Diệu Pháp Liên Hoa Kinh Văn Cú – Quyển 4

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 文Văn 句Cú
Quyển 4
隋Tùy 智Trí 顗 說Thuyết

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 文Văn 句Cú 卷quyển 第đệ 四tứ 上thượng

天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 說thuyết

○# 從tùng

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

汝nhữ 已dĩ 殷ân 懃cần 三tam 請thỉnh 。 豈khởi 得đắc 不bất 說thuyết 。

下hạ 。 廣quảng 明minh 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 。 凡phàm 七thất 品phẩm 半bán 。 文văn 為vi 三tam 。

一nhất 。 為vi 上thượng 根căn 人nhân 法pháp 說thuyết 。 二nhị 。 為vi 中trung 根căn 人nhân 譬thí 說thuyết 。 三tam 。 為vi 下hạ 根căn 人nhân 宿túc 世thế 因nhân 緣duyên 說thuyết 。 亦diệc 名danh 理lý 事sự 行hành 。 例lệ 如như 《# 大đại 品phẩm 》# 亦diệc 為vi 三tam 根căn (# 云vân 云vân )# 。 今kim 以dĩ 十thập 義nghĩa 料liệu 揀giản 。

一nhất 。 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 。 二nhị 。 有hữu 聲Thanh 聞Văn 。 無vô 聲Thanh 聞Văn 。 三tam 。 惑hoặc 有hữu 厚hậu 薄bạc 。 四tứ 。 根căn 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 五ngũ 。 根căn 有hữu 悟ngộ 不bất 悟ngộ 。 六lục 。 領lãnh 解giải 無vô 領lãnh 解giải 。 七thất 。 得đắc 記ký 不bất 得đắc 記ký 。 八bát 。 悟ngộ 有hữu 淺thiển 深thâm 。 九cửu 。 益ích 有hữu 權quyền 實thật 。 十thập 。 待đãi 時thời 不bất 待đãi 時thời 。

一nhất 。 明minh 通thông 別biệt 者giả 。 初sơ 周chu 別biệt 名danh 法pháp 說thuyết 。 通thông 則tắc 具cụ 三tam 。

如như 優ưu 曇đàm 花hoa 。 時thời 一nhất 現hiện 耳nhĩ

即tức 譬thí 說thuyết 。

若nhược 我ngã 遇ngộ 眾chúng 生sanh 。 盡tận 教giáo 以dĩ 佛Phật 道Đạo 。

即tức 因nhân 緣duyên 說thuyết 也dã 。 中trung 周chu 別biệt 名danh 譬thí 說thuyết 。 通thông 則tắc 亦diệc 三tam 。

我ngã 先tiên 不bất 言ngôn 。 皆giai 為vi 化hóa 菩Bồ 薩Tát 故cố 。

又hựu 合hợp 譬thí 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。 即tức 是thị 法pháp 說thuyết 。

於ư 二nhị 萬vạn 億ức 佛Phật 所sở 。 常thường 教giáo 化hóa 汝nhữ

即tức 因nhân 緣duyên 說thuyết 。 若nhược 謂vị 此thử 文văn 屬thuộc 法pháp 說thuyết 者giả 。 可khả 取thủ 長trưởng 者giả 聞văn 已dĩ 。 驚kinh 入nhập 火hỏa 宅trạch 。 方phương 宜nghi 救cứu 濟tế 。 即tức 因nhân 緣duyên 說thuyết 。 下hạ 周chu 別biệt 名danh 。 宿túc 世thế 因nhân 緣duyên 。 通thông 亦diệc 具cụ 三tam 。

涅Niết 槃Bàn 時thời 到đáo 。 眾chúng 又hựu 清thanh 淨tịnh 。 令linh 入nhập 佛Phật 慧tuệ

是thị 法pháp 說thuyết 。

有hữu 一nhất 導đạo 師sư

是thị 譬thí 說thuyết 。 而nhi 作tác 三tam 周chu 者giả 。 從tùng 多đa 從tùng 正chánh 。 從tùng 略lược 從tùng 傍bàng 。 欲dục 令linh 名danh 字tự 不bất 濫lạm 。 各các 據cứ 一nhất 意ý 耳nhĩ 。

問vấn 。

三tam 周chu 為vi 三tam 根căn 人nhân 。 一nhất 周chu 通thông 有hữu 三tam 說thuyết 者giả 。 一nhất 說thuyết 應ưng 具cụ 三tam 根căn 。

答đáp 。

法pháp 說thuyết 非phi 止chỉ 逗đậu 上thượng 中trung 之chi 上thượng 。 又hựu 有hữu 中trung 下hạ 。 從tùng 正chánh 略lược 傍bàng 。 故cố 言ngôn 逗đậu 上thượng 根căn 人nhân 耳nhĩ 。 餘dư 二nhị 周chu 亦diệc 如như 是thị 。

二nhị 。 明minh 有hữu 聲Thanh 聞Văn 。 無vô 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 光quang 宅trạch 定định 有hữu 實thật 行hạnh 聲Thanh 聞Văn 。 若nhược 言ngôn 無vô 實thật 。 權quyền 何hà 所sở 應ưng 。 開khai 善thiện 解giải 無vô 實thật 行hạnh 聲Thanh 聞Văn 。 引dẫn 《# 勝thắng 鬘man 》# 。

三tam 乘thừa 初sơ 業nghiệp 。 不bất 愚ngu 於ư 法pháp

外ngoại 凡phàm 已dĩ 知tri 一Nhất 乘Thừa 。 寧ninh 有hữu 二Nhị 乘Thừa 猶do 執chấp 小tiểu 果quả 。 經kinh 明minh 有hữu 者giả 權quyền 也dã 。 此thử 二nhị 家gia 偏thiên 執chấp 。 乖quai 經kinh 失thất 義nghĩa 。 若nhược 定định 有hữu 者giả 。 經kinh 那na 言ngôn 無vô 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 。 但đãn 化hóa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 定định 無vô 者giả 。 誰thùy 入nhập 化hóa 城thành 。 亦diệc 無vô 三tam 可khả 會hội 。 權quyền 何hà 所sở 引dẫn 。 若nhược 言ngôn 實thật 有hữu 為vi 權quyền 所sở 引dẫn 者giả 。 亦diệc 應ưng 實thật 有hữu 三tam 藏tạng 佛Phật 。 復phục 為vi 權quyền 三tam 藏tạng 佛Phật 所sở 引dẫn 。 若nhược 實thật 無vô 此thử 佛Phật 。 但đãn 有hữu 權quyền 佛Phật 者giả 。 何hà 意ý 不bất 許hứa 但đãn 有hữu 權quyền 聲Thanh 聞Văn 。 無vô 實thật 聲Thanh 聞Văn 耶da 。 此thử 義nghĩa 不bất 例lệ 。 實thật 有hữu 斷đoạn 界giới 內nội 惑hoặc 者giả 。 呼hô 此thử 為vi 實thật 。 而nhi 權quyền 者giả 應ưng 之chi 。 何hà 處xứ 有hữu 斷đoạn 界giới 內nội 惑hoặc 佛Phật 。 而nhi 有hữu 權quyền 佛Phật 應ưng 此thử 佛Phật 。 今kim 明minh 有hữu 無vô 不bất 可khả 偏thiên 執chấp 。 若nhược 從tùng 長trưởng 者giả 實thật 智trí 往vãng 觀quan 則tắc 無vô 客khách 作tác 人nhân 。 若nhược 就tựu 窮cùng 子tử 根căn 性tánh 則tắc 便tiện 自tự 謂vị 作tác 人nhân 。 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 有hữu 四tứ 種chủng 聲Thanh 聞Văn 。

一nhất 。 決quyết 定định 。 二nhị 。 上thượng 慢mạn 。 三tam 。 退thoái 大đại 。 四tứ 。 應ứng 化hóa 。 前tiền 二nhị 未vị 熟thục 不bất 與dữ 授thọ 記ký 。 後hậu 二nhị 與dữ 記ký 。 若nhược 依y 今kim 經kinh 應ưng 有hữu 五ngũ 。

一nhất 。 久cửu 習tập 小tiểu 。 今kim 世thế 道đạo 熟thục 。 聞văn 小tiểu 教giáo 證chứng 果Quả 。 如như 《# 論luận 》# 是thị 決quyết 定định 聲Thanh 聞Văn 。 二nhị 。 本bổn 是thị 菩Bồ 薩Tát 積tích 劫kiếp 修tu 道Đạo 。 中trung 間gian 疲bì 厭yếm 生sanh 死tử 。 退thoái 大đại 取thủ 小tiểu 。 《# 大đại 品phẩm 》# 稱xưng 為vi 。 別biệt 異dị 善thiện 根căn 。 佛Phật 且thả 成thành 其kỳ 小tiểu 道đạo 為vi 說thuyết 小tiểu 教giáo 。 齊tề 教giáo 斷đoạn 結kết 取thủ 果quả 。 是thị 退thoái 大đại 未vị 久cửu 習tập 小tiểu 來lai 近cận 。 理lý 應ưng 易dị 悟ngộ 。 如như 《# 論luận 》# 是thị 退thoái 菩Bồ 提Đề 聲Thanh 聞Văn 。 三tam 。 以dĩ 此thử 二nhị 故cố 。 諸chư 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 內nội 祕bí 外ngoại 現hiện 。 成thành 就tựu 引dẫn 接tiếp 。 令linh 入nhập 大Đại 道Đạo 。 如như 《# 論luận 》# 是thị 應ứng 化hóa 聲Thanh 聞Văn 。 四tứ 。 若nhược 見kiến 權quyền 實thật 兩lưỡng 種chủng 。 能năng 出xuất 生sanh 死tử 。 欣hân 樂nhạo 涅Niết 槃Bàn 。 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 。 微vi 有hữu 觀quán 慧tuệ 未vị 入nhập 似tự 位vị 薄bạc 有hữu 所sở 得đắc 。 謂vị 是thị 證chứng 果Quả 。 此thử 名danh 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 未vị 證chứng 謂vị 證chứng 。 如như 《# 論luận 》# 即tức 是thị 增tăng 上thượng 慢mạn 聲Thanh 聞Văn 。 五ngũ 者giả 。 大Đại 乘Thừa 聲Thanh 聞Văn 。 以dĩ 佛Phật 道Đạo 聲thanh 。 令linh 一nhất 切thiết 聞văn 。 若nhược 從tùng 決quyết 定định 退thoái 菩Bồ 提Đề 兩lưỡng 種chủng 。 即tức 有hữu 聲Thanh 聞Văn 。 若nhược 從tùng 大Đại 乘Thừa 理lý 無vô 灰hôi 斷đoạn 永vĩnh 住trụ 化hóa 城thành 。 終chung 歸quy 寶bảo 所sở 。 實thật 者giả 既ký 爾nhĩ 。 則tắc 無vô 有hữu 權quyền 。 故cố 無vô 聲Thanh 聞Văn 。 若nhược 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 。 既ký 未vị 入nhập 位vị 則tắc 非phi 實thật 。 又hựu 非phi 應ứng 化hóa 。 則tắc 非phi 權quyền 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 。 有hữu 無vô 冷lãnh 然nhiên 。 何hà 須tu 苦khổ 諍tranh 。

復phục 次thứ 秪# 就tựu 大Đại 乘Thừa 聲Thanh 聞Văn 復phục 論luận 有hữu 無vô 。 若nhược 權quyền 作tác 應ứng 化hóa 。 外ngoại 現hiện 小tiểu 迹tích 內nội 隱ẩn 大đại 德đức 。 則tắc 謂vị 無vô 大Đại 乘Thừa 聲Thanh 聞Văn 。 若nhược 從tùng 自tự 行hành 發phát 迹tích 顯hiển 本bổn 。 則tắc 言ngôn 有hữu 大Đại 乘Thừa 聲Thanh 聞Văn 。 今kim 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 正chánh 意ý 。 為vi 決quyết 定định 退thoái 大đại 聲Thanh 聞Văn 令linh 成thành 大Đại 乘Thừa 聲Thanh 聞Văn 。 自tự 行hành 既ký 立lập 即tức 能năng 化hóa 應ưng 聲Thanh 聞Văn 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 則tắc 達đạt 有hữu 無vô 也dã 。

第đệ 三tam 。 惑hoặc 有hữu 厚hậu 薄bạc 者giả 。 瑤dao 師sư 云vân 。

三tam 根căn 得đắc 果quả 已dĩ 後hậu 遊du 觀quan 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 之chi 理lý 是thị 一nhất 。 及cập 其kỳ 出xuất 觀quán 。 緣duyên 三tam 教giáo 則tắc 異dị 。 將tương 必tất 異dị 之chi 三tam 教giáo 。 惑hoặc 於ư 無vô 生sanh 之chi 一nhất 理lý 。 謂vị 教giáo 既ký 三tam 。 理lý 豈khởi 容dung 一nhất 。 又hựu 將tương 一nhất 理lý 惑hoặc 於ư 三tam 教giáo 。 理lý 既ký 是thị 一nhất 。 教giáo 寧ninh 得đắc 三tam 。 踟trì 蹰trù 理lý 教giáo 之chi 間gian 迴hồi 遑hoàng 得đắc 失thất 。 以dĩ 理lý 惑hoặc 教giáo 。 此thử 有hữu 得đắc 義nghĩa 。 以dĩ 教giáo 惑hoặc 理lý 。 此thử 有hữu 失thất 義nghĩa 。 上thượng 根căn 以dĩ 理lý 惑hoặc 教giáo 情tình 多đa 。 初sơ 聞văn 法Pháp 說thuyết 順thuận 情tình 即tức 悟ngộ 。 下hạ 根căn 以dĩ 教giáo 惑hoặc 理lý 情tình 多đa 。 聞văn 法Pháp 說thuyết 無vô 三tam 。 逆nghịch 其kỳ 計kế 謂vị 故cố 三tam 聞văn 乃nãi 解giải 。 中trung 根căn 處xứ 二nhị 楹doanh 之chi 際tế 。 法pháp 說thuyết 不bất 悟ngộ 。 譬thí 說thuyết 便tiện 了liễu 。

今kim 謂vị 此thử 釋thích 三tam 根căn 未vị 必tất 應ưng 爾nhĩ 。 三tam 人nhân 踟trì 蹰trù 何hà 等đẳng 理lý 教giáo 。 若nhược 迴hồi 遑hoàng 小Tiểu 乘Thừa 理lý 教giáo 則tắc 疑nghi 惑hoặc 未vị 盡tận 。 尚thượng 非phi 初sơ 果quả 斷đoạn 結kết 之chi 人nhân 。 若nhược 迴hồi 遑hoàng 大Đại 乘Thừa 理lý 教giáo 。 大Đại 乘Thừa 條điều 然nhiên 永vĩnh 異dị 。 何hà 曾tằng 與dữ 小Tiểu 乘Thừa 相tương/tướng 濫lạm 而nhi 言ngôn 踟trì 蹰trù 耶da 。 若nhược 以dĩ 小tiểu 惑hoặc 大đại 。 以dĩ 大đại 惑hoặc 小tiểu 。 爾nhĩ 前tiền 未vị 斥xích 方phương 便tiện 。 那na 忽hốt 遊du 觀quan 出xuất 入nhập 預dự 有hữu 踟trì 蹰trù 。 既ký 預dự 踟trì 蹰trù 即tức 已dĩ 疑nghi 生sanh 執chấp 動động 。 非phi 始thỉ 今kim 日nhật 。 若nhược 先tiên 動động 執chấp 生sanh 疑nghi 。 聞văn 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 即tức 應ưng 領lãnh 解giải 。 那na 忽hốt 猶do 有hữu 驚kinh 疑nghi 。 進tiến 退thoái 無vô 據cứ 。 故cố 不bất 用dụng 此thử 解giải 。 今kim 明minh 根căn 有hữu 利lợi 鈍độn 者giả 。 皆giai 論luận 大Đại 乘Thừa 根căn 性tánh 。 惑hoặc 有hữu 厚hậu 薄bạc 者giả 。 約ước 別biệt 惑hoặc 為vi 言ngôn 耳nhĩ 。 即tức 為vi 四tứ 句cú 。

一nhất 。 惑hoặc 輕khinh 根căn 利lợi 。 二nhị 。 惑hoặc 重trọng/trùng 根căn 利lợi 。 三tam 。 惑hoặc 輕khinh 根căn 鈍độn 。 四tứ 。 惑hoặc 重trọng/trùng 根căn 鈍độn 。 若nhược 別biệt 惑hoặc 輕khinh 。 大đại 根căn 利lợi 。 初sơ 聞văn 即tức 悟ngộ 。 若nhược 惑hoặc 重trọng/trùng 根căn 利lợi 。 再tái 聞văn 方phương 曉hiểu 。 若nhược 惑hoặc 輕khinh 根căn 鈍độn 。 三tam 聞văn 乃nãi 決quyết 。 第đệ 四tứ 句cú 雖tuy 復phục 三tam 聞văn 不bất 能năng 得đắc 悟ngộ 。 止chỉ 為vi 結kết 緣duyên 眾chúng 耳nhĩ 。 或hoặc 可khả 初sơ 兩lưỡng 句cú 根căn 利lợi 同đồng 為vi 上thượng 根căn 。 或hoặc 可khả 中trung 間gian 兩lưỡng 句cú 為vi 中trung 下hạ 根căn (# 云vân 云vân )# 。

復phục 次thứ 約ước 初sơ 品phẩm 無vô 明minh 三tam 重trọng/trùng 。 覆phú 初sơ 住trụ 中trung 道đạo 。 若nhược 初sơ 法pháp 說thuyết 。 上thượng 根căn 之chi 人nhân 。 三tam 重trọng/trùng 無vô 明minh 一nhất 時thời 俱câu 盡tận 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 記ký 。 中trung 根căn 斷đoạn 二nhị 重trọng/trùng 無vô 明minh 。 下hạ 根căn 斷đoạn 一nhất 重trọng/trùng 。 次thứ 譬thí 說thuyết 時thời 。 中trung 根căn 斷đoạn 第đệ 三tam 重trọng/trùng 盡tận 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 得đắc 授thọ 記ký 莂biệt 。 下hạ 根căn 進tiến 斷đoạn 二nhị 重trọng/trùng 。 次thứ 聞văn 因nhân 緣duyên 說thuyết 。 下hạ 根căn 斷đoạn 三tam 重trọng/trùng 盡tận 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 也dã 。 例lệ 如như 小Tiểu 乘Thừa 十thập 六lục 心tâm 未vị 滿mãn 不bất 得đắc 名danh 初sơ 果quả 。 十thập 六lục 心tâm 滿mãn 名danh 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 也dã 。

四tứ 。 明minh 轉chuyển 根căn 不bất 轉chuyển 根căn 者giả 。 舊cựu 云vân 。

上thượng 根căn 初sơ 聞văn 法Pháp 說thuyết 即tức 悟ngộ 。 而nhi 中trung 根căn 轉chuyển 同đồng 上thượng 根căn 。 下hạ 根căn 進tiến 同đồng 中trung 根căn 。 若nhược 譬thí 說thuyết 時thời 。 中trung 根căn 前tiền 已dĩ 成thành 上thượng 。 即tức 能năng 得đắc 悟ngộ 。 下hạ 根căn 成thành 上thượng 。 次thứ 因nhân 緣duyên 說thuyết 時thời 。 下hạ 根căn 已dĩ 同đồng 於ư 上thượng 故cố 即tức 得đắc 悟ngộ 。

若nhược 爾nhĩ 轉chuyển 下hạ 成thành 上thượng 。 因nhân 緣duyên 說thuyết 時thời 皆giai 悉tất 是thị 上thượng 。 為vi 利lợi 則tắc 均quân 。 那na 得đắc 猶do 稱xưng 鈍độn 者giả 待đãi 因nhân 緣duyên 說thuyết 耶da 。 若nhược 轉chuyển 成thành 上thượng 即tức 同đồng 上thượng 悟ngộ 。 若nhược 其kỳ 未vị 悟ngộ 猶do 受thọ 鈍độn 名danh 。 則tắc 無vô 轉chuyển 根căn 之chi 義nghĩa 。 例lệ 如như 身thân 子tử 一nhất 聞văn 。 目Mục 連Liên 再tái 聽thính 。 同đồng 得đắc 初sơ 果quả 。 若nhược 二nhị 皆giai 利lợi 則tắc 無vô 復phục 優ưu 劣liệt 。 若nhược 猶do 稱xưng 利lợi 鈍độn 。 轉chuyển 根căn 義nghĩa 不bất 成thành 。 夫phu 眾chúng 生sanh 心tâm 神thần 不bất 定định 。 遇ngộ 惡ác 緣duyên 轉chuyển 利lợi 為vi 鈍độn 。 遇ngộ 善thiện 緣duyên 轉chuyển 鈍độn 為vi 利lợi 。 先tiên 世thế 值trị 佛Phật 聞văn 法Pháp 。 自tự 有hữu 轉chuyển 下hạ 中trung 為vi 上thượng 。 俱câu 於ư 法pháp 說thuyết 得đắc 悟ngộ 。 自tự 有hữu 轉chuyển 下hạ 為vi 中trung 。 聞văn 譬thí 說thuyết 得đắc 解giải 。 下hạ 者giả 不bất 轉chuyển 。 三tam 周chu 乃nãi 了liễu 。 如như 此thử 轉chuyển 根căn 不bất 同đồng 舊cựu 釋thích 。 譬thí 三tam 刀đao 斫chước 木mộc 。 利lợi 一nhất 。 中trung 二nhị 。 鈍độn 者giả 三tam 下hạ 。 利lợi 鈍độn 之chi 名danh 不bất 失thất 。 木mộc 斷đoạn 之chi 處xứ 是thị 同đồng 。

問vấn 。

三tam 根căn 入nhập 初sơ 住trụ 位vị 。 猶do 有hữu 利lợi 鈍độn 不phủ 。

答đáp 。

真chân 修tu 體thể 顯hiển 則tắc 無vô 差sai 降giáng/hàng 。

問vấn 。

若nhược 爾nhĩ 。 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 更cánh 起khởi 緣duyên 修tu 。 有hữu 優ưu 劣liệt 不phủ 。

答đáp 。

此thử 同đồng 位vị 人nhân 無vô 復phục 勝thắng 負phụ 。 真chân 修tu 體thể 融dung 寧ninh 得đắc 有hữu 異dị 耶da 。

五ngũ 。 明minh 有hữu 悟ngộ 不bất 悟ngộ 者giả 。 經kinh 中trung 多đa 明minh 菩Bồ 薩Tát 為vi 上thượng 根căn 。 緣Duyên 覺Giác 中trung 根căn 。 聲Thanh 聞Văn 下hạ 根căn 。 若nhược 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 上thượng 根căn 。 應ưng 併tinh 在tại 法pháp 說thuyết 中trung 得đắc 悟ngộ 。 緣Duyên 覺Giác 併tinh 在tại 譬thí 說thuyết 中trung 得đắc 解giải 。 聲Thanh 聞Văn 併tinh 在tại 於ư 因nhân 緣duyên 中trung 得đắc 悟ngộ 耶da 。 然nhiên 經kinh 中trung 一nhất 往vãng 判phán 出xuất 三tam 根căn 。 至chí 於ư 悟ngộ 解giải 義nghĩa 未vị 必tất 然nhiên 。 今kim 經kinh 但đãn 見kiến 聲Thanh 聞Văn 得đắc 解giải 。 不bất 見kiến 支chi 佛Phật 者giả 。 支chi 佛Phật 是thị 中trung 根căn 。 既ký 值trị 佛Phật 出xuất 世thế 。 入nhập 聲Thanh 聞Văn 數số 。 隨tùy 根căn 得đắc 悟ngộ 故cố 。 不bất 別biệt 標tiêu 緣Duyên 覺Giác 耳nhĩ 。 故cố 身thân 子tử 請thỉnh 偈kệ 云vân 。

其kỳ 求cầu 緣Duyên 覺Giác 者giả 。 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。

依y 此thử 文văn 即tức 知tri 緣Duyên 覺Giác 入nhập 四tứ 眾chúng 中trung 攝nhiếp 也dã 。 又hựu 〈# 法Pháp 師sư 品phẩm 〉# 云vân 。

比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 優Ưu 婆Bà 夷Di 。 求cầu 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 求cầu 支chi 佛Phật 者giả 。

豈khởi 無vô 緣Duyên 覺Giác 得đắc 解giải 耶da 。 舊cựu 云vân 。

菩Bồ 薩Tát 是thị 上thượng 根căn 。 不bất 必tất 皆giai 利lợi 。 從tùng 多đa 為vi 上thượng 。 而nhi 執chấp 心tâm 易dị 轉chuyển 。 原nguyên 其kỳ 域vực 懷hoài 求cầu 佛Phật 。 但đãn 執chấp 過quá 三tam 百bách 已dĩ 即tức 求cầu 近cận 果quả 。 此thử 疑nghi 易dị 悟ngộ 。 三tam 根căn 菩Bồ 薩Tát 同đồng 在tại 法pháp 說thuyết 得đắc 解giải 。 上thượng 者giả 或hoặc 在tại 略lược 說thuyết 。 中trung 者giả 或hoặc 在tại 廣quảng 說thuyết 之chi 初sơ 。 下hạ 者giả 與dữ 身thân 子tử 齊tề 。

今kim 明minh 菩Bồ 薩Tát 語ngữ 通thông 。 但đãn 使sử 發phát 大đại 心tâm 。 悉tất 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 何hà 必tất 併tinh 是thị 利lợi 根căn 。 及cập 身thân 子tử 尚thượng 少thiểu 。 豈khởi 得đắc 初sơ 周chu 之chi 前tiền 已dĩ 併tinh 得đắc 悟ngộ 。 若nhược 爾nhĩ 。 流lưu 通thông 壽thọ 量lượng 。 何hà 意ý 有hữu 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 節tiết 節tiết 得đắc 悟ngộ 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 者giả 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 舊cựu 云vân 。

壽thọ 量lượng 中trung 悟ngộ 。 皆giai 是thị 法Pháp 身thân 增tăng 道đạo 損tổn 生sanh 。

今kim 言ngôn 不bất 爾nhĩ 。 有hữu 六lục 百bách 八bát 十thập 萬vạn 億ức 。 那na 由do 他tha 恆Hằng 河Hà 沙sa 人nhân 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 此thử 人nhân 始thỉ 得đắc 此thử 忍nhẫn 。 當đương 知tri 〈# 壽thọ 量lượng 〉# 之chi 前tiền 未vị 是thị 法Pháp 身thân 。 故cố 知tri 菩Bồ 薩Tát 得đắc 悟ngộ 。 不bất 可khả 局cục 在tại 初sơ 周chu 之chi 初sơ 也dã 。

問vấn 。

菩Bồ 薩Tát 得đắc 悟ngộ 通thông 於ư 始thỉ 終chung 。 二Nhị 乘Thừa 得đắc 悟ngộ 亦diệc 應ưng 至chí 後hậu 。

答đáp 。

三tam 周chu 定định 父phụ 子tử 天thiên 性tánh 已dĩ 竟cánh 。 則tắc 皆giai 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 設thiết 在tại 後hậu 悟ngộ 。 同đồng 名danh 菩Bồ 薩Tát 悟ngộ 也dã 。

六lục 。 明minh 有hữu 領lãnh 解giải 無vô 領lãnh 解giải 者giả 。 若nhược 三tam 乘thừa 同đồng 悟ngộ 。 何hà 意ý 但đãn 見kiến 聲Thanh 聞Văn 領lãnh 解giải 。 其kỳ 二nhị 則tắc 無vô 。 今kim 明minh 無vô 佛Phật 出xuất 世thế 名danh 獨Độc 覺Giác 。 聞văn 佛Phật 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 法Pháp 名danh 緣Duyên 覺Giác 。 既ký 入nhập 聲Thanh 聞Văn 數số 中trung 得đắc 悟ngộ 領lãnh 解giải 。 皆giai 不bất 別biệt 出xuất 。 大đại 意ý 可khả 見kiến 。 身thân 子tử 。 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 。 悉tất 是thị 中trung 乘thừa 根căn 性tánh 。 故cố 聲Thanh 聞Văn 領lãnh 解giải 兼kiêm 得đắc 緣Duyên 覺Giác 。 無vô 勞lao 別biệt 出xuất 也dã 。 又hựu 四tứ 眾chúng 中trung 。 有hữu 發phát 緣Duyên 覺Giác 心tâm 者giả 。 其kỳ 人nhân 得đắc 悟ngộ 即tức 不bất 一nhất 也dã 。 〈# 信tín 解giải 品phẩm 〉# 云vân 。

密mật 遣khiển 二nhị 人nhân 。 追truy 捉tróc 將tương 還hoàn

即tức 是thị 其kỳ 義nghĩa 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 領lãnh 解giải 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 之chi 教giáo 不bất 明minh 得đắc 佛Phật 。 今kim 經kinh 開khai 其kỳ 歸quy 大đại 之chi 路lộ 。 自tự 恐khủng 解giải 謬mậu 故cố 對đối 佛Phật 述thuật 解giải 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 爾nhĩ 。 故cố 無vô 領lãnh 解giải 。 又hựu 其kỳ 意ý 有hữu 三tam 。

一nhất 。 菩Bồ 薩Tát 本bổn 意ý 求cầu 佛Phật 。 設thiết 有hữu 異dị 執chấp 而nhi 執chấp 輕khinh 終chung 歸quy 取thủ 佛Phật 。 無vô 有hữu 不bất 得đắc 之chi 慮lự 。 今kim 聞văn 三tam 周chu 之chi 說thuyết 。 但đãn 是thị 正chánh 其kỳ 觀quán 慧tuệ 。 故cố 不bất 須tu 領lãnh 解giải 。 二nhị 。 菩Bồ 薩Tát 悟ngộ 大đại 。 處xứ 處xứ 有hữu 文văn 。 二Nhị 乘Thừa 作tác 佛Phật 始thỉ 自tự 今kim 教giáo 。 逐trục 要yếu 流lưu 傳truyền 。 故cố 略lược 菩Bồ 薩Tát 領lãnh 解giải 。 胡hồ 文văn 或hoặc 有hữu 。 漢hán 略lược 不bất 書thư 耳nhĩ 。 三tam 。 菩Bồ 薩Tát 位vị 行hành 深thâm 絕tuyệt 。 諸chư 新tân 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 不bất 敢cảm 領lãnh 解giải 。 說thuyết 〈# 壽thọ 量lượng 〉# 竟cánh 。 彌Di 勒Lặc 總tổng 都đô 領lãnh 解giải 。 初sơ 從tùng 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 終chung 訖ngật 餘dư 有hữu 一nhất 生sanh 在tại 。 則tắc 是thị 具cụ 足túc 領lãnh 解giải 。 更cánh 求cầu 何hà 物vật (# 云vân 云vân )# 。

七thất 。 得đắc 記ký 不bất 得đắc 記ký 者giả 。 若nhược 同đồng 皆giai 領lãnh 解giải 。 何hà 故cố 聲Thanh 聞Văn 得đắc 記ký 。 不bất 見kiến 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 受thọ 記ký 。 此thử 亦diệc 三tam 意ý 。

