ 四tứ 异# 門môn 。 明minh 三tam 世thế 等đẳng 十thập 種chủng 三tam 法pháp 。 分phần/phân 十thập 。

一nhất 明minh 三tam 世thế 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 標tiêu 文văn 可khả 見kiến 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 過quá 去khứ 種chủng 子tử 。 二nhị 明minh 未vị 來lai 種chủng 子tử 。 三Tam 明Minh 現hiện 在tại 種chủng 子tử 。 並tịnh 如như 論luận 可khả 知tri 。

第đệ 二nhị 。 明minh 三tam 種chủng 言ngôn 說thuyết 依y 處xứ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 標tiêu 文văn 可khả 見kiến 。 二nhị 釋thích 分phần/phân 三tam 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 去khứ 。 來lai 。 今kim 。

第đệ 三tam 。 明minh 三tam 種chủng 色sắc 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 列liệt 名danh 。 三tam 解giải 釋thích 。 初sơ 文văn 可khả 見kiến 。 二nhị 列liệt 名danh 中trung 。 言ngôn 。

安an 立lập

者giả 。 以dĩ 上thượng 顯hiển 。 形hình 。 作tác 用dụng 三tam 色sắc 。 一nhất 一nhất 相tương/tướng 合hợp 。 三tam 解giải 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 顯hiển 色sắc 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

眼nhãn 識thức 所sở 取thủ

也dã 。 二nhị 明minh 形hình 色sắc 中trung 。 言ngôn 。

自tự 處xứ 所sở

等đẳng 者giả 。 謂vị 五ngũ 根căn 四tứ 塵trần 各các 守thủ 自tự 界giới 。 復phục 能năng 障chướng 礙ngại 餘dư 色sắc 。 謂vị 如như 眼nhãn 根căn 性tánh 是thị 形hình 色sắc 。 但đãn 守thủ 自tự 界giới 。 餘dư 耳nhĩ 識thức 等đẳng 皆giai 不bất 生sanh 故cố 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

障chướng 礙ngại 餘dư 色sắc 行hành 住trụ

言ngôn 。

總tổng 有hữu 十thập 種chủng

者giả 。 謂vị 若nhược 眼nhãn 所sở 觀quán 色sắc 為vi 顯hiển 色sắc 者giả 。 則tắc 有hữu 九cửu 種chủng 。 若nhược 兼kiêm 眼nhãn 色sắc 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

當đương 知tri 一nhất 切thiết

等đẳng 也dã 。 三Tam 明Minh 作tác 用dụng 色sắc 中trung 。 言ngôn 。

及cập 定định 地địa 色sắc

者giả 。 謂vị 觀quán 行hành 者giả 於ư 修tu 行hành 定định 中trung 所sở 變biến 色sắc 境cảnh 。 名danh 定định 地địa 色sắc 。 言ngôn 。

淨tịnh 定định

者giả 。 謂vị 除trừ 外ngoại 道đạo 諸chư 邪tà 定định 故cố 。 言ngôn 。

是thị 內nội 化hóa 心tâm 境cảnh 界giới

者giả 。 此thử 中trung 有hữu 問vấn 。

此thử 定định 地địa 色sắc 從tùng 何hà 如như 有hữu 。 故cố 論luận 答đáp 云vân 。

當đương 知tri 是thị 內nội

等đẳng 也dã 。 謂vị 從tùng 定định 心tâm 所sở 化hóa 現hiện 故cố 。 言ngôn 。

亦diệc 是thị 未vị 滿mãn

者giả 。 此thử 定định 地địa 色sắc 但đãn 是thị 小tiểu 聖thánh 定định 心tâm 變biến 故cố 。 不bất 同đồng 菩Bồ 薩Tát 及cập 與dữ 諸chư 佛Phật 。 圓viên 滿mãn 定định 果quả 所sở 變biến 定định 果quả 。 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 皆giai 得đắc 受thọ 用dụng 。 此thử 唯duy 定định 變biến 。 暫tạm 見kiến 還hoàn 無vô 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

亦diệc 是thị 未vị 滿mãn 變biến 化hóa 心tâm 果quả

若nhược 論luận 無vô 表biểu 。 通thông 於ư 善thiện 惡ác 。 此thử 獨độc 定định 。 故cố 遍biến 說thuyết 也dã 。

第đệ 四tứ 。 明minh 三tam 種chủng 心tâm 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

所sở 隨tùy 逐trục 心tâm

者giả 。 此thử 亦diệc 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 。 佛Phật 告cáo 比Bỉ 丘Khâu 。

有hữu 三tam 種chủng 心tâm 。 為vi 諸chư 煩phiền 惱não 。 之chi 所sở 隨tùy 逐trục 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

一nhất 有hữu 如như 瘡sang 心tâm 。 二nhị 如như 電điện 光quang 心tâm 。 三tam 如như 金kim 剛cang 心tâm 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 釋thích 有hữu 瘡sang 心tâm 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

諸chư 异# 生sanh 心tâm

謂vị 諸chư 异# 生sanh 所sở 有hữu 心tâm 量lượng 。 從tùng 煩phiền 惱não 瘡sang 之chi 所sở 起khởi 故cố 。 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。 名danh 之chi 為vi 瘡sang 。 二nhị 。 如như 電điện 光quang 心tâm 者giả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

未vị 滿mãn 學học 心tâm

謂vị 三tam 乘thừa 人nhân 見kiến 修tu 位vị 中trung 。 雖tuy 能năng 離ly 諸chư 粗thô 相tương/tướng 煩phiền 惱não 。 然nhiên 有hữu 修tu 道Đạo 本bổn 地địa 諸chư 惑hoặc 。 數sác 數sác 現hiện 行hành 。 亟# 修tu 加gia 行hành 。 數số 改cải 轉chuyển 故cố 。 能năng 取thủ 上thượng 定định 。 故cố 曰viết 電điện 光quang 。 三tam 。 言ngôn 金kim 剛cang 心tâm 者giả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

已dĩ 滿mãn 學học 心tâm

謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 最tối 後hậu 學học 邊biên 定định 。 名danh 曰viết 金Kim 剛Cang 。 從tùng 此thử 心tâm 後hậu 更cánh 無vô 所sở 斷đoạn 故cố 也dã 。

第đệ 五ngũ 。 明minh 三tam 種chủng 聽thính 法Pháp 人nhân 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 種chủng 人nhân

者giả 。 一nhất 如như 覆phú 器khí 人nhân 。 二nhị 如như 漏lậu 器khí 人nhân 。 三tam 待đãi 慧tuệ 人nhân 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 覆phú 器khí 人nhân 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 法pháp 。 於ư 義nghĩa 不bất 能năng 受thọ 持trì 。

二nhị 明minh 如như 漏lậu 器khí 人nhân 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

唯duy 能năng 領lãnh 受thọ

等đẳng 也dã 。 三Tam 明Minh 如như 待đãi 智trí 人nhân 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 受thọ 持trì

也dã 。

第đệ 六lục 。 明minh 三tam 種chủng 行hành 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

是thị 修tu 行hành

等đẳng 者giả 。 此thử 亦diệc 《# 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 經kinh 》# 中trung 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

有hữu 三tam 種chủng 法pháp 。 是thị 修tu 行hành 者giả 。 觀quán 身thân 語ngữ 意ý 無vô 常thường 性tánh 觀quán 。 趣thú 入nhập 上thượng 首thủ 。

何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

一nhất 身thân 行hành 觀quán 。 二nhị 語ngữ 行hành 觀quán 。 三tam 意ý 行hành 觀quán 。 彼bỉ 但đãn 列liệt 名danh 。 未vị 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。 故cố 此thử 標tiêu 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 釋thích 身thân 行hành 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

入nhập 出xuất 息tức

也dã 。 謂vị 依y 入nhập 出xuất 息tức 故cố 。 造tạo 作tác 身thân 行hành 。 能năng 觀quán 此thử 行hành 是thị 無vô 常thường 性tánh 者giả 。 乃nãi 能năng 趣thú 入nhập 三tam 乘thừa 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 明minh 語ngữ 行hành 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 謂vị 。

尋tầm 伺tứ

也dã 。 由do 尋tầm 伺tứ 故cố 。 方phương 發phát 語ngữ 言ngôn 。 由do 彼bỉ 行hành 人nhân 觀quán 此thử 語ngữ 行hành 是thị 無vô 常thường 性tánh 。 故cố 能năng 趣thú 入nhập 三tam 乘thừa 涅Niết 槃Bàn 。 三Tam 明Minh 意ý 行hành 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 謂vị 。

想tưởng 思tư

也dã 。 由do 想tưởng 及cập 思tư 。 發phát 起khởi 意ý 行hành 。 此thử 亦diệc 應ưng 觀quán 是thị 無vô 常thường 性tánh 。 方phương 能năng 趣thú 入nhập 三tam 乘thừa 涅Niết 槃Bàn 。

第đệ 七thất 。 明minh 三tam 種chủng 上thượng 座tòa 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

應ưng 受thọ 敬kính 養dưỡng

者giả 。 謂vị 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 佛Phật 告cáo 大đại 眾chúng 。

我ngã 世thế 有hữu 三tam 種chủng 上thượng 座tòa 為vi 尊tôn 勝thắng 。 故cố 應ưng 受thọ 人nhân 天thiên 。 恭cung 敬kính 供cúng 養dường 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

一nhất 言ngôn 說thuyết 上thượng 座tòa 。 二nhị 種chủng 姓tánh 上thượng 座tòa 。 三tam 法pháp 爾nhĩ 上thượng 座tòa 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 言ngôn 說thuyết 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

年niên 齒xỉ 增tăng 上thượng

謂vị 若nhược 在tại 家gia 。 要yếu 須tu 年niên 歲tuế 大đại 者giả 先tiên 受thọ 利lợi 養dưỡng 。 如như 祖tổ 父phụ 等đẳng 。 若nhược 出xuất 家gia 。 須tu 依y 年niên 臘lạp 高cao 者giả 應ưng 先tiên 受thọ 。 恭cung 敬kính 供cúng 養dường 。 二nhị 明minh 種chủng 姓tánh 上thượng 座tòa 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

族tộc 姓tánh 增tăng 上thượng

也dã 。 此thử 唯duy 俗tục 說thuyết 。 謂vị 王vương 種chủng 等đẳng 先tiên 應ưng 受thọ 世thế 間gian 利lợi 養dưỡng 故cố 。 三Tam 明Minh 法pháp 爾nhĩ 上thượng 座tòa 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

功công 德đức 增tăng 上thượng

也dã 。 謂vị 內nội 法pháp 中trung 。 出xuất 家gia 在tại 家gia 。 但đãn 取thủ 多đa 聞văn 戒giới 德đức 所sở 證chứng 增tăng 高cao 者giả 。 應ưng 先tiên 受thọ 恭cung 敬kính 利lợi 養dưỡng 故cố 。

第đệ 八bát 。 明minh 三tam 聚tụ 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 列liệt 名danh 。 三tam 解giải 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 種chủng 住trụ 定định 。 不bất 定định 因nhân 。

者giả 。 此thử 亦diệc 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 佛Phật 。 告cáo 大đại 眾chúng 言ngôn 。

五ngũ 趣thú 有hữu 情tình 種chủng 姓tánh 。 雖tuy 有hữu 無vô 量lượng 而nhi 以dĩ 三tam 聚tụ 因nhân 。 悉tất 皆giai 攝nhiếp 盡tận 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

一nhất 者giả 惡ác 趣thú 定định 因nhân 。 二nhị 者giả 善thiện 趣thú 及cập 涅Niết 槃Bàn 定định 因nhân 。 三tam 者giả 不bất 定định 因nhân 。 二nhị 列liệt 名danh 。 如như 論luận 。 三tam 釋thích 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 明minh 惡ác 趣thú 定định 因nhân 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 無vô 間gian 業nghiệp

若nhược 有hữu 造tạo 作tác 煞sát 父phụ 。 害hại 母mẫu 。 煞sát 阿A 羅La 漢Hán 。 破phá 和hòa 合hợp 僧Tăng 。 出xuất 佛Phật 身thân 血huyết 。 此thử 五ngũ 業nghiệp 者giả 。 隨tùy 上thượng 中trung 下hạ 。 必tất 定định 墮đọa 於ư 。 三tam 惡ác 趣thú 故cố 。 二nhị 明minh 善thiện 趣thú 及cập 涅Niết 槃Bàn 定định 因nhân 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

無vô 漏lậu 有hữu 為vi 法pháp

也dã 。 謂vị 若nhược 修tu 三tam 乘thừa 。 無vô 漏lậu 道Đạo 者giả 。 定định 趣thú 涅Niết 槃Bàn 。 修tu 有hữu 為vi 十Thập 善Thiện 及cập 不bất 動động 業nghiệp 者giả 。 定định 生sanh 人nhân 天thiên 。 三Tam 明Minh 不bất 定định 因nhân 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 所sở 餘dư 法pháp

謂vị 若nhược 不bất 定định 種chủng 姓tánh 之chi 人nhân 隨tùy 遇ngộ 善thiện 惡ác 知tri 識thức 。 臨lâm 時thời 轉chuyển 變biến 故cố 。

第đệ 九cửu 。 明minh 三tam 舉cử 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

為vi 令linh 聖thánh 法pháp 得đắc 久cửu 住trụ

等đẳng 者giả 。 謂vị 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 。 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

我ngã 法pháp 之chi 中trung 。 有hữu 三tam 種chủng 法pháp 。 為vi 令linh 聖thánh 教giáo 得đắc 久cửu 住trụ 故cố 。 同đồng 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 輾triển 轉chuyển 舉cử 罪tội 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

謂vị 見kiến 。 聞văn 。 疑nghi 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 見kiến 舉cử 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 現hiện 見kiến 身thân 語ngữ

等đẳng 也dã 。 二nhị 明minh 聞văn 舉cử 。 故cố 論luận 云vân 。

從tùng 他tha 聞văn

也dã 。 三Tam 明Minh 疑nghi 舉cử 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

以dĩ 餘dư 相tương/tướng 比tỉ 度độ

也dã 。 謂vị 雖tuy 不bất 見kiến 聞văn 。 以dĩ 自tự 意ý 業nghiệp 比tỉ 度độ 他tha 。 行hành 來lai 出xuất 入nhập 。 疑nghi 犯phạm 其kỳ 罪tội 。

第đệ 十thập 。 明minh 三tam 不bất 護hộ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 文văn 同đồng 前tiền 。 二nhị 。 釋thích 意ý 趣thú 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 折chiết 伏phục 外ngoại 道đạo 。 二nhị 令linh 彼bỉ 生sanh 信tín 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

為vi 顯hiển 外ngoại 道đạo

等đẳng 者giả 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 亦diệc 稱xưng 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 故cố 如Như 來Lai 說thuyết 。 我ngã 有hữu 三tam 不bất 護hộ 德đức 。

