Diệu Pháp Liên Hoa Kinh Huyền Nghĩa – Quyển 8

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 玄Huyền 義Nghĩa
Quyển 8
隋Tùy 智Trí 顗 說Thuyết

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 玄Huyền 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 八bát 上thượng

天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 說thuyết

第đệ 二nhị 。 釋thích 通thông 名danh 者giả 。

經kinh

一nhất 字tự 也dã 。 具cụ 存tồn 胡hồ 音âm 。 應ưng 云vân 。

薩tát 達đạt 磨ma 分phần/phân 陀đà 利lợi 脩tu 多đa 羅la

薩tát 達đạt 磨ma 。 此thử 翻phiên 妙diệu 法Pháp 。 分phần/phân 陀đà 利lợi 。 此thử 翻phiên 蓮liên 華hoa 。 已dĩ 如như 上thượng 釋thích 。 脩tu 多đa 羅la 。 或hoặc 云vân 脩tu 單đơn 蘭lan 。 或hoặc 云vân 脩tu 妬đố 路lộ 。 彼bỉ 方phương 楚sở 夏hạ 。 此thử 土thổ/độ 翻phiên 譯dịch 不bất 同đồng 。 或hoặc 言ngôn 無vô 翻phiên 。 或hoặc 言ngôn 有hữu 翻phiên 。 釋thích 此thử 為vi 五ngũ 。

一nhất 。 明minh 無vô 翻phiên 。 二nhị 。 明minh 有hữu 翻phiên 。 三tam 。 和hòa 融dung 有hữu 無vô 。 四tứ 。 歷lịch 法pháp 明minh 經kinh 。 五ngũ 。 觀quán 心tâm 明minh 經kinh 。

言ngôn 無vô 翻phiên 者giả 。 彼bỉ 語ngữ 多đa 含hàm 。 此thử 語ngữ 單đơn 淺thiển 。 不bất 可khả 以dĩ 單đơn 翻phiên 複phức 。 應ưng 留lưu 本bổn 音âm 。 而nhi 言ngôn 。

經kinh

者giả 。 開khai 善thiện 云vân 。

非phi 正chánh 翻phiên 也dã 。 但đãn 以dĩ 此thử 代đại 彼bỉ 耳nhĩ 。 此thử 間gian 聖thánh 說thuyết 為vi 經kinh 。 賢hiền 說thuyết 子tử 史sử 。 彼bỉ 聖thánh 稱xưng 經kinh 。 菩Bồ 薩Tát 稱xưng 論luận 。 既ký 不bất 可khả 翻phiên 。 宜nghi 以dĩ 此thử 代đại 彼bỉ 。 故cố 稱xưng 經kinh 也dã 。 既ký 不bất 可khả 翻phiên 而nhi 含hàm 五ngũ 義nghĩa 。

一nhất 。 法pháp 本bổn 。 亦diệc 云vân 出xuất 生sanh 。 二nhị 云vân 微vi 發phát 。 亦diệc 云vân 顯hiển 示thị 。 三tam 云vân 涌dũng 泉tuyền 。 四tứ 云vân 繩thằng 墨mặc 。 五ngũ 云vân 結kết 鬘man 。 今kim 秖kỳ 作tác 五ngũ 義nghĩa 不bất 可khả 翻phiên 。 今kim 於ư 一nhất 中trung 作tác 三tam 。 三tam 五ngũ 十thập 五ngũ 義nghĩa 。

一nhất 。 教giáo 本bổn 。 二nhị 。 行hành 本bổn 。 三tam 。 義nghĩa 本bổn 。 今kim 廣quảng 釋thích 之chi 。

言ngôn 法pháp 本bổn 者giả 。 一nhất 切thiết 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 因nhân 緣duyên 。 則tắc 有hữu 言ngôn 說thuyết 。

世thế 界giới 悉tất 檀đàn 說thuyết 。 則tắc 為vi 教giáo 本bổn 。 為vi 人nhân 。 對đối 治trị 。 則tắc 為vi 行hành 本bổn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 則tắc 為vi 義nghĩa 本bổn 。 所sở 言ngôn 教giáo 本bổn 者giả 。 金kim 口khẩu 所sở 說thuyết 一nhất 言ngôn 為vi 本bổn 。 流lưu 出xuất 無vô 量lượng 言ngôn 教giáo 。 若nhược 通thông 。 若nhược 別biệt 。 當đương 時thời 被bị 物vật 。 聞văn 即tức 得đắc 道Đạo 。 故cố 經kinh 言ngôn 。

一nhất 一nhất 脩tu 多đa 羅la 。

復phục 有hữu 無vô 量lượng 。 脩tu 多đa 羅la 以dĩ 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 若nhược 後hậu 人nhân 不bất 解giải 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 佛Phật 教giáo 為vi 本bổn 。 作tác 通thông 論luận 。 別biệt 論luận 。 申thân 通thông 。 別biệt 經kinh 。 令linh 佛Phật 意ý 不bất 壅ủng 。 尋tầm 者giả 得đắc 道Đạo 。 良lương 由do 其kỳ 論luận 有hữu 本bổn 故cố 也dã 。 諸chư 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 雖tuy 有hữu 所sở 說thuyết 。 不bất 與dữ 脩tu 多đa 羅la 合hợp 。 戲hí 論luận 無vô 本bổn 。 不bất 能năng 得đắc 道Đạo 。 經kinh 是thị 行hành 本bổn 者giả 。 示thị 人nhân 無vô 諍tranh 法pháp 。 導đạo 達đạt 通thông 塞tắc 。 開khai 明minh 眼nhãn 目mục 。 救cứu 治trị 人nhân 病bệnh 。 如như 教giáo 脩tu 行hành 。 則tắc 起khởi 通thông 別biệt 諸chư 行hành 。 從tùng 此thử 至chí 彼bỉ 。 入nhập 清thanh 涼lương 池trì 。 至chí 甘cam 露lộ 地địa 泥Nê 洹Hoàn 真chân 法Pháp 寶bảo 。 眾chúng 生sanh 從tùng 種chủng 種chủng 門môn 入nhập 。 故cố 知tri 經kinh 是thị 行hành 本bổn 。 經kinh 是thị 義nghĩa 本bổn 者giả 。 尋tầm 一nhất 句cú 詮thuyên 於ư 一nhất 義nghĩa 。 尋tầm 無vô 量lượng 句cú 詮thuyên 無vô 量lượng 義nghĩa 。 或hoặc 尋tầm 一nhất 句cú 詮thuyên 於ư 無vô 量lượng 義nghĩa 。 尋tầm 無vô 量lượng 句cú 詮thuyên 於ư 一nhất 義nghĩa 。 若nhược 通thông 。 若nhược 別biệt 尋tầm 詮thuyên 會hội 入nhập 。 故cố 經kinh 是thị 義nghĩa 本bổn 。 束thúc 此thử 三tam 種chủng 為vi 法Pháp 門môn 者giả 。 教giáo 本bổn 即tức 是thị 聞văn 慧tuệ 。 行hành 本bổn 即tức 是thị 思tư 慧tuệ 。 義nghĩa 本bổn 是thị 脩tu 慧tuệ 。 見kiến 真chân 法pháp 本bổn 之chi 義nghĩa 。 尚thượng 已dĩ 多đa 含hàm 。 故cố 不bất 可khả 翻phiên 也dã 。 或hoặc 言ngôn 出xuất 生sanh 。 例lệ 此thử 可khả 知tri 。

二nhị 。 含hàm 微vi 發phát 者giả 。 佛Phật 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 說thuyết 。 言ngôn 辭từ 巧xảo 妙diệu 。 次thứ 第đệ 詮thuyên 量lượng 初sơ 。 中trung 。 後hậu 善thiện 。 圓viên 滿mãn 具cụ 足túc 。 如như 大đại 海hải 水thủy 。 漸tiệm 漸tiệm 轉chuyển 深thâm 。 聞văn 教giáo 之chi 者giả 。 初sơ 聞văn 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 。 次thứ 第đệ 領lãnh 受thọ 。 分phân 別biệt 法pháp 相tướng 。 微vi 有hữu 解giải 生sanh 。 漸tiệm 漸tiệm 增tăng 長trưởng 。 明minh 練luyện 通thông 達đạt 。 又hựu 遍biến 讀đọc 諸chư 異dị 論luận 。 廣quảng 知tri 智trí 者giả 意ý 。 多đa 聞văn 強cường 識thức 。 以dĩ 至chí 成thành 佛Phật 。 就tựu 此thử 即tức 約ước 教giáo 論luận 微vi 發phát 。 初sơ 聞văn 為vi 人nhân 。 對đối 治trị 。 即tức 能năng 起khởi 行hành 。 始thỉ 人nhân 天thiên 小tiểu 行hành 。 次thứ 戒giới 定định 慧tuệ 入nhập 無vô 漏lậu 行hành 。 見kiến 道đạo 修tu 道Đạo 。 遂toại 證chứng 無Vô 學Học 。 從tùng 小tiểu 入nhập 大đại 。 終chung 于vu 妙diệu 覺giác 。 是thị 約ước 行hành 論luận 微vi 發phát 。 初sơ 聞văn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 展triển 轉chuyển 增tăng 廣quảng 。 入nhập 於ư 聞văn 。 思tư 。 煗noãn 。 頂đảnh 。 世thế 第đệ 一nhất 。 次thứ 。 入nhập 見kiến 諦Đế 。 得đắc 真chân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 次thứ 。 入nhập 脩tu 道Đạo 至chí 無Vô 學Học 。 從tùng 小tiểu 入nhập 大đại 。 見kiến 似tự 真chân 中trung 道đạo 。 起khởi 自tự 毫hào 末mạt 。 終chung 成thành 合hợp 抱bão 也dã 。 束thúc 此thử 三tam 發phát 為vi 法Pháp 門môn 者giả 。 依y 小Tiểu 乘Thừa 。 即tức 三tam 種chủng 解giải 脫thoát 發phát 。 依y 大Đại 乘Thừa 初sơ 住trụ 中trung 。 有hữu 教giáo 發phát 是thị 般Bát 若Nhã 。 行hành 發phát 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 理lý 發phát 是thị 實thật 相tướng 。 微vi 發phát 已dĩ 自tự 多đa 含hàm 。 故cố 不bất 可khả 翻phiên 也dã 。

三tam 。 含hàm 涌dũng 泉tuyền 者giả 。 從tùng 譬thí 為vi 名danh 也dã 。 佛Phật 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 說thuyết 法Pháp 。 文văn 義nghĩa 無vô 盡tận 。 法pháp 流lưu 不bất 絕tuyệt 。 若nhược 聞văn 世thế 界giới 。 說thuyết 一nhất 句cú 解giải 無vô 量lượng 句cú 。 月nguyệt 四tứ 月nguyệt 至chí 歲tuế 。 如như 風phong 於ư 空không 中trung 。 自tự 在tại 無vô 障chướng 礙ngại 。 說thuyết 初sơ 心tâm 解giải 。 已dĩ 如như 涌dũng 泉tuyền 。 何hà 況huống 後hậu 心tâm 。 何hà 況huống 如Như 來Lai 。 猶do 如như 石thạch 泉tuyền 流lưu 潤nhuận 遍biến 益ích 也dã 。 若nhược 聞văn 為vi 人nhân 。 對đối 治trị 。 起khởi 無vô 量lượng 行hành 。 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 。 種chủng 種chủng 法Pháp 門môn 。 一nhất 行hành 無vô 量lượng 行hành 。 入nhập 善thiện 境cảnh 界giới 。 登đăng 八bát 正chánh 直trực 道đạo 。 若nhược 聞văn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 理lý 若nhược 虛hư 空không 。 虛hư 空không 之chi 法pháp 。 不bất 可khả 格cách 量lượng 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 是thị 名danh 義nghĩa 涌dũng 泉tuyền 。 束thúc 此thử 為vi 法Pháp 門môn 者giả 。 教giáo 泉tuyền 是thị 法pháp 無vô 礙ngại 辯biện 。 行hành 泉tuyền 即tức 辭từ 無vô 礙ngại 辯biện 。 義nghĩa 泉tuyền 即tức 義nghĩa 無vô 礙ngại 辯biện 。 樂nhạo 說thuyết 通thông 三tam 處xứ 。 涌dũng 泉tuyền 已dĩ 自tự 多đa 含hàm 。 故cố 不bất 可khả 翻phiên 也dã 。

四tứ 。 含hàm 繩thằng 墨mặc 者giả 。 佛Phật 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 說thuyết 。 初sơ 聞văn 世thế 界giới 。 裁tài 愛ái 見kiến 之chi 邪tà 教giáo 。 不bất 為vi 邪tà 風phong 倒đảo 惑hoặc 。 得đắc 入nhập 正chánh 轍triệt 。 即tức 教giáo 繩thằng 墨mặc 也dã 。 若nhược 聞văn 為vi 人nhân 。 對đối 治trị 。 遠viễn 離ly 非phi 道đạo 。 入nhập 好hảo/hiếu 正chánh 濟tế 道Đạo 品Phẩm 之chi 路lộ 。 即tức 行hành 繩thằng 墨mặc 也dã 。 若nhược 聞văn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 裁tài 愛ái 見kiến 此thử 岸ngạn 。 得đắc 至chí 彼bỉ 岸ngạn 。 不bất 保bảo 生sanh 死tử 亦diệc 不bất 住trụ 無vô 為vi 。 即tức 義nghĩa 繩thằng 墨mặc 。 束thúc 此thử 為vi 法Pháp 門môn 者giả 。 教giáo 裁tài 邪tà 即tức 是thị 正chánh 語ngữ 。 行hành 裁tài 邪tà 即tức 正chánh 業nghiệp 。 正chánh 精tinh 進tấn 。 正chánh 念niệm 。 正chánh 定định 等đẳng 。 義nghĩa 裁tài 邪tà 即tức 正chánh 見kiến 。 正chánh 思tư 惟duy 等đẳng 。 繩thằng 墨mặc 已dĩ 自tự 多đa 含hàm 。 故cố 不bất 可khả 翻phiên 。

五ngũ 。 含hàm 結kết 鬘man 者giả 。 結kết 教giáo 行hành 理lý 。 如như 結kết 華hoa 鬘man 。 令linh 不bất 零linh 落lạc 。 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 結kết 佛Phật 言ngôn 教giáo 不bất 零linh 落lạc 。 為vi 人nhân 。 對đối 治trị 結kết 眾chúng 行hành 不bất 零linh 落lạc 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 結kết 義nghĩa 理lý 不bất 零linh 落lạc 。 束thúc 此thử 為vi 法Pháp 門môn 者giả 。 結kết 教giáo 成thành 口khẩu 無vô 失thất 。 結kết 行hành 即tức 身thân 無vô 失thất 。 結kết 義nghĩa 即tức 意ý 無vô 失thất 。 亦diệc 是thị 三tam 種chủng 共cộng 智trí 慧tuệ 行hành 。 亦diệc 是thị 三tam 陀đà 羅la 尼ni 。 教giáo 不bất 零linh 落lạc 是thị 聞văn 持trì 陀đà 羅la 尼ni 。 行hành 不bất 零linh 落lạc 行hành 陀đà 羅la 尼ni 。 義nghĩa 不bất 零linh 落lạc 即tức 總tổng 持trì 陀đà 羅la 尼ni 。 若nhược 作tác 嚴nghiêm 身thân 釋thích 者giả 。 即tức 是thị 約ước 教giáo 名danh 。 智trí 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 。 約ước 行hành 名danh 福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 約ước 義nghĩa 即tức 是thị 所sở 莊trang 嚴nghiêm 。 所sở 莊trang 嚴nghiêm 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 為vi 定định 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 法Pháp 身thân 。 法Pháp 身thân 體thể 素tố 。 天thiên 龍long 之chi 所sở 忽hốt 劣liệt 。 若nhược 修tu 學học 定định 慧tuệ 。 莊trang 嚴nghiêm 法Pháp 身thân 。 則tắc 一nhất 切thiết 見kiến 敬kính 也dã 。