一nhất 者giả 。 昔tích 明minh 二Nhị 乘Thừa 入nhập 正chánh 位vị 不bất 能năng 發phát 心tâm 。 何hà 由do 得đắc 記ký 。 今kim 既ký 悟ngộ 大đại 。 欣hân 斯tư 別biệt 決quyết 。 故cố 為vi 記ký 劫kiếp 國quốc 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 發phát 心tâm 。 求cầu 佛Phật 行hạnh 成thành 自tự 滿mãn 。 故cố 不bất 欣hân 急cấp 求cầu 佛Phật 亦diệc 不bất 促xúc 授thọ 。 又hựu 前tiền 教giáo 處xứ 處xứ 。 授thọ 菩Bồ 薩Tát 記ký 。 此thử 是thị 恆hằng 說thuyết 逐trục 要yếu 傳truyền 譯dịch 如như 前tiền (# 云vân 云vân )# 。 二nhị 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 有hữu 別biệt 記ký 。 調Điều 達Đạt 。 龍long 女nữ 豈khởi 非phi 記ký 耶da 。 又hựu 〈# 法Pháp 師sư 品phẩm 〉# 云vân 。

求cầu 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 求cầu 辟Bích 支Chi 佛Phật 者giả 。 求cầu 佛Phật 道Đạo 者giả 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 咸hàm 於ư 佛Phật 前tiền 。 聞văn 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 我ngã 皆giai 與dữ 授thọ 記ký 。 當đương 得đắc 三tam 菩Bồ 提Đề 。

此thử 豈khởi 非phi 皆giai 記ký 耶da 。 三tam 。 二Nhị 乘Thừa 昔tích 來lai 未vị 曾tằng 得đắc 八bát 相tương/tướng 記ký 。 故cố 記ký 其kỳ 劫kiếp 國quốc 。 菩Bồ 薩Tát 先tiên 已dĩ 曾tằng 記ký 。 故cố 不bất 重trọng/trùng 明minh 耳nhĩ 。 淺thiển 近cận 之chi 記ký 初sơ 住trụ 已dĩ 得đắc 。 非phi 菩Bồ 薩Tát 所sở 欣hân 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 欣hân 乃nãi 是thị 圓viên 極cực 妙diệu 覺giác 遠viễn 記ký 耳nhĩ 。 故cố 〈# 壽thọ 量lượng 品phẩm 〉# 中trung 。 始thỉ 從tùng 發phát 心tâm 訖ngật 一nhất 生sanh 得đắc 。 妙diệu 因nhân 斯tư 滿mãn 。 極cực 果quả 頓đốn 圓viên 。 此thử 乃nãi 授thọ 法Pháp 身thân 記ký 莂biệt 。 何hà 謂vị 無vô 記ký 耶da 。

問vấn 。

若nhược 小tiểu 悟ngộ 大đại 。 應ưng 同đồng 授thọ 法Pháp 身thân 記ký 。 那na 得đắc 授thọ 八bát 相tương/tướng 記ký 耶da 。

答đáp 。

八bát 相tương/tướng 是thị 應ưng 記ký 。 既ký 得đắc 應ưng 記ký 知tri 必tất 有hữu 本bổn 。 欲dục 使sử 物vật 知tri 聞văn 共cộng 結kết 來lai 緣duyên 。 故cố 與dữ 應ưng 記ký 耳nhĩ 。 又hựu 此thử 二Nhị 乘Thừa 若nhược 聞văn 〈# 壽thọ 量lượng 〉# 。 即tức 同đồng 損tổn 生sanh 得đắc 法Pháp 身thân 記ký 也dã 。

八bát 。 明minh 悟ngộ 有hữu 淺thiển 深thâm 者giả 。 一nhất 往vãng 同đồng 破phá 無vô 明minh 入nhập 證chứng 初sơ 住trụ 。 細tế 尋tầm 必tất 應ưng 明minh 晦hối 。 初sơ 聞văn 法Pháp 說thuyết 尚thượng 入nhập 佛Phật 慧tuệ 。 更cánh 聞văn 譬thí 說thuyết 豈khởi 不bất 重trọng/trùng 明minh 。 又hựu 聞văn 因nhân 緣duyên 。 理lý 自tự 增tăng 進tiến 。 更cánh 聞văn 〈# 壽thọ 量lượng 〉# 彌di 復phục 優ưu 深thâm 。 如như 聽thính 法Pháp 人nhân 重trọng/trùng 聞văn 勝thắng 前tiền 。 單đơn 複phức 厚hậu 薄bạc 方phương 之chi 可khả 知tri 也dã 。

九cửu 。 明minh 權quyền 實thật 得đắc 益ích 不bất 同đồng 者giả 。 一nhất 云vân 實thật 行hạnh 得đắc 益ích 。 權quyền 行hành 正chánh 為vi 接tiếp 引dẫn 影ảnh 響hưởng 不bất 論luận 其kỳ 益ích 。 今kim 明minh 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 至chí 〈# 壽thọ 量lượng 〉# 權quyền 實thật 悉tất 得đắc 益ích 。 增tăng 道đạo 彌di 高cao 。 損tổn 生sanh 彌di 盡tận 。 隣lân 圓viên 際tế 極cực 。 唯duy 一nhất 生sanh 在tại 。 豈khởi 非phi 權quyền 者giả 益ích 耶da 。 所sở 以dĩ 初sơ 為vi 影ảnh 響hưởng 共cộng 熟thục 實thật 行hạnh 。 後hậu 說thuyết 極cực 果quả 則tắc 自tự 道đạo 明minh 。 文văn 云vân 。

出xuất 入nhập 息tức 利lợi 。 乃nãi 遍biến 他tha 國quốc

息tức 利lợi 在tại 他tha 即tức 是thị 己kỷ 利lợi 。 實thật 行hạnh 得đắc 益ích 由do 於ư 權quyền 引dẫn 。 化hóa 功công 歸quy 己kỷ 權quyền 亦diệc 得đắc 益ích 。 故cố 一nhất 音âm 演diễn 說thuyết 法pháp 。 眾chúng 生sanh 隨tùy 類loại 各các 得đắc 解giải 。 何hà 必tất 須tu 待đãi 〈# 壽thọ 量lượng 〉# 耶da (# 云vân 云vân )# 。 又hựu 我ngã 自tự 欲dục 得đắc 此thử 真chân 淨tịnh 大đại 法pháp 即tức 是thị 自tự 益ích 也dã 。 十thập 。 明minh 待đãi 時thời 不bất 待đãi 時thời 。 爾nhĩ 前tiền 不bất 悟ngộ 必tất 待đãi 《# 法pháp 華hoa 》# 悟ngộ 者giả 。 名danh 為vi 待đãi 時thời 。 《# 法pháp 華hoa 》# 前tiền 教giáo 已dĩ 解giải 者giả 。 名danh 不bất 待đãi 時thời 。 何hà 故cố 爾nhĩ 。 佛Phật 有hữu 顯hiển 密mật 二nhị 說thuyết 。 若nhược 顯hiển 說thuyết 為vi 論luận 。 《# 法pháp 華hoa 》# 之chi 前tiền 二Nhị 乘Thừa 未vị 悟ngộ 大Đại 道Đạo 。 要yếu 須tu 五ngũ 味vị 調điều 熟thục 會hội 在tại 法pháp 華hoa 。 故cố 云vân 。

說thuyết 時thời 未vị 至chí 故cố 。 今kim 正chánh 是thị 其kỳ 時thời 。 決quyết 定định 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。

此thử 即tức 待đãi 時thời 也dã 。 若nhược 密mật 教giáo 為vi 論luận 。 未vị 必tất 具cụ 待đãi 五ngũ 味vị 在tại 法pháp 華hoa 方phương 會hội 。 爾nhĩ 前tiền 密mật 有hữu 入nhập 者giả 故cố 名danh 不bất 待đãi 時thời 。 此thử 乃nãi 大đại 判phán 時thời 不bất 時thời 。 若nhược 就tựu 三tam 周chu 。 亦diệc 是thị 待đãi 時thời 。 不bất 待đãi 時thời 。 迹tích 本bổn 二nhị 門môn 。 亦diệc 是thị 待đãi 時thời 。 不bất 待đãi 時thời 。 致trí 有hữu 前tiền 後hậu 悟ngộ 入nhập 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。

問vấn 。

有hữu 一nhất 種chủng 根căn 性tánh 非phi 密mật 。 非phi 顯hiển 二nhị 時thời 不bất 攝nhiếp 者giả 。 應ưng 是thị 失thất 時thời 永vĩnh 不bất 得đắc 悟ngộ 耶da 。

答đáp 。

餘dư 經kinh 或hoặc 謂vị 此thử 為vi 失thất 時thời 。 今kim 經kinh 不bất 爾nhĩ 。 此thử 人nhân 雖tuy 於ư 密mật 。 顯hiển 兩lưỡng 時thời 不bất 悟ngộ 。 雖tuy 生sanh 滅diệt 度độ 之chi 想tưởng 。 而nhi 於ư 彼bỉ 土độ 。 得đắc 聞văn 是thị 經Kinh 。 故cố 無vô 失thất 時thời 。 乃nãi 是thị 待đãi 彼bỉ 土độ 之chi 時thời 耳nhĩ 。

問vấn 。

五ngũ 千thiên 起khởi 去khứ 。 應ưng 是thị 失thất 時thời 。

答đáp 。

此thử 等đẳng 應ưng 以dĩ 。 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 後hậu 。 弘hoằng 經kinh 人nhân 受thọ 益ích 也dã 。

問vấn 。

身thân 子tử 初sơ 周chu 為vi 四tứ 眾chúng 三tam 根căn 請thỉnh 。 譬thí 周chu 為vi 中trung 下hạ 請thỉnh 。 云vân 何hà 言ngôn 佛Phật 。 各các 為vi 三tam 根căn 人nhân 三tam 周chu 說thuyết 法Pháp 耶da 。

答đáp 。

此thử 語ngữ 不bất 便tiện 。 請thỉnh 則tắc 普phổ 請thỉnh 。 說thuyết 亦diệc 普phổ 說thuyết 。 但đãn 上thượng 根căn 智trí 利lợi 聞văn 法Pháp 得đắc 悟ngộ 。 中trung 根căn 處xứ 中trung 聞văn 譬thí 得đắc 悟ngộ 。 下hạ 根căn 居cư 下hạ 聞văn 三tam 得đắc 悟ngộ 。 汝nhữ 當đương 隨tùy 義nghĩa 云vân 何hà 隨tùy 語ngữ (# 云vân 云vân )# 。

問vấn 。

宿túc 世thế 是thị 過quá 去khứ 事sự 法pháp 。 譬thí 是thị 當đương 。 現hiện 事sự 不phủ 。

答đáp 。

經kinh 無vô 文văn 。 義nghĩa 推thôi 應ưng 爾nhĩ 。 引dẫn 三Tam 歸Quy 一nhất 。 三tam 望vọng 一nhất 。 一nhất 則tắc 是thị 當đương 。 舉cử 事sự 為vi 譬thí 。 譬thí 即tức 是thị 現hiện 。 準chuẩn 後hậu 望vọng 前tiền 。 應ưng 如như 所sở 問vấn 。

問vấn 。

舊cựu 以dĩ 五ngũ 濁trược 障chướng 大đại 。 四tứ 句cú 料liệu 揀giản 如như 前tiền 說thuyết 。 有hữu 人nhân 斷đoạn 見kiến 與dữ 無vô 明minh 。 合hợp 共cộng 為vi 障chướng 。 指chỉ 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 云vân 。

無vô 煩phiền 惱não 人nhân 有hữu 染nhiễm 慢mạn 。 不bất 知tri 一Nhất 乘Thừa 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 。

者giả 是thị 也dã 。 若nhược 博bác 地địa 不bất 執chấp 涅Niết 槃Bàn 而nhi 不bất 聞văn 法Pháp 者giả 。 即tức 是thị 無vô 明minh 獨độc 為vi 障chướng 。 若nhược 爾nhĩ 為vi 當đương 三tam 周chu 聞văn 法Pháp 已dĩ 破phá 無vô 明minh 。 為vi 當đương 未vị 聞văn 法Pháp 破phá 無vô 明minh 。 若nhược 聞văn 法Pháp 已dĩ 破phá 。 則tắc 無vô 明minh 非phi 是thị 障chướng 。 若nhược 未vị 聞văn 法Pháp 而nhi 能năng 破phá 無vô 明minh 者giả 。 都đô 慮lự 無vô 有hữu 障chướng 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。

答đáp 。

是thị 他tha 人nhân 立lập 義nghĩa 。 今kim 為vi 其kỳ 通thông 。 譬thí 如như 燈đăng 生sanh 闇ám 滅diệt 。 不bất 可khả 定định 其kỳ 前tiền 後hậu 。 雖tuy 不bất 前tiền 後hậu 。 闇ám 定định 是thị 障chướng (# 云vân 云vân )# 。

問vấn 。

《# 勝thắng 鬘man 》# 云vân 。

三tam 乘thừa 初sơ 業nghiệp 。 不bất 愚ngu 於ư 法pháp 。 自tự 知tri 當đương 覺giác 。

《# 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 戒giới 。 經kinh 》# 第đệ 十thập 四tứ 云vân 。

二Nhị 乘Thừa 自tự 知tri 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 且thả 取thủ 小Tiểu 乘Thừa 果quả 。

又hựu 十thập 三tam 云vân 。

知tri 之chi 者giả 易dị 。 行hành 之chi 者giả 難nan 。 雖tuy 知tri 一Nhất 乘Thừa 而nhi 取thủ 羅La 漢Hán 。

彼bỉ 兩lưỡng 經kinh 皆giai 言ngôn 知tri 。 今kim 經Kinh 云vân 何hà 三tam 根căn 之chi 後hậu 猶do 自tự 不bất 知tri 。 初sơ 疑nghi 後hậu 悟ngộ 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。

答đáp 。

此thử 經Kinh 亦diệc 云vân 知tri 。 文văn 云vân 。

若nhược 實thật 得đắc 羅La 漢Hán 。 不bất 信tín 此thử 法Pháp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 除trừ 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 現hiện 前tiền 無vô 佛Phật 。 此thử 人nhân 雖tuy 生sanh 。 滅diệt 度độ 之chi 想tưởng 。 若nhược 遇ngộ 餘dư 佛Phật 。 便tiện 得đắc 決quyết 了liễu 。

凡phàm 有hữu 三tam 意ý 。 前tiền 明minh 知tri 。 次thứ 明minh 不bất 知tri 。 後hậu 會hội 歸quy 知tri 。 非phi 永vĩnh 不bất 知tri 。 又hựu 身thân 子tử 云vân 。

今kim 於ư 佛Phật 前tiền 。 皆giai 墮đọa 疑nghi 惑hoặc 。 我ngã 今kim 不bất 知tri 。 是thị 義nghĩa 所sở 趣thú 。

又hựu 大đại 通thông 佛Phật 時thời 。 聲Thanh 聞Văn 多đa 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。 彼bỉ 見kiến 佛Phật 。 聞văn 法Pháp 尚thượng 疑nghi 不bất 知tri 。 況huống 不bất 見kiến 聞văn 那na 忽hốt 得đắc 知tri 。 若nhược 執chấp 二nhị 文văn 更cánh 相tương 矛mâu 盾# 。 秖kỳ 增tăng 諍tranh 競cạnh 。 於ư 道Đạo 何hà 益ích 。 論luận 者giả 止chỉ 可khả 論luận 餘dư 事sự 。 聲Thanh 聞Văn 成thành 聖thánh 能năng 知tri 。 不bất 能năng 知tri 。 唯duy 佛Phật 境cảnh 界giới 非phi 爾nhĩ 所sở 諳am 。 今kim 試thí 融dung 之chi 。 三tam 乘thừa 初sơ 業nghiệp 。 初sơ 業nghiệp 為vi 二nhị 。 若nhược 久cửu 遠viễn 為vi 初sơ 業nghiệp 。 曾tằng 聞văn 於ư 大đại 則tắc 。 不bất 愚ngu 於ư 法pháp 。 若nhược 取thủ 中trung 忘vong 。 今kim 日nhật 學học 小tiểu 始thỉ 修tu 念niệm 處xứ 。 為vi 初sơ 業nghiệp 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 知tri 。 其kỳ 義nghĩa 如như 此thử 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 。 權quyền 為vi 初sơ 業nghiệp 是thị 則tắc 能năng 知tri 。 實thật 是thị 初sơ 業nghiệp 。 則tắc 不bất 能năng 知tri 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

利lợi 者giả 能năng 知tri 。 鈍độn 者giả 不bất 能năng 知tri 。

此thử 應ưng 四tứ 句cú 。

權quyền 為vi 利lợi 鈍độn 。 示thị 俱câu 不bất 能năng 知tri 。 權quyền 為vi 利lợi 鈍độn 。 示thị 俱câu 能năng 知tri 。 權quyền 為vi 利lợi 鈍độn 。 聞văn 則tắc 能năng 知tri 。 不bất 聞văn 不bất 知tri 。 權quyền 為vi 利lợi 鈍độn 。 俱câu 示thị 非phi 知tri 。 非phi 不bất 知tri 。 今kim 不bất 取thủ 此thử 判phán 。 但đãn 取thủ 權quyền 者giả 內nội 心tâm 了liễu 了liễu 久cửu 知tri 。 實thật 行hạnh 者giả 未vị 得đắc 入nhập 大đại 是thị 故cố 不bất 知tri 。 於ư 義nghĩa 自tự 顯hiển (# 云vân 云vân )# 。

問vấn 。

緣Duyên 覺Giác 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 。 云vân 何hà 三tam 周chu 得đắc 有hữu 緣Duyên 覺Giác 。

答đáp 。

《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

緣Duyên 覺Giác 。 獨Độc 覺Giác 。 獨Độc 覺Giác 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 。 緣Duyên 覺Giác 願nguyện 生sanh 佛Phật 世thế 。

《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

菩Bồ 薩Tát 下hạ 兜Đâu 率Suất 放phóng 光quang 照chiếu 之chi 。 覺giác 即tức 捨xả 身thân 。 不bất 覺giác 徙tỉ 之chi 。

《# 大đại 經kinh 》# 云vân 彗tuệ 星tinh 。 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

支chi 佛Phật 出xuất 世thế 佛Phật 法Pháp 已dĩ 滅diệt 。 此thử 是thị 獨Độc 覺Giác 人nhân 也dã 。 願nguyện 生sanh 佛Phật 世thế 者giả 先tiên 得đắc 初sơ 果quả 。 十thập 四tứ 生sanh 未vị 滿mãn 值trị 佛Phật 。 即tức 成thành 羅La 漢Hán 。 不bất 值trị 佛Phật 即tức 成thành 獨Độc 覺Giác 。 其kỳ 既ký 值trị 佛Phật 亦diệc 不bất 捨xả 壽thọ 亦diệc 不bất 被bị 移di 。 願nguyện 見kiến 佛Phật 故cố 。 二nhị 果quả 。 三tam 果quả 例lệ 然nhiên 。

又hựu 有hữu 部bộ 行hành 緣Duyên 覺Giác 。 在tại 無vô 佛Phật 世thế 。 師sư 徒đồ 訓huấn 化hóa 也dã 。 此thử 應ưng 有hữu 二nhị 種chủng 。 佛Phật 去khứ 世thế 後hậu 無vô 文văn 字tự 。 眾chúng 生sanh 根căn 鈍độn 故cố 。 支chi 佛Phật 不bất 說thuyết 法Pháp 。 此thử 非phi 部bộ 行hành 也dã 。 部bộ 行hành 者giả 能năng 說thuyết 法Pháp 也dã 。 又hựu 有hữu 變biến 化hóa 緣Duyên 覺Giác 。 宜nghi 應ưng 見kiến 者giả 現hiện 緣Duyên 覺Giác 身thân 。 今kim 三tam 周chu 之chi 座tòa 有hữu 緣Duyên 覺Giác 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 可khả 解giải 。

○# 初sơ 周chu 法pháp 說thuyết 。 文văn 為vi 五ngũ 。

一nhất 。 從tùng 。

殷ân 勤cần 三tam 請thỉnh 。 豈khởi 得đắc 不bất 說thuyết

下hạ 訖ngật 卷quyển 。 正chánh 是thị 法pháp 說thuyết 。 二nhị 。 從tùng 第đệ 二nhị 卷quyển 初sơ 訖ngật 偈kệ 頌tụng 。 是thị 身thân 子tử 領lãnh 解giải 。 三tam 。 從tùng 。

吾ngô 今kim 於ư 天thiên 人nhân

下hạ 。 訖ngật 。

佛Phật 所sở 護hộ 念niệm

是thị 佛Phật 述thuật 成thành 。 四tứ 。 從tùng 。

汝nhữ 於ư 來lai 世thế

訖ngật 。

宜nghi 應ưng 自tự 欣hân 慶khánh

是thị 與dữ 授thọ 記ký 。 五ngũ 。 從tùng 。

四tứ 眾chúng

訖ngật

盡tận 迴hồi 向hướng 佛Phật 道Đạo

是thị 四tứ 眾chúng 歡hoan 喜hỷ 。

初sơ 有hữu 長trường/trưởng 行hành 。 偈kệ 頌tụng 。 長trường/trưởng 行hành 為vi 三tam 。

一nhất 。 許hứa 。 二nhị 。 受thọ 旨chỉ 。 三tam 。 正chánh 說thuyết 。 許hứa 文văn 為vi 三tam 。

一nhất 。 順thuận 許hứa 。 二nhị 。 誡giới 許hứa 。 三tam 。 揀giản 許hứa 。

汝nhữ 已dĩ 三tam 請thỉnh

是thị 順thuận 許hứa 。

汝nhữ 今kim 諦đế 聽thính 。

是thị 誡giới 許hứa 。

諦đế 聽thính

是thị 聞văn 慧tuệ 。

善thiện 思tư

是thị 思tư 慧tuệ 。

念niệm 之chi

是thị 修tu 慧tuệ 。 《# 大đại 經kinh 》# 明minh 四tứ 善thiện 法Pháp 。 為vi 大đại 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。 一nhất 善Thiện 知Tri 識Thức 。 如Như 來Lai 也dã 。 餘dư 者giả 可khả 解giải 。

說thuyết 是thị 語ngữ 時thời

是thị 揀giản 眾chúng 許hứa 。 五ngũ 千thiên 在tại 座tòa 故cố 如Như 來Lai 三tam 止chỉ 。 今kim 將tương 許hứa 說thuyết 。 威uy 神thần 遣khiển 去khứ 。 故cố 名danh 揀giản 眾chúng 。 五ngũ 濁trược 障chướng 多đa 名danh 罪tội 重trọng 。 執chấp 小tiểu 翳ế 大đại 名danh 根căn 深thâm 。 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 名danh 上thượng 慢mạn 。 未vị 得đắc 三tam 果quả 未vị 證chứng 無Vô 學Học 。

有hữu 如như 此thử 失thất

者giả 。 謂vị 障chướng 。 執chấp 。 慢mạn 三tam 種chủng 之chi 失thất 也dã 。

而nhi 不bất 制chế 止chỉ

者giả 。 上thượng 聞văn 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 。 言ngôn 略lược 義nghĩa 隱ẩn 猶do 未vị 生sanh 謗báng 。 足túc 作tác 繫hệ 珠châu 因nhân 緣duyên 。 去khứ 則tắc 有hữu 益ích 。 若nhược 聞văn 廣quảng 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 。 乖quai 情tình 起khởi 謗báng 。 住trụ 則tắc 有hữu 損tổn 。 是thị 故cố 不bất 制chế 止chỉ 也dã 。

此thử 眾chúng 無vô 復phục 枝chi 葉diệp

者giả 。 枝chi 葉diệp 細tế 末mạt 不bất 任nhậm 器khí 用dụng 。 此thử 等đẳng 執chấp 方phương 便tiện 之chi 方phương 便tiện 。 於ư 大đại 非phi 器khí 。 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

攀phàn 附phụ 枝chi 葉diệp 棄khí 於ư 根căn 本bổn 。 是thị 人nhân 為vi 不bất 黠hiệt 。

即tức 是thị 此thử 義nghĩa 也dã 。

退thoái 亦diệc 佳giai 矣hĩ

者giả 。 既ký 以dĩ 小tiểu 自tự 翳ế 。 復phục 妨phương 他tha 大đại 光quang 。 今kim 退thoái 。 無vô 謗báng 法pháp 之chi 諐# 。 復phục 無vô 障chướng 他tha 之chi 過quá 。 故cố 云vân 佳giai 矣hĩ 。 上thượng 枝chi 葉diệp 未vị 去khứ 。 如Như 來Lai 三tam 止chỉ 。 貞trinh 實thật 願nguyện 聞văn 。 故cố 身thân 子tử 四tứ 請thỉnh 。 師sư 弟đệ 鑒giám 機cơ 。 非phi 徒đồ 靳# 固cố 也dã 。

問vấn 。

佛Phật 大đại 慈từ 悲bi 。 何hà 不bất 神thần 力lực 使sử 其kỳ 住trụ 而nhi 不bất 聞văn 如như 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 中trung 聾lung 啞á 。 何hà 不bất 增tăng 狀trạng 毒độc 鼓cổ 如như 喜hỷ 根căn 勝thắng 意ý 。

答đáp 。

各các 有hữu 所sở 以dĩ 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 末mạt 席tịch 始thỉ 開khai 於ư 漸tiệm 。 未vị 破phá 小tiểu 執chấp 。 故cố 在tại 座tòa 而nhi 隔cách 。 今kim 諸chư 佛Phật 法Pháp 久cửu 後hậu 。 要yếu 當đương 說thuyết 真chân 實thật 。 正chánh 欲dục 滅diệt 化hóa 破phá 庵am 。 宜nghi 須tu 揀giản 遣khiển 。 若nhược 去khứ 住trụ 俱câu 謗báng 。 宜nghi 如như 喜hỷ 根căn 強cưỡng 說thuyết 。 今kim 去khứ 則tắc 有hữu 益ích 。 那na 忽hốt 令linh 住trụ 。 住trụ 則tắc 有hữu 損tổn 。 那na 忽hốt 不bất 遣khiển 。 喜hỷ 根căn 以dĩ 慈từ 故cố 強cưỡng 說thuyết 。 如Như 來Lai 以dĩ 悲bi 故cố 發phát 遣khiển 。

問vấn 。

五ngũ 千thiên 在tại 座tòa 即tức 不bất 蒙mông 益ích 。 去khứ 有hữu 何hà 益ích 。

答đáp 。

此thử 非phi 當đương 機cơ 。 是thị 結kết 緣duyên 人nhân 耳nhĩ 。 已dĩ 如như 上thượng 說thuyết 。 昔tích 大đại 通thông 佛Phật 時thời 。 亦diệc 有hữu 無vô 量lượng 。 眾chúng 生sanh 心tâm 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。 世thế 世thế 與dữ 師sư 俱câu 生sanh 。 今kim 皆giai 得đắc 度độ 。 此thử 人nhân 亦diệc 爾nhĩ 。 說thuyết 《# 大đại 經kinh 》# 時thời 萬vạn 五ngũ 千thiên 億ức 人nhân 於ư 是thị 經Kinh 中trung 。 不bất 生sanh 信tín 心tâm 。 是thị 人nhân 於ư 未vị 來lai 。 亦diệc 當đương 得đắc 信tín 。 例lệ 此thử 益ích 在tại 不bất 久cửu 。 《# 金kim 光quang 明minh 》# 中trung 。

時thời 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 有hữu 二nhị 種chủng 人nhân 。 亦diệc 是thị 斯tư 例lệ 意ý 。

汝nhữ 今kim 善thiện 聽thính

即tức 結kết 許hứa 也dã 。 受thọ 旨chỉ 如như 文văn 。

從tùng

如như 是thị 妙diệu 法Pháp

下hạ 。 是thị 正chánh 廣quảng 說thuyết 。 文văn 為vi 二nhị 。

一nhất 。 明minh 四tứ 佛Phật 章chương 。 廣quảng 上thượng 諸chư 佛Phật 權quyền 實thật 。 二nhị 。 明minh 釋Thích 迦Ca 章chương 。 廣quảng 上thượng 釋Thích 迦Ca 權quyền 實thật 。 上thượng 句cú 逗đậu 少thiểu 。 是thị 文văn 略lược 。 總tổng 云vân 諸chư 佛Phật 。 是thị 人nhân 略lược 。 但đãn 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 。 是thị 義nghĩa 略lược 。 此thử 中trung 章chương 句cú 多đa 。 是thị 文văn 廣quảng 。 明minh 五ngũ 佛Phật 。 是thị 人nhân 廣quảng 。 明minh 六lục 番phiên 。 是thị 義nghĩa 廣quảng 。 六lục 者giả 。

一nhất 。 歎thán 法Pháp 希hy 有hữu 。 二nhị 。 說thuyết 無vô 虛hư 妄vọng 。 三tam 。 開khai 方phương 便tiện 。 四tứ 。 示thị 真chân 實thật 。 五ngũ 。 舉cử 五ngũ 濁trược 釋thích 權quyền 。 六lục 。 揀giản 偽ngụy 敦đôn 實thật 。 歎thán 法Pháp 令linh 生sanh 尊tôn 重trọng 。 說thuyết 無vô 虛hư 謬mậu 止chỉ 其kỳ 誹phỉ 謗báng 。 開khai 方phương 便tiện 使sử 莫mạc 執chấp 小tiểu 。 示thị 真chân 實thật 使sử 其kỳ 悟ngộ 大đại 。 舉cử 五ngũ 濁trược 示thị 必tất 施thí 三tam 。 揀giản 偽ngụy 要yếu 必tất 真chân 實thật 。 於ư 五ngũ 章chương 中trung 。 一nhất 一nhất 應ưng 備bị 六lục 義nghĩa 。 而nhi 前tiền 後hậu 互hỗ 出xuất 。 不bất 具cụ 足túc 者giả 。 蓋cái 如Như 來Lai 巧xảo 說thuyết 。 使sử 略lược 而nhi 無vô 闕khuyết 。 詣nghệ 而nhi 不bất 煩phiền 文văn 耳nhĩ 。 又hựu 六lục 義nghĩa 前tiền 後hậu 亦diệc 復phục 無vô 在tại (# 云vân 云vân )# 。

四tứ 佛Phật 章chương 為vi 兩lưỡng 。

初sơ 。 總tổng 明minh 諸chư 佛Phật 。 次thứ 。 列liệt 三tam 世thế 。 總tổng 章chương 應ưng 具cụ 六lục 。 今kim 但đãn 四tứ 。

一nhất 。 歎thán 法Pháp 。 二nhị 。 無vô 虛hư 妄vọng 。 三tam 。 開khai 方phương 便tiện 。 四tứ 。 示thị 真chân 實thật 。 闕khuyết 二nhị 義nghĩa 者giả 指chỉ 後hậu 文văn 也dã 。 歎thán 法Pháp 中trung 法pháp 譬thí 雙song 歎thán 。

時thời 乃nãi 說thuyết 之chi

者giả 。 諸chư 佛Phật 同đồng 出xuất 五ngũ 濁trược 。 必tất 前tiền 開khai 三tam 。 如như 今kim 世Thế 尊Tôn 。 四tứ 十thập 餘dư 年niên 。 始thỉ 顯hiển 真chân 實thật 。 久cửu 久cửu 稀# 疎sơ 故cố 言ngôn 。 時thời 乃nãi 說thuyết 之chi 。 久cửu 不bất 說thuyết 者giả 。 為vi 人nhân 不bất 堪kham 故cố 。

時thời 未vị 至chí 故cố 。 五ngũ 千thiên 未vị 遣khiển 故cố 。 今kim 人nhân 已dĩ 堪kham 。

時thời 已dĩ 至chí 。 五ngũ 千thiên 已dĩ 去khứ 。 決quyết 定định 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 故cố 言ngôn 。