一nhất 者giả 不bất 護hộ 身thân 業nghiệp 。 謂vị 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。 因nhân 位vị 之chi 時thời 已dĩ 離ly 身thân 三tam 惡ác 故cố 。 二nhị 不bất 護hộ 語ngữ 業nghiệp 。 三tam 不bất 護hộ 意ý 業nghiệp 。 由do 於ư 因nhân 中trung 已dĩ 遠viễn 離ly 故cố 。 任nhậm 運vận 不bất 起khởi 。 三tam 種chủng 惡ác 行hành 。 非phi 要yếu 功công 用dụng 作tác 意ý 制chế 伏phục 。 非phi 是thị 自tự 恃thị 己kỷ 德đức 。 意ý 為vi 摧tồi 伏phục 諸chư 外ngoại 道đạo 故cố 。 故cố 《# 根căn 本bổn 部bộ 律luật 》# 云vân 。

昔tích 在tại 王Vương 舍Xá 城Thành 中trung 。 有hữu 一nhất 居cư 士sĩ 。 見kiến 諸chư 外ngoại 道đạo 。 自tự 稱xưng 為vì 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 生sanh 疑nghi 。 故cố 請thỉnh 外ngoại 道đạo 師sư 富phú 蘭lan 那na 。 迦Ca 葉Diếp 師sư 及cập 門môn 徒đồ 。 家gia 中trung 供cúng 養dường 。 欲dục 以dĩ 驗nghiệm 之chi 。 遂toại 取thủ 彼bỉ 鉢bát 盛thịnh 粳canh 米mễ 飲ẩm 。 以dĩ 羹# 覆phú 之chi 。 是thị 時thời 。 迦Ca 葉Diếp 受thọ 鉢bát 羹# 已dĩ 。 學học 佛Phật 微vi 笑tiếu 。 弟đệ 子tử 問vấn 之chi 。 師sư 便tiện 答đáp 言ngôn 。

我ngã 見kiến 恆Hằng 河Hà 側trắc 有hữu 二nhị 獼mi 猴hầu 。 行hành 於ư 非phi 法pháp 。 故cố 我ngã 笑tiếu 之chi 。

時thời 彼bỉ 居cư 士sĩ 。 便tiện 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

見kiến 遠viễn 不bất 見kiến 近cận 。 以dĩ 羹# 覆phú 米mễ 飲ẩm 。 上thượng 自tự 不bất 能năng 見kiến 。 何hà 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 彼bỉ 外ngoại 道đạo 師sư 自tự 恥sỉ 。 遂toại 發phát 邪tà 願nguyện 而nhi 起khởi 出xuất 外ngoại 。 鉢bát 羹# 墮đọa 地địa 。 外ngoại 道đạo 蹋đạp 之chi 。 遂toại 便tiện 倒đảo 地địa 。 眾chúng 皆giai 笑tiếu 之chi 。 初sơ 妄vọng 說thuyết 獼mi 猴hầu 者giả 。 是thị 語ngữ 業nghiệp 失thất 。 發phát 邪tà 願nguyện 者giả 。 是thị 意ý 業nghiệp 失thất 。 仰ngưỡng 倒đảo 地địa 者giả 。 身thân 業nghiệp 失thất 也dã 。 廣quảng 說thuyết 如như 律luật 所sở 明minh 。 二nhị 明minh 令linh 生sanh 信tín 。 如như 論luận 。

第đệ 五ngũ 。 明minh 火hỏa 等đẳng 諸chư 三tam 法pháp 。 分phần/phân 十thập 。 初sơ 明minh 三tam 火hỏa 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

邪tà 執chấp 所sở 生sanh 大đại 火hỏa

等đẳng 者giả 。 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 。 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

有hữu 三tam 種chủng 邪tà 執chấp 所sở 生sanh 大đại 火hỏa 。 能năng 起khởi 有hữu 情tình 燒thiêu 惱não 之chi 苦khổ 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

一nhất 貪tham 火hỏa 。 二nhị 瞋sân 火hỏa 。 三tam 癡si 火hỏa 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 釋thích 貪tham 火hỏa 。 二nhị 釋thích 瞋sân 火hỏa 。 三tam 釋thích 癡si 火hỏa 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

貪tham 愛ái 。 憂ưu 愁sầu 。 顛điên 倒đảo 熱nhiệt 惱não 。

言ngôn 顛điên 倒đảo 者giả 。 為vi 由do 迷mê 真chân 性tánh 及cập 因nhân 果quả 故cố 。

第đệ 二nhị 。 明minh 三tam 種chủng 假giả 立lập 火hỏa 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

為vi 化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 福phước

等đẳng 者giả 。 世Thế 尊Tôn 為vi 化hóa 事sự 火hỏa 梵Phạm 志Chí 。 故cố 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 。 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

我ngã 法pháp 之chi 中trung 。 亦diệc 有hữu 三tam 種chủng 。 事sự 火hỏa 之chi 法pháp 。 若nhược 樂nhạo 生sanh 於ư 人nhân 天thiên 福phước 樂lạc 者giả 。 應ưng 當đương 事sự 之chi 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

一nhất 明minh 永vĩnh 事sự 火hỏa 。 二nhị 明minh 相tướng 囑chúc 火hỏa 。 三Tam 明Minh 功công 德đức 火hỏa 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 相tướng 永vĩnh 事sự 火hỏa 者giả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 謂vị 。

父phụ 母mẫu

也dã 。 若nhược 有hữu 依y 父phụ 母mẫu 恩ân 田điền 之chi 中trung 。 如như 事sự 火hỏa 婆Bà 羅La 門Môn 。 於ư 資tư 具cụ 。 飲ẩm 食thực 等đẳng 情tình 繫hệ 給cấp 侍thị 者giả 。 能năng 生sanh 天thiên 上thượng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

雖tuy 實thật 非phi 火hỏa 。 假giả 立lập 火hỏa 名danh 。

下hạ 二nhị 文văn 。 皆giai 准chuẩn 此thử 釋thích 。 二nhị 明minh 相tướng 囑chúc 火hỏa 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 為vi 。

妻thê 子tử

也dã 。 三Tam 明Minh 功công 德đức 火hỏa 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

真chân 實thật 應Ứng 供Cúng

等đẳng 。 為vi 三tam 乘thừa 有hữu 學học 。 無Vô 學Học 及cập 諸chư 凡phàm 僧Tăng 修tu 三tam 乘thừa 行hành 者giả 中trung 。 若nhược 有hữu 永vĩnh 事sự 。 能năng 得đắc 生sanh 天thiên 人nhân 中trung 故cố 。

第đệ 三tam 。 明minh 三tam 福phước 事sự 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

為vi 諸chư 樂nhạo 欲dục

等đẳng 者giả 。 引dẫn 經kinh 如như 前tiền 。 言ngôn 三tam 種chủng 法pháp 為vi 施thí 。 戒giới 。 修tu 所sở 引dẫn 福phước 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 施thí 所sở 引dẫn 福phước 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

得đắc 大đại 財tài 富phú

二nhị 明minh 戒giới 所sở 引dẫn 福phước 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

得đắc 住trụ 善thiện 趣thú

三tam 。 修tu 所sở 引dẫn 福phước 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

遠viễn 離ly 苦khổ 受thọ

等đẳng 也dã 。 謂vị 修tu 定định 故cố 。 得đắc 生sanh 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 。 若nhược 修tu 無vô 漏lậu 定định 者giả 。 能năng 得đắc 三tam 乘thừa 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 二nhị 皆giai 離ly 苦khổ 受thọ 所sở 惱não 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

一nhất 向hướng 無vô 有hữu

等đẳng 也dã 。 言ngôn 。

一nhất 向hướng

者giả 。 謂vị 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 及cập 涅Niết 槃Bàn 界giới 一nhất 向hướng 唯duy 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 故cố 云vân 。

無vô 有hữu 惱não 害hại

等đẳng 也dã 。

第đệ 四tứ 。 明minh 三tam 種chủng 欲dục 生sanh 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 種chủng

者giả 。 謂vị 現hiện 前tiền 住trụ 欲dục 。 自tự 化hóa 住trụ 欲dục 。 他tha 化hóa 欲dục 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

劣liệt 。 中trung 。 勝thắng 。

也dã 。 言ngôn 。

觀quán 待đãi 諸chư 欲dục

等đẳng 者giả 。 謂vị 觀quán 上thượng 地địa 欲dục 勝thắng 故cố 。 見kiến 下hạ 為vi 劣liệt 。 中trung 亦diệc 准chuẩn 知tri 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 現hiện 前tiền 住trụ 欲dục 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

多đa 用dụng 功công 力lực

等đẳng 也dã 。 為vi 欲dục 界giới 人nhân 及cập 四tứ 空không 居cư 天thiên 以dĩ 來lai 所sở 受thọ 五ngũ 欲dục 。 要yếu 起khởi 心tâm 量lượng 禜# 為vi 方phương 得đắc 相tương 應ứng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 現hiện 前tiền 住trụ

等đẳng 也dã 。 二nhị 明minh 自tự 化hóa 欲dục 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

少thiểu 用dụng 功công 力lực

等đẳng 也dã 。 為vi 心tâm 念niệm 之chi 所sở 伺tứ 。 五ngũ 欲dục 便tiện 現hiện 前tiền 故cố 。 故cố 云vân 。

依y 心tâm 諸chư 欲dục

也dã 。 三Tam 明Minh 他tha 化hóa 欲dục 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

極cực 少thiểu 功công 力lực

等đẳng 也dã 。 謂vị 此thử 天thiên 中trung 。 不bất 假giả 起khởi 心tâm 。 但đãn 受thọ 餘dư 天thiên 所sở 化hóa 五ngũ 欲dục 。 亦diệc 名danh 依y 心tâm 欲dục 也dã 。

第đệ 五ngũ 。 明minh 三tam 種chủng 樂lạc 生sanh 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 種chủng 樂lạc 生sanh

者giả 。 謂vị 離ly 生sanh 。 定định 生sanh 。 離ly 喜hỷ 樂lạc 也dã 。 言ngôn 。

劣liệt 。 中trung 。 勝thắng 。

者giả 。 以dĩ 上thượng 三tam 乘thừa 隨tùy 次thứ 而nhi 配phối 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 離ly 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

有hữu 尋tầm 伺tứ 喜hỷ

二nhị 明minh 定định 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

無vô 尋tầm 伺tứ 喜hỷ

三Tam 明Minh 離ly 喜hỷ 樂lạc 。 初sơ 無vô 苦khổ 受thọ 故cố 。 二nhị 無vô 憂ưu 受thọ 故cố 。 三tam 無vô 喜hỷ 受thọ 故cố 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 唯duy 有hữu 捨xả 壽thọ 。 故cố 此thử 不bất 明minh 。

第đệ 六lục 。 明minh 三tam 種chủng 慧tuệ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 種chủng 慧tuệ

者giả 。 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 言ngôn 。

覺giác 悟ngộ 所sở 知tri

者giả 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 以dĩ 聞văn 。 思tư 。 修tu 故cố 能năng 知tri 四Tứ 諦Đế 。 若nhược 是thị 緣Duyên 覺Giác 能năng 知tri 順thuận 流lưu 。 逆nghịch 流lưu 。 菩Bồ 薩Tát 種chủng 姓tánh 能năng 了liễu 二nhị 諦đế 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 令linh 三tam 乘thừa 出xuất 離ly 眾chúng 苦khổ

也dã 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

為vi 聞văn 。 思tư 。 修tu 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 聞văn 慧tuệ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

從tùng 他tha 聞văn 音âm

言ngôn 。

種chủng 類loại

者giả 。 謂vị 三tam 乘thừa 種chủng 類loại 也dã 。 二nhị 明minh 思tư 慧tuệ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

內nội 正chánh 思tư 惟duy 種chủng 類loại

也dã 。 三Tam 明Minh 修tu 慧tuệ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

長trường 時thời 修tu 習tập

也dã 。

第đệ 七thất 。 明minh 三tam 種chủng 名danh 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 種chủng 覺giác 悟ngộ

者giả 。 謂vị 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 。 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

有hữu 三tam 種chủng 名danh 。 遍biến 攝nhiếp 凡phàm 聖thánh 諸chư 名danh 皆giai 盡tận 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

一nhất 者giả 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 名danh 。 二nhị 者giả 有hữu 學học 名danh 。 三tam 者giả 無Vô 學Học 名danh 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 俱câu 縛phược 。 二nhị 不bất 具cụ 縛phược 。 三tam 全toàn 無vô 縛phược 。 以dĩ 上thượng 三tam 名danh 。 隨tùy 次thứ 配phối 釋thích 。

第đệ 八bát 。 明minh 三tam 根căn 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 種chủng 所sở 應ứng 作tác 事sự

等đẳng 者giả 。 此thử 亦diệc 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 。 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

我ngã 法pháp 之chi 中trung 。 有hữu 三tam 種chủng 所sở 應ứng 作tác 事sự 等đẳng 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

一nhất 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 二nhị 已dĩ 知tri 根căn 。 三tam 具cụ 知tri 根căn 。 言ngôn 。

信tín 等đẳng

者giả 。 謂vị 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 及cập 十thập 一nhất 善thiện 法Pháp 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

永vĩnh 斷đoạn 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn

等đẳng 也dã 。 二nhị 明minh 已dĩ 知tri 根căn 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

永vĩnh 斷đoạn 修tu 道Đạo 所sở 斷đoạn

等đẳng 也dã 。 三Tam 明Minh 具cụ 知tri 根căn 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

證chứng 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 已dĩ 。 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。

也dã 。 此thử 中trung 雖tuy 於ư 小Tiểu 乘Thừa 而nhi 立lập 三tam 根căn 。 義nghĩa 通thông 大Đại 乘Thừa 說thuyết 者giả 。 應ưng 知tri 。

第đệ 九cửu 。 明minh 三tam 種chủng 眼nhãn 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 。 列liệt 名danh 同đồng 前tiền 。 二nhị 釋thích 。 同đồng 前tiền 。 一nhất 明minh 肉nhục 眼nhãn 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 照chiếu 顯hiển 露lộ

等đẳng 也dã 。 二nhị 明minh 天thiên 眼nhãn 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 照chiếu 顯hiển 。 不bất 顯hiển 。

等đẳng 也dã 。 三Tam 明Minh 慧tuệ 眼nhãn 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 照chiếu 一nhất 切thiết 種chủng

前tiền 於ư 眼nhãn 耳nhĩ 。 此thử 於ư 意ý 根căn 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

若nhược 色sắc 。 非phi 色sắc 。

等đẳng 也dã 。

第đệ 十thập 。 明minh 三tam 甲giáp 冑trụ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

有hữu 三tam 法pháp 能năng 害hại 現hiện 行hành

等đẳng 者giả 。 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 。 佛Phật 告cáo 比Bỉ 丘Khâu 。

有hữu 三tam 種chủng 法pháp 。 能năng 害hại 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 怨oán 敵địch 。

一nhất 聞văn 甲giáp 冑trụ 。 二nhị 遠viễn 離ly 甲giáp 冑trụ 。 三tam 修tu 甲giáp 冑trụ 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 聞văn 甲giáp 冑trụ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

信tín 順thuận 善thiện 友hữu

為vi 從tùng 善thiện 知tri 識thức 所sở 。 隨tùy 聞văn 三tam 乘thừa 之chi 法Pháp 。 憶ức 持trì 不bất 忘vong 。 故cố 名danh 信tín 順thuận 。 二nhị 明minh 遠viễn 離ly 甲giáp 冑trụ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

