妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 玄Huyền 義Nghĩa 釋Thích 籤 ( 第Đệ 卷Quyển 第Đệ 卷Quyển )
Quyển 0003
隋Tùy 智Trí 顗 說Thuyết 灌Quán 頂Đảnh 記Ký 唐Đường 湛Trạm 然Nhiên 釋Thích
妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 玄huyền 義nghĩa 釋thích 籤# 卷quyển 第đệ 六lục 。 祿lộc 六lục 。
隋tùy 天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 說thuyết
門môn 人nhân 灌quán 頂đảnh 記ký
唐đường 天thiên 台thai 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 釋thích
○# 三tam 以dĩ 偈kệ 結kết 中trung 二nhị 先tiên 明minh 結kết 意ý 。
復phục 次thứ 百bách 界giới 千thiên 法pháp 縱tung 橫hoành 甚thậm 多đa 以dĩ 經kinh 論luận 偈kệ 結kết 之chi 令linh 其kỳ 易dị 解giải 。
云vân 縱tung 橫hoành 甚thậm 多đa 者giả 於ư 一nhất 一nhất 界giới 各các 具cụ 十thập 法pháp 故cố 名danh 為vi 橫hoạnh/hoành 按án 次thứ 第đệ 起khởi 名danh 之chi 為vi 縱túng/tung 雖tuy 若nhược 縱túng/tung 若nhược 橫hoạnh/hoành 無vô 非phi 三tam 諦đế 故cố 知tri 實thật 非phi 縱tung 橫hoành 義nghĩa 言ngôn 縱tung 橫hoành 雖tuy 非phi 縱tung 橫hoành 以dĩ 交giao 互hỗ 起khởi 不bất 可khả 分phân 別biệt 故cố 。 雖tuy 千thiên 萬vạn 起khởi 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 若nhược 以dĩ 下hạ 文văn 諸chư 意ý 結kết 之chi 則tắc 令linh 可khả 識thức 。
○# 次thứ 正chánh 結kết 中trung 二nhị 先tiên 正chánh 結kết 次thứ 總tổng 結kết 初sơ 中trung 云vân 以dĩ 經kinh 論luận 偈kệ 結kết 者giả 復phục 有hữu 多đa 意ý 一nhất 者giả 法pháp 不bất 孤cô 立lập 立lập 必tất 有hữu 由do 二nhị 者giả 以dĩ 偈kệ 結kết 廣quảng 令linh 易dị 攝nhiếp 持trì 三tam 者giả 知tri 此thử 無vô 上thượng 十thập 界giới 徧biến 一nhất 切thiết 教giáo [(冰-水+〡)*ㄆ]# 大đại 小Tiểu 乘Thừa 為vi 實thật 施thí 權quyền 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 等đẳng 意ý 並tịnh 可khả 見kiến 。
中trung 論luận 偈kệ 云vân 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 六lục 道đạo 相tương/tướng 性tánh 即tức 是thị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 也dã 二Nhị 乘Thừa 及cập 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 相tương/tướng 性tánh 是thị 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 六Lục 度Độ 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 性tánh 是thị 亦diệc 名danh 為vi 。 假giả 名danh 佛Phật 界giới 相tương/tướng 性tánh 是thị 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 結kết 要yếu 雖tuy 少thiểu 攝nhiếp 得đắc 前tiền 多đa 義nghĩa 則tắc 可khả 見kiến (# 云vân 云vân )# 。
中trung 論luận 偈kệ 意ý 本bổn 是thị 一nhất 實thật 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 徧biến 申thân 諸chư 經kinh 故cố 今kim 用dụng 結kết 百bách 界giới 千thiên 如như 以dĩ 成thành 一nhất 心tâm 稱xưng 一nhất 切thiết 教giáo 故cố 云vân 攝nhiếp 得đắc 前tiền 多đa 。
又hựu 涅Niết 槃Bàn 偈kệ 云vân 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 。 生sanh 滅diệt 滅diệt 已dĩ 。 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 。 六lục 道đạo 相tương/tướng 性tánh 即tức 是thị 諸chư 行hành 二Nhị 乘Thừa 通thông 教giáo 相tương/tướng 性tánh 即tức 是thị 無vô 常thường 。 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 性tánh 即tức 是thị 生sanh 滅diệt 滅diệt 已dĩ 。 佛Phật 界giới 相tương/tướng 性tánh 即tức 是thị 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 。 又hựu 生sanh 滅diệt 滅diệt 已dĩ 。 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 。 即tức 是thị 別biệt 教giáo 相tương/tướng 性tánh 即tức 於ư 生sanh 滅diệt 仍nhưng 是thị 寂tịch 滅diệt 不bất 待đãi 滅diệt 已dĩ 方phương 稱xưng 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 為vi 圓viên 教giáo 佛Phật 界giới 相tương/tướng 性tánh (# 云vân 云vân )# 。
大đại 經kinh 偈kệ 云vân 通thông 教giáo 同đồng 稱xưng 無vô 常thường 者giả 未vị 見kiến 常thường 理lý 故cố 別biệt 教giáo 次thứ 第đệ 滅diệt 於ư 生sanh 滅diệt 先tiên 內nội 次thứ 外ngoại 佛Phật 界giới 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 即tức 滅diệt 盡tận 定định 又hựu 生sanh 下hạ 重trọng/trùng 釋thích 者giả 別biệt 教giáo 登đăng 地địa 亦diệc 得đắc 寂tịch 滅diệt 故cố 須tu 此thử 釋thích 也dã 。
又hựu 七thất 佛Phật 通thông 戒giới 偈kệ 云vân 諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 。 眾chúng 善thiện 奉phụng 行hành 自tự 淨tịnh 其kỳ 意ý 。 是thị 諸chư 佛Phật 教giáo 。 四tứ 趣thú 相tương/tướng 性tánh 即tức 是thị 諸chư 惡ác 人nhân 。 天thiên 相tương/tướng 性tánh 即tức 是thị 眾chúng 善thiện 自tự 淨tịnh 其kỳ 意ý 。 即tức 有hữu 析tích 體thể 淨tịnh 意ý 是thị 二Nhị 乘Thừa 相tương/tướng 性tánh 入nhập 假giả 淨tịnh 意ý 是thị 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 性tánh 入nhập 中trung 淨tịnh 意ý 是thị 佛Phật 界giới 相tương/tướng 性tánh (# 云vân 云vân )# 。
七thất 佛Phật 通thông 戒giới 偈kệ 者giả 過quá 現hiện 諸chư 佛Phật 皆giai 用dụng 此thử 偈kệ 以dĩ 為vi 略lược 戒giới 徧biến 攝nhiếp 諸chư 戒giới 故cố 名danh 為vi 通thông 如như 增tăng 一nhất 第đệ 一nhất 迦Ca 葉Diếp 問vấn 阿A 難Nan 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 具cụ 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 及cập 以dĩ 諸chư 法pháp 四tứ 含hàm 亦diệc 出xuất 乎hồ 阿A 難Nan 言ngôn 且thả 四tứ 含hàm 一nhất 偈kệ 盡tận 具cụ 佛Phật 法Pháp 及cập 聲Thanh 聞Văn 教giáo 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 如như 諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 。 是thị 戒giới 淨tịnh 眾chúng 善thiện 奉phụng 行hành 是thị 意ý 淨tịnh 自tự 淨tịnh 其kỳ 意ý 。 是thị 除trừ 邪tà 是thị 諸chư 佛Phật 教giáo 。 是thị 去khứ 愚ngu 當đương 知tri 一nhất 期kỳ 廣quảng 教giáo 不bất 出xuất 此thử 也dã 小Tiểu 乘Thừa 既ký 爾nhĩ 例lệ 大đại 亦diệc 然nhiên 故cố 用dụng 結kết 之chi 今kim 對đối 十thập 界giới 其kỳ 理lý 盡tận 也dã 一nhất 切thiết 大đại 小tiểu 。 咸hàm 入nhập 其kỳ 中trung 。
(# △# 次thứ 總tổng 結kết )# 。
若nhược 能năng 解giải 十thập 相tương/tướng 性tánh 與dữ 眾chúng 經kinh 論luận 律luật 合hợp 者giả 即tức 通thông 達đạt 三Tam 藏Tạng 。 通thông 別biệt 識thức 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 有hữu 。 障chướng 礙ngại 廣quảng 明minh 眾chúng 生sanh 法pháp 相tướng 竟cánh 。
○# 次thứ 廣quảng 明minh 佛Phật 法Pháp 中trung 為vi 三tam 初sơ 標tiêu 所sở 照chiếu 次thứ 唯duy 佛Phật 下hạ 能năng 照chiếu 三tam 是thị 事sự 下hạ 結kết 意ý 指chỉ 廣quảng 。
二nhị 廣quảng 明minh 佛Phật 法Pháp 者giả 佛Phật 豈khởi 有hữu 別biệt 法pháp 秪# 百bách 界giới 千thiên 如như 。 是thị 佛Phật 境cảnh 界giới 。
初sơ 文văn 者giả 還hoàn 指chỉ 前tiền 眾chúng 生sanh 是thị 佛Phật 。 智trí 所sở 照chiếu 故cố 云vân 境cảnh 界giới 。
○# 次thứ 明minh 能năng 照chiếu 中trung 二nhị 先tiên 總tổng 明minh 境cảnh 智trí 相tương/tướng 契khế 次thứ 歷lịch 三tam 語ngữ 以dĩ 明minh 智trí 相tương/tướng 文văn 但đãn 二nhị 語ngữ 者giả 以dĩ 自tự 他tha 相tương 對đối 即tức 名danh 自tự 他tha 故cố 闕khuyết 不bất 論luận 初sơ 文văn 中trung 二nhị 先tiên 法pháp 。
唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 究cứu 竟cánh 斯tư 理lý 。
○# 次thứ 譬thí 。
如như 函hàm 大đại 蓋cái 亦diệc 隨tùy 大đại 。
當đương 知tri 三tam 法pháp 秖kỳ 是thị 不bất 思tư 議nghị 。 廣quảng 大đại 法Pháp 界Giới 。
○# 次thứ 二nhị 語ngữ 中trung 二nhị 先tiên 正chánh 釋thích 次thứ 從tùng 二nhị 法pháp 下hạ 結kết 意ý 立lập 妙diệu 。
以dĩ 無vô 邊biên 佛Phật 智trí 。 照chiếu 廣quảng 大đại 佛Phật 境cảnh 到đáo 其kỳ 源nguyên 底để 名danh 隨tùy 自tự 意ý 法pháp 也dã 若nhược 照chiếu 九cửu 法Pháp 界Giới 性tánh 相tướng 。 本bổn 末mạt 纖tiêm 芥giới 不bất 遺di 名danh 隨tùy 他tha 意ý 法pháp 。
初sơ 文văn 者giả 照chiếu 佛Phật 界giới 名danh 自tự 照chiếu 九cửu 界giới 名danh 他tha 者giả 亦diệc 約ước 顯hiển 說thuyết 何hà 者giả 佛Phật 非phi 無vô 九cửu 九cửu 非phi 無vô 佛Phật 攝nhiếp 屬thuộc 異dị 故cố 故cố 各các 得đắc 名danh 。
(# △# 次thứ 結kết 意ý )# 。
從tùng 二nhị 法pháp 本bổn 垂thùy 十thập 界giới 迹tích 或hoặc 示thị 己kỷ 身thân 。 或hoặc 示thị 他tha 身thân 。 或hoặc 說thuyết 自tự 意ý 語ngữ 或hoặc 說thuyết 他tha 意ý 語ngữ 自tự 意ý 他tha 意ý 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 己kỷ 身thân 他tha 身thân 微vi 妙diệu 寂tịch 絕tuyệt 皆giai 非phi 權quyền 非phi 實thật 而nhi 能năng 應ưng 於ư 九cửu 界giới 之chi 權quyền 一nhất 界giới 之chi 實thật 而nhi 於ư 佛Phật 法Pháp 。 無vô 所sở 損tổn 減giảm 。 諸chư 佛Phật 之chi 法Pháp 。 豈khởi 不bất 妙diệu 耶da 。
次thứ 結kết 中trung 雖tuy 有hữu 本bổn 迹tích 之chi 名danh 此thử 是thị 迹tích 中trung 之chi 本bổn 亦diệc 名danh 權quyền 實thật 亦diệc 名danh 自tự 他tha 也dã 以dĩ 不bất 言ngôn 久cửu 遠viễn 之chi 本bổn 但đãn 云vân 二nhị 法pháp 為vi 本bổn 故cố 但đãn 屬thuộc 迹tích 化hóa 儀nghi 不bất 過quá 現hiện 身thân 說thuyết 法Pháp 。 故cố 約ước 此thử 二nhị 以dĩ 明minh 自tự 他tha 故cố 知tri 且thả 約ước 果quả 邊biên 明minh 佛Phật 法Pháp 也dã 。
(# △# 三tam 結kết 意ý 指chỉ 廣quảng )# 。
是thị 事sự 可khả 知tri 無vô 勞lao 廣quảng 說thuyết 至chí 方phương 便tiện 品phẩm 中trung 當đương 更cánh 明minh 之chi 。
至chí 方phương 便tiện 品phẩm 釋thích 十thập 如như 中trung 委ủy 明minh 。
○# 三Tam 明Minh 心tâm 法pháp 者giả 為vi 三tam 初sơ 標tiêu 次thứ 來lai 意ý 三tam 正chánh 釋thích 。
三tam 廣quảng 釋thích 心tâm 法pháp 者giả 。
初sơ 如như 文văn 。
前tiền 所sở 明minh 法pháp 豈khởi 得đắc 異dị 心tâm 但đãn 眾chúng 生sanh 法pháp 太thái 廣quảng 佛Phật 法Pháp 太thái 高cao 於ư 初sơ 學học 為vi 難nạn/nan 然nhiên 心tâm 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 但đãn 自tự 觀quán 己kỷ 心tâm 則tắc 為vi 易dị 。
次thứ 文văn 者giả 言ngôn 前tiền 所sở 明minh 法pháp 者giả 秖kỳ 眾chúng 生sanh 法pháp 佛Phật 法Pháp 不bất 出xuất 於ư 心tâm 故cố 先tiên 示thị 之chi 若nhược 爾nhĩ 何hà 須tu 復phục 述thuật 故cố 但đãn 眾chúng 生sanh 下hạ 正chánh 述thuật 來lai 意ý 。
○# 次thứ 涅Niết 槃Bàn 下hạ 正chánh 釋thích 又hựu 二nhị 先tiên 明minh 心tâm 體thể 次thứ 上thượng 能năng 下hạ 明minh 心tâm 所sở 攝nhiếp 。
涅Niết 槃Bàn 云vân 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 具cụ 足túc 三tam 定định 上thượng 定định 者giả 謂vị 佛Phật 性tánh 也dã 能năng 觀quán 心tâm 性tánh 名danh 為vi 上thượng 定định 。
初sơ 文văn 者giả 向hướng 言ngôn 前tiền 法pháp 豈khởi 得đắc 異dị 心tâm 今kim 言ngôn 心tâm 性tánh 名danh 為vi 上thượng 定định 故cố 心tâm 性tánh 之chi 言ngôn 其kỳ 言ngôn 甚thậm 略lược 應ưng 了liễu 此thử 性tánh 具cụ 足túc 佛Phật 法Pháp 。 及cập 眾chúng 生sanh 法pháp 雖tuy 復phục 具cụ 足túc 心tâm 性tánh 冥minh 妙diệu 不bất 一nhất 不bất 多đa 以dĩ 心tâm 性tánh 觀quán 則tắc 似tự 可khả 見kiến 若nhược 以dĩ 眾chúng 生sanh 。 及cập 佛Phật 而nhi 為vi 觀quán 者giả 則tắc 似tự 如như 不bất 逮đãi 若nhược 以dĩ 心tâm 性tánh 觀quán 彼bỉ 界giới 如như 界giới 如như 皆giai 空không 常thường 具cụ 諸chư 法pháp 非phi 空không 非phi 具cụ 而nhi 空không 而nhi 具cụ 雙song 遮già 雙song 照chiếu 非phi 遮già 非phi 照chiếu 亦diệc 秖kỳ 是thị 一nhất 念niệm 心tâm 性tánh 而nhi 已dĩ 如như 斯tư 之chi 定định 豈khởi 不bất 尚thượng 耶da 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 云vân 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 具cụ 足túc 三tam 定định 者giả 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 。 上thượng 定định 者giả 謂vị 佛Phật 性tánh 即tức 心tâm 法pháp 本bổn 妙diệu 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 五ngũ 記ký 。