時thời 乃nãi 說thuyết 之chi

優ưu 曇đàm 花hoa

者giả 。 此thử 言ngôn 靈linh 瑞thụy 。 三tam 千thiên 年niên 一nhất 現hiện 。 現hiện 則tắc 金kim 輪Luân 王Vương 出xuất 。 表biểu 三tam 乘thừa 調điều 熟thục 已dĩ 後hậu 方phương 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 授thọ 法Pháp 王Vương 記ký 。 又hựu 隔cách 跨khóa 酪lạc 。 生sanh 蘇tô 。 熟thục 蘇tô 三tam 味vị 已dĩ 後hậu 。 乃nãi 說thuyết 醍đề 醐hồ (# 云vân 云vân )# 。 觀quán 心tâm 。 觀quán 心tâm 即tức 中trung 。 名danh 為vi 瑞thụy 。 此thử 觀quán 通thông 一nhất 切thiết 法pháp 至chí 實thật 相tướng 。 名danh 為vi 靈linh (# 云vân 云vân )# 。

汝nhữ 等đẳng 當đương 信tín

者giả 。 勸khuyến 信tín 無vô 虛hư 妄vọng 法Pháp 也dã 。 此thử 理lý 至chí 深thâm 。 理lý 與dữ 昔tích 異dị 。 此thử 言ngôn 至chí 妙diệu 。 言ngôn 與dữ 昔tích 反phản 。 此thử 行hành 至chí 普phổ 。 行hành 與dữ 昔tích 乖quai 。 此thử 人nhân 至chí 勝thắng 。 勝thắng 於ư 昔tích 劣liệt 。 還hoàn 指chỉ 客khách 作tác 四tứ 種chủng 之chi 麁thô 而nhi 今kim 皆giai 妙diệu 。 恐khủng 物vật 生sanh 謗báng 故cố 勸khuyến 信tín 也dã 。 信tín 無vô 虛hư 妄vọng 人nhân 。 說thuyết 無vô 虛hư 妄vọng 法Pháp 也dã 。 從tùng 。

隨tùy 宜nghi 所sở 說thuyết

下hạ 。 是thị 開khai 方phương 便tiện 也dã 。 文văn 為vi 三tam 。

謂vị 開khai 。 釋thích 。 結kết 。 初sơ 。 明minh 佛Phật 道Đạo 隨tùy 三tam 種chủng 機cơ 宜nghi 說thuyết 方phương 便tiện 。 故cố 言ngôn 隨tùy 宜nghi 。 而nhi 佛Phật 意ý 在tại 實thật 。 物vật 莫mạc 能năng 解giải 。 故cố 言ngôn 。

意ý 趣thú 難nan 解giải

也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà

釋thích 也dã 。 舉cử 今kim 佛Phật 之chi 權quyền 能năng 。 釋thích 諸chư 佛Phật 之chi 方phương 便tiện 。 巧xảo 慧tuệ 同đồng 故cố 借tá 此thử 釋thích 彼bỉ 。 如như 。

我ngã 以dĩ 無vô 數số 方phương 便tiện

者giả 。 諸chư 佛Phật 開khai 權quyền 亦diệc 如như 我ngã 也dã 。

是thị 法Pháp 非phi 思tư 量lượng

者giả 。 此thử 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 。

或hoặc 作tác 結kết 開khai 權quyền 。 或hoặc 正chánh 作tác 顯hiển 實thật 。 結kết 開khai 權quyền 者giả 。 佛Phật 意ý 難nan 知tri 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 能năng 了liễu 。 稟bẩm 教giáo 者giả 謂vị 三tam 。 諸chư 佛Phật 知tri 一nhất 耳nhĩ 。 作tác 顯hiển 實thật 者giả 。 即tức 屬thuộc 後hậu 文văn 。 文văn 為vi 五ngũ 。

一nhất 。 標tiêu 勝thắng 人nhân 法pháp 。 二nhị 。 標tiêu 出xuất 世thế 意ý 。 三tam 。 重trọng/trùng 示thị 。 四tứ 。 正chánh 釋thích 。 五ngũ 。 結kết 成thành 。 標tiêu 人nhân 法pháp 者giả 。 舉cử 無vô 分phân 別biệt 法pháp 。 唯duy 是thị 佛Phật 所sở 知tri 。 佛Phật 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 解giải 知tri 無vô 分phân 別biệt 法pháp 。 即tức 是thị 顯hiển 實thật 法pháp 也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà

下hạ 。 二nhị 。 標tiêu 出xuất 世thế 意ý 者giả 。 為vi 兩lưỡng 。

初sơ 。 總tổng 。 次thứ 。 分phần/phân 字tự 。 總tổng 者giả 。 諸chư 佛Phật 覺giác 如như 實thật 之chi 相tướng 。 乘thừa 此thử 實thật 道đạo 出xuất 應ưng 於ư 世thế 。 秖kỳ 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 此thử 實thật 相tướng 。 唯duy 為vi 此thử 事sự 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 曾tằng 無vô 他tha 事sự 。 除trừ 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 餘dư 皆giai 名danh 魔ma 事sự 。 分phần/phân 字tự 釋thích 者giả 。 一nhất 則tắc 一nhất 實thật 相tướng 也dã 。 非phi 五ngũ 。 非phi 三tam 。 非phi 七thất 。 非phi 九cửu 。 故cố 言ngôn 。

一nhất

也dã 。 其kỳ 性tánh 廣quảng 博bác 。 博bác 五ngũ 。 三tam 。 七thất 。 九cửu 。 故cố 名danh 為vi 。

大đại

諸chư 佛Phật 出xuất 世thế 之chi 儀nghi 式thức 。 故cố 名danh 為vi 。

事sự

眾chúng 生sanh 有hữu 此thử 機cơ 感cảm 佛Phật 。 故cố 名danh 為vi 。

因nhân

佛Phật 乘thừa 機cơ 而nhi 應ưng 。 故cố 名danh 為vi 。

緣duyên

是thị 為vi 出xuất 世thế 之chi 本bổn 意ý 。 而nhi 今kim 開khai 三tam 者giả 。 為vi 一nhất 弄lộng 引dẫn 耳nhĩ 。 如như 人nhân 欲dục 取thủ 。 先tiên 當đương 與dữ 之chi 。 雖tuy 說thuyết 種chủng 種chủng 道đạo 。 其kỳ 實thật 為vì 一Nhất 乘Thừa 。 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 云vân 何hà

下hạ 。 三tam 。 重trọng/trùng 標tiêu 者giả 。 將tương 欲dục 分phân 別biệt 。 更cánh 重trọng/trùng 提đề 起khởi 為vi 解giải 釋thích 之chi 端đoan 。 又hựu 此thử 大đại 事sự 佛Phật 所sở 尊tôn 重trọng 。 如như 《# 釋thích 論luận 》# 中trung 明minh 。 父phụ 王vương 欲dục 多đa 。 聞văn 太thái 子tử 名danh 。 數sác 數sác 說thuyết 之chi 無vô 有hữu 厭yếm 足túc 云vân 云vân )# 。

諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 正chánh 釋thích 者giả 。 先tiên 出xuất 諸chư 解giải 。 舊cựu 云vân 。

四tứ 一nhất 。 謂vị 。

果quả 一nhất 。 人nhân 一nhất 。 教giáo 一nhất 。 因nhân 一nhất 。 果quả 一nhất 者giả 。 初sơ 兩lưỡng 句cú 據cứ 說thuyết 者giả 。 後hậu 兩lưỡng 句cú 據cứ 受thọ 者giả 。 就tựu 說thuyết 者giả 。 一nhất 往vãng 於ư 前tiền 因nhân 門môn 。 略lược 說thuyết 果quả 理lý 。 先tiên 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 卒thốt 終chung 於ư 後hậu 果quả 門môn 廣quảng 顯hiển 果quả 理lý 。 示thị 佛Phật 知tri 見kiến 。 約ước 受thọ 者giả 。 先tiên 因nhân 門môn 略lược 開khai 。 始thỉ 得đắc 悟ngộ 解giải 。 後hậu 果quả 門môn 廣quảng 得đắc 深thâm 入nhập 理lý 趣thú 。

今kim 不bất 用dụng 此thử 解giải 。 何hà 者giả 。 經kinh 明minh 四tứ 句cú 。 皆giai 云vân 。

為vì 令linh 眾chúng 生sanh

語ngữ 意ý 悉tất 主chủ 前tiền 機cơ 得đắc 益ích 。 非phi 關quan 化hóa 主chủ 。 應ưng 作tác 所sở 化hóa 人nhân 開khai 悟ngộ 。 那na 即tức 分phần/phân 兩lưỡng 句cú 。 作tác 能năng 化hóa 者giả 開khai 示thị 耶da 。 又hựu 正chánh 是thị 因nhân 門môn 說thuyết 法Pháp 。 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 之chi 時thời 。 那na 得đắc 分phần/phân 出xuất 兩lưỡng 句cú 為vi 果quả 門môn 中trung 說thuyết 耶da 。 果quả 門môn 因nhân 緣duyên 未vị 會hội 。 那na 得đắc 預dự 說thuyết 。 若nhược 爾nhĩ 六lục 瑞thụy 初sơ 興hưng 。 佛Phật 未vị 起khởi 定định 。 應ưng 是thị 略lược 說thuyết 。 五ngũ 千thiên 未vị 去khứ 。 應ưng 是thị 廣quảng 說thuyết 。 二nhị 處xứ 既ký 其kỳ 不bất 然nhiên 。 果quả 門môn 安an 得đắc 如như 此thử 。 下hạ 方phương 未vị 出xuất 。 分phân 身thân 未vị 集tập 。 那na 得đắc 以dĩ 因nhân 門môn 二nhị 句cú 為vi 果quả 門môn 耶da 。 次thứ 光quang 宅trạch 云vân 。

初sơ 一nhất 句cú 是thị 開khai 除trừ 開khai 出xuất 。 昔tích 方phương 便tiện 說thuyết 三tam 令linh 除trừ 五ngũ 濁trược 。 開khai 出xuất 大Đại 乘Thừa 覺giác 悟ngộ 知tri 見kiến 道Đạo 理lý 。 先tiên 雖tuy 為vi 人nhân 開khai 說thuyết 此thử 理lý 。 不bất 說thuyết 所sở 以dĩ 。 更cánh 示thị 況huống 此thử 理lý 令linh 生sanh 聞văn 慧tuệ 。 雖tuy 聞văn 未vị 悟ngộ 所sở 以dĩ 。 更cánh 廣quảng 分phân 別biệt 開khai 悟ngộ 思tư 慧tuệ 。 既ký 信tín 悟ngộ 得đắc 意ý 。 即tức 令linh 發phát 心tâm 。 學học 佛Phật 知tri 見kiến 。 令linh 得đắc 修tu 慧tuệ 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 道Đạo 理lý 。

今kim 亦diệc 不bất 用dụng 。 何hà 者giả 。 汝nhữ 同đồng 舊cựu 命mạng 章chương 云vân 是thị 果quả 一nhất 。 四tứ 句cú 皆giai 應ưng 作tác 果quả 義nghĩa 。 云vân 何hà 用dụng 三tam 慧tuệ 消tiêu 文văn 。 因nhân 果quả 矛mâu 盾# 前tiền 後hậu 相tương 違vi 。 又hựu 三tam 慧tuệ 多đa 種chủng 。 此thử 經Kinh 正chánh 破phá 二Nhị 乘Thừa 。 決quyết 定định 不bất 用dụng 三tam 藏tạng 中trung 三tam 慧tuệ 。 菩Bồ 薩Tát 方phương 便tiện 。 與dữ 二Nhị 乘Thừa 同đồng 者giả 。 蓋cái 是thị 通thông 意ý 。 又hựu 不bất 可khả 用dụng 。 若nhược 作tác 別biệt 三tam 慧tuệ 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。 都đô 非phi 佛Phật 法Pháp 。 若nhược 作tác 圓viên 三tam 慧tuệ 。 圓viên 三tam 慧tuệ 來lai 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 消tiêu 經kinh 不bất 可khả 。 若nhược 作tác 餘dư 三tam 慧tuệ 。 去khứ 經kinh 逾du 遠viễn 。 若nhược 作tác 圓viên 三tam 慧tuệ 。 果quả 一nhất 義nghĩa 不bất 成thành 。 都đô 不bất 可khả 用dụng (# 云vân 云vân )# 。 次thứ 地địa 論luận 師sư 云vân 。

第đệ 五ngũ 恆Hằng 沙sa 得đắc 八bát 分phân 解giải 。 即tức 三tam 十thập 心tâm 位vị 為vi 開khai 。 從tùng 初Sơ 地Địa 至chí 六lục 地địa 。 見kiến 思tư 盡tận 解giải 轉chuyển 分phân 明minh 如như 示thị 。 七thất 地địa 至chí 八bát 地địa 。 空không 有hữu 並tịnh 觀quán 無vô 礙ngại 如như 悟ngộ 。 十Thập 地Địa 為vi 入nhập 。 引dẫn 經kinh 十Thập 地Địa 名danh 為vi 眼nhãn 見kiến 。

今kim 亦diệc 不bất 用dụng 。 何hà 者giả 。 此thử 經Kinh 明minh 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 佛Phật 以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 知tri 。 佛Phật 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 見kiến 。 開khai 此thử 智trí 眼nhãn 乃nãi 名danh 佛Phật 知tri 見kiến 。 云vân 何hà 取thủ 第đệ 五ngũ 恆Hằng 沙sa 生sanh 八bát 分phân 解giải 。 猶do 未vị 入nhập 地địa 稱xưng 之chi 為vi 開khai 。 如như 此thử 論luận 開khai 非phi 開khai 佛Phật 眼nhãn 。 如như 此thử 之chi 知tri 非phi 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 知tri 。 不bất 與dữ 經kinh 會hội 故cố 不bất 用dụng (# 云vân 云vân )# 。 有hữu 人nhân 解giải 。

初sơ 句cú 是thị 理lý 。 後hậu 三tam 句cú 是thị 略lược 解giải 。 謂vị 八bát 苦khổ 。 五ngũ 濁trược 障chướng 當đương 果quả 是thị 閉bế 。 今kim 教giáo 除trừ 五ngũ 濁trược 。 佛Phật 果Quả 知tri 見kiến 顯hiển 故cố 名danh 開khai 。 穢uế 累lũy/lụy/luy 除trừ 而nhi 理lý 顯hiển 名danh 清thanh 淨tịnh 。 後hậu 三tam 句cú 是thị 聞văn 思tư 修tu 。

難nạn/nan 此thử 同đồng 前tiền 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

三tam 乘thừa 別biệt 教giáo 為vi 開khai 。 三tam 乘thừa 通thông 教giáo 為vi 示thị 。 抑ức 揚dương 為vi 悟ngộ 。 《# 法pháp 華hoa 》# 為vi 入nhập 。

又hựu 人nhân 解giải 。

三tam 乘thừa 通thông 為vi 開khai 。 抑ức 揚dương 為vi 示thị 。 無vô 量lượng 義nghĩa 為vi 悟ngộ 。 《# 法pháp 華hoa 》# 為vi 入nhập 。

此thử 二nhị 解giải 擘phách 三tam 句cú 向hướng 他tha 經kinh 。 裂liệt 一nhất 句cú 置trí 《# 法pháp 華hoa 》# 。 擘phách 裂liệt 穿xuyên 鑿tạc 。 傷thương 害hại 誣vu 誷# 其kỳ 過quá 大đại 矣hĩ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

三tam 十thập 心tâm 是thị 開khai 。 初Sơ 地Địa 至chí 六lục 地địa 為vi 示thị 。 七thất 地địa 至chí 九cửu 地địa 為vi 悟ngộ 。 十Thập 地Địa 為vi 入nhập 。

此thử 人nhân 傍bàng 通thông 挾hiệp 別biệt 。 作tác 如như 此thử 語ngữ 。 未vị 見kiến 《# 法pháp 華hoa 》# 奇kỳ 異dị 。 何hà 俟sĩ 稱xưng 歎thán 耶da 。 有hữu 人nhân 引dẫn 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 。 《# 纓anh 珞lạc 》# 。 《# 仁nhân 王vương 》# 。 《# 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 》# 。 《# 十thập 七thất 地địa 論luận 》# 五ngũ 凡phàm 夫phu 等đẳng 皆giai 有hữu 五ngũ 十thập 二nhị 位vị 。 地địa 前tiền 有hữu 四tứ 十thập 心tâm 。 何hà 不bất 用dụng 之chi 。 此thử 人nhân 謬mậu 引dẫn 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 不bất 明minh 十thập 信tín 。 縱túng/tung 使sử 諸chư 部bộ 明minh 地địa 前tiền 四tứ 十thập 心tâm 位vị 者giả 。 皆giai 非phi 斷đoạn 道đạo 。 何hà 因nhân 用dụng 此thử 解giải 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 皆giai 漫mạn 語ngữ 耳nhĩ 。 有hữu 人nhân 引dẫn 《# 釋thích 論luận 》# 四Tứ 智Trí 總tổng 別biệt 一nhất 時thời 而nhi 得đắc 。 不bất 應ứng 用dụng 此thử 解giải 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 似tự 有hữu 淺thiển 深thâm 。 又hựu 四Tứ 智Trí 位vị 高cao 。 開khai 示thị 通thông 淺thiển 深thâm 。 此thử 應ưng 非phi 例lệ 。 此thử 人nhân 但đãn 見kiến 《# 釋thích 論luận 》# 四Tứ 智Trí 之chi 一nhất 時thời 。 不bất 見kiến 開khai 示thị 之chi 一nhất 時thời 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

非phi 空không 非phi 有hữu 是thị 開khai 。 能năng 空không 能năng 有hữu 是thị 示thị 。 空không 有hữu 不bất 二nhị 是thị 悟ngộ 。 了liễu 空không 有hữu 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 是thị 入nhập 。

此thử 人nhân 約ước 二nhị 諦đế 作tác 解giải 。 尚thượng 不bất 能năng 拔bạt 出xuất 二Nhị 乘Thừa 。 寧ninh 是thị 《# 法pháp 華hoa 》# 一nhất 意ý 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

達đạt 三tam 諦đế 理lý 為vi 開khai 。 三tam 諦đế 分phân 明minh 為vi 示thị 。 不bất 見kiến 三tam 諦đế 一nhất 異dị 為vi 悟ngộ 。 任nhậm 運vận 順thuận 流lưu 為vi 入nhập 也dã 。

此thử 人nhân 約ước 邐lệ 迤dĩ 三tam 諦đế 作tác 義nghĩa 。 尚thượng 不bất 出xuất 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 寧ninh 是thị 佛Phật 法Pháp 。 有hữu 人nhân 解giải 。

佛Phật 知tri 見kiến 者giả 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 總tổng 相tương/tướng 為vi 知tri 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 別biệt 相tướng 為vi 見kiến 。

此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 《# 釋thích 論luận 》# 明minh 一Nhất 切Thiết 智Trí 是thị 聲Thanh 聞Văn 智trí 。 道đạo 種chủng 智trí 是thị 菩Bồ 薩Tát 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 是thị 佛Phật 智trí 。 此thử 是thị 歷lịch 別biệt 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 非phi 三tam 智trí 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 何hà 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 之chi 知tri 。 別biệt 佛Phật 之chi 見kiến 。 釋thích 圓viên 佛Phật 知tri 見kiến 耶da 。 有hữu 人nhân 解giải 。

盡tận 智trí 煩phiền 惱não 清thanh 淨tịnh 名danh 知tri 。 無vô 生sanh 智trí 因nhân 果quả 患hoạn 累lũy/lụy/luy 畢tất 竟cánh 無vô 生sanh 名danh 見kiến 。

此thử 人nhân 取thủ 通thông 家gia 佛Phật 名danh 教giáo 。 解giải 究cứu 竟cánh 佛Phật 。 都đô 不bất 相tương 應ứng 。 如như 上thượng 諸chư 師sư 漫mạn 取thủ 諸chư 經kinh 中trung 語ngữ 。 都đô 不bất 見kiến 《# 法pháp 華hoa 》# 大đại 意ý 。 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 云vân 。

一nhất 。 無vô 上thượng 義nghĩa 。 除trừ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 更cánh 無vô 餘dư 事sự 。 如như 經kinh 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 故cố 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 二nhị 。 同đồng 義nghĩa 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 佛Phật 性tánh 法Pháp 身thân 平bình 等đẳng 故cố 。 如như 經kinh 欲dục 示thị 眾chúng 生sanh 佛Phật 。 知tri 見kiến 故cố 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 佛Phật 性tánh 法Pháp 身thân 更cánh 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 三tam 。 不bất 知tri 義nghĩa 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 人nhân 不bất 知tri 究cứu 竟cánh 唯duy 一nhất 佛Phật 乘Thừa 故cố 。 如như 經kinh 欲dục 悟ngộ 佛Phật 知tri 見kiến 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 四tứ 。 為vi 令linh 證chứng 不bất 退thoái 轉chuyển 。 地địa 現hiện 與dữ 無vô 量lượng 智trí 業nghiệp 故cố 。 如như 經kinh 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 故cố 。

《# 論luận 》# 言ngôn 次thứ 第đệ 。 初sơ 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 為vi 無vô 上thượng 。 次thứ 。 示thị 三tam 乘thừa 同đồng 有hữu 佛Phật 性tánh 法Pháp 身thân 。 雖tuy 明minh 佛Phật 智trí 無vô 上thượng 。 但đãn 恐khủng 佛Phật 獨độc 有hữu 。 故cố 第đệ 二nhị 明minh 三tam 乘thừa 同đồng 有hữu 。 雖tuy 三tam 乘thừa 同đồng 有hữu 。 而nhi 二Nhị 乘Thừa 不bất 悟ngộ 。 示thị 其kỳ 令linh 知tri 。 雖tuy 知tri 而nhi 不bất 得đắc 不bất 退thoái 。 故cố 第đệ 四tứ 令linh 得đắc 不bất 退thoái 。 又hựu 一nhất 番phiên 約ước 菩Bồ 薩Tát 。 開khai 如như 前tiền 。 示thị 者giả 諸chư 菩Bồ 薩Tát 有hữu 疑nghi 者giả 。 令linh 知tri 如như 實thật 修tu 行hành 故cố 。 悟ngộ 者giả 未vị 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 令linh 發phát 心tâm 故cố 。 入nhập 者giả 已dĩ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 令linh 入nhập 法pháp 故cố 。 第đệ 三tam 番phiên 約ước 凡phàm 夫phu 。 開khai 如như 前tiền 。 示thị 者giả 示thị 其kỳ 有hữu 法Pháp 身thân 佛Phật 性tánh 故cố 。 悟ngộ 者giả 令linh 外ngoại 道đạo 眾chúng 生sanh 覺giác 悟ngộ 故cố 。 入nhập 者giả 令linh 入nhập 。 大đại 菩Bồ 提Đề 故cố 。

今kim 師sư 作tác 四tứ 解giải 不bất 乖quai 《# 論luận 》# 。 《# 論luận 》# 句cú 句cú 釋thích 。 今kim 一nhất 句cú 作tác 四tứ 釋thích 。 《# 論luận 》# 明minh 證chứng 不bất 退thoái 轉chuyển 地địa 。 今kim 作tác 四tứ 位vị 釋thích 。 《# 論luận 》# 知tri 如Như 來Lai 能năng 證chứng 實thật 。 今kim 作tác 四Tứ 智Trí 釋thích 。 《# 論luận 》# 明minh 同đồng 義nghĩa 。 今kim 作tác 觀quán 心tâm 釋thích 。 《# 論luận 》# 明minh 不bất 知tri 究cứu 竟cánh 處xứ 。 今kim 作tác 四tứ 門môn 釋thích (# 云vân 云vân )# 。 今kim 釋thích 顯hiển 實thật 。 無vô 量lượng 法pháp 皆giai 一nhất 也dã 。 如như 《# 玄huyền 義nghĩa 》# 中trung 十thập 妙diệu 。 則tắc 是thị 十thập 種chủng 一nhất 也dã 。 若nhược 和hòa 舊cựu 解giải 且thả 作tác 四tứ 一nhất 。 若nhược 無vô 量lượng 一nhất 者giả 。 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 無vô 非phi 中trung 道đạo 。 此thử 義nghĩa 可khả 知tri 。 若nhược 作tác 十thập 一nhất 者giả 。 帖# 文văn 整chỉnh 足túc 。 雖tuy 不bất 次thứ 第đệ 。 十thập 義nghĩa 無vô 減giảm 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。

我ngã 以dĩ 無vô 數số 方phương 便tiện 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 演diễn 說thuyết 諸chư 法pháp 。

此thử 自tự 是thị 開khai 權quyền 之chi 文văn 耳nhĩ 。 從tùng 。

是thị 法Pháp 非phi 思tư 量lượng 。 分phân 別biệt 之chi 所sở 能năng 解giải

顯hiển 理lý 一nhất 。

唯duy 有hữu 諸chư 佛Phật 。 乃nãi 能năng 知tri 之chi

顯hiển 智trí 一nhất 。

唯duy 以dĩ 一nhất 大đại 事sự

者giả 。 小tiểu 須tu 分phân 別biệt 。 一nhất 則tắc 是thị 理lý 。 大đại 則tắc 是thị 智trí 。 事sự 則tắc 是thị 行hành 。 理lý 發phát 智trí 。 智trí 導đạo 行hành 。 逐trục 此thử 義nghĩa 便tiện 是thị 顯hiển 行hành 一nhất 。 知tri 見kiến 者giả 。 智trí 知tri 於ư 理lý 。 眼nhãn 見kiến 諦Đế 法pháp 。 諦đế 法pháp 無vô 為vi 。 則tắc 無vô 分phân 別biệt 。 以dĩ 無vô 為vi 故cố 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 約ước 此thử 知tri 見kiến 論luận 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 以dĩ 略lược 擬nghĩ 廣quảng 則tắc 有hữu 四tứ 十thập 位vị 。 是thị 顯hiển 位vị 一nhất 。 又hựu 取thủ 結kết 四tứ 句cú 文văn 明minh 一nhất 。 一nhất 即tức 法Pháp 身thân 。 大đại 即tức 般Bát 若Nhã 。 事sự 即tức 解giải 脫thoát 。 是thị 祕bí 密mật 藏tạng 即tức 顯hiển 三tam 法pháp 一nhất 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 顯hiển 感cảm 應ứng 一nhất 。 但đãn 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 顯hiển 眷quyến 屬thuộc 一nhất 。 諸chư 有hữu 所sở 作tác 。 顯hiển 神thần 通thông 一nhất 。 唯duy 以dĩ 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 示thị 悟ngộ 眾chúng 生sanh 。 顯hiển 利lợi 益ích 一nhất 。 但đãn 以dĩ 一nhất 佛Phật 乘Thừa 故cố 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 顯hiển 說thuyết 法Pháp 一nhất 。 經kinh 文văn 印ấn 義nghĩa 信tín 如như 符phù 契khế 。 若nhược 略lược 和hòa 舊cựu 作tác 四tứ 一nhất 者giả 。 數số 同đồng 義nghĩa 異dị 。 舊cựu 云vân 果quả 一nhất 。 今kim 言ngôn 理lý 一nhất 。 依y 義nghĩa 。 依y 文văn 。 依y 義nghĩa 者giả 。 若nhược 無vô 理lý 一nhất 。 眾chúng 事sự 顛điên 倒đảo 悉tất 是thị 魔ma 說thuyết 。 非phi 復phục 佛Phật 經Kinh 。 故cố 須tu 理lý 一nhất 。 依y 文văn 者giả 。 文văn 稱xưng 佛Phật 知tri 見kiến 。 今kim 取thủ 所sở 知tri 見kiến 。 所sở 見kiến 即tức 諦đế 。 所sở 知tri 即tức 境cảnh 。 境cảnh 諦đế 即tức 實thật 相tướng 之chi 理lý 。 故cố 名danh 理lý 一nhất 。 舊cựu 云vân 因nhân 一nhất 。 今kim 云vân 行hành 一nhất 。 因nhân 語ngữ 單đơn 義nghĩa 別biệt 。 行hành 一nhất 語ngữ 通thông 收thu 得đắc 因nhân 果quả 。 故cố 言ngôn 行hạnh 一nhất 。 人nhân 一nhất 。 教giáo 一nhất 與dữ 彼bỉ 同đồng 。

今kim 且thả 從tùng 略lược 說thuyết 。 以dĩ 四tứ 一nhất 消tiêu 文văn 。 先tiên 釋thích 理lý 一nhất 。 復phục 為vi 四tứ 意ý 。

一nhất 。 約ước 四tứ 位vị 。 二nhị 。 約ước 四Tứ 智Trí 。 三tam 。 約ước 四tứ 門môn 。 四tứ 。 約ước 觀quán 心tâm 。 一nhất 。 約ước 四tứ 位vị 者giả 。 諦đế 境cảnh 不bất 可khả 知tri 見kiến 。 約ước 於ư 智trí 眼nhãn 乃nãi 能năng 知tri 見kiến 。 二nhị 智trí 四tứ 眼nhãn 。 不bất 能năng 知tri 見kiến 。 唯duy 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 佛Phật 眼nhãn 則tắc 能năng 知tri 見kiến 。 經Kinh 云vân 。

為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến

不bất 論luận 佛Phật 果Quả 自tự 知tri 自tự 見kiến 。 若nhược 偏thiên 語ngữ 佛Phật 果Quả 即tức 失thất 眾chúng 生sanh 。 若nhược 語ngữ 眾chúng 生sanh 則tắc 無vô 佛Phật 知tri 見kiến 。 故cố 不bất 可khả 偏thiên 取thủ 。 三tam 教giáo 行hành 人nhân 雖tuy 是thị 眾chúng 生sanh 。 未vị 有hữu 佛Phật 眼nhãn 。 佛Phật 智trí 故cố 。 不bất 能năng 知tri 見kiến 實thật 相tướng 。 圓viên 教giáo 四tứ 位vị 亦diệc 是thị 眾chúng 生sanh 。 又hựu 分phần/phân 得đắc 佛Phật 眼nhãn 。 佛Phật 智trí 。 則tắc 眾chúng 生sanh 義nghĩa 成thành 。 知tri 見kiến 義nghĩa 亦diệc 成thành 。 故cố 寄ký 此thử 四tứ 位vị 以dĩ 釋thích 理lý 一nhất 。 如như 瑞thụy 相tướng 中trung 天thiên 雨vũ 四tứ 花hoa 。 表biểu 萬vạn 善thiện 同đồng 歸quy 得đắc 入nhập 四tứ 位vị 。 乘thừa 四tứ 位vị 華hoa 以dĩ 趣thú 佛Phật 果Quả 。 故cố 約ước 位vị 顯hiển 理lý 也dã 。 開khai 者giả 。 即tức 是thị 十thập 住trụ 初sơ 破phá 無vô 明minh 。 開khai 如Như 來Lai 藏tạng 。 見kiến 實thật 相tướng 理lý 。 何hà 者giả 。 性tánh 德đức 之chi 理lý 而nhi 為vi 通thông 別biệt 兩lưỡng 惑hoặc 。 之chi 所sở 染nhiễm 著trước 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 初sơ 心tâm 能năng 圓viên 信tín 。 圓viên 受thọ 。 圓viên 伏phục 。 而nhi 未vị 能năng 斷đoạn 。 不bất 名danh 為vi 開khai 。 內nội 加gia 觀quán 行hành 。 外ngoại 藉tạ 法Pháp 雨vũ 助trợ 。 破phá 通thông 別biệt 惑hoặc 藏tạng 。 顯hiển 出xuất 真chân 修tu 性tánh 。 知tri 見kiến 朗lãng 然nhiên 開khai 發phát 。 如như 日nhật 出xuất 闇ám 滅diệt 眼nhãn 目mục 有hữu 用dụng 。 故cố 名danh 為vi 開khai 。 緣duyên 修tu 破phá 惑hoặc 故cố 名danh 。