不bất 與dữ 在tại 家gia 。 出xuất 家gia 。

等đẳng 也dã 。 謂vị 住trụ 空không 閒gian/nhàn 等đẳng 。 三Tam 明Minh 修tu 甲giáp 冑trụ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

內nội 正chánh 作tác 意ý

等đẳng 也dã 。 言ngôn 。

真chân 實thật 道Đạo 理lý

者giả 。 四Tứ 諦Đế 。 三tam 乘thừa 。 十thập 二nhị 緣duyên 門môn 等đẳng 也dã 。

第đệ 六lục 异# 門môn 。 明minh 三tam 種chủng 學học 等đẳng 十thập 種chủng 三tam 法pháp 。 分phần/phân 十thập 。 如như 論luận 。

一nhất 明minh 三tam 學học 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

正chánh 教giáo 誡giới 等đẳng 方phương 便tiện

者giả 。 謂vị 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 言ngôn 。

三tam 種chủng 教giáo 誡giới

者giả 。 一nhất 增tăng 上thượng 戒giới 學học 。 二nhị 增tăng 上thượng 心tâm 學học 。 三tam 增tăng 上thượng 慧tuệ 學học 。 與dữ 輾triển 轉chuyển 證chứng 後hậu 所sở 證chứng 及cập 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 一nhất 相tương/tướng 合hợp 。 初sơ 依y 見kiến 道đạo 。 次thứ 依y 修tu 道Đạo 。 後hậu 依y 無Vô 學Học 道đạo 。 隨tùy 次thứ 配phối 釋thích 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 增tăng 上thượng 戒giới 學học 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 尸thi 羅la 正chánh 教giáo 誡giới 方phương 便tiện

也dã 。 二nhị 明minh 增tăng 上thượng 心tâm 學học 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 心tâm 住trụ 正chánh 教giáo 誡giới 方phương 便tiện

言ngôn 。

住trụ 心tâm

者giả 。 謂vị 九cửu 種chủng 心tâm 。 如như 下hạ 《# 聲Thanh 聞Văn 地địa 》# 明minh 。 三Tam 明Minh 增tăng 上thượng 慧tuệ 學học 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 覺giác 悟ngộ 所sở 知tri

等đẳng 也dã 。 謂vị 由do 慧tuệ 故cố 。 能năng 了liễu 三tam 乘thừa 行hành 。 能năng 了liễu 四Tứ 諦Đế 。 十Thập 二Nhị 緣Duyên 起Khởi 。 二nhị 諦đế 等đẳng 道Đạo 理lý 故cố 。

二nhị 。 明minh 三tam 修tu 。 分phần/phân 二nhị 。

標tiêu 文văn 準chuẩn 前tiền 。 二nhị 釋thích 。 為vi 三tam 。

一nhất 明minh 修tu 戒giới 。 二nhị 明minh 修tu 慧tuệ 心tâm 。 三Tam 明Minh 修tu 慧tuệ 。 前tiền 明minh 教giáo 誡giới 之chi 法pháp 。 故cố 立lập 三tam 學học 。 此thử 依y 修tu 學học 之chi 人nhân 。 立lập 其kỳ 三tam 修tu 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 名danh 數số 是thị 一nhất 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

如như 正chánh 教giáo 誡giới 方phương 便tiện

也dã 。

第đệ 三tam 。 明minh 三tam 種chủng 住trụ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 言ngôn 三tam 種chủng 住trụ 者giả 。 謂vị 聖thánh 。 天thiên 住trụ 。 梵Phạm 住trụ 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 聖thánh 住trụ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

空không 無vô 願nguyện

等đẳng 也dã 。 二nhị 明minh 天thiên 住trụ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 謂vị 。

四tứ 靜tĩnh 慮lự

三Tam 明Minh 梵Phạm 住trụ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

四tứ 無vô 量lượng

也dã 。

第đệ 四tứ 。 明minh 三tam 等đẳng 持trì 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 種chủng 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh

者giả 。 一nhất 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 二nhị 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 。 三tam 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 。 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 意ý 言ngôn 中trung

等đẳng 也dã 。 二nhị 明minh 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

意ý 言ngôn 無vô 間gian

等đẳng 也dã 。 謂vị 有hữu 求cầu 上thượng 地địa 想tưởng 故cố 。 三Tam 明Minh 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

超siêu 度độ 意ý 言ngôn

等đẳng 也dã 。

第đệ 五ngũ 。 明minh 三tam 神thần 變biến 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 神thần 變biến

者giả 。 一nhất 神thần 通thông 神thần 變biến 。 二nhị 總tổng 說thuyết 神thần 變biến 。 三tam 教giáo 誡giới 神thần 變biến 。 於ư 惡ác 邪tà 妄vọng 計kế 處xứ 及cập 中trung 庸dong 。 正chánh 定định 聚tụ 。 隨tùy 次thứ 配phối 釋thích 。 言ngôn 。

引dẫn 入nhập 聖thánh 教giáo

者giả 。 謂vị 正chánh 定định 聚tụ 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 神thần 通thông 神thần 變biến 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

現hiện 己kỷ 所sở 有hữu

等đẳng 也dã 。 謂vị 現hiện 神thần 通thông 雙song 隻chỉ 有hữu 餘dư 。 或hoặc 雙song 現hiện 。 便tiện 身thân 上thượng 出xuất 水thủy 。 身thân 下hạ 出xuất 火hỏa 。 若nhược 隻chỉ 現hiện 時thời 。 隨tùy 但đãn 現hiện 一nhất 。 二nhị 明minh 總tổng 說thuyết 神thần 變biến 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 他tha 所sở 有hữu 。 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 行hành

等đẳng 。 謂vị 具cụ 他tha 心tâm 智trí 者giả 。 若nhược 中trung 用dụng 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 來lai 現hiện 前tiền 時thời 。 便tiện 說thuyết 前tiền 人nhân 心tâm 所sở 思tư 事sự 。 染nhiễm 即tức 令linh 止chỉ 。 淨tịnh 即tức 令linh 修tu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

遮già 止chỉ 開khai 許hứa

也dã 。 前tiền 人nhân 問vấn 以dĩ 即tức 現hiện 。 當đương 歸quy 仰ngưỡng 受thọ 其kỳ 教giáo 也dã 。 三Tam 明Minh 教giáo 誡giới 神thần 變biến 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

宣tuyên 說thuyết 妙diệu 法Pháp

等đẳng 也dã 。 謂vị 說thuyết 三tam 乘thừa 正chánh 行hạnh 而nhi 教giáo 誡giới 故cố 。 言ngôn 。

正chánh 教giáo

者giả 。 謂vị 教giáo 授thọ 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 。 言ngôn 。

誡giới

者giả 。 謂vị 理lý 威uy 儀nghi 等đẳng 也dã 。

第đệ 六lục 。 明minh 三tam 種chủng 淨tịnh 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 種chủng 淨tịnh

者giả 。 謂vị 淨tịnh 身thân 。 語ngữ 。 意ý 三tam 業nghiệp 也dã 。 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 身thân 業nghiệp 淨tịnh 。 二nhị 義nghĩa 業nghiệp 淨tịnh 。 三Tam 明Minh 意ý 業nghiệp 淨tịnh 。 為vi 欲dục 對đối 治trị 四tứ 河hà 沐mộc 浴dục 邪tà 謗báng 外ngoại 道đạo 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

建kiến 立lập 此thử 三tam 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 淨tịnh

言ngôn 。

不bất 淨tịnh 處xứ 生sanh

謂vị 由do 三tam 業nghiệp 淨tịnh 故cố 。 不bất 生sanh 三tam 惡ác 。 趣thú 不bất 淨tịnh 處xứ 。 故cố 名danh 。

超siêu 越việt 因nhân

第đệ 七thất 。 明minh 三tam 種chủng 牟Mâu 尼Ni 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

三tam 種chủng 牟Mâu 尼Ni

者giả 。 謂vị 對đối 治trị 寂tịch 默mặc 外ngoại 道đạo 。 故cố 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 說thuyết 。

三tam 真chân 實thật 牟Mâu 尼Ni 。 能năng 寂tịch 身thân 。 語ngữ 。 意ý 三tam 業nghiệp 故cố 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 釋thích 身thân 。 二nhị 釋thích 語ngữ 。 三tam 釋thích 意ý 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

即tức 是thị 聖thánh 所sở 愛ái 戒giới 所sở 攝nhiếp 身thân 。 語ngữ 及cập 無vô 漏lậu 心tâm 。

又hựu 牟Mâu 尼Ni 者giả 。 此thử 云vân 止chỉ 也dã 。 能năng 止chỉ 三tam 業nghiệp 故cố 。

第đệ 八bát 。 明minh 三tam 種chủng 增tăng 上thượng 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

又hựu 有hữu 三tam 法pháp

等đẳng 者giả 。 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 言ngôn 。

三tam 法pháp

者giả 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

一nhất 世thế 增tăng 上thượng 。 二nhị 自tự 增tăng 上thượng 。 三tam 法pháp 增tăng 上thượng 。 言ngôn 。

處xứ 遠viễn 離ly

者giả 。 謂vị 處xứ 三tam 乘thừa 之chi 行hành 人nhân 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 世thế 增tăng 上thượng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 由do 他tha 所sở 誹phỉ 毀hủy 。 自tự 所sở 誹phỉ 毀hủy 。 退thoái 失thất 大đại 利lợi 。

與dữ 上thượng 三tam 文văn 隨tùy 次thứ 配phối 釋thích 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 所sở 起khởi 愧quý 慚tàm 及cập 與dữ 愛ái 敬kính 。

也dã 。 言ngôn 。

愛ái 敬kính

者giả 。 謂vị 能năng 思tư 惟duy 。 若nhược 造tạo 惡ác 業nghiệp 。 法pháp 爾nhĩ 皆giai 墮đọa 。 惡ác 趣thú 之chi 中trung 。 由do 此thử 緣duyên 故cố 。 不bất 造tạo 諸chư 惡ác 。 愛ái 敬kính 善thiện 法Pháp 。

第đệ 九cửu 。 明minh 三tam 種chủng 無vô 常thường 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 。 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

初sơ 中trung 言ngôn

三tam 最tối 勝thắng

者giả 。 一nhất 智trí 無vô 上thượng 。 二nhị 見kiến 無vô 上thượng 。 三tam 解giải 脫thoát 無vô 上thượng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

依y 道đạo 及cập 果quả

等đẳng 也dã 。 謂vị 智trí 。 見kiến 依y 道đạo 。 解giải 脫thoát 依y 道đạo 。 果quả 建kiến 立lập 故cố 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 明minh 三tam 無vô 上thượng 。 二nhị 明minh 三tam 法pháp 次thứ 第đệ 。 初sơ 又hựu 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 智trí 無vô 上thượng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 無vô 常thường 智trí

等đẳng 也dã 。 二nhị 明minh 見kiến 無vô 上thượng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

樂nhạo/nhạc/lạc 速tốc 通thông 等đẳng 四tứ 種chủng 行hành 迹tích

謂vị 先tiên 通thông 後hậu 道đạo 。 先tiên 道đạo 後hậu 通thông 。 通thông 道đạo 俱câu 遲trì 。 通thông 道đạo 俱câu 速tốc 。 如như 是thị 四tứ 義nghĩa 。 《# 聲Thanh 聞Văn 地địa 》# 中trung 當đương 廣quảng 解giải 釋thích 。 三Tam 明Minh 解giải 脫thoát 無vô 上thượng 。 有hữu 四tứ 。

一nhất 世Thế 間Gian 解Giải 脫thoát 。 謂vị 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 定định 。 二nhị 出xuất 世thế 有hữu 學học 解giải 脫thoát 。 謂vị 出xuất 世thế 學học 人nhân 。 三tam 無Vô 學Học 時thời 解giải 脫thoát 。 謂vị 無Vô 學Học 聖thánh 人nhân 解giải 善Thiện 知Tri 識Thức 四tứ 緣duyên 故cố 。 四tứ 不bất 動động 心tâm 解giải 脫thoát 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 向hướng 以dĩ 去khứ 。 次thứ 等đẳng 皆giai 是thị 羅La 漢Hán 。 因nhân 位vị 之chi 名danh 。 不bất 於ư 中trung 不bất 勤cần 。 最tối 勝thắng 故cố 。 名danh 無vô 上thượng 。 若nhược 依y 餘dư 論luận 。 更cánh 有hữu 不bất 退thoái 及cập 煞sát 法pháp 等đẳng 眾chúng 多đa 之chi 名danh 。 此thử 但đãn 略lược 舉cử 。 如như 《# 聲Thanh 聞Văn 地địa 》# 中trung 當đương 說thuyết 。 二nhị 明minh 三tam 法pháp 次thứ 第đệ 中trung 。 言ngôn 。

修tu 觀quán 行hành

等đẳng 者giả 。 此thử 中trung 有hữu 問vấn 。

何hà 故cố 經kinh 中trung 先tiên 列liệt 其kỳ 智trí 。 次thứ 見kiến 。 後hậu 解giải 脫thoát 者giả 。 故cố 論luận 答đáp 云vân 。

先tiên 得đắc 其kỳ 智trí

等đẳng 也dã 。

第đệ 十thập 。 明minh 有hữu 學học 三Tam 明Minh 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

為vi 顯hiển 依y 前tiền 後hậu 中trung 際tế 。 斷đoạn 常thường 二nhị 邊biên 。

等đẳng 者giả 。 謂vị 顯hiển 前tiền 際tế 斷đoạn 常thường 邪tà 執chấp 故cố 。 立lập 宿túc 住trụ 明minh 。 謂vị 顯hiển 中trung 際tế 二nhị 邪tà 執chấp 故cố 。 立lập 漏lậu 盡tận 明minh 。 謂vị 顯hiển 後hậu 際tế 二nhị 邪tà 執chấp 故cố 。 立lập 死tử 生sanh 現hiện 前tiền 智trí 明minh 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

建kiến 立lập 三Tam 明Minh

也dã 。 釋thích 義nghĩa 可khả 知tri 。

第đệ 四tứ 。 增tăng 門môn 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 明minh 生sanh 起khởi 。 二nhị 明minh 解giải 釋thích 。 初sơ 文văn 可khả 見kiến 。 二nhị 解giải 釋thích 。 分phần/phân 五ngũ 。

第đệ 一nhất 明minh 四tứ 念niệm 住trụ 等đẳng 十thập 一nhất 種chủng 四tứ 法pháp 。 乃nãi 至chí 第đệ 五ngũ 門môn 四tứ 種chủng 人nhân 等đẳng 六lục 種chủng 四tứ 法pháp 。 如như 論luận 。

初sơ 門môn 。 明minh 四tứ 念niệm 住trụ 等đẳng 十thập 一nhất 種chủng 四tứ 法pháp 。 分phần/phân 十thập 一nhất 。

一nhất 。 明minh 四tứ 念niệm 住trụ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết

等đẳng 者giả 。 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 。 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

有hữu 四tứ 種chủng 法Pháp 。 能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 所sở 知tri 及cập 智trí 。