○# 次thứ 明minh 所sở 攝nhiếp 者giả 既ký 異dị 前tiền 法pháp 故cố 須tu 明minh 攝nhiếp 示thị 心tâm 是thị 攝nhiếp 非phi 謂vị 攝nhiếp 他tha 先tiên 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 但đãn 略lược 指chỉ 而nhi 已dĩ 。
上thượng 能năng 兼kiêm 下hạ 即tức 攝nhiếp 得đắc 眾chúng 生sanh 法pháp 也dã 。
○# 次thứ 攝nhiếp 佛Phật 法Pháp 中trung 二nhị 先tiên 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 次thứ 釋thích 經kinh 意ý 顯hiển 佛Phật 法Pháp 界giới 。
華hoa 嚴nghiêm 云vân 遊du 心tâm 法Pháp 界Giới 如như 虛hư 空không 則tắc 知tri 。 諸chư 佛Phật 之chi 境cảnh 界giới 。
初sơ 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 者giả 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 二nhị 句cú 三tam 諦đế 具cụ 足túc 。
○# 從tùng 法Pháp 界Giới 去khứ 釋thích 又hựu 二nhị 先tiên 釋thích 經kinh 意ý 次thứ 又hựu 遊du 心tâm 等đẳng 者giả 下hạ 重trọng/trùng 釋thích 二nhị 句cú 結kết 歸quy 經kinh 意ý 以dĩ 顯hiển 心tâm 法pháp 妙diệu 也dã 。
法Pháp 界Giới 即tức 中trung 也dã 虛hư 空không 即tức 空không 也dã 心tâm 佛Phật 即tức 假giả 也dã 三tam 種chủng 具cụ 即tức 佛Phật 境cảnh 界giới 也dã 是thị 為vi 觀quán 心tâm 仍nhưng 具cụ 佛Phật 法Pháp 又hựu 遊du 心tâm 法Pháp 界Giới 者giả 觀quán 根căn 塵trần 相tương 對đối 一nhất 念niệm 心tâm 起khởi 於ư 十thập 界giới 中trung 必tất 屬thuộc 一nhất 界giới 若nhược 屬thuộc 一nhất 界giới 即tức 具cụ 百bách 界giới 千thiên 法pháp 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 悉tất 皆giai 備bị 足túc 。 此thử 心tâm 幻huyễn 師sư 於ư 一nhất 日nhật 夜dạ 常thường 造tạo 種chủng 種chủng 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 五ngũ 陰ấm 種chủng 種chủng 國quốc 土thổ 。 所sở 謂vị 地địa 獄ngục 。 假giả 實thật 國quốc 土độ 乃nãi 至chí 佛Phật 界giới 。 假giả 實thật 國quốc 土độ 行hành 人nhân 當đương 自tự 選tuyển 擇trạch 何hà 道đạo 可khả 從tùng 又hựu 如như 虛hư 空không 。 者giả 觀quán 心tâm 自tự 生sanh 心tâm 不bất 須tu 藉tạ 緣duyên 藉tạ 緣duyên 有hữu 心tâm 心tâm 無vô 生sanh 力lực 心tâm 無vô 生sanh 力lực 緣duyên 亦diệc 無vô 生sanh 心tâm 緣duyên 各các 無vô 合hợp 云vân 何hà 有hữu 合hợp 尚thượng 叵phả 得đắc 離ly 則tắc 不bất 生sanh 尚thượng 無vô 一nhất 生sanh 況huống 有hữu 百bách 界giới 千thiên 法pháp 耶da 以dĩ 心tâm 空không 故cố 從tùng 心tâm 所sở 生sanh 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 此thử 空không 亦diệc 空không 。 若nhược 空không 非phi 空không 點điểm 空không 設thiết 假giả 假giả 亦diệc 非phi 假giả 無vô 假giả 無vô 空không 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 又hựu 復phục 佛Phật 境cảnh 界giới 者giả 。 上thượng 等đẳng 佛Phật 法Pháp 下hạ 等đẳng 眾chúng 生sanh 法pháp 又hựu 心tâm 法pháp 者giả 心tâm 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 是thị 名danh 心tâm 法pháp 也dã 。
初sơ 釋thích 遊du 心tâm 者giả 心tâm 之chi 所sở 遊du 體thể 是thị 法Pháp 界Giới 不bất 得đắc 更cánh 計kế 能năng 遊du 所sở 遊du 此thử 法Pháp 界Giới 體thể 是thị 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 云vân 如như 空không 法pháp 本bổn 無vô 名danh 假giả 立lập 心tâm 佛Phật 故cố 云vân 即tức 假giả 經kinh 文văn 雖tuy 爾nhĩ 語ngữ 猶do 總tổng 略lược 故cố 重trọng/trùng 釋thích 云vân 又hựu 遊du 心tâm 等đẳng 即tức 百bách 界giới 千thiên 法pháp 三tam 千thiên 世thế 間gian 次thứ 所sở 謂vị 去khứ 略lược 引dẫn 示thị 相tương/tướng 假giả 即tức 眾chúng 生sanh 實thật 即tức 五ngũ 陰ấm 及cập 以dĩ 國quốc 土thổ 。 即tức 三tam 世thế 間gian 也dã 千thiên 法pháp 皆giai 三tam 故cố 有hữu 三tam 千thiên 釋thích 遊du 心tâm 竟cánh 次thứ 重trọng/trùng 釋thích 如như 虛hư 空không 者giả 。 具cụ 如như 止Chỉ 觀Quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 以dĩ 自tự 他tha 四tứ 句cú 推thôi 三tam 千thiên 法pháp 縱tung 橫hoành 乃nãi 至chí 非phi 縱túng/tung 非phi 橫hoạnh/hoành 四tứ 句cú 叵phả 得đắc 次thứ 重trọng/trùng 釋thích 諸chư 佛Phật 境cảnh 界giới 。 者giả 徧biến 法Pháp 界Giới 故cố 故cố 云vân 上thượng 等đẳng 佛Phật 法Pháp 下hạ 等đẳng 眾chúng 生sanh 法pháp 次thứ 重trọng/trùng 釋thích 心tâm 者giả 眾chúng 生sanh 及cập 佛Phật 不bất 出xuất 於ư 心tâm 故cố 無vô 差sai 別biệt 名danh 心tâm 法pháp 妙diệu 是thị 故cố 結kết 歸quy 三tam 無vô 差sai 別biệt 方phương 名danh 為vi 妙diệu 思tư 意ý 可khả 見kiến (# 云vân 云vân )# 。
○# 問vấn 下hạ 料liệu 簡giản 。
問vấn 一nhất 念niệm 心tâm 云vân 何hà 含hàm 受thọ 百bách 界giới 千thiên 法pháp 耶da 答đáp 借tá 三tam 種chủng 為vi 譬thí 如như 止Chỉ 觀Quán 中trung 說thuyết (# 云vân 云vân )# 。
雖tuy 對đối 心tâm 料liệu 簡giản 意ý 實thật 亦diệc 應ưng 對đối 餘dư 二nhị 簡giản 何hà 者giả 亦diệc 應ưng 問vấn 言ngôn 一nhất 一nhất 眾chúng 生sanh 。 何hà 故cố 各các 具cụ 百bách 界giới 千thiên 法pháp 佛Phật 果Quả 已dĩ 滿mãn 何hà 須tu 復phục 云vân 百bách 界giới 千thiên 法pháp 已dĩ 云vân 心tâm 法pháp 即tức 餘dư 二nhị 故cố 若nhược 不bất 問vấn 餘dư 二nhị 心tâm 法pháp 之chi 二nhị 既ký 其kỳ 不bất 妙diệu 卻khước 令linh 心tâm 法pháp 亦diệc 未vị 為vi 妙diệu 故cố 知tri 義nghĩa 言ngôn 應ưng 兼kiêm 問vấn 二nhị 具cụ 如như 止Chỉ 觀Quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 若nhược 理lý 若nhược 脩tu 若nhược 結kết 若nhược 譬thí 須tu 來lai 此thử 中trung 若nhược 失thất 此thử 意ý 至chí 釋thích 十thập 妙diệu 妙diệu 反phản 成thành 麤thô 乃nãi 至chí 第đệ 七thất 。 卷quyển 末mạt 同đồng 申thân 此thử 旨chỉ 何hà 者giả 乃nãi 至chí 蓮liên 華hoa 同đồng 譬thí 此thử 旨chỉ 乃nãi 至chí 本bổn 門môn 久cửu 證chứng 此thử 旨chỉ 體thể 宗tông 用dụng 三tam 同đồng 顯hiển 此thử 旨chỉ 。
○# 次thứ 釋thích 妙diệu 者giả 今kim 一nhất 家gia 釋thích 義nghĩa 名danh 通thông 義nghĩa 別biệt 蓋cái 是thị 常thường 談đàm 又hựu 更cánh 略lược 引dẫn 小Tiểu 乘Thừa 名danh 通thông 以dĩ 示thị 其kỳ 相tương/tướng 如như 中trung 含hàm 第đệ 三tam 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 歎thán 含hàm 利lợi 子tử 所sở 說thuyết 妙diệu 中trung 之chi 妙diệu 然nhiên 舍Xá 利Lợi 子Tử 但đãn 說thuyết 事sự 中trung 行hành 忍nhẫn 是thị 巧xảo 方phương 便tiện 不bất 損tổn 他tha 境cảnh 名danh 妙diệu 中trung 妙diệu 又hựu 四tứ 十thập 三tam 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 莫mạc 求cầu 欲dục 樂lạc 極cực 下hạ 賤tiện 法pháp 為vi 凡phàm 夫phu 行hành 。 亦diệc 莫mạc 自tự 苦khổ 苦khổ 非phi 聖thánh 行hành 離ly 此thử 二nhị 邊biên 則tắc 有hữu 中trung 道đạo 成thành 於ư 眼nhãn 智trí 歷lịch 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 悉tất 如như 是thị 。 又hựu 四tứ 十thập 九cửu 歷lịch 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 云vân 不bất 空không 又hựu 婆bà 沙sa 中trung 問vấn 佛Phật 何hà 故cố 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 為vi 食thực 答đáp 為vi 滿mãn 法Pháp 身thân 如như 村thôn 落lạc 食thực 但đãn 養dưỡng 人nhân 身thân 故cố 禪thiền 中trung 善thiện 根căn 能năng 養dưỡng 法Pháp 身thân 豈khởi 以dĩ 如như 是thị 妙diệu 中trung 之chi 妙diệu 中trung 道đạo 不bất 空không 法Pháp 身thân 等đẳng 名danh 能năng 定định 法pháp 體thể 是thị 故cố 須tu 以dĩ 名danh 下hạ 之chi 義nghĩa 而nhi 簡giản 別biệt 之chi 今kim 尚thượng 不bất 取thủ 別biệt 教giáo 教giáo 道đạo 通thông 教giáo 含hàm 中trung 況huống 三tam 藏tạng 教giáo 離ly 斷đoạn 常thường 中trung 及cập 阿a 舍xá 中trung 離ly 苦khổ 樂lạc 中trung 等đẳng 耶da 又hựu 約ước 部bộ 者giả 尚thượng 不bất 取thủ 帶đái 二nhị 對đối 三tam 兼kiêm 一nhất 之chi 中trung 況huống 但đãn 空không 偏thiên 假giả 而nhi 為vi 妙diệu 耶da 又hựu 約ước 本bổn 門môn 尚thượng 不bất 取thủ 中trung 間gian 今kim 日nhật 相tương 待đãi 絕tuyệt 待đãi 況huống 復phục 今kim 日nhật 兼kiêm 帶đái 妙diệu 耶da 下hạ 去khứ 例lệ 然nhiên 正chánh 釋thích 中trung 先tiên 列liệt 通thông 別biệt 二nhị 門môn 。
二nhị 明minh 妙diệu 者giả 一nhất 通thông 釋thích 二nhị 別biệt 釋thích 。
○# 次thứ 依y 門môn 解giải 釋thích 初sơ 通thông 門môn 中trung 文văn 自tự 列liệt 二nhị 妙diệu 。
通thông 又hựu 為vi 二nhị 一nhất 相tương 待đãi 二nhị 絕tuyệt 待đãi 。
○# 次thứ 釋thích 釋thích 中trung 二nhị 先tiên 略lược 敘tự 二nhị 意ý 次thứ 正chánh 釋thích 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 初sơ 正chánh 敘tự 次thứ 破phá 古cổ 。
此thử 經Kinh 唯duy 論luận 二nhị 妙diệu 更cánh 無vô 非phi 絕tuyệt 非phi 待đãi 之chi 文văn 若nhược 更cánh 作tác 者giả 。 絕tuyệt 何hà 惑hoặc 顯hiển 何hà 理lý 故cố 不bất 更cánh 論luận 也dã 。
初sơ 文văn 者giả 既ký 云vân 此thử 經Kinh 當đương 知tri 妙diệu 題đề 兼kiêm 此thử 二nhị 義nghĩa 故cố 使sử 今kim 釋thích 諸chư 妙diệu 以dĩ 二nhị 冠quan 初sơ 故cố 迹tích 門môn 十thập 妙diệu 一nhất 一nhất 妙diệu 中trung 開khai 多đa 科khoa 目mục 無vô 不bất 二nhị 釋thích 言ngôn 更cánh 無vô 非phi 待đãi 非phi 絕tuyệt 等đẳng 者giả 理lý 性tánh 實thật 是thị 非phi 待đãi 非phi 絕tuyệt 秖kỳ 向hướng 待đãi 絕tuyệt 約ước 理lý 論luận 二nhị 不bất 同đồng 雙song 非phi 二nhị 邊biên 更cánh 有hữu 中Trung 道Đạo 之chi 理lý 。 恐khủng 有hữu 人nhân 疑nghi 應ưng 更cánh 別biệt 有hữu 雙song 非phi 待đãi 絕tuyệt 之chi 理lý 故cố 便tiện 釋thích 云vân 文văn 理lý 俱câu 無vô 此thử 待đãi 絕tuyệt 理lý 已dĩ 破phá 無vô 明minh 已dĩ 顯hiển 中trung 道đạo 故cố 知tri 雙song 非phi 無vô 復phục 所sở 顯hiển 故cố 云vân 破phá 何hà 惑hoặc 等đẳng 。
光quang 宅trạch 用dụng 法pháp 華hoa 之chi 妙diệu 待đãi 前tiền 諸chư 教giáo 皆giai 麤thô 巨cự 有hữu 所sở 妨phương 已dĩ 如như 前tiền 難nạn/nan (# 云vân 云vân )# 。
次thứ 破phá 古cổ 中trung 牒điệp 前tiền 破phá 意ý 以dĩ 前tiền 教giáo 中trung 有hữu 麤thô 有hữu 妙diệu 故cố 知tri 光quang 宅trạch 破phá 昔tích 意ý 謬mậu 如như 前tiền 。
○# 次thứ 正chánh 釋thích 中trung 自tự 二nhị 先tiên 待đãi 次thứ 絕tuyệt 初sơ 待đãi 中trung 二nhị 先tiên 釋thích 次thứ 問vấn 答đáp 料liệu 簡giản 初sơ 文văn 又hựu 三tam 初sơ 總tổng 敘tự 來lai 意ý 次thứ 正chánh 釋thích 三tam 妙diệu 義nghĩa 下hạ 結kết 意ý 。
今kim 待đãi 麤thô 妙diệu 者giả 待đãi 半bán 字tự 為vi 麤thô 明minh 滿mãn 字tự 為vi 妙diệu 亦diệc 是thị 常thường 無vô 常thường 大đại 小tiểu 相tương 待đãi 為vi 麤thô 妙diệu 也dã 。
初sơ 文văn 意ý 者giả 今kim 家gia 即tức 以dĩ 三tam 教giáo 為vi 滿mãn 故cố 對đối 三tam 藏tạng 為vi 半bán 簡giản 之chi 亦diệc 是thị 常thường 無vô 常thường 等đẳng 者giả 大đại 小tiểu 可khả 爾nhĩ 常thường 等đẳng 仍nhưng [企-止+古]# 以dĩ 通thông 教giáo 遠viễn 能năng 通thông 常thường 理lý 故cố 故cố 且thả 對đối 藏tạng 以dĩ 為vi 無vô 常thường 。 餘dư 例lệ 可khả 知tri 。
○# 次thứ 正chánh 釋thích 中trung 即tức 以dĩ 鹿lộc 苑uyển 對đối 後hậu 三tam 味vị 中trung 三tam 教giáo 為vi 滿mãn 下hạ 文văn 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 在tại 法pháp 華hoa 前tiền 者giả 以dĩ 同đồng 味vị 故cố 前tiền 後hậu 無vô 殊thù 又hựu 欲dục 以dĩ 今kim 經kinh 顯hiển 獨độc 妙diệu 故cố 在tại 後hậu 明minh 之chi 。
淨tịnh 名danh 云vân 說thuyết 法Pháp 不bất 有hữu 亦diệc 不bất 無vô 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 諸chư 法pháp 生sanh 。 即tức 是thị 明minh 滿mãn 字tự 也dã 始thỉ 坐tọa 佛Phật 樹thụ 力lực 降hàng 魔ma 得đắc 甘cam 露lộ 滿mãn 覺giác 道đạo 成thành 即tức 提đề 昔tích 之chi 半bán 待đãi 出xuất 於ư 滿mãn 也dã 般Bát 若Nhã 云vân 於ư 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 見kiến 第đệ 二nhị 法Pháp 輪luân 轉chuyển 亦diệc 是thị 對đối 鹿lộc 苑uyển 為vi 第đệ 一nhất 待đãi 般Bát 若Nhã 為vi 第đệ 二nhị 也dã 涅Niết 槃Bàn 云vân 昔tích 於ư 波ba 羅la 柰nại 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 今kim 於ư 尸thi 城thành 復phục 轉chuyển 法Pháp 輪luân 眾chúng 經kinh 皆giai 共cộng 以dĩ 鹿lộc 苑uyển 為vi 半bán 為vi 小tiểu 為vi 麤thô 待đãi 此thử 明minh 滿mãn 大đại 妙diệu 其kỳ 義nghĩa 是thị 同đồng 。