使sử 得đắc 清thanh 淨tịnh

《# 仁nhân 王vương 》# 云vân 。

入nhập 理lý 般Bát 若Nhã 名danh 為vi 住trụ

住trụ 於ư 十thập 住trụ 小tiểu 白bạch 花hoa 位vị 也dã 。 示thị 者giả 。 惑hoặc 障chướng 既ký 除trừ 知tri 見kiến 體thể 顯hiển 。 體thể 備bị 萬vạn 德đức 。 法Pháp 界Giới 眾chúng 德đức 顯hiển 示thị 分phân 明minh 。 故cố 名danh 為vi 示thị 。 即tức 是thị 十thập 行hành 大đại 白bạch 位vị 也dã 。 悟ngộ 者giả 。 障chướng 除trừ 體thể 顯hiển 法Pháp 界Giới 行hành 明minh 。 事sự 理lý 融dung 通thông 更cánh 無vô 二nhị 趣thú 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 師sư 云vân 。

如như 理lý 智trí 。 如như 量lượng 智trí 。

今kim 理lý 量lượng 不bất 二nhị 故cố 名danh 為vi 悟ngộ 。 即tức 十thập 迴hồi 向hướng 小tiểu 赤xích 位vị 也dã 。 入nhập 者giả 。 事sự 理lý 既ký 融dung 。 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 自tự 在tại 流lưu 注chú 任nhậm 運vận 。 從tùng 阿a 到đáo 茶trà 入nhập 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 如như 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 師sư 云vân 。

如như 理lý 。 如như 量lượng 通thông 達đạt 自tự 在tại 。

如như 量lượng 知tri 見kiến 能năng 持trì 眾chúng 德đức 。 如như 理lý 知tri 見kiến 能năng 遮già 諸chư 惑hoặc 。 即tức 是thị 十Thập 地Địa 大đại 赤xích 位vị 也dã 。 然nhiên 圓viên 道đạo 妙diệu 位vị 一nhất 位vị 之chi 中trung 。 即tức 具cụ 四tứ 十thập 一nhất 地địa 功công 德đức 。 秖kỳ 開khai 即tức 具cụ 示thị 悟ngộ 入nhập 等đẳng 。 更cánh 非phi 異dị 心tâm 。 但đãn 如như 理lý 知tri 見kiến 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 淺thiển 深thâm 之chi 相tướng 。 欲dục 顯hiển 如như 量lượng 知tri 見kiến 故cố 。 分phân 別biệt 四tứ 位vị 耳nhĩ 。 發phát 心tâm 。 畢tất 竟cánh 二nhị 不bất 別biệt 。 如như 是thị 二nhị 心tâm 前tiền 心tâm 難nạn/nan 。 既ký 云vân 難nan 易dị 。 即tức 知tri 初sơ 心tâm 與dữ 畢tất 竟cánh 心tâm 。 應ưng 有hữu 明minh 晦hối 淺thiển 深thâm 之chi 別biệt 。 猶do 如như 月nguyệt 體thể 初sơ 後hậu 俱câu 圓viên 而nhi 有hữu 朔sóc 望vọng 之chi 殊thù 。 四tứ 位vị 知tri 見kiến 皆giai 明minh 照chiếu 實thật 相tướng 而nhi 說thuyết 開khai 入nhập 之chi 異dị 耳nhĩ (# 云vân 云vân )# 。

二nhị 。 約ước 四Tứ 智Trí 者giả 。 今kim 欲dục 以dĩ 圓viên 教giáo 四Tứ 智Trí 對đối 於ư 四tứ 位vị 。 不bất 如như 《# 般Bát 若Nhã 》# 中trung 通thông 教giáo 釋thích 也dã 。 一nhất 。 道đạo 慧tuệ 見kiến 道đạo 實thật 性tánh 。 實thật 性tánh 中trung 得đắc 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 二nhị 。 道đạo 種chủng 慧tuệ 。 知tri 十thập 法Pháp 界Giới 諸chư 道đạo 種chủng 別biệt 解giải 惑hoặc 之chi 相tướng 。 一nhất 一nhất 皆giai 示thị 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 三tam 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 相tương/tướng 寂tịch 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 即tức 悟ngộ 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 四tứ 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 相tương/tướng 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 種chủng 種chủng 行hành 類loại 相tướng 貌mạo 皆giai 識thức 。 即tức 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 又hựu 道đạo 慧tuệ 如như 理lý 名danh 開khai 。 道đạo 種chủng 慧tuệ 如như 量lượng 名danh 示thị 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 理lý 量lượng 不bất 二nhị 稱xưng 悟ngộ 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 理lý 量lượng 雙song 照chiếu 為vi 入nhập 。 此thử 亦diệc 約ước 實thật 理lý 無vô 淺thiển 深thâm 中trung 。 而nhi 淺thiển 深thâm 分phân 別biệt 也dã 。

三tam 。 約ước 圓viên 教giáo 四tứ 門môn 橫hoạnh/hoành 釋thích 四tứ 句cú 者giả 。 空không 門môn 。 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 。 即tức 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 有hữu 門môn 。 一nhất 有hữu 一nhất 切thiết 有hữu 。 即tức 示thị 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 門môn 。 一nhất 切thiết 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 。 即tức 悟ngộ 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 非phi 空không 非phi 有hữu 門môn 。 一nhất 切thiết 非phi 空không 非phi 有hữu 。 即tức 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 能năng 通thông 則tắc 四tứ 。 所sở 通thông 則tắc 一nhất 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 是thị 能năng 通thông 之chi 門môn 。 所sở 知tri 所sở 見kiến 是thị 所sở 通thông 之chi 理lý 也dã 。

四tứ 。 約ước 觀quán 心tâm 釋thích 者giả 。 觀quán 於ư 心tâm 性tánh 三tam 諦đế 之chi 理lý 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 此thử 觀quán 明minh 淨tịnh 。 名danh 為vi 開khai 。 雖tuy 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 而nhi 能năng 分phân 別biệt 空không 。 假giả 。 中trung 心tâm 。 宛uyển 然nhiên 無vô 濫lạm 。 名danh 為vi 示thị 。 空không 。 假giả 。 中trung 心tâm 。 即tức 三tam 而nhi 一nhất 。 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 名danh 為vi 悟ngộ 。 空không 。 假giả 。 中trung 心tâm 。 非phi 空không 。 假giả 。 中trung 。 而nhi 齊tề 照chiếu 空không 。 假giả 。 中trung 。 名danh 為vi 入nhập 。 是thị 為vi 一nhất 心tâm 。 三tam 觀quán 而nhi 分phần/phân 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 之chi 殊thù 也dã 。

所sở 以dĩ 四tứ 種chủng 釋thích 者giả 。 見kiến 理lý 由do 位vị 。 位vị 立lập 由do 智trí 。 智trí 發phát 由do 門môn 。 門môn 通thông 由do 觀quán 。 觀quán 故cố 則tắc 門môn 通thông 。 門môn 通thông 故cố 智trí 成thành 。 智trí 成thành 故cố 位vị 立lập 。 位vị 立lập 故cố 見kiến 理lý 。 見kiến 理lý 故cố 名danh 為vi 理lý 一nhất 也dã 。 從tùng 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 是thị 。 為vi 諸chư 佛Phật 以dĩ 一nhất 大đại 事sự

下hạ 。 即tức 是thị 結kết 成thành 理lý 一nhất 義nghĩa 也dã 。 昔tích 方phương 便tiện 教giáo 。 亦diệc 得đắc 義nghĩa 論luận 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 而nhi 非phi 佛Phật 知tri 見kiến 。 故cố 是thị 權quyền 。 今kim 明minh 佛Phật 知tri 見kiến 。 故cố 是thị 實thật 。 實thật 即tức 理lý 一nhất 也dã 。 從tùng 。

告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 如Như 來Lai 但đãn 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。

是thị 明minh 人nhân 一nhất 。 就tựu 昔tích 方phương 便tiện 。 謂vị 教giáo 化hóa 三tam 乘thừa 。 理lý 實thật 而nhi 言ngôn 但đãn 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 如như 彼bỉ 窮cùng 子tử 。 自tự 謂vị 客khách 作tác 賤tiện 人nhân 。 長trưởng 者giả 所sở 觀quán 實thật 為vì 己kỷ 子tử 。 即tức 是thị 人nhân 一nhất 也dã 。 從tùng 。

諸chư 有hữu 所sở 作tác 。 常thường 為vi 一nhất 事sự

光quang 宅trạch 稱xưng 教giáo 一nhất 。 今kim 言ngôn 行hạnh 一nhất 。 諸chư 三tam 乘thừa 眾chúng 行hành 名danh 之chi 為vi 諸chư 。 為vi 圓viên 故cố 諸chư 。 即tức 是thị 一nhất 事sự 。 此thử 行hành 何hà 所sở 至chí 到đáo 。 唯duy 趣thú 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 即tức 是thị 行hành 一nhất 意ý 也dã 。 亦diệc 可khả 持trì 此thử 為vi 教giáo 一nhất 。 若nhược 就tựu 教giáo 主chủ 為vi 言ngôn 。 諸chư 有hữu 所sở 作tác 。 唯duy 以dĩ 教giáo 化hóa 為vi 事sự 。 此thử 教giáo 一nhất 為vi 便tiện 。 若nhược 就tựu 行hành 人nhân 為vi 語ngữ 。 所sở 作tác 之chi 事sự 。 事sự 作tác 即tức 是thị 行hành 。 今kim 取thủ 此thử 便tiện 呼hô 為vi 行hành 一nhất 也dã 。 然nhiên 四tứ 句cú 皆giai 二nhị 義nghĩa 。 至chí 如như 理lý 一nhất 中trung 。 若nhược 取thủ 能năng 知tri 見kiến 。 即tức 位vị 一nhất 為vi 便tiện 。 所sở 知tri 見kiến 。 理lý 一nhất 為vi 便tiện 。 人nhân 一nhất 句cú 中trung 若nhược 取thủ 教giáo 化hóa 。 教giáo 一nhất 為vi 便tiện 。 若nhược 取thủ 菩Bồ 薩Tát 。 人nhân 一nhất 為vi 便tiện 。 教giáo 一nhất 句cú 中trung 。 若nhược 取thủ 以dĩ 一nhất 佛Phật 乘thừa 。 而nhi 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 此thử 教giáo 一nhất 為vi 便tiện 。 若nhược 取thủ 乘thừa 運vận 之chi 義nghĩa 。 行hành 一nhất 為vi 便tiện 。 四tứ 句cú 通thông 然nhiên 。 逐trục 便tiện 釋thích 耳nhĩ 。

從tùng

但đãn 以dĩ 一nhất 佛Phật 乘thừa

者giả 。 光quang 宅trạch 為vi 因nhân 一nhất 。 今kim 言ngôn 教giáo 一nhất 。 圓viên 頓đốn 之chi 教giáo 。 名danh 一nhất 佛Phật 乘thừa 。 故cố 〈# 序tự 品phẩm 〉# 云vân 。

說thuyết 大Đại 乘Thừa 經Kinh

即tức 是thị 教giáo 義nghĩa 也dã 。 自tự 別biệt 教giáo 已dĩ 去khứ 。 皆giai 名danh 有hữu 餘dư 之chi 說thuyết 。 即tức 不bất 了liễu 義nghĩa 非phi 佛Phật 一Nhất 乘Thừa 。 光quang 宅trạch 云vân 。

無vô 緣Duyên 覺Giác 。 聲Thanh 聞Văn 之chi 二nhị 。 無vô 偏thiên 行hành 菩Bồ 薩Tát 之chi 三tam 。

又hựu 有hữu 人nhân 云vân 。

無vô 菩Bồ 薩Tát 。 緣Duyên 覺Giác 為vi 無vô 二nhị 。 無vô 聲Thanh 聞Văn 為vi 無vô 三tam 。

若nhược 作tác 此thử 解giải 。 秖kỳ 是thị 無vô 三tam 藏tạng 諸chư 乘thừa 。 存tồn 於ư 通thông 乘thừa 。 何hà 關quan 一nhất 佛Phật 乘thừa 耶da 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

無vô 緣Duyên 覺Giác 為vi 無vô 二nhị 。 無vô 聲Thanh 聞Văn 為vi 無vô 三tam 。 存tồn 於ư 菩Bồ 薩Tát 大Đại 乘Thừa 。

若nhược 爾nhĩ 秖kỳ 無vô 三tam 藏tạng 中trung 二Nhị 乘Thừa 。 不bất 無vô 三tam 藏tạng 中trung 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 存tồn 有hữu 餘dư 。 何hà 關quan 佛Phật 乘thừa 。 何hà 處xứ 經kinh 論luận 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 為vi 第đệ 三tam 。 既ký 無vô 此thử 次thứ 第đệ 。 都đô 是thị 妄vọng 說thuyết 。 若nhược 依y 汝nhữ 解giải 。 無vô 二nhị 是thị 無vô 緣Duyên 覺Giác 。 無vô 三tam 是thị 無vô 菩Bồ 薩Tát 。 第đệ 一nhất 是thị 聲Thanh 聞Văn 應ưng 不bất 被bị 無vô 。 若nhược 如như 此thử 者giả 。 則tắc 大đại 倒đảo 亂loạn 。 今kim 言ngôn 。

但đãn 以dĩ 一nhất 佛Phật 乘thừa

者giả 。 純thuần 說thuyết 佛Phật 法Pháp 之chi 圓viên 教giáo 乘thừa 也dã 。

無vô 餘dư 乘thừa

者giả 。 無vô 別biệt 教giáo 帶đái 方phương 便tiện 有hữu 餘dư 之chi 說thuyết 。

無vô 二nhị

者giả 。 無vô 《# 般Bát 若Nhã 》# 中trung 之chi 帶đái 二nhị 。

無vô 三tam

者giả 。 無vô 方Phương 等Đẳng 中trung 所sở 對đối 之chi 三tam 也dã 。 如như 此thử 二nhị 三tam 皆giai 無vô 。 況huống 三tam 藏tạng 中trung 三tam 耶da 。

從tùng

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 一nhất 切thiết 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。

即tức 是thị 第đệ 五ngũ 總tổng 結kết 。 三tam 世thế 佛Phật 章chương 各các 明minh 教giáo 一nhất 。 行hành 一nhất 。 後hậu 總tổng 論luận 人nhân 一nhất 。 理lý 一nhất 。 在tại 文văn 可khả 見kiến 。 若nhược 當đương 章chương 自tự 作tác 四tứ 一nhất 者giả 亦diệc 得đắc 。 而nhi 不bất 及cập 總tổng 文văn 顯hiển 也dã 。 《# 菩Bồ 薩Tát 纓anh 珞lạc 經kinh 》# 第đệ 十thập 三tam 。 明minh 九cửu 世thế 佛Phật 。 過quá 去khứ 三tam 世thế 佛Phật 。 現hiện 。 未vị 亦diệc 爾nhĩ 。 未vị 來lai 三tam 世thế 佛Phật 者giả 。 古cổ 佛Phật 慈từ 悲bi 入nhập 未vị 來lai 。 作tác 種chủng 種chủng 形hình 。 度độ 眾chúng 生sanh 者giả 是thị 。 未vị 來lai 現hiện 在tại 佛Phật 者giả 。 當đương 受thọ 未vị 來lai 記ký 者giả 是thị 。 未vị 來lai 未vị 來lai 佛Phật 者giả 。 當đương 佛Phật 轉chuyển 次thứ 受thọ 記ký 者giả 是thị 。 過quá 去khứ 準chuẩn 此thử 可khả 知tri (# 云vân 云vân )# 。 現hiện 在tại 現hiện 在tại 佛Phật 者giả 。 當đương 化hóa 主chủ 者giả 是thị 。 現hiện 在tại 未vị 來lai 佛Phật 。 次thứ 補bổ 者giả 是thị 。 現hiện 在tại 過quá 去khứ 佛Phật 。 古cổ 佛Phật 垂thùy 迹tích 者giả 是thị 。 從tùng 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 章chương 。 此thử 中trung 應ưng 具cụ 六lục 義nghĩa 。 但đãn 出xuất 二nhị 種chủng 。

一nhất 。 開khai 方phương 便tiện 。 二nhị 。 顯hiển 真chân 實thật 。 兩lưỡng 則tắc 指chỉ 上thượng 。 兩lưỡng 則tắc 指chỉ 下hạ 。

以dĩ 無vô 量lượng 無vô 數số 方phương 便tiện

者giả 明minh 開khai 權quyền 也dã 。

是thị 法Pháp 皆giai 為vì 。 一nhất 佛Phật 乘Thừa 故cố

明minh 顯hiển 實thật 也dã 。 例lệ 上thượng 一nhất 佛Phật 乘thừa 即tức 是thị 教giáo 一nhất 。

從tùng 諸chư 佛Phật 聞văn 法Pháp

是thị 雖tuy 聞văn 於ư 法pháp 。 法pháp 被bị 眾chúng 生sanh 兼kiêm 得đắc 人nhân 一nhất 。

究cứu 竟cánh 皆giai 得đắc 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí

種chủng 智trí 所sở 知tri 即tức 是thị 理lý 一nhất 。 能năng 知tri 即tức 是thị 行hành 一nhất 。 雖tuy 不bất 次thứ 第đệ 。 四tứ 一nhất 兼kiêm 足túc 也dã 。

從tùng 未vị 來lai 佛Phật 章chương 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 指chỉ 上thượng 指chỉ 下hạ 。 兼kiêm 即tức 具cụ 六lục (# 云vân 云vân )# 。

從tùng 現hiện 在tại 佛Phật 門môn 正chánh 是thị 化hóa 主chủ 。 初sơ 標tiêu 佛Phật 出xuất 之chi 意ý 。 如như 諸chư 佛Phật 章chương 中trung 唯duy 以dĩ 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 唯duy 為vi 饒nhiêu 益ích 。 安an 樂lạc 眾chúng 生sanh 。 而nhi 出xuất 於ư 世thế 也dã 。 次thứ 開khai 權quyền 。 次thứ 顯hiển 實thật 。 又hựu 具cụ 四tứ 一nhất 也dã 。

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 文Văn 句Cú 卷quyển 第đệ 四tứ 上thượng

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 文Văn 句Cú 卷quyển 第đệ 四tứ 下hạ

天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 說thuyết

第đệ 二nhị 。 廣quảng 釋Thích 迦Ca 章chương 。 於ư 六lục 義nghĩa 中trung 。 無vô 歎thán 法Pháp 希hy 有hữu 。 初sơ 開khai 權quyền 。 次thứ 顯hiển 實thật 。 三tam 舉cử 五ngũ 濁trược 釋thích 方phương 便tiện 。 四tứ 揀giản 偽ngụy 敦đôn 信tín 一nhất 實thật 。 五ngũ 無vô 虛hư 妄vọng 。

我ngã 今kim 亦diệc 如như 是thị

我ngã 即tức 釋Thích 迦Ca 。 現hiện 在tại 先tiên 三tam 後hậu 一nhất 。 如như 四tứ 佛Phật 不bất 異dị 。 故cố 言ngôn 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

知tri 諸chư 眾chúng 生sanh 。 有hữu 種chủng 種chủng 欲dục

者giả 。 即tức 是thị 五ngũ 乘thừa 根căn 性tánh 欲dục 也dã 。 過quá 去khứ 名danh 根căn 。 現hiện 在tại 名danh 欲dục 。 未vị 來lai 名danh 性tánh 。

深thâm 心tâm 所sở 著trước

者giả 。 即tức 是thị 根căn 也dã 。

方phương 便tiện

者giả 。 即tức 是thị 隨tùy 宜nghi 開khai 三tam 乘thừa 權quyền 法pháp 也dã 。

如như 此thử 皆giai 為vi 。 得đắc 一nhất 佛Phật 乘Thừa

者giả 。 即tức 是thị 顯hiển 實thật 也dã 。 佛Phật 乘thừa 是thị 教giáo 一nhất 。 一nhất 切thiết 是thị 行hành 一nhất 。 種chủng 智trí 所sở 知tri 是thị 理lý 一nhất 。 從tùng 。

十thập 方phương 尚thượng 無vô 二nhị 乘thừa 。 何hà 況huống 有hữu 三tam 。

者giả 。 是thị 第đệ 三tam 。 舉cử 五ngũ 濁trược 釋thích 開khai 權quyền 也dã 。 將tương 舉cử 五ngũ 濁trược 。 先tiên 標tiêu 其kỳ 意ý 。 上thượng 已dĩ 說thuyết 諸chư 佛Phật 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 未vị 明minh 隱ẩn 實thật 施thí 權quyền 。 其kỳ 法Pháp 清thanh 淨tịnh 。 湛trạm 一nhất 如như 空không 。 尚thượng 無vô 帶đái 二nhị 。 帶đái 三tam 之chi 權quyền 。 況huống 有hữu 單đơn 三tam 。 單đơn 五ngũ 之chi 權quyền 。 秖kỳ 為vi 五ngũ 濁trược 障chướng 重trọng 實thật 不bất 得đắc 宣tuyên 。 須tu 施thí 單đơn 五ngũ 。 單đơn 三tam 之chi 權quyền 。 亦diệc 施thí 帶đái 二nhị 。 帶đái 三tam 之chi 權quyền 。 故cố 言ngôn 。

於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam

分phân 別biệt 說thuyết 於ư 若nhược 帶đái 二nhị 。 帶đái 三tam 之chi 三tam 。 若nhược 單đơn 五ngũ 。 單đơn 三tam 之chi 三tam 也dã 。

五ngũ 濁trược

者giả 。 自tự 有hữu 四tứ 別biệt 。

初sơ 。 唱xướng 數số 。 二nhị 。 列liệt 名danh 。 三tam 。 體thể 相tướng 。 四tứ 。 釋thích 結kết 。 唱xướng 數số 。 列liệt 名danh 如như 文văn 。

如như 是thị 。

者giả 。 明minh 體thể 相tướng 也dã 。 劫kiếp 濁trược 無vô 別biệt 體thể 。 劫kiếp 是thị 長trường 時thời 。 剎sát 那na 是thị 短đoản 時thời 。 但đãn 約ước 四tứ 濁trược 立lập 此thử 假giả 名danh 。 文văn 云vân 。

劫kiếp 濁trược 亂loạn 時thời

即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。 眾chúng 生sanh 濁trược 亦diệc 無vô 別biệt 體thể 。 攬lãm 見kiến 慢mạn 。 果quả 報báo 上thượng 立lập 此thử 假giả 名danh 。 文văn 云vân 。

眾chúng 生sanh 垢cấu 重trọng

即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。 煩phiền 惱não 濁trược 指chỉ 五ngũ 鈍độn 使sử 為vi 體thể 。 見kiến 濁trược 指chỉ 五ngũ 利lợi 使sử 為vi 體thể 。 命mạng 濁trược 指chỉ 連liên 持trì 色sắc 心tâm 為vi 體thể (# 云vân 云vân )# 。 相tương/tướng 者giả 。 四tứ 濁trược 增tăng 劇kịch 聚tụ 在tại 此thử 時thời 。 瞋sân 恚khuể 增tăng 劇kịch 刀đao 兵binh 起khởi 。 貪tham 欲dục 增tăng 劇kịch 飢cơ 餓ngạ 起khởi 。 愚ngu 癡si 增tăng 劇kịch 疾tật 疫dịch 起khởi 。 三tam 災tai 起khởi 故cố 煩phiền 惱não 倍bội 隆long 。 諸chư 見kiến 轉chuyển 熾sí 。 麁thô 弊tệ 色sắc 心tâm 惡ác 名danh 穢uế 稱xưng 。 摧tồi 年niên 減giảm 壽thọ 眾chúng 濁trược 交giao 湊thấu 。 如như 水thủy 奔bôn 昏hôn 風phong 波ba 鼓cổ 努nỗ 魚ngư 龍long 攪giảo 撓nạo 。 無vô 一nhất 憀# 賴lại 時thời 使sử 之chi 然nhiên 。 如như 劫kiếp 初sơ 光quang 音âm 天thiên 墮đọa 地địa 。 地địa 使sử 有hữu 欲dục 。 如như 忉Đao 利Lợi 天Thiên 。 入nhập 麁thô 澁sáp 園viên 。 園viên 生sanh 鬪đấu 心tâm 。 是thị 名danh 劫kiếp 濁trược 相tương/tướng 。 煩phiền 惱não 濁trược 者giả 。 貪tham 海hải 納nạp 流lưu 未vị 曾tằng 飽bão 足túc 。 瞋sân 虺hủy 吸hấp 毒độc 撓nạo 諸chư 世thế 間gian 。 癡si 闇ám 頑ngoan 嚚ngân 過quá 於ư 漆tất 墨mặc 。 慢mạn 高cao 下hạ 視thị 陵lăng 忽hốt 無vô 度độ 。 疑nghi 網võng 無vô 信tín 不bất 可khả 告cáo 實thật 。 是thị 為vi 煩phiền 惱não 濁trược 相tương/tướng 。 見kiến 濁trược 者giả 。 無vô 人nhân 謂vị 有hữu 人nhân 。 有hữu 道đạo 謂vị 無vô 道đạo 。 十thập 六lục 知tri 見kiến 。 六lục 十thập 二nhị 等đẳng 。 猶do 如như 羅la 網võng 。 又hựu 似tự 稠trù 林lâm 。 纏triền 縛phược 屈khuất 曲khúc 。 不bất 能năng 得đắc 出xuất 。 是thị 見kiến 濁trược 相tương/tướng 。 眾chúng 生sanh 濁trược 者giả 。 攬lãm 於ư 色sắc 心tâm 立lập 一nhất 主chủ 宰tể 。 譬thí 如như 黐li 膠giao 無vô 物vật 不bất 著trước 。 流lưu 宕# 六lục 道đạo 。 處xứ 處xứ 受thọ 生sanh 。 如như 貧bần 如như 短đoản 。 名danh 長trường/trưởng 名danh 富phú 。 是thị 為vi 眾chúng 生sanh 濁trược 相tương/tướng 。 命mạng 濁trược 者giả 。 朝triêu 生sanh 暮mộ 殞vẫn 。 晝trú 出xuất 夕tịch 沒một 。 波ba 轉chuyển 煙yên 迴hồi 瞬thuấn 息tức 不bất 住trụ 。 是thị 命mạng 濁trược 相tương/tướng 。 濁trược 相tương/tướng 眾chúng 多đa 不bất 能năng 具cụ 說thuyết 。 次thứ 第đệ 者giả 。 煩phiền 惱não 。 見kiến 為vi 根căn 本bổn 。 從tùng 此thử 二nhị 濁trược 成thành 於ư 眾chúng 生sanh 。 從tùng 眾chúng 生sanh 有hữu 連liên 持trì 命mạng 。 此thử 四tứ 經kinh 時thời 謂vị 為vi 劫kiếp 濁trược 也dã 。 料liệu 揀giản 者giả 。

問vấn 。

五ngũ 濁trược 若nhược 障chướng 大đại 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 中trung 未vị 除trừ 濁trược 而nhi 聞văn 法Pháp 者giả 。 何hà 也dã 。

答đáp 。

此thử 應ưng 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。

一nhất 。 大Đại 乘Thừa 根căn 利lợi 障chướng 重trọng 。 以dĩ 根căn 利lợi 故cố 重trọng 障chướng 不bất 能năng 障chướng 。 此thử 土thổ/độ 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 初sơ 聞văn 大Đại 乘Thừa 者giả 是thị 也dã 。 二nhị 。 根căn 利lợi 障chướng 輕khinh 。 三tam 。 根căn 鈍độn 障chướng 輕khinh 。 他tha 方phương 淨tịnh 土độ 。 聞văn 大Đại 乘Thừa 者giả 是thị 也dã 。 四tứ 。 根căn 鈍độn 障chướng 重trọng 。 如như 此thử 土thổ/độ 身thân 子tử 流lưu 輩bối 。 除trừ 濁trược 方phương 聞văn 大Đại 乘Thừa 者giả 是thị 也dã 。

問vấn 。

五ngũ 濁trược 障chướng 小tiểu 不phủ 。

答đáp 。

此thử 就tựu 小Tiểu 乘Thừa 。 應ưng 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。

小Tiểu 乘Thừa 根căn 利lợi 遮già 輕khinh 。 障chướng 不bất 能năng 障chướng 。 身thân 子tử 是thị 也dã 。 根căn 利lợi 遮già 重trọng/trùng 。 障chướng 亦diệc 不bất 能năng 障chướng 。 央ương 掘quật 是thị 也dã 。 根căn 鈍độn 遮già 輕khinh 亦diệc 不bất 為vi 障chướng 。 槃bàn 特đặc 是thị 也dã 。 根căn 鈍độn 遮già 重trọng/trùng 。 此thử 則tắc 成thành 障chướng 。 不bất 聞văn 小Tiểu 乘Thừa 。 不bất 得đắc 度độ 者giả 是thị 。

問vấn 。

自tự 有hữu 不bất 在tại 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 。 不bất 在tại 三tam 藏tạng 而nhi 得đắc 聞văn 大đại 。 聞văn 小Tiểu 乘Thừa 者giả 。 何hà 也dã 。

答đáp 。

此thử 就tựu 四tứ 教giáo 。 教giáo 教giáo 中trung 作tác 四tứ 門môn 分phân 別biệt 。 根căn 利lợi 遮già 輕khinh 者giả 。 聞văn 非phi 空không 非phi 有hữu 門môn 入nhập 也dã 。 根căn 利lợi 遮già 重trọng/trùng 者giả 。 聞văn 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 門môn 入nhập 也dã 。 根căn 鈍độn 遮già 輕khinh 者giả 。 聞văn 空không 門môn 入nhập 也dã 。 根căn 鈍độn 遮già 重trọng/trùng 者giả 。 聞văn 有hữu 門môn 入nhập 也dã 。 兩lưỡng 教giáo 四tứ 門môn 。 約ước 小Tiểu 乘Thừa 分phân 別biệt 。 兩lưỡng 教giáo 四tứ 門môn 。 約ước 大Đại 乘Thừa 分phân 別biệt 。 細tế 推thôi 可khả 解giải (# 云vân 云vân )# 。

問vấn 。

五ngũ 濁trược 一nhất 往vãng 何hà 故cố 障chướng 大đại 而nhi 不bất 障chướng 小tiểu 。

答đáp 。

眾chúng 生sanh 濁trược 重trọng/trùng 。 妄vọng 計kế 五ngũ 陰ấm 為vi 四tứ 德đức 。 若nhược 聞văn 常thường 我ngã 即tức 執chấp 非phi 為vi 是thị 。 舊cựu 醫y 頑ngoan 騃ngãi 不bất 知tri 乳nhũ 之chi 好hảo 惡ác 。 不bất 知tri 病bệnh 起khởi 根căn 源nguyên 。 不bất 知tri 藥dược 餌nhị 開khai 遮già 。 無vô 所sở 知tri 曉hiểu 。 故cố 濁trược 障chướng 大đại 也dã 。 文văn 云vân 。