何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

為vi 身thân 。 受thọ 。 心tâm 。 法pháp 。 言ngôn 所sở 知tri 者giả 。 謂vị 身thân 等đẳng 四tứ 法pháp 是thị 諸chư 行hành 人nhân 。 所sở 緣duyên 境cảnh 故cố 。 言ngôn 及cập 智trí 者giả 。 謂vị 行hành 人nhân 能năng 緣duyên 知tri 智trí 。 即tức 聞văn 。 思tư 。 修tu 三tam 慧tuệ 也dã 。 智trí 即tức 是thị 慧tuệ 。 故cố 無vô 差sai 別biệt 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết

二nhị 釋thích 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 明minh 身thân 念niệm 住trụ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

為vi 身thân 及cập 聞văn 。 思tư 。 修tu 。

等đẳng 也dã 。 謂vị 三tam 乘thừa 行hành 人nhân 。 或hoặc 於ư 聞văn 慧tuệ 。 於ư 身thân 不bất 淨tịnh 相tương/tướng 等đẳng 。 或hoặc 於ư 思tư 。 修tu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

以dĩ 為vi 依y 止chỉ

也dã 。 言ngôn 境cảnh 慧tuệ 者giả 。 緣duyên 身thân 是thị 境cảnh 。 聞văn 。 思tư 。 修tu 是thị 慧tuệ 。 所sở 。 能năng 合hợp 說thuyết 。 故cố 云vân 境cảnh 慧tuệ 也dã 。 二nhị 。 例lệ 餘dư 受thọ 等đẳng 三tam 法pháp 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

如như 身thân 及cập 緣duyên 身thân

等đẳng 。 如như 論luận 可khả 知tri 。

第đệ 二nhị 。 明minh 四tứ 縛phược 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 列liệt 名danh 。 三tam 解giải 釋thích 。 對đối 治trị 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 二nhị 列liệt 名danh 。 可khả 知tri 。 三tam 解giải 釋thích 。 分phần/phân 二nhị 。

初sơ 釋thích 四tứ 縛phược 。 二nhị 對đối 治trị 。 初sơ 中trung 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 身thân 縛phược 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

當đương 知tri 身thân

等đẳng 也dã 。 謂vị 迷mê 執chấp 此thử 身thân 為vi 堅kiên 住trụ 故cố 。 縛phược 在tại 三tam 界giới 生sanh 死tử 住trụ 上thượng 故cố 。 二nhị 明minh 受thọ 縛phược 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 受thọ 由do 內nội

等đẳng 也dã 。 謂vị 由do 領lãnh 受thọ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 故cố 。 久cửu 處xứ 生sanh 死tử 。 三Tam 明Minh 心tâm 縛phược 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 色sắc 等đẳng 境cảnh 界giới

等đẳng 也dã 。 謂vị 於ư 色sắc 等đẳng 六lục 塵trần 境cảnh 中trung 。 心tâm 了liễu 別biệt 故cố 。 起khởi 貪tham 。 瞋sân 。 癡si 。 由do 此thử 縛phược 在tại 三tam 界giới 住trụ 上thượng 。 四Tứ 明Minh 法Pháp 縛phược 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

即tức 於ư 所sở 說thuyết

等đẳng 也dã 。 謂vị 於ư 身thân 。 受thọ 。 心tâm 中trung 。 三tam 法pháp 中trung 不bất 能năng 了liễu 知tri 無vô 我ngã 故cố 。 起khởi 貪tham 。 瞋sân 。 癡si 及cập 隨tùy 煩phiền 惱não 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

小tiểu 大đại 煩phiền 惱não

等đẳng 也dã 。 二nhị 。 明minh 對đối 治trị 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

對đối 治trị 如như 是thị 四tứ 種chủng

等đẳng 也dã 。

第đệ 三tam 。 明minh 四tứ 正Chánh 斷Đoạn 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

觀quán 察sát 過quá 患hoạn

等đẳng 者giả 。 謂vị 《# 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 經kinh 》# 中trung 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

有hữu 四tứ 種chủng 法Pháp 。 而nhi 能năng 觀quán 察sát 生sanh 死tử 。 過quá 患hoạn 及cập 與dữ 對đối 治trị 。 以dĩ 為vi 依y 止chỉ 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

為vi 四tứ 斷đoạn 行hành 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 未vị 生sanh 惡ác 法pháp 。 不bất 生sanh 斷đoạn 行hành 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 斷đoạn 現hiện 行hành 。 諸chư 不bất 善thiện 法pháp

二nhị 明minh 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 已dĩ 生sanh 斷đoạn 行hành 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

及cập 斷đoạn 彼bỉ 繫hệ

三Tam 明Minh 善thiện 法Pháp 未vị 生sanh 令linh 生sanh 斷đoạn 行hành 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

令linh 得đắc 善thiện 法Pháp

四tứ 明minh 善thiện 法Pháp 已dĩ 生sanh 增tăng 廣quảng 斷đoạn 行hành 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

及cập 能năng 增tăng 長trưởng

也dã 。 前tiền 二nhị 過quá 患hoạn 。 後hậu 二nhị 對đối 治trị 。 故cố 先tiên 標tiêu 云vân 。

欲dục 勤cần 為vi 先tiên

等đẳng 也dã 。

第đệ 四tứ 。 明minh 四Tứ 神Thần 足Túc 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

方phương 便tiện

者giả 。 因nhân 義nghĩa 。 謂vị 若nhược 成thành 就tựu 六Lục 通Thông 者giả 。 要yếu 修tu 欲dục 等đẳng 四tứ 法pháp 以dĩ 為vi 加gia 行hành 。 方phương 能năng 如như 意ý 明minh 六Lục 通Thông 故cố 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 生sanh 長trưởng 門môn

為vi 六lục 神thần 通thông 從tùng 此thử 生sanh 故cố 。 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 於ư 中trung 游du 履lý 。 如như 人nhân 有hữu 足túc 能năng 涉thiệp 遠viễn 路lộ 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 名danh 神thần 足túc 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 欲dục 等đẳng 對đối 持trì 神thần 足túc 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

樂nhạo/nhạc/lạc 出xuất 離ly 欲dục

二nhị 明minh 精tinh 進tấn 等đẳng 持trì 神thần 足túc 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

受thọ 持trì

等đẳng 也dã 。 言ngôn 。

受thọ

者giả 。 從tùng 師sư 所sở 受thọ 三tam 乘thừa 教giáo 法pháp 也dã 。

持trì

為vi 住trụ 持trì 所sở 受thọ 語ngữ 法pháp 。 執chấp 文văn 名danh 。

讀đọc

背bối/bội 文văn 名danh 。

誦tụng

悔hối 先tiên 非phi 法pháp 故cố 名danh 。

悔hối 過quá

能năng 如như 上thượng 者giả 。 名danh 。

越việt 精tinh 進tấn 勤cần

三Tam 明Minh 心tâm 等đẳng 持trì 神thần 足túc 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 取thủ 賢hiền 善thiện 定định 相tương/tướng 之chi 心tâm

即tức 此thử 賢hiền 善thiện 定định 也dã 。 四tứ 明minh 四tứ 伺tứ 察sát 等đẳng 持trì 神thần 足túc 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

住trụ 空không 閑nhàn 處xứ

等đẳng 也dã 。

第đệ 五ngũ 。 明minh 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。 並tịnh 如như 論luận 。

第đệ 六lục 。 明minh 四Tứ 諦Đế 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

所sở 知tri 真chân 實thật

者giả 。 謂vị 苦Khổ 諦Đế 。 真chân 實thật 是thị 苦khổ 等đẳng 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 明minh 功công 利lợi 。 二nhị 明minh 辯biện 相tương/tướng 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

若nhược 能năng 了liễu 知tri

者giả 。 謂vị 見kiến 道đạo 位vị 也dã 。 謂vị 能năng 了liễu 知tri 四Tứ 諦Đế 之chi 下hạ 分phân 別biệt 惑hoặc 。 故cố 能năng 得đắc 預dự 流lưu 見kiến 道đạo 之chi 果quả 。 言ngôn 。

善thiện 了liễu 知tri 者giả

謂vị 修tu 道Đạo 也dã 。 謂vị 善thiện 了liễu 知tri 俱câu 生sanh 惑hoặc 。 故cố 能năng 得đắc 一nhất 來lai 及cập 無Vô 學Học 果quả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 斷đoạn 見kiến 。 修tu 。

等đẳng 也dã 。 二nhị 。 辯biện 相tương/tướng 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 苦Khổ 諦Đế 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

染nhiễm 污ô 品phẩm 果quả

二nhị 明minh 集Tập 諦Đế 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

彼bỉ 品phẩm 因nhân

也dã 。 三Tam 明Minh 滅Diệt 諦Đế 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

清thanh 淨tịnh 品phẩm 果quả

四tứ 明minh 道Đạo 諦Đế 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

彼bỉ 品phẩm 因nhân

也dã 。

第đệ 七thất 。 明minh 四tứ 種chủng 想tưởng 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 言ngôn 四tứ 種chủng 想tưởng 者giả 。 謂vị 小tiểu 。 大đại 。 無vô 量lượng 。 無vô 所sở 有hữu 想tưởng 也dã 。 非phi 非phi 想tưởng 中trung 心tâm 蒙mông 昧muội 故cố 。 不bất 立lập 為vi 想tưởng 。 為vi 此thử 四tứ 相tương/tướng 導đạo 引dẫn 有hữu 情tình 生sanh 於ư 四tứ 處xứ 。 言ngôn 。

戲hí 論luận 縛phược

者giả 。 謂vị 分phân 別biệt 也dã 。 由do 有hữu 小tiểu 。 大đại 等đẳng 諸chư 分phân 別biệt 故cố 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 小tiểu 想tưởng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 小tiểu 欲dục 中trung 想tưởng 為vi 先tiên

等đẳng 。 由do 於ư 五ngũ 欲dục 中trung 。 起khởi 貪tham 愛ái 想tưởng 為vi 先tiên 。 故cố 生sanh 欲dục 界giới 中trung 。 二nhị 明minh 大đại 想tưởng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 大đại 色sắc 中trung

等đẳng 也dã 。 謂vị 厭yếm 欲dục 。 欲dục 修tu 上thượng 界giới 定định 。 生sanh 彼bỉ 中trung 時thời 。 身thân 量lượng 及cập 心tâm 悉tất 皆giai 大đại 故cố 。 三Tam 明Minh 無vô 量lượng 想tưởng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

無vô 量lượng 空không 識thức

等đẳng 也dã 。 四tứ 明minh 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 想tưởng 。 如như 論luận 。

第đệ 八bát 。 明minh 四tứ 無vô 量lượng 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 言ngôn 。

恚khuể

者giả 。 謂vị 對đối 慈từ 也dã 。

害hại

者giả 。 對đối 悲bi 。

不bất 樂nhạo

對đối 喜hỷ 。

貪tham

對đối 於ư 捨xả 。 言ngôn 。

善thiện 修tu 習tập

等đẳng 者giả 。 已dĩ 上thượng 四tứ 文văn 一nhất 一nhất 相tương/tướng 合hợp 。 二nhị 釋thích 分phần/phân 四tứ 。 如như 論luận 可khả 知tri 。

第đệ 九cửu 。 明minh 四tứ 無vô 色sắc 法pháp 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 言ngôn 。

遠viễn 分phần/phân

者giả 。 若nhược 此thử 次thứ 定định 成thành 就tựu 之chi 時thời 。 遠viễn 於ư 欲dục 欲dục 及cập 色sắc 欲dục 故cố 。 二nhị 釋thích 分phần/phân 四tứ 。 如như 前tiền 已dĩ 明minh 。

第đệ 十thập 。 明minh 四tứ 聖thánh 種chủng 姓tánh 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

為vì 令linh 解giải 脫thoát

等đẳng 者giả 。 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 言ngôn 。

聖thánh 解giải 脫thoát

者giả 。 若nhược 能năng 修tu 行hành 此thử 四tứ 勝thắng 行hành 。 三tam 乘thừa 解giải 脫thoát 必tất 能năng 成thành 就tựu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

欲dục 勝thắng 任nhậm 持trì 法Pháp

等đẳng 也dã 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

一nhất 斷đoạn 衣y 服phục 愛ái 。 二nhị 斷đoạn 飲ẩm 食thực 愛ái 。 三tam 斷đoạn 臥ngọa 具cụ 愛ái 。 四tứ 斷đoạn 煩phiền 惱não 愛ái 。 一nhất 明minh 斷đoạn 衣y 服phục 愛ái 。 謂vị 為vi 衣y 服phục 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

為vi 衣y 服phục

二nhị 明minh 斷đoạn 飲ẩm 食thực 。 三Tam 明Minh 斷đoạn 臥ngọa 具cụ 。 如như 論luận 。 言ngôn 。

少thiểu 有hữu 所sở 求cầu

等đẳng 者giả 。 與dữ 上thượng 三tam 文văn 一nhất 一nhất 相tương/tướng 合hợp 。 四tứ 明minh 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 有hữu 五ngũ 句cú 。 謂vị 。

時thời 無vô 虛hư 度độ

等đẳng 。 若nhược 具cụ 此thử 五ngũ 。 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。

第đệ 十thập 一nhất 。 明minh 四tứ 種chủng 斷đoạn 結kết 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

修tu 習tập 道Đạo 果Quả

者giả 。

道đạo

謂vị 聖thánh 道Đạo 。

果quả

謂vị 有hữu 學học 。 無Vô 學Học 。 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

一nhất 斷đoạn 見kiến 道đạo 結kết 。 二nhị 斷đoạn 修tu 道Đạo 結kết 。 三tam 斷đoạn 下hạ 分phần/phân 結kết 。 四tứ 斷đoạn 上thượng 分phần/phân 結kết 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 見kiến 所sở 斷đoạn 結kết 。 謂vị 斷đoạn 一nhất 百bách 一nhất 十thập 二nhị 結kết 也dã 。 二nhị 明minh 修tu 所sở 斷đoạn 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

斷đoạn 下hạ 分phần/phân 結kết 上thượng 。 中trung 品phẩm 。

也dã 。 謂vị 欲dục 界giới 修tu 道Đạo 煩phiền 惱não 分phân 為vi 九cửu 品phẩm 。 斷đoạn 上thượng 三tam 品phẩm 及cập 中trung 三tam 品phẩm 。 成thành 一nhất 來lai 果quả 。 斷đoạn 九cửu 品phẩm 盡tận 。 成thành 不bất 還hoàn 果quả 故cố 。 若nhược 依y 番phiên 本bổn 。 皆giai 在tại 斷đoạn 下hạ 分phần/phân 結kết 。 無vô 餘dư 斷đoạn 中trung 。 義nghĩa 亦diệc 無vô 妨phương 。 三Tam 明Minh 斷đoạn 下hạ 分phần/phân 結kết 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

即tức 此thử 無vô 餘dư 斷đoạn

也dã 。 謂vị 三tam 界giới 修tu 道Đạo 。 五ngũ 下hạ 分phần 結kết 盡tận 。 成thành 不bất 還hoàn 果quả 。 義nghĩa 與dữ 番phiên 本bổn 相tương 當đương 。 謂vị 最tối 上thượng 。 中trung 二nhị 品phẩm 盡tận 。 名danh 無vô 餘dư 斷đoạn 故cố 。 言ngôn 。

五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết

者giả 。 謂vị 欲dục 。 欲dục 害hại 心tâm 。 身thân 見kiến 。 戒giới 禁cấm 取thủ 。 疑nghi 。 此thử 五ngũ 亦diệc 通thông 見kiến 道đạo 。 四tứ 明minh 斷đoạn 分phần/phân 結kết 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