淨tịnh 名danh 滿mãn 中trung 云vân 說thuyết 法Pháp 等đẳng 者giả 具cụ 如như 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 止Chỉ 觀Quán 第đệ 一nhất 記ký 略lược 釋thích 次thứ 般Bát 若Nhã 云vân 於ư 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 見kiến 第đệ 二nhị 法Pháp 輪luân 轉chuyển 者giả 大đại 品phẩm 十thập 二nhị 諸chư 天thiên 子tử 云vân 我ngã 於ư 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 見kiến 第đệ 二nhị 法Pháp 輪luân 轉chuyển 是thị 中trung 無vô 量lượng 百bách 千thiên 諸chư 天thiên 。 子tử 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 乃nãi 至chí 方Phương 等Đẳng 法pháp 華hoa 亦diệc 望vọng 鹿lộc 苑uyển 以dĩ 為vi 初sơ 轉chuyển 。
○# 次thứ 明minh 今kim 經kinh 。
今kim 法pháp 華hoa 明minh 昔tích 於ư 波ba 羅la 柰nại 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 五ngũ 眾chúng 之chi 生sanh 滅diệt 。 今kim 復phục 轉chuyển 最tối 妙diệu 。 無vô 上thượng 之chi 法Pháp 。 輪luân 此thử 亦diệc 待đãi 鹿lộc 苑uyển 為vi 麤thô 法pháp 華hoa 為vi 妙diệu 。
如như 文văn 所sở 以dĩ 重trọng/trùng 敘tự 前tiền 諸chư 經kinh 者giả 明minh 今kim 經kinh 相tương 待đãi 不bất 應ứng 對đối 三tam 教giáo 文văn 亦diệc 且thả 同đồng 諸chư 教giáo 所sở 待đãi 故cố 亦diệc 指chỉ 鹿lộc 苑uyển 而nhi 為vi 所sở 待đãi 。
(# △# 三tam 結kết 意ý )# 。
妙diệu 義nghĩa 皆giai 同đồng 待đãi 麤thô 亦diệc 等đẳng 文văn 義nghĩa 在tại 此thử 也dã 。
結kết 中trung 意ý 者giả 一nhất 往vãng 以dĩ 所sở 待đãi 之chi 麤thô 對đối 圓viên 為vi 能năng 待đãi 之chi 妙diệu 。
(# △# 次thứ 問vấn 答đáp 料liệu 簡giản )# 。
○# 諸chư 味vị 不bất 殊thù 與dữ 法pháp 華hoa 何hà 別biệt 故cố 須tu 更cánh 有hữu 料liệu 簡giản 釋thích 疑nghi 於ư 中trung 有hữu 兩lưỡng 重trùng 問vấn 答đáp 先tiên 約ước 法pháp 次thứ 約ước 譬thí 。
問vấn 齊tề 方Phương 等Đẳng 來lai 滿mãn 理lý 無vô 殊thù 者giả 悉tất 應ưng 稱xưng 妙diệu 。
初sơ 約ước 法pháp 中trung 先tiên 問vấn 者giả 如như 上thượng 釋thích 不bất 應ưng 法pháp 華hoa 獨độc 稱xưng 為vi 妙diệu 。
○# 答đáp 中trung 二nhị 初sơ 總tổng 責trách 次thứ 別biệt 答đáp 。
答đáp 今kim 亦diệc 不bất 剋khắc 教giáo 定định 時thời 那na 忽hốt 云vân 齊tề 方Phương 等Đẳng 耶da 縱túng/tung 令linh 爾nhĩ 者giả 別biệt 有hữu 所sở 以dĩ 。
初sơ 總tổng 責trách 云vân 今kim 亦diệc 不bất 剋khắc 教giáo 定định 時thời 者giả 但đãn 云vân 從tùng 通thông 教giáo 去khứ 且thả 名danh 為vi 滿mãn 亦diệc 不bất 剋khắc 定định 通thông 別biệt 圓viên 中trung 俱câu 取thủ 三tam 教giáo 生sanh 酥tô 已dĩ 去khứ 的đích 取thủ 一nhất 時thời 那na 忽hốt 難nạn/nan 云vân 齊tề 方Phương 等Đẳng 來lai 滿mãn 理lý 無vô 殊thù 又hựu 更cánh 與dữ 之chi 故cố 云vân 縱túng/tung 令linh 爾nhĩ 者giả 別biệt 有hữu 所sở 以dĩ 。
○# 從tùng 何hà 者giả 下hạ 別biệt 答đáp 中trung 三tam 先tiên 釋thích 次thứ 引dẫn 證chứng 三tam 判phán 麤thô 妙diệu 初sơ 釋thích 中trung 二nhị 先tiên 約ước 機cơ 次thứ 約ước 教giáo 初sơ 約ước 機cơ 中trung 又hựu 三tam 先tiên 總tổng 立lập 利lợi 鈍độn 二nhị 機cơ 次thứ 歷lịch 味vị 分phân 別biệt 三tam 此thử 妙diệu 下hạ 判phán 同đồng 異dị 。
何hà 者giả 利lợi 根căn 菩Bồ 薩Tát 於ư 彼bỉ 。 入nhập 妙diệu 與dữ 法pháp 華hoa 不bất 異dị 鈍độn 根căn 菩Bồ 薩Tát 及cập 二Nhị 乘Thừa 。 人nhân 猶do 帶đái 方phương 便tiện 諸chư 味vị 調điều 伏phục 。
初sơ 言ngôn 利lợi 根căn 者giả 即tức 圓viên 別biệt 也dã 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 及cập 通thông 菩Bồ 薩Tát 即tức 此thử 以dĩ 論luận 方phương 便tiện 別biệt 教giáo 雖tuy 帶đái 地địa 前tiền 方phương 便tiện 處xứ 處xứ 得đắc 入nhập 是thị 故cố 此thử 等đẳng 更cánh 須tu 生sanh 熟thục 二nhị 酥tô 調điều 之chi 故cố 此thử 二nhị 味vị 復phục 名danh 方phương 便tiện 。
(# △# 次thứ 歷lịch 味vị 分phân 別biệt )# 。
方Phương 等Đẳng 帶đái 生sanh 酥tô 論luận 妙diệu 以dĩ 待đãi 麤thô 般Bát 若Nhã 帶đái 熟thục 酥tô 論luận 妙diệu 以dĩ 待đãi 麤thô 今kim 經kinh 無vô 二nhị 味vị 方phương 便tiện 純thuần 真chân 醍đề 醐hồ 論luận 妙diệu 以dĩ 待đãi 麤thô 。
云vân 方Phương 等Đẳng 帶đái 生sanh 酥tô 論luận 妙diệu 以dĩ 待đãi 麤thô 者giả 二Nhị 乘Thừa 鈍độn 根căn 於ư 方Phương 等Đẳng 中trung 得đắc 生sanh 酥tô 益ích 帶đái 此thử 益ích 故cố 以dĩ 論luận 圓viên 妙diệu 熟thục 酥tô 比tỉ 說thuyết 。
(# △# 三tam 判phán 同đồng 異dị )# 。
此thử 妙diệu 彼bỉ 妙diệu 妙diệu 義nghĩa 無vô 殊thù 但đãn 以dĩ 帶đái 方phương 便tiện 不bất 帶đái 方phương 便tiện 為vi 異dị 耳nhĩ 。
今kim 經kinh 既ký 無vô 方phương 便tiện 故cố 。 判phán 文văn 中trung 今kim 經kinh 與dữ 諸chư 經kinh 雖tuy 同đồng 名danh 滿mãn 帶đái 不bất 帶đái 異dị 故cố 復phục 不bất 同đồng 。
(# △# 次thứ 約ước 教giáo )# 。
復phục 次thứ 三tam 藏tạng 但đãn 半bán 字tự 生sanh 滅diệt 門môn 不bất 能năng 通thông 滿mãn 理lý 故cố 名danh 為vi 麤thô 滿mãn 字tự 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 門môn 能năng 通thông 滿mãn 理lý 故cố 名danh 妙diệu 能năng 通thông 滿mãn 理lý 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 帶đái 方phương 便tiện 通thông 滿mãn 理lý 二nhị 直trực 顯hiển 滿mãn 理lý 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 帶đái 方phương 便tiện 通thông 滿mãn 理lý 今kim 經kinh 直trực 顯hiển 滿mãn 理lý 。
次thứ 約ước 教giáo 者giả 既ký 並tịnh 云vân 門môn 故cố 知tri 是thị 教giáo 可khả 見kiến 。
(# △# 次thứ 引dẫn 證chứng )# 。
故cố 中trung 論luận 云vân 為vi 鈍độn 根căn 弟đệ 子tử 說thuyết 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 相tướng 。 為vi 利lợi 根căn 弟đệ 子tử 說thuyết 因nhân 緣duyên 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 相tương/tướng (# 云vân 云vân )# 中trung 論luận 偈kệ (# 云vân 云vân )# 。
次thứ 引dẫn 論luận 證chứng 中trung 雙song 證chứng 機cơ 教giáo 為vi 說thuyết 即tức 教giáo 弟đệ 子tử 是thị 機cơ 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 帶đái 不bất 帶đái 等đẳng 已dĩ 如như 前tiền 簡giản 故cố 註chú 云vân 云vân 中trung 論luận 偈kệ 云vân 云vân 者giả 不bất 能năng 列liệt 名danh 直trực 釋thích 其kỳ 義nghĩa 證chứng 利lợi 鈍độn 根căn 意ý 初sơ 句cú 為vi 鈍độn 餘dư 三tam 為vi 利lợi 亦diệc 且thả 一nhất 往vãng 故cố 云vân 云vân 耳nhĩ 。
(# △# 三tam 判phán 麄# 妙diệu )# 。
若nhược 不bất 即tức 空không 為vi 通thông 真chân 方phương 便tiện 是thị 故cố 言ngôn 麤thô 若nhược 能năng 即tức 空không 是thị 通thông 中trung 方phương 便tiện 通thông 中trung 方phương 便tiện 若nhược 帶đái 即tức 空không 即tức 假giả 通thông 中trung 者giả 麤thô 不bất 帶đái 空không 假giả 直trực 通thông 中trung 者giả 妙diệu (# 云vân 云vân )# 。
三tam 判phán 中trung 還hoàn 以dĩ 論luận 偈kệ 意ý 判phán 初sơ 句cú 對đối 析tích 故cố 云vân 不bất 即tức 此thử 析tích 拙chuyết 故cố 故cố 名danh 為vi 麤thô 若nhược 能năng 即tức 空không 去khứ 釋thích 下hạ 三tam 句cú 初sơ 且thả 通thông 舉cử 言ngôn 此thử 即tức 空không 能năng 通thông 中trung 道đạo 為vi 中trung 方phương 便tiện 次thứ 從tùng 通thông 中trung 方phương 便tiện 去khứ 釋thích 通thông 別biệt 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 能năng 通thông 中trung 以dĩ 帶đái 麤thô 故cố 故cố 總tổng 名danh 麤thô 通thông 教giáo 中trung 根căn 帶đái 於ư 即tức 空không 下hạ 根căn 帶đái 假giả 別biệt 教giáo 亦diệc 然nhiên 是thị 故cố 皆giai 麤thô 言ngôn 直trực 通thông 者giả 空không 即tức 假giả 中trung 是thị 故cố 名danh 妙diệu 此thử 亦diệc 是thị 判phán 未vị 得đắc 名danh 開khai 開khai 無vô 復phục 麤thô 空không 假giả 皆giai 妙diệu 。
(# △# 次thứ 約ước 譬thí )# 。
問vấn 乳nhũ 至chí 醍đề 醐hồ 同đồng 稱xưng 為vi 滿mãn 是thị 譬thí 云vân 何hà 。
次thứ 問vấn 者giả 問vấn 乳nhũ 至chí 醍đề 醐hồ 同đồng 稱xưng 為vi 滿mãn 者giả 約ước 五ngũ 味vị 為vi 問vấn 也dã 由do 前tiền 釋thích 云vân 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 及cập 以dĩ 今kim 經kinh 俱câu 通thông 滿mãn 理lý 是thị 則tắc 除trừ 三tam 藏tạng 外ngoại 俱câu 名danh 為vi 滿mãn 其kỳ 義nghĩa 既ký 混hỗn 。 此thử 云vân 何hà 通thông 。
答đáp 今kim 以dĩ 譬thí 解giải 譬thí 如như 官quan 有hữu 三tam 航# 及cập 以dĩ 私tư 船thuyền 從tùng 於ư 此thử 岸ngạn 。 度độ 人nhân 彼bỉ 岸ngạn 乳nhũ 教giáo 如như 大đại 中trung 兩lưỡng 航# 共cộng 度độ 人nhân 彼bỉ 岸ngạn 酪lạc 教giáo 如như 私tư 船thuyền 度độ 人nhân 中trung 洲châu 生sanh 酥tô 如như 四tứ 種chủng 小tiểu 航# 與dữ 私tư 船thuyền 度độ 人nhân 於ư 中trung 洲châu 兩lưỡng 航# 度độ 人nhân 於ư 彼bỉ 岸ngạn 熟thục 酥tô 如như 三tam 航# 一nhất 航# 中trung 洲châu 二nhị 航# 彼bỉ 岸ngạn 醍đề 醐hồ 如như 大đại 航# 度độ 人nhân 彼bỉ 岸ngạn 三tam 航# 同đồng 是thị 官quan 物vật 故cố 俱câu 稱xưng 為vi 滿mãn 私tư 船thuyền 非phi 官quan 物vật 是thị 故cố 言ngôn 半bán 官quan 物vật 之chi 中trung 二nhị 航# 小tiểu 所sở 容dung 蓋cái 寡quả 大đại 航# 壯tráng 麗lệ 容dung 載tái 倍bội 多đa 獨độc 稱xưng 為vi 妙diệu 智trí 者giả 以dĩ 譬thí 喻dụ 得đắc 解giải 。 其kỳ 譬thí 義nghĩa 如như 是thị (# 云vân 云vân )# 。
答đáp 意ý 者giả 滿mãn 名danh 雖tuy 同đồng 不bất 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 作tác 四tứ 航# 之chi 譬thí 以dĩ 解giải 五ngũ 味vị 之chi 譬thí 四tứ 航# 之chi 中trung 三tam 官quan 一nhất 私tư 雖tuy 同đồng 名danh 官quan 不bất 無vô 差sai 別biệt 教giáo 門môn 亦diệc 爾nhĩ 通thông 雖tuy 名danh 滿mãn 所sở 通thông 處xứ 近cận 如như 至chí 中trung 洲châu 別biệt 圓viên 通thông 遠viễn 如như 至chí 彼bỉ 岸ngạn 若nhược 簡giản 教giáo 道đạo 別biệt 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 其kỳ 路lộ 紆hu 迴hồi 圓viên 教giáo 官quan 航# 方phương 名danh 直trực 往vãng 雖tuy 同đồng 名danh 官quan 所sở 通thông 既ký 近cận 及cập 教giáo 道đạo 別biệt 何hà 妨phương 同đồng 滿mãn 而nhi 滿mãn 不bất 同đồng 。
○# 釋thích 絕tuyệt 待đãi 中trung 為vi 七thất 先tiên 通thông 明minh 四tứ 絕tuyệt 次thứ 明minh 二nhị 妙diệu 妙diệu 上thượng 三tam 法pháp 三tam 將tương 四tứ 絕tuyệt 約ước 五ngũ 味vị 判phán 四tứ 開khai 權quyền 五ngũ 會hội 諸chư 絕tuyệt 成thành 妙diệu 六lục 將tương 本bổn 迹tích 等đẳng 妙diệu 妙diệu 上thượng 三tam 法pháp 七thất 判phán 橫hoạnh/hoành 豎thụ 初sơ 文văn 約ước 教giáo 顯hiển 圓viên 問vấn 若nhược 明minh 絕tuyệt 待đãi 秖kỳ 應ưng 但đãn 一nhất 何hà 故cố 開khai 四tứ 以dĩ 四tứ 相tướng 形hình 與dữ 待đãi 何hà 別biệt 答đáp 若nhược 相tương 待đãi 中trung 展triển 轉chuyển 明minh 妙diệu 前tiền 麤thô 猶do 存tồn 今kim 論luận 絕tuyệt 待đãi 絕tuyệt 前tiền 諸chư 麤thô 無vô 可khả 形hình 待đãi 又hựu 所sở 以dĩ 漸tiệm 明minh 四tứ 種chủng 絕tuyệt 者giả 為vi 知tri 圓viên 絕tuyệt 極cực 妙diệu 無vô 過quá 前tiền 三tam 被bị 絕tuyệt 圓viên 外ngoại 無vô 法pháp 細tế 消tiêu 文văn 意ý 各các 有hữu 深thâm 致trí 言ngôn 隨tùy 情tình 等đẳng 者giả 三tam 藏tạng 生sanh 滅diệt 生sanh 滅diệt 是thị 事sự 事sự 附phụ 物vật 情tình 故cố 云vân 隨tùy 情tình 通thông 教giáo 即tức 空không 空không 即tức 附phụ 理lý 故cố 云vân 隨tùy 理lý 三tam 假giả 之chi 義nghĩa 今kim 不bất 暇hạ 釋thích 意ý 但đãn 且thả 論luận 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 以dĩ 明minh 諸chư 絕tuyệt 顯hiển 於ư 圓viên 教giáo 無vô 復phục 能năng 絕tuyệt 若nhược 委ủy 釋thích 三tam 假giả 具cụ 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 五ngũ 記ký 故cố 此thử 中trung 圓viên 絕tuyệt 廣quảng 引dẫn 文văn 證chứng 譬thí 類loại 釋thích 出xuất 圓viên 絕tuyệt 相tướng 狀trạng 於ư 中trung 初sơ 正chánh 釋thích 四tứ 教giáo 不bất 同đồng 。