舊cựu 云vân 。

經kinh 含hàm 五ngũ 義nghĩa 。 今kim 則tắc 經kinh 含hàm 十thập 五ngũ 義nghĩa 。 豈khởi 可khả 單đơn 漢hán 翻phiên 胡hồ 。 名danh 含hàm 之chi 釋thích 如như 此thử (# 云vân 云vân )# 。

訓huấn 者giả 訓huấn 常thường 。 今kim 釋thích 其kỳ 訓huấn 。 天thiên 魔ma 外ngoại 道đạo 。 不bất 能năng 改cải 壞hoại 。 名danh 為vi 教giáo 常thường 。 真chân 正chánh 無vô 雜tạp 。 無vô 能năng 踰du 過quá 。 名danh 為vi 行hành 常thường 。 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。 決quyết 無vô 異dị 趣thú 。 名danh 為vi 理lý 常thường 。 又hựu 訓huấn 法pháp 者giả 。 法pháp 可khả 軌quỹ 。 行hành 可khả 軌quỹ 。 理lý 可khả 軌quỹ 。 今kim 直trực 釋thích 訓huấn 已dĩ 含hàm 六lục 義nghĩa 。 況huống 胡hồ 言ngôn 重trọng/trùng 複phức 。 而nhi 可khả 單đơn 翻phiên 耶da 。

二nhị 。 言ngôn 有hữu 翻phiên 者giả 。 亦diệc 為vi 五ngũ 。

一nhất 。 翻phiên 為vi 經kinh 。 經kinh 由do 為vi 義nghĩa 。 由do 聖thánh 人nhân 心tâm 口khẩu 故cố 。 今kim 亦diệc 隨tùy 而nhi 釋thích 之chi 。 謂vị 教giáo 由do 。 行hành 由do 。 理lý 由do 。 一nhất 切thiết 脩tu 多đa 羅la 。 一nhất 切thiết 通thông 別biệt 論luận 。 一nhất 切thiết 疏sớ/sơ 記ký 等đẳng 。 皆giai 由do 聖thánh 人nhân 心tâm 口khẩu 。 是thị 名danh 教giáo 由do 。 一nhất 切thiết 契khế 理lý 行hành 。 一nhất 切thiết 相tương 似tự 行hành 。 一nhất 切thiết 信tín 行hành 法Pháp 行hành 。 皆giai 由do 聖thánh 人nhân 心tâm 口khẩu 。 故cố 以dĩ 行hành 為vi 由do 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 出xuất 世thế 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 方phương 便tiện 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 究cứu 竟cánh 義nghĩa 。 皆giai 由do 聖thánh 人nhân 心tâm 口khẩu 。 故cố 以dĩ 義nghĩa 為vi 由do 。 教giáo 由do 世thế 界giới 。 行hành 由do 為vi 人nhân 。 對đối 治trị 。 義nghĩa 由do 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。

又hựu 言ngôn 經kinh 者giả 緯# 義nghĩa 。 如như 世thế 絹quyên 經kinh 。 以dĩ 緯# 織chức 之chi 。 龍long 鳳phượng 文văn 章chương 成thành 。 佛Phật 以dĩ 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 說thuyết 經Kinh 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 世thế 界giới 緯# 織chức 。 經kinh 緯# 合hợp 故cố 賢hiền 聖thánh 文văn 章chương 成thành 。 又hựu 約ước 行hành 論luận 經kinh 緯# 。 慧tuệ 行hành 為vi 經kinh 。 行hàng 行hàng 為vi 緯# 。 經kinh 緯# 合hợp 故cố 。 八bát 正chánh 文văn 章chương 成thành 。 又hựu 約ước 理lý 論luận 經kinh 緯# 者giả 。 詮thuyên 真chân 為vi 經kinh 。 詮thuyên 俗tục 為vi 緯# 。 經kinh 緯# 合hợp 故cố 。 二nhị 諦đế 文văn 章chương 成thành 。

二nhị 。 翻phiên 為vi 契khế 者giả 。 契khế 緣duyên 。 契khế 事sự 。 契khế 義nghĩa 。 世thế 界giới 說thuyết 是thị 契khế 緣duyên 。 隨tùy 宜nghi 說thuyết 是thị 契khế 生sanh 善thiện 。 隨tùy 對đối 治trị 說thuyết 是thị 契khế 破phá 惡ác 。 是thị 為vi 契khế 事sự 。 隨tùy 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 說thuyết 。 是thị 契khế 義nghĩa 。

三tam 。 翻phiên 法pháp 本bổn 者giả 。 即tức 教giáo 。 行hành 。 理lý 本bổn 。 如như 前tiền 釋thích (# 云vân 云vân )# 。

四tứ 。 翻phiên 線tuyến 者giả 。 線tuyến 貫quán 持trì 教giáo 。 行hành 。 理lý 。 令linh 不bất 零linh 落lạc 。 嚴nghiêm 身thân 等đẳng 義nghĩa 如như 前tiền 釋thích 。 又hựu 線tuyến 能năng 縫phùng 義nghĩa 。 縫phùng 教giáo 使sử 章chương 句cú 次thứ 第đệ 。 堪kham 可khả 說thuyết 法Pháp 。 如như 支chi 佛Phật 不bất 值trị 十thập 二nhị 部bộ 線tuyến 。 不bất 能năng 說thuyết 法Pháp 。 世thế 智trí 辯biện 聰thông 。 亦diệc 不bất 得đắc 經kinh 線tuyến 。 正chánh 語ngữ 不bất 成thành 。 又hựu 線tuyến 能năng 縫phùng 行hành 。 依y 經kinh 則tắc 行hành 正chánh 。 違vi 經kinh 則tắc 行hành 邪tà 。 又hựu 縫phùng 理lý 者giả 。 理lý 所sở 不bất 印ấn 。 墮đọa 六lục 十thập 二nhị 邪tà 。 理lý 所sở 印ấn 者giả 。 會hội 一nhất 究cứu 竟cánh 道đạo 也dã 。

五ngũ 。 翻phiên 善thiện 語ngữ 教giáo 。 亦diệc 是thị 善thiện 行hành 教giáo 。 亦diệc 是thị 善thiện 理lý 教giáo 。 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 說thuyết 即tức 善thiện 語ngữ 教giáo 。 為vi 人nhân 。 對đối 治trị 即tức 善thiện 行hành 教giáo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 說thuyết 即tức 善thiện 理lý 教giáo 。 是thị 名danh 脩tu 多đa 羅la 有hữu 五ngũ 種chủng 翻phiên 也dã 。

三tam 。 和hòa 融dung 有hữu 無vô 者giả 。 昔tích 佛Phật 法Pháp 初sơ 度độ 。 胡hồ 漢hán 未vị 明minh 。 言ngôn 無vô 翻phiên 者giả 。 乃nãi 是thị 河hà 西tây 群quần 學học 所sở 傳truyền 。 晚vãn 人nhân 承thừa 用dụng 。 加gia 以dĩ 此thử 代đại 彼bỉ 。 今kim 傳truyền 譯dịch 煥hoán 爛lạn 。 方phương 言ngôn 稍sảo 通thông 。 豈khởi 苟cẩu 執chấp 無vô 翻phiên 。 猶do 以dĩ 多đa 含hàm 為vi 解giải 。 若nhược 多đa 含hàm 者giả 。 何hà 局cục 五ngũ 耶da 。 若nhược 有hữu 翻phiên 者giả 。 以dĩ 何hà 為vi 正chánh 。 義nghĩa 寧ninh 種chủng 種chủng 。 翻phiên 那na 得đắc 多đa 。 若nhược 翻phiên 脩tu 多đa 羅la 為vi 經kinh 者giả 。 脩tu 多đa 羅la 有hữu 九cửu 。 謂vị 通thông 別biệt 脩tu 多đa 羅la 藏tạng 等đẳng 。 何hà 不bất 見kiến 周chu 正chánh 十thập 二nhị 部bộ 中trung 經kinh 部bộ 。 三tam 藏tạng 中trung 有hữu 經kinh 藏tạng 耶da 。 若nhược 翻phiên 為vi 契khế 法pháp 本bổn 等đẳng 者giả 。 亦diệc 應ưng 改cải 正chánh 十thập 二nhị 部bộ 中trung 有hữu 契khế 部bộ 。 法pháp 本bổn 部bộ 。 線tuyến 部bộ 。 善thiện 語ngữ 。 教giáo 部bộ 。 三tam 藏tạng 中trung 應ưng 有hữu 線tuyến 等đẳng 藏tạng 。 彼bỉ 諸chư 處xứ 皆giai 不bất 從tùng 此thử 翻phiên 。 何hà 獨độc 通thông 脩tu 多đa 羅la 耶da 。 《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

般Bát 若Nhã 尊tôn 重trọng 。 智trí 慧tuệ 輕khinh 薄bạc 。 何hà 得đắc 用dụng 輕khinh 翻phiên 重trọng/trùng 。

若nhược 爾nhĩ 。 即tức 是thị 無vô 翻phiên 家gia 證chứng 。 夫phu 實thật 相tướng 尊tôn 重trọng 不bất 可khả 說thuyết 。 遂toại 得đắc 作tác 胡hồ 言ngôn 而nhi 說thuyết 。 何hà 不bất 得đắc 作tác 漢hán 語ngữ 而nhi 翻phiên 。 若nhược 不bất 可khả 翻phiên 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 此thử 即tức 有hữu 翻phiên 家gia 證chứng 。 舊cựu 云vân 。

涅Niết 槃Bàn 含hàm 三tam 德đức 。 不bất 可khả 用dụng 滅diệt 度độ 為vi 翻phiên 。 又hựu 梁lương 武võ 云vân 。

滅diệt 度độ 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 。 不bất 可khả 用dụng 翻phiên 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 未vị 必tất 爾nhĩ 。 經kinh 言ngôn 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 應ưng 有hữu 滅diệt 度độ 。 大đại 滅diệt 度độ 。 此thử 經Kinh 云vân 。

如Như 來Lai 滅diệt 度độ

豈khởi 非phi 大đại 滅diệt 度độ 。 既ký 以dĩ 小tiểu 滅diệt 度độ 翻phiên 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 得đắc 不bất 以dĩ 大đại 滅diệt 度độ 翻phiên 大đại 涅Niết 槃Bàn 。

若nhược 謂vị 滅diệt 度độ 偏thiên 。 不bất 含hàm 三tam 德đức 者giả 。 今kim 作tác 含hàm 釋thích 。 滅diệt 者giả 即tức 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 必tất 有hữu 其kỳ 人nhân 。 人nhân 即tức 法Pháp 身thân 。 法Pháp 身thân 不bất 直trực 身thân 。 必tất 有hữu 靈linh 智trí 。 靈linh 智trí 即tức 般Bát 若Nhã 。 又hựu 大đại 即tức 法Pháp 身thân 。 滅diệt 即tức 解giải 脫thoát 。 度độ 即tức 般Bát 若Nhã 。 但đãn 標tiêu 滅diệt 度độ 。 含hàm 三tam 宛uyển 然nhiên 。 何hà 得đắc 無vô 翻phiên 耶da 。 若nhược 執chấp 一nhất 言ngôn 。 則tắc 彼bỉ 彼bỉ 相tương/tướng 是thị 非phi 。 不bất 達đạt 佛Phật 意ý 。 已dĩ 如như 上thượng 說thuyết 。

今kim 和hòa 融dung 有hữu 無vô 。 虛hư 豁hoát 義nghĩa 趣thú 。 若nhược 言ngôn 無vô 翻phiên 。 名danh 含hàm 五ngũ 義nghĩa 。 於ư 一nhất 一nhất 義nghĩa 更cánh 含hàm 三tam 義nghĩa 。 彌di 見kiến 其kỳ 美mỹ 。 若nhược 作tác 有hữu 翻phiên 。 於ư 一nhất 一nhất 翻phiên 亦diệc 具cụ 三tam 義nghĩa 。 轉chuyển 益ích 旨chỉ 深thâm 。 任nhậm 彼bỉ 有hữu 無vô 。 何hà 所sở 乖quai 諍tranh 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

我ngã 終chung 不bất 與dữ 世thế 間gian 共cộng 諍tranh 。

世thế 智trí 說thuyết 有hữu 。 我ngã 亦diệc 說thuyết 有hữu 。 世thế 智trí 說thuyết 無vô 。 我ngã 亦diệc 說thuyết 無vô 。 如như 此thử 通thông 融dung 。 於ư 二nhị 家gia 無vô 失thất 。 而nhi 有hữu 理lý 存tồn 焉yên 。

復phục 次thứ 。 圓viên 義nghĩa 無vô 方phương 。 處xứ 處xứ 通thông 入nhập 。 乃nãi 如như 上thượng 說thuyết 。 若nhược 正chánh 翻phiên 名danh 。 世thế 諦đế 不bất 得đắc 混hỗn 濫lạm 。 今kim 且thả 據cứ 一nhất 名danh 以dĩ 為vi 正chánh 翻phiên 。 亦diệc 不bất 使sử 二nhị 家gia 有hữu 怨oán 。 何hà 者giả 。 從tùng 古cổ 及cập 今kim 。 譯dịch 胡hồ 為vi 漢hán 。 皆giai 題đề 為vi 經kinh 。 若nhược 餘dư 翻phiên 是thị 正chánh 。 何hà 不bất 改cải 作tác 契khế 線tuyến 。 若nhược 傳truyền 譯dịch 僉thiêm 然nhiên 。 則tắc 經kinh 正chánh 明minh 矣hĩ 。 若nhược 等đẳng 是thị 無vô 翻phiên 。 何hà 不bất 標tiêu 微vi 發phát 。 涌dũng 泉tuyền 等đẳng 。 今kim 正chánh 用dụng 經kinh 。 於ư 多đa 含hàm 義nghĩa 強cường/cưỡng 。 含hàm 三tam 法pháp 本bổn 。 三tam 微vi 發phát 。 三tam 涌dũng 泉tuyền 。 諸chư 繩thằng 墨mặc 。 結kết 鬘man 等đẳng 義nghĩa 。 亦diệc 含hàm 契khế 。 線tuyến 。 善thiện 語ngữ 教giáo 。 訓huấn 法pháp 。 訓huấn 常thường 等đẳng 。 無vô 不bất 攝nhiếp 在tại 經kinh 一nhất 字tự 中trung 。 餘dư 句cú 亦diệc 如như 是thị 。 諸chư 大đại 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 皆giai 以dĩ 經kinh 為vi 通thông 名danh 故cố 。 不bất 用dụng 餘dư 句cú 也dã 。