我ngã 若nhược 讚tán 佛Phật 乘thừa 。 眾chúng 生sanh 沒một 在tại 苦khổ 。

即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。 若nhược 聞văn 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 即tức 厭yếm 生sanh 死tử 。 欣hân 涅Niết 槃Bàn 。 破phá 其kỳ 邪tà 計kế 執chấp 。 故cố 五ngũ 濁trược 不bất 障chướng 小tiểu 。 文văn 云vân 。

作tác 是thị 思tư 惟duy 時thời 。 十thập 方phương 佛Phật 皆giai 現hiện 。 梵Phạm 音âm 慰úy 喻dụ 我ngã 。

即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。 約ước 五ngũ 濁trược 論luận 四tứ 悉tất 檀đàn 者giả 。 劫kiếp 。 命mạng 是thị 世thế 界giới 。 眾chúng 生sanh 。 見kiến 是thị 為vi 人nhân 。 煩phiền 惱não 是thị 對đối 治trị 。 用dụng 三tam 悉tất 檀đàn 除trừ 其kỳ 五ngũ 濁trược 。 後hậu 為vi 說thuyết 大đại 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 也dã 。 若nhược 論luận 因nhân 果quả 則tắc 二nhị 因nhân 三tam 果quả 。 一nhất 人nhân 四tứ 法pháp 。 四tứ 法pháp 一nhất 時thời 。 二nhị 報báo 障chướng 。 二nhị 煩phiền 惱não 障chướng 。 業nghiệp 在tại 其kỳ 間gian 。 眾chúng 生sanh 是thị 因nhân 成thành 假giả 。 命mạng 是thị 相tương 續tục 假giả 。 相tương 待đãi 假giả 可khả 知tri 。 眾chúng 生sanh 是thị 受thọ 假giả 。 四tứ 是thị 法pháp 假giả 。 名danh 假giả 通thông 兩lưỡng 處xứ 。 煩phiền 惱não 。 見kiến 在tại 凡phàm 夫phu 。 餘dư 三tam 通thông 凡phàm 聖thánh 。 命mạng 短đoản 。 劫kiếp 長trường/trưởng 。 餘dư 三tam 通thông 長trường 短đoản 。 劫kiếp 但đãn 是thị 時thời 。 命mạng 帶đái 法pháp 論luận 時thời 。 劫kiếp 通thông 內nội 外ngoại 。 命mạng 但đãn 在tại 內nội 。 三tam 小tiểu 害hại 人nhân 。 不bất 害hại 物vật 。 三tam 大đại 害hại 物vật 。 不bất 害hại 人nhân 。 小tiểu 劫kiếp 但đãn 在tại 人nhân 。 大đại 劫kiếp 通thông 色sắc 界giới 。 命mạng 通thông 五ngũ 道đạo 。 三tam 界giới 。 劫kiếp 是thị 共cộng 濁trược 。 四tứ 各các 各các 濁trược 。 小tiểu 劫kiếp 是thị 劫kiếp 濁trược 。 大đại 劫kiếp 通thông 濁trược 不bất 濁trược 。 從tùng 八bát 萬vạn 至chí 十thập 歲tuế 為vi 小tiểu 劫kiếp 。 八bát 十thập 反phản 為vi 大đại 劫kiếp 也dã 。

問vấn 。

既ký 言ngôn 五ngũ 濁trược 。 何hà 者giả 是thị 五ngũ 清thanh 。

答đáp 。

準chuẩn 例lệ 邪tà 正chánh 三tam 毒độc 。 邪tà 是thị 五ngũ 濁trược 。 正chánh 是thị 五ngũ 清thanh 。 他tha 方phương 淨tịnh 土độ 。 無vô 邪tà 三tam 毒độc 。 則tắc 五ngũ 濁trược 障chướng 輕khinh 。 此thử 義nghĩa 可khả 知tri (# 云vân 云vân )# 。

從tùng

若nhược 我ngã 弟đệ 子tử 自tự 謂vị

下hạ 。 是thị 第đệ 四tứ 揀giản 偽ngụy 敦đôn 真chân 。 若nhược 佛Phật 弟đệ 子tử 。 自tự 能năng 信tín 解giải 。 若nhược 不bất 信tín 解giải 非phi 真chân 弟đệ 子tử 。 亦diệc 非phi 羅La 漢Hán 。 敦đôn 逼bức 時thời 眾chúng 令linh 信tín 受thọ 解giải 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 揀giản 真chân 偽ngụy 。 二nhị 。 開khai 除trừ 釋thích 疑nghi 。 揀giản 又hựu 為vi 二nhị 。

初sơ 。 若nhược 不bất 聞văn 。 不bất 知tri 。 非phi 真chân 弟đệ 子tử 。 次thứ 。 聞văn 不bất 信tín 受thọ 。 成thành 增tăng 上thượng 慢mạn 。 如như 世thế 弟đệ 子tử 隨tùy 順thuận 師sư 法pháp 繼kế 嗣tự 傳truyền 燈đăng 。 若nhược 不bất 聞văn 。 不bất 知tri 。 則tắc 無vô 法pháp 可khả 順thuận 。 何hà 謂vị 弟đệ 子tử 。 如Như 來Lai 昔tích 說thuyết 五ngũ 濁trược 開khai 三tam 。 汝nhữ 隨tùy 順thuận 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 得đắc 聞văn 。 得đắc 知tri 。 名danh 為vi 弟đệ 子tử 。 今kim 五ngũ 濁trược 既ký 除trừ 。 為vì 汝nhữ 說thuyết 一nhất 。 何hà 意ý 不bất 聞văn 。 不bất 知tri 。 不bất 聞văn 者giả 。 即tức 不bất 聞văn 教giáo 一nhất 。 不bất 知tri 者giả 。 即tức 不bất 知tri 行hành 一nhất 。 非phi 真chân 即tức 非phi 理lý 一nhất 。 非phi 弟đệ 子tử 即tức 非phi 人nhân 一nhất 也dã 。 次thứ 。 又hựu 舍xá 利lợi 下hạ 。 第đệ 二nhị 明minh 不bất 信tín 成thành 。 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 。 此thử 敦đôn 其kỳ 使sử 信tín 。 何hà 者giả 。 汝nhữ 自tự 謂vị 是thị 後hậu 身thân 。 身thân 尚thượng 無vô 量lượng 。 實thật 非phi 後hậu 身thân 。 汝nhữ 自tự 謂vị 究cứu 竟cánh 。 猶do 餘dư 二nhị 百bách 由do 旬tuần 。 實thật 非phi 究cứu 竟cánh 。 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 豈khởi 非phi 增tăng 上thượng 慢mạn 耶da 。 真chân 羅La 漢Hán 者giả 。 濁trược 除trừ 根căn 利lợi 知tri 非phi 究cứu 竟cánh 。 信tín 真chân 是thị 法pháp 未vị 是thị 後hậu 身thân 不bất 起khởi 上thượng 慢mạn 。 知tri 非phi 究cứu 竟cánh 信tín 於ư 究cứu 竟cánh 。 即tức 信tín 理lý 一nhất 。 無vô 增tăng 上thượng 慢mạn 。 即tức 成thành 行hành 一nhất 。 信tín 則tắc 信tín 教giáo 是thị 為vi 教giáo 一nhất 。 是thị 佛Phật 弟đệ 子tử 。 則tắc 人nhân 一nhất 也dã 。

除trừ 佛Phật 滅diệt

下hạ 。 第đệ 二nhị 開khai 除trừ 釋thích 疑nghi 者giả 。 先tiên 開khai 除trừ 。 除trừ 佛Phật 滅diệt 後hậu 不bất 成thành 增tăng 上thượng 慢mạn 。 次thứ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 佛Phật 滅diệt 。

下hạ 。 明minh 好hảo/hiếu 人nhân 難nan 得đắc 。 深thâm 經Kinh 難nan 解giải 。 亦diệc 不bất 成thành 上thượng 慢mạn 。 若nhược 佛Phật 在tại 世thế 。 正chánh 說thuyết 此thử 經Kinh 。 不bất 信tín 不bất 受thọ 非phi 真chân 羅La 漢Hán 成thành 增tăng 上thượng 慢mạn 。 若nhược 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 方phương 得đắc 羅La 漢Hán 者giả 。 偏thiên 執chấp 權quyền 經kinh 不bất 信tín 圓viên 法pháp 。 聽thính 許hứa 非phi 增tăng 上thượng 慢mạn 。 又hựu 佛Phật 雖tuy 入nhập 滅diệt 此thử 經Kinh 尚thượng 在tại 。 不bất 信tín 。 不bất 受thọ 。 應ưng 是thị 上thượng 慢mạn 耶da 。 即tức 得đắc 開khai 除trừ 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 雖tuy 有hữu 此thử 經Kinh 。 解giải 其kỳ 文văn 義nghĩa 者giả 。 此thử 人nhân 難nan 遇ngộ 。 致trí 令linh 羅La 漢Hán 不bất 信tín 。 不bất 解giải 。 亦diệc 聽thính 許hứa 非phi 增tăng 上thượng 慢mạn 。 次thứ 。 釋thích 疑nghi 。 若nhược 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 解giải 經kinh 人nhân 難nan 遇ngộ 。 得đắc 羅La 漢Hán 者giả 。 即tức 永vĩnh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 即tức 釋thích 云vân 。 是thị 人nhân 雖tuy 生sanh 。 滅diệt 度độ 之chi 想tưởng 。 捨xả 命mạng 已dĩ 後hậu 便tiện 生sanh 界giới 外ngoại 有hữu 餘dư 之chi 國quốc 。 值trị 遇ngộ 餘dư 佛Phật 。 得đắc 聞văn 此thử 經Kinh 。 即tức 便tiện 決quyết 了liễu 。 《# 釋thích 論luận 》# 第đệ 九cửu 十thập 三tam 釋thích 〈# 畢tất 定định 品phẩm 〉# 云vân 。

羅La 漢Hán 受thọ 先tiên 世thế 身thân 。 身thân 必tất 應ưng 滅diệt 。 住trụ 在tại 何hà 處xứ 。 而nhi 具cụ 足túc 佛Phật 道Đạo 。 答đáp 。

羅La 漢Hán 三tam 界giới 漏lậu 因nhân 緣duyên 盡tận 。 更cánh 不bất 復phục 生sanh 三tam 界giới 。 出xuất 三tam 界giới 外ngoại 。 有hữu 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 無vô 煩phiền 惱não 名danh 。 於ư 是thị 國quốc 土độ 佛Phật 所sở 。 聞văn 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 。 具cụ 足túc 佛Phật 道Đạo 。

即tức 引dẫn 《# 法pháp 華hoa 》# 云vân 。

有hữu 羅La 漢Hán 若nhược 不bất 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 。 自tự 謂vị 得đắc 滅diệt 度độ 。 我ngã 於ư 餘dư 國quốc 。 為vi 說thuyết 是thị 事sự 。 汝nhữ 皆giai 作tác 佛Phật 。

《# 論luận 》# 既ký 引dẫn 經kinh 為vi 證chứng 。 今kim 釋thích 經kinh 還hoàn 將tương 《# 論luận 》# 解giải 。 南nam 岳nhạc 師sư 云vân 。

餘dư 佛Phật 者giả 。 四tứ 依y 也dã 。 羅La 漢Hán 遇ngộ 之chi 聞văn 經Kinh 決quyết 了liễu 。 又hựu 羅La 漢Hán 修tu 念niệm 佛Phật 定định 。 見kiến 十thập 方phương 佛Phật 。 為vi 說thuyết 此thử 經Kinh 。 便tiện 得đắc 決quyết 了liễu 。 又hựu 凡phàm 夫phu 行hành 人nhân 。 苦khổ 到đáo 懺sám 悔hối 見kiến 十thập 方phương 佛Phật 為vi 說thuyết 。 亦diệc 得đắc 決quyết 了liễu 。

瑤dao 師sư 云vân 。

實thật 羅La 漢Hán 必tất 自tự 知tri 《# 法pháp 華hoa 》# 志chí 求cầu 於ư 大đại 。 利lợi 根căn 則tắc 自tự 知tri 。 中trung 。 下hạ 根căn 須tu 聞văn 而nhi 知tri 。 故cố 言ngôn 聞văn 知tri 。 何hà 容dung 於ư 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 不bất 聞văn 《# 法pháp 華hoa 》# 。 或hoặc 聞văn 而nhi 不bất 信tín 。 遇ngộ 餘dư 佛Phật 方phương 解giải 耶da 。 末Mạt 法Pháp 凡phàm 夫phu 猶do 尚thượng 能năng 信tín 。 況huống 聖thánh 人nhân 乎hồ 。 除trừ 佛Phật 滅diệt 後hậu 者giả 。 指chỉ 凡phàm 夫phu 也dã 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

凡phàm 夫phu 未vị 證chứng 法pháp 相tướng 。 所sở 見kiến 不bất 明minh 。 執chấp 心tâm 不bất 固cố 。 所sở 以dĩ 易dị 信tín 。 羅La 漢Hán 證chứng 法pháp 相tướng 。 所sở 見kiến 分phân 明minh 。 執chấp 心tâm 牢lao 固cố 。 忽hốt 聞văn 異dị 說thuyết 未vị 便tiện 信tín 受thọ 。 故cố 云vân 不bất 信tín 。 其kỳ 義nghĩa 必tất 然nhiên 。 故cố 身thân 子tử 云vân 。

將tương 非phi 魔ma 作tác 佛Phật 。 惱não 亂loạn 我ngã 心tâm 耶da 。

若nhược 從tùng 此thử 義nghĩa 。 指chỉ 羅La 漢Hán 不bất 指chỉ 凡phàm 夫phu (# 云vân 云vân )# 。 此thử 直trực 異dị 解giải 。 不bất 用dụng 此thử 義nghĩa 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 明minh 無vô 虛hư 妄vọng 者giả 。 止chỉ 物vật 謗báng 心tâm 。 此thử 為vi 三tam 。

初sơ 。 勸khuyến 信tín 釋Thích 迦Ca 實thật 說thuyết 。 故cố 云vân 。

汝nhữ 等đẳng 當đương 一nhất 心tâm 信tín 解giải 。 受thọ 持trì 佛Phật 語ngữ 。

次thứ 。 勸khuyến 信tín 諸chư 佛Phật 。 故cố 云vân 。

諸chư 佛Phật 言ngôn 無vô 虛hư 妄vọng

諸chư 佛Phật 道Đạo 同đồng 。 彌di 加gia 信tín 受thọ 。 後hậu 結kết 成thành 不bất 虛hư 。 故cố 云vân 。

無vô 有hữu 餘dư 乘thừa 。 唯duy 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。

也dã 。 第đệ 二nhị 偈kệ 頌tụng 有hữu 一nhất 百bách 二nhị 十thập 一nhất 行hành 。 分phân 為vi 二nhị 。

初sơ 。 有hữu 四tứ 行hành 一nhất 句cú 。 頌tụng 上thượng 許hứa 答đáp 。 後hậu 有hữu 一nhất 百bách 十thập 六lục 行hành 三tam 句cú 。 頌tụng 上thượng 正chánh 答đáp 。 上thượng 許hứa 答đáp 有hữu 三tam 。

謂vị 順thuận 誡giới 揀giản 。 今kim 不bất 頌tụng 順thuận 。 但đãn 頌tụng 揀giản 誡giới 。 揀giản 眾chúng 為vi 兩lưỡng 。

初sơ 三tam 行hành 半bán 。 頌tụng 上thượng 五ngũ 千thiên 退thoái 。 次thứ 二nhị 句cú 。 頌tụng 上thượng 眾chúng 已dĩ 清thanh 淨tịnh 。 次thứ 一nhất 句cú 。 頌tụng 誡giới 聽thính 。 上thượng 慢mạn 。 我ngã 慢mạn 不bất 信tín 四tứ 眾chúng 通thông 有hữu 。 但đãn 出xuất 家gia 二nhị 眾chúng 多đa 修tu 道Đạo 得đắc 禪thiền 。 謬mậu 謂vị 聖thánh 果Quả 。 偏thiên 起khởi 上thượng 慢mạn 在tại 俗tục 矜căng 高cao 。 多đa 起khởi 我ngã 慢mạn 。 女nữ 人nhân 智trí 淺thiển 多đa 生sanh 邪tà 僻tích 。

不bất 自tự 見kiến 其kỳ 過quá

者giả 。 三tam 失thất 覆phú 心tâm 藏tạng 玼# 揚dương 德đức 不bất 能năng 自tự 省tỉnh 。 是thị 無vô 慚tàm 人nhân 也dã 。 若nhược 自tự 見kiến 過quá 。 是thị 有hữu 羞tu 僧Tăng 也dã 。

於ư 戒giới 有hữu 缺khuyết 漏lậu

者giả 。 律luật 儀nghi 有hữu 失thất 名danh 缺khuyết 。 定định 共cộng 。 道đạo 共cộng 有hữu 失thất 名danh 漏lậu 。 無vô 道đạo 。 定định 等đẳng 故cố 內nội 起khởi 惡ác 覺giác 。 如như 玉ngọc 含hàm 瑕hà 。 無vô 律luật 儀nghi 故cố 。 外ngoại 動động 身thân 口khẩu 如như 玉ngọc 露lộ 瑕hà 。 覆phú 罪tội 自tự 得đắc 故cố 名danh 。

護hộ 惜tích

小tiểu 智trí

者giả 不bất 得đắc 學học 。 無Vô 學Học 智trí 。 而nhi 有hữu 世thế 間gian 小tiểu 智trí 。 妄vọng 謂vị 有hữu 漏lậu 以dĩ 為vi 無vô 漏lậu 。 小tiểu 中trung 之chi 小tiểu 故cố 言ngôn 小tiểu 智trí 也dã 。

糟tao 糠khang

者giả 。 無vô 無vô 漏lậu 禪thiền 定định 潤nhuận 故cố 如như 糟tao 。 無vô 理lý 慧tuệ 故cố 如như 糠khang 。 是thị 五ngũ 千thiên 等đẳng 有hữu 世thế 間gian 禪thiền 如như 糟tao 。 有hữu 文văn 字tự 解giải 如như 糠khang 。 封phong 文văn 失thất 詮thuyên 如như 糠khang 無vô 米mễ 。 又hựu 。

糟tao 糠khang

譬thí 其kỳ 無vô 大đại 機cơ 。

枝chi 葉diệp

譬thí 其kỳ 非phi 好hảo/hiếu 器khí 。 悉tất 不bất 任nhậm 用dụng 故cố 須tu 遣khiển 之chi 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 善thiện 聽thính

者giả 。 即tức 頌tụng 上thượng 誡giới 許hứa 。 誡giới 令linh 善thiện 聽thính 也dã 。

從tùng

諸chư 佛Phật 所sở 得đắc 法Pháp

下hạ 。 有hữu 一nhất 百bách 十thập 六lục 行hành 三tam 句cú 。 頌tụng 上thượng 正chánh 答đáp 也dã 。 又hựu 為vi 二nhị 。

初sơ 。 從tùng 。

諸chư 佛Phật 所sở 得đắc 法Pháp

下hạ 。 有hữu 七thất 十thập 三tam 行hành 一nhất 句cú 。 頌tụng 四tứ 佛Phật 章chương 門môn 。 從tùng 。

今kim 我ngã 亦diệc 如như 是thị

下hạ 。 有hữu 四tứ 十thập 三tam 行hành 半bán 。 頌tụng 上thượng 釋Thích 迦Ca 章chương 門môn 。 就tựu 初sơ 又hựu 為vi 四tứ 。

初sơ 。 諸chư 佛Phật 所sở 得đắc 下hạ 。 三tam 十thập 四tứ 行hành 三tam 句cú 。 頌tụng 上thượng 諸chư 佛Phật 門môn 。 從tùng 。

過quá 去khứ 無vô 數số 劫kiếp

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 有hữu 二nhị 十thập 七thất 行hành 半bán 。 頌tụng 過quá 去khứ 佛Phật 門môn 。 從tùng 。

未vị 來lai 諸chư 世Thế 尊Tôn

下hạ 。 第đệ 三tam 。 有hữu 六lục 行hành 半bán 。 頌tụng 未vị 來lai 佛Phật 門môn 。 從tùng 。

天thiên 人nhân 所sở 供cúng 養dường

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 有hữu 四tứ 行hành 半bán 。 頌tụng 現hiện 在tại 佛Phật 門môn 。 今kim 就tựu 初sơ 頌tụng 諸chư 佛Phật 門môn 中trung 。 與dữ 長trường/trưởng 行hành 凡phàm 有hữu 三tam 異dị 。

一nhất 。 彼bỉ 此thử 互hỗ 無vô 。 二nhị 。 前tiền 後hậu 間gian 出xuất 。 三tam 。 開khai 合hợp 不bất 同đồng 。 上thượng 有hữu 歎thán 法Pháp 希hy 有hữu 而nhi 無vô 五ngũ 濁trược 。 頌tụng 有hữu 五ngũ 濁trược 而nhi 無vô 歎thán 法Pháp 。 上thượng 先tiên 歎thán 法Pháp 。 次thứ 明minh 不bất 虛hư 。 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 今kim 先tiên 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 後hậu 明minh 不bất 虛hư 。 上thượng 勸khuyến 信tín 與dữ 不bất 虛hư 合hợp 說thuyết 。 今kim 分phần/phân 勸khuyến 信tín 隔cách 於ư 不bất 虛hư 也dã 。 私tư 謂vị 上thượng 以dĩ 釋Thích 迦Ca 方phương 便tiện 。 釋thích 成thành 諸chư 佛Phật 之chi 權quyền 。 偈kệ 中trung 以dĩ 釋Thích 迦Ca 之chi 實thật 。 釋thích 成thành 諸chư 佛Phật 顯hiển 一nhất 。 是thị 四tứ 異dị 也dã 。

此thử 初sơ 頌tụng 文văn 為vi 五ngũ 。

初sơ 。 從tùng 。

諸chư 佛Phật 所sở 得đắc 法Pháp

下hạ 。 五ngũ 行hành 三tam 句cú 。 頌tụng 諸chư 佛Phật 施thí 權quyền 。 二nhị 。 從tùng 。

我ngã 設thiết 是thị 方phương 便tiện

下hạ 十thập 三tam 行hành 。 頌tụng 諸chư 佛Phật 顯hiển 實thật 。 三tam 。 從tùng 。

若nhược 人nhân 信tín 歸quy 佛Phật

下hạ 四tứ 行hành 半bán 。 頌tụng 諸chư 佛Phật 章chương 勸khuyến 信tín 。 四tứ 。 從tùng 。

若nhược 我ngã 過quá 眾chúng 生sanh

下hạ 九cửu 行hành 半bán 長trường/trưởng 頌tụng 五ngũ 濁trược 。 五ngũ 。

我ngã 有hữu 方phương 便tiện 下hạ

兩lưỡng 行hành 。 頌tụng 上thượng 不bất 虛hư 。 今kim 初sơ 釋thích 開khai 權quyền 。 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 。 四tứ 行hành 一nhất 句cú 頌tụng 正chánh 施thí 權quyền 。 次thứ 。 一nhất 行hành 半bán 。 頌tụng 結kết 施thí 權quyền 意ý 。 今kim 初sơ 。

諸chư 佛Phật 所sở 得đắc 法Pháp

者giả 。 修tu 道Đạo 得đắc 於ư 諸chư 權quyền 法pháp 也dã 。

無vô 量lượng 方phương 便tiện 力lực

下hạ 。 頌tụng 上thượng 無vô 數số 方phương 便tiện 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 演diễn 說thuyết 諸chư 法pháp 也dã 。

眾chúng 生sanh 心tâm 念niệm

者giả 。 頌tụng 上thượng 隨tùy 宜nghi 說thuyết 法Pháp 也dã 。 頌tụng 中trung 廣quảng 出xuất 隨tùy 宜nghi 之chi 相tướng 。 即tức 是thị 照chiếu 九cửu 法Pháp 界Giới 機cơ 。 說thuyết 七thất 方phương 便tiện 。 總tổng 言ngôn 九cửu 七thất 不bất 可khả 定định 判phán 。 故cố 言ngôn 若nhược 干can 。 隨tùy 欲dục 之chi 宜nghi 。 應ứng 用dụng 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 。 隨tùy 性tánh 之chi 宜nghi 。 應ứng 用dụng 為vi 人nhân 悉tất 檀đàn 。 隨tùy 惡ác 業nghiệp 宜nghi 。 應ứng 用dụng 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 。 現hiện 起khởi 希hy 望vọng 名danh 。

念niệm

法Pháp 門môn 不bất 同đồng 名danh 。

種chủng 種chủng

過quá 去khứ 所sở 習tập 名danh 。

性tánh

現hiện 在tại 欣hân 樂nhạo 名danh 。

欲dục

或hoặc 可khả 習tập 欲dục 成thành 性tánh 。 成thành 性tánh 生sanh 習tập 欲dục (# 云vân 云vân )# 。

善thiện 惡ác 業nghiệp

者giả 。 七thất 方phương 便tiện 傳truyền 傳truyền 為vi 善thiện 惡ác (# 云vân 云vân )# 。 佛Phật 以dĩ 權quyền 智trí 照chiếu 諸chư 方phương 便tiện 性tánh 欲dục 。 然nhiên 後hậu 以dĩ 諸chư 因nhân 緣duyên 譬thí 喻dụ 。 隨tùy 其kỳ 所sở 宜nghi 。 說thuyết 九cửu 部bộ 經kinh 。 十thập 二nhị 部bộ 如như 《# 玄huyền 義nghĩa 》# 中trung 說thuyết 。

鈍độn 根căn 樂nhạo 小tiểu 法Pháp

者giả 。 一nhất 行hành 半bán 。 結kết 施thí 權quyền 之chi 意ý 。 前tiền 世thế 根căn 鈍độn 今kim 世thế 無vô 機cơ 。 不bất 堪kham 聞văn 大đại 。 故cố 言ngôn 。

不bất 行hành 深thâm 妙diệu 道Đạo

前tiền 世thế 貪tham 著trước 障chướng 重trọng 。 今kim 世thế 眾chúng 苦khổ 所sở 惱não 。 唯duy 可khả 聞văn 小tiểu 。 故cố 言ngôn 。

為vì 是thị 說thuyết 涅Niết 槃Bàn

也dã 。

從tùng

我ngã 說thuyết 是thị 方phương 便tiện

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 十thập 三tam 行hành 。 頌tụng 諸chư 佛Phật 顯hiển 實thật 。 文văn 為vi 四tứ 。

初sơ 。 三tam 行hành 頌tụng 理lý 一nhất 。

令linh 得đắc 入nhập 佛Phật 慧tuệ

頌tụng 上thượng 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 也dã 。

決quyết 定định 說thuyết 大Đại 乘Thừa

總tổng 頌tụng 開khai 示thị 悟ngộ 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。

入nhập 大Đại 乘Thừa 為vi 本bổn

頌tụng 上thượng 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 從tùng 。

佛Phật 子tử 心tâm 淨tịnh

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 四tứ 行hành 半bán 。 頌tụng 上thượng 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 但đãn 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 明minh 人nhân 一nhất 。 上thượng 直trực 云vân 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 頌tụng 中trung 廣quảng 出xuất 諸chư 方phương 便tiện 人nhân 皆giai 成thành 實thật 人nhân 。

有hữu 佛Phật 子tử 心tâm 淨tịnh

即tức 別biệt 教giáo 之chi 人nhân 。 為vi 此thử 佛Phật 子tử 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 得đắc 記ký 心tâm 喜hỷ 即tức 成thành 圓viên 教giáo 真chân 實thật 之chi 人nhân 。

聲Thanh 聞Văn 若nhược 菩Bồ 薩Tát

者giả 。 聲Thanh 聞Văn 兼kiêm 得đắc 緣Duyên 覺Giác 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 兼kiêm 得đắc 六Lục 度Độ 通thông 教giáo 。 等đẳng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。

皆giai 成thành 佛Phật 無vô 疑nghi

者giả 。 即tức 是thị 七thất 種chủng 方phương 便tiện 無vô 非phi 佛Phật 子tử 。 即tức 是thị 頌tụng 人nhân 一nhất 也dã 。 從tùng 。

十thập 方phương 佛Phật 土độ 中trung

下hạ 。 第đệ 三tam 。 一nhất 行hành 三tam 句cú 。 頌tụng 上thượng 如Như 來Lai 但đãn 以dĩ 。 一nhất 佛Phật 乘thừa 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 無vô 有hữu 餘dư 乘thừa 。 若nhược 二nhị 若nhược 三tam 。 若nhược 十thập 方phương 佛Phật 。 唯duy 說thuyết 一nhất 法pháp 。 即tức 是thị 教giáo 一nhất 。 假giả 名danh 引dẫn 導đạo 。 即tức 方phương 便tiện 教giáo 也dã 。 牒điệp 假giả 名danh 三tam 教giáo 。 顯hiển 佛Phật 慧tuệ 一nhất 教giáo 。 其kỳ 文văn 分phân 明minh 。 無vô 有hữu 餘dư 乘thừa 者giả 。 無vô 別biệt 教giáo 中trung 圓viên 入nhập 別biệt 之chi 餘dư 也dã 。

無vô 二nhị

者giả 。 無vô 通thông 教giáo 中trung 半bán 滿mãn 相tương 對đối 之chi 二nhị 也dã 。

無vô 三tam

者giả 。 無vô 三tam 藏tạng 中trung 之chi 三tam 。 如như 此thử 等đẳng 二nhị 三tam 。 皆giai 是thị 假giả 名danh 字tự 。 引dẫn 導đạo 諸chư 眾chúng 生sanh 。 今kim 但đãn 一nhất 佛Phật 圓viên 教giáo 乘thừa 也dã 。 從tùng 。

諸chư 佛Phật 出xuất 於ư 世thế 。 唯duy 此thử 一nhất 事sự 實thật 。

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 有hữu 三tam 行hành 三tam 句cú 。 頌tụng 上thượng 諸chư 有hữu 所sở 作tác 。 常thường 為vi 一nhất 事sự 。 行hành 一nhất 文văn 也dã 。 事sự 即tức 是thị 行hành 。

終chung 不bất 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 。 濟tế 度độ 於ư 眾chúng 生sanh

即tức 是thị 頌tụng 上thượng 常thường 為vi 一nhất 大đại 事sự 之chi 意ý 也dã 。

佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa 。 以dĩ 此thử 度độ 眾chúng 生sanh 。

頌tụng 上thượng 唯duy 以dĩ 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 示thị 悟ngộ 眾chúng 生sanh 。 後hậu 一nhất 行hành 釋thích 不bất 以dĩ 小tiểu 度độ 之chi 意ý 。

從tùng

若nhược 人nhân 信tín 歸quy 佛Phật

下hạ 。 第đệ 三tam 。 四tứ 行hành 半bán 。 頌tụng 上thượng 勸khuyến 信tín 。 上thượng 云vân 。

汝nhữ 等đẳng 當đương 信tín 。 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết

頌tụng 中trung 有hữu 二nhị 。

初sơ 。 有hữu 二nhị 行hành 半bán 。 舉cử 果quả 勸khuyến 信tín 。 二nhị 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất

下hạ 二nhị 行hành 。 舉cử 因nhân 勸khuyến 信tín 。 舉cử 果quả 中trung 。 初sơ 一nhất 行hành 半bán 舉cử 內nội 心tâm 。