二nhị 絕tuyệt 待đãi 明minh 妙diệu 者giả 為vi 四tứ 一nhất 隨tùy 情tình 三tam 假giả 法pháp 起khởi 若nhược 入nhập 真Chân 諦Đế 待đãi 對đối 即tức 絕tuyệt 故cố 身thân 子tử 云vân 吾ngô 聞văn 解giải 脫thoát 之chi 中trung 無vô 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 此thử 三tam 藏tạng 經kinh 中trung 絕tuyệt 待đãi 意ý 也dã 二nhị 若nhược 隨tùy 理lý 三tam 假giả 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。 即tức 事sự 而nhi 真chân 無vô 有hữu 一nhất 事sự 而nhi 非phi 真chân 者giả 更cánh 待đãi 何hà 物vật 為vi 不bất 真chân 耶da 望vọng 彼bỉ 三tam 藏tạng 絕tuyệt 還hoàn 不bất 絕tuyệt 即tức 事sự 而nhi 真chân 乃nãi 是thị 絕tuyệt 待đãi 此thử 通thông 教giáo 絕tuyệt 待đãi 也dã 三tam 別biệt 教giáo 若nhược 起khởi 望vọng 即tức 真chân 之chi 絕tuyệt 還hoàn 是thị 世thế 諦đế 何hà 者giả 非phi 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 猶do 是thị 生sanh 死tử 世thế 諦đế 絕tuyệt 還hoàn 有hữu 待đãi 若nhược 入nhập 別biệt 教giáo 中trung 道đạo 待đãi 則tắc 絕tuyệt 矣hĩ 。
前tiền 三tam 如như 文văn 。
○# 四tứ 圓viên 教giáo 中trung 為vi 二nhị 初sơ 正chánh 釋thích 次thứ 以dĩ 空không 有hữu 二nhị 門môn 判phán 前tiền 所sở 釋thích 初sơ 文văn 為vi 三tam 初sơ 依y 圓viên 教giáo 出xuất 絕tuyệt 待đãi 體thể 次thứ 今kim 法pháp 下hạ 出xuất 今kim 文văn 意ý 三tam 降giáng/hàng 此thử 下hạ 斥xích 偽ngụy 初sơ 又hựu 三tam 初sơ 引dẫn 正chánh 教giáo 出xuất 體thể 次thứ 大đại 經kinh 下hạ 引dẫn 經kinh 三tam 妙diệu 亦diệc 下hạ 以dĩ 今kim 意ý 會hội 經kinh 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 初sơ 正chánh 出xuất 體thể 次thứ 明minh 絕tuyệt 相tương/tướng 。
四tứ 圓viên 教giáo 若nhược 起khởi 說thuyết 無vô 分phân 別biệt 法Pháp 。 即tức 邊biên 而nhi 中trung 無vô 非phi 佛Phật 法Pháp 亡vong 泯mẫn 清thanh 淨tịnh 。
初sơ 文văn 者giả 既ký 云vân 圓viên 教giáo 若nhược 起khởi 說thuyết 無vô 分phân 別biệt 教giáo 所sở 談đàm 絕tuyệt 絕tuyệt 前tiền 諸chư 教giáo 故cố 云vân 亡vong 泯mẫn 。
○# 次thứ 豈khởi 更cánh 下hạ 明minh 絕tuyệt 待đãi 相tướng 狀trạng 。
豈khởi 更cánh 佛Phật 法Pháp 待đãi 於ư 佛Phật 法Pháp 如Như 來Lai 法Pháp 界Giới 。 故cố 出xuất 法Pháp 界Giới 外ngoại 無vô 復phục 有hữu 法pháp 可khả 相tướng 形hình 比tỉ 待đãi 誰thùy 為vi 麤thô 形hình 誰thùy 得đắc 妙diệu 無vô 所sở 可khả 待đãi 亦diệc 無vô 所sở 絕tuyệt 不bất 知tri 何hà 名danh 強cưỡng 言ngôn 為vi 絕tuyệt 。
明minh 法Pháp 界Giới 體thể 一nhất 無vô 復phục 形hình 待đãi 待đãi 誰thùy 為vi 麤thô 等đẳng 者giả 明minh 無vô 能năng 待đãi 能năng 即tức 是thị 妙diệu 法Pháp 外ngoại 無vô 法pháp 待đãi 誰thùy 麤thô 妙diệu 無vô 所sở 可khả 待đãi 等đẳng 者giả 明minh 無vô 所sở 絕tuyệt 所sở 即tức 是thị 麤thô 法pháp 外ngoại 無vô 法pháp 故cố 無vô 所sở 絕tuyệt 。
○# 次thứ 引dẫn 大đại 經kinh 中trung 三tam 謂vị 法pháp 譬thí 合hợp 。
大đại 經Kinh 云vân 大đại 名danh 不bất 可khả 稱xưng 量lượng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 故cố 。 名danh 為vi 大đại 譬thí 如như 虛hư 空không 。 不bất 因nhân 小tiểu 空không 名danh 為vi 大đại 也dã 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 爾nhĩ 不bất 因nhân 小tiểu 相tương/tướng 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。
○# 三tam 會hội 今kim 經kinh 意ý 中trung 二nhị 先tiên 會hội 。
妙diệu 亦diệc 如như 是thị 妙diệu 名danh 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 不bất 因nhân 於ư 麤thô 而nhi 名danh 為vi 妙diệu 。
○# 次thứ 若nhược 謂vị 下hạ 破phá 情tình 計kế 。
若nhược 謂vị 定định 有hữu 法Pháp 界Giới 廣quảng 大đại 獨độc 絕tuyệt 者giả 此thử 則tắc 大đại 有hữu 所sở 有hữu 何hà 謂vị 為vi 絕tuyệt 。
若nhược 謂vị 有hữu 能năng 絕tuyệt 此thử 計kế 大đại 於ư 所sở 絕tuyệt 何hà 者giả 若nhược 於ư 所sở 絕tuyệt 起khởi 計kế 猶do 有hữu 能năng 絕tuyệt 之chi 大đại 於ư 能năng 起khởi 計kế 計kế 大đại 於ư 所sở 故cố 云vân 大đại 有hữu 所sở 有hữu 能năng 翻phiên 成thành 所sở 故cố 不bất 名danh 絕tuyệt 。
(# △# 次thứ 出xuất 今kim 文văn 意ý )# 。
○# 次thứ 今kim 下hạ 正chánh 出xuất 今kim 文văn 絕tuyệt 妙diệu 之chi 相tướng 又hựu 二nhị 先tiên 出xuất 。
今kim 法Pháp 界Giới 清thanh 淨tịnh 。 非phi 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 不bất 可khả 說thuyết 示thị 。
○# 次thứ 引dẫn 證chứng 證chứng 中trung 二nhị 先tiên 證chứng 非phi 見kiến 聞văn 等đẳng 次thứ 證chứng 不bất 可khả 說thuyết 示thị 。 初sơ 文văn 二nhị 先tiên 引dẫn 。
文văn 云vân 止chỉ 止chỉ 不bất 須tu 說thuyết 。 我ngã 法Pháp 妙diệu 難nan 思tư 。
○# 次thứ 釋thích 。
止chỉ 止chỉ 不bất 須tu 說thuyết 。 即tức 是thị 絕tuyệt 言ngôn 我ngã 法Pháp 妙diệu 難nan 思tư 。 即tức 是thị 絕tuyệt 思tư 。
○# 次thứ 文văn 二nhị 先tiên 引dẫn 。
又hựu 云vân 是thị 法Pháp 不bất 可khả 示thị 。 言ngôn 辭từ 相tướng 寂tịch 滅diệt 。
○# 次thứ 釋thích 釋thích 中trung 二nhị 先tiên 總tổng 次thứ 別biệt 。
亦diệc 是thị 絕tuyệt 歎thán 之chi 文văn 。
總tổng 中trung 但đãn 云vân 亦diệc 是thị 絕tuyệt 歎thán 之chi 文văn 即tức 指chỉ 經kinh 中trung 絕tuyệt 歎thán 文văn 也dã 。
○# 別biệt 中trung 又hựu 二nhị 先tiên 釋thích 次thứ 引dẫn 文văn 三tam 證chứng 。
不bất 可khả 以dĩ 待đãi 示thị 不bất 可khả 以dĩ 絕tuyệt 示thị 滅diệt 待đãi 滅diệt 絕tuyệt 故cố 言ngôn 寂tịch 滅diệt 。
初sơ 文văn 者giả 不bất 可khả 以dĩ 相tương 待đãi 示thị 不bất 可khả 以dĩ 絕tuyệt 待đãi 示thị 待đãi 絕tuyệt 俱câu 絕tuyệt 故cố 名danh 滅diệt 待đãi 滅diệt 絕tuyệt 。
又hựu 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 終chung 歸quy 於ư 空không 。 此thử 空không 亦diệc 空không 。 則tắc 無vô 復phục 待đãi 絕tuyệt 中trung 論luận 云vân 若nhược 法pháp 為vi 待đãi 成thành 是thị 法pháp 還hoàn 成thành 待đãi 今kim 則tắc 無vô 因nhân 待đãi 亦diệc 無vô 所sở 成thành 法pháp 華hoa 首thủ 云vân 既ký 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 亦diệc 不bất 生sanh 無vô 生sanh 無vô 生sanh 即tức 無vô 生sanh 是thị 名danh 絕tuyệt 待đãi 。
次thứ 又hựu 云vân 下hạ 引dẫn 文văn 三tam 中trung 初sơ 引dẫn 今kim 經kinh 空không 為vi 能năng 絕tuyệt 此thử 空không 亦diệc 空không 。 能năng 所sở 俱câu 絕tuyệt 次thứ 引dẫn 中trung 論luận 者giả 借tá 成thành 今kim 文văn 待đãi 不bất 名danh 絕tuyệt 若nhược 法pháp 為vi 待đãi 成thành 者giả 待đãi 麤thô 而nhi 得đắc 妙diệu 是thị 法pháp 還hoàn 成thành 待đãi 者giả 是thị 妙diệu 還hoàn 成thành 待đãi 今kim 妙diệu 不bất 因nhân 麤thô 故cố 云vân 無vô 因nhân 待đãi 既ký 無vô 所sở 待đãi 麤thô 亦diệc 無vô 能năng 待đãi 妙diệu 妙diệu 即tức 所sở 成thành 法pháp 既ký 能năng 所sở 俱câu 亡vong 故cố 云vân 亦diệc 無vô 所sở 成thành 法pháp 此thử 引dẫn 中trung 論luận 以dĩ 絕tuyệt 破phá 待đãi 待đãi 謂vị 緣duyên 生sanh 故cố 唯duy 絕tuyệt 無vô 待đãi 故cố 且thả 引dẫn 絕tuyệt 以dĩ 證chứng 今kim 經kinh 待đãi 絕tuyệt 俱câu 妙diệu 同đồng 在tại 法pháp 華hoa 亦diệc 非phi 碩# 異dị 由do 待đãi 知tri 妙diệu 妙diệu 體thể 是thị 絕tuyệt 絕tuyệt 亦diệc 無vô 寄ký 妙diệu 體thể 無vô 二nhị 華hoa 首thủ 文văn 意ý 亦diệc 同đồng 此thử 也dã 故cố 引dẫn 華hoa 首thủ 成thành 中trung 論luận 意ý 。
○# 次thứ 從tùng 降giáng/hàng 此thử 已dĩ 下hạ [后-口+十]# 偽ngụy 顯hiển 正chánh 若nhược 未vị 見kiến 理lý 徒đồ 謂vị 為vi 絕tuyệt 若nhược 論luận 文văn 意ý 非phi 必tất 見kiến 理lý 但đãn 應ưng 六lục 即tức 以dĩ 判phán 絕tuyệt 理lý 是thị 則tắc 六lục 即tức 名danh 為vi 六lục 絕tuyệt 於ư 中trung 又hựu 二nhị 先tiên 明minh 斥xích 偽ngụy 次thứ 若nhược 能năng 下hạ 舉cử 正chánh 顯hiển 偽ngụy 各các 有hữu 法pháp 譬thí 初sơ 文văn 法pháp 中trung 又hựu 二nhị 先tiên 直trực 明minh 偽ngụy 。
降giáng/hàng 此thử 已dĩ 外ngoại 若nhược 更cánh 作tác 者giả 。 絕tuyệt 何hà 物vật 顯hiển 何hà 理lý 流lưu 浪lãng 無vô 窮cùng 則tắc 墮đọa 戲hí 論luận 。
○# 次thứ 乃nãi 是thị 下hạ 出xuất 偽ngụy 相tương/tướng 偽ngụy 即tức 不bất 絕tuyệt 又hựu 二nhị 先tiên 出xuất 偽ngụy 相tương/tướng 。
乃nãi 是thị 迷mê 情tình 分phân 別biệt 絕tuyệt 待đãi 不bất 絕tuyệt 非phi 絕tuyệt 非phi 待đãi 待đãi 於ư 亦diệc 待đãi 亦diệc 絕tuyệt 言ngôn 語ngữ 相tương/tướng 逐trục 永vĩnh 無vô 絕tuyệt 矣hĩ 。
○# 次thứ 何hà 者giả 下hạ 釋thích 偽ngụy 所sở 以dĩ 由do 心tâm 慮lự 故cố 。
何hà 者giả 言ngôn 語ngữ 從tùng 覺giác 觀quán 生sanh 心tâm 慮lự 不bất 息tức 語ngữ 何hà 由do 絕tuyệt 。
○# 次thứ 舉cử 譬thí 偽ngụy 故cố 不bất 絕tuyệt 。
如như 癡si 犬khuyển 逐trục 塊khối 徒đồ 自tự 疲bì 勞lao 。 塊khối 終chung 不bất 絕tuyệt 。
(# △# 次thứ 舉cử 正chánh 顯hiển 偽ngụy )# 。
○# 次thứ 若nhược 能năng 下hạ 復phục 初sơ 顯hiển 正chánh 如như 黠hiệt 下hạ 舉cử 譬thí 顯hiển 正chánh 。
若nhược 能năng 妙diệu 悟ngộ 寰# 中trung 息tức 覺giác 觀quán 風phong 心tâm 水thủy 澄trừng 清thanh 言ngôn 思tư 皆giai 絕tuyệt 。
初sơ 言ngôn 寰# 中trung 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 六lục 記ký 。
如như 黠hiệt 師sư 子tử 放phóng 塊khối 逐trục 人nhân 塊khối 本bổn 既ký 除trừ 塊khối 則tắc 絕tuyệt 矣hĩ 。
名danh 字tự 如như 塊khối 真chân 理lý 如như 人nhân 無vô 明minh 癡si 犬khuyển 逐trục 名danh 言ngôn 塊khối 種chủng 智trí 師sư 子tử 得đắc 理lý 亡vong 名danh 故cố 知tri 言ngôn 語ngữ 從tùng 覺giác 觀quán 生sanh 息tức 覺giác 觀quán 則tắc 名danh 言ngôn 絕tuyệt 言ngôn 思tư 絕tuyệt 則tắc 待đãi 絕tuyệt 亡vong 。
(# △# 次thứ 以dĩ 空không 有hữu 二nhị 門môn 判phán 前tiền 所sở 釋thích )# 。
○# 妙diệu 悟ngộ 下hạ 明minh 二nhị 門môn 。
妙diệu 悟ngộ 之chi 時thời 洞đỗng 知tri 法Pháp 界Giới 外ngoại 無vô 法pháp 而nhi 論luận 絕tuyệt 者giả 約ước 有hữu 門môn 明minh 絕tuyệt 也dã 是thị 絕tuyệt 亦diệc 絕tuyệt 約ước 空không 門môn 明minh 絕tuyệt 也dã 如như 快khoái 馬mã 見kiến 鞭tiên 影ảnh 無vô 不bất 得đắc 入nhập 。 是thị 名danh 絕tuyệt 待đãi 妙diệu 也dã 。
門môn 能năng 入nhập 絕tuyệt 門môn 從tùng 教giáo 入nhập 故cố 如như 快khoái 馬mã 下hạ 譬thí 入nhập 門môn 之chi 人nhân 此thử 中trung 多đa 意ý 不bất 復phục 委ủy 釋thích 尋tầm 意ý 可khả 見kiến 。
(# △# 次thứ 明minh 二nhị 妙diệu 妙diệu 上thượng 三tam 法pháp )# 。
用dụng 是thị 兩lưỡng 妙diệu 妙diệu 上thượng 三tam 法pháp 眾chúng 生sanh 之chi 法pháp 亦diệc 具cụ 二nhị 妙diệu 稱xưng 之chi 為vi 妙diệu 佛Phật 法Pháp 心tâm 法pháp 亦diệc 具cụ 二nhị 妙diệu 稱xưng 之chi 為vi 妙diệu 。
次thứ 二nhị 妙diệu 妙diệu 上thượng 三tam 法pháp 者giả 欲dục 明minh 三tam 妙diệu 在tại 於ư 法pháp 華hoa 方phương 得đắc 稱xưng 妙diệu 故cố 須tu 二nhị 妙diệu 以dĩ 妙diệu 三tam 法pháp 故cố 諸chư 味vị 中trung 雖tuy 有hữu 圓viên 融dung 全toàn 無vô 二nhị 妙diệu 三tam 被bị 妙diệu 已dĩ 故cố 三tam 即tức 妙diệu 故cố 上thượng 文văn 云vân 此thử 妙diệu 即tức 法pháp 此thử 法pháp 即tức 妙diệu 故cố 得đắc 三tam 法pháp 皆giai 具cụ 於ư 十thập 成thành 三tam 十thập 妙diệu 良lương 由do 於ư 此thử 問vấn 向hướng 釋thích 妙diệu 云vân 待đãi 絕tuyệt 俱câu 絕tuyệt 方phương 名danh 為vi 絕tuyệt 今kim 何hà 以dĩ 言ngôn 待đãi 絕tuyệt 二nhị 耶da 答đáp 前tiền 明minh 絕tuyệt 待đãi 故cố 須tu 俱câu 絕tuyệt 今kim 述thuật 經kinh 意ý 故cố 須tu 雙song 明minh 經kinh 意ý 雖tuy 雙song 理lý 無vô 異dị 趣thú 以dĩ 此thử 俱câu 絕tuyệt 對đối 前tiền 稱xưng 待đãi 所sở 待đãi 未vị 會hội 會hội 方phương 名danh 絕tuyệt 是thị 故cố 此thử 部bộ 得đắc 二nhị 妙diệu 名danh 。
(# △# 三tam 將tương 四tứ 絕tuyệt 約ước 五ngũ 味vị 判phán )# 。
若nhược 將tương 上thượng 四tứ 種chủng 絕tuyệt 待đãi 約ước 五ngũ 味vị 經kinh 者giả 乳nhũ 教giáo 兩lưỡng 絕tuyệt 酪lạc 教giáo 一nhất 絕tuyệt 生sanh 酥tô 四tứ 絕tuyệt 熟thục 酥tô 三tam 絕tuyệt 此thử 經Kinh 但đãn 有hữu 一nhất 絕tuyệt 。
三tam 將tương 四tứ 絕tuyệt 約ước 五ngũ 味vị 者giả 應ưng 更cánh 判phán 云vân 乳nhũ 味vị 二nhị 絕tuyệt 一nhất 麤thô 一nhất 妙diệu 乃nãi 至chí 熟thục 酥tô 二nhị 麤thô 一nhất 妙diệu 今kim 經kinh 唯duy 妙diệu 但đãn 是thị 文văn 略lược 。
(# △# 四tứ 開khai 權quyền )# 。
若nhược 開khai 權quyền 絕tuyệt 者giả 無vô 不bất 入nhập 一nhất 妙diệu 絕tuyệt 也dã 。