四tứ 。 歷lịch 法pháp 明minh 經kinh 者giả 。 若nhược 以dĩ 經kinh 為vi 正chánh 翻phiên 。 何hà 法pháp 是thị 經Kinh 。 舊cựu 用dụng 三tam 種chủng 。

一nhất 用dụng 聲thanh 為vi 經kinh 。 如như 佛Phật 在tại 世thế 。 金kim 口khẩu 演diễn 說thuyết 。 但đãn 有hữu 聲thanh 音âm 詮thuyên 辯biện 。 聽thính 者giả 得đắc 道Đạo 。 故cố 以dĩ 聲thanh 為vi 經kinh 。 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

從tùng 善thiện 知tri 識thức 所sở 聞văn 也dã 。

二nhị 。 用dụng 色sắc 為vi 經kinh 。 若nhược 佛Phật 在tại 世thế 。 可khả 以dĩ 聲thanh 為vi 經kinh 。 今kim 佛Phật 去khứ 世thế 。 紙chỉ 墨mặc 傳truyền 持trì 。 應ứng 用dụng 色sắc 為vi 經kinh 。 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

從tùng 經Kinh 卷quyển 中trung 聞văn 。

三tam 。 用dụng 法pháp 為vi 經kinh 。 內nội 自tự 思tư 惟duy 。 心tâm 與dữ 法pháp 合hợp 。 不bất 由do 他tha 教giáo 。 亦diệc 非phi 紙chỉ 墨mặc 。 但đãn 心tâm 曉hiểu 悟ngộ 。 即tức 法pháp 為vi 經kinh 。 故cố 云vân 。

脩tu 我ngã 法pháp 者giả 。 證chứng 乃nãi 自tự 知tri (# 云vân 云vân )# 。

三tam 塵trần 為vi 經kinh 。 施thí 於ư 此thử 土thổ/độ 。 耳nhĩ 識thức 利lợi 者giả 。 能năng 於ư 聲thanh 塵trần 分phân 別biệt 取thủ 悟ngộ 。 則tắc 聲thanh 是thị 其kỳ 經kinh 。 於ư 餘dư 非phi 經kinh 。 若nhược 意ý 識thức 利lợi 者giả 。 自tự 能năng 研nghiên 心tâm 思tư 惟duy 取thủ 決quyết 。 法pháp 是thị 其kỳ 經kinh 。 於ư 餘dư 非phi 經kinh 。 眼nhãn 識thức 利lợi 者giả 。 文văn 字tự 詮thuyên 量lượng 而nhi 得đắc 道Đạo 理lý 。 色sắc 是thị 其kỳ 經kinh 。 於ư 餘dư 非phi 經kinh 。 此thử 方phương 用dụng 三tam 塵trần 而nhi 已dĩ 。 餘dư 三tam 識thức 鈍độn 。

鼻tị 臭xú 紙chỉ 墨mặc 。 則tắc 無vô 所sở 知tri 。 身thân 觸xúc 經Kinh 卷quyển 。 亦diệc 不bất 能năng 解giải 。 舌thiệt 噉đạm 文văn 字tự 。 寧ninh 別biệt 是thị 非phi 。 若nhược 他tha 土thổ/độ 亦diệc 用dụng 六lục 塵trần 。 亦diệc 偏thiên 用dụng 一nhất 塵trần 。 如như 《# 淨tịnh 名danh 》# 曰viết 。

以dĩ 一nhất 食thực 施thí 。 於ư 一nhất 切thiết 於ư 食thực 等đẳng 者giả 。 於ư 法pháp 亦diệc 等đẳng 。 於ư 法pháp 等đẳng 者giả 。 於ư 食thực 亦diệc 等đẳng 。

此thử 即tức 偏thiên 用dụng 舌thiệt 根căn 所sở 對đối 為vi 經kinh 。 或hoặc 有hữu 國quốc 土độ 。 以dĩ 天thiên 衣y 觸xúc 身thân 即tức 得đắc 道Đạo 。 此thử 偏thiên 用dụng 觸xúc 為vi 經kinh 。 或hoặc 見kiến 佛Phật 光quang 明minh 得đắc 道Đạo 。 此thử 偏thiên 用dụng 色sắc 為vi 經kinh 。 或hoặc 寂tịch 滅diệt 無vô 言ngôn 。 觀quán 心tâm 得đắc 道Đạo 。 此thử 偏thiên 用dụng 意ý 為vi 經kinh 。 如như 眾chúng 香hương 土thổ/độ 。 以dĩ 香hương 為vi 佛Phật 事sự 。 此thử 偏thiên 用dụng 香hương 為vi 經kinh 。 他tha 方phương 六lục 根căn 識thức 利lợi 。 六lục 塵trần 得đắc 為vi 經kinh 。 此thử 土thổ/độ 三tam 根căn 識thức 鈍độn 。 鼻tị 不bất 及cập 驢lư 狗cẩu 鹿lộc 等đẳng 。 云vân 何hà 於ư 香hương 味vị 觸xúc 等đẳng 。 能năng 得đắc 通thông 達đạt 。

問vấn 。

根căn 利lợi 故cố 於ư 塵trần 是thị 經Kinh 。 鈍độn 者giả 塵trần 則tắc 非phi 經kinh 耶da 。

答đáp 。

六lục 塵trần 是thị 法Pháp 界Giới 。 體thể 自tự 是thị 經Kinh 。 非phi 根căn 利lợi 取thủ 方phương 乃nãi 是thị 經Kinh 。

何hà 者giả 。 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 色sắc 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

此thử 色sắc 能năng 詮thuyên 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 黑hắc 墨mặc 色sắc 。

一nhất 畫họa 詮thuyên 一nhất 。 二nhị 畫họa 詮thuyên 二nhị 。 三tam 畫họa 詮thuyên 三tam 。 竪thụ 一nhất 畫họa 則tắc 詮thuyên 王vương 。 足túc 右hữu 畫họa 則tắc 詮thuyên 丑sửu 。 足túc 左tả 畫họa 則tắc 詮thuyên 田điền 。 出xuất 上thượng 詮thuyên 由do 。 出xuất 下hạ 詮thuyên 申thân 。 如như 是thị 迴hồi 轉chuyển 。 詮thuyên 不bất 可khả 盡tận 。 或hoặc 一nhất 字tự 詮thuyên 無vô 量lượng 法pháp 。 無vô 量lượng 字tự 共cộng 詮thuyên 一nhất 法pháp 。 無vô 量lượng 字tự 詮thuyên 無vô 量lượng 法pháp 。 一nhất 字tự 詮thuyên 一nhất 法pháp 。 於ư 一nhất 黑hắc 墨mặc 小tiểu 小tiểu 迴hồi 轉chuyển 。 詮thuyên 量lượng 大đại 異dị 。 左tả 迴hồi 詮thuyên 惡ác 。 右hữu 迴hồi 詮thuyên 善thiện 。 上thượng 點điểm 詮thuyên 無vô 漏lậu 。 下hạ 點điểm 詮thuyên 有hữu 漏lậu 。 殺sát 活hoạt 與dữ 奪đoạt 。 毀hủy 譽dự 苦khổ 樂lạc 。 皆giai 在tại 墨mặc 中trung 。 更cánh 無vô 一nhất 法pháp 出xuất 此thử 墨mặc 外ngoại 。 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 黑hắc 墨mặc 詮thuyên 無vô 量lượng 教giáo 。 無vô 量lượng 行hành 。 無vô 量lượng 理lý 。 黑hắc 墨mặc 亦diệc 是thị 教giáo 本bổn 。 行hành 本bổn 。 理lý 本bổn 。 黑hắc 墨mặc 從tùng 初sơ 一nhất 點điểm 至chí 無vô 量lượng 點điểm 。 從tùng 點điểm 至chí 字tự 。 從tùng 字tự 至chí 句cú 。 從tùng 句cú 至chí 偈kệ 。 從tùng 偈kệ 至chí 卷quyển 。 從tùng 卷quyển 至chí 部bộ 。 又hựu 從tùng 點điểm 一nhất 字tự 句cú 中trung 。 初sơ 立lập 小tiểu 行hành 。 後hậu 著trước 大đại 行hành 。 又hựu 從tùng 點điểm 字tự 中trung 。 初sơ 見kiến 淺thiển 理lý 。 後hậu 到đáo 深thâm 理lý 。 是thị 名danh 黑hắc 色sắc 教giáo 。 行hành 。 義nghĩa 三tam 種chủng 微vi 發phát 。 又hựu 從tùng 黑hắc 色sắc 涌dũng 出xuất 點điểm 。 出xuất 字tự 。 句cú 。 偈kệ 。 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 涌dũng 出xuất 諸chư 行hành 無vô 盡tận 。 涌dũng 出xuất 義nghĩa 無vô 盡tận 。 是thị 名danh 黑hắc 色sắc 具cụ 三tam 涌dũng 泉tuyền 。 又hựu 約ước 黑hắc 色sắc 裁tài 教giáo 。 行hành 。 義nghĩa 邪tà 。 又hựu 約ước 黑hắc 色sắc 結kết 教giáo 。 行hành 。 義nghĩa 鬘man 。 又hựu 以dĩ 嚴nghiêm 身thân 。 又hựu 色sắc 是thị 由do 。 由do 色sắc 故cố 縛phược 。 有hữu 六lục 道đạo 生sanh 死tử 。 由do 色sắc 故cố 脫thoát 。 有hữu 四tứ 種chủng 聖thánh 人nhân 。 又hựu 色sắc 訓huấn 法pháp 。 法pháp 色sắc 故cố 。 能năng 成thành 教giáo 。 行hành 。 理lý 。 又hựu 色sắc 是thị 常thường 。 色sắc 教giáo 不bất 可khả 破phá 。 色sắc 行hành 不bất 可khả 改cải 。 色sắc 理lý 不bất 可khả 動động 。 又hựu 色sắc 不bất 可khả 翻phiên 。 色sắc 義nghĩa 多đa 含hàm 故cố 。 又hựu 色sắc 可khả 翻phiên 。 名danh 色sắc 為vi 經kinh 。 故cố 見kiến 色sắc 經kinh 時thời 。 知tri 色sắc 愛ái 見kiến 。 知tri 色sắc 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 知tri 色sắc 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 色sắc 即tức 法Pháp 界Giới 。 總tổng 含hàm 諸chư 法pháp 。 法Pháp 界Giới 文văn 字tự 。 文văn 字tự 即tức 空không 。 無vô 點điểm 。 無vô 字tự 。 無vô 句cú 。 無vô 偈kệ 。 句cú 偈kệ 文văn 字tự 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 名danh 知tri 字tự 非phi 字tự 。 非phi 字tự 亦diệc 字tự 。

墨mặc 色sắc 是thị 經Kinh 。 為vi 法pháp 本bổn 者giả 。 若nhược 於ư 墨mặc 字tự 生sanh 瞋sân 。 斷đoạn 他tha 壽thọ 命mạng 。 若nhược 於ư 墨mặc 字tự 起khởi 愛ái 。 而nhi 作tác 盜đạo 婬dâm 。 乃nãi 至chí 於ư 墨mặc 起khởi 癡si 。 而nhi 生sanh 邪tà 見kiến 。 當đương 知tri 墨mặc 字tự 是thị 四tứ 趣thú 本bổn 。 若nhược 於ư 墨mặc 字tự 生sanh 慈từ 。 生sanh 捨xả 。 乃nãi 至chí 生sanh 正chánh 見kiến 者giả 。 當đương 知tri 墨mặc 字tự 是thị 人nhân 天thiên 本bổn 。 若nhược 知tri 墨mặc 字tự 是thị 果quả 報báo 無vô 記ký 。 無vô 記ký 是thị 苦Khổ 諦Đế 。 於ư 報báo 色sắc 生sanh 染nhiễm 。 即tức 是thị 集Tập 諦Đế 。 知tri 字tự 因nhân 緣duyên 所sở 成thành 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 是thị 道Đạo 諦Đế 。 既ký 知tri 字tự 非phi 字tự 。 不bất 生sanh 字tự 倒đảo 。 諸chư 煩phiền 惱não 滅diệt 即tức 滅Diệt 諦Đế 。 知tri 字tự 四Tứ 諦Đế 。 知tri 字tự 四Tứ 諦Đế 。 能năng 生sanh 煗noãn 頂đảnh 。 若nhược 向hướng 若nhược 果quả 。 賢hiền 聖thánh 解giải 脫thoát 。 當đương 知tri 墨mặc 字tự 是thị 聲Thanh 聞Văn 本bổn 。

若nhược 於ư 字tự 不bất 了liễu 名danh 無vô 明minh 。 於ư 字tự 起khởi 愛ái 恚khuể 是thị 諸chư 行hành 。 分phân 別biệt 字tự 好hảo 醜xú 是thị 識thức 。 識thức 於ư 字tự 名danh 名danh 色sắc 。 字tự 涉thiệp 於ư 眼nhãn 名danh 六lục 入nhập 。 字tự 塵trần 對đối 根căn 名danh 為vi 觸xúc 。 納nạp 領lãnh 染nhiễm 著trước 即tức 是thị 受thọ 。 纏triền 綿miên 不bất 捨xả 是thị 愛ái 。 竭kiệt 力lực 推thôi 求cầu 是thị 取thủ 。 取thủ 則tắc 成thành 業nghiệp 名danh 為vi 有hữu 。 有hữu 能năng 牽khiên 果quả 是thị 名danh 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 苦khổ 輪luân 不bất 息tức 。 是thị 則tắc 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 本bổn 。

若nhược 能năng 知tri 字tự 非phi 字tự 。 無vô 明minh 即tức 滅diệt 。 不bất 至chí 於ư 行hành 。 乃nãi 至chí 不bất 至chí 老lão 死tử 。 無vô 明minh 滅diệt 則tắc 老lão 死tử 滅diệt 。 當đương 知tri 此thử 字tự 是thị 辟Bích 支Chi 佛Phật 本bổn 。 若nhược 知tri 字tự 即tức 空không 。 非phi 滅diệt 已dĩ 空không 。 字tự 性tánh 本bổn 空không 。 空không 中trung 無vô 愛ái 恚khuể 。 乃nãi 至chí 無vô 邪tà 正chánh 。 字tự 不bất 可khả 得đắc 。 知tri 字tự 者giả 誰thùy 。 云vân 何hà 眾chúng 生sanh 。 妄vọng 生sanh 取thủ 捨xả 。 起khởi 慈từ 悲bi 誓thệ 願nguyện 。 行hành 六Lục 度Độ 。 濟tế 眾chúng 生sanh 。 入nhập 如như 實thật 際tế 。 亦diệc 無vô 眾chúng 生sanh 。 得đắc 滅diệt 度độ 者giả 。 當đương 知tri 此thử 字tự 是thị 菩Bồ 薩Tát 本bổn 。

若nhược 知tri 字tự 非phi 字tự 。 非phi 字tự 非phi 非phi 字tự 。 無vô 二nhị 邊biên 倒đảo 名danh 淨tịnh 。 淨tịnh 則tắc 無vô 業nghiệp 名danh 我ngã 。 我ngã 則tắc 無vô 苦khổ 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 無vô 苦khổ 則tắc 無vô 生sanh 死tử 名danh 常thường 。