無vô 餘dư 斷đoạn

也dã 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 斷đoạn 三tam 界giới 見kiến 。 修tu 盡tận 故cố 。 言ngôn 。

五ngũ 分phần/phân 結kết

者giả 。 一nhất 色sắc 貪tham 。 二nhị 無vô 色sắc 貪tham 。 三tam 掉trạo 。 四tứ 我ngã 慢mạn 。 五ngũ 無vô 明minh 。 此thử 五ngũ 亦diệc 通thông 見kiến 。 修tu 二nhị 斷đoạn 。

第đệ 二nhị 門môn 。 明minh 四tứ 種chủng 淨tịnh 信tín 等đẳng 四tứ 法pháp 。 分phần/phân 十thập 種chủng 。

一nhất 。 明minh 四tứ 種chủng 不bất 壞hoại 淨tịnh 信tín 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

以dĩ 預dự 流lưu 支chi

者giả 。 謂vị 此thử 四tứ 法pháp 能năng 與dữ 以dĩ 預dự 流lưu 如như 為vi 因nhân 故cố 。 言ngôn 。

佛Phật 聖thánh 教giáo

者giả 。 前tiền 之chi 三tam 法pháp 。 言ngôn 。

善thiện 趣thú 中trung

者giả 。 為vi 第đệ 四tứ 法pháp 。 淨tịnh 戒giới 不bất 壞hoại 生sanh 善thiện 趣thú 故cố 。 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 不bất 動động

者giả 。 與dữ 佛Phật 等đẳng 四tứ 法pháp 一nhất 一nhất 相tương/tướng 合hợp 。 言ngôn 四tứ 法pháp 者giả 。 一nhất 佛Phật 。 二nhị 法pháp 。 三tam 僧Tăng 。 四tứ 戒giới 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 正chánh 義nghĩa 。 二nhị 明minh 差sai 別biệt 。 三Tam 明Minh 勝thắng 利lợi 。 初sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 明minh 依y 佛Phật 所sở 生sanh 淨tịnh 信tín 。 二nhị 例lệ 餘dư 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

大đại 師sư

者giả 。 謂vị 依y 佛Phật 所sở 。 生sanh 淨tịnh 信tín 心tâm 。 從tùng 有hữu 邪tà 魔ma 。 諸chư 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 言ngôn 佛Phật 所sở 說thuyết 非phi 真chân 實thật 者giả 。 雖tuy 不bất 能năng 通thông 前tiền 所sở 立lập 難nạn/nan 。 然nhiên 自tự 心tâm 中trung 信tín 佛Phật 具cụ 。 於ư 一nhất 切thiết 智trí 。 故cố 名danh 。

無vô 動động 心tâm 淨tịnh

言ngôn 。

真chân 覺giác

者giả 。 謂vị 諸chư 佛Phật 言ngôn 自tự 覺giác 。 覺giác 他tha 故cố 。 二nhị 例lệ 餘dư 中trung 。 言ngôn 。

如như 於ư 大đại 師sư 所sở

等đẳng 者giả 。 謂vị 如như 於ư 佛Phật 所sở 起khởi 淨tịnh 信tín 心tâm 不bất 動động 搖dao 。 於ư 法pháp 。 僧Tăng 。 戒giới 亦diệc 能năng 如như 是thị 者giả 。 方phương 名danh 淨tịnh 信tín 諸chư 餘dư 。 以dĩ 論luận 不bất 能năng 壞hoại 故cố 。 言ngôn 。

於ư 所sở 證chứng 法pháp 為vi 所sở 證chứng 法pháp 修tu 證chứng 行hành 者giả

以dĩ 法pháp 。 僧Tăng 。 戒giới 隨tùy 次thứ 釋thích 之chi 。 二nhị 明minh 差sai 別biệt 中trung 。 言ngôn 。

如như 是thị 三tam 種chủng

等đẳng 者giả 。 此thử 中trung 有hữu 問vấn 。

四tứ 淨tịnh 信tín 中trung 。 何hà 者giả 淨tịnh 心tâm 。 何hà 者giả 淨tịnh 色sắc 。 故cố 論luận 答đáp 云vân 。

如như 是thị 三tam 種chủng

等đẳng 也dã 。 為vi 佛Phật 。 法pháp 。 僧Tăng 能năng 淨tịnh 於ư 心tâm 。 如như 淨tịnh 水thủy 珠châu 。 能năng 清thanh 濁trược 水thủy 。 戒giới 清thanh 淨tịnh 者giả 。 有hữu 表biểu 。 無vô 表biểu 。 皆giai 依y 色sắc 立lập 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

名danh 色sắc 清thanh 淨tịnh

言ngôn 。

聖thánh 所sở 愛ái 戒giới

者giả 。 此thử 亦diệc 通thông 難nạn/nan 。 為vi 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。

為vi 求cầu 人nhân 天thiên 及cập 外ngoại 道đạo 亦diệc 受thọ 禁cấm 戒giới 。 此thử 戒giới 淨tịnh 者giả 。 取thủ 於ư 何hà 等đẳng 。 故cố 論luận 答đáp 云vân 。

聖thánh 所sở 愛ái 戒giới 所sở 攝nhiếp 受thọ 故cố

為vi 求cầu 三tam 乘thừa 而nhi 受thọ 三tam 聚tụ 律luật 儀nghi 戒giới 者giả 。 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 之chi 所sở 愛ái 故cố 。 若nhược 為vi 此thử 故cố 受thọ 三tam 聚tụ 者giả 。 必tất 定định 三tam 乘thừa 有hữu 學học 。 無Vô 學Học 聖thánh 位vị 所sở 攝nhiếp 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

所sở 攝nhiếp 受thọ 故cố

三Tam 明Minh 勝thắng 利lợi 中trung 。 言ngôn 。

前tiền 之chi 三tam 種chủng

等đẳng 者giả 。 謂vị 依y 佛Phật 。 法pháp 。 僧Tăng 有hữu 淨tịnh 信tín 者giả 。 諸chư 佛Phật 聖thánh 教giáo 。 久cửu 住trụ 於ư 世thế 。 諸chư 天thiên 魔ma 等đẳng 。 不bất 能năng 動động 搖dao 。 若nhược 於ư 淨tịnh 戒giới 信tín 不bất 壞hoại 者giả 。 必tất 生sanh 三tam 界giới 人nhân 天thiên 趣thú 中trung 。 諸chư 餘dư 雜tạp 業nghiệp 。 不bất 能năng 搖dao 動động 。 若nhược 無vô 漏lậu 心tâm 受thọ 三tam 聚tụ 界giới 。 於ư 三tam 乘thừa 中trung 。 隨tùy 求cầu 何hà 者giả 。 皆giai 能năng 成thành 就tựu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

最tối 後hậu 一nhất 種chủng

等đẳng 也dã 。

第đệ 二nhị 。 明minh 四tứ 種chủng 得đắc 果quả 加gia 行hành 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

一nhất 親thân 近cận 上thượng 師sư 。 二nhị 無vô 倒đảo 受thọ 教giáo 。 三tam 能năng 正chánh 思tư 達đạt 。 四tứ 順thuận 法pháp 修tu 行hành 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 親thân 近cận 上thượng 師sư 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 說thuyết 法Pháp 師sư

等đẳng 也dã 。 謂vị 教giáo 三tam 藏tạng 法pháp 者giả 。 名danh 說thuyết 法Pháp 師sư 。 教giáo 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 者giả 。 名danh 上thượng 師sư 。 二nhị 明minh 無vô 倒đảo 受thọ 教giáo 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

無vô 倒đảo 聽thính 聞văn

等đẳng 也dã 。 謂vị 於ư 說thuyết 法Pháp 師sư 。 及cập 以dĩ 上thượng 師sư 言ngôn 教giáo 之chi 中trung 能năng 無vô 顛điên 倒đảo 。 聞văn 慧tuệ 門môn 中trung 而nhi 領lãnh 受thọ 故cố 。 三Tam 明Minh 能năng 正chánh 思tư 達đạt 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 所sở 聞văn 法Pháp

等đẳng 也dã 。 謂vị 於ư 思tư 慧tuệ 門môn 中trung 。 正chánh 思tư 所sở 聞văn 。 故cố 能năng 善thiện 通thông 達đạt 所sở 有hữu 聞văn 義nghĩa 。 四tứ 明minh 順thuận 法pháp 修tu 行hành 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

成thành 辦biện 所sở 修tu

也dã 。 此thử 依y 修tu 慧tuệ 而nhi 能năng 成thành 辦biện 。 所sở 修tu 道Đạo 果quả 。

第đệ 三tam 。 明minh 四tứ 種chủng 聖thánh 智trí 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

一nhất 欲dục 界giới 四tứ 忍nhẫn 四Tứ 智Trí 。 二nhị 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 類loại 忍nhẫn 類loại 智trí 。 三tam 世thế 智trí 。 四tứ 他tha 心tâm 差sai 別biệt 智trí 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 欲dục 界giới 忍nhẫn 智trí 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

一nhất 唯duy 無vô 漏lậu

等đẳng 也dã 。 謂vị 以dĩ 預dự 流lưu 與dữ 上thượng 聖thánh 人nhân 能năng 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 之chi 中trung 。 生sanh 仰ngưỡng 忍nhẫn 心tâm 。 起khởi 勝thắng 解giải 故cố 。 名danh 為vi 苦khổ 忍nhẫn 智trí 。 於ư 苦khổ 等đẳng 法pháp 中trung 而nhi 能năng 證chứng 故cố 。 名danh 苦khổ 法pháp 智trí 等đẳng 。 而nhi 見kiến 毒độc 蛇xà 。 不bất 生sanh 愛ái 樂nhạo 。 二nhị 明minh 色sắc 上thượng 界giới 類loại 忍nhẫn 智trí 中trung 。 言ngôn 。

一nhất 向hướng 無vô 漏lậu

等đẳng 者giả 。 此thử 亦diệc 以dĩ 預dự 流lưu 與dữ 上thượng 無vô 漏lậu 聖thánh 人nhân 於ư 欲dục 中trung 。 以dĩ 自tự 所sở 證chứng 苦khổ 忍nhẫn 及cập 法pháp 八bát 種chủng 智trí 已dĩ 。 以dĩ 將tương 下hạ 地địa 比tỉ 類loại 上thượng 地địa 。 亦diệc 能năng 起khởi 於ư 八bát 種chủng 之chi 智trí 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 非phi 現hiện 見kiến 智trí

為vi 前tiền 欲dục 中trung 所sở 起khởi 八bát 智trí 。 親thân 自tự 證chứng 故cố 。 名danh 現hiện 見kiến 智trí 。 此thử 但đãn 比tỉ 類loại 。 如như 起khởi 八bát 智trí 故cố 也dã 。 於ư 八bát 智trí 中trung 。 忍nhẫn 智trí 名danh 無vô 聞văn 。 法pháp 智trí 名danh 解giải 脫thoát 道đạo 。 此thử 義nghĩa 亦diệc 如như 《# 聲Thanh 聞Văn 地địa 》# 中trung 當đương 說thuyết 。 三Tam 明Minh 世thế 間gian 智trí 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

一nhất 向hướng 有hữu 漏lậu

等đẳng 也dã 。 言ngôn 。

如như 理lý 所sở 引dẫn

者giả 。 謂vị 於ư 善thiện 福phước 不bất 動động 中trung 所sở 起khởi 之chi 智trí 。 言ngôn 。

如như 理lý

者giả 。 於ư 十thập 不bất 善thiện 因nhân 果quả 中trung 。 能năng 了liễu 知tri 故cố 。 言ngôn 。

如như 理lý 非phi 不bất 如như 理lý

者giả 。 謂vị 雜tạp 業nghiệp 等đẳng 也dã 。 四tứ 明minh 他tha 心tâm 差sai 別biệt 智trí 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

有hữu 漏lậu 。 無vô 漏lậu 。

等đẳng 也dã 。 謂vị 世thế 間gian 道đạo 所sở 證chứng 他tha 心tâm 名danh 為vi 有hữu 漏lậu 。 出xuất 世thế 間gian 道Đạo 。 名danh 為vi 無vô 漏lậu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

他tha 心tâm 差sai 別biệt 智trí

也dã 。 於ư 四Tứ 智Trí 中trung 。 前tiền 二nhị 唯duy 聖thánh 。 第đệ 三tam 唯duy 凡phàm 。 第đệ 四tứ 一nhất 智trí 通thông 凡phàm 及cập 聖thánh 。 說thuyết 名danh 應ưng 知tri 。

第đệ 四tứ 。 明minh 知tri 苦khổ 等đẳng 四Tứ 智Trí 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

謂vị 知tri 苦khổ 。 斷đoạn 集tập 。 證chứng 滅diệt 。 修tu 道Đạo 智trí 也dã 。 二nhị 釋thích 分phần/phân 四tứ 。 如như 論luận 可khả 知tri 。

第đệ 五ngũ 。 明minh 四tứ 力lực 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 言ngôn 。

能năng 令linh 信tín 者giả

謂vị 精tinh 進tấn 等đẳng 皆giai 由do 信tín 故cố 得đắc 名danh 為vi 力lực 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

為vi 斷đoạn 煩phiền 惱não 修tu 正chánh 方phương 便tiện

何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

謂vị 進tiến 。 念niệm 。 定định 。 慧tuệ 力lực 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 精tinh 進tấn 力lực 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

相tương 續tục

等đẳng 也dã 。 二nhị 明minh 念niệm 力lực 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

正chánh 知tri 行hành 念niệm

三Tam 明Minh 定định 。 四tứ 明minh 慧tuệ 力lực 。 並tịnh 如như 論luận 可khả 知tri 。

第đệ 六lục 。 明minh 四tứ 依y 處xứ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 言ngôn 。

四tứ 種chủng

者giả 。 一nhất 諦đế 依y 處xứ 。 二nhị 捨xả 依y 處xứ 。 三tam 慧tuệ 依y 處xứ 。 四tứ 寂tịch 靜tĩnh 依y 處xứ 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 諦đế 依y 處xứ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 得đắc 聖thánh 道Đạo

等đẳng 也dã 。 二nhị 明minh 捨xả 依y 處xứ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

修tu 有hữu 漏lậu 慧tuệ

者giả 。 謂vị 修tu 軟nhuyễn 。 頂đảnh 。 忍nhẫn 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 四tứ 種chủng 慧tuệ 。 故cố 能năng 得đắc 聖Thánh 諦Đế 。 三Tam 明Minh 慧tuệ 依y 處xứ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

已dĩ 得đắc 道Đạo 已dĩ

等đẳng 也dã 。 謂vị 斷đoạn 見kiến 道đạo 諸chư 煩phiền 惱não 。 故cố 忍nhẫn 位vị 以dĩ 去khứ 。 不bất 墮đọa 惡ác 趣thú 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

及cập 缺khuyết 諸chư 事sự

四tứ 明minh 寂tịch 靜tĩnh 依y 處xứ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

無vô 餘dư 永vĩnh 斷đoạn

等đẳng 也dã 。 謂vị 諸chư 有hữu 學học 以dĩ 去khứ 。 能năng 斷đoạn 修tu 道Đạo 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。