四tứ 開khai 權quyền 者giả 開khai 諸chư 味vị 中trung 麤thô 耳nhĩ 。
(# △# 五ngũ 會hội 諸chư 絕tuyệt 成thành 妙diệu )# 。
○# 五ngũ 從tùng 問vấn 下hạ 會hội 絕tuyệt 成thành 妙diệu 中trung 先tiên 問vấn 。
問vấn 何hà 意ý 以dĩ 絕tuyệt 釋thích 妙diệu 。
○# 次thứ 答đáp 答đáp 中trung 又hựu 三tam 先tiên 會hội 。
答đáp 秪# 喚hoán 妙diệu 為vi 絕tuyệt 絕tuyệt 是thị 妙diệu 之chi 異dị 名danh 如như 世thế 人nhân 稱xưng 絕tuyệt 能năng 耳nhĩ 。
○# 次thứ 從tùng 又hựu 下hạ 判phán 能năng 所sở 。
又hựu 妙diệu 是thị 能năng 絕tuyệt 麤thô 是thị 所sở 絕tuyệt 此thử 妙diệu 有hữu 絕tuyệt 麤thô 之chi 功công 故cố 舉cử 絕tuyệt 以dĩ 名danh 妙diệu 。
○# 三tam 從tùng 如như 迹tích 下hạ 約ước 本bổn 迹tích 以dĩ 釋thích 能năng 所sở 之chi 意ý 。
如như 迹tích 中trung 先tiên 施thí 方phương 便tiện 之chi 教giáo 大đại 教giáo 不bất 得đắc 起khởi 今kim 大đại 教giáo 若nhược 起khởi 方phương 便tiện 教giáo 絕tuyệt 將tương 所sở 絕tuyệt 以dĩ 名danh 於ư 妙diệu 耳nhĩ 又hựu 迹tích 中trung 大đại 教giáo 既ký 起khởi 本bổn 地địa 大đại 教giáo 不bất 得đắc 興hưng 今kim 本bổn 地địa 教giáo 興hưng 迹tích 中trung 大đại 教giáo 即tức 絕tuyệt 絕tuyệt 於ư 迹tích 大đại 功công 由do 本bổn 大đại 將tướng 絕tuyệt 迹tích 之chi 大đại 名danh 於ư 本bổn 大đại 故cố 言ngôn 絕tuyệt 也dã 又hựu 本bổn 大đại 教giáo 若nhược 興hưng 觀quán 心tâm 之chi 妙diệu 不bất 得đắc 起khởi 今kim 入nhập 觀quán 緣duyên 寂tịch 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 本bổn 教giáo 即tức 絕tuyệt 絕tuyệt 由do 於ư 觀quán 將tương 此thử 絕tuyệt 名danh 名danh 於ư 觀quán 妙diệu 為vì 顯hiển 此thử 義nghĩa 。 故cố 以dĩ 絕tuyệt 為vi 妙diệu 。
教giáo 與dữ 本bổn 迹tích 及cập 以dĩ 觀quán 心tâm 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 絕tuyệt 何hà 者giả 不bất 由do 迹tích 中trung 圓viên 融dung 之chi 說thuyết 故cố 不bất 能năng 知tri 本bổn 地địa 長trường 遠viễn 之chi 本bổn 若nhược 本bổn 遠viễn 教giáo 興hưng 故cố 使sử 迹tích 絕tuyệt 本bổn 雖tuy 絕tuyệt 迹tích 豈khởi 即tức 說thuyết 遠viễn 能năng 知tri 心tâm 性tánh 若nhược 語ngữ 心tâm 性tánh 迹tích 本bổn 俱câu 絕tuyệt 故cố 云vân 本bổn 迹tích 雖tuy 殊thù 不bất 思tư 議nghị 一nhất 一nhất 彼bỉ 殊thù 故cố 故cố 知tri 徒đồ 引dẫn 遠viễn 近cận 未vị 了liễu 觀quán 心tâm 遠viễn 近cận 自tự 彼bỉ 於ư 我ngã 何hà 為vi 如như 貧bần 數số 寶bảo 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。
(# △# 六lục 將tương 本bổn 迹tích 等đẳng 妙diệu 妙diệu 上thượng 三tam 法pháp )# 。
今kim 將tương 迹tích 之chi 絕tuyệt 妙diệu 妙diệu 上thượng 眾chúng 生sanh 法pháp 將tương 本bổn 地địa 之chi 絕tuyệt 妙diệu 妙diệu 上thượng 佛Phật 法Pháp 將tương 觀quán 心tâm 之chi 絕tuyệt 妙diệu 妙diệu 上thượng 心tâm 法pháp 。
第đệ 六lục 今kim 將tương 下hạ 意ý 者giả 迹tích 中trung 意ý 者giả 九cửu 界giới 眾chúng 生sanh 皆giai 開khai 顯hiển 故cố 本bổn 中trung 意ý 者giả 雖tuy 開khai 權quyền 竟cánh 事sự 須tu 顯hiển 本bổn 權quyền 迹tích 望vọng 本bổn 迹tích 猶do 名danh 麤thô 觀quán 心tâm 意ý 者giả 若nhược 不bất 觀quán 心tâm 安an 知tri 己kỷ 他tha 因nhân 果quả 心tâm 妙diệu 。
(# △# 七thất 判phán 橫hoạnh/hoành 竪thụ )# 。
前tiền 四tứ 絕tuyệt 橫hoạnh/hoành 約ước 四tứ 教giáo 今kim 三tam 絕tuyệt 豎thụ 約ước 圓viên 教giáo (# 云vân 云vân )# 。
第đệ 七thất 意ý 者giả 四tứ 各các 有hữu 絕tuyệt 故cố 名danh 為vi 橫hoạnh/hoành 今kim 三tam 從tùng 圓viên 迭điệt 至chí 觀quán 心tâm 故cố 名danh 為vi 豎thụ 。
(# △# 別biệt 釋thích 者giả 即tức 依y 門môn 解giải 釋thích 中trung 第đệ 二nhị 別biệt 門môn 也dã )# 。
○# 次thứ 別biệt 釋thích 中trung 二nhị 先tiên 結kết 數số 示thị 妙diệu 次thứ 正chánh 釋thích 妙diệu 初sơ 文văn 中trung 三tam 麤thô 一nhất 妙diệu 者giả 且thả 以dĩ 但đãn 麤thô 對đối 獨độc 妙diệu 說thuyết 餘dư 之chi 三tam 味vị 麤thô 妙diệu 相tướng 帶đái 故cố 略lược 未vị 論luận 下hạ 文văn 具cụ 列liệt 於ư 中trung 二nhị 先tiên 結kết 數số 次thứ 若nhược 破phá 下hạ 示thị 妙diệu 。
別biệt 釋thích 妙diệu 者giả 為vi 三tam 若nhược 鹿lộc 苑uyển 三tam 麤thô 鷲thứu 頭đầu 一nhất 妙diệu 皆giai 迹tích 中trung 之chi 說thuyết 約ước 迹tích 開khai 十thập 重trọng/trùng 論luận 妙diệu 此thử 妙diệu 有hữu 迹tích 有hữu 本bổn 本bổn 據cứ 元nguyên 初sơ 元nguyên 初sơ 本bổn 妙diệu 十thập 重trọng/trùng 論luận 妙diệu 迹tích 本bổn 俱câu 是thị 教giáo 依y 教giáo 作tác 觀quán 觀quán 復phục 有hữu 十thập 重trọng/trùng 論luận 妙diệu 迹tích 中trung 有hữu 眾chúng 生sanh 法pháp 妙diệu 佛Phật 法Pháp 妙diệu 心tâm 法pháp 妙diệu 各các 十thập 重trọng/trùng 合hợp 三tam 十thập 重trọng/trùng 此thử 與dữ 眾chúng 經kinh 論luận 妙diệu 有hữu 同đồng 有hữu 異dị 本bổn 中trung 三tam 十thập 妙diệu 與dữ 眾chúng 經kinh 一nhất 向hướng 異dị 此thử 六lục 十thập 重trọng/trùng 一nhất 一nhất 復phục 有hữu 。 待đãi 妙diệu 絕tuyệt 妙diệu 則tắc 有hữu 一nhất 百bách 二nhị 十thập 重trọng/trùng 。
初sơ 文văn 中trung 云vân 本bổn 迹tích 等đẳng 者giả 本bổn 迹tích 各các 十thập 具cụ 列liệt 在tại 文văn 若nhược 觀quán 心tâm 十thập 並tịnh 皆giai 附phụ 在tại 諸chư 文văn 之chi 末mạt 或hoặc 存tồn 或hoặc 沒một 不bất 別biệt 開khai 章chương 既ký 其kỳ 觀quán 心tâm 寄ký 在tại 諸chư 文văn 之chi 下hạ 今kim 但đãn 約ước 迹tích 本bổn 兩lưỡng 門môn 各các 具cụ 十thập 妙diệu 義nghĩa 各các 攝nhiếp 於ư 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 。
(# △# 次thứ 示thị 妙diệu )# 。
若nhược 破phá 麤thô 顯hiển 妙diệu 即tức 用dụng 上thượng 相tương 待đãi 妙diệu 若nhược 開khai 麤thô 顯hiển 妙diệu 即tức 用dụng 上thượng 絕tuyệt 待đãi 妙diệu (# 云vân 云vân )# 。
○# 今kim 初sơ 迹tích 門môn 十thập 妙diệu 者giả 為vi 二nhị 先tiên 列liệt 。
迹tích 中trung 十thập 妙diệu 者giả 一nhất 境cảnh 妙diệu 二nhị 智trí 妙diệu 三tam 行hành 妙diệu 四tứ 位vị 妙diệu 五ngũ 三tam 法pháp 妙diệu 六lục 感cảm 應ứng 妙diệu 七thất 神thần 通thông 妙diệu 八bát 說thuyết 法Pháp 妙diệu 九cửu 眷quyến 屬thuộc 妙diệu 十thập 功công 德đức 利lợi 益ích 妙diệu 。
○# 次thứ 釋thích 釋thích 中trung 為vi 五ngũ 者giả 第đệ 一nhất 中trung 云vân 廣quảng 解giải 五ngũ 章chương 一nhất 一nhất 廣quảng 起khởi 五ngũ 心tâm 者giả 故cố 今kim 釋thích 名danh 迹tích 十thập 妙diệu 中trung 望vọng 前tiền 七thất 番phiên 以dĩ 成thành 五ngũ 心tâm 唯duy 少thiểu 開khai 合hợp 及cập 觀quán 心tâm 等đẳng 並tịnh 散tán 在tại 諸chư 文văn 故cố 也dã 故cố 今kim 標tiêu 章chương 起khởi 念niệm 引dẫn 證chứng 起khởi 信tín 生sanh 起khởi 起khởi 定định 況huống 諸chư 妙diệu 下hạ 處xứ 處xứ 皆giai 然nhiên 并tinh 觀quán 心tâm 起khởi 進tiến 開khai 合hợp 起khởi 慧tuệ 五ngũ 心tâm 足túc 也dã 故cố 更cánh 列liệt 五ngũ 番phiên 意ý 在tại 於ư 此thử 。
釋thích 十thập 妙diệu 為vi 五ngũ 番phiên 一nhất 標tiêu 章chương 二nhị 引dẫn 證chứng 三tam 生sanh 起khởi 四tứ 廣quảng 解giải 五ngũ 結kết 權quyền 實thật 標tiêu 章chương 者giả 云vân 何hà 境cảnh 妙diệu 謂vị 十thập 如như 因nhân 緣duyên 四Tứ 諦Đế 三tam 諦đế 二nhị 諦đế 一nhất 諦đế 等đẳng 是thị 諸chư 佛Phật 所sở 。 師sư 故cố 稱xưng 境cảnh 妙diệu 智trí 妙diệu 者giả 所sở 謂vị 二nhị 十thập 智trí 四tứ 菩Bồ 提Đề 智trí 下hạ 中trung 上thượng 上thượng 上thượng 七thất 權quyền 實thật 五ngũ 三tam 智trí 一nhất 如như 實thật 智trí 以dĩ 境cảnh 妙diệu 故cố 智trí 亦diệc 隨tùy 妙diệu 以dĩ 法pháp 常thường 故cố 諸chư 佛Phật 亦diệc 常thường 函hàm 蓋cái 相tương 稱xứng 境cảnh 智trí 不bất 可khả 思tư 議nghị 故cố 。 稱xưng 智trí 妙diệu 行hạnh 妙diệu 者giả 謂vị 增tăng 數số 行hành 次thứ 第đệ 五ngũ 行hành 不bất 次thứ 第đệ 五ngũ 行hành 智trí 導đạo 行hành 故cố 故cố 言ngôn 行hạnh 妙diệu 位vị 妙diệu 者giả 謂vị 三tam 草thảo 位vị 二nhị 木mộc 位vị 一nhất 實thật 位vị 妙diệu 行hạnh 所sở 契khế 故cố 言ngôn 位vị 妙diệu 三tam 法pháp 妙diệu 者giả 謂vị 緫# 三tam 法pháp 縱túng/tung 三tam 法pháp 橫hoạnh/hoành 三tam 法pháp 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 三tam 法pháp 類loại 通thông 三tam 法pháp 皆giai 祕bí 密mật 藏tạng 故cố 稱xưng 為vi 妙diệu 感cảm 應ứng 妙diệu 者giả 謂vị 四tứ 句cú 感cảm 應ứng 三tam 十thập 六lục 句cú 感cảm 應ứng 二nhị 十thập 五ngũ 感cảm 應ứng 別biệt 圓viên 感cảm 應ứng 水thủy 不bất 上thượng 升thăng 月nguyệt 不bất 下hạ 降giáng 一nhất 月nguyệt 一nhất 時thời 普phổ 現hiện 眾chúng 水thủy 諸chư 佛Phật 不bất 來lai 眾chúng 生sanh 不bất 往vãng 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 見kiến 如như 此thử 事sự 。 故cố 名danh 感cảm 應ứng 妙diệu 神thần 通thông 妙diệu 者giả 謂vị 報báo 通thông 修tu 通thông 作tác 意ý 通thông 體thể 法pháp 通thông 無vô 記ký 化hóa 化hóa 通thông 無vô 謀mưu 之chi 權quyền 稱xưng 緣duyên 轉chuyển 變biến 若nhược 遠viễn 若nhược 近cận 。 若nhược 種chủng 若nhược 熟thục 若nhược 脫thoát 皆giai 為vi 一Nhất 乘Thừa 故cố 言ngôn 神thần 通thông 妙diệu 說thuyết 法Pháp 妙diệu 者giả 謂vị 說thuyết 十thập 二nhị 部bộ 法pháp 小tiểu 部bộ 法pháp 大đại 部bộ 法pháp 逗đậu 緣duyên 法pháp 所sở 詮thuyên 法pháp 圓viên 妙diệu 法Pháp 如như 理lý 圓viên 說thuyết 咸hàm 令linh 眾chúng 生sanh 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 故cố 言ngôn 說thuyết 法Pháp 妙diệu 眷quyến 屬thuộc 妙diệu 者giả 謂vị 業nghiệp 眷quyến 屬thuộc 神thần 通thông 眷quyến 屬thuộc 願nguyện 眷quyến 屬thuộc 應ưng 眷quyến 屬thuộc 法Pháp 門môn 眷quyến 屬thuộc 如như 陰ấm 雲vân 籠lung 月nguyệt 羣quần 臣thần 豪hào 族tộc 前tiền 後hậu 圍vi 遶nhiễu 。 故cố 言ngôn 眷quyến 屬thuộc 妙diệu 利lợi 益ích 妙diệu 者giả 謂vị 果quả 益ích 因nhân 益ích 空không 益ích 假giả 益ích 中trung 益ích 變biến 易dị 益ích 猶do 如như 大đại 海hải 。 能năng 受thọ 龍long 雨vũ 故cố 名danh 利lợi 益ích 妙diệu 。
初sơ 標tiêu 章chương 者giả 非phi 獨độc 直trực 標tiêu 十thập 名danh 而nhi 已dĩ 兼kiêm 標tiêu 章chương 內nội 一nhất 一nhất 諸chư 科khoa 如như 境cảnh 具cụ 標tiêu 六lục 智trí 列liệt 二nhị 十thập 等đẳng 觀quán 文văn 可khả 知tri 釋thích 者giả 事sự 須tu 略lược 述thuật 諸chư 科khoa 文văn 相tương/tướng 大đại 體thể 攬lãm 下hạ 觀quán 今kim 粗thô 亦diệc 可khả 見kiến 乃nãi 至chí 一nhất 一nhất 妙diệu 中trung 皆giai 先tiên 列liệt 竟cánh 末mạt 後hậu 說thuyết 意ý 如như 境cảnh 妙diệu 云vân 境cảnh 是thị 所sở 師sư 智trí 云vân 導đạo 行hành 等đẳng 尋tầm 之chi 可khả 知tri 標tiêu 感cảm 應ứng 中trung 水thủy 譬thí 感cảm 月nguyệt 譬thí 應ưng 不bất 升thăng 不bất 降giáng/hàng 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 神thần 通thông 中trung 報báo 得đắc 在tại 天thiên 脩tu 得đắc 如như 仙tiên 作tác 意ý 在tại 藏tạng 體thể 法pháp 在tại 通thông 無vô 記ký 在tại 別biệt 圓viên 初Sơ 地Địa 初sơ 住trụ 遠viễn 近cận 者giả 大đại 通thông 名danh 遠viễn 爾nhĩ 後hậu 名danh 近cận 。
○# 二nhị 引dẫn 證chứng 中trung 先tiên 指chỉ 處xứ 。
二nhị 引dẫn 證chứng 者giả 但đãn 引dẫn 迹tích 文văn 尚thượng 不bất 引dẫn 本bổn 文văn 況huống 引dẫn 餘dư 經kinh 耶da 。
○# 次thứ 正chánh 引dẫn 證chứng 。