何hà 以dĩ 故cố 。 字tự 是thị 俗tục 諦đế 。 非phi 字tự 是thị 真Chân 諦Đế 。 非phi 字tự 非phi 非phi 字tự 是thị 一nhất 實thật 諦đế 。 一nhất 諦đế 即tức 三tam 諦đế 。 三tam 諦đế 即tức 一nhất 諦đế 。 是thị 名danh 境cảnh 本bổn 。

若nhược 知tri 墨mặc 字tự 。 從tùng 紙chỉ 。 筆bút 。 心tâm 。 手thủ 。 和hòa 合hợp 而nhi 成thành 。 一nhất 一nhất 字tự 推thôi 。 不bất 得đắc 一nhất 字tự 。 一nhất 一nhất 點điểm 推thôi 亦diệc 不bất 得đắc 字tự 。 則tắc 無vô 所sở 不bất 得đắc 。 心tâm 手thủ 即tức 不bất 得đắc 能năng 。 無vô 能năng 無vô 所sở 。 知tri 能năng 所sở 誰thùy 。 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 本bổn 。 字tự 雖tuy 非phi 字tự 。 非phi 字tự 而nhi 字tự 。 從tùng 心tâm 故cố 有hữu 點điểm 。 從tùng 點điểm 有hữu 字tự 。 從tùng 字tự 有hữu 句cú 。 從tùng 句cú 有hữu 偈kệ 。 從tùng 偈kệ 有hữu 行hành 。 從tùng 行hành 有hữu 卷quyển 。 從tùng 卷quyển 有hữu 帙# 。 從tùng 帙# 有hữu 部bộ 。 從tùng 部bộ 有hữu 藏tạng 。 從tùng 藏tạng 有hữu 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 是thị 道đạo 種chủng 智trí 本bổn 。 雖tuy 非phi 字tự 非phi 非phi 字tự 。 而nhi 雙song 照chiếu 字tự 非phi 字tự 。 是thị 為vi 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 本bổn 。

雪Tuyết 山Sơn 為vi 八bát 字tự 。 捨xả 所sở 愛ái 身thân 。 是thị 為vi 行hành 本bổn 。 我ngã 解giải 一nhất 句cú 乃nãi 至chí 半bán 句cú 。 得đắc 見kiến 佛Phật 性tánh 。 入nhập 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 位vị 本bổn 。 我ngã 得đắc 三tam 菩Bồ 提Đề 。 皆giai 由do 聞văn 經Kinh 。 及cập 稱xưng 善thiện 哉tai 。 字tự 即tức 乘thừa 本bổn 。 若nhược 忘vong 失thất 句cú 逗đậu 。 還hoàn 令linh 通thông 利lợi 。 與dữ 其kỳ 三tam 昧muội 。 及cập 陀đà 羅la 尼ni 。 即tức 感cảm 應ứng 本bổn 。 依y 文văn 學học 通thông 即tức 神thần 通thông 本bổn 。 依y 字tự 故cố 得đắc 語ngữ 。 即tức 說thuyết 法Pháp 本bổn 。 說thuyết 字tự 教giáo 他tha 即tức 眷quyến 屬thuộc 本bổn 。 勤cần 學học 此thử 字tự 。 祿lộc 在tại 其kỳ 中trung 。 即tức 利lợi 益ích 本bổn 。

如như 此thử 解giải 字tự 。 手thủ 不bất 執chấp 卷quyển 。 常thường 讀đọc 是thị 經Kinh 。 口khẩu 無vô 言ngôn 聲thanh 。 遍biến 誦tụng 眾chúng 典điển 。 佛Phật 不bất 說thuyết 法Pháp 。 恆hằng 聞văn 梵Phạm 音âm 。 心tâm 不bất 思tư 惟duy 。 普phổ 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 如như 此thử 學học 問vấn 。 豈khởi 不bất 大đại 哉tai 。 當đương 知tri 黑hắc 字tự 。 是thị 諸chư 法pháp 本bổn 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 非phi 字tự 非phi 非phi 字tự 。 雙song 照chiếu 字tự 非phi 字tự 。 不bất 可khả 說thuyết 非phi 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 見kiến 非phi 不bất 可khả 見kiến 。 何hà 所sở 簡giản 擇trạch 。 何hà 所sở 不bất 簡giản 擇trạch 。 何hà 所sở 攝nhiếp 。 何hà 所sở 不bất 攝nhiếp 。 何hà 所sở 棄khí 。 何hà 所sở 不bất 棄khí 。 是thị 則tắc 俱câu 是thị 。 非phi 則tắc 悉tất 非phi 。 能năng 於ư 黑hắc 色sắc 。 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 非phi 於ư 一nhất 切thiết 。 非phi 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 是thị 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 非phi 非phi 非phi 是thị 。 一nhất 切thiết 法pháp 邪tà 。 一nhất 切thiết 法pháp 正chánh 。 若nhược 於ư 黑hắc 色sắc 不bất 如như 是thị 解giải 。 則tắc 不bất 知tri 字tự 與dữ 非phi 字tự 。 黃hoàng 。 白bạch 。 赤xích 。 青thanh 。 有hữu 對đối 無vô 對đối 。 皆giai 不bất 能năng 知tri 。 若nhược 於ư 黑hắc 色sắc 通thông 達đạt 。 知tri 餘dư 色sắc 亦diệc 如như 是thị 。 此thử 即tức 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 意ý 。 以dĩ 色sắc 為vi 經kinh 也dã 。 聲thanh 塵trần 亦diệc 如như 是thị 。 或hoặc 一nhất 聲thanh 詮thuyên 一nhất 法pháp (# 云vân 云vân )# 。

耳nhĩ 根căn 利lợi 者giả 。 即tức 解giải 聲thanh 愛ái 見kiến 因nhân 緣duyên 。 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 知tri 脣thần 舌thiệt 。 牙nha 齒xỉ 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 聲thanh 即tức 非phi 聲thanh 。 非phi 聲thanh 亦diệc 聲thanh 。 非phi 聲thanh 非phi 非phi 聲thanh 。 聲thanh 為vi 教giáo 。 行hành 。 義nghĩa 本bổn 。 種chủng 種chủng 等đẳng 義nghĩa 。 皆giai 如như 上thượng 說thuyết 。 即tức 是thị 通thông 達đạt 聲thanh 經kinh 。 香hương 。 味vị 。 觸xúc 等đẳng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 文văn 云vân 。

一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 治trị 生sanh 產sản 業nghiệp 。 皆giai 與dữ 實thật 相tướng 。 不bất 相tương 違vi 背bội 。

即tức 此thử 意ý 也dã 。 外ngoại 入nhập 皆giai 經kinh 。 周chu 遍biến 法Pháp 界Giới 者giả 。 內nội 入nhập 亦diệc 如như 是thị 。 內nội 外ngoại 入nhập 亦diệc 如như 是thị 。 經Kinh 云vân 。

非phi 內nội 觀quán 得đắc 解giải 脫thoát 。 亦diệc 不bất 離ly 內nội 觀quán (# 云vân 云vân )# 。 是thị 則tắc 一nhất 塵trần 達đạt 一nhất 切thiết 塵trần 。 不bất 見kiến 一nhất 塵trần 一nhất 切thiết 塵trần 。 通thông 達đạt 一nhất 塵trần 一nhất 切thiết 塵trần 。 於ư 一nhất 識thức 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 識thức 。 亦diệc 不bất 見kiến 一nhất 。 識thức 一nhất 切thiết 識thức 。 而nhi 通thông 達đạt 一nhất 識thức 一nhất 切thiết 識thức 。 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 。 何hà 者giả 是thị 經Kinh 。 何hà 者giả 非phi 經kinh 。 若nhược 欲dục 細tế 作tác 。 於ư 一nhất 一nhất 塵trần 識thức 例lệ 可khả 解giải 。 有hữu 翻phiên 無vô 翻phiên 。 以dĩ 三tam 義nghĩa 織chức 之chi 。 後hậu 用dụng 三tam 觀quán 結kết 之chi (# 云vân 云vân )# 。

歷lịch 諸chư 教giáo 分phân 別biệt 經kinh 者giả 。 若nhược 言ngôn 理lý 絕tuyệt 文văn 字tự 。 文văn 字tự 是thị 世thế 俗tục 。 寄ký 字tự 詮thuyên 理lý 。 理lý 可khả 是thị 經Kinh 。 文văn 字tự 非phi 經kinh 。 六lục 塵trần 等đẳng 皆giai 是thị 經Kinh 詮thuyên 。 非phi 正chánh 經kinh 也dã 。 此thử 即tức 三tam 藏tạng 中trung 經kinh 耳nhĩ 。 若nhược 無vô 離ly 文văn 字tự 。 說thuyết 解giải 脫thoát 義nghĩa 。 文văn 字tự 性tánh 離ly 。 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。 六lục 塵trần 即tức 實thật 相tướng 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 者giả 。 圓viên 教giáo 中trung 經kinh 也dã 。 帶đái 三tam 方phương 便tiện 。 作tác 此thử 說thuyết 者giả 。 方Phương 等Đẳng 中trung 經kinh 也dã 。 帶đái 二nhị 方phương 便tiện 如như 此thử 說thuyết 者giả 。 般Bát 若Nhã 中trung 經kinh 也dã 。 帶đái 一nhất 方phương 便tiện 作tác 如như 此thử 說thuyết 者giả 。 華hoa 嚴nghiêm 中trung 經kinh 也dã 。

五ngũ 明minh 觀quán 心tâm 經kinh 者giả 。 皆giai 類loại 上thượng 為vi 四tứ 也dã 。

一nhất 類loại 。 無vô 翻phiên 者giả 。 心tâm 含hàm 善thiện 惡ác 諸chư 心tâm 數số 等đẳng 。 當đương 知tri 此thử 心tâm 諸chư 法pháp 之chi 都đô 。 何hà 可khả 定định 判phán 。 若nhược 惡ác 是thị 心tâm 。 心tâm 不bất 含hàm 善thiện 及cập 諸chư 心tâm 數số 。 若nhược 善thiện 是thị 心tâm 。 心tâm 不bất 含hàm 惡ác 及cập 諸chư 心tâm 數số 。 不bất 知tri 何hà 以dĩ 目mục 心tâm 。 以dĩ 略lược 代đại 總tổng 。 故cố 知tri 略lược 心tâm 能năng 含hàm 萬vạn 法pháp 。 況huống 不bất 含hàm 五ngũ 義nghĩa 耶da 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

一nhất 微vi 塵trần 中trung 。 有hữu 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 經Kinh 卷quyển

即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。

心tâm 是thị 法pháp 本bổn 者giả 。 《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

一nhất 切thiết 世thế 間gian 中trung 。 無vô 不bất 從tùng 心tâm 造tạo 。

無vô 心tâm 無vô 思tư 覺giác 。 無vô 思tư 覺giác 無vô 言ngôn 語ngữ 。 當đương 知tri 心tâm 即tức 語ngữ 本bổn 。

心tâm 是thị 行hành 本bổn 者giả 。 《# 大đại 集tập 》# 云vân 。

心tâm 行hành 。 大đại 行hành 。 遍biến 行hành 。

心tâm 是thị 思tư 數số 。 思tư 數số 屬thuộc 行hành 陰ấm 。 諸chư 行hành 由do 思tư 心tâm 而nhi 立lập 。 故cố 心tâm 為vi 行hành 本bổn 。

心tâm 是thị 理lý 本bổn 者giả 。 若nhược 無vô 心tâm 。 理lý 與dữ 誰thùy 含hàm 。 以dĩ 初sơ 心tâm 研nghiên 理lý 。 恍hoảng 恍hoảng 將tương 悟ngộ 。 稍sảo 入nhập 相tương 似tự 。 則tắc 證chứng 真chân 實thật 。 是thị 為vi 理lý 本bổn 。

心tâm 含hàm 微vi 發phát 者giả 。 初sơ 剎sát 那na 心tâm 。 微vi 微vi 而nhi 有hữu 。 次thứ 心tâm 若nhược 存tồn 若nhược 亡vong 。 次thứ 漸tiệm 增tăng 長trưởng 。 後hậu 則tắc 決quyết 定định 。 暢sướng 心tâm 而nhi 發phát 口khẩu 。 是thị 語ngữ 微vi 發phát 。 初sơ 心tâm 習tập 行hành 。 行hành 猶do 微vi 弱nhược 。 次thứ 少thiểu 樹thụ 立lập 。 後hậu 成thành 大đại 行hành 。 即tức 行hành 微vi 發phát 。 初sơ 觀quán 心tâm 不bất 見kiến 心tâm 理lý 。 更cánh 脩tu 髣phảng 髴phất 。 乃nãi 至chí 相tương 似tự 真chân 實thật 。 即tức 理lý 微vi 發phát 。

心tâm 含hàm 涌dũng 泉tuyền 者giả 。 心tâm 具cụ 諸chư 法pháp 。 障chướng 故cố 不bất 流lưu 。 如như 土thổ/độ 石thạch 壓áp 泉tuyền 。 去khứ 壅ủng 涌dũng 溜# 。 若nhược 不bất 觀quán 心tâm 。 心tâm 闇ám 不bất 明minh 。 所sở 說thuyết 不bất 長trường/trưởng 。 若nhược 觀quán 心tâm 明minh 徹triệt 。 則tắc 宣tuyên 辯biện 無vô 方phương 。 流lưu 溢dật 難nan 盡tận 。 豈khởi 非phi 語ngữ 涌dũng 泉tuyền 。 若nhược 不bất 觀quán 心tâm 。 行hành 則tắc 有hữu 間gian 。 以dĩ 觀quán 心tâm 故cố 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 翻phiên 六lục 蔽tế 成thành 六Lục 度Độ 。 六Lục 度Độ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 行hành 。 是thị 行hành 涌dũng 泉tuyền 。 若nhược 能năng 觀quán 心tâm 。 如như 利lợi 钁quắc 斲# 地địa 。 磐bàn 石thạch 沙sa 鹵lỗ 。 理lý 水thủy 清thanh 澄trừng 。 滔thao 滔thao 無vô 竭kiệt 。 即tức 義nghĩa 涌dũng 泉tuyền 。

心tâm 含hàm 結kết 鬘man 者giả 。 觀quán 念niệm 不bất 謬mậu 。 得đắc 一nhất 聞văn 持trì 。 穿xuyên 文văn 無vô 失thất 。 觀quán 心tâm 得đắc 定định 共cộng 力lực 。 穿xuyên 行hành 無vô 失thất 。 觀quán 心tâm 得đắc 道Đạo 共cộng 力lực 。 穿xuyên 義nghĩa 無vô 失thất 。 又hựu 觀quán 心tâm 得đắc 定định 慧tuệ 。 嚴nghiêm 顯hiển 法Pháp 身thân 。 此thử 皆giai 可khả 解giải 。