若nhược 人nhân 信tín 歸quy 佛Phật 。 如Như 來Lai 不bất 欺khi 誑cuống

者giả 。 明minh 佛Phật 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 無vô 明minh 慳san 垢cấu 眾chúng 惡ác 已dĩ 斷đoạn 淨tịnh 心tâm 中trung 說thuyết 。 故cố 是thị 可khả 信tín 。

我ngã 以dĩ 相tướng 嚴nghiêm 身thân

下hạ 一nhất 行hành 。 明minh 外ngoại 色sắc 。 身thân 相tướng 炳bỉnh 著trước 光quang 色sắc 端đoan 嚴nghiêm 。 內nội 無vô 闇ám 惑hoặc 外ngoại 有hữu 光quang 明minh 。 則tắc 口khẩu 無vô 欺khi 誑cuống 為vi 眾chúng 所sở 尊tôn 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 印ấn 則tắc 可khả 信tín 受thọ 。

我ngã 本bổn 立lập 誓thệ 願nguyện

下hạ 二nhị 行hành 。 是thị 舉cử 因nhân 勸khuyến 信tín 。 此thử 亦diệc 為vi 二nhị 。

初sơ 。

我ngã 本bổn 立lập 誓thệ

下hạ 一nhất 行hành 。 舉cử 昔tích 誓thệ 。 二nhị 。

如như 我ngã 昔tích

下hạ 一nhất 行hành 。 明minh 願nguyện 滿mãn 。 我ngã 昔tích 誓thệ 願nguyện 非phi 但đãn 自tự 誓thệ 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 誓thệ 眾chúng 生sanh 同đồng 入nhập 佛Phật 慧tuệ 。 今kim 酬thù 誓thệ 故cố 說thuyết 。 是thị 亦diệc 可khả 信tín 。 今kim 菩Bồ 提Đề 既ký 滿mãn 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 入nhập 。 汝nhữ 既ký 自tự 證chứng 佛Phật 慧tuệ 。 亦diệc 驗nghiệm 我ngã 誓thệ 不bất 虛hư 。 結kết 成thành 舉cử 因nhân 勸khuyến 信tín 也dã 。

問vấn 。

本bổn 誓thệ 既ký 普phổ 。 今kim 眾chúng 生sanh 尚thượng 多đa 。 願nguyện 云vân 何hà 滿mãn 。

答đáp 。

佛Phật 三tam 世thế 益ích 物vật 。 今kim 明minh 現hiện 在tại 論luận 願nguyện 滿mãn 也dã 。

若nhược 我ngã 遇ngộ 眾chúng 生sanh

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 九cửu 行hành 半bán 。 舉cử 五ngũ 濁trược 。 上thượng 明minh 五ngũ 濁trược 在tại 釋Thích 迦Ca 章chương 後hậu 。 今kim 頌tụng 文văn 在tại 總tổng 佛Phật 門môn 末mạt 。 釋Thích 迦Ca 門môn 中trung 又hựu 更cánh 重trọng/trùng 出xuất 。 此thử 明minh 諸chư 佛Phật 同đồng 出xuất 五ngũ 濁trược 。 皆giai 先tiên 三tam 後hậu 一nhất 也dã 。 此thử 文văn 為vi 四tứ 。

初sơ 。 一nhất 行hành 。 總tổng 明minh 五ngũ 濁trược 障chướng 大đại 。 次thứ 。 六lục 行hành 。 別biệt 明minh 五ngũ 濁trược 障chướng 三tam 。 三tam 。 一nhất 行hành 。 明minh 為vi 五ngũ 濁trược 故cố 方phương 便tiện 說thuyết 小tiểu 。 四tứ 。 一nhất 行hành 半bán 。 明minh 為vi 大đại 說thuyết 小tiểu 。 小tiểu 治trị 五ngũ 濁trược 大đại 願nguyện 得đắc 興hưng 。

若nhược 我ngã 遇ngộ 眾chúng 生sanh

者giả 。 《# 中trung 阿a 含hàm 》# 十thập 二nhị 云vân 。

劫kiếp 初sơ 光Quang 音Âm 天Thiên 下hạ 生sanh 世thế 間gian 。 無vô 男nam 女nữ 尊tôn 卑ty 。 眾chúng 共cộng 生sanh 世thế 。 故cố 言ngôn 眾chúng 生sanh 。

此thử 據cứ 最tối 初sơ 也dã 。 若nhược 攬lãm 眾chúng 陰ấm 而nhi 有hữu 假giả 名danh 眾chúng 生sanh 。 此thử 據cứ 一nhất 期kỳ 受thọ 報báo 也dã 。 若nhược 言ngôn 處xứ 處xứ 受thọ 生sanh 。 故cố 名danh 眾chúng 生sanh 者giả 。 此thử 據cứ 業nghiệp 力lực 五ngũ 道đạo 流lưu 轉chuyển 也dã 。 《# 正Chánh 法Pháp 念niệm 》# 云vân 。

十thập 種chủng 眾chúng 生sanh 。 謂vị 長trường/trưởng 。 短đoản 。 方phương 。 圓viên 。 三tam 角giác 。 青thanh 。 黃hoàng 。 赤xích 。 白bạch 。 紫tử 。 云vân 何hà 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 長trường/trưởng 。 在tại 地địa 獄ngục 時thời 身thân 受thọ 不bất 可khả 思tư 議nghị 苦khổ 。 心tâm 念niệm 無vô 量lượng 無vô 邊biên 惡ác 。 在tại 畜súc 生sanh 時thời 。 身thân 迭điệt 相tương/tướng 吞thôn 噉đạm 。 心tâm 迭điệt 相tương/tướng 逼bức 惱não 。 在tại 於ư 鬼quỷ 時thời 。 身thân 若nhược 燒thiêu 山sơn 。 心tâm 如như 沸phí 鑊hoạch 。 邪tà 見kiến 熾sí 盛thịnh 觝để 突đột 癡si 兇hung 。 在tại 人nhân 時thời 。 身thân 。 口khẩu 。 意ý 常thường 作tác 不bất 饒nhiêu 益ích 。 事sự 以dĩ 自tự 勞lao 苦khổ 。 身thân 。 口khẩu 。 意ý 常thường 念niệm 不bất 饒nhiêu 益ích 事sự 。 以dĩ 自tự 牽khiên 纏triền 。 在tại 天thiên 時thời 。 耽đam 染nhiễm 六lục 塵trần 。 縱túng 逸dật 嬉hi 戲hí 。 不bất 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 杜đỗ 塞tắc 福phước 源nguyên 。 是thị 名danh 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 長trường/trưởng 。 云vân 何hà 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 短đoản 。 在tại 地địa 獄ngục 時thời 。 能năng 一nhất 念niệm 寂tịch 靜tĩnh 心tâm 取thủ 戒giới 。 在tại 畜súc 生sanh 時thời 。 能năng 一nhất 念niệm 靜tĩnh 心tâm 依y 三Tam 寶Bảo 。 在tại 餓ngạ 鬼quỷ 時thời 。 能năng 一nhất 念niệm 靜tĩnh 心tâm 靜tĩnh 諸chư 根căn 。 在tại 人nhân 時thời 。 能năng 修tu 六Lục 度Độ 。 養dưỡng 父phụ 母mẫu 。 敬kính 三Tam 寶Bảo 。 以dĩ 善thiện 嚴nghiêm 身thân 口khẩu 意ý 。 在tại 天thiên 時thời 。 捨xả 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 持trì 戒giới 樂nhạo/nhạc/lạc 禪thiền 。 教giáo 化hóa 讀đọc 誦tụng 梵Phạm 行hạnh 少thiểu 語ngữ 。 是thị 為vi 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 短đoản 。 云vân 何hà 眾chúng 生sanh 方phương 生sanh 死tử 。 如như 欝Uất 單Đơn 越Việt 。 於ư 一nhất 切thiết 物vật 無vô 我ngã 所sở 。 捨xả 身thân 必tất 上thượng 天thiên 。 從tùng 天thiên 上thượng 又hựu 上thượng 天thiên 。 唯duy 向hướng 升thăng 善thiện 處xứ 。 是thị 名danh 生sanh 死tử 方phương 楞lăng 。 云vân 何hà 眾chúng 生sanh 圓viên 生sanh 死tử 。 唯duy 在tại 三tam 途đồ 四tứ 趣thú 中trung 。 團đoàn 欒# 圓viên 轉chuyển 如như 旋toàn 火hỏa 煙yên 迴hồi 是thị 也dã 。 云vân 何hà 三tam 角giác 生sanh 死tử 。 謂vị 善thiện 業nghiệp 。 不bất 善thiện 業nghiệp 。 無vô 記ký 等đẳng 是thị 也dã 。 云vân 何hà 眾chúng 生sanh 青thanh 生sanh 死tử 。 恆hằng 入nhập 闇ám 地địa 獄ngục 。 常thường 怖bố 怕phạ 是thị 也dã 。 云vân 何hà 眾chúng 生sanh 黃hoàng 生sanh 死tử 。 餓ngạ 鬼quỷ 饑cơ 羸luy 。 萎nuy 黃hoàng 是thị 也dã 。 云vân 何hà 眾chúng 生sanh 赤xích 生sanh 死tử 。 畜súc 生sanh 迭điệt 相tương 食thực 噉đạm 。 流lưu 血huyết 赫hách 然nhiên 是thị 也dã 。 云vân 何hà 眾chúng 生sanh 白bạch 生sanh 死tử 。 謂vị 人nhân 中trung 。 天thiên 中trung 白bạch 業nghiệp 善thiện 道đạo 。 如như 諸chư 天thiên 臨lâm 死tử 時thời 。 餘dư 天thiên 語ngữ 言ngôn 。

汝nhữ 生sanh 人nhân 道đạo 去khứ 。

若nhược 人nhân 臨lâm 死tử 。 知tri 識thức 語ngữ 言ngôn 。

汝nhữ 向hướng 天thiên 中trung 去khứ 。

當đương 知tri 兩lưỡng 處xứ 是thị 白bạch 生sanh 死tử 。

又hựu 第đệ 五ngũ 云vân 。

心tâm 畫họa 地địa 獄ngục 黑hắc 色sắc 。 鬼quỷ 鴿cáp 色sắc 。 畜súc 生sanh 黃hoàng 。 人nhân 赤xích 。 天thiên 白bạch 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 答đáp 。

上thượng 說thuyết 五ngũ 道Đạo 果Quả 報báo 。 今kim 說thuyết 五ngũ 道đạo 造tạo 業nghiệp 。 故cố 其kỳ 不bất 同đồng 耳nhĩ (# 云vân 云vân )# 。

如như 是thị 等đẳng 眾chúng 生sanh 。 若nhược 為vi 與dữ 佛Phật 相tương 遇ngộ 。 眾chúng 生sanh 以dĩ 苦khổ 惱não 自tự 煎tiễn 。 諸chư 佛Phật 以dĩ 大đại 悲bi 濟tế 物vật 。 悲bi 與dữ 苦khổ 相tương 對đối 故cố 言ngôn 相tương 遇ngộ 。 又hựu 佛Phật 如như 眾chúng 生sanh 如như 。 一nhất 如như 無vô 二nhị 如như 。 天thiên 性tánh 相tướng 關quan 故cố 言ngôn 相tương 遇ngộ 。 夫phu 大đại 悲bi 恆hằng 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。 若nhược 以dĩ 人nhân 天thiên 教giáo 我ngã 則tắc 墮đọa 闇ám 惑hoặc 。 止chỉ 免miễn 青thanh 。 黃hoàng 。 赤xích 。 紫tử 。 方phương 。 圓viên 。 楞lăng 。 角giác 等đẳng 生sanh 死tử 。 非phi 教giáo 佛Phật 道Đạo 。 若nhược 遇ngộ 眾chúng 生sanh 令linh 修tu 小Tiểu 乘Thừa 。 我ngã 則tắc 墮đọa 慳san 貪tham 。 此thử 事sự 為vi 不bất 可khả 。 秖kỳ 出xuất 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 若nhược 遇ngộ 眾chúng 生sanh 教giáo 令linh 通thông 別biệt 。 我ngã 則tắc 墮đọa 偏thiên 僻tích 。 失thất 佛Phật 知tri 見kiến 。 今kim 皆giai 令linh 眾chúng 生sanh 。 得đắc 實thật 相tướng 妙diệu 慧tuệ 。 體thể 達đạt 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 佛Phật 法Pháp 無vô 非phi 正Chánh 道Đạo 。 此thử 則tắc 盡tận 教giáo 以dĩ 佛Phật 道Đạo 。 生sanh 死tử 苦khổ 永vĩnh 盡tận 。 我ngã 常thường 如như 是thị 說thuyết 。 但đãn 眾chúng 生sanh 根căn 鈍độn 罪tội 重trọng 。 不bất 可khả 如như 願nguyện 。 過quá 去khứ 有hữu 佛Phật 。 號hiệu 住trụ 無vô 住trụ 。 發phát 願nguyện 使sử 己kỷ 國quốc 眾chúng 生sanh 。 同đồng 日nhật 同đồng 時thời 成thành 佛Phật 。 即tức 日nhật 滅diệt 度độ 。 又hựu 賢Hiền 劫Kiếp 前tiền 有hữu 佛Phật 。 號hiệu 平bình 等đẳng 。 亦diệc 願nguyện 己kỷ 國quốc 及cập 十thập 方phương 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 同đồng 一nhất 日nhật 。 成thành 佛Phật 即tức 日nhật 滅diệt 度độ 。 今kim 日nhật 有hữu 佛Phật 。

復phục 有hữu 眾chúng 生sanh 云vân 何hà 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

止chỉ 。 止chỉ 。 我ngã 前tiền 所sở 言ngôn 。 得đắc 人nhân 身thân 者giả 耳nhĩ 。

頗phả 有hữu 發phát 願nguyện 令linh 五ngũ 道đạo 同đồng 日nhật 成thành 佛Phật 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不bất 可khả 以dĩ 非phi 器khí 之chi 身thân 。 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。 要yếu 先tiên 化hóa 三tam 趣thú 。 令linh 得đắc 人nhân 天thiên 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 可khả 如như 願nguyện 。 三tam 趣thú 非phi 善thiện 道đạo 何hà 能năng 成thành 佛Phật 。 如như 人nhân 求cầu 寶bảo 聚tụ 不bất 於ư 空không 中trung 求cầu 。

我ngã 知tri 此thử 眾chúng 生sanh

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 六lục 行hành 。 別biệt 明minh 五ngũ 濁trược 為vi 五ngũ 。

初sơ 。 二nhị 行hành 。 明minh 眾chúng 生sanh 濁trược 。

善thiện 本bổn

者giả 真Chân 如Như 實thật 相tướng 也dã 。 不bất 依y 此thử 種chúng 善thiện 根căn 故cố 。 不bất 感cảm 大đại 也dã 。

堅kiên 著trước 五ngũ 欲dục

者giả 。 即tức 諸chư 惡ác 之chi 本bổn 。 從tùng 癡si 有hữu 愛ái 。 則tắc 我ngã 病bệnh 生sanh 。 從tùng 。

受thọ 胎thai 之chi 微vi 形hình

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 一nhất 行hành 。 別biệt 明minh 命mạng 濁trược 。 觀quán 心tâm 釋thích 者giả 。 一nhất 念niệm 心tâm 起khởi 即tức 為vì 未vị 來lai 作tác 業nghiệp 。 業nghiệp 即tức 胎thai 。 胎thai 業nghiệp 無vô 窮cùng 。 世thế 世thế 不bất 斷đoạn 。 不bất 斷đoạn 即tức 是thị 增tăng 長trưởng 也dã 。 受thọ 胎thai 之chi 微vi 形hình 。 形hình 即tức 五ngũ 陰ấm 。 陰ấm 名danh 世thế 。 壽thọ 命mạng 連liên 持trì 諸chư 陰ấm 入nhập 世thế 。 初sơ 從tùng 薄bạc 酪lạc 已dĩ 至chí 老lão 死tử 故cố 。 名danh 。

世thế 世thế 增tăng 長trưởng

是thị 命mạng 濁trược 。 《# 受thọ 陰ấm 身thân 經kinh 》# 說thuyết 。

凡phàm 夫phu 受thọ 身thân 。 初sơ 七thất 未vị 轉chuyển 異dị 。 二nhị 七thất 有hữu 生sanh 相tương/tướng 如như 薄bạc 酪lạc 。 三tam 七thất 如như 厚hậu 酪lạc 。 四tứ 七thất 如như 凝ngưng 酥tô 。 五ngũ 七thất 如như 坏phôi 。 六lục 七thất 如như 肉nhục 摶đoàn 。 七thất 七thất 於ư 肉nhục 摶đoàn 生sanh 五ngũ 疱pháo 。 頭đầu 。 手thủ 。 脚cước 等đẳng 。 八bát 七thất 又hựu 五ngũ 疱pháo 。 一nhất 頭đầu 。 兩lưỡng 膊bạc 。 兩lưỡng 腕oản 。 九cửu 七thất 續tục 生sanh 二nhị 十thập 四tứ 疱pháo 。 四tứ 疱pháo 作tác 眼nhãn 。 耳nhĩ 。 鼻tị 。 舌thiệt 。 二nhị 十thập 疱pháo 為vi 二nhị 十thập 指chỉ 。 十thập 七thất 轉chuyển 現hiện 腹phúc 相tương/tướng 。 漸tiệm 漸tiệm 皮bì 骨cốt 分phân 解giải 作tác 諸chư 異dị 相tướng 。 生sanh 七thất 百bách 筋cân 。 七thất 千thiên 脈mạch 。 隨tùy 所sở 須tu 相tương/tướng 用dụng 一nhất 風phong 染nhiễm 之chi 。 須tu 白bạch 相tương/tướng 白bạch 風phong 染nhiễm 。 乃nãi 至chí 餘dư 風phong 亦diệc 如như 是thị 。 香hương 風phong 故cố 安an 隱ẩn 端đoan 正chánh 。 臭xú 風phong 故cố 不bất 安an 隱ẩn 則tắc 醜xú 陋lậu 邪tà 戾lệ 。 後hậu 出xuất 胎thai 食thực 五ngũ 穀cốc 。 則tắc 生sanh 八bát 萬vạn 戶hộ 蟲trùng 也dã 。

入nhập 邪tà 見kiến 稠trù 林lâm

下hạ 。 第đệ 三tam 。 一nhất 行hành 。 是thị 見kiến 濁trược 。 五ngũ 見kiến 交giao 加gia 如như 稠trù 林lâm 密mật 茂mậu 。 若nhược 有hữu 是thị 常thường 見kiến 。 若nhược 無vô 是thị 斷đoạn 見kiến 。 因nhân 此thử 二nhị 見kiến 生sanh 六lục 十thập 二nhị 。 或hoặc 云vân 外ngoại 道đạo 計kế 我ngã 有hữu 四tứ 句cú 。

色sắc 即tức 是thị 我ngã 。 離ly 色sắc 是thị 我ngã 。 色sắc 大đại 我ngã 小tiểu 我ngã 住trụ 色sắc 中trung 。 我ngã 大đại 色sắc 小tiểu 色sắc 住trụ 我ngã 中trung 。 四tứ 陰ấm 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 為vi 二nhị 十thập 。 三tam 世thế 為vi 六lục 十thập 。 并tinh 根căn 本bổn 為vi 六lục 十thập 二nhị 。 或hoặc 如như 《# 大đại 品phẩm 》# 中trung 所sở 說thuyết 。 次thứ 。

深thâm 著trước 虛hư 妄vọng

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 一nhất 行hành 。 頌tụng 煩phiền 惱não 濁trược 。 如như 文văn 。

於ư 千thiên 萬vạn 億ức

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 一nhất 行hành 。 頌tụng 劫kiếp 濁trược 。 長trường 時thời 無vô 佛Phật 法Pháp 即tức 是thị 劫kiếp 濁trược 。 又hựu 上thượng 來lai 四tứ 濁trược 。 集tập 在tại 時thời 中trung 故cố 名danh 劫kiếp 濁trược 。

如như 是thị 人nhân 難nan 度độ

者giả 。 五ngũ 濁trược 障chướng 故cố 不bất 信tín 一Nhất 乘Thừa 。 則tắc 不bất 可khả 度độ 也dã 。 觀quán 解giải 者giả 。 念niệm 念niệm 惡ác 覺giác 永vĩnh 無vô 正chánh 觀quán 自tự 覺giác 。 即tức 不bất 見kiến 佛Phật 。 心tâm 無vô 八bát 正chánh 即tức 不bất 聞văn 法Pháp 。 此thử 心tâm 難nan 度độ 。

是thị 故cố 舍Xá 利Lợi 弗Phất

下hạ 。 第đệ 三tam 。 一nhất 行hành 。 即tức 權quyền 為vi 說thuyết 小tiểu 。 如như 文văn 。

我ngã 雖tuy 說thuyết 涅Niết 槃Bàn

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 一nhất 行hành 半bán 。 即tức 是thị 終chung 令linh 入nhập 大đại 。 析tích 三tam 界giới 妄vọng 盡tận 。 滅diệt 色sắc 取thủ 空không 則tắc 非phi 真chân 滅diệt 。 若nhược 體thể 達đạt 無vô 明minh 本bổn 無vô 常thường 寂tịch 。 即tức 是thị 真chân 滅diệt 。 本bổn 無vô 雖tuy 寂tịch 。 若nhược 不bất 修tu 道Đạo 。 無vô 由do 契khế 會hội 。 故cố 言ngôn 。

佛Phật 子tử 行hành 道Đạo 已dĩ 。 來lai 世thế 得đắc 作tác 佛Phật 。

也dã 。

我ngã 有hữu 方phương 便tiện 力lực

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 兩lưỡng 行hành 。 頌tụng 上thượng 不bất 虛hư 。 上thượng 云vân 。

汝nhữ 等đẳng 當đương 信tín 。 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 。 言ngôn 不bất 虛hư 妄vọng

勸khuyến 信tín 前tiền 已dĩ 頌tụng 訖ngật 。 不bất 虛hư 今kim 更cánh 頌tụng 。 初sơ 二nhị 句cú 先tiên 明minh 釋Thích 迦Ca 先tiên 開khai 三tam 。 次thứ 兩lưỡng 句cú 明minh 諸chư 佛Phật 後hậu 顯hiển 實thật 互hỗ 現hiện 耳nhĩ 。 後hậu 一nhất 行hành 正chánh 明minh 不bất 虛hư 。 前tiền 權quyền 後hậu 實thật 誠thành 言ngôn 不bất 虛hư 。 勿vật 生sanh 疑nghi 也dã 。 從tùng 。

過quá 去khứ 無vô 數số 劫kiếp

下hạ 。 第đệ 二nhị 二nhị 十thập 七thất 行hành 半bán 。 頌tụng 上thượng 過quá 去khứ 佛Phật 章chương 。 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 二nhị 行hành 頌tụng 開khai 三tam 。 如như 文văn 。

是thị 諸chư 世Thế 尊Tôn

下hạ 。 第đệ 二nhị 有hữu 二nhị 十thập 五ngũ 行hạnh 半bán 。 頌tụng 顯hiển 一nhất 。 上thượng 文văn 顯hiển 實thật 兼kiêm 有hữu 四tứ 一nhất 。 今kim 偈kệ 具cụ 頌tụng 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。

初sơ 一nhất 行hành 。 略lược 頌tụng 上thượng 三tam 一nhất 。 皆giai 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 法Pháp 。 即tức 是thị 頌tụng 教giáo 一nhất 。 化hóa 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 頌tụng 人nhân 一nhất 。 令linh 入nhập 於ư 佛Phật 道Đạo 。 即tức 頌tụng 理lý 一nhất 。 兼kiêm 得đắc 行hành 一nhất 。 次thứ 。

又hựu 諸chư 大Đại 聖Thánh 主Chủ

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 有hữu 二nhị 十thập 四tứ 行hành 半bán 。 約ước 五ngũ 乘thừa 廣quảng 頌tụng 顯hiển 一nhất 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 總tổng 約ước 五ngũ 乘thừa 以dĩ 顯hiển 一nhất 。

天thiên 人nhân 群quần 生sanh 類loại

是thị 舉cử 諸chư 乘thừa 以dĩ 明minh 人nhân 一nhất 。

更canh 以dĩ 異dị 方phương 便tiện

舉cử 諸chư 行hành 以dĩ 顯hiển 行hành 一nhất 。 兼kiêm 得đắc 教giáo 一nhất 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 即tức 是thị 理lý 一nhất 。 異dị 方phương 便tiện 下hạ 。 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 理lý 。 若nhược 用dụng 圓viên 妙diệu 正chánh 觀quán 。 此thử 即tức 實thật 相tướng 方phương 便tiện 。 不bất 名danh 為vi 異dị 。 若nhược 用dụng 七thất 方phương 便tiện 觀quán 助trợ 顯hiển 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 名danh 異dị 方phương 便tiện 。 次thứ 。

若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh

下hạ 。 第đệ 二nhị 有hữu 二nhị 十thập 三tam 行hành 。 別biệt 約ước 五ngũ 乘thừa 以dĩ 顯hiển 真chân 實thật 者giả 。 即tức 為vi 三tam 。

初sơ 。 二nhị 行hành 。 開khai 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 。 次thứ 第đệ 二nhị 。 一nhất 行hành 。 開khai 二Nhị 乘Thừa 。 第đệ 三tam 。 二nhị 十thập 行hành 。 開khai 天thiên 人nhân 乘thừa 。 今kim 初sơ 。

若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 類loại

下hạ 二nhị 行hành 。 開khai 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 。 若nhược 作tác 五ngũ 乘thừa 釋thích 者giả 。 但đãn 是thị 六Lục 度Độ 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 。 若nhược 作tác 七thất 方phương 便tiện 釋thích 者giả 。 兼kiêm 得đắc 通thông 。 別biệt 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 。 何hà 者giả 。 三tam 教giáo 大Đại 乘Thừa 皆giai 行hành 六Lục 度Độ 。 而nhi 運vận 心tâm 有hữu 異dị 。 相tương/tướng 心tâm 行hành 六Lục 度Độ 。 即tức 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 相tướng 即tức 通thông 教giáo 。 非phi 相tướng 無vô 相tướng 次thứ 第đệ 行hành 六Lục 度Độ 即tức 別biệt 教giáo 。 今kim 但đãn 列liệt 六Lục 度Độ 。 未vị 知tri 定định 判phán 屬thuộc 誰thùy 。 尋tầm 上thượng 文văn 云vân 。

更canh 以dĩ 異dị 方phương 便tiện

者giả 。 非phi 獨độc 六Lục 度Độ 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 方phương 便tiện 。 昔tích 聞văn 法Pháp 皆giai 已dĩ 成thành 教giáo 一nhất 。 昔tích 六Lục 度Độ 行hành 皆giai 已dĩ 成thành 行hành 一nhất 。 如như 是thị 諸chư 人nhân 等đẳng 。 皆giai 已dĩ 成thành 人nhân 一nhất 。 皆giai 已dĩ 成thành 佛Phật 道Đạo 。 皆giai 已dĩ 成thành 理lý 一nhất 也dã 。 從tùng 。

諸chư 佛Phật 滅diệt 度độ 已dĩ 。 若nhược 人nhân 善thiện 軟nhuyễn 心tâm 。

一nhất 行hành 。 開khai 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 皆giai 入nhập 一Nhất 乘Thừa 。 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 。 《# 大đại 品phẩm 》# 歎thán 阿A 羅La 漢Hán 心tâm 調điều 柔nhu 軟nhuyễn 。 又hựu 《# 淨tịnh 名danh 》# 云vân 。

住trụ 調điều 伏phục 心tâm 是thị 賢hiền 聖thánh 行hành

是thị 以dĩ 知tri 之chi 。 昔tích 善thiện 軟nhuyễn 心tâm 皆giai 成thành 行hành 一nhất 。 諸chư 人nhân 等đẳng 是thị 人nhân 一nhất 。 成thành 佛Phật 道đạo 是thị 理lý 一nhất 。

供cúng 養dường 舍xá 利lợi 下hạ

第đệ 三tam 。 二nhị 十thập 行hành 。 開khai 人nhân 天thiên 乘thừa 。 不bất 彰chương 是thị 人nhân 天thiên 乘thừa 。 但đãn 明minh 造tạo 像tượng 。 起khởi 塔tháp 。 專chuyên 至chí 。 散tán 亂loạn 。 故cố 知tri 是thị 天thiên 人nhân 業nghiệp 。 地địa 師sư 解giải 云vân 。

童đồng 子tử 是thị 童đồng 真chân 地địa 。 無vô 二Nhị 乘Thừa 。 凡phàm 夫phu 二nhị 邊biên 欲dục 心tâm 。 聚tụ 砂sa 為vi 塔tháp 。 砂sa 是thị 無vô 著trước 。 塔tháp 是thị 眾chúng 行hành 積tích 集tập 。 含hàm 藏tạng 正chánh 覺giác 之chi 心tâm 。

彼bỉ 謂vị 義nghĩa 會hội 無vô 生sanh 以dĩ 為vi 深thâm 詣nghệ 。 今kim 謂vị 乖quai 文văn 豎thụ 狹hiệp 。 何hà 者giả 。 登đăng 地địa 自tự 應ưng 成thành 佛Phật 。 如như 脩tu 羅la 度độ 海hải 。 何hà 足túc 為vi 奇kỳ 。 今kim 以dĩ 童đồng 稚trĩ 戲hí 砂sa 。 亂loạn 心tâm 歌ca 詠vịnh 。 指chỉ 微vi 即tức 著trước 。 如như 凡phàm 夫phu 度độ 海hải 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 佛Phật 分phân 明minh 廣quảng 會hội 五ngũ 乘thừa 毫hào 善thiện 不bất 漏lậu 。 而nhi 棄khí 收thu 羅la 之chi 廣quảng 意ý 徑kính 取thủ 無vô 生sanh 。 若nhược 如như 向hướng 釋thích 。 殆đãi 不bất 攝nhiếp 二Nhị 乘Thừa 。 況huống 凡phàm 夫phu 乎hồ 。 論luận 深thâm 但đãn 是thị 一nhất 致trí 。 定định 廣quảng 則tắc 乖quai 經kinh 文văn 。

問vấn 。

人nhân 天thiên 小tiểu 善thiện 應ưng 住trụ 果quả 報báo 。 云vân 何hà 皆giai 言ngôn 已dĩ 成thành 佛Phật 道Đạo 。

答đáp 。

此thử 應ưng 明minh 三tam 佛Phật 性tánh 義nghĩa 。 《# 大đại 經kinh 》# 言ngôn 。

復phục 有hữu 佛Phật 性tánh 。 善thiện 根căn 人nhân 有hữu 。 闡xiển 提đề 人nhân 無vô 者giả 。 即tức 是thị 人nhân 天thiên 小tiểu 善thiện 。

低đê 頭đầu 舉cử 手thủ 。 為vi 山sơn 始thỉ 簣quỹ 。 合hợp 抱bão 初sơ 毫hào 。 昔tích 方phương 便tiện 未vị 開khai 謂vị 住trụ 果quả 報báo 。 今kim 開khai 方phương 便tiện 行hành 。 即tức 是thị 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 。 能năng 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 成thành 顯hiển 實thật 之chi 義nghĩa 也dã 。

