頓悟 ( 頓đốn 悟ngộ )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（術語）有一類大心之眾生，直聞大乘，行大法，證佛果，此為頓悟。初得小果，後迴入大乘，而至佛果，此為漸悟。又自初雖入大乘，而以歷劫之修行，漸成佛道，為漸悟。速疾證悟妙果，為頓悟。但以初義為通說。圓覺經曰：「是教名為頓教大乘，頓機眾生從此開悟。」大日經疏曰：「無頓悟機不入其手。」頓悟入道要門論上曰：「云何為頓悟？答：頓者頓除妄念，悟者悟無所得。又云：頓悟者，不離此生即得解脫。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 術thuật 語ngữ ） 有hữu 一nhất 類loại 大đại 心tâm 之chi 眾chúng 生sanh ， 直trực 聞văn 大Đại 乘Thừa 行hành 大đại 法pháp ， 證chứng 佛Phật 果Quả 此thử 為vi 頓đốn 悟ngộ 。 初sơ 得đắc 小tiểu 果quả ， 後hậu 迴hồi 入nhập 大Đại 乘Thừa 而nhi 至chí 佛Phật 果Quả 此thử 為vi 漸tiệm 悟ngộ 。 又hựu 自tự 初sơ 雖tuy 入nhập 大Đại 乘Thừa 而nhi 以dĩ 歷lịch 劫kiếp 之chi 修tu 行hành ， 漸tiệm 成thành 佛Phật 道Đạo 為vi 漸tiệm 悟ngộ 。 速tốc 疾tật 證chứng 悟ngộ 妙diệu 果Quả 為vi 頓đốn 悟ngộ 。 但đãn 以dĩ 初sơ 義nghĩa 為vi 通thông 說thuyết 。 圓viên 覺giác 經kinh 曰viết ： 「 是thị 教giáo 名danh 為vi 頓Đốn 教Giáo 大Đại 乘Thừa 。 頓đốn 機cơ 眾chúng 生sanh 。 從tùng 此thử 開khai 悟ngộ 。 」 大đại 日nhật 經kinh 疏sớ 曰viết ： 「 無vô 頓đốn 悟ngộ 機cơ 不bất 入nhập 其kỳ 手thủ 。 」 頓đốn 悟ngộ 入nhập 道đạo 要yếu 門môn 論luận 上thượng 曰viết ： 「 云vân 何hà 為vi 頓đốn 悟ngộ ？ 答đáp ： 頓đốn 者giả 頓đốn 除trừ 妄vọng 念niệm ， 悟ngộ 者giả 悟ngộ 無vô 所sở 得đắc 。 又hựu 云vân ： 頓đốn 悟ngộ 者giả ， 不bất 離ly 此thử 生sanh 。 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 。 」 。