又hựu 心tâm 是thị 繩thằng 墨mặc 。 若nhược 觀quán 心tâm 得đắc 正chánh 語ngữ 。 離ly 邪tà 倒đảo 說thuyết 。 觀quán 心tâm 正chánh 則tắc 勉miễn 邪tà 行hành 。 心tâm 無vô 見kiến 著trước 。 則tắc 入nhập 正chánh 理lý 。 事sự 行hành 如như 繩thằng 。 理lý 行hành 如như 墨mặc 。 彈đàn 愛ái 見kiến 木mộc 。 成thành 正Chánh 法Pháp 器khí 也dã 。

是thị 為vi 心tâm 經kinh 多đa 含hàm 。 略lược 示thị 十thập 五ngũ 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 。

二nhị 類loại 。 有hữu 翻phiên 明minh 觀quán 者giả 。 心tâm 即tức 是thị 由do 。 三tam 義nghĩa 由do 心tâm 。 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 。 由do 覺giác 觀quán 心tâm 。 一nhất 切thiết 諸chư 行hành 。 由do 於ư 思tư 心tâm 。 一nhất 切thiết 義nghĩa 理lý 由do 於ư 慧tuệ 心tâm 。 經Kinh 云vân 。

諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 當đương 於ư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 中trung 求cầu 。

心tâm 是thị 經Kinh 緯# 。 以dĩ 覺giác 為vi 經kinh 。 以dĩ 觀quán 為vi 緯# 。 織chức 成thành 言ngôn 語ngữ 。 又hựu 慧tuệ 行hành 心tâm 為vi 經kinh 。 行hàng 行hàng 心tâm 為vi 緯# 。 織chức 成thành 眾chúng 行hành 。 心tâm 豎thụ 緣duyên 理lý 為vi 經kinh 。 心tâm 橫hoạnh/hoành 緣duyên 理lý 為vi 緯# 。 織chức 成thành 義nghĩa 理lý (# 云vân 云vân )# 。 又hựu 觀quán 境cảnh 為vi 經kinh 。 觀quán 智trí 為vi 緯# 。 觀quán 察sát 迴hồi 轉chuyển 。 織chức 成thành 一nhất 切thiết 文văn 章chương 。

又hựu 心tâm 即tức 是thị 契khế 觀quán 。 慧tuệ 契khế 境cảnh 。 是thị 契khế 緣duyên 。 契khế 樂nhạo 欲dục 。 心tâm 為vi 契khế 教giáo 。 契khế 便tiện 宜nghi 對đối 治trị 。 心tâm 為vi 契khế 行hành 。 契khế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 。 契khế 理lý 。

心tâm 為vi 法pháp 本bổn 。 心tâm 為vi 線tuyến 者giả 。 如như 前tiền (# 云vân 云vân )# 。

心tâm 為vi 善thiện 語ngữ 教giáo 者giả 。 法pháp 之chi 與dữ 語ngữ 。 俱câu 通thông 善thiện 惡ác 。 今kim 以dĩ 善thiện 法Pháp 善thiện 語ngữ 定định 之chi 。 心tâm 之chi 與dữ 觀quán 亦diệc 通thông 善thiện 惡ác 。 今kim 以dĩ 善thiện 心tâm 善thiện 觀quán 定định 之chi 。 即tức 是thị 善thiện 語ngữ 教giáo 。 善thiện 行hành 。 善thiện 理lý 故cố 。 心tâm 具cụ 三tam 義nghĩa 。

心tâm 是thị 可khả 軌quỹ 者giả 。 若nhược 無vô 觀quán 則tắc 無vô 規quy 矩củ 。 以dĩ 觀quán 正chánh 心tâm 王vương 。 心tâm 王vương 正chánh 故cố 心tâm 數số 亦diệc 正chánh 。 行hành 。 理lý 亦diệc 爾nhĩ 。 心tâm 王vương 契khế 理lý 。 數số 亦diệc 契khế 理lý 。 故cố 名danh 可khả 軌quỹ 也dã 。 心tâm 常thường 者giả 。 心tâm 性tánh 常thường 定định 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 誰thùy 能năng 破phá 者giả 。 又hựu 惡ác 覺giác 不bất 能năng 壞hoại 善thiện 覺giác 。 邪tà 行hành 不bất 干can 正chánh 行hạnh 。 邪tà 理lý 不bất 壞hoại 正chánh 理lý 。 故cố 心tâm 名danh 常thường 。

隨tùy 諸chư 事sự 釋thích 。 一nhất 一nhất 向hướng 心tâm 為vi 觀quán 。 觀quán 慧tuệ 彌di 成thành 。 於ư 事sự 無vô 乖quai 。 如như 火hỏa 益ích 薪tân 。 事sự 理lý 無vô 失thất 。 即tức 文văn 字tự 無vô 文văn 字tự 。 不bất 捨xả 文văn 字tự 而nhi 別biệt 作tác 觀quán 也dã 。

三tam 類loại 。 和hòa 融dung 有hữu 無vô 明minh 觀quán 者giả 。 可khả 解giải (# 云vân 云vân )# 。

四tứ 類loại 。 歷lịch 法pháp 為vi 觀quán 者giả 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 明minh 惡ác 中trung 無vô 善thiện 。 善thiện 中trung 無vô 惡ác 。 事sự 理lý 亦diệc 然nhiên 。 此thử 則tắc 惡ác 心tâm 非phi 經kinh 。 則tắc 無vô 多đa 含hàm 之chi 義nghĩa 。 隘ải 路lộ 不bất 受thọ 二nhị 人nhân 並tịnh 行hành 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 觀quán 心tâm 者giả 。 觀quán 惡ác 心tâm 非phi 惡ác 心tâm 。 亦diệc 即tức 惡ác 而nhi 善thiện 。 亦diệc 即tức 非phi 惡ác 非phi 善thiện 。 觀quán 善thiện 心tâm 非phi 善thiện 心tâm 。 亦diệc 即tức 善thiện 而nhi 惡ác 。 亦diệc 非phi 善thiện 非phi 惡ác 。 觀quán 一nhất 心tâm 即tức 三tam 心tâm 。 以dĩ 此thử 三tam 心tâm 歷lịch 一nhất 切thiết 心tâm 。 歷lịch 一nhất 切thiết 法pháp 。 何hà 心tâm 。 何hà 法pháp 而nhi 不bất 一nhất 三tam 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 此thử 心tâm 。 一nhất 切thiết 心tâm 趣thú 此thử 法pháp 。 如như 此thử 觀quán 心tâm 。 為vi 一nhất 切thiết 語ngữ 本bổn 。 行hành 本bổn 。 理lý 本bổn 。 有hữu 翻phiên 五ngũ 義nghĩa 。 無vô 翻phiên 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 一nhất 於ư 心tâm 解giải 釋thích 無vô 滯trệ 。 遍biến 一nhất 切thiết 心tâm 無vô 不bất 是thị 經Kinh 。 大đại 意ý 可khả 領lãnh 。 不bất 俟sĩ 多đa 記ký 也dã 。

△# 第đệ 二nhị 。 顯hiển 體thể 者giả 。 前tiền 。 釋thích 名danh 總tổng 說thuyết 。 文văn 義nghĩa 浩hạo 漫mạn 。 今kim 。 頓đốn 點điểm 要yếu 理lý 。 正chánh 顯hiển 經kinh 體thể 。 直trực 辨biện 真chân 性tánh 。 真chân 性tánh 非phi 無vô 二nhị 軌quỹ 。 欲dục 令linh 易dị 解giải 。 是thị 故cố 直trực 說thuyết 。 後hậu 顯hiển 宗tông 用dụng 。 非phi 無vô 初sơ 軌quỹ 。 偏thiên 舉cử 當đương 名danh 耳nhĩ 。

體thể 者giả 。 一nhất 部bộ 之chi 指chỉ 歸quy 。 眾chúng 義nghĩa 之chi 都đô 會hội 也dã 。 非phi 但đãn 會hội 之chi 至chí 難nạn/nan 。 亦diệc 乃nãi 說thuyết 之chi 不bất 易dị 。 文văn 云vân 。

是thị 法Pháp 不bất 可khả 示thị 。 言ngôn 辭từ 相tướng 寂tịch 滅diệt 。

《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

不bất 生sanh 不bất 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。

又hựu 云vân 。

有hữu 因nhân 緣duyên 故cố 。 亦diệc 可khả 得đắc 說thuyết 。

今kim 略lược 開khai 七thất 條điều 。

一nhất 。 正chánh 顯hiển 經kinh 體thể 。 二nhị 。 廣quảng 簡giản 偽ngụy 。 三tam 。 一nhất 法pháp 異dị 名danh 。 四tứ 。 入nhập 體thể 之chi 門môn 。 五ngũ 。 遍biến 為vi 眾chúng 經kinh 體thể 。 六lục 。 遍biến 為vi 諸chư 行hành 體thể 。 七thất 。 遍biến 一nhất 切thiết 法pháp 體thể 。

正chánh 顯hiển 體thể 。 更cánh 明minh 四tứ 意ý 。

一nhất 。 出xuất 舊cựu 解giải 。 二nhị 。 論luận 體thể 意ý 。 三tam 。 正chánh 明minh 體thể 。 四tứ 。 引dẫn 文văn 證chứng 。 北bắc 地địa 師sư 用dụng 一Nhất 乘Thừa 為vi 體thể 。 此thử 語ngữ 奢xa 漫mạn 。 未vị 為vi 簡giản 要yếu 。 一Nhất 乘Thừa 語ngữ 通thông 。 濫lạm 於ư 權quyền 實thật 。 若nhược 權quyền 一Nhất 乘Thừa 。 都đô 非phi 經kinh 意ý 。 若nhược 實thật 一Nhất 乘Thừa 。 義nghĩa 該cai 三tam 軌quỹ 。 顯hiển 體thể 不bất 明minh 。 故cố 不bất 用dụng 。 又hựu 有hữu 解giải 言ngôn 。

真Chân 諦Đế 為vi 體thể 。 此thử 亦diệc 通thông 濫lạm 。 小tiểu 。 大đại 皆giai 明minh 真Chân 諦Đế 。 小Tiểu 乘Thừa 真Chân 諦Đế 。 故cố 不bất 俟sĩ 言ngôn 。 大Đại 乘Thừa 真Chân 諦Đế 。 亦diệc 復phục 多đa 種chủng 。 今kim 以dĩ 何hà 等đẳng 真Chân 諦Đế 為vi 體thể 。 故cố 不bất 用dụng 。 又hựu 有hữu 解giải 言ngôn 。

一Nhất 乘Thừa 因nhân 果quả 為vi 體thể 。 今kim 亦diệc 不bất 用dụng 。 何hà 者giả 。 一Nhất 乘Thừa 語ngữ 通thông 。 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 又hựu 因nhân 果quả 二nhị 法pháp 。 猶do 未vị 免miễn 事sự 。 云vân 何hà 是thị 體thể 。 事sự 無vô 理lý 印ấn 。 則tắc 同đồng 魔ma 經kinh 。 云vân 何hà 可khả 用dụng 。 有hữu 人nhân 解giải 乘thừa 體thể 通thông 因nhân 果quả 。 果quả 以dĩ 萬vạn 德đức 為vi 體thể 。 因nhân 以dĩ 萬vạn 善thiện 為vi 體thể 。 引dẫn 《# 十thập 二nhị 門môn 論luận 》# 云vân 。

諸chư 佛Phật 大đại 人nhân 所sở 乘thừa 。 文Văn 殊Thù 觀quán 音âm 等đẳng 所sở 乘thừa 。

又hựu 引dẫn 此thử 經Kinh 。

佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa

即tức 果quả 也dã 。

諸chư 子tử 乘thừa 是thị 寶bảo 乘thừa

是thị 因nhân 乘thừa 也dã 。 又hựu 引dẫn 《# 普phổ 賢hiền 觀quán 》# 。

大Đại 乘Thừa 因nhân 果quả 皆giai 是thị 實thật 相tướng 。

私tư 問vấn 因nhân 果quả 之chi 乘thừa 為vi 變biến 。 為vi 不bất 變biến 。 若nhược 變biến 。 誰thùy 是thị 能năng 通thông 。 誰thùy 是thị 所sở 通thông 。 若nhược 不bất 變biến 。 因nhân 果quả 則tắc 並tịnh 。 皆giai 無vô 此thử 理lý 。 若nhược 別biệt 有hữu 法pháp 通thông 因nhân 果quả 。 當đương 知tri 因nhân 果quả 非phi 果quả 者giả 。 經kinh 體thể 也dã 。 《# 十thập 二nhị 門môn 論luận 》# 云vân 。

大đại 人nhân 佛Phật 不bất 行hành 故cố 名danh 乘thừa 。

豈khởi 應ưng 以dĩ 不bất 行hành 證chứng 因nhân 果quả 乘thừa 也dã 。 《# 法pháp 華hoa 》# 。

佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa

者giả 。 此thử 乃nãi 乘thừa 理lý 以dĩ 御ngự 人nhân 。 非phi 住trụ 果quả 德đức 也dã 。 《# 普phổ 賢hiền 觀quán 》# 明minh 因nhân 果quả 皆giai 指chỉ 實thật 相tướng 。 云vân 可khả 將tương 實thật 相tướng 證chứng 於ư 因nhân 果quả 耶da 。 今kim 皆giai 不bất 用dụng 。 有hữu 人nhân 明minh 因nhân 乘thừa 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 為vi 本bổn 。 五ngũ 度độ 為vi 末mạt 。 果quả 乘thừa 以dĩ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 為vi 本bổn 。 餘dư 為vi 末mạt 。 又hựu 因nhân 乘thừa 狹hiệp 。 果quả 乘thừa 廣quảng 。 又hựu 般Bát 若Nhã 相tương 應ứng 。 心tâm 是thị 一nhất 體thể 乘thừa 。 不bất 相tương 應ứng 心tâm 是thị 異dị 體thể 乘thừa 。 又hựu 無vô 所sở 得đắc 相tương 應ứng 行hành 是thị 近cận 乘thừa 。 低đê 頭đầu 舉cử 手thủ 有hữu 所sở 得đắc 是thị 遠viễn 乘thừa 。 又hựu 六Lục 度Độ 有hữu 世thế 。 出xuất 世thế 雜tạp 是thị 遠viễn 乘thừa 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 但đãn 出xuất 世thế 名danh 近cận 乘thừa 。 又hựu 四tứ 句cú 。 度độ 與dữ 品phẩm 悉tất 無vô 得đắc 。 又hựu 度độ 與dữ 品phẩm 俱câu 有hữu 得đắc 。 又hựu 度độ 雜tạp 品phẩm 不bất 雜tạp 。 又hựu 品phẩm 雜tạp 度độ 不bất 雜tạp (# 云vân 云vân )# 。