第đệ 七thất 。 明minh 無vô 色sắc 四tứ 蘊uẩn 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 並tịnh 如như 論luận 可khả 知tri 。

第đệ 八bát 。 明minh 四tứ 護hộ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

四tứ 護hộ

者giả 。 一nhất 。 觀quán 察sát 一nhất 法pháp 捨xả 。 二nhị 。 觀quán 察sát 一nhất 法pháp 親thân 近cận 。 三tam 。 觀quán 察sát 一nhất 法pháp 遠viễn 離ly 。 四tứ 。 觀quán 察sát 一nhất 法pháp 安an 住trụ 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 觀quán 察sát 一nhất 法pháp 捨xả 者giả 。 謂vị 護hộ 命mạng 故cố 。 應ưng 節tiết 糧lương 食thực 。 二nhị 明minh 觀quán 察sát 一nhất 法pháp 親thân 近cận 者giả 。 謂vị 護hộ 色sắc 力lực 故cố 。 食thực 相tương/tướng 宜nghi 之chi 食thực 。 三tam 觀quán 察sát 一nhất 法pháp 遠viễn 離ly 者giả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

心tâm 煩phiền 惱não 護hộ

也dã 。 四tứ 明minh 一nhất 法pháp 安an 住trụ 者giả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

正chánh 方phương 便tiện 護hộ

也dã 。

第đệ 九cửu 。 明minh 四tứ 種chủng 法pháp 依y 處xứ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

四tứ 處xứ

者giả 。 謂vị 無vô 貪tham 。 不bất 害hại 。 三Tam 明Minh 正chánh 念niệm 。 正chánh 定định 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 無vô 貪tham 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 境cảnh 界giới 不bất 順thuận

二nhị 明minh 不bất 害hại 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 諸chư 境cảnh 界giới 不bất 違vi

謂vị 依y 違vi 情tình 諸chư 境cảnh 界giới 中trung 。 不bất 加gia 害hại 故cố 。 三Tam 明Minh 正chánh 念niệm 法pháp 依y 處xứ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

正chánh 智trí 而nhi 行hành

也dã 。 謂vị 由do 善thiện 攝nhiếp 六lục 根căn 故cố 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 能năng 正chánh 了liễu 知tri 等đẳng 也dã 。 四tứ 明minh 正chánh 定định 依y 處xứ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

住trụ 遠viễn 離ly

等đẳng 也dã 。

第đệ 十thập 。 明minh 四tứ 種chủng 見kiến 所sở 作tác 法pháp 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

謂vị 念niệm 。 眼nhãn 。 慧tuệ 。 身thân 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 二nhị 。

初sơ 明minh 念niệm 。 眼nhãn 。 慧tuệ 三tam 法pháp 。 二nhị 明minh 身thân 法pháp 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

由do 念niệm 。 眼nhãn 。 慧tuệ 。

者giả 。 由do 念niệm 為vi 因nhân 故cố 。 能năng 見kiến 宿túc 住trụ 之chi 事sự 。 由do 天thiên 眼nhãn 為vi 因nhân 故cố 。 能năng 見kiến 未vị 來lai 之chi 事sự 。 由do 正chánh 思tư 為vi 因nhân 故cố 。 能năng 見kiến 現hiện 在tại 死tử 生sanh 諸chư 事sự 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

能năng 證chứng 於ư 明minh

也dã 。 此thử 三tam 之chi 中trung 。 前tiền 二nhị 通thông 有hữu 。 無vô 漏lậu 慧tuệ 。 後hậu 一nhất 唯duy 無vô 漏lậu 。 若nhược 有hữu 漏lậu 者giả 。 必tất 不bất 能năng 見kiến 現hiện 在tại 諸chư 漏lậu 死tử 生sanh 法pháp 故cố 。 二nhị 明minh 身thân 法pháp 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

又hựu 由do 身thân 故cố

等đẳng 也dã 。 謂vị 有hữu 學học 。 無Vô 學Học 聖thánh 人nhân 皆giai 由do 身thân 故cố 。 能năng 證chứng 不bất 動động 及cập 時thời 解giải 脫thoát 。 此thử 二nhị 皆giai 是thị 無Vô 學Học 因nhân 位vị 所sở 證chứng 解giải 脫thoát 。 初sơ 是thị 利lợi 根căn 。 八bát 解giải 脫thoát 中trung 心tâm 不bất 退thoái 故cố 。

時thời 為vi 鈍độn 根căn 。 要yếu 善Thiện 知Tri 識Thức 飲ẩm 食thực 臥ngọa 具cụ 。 無vô 缺khuyết 之chi 時thời 。 方phương 能năng 修tu 證chứng 無Vô 學Học 解giải 脫thoát 故cố 。

第đệ 三tam 异# 門môn 。 明minh 四tứ 大đại 等đẳng 十thập 種chủng 四tứ 法pháp 。 分phần/phân 十thập 。

一nhất 。 明minh 能năng 造tạo 四tứ 大đại 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

廣quảng 大đại

等đẳng 者giả 。 謂vị 能năng 造tạo 四tứ 大đại 。 形hình 相tướng 廣quảng 大đại 。 周chu 遍biến 一nhất 切thiết 。 故cố 能năng 與dữ 彼bỉ 所sở 造tạo 諸chư 色sắc 形hình 量lượng 廣quảng 大đại 。 為vi 依y 止chỉ 處xứ 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

前tiền 三tam 可khả 知tri 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

堅kiên 。 濕thấp 。 暖noãn 性tánh 。

也dã 。 四tứ 明minh 風phong 性tánh 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

輕khinh 等đẳng 動động 性tánh

謂vị 觸xúc 性tánh 輕khinh 如như 非phi 動động 。 意ý 思tư 性tánh 動động 而nhi 非phi 輕khinh 。 唯duy 此thử 風phong 性tánh 亦diệc 輕khinh 亦diệc 動động 。 簡giản 彼bỉ 二nhị 性tánh 。 故cố 云vân 輕khinh 動động 也dã 。

第đệ 二nhị 。 明minh 四tứ 食thực 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 指chỉ 事sự 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

能năng 持trì 已dĩ 生sanh

等đẳng 者giả 。 謂vị 四tứ 種chủng 食thực 而nhi 能năng 任nhậm 持trì 五ngũ 趣thú 有hữu 情tình 。 已dĩ 生sanh 諸chư 蘊uẩn 。 及cập 能năng 任nhậm 持trì 後hậu 有hữu 諸chư 業nghiệp 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

及cập 能năng 攝nhiếp 益ích 尋tầm 求cầu 有hữu 者giả

攝nhiếp 益ích 有hữu 四tứ 。

一nhất 攝nhiếp 益ích 力lực 。 謂vị 段đoạn 食thực 。 二nhị 攝nhiếp 益ích 樂nhạo/nhạc/lạc 。 謂vị 觸xúc 食thực 。 三tam 攝nhiếp 益ích 所sở 欲dục 。 謂vị 意ý 思tư 食thực 。 四tứ 攝nhiếp 益ích 諸chư 根căn 大đại 種chủng 及cập 壽thọ 暖noãn 。 謂vị 識thức 食thực 。 二nhị 釋thích 食thực 指chỉ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

《# 攝nhiếp 事sự 分phần/phân 》# 中trung 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt

謂vị 彼bỉ 《# 攝nhiếp 契Khế 經Kinh 事sự 分phần/phân 》# 中trung 。 廣quảng 釋thích 如như 上thượng 四tứ 攝nhiếp 益ích 事sự 故cố 。

第đệ 三tam 。 明minh 四tứ 識thức 住trụ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

所sở 依y 足túc 迹tích

者giả 。 謂vị 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 能năng 為vi 八bát 識thức 。 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 起khởi 四tứ 種chủng 住trụ 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 。 依y 色sắc 明minh 住trụ 。 分phần/phân 四tứ 趣thú 向hướng 。 所sở 緣duyên 根căn 。 境cảnh 。 漏lậu 於ư 後hậu 有hữu 也dã 。 前tiền 二nhị 可khả 知tri 。 三tam 。 言ngôn 。

俱câu 有hữu 建kiến 立lập

者giả 。 為vi 五ngũ 根căn 。 五ngũ 塵trần 俱câu 時thời 有hữu 。 故cố 識thức 於ư 中trung 住trụ 。 故cố 云vân 建kiến 立lập 。 四tứ 。 言ngôn 漏lậu 於ư 後hậu 有hữu 住trụ 者giả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

識thức 住trụ 彼bỉ 已dĩ

等đẳng 也dã 。 謂vị 識thức 住trụ 於ư 色sắc 蘊uẩn 已dĩ 也dã 。 二nhị 。 例lệ 餘dư 三tam 法pháp 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

如như 於ư 諸chư 色sắc

等đẳng 也dã 。

第đệ 四tứ 。 明minh 四tứ 種chủng 愛ái 生sanh 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 分phần/phân 三tam 。

一nhất 依y 現hiện 法pháp 明minh 愛ái 生sanh 。 二nhị 依y 後hậu 法pháp 明minh 愛ái 生sanh 。 三tam 依y 涅Niết 槃Bàn 明minh 愛ái 生sanh 。 前tiền 二nhị 可khả 知tri 。 三tam 。 言ngôn 。

愚ngu 於ư 涅Niết 槃Bàn

等đẳng 者giả 。 謂vị 由do 迷mê 於ư 三tam 乘thừa 涅Niết 槃Bàn 利lợi 故cố 。 一nhất 類loại 一nhất 有hữu 情tình 於ư 身thân 命mạng 及cập 受thọ 用dụng 自tự 在tại 。 不bất 堅kiên 實thật 法pháp 中trung 。 起khởi 常thường 存tồn 想tưởng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

而nhi 於ư 無vô 有hữu 起khởi 悕hy 求cầu 愛ái

二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 衣y 服phục 。 二nhị 飲ẩm 食thực 。 三tam 臥ngọa 具cụ 。 四tứ 無vô 有hữu 。 有hữu 愛ái 。 前tiền 三tam 如như 論luận 。 四tứ 。 言ngôn 無vô 有hữu 。 有hữu 愛ái 者giả 。 謂vị 由do 迷mê 涅Niết 槃Bàn 利lợi 故cố 。 無vô 堅kiên 實thật 中trung 計kế 有hữu 堅kiên 實thật 。 故cố 顧cố 戀luyến 後hậu 法pháp 。 於ư 三tam 有hữu 中trung 起khởi 愛ái 心tâm 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

無vô 有hữu 。 有hữu 愛ái 。

第đệ 五ngũ 。 明minh 四tứ 種chủng 非phi 應ưng 行hành 處xứ 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 標tiêu 文văn 可khả 知tri 。 初sơ 文văn 可khả 見kiến 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 隨tùy 愛ái 行hành 事sự 。 二nhị 明minh 隨tùy 恚khuể 行hành 事sự 。 三Tam 明Minh 隨tùy 悕hy 行hành 事sự 。 四tứ 明minh 隨tùy 癡si 行hành 事sự 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

隨tùy 順thuận 可khả 愛ái 。 違vi 逆nghịch 。 悕hy 畏úy 。 顛điên 倒đảo 。

隨tùy 次thứ 配phối 釋thích 。 言ngôn 現hiện 法pháp 愚ngu 果quả 等đẳng 者giả 。 謂vị 愚ngu 癡si 故cố 不bất 生sanh 畏úy 。 次thứ 治trị 罰phạt 過quá 及cập 當đương 來lai 惡ác 趣thú 果quả 故cố 。 造tạo 諸chư 惡ác 業nghiệp 。

第đệ 六lục 。 明minh 四tứ 記ký 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 言ngôn 四tứ 記ký 論luận 者giả 。 謂vị 一nhất 向hướng 記ký 。 二nhị 分phần 別biệt 記ký 。 詰cật 問vấn 記ký 。 置trí 記ký 。 言ngôn 。

記ký

者giả 。 答đáp 也dã 。

論luận

者giả 。 言ngôn 也dã 。 若nhược 能năng 而nhi 此thử 善thiện 記ký 答đáp 者giả 。 有hữu 三tam 功công 益ích 勝thắng 利lợi 。

一nhất 能năng 斷đoạn 所sở 疑nghi 。 二nhị 能năng 悟ngộ 未vị 悟ngộ 。 三tam 能năng 任nhậm 持trì 勝thắng 抉# 擇trạch 力lực 。 謂vị 一nhất 向hướng 分phân 別biệt 。 能năng 斷đoạn 於ư 疑nghi 。 反phản 問vấn 能năng 令linh 未vị 悟ngộ 而nhi 悟ngộ 。 置trí 記ký 任nhậm 持trì 。 決quyết 定định 之chi 義nghĩa 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 一nhất 向hướng 記ký 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 謂vị 。

依y 法pháp 實thật 相tướng

等đẳng 也dã 。 謂vị 若nhược 有hữu 人nhân 來lai 問vấn 。

一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 有hữu 死tử 無vô 死tử 。

者giả 。 應ưng 一nhất 向hướng 答đáp 云vân 。

但đãn 是thị 有hữu 情tình 。 皆giai 有hữu 其kỳ 死tử 。

又hựu 若nhược 問vấn 言ngôn 。

破phá 有hữu 情tình 不bất 受thọ 後hậu 有hữu

者giả 。 亦diệc 應ưng 答đáp 。

有hữu 謂vị 無Vô 學Học 聖thánh 人nhân 也dã

布bố 施thí 得đắc 大đại 富phú 不bất 得đắc

等đẳng 。 亦diệc 準chuẩn 上thượng 一nhất 向hướng 答đáp 之chi 。 二nhị 明minh 分phân 別biệt 記ký 。 故cố 論luận 答đáp 云vân 。

業nghiệp 异# 熟thục

也dã 。 若nhược 有hữu 問vấn 言ngôn 。

五ngũ 趣thú 有hữu 情tình 。 所sở 受thọ 之chi 身thân 。 從tùng 此thử 以dĩ 後hậu 。 更cánh 生sanh 不bất 生sanh 。

者giả 。 應ưng 分phân 別biệt 答đáp 。

有hữu 煩phiền 惱não 業nghiệp 者giả 。 必tất 生sanh 。 無vô 者giả 。 不bất 生sanh 。

等đẳng 。 三Tam 明Minh 反phản 問vấn 記ký 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 隱ẩn 沒một 說thuyết

等đẳng 也dã 。 謂vị 若nhược 有hữu 問vấn 。

世thế 有hữu 端đoan 嚴nghiêm 過quá 此thử 人nhân 否phủ/bĩ

者giả 。 應ưng 反phản 問vấn 彼bỉ 。

如như 於ư 何hà 趣thú 欲dục 比tỉ 類loại 耶da 。 若nhược 比tỉ 於ư 天thiên 。 便tiện 成thành 醜xú 陋lậu 。 若nhược 比tỉ 鬼quỷ 畜súc 。 便tiện 成thành 端đoan 嚴nghiêm 。

若nhược 於ư 善thiện 法Pháp 而nhi 來lai 問vấn 者giả 。 亦diệc 應ưng 反phản 問vấn 。

將tương 無vô 漏lậu 比tỉ 世thế 善thiện 。 即tức 劣liệt 。 將tương 不bất 善thiện 比tỉ 。 即tức 勝thắng 。