文văn 云vân 諸chư 法pháp 如như 是thị 。 相tương/tướng 等đẳng 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 是thị 佛Phật 智trí 慧tuệ 門môn 門môn 即tức 境cảnh 也dã 又hựu 云vân 甚thậm 深thâm 微vi 妙diệu 法Pháp 。 難nan 見kiến 難nan 可khả 了liễu 。 我ngã 及cập 十thập 方phương 佛Phật 。 乃nãi 能năng 知tri 是thị 相tương/tướng 即tức 境cảnh 妙diệu 也dã 我ngã 所sở 得đắc 智trí 慧tuệ 。 微vi 妙diệu 最tối 第đệ 一nhất 。 又hựu 以dĩ 此thử 妙diệu 慧tuệ 。 求cầu 無vô 上thượng 道Đạo 。 無vô 漏lậu 不bất 思tư 議nghị 。 甚thậm 深thâm 微vi 妙diệu 法Pháp 。 唯duy 我ngã 知tri 是thị 相tướng 。 (# 云vân 云vân )# 即tức 智trí 妙diệu 也dã 本bổn 從tùng 無vô 數số 佛Phật 。 具cụ 足túc 行hành 諸chư 道đạo 。 行hành 此thử 諸chư 道đạo 已dĩ 。 道Đạo 場Tràng 得đắc 成thành 果Quả 。 又hựu 云vân 合hợp 掌chưởng 以dĩ 敬kính 心tâm 。 欲dục 聞văn 具cụ 足túc 道Đạo 。 又hựu 諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 佛Phật 子tử 行hành 道Đạo 已dĩ 。 來lai 世thế 得đắc 作tác 佛Phật 。 即tức 行hành 妙diệu 天thiên 雨vũ 四tứ 華hoa 表biểu 住trụ 行hành 向hướng 地địa 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 亦diệc 是thị 位vị 義nghĩa 乘thừa 是thị 寶bảo 乘thừa 遊du 於ư 四tứ 方phương 。 四tứ 方phương 是thị 因nhân 位vị 直trực 至chí 道Đạo 場Tràng 。 是thị 果quả 位vị 是thị 名danh 位vị 妙diệu 佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa 。 如như 其kỳ 所sở 得đắc 法Pháp 。 定định 慧tuệ 力lực 莊trang 嚴nghiêm 。 大Đại 乘Thừa 即tức 真chân 性tánh 定định 即tức 資tư 成thành 慧tuệ 即tức 觀quán 照chiếu 是thị 為vi 三tam 法Pháp 。 妙diệu 我ngã 於ư 三tam 七thất 日nhật 中trung 。 思tư 惟duy 如như 是thị 事sự 。 又hựu 我ngã 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán 。 見kiến 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 又hựu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 是thị 吾ngô 子tử 。 又hựu 遙diêu 見kiến 其kỳ 父phụ 。 踞cứ 師sư 子tử 牀sàng 即tức 感cảm 應ứng 妙diệu 也dã 今kim 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 入nhập 于vu 三tam 昧muội 。 是thị 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 現hiện 希hy 有hữu 事sự 。 神thần 通thông 妙diệu 也dã 如Như 來Lai 能năng 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 巧xảo 說thuyết 諸chư 法pháp 。 言ngôn 辭từ 柔nhu 輭nhuyễn 恱# 可khả 眾chúng 心tâm 身thân 子tử 云vân 聞văn 佛Phật 柔nhu 輭nhuyễn 音âm 深thâm 遠viễn 甚thậm 微vi 妙diệu 。 又hựu 其kỳ 所sở 說thuyết 法Pháp 。 皆giai 悉tất 到đáo 於ư 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 地địa 。 又hựu 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 。 又hựu 已dĩ 今kim 當đương 說thuyết 最tối 為vi 難nan 信tín 難nan 解giải 。 即tức 說thuyết 法Pháp 妙diệu 但đãn 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 。 即tức 眷quyến 屬thuộc 妙diệu 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 若nhược 聞văn 一nhất 句cú 一nhất 偈kệ 。 皆giai 與dữ 三tam 菩Bồ 提Đề 記ký 又hựu 須tu 臾du 聞văn 者giả 即tức 得đắc 究cứu 竟cánh 。 三tam 菩Bồ 提Đề 又hựu 若nhược 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 化hóa 。 我ngã 即tức 墮đọa 慳san 貪tham 。 此thử 事sự 為vi 不bất 可khả 。 又hựu 終chung 不bất 令linh 一nhất 人nhân 。 獨độc 得đắc 滅diệt 度độ 。 皆giai 以dĩ 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 。 而nhi 滅diệt 度độ 之chi 。 即tức 利lợi 益ích 妙diệu 也dã 。
境cảnh 中trung 言ngôn 智trí 慧tuệ 門môn 者giả 慧tuệ 家gia 之chi 門môn 即tức 理lý 為vi 門môn 意ý 也dã 三tam 法pháp 中trung 且thả 指chỉ 乘thừa 體thể 以dĩ 為vi 真chân 性tánh 感cảm 中trung 我ngã 即tức 是thị 應ưng 思tư 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 即tức 感cảm 也dã 佛Phật 眼nhãn 六lục 道đạo 等đẳng 思tư 之chi 可khả 見kiến 神thần 通thông 中trung 六lục 瑞thụy 且thả 舉cử 入nhập 定định 。
○# 三tam 生sanh 起khởi 中trung 二nhị 初sơ 正chánh 生sanh 起khởi 。
三tam 生sanh 起khởi 者giả 實thật 相tướng 之chi 境cảnh 非phi 佛Phật 天thiên 人nhân 所sở 作tác 本bổn 自tự 有hữu 之chi 非phi 適thích 今kim 也dã 。 故cố 最tối 居cư 初sơ 迷mê 理lý 故cố 起khởi 惑hoặc 解giải 理lý 故cố 生sanh 智trí 智trí 為vi 行hành 本bổn 因nhân 於ư 智trí 目mục 起khởi 於ư 行hành 足túc 目mục 足túc 及cập 境cảnh 三tam 法pháp 為vi 乘thừa 乘thừa 於ư 是thị 乘thừa 入nhập 清thanh 涼lương 池trì 登đăng 於ư 諸chư 位vị 位vị 何hà 所sở 住trụ 住trụ 於ư 三tam 法pháp 。 祕bí 密mật 藏tạng 中trung 住trụ 是thị 法pháp 已dĩ 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 照chiếu 十thập 法Pháp 界Giới 機cơ 機cơ 來lai 必tất 應ưng 若nhược 赴phó 機cơ 垂thùy 應ưng 先tiên 用dụng 身thân 輪luân 神thần 通thông 駭hãi 發phát 見kiến 變biến 通thông 已dĩ 堪kham 任nhậm 受thọ 道Đạo 。 即tức 以dĩ 口khẩu 輪luân 宣tuyên 示thị 開khai 導đạo 既ký 霑triêm 法Pháp 雨vũ 稟bẩm 教giáo 受thọ 道đạo 成thành 法pháp 眷quyến 屬thuộc 眷quyến 屬thuộc 行hàng 行hàng 拔bạt 生sanh 死tử 本bổn 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 得đắc 大đại 利lợi 益ích 。
○# 次thứ 前tiền 五ngũ 下hạ 結kết 成thành 。
前tiền 五ngũ 約ước 自tự 因nhân 果quả 具cụ 足túc 後hậu 五ngũ 約ước 他tha 能năng 所sở 具cụ 足túc 法pháp 雖tuy 無vô 量lượng 十thập 義nghĩa 意ý 圓viên 自tự 他tha 始thỉ 終chung 皆giai 悉tất 究cứu 竟cánh 也dã 。
自tự 行hành 化hóa 他tha 各các 有hữu 始thỉ 終chung 故cố 知tri 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 皆giai 有hữu 此thử 意ý 也dã 。
○# 次thứ 正chánh 釋thích 中trung 十thập 文văn 不bất 同đồng 初sơ 釋thích 境cảnh 者giả 先tiên 列liệt 章chương 次thứ 列liệt 數số 次thứ 數số 意ý 次thứ 生sanh 起khởi 後hậu 廣quảng 解giải 。
四tứ 廣quảng 釋thích 境cảnh 又hựu 為vi 二nhị 一nhất 釋thích 諸chư 境cảnh 二nhị 論luận 諸chư 境cảnh 同đồng 異dị 。
(# △# 次thứ 列liệt 數số )# 。
釋thích 境cảnh 為vi 六lục 一nhất 十thập 如như 境cảnh 二nhị 因nhân 緣duyên 境cảnh 三tam 四Tứ 諦Đế 境cảnh 四tứ 二nhị 諦đế 境cảnh 五ngũ 三tam 諦đế 境cảnh 六lục 一nhất 諦đế 境cảnh 。
(# △# 次thứ 數số 意ý )# 。
然nhiên 眾chúng 經kinh 赴phó 緣duyên 明minh 境cảnh 甚thậm 眾chúng 豈khởi 可khả 具cụ 載tái 略lược 舉cử 六lục 種chủng 。
○# 生sanh 起khởi 中trung 初sơ 正chánh 生sanh 起khởi 次thứ 始thỉ 從tùng 下hạ 結kết 示thị 始thỉ 從tùng 無vô 明minh 即tức 十thập 二nhị 因nhân 初sơ 也dã 實thật 際tế 即tức 一nhất 諦đế 也dã 。
六lục 種chủng 次thứ 第đệ 者giả 十thập 如như 是thị 此thử 經Kinh 。 所sở 說thuyết 故cố 在tại 初sơ 次thứ 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 三tam 世thế 輪luân 迴hồi 本bổn 來lai 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 分phân 別biệt 巧xảo 示thị 四Tứ 諦Đế 名danh 興hưng 從tùng 廣quảng 至chí 略lược 次thứ 辨biện 二nhị 諦đế 二nhị 諦đế 語ngữ 通thông 別biệt 顯hiển 中trung 道đạo 次thứ 明minh 三tam 諦đế 三tam 諦đế 猶do 帶đái 方phương 便tiện 直trực 顯hiển 真chân 實thật 次thứ 明minh 一nhất 諦đế 一nhất 諦đế 猶do 有hữu 名danh 相tướng 次thứ 明minh 無vô 諦đế 。
初sơ 正chánh 生sanh 起khởi 中trung 云vân 初sơ 十thập 如như 是thị 此thử 經Kinh 。 所sở 說thuyết 者giả 此thử 是thị 今kim 經kinh 實thật 相tướng 之chi 境cảnh 又hựu 是thị 一nhất 部bộ 三tam 妙diệu 之chi 文văn 次thứ 因nhân 緣duyên 境cảnh 雖tuy 舉cử 三tam 世thế 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 。 已dĩ 下hạ 三tam 種chủng 以dĩ 三tam 世thế 為vi 本bổn 次thứ 四Tứ 諦Đế 者giả 示thị 其kỳ 因nhân 果quả 令linh 脩tu 道Đạo 滅diệt 非phi 佛Phật 出xuất 世thế 焉yên 知tri 此thử 名danh 苦khổ 集tập 是thị 俗tục 道đạo 滅diệt 是thị 真chân 餘dư 文văn 可khả 見kiến 。
(# △# 次thứ 結kết 示thị )# 。
始thỉ 從tùng 無vô 明minh 終chung 至chí 實thật 際tế 略lược 用dụng 六lục 種chủng 足túc 。
(# △# 後hậu 廣quảng 解giải 一nhất 明minh 十thập 如như 境cảnh )# 。
一nhất 明minh 十thập 如như 境cảnh 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết (# 云vân 云vân )# 。
○# 次thứ 正chánh 釋thích 因nhân 緣duyên 中trung 自tự 為vi 四tứ 章chương 初sơ 列liệt 四tứ 章chương 。
二nhị 釋thích 因nhân 緣duyên 境cảnh 又hựu 為vi 四tứ 一nhất 正chánh 釋thích 二nhị 判phán 麤thô 妙diệu 三tam 開khai 麤thô 顯hiển 妙diệu 四tứ 觀quán 心tâm 。
○# 次thứ 釋thích 釋thích 中trung 先tiên 雙song 舉cử 界giới 內nội 界giới 外ngoại 各các 二nhị 種chủng 以dĩ 定định 根căn 性tánh 。
正chánh 釋thích 又hựu 為vi 四tứ 一nhất 明minh 思tư 議nghị 生sanh 滅diệt 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 二nhị 明minh 思tư 議nghị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 三Tam 明Minh 不bất 思tư 議nghị 生sanh 滅diệt 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 四tứ 明minh 不bất 思tư 議nghị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。
○# 次thứ 釋thích 釋thích 中trung 三tam 先tiên 重trọng/trùng 立lập 界giới 內nội 利lợi 鈍độn 二nhị 根căn 。
思tư 議nghị 兩lưỡng 種chủng 因nhân 緣duyên 為vi 利lợi 鈍độn 兩lưỡng 緣duyên 辨biện 界giới 內nội 法pháp 也dã 。
○# 次thứ 引dẫn 論luận 。
中trung 論luận 云vân 為vi 鈍độn 根căn 弟đệ 子tử 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。
○# 三tam 釋thích 釋thích 中trung 二nhị 先tiên 簡giản 次thứ 釋thích 。
此thử 簡giản 異dị 外ngoại 道đạo 外ngoại 道đạo 邪tà 謂vị 諸chư 法pháp 從tùng 自tự 在tại 天thiên 生sanh 或hoặc 言ngôn 世thế 性tánh 或hoặc 言ngôn 微vi 塵trần 或hoặc 言ngôn 父phụ 母mẫu 或hoặc 言ngôn 無vô 因nhân 種chủng 種chủng 邪tà 推thôi 不bất 當đương 道Đạo 理lý 。
簡giản 中trung 言ngôn 自Tự 在Tại 天Thiên 者giả 。 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 皆giai 悉tất 尊tôn 於ư 三tam 仙tiên 二nhị 天thiên 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 十thập 記ký 世thế 性tánh 者giả 計kế 二nhị 十thập 五ngũ 諦đế 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 十thập 記ký 微vi 塵trần 者giả 計kế 於ư 眾chúng 塵trần 和hòa 合hợp 而nhi 成thành 。 以dĩ 外ngoại 人nhân 不bất 知tri 業nghiệp 力lực 緣duyên 故cố 也dã 。
○# 此thử 正chánh 下hạ 正chánh 釋thích 釋thích 中trung 為vi 二nhị 先tiên 正chánh 釋thích 次thứ 料liệu 簡giản 初sơ 正chánh 釋thích 中trung 四tứ 初sơ 略lược 立lập 次thứ 引dẫn 證chứng 三tam 過quá 患hoạn 四tứ 釋thích 名danh 。
此thử 正chánh 因nhân 緣duyên 不bất 同đồng 邪tà 計kế 唯duy 是thị 過quá 去khứ 無vô 明minh 顛điên 倒đảo 心tâm 。 中trung 造tạo 作tác 諸chư 行hành 能năng 出xuất 今kim 世thế 六lục 道đạo 苦khổ 果quả 好hảo 惡ác 不bất 同đồng 。
初sơ 文văn 者giả 以dĩ 知tri 無vô 明minh 造tạo 故cố 不bất 同đồng 外ngoại 計kế 。
○# 次thứ 引dẫn 證chứng 中trung 三tam 先tiên 引dẫn 次thứ 釋thích 三tam 結kết 。
正Chánh 法Pháp 念niệm 云vân 畫họa 人nhân 分phân 布bố 五ngũ 彩thải 圖đồ 一nhất 切thiết 形hình 端đoan 正chánh 醜xú 陋lậu 。 不bất 可khả 稱xưng 計kế 。 原nguyên 其kỳ 根căn 本bổn 從tùng 畫họa 手thủ 出xuất 六lục 道đạo 差sai 別biệt 非phi 自tự 在tại 等đẳng 作tác 悉tất 從tùng 一nhất 念niệm 無vô 明minh 心tâm 出xuất 。
初sơ 文văn 中trung 非phi 自tự 在tại 者giả 諸chư 邪tà 計kế 中trung 且thả 舉cử 初sơ 計kế 。
○# 次thứ 無vô 明minh 下hạ 釋thích 。
無vô 明minh 與dữ 上thượng 品phẩm 惡ác 行hành 業nghiệp 合hợp 即tức 起khởi 地địa 獄ngục 因nhân 緣duyên 。 如như 畫họa 出xuất 黑hắc 色sắc 無vô 明minh 與dữ 中trung 品phẩm 惡ác 行hành 業nghiệp 合hợp 起khởi 畜súc 生sanh 道đạo 因nhân 緣duyên 如như 畫họa 出xuất 赤xích 色sắc 無vô 明minh 與dữ 下hạ 品phẩm 惡ác 行hành 合hợp 起khởi 鬼quỷ 道đạo 因nhân 緣duyên 如như 畫họa 青thanh 色sắc 無vô 明minh 與dữ 下hạ 品phẩm 善thiện 行hành 合hợp 即tức 起khởi 脩tu 羅la 因nhân 緣duyên 如như 畫họa 黃hoàng 色sắc 無vô 明minh 與dữ 中trung 品phẩm 善thiện 行hành 合hợp 即tức 起khởi 人nhân 因nhân 緣duyên 如như 畫họa 白bạch 色sắc 無vô 明minh 與dữ 上thượng 品phẩm 善thiện 行hành 合hợp 即tức 起khởi 天thiên 因nhân 緣duyên 如như 畫họa 上thượng 上thượng 白bạch 色sắc 。
○# 當đương 知tri 下hạ 結kết 。
當đương 知tri 無vô 明minh 與dữ 諸chư 行hành 合hợp 故cố 即tức 有hữu 六lục 道đạo 名danh 色sắc 六lục 入nhập 。 觸xúc 受thọ 愛ái 取thủ 有hữu 生sanh 。 老lão 病bệnh 死tử 等đẳng 。 隨tùy 上thượng 中trung 下hạ 。 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。
○# 三tam 人nhân 天thiên 下hạ 明minh 過quá 患hoạn 又hựu 二nhị 先tiên 出xuất 過quá 。
人nhân 天thiên 諸chư 趣thú 。 苦khổ 樂lạc 萬vạn 品phẩm 以dĩ 生sanh 歸quy 死tử 死tử 已dĩ 還hoàn 生sanh 三tam 世thế 盤bàn 迴hồi 車xa 輪luân 旋toàn 火hỏa 。