私tư 謂vị 般Bát 若Nhã 為vi 乘thừa 本bổn 者giả 。 於ư 今kim 經kinh 是thị 白bạch 牛ngưu 。 非phi 經kinh 體thể 也dã 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 為vi 乘thừa 本bổn 者giả 。 於ư 今kim 經kinh 是thị 道Đạo 場Tràng 所sở 成thành 果quả 。 亦diệc 非phi 乘thừa 體thể 。 因nhân 乘thừa 狹hiệp 者giả 是thị 縱túng/tung 義nghĩa 。 果quả 乘thừa 廣quảng 者giả 是thị 橫hoạnh/hoành 義nghĩa 。 悉tất 非phi 今kim 經kinh 乘thừa 體thể 。 般Bát 若Nhã 相tương 應ứng 。 心tâm 無vô 所sở 得đắc 近cận 遠viễn 等đẳng 。 於ư 今kim 經kinh 悉tất 是thị 莊trang 校giáo 儐tấn 從tùng 。 都đô 非phi 乘thừa 體thể 。 那na 忽hốt 於ư 皮bì 毛mao 枝chi 葉diệp 而nhi 興hưng 諍tranh 論luận 耶da 。 喧huyên 怒nộ 如như 此thử 。 誰thùy 能năng 別biệt 之chi 。 有hữu 人nhân 引dẫn 《# 釋thích 論luận 》# 。 以dĩ 六Lục 度Độ 為vi 乘thừa 體thể 。 方phương 便tiện 運vận 出xuất 生sanh 死tử 。 慈từ 悲bi 運vận 取thủ 眾chúng 生sanh 。 於ư 今kim 經kinh 般Bát 若Nhã 是thị 牛ngưu 。 五ngũ 度độ 是thị 莊trang 挍giảo 。 方phương 便tiện 是thị 儐tấn 從tùng 。 慈từ 悲bi 是thị 軒hiên 。 亦diệc 非phi 乘thừa 體thể 。

《# 中trung 邊biên 分phân 別biệt 論luận 》# 云vân 。

乘thừa 有hữu 五ngũ 。

一nhất 。 乘thừa 本bổn 。 謂vị 真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 。 二nhị 。 乘thừa 行hành 。 謂vị 福phước 慧tuệ 。 三tam 。 乘thừa 攝nhiếp 。 謂vị 慈từ 悲bi 。 四tứ 。 乘thừa 障chướng 。 謂vị 煩phiền 惱não 。 是thị 煩phiền 惱não 障chướng 。 行hành 。 解giải 等đẳng 是thị 智trí 障chướng 。 五ngũ 。 乘thừa 果quả 。 謂vị 佛Phật 果Quả 也dã 。 《# 唯duy 識thức 論luận 》# 云vân 。

乘thừa 是thị 出xuất 載tái 義nghĩa 。 由do 真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 出xuất 福phước 慧tuệ 等đẳng 行hành 。 由do 此thử 行hành 出xuất 佛Phật 果Quả 。 由do 佛Phật 果Quả 載tái 出xuất 眾chúng 生sanh 。 《# 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 》# 。

乘thừa 有hữu 三tam 。

一nhất 。 乘thừa 因nhân 。 謂vị 真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 。 二nhị 。 乘thừa 緣duyên 。 謂vị 萬vạn 行hạnh 。 三tam 。 乘thừa 果quả 。 謂vị 佛Phật 果Quả 也dã 。 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 明minh 乘thừa 體thể 。 謂vị 。

如Như 來Lai 平bình 等đẳng 法Pháp 身thân

又hựu 云vân 。

如Như 來Lai 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 兩lưỡng 文văn 似tự 如như 隱ẩn 顯hiển 耳nhĩ 。 發phát 心tâm 低đê 頭đầu 舉cử 手thủ 等đẳng 名danh 乘thừa 緣duyên 。 《# 十thập 二nhị 門môn 論luận 》# 明minh 乘thừa 本bổn 。 謂vị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 乘thừa 主chủ 。 謂vị 般Bát 若Nhã 。 乘thừa 助trợ 。 謂vị 一nhất 切thiết 行hành 資tư 成thành 。 乘thừa 至chí 至chí 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 此thử 五ngũ 論luận 明minh 乘thừa 體thể 同đồng 。 而nhi 莊trang 挍giảo 小tiểu 異dị 。 於ư 今kim 經kinh 明minh 乘thừa 體thể 。 正chánh 是thị 實thật 相tướng 。 不bất 取thủ 莊trang 挍giảo 也dã 。 若nhược 取thủ 莊trang 挍giảo 者giả 。 則tắc 非phi 佛Phật 所sở 乘thừa 乘thừa 也dã 。

二nhị 。 論luận 體thể 意ý 者giả 。 何hà 意ý 須tu 用dụng 此thử 體thể 。 《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

諸chư 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 。 若nhược 有hữu 無vô 常thường 。 無vô 我ngã 。 涅Niết 槃Bàn 三tam 印ấn 印ấn 之chi 。 即tức 是thị 佛Phật 說thuyết 。 修tu 之chi 得đắc 道Đạo 。 無vô 三tam 法pháp 印ấn 。 即tức 是thị 魔ma 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 但đãn 有hữu 一nhất 法pháp 印ấn 。 謂vị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 名danh 了liễu 義nghĩa 經kinh 。 能năng 得đắc 大Đại 道Đạo 。 若nhược 無vô 實thật 相tướng 印ấn 。 是thị 魔ma 所sở 說thuyết 。 故cố 身thân 子tử 云vân 。

世Thế 尊Tôn 說thuyết 實thật 道Đạo 。 波Ba 旬Tuần 無vô 此thử 事sự 。

何hà 故cố 小tiểu 三tam 大đại 一nhất 。 小Tiểu 乘Thừa 明minh 生sanh 死tử 與dữ 涅Niết 槃Bàn 異dị 。 生sanh 死tử 以dĩ 無vô 常thường 為vi 初sơ 印ấn 。 無vô 我ngã 為vi 後hậu 印ấn 。 二nhị 印ấn 印ấn 說thuyết 生sanh 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 但đãn 用dụng 一nhất 寂tịch 滅diệt 印ấn 。 是thị 故cố 須tu 三tam 。 大Đại 乘Thừa 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 即tức 生sanh 死tử 。 不bất 二nhị 不bất 異dị 。 《# 淨tịnh 名danh 》# 曰viết 。

一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng

即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 云vân 。

本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 今kim 則tắc 無vô 滅diệt 。

本bổn 不bất 生sanh 者giả 。 則tắc 非phi 無vô 常thường 無vô 我ngã 相tương/tướng 。 今kim 則tắc 無vô 滅diệt 者giả 。 則tắc 非phi 小tiểu 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 唯duy 是thị 一nhất 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 故cố 言ngôn 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 但đãn 用dụng 一nhất 印ấn 也dã 。 此thử 大đại 。 小tiểu 印ấn 。 印ấn 半bán 滿mãn 經kinh 。 外ngoại 道đạo 不bất 能năng 雜tạp 。 天thiên 魔ma 不bất 能năng 破phá 。 如như 世thế 文văn 符phù 。 得đắc 印ấn 可khả 信tín 。 當đương 知tri 諸chư 經kinh 畢tất 定định 須tu 得đắc 實thật 相tướng 之chi 印ấn 。 乃nãi 得đắc 名danh 為vi 。 了liễu 義nghĩa 大Đại 乘Thừa 也dã 。

三tam 正chánh 顯hiển 體thể 者giả 。 即tức 一nhất 實thật 相tướng 印ấn 也dã 。 三tam 軌quỹ 之chi 中trung 。 取thủ 真chân 性tánh 軌quỹ 。 十thập 法Pháp 界Giới 中trung 。 取thủ 佛Phật 法Pháp 界giới 。 佛Phật 界giới 十thập 如như 是thị 中trung 。 取thủ 如như 是thị 體thể 。 四tứ 種chủng 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 中trung 。 取thủ 不bất 思tư 議nghị 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 十thập 二nhị 支chi 中trung 。 取thủ 苦khổ 道đạo 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 中trung 。 取thủ 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 。 於ư 無vô 作tác 中trung 。 唯duy 取thủ 滅Diệt 諦Đế 。 七thất 種chủng 二nhị 諦đế 中trung 。 取thủ 五ngũ 種chủng 二nhị 諦đế 。 五ngũ 二nhị 諦đế 中trung 。 唯duy 取thủ 真Chân 諦Đế 。 五ngũ 三tam 諦đế 中trung 。 取thủ 五ngũ 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 諸chư 一nhất 諦đế 中trung 。 取thủ 中trung 道đạo 一nhất 實thật 諦đế 。 諸chư 無vô 諦đế 中trung 。 取thủ 中trung 道đạo 無vô 諦đế 也dã 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 。 就tựu 智trí 妙diệu 中trung 簡giản 。 乃nãi 至chí 十thập 妙diệu 一nhất 一nhất 簡giản 出xuất 正chánh 體thể 。 例lệ 可khả 知tri 也dã 。

若nhược 譬thí 喻dụ 明minh 義nghĩa 。 如như 梁lương 柱trụ 綱cương 紀kỷ 一nhất 屋ốc 。 非phi 梁lương 非phi 柱trụ 。 即tức 屋ốc 內nội 之chi 空không 。 柱trụ 梁lương 譬thí 以dĩ 因nhân 果quả 。 非phi 梁lương 非phi 柱trụ 譬thí 以dĩ 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 為vi 體thể 。 非phi 梁lương 柱trụ 也dã 。 屋ốc 若nhược 無vô 空không 。 無vô 所sở 容dung 受thọ 。 因nhân 果quả 無vô 實thật 相tướng 。 無vô 所sở 成thành 立lập 。 《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

若nhược 以dĩ 無vô 此thử 空không 。 一nhất 切thiết 無vô 所sở 作tác 。 又hựu 譬thí 如như 日nhật 月nguyệt 綱cương 天thiên 。 公công 臣thần 輔phụ 主chủ 。 日nhật 月nguyệt 可khả 二nhị 。 太thái 虛hư 空không 天thiên 不bất 可khả 二nhị 也dã 。 臣thần 將tương 可khả 多đa 。 主chủ 不bất 可khả 多đa 也dã 。 為vì 此thử 義nghĩa 故cố 。 須tu 簡giản 出xuất 正chánh 體thể 。 如như 三tam 軌quỹ 成thành 乘thừa 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 顯hiển 示thị 義nghĩa 便tiện 。 須tu 簡giản 觀quán 照chiếu 等đẳng 。 唯duy 指chỉ 真chân 性tánh 當đương 名danh 。 正chánh 意ý 分phân 明minh 。 三tam 軌quỹ 既ký 然nhiên 。 餘dư 法pháp 例lệ 爾nhĩ (# 云vân 云vân )# 。

四tứ 。 引dẫn 證chứng 者giả 。 〈# 序tự 品phẩm 〉# 云vân 。

今kim 佛Phật 放phóng 光quang 明minh 。 助trợ 顯hiển 實thật 相tướng 義nghĩa 。

又hựu 云vân 。

諸chư 法pháp 實thật 相tướng 義nghĩa 。 已dĩ 為vì 汝nhữ 等đẳng 說thuyết 。

〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 云vân 。

唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。

偈kệ 中trung 云vân 。

諸chư 佛Phật 法Pháp 久cửu 後hậu 。 要yếu 當đương 說thuyết 真chân 實thật 。

又hựu 云vân 。

我ngã 以dĩ 相tướng 嚴nghiêm 身thân 。 為vi 說thuyết 實thật 相tướng 印ấn 。

身thân 子tử 領lãnh 解giải 云vân 。

世Thế 尊Tôn 說thuyết 實thật 道Đạo 。 波Ba 旬Tuần 無vô 此thử 事sự 。

又hựu 云vân 。

安an 住trụ 實thật 智trí 中trung 。 我ngã 定định 當đương 作tác 佛Phật 。

〈# 法Pháp 師sư 品phẩm 〉# 云vân 。

開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。

〈# 安an 樂lạc 行hành 〉# 云vân 。

觀quán 諸chư 法pháp 如như 實thật 相tướng 。

〈# 壽thọ 量lượng 〉# 云vân 。

如Như 來Lai 如như 實thật 知tri 見kiến 。

《# 普phổ 賢hiền 觀quán 》# 云vân 。

昔tích 於ư 靈linh 山sơn 。 廣quảng 說thuyết 一nhất 實thật 之chi 道Đạo 。

又hựu 云vân 。

觀quán 於ư 一nhất 實thật 境cảnh 界giới 。

故cố 知tri 諸chư 佛Phật 為vi 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 秖kỳ 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 見kiến 此thử 一nhất 實thật 非phi 因nhân 非phi 果quả 之chi 理lý 耳nhĩ 。 經kinh 文văn 在tại 茲tư 。 可khả 為vi 明minh 證chứng 也dã 。

○# 二nhị 。 廣quảng 簡giản 偽ngụy 者giả 。 夫phu 正chánh 體thể 玄huyền 絕tuyệt 。 一nhất 往vãng 難nan 知tri 。 又hựu 邪tà 小tiểu 之chi 名danh 。 亂loạn 於ư 正chánh 大đại 。 譬thí 如như 魚ngư 目mục 混hỗn 雜tạp 明minh 珠châu 。 故cố 須tu 簡giản 偽ngụy 。 即tức 為vi 六lục 意ý 。

一nhất 。 就tựu 凡phàm 簡giản 。 二nhị 。 就tựu 外ngoại 簡giản 。 三tam 。 就tựu 小tiểu 簡giản 。 四tứ 。 就tựu 偏thiên 簡giản 。 五ngũ 。 就tựu 譬thí 簡giản 。 六lục 。 就tựu 悟ngộ 簡giản 。

一nhất 。 就tựu 凡phàm 簡giản 者giả 。 《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

世thế 典điển 亦diệc 稱xưng 實thật 者giả 。 乃nãi 是thị 護hộ 國quốc 治trị 家gia 稱xưng 實thật 也dã 。 外ngoại 道đạo 亦diệc 稱xưng 實thật 者giả 。 邪tà 智trí 僻tích 解giải 。 謂vị 為vi 實thật 也dã 。 小Tiểu 乘Thừa 稱xưng 實thật 者giả 。 厭yếm 苦khổ 蘇tô 息tức 。 以dĩ 偏thiên 真chân 為vi 實thật 也dã 。 如như 是thị 等đẳng 。 但đãn 有hữu 實thật 名danh 。 而nhi 無vô 其kỳ 義nghĩa 。 何hà 者giả 。 世thế 間gian 妖yêu 幻huyễn 道đạo 術thuật 亦diệc 稱xưng 為vi 實thật 。 多đa 是thị 鬼quỷ 神thần 魅mị 法pháp 。 此thử 法pháp 入nhập 心tâm 。 迷mê 醉túy 狂cuồng 亂loạn 。 自tự 衒huyễn 善thiện 好hảo/hiếu 。 謂vị 勝thắng 真chân 實thật 。 立lập 異dị 動động 眾chúng 。 示thị 奇kỳ 特đặc 相tương/tướng 。 或hoặc 髑độc 髏lâu 盛thịnh 屎thỉ 。 約ước 多đa 人nhân 前tiền 張trương 口khẩu 大đại 咽yến/ế/yết 。 或hoặc 生sanh 魚ngư 臭xú 肉nhục 。 增tăng 狀trạng 餔bô 食thực 。 或hoặc 裸lõa 形hình 弊tệ 服phục 。 誇khoa 傲ngạo 規quy 矩củ 。 或hoặc 直trực 來lai 直trực 去khứ 。 不bất 問vấn 不bất 答đáp 。 種chủng 種chủng 譎# 詭quỷ 。 詃# 誘dụ 無vô 智trí 。 令linh 信tín 染nhiễm 惑hoặc 著trước 。 著trước 已dĩ 求cầu 脫thoát 叵phả 得đắc 。 內nội 則tắc 病bệnh 害hại 其kỳ 身thân 。 外ngoại 則tắc 誅tru 家gia 滅diệt 族tộc 。 禍họa 延diên 親thân 里lý 。 現hiện 受thọ 眾chúng 苦khổ 。 後hậu 受thọ 地địa 獄ngục 。 長trường 夜dạ 之chi 苦khổ 。 生sanh 生sanh 障chướng 道đạo 。 無vô 解giải 脫thoát 期kỳ 。 此thử 乃nãi 世thế 間gian 現hiện 見kiến 。 何hà 實thật 可khả 論luận 。 鈍độn 使sử 愛ái 論luận 攝nhiếp 。

