đoạn Li Diệt Tam Giới

đoạn li diệt tam giới

Phật Quang Đại Từ Điển

(斷離滅三界) Tức là Đoạn giới, Ly giới và Diệt giới. Ba giới này đều lấy giải thoát vô vi (trạch diệt vô vi) làm thể. 1. Đoạn giới: Đoạn trừ 8 kết mà được trạch diệt. 2. Ly giới: Trong 9 kết (ái, khuể, mạn, vô minh, kiến, thủ, nghi, tật, khan), lìa tham kết mà được trạch diệt. 3. Diệt giới: Diệt các phiền não theo 9 kết mà được trạch diệt. Trên đây là y cứ vào lí thế tục mà có 3 giới khác nhau, chứ nói theo thực nghĩa thì thể của chúng đều không khác nhau. Trong đó, Đoạn giới và Ly giới là do đoạn trừ phiền não mà được, còn Diệt giới là nhờ vào việc diệt hoặc của cảnh sở duyên mà được. Trên đây là thuyết của Tiểu thừa. Ngoài ra, về danh nghĩa của Tam giới còn có nhiều thuyết, như luận Đại tì bà sa quyển 29 nói: – Đoạn giới: Đoạn tất cả hành. – Ly giới: Lìa tất cả hành. – Diệt giới: Diệt tất cả hành. Lại có thuyết cho là: – Đoạn giới: Đoạn vô minh kết – Ly giới: Đoạn ái kết. – Diệt giới: Đoạn các kết còn lại. Cũng có thuyết giải thích: – Đoạn giới: Đoạn 8 kết và các phiền não tương ứng với 8 kết cùng sinh. – Ly giới: Đoạn ái kết và các phiền não tương ứng với ái kết cùng sinh. – Diệt giới: Đoạn các kết khác và các phiền não tương ứng cùng sinh. Còn tông Duy thức Đại thừa nói: – Đoạn giới: Đoạn các hành mà Kiến đạo đoạn. – Ly giới: Lìa các hành mà Tu đạo đoạn. – Diệt giới: Diệt các hành thuộc sở y. [X. kinh Tạp a hàm Q.17; luận Đại tì bà sa Q.22; luận Câu xá Q.25; luận Hiển tông Q.24; luận Du già sư địa Q.27]. (xt. Tam Giới).