○# 次thứ 引dẫn 瓔anh 珞lạc 文văn 證chứng 。
故cố 經kinh 言ngôn 有hữu 河hà 洄hồi 澓phục 沒một 眾chúng 生sanh 無vô 明minh 。 所sở 盲manh 不bất 能năng 出xuất 經kinh 又hựu 稱xưng 為vi 十thập 二nhị 牽khiên 連liên 。 更cánh 相tương 拘câu 帶đái 亦diệc 名danh 十thập 二nhị 重trùng 城thành 。 亦diệc 名danh 十thập 二nhị 棘cức 園viên 。
言ngôn 經kinh 又hựu 稱xưng 等đẳng 者giả 生sanh 已dĩ 復phục 生sanh 。 生sanh 生sanh 不bất 已dĩ 故cố 云vân 十thập 二nhị 牽khiên 連liên 等đẳng 也dã 。
○# 此thử 十thập 二nhị 下hạ 釋thích 名danh 。
此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 新tân 新tân 生sanh 滅diệt 。 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 故cố 。 名danh 生sanh 滅diệt 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 也dã 。
新tân 新tân 秖kỳ 是thị 念niệm 念niệm 續tục 起khởi 。
(# △# 次thứ 料liệu 簡giản )# 。
料liệu 簡giản 者giả 瓔anh 珞lạc 第đệ 四tứ 云vân 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 生sanh 十thập 二nhị 乃nãi 至chí 生sanh 緣duyên 老lão 死tử 。 亦diệc 生sanh 十thập 二nhị 是thị 則tắc 一nhất 百bách 二nhị 十thập 因nhân 緣duyên 初sơ 是thị 癡si 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 亦diệc 是thị 癡si 不bất 覺giác 故cố 癡si 初sơ 亦diệc 不bất 覺giác 至chí 老lão 死tử 亦diệc 不bất 覺giác 癡si 故cố 生sanh 癡si 故cố 死tử 若nhược 能năng 覺giác 因nhân 緣duyên 因nhân 緣duyên 即tức 不bất 行hành 癡si 不bất 行hành 故cố 則tắc 將tương 來lai 生sanh 死tử 盡tận 名danh 為vi 黠hiệt 黠hiệt 即tức 隨tùy 道đạo 。
次thứ 料liệu 簡giản 中trung 云vân 瓔anh 珞lạc 中trung 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 生sanh 十thập 二nhị 則tắc 一nhất 百bách 二nhị 十thập 支chi 者giả 準chuẩn 彼bỉ 經kinh 第đệ 四tứ 釋thích 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 云vân 從tùng 無vô 明minh 緣duyên 。 行hành 便tiện 生sanh 十thập 二nhị 支chi 乃nãi 至chí 有hữu 緣duyên 生sanh 老lão 死tử 。 便tiện 生sanh 十thập 二nhị 既ký 以dĩ 未vị 來lai 二nhị 支chi 合hợp 說thuyết 則tắc 始thỉ 從tùng 無vô 明minh 來lai 至chí 老lão 死tử 有hữu 十thập 一nhất 番phiên 此thử 十thập 一nhất 番phiên 但đãn 十thập 箇cá 中trung 間gian 一nhất 一nhất 皆giai 生sanh 一nhất 十thập 二nhị 支chi 故cố 十thập 中trung 間gian 有hữu 百bách 二nhị 十thập 若nhược 依y 今kim 文văn 乃nãi 成thành 一nhất 百bách 三tam 十thập 二nhị 支chi 以dĩ 開khai 生sanh 死tử 為vi 二nhị 番phiên 故cố 雖tuy 開khai 合hợp 不bất 同đồng 大đại 意ý 不bất 別biệt 今kim 雖tuy 開khai 生sanh 死tử 結kết 數số 依y 經kinh 是thị 故cố 但đãn 云vân 一nhất 百bách 二nhị 十thập 初sơ 是thị 癡si 等đẳng 者giả 既ký 十thập 二nhị 支chi 無vô 明minh 為vi 本bổn 一nhất 一nhất 復phục 具cụ 一nhất 十thập 二nhị 支chi 當đương 知tri 支chi 支chi 皆giai 具cụ 。 無vô 明minh 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。
又hựu 十thập 二nhị 緣duyên 。 起khởi 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 。 此thử 同đồng 是thị 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 故cố 無vô 異dị 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 因nhân 是thị 緣duyên 起khởi 果quả 是thị 緣duyên 生sanh 則tắc 二nhị 緣duyên 起khởi 五ngũ 緣duyên 生sanh 三tam 緣duyên 起khởi 二nhị 緣duyên 生sanh 又hựu 無vô 明minh 是thị 緣duyên 起khởi 行hành 是thị 緣duyên 生sanh 乃nãi 至chí 生sanh 是thị 緣duyên 起khởi 老lão 死tử 是thị 緣duyên 生sanh 又hựu 四tứ 句cú 緣duyên 起khởi 非phi 緣duyên 生sanh 未vị 來lai 二nhị 支chi 法pháp 是thị 也dã 緣duyên 生sanh 非phi 緣duyên 起khởi 過quá 去khứ 二nhị 支chi 現hiện 在tại 阿A 羅La 漢Hán 。 最tối 後hậu 死tử 陰ấm 是thị 也dã 緣duyên 起khởi 緣duyên 生sanh 者giả 除trừ 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 羅La 漢Hán 死tử 五ngũ 陰ấm 諸chư 餘dư 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 法pháp 是thị 也dã 非phi 緣duyên 起khởi 非phi 緣duyên 生sanh 者giả 無vô 為vi 法pháp 是thị 也dã 。
緣duyên 起khởi 緣duyên 生sanh 者giả 先tiên 問vấn 也dã 從tùng 此thử 同đồng 是thị 去khứ 答đáp 婆bà 沙sa 雜tạp 揵kiền 度độ 中trung 問vấn 云vân 緣duyên 起khởi 緣duyên 生sanh 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 彼bỉ 文văn 答đáp 云vân 或hoặc 有hữu 說thuyết 者giả 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 何hà 者giả 如như 伽già 羅la 那na 經kinh 說thuyết 云vân 夫phu 緣duyên 起khởi 法pháp 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 有hữu 為vi 法pháp 故cố 。 云vân 何hà 緣duyên 生sanh 一nhất 切thiết 緣duyên 生sanh 亦diệc 是thị 有hữu 為vi 。 法pháp 故cố 今kim 文văn 略lược 云vân 同đồng 是thị 有hữu 為vi 法pháp 。 故cố 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 去khứ 彼bỉ 論luận 云vân 然nhiên 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 故cố 有hữu 說thuyết 者giả 。 云vân 因nhân 是thị 緣duyên 起khởi 果quả 是thị 緣duyên 生sanh 如như 因nhân 果quả 義nghĩa 事sự 所sở 事sự 相tướng 所sở 相tương/tướng 成thành 所sở 成thành 續tục 所sở 續tục 生sanh 所sở 生sanh 取thủ 所sở 取thủ 亦diệc 如như 是thị 事sự 如như 因nhân 所sở 事sự 如như 果quả 乃nãi 至chí 取thủ 亦diệc 如như 是thị (# 論luận 中trung 初sơ 但đãn 云vân 因nhân 果quả 次thứ 開khai 對đối 二nhị 因nhân 二nhị 果quả )# 復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 過quá 去khứ 是thị 緣duyên 起khởi 現hiện 在tại 是thị 緣duyên 生sanh (# 不bất 云vân 未vị 來lai )# 復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 現hiện 在tại 是thị 緣duyên 起khởi 未vị 來lai 是thị 緣duyên 生sanh (# 不bất 云vân 過quá 去khứ )# 今kim 文văn 略lược 無vô 此thử 二nhị 解giải 復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 無vô 明minh 是thị 緣duyên 起khởi 正chánh 是thị 今kim 文văn 第đệ 二nhị 解giải 復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 無vô 明minh 是thị 緣duyên 起khởi 老lão 死tử 是thị 緣duyên 生sanh 十thập 支chi 是thị 緣duyên 起khởi 緣duyên 生sanh (# 今kim 文văn 無vô 此thử 解giải )# 又hựu 尊tôn 者giả 富phú 那na 奢xa 說thuyết 應ưng 作tác 四tứ 句cú (# 具cụ 如như 今kim 文văn )# 四tứ 句cú 中trung 初sơ 句cú 以dĩ 未vị 來lai 果quả 支chi 為vi 緣duyên 起khởi 等đẳng 者giả 謂vị 因nhân 能năng 起khởi 果quả 非phi 果quả 生sanh 因nhân 以dĩ 過quá 去khứ 為vi 緣duyên 生sanh 等đẳng 者giả 因nhân 能năng 生sanh 果quả 。 非phi 果quả 起khởi 因nhân 故cố 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 不bất 復phục 起khởi 因nhân 第đệ 三tam 句cú 者giả 謂vị 除trừ 前tiền 二nhị 句cú 相tương/tướng 已dĩ 取thủ 過quá 現hiện 果quả 及cập 餘dư 凡phàm 夫phu 現hiện 在tại 五ngũ 支chi 等đẳng 此thử 是thị 論luận 文văn 諸chư 師sư 異dị 解giải 不bất 須tu 和hòa 會hội 。
法Pháp 身thân 經kinh 說thuyết 諸chư 無vô 明minh 決quyết 定định 生sanh 行hành 不bất 相tương 離ly 常thường 相tương 隨tùy 逐trục 。 是thị 名danh 緣duyên 起khởi 非phi 緣duyên 生sanh 若nhược 無vô 明minh 不bất 決quyết 定định 生sanh 行hành 或hoặc 時thời 相tương 離ly 不bất 相tương 隨tùy 是thị 名danh 緣duyên 生sanh 非phi 緣duyên 起khởi 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 亦diệc 如như 是thị 尊tôn 者giả 和hòa 須tu 蜜mật 說thuyết 因nhân 是thị 緣duyên 起khởi 從tùng 因nhân 生sanh 法pháp 是thị 緣duyên 生sanh 和hòa 合hợp 是thị 緣duyên 起khởi 從tùng 和hòa 合hợp 生sanh 是thị 緣duyên 生sanh 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 支chi 二nhị 是thị 過quá 去khứ 則tắc 止chỉ 常thường 二nhị 是thị 未vị 來lai 則tắc 止chỉ 斷đoạn 現hiện 在tại 則tắc 顯hiển 中trung 道đạo 推thôi 現hiện 三tam 因nhân 則tắc 說thuyết 未vị 來lai 二nhị 果quả 推thôi 現hiện 在tại 五ngũ 果quả 則tắc 說thuyết 過quá 去khứ 二nhị 因nhân 。
次thứ 引dẫn 法Pháp 身thân 經kinh 說thuyết 與dữ 論luận 文văn 同đồng 因nhân 是thị 緣duyên 起khởi 即tức 無vô 明minh 也dã 從tùng 因nhân 所sở 生sanh 。 即tức 是thị 行hành 也dã 和hòa 合hợp 謂vị 結kết 業nghiệp 成thành 就tựu 從tùng 和hòa 合hợp 生sanh 謂vị 識thức 等đẳng 是thị 愛ái 取thủ 至chí 老lão 死tử 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 言ngôn 中trung 道đạo 者giả 離ly 斷đoạn 常thường 耳nhĩ 論luận 文văn 又hựu 云vân 復phục 次thứ 起khởi 所sở 起khởi 等đẳng 如như 前tiền 。
三tam 世thế 皆giai 有hữu 十thập 二nhị 支chi 為vi 推thôi 因nhân 果quả 。 故cố 作tác 如như 是thị 說thuyết 。
次thứ 推thôi 三tam 世thế 中trung 云vân 三tam 世thế 皆giai 有hữu 十thập 二nhị 者giả 推thôi 因nhân 知tri 果quả 等đẳng 如như 今kim 所sở 說thuyết 。 三tam 世thế 俱câu 名danh 因nhân 果quả 而nhi 支chi 數số 多đa 少thiểu 不bất 同đồng 者giả 具cụ 如như 俱câu 舍xá 云vân 略lược 果quả 及cập 略lược 因nhân 由do 中trung 可khả 比tỉ 二nhị 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 三tam 記ký 現hiện 在tại 既ký 望vọng 過quá 未vị 成thành 十thập 二nhị 當đương 知tri 過quá 未vị 亦diệc 自tự 相tương 望vọng 各các 有hữu 過quá 未vị 故cố 各các 十thập 二nhị 今kim 且thả 從tùng 現hiện 故cố 但đãn 十thập 二nhị 。
十thập 二nhị 時thời 者giả 無vô 明minh 是thị 過quá 去khứ 諸chư 結kết 時thời 行hành 是thị 過quá 去khứ 諸chư 行hành 時thời 識thức 者giả 相tương 續tục 心tâm 及cập 眷quyến 屬thuộc 時thời 名danh 色sắc 者giả 已dĩ 受thọ 生sanh 相tương 續tục 。 未vị 生sanh 四tứ 種chủng 色sắc 根căn 六lục 入nhập 未vị 具cụ 一nhất 歌ca 邏la 羅la 二nhị 阿a 浮phù 陀đà 三tam 卑ty 尸thi 四tứ 伽già 那na 五ngũ 波ba 羅la 奢xa 訶ha 如như 是thị 等đẳng 時thời 名danh 名danh 色sắc 六lục 入nhập 。 已dĩ 生sanh 四tứ 種chủng 色sắc 根căn 具cụ 足túc 六lục 入nhập 此thử 諸chư 根căn 未vị 能năng 為vi 觸xúc 作tác 所sở 依y 是thị 時thời 名danh 六lục 入nhập 此thử 諸chư 根căn 已dĩ 能năng 為vi 觸xúc 作tác 所sở 依y 未vị 別biệt 苦khổ 樂lạc 不bất 能năng 避tị 危nguy 害hại 捉tróc 火hỏa 觸xúc 毒độc 把bả 刃nhận 不bất 淨tịnh 是thị 時thời 名danh 觸xúc 能năng 分phân 別biệt 苦khổ 樂lạc 避tị 危nguy 害hại 等đẳng 能năng 生sanh 貪tham 愛ái 不bất 起khởi 婬dâm 欲dục 。 於ư 一nhất 切thiết 物vật 。 不bất 生sanh 染nhiễm 著trước 。 是thị 時thời 名danh 受thọ 具cụ 上thượng 三tam 受thọ 是thị 時thời 名danh 愛ái 以dĩ 貪tham 境cảnh 故cố 四tứ 方phương 追truy 求cầu 是thị 時thời 名danh 取thủ 追truy 求cầu 之chi 時thời 起khởi 身thân 口khẩu 意ý 。 是thị 時thời 名danh 有hữu 如như 現hiện 在tại 識thức 在tại 於ư 未vị 來lai 是thị 時thời 名danh 生sanh 如như 現hiện 在tại 名danh 色sắc 六lục 入nhập 。 觸xúc 受thọ 於ư 未vị 來lai 是thị 時thời 名danh 老lão 死tử 。
次thứ 釋thích 十thập 二nhị 時thời 中trung 識thức 心tâm 眷quyến 屬thuộc 者giả 謂vị 三tam 陰ấm 也dã 論luận 文văn 又hựu 問vấn 云vân 何hà 具cụ 上thượng 三tam 受thọ 答đáp 三tam 受thọ 悉tất 能năng 為vi 愛ái 作tác 緣duyên 何hà 者giả 愛ái 有hữu 五ngũ 種chủng 一nhất 者giả 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 愛ái 未vị 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 欲dục 令linh 生sanh 故cố 。 愛ái 二nhị 者giả 不bất 欲dục 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 愛ái 已dĩ 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 不bất 欲dục 離ly 故cố 生sanh 愛ái 三tam 者giả 不bất 生sanh 苦khổ 愛ái 苦khổ 受thọ 未vị 生sanh 欲dục 令linh 不bất 生sanh 故cố 。 生sanh 愛ái 四tứ 者giả 欲dục 速tốc 離ly 苦khổ 愛ái 已dĩ 生sanh 苦khổ 受thọ 欲dục 令linh 速tốc 滅diệt 故cố 生sanh 愛ái 五ngũ 者giả 愚ngu 愛ái 未vị 生sanh 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 欲dục 令linh 未vị 生sanh 不bất 生sanh 。 已dĩ 生sanh 欲dục 令linh 不bất 失thất 故cố 生sanh 愛ái 為vi 是thị 義nghĩa 故cố 。 三tam 受thọ 緣duyên 愛ái 問vấn 愛ái 取thủ 何hà 別biệt 答đáp 愛ái 增tăng 廣quảng 名danh 取thủ 復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 下hạ 者giả 名danh 愛ái 上thượng 者giả 名danh 取thủ 復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 若nhược 愛ái 能năng 生sanh 煩phiền 惱não 。 是thị 名danh 受thọ 緣duyên 愛ái 若nhược 愛ái 能năng 生sanh 業nghiệp 。 是thị 名danh 為vi 取thủ 。