若nhược 周chu 孔khổng 經kinh 籍tịch 。 治trị 法pháp 禮lễ 法pháp 。 兵binh 法pháp 醫y 法pháp 。 天thiên 文văn 地địa 理lý 。 八bát 卦# 五ngũ 行hành 。 世thế 間gian 墳phần 典điển 。 孝hiếu 以dĩ 治trị 家gia 。 忠trung 以dĩ 治trị 國quốc 。 各các 親thân 其kỳ 親thân 。 各các 子tử 其kỳ 子tử 。 敬kính 上thượng 愛ái 下hạ 。 仁nhân 義nghĩa 揖ấp 讓nhượng 。 安an 于vu 百bá 姓tánh 。 霸# 立lập 社xã 禝# 。 若nhược 失thất 此thử 法pháp 。 彊cường/cưỡng/cương 者giả 陵lăng 弱nhược 。 天thiên 下hạ 焦tiêu 遑hoàng 。 民dân 無vô 聊liêu 生sanh 。 鳥điểu 不bất 暇hạ 栖tê 。 獸thú 不bất 暇hạ 伏phục 。 若nhược 依y 此thử 法pháp 。 天thiên 下hạ 太thái 平bình 。 牛ngưu 馬mã 內nội 向hướng 。 當đương 知tri 此thử 法pháp 。 乃nãi 是thị 愛ái 民dân 治trị 國quốc 。 而nhi 稱xưng 為vi 實thật 。 《# 金kim 光quang 明minh 》# 云vân 。

釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 種chủng 種chủng 勝thắng 論luận 。

即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 蓋cái 十Thập 善Thiện 意ý 耳nhĩ 。 修tu 十Thập 善Thiện 上thượng 符phù 天thiên 心tâm 。 諸chư 天thiên 歡hoan 喜hỷ 。 求cầu 天thiên 然nhiên 報báo 。 此thử 法pháp 為vi 勝thắng 。 故cố 言ngôn 勝thắng 論luận 耳nhĩ 。 又hựu 大Đại 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 說thuyết 出xuất 欲dục 論luận 。 即tức 是thị 修tu 定định 。 出xuất 欲dục 淤ứ 泥nê 。 亦diệc 是thị 愛ái 論luận 攝nhiếp 耳nhĩ 。 世thế 又hựu 方phương 術thuật 。 服phục 藥dược 長trường 生sanh 。 練luyện 形hình 易dị 色sắc 。 飛phi 仙tiên 隱ẩn 形hình 者giả 。 稱xưng 此thử 藥dược 方phương 祕bí 要yếu 真chân 實thật 。 此thử 亦diệc 愛ái 論luận 鈍độn 使sử 攝nhiếp 耳nhĩ 。

二nhị 就tựu 外ngoại 簡giản 者giả 。 即tức 是thị 外ngoại 道đạo 典điển 籍tịch 也dã 。 若nhược 服phục 藥dược 求cầu 知tri 。 聰thông 利lợi 明minh 達đạt 。 推thôi 尋tầm 道Đạo 理lý 。 稱xưng 此thử 藥dược 方phương 為vi 勝thắng 為vi 實thật 者giả 。 藥dược 力lực 薄bạc 知tri 。 不bất 能năng 鑒giám 遠viễn 。 觸xúc 藥dược 則tắc 失thất 。 藥dược 歇hiết 則tắc 失thất 。 亦diệc 非phi 實thật 也dã 。 若nhược 此thử 間gian 莊trang 老lão 。 無vô 為vi 無vô 欲dục 。 天thiên 真chân 虛hư 靜tĩnh 。 息tức 諸chư 誇khoa 企xí 。 棄khí 聖thánh 絕tuyệt 智trí 等đẳng 。 直trực 是thị 虛hư 無vô 其kỳ 抱bão 。 尚thượng 不bất 出xuất 單đơn 四tứ 見kiến 外ngoại 。 何hà 關quan 聖thánh 法pháp 。 縱túng/tung 令linh 出xuất 單đơn 四tứ 見kiến 外ngoại 。 尚thượng 墮đọa 複phức 四tứ 見kiến 中trung 。 見kiến 網võng 中trung 行hành 。 非phi 解giải 脫thoát 道đạo 。 若nhược 外ngoại 國quốc 論luận 力lực 受thọ 梨lê 昌xương 募mộ 。 撰soạn 《# 五ngũ 百bách 明minh 難nạn/nan 》# 。 其kỳ 一nhất 云vân 。

瞿Cù 曇Đàm 為vi 一nhất 究cứu 竟cánh 道đạo 。 為vi 眾chúng 多đa 究cứu 竟cánh 道đạo 。

佛Phật 言ngôn 。

但đãn 一nhất 究cứu 竟cánh 道đạo 。

論luận 力lực 云vân 。

云vân 何hà 諸chư 師sư 各các 各các 。 說thuyết 究cứu 竟cánh 道Đạo 。

佛Phật 指chỉ 鹿lộc 頭đầu 。

汝nhữ 識thức 其kỳ 不phủ 。

論luận 力lực 言ngôn 。

識thức 。 究cứu 竟cánh 道đạo 中trung 。 其kỳ 為vi 第đệ 一nhất 。

佛Phật 言ngôn 。

若nhược 其kỳ 得đắc 究cứu 竟cánh 道đạo 。 云vân 何hà 自tự 捨xả 其kỳ 道đạo 為vi 我ngã 弟đệ 子tử 耶da 。

論luận 力lực 即tức 悟ngộ 。 歎thán 佛Phật 法Pháp 中trung 。 獨độc 一nhất 究cứu 竟cánh 道đạo 。 又hựu 如như 長trường/trưởng 爪trảo 云vân 。

一nhất 切thiết 論luận 可khả 破phá 。 一nhất 切thiết 語ngữ 可khả 轉chuyển 。 觀quán 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 于vu 久cửu 不bất 得đắc 一nhất 法pháp 入nhập 心tâm 。

《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

長trường/trưởng 爪trảo 執chấp 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 見kiến 。

又hựu 云vân 。

亦diệc 計kế 不bất 可khả 說thuyết 見kiến 。

如như 斯tư 流lưu 類loại 。 百bách 千thiên 萬vạn 種chủng 。 虛hư 妄vọng 戲hí 論luận 。 為vi 惑hoặc 流lưu 轉chuyển 。 見kiến 網võng 浩hạo 然nhiên 。 邪tà 智trí 瀾lan 漫mạn 。 觸xúc 境cảnh 生sanh 著trước 。 或hoặc 時thời 襵# 揲# 。 有hữu 無vô 為vi 有hữu 。 無vô 有hữu 無vô 無vô 為vi 無vô 。 有hữu 非phi 有hữu 非phi 無vô 為vi 有hữu 。 無vô 非phi 有hữu 非phi 無vô 為vi 無vô 。 百bách 千thiên 番phiên 牒điệp 。 悉tất 皆giai 見kiến 倒đảo 。 生sanh 死tử 諸chư 邊biên 。 非phi 真chân 實thật 也dã 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

被bị 無vô 明minh 枷già 。 繫hệ 生sanh 死tử 柱trụ 。 遶nhiễu 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 不bất 能năng 得đắc 脫thoát 。

即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。

三tam 。 就tựu 小tiểu 簡giản 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 亦diệc 云vân 。

離ly 有hữu 離ly 無vô 名danh 聖thánh 中trung 道đạo 。

《# 大đại 集tập 》# 云vân 。

拘câu 隣lân 如như 沙Sa 門Môn 。 最tối 初sơ 獲hoạch 得đắc 。 真chân 實thật 之chi 知tri 見kiến 。

然nhiên 小Tiểu 乘Thừa 不bất 運vận 大đại 悲bi 。 不bất 濟tế 眾chúng 生sanh 。 功công 德đức 力lực 薄bạc 。 不bất 求cầu 作tác 佛Phật 。 不bất 深thâm 窮cùng 實thật 相tướng 。 則tắc 智trí 慧tuệ 劣liệt 弱nhược 。 雖tuy 云vân 離ly 有hữu 離ly 無vô 名danh 聖thánh 中trung 道đạo 。 乃nãi 以dĩ 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 為vi 二nhị 邊biên 。 真Chân 諦Đế 為vi 中trung 道đạo 。 真chân 無vô 漏lậu 慧tuệ 名danh 為vi 見kiến 。 證chứng 涅Niết 槃Bàn 法Pháp 名danh 為vi 知tri 。 雖tuy 斷đoạn 見kiến 思tư 。 除trừ 滅diệt 分phân 段đoạn 。 而nhi 住trụ 草thảo 庵am 。 非phi 究cứu 竟cánh 理lý 。 對đối 前tiền 生sanh 死tử 有hữu 邊biên 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 無vô 邊biên 。 二nhị 俱câu 可khả 破phá 可khả 壞hoại 。 非phi 真chân 實thật 道đạo 。 故cố 不bất 名danh 實thật 相tướng 也dã 。

四tứ 。 就tựu 偏thiên 簡giản 者giả 。 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 共cộng 二Nhị 乘Thừa 人nhân 帶đái 方phương 便tiện 說thuyết 者giả 。 名danh 字tự 既ký 同đồng 。 義nghĩa 須tu 分phân 別biệt 。 如như 《# 摩ma 訶ha 衍diễn 》# 中trung 云vân 。

三tam 乘thừa 之chi 人nhân 。 同đồng 以dĩ 無vô 言ngôn 說thuyết 道Đạo 斷đoạn 煩phiền 惱não 。

《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 三tam 人nhân 共cộng 得đắc 。

者giả 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 雖tuy 共cộng 稟bẩm 無vô 言ngôn 說thuyết 道Đạo 。 自tự 求cầu 出xuất 苦khổ 。 無vô 大đại 悲bi 心tâm 。 得đắc 空không 則tắc 止chỉ 。 鈍độn 根căn 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 利lợi 根căn 菩Bồ 薩Tát 大đại 悲bi 為vi 物vật 。 深thâm 求cầu 實thật 相tướng 。 共cộng 實thật 相tướng 者giả 。 智trí 如như 螢huỳnh 火hỏa 。 是thị 故cố 非phi 實thật 。 不bất 共cộng 實thật 相tướng 。 智trí 如như 日nhật 光quang 。 是thị 故cố 為vi 實thật 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 。

二Nhị 乘Thừa 但đãn 空không 。 空không 無vô 智trí 慧tuệ 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 不bất 但đãn 空không 。 即tức 中trung 道đạo 慧tuệ 。 此thử 慧tuệ 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 。 二Nhị 乘Thừa 但đãn 得đắc 其kỳ 寂tịch 。 不bất 得đắc 寂tịch 照chiếu 。 故cố 非phi 實thật 相tướng 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 寂tịch 。 又hựu 得đắc 寂tịch 照chiếu 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。

見kiến 不bất 空không 者giả 。

復phục 有hữu 多đa 種chủng 。

一nhất 。 見kiến 不bất 空không 。 次thứ 第đệ 斷đoạn 結kết 。 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 此thử 乃nãi 相tương 似tự 之chi 實thật 。 非phi 正chánh 實thật 也dã 。 二nhị 。 見kiến 不bất 空không 。 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 初sơ 阿a 字tự 門môn 則tắc 解giải 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 即tức 中trung 。 即tức 假giả 。 即tức 空không 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 無vô 三tam 無vô 一nhất 。 二Nhị 乘Thừa 但đãn 一nhất 即tức 。 別biệt 教giáo 但đãn 二nhị 即tức 。 圓viên 具cụ 三tam 即tức 。 三tam 即tức 真chân 實thật 相tướng 也dã 。 《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

何hà 等đẳng 是thị 實thật 相tướng 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 入nhập 於ư 一nhất 相tương/tướng 。 知tri 無vô 量lượng 相tương/tướng 。 知tri 無vô 量lượng 相tương/tướng 又hựu 入nhập 一nhất 相tương/tướng 。

二Nhị 乘Thừa 但đãn 入nhập 一nhất 相tương/tướng 。 不bất 能năng 知tri 無vô 量lượng 相tương/tướng 。 別biệt 教giáo 雖tuy 入nhập 一nhất 相tương/tướng 。 又hựu 入nhập 無vô 量lượng 相tương/tướng 。 不bất 能năng 更cánh 入nhập 一nhất 相tương/tướng 。 利lợi 根căn 菩Bồ 薩Tát 即tức 空không 故cố 入nhập 一nhất 相tương/tướng 。 即tức 假giả 故cố 知tri 無vô 量lượng 相tương/tướng 。 即tức 中trung 故cố 更cánh 入nhập 一nhất 相tương/tướng 。 如như 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 深thâm 求cầu 智Trí 度Độ 大đại 海hải 。 一nhất 心tâm 即tức 三tam 。 是thị 真chân 實thật 相tướng 體thể 也dã 。

華hoa 嚴nghiêm 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 。 但đãn 約ước 菩Bồ 薩Tát 。

三tam 智trí 次thứ 第đệ 。 得đắc 亦diệc 非phi 正chánh 實thật 。 不bất 次thứ 第đệ 得đắc 者giả 。 是thị 正chánh 實thật 也dã 。 若nhược 方Phương 等Đẳng 中trung 。 四tứ 人nhân 得đắc 三tam 智trí 。 三tam 人nhân 為vi 虛hư 。 一nhất 人nhân 為vi 實thật 。 大đại 品phẩm 三tam 慧tuệ 說thuyết 三tam 智trí 屬thuộc 三tam 人nhân 。 前tiền 二nhị 不bất 深thâm 求cầu 。 淺thiển 而nhi 非phi 實thật 。 後hậu 一nhất 人nhân 深thâm 求cầu 一nhất 心tâm 三tam 智trí 。 是thị 故cố 是thị 實thật 。 此thử 經Kinh 。

汝nhữ 實thật 我ngã 子tử

無vô 復phục 四tứ 三tam 之chi 人nhân 。 十thập 方phương 諦đế 求cầu 。 更cánh 無vô 餘dư 乘thừa 。 但đãn 一nhất 實thật 相tướng 智trí 。 決quyết 了liễu 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 。 純thuần 是thị 一nhất 實thật 體thể 也dã 。

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 玄Huyền 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 八bát 上thượng

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 玄Huyền 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 八bát 下hạ