就tựu 此thử 為vi 二nhị 。

前tiền 十thập 九cửu 行hành 。 約ước 天thiên 人nhân 小tiểu 善thiện 成thành 緣duyên 因nhân 種chủng 子tử 。 以dĩ 明minh 顯hiển 實thật 。 後hậu 一nhất 行hành 。 約ước 了liễu 因nhân 種chủng 子tử 。 以dĩ 明minh 顯hiển 實thật 。 尋tầm 文văn 可khả 解giải 。 前tiền 十thập 九cửu 行hành 為vi 十thập 。

初sơ 。 三tam 行hành 半bán 。 約ước 造tạo 塔tháp 明minh 天thiên 乘thừa 。 因nhân 時thời 至chí 心tâm 傾khuynh 財tài 捨xả 寶bảo 。 果quả 時thời 任nhậm 運vận 自tự 然nhiên 受thọ 樂lạc 。 故cố 是thị 天thiên 乘thừa 也dã 。

木mộc 櫁mật

者giả 。 長trường/trưởng 安an 有hữu 木mộc 名danh 櫁mật 。 亦diệc 任nhậm 造tạo 像tượng 。 《# 金kim 光quang 明minh 》# 云vân 。

以dĩ 佛Phật 舍xá 利lợi 。 如như 芥giới 粟túc 許hứa 。 置trí 小tiểu 塔tháp 中trung 。 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 已dĩ 有hữu 自tự 然nhiên 果quả 報báo 。

即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 次thứ 。

乃nãi 至chí 童đồng 子tử

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 一nhất 行hành 。 童đồng 子tử 戲hí 砂sa 作tác 塔tháp 即tức 是thị 人nhân 業nghiệp 。 因nhân 時thời 汎# 汎# 悠du 然nhiên 作tác 善thiện 。 果quả 時thời 作tác 意ý 勤cần 求cầu 得đắc 樂lạc 。 故cố 是thị 人nhân 業nghiệp 。 次thứ 。

若nhược 人nhân 為vì 佛Phật 故cố

下hạ 。 第đệ 三tam 。 四tứ 行hành 。 約ước 志chí 心tâm 造tạo 像tượng 明minh 天thiên 業nghiệp 。 《# 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 戒giới 。 經kinh 》# 不bất 許hứa 用dụng 膠giao 。 得đắc 失thất 意ý 罪tội 。 而nhi 此thử 經Kinh 用dụng 者giả 。 古cổ 師sư 云vân 。

外ngoại 國quốc 用dụng 樹thụ 膠giao 耳nhĩ 。

光quang 宅trạch 言ngôn 。

或hoặc 有hữu 處xứ 必tất 須tu 於ư 像tượng 聽thính 許hứa 用dụng 牛ngưu 皮bì 膠giao 。 若nhược 有hữu 他tha 物vật 即tức 不bất 得đắc 用dụng 也dã 。

有hữu 言ngôn 。

大đại 豆đậu 汁trấp 可khả 代đại 膠giao 清thanh 。

然nhiên 牛ngưu 皮bì 終chung 是thị 不bất 淨tịnh 物vật 。 後hậu 得đắc 不bất 淨tịnh 果quả 報báo 。 不bất 淨tịnh 錢tiền 不bất 任nhậm 造tạo 像tượng 。 可khả 換hoán 取thủ 如như 法Pháp 淨tịnh 錢tiền 造tạo 像tượng 。 《# 地địa 持trì 》# 不bất 用dụng 雌thư 黃hoàng 臭xú 物vật 。 《# 戒giới 經kinh 》# 不bất 許hứa 造tạo 半bán 身thân 像tượng 。 得đắc 失thất 意ý 罪tội 。 善thiện 相tương/tướng 不bất 起khởi 墮đọa 落lạc 生sanh 死tử 中trung 。 然nhiên 造tạo 像tượng 各các 有hữu 所sở 擬nghĩ 。 若nhược 當đương 堂đường 佛Phật 必tất 須tu 坐tọa 。 消tiêu 息tức 佛Phật 或hoặc 坐tọa 。 或hoặc 臥ngọa 。 行hành 動động 佛Phật 必tất 應ưng 立lập 。 而nhi 弟đệ 子tử 於ư 塔tháp 殿điện 立lập 像tượng 前tiền 不bất 得đắc 坐tọa 。 此thử 處xứ 定định 屬thuộc 佛Phật 故cố 。 若nhược 白bạch 衣y 舍xá 。 餘dư 處xứ 坐tọa 像tượng 前tiền 不bất 能năng 久cửu 立lập 。 乞khất 坐tọa 者giả 得đắc 。 立lập 像tượng 前tiền 即tức 不bất 得đắc 坐tọa 也dã (# 云vân 云vân )# 。 次thứ 。

乃nãi 至chí 童đồng 子tử

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 一nhất 行hành 。 明minh 人nhân 業nghiệp 。 次thứ 。

如như 是thị 諸chư 人nhân

下hạ 。 第đệ 五ngũ 。 一nhất 行hành 半bán 。 結kết 成thành 顯hiển 實thật 。 諸chư 人nhân 皆giai 成thành 人nhân 一nhất 。 漸tiệm 漸tiệm 積tích 功công 德đức 。 具cụ 足túc 大đại 悲bi 心tâm 。 即tức 成thành 行hành 一nhất 。 佛Phật 道Đạo 即tức 成thành 理lý 一nhất 。 既ký 已dĩ 成thành 佛Phật 復phục 能năng 四tứ 一nhất 。 但đãn 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 是thị 教giáo 一nhất (# 云vân 云vân )# 。 次thứ 。

若nhược 人nhân 於ư 塔tháp 廟miếu

下hạ 。 第đệ 六lục 。 三tam 行hành 半bán 。 約ước 諸chư 塵trần 供cúng 養dường 明minh 天thiên 業nghiệp 。

銅đồng 鈸bạt

者giả 。 長trường/trưởng 安an 人nhân 呼hô 露lộ 盤bàn 為vi 銅đồng 鈸bạt 。 在tại 彼bỉ 翻phiên 經kinh 故cố 用dụng 彼bỉ 名danh 之chi 耳nhĩ 。 次thứ 。

若nhược 人nhân 散tán 亂loạn

下hạ 。 第đệ 七thất 。 一nhất 行hành 。 約ước 散tán 心tâm 用dụng 塵trần 供cúng 養dường 明minh 人nhân 業nghiệp 。 次thứ 。

或hoặc 有hữu 人nhân 禮lễ

下hạ 。 第đệ 八bát 。 一nhất 行hành 。 約ước 身thân 業nghiệp 供cúng 養dường 明minh 天thiên 人nhân 業nghiệp 。 禮lễ 拜bái 一nhất 句cú 。 五ngũ 體thể 著trước 地địa 是thị 上thượng 禮lễ 即tức 天thiên 業nghiệp 。 合hợp 掌chưởng 低đê 頭đầu 。 是thị 中trung 禮lễ 是thị 人nhân 業nghiệp 。 次thứ 。

以dĩ 此thử 供cúng 養dường

下hạ 。 第đệ 九cửu 。 一nhất 行hành 半bán 。 結kết 成thành 。 非phi 但đãn 顯hiển 實thật 。 自tự 成thành 佛Phật 道Đạo 。 亦diệc 能năng 開khai 權quyền 薪tân 盡tận 涅Niết 槃Bàn 也dã (# 云vân 云vân )# 。 次thứ 。

若nhược 人nhân 散tán

下hạ 。 第đệ 十thập 。 有hữu 一nhất 行hành 。 約ước 口khẩu 業nghiệp 。 例lệ 上thượng 應ưng 具cụ 天thiên 人nhân 業nghiệp 。 今kim 但đãn 出xuất 人nhân 業nghiệp (# 云vân 云vân )# 。

南Nam 無mô

大đại 有hữu 義nghĩa 。 或hoặc 言ngôn 。

度độ 我ngã 度độ 我ngã 。 可khả 施thí 眾chúng 生sanh 。

若nhược 佛Phật 答đáp 。

諸chư 佛Phật 度độ 我ngã 。

義nghĩa 不bất 便tiện 。 《# 五Ngũ 戒Giới 經kinh 》# 稱xưng 驚kinh 怖bố 。 驚kinh 怖bố 者giả 正chánh 可khả 施thí 佛Phật 也dã 。 生sanh 死tử 險hiểm 難nạn 。 實thật 可khả 驚kinh 怖bố 。 以dĩ 大đại 救cứu 之chi 不bất 得đắc 。 今kim 同đồng 諸chư 佛Phật 以dĩ 小tiểu 濟tế 之chi 。 驚kinh 怖bố 施thí 佛Phật 可khả 也dã 。 故cố 文văn 云vân 。

喜hỷ 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật

喜hỷ 者giả 。 喜hỷ 得đắc 救cứu 物vật 儀nghi 也dã 。 《# 五Ngũ 戒Giới 經kinh 》# 又hựu 云vân 。

歸quy 命mạng 。 悉tất 施thí 眾chúng 生sanh 耳nhĩ 。

調Điều 達Đạt 臨lâm 終chung 稱xưng 南Nam 無mô 。 未vị 得đắc 稱xưng 佛Phật 。 便tiện 墮đọa 地địa 獄ngục 。 佛Phật 記ký 其kỳ 從tùng 地địa 獄ngục 出xuất 。 當đương 作tác 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 字tự 曰viết 南Nam 無mô 。 外ngoại 國quốc 事sự 天thiên 像tượng 者giả 。 以dĩ 金kim 為vi 像tượng 頭đầu 。 賊tặc 來lai 盜đạo 之chi 取thủ 不bất 能năng 得đắc 。 即tức 稱xưng 。

南Nam 無mô 佛Phật 。

便tiện 得đắc 頭đầu 。 明minh 日nhật 眾chúng 聚tụ 云vân 。

天thiên 像tượng 失thất 頭đầu 便tiện 是thị 無vô 天thiên 來lai 著trước 耳nhĩ 。 著trước 者giả 云vân 何hà 失thất 頭đầu 。

天thiên 即tức 降giáng/hàng 一nhất 人nhân 云vân 。

賊tặc 來lai 取thủ 頭đầu 。 即tức 稱xưng 。

南Nam 無mô 佛Phật 。

諸chư 天thiên 皆giai 驚kinh 動động 。 是thị 故cố 得đắc 我ngã 便tiện 。 是thị 故cố 失thất 頭đầu 。

眾chúng 人nhân 云vân 。

天thiên 不bất 如như 佛Phật 耶da 。 既ký 不bất 如như 者giả 。 今kim 何hà 不bất 事sự 佛Phật 。

賊tặc 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 尚thượng 得đắc 天thiên 頭đầu 。 況huống 賢hiền 者giả 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 十thập 方phương 尊tôn 神thần 不bất 敢cảm 當đương 。 但đãn 精tinh 進tấn 勿vật 懈giải 怠đãi 。 《# 那na 先tiên 經kinh 》# 云vân 。

人nhân 臨lâm 死tử 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 得đắc 免miễn 泥nê 梨lê 者giả 。 云vân 何hà 。 如như 人nhân 持trì 一nhất 石thạch 置trí 水thủy 。 石thạch 必tất 沒một 無vô 疑nghi 。 若nhược 能năng 持trì 百bách 石thạch 子tử 置trí 船thuyền 上thượng 者giả 必tất 不bất 沒một 。 若nhược 直trực 爾nhĩ 死tử 必tất 入nhập 泥nê 梨lê 。 如như 石thạch 置trí 水thủy 。 若nhược 臨lâm 死tử 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 佛Phật 力lực 故cố 令linh 不bất 入nhập 泥nê 梨lê 。 船thuyền 力lực 故cố 使sử 石thạch 不bất 沒một 也dã (# 云vân 云vân )# 。

《# 胎thai 經kinh 》# 。 《# 報báo 恩ân 經kinh 》# 云vân 。

華hoa 林lâm 園viên 第đệ 三tam 大đại 會hội 。 九cửu 十thập 二nhị 億ức 人nhân 者giả 。 是thị 釋thích 尊tôn 遺di 法pháp 中trung 。 一nhất 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 人nhân 得đắc 見kiến 彌Di 勒Lặc 也dã 。

次thứ

於ư 諸chư 過quá 去khứ 佛Phật

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 有hữu 一nhất 行hành 。 明minh 了liễu 因nhân 種chủng 子tử 。 若nhược 例lệ 上thượng 皆giai 有hữu 相tương/tướng 。 無vô 相tướng 。 非phi 有hữu 相tương/tướng 非phi 無vô 相tướng 。 至chí 心tâm 。 散tán 心tâm 等đẳng 五ngũ 乘thừa 種chủng 子tử 。 今kim 皆giai 開khai 入nhập 一nhất 實thật (# 云vân 云vân )# 。 至chí 心tâm 聞văn 一nhất 句cú 。 是thị 天thiên 業nghiệp 。 散tán 心tâm 聞văn 一nhất 句cú 。 是thị 人nhân 業nghiệp (# 云vân 云vân )# 。

問vấn 。

何hà 意ý 約ước 過quá 去khứ 佛Phật 門môn 。 廣quảng 明minh 五ngũ 乘thừa 耶da 。

答đáp 。

三tam 世thế 佛Phật 皆giai 有hữu 開khai 權quyền 。 但đãn 未vị 來lai 未vị 起khởi 。 現hiện 在tại 始thỉ 行hành 。 於ư 證chứng 義nghĩa 弱nhược 。 過quá 去khứ 開khai 權quyền 已dĩ 久cửu 。 受thọ 化hóa 之chi 人nhân 皆giai 成thành 四tứ 一nhất 。 並tịnh 於ư 十thập 方phương 施thí 權quyền 顯hiển 實thật 。 證chứng 義nghĩa 事sự 強cường/cưỡng 。 搆câu 之chi 虛hư 言ngôn 不bất 如như 驗nghiệm 之chi 以dĩ 實thật 。 故cố 於ư 過quá 去khứ 佛Phật 。 廣quảng 說thuyết 五ngũ 乘thừa 也dã 。

從tùng

未vị 來lai 諸chư 世Thế 尊Tôn

下hạ 。 第đệ 三tam 。 有hữu 六lục 行hành 半bán 。 頌tụng 上thượng 未vị 來lai 佛Phật 章chương 。 文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 頌tụng 開khai 三tam 。 後hậu 五ngũ 行hành 。 頌tụng 顯hiển 一nhất 。

度độ 脫thoát 諸chư 眾chúng 生sanh

者giả 。 一nhất 行hành 。 頌tụng 人nhân 一nhất 。

諸chư 佛Phật 本bổn 誓thệ 願nguyện

一nhất 行hành 。 頌tụng 行hành 一nhất 。 佛Phật 所sở 行hành 道Đạo 誓thệ 令linh 得đắc 此thử 道đạo 。 豈khởi 非phi 行hành 一nhất 。

未vị 來lai 世thế 諸chư 佛Phật

兩lưỡng 行hành 。 頌tụng 教giáo 一nhất 。

知tri 法pháp 常thường 無vô 性tánh

者giả 。 實thật 相tướng 常thường 住trụ 無vô 自tự 性tánh 。 乃nãi 至chí 無vô 無vô 因nhân 性tánh 。 無vô 性tánh 亦diệc 無vô 性tánh 。 是thị 名danh 無vô 性tánh 。

佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi

者giả 。 中trung 道đạo 無vô 性tánh 。 即tức 是thị 佛Phật 種chủng 。 迷mê 此thử 理lý 者giả 。 由do 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 則tắc 有hữu 眾chúng 生sanh 起khởi 。 解giải 此thử 理lý 者giả 。 由do 教giáo 行hành 為vi 緣duyên 。 則tắc 有hữu 正chánh 覺giác 起khởi 。 欲dục 起khởi 佛Phật 種chủng 須tu 一Nhất 乘Thừa 教giáo 。 此thử 即tức 頌tụng 教giáo 一nhất 也dã 。 又hựu 無vô 性tánh 者giả 即tức 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 也dã 。 佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi 者giả 。 即tức 是thị 緣duyên 了liễu 。 以dĩ 緣duyên 資tư 了liễu 正chánh 種chủng 得đắc 起khởi 。 一nhất 起khởi 一nhất 切thiết 起khởi 。 如như 此thử 三tam 性tánh 名danh 為vi 一Nhất 乘Thừa 也dã 。

是thị 法Pháp 住trụ 法Pháp 位vị

一nhất 行hành 。 頌tụng 理lý 一nhất 也dã 。 眾chúng 生sanh 。 正chánh 覺giác 一nhất 如như 無vô 二nhị 悉tất 不bất 出xuất 如như 。 皆giai 如như 法Pháp 為vi 位vị 也dã 。

世thế 間gian 相tướng 常thường 住trụ

者giả 。 出xuất 世thế 正chánh 覺giác 以dĩ 如như 為vi 位vị 。 亦diệc 以dĩ 如như 為vi 相tương/tướng 。 位vị 相tương/tướng 常thường 住trụ 。 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 以dĩ 如như 為vi 位vị 。 亦diệc 以dĩ 如như 為vi 相tương/tướng 。 豈khởi 不bất 常thường 住trụ 。 世thế 間gian 相tương/tướng 既ký 常thường 住trụ 。 豈khởi 非phi 理lý 一nhất 。 又hựu 釋thích 世thế 間gian 者giả 。 即tức 是thị 陰ấm 。 界giới 。 入nhập 也dã 。 常thường 住trụ 者giả 即tức 正chánh 因nhân 也dã 。 然nhiên 此thử 正chánh 因nhân 不bất 即tức 六lục 法pháp 。 緣duyên 了liễu 不bất 離ly 六lục 法pháp 。 正chánh 因nhân 常thường 故cố 緣duyên 了liễu 亦diệc 常thường 。 故cố 言ngôn 。

世thế 間gian 相tướng 常thường 住trụ

也dã 。

於ư 道Đạo 場Tràng 知tri 已dĩ

此thử 舉cử 果quả 釋thích 成thành 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 道Đạo 場Tràng 朗lãng 然nhiên 斯tư 理lý 久cửu 暢sướng 。 物vật 情tình 障chướng 重trọng 方phương 便tiện 施thí 三tam (# 云vân 云vân )# 。

從tùng

天thiên 人nhân 所sở 供cúng 養dường

下hạ 。 第đệ 四tứ 。 有hữu 四tứ 行hành 半bán 。 頌tụng 現hiện 在tại 佛Phật 章chương 。 上thượng 文văn 有hữu 四tứ 。 今kim 頌tụng 三tam 。 不bất 頌tụng 後hậu 結kết 。 初sơ 一nhất 行hành 半bán 。 頌tụng 為vi 化hóa 之chi 意ý 。 正chánh 為vi 安an 隱ẩn 眾chúng 生sanh 。 次thứ 。

知tri 第đệ 一nhất 寂tịch 滅diệt

下hạ 一nhất 行hành 。 頌tụng 上thượng 顯hiển 實thật 。 知tri 第đệ 一nhất 寂tịch 滅diệt 。 即tức 頌tụng 理lý 一nhất 。

其kỳ 實thật 為vì 佛Phật 乘Thừa

或hoặc 頌tụng 教giáo 一nhất 。 或hoặc 頌tụng 行hành 一nhất 。 後hậu 。

知tri 眾chúng 生sanh 諸chư 行hạnh

下hạ 二nhị 行hành 。 頌tụng 開khai 權quyền 。 如như 文văn 。

從tùng

今kim 我ngã 亦diệc 如như 是thị

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 有hữu 四tứ 十thập 三tam 行hành 半bán 。 頌tụng 釋Thích 迦Ca 章chương 。 上thượng 文văn 無vô 歎thán 法Pháp 希hy 有hữu 。 頌tụng 中trung 具cụ 六lục 。 但đãn 舊cựu 解giải 釋Thích 迦Ca 章chương 點điểm 出xuất 譬thí 本bổn 。 指chỉ 上thượng 本bổn 下hạ 文văn 義nghĩa 交giao 加gia 。 尋tầm 疏sớ/sơ 則tắc 目mục 眩huyễn 。 聽thính 說thuyết 則tắc 心tâm 亂loạn 。 鈍độn 者giả 致trí 惑hoặc 。 私tư 記ký 者giả 先tiên 撰soạn 置trí 前tiền 。 至chí 文văn 更cánh 帖# 。 庶thứ 以dĩ 自tự 鏡kính 耳nhĩ 。 然nhiên 釋Thích 迦Ca 章chương 偈kệ 凡phàm 兩lưỡng 意ý 。

一nhất 頌tụng 上thượng 。 二nhị 本bổn 下hạ 。 上thượng 根căn 已dĩ 悟ngộ 。 中trung 根căn 未vị 了liễu 。 故cố 須tu 作tác 諭dụ 還hoàn 譬thí 上thượng 法pháp 。 譬thí 不bất 孤cô 起khởi 承thừa 躡niếp 有hữu 由do 。 故cố 言ngôn 譬thí 本bổn 也dã 。 口khẩu 舊cựu 為vi 五ngũ 譬thí 。 一nhất 。 長trưởng 者giả 譬thí 。 二nhị 。 思tư 濟tế 譬thí 。 三tam 。 權quyền 誘dụ 譬thí 。 四tứ 。 平bình 等đẳng 譬thí 。 五ngũ 。 不bất 虛hư 譬thí 。 然nhiên 初sơ 是thị 總tổng 譬thí 非phi 獨độc 長trưởng 者giả 。 思tư 濟tế 是thị 救cứu 子tử 不bất 得đắc 義nghĩa 耳nhĩ 。 猶do 少thiểu 見kiến 火hỏa 譬thí 故cố 不bất 用dụng 。 瑤dao 師sư 云vân 。

〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 中trung 從tùng

諸chư 佛Phật 隨tùy 宜nghi 所sở 說thuyết

竟cánh 長trường/trưởng 行hành 。 正chánh 顯hiển 一Nhất 乘Thừa 真chân 實thật 。 凡phàm 有hữu 四tứ 章chương 。

一nhất 者giả 。 開khai 昔tích 四tứ 三tam 。 成thành 今kim 四tứ 一nhất 。 二nhị 。 以dĩ 五ngũ 濁trược 故cố 。 不bất 得đắc 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 三tam 。 從tùng 。

若nhược 我ngã 弟đệ 子tử 自tự 謂vị

下hạ 。 明minh 不bất 得đắc 者giả 。 四tứ 。 從tùng 。

汝nhữ 當đương 一nhất 心tâm 信tín 解giải

下hạ 。 明minh 不bất 虛hư 妄vọng 。 始thỉ 末mạt 言ngôn 異dị 。 以dĩ 意ý 求cầu 之chi 皆giai 實thật 也dã 。 下hạ 火hỏa 宅trạch 中trung 。 但đãn 譬thí 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 內nội 三tam 章chương 。

從tùng

譬thí 如như

下hạ 。 竟cánh 。

願nguyện 時thời 賜tứ 與dữ

是thị 第đệ 一nhất 譬thí 五ngũ 濁trược 章chương 。 從tùng 。

各các 賜tứ 諸chư 子tử 等đẳng 一nhất 大đại 車xa

竟cánh 。

得đắc 未vị 曾tằng 有hữu

是thị 第đệ 二nhị 譬thí 真chân 實thật 章chương 。 從tùng 。

是thị 長trưởng 者giả 等đẳng 賜tứ 諸chư 子tử

竟cánh 。

寧ninh 有hữu 虛hư 妄vọng 不phủ

是thị 第đệ 三tam 譬thí 不bất 虛hư 妄vọng 章chương 。

玄huyền 暢sướng 師sư 云vân 六lục 譬thí 。

一nhất 。 宅trạch 中trung 眾chúng 災tai 之chi 相tướng 。 二nhị 。 覺giác 者giả 唯duy 佛Phật 起khởi 一Nhất 乘Thừa 念niệm 。 三tam 。 眾chúng 生sanh 不bất 受thọ 。 為vi 說thuyết 怖bố 畏úy 之chi 事sự 。 四tứ 。 說thuyết 三tam 乘thừa 樂nhạo/nhạc/lạc 。 五ngũ 。 還hoàn 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 教giáo 。 六lục 結kết 不bất 虛hư 妄vọng 也dã 。

龍long 師sư 云vân 六lục 譬thí 。

一nhất 。 舍xá 宅trạch 父phụ 子tử 。 譬thí 佛Phật 王vương 三tam 界giới 化hóa 眾chúng 生sanh 也dã 。 二nhị 。 長trưởng 者giả 見kiến 火hỏa 。 譬thí 我ngã 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán 。 見kiến 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 也dã 。 三tam 。 長trưởng 者giả 救cứu 火hỏa 。 譬thí 佛Phật 三tam 七thất 欲dục 度độ 眾chúng 生sanh 。 不bất 得đắc 用dụng 大đại 也dã 。 四tứ 。 長trưởng 者giả 方phương 便tiện 誘dụ 以dĩ 三tam 車xa 。 譬thí 佛Phật 設thiết 三tam 乘thừa 教giáo 也dã 。 五ngũ 。 長trưởng 者giả 賜tứ 一nhất 大đại 車xa 。 譬thí 說thuyết 妙diệu 法Pháp 華hoa 。 六lục 。 不bất 虛hư 妄vọng 譬thí 也dã 。

火hỏa 宅trạch 十thập 譬thí 。

一nhất 。

今kim 我ngã 亦diệc 如như 是thị

二nhị 行hành 。 總tổng 頌tụng 上thượng 權quyền 實thật 。 為vi 下hạ 總tổng 譬thí 作tác 本bổn 。 二nhị 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 當đương 知tri

四tứ 行hành 。 頌tụng 上thượng 五ngũ 濁trược 。 為vi 下hạ 見kiến 火hỏa 譬thí 本bổn 。 三tam 。

我ngã 始thỉ 坐tọa 道Đạo 場Tràng

六lục 行hành 半bán 。 明minh 大Đại 乘Thừa 化hóa 不bất 得đắc 。 為vi 下hạ 救cứu 子tử 不bất 得đắc 譬thí 本bổn 。 四tứ 。

尋tầm 念niệm 過quá 去khứ 佛Phật

十thập 一nhất 行hành 。 明minh 三tam 乘thừa 化hóa 得đắc 。 為vi 下hạ 救cứu 子tử 得đắc 譬thí 本bổn 。 五ngũ 。

我ngã 見kiến 佛Phật 子tử 等đẳng

一nhất 行hành 。 明minh 大đại 機cơ 發phát 。 為vi 下hạ 見kiến 子tử 免miễn 難nạn 譬thí 本bổn 。 六lục 。

咸hàm 以dĩ 恭cung 敬kính 心tâm

一nhất 行hành 。 明minh 三tam 乘thừa 索sách 果quả 。 為vi 下hạ 諸chư 子tử 索sách 車xa 譬thí 本bổn 。 七thất 。

我ngã 即tức 作tác 是thị 念niệm

二nhị 行hành 一nhất 句cú 。 明minh 如Như 來Lai 歡hoan 喜hỷ 。 為vi 下hạ 長trưởng 者giả 歡hoan 喜hỷ 譬thí 本bổn 。 八bát 。

於ư 諸chư 菩Bồ 薩Tát 前tiền

三tam 句cú 。 明minh 為vi 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 為vi 下hạ 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 譬thí 本bổn 。 九cửu 。

菩Bồ 薩Tát 聞văn 是thị 法Pháp

一nhất 行hành 。 明minh 眾chúng 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 為vi 下hạ 諸chư 子tử 得đắc 車xa 歡hoan 喜hỷ 譬thí 本bổn 。 十thập 。

汝nhữ 等đẳng 勿vật 有hữu 疑nghi

一nhất 行hành 半bán 。 明minh 佛Phật 無vô 虛hư 妄vọng 。 為vi 下hạ 長trưởng 者giả 不bất 虛hư 譬thí 本bổn 也dã 。 有hữu 人nhân 評bình 之chi 。 若nhược 以dĩ 句cú 判phán 應ưng 有hữu 十thập 九cửu 句cú 。 若nhược 以dĩ 義nghĩa 判phán 則tắc 有hữu 六lục 義nghĩa 。

一nhất 。 總tổng 。 二nhị 。 見kiến 火hỏa 。 三tam 。 一Nhất 乘Thừa 化hóa 不bất 得đắc 。 四tứ 。 三tam 乘thừa 化hóa 得đắc 。 五ngũ 。 還hoàn 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 六lục 。 不bất 虛hư 。 自tự 餘dư 攝nhiếp 入nhập 六lục 義nghĩa 之chi 內nội 。 又hựu 十thập 譬thí 則tắc 法pháp 譬thí 參tham 差sai 。 法pháp 說thuyết 中trung 索sách 車xa 在tại 前tiền 。 父phụ 喜hỷ 在tại 後hậu 。 譬thí 說thuyết 中trung 父phụ 喜hỷ 在tại 前tiền 。 索sách 車xa 在tại 後hậu 。 雖tuy 欲dục 會hội 通thông 。 終chung 成thành 迂# 迴hồi 。 又hựu 大đại 小tiểu 相tương 違vi 。 法pháp 說thuyết 見kiến 大đại 機cơ 動động 故cố 喜hỷ 。 譬thí 說thuyết 見kiến 小tiểu 緣duyên 免miễn 難nạn 故cố 喜hỷ 。 法pháp 說thuyết 明minh 大đại 因nhân 。 譬thí 說thuyết 敘tự 小tiểu 果quả 。 法pháp 說thuyết 大đại 障chướng 將tương 傾khuynh 。 譬thí 說thuyết 小tiểu 難nạn/nan 已dĩ 離ly 。 義nghĩa 勢thế 乖quai 各các 。 又hựu 有hữu 無vô 異dị 故cố 。 法pháp 說thuyết 中trung 敘tự 上thượng 根căn 易dị 悟ngộ 。 故cố 無vô 索sách 車xa 。 譬thí 說thuyết 明minh 中trung 根căn 猶do 惑hoặc 。 故cố 有hữu 索sách 車xa 。 若nhược 引dẫn 恭cung 敬kính 為vi 索sách 車xa 者giả 。 殊thù 不bất 體thể 文văn 意ý 。 今kim 無vô 此thử 四tứ 失thất 。 然nhiên 有hữu 無vô 者giả 。 長trường/trưởng 行hành 有hữu 五ngũ 。