等đẳng 。 四tứ 明minh 置trí 記ký 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 明minh 正chánh 義nghĩa 。 二nhị 答đáp 難nạn/nan 。 初sơ 中trung 言ngôn 義nghĩa 。 二nhị 明minh 答đáp 難nạn/nan 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

置trí 記ký

者giả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

於ư 不bất 如như 理lý 應ưng 當đương 置trí 記ký

謂vị 若nhược 有hữu 問vấn 。

我ngã 與dữ 諸chư 蘊uẩn 為vi 一nhất 。 异# 。

者giả 。 應ưng 置trí 不bất 答đáp 。 謂vị 非phi 如như 理lý 故cố 。 我ngã 體thể 無vô 。 云vân 何hà 更cánh 問vấn 一nhất 。 异# 之chi 義nghĩa 。 三tam 乘thừa 教giáo 中trung 皆giai 不bất 立lập 我ngã 故cố 。 二nhị 答đáp 難nạn/nan 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 問vấn 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

云vân 何hà 名danh 記ký 。

若nhược 但đãn 置trí 而nhi 不bất 答đáp 者giả 。 云vân 何hà 名danh 記ký 論luận 耶da 。 故cố 論luận 答đáp 云vân 。

謂vị 彼bỉ 記ký 問vấn

等đẳng 也dã 。 如như 上thượng 問vấn 時thời 置trí 彼bỉ 問vấn 。 故cố 應ưng 正chánh 答đáp 云vân 。

諸chư 聖thánh 教giáo 中trung 皆giai 不bất 說thuyết 無vô 我ngã 。 云vân 何hà 而nhi 問vấn 我ngã 與dữ 諸chư 蘊uẩn 一nhất 异# 之chi 相tướng 。 非phi 謂vị 默mặc 然nhiên 說thuyết 名danh 置trí 記ký 。 如như 我ngã 如như 是thị 。 若nhược 於ư 十thập 四tứ 種chủng 不bất 可khả 記ký 事sự 而nhi 如Như 來Lai 問vấn 者giả 。 皆giai 準chuẩn 於ư 此thử 。 如như 下hạ 《# 菩Bồ 薩Tát 地địa 》# 中trung 當đương 說thuyết 。 二nhị 答đáp 。 如như 論luận 可khả 知tri 。

第đệ 七thất 。 明minh 惠huệ 捨xả 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

謂vị 施thí 者giả 清thanh 淨tịnh 。 受thọ 者giả 不bất 清thanh 淨tịnh 。 受thọ 者giả 清thanh 淨tịnh 。 施thí 者giả 不bất 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 俱câu 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 俱câu 不bất 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 明minh 不bất 清thanh 淨tịnh 。 三Tam 明Minh 二nhị 種chủng 功công 德đức 勝thắng 利lợi 。 初sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

三tam 種chủng 清thanh 淨tịnh

二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 施thí 者giả 淨tịnh 受thọ 者giả 不bất 淨tịnh 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 唯duy 自tự 身thân 戒giới 見kiến 具cụ 足túc

謂vị 施thí 者giả 在tại 家gia 出xuất 家gia 。 應ưng 具cụ 持trì 所sở 受thọ 漏lậu 。 無vô 漏lậu 戒giới 見kiến 。 謂vị 具cụ 足túc 正chánh 見kiến 。 謂vị 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 等đẳng 。 受thọ 施thí 者giả 亦diệc 爾nhĩ 。 二nhị 明minh 受thọ 者giả 淨tịnh 施thí 者giả 不bất 淨tịnh 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

唯duy 他tha 戒giới 見kiến 具cụ 足túc

也dã 。 三Tam 明Minh 俱câu 淨tịnh 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

或hoặc 自tự 及cập 他tha

等đẳng 也dã 。 二nhị 明minh 不bất 淨tịnh 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

不bất 清thanh 淨tịnh

等đẳng 也dã 。 三Tam 明Minh 淨tịnh 。 不bất 淨tịnh 功công 德đức 過quá 失thất 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

其kỳ 清thanh 淨tịnh 者giả

等đẳng 也dã 。 謂vị 前tiền 三tam 種chủng 能năng 生sanh 善thiện 趣thú 等đẳng 。 故cố 一nhất 清thanh 淨tịnh 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

當đương 生sanh 惡ác 趣thú

等đẳng 也dã 。 謂vị 由do 施thí 者giả 。 不bất 具cụ 戒giới 見kiến 而nhi 布bố 施thí 。 故cố 雖tuy 墮đọa 惡ác 趣thú 。 資tư 產sản 無vô 定định 。 如như 安an 善thiện 象tượng 王vương 及cập 大đại 力lực 鬼quỷ 神thần 。 天thiên 上thượng 慢mạn 生sanh 等đẳng 。 若nhược 不bất 具cụ 戒giới 見kiến 受thọ 他tha 施thí 者giả 。 墮đọa 惡ác 趣thú 中trung 。 資tư 緣duyên 俱câu 定định 。

第đệ 八bát 。 明minh 四tứ 攝nhiếp 法pháp 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

為vi 布bố 施thí 。 愛ái 語ngữ 。 同đồng 事sự 。 利lợi 行hành 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 施thí 攝nhiếp 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

饒nhiêu 益ích 方phương 便tiện

也dã 。 二nhị 明minh 愛ái 語ngữ 攝nhiếp 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

攝nhiếp 受thọ 方phương 便tiện

也dã 。 三Tam 明Minh 同đồng 事sự 攝nhiếp 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

引dẫn 導đạo 方phương 便tiện

也dã 。 四tứ 利lợi 行hành 攝nhiếp 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

修tu 治trị 方phương 便tiện

也dã 。 謂vị 攝nhiếp 引dẫn 彼bỉ 故cố 。 自tự 能năng 精tinh 勤cần 。 修tu 出xuất 世thế 行hành 。 故cố 云vân 修tu 治trị 也dã 。

第đệ 九cửu 。 明minh 四tứ 種chủng 生sanh 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

謂vị 卵noãn 。 胎thai 。 濕thấp 。 化hóa 生sanh 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 卵noãn 生sanh 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

由do 業nghiệp 及cập 卵noãn 殼xác

也dã 。 業nghiệp 謂vị 善thiện 惡ác 。 故cố 通thông 人nhân 及cập 慢mạn 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 如như 胝chi 捨xả 佉khư 每mỗi 頓đốn 生sanh 三tam 十thập 二nhị 卵noãn 等đẳng 。 二nhị 明minh 胎thai 生sanh 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

業nghiệp 及cập 胎thai 膜mô

三Tam 明Minh 濕thấp 生sanh 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

業nghiệp 及cập 濕thấp

也dã 。 四tứ 明minh 化hóa 生sanh 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

唯duy 由do 業nghiệp

也dã 。 謂vị 人nhân 中trung 一nhất 分phần/phân 。 即tức 頂đảnh 生sanh 王vương 等đẳng 。 天thiên 。 鬼quỷ 。 慢mạn 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 地địa 獄ngục 及cập 三tam 界giới 天thiên 全toàn 。

第đệ 十thập 。 明minh 四tứ 種chủng 死tử 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

謂vị 自tự 死tử 。 由do 他tha 死tử 。 俱câu 死tử 。 不bất 俱câu 死tử 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 自tự 死tử 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 於ư 戲hí 忘vong 意ý 忿phẫn 天thiên

等đẳng 。 謂vị 貪tham 受thọ 五ngũ 欲dục 。 忘vong 食thực 餓ngạ 死tử 。 二nhị 明minh 他tha 死tử 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 羯yết 羅la 藍lam

等đẳng 也dã 。 三Tam 明Minh 俱câu 死tử 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

所sở 餘dư 有hữu 情tình

也dã 。 四tứ 明minh 不bất 由do 俱câu 死tử 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 。

等đẳng 也dã 。

第đệ 四tứ 异# 門môn 。 明minh 四tứ 清thanh 淨tịnh 道đạo 等đẳng 六lục 種chủng 四tứ 法pháp 。 分phần/phân 六lục 。

一nhất 。 明minh 四tứ 淨tịnh 道đạo 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

一nhất 通thông 遲trì 艱gian 辛tân 道đạo 。 二nhị 通thông 速tốc 艱gian 辛tân 道đạo 。 三tam 通thông 遲trì 非phi 艱gian 辛tân 道đạo 。 四tứ 通thông 速tốc 非phi 艱gian 辛tân 道đạo 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 通thông 遲trì 艱gian 辛tân 道đạo 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

一nhất 非phi 功công 用dụng 根căn 圓viên 滿mãn

等đẳng 也dã 。 謂vị 慧tuệ 根căn 未vị 圓viên 滿mãn 故cố 。 未vị 能năng 證chứng 得đắc 。 根căn 本bổn 之chi 定định 。 謂vị 根căn 鈍độn 故cố 。 多đa 受thọ 艱gian 辛tân 。 方phương 證chứng 通thông 慧tuệ 。 二nhị 明minh 通thông 速tốc 艱gian 辛tân 道đạo 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

功công 用dụng 根căn 圓viên 滿mãn

等đẳng 也dã 。 謂vị 根căn 利lợi 故cố 。 速tốc 能năng 證chứng 得đắc 。 無Vô 學Học 通thông 慧tuệ 。 由do 未vị 證chứng 得đắc 根căn 本bổn 定định 故cố 。 名danh 為vi 艱gian 辛tân 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

非phi 喜hỷ 樂lạc 圓viên 滿mãn 故cố

也dã 。 三Tam 明Minh 通thông 遲trì 非phi 艱gian 辛tân 道đạo 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

喜hỷ 樂lạc 圓viên 滿mãn

等đẳng 也dã 。 謂vị 鈍độn 根căn 故cố 。 雖tuy 證chứng 得đắc 根căn 本bổn 定định 。 名danh 喜hỷ 樂lạc 圓viên 滿mãn 。 由do 遲trì 得đắc 無Vô 學Học 通thông 慧tuệ 。 故cố 名danh 艱gian 辛tân 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

非phi 功công 用dụng 根căn 圓viên 滿mãn

四tứ 明minh 通thông 速tốc 非phi 艱gian 辛tân 道đạo 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

喜hỷ 樂lạc 圓viên 滿mãn

等đẳng 也dã 。 謂vị 利lợi 根căn 故cố 。 速tốc 證chứng 根căn 本bổn 。 名danh 為vi 通thông 速tốc 。 不bất 加gia 功công 用dụng 。 便tiện 證chứng 無Vô 學Học 。 名danh 非phi 艱gian 辛tân 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

亦diệc 功công 用dụng 根căn 圓viên 滿mãn 故cố

也dã 。

二nhị 。 明minh 四tứ 種chủng 清thanh 淨tịnh 道đạo 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

一nhất 不bất 忍nhẫn 道đạo 。 二nhị 忍nhẫn 道đạo 。 三tam 調điều 柔nhu 道đạo 。 四tứ 寂tịch 靜tĩnh 道đạo 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 列liệt 名danh 。 二nhị 解giải 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

貲ti 惡ác 說thuyết 。 向hướng 善thiện 說thuyết 。 資tư 糧lương 道đạo 。 清thanh 淨tịnh 道đạo 。

以dĩ 上thượng 四tứ 道đạo 。 隨tùy 次thứ 相tương/tướng 合hợp 。 二nhị 解giải 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 不bất 忍nhẫn 道đạo 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

此thử 中trung 最tối 初sơ

等đẳng 也dã 。 謂vị 三tam 乘thừa 種chủng 姓tánh 之chi 人nhân 。 雖tuy 聞văn 外ngoại 道đạo 諸chư 見kiến 及cập 禁cấm 戒giới 時thời 心tâm 不bất 忍nhẫn 。 可khả 由do 於ư 過quá 去khứ 生sanh 中trung 。 曾tằng 聞văn 三tam 乘thừa 四Tứ 諦Đế 等đẳng 法pháp 故cố 。 言ngôn 。

無vô 義nghĩa 苦khổ 切thiết

者giả 。 謂vị 外ngoại 道đạo 禁cấm 戒giới 。 五ngũ 熱nhiệt 炙chích 身thân 等đẳng 。 無vô 引dẫn 生sanh 出xuất 三tam 界giới 之chi 能năng 。 故cố 云vân 。

無vô 語ngữ 苦khổ 切thiết

也dã 。 二nhị 明minh 忍nhẫn 道đạo 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 於ư 善thiện 巧xảo 。 二nhị 依y 安an 受thọ 苦khổ 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

諸chư 善thiện 巧xảo

者giả 。 為vi 諸chư 有hữu 學học 於ư 蘊uẩn 等đẳng 五ngũ 善thiện 巧xảo 中trung 。 諦đế 察sát 法pháp 忍nhẫn 。 謂vị 能năng 了liễu 知tri 蘊uẩn 等đẳng 五ngũ 法pháp 自tự 相tương/tướng 。 共cộng 相tương 。 不bất 起khởi 我ngã 見kiến 。 名danh 為vi 善thiện 巧xảo 。 二nhị 依y 安an 受thọ 苦khổ 明minh 忍nhẫn 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

又hựu 能năng 堪kham 忍nhẫn

等đẳng 也dã 。 謂vị 三tam 乘thừa 行hành 人nhân 能năng 了liễu 四Tứ 諦Đế 等đẳng 道Đạo 理lý 故cố 。 三Tam 明Minh 調điều 柔nhu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 淨tịnh 尸thi 羅la

等đẳng 也dã 。 由do 戒giới 淨tịnh 故cố 。 善thiện 守thủ 根căn 門môn 。 節tiết 量lượng 而nhi 食thực 。 減giảm 少thiểu 省tỉnh 睡thụy 眠miên 。 正chánh 知tri 而nhi 住trụ 。 皆giai 能năng 練luyện 剛cang 身thân 心tâm 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

守thủ 根căn 門môn

等đẳng 也dã 。 四tứ 明minh 寂tịch 靜tĩnh 道đạo 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 奢xa 摩ma 他tha

等đẳng 也dã 。 謂vị 諸chư 有hữu 學học 於ư 止Chỉ 觀Quán 門môn 斷đoạn 諸chư 見kiến 。 修tu 惑hoặc 而nhi 趣thú 無Vô 學Học 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ

也dã 。 謂vị 能năng 住trụ 於ư 八bát 解giải 脫thoát 故cố 也dã 。

三Tam 明Minh 四tứ 種chủng 修tu 等đẳng 持trì 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

一nhất 修tu 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 等đẳng 持trì 。 二nhị 修tu 知tri 見kiến 等đẳng 持trì 。 三tam 修tu 慧tuệ 決quyết 擇trạch 等đẳng 持trì 。 四tứ 修tu 漏lậu 盡tận 等đẳng 持trì 。 由do 此thử 四tứ 種chủng 為vi 加gia 行hành 故cố 。 而nhi 能năng 成thành 就tựu 。 增tăng 上thượng 心tâm 學học 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 現hiện 法Pháp 樂lạc 等đẳng 持trì 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 。 依y 果quả 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

未vị 離ly 欲dục

者giả 。 為vi 得đắc 不Bất 還Hoàn 果Quả 。 謂vị 預dự 流lưu 以dĩ 上thượng 未vị 離ly 修tu 所sở 斷đoạn 欲dục 者giả 。 為vi 求cầu 不bất 還hoàn 果quả 。 故cố 修tu 無vô 漏lậu 道Đạo 也dã 。 二nhị 。 依y 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