一nhất 剎sát 那na 十thập 二nhị 緣duyên 者giả 若nhược 以dĩ 貪tham 心tâm 殺sát 生sanh 彼bỉ 相tương 應ứng 愚ngu 是thị 無vô 明minh 相tướng 應ưng 思tư 是thị 行hành 相tương 應ứng 心tâm 是thị 識thức 起khởi 有hữu 作tác 業nghiệp 必tất 有hữu 名danh 色sắc 起khởi 有hữu 作tác 業nghiệp 必tất 有hữu 六lục 入nhập 彼bỉ 相tương 應ứng 觸xúc 是thị 觸xúc 彼bỉ 相tương 應ứng 受thọ 是thị 受thọ 貪tham 即tức 是thị 愛ái 彼bỉ 相tương 應ứng 纏triền 是thị 取thủ 彼bỉ 身thân 口khẩu 作tác 業nghiệp 是thị 有hữu 如như 此thử 諸chư 法pháp 生sanh 是thị 生sanh 此thử 諸chư 法pháp 變biến 是thị 老lão 此thử 諸chư 法pháp 壞hoại 是thị 死tử 。
次thứ 釋thích 一nhất 剎sát 那na 者giả 俱câu 舍xá 亦diệc 云vân 連liên 縛phược 等đẳng 四tứ 剎sát 那na 是thị 其kỳ 一nhất 也dã 具cụ 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 七thất 記ký 。
問vấn 何hà 不bất 說thuyết 病bệnh 為vi 支chi 答đáp 一nhất 切thiết 時thời 一nhất 切thiết 處xứ 盡tận 有hữu 者giả 立lập 支chi 自tự 有hữu 人nhân 從tùng 生sanh 無vô 病bệnh 如như 薄bạc 拘câu 羅la 生sanh 來lai 不bất 識thức 頭đầu 痛thống 況huống 餘dư 病bệnh 是thị 故cố 不bất 立lập 問vấn 憂ưu 悲bi 是thị 支chi 不bất 答đáp 非phi 也dã 以dĩ 終chung 顯hiển 始thỉ 耳nhĩ 如như 老lão 死tử 必tất 憂ưu 悲bi 問vấn 無vô 明minh 有hữu 因nhân 不bất 老lão 死tử 有hữu 果quả 不bất 若nhược 有hữu 應ưng 是thị 支chi 若nhược 無vô 則tắc 墮đọa 無vô 因nhân 無vô 果quả 。 法pháp 答đáp 有hữu 而nhi 非phi 支chi 無vô 明minh 有hữu 因nhân 謂vị 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 老lão 死tử 有hữu 果quả 謂vị 憂ưu 悲bi 又hựu 無vô 明minh 有hữu 因nhân 謂vị 老lão 死tử 老lão 死tử 有hữu 果quả 謂vị 無vô 明minh 現hiện 在tại 愛ái 取thủ 是thị 過quá 去khứ 無vô 明minh 現hiện 在tại 名danh 色sắc 六lục 入nhập 。 觸xúc 受thọ 此thử 四tứ 若nhược 在tại 未vị 來lai 名danh 老lão 死tử 如như 說thuyết 受thọ 緣duyên 愛ái 當đương 知tri 說thuyết 老lão 死tử 緣duyên 無vô 明minh 也dã 猶do 如như 車xa 輪luân 。 更cánh 互hỗ 相tương 因nhân 也dã 欲dục 界giới 胎thai 生sanh 者giả 具cụ 十thập 二nhị 支chi 色sắc 界giới 者giả 十thập 一nhất 無vô 名danh 色sắc 也dã 無vô 色sắc 界giới 有hữu 十thập 除trừ 名danh 色sắc 六lục 入nhập 。 又hựu 言ngôn 具cụ 有hữu 色sắc 界giới 初sơ 生sanh 諸chư 根căn 未vị 猛mãnh 利lợi 時thời 是thị 名danh 名danh 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 雖tuy 無vô 色sắc 而nhi 有hữu 名danh 當đương 知tri 悉tất 具cụ 十thập 二nhị 支chi 也dã 問vấn 無vô 明minh 行hành 與dữ 取thủ 有hữu 何hà 異dị 答đáp 過quá 現hiện 新tân 故cố 已dĩ 與dữ 果quả 未vị 與dữ 果quả 等đẳng 異dị 。
次thứ 料liệu 簡giản 問vấn 答đáp 中trung 論luận 又hựu 問vấn 何hà 故cố 不bất 立lập 病bệnh 為vi 支chi 答đáp (# 具cụ 如như 今kim 文văn )# 欲dục 界giới 眾chúng 生sanh 。 尚thượng 有hữu 如như 薄bạc 拘câu 羅la 者giả 況huống 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 故cố 不bất 以dĩ 病bệnh 為vi 支chi 凖# 例lệ 老lão 亦diệc 不bất 是thị 一nhất 切thiết 常thường 有hữu 故cố 不bất 立lập 支chi 問vấn 憂ưu 悲bi 是thị 支chi 不bất 答đáp 以dĩ 終chung 顯hiển 始thỉ 者giả 始thỉ 謂vị 老lão 死tử 終chung 謂vị 憂ưu 悲bi 以dĩ 見kiến 憂ưu 悲bi 必tất 有hữu 老lão 死tử 憂ưu 悲bi 既ký 苦khổ 老lão 死tử 必tất 苦khổ 又hựu 云vân 憂ưu 悲bi 等đẳng 法pháp 散tán 壞hoại 有hữu 支chi 猶do 如như 霜sương 雹bạc 是thị 故cố 非phi 支chi 論luận 又hựu 問vấn 三tam 有hữu 為vi 相tướng 。 何hà 故cố 生sanh 相tương/tướng 獨độc 為vi 一nhất 支chi 老lão 死tử 二nhị 法pháp 共cộng 為vi 一nhất 支chi 尊tôn 者giả 波ba 奢xa 說thuyết 佛Phật 知tri 法pháp 相tướng 無vô 能năng 過quá 者giả 。 復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 生sanh 能năng 使sử 法pháp 成thành 立lập 老lão 死tử 使sử 法pháp 不bất 立lập 復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 法pháp 起khởi 時thời 生sanh 勢thế 用dụng 勝thắng 法Pháp 滅diệt 時thời 老lão 死tử 勢thế 用dụng 勝thắng 論luận 又hựu 問vấn 無vô 明minh 有hữu 因nhân 不bất 等đẳng (# 具cụ 如như 今kim 文văn )# 若nhược 有hữu 云vân 何hà 不bất 立lập 十thập 三tam 十thập 四tứ 支chi 若nhược 無vô 無vô 明minh 。 不bất 是thị 無vô 因nhân 老lão 死tử 不bất 是thị 無vô 果quả 耶da 答đáp 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 無vô 明minh 有hữu 因nhân 老lão 死tử 有hữu 果quả 但đãn 不bất 在tại 有hữu 支chi 中trung 何hà 者giả (# 餘dư 如như 今kim 文văn )# 復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 無vô 明minh 有hữu 因nhân 謂vị 老lão 死tử 等đẳng 如như 文văn 彼bỉ 料liệu 簡giản 文văn 又hựu 約ước 增tăng 數số 釋thích 十thập 二nhị 緣duyên 當đương 知tri 有hữu 一nhất 種chủng 緣duyên 起khởi 法pháp 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 緣duyên 起khởi 法pháp 謂vị 因nhân 果quả 復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 緣duyên 起khởi 法pháp 謂vị 煩phiền 惱não 業nghiệp 苦khổ 復phục 有hữu 四tứ 種chủng 。 緣duyên 起khởi 法pháp 謂vị 無vô 明minh 行hành 生sanh 老lão 死tử 以dĩ 現hiện 八bát 支chi 攝nhiếp 在tại 過quá 未vị 故cố 也dã 又hựu 有hữu 五ngũ 種chủng 緣duyên 起khởi 法pháp 謂vị 愛ái 取thủ 有hữu 生sanh 。 老lão 死tử 以dĩ 過quá 現hiện 七thất 支chi 攝nhiếp 在tại 現hiện 未vị 故cố 也dã 復phục 有hữu 六lục 種chủng 。 緣duyên 起khởi 法pháp 謂vị 三tam 世thế 各các 二nhị 謂vị 因nhân 果quả 也dã 復phục 有hữu 七thất 種chủng 。 乃nãi 至chí 十thập 一nhất 文văn 中trung 不bất 列liệt 指chỉ 在tại 他tha 經kinh 大đại 經kinh 十thập 四tứ 增tăng 數số 文văn 同đồng 婆bà 沙sa 次thứ 文văn 又hựu 料liệu 簡giản 問vấn 此thử 十thập 二nhị 支chi 幾kỷ 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 答đáp 有hữu 說thuyết 唯duy 有hữu 欲dục 界giới 胎thai 生sanh 具cụ 有hữu 十thập 二nhị 有hữu 說thuyết 欲dục 界giới 十thập 二nhị 色sắc 界giới 十thập 一nhất 無vô 色sắc 界giới 十thập 色sắc 界giới 應ưng 云vân 識thức 緣duyên 六lục 入nhập 無vô 色sắc 應ưng 云vân 識thức 緣duyên 觸xúc 評bình 者giả 曰viết 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 三tam 界giới 皆giai 十thập 二nhị 又hựu 問vấn 如như 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 無vô 名danh 色sắc 云vân 何hà 具cụ 十thập 二nhị 答đáp 初sơ 生sanh 色sắc 界giới 眾chúng 生sanh 諸chư 根căn 。 未vị 猛mãnh 利lợi 名danh 名danh 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 雖tuy 無vô 色sắc 而nhi 有hữu 名danh 故cố 云vân 雖tuy 無vô 色sắc 根căn 而nhi 有hữu 意ý 根căn 彼bỉ 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 識thức 緣duyên 名danh 名danh 緣duyên 意ý 入nhập 意ý 入nhập 緣duyên 觸xúc 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 一nhất 切thiết 十thập 二nhị 又hựu 婆bà 沙sa 中trung 毗tỳ 婆bà 闍xà 婆bà 提đề 說thuyết 無vô 色sắc 有hữu 色sắc 若nhược 育dục 多đa 提đề 婆bà 說thuyết 無vô 色sắc 無vô 色sắc 何hà 者giả 是thị 耶da 。 答đáp 佛Phật 經Kinh 中trung 說thuyết 名danh 色sắc 緣duyên 識thức 亦diệc 應ưng 有hữu 色sắc 又hựu 餘dư 經kinh 說thuyết 壽thọ 煗noãn 識thức 三tam 常thường 相tương 隨tùy 逐trục 。 無vô 色sắc 既ký 有hữu 壽thọ 識thức 云vân 何hà 無vô 煗noãn 又hựu 餘dư 比Bỉ 丘Khâu 說thuyết 除trừ 四tứ 陰ấm 說thuyết 識thức 有hữu 去khứ 來lai 生sanh 死tử 者giả 不bất 應ưng 爾nhĩ 如như 從tùng 欲dục 界giới 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 經kinh 二nhị 四tứ 六lục 八bát 萬vạn 劫kiếp 斷đoạn 色sắc 後hậu 生sanh 欲dục 界giới 還hoàn 生sanh 色sắc 者giả 入nhập 無vô 餘dư 界giới 應ưng 更cánh 與dữ 行hành 相tương 續tục 欲dục 令linh 無vô 此thử 過quá 故cố 說thuyết 無vô 色sắc 有hữu 色sắc 言ngôn 無vô 色sắc 者giả 此thử 依y 何hà 經kinh 答đáp 經Kinh 云vân 解giải 脫thoát 寂tịch 靜tĩnh 過quá 色sắc 入nhập 無vô 色sắc 者giả 故cố 知tri 無vô 色sắc 又hựu 云vân 色sắc 離ly 欲dục 無vô 色sắc 離ly 一nhất 切thiết 入nhập 涅Niết 槃Bàn 故cố 知tri 無vô 色sắc 此thử 二nhị 云vân 何hà 通thông 何hà 者giả 為vi 勝thắng 。 答đáp 說thuyết 無vô 者giả 勝thắng 若nhược 爾nhĩ 說thuyết 有hữu 者giả 云vân 何hà 通thông 答đáp 未vị 了liễu 義nghĩa 故cố 問vấn 引dẫn 經Kinh 云vân 何hà 通thông 答đáp 欲dục 有hữu 名danh 色sắc 無vô 色sắc 無vô 也dã 欲dục 有hữu 三tam 法pháp 隨tùy 逐trục 無vô 色sắc 無vô 也dã 色sắc 續tục 論luận 者giả 有hữu 四tứ 句cú 分phân 別biệt 無vô 色sắc 續tục 色sắc 色sắc 續tục 無vô 色sắc 餘dư 二nhị 句cú 可khả 見kiến 故cố 知tri 無vô 咎cữu 論luận 又hựu 譬thí 樹thụ 者giả 過quá 去khứ 二nhị 支chi 為vi 根căn 現hiện 在tại 五ngũ 支chi 為vi 質chất 現hiện 在tại 三tam 支chi 為vi 華hoa 未vị 來lai 二nhị 支chi 為vi 果quả 有hữu 華hoa 有hữu 果quả 謂vị 凡phàm 夫phu 無vô 華hoa 有hữu 果quả 謂vị 學học 人nhân 無vô 華hoa 無vô 果quả 謂vị 無Vô 學Học 。
○# 無vô 生sanh 中trung 六lục 先tiên 立lập 意ý 次thứ 立lập 根căn 三tam 正chánh 釋thích 四tứ 引dẫn 證chứng 五ngũ 舉cử 譬thí 六lục 結kết 名danh 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 秖kỳ 是thị 四tứ 句cú 破phá 假giả 相tương/tướng 性tánh 二nhị 空không 故cố 得đắc 幻huyễn 化hóa 即tức 空không 之chi 名danh 。
二nhị 思tư 議nghị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 十thập 二nhị 者giả 此thử 以dĩ 巧xảo 破phá 拙chuyết 。
(# △# 次thứ 立lập 根căn )# 。
中trung 論luận 云vân 為vi 利lợi 根căn 弟đệ 子tử 說thuyết 十thập 二nhị 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。
(# △# 三tam 正chánh 釋thích )# 。
癡si 如như 虛hư 空không 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 如như 虛hư 空không 無vô 明minh 如như 幻huyễn 化hóa 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 如như 幻huyễn 化hóa 不bất 可khả 得đắc 。
(# △# 四tứ 引dẫn 證chứng )# 。
金kim 光quang 明minh 云vân 無vô 明minh 體thể 相tướng 。 本bổn 自tự 不bất 有hữu 。 妄vọng 想tưởng 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 不bất 善thiện 思tư 惟duy 。 心tâm 行hành 所sở 造tạo 。
(# △# 五ngũ 舉cử 譬thí )# 。
如như 幻huyễn 師sư 在tại 四tứ 衢cù 道đạo 幻huyễn 作tác 種chủng 種chủng 象tượng 馬mã 瓔anh 珞lạc 人nhân 物vật 等đẳng 癡si 謂vị 真chân 實thật 智trí 知tri 非phi 真chân 無vô 明minh 幻huyễn 出xuất 六lục 道đạo 依y 正chánh 當đương 知tri 本bổn 自tự 不bất 有hữu 。 無vô 明minh 所sở 為vi 。
前tiền 五ngũ 文văn 可khả 見kiến 。
(# △# 六lục 結kết 名danh )# 。
○# 結kết 中trung 先tiên 譬thí 次thứ 合hợp 。
如như 知tri 藤đằng 本bổn 非phi 虵xà 則tắc 怖bố 心tâm 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 故cố 不bất 滅diệt 。
譬thí 中trung 云vân 如như 藤đằng 蛇xà 者giả 亦diệc 可khả 喻dụ 圓viên 門môn 本bổn 有hữu 今kim 通thông 喻dụ 無vô 生sanh 辨biện 異dị 可khả 知tri 。
(# △# 次thứ 合hợp )# 。
是thị 名danh 思tư 議nghị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 相tương/tướng 也dã 。
妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 玄Huyền 義Nghĩa 釋Thích 籤# 卷quyển 第đệ 六lục
音âm 釋thích 。
叵phả
(# 普phổ 火hỏa 切thiết 不bất 可khả 也dã )# 。
航#
(# 胡hồ 剛cang 切thiết 方phương 舟chu 也dã )# 。
塊khối
(# 苦khổ 怪quái 切thiết 土thổ/độ 塊khối 也dã )# 。
[烈-列+(里*吉)]#
(# 胡hồ 八bát 切thiết 慧tuệ 也dã )# 。
鷲thứu
(# 疾tật 救cứu 切thiết )# 。
籠lung
(# 盧lô 紅hồng 切thiết 罩# 也dã )# 。
輭nhuyễn
(# 乳nhũ 兗# 切thiết )# 。