一nhất 。 開khai 三tam 。 二nhị 。 顯hiển 一nhất 。 三tam 。 五ngũ 濁trược 。 四tứ 。 真chân 偽ngụy 。 五ngũ 。 不bất 虛hư 。 偈kệ 亦diệc 五ngũ 。 但đãn 長trường/trưởng 行hành 有hữu 真chân 偽ngụy 。 偈kệ 則tắc 無vô 。 偈kệ 有hữu 歎thán 法Pháp 。 長trường/trưởng 行hành 則tắc 無vô 。 互hỗ 現hiện 耳nhĩ 。 次thứ 第đệ 者giả 。 長trường/trưởng 行hành 先tiên 開khai 三tam 。 後hậu 顯hiển 一nhất 。 偈kệ 先tiên 顯hiển 一nhất 。 後hậu 開khai 三tam 。 開khai 合hợp 者giả 。 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 。 為vi 總tổng 譬thí 本bổn 。 二nhị 偈kệ 合hợp 而nhi 不bất 開khai 。 次thứ 離ly 五ngũ 濁trược 文văn 。 為vi 四tứ 譬thí 之chi 本bổn 。 開khai 而nhi 不bất 合hợp 。 不bất 虛hư 為vi 不bất 虛hư 譬thí 本bổn 。 不bất 合hợp 不bất 開khai 。 明minh 取thủ 捨xả 。 四tứ 段đoạn 經kinh 文văn 為vi 六lục 譬thí 之chi 本bổn 。 取thủ 而nhi 不bất 捨xả 。 歎thán 法Pháp 一nhất 章chương 非phi 六lục 譬thí 。 故cố 捨xả 而nhi 不bất 取thủ 。 論luận 總tổng 別biệt 。 初sơ 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 。 總tổng 敘tự 釋Thích 迦Ca 一nhất 化hóa 教giáo 門môn 。 從tùng 五ngũ 濁trược 去khứ 。 皆giai 屬thuộc 別biệt 譬thí 也dã 。 次thứ 本bổn 迹tích 者giả 。 總tổng 敘tự 佛Phật 教giáo 總tổng 含hàm 本bổn 迹tích 。 從tùng 五ngũ 濁trược 去khứ 別biệt 明minh 本bổn 迹tích 。 五ngũ 濁trược 一nhất 章chương 正chánh 明minh 居cư 法Pháp 身thân 本bổn 。 見kiến 眾chúng 生sanh 苦khổ 起khởi 大đại 悲bi 。 從tùng 一Nhất 乘Thừa 化hóa 不bất 得đắc 者giả 。 垂thùy 迹tích (# 云vân 云vân )# 。 今kim 謂vị 迹tích 門môn 大đại 意ý 。 正chánh 是thị 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 。 前tiền 直trực 法pháp 說thuyết 上thượng 根căn 即tức 悟ngộ 解giải 。 中trung 。 下hạ 未vị 悟ngộ 更cánh 為vi 作tác 譬thí 。 譬thí 於ư 三tam 一nhất 令linh 得đắc 曉hiểu 了liễu 。 前tiền 法pháp 說thuyết 中trung 既ký 略lược 廣quảng 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 。 後hậu 譬thí 說thuyết 中trung 亦diệc 應ưng 略lược 廣quảng 許hứa 三tam 賜tứ 一nhất 。 因nhân 緣duyên 中trung 亦diệc 應ưng 引dẫn 三tam 入nhập 一nhất 。 若nhược 作tác 三tam 譬thí 。 六lục 譬thí 。 十thập 譬thí 。 於ư 三tam 周chu 之chi 文văn 不bất 合hợp 。 於ư 四tứ 人nhân 信tín 解giải 乖quai 離ly 。 是thị 所sở 不bất 用dụng 。

今kim 明minh 頌tụng 釋Thích 迦Ca 章chương 中trung 。 大đại 分phân 為vi 兩lưỡng 。

初sơ 。 從tùng 。

今kim 我ngã 亦diệc 如như 是thị

下hạ 兩lưỡng 行hành 偈kệ 。 略lược 頌tụng 上thượng 權quyền 實thật 。 為vi 下hạ 總tổng 譬thí 作tác 本bổn 。 第đệ 二nhị 從tùng 。

我ngã 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán 見kiến

下hạ 。 有hữu 四tứ 十thập 一nhất 行hành 半bán 偈kệ 。 廣quảng 頌tụng 上thượng 六lục 義nghĩa 。 為vi 下hạ 別biệt 譬thí 作tác 本bổn 。 今kim 約ước 總tổng 頌tụng 中trung 即tức 有hữu 六lục 意ý 。 得đắc 為vi 總tổng 譬thí 六lục 義nghĩa 作tác 本bổn 。 偈kệ 云vân 。

今kim 我ngã 亦diệc 如như 是thị

我ngã 即tức 釋Thích 迦Ca 。 是thị 一nhất 化hóa 之chi 主chủ 。 為vi 下hạ 有hữu 大đại 長trưởng 者giả 譬thí 作tác 本bổn 。

安an 隱ẩn

者giả 。 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 樂lạc 住trụ 處xứ 。 此thử 處xứ 寂tịch 靜tĩnh 無vô 五ngũ 濁trược 障chướng 。 故cố 名danh 安an 隱ẩn 。 安an 隱ẩn 即tức 對đối 不bất 安an 隱ẩn 。 不bất 安an 隱ẩn 即tức 三tam 界giới 生sanh 死tử 。 行hành 化hóa 之chi 所sở 。 有hữu 五ngũ 濁trược 障chướng 名danh 不bất 安an 隱ẩn 。 即tức 為vi 下hạ 火hỏa 宅trạch 譬thí 作tác 本bổn 。 眾chúng 生sanh 即tức 是thị 五ngũ 道đạo 。 受thọ 化hóa 之chi 徒đồ 。 為vi 下hạ 五ngũ 百bách 人nhân 譬thí 作tác 本bổn 。 又hựu 安an 隱ẩn 者giả 。 即tức 是thị 安an 隱ẩn 法pháp 。 還hoàn 對đối 不bất 安an 隱ẩn 法pháp 。 不bất 安an 隱ẩn 法pháp 即tức 五ngũ 濁trược 法pháp 也dã 。 為vi 下hạ 火hỏa 起khởi 譬thí 作tác 本bổn 。

種chủng 種chủng 法Pháp 門môn

即tức 對đối 不bất 種chủng 種chủng 。 為vi 下hạ 唯duy 有hữu 一nhất 門môn 譬thí 作tác 本bổn 。

知tri 眾chúng 生sanh 性tánh 欲dục

者giả 。 即tức 是thị 五ngũ 道đạo 根căn 性tánh 有hữu 。 三tam 乘thừa 差sai 別biệt 。 為vi 下hạ 三tam 十thập 子tử 譬thí 作tác 本bổn 。 向hướng 上thượng 即tức 是thị 略lược 頌tụng 。 向hướng 下hạ 即tức 是thị 總tổng 譬thí 本bổn 。 本bổn 末mạt 相tương/tướng 承thừa 文văn 義nghĩa 整chỉnh 足túc 。 譬thí 中trung 當đương 更cánh 引dẫn 上thượng 證chứng 下hạ (# 云vân 云vân )# 。 從tùng 廣quảng 頌tụng 上thượng 六lục 義nghĩa 中trung 。 分phần/phân 文văn 為vi 四tứ 。 作tác 下hạ 別biệt 譬thí 本bổn 。

初sơ 從tùng

我ngã 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán

下hạ 四tứ 行hành 。 廣quảng 頌tụng 上thượng 五ngũ 濁trược 。 為vi 下hạ 見kiến 火hỏa 譬thí 本bổn 。 二nhị 。 從tùng 。

我ngã 始thỉ 坐tọa 道Đạo 場Tràng

下hạ 十thập 七thất 行hành 半bán 。 廣quảng 頌tụng 上thượng 於ư 一nhất 開khai 三tam 。 為vi 下hạ 寢tẩm 大đại 施thí 小tiểu 譬thí 作tác 本bổn 。 三tam 。 從tùng 。

我ngã 見kiến 佛Phật 子tử 等đẳng

六lục 行hành 。 廣quảng 頌tụng 上thượng 顯hiển 實thật 。 為vi 下hạ 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 譬thí 作tác 本bổn 。 四tứ 。 從tùng 。

如như 三tam 世thế 諸chư 佛Phật

下hạ 有hữu 五ngũ 行hành 半bán 。 廣quảng 頌tụng 上thượng 歎thán 法Pháp 希hy 有hữu 。 次thứ 有hữu 二nhị 行hành 半bán 正chánh 頌tụng 上thượng 不bất 虛hư 。 次thứ 有hữu 六lục 行hành 頌tụng 上thượng 敦đôn 信tín 。 此thử 三tam 意ý 合hợp 為vi 下hạ 不bất 虛hư 譬thí 作tác 本bổn 。 而nhi 正chánh 用dụng 二nhị 行hành 半bán 頌tụng 不bất 虛hư 。 為vi 下hạ 不bất 虛hư 譬thí 作tác 本bổn 。 大đại 概khái 如như 此thử 細tế 派phái 更cánh 開khai 。 初sơ 頌tụng 五ngũ 濁trược 中trung 有hữu 三tam 意ý 。

初sơ 有hữu 半bán 行hành 一nhất 字tự 。 明minh 佛Phật 眼nhãn 觀quán 見kiến 。 為vi 後hậu 長trưởng 者giả 能năng 見kiến 譬thí 作tác 本bổn 。 次thứ 。

六lục 道đạo 眾chúng 生sanh

下hạ 。 有hữu 二nhị 行hành 三tam 句cú 四tứ 字tự 。 明minh 所sở 見kiến 五ngũ 濁trược 。 為vi 後hậu 所sở 見kiến 火hỏa 譬thí 作tác 本bổn 。 次thứ 。

為vì 是thị 眾chúng 生sanh

下hạ 。 第đệ 三tam 有hữu 半bán 行hành 。 明minh 起khởi 大đại 悲bi 。 為vi 後hậu 長trưởng 者giả 驚kinh 入nhập 火hỏa 宅trạch 譬thí 作tác 本bổn 。 二nhị 。

我ngã 始thỉ 坐tọa

下hạ 。 若nhược 頌tụng 開khai 三tam 者giả 更cánh 開khai 二nhị 意ý 。

初sơ 有hữu 六lục 行hành 半bán 。 念niệm 用dụng 大Đại 乘Thừa 化hóa 不bất 得đắc 。 為vi 下hạ 身thân 手thủ 有hữu 力lực 而nhi 不bất 用dụng 之chi 。 寢tẩm 大đại 譬thí 作tác 本bổn 。 次thứ 。

尋tầm 念niệm 過quá 去khứ

下hạ 有hữu 十thập 一nhất 行hành 。 念niệm 同đồng 諸chư 佛Phật 三tam 乘thừa 化hóa 。 為vi 後hậu 設thiết 三tam 車xa 施thí 小tiểu 譬thí 作tác 本bổn 。 三tam 頌tụng 上thượng 顯hiển 實thật 中trung 。 更cánh 開khai 四tứ 意ý 。

初sơ

舍Xá 利Lợi 弗Phất 當đương 知tri 。 我ngã 見kiến 佛Phật 子tử 。

下hạ 二nhị 行hành 。 明minh 大Đại 乘Thừa 機cơ 動động 。 為vi 後hậu 索sách 車xa 譬thí 作tác 本bổn 。 次thứ 。

我ngã 即tức 作tác

下hạ 。 第đệ 二nhị 有hữu 兩lưỡng 行hành 一nhất 句cú 。 明minh 佛Phật 歡hoan 喜hỷ 。 為vi 後hậu 見kiến 子tử 免miễn 難nạn 譬thí 作tác 本bổn 。 次thứ 。

於ư 諸chư 菩Bồ 薩Tát

下hạ 。 第đệ 三tam 三tam 句cú 。 正chánh 顯hiển 實thật 。 為vi 後hậu 等đẳng 賜tứ 一nhất 大đại 車xa 譬thí 作tác 本bổn 。 次thứ 。

菩Bồ 薩Tát 聞văn 是thị

下hạ 第đệ 四tứ 一nhất 行hành 。 明minh 受thọ 行hành 悟ngộ 入nhập 。 為vi 後hậu 諸chư 子tử 得đắc 一nhất 大đại 車xa 歡hoan 喜hỷ 譬thí 作tác 本bổn 。 頌tụng 上thượng 不bất 虛hư 直trực 為vi 下hạ 不bất 虛hư 譬thí 作tác 本bổn 。 不bất 論luận 開khai 也dã 。 又hựu 一nhất 時thời 大đại 開khai 為vi 三tam 譬thí 。

初sơ

今kim 我ngã 亦diệc 如như 是thị

兩lưỡng 行hành 。 合hợp 而nhi 不bất 離ly 。 為vi 下hạ 總tổng 譬thí 作tác 本bổn 。 二nhị 。 從tùng 。

我ngã 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán

下hạ 。 離ly 而nhi 不bất 合hợp 。 為vi 下hạ 別biệt 譬thí 作tác 本bổn 。 三tam 。 不bất 虛hư 譬thí 不bất 離ly 不bất 合hợp 。 為vi 不bất 虛hư 譬thí 作tác 本bổn 。 若nhược 承thừa 上thượng 本bổn 下hạ 略lược 廣quảng 二nhị 頌tụng 。 則tắc 通thông 三tam 周chu 及cập 信tín 解giải 中trung 。 文văn 之chi 與dữ 義nghĩa 悉tất 皆giai 不bất 闕khuyết 。 若nhược 約ước 廣quảng 頌tụng 。 更cánh 開khai 四tứ 意ý 頌tụng 上thượng 四tứ 義nghĩa 。 為vi 下hạ 四tứ 譬thí 作tác 本bổn 。 此thử 亦diệc 通thông 三tam 周chu 及cập 信tín 解giải 中trung 文văn 義nghĩa 不bất 闕khuyết 。 若nhược 更cánh 子tử 派phái 。 開khai 頌tụng 五ngũ 濁trược 中trung 為vi 三tam 。 開khai 頌tụng 方phương 便tiện 中trung 為vi 二nhị 。 開khai 頌tụng 顯hiển 實thật 中trung 為vi 四tứ 。 不bất 虛hư 中trung 但đãn 一nhất 。 合hợp 成thành 十thập 意ý 。 作tác 下hạ 十thập 譬thí 之chi 本bổn 。 此thử 之chi 十thập 意ý 但đãn 在tại 法pháp 。 譬thí 兩lưỡng 周chu 。 信tín 解giải 及cập 因nhân 緣duyên 中trung 其kỳ 文văn 則tắc 闕khuyết 。 故cố 作tác 三tam 節tiết 開khai 章chương 承thừa 上thượng 本bổn 下hạ 。 非phi 是thị 無vô 趣thú 漫mạn 作tác 。 頌tụng 略lược 中trung 初sơ 一nhất 行hành 。 頌tụng 上thượng 顯hiển 實thật 。 後hậu 一nhất 行hành 頌tụng 上thượng 開khai 權quyền 。 此thử 文văn 雖tuy 窄# 。 具cụ 頌tụng 四tứ 一nhất 。

今kim 我ngã 亦diệc 如như 是thị

如như 於ư 諸chư 佛Phật 之chi 是thị 。 同đồng 以dĩ 一nhất 實thật 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 此thử 是thị 總tổng 頌tụng 顯hiển 實thật 也dã 。

安an 隱ẩn

者giả 。 涅Niết 槃Bàn 祕bí 藏tạng 是thị 安an 隱ẩn 處xứ 。 佛Phật 自tự 住trụ 其kỳ 中trung 。 亦diệc 安an 置trí 眾chúng 生sanh 。 入nhập 祕bí 密mật 藏tạng 。 安an 隱ẩn 處xứ 即tức 頌tụng 理lý 一nhất 。 眾chúng 生sanh 即tức 頌tụng 人nhân 一nhất 。 種chủng 種chủng 法Pháp 門môn 。 入nhập 於ư 佛Phật 道Đạo 。 即tức 頌tụng 行hành 一nhất 。 宣tuyên 示thị 即tức 教giáo 一nhất 。

智trí 慧tuệ 力lực

者giả 。 即tức 權quyền 智trí 力lực 也dã 。

知tri 眾chúng 生sanh 性tánh 欲dục

者giả 。 鑒giám 小tiểu 機cơ 也dã 。

方phương 便tiện 說thuyết 諸chư 法Pháp

者giả 。 正chánh 施thí 權quyền 也dã 。

皆giai 令linh 得đắc 歡hoan 喜hỷ

者giả 。 隨tùy 宜nghi 稱xưng 機cơ 也dã 。 二nhị 偈kệ 雖tuy 略lược 。 收thu 佛Phật 一nhất 化hóa 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 原nguyên 始thỉ 要yếu 終chung 罄khánh 無vô 不bất 盡tận 。 故cố 稱xưng 略lược 頌tụng 為vi 下hạ 總tổng 譬thí 本bổn 也dã 。

二nhị 。 從tùng 。

我ngã 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán

下hạ 。 四tứ 十thập 一nhất 行hành 半bán 。 廣quảng 頌tụng 上thượng 六lục 義nghĩa 。 舊cựu 以dĩ 最tối 後hậu 七thất 行hành 。 是thị 法pháp 說thuyết 流lưu 通thông 。 今kim 不bất 用dụng 。 用dụng 頌tụng 歎thán 法Pháp 敦đôn 信tín 耳nhĩ 。 初sơ 四tứ 行hành 。 頌tụng 上thượng 五ngũ 濁trược 開khai 三tam 。 次thứ 第đệ 二nhị 。 十thập 七thất 行hành 半bán 。 頌tụng 施thí 方phương 便tiện 化hóa 。 次thứ 第đệ 三tam 。 六lục 行hành 。 頌tụng 上thượng 顯hiển 實thật 。 次thứ 第đệ 四tứ 。 五ngũ 行hành 半bán 。 頌tụng 上thượng 歎thán 法Pháp 希hy 有hữu 。 釋Thích 迦Ca 章chương 雖tuy 無vô 。 指chỉ 諸chư 佛Phật 章chương 中trung 也dã 。 次thứ 第đệ 五ngũ 。 二nhị 行hành 半bán 。 頌tụng 上thượng 不bất 虛hư 。 次thứ 第đệ 六lục 。 六lục 行hành 。 頌tụng 上thượng 敦đôn 信tín 。 初sơ 四tứ 行hành 頌tụng 五ngũ 濁trược 。 上thượng 文văn 有hữu 四tứ 。

唱xướng 數số 。 列liệt 名danh 。 出xuất 體thể 。 結kết 釋thích 。 今kim 但đãn 頌tụng 數số 。 名danh 。 體thể 三tam 也dã 。 上thượng 云vân 為vi 五ngũ 濁trược 故cố 說thuyết 三tam 。 今kim 云vân 為vi 五ngũ 濁trược 故cố 出xuất 世thế 。 出xuất 世thế 本bổn 應ưng 說thuyết 大đại 。 障chướng 不bất 獲hoạch 已dĩ 。 故cố 前tiền 說thuyết 小tiểu 。 此thử 又hựu 為vi 三tam 。

初sơ 十thập 一nhất 字tự 。 明minh 佛Phật 有hữu 能năng 見kiến 之chi 眼nhãn 。 次thứ 第đệ 二nhị 。

六lục 道đạo

下hạ 二nhị 行hành 三tam 句cú 四tứ 字tự 。 明minh 所sở 見kiến 五ngũ 濁trược 。 次thứ 第đệ 三tam 。

為vì 是thị 眾chúng 生sanh

下hạ 有hữu 半bán 行hành 。 明minh 起khởi 大đại 悲bi 應ưng 赴phó 。 初sơ 十thập 一nhất 字tự 。

我ngã 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán 見kiến

者giả 。 下hạ 文văn 云vân 。

長trưởng 者giả 在tại 門môn 外ngoại 立lập

舉cử 下hạ 證chứng 上thượng 。 知tri 佛Phật 在tại 法Pháp 身thân 之chi 地địa 。 以dĩ 常thường 寂tịch 佛Phật 眼nhãn 圓viên 照chiếu 群quần 機cơ 。 若nhược 根căn 利lợi 濁trược 輕khinh 。 則tắc 以dĩ 盧lô 舍xá 那na 像tượng 。 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 法Pháp 。 若nhược 根căn 鈍độn 濁trược 重trọng/trùng 。 則tắc 脫thoát 瓔anh 珞lạc 以dĩ 老lão 比Bỉ 丘Khâu 像tượng 。 驚kinh 入nhập 火hỏa 宅trạch 。 方phương 便tiện 開khai 三tam 。 秖kỳ 是thị 于vu 時thời 鑒giám 機cơ 。 故cố 言ngôn 。

我ngã 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán 見kiến

也dã 。 若nhược 觀quán 色sắc 法pháp 應ứng 用dụng 天thiên 眼nhãn 。 若nhược 分phân 別biệt 根căn 機cơ 應ứng 用dụng 法Pháp 眼nhãn 。 云vân 何hà 言ngôn 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 見kiến 耶da 。 佛Phật 眼nhãn 圓viên 通thông 舉cử 勝thắng 兼kiêm 劣liệt 。 又hựu 四tứ 眼nhãn 入nhập 佛Phật 眼nhãn 皆giai 名danh 佛Phật 眼nhãn 云vân 云vân )# 。

六lục 道đạo 眾chúng 生sanh

下hạ 。 第đệ 二nhị 。 有hữu 二nhị 行hành 三tam 句cú 四tứ 字tự 。 明minh 所sở 見kiến 五ngũ 濁trược 。

貧bần 窮cùng 無vô 福phước 慧tuệ

半bán 行hành 。 頌tụng 眾chúng 生sanh 濁trược 。

入nhập 生sanh 死tử 險hiểm 道đạo 。 相tương 續tục 苦khổ 不bất 斷đoạn

此thử 頌tụng 命mạng 濁trược 。

深thâm 著trước 於ư 五ngũ 欲dục

一nhất 行hành 。 頌tụng 煩phiền 惱não 濁trược 。

不bất 求cầu 大đại 勢thế 佛Phật 。 及cập 與dữ 斷đoạn 苦khổ 法Pháp

此thử 頌tụng 劫kiếp 濁trược 。

深thâm 入nhập 諸chư 邪tà 見kiến 。 以dĩ 苦khổ 欲dục 捨xả 苦khổ

此thử 頌tụng 見kiến 濁trược 。 或hoặc 云vân 五ngũ 熱nhiệt 炙chích 身thân 。 欲dục 望vọng 捨xả 苦khổ 反phản 得đắc 苦khổ 報báo 。 或hoặc 云vân 諸chư 見kiến 即tức 是thị 受thọ 。 受thọ 即tức 是thị 苦khổ 。 行hành 此thử 苦khổ 因nhân 望vọng 欲dục 捨xả 苦khổ 。 豈khởi 可khả 得đắc 耶da 。 《# 普phổ 曜diệu 》# 曰viết 。

五ngũ 道đạo 源nguyên 來lai 。 五Ngũ 戒Giới 為vi 人nhân 。 十Thập 善Thiện 生sanh 天thiên 。 慳san 貪tham 墮đọa 餓ngạ 鬼quỷ 。 觝để 突đột 墮đọa 畜súc 生sanh 。 十thập 惡ác 墮đọa 地địa 獄ngục 。

無vô 五ngũ 趣thú 五ngũ 陰ấm 六lục 衰suy 。 則tắc 是thị 泥Nê 洹Hoàn 。 不bất 處xử 生sanh 死tử 。 不bất 住trụ 泥Nê 洹Hoàn 。 便tiện 受thọ 菩Bồ 提Đề 決quyết 。 毘tỳ 曇đàm 《# 毘tỳ 婆bà 沙sa 》# 第đệ 七thất 云vân 。

地địa 獄ngục 中trung 人nhân 。 初sơ 生sanh 時thời 念niệm 云vân 。 昔tích 聞văn 沙Sa 門Môn 說thuyết 。 貪tham 欲dục 是thị 地địa 獄ngục 過quá 惡ác 大đại 可khả 畏úy 處xứ 。 我ngã 昔tích 不bất 斷đoạn 貪tham 欲dục 。 今kim 受thọ 此thử 劇kịch 惱não 。

此thử 舉cử 貪tham 欲dục 是thị 地địa 獄ngục 因nhân 也dã 。 又hựu 云vân 。

五ngũ 道đạo 各các 有hữu 自tự 爾nhĩ 法pháp 。 地địa 獄ngục 色sắc 斷đoạn 還hoàn 續tục 。 畜súc 生sanh 能năng 飛phi 虛hư 空không 。 餓ngạ 鬼quỷ 施thí 摶đoàn 食thực 時thời 能năng 來lai 到đáo 人nhân 中trung 。 人nhân 中trung 有hữu 勇dũng 健kiện 。 念niệm 力lực 。 梵Phạm 行hạnh 。 勇dũng 健kiện 者giả 。 不bất 見kiến 果quả 而nhi 廣quảng 能năng 修tu 因nhân 。 念niệm 力lực 者giả 。 久cửu 遠viễn 所sở 作tác 而nhi 能năng 憶ức 。 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 能năng 得đắc 解giải 脫thoát 。 達đạt 分phần/phân 得đắc 正chánh 決quyết 定định 。 天thiên 中trung 有hữu 自tự 然nhiên 隨tùy 意ý 。 所sở 須tu 即tức 得đắc (# 云vân 云vân )# 。

地địa 獄ngục 中trung 。 成thành 就tựu 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 煩phiền 惱não 業nghiệp 及cập 善thiện 。 而nhi 不bất 現hiện 前tiền 行hành 。 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 。 成thành 就tựu 地địa 獄ngục 煩phiền 惱não 業nghiệp 及cập 不bất 善thiện 。 而nhi 不bất 現hiện 前tiền 行hành 。 舉cử 上thượng 。 舉cử 下hạ 。 中trung 間gian 可khả 知tri 。 地địa 獄ngục 此thử 方phương 名danh 。 胡hồ 稱xưng 泥nê 犁lê 者giả 。 秦tần 言ngôn 無vô 有hữu 。 無vô 有hữu 喜hỷ 樂lạc 。 無vô 氣khí 味vị 。 無vô 歡hoan 。 無vô 利lợi 。 故cố 云vân 無vô 有hữu 。 或hoặc 言ngôn 卑ty 下hạ 。 或hoặc 言ngôn 墮đọa 落lạc 。 中trung 陰ấm 倒đảo 懸huyền 諸chư 根căn 皆giai 毀hủy 壞hoại 故cố 。 或hoặc 言ngôn 無vô 者giả 。 更cánh 無vô 赦xá 處xứ 。 獄ngục 卒tốt 是thị 變biến 化hóa 令linh 見kiến 。 非phi 眾chúng 生sanh 數số 。 初sơ 將tương 罪tội 人nhân 縛phược 至chí 閻diêm 王vương 所sở 者giả 。 是thị 眾chúng 生sanh 數số 。 若nhược 受thọ 苦khổ 時thời 。 非phi 眾chúng 生sanh 數số 。 如như 此thử 解giải 者giả 初sơ 皆giai 正chánh 語ngữ 。 若nhược 受thọ 苦khổ 痛thống 聲thanh 不bất 復phục 可khả 分phân 別biệt 。 畜súc 生sanh 者giả 形hình 傍bàng 。 行hành 傍bàng 故cố 名danh 畜súc 生sanh 。 又hựu 畜súc 生sanh 者giả 名danh 遍biến 有hữu 。 遍biến 有hữu 五ngũ 道đạo 中trung 。 四tứ 天thiên 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 悉tất 有hữu 。 而nhi 上thượng 天thiên 所sở 乘thừa 象tượng 馬mã 等đẳng 。 是thị 福phước 業nghiệp 化hóa 作tác 。 非phi 眾chúng 生sanh 數số 也dã 。 又hựu 畜súc 生sanh 者giả 名danh 盲manh 冥minh 。 盲manh 冥minh 者giả 。 無vô 明minh 多đa 故cố 名danh 畜súc 生sanh 。 劫kiếp 初sơ 時thời 皆giai 解giải 聖thánh 語ngữ 。 後hậu 飲ẩm 食thực 異dị 。 諂siểm 心tâm 而nhi 語ngữ 皆giai 變biến 。 或hoặc 不bất 復phục 能năng 語ngữ 。 鬼quỷ 者giả 胡hồ 言ngôn 闍xà 梨lê 多đa 。 秦tần 言ngôn 祖tổ 父phụ 。 眾chúng 生sanh 最tối 初sơ 生sanh 彼bỉ 道đạo 名danh 祖tổ 父phụ 。 後hậu 生sanh 者giả 亦diệc 名danh 祖tổ 父phụ 。 又hựu 慳san 貪tham 墮đọa 此thử 趣thú 。 此thử 趣thú 多đa 饑cơ 渴khát 。 故cố 名danh 餓ngạ 鬼quỷ 。 亦diệc 被bị 諸chư 天thiên 驅khu 使sử 。 亦diệc 希hy 望vọng 飲ẩm 食thực 故cố 名danh 餓ngạ 鬼quỷ 。 人nhân 者giả 胡hồ 言ngôn 摩ma 㝹nậu 奢xa 。 此thử 云vân 意ý 。 昔tích 頂đảnh 生sanh 王vương 初sơ 化hóa 。 諸chư 有hữu 所sở 作tác 。 當đương 善thiện 思tư 惟duy 。 善thiện 籌trù 量lượng 。 善thiện 憶ức 念niệm 。 即tức 如như 王vương 教giáo 。 諸chư 有hữu 所sở 作tác 。 先tiên 思tư 量lượng 憶ức 念niệm 。 故cố 名danh 人nhân 為vi 意ý 。 又hựu 人nhân 能năng 息tức 意ý 。 能năng 修tu 道Đạo 得đắc 達đạt 分phần/phân 。 又hựu 云vân 。

人nhân 名danh 慢mạn 。 五ngũ 道đạo 中trung 多đa 慢mạn 者giả 稱xưng 人nhân 趣thú 也dã 。 阿a 修tu 羅la 者giả 。 修tu 羅la 名danh 天thiên 。 阿a 言ngôn 非phi 。 非phi 天thiên 故cố 稱xưng 阿a 修tu 羅la 。 又hựu 修tu 羅la 名danh 端đoan 正chánh 。 彼bỉ 不bất 端đoan 正chánh 故cố 。 言ngôn 阿a 修tu 羅la 。 修tu 羅la 名danh 酒tửu 。 阿a 之chi 言ngôn 無vô 。 彼bỉ 無vô 酒tửu 故cố 言ngôn 阿a 修tu 羅la 也dã 。 天thiên 者giả 。 天thiên 然nhiên 自tự 然nhiên 勝thắng 。 樂nhạo/nhạc/lạc 勝thắng 。 身thân 勝thắng 故cố 天thiên 名danh 勝thắng 。 眾chúng 事sự 悉tất 勝thắng 餘dư 趣thú 。 常thường 以dĩ 光quang 自tự 照chiếu 故cố 名danh 為vi 天thiên 。 又hựu 天thiên 者giả 天thiên 然nhiên 自tự 然nhiên 。 《# 阿a 含hàm 》# 云vân 。

眾chúng 生sanh 是thị 假giả 名danh 。 界giới 是thị 法pháp 。 五ngũ 趣thú 眾chúng 生sanh 。 與dữ 法Pháp 界Giới 和hòa 合hợp 。 若nhược 眾chúng 生sanh 行hành 不bất 善thiện 心tâm 時thời 與dữ 不bất 善thiện 界giới 俱câu 。 行hành 善thiện 心tâm 時thời 與dữ 善thiện 界giới 俱câu 。 行hành 勝thắng 心tâm 時thời 與dữ 勝thắng 界giới 俱câu 。 行hành 鄙bỉ 心tâm 時thời 與dữ 鄙bỉ 界giới 俱câu 。 是thị 故cố 比Bỉ 丘Khâu 。 當đương 作tác 是thị 學học 。 善thiện 種chủng 種chủng 界giới 。

前tiền 是thị 因nhân 緣duyên 釋thích 六lục 趣thú 。 後hậu 似tự 觀quán 心tâm 釋thích 六lục 趣thú 也dã 。

為vì 是thị 眾chúng 生sanh 故cố

下hạ 。 第đệ 三tam 。 有hữu 半bán 行hành 。 明minh 起khởi 大đại 悲bi 。

而nhi 起khởi 大đại 悲bi 心tâm

者giả 。 上thượng 舉cử 能năng 見kiến 。 次thứ 明minh 所sở 見kiến 。 今kim 明minh 大đại 悲bi 熏huân 心tâm 。 應ưng 入nhập 三tam 界giới 施thi 設thiết 方phương 便tiện 。 引dẫn 趣thú 佛Phật 慧tuệ 也dã 。

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 文Văn 句Cú 卷quyển 第đệ 四tứ 下hạ