依y 未vị 至chí 定định

等đẳng 也dã 。 謂vị 不Bất 還Hoàn 果Quả 人nhân 。 為vi 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 故cố 於ư 加gia 行hành 位vị 。 修tu 無vô 漏lậu 道Đạo 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

求cầu 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ

也dã 。 二nhị 明minh 修tu 智trí 見kiến 等đẳng 持trì 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

令linh 他tha 斷đoạn 諸chư 惡ác 法pháp

也dã 。 謂vị 於ư 三tam 乘thừa 行hành 人nhân 。 謂vị 欲dục 化hóa 利lợi 諸chư 有hữu 情tình 。 故cố 修tu 天thiên 通thông 。 見kiến 諸chư 有hữu 情tình 。 造tạo 十thập 惡ác 業nghiệp 者giả 。 生sanh 三tam 惡ác 趣thú 。 說thuyết 彼bỉ 因nhân 果quả 。 令linh 斷đoạn 不bất 善thiện 。 修tu 諸chư 善thiện 行hành 。 三Tam 明Minh 修tu 慧tuệ 抉# 擇trạch 等đẳng 持trì 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

及cập 往vãng 善thiện 趣thú

也dã 。 此thử 於ư 他tha 心tâm 通thông 慧tuệ 抉# 擇trạch 前tiền 人nhân 心tâm 中trung 善thiện 惡ác 。 令linh 彼bỉ 斷đoạn 惡ác 。 修tu 於ư 善thiện 行hành 。 得đắc 生sanh 人nhân 天thiên 。 四tứ 明minh 修tu 漏lậu 盡tận 等đẳng 持trì 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

為vi 自tự 己kỷ 斷đoạn

等đẳng 也dã 。 謂vị 三tam 乘thừa 行hành 人nhân 各các 各các 於ư 自tự 。 所sở 證chứng 漏lậu 盡tận 通thông 慧tuệ 。 斷đoạn 於ư 見kiến 。 修tu 諸chư 煩phiền 惱não 。 故cố 亦diệc 能năng 引dẫn 自tự 所sở 證chứng 。 勸khuyến 令linh 他tha 學học 。

第đệ 四tứ 。 明minh 黑hắc 白bạch 等đẳng 四tứ 種chủng 業nghiệp 果quả 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 言ngôn 。

又hựu 有hữu 二nhị 業nghiệp

等đẳng 者giả 。 謂vị 《# 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 經kinh 》# 中trung 。

佛Phật 告cáo 大đại 眾chúng 曰viết 。

世thế 有hữu 二nhị 業nghiệp 。 四tứ 相tương/tướng 差sai 別biệt 故cố 。 有hữu 漏lậu 。 無vô 漏lậu 業nghiệp 果quả 差sai 別biệt 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

一nhất 。 黑hắc 業nghiệp 已dĩ 熟thục 亦diệc 黑hắc 。 二nhị 。 白bạch 業nghiệp 已dĩ 熟thục 亦diệc 白bạch 。 三tam 。 雜tạp 業nghiệp 已dĩ 熟thục 亦diệc 雜tạp 。 四tứ 。 非phi 黑hắc 白bạch 業nghiệp 亦diệc 無vô 异# 熟thục 。 於ư 此thử 四tứ 中trung 。 前tiền 三tam 有hữu 漏lậu 。 後hậu 一nhất 無vô 漏lậu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

謂vị 轉chuyển 所sở 攝nhiếp 業nghiệp

等đẳng 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 黑hắc 業nghiệp 异# 熟thục 亦diệc 黑hắc 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

當đương 知tri 初sơ 業nghiệp

等đẳng 也dã 。 謂vị 造tạo 十thập 惡ác 業nghiệp 故cố 。 能năng 感cảm 三tam 惡ác 趣thú 异# 熟thục 。 二nhị 明minh 白bạch 業nghiệp 异# 熟thục 亦diệc 白bạch 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

第đệ 二nhị 業nghiệp 一nhất 向hướng

等đẳng 也dã 。 謂vị 造tạo 不bất 勤cần 業nghiệp 者giả 。 能năng 感cảm 可khả 愛ái 樂nhạo 果quả 等đẳng 也dã 。 三Tam 明Minh 雜tạp 業nghiệp 异# 熟thục 亦diệc 雜tạp 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

第đệ 三tam 業nghiệp 能năng 感cảm

等đẳng 。 謂vị 修tu 十Thập 善Thiện 業Nghiệp 故cố 。 及cập 不bất 善thiện 業nghiệp 故cố 。 能năng 感cảm 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 异# 熟thục 也dã 。 四tứ 明minh 非phi 黑hắc 白bạch 業nghiệp 亦diệc 無vô 异# 熟thục 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

第đệ 四tứ 業nghiệp 能năng 斷đoạn

等đẳng 也dã 。 謂vị 若nhược 修tu 對đối 治trị 斷đoạn 前tiền 三tam 業nghiệp 者giả 。 能năng 獲hoạch 得đắc 三tam 乘thừa 無vô 漏lậu 之chi 果quả 故cố 。

第đệ 五ngũ 。 明minh 四tứ 種chủng 受thọ 法pháp 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

一nhất 明minh 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 非phi 益ích 。 二nhị 益ích 而nhi 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 三tam 亦diệc 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 益ích 。 四tứ 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 非phi 益ích 。 由do 此thử 四tứ 種chủng 。 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 增tăng 上thượng 勤cần 務vụ 。 造tạo 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 非phi 益ích 。 謂vị 造tạo 十thập 惡ác 業nghiệp 者giả 。 現hiện 在tại 雖tuy 樂nhạo/nhạc/lạc 。 於ư 當đương 來lai 世thế 。 必tất 墮đọa 惡ác 趣thú 。 故cố 名danh 非phi 益ích 。 二nhị 明minh 益ích 而nhi 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 謂vị 三tam 乘thừa 行hành 人nhân 多đa 煩phiền 惱não 故cố 。 修tu 苦khổ 行hạnh 者giả 。 於ư 當đương 來lai 世thế 。 必tất 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 之chi 為vi 益ích 。 現hiện 在tại 苦khổ 行hạnh 。 故cố 名danh 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 三Tam 明Minh 亦diệc 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 益ích 。 謂vị 諸chư 行hành 人nhân 煩phiền 惱não 薄bạc 故cố 。 今kim 生sanh 中trung 受thọ 學học 三tam 乘thừa 。 不bất 修tu 苦khổ 行hạnh 。 名danh 為vi 亦diệc 樂nhạo/nhạc/lạc 。 於ư 當đương 來lai 世thế 。 證chứng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 名danh 為vi 益ích 。 四tứ 明minh 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 非phi 益ích 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 於ư 現hiện 在tại 世thế 。 雖tuy 修tu 苦khổ 行hạnh 。 於ư 當đương 來lai 世thế 。 受thọ 三tam 界giới 苦khổ 。 名danh 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 非phi 益ích 也dã 。

第đệ 六lục 。 明minh 四tứ 結kết 等đẳng 五ngũ 種chủng 四tứ 法pháp 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 言ngôn 四tứ 結kết 者giả 。 一nhất 欲dục 結kết 。 二nhị 有hữu 結kết 。 三tam 見kiến 結kết 。 四tứ 無vô 明minh 結kết 。 若nhược 依y 《# 阿a 含hàm 經kinh 》# 中trung 。 此thử 下hạ 含hàm 有hữu 五ngũ 種chủng 异# 門môn 。 謂vị 四tứ 結kết 。 四tứ 離ly 結kết 。 四tứ 暴bạo 流lưu 。 四tứ 取thủ 。 四tứ 縛phược 。 謂vị 名danh 。 義nghĩa 同đồng 故cố 。 但đãn 明minh 四tứ 結kết 也dã 。 例lệ 餘dư 說thuyết 者giả 應ưng 知tri 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 明minh 結kết 。 二nhị 明minh 離ly 結kết 。 三tam 例lệ 餘dư 。 初sơ 文văn 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 欲dục 結kết 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

染nhiễm 著trước 諸chư 欲dục 門môn 。

二nhị 明minh 有hữu 結kết 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

色sắc 。 無vô 色sắc 等đẳng 至chí 門môn 。

三Tam 明Minh 見kiến 結kết 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

外ngoại 道đạo 諸chư 見kiến 門môn 。

四tứ 無vô 明minh 結kết 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

住trụ 此thử 法pháp 中trung

等đẳng 也dã 。 謂vị 住trụ 三tam 乘thừa 法Pháp 中trung 。 未vị 能năng 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 者giả 。 皆giai 有hữu 無vô 明minh 結kết 故cố 。 謂vị 預dự 流lưu 以dĩ 去khứ 。 能năng 斷đoạn 見kiến 。 修tu 諸chư 煩phiền 惱não 者giả 。 方phương 能năng 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 塵trần 謂vị 見kiến 斷đoạn 。 垢cấu 謂vị 修tu 斷đoạn 。 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 者giả 。 無vô 明minh 斷đoạn 盡tận 故cố 。 能năng 生sanh 智trí 慧tuệ 故cố 也dã 。 此thử 四tứ 結kết 者giả 。 是thị 相tương 續tục 義nghĩa 。 皆giai 能năng 續tục 生sanh 於ư 後hậu 有hữu 。 故cố 若nhược 修tu 四tứ 種chủng 對đối 治trị 行hành 者giả 。 能năng 離ly 四tứ 結kết 。 二nhị 明minh 離ly 結kết 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

又hựu 修tu 聖thánh 道Đạo

等đẳng 也dã 。 若nhược 準chuẩn 經kinh 。 亦diệc 有hữu 標tiêu 。 釋thích 。 云vân 。

又hựu 有hữu 四tứ 種chủng 。 離ly 繫hệ 之chi 法pháp 。 修tu 聖thánh 道Đạo 者giả 所sở 生sanh 眾chúng 苦khổ 。 速tốc 得đắc 離ly 繫hệ 。

何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

謂vị 離ly 欲dục 繫hệ 等đẳng 四tứ 。 言ngôn 。

修tu 聖thánh 道Đạo

者giả 。 由do 修tu 四tứ 種chủng 對đối 治trị 行hành 故cố 。 謂vị 不bất 淨tịnh 觀quán 。 謂vị 對đối 治trị 欲dục 結kết 。 觀quán 無vô 塵trần 等đẳng 。 對đối 治trị 有hữu 結kết 。 觀quán 緣duyên 起khởi 正chánh 理lý 。 能năng 治trị 見kiến 結kết 。 斷đoạn 二nhị 種chủng 迷mê 。 治trị 無vô 明minh 結kết 。 三tam 例lệ 餘dư 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 例lệ 四tứ 流lưu 。 二nhị 例lệ 四tứ 取thủ 。 三tam 例lệ 四tứ 縛phược 。 與dữ 順thuận 流lưu 。 取thủ 後hậu 有hữu 。 難nan 解giải 脫thoát 。 隨tùy 次thứ 標tiêu 釋thích 配phối 之chi 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

如như 能năng 令linh 有hữu 情tình 。 與dữ 苦khổ 和hòa 合hợp

等đẳng 也dã 。

第đệ 五ngũ 异# 門môn 。 明minh 四tứ 種chủng 人nhân 等đẳng 六lục 種chủng 四tứ 法pháp 。 分phần/phân 六lục 。

一nhất 。 明minh 順thuận 流lưu 等đẳng 四tứ 人nhân 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

一nhất 明minh 順thuận 流lưu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

异# 生sanh

也dã 。 二nhị 明minh 逆nghịch 流lưu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

未vị 離ly 欲dục 有hữu 學học 。

須tu 加gia 行hành 位vị 以dĩ 下hạ 。 皆giai 能năng 修tu 自tự 乘thừa 聖thánh 道Đạo 。 逆nghịch 生sanh 死tử 故cố 。 三Tam 明Minh 安an 住trụ 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

已dĩ 離ly 欲dục 有hữu 學học 。

須tu 從tùng 預dự 流lưu 第đệ 二nhị 念niệm 至chí 羅La 漢Hán 向hướng 以dĩ 前tiền 。 皆giai 能năng 離ly 見kiến 修tu 欲dục 故cố 。 四tứ 明minh 超siêu 度độ 人nhân 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

超siêu 薩tát 迦ca 耶da 。

等đẳng 。 得đắc 羅La 漢Hán 果Quả 。 皆giai 能năng 離ly 其kỳ 我ngã 執chấp 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

一nhất 切thiết 無Vô 學Học

也dã 。 理lý 實thật 無Vô 學Học 。 煩phiền 惱não 皆giai 盡tận 。 但đãn 舉cử 上thượng 首thủ 。 故cố 云vân 。

超siêu 薩tát 迦ca 耶da 見kiến

等đẳng 也dã 。

第đệ 二nhị 。 明minh 入nhập 自tự 利lợi 非phi 他tha 等đẳng 四tứ 人nhân 。 分phần/phân 二nhị 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

一nhất 自tự 利lợi 非phi 他tha 。 二nhị 他tha 利lợi 非phi 自tự 。 三tam 俱câu 利lợi 。 四tứ 俱câu 不bất 利lợi 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

初sơ 自tự 利lợi 非phi 他tha 。 須tu 諸chư 獨Độc 覺Giác 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

自tự 住trụ

等đẳng 也dã 。 二nhị 他tha 利lợi 非phi 自tự 。 須tu 在tại 家gia 菩Bồ 薩Tát 。 如như 維Duy 摩Ma 詰Cật 等đẳng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

自tự 不bất 住trụ 律luật 儀nghi

等đẳng 也dã 。 三tam 俱câu 利lợi 。 須tu 出xuất 家gia 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

俱câu 能năng 作tác

也dã 。 四tứ 俱câu 不bất 利lợi 。 須tu 諸chư 凡phàm 夫phu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

俱câu 不bất 能năng 作tác

第đệ 三tam 。 明minh 從tùng 闇ám 入nhập 明minh 等đẳng 四tứ 人nhân 。 分phần/phân 三tam 。

一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 。 三Tam 明Minh 四tứ 法pháp 异# 熟thục 。 初sơ 中trung 引dẫn 經kinh 同đồng 前tiền 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

須tu 從tùng 闇ám 入nhập 明minh 等đẳng 也dã 。 二nhị 釋thích 。 分phần/phân 四tứ 。

一nhất 明minh 從tùng 闇ám 入nhập 明minh 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

族tộc 姓tánh 卑ty 下hạ

也dã 。 須tu 承thừa 宿túc 世thế 不bất 善thiện 業nghiệp 。 故cố 生sanh 於ư 下hạ 族tộc 。 於ư 此thử 身thân 中trung 。 能năng 修tu 諸chư 善thiện 。 於ư 當đương 來lai 世thế 。 應ưng 生sanh 善thiện 趣thú 。 及cập 得đắc □# □# □# □# 從tùng 明minh 入nhập 闇ám 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 。

族tộc 姓tánh 尊tôn 高cao

等đẳng 也dã 。 由do 宿túc 世thế 善thiện 因nhân 。 故cố 生sanh 尊tôn 貴quý 。

(# 後hậu 殘tàn )#

〔# 錄lục 文văn 完hoàn 〕#