天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 說thuyết

《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

一nhất 實thật 諦đế 者giả 。 則tắc 無vô 有hữu 二nhị 。 無vô 有hữu 二nhị 故cố 名danh 一nhất 實thật 諦đế 。 又hựu 。 一nhất 實thật 諦đế 名danh 無vô 虛hư 偽ngụy 。 又hựu 。 一nhất 實thật 諦đế 無vô 有hữu 顛điên 倒đảo 。 又hựu 。 一nhất 實thật 諦đế 非phi 魔ma 所sở 說thuyết 。 又hựu 。 一nhất 實thật 諦đế 名danh 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。

常thường 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 我ngã 。 淨tịnh 。 無vô 空không 。 假giả 。 中trung 之chi 異dị 。 異dị 則tắc 為vi 二nhị 。 二nhị 故cố 非phi 一nhất 實thật 諦đế 。 一nhất 實thật 諦đế 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 無vô 異dị 無vô 二nhị 。 故cố 名danh 一nhất 實thật 諦đế 。 若nhược 有hữu 三tam 異dị 。 則tắc 為vi 虛hư 偽ngụy 。 虛hư 偽ngụy 之chi 法pháp 。 不bất 名danh 一nhất 實thật 諦đế 。 無vô 三tam 異dị 故cố 。 即tức 一nhất 實thật 諦đế 。 若nhược 異dị 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 未vị 破phá 。 非phi 一nhất 實thật 諦đế 。 無vô 三tam 異dị 故cố 無vô 顛điên 倒đảo 。 無vô 顛điên 倒đảo 故cố 。 名danh 一nhất 實thật 諦đế 。 異dị 者giả 。 不bất 名danh 一Nhất 乘Thừa 。 三tam 法pháp 不bất 異dị 。 具cụ 足túc 圓viên 滿mãn 。 名danh 為vi 一Nhất 乘Thừa 。 是thị 乘thừa 高cao 廣quảng 。 眾chúng 寶bảo 莊trang 挍giảo 。 故cố 名danh 一nhất 實thật 諦đế 。

魔ma 雖tuy 不bất 證chứng 別biệt 異dị 空không 。 假giả 。 而nhi 能năng 說thuyết 別biệt 異dị 空không 。 假giả 。 若nhược 空không 。 假giả 。 中trung 不bất 異dị 者giả 。 魔ma 不bất 能năng 說thuyết 。 魔ma 不bất 能năng 說thuyết 。 名danh 一nhất 實thật 諦đế 。 若nhược 空không 。 假giả 。 中trung 異dị 者giả 名danh 顛điên 倒đảo 。 不bất 異dị 者giả 名danh 不bất 顛điên 倒đảo 。 不bất 顛điên 倒đảo 故cố 無vô 煩phiền 惱não 。 無vô 煩phiền 惱não 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 。 無vô 煩phiền 惱não 則tắc 無vô 業nghiệp 。 無vô 業nghiệp 故cố 名danh 為vi 我ngã 。 無vô 業nghiệp 故cố 無vô 報báo 。 無vô 報báo 故cố 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 無vô 報báo 則tắc 無vô 生sanh 死tử 。 無vô 生sanh 死tử 則tắc 名danh 常thường 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 名danh 一nhất 實thật 諦đế 。

一nhất 實thật 諦đế 者giả 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 者giả 。 即tức 經kinh 之chi 正chánh 體thể 也dã 。 如như 是thị 實thật 相tướng 。 即tức 空không 。 假giả 。 中trung 。

即tức 空không 故cố 。 破phá 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 愛ái 論luận 。 破phá 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 見kiến 論luận 。 即tức 假giả 故cố 。 破phá 三tam 藏tạng 四tứ 門môn 小tiểu 實thật 。 破phá 三tam 人nhân 共cộng 見kiến 小tiểu 實thật 。 即tức 中trung 故cố 。 破phá 次thứ 第đệ 偏thiên 實thật 。 無vô 復phục 諸chư 顛điên 倒đảo 小tiểu 偏thiên 等đẳng 因nhân 果quả 四Tứ 諦Đế 之chi 法pháp 。 亦diệc 無vô 小tiểu 偏thiên 等đẳng 三Tam 寶Bảo 之chi 名danh 。 唯duy 有hữu 實thật 相tướng 因nhân 果quả 。 四Tứ 諦Đế 。 三Tam 寶Bảo 。 宛uyển 然nhiên 具cụ 足túc 。 亦diệc 具cụ 諸chư 方phương 便tiện 因nhân 果quả 。 四Tứ 諦Đế 。 三Tam 寶Bảo 。

何hà 以dĩ 故cố 。 實thật 相tướng 是thị 法Pháp 界Giới 海hải 故cố 。 唯duy 此thử 三tam 諦đế 。 即tức 是thị 真chân 實thật 相tương/tướng 也dã 。

又hựu 開khai 次thứ 第đệ 之chi 實thật 。 即tức 是thị 圓viên 實thật 。 證chứng 道đạo 是thị 同đồng 故cố 。 又hựu 。 開khai 三tam 人nhân 共cộng 得đắc 實thật 。 深thâm 求cầu 即tức 到đáo 底để 故cố 。 又hựu 。 開khai 三tam 藏tạng 之chi 實thật 。 決quyết 了liễu 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 又hựu 。 開khai 諸chư 見kiến 論luận 實thật 。 於ư 見kiến 不bất 動động 而nhi 修tu 道Đạo 品phẩm 故cố 。 又hựu 。 開khai 諸chư 愛ái 論luận 實thật 。 魔ma 界giới 即tức 佛Phật 界giới 故cố 。 行hành 於ư 非phi 道đạo 。 通thông 達đạt 佛Phật 道Đạo 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 中trung 。 悉tất 有hữu 安an 樂lạc 性tánh 。 即tức 絕tuyệt 待đãi 明minh 實thật 。 是thị 經Kinh 體thể 也dã 。

五ngũ 。 譬thí 簡giản 者giả 。 今kim 借tá 三tam 喻dụ 。 正chánh 顯hiển 偽ngụy 真chân 。 兼kiêm 明minh 開khai 合hợp 破phá 會hội 等đẳng 意ý 。

一nhất 。 譬thí 三tam 獸thú 渡độ 河hà 。 同đồng 入nhập 於ư 水thủy 。 三tam 獸thú 有hữu 強cường 弱nhược 。 河hà 水thủy 有hữu 底để 岸ngạn 。 兔thố 。 馬mã 力lực 弱nhược 。 雖tuy 濟tế 彼bỉ 岸ngạn 。 浮phù 淺thiển 不bất 深thâm 。 又hựu 不bất 到đáo 底để 。 大đại 象tượng 力lực 強cường/cưỡng 。 俱câu 得đắc 底để 岸ngạn 。 三tam 獸thú 喻dụ 三tam 人nhân 。 水thủy 喻dụ 即tức 空không 。 底để 喻dụ 不bất 空không 。 二Nhị 乘Thừa 智trí 少thiểu 不bất 能năng 深thâm 求cầu 。 喻dụ 如như 兔thố 馬mã 。 菩Bồ 薩Tát 智trí 深thâm 。 喻dụ 如như 大đại 象tượng 。 水thủy 軟nhuyễn 喻dụ 空không 。 同đồng 見kiến 於ư 空không 。 不bất 見kiến 不bất 空không 。 底để 喻dụ 實thật 相tướng 。 菩Bồ 薩Tát 獨độc 到đáo 。 智trí 者giả 見kiến 空không 。 及cập 與dữ 不bất 空không 。 到đáo 又hựu 二nhị 種chủng 。

小tiểu 象tượng 但đãn 到đáo 底để 泥nê 。 大đại 象tượng 深thâm 到đáo 實thật 土thổ/độ 。 別biệt 智trí 雖tuy 見kiến 不bất 空không 。 歷lịch 別biệt 非phi 實thật 。 圓viên 見kiến 不bất 空không 。 窮cùng 顯hiển 真chân 實thật 。 如như 是thị 喻dụ 者giả 。 非phi 但đãn 簡giản 破phá 兔thố 。 馬mã 二Nhị 乘Thừa 非phi 實thật 。 亦diệc 簡giản 小tiểu 象tượng 不bất 空không 非phi 實thật 。 乃nãi 取thủ 大đại 象tượng 不bất 空không 。 為vi 此thử 經Kinh 體thể 也dã 。 此thử 約ước 空không 。 中trung 。 共cộng 為vi 真Chân 諦Đế 。 作tác 如như 此thử 簡giản 也dã 。

二nhị 。 譬thí 頗pha 梨lê 。 如như 意ý 。 兩lưỡng 珠châu 相tương 似tự 。 形hình 類loại 欲dục 同đồng 。 而nhi 頗pha 梨lê 但đãn 空không 。 不bất 能năng 雨vũ 寶bảo 。 如như 意ý 珠châu 。 亦diệc 空không 亦diệc 雨vũ 寶bảo 。 頗pha 梨lê 。 無vô 寶bảo 以dĩ 喻dụ 偏thiên 空không 。 如như 意ý 能năng 雨vũ 。 以dĩ 喻dụ 中trung 道đạo 。 此thử 就tựu 有hữu 無vô 合hợp 為vi 俗tục 。 簡giản 偽ngụy 顯hiển 真chân 。 今kim 經kinh 體thể 同đồng 如như 意ý 也dã 。

又hựu 但đãn 約ước 一nhất 如như 意ý 珠châu 為vi 譬thí 者giả 。 得đắc 珠châu 不bất 知tri 力lực 用dụng 。 唯duy 珠châu 而nhi 已dĩ 。 智trí 者giả 得đắc 之chi 。 多đa 有hữu 所sở 獲hoạch 。 二Nhị 乘Thừa 得đắc 空không 。 證chứng 空không 休hưu 息tức 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 空không 。 方phương 便tiện 利lợi 益ích 。 普phổ 度độ 一nhất 切thiết 。 此thử 就tựu 含hàm 中trung 真Chân 諦Đế 。 簡giản 其kỳ 得đắc 失thất 也dã 。 今kim 經kinh 如như 智trí 者giả 。 得đắc 如như 意ý 珠châu 。 以dĩ 為vi 經kinh 體thể 。

三tam 。 譬thí 如như 黃hoàng 石thạch 中trung 金kim 。 愚ngu 夫phu 無vô 識thức 。 視thị 之chi 謂vị 石thạch 。 擲trịch 在tại 糞phẩn 穢uế 。 都đô 不bất 顧cố 錄lục 。 估cổ 客khách 得đắc 之chi 。 融dung 出xuất 其kỳ 金kim 。 保bảo 重trọng/trùng 而nhi 已dĩ 。 金kim 匠tượng 得đắc 之chi 。 造tạo 作tác 種chủng 種chủng 。 釵thoa 釧xuyến 鐶hoàn 鐺# 。 仙tiên 客khách 得đắc 之chi 。 練luyện 為vi 金kim 丹đan 。 飛phi 天thiên 入nhập 地địa 。 捫môn 摸mạc 日nhật 月nguyệt 。 變biến 通thông 自tự 在tại 。 野dã 人nhân 喻dụ 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 雖tuy 具cụ 實thật 相tướng 不bất 知tri 修tu 習tập 。 估cổ 客khách 喻dụ 二Nhị 乘Thừa 。 但đãn 斷đoạn 煩phiền 惱não 礦quáng 。 保bảo 即tức 空không 金kim 。 更cánh 無vô 所sở 為vi 。 金kim 匠tượng 喻dụ 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 知tri 空không 非phi 空không 。 出xuất 假giả 化hóa 物vật 。 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 仙tiên 客khách 喻dụ 圓viên 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 事sự 而nhi 真chân 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 得đắc 一nhất 身thân 無vô 量lượng 身thân 。 普phổ 應ưng 一nhất 切thiết 。 今kim 經kinh 但đãn 取thủ 金kim 丹đan 實thật 相tướng 。 以dĩ 為vi 經kinh 體thể 也dã 。

就tựu 同đồng 而nhi 為ví 喻dụ 。 從tùng 初sơ 至chí 後hậu 。 同đồng 是thị 於ư 金kim 。 凡phàm 夫phu 。 圓viên 教giáo 。 俱câu 是thị 實thật 相tướng 也dã 。 就tựu 異dị 為ví 喻dụ 者giả 。 初sơ 石thạch 異dị 金kim 。 次thứ 金kim 異dị 器khí 。 器khí 異dị 丹đan 。 丹đan 色sắc 淨tịnh 徹triệt 。 類loại 若nhược 清thanh 油du 。 柔nhu 軟nhuyễn 妙diệu 好hảo 。 豈khởi 同đồng 環hoàn 釧xuyến 。 狀trạng 乖quai 色sắc 別biệt 。 故cố 不bất 一nhất 種chủng 。 此thử 就tựu 與dữ 奪đoạt 破phá 會hội 。 簡giản 其kỳ 得đắc 失thất 。

引dẫn 此thử 三tam 喻dụ 者giả 。 前tiền 喻dụ 根căn 性tánh 。 根căn 性tánh 有hữu 淺thiển 深thâm 。 淺thiển 得đắc 其kỳ 空không 。 深thâm 得đắc 其kỳ 假giả 。 又hựu 得đắc 其kỳ 中trung 。 次thứ 。 喻dụ 三tam 情tình 。

初sơ 。 情tình 但đãn 出xuất 苦khổ 。 不bất 志chí 求cầu 佛Phật 道Đạo 。 見kiến 真chân 即tức 息tức 。 次thứ 。 情tình 歷lịch 別biệt 。 不bất 能năng 圓viên 修tu 。 後hậu 者giả 。 廣quảng 大đại 遍biến 法Pháp 界Giới 求cầu 。 第đệ 三tam 。 喻dụ 三tam 方phương 便tiện 。

二Nhị 乘Thừa 方phương 便tiện 少thiểu 。 守thủ 金kim 而nhi 住trụ 。 別biệt 教giáo 方phương 便tiện 弱nhược 。 止chỉ 能năng 嚴nghiêm 飾sức 營doanh 生sanh 。 圓viên 教giáo 方phương 便tiện 深thâm 。 故cố 能năng 吞thôn 雲vân 納nạp 漢hán 。

今kim 明minh 此thử 經Kinh 實thật 相tướng 之chi 體thể 。 如như 大đại 象tượng 得đắc 底để 。 堅kiên 不bất 可khả 壞hoại 。 以dĩ 譬thí 體thể 妙diệu 。 圓viên 珠châu 普phổ 雨vũ 。 譬thí 其kỳ 用dụng 妙diệu 。 巧xảo 智trí 成thành 仙tiên 。 譬thí 其kỳ 宗tông 妙diệu 。 如như 此thử 三tam 譬thí 即tức 是thị 三tam 德đức 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 名danh 為vi 大Đại 乘Thừa 。 於ư 大Đại 乘Thừa 中trung 。 別biệt 指chỉ 真chân 性tánh 。 以dĩ 為vi 經kinh 體thể 。

六lục 。 就tựu 悟ngộ 簡giản 者giả 。 夫phu 法pháp 相tướng 真chân 正chánh 。 誠thành 如như 上thượng 說thuyết 。 行hành 未vị 會hội 理lý 。 豈khởi 得đắc 名danh 諦đế 。 徒đồ 勞lao 四tứ 說thuyết 。 逐trục 悟ngộ 生sanh 迷mê 。 聞văn 粖mạt 謂vị 軟nhuyễn 。 聞văn 雪tuyết 謂vị 冷lãnh 。 聞văn 貝bối 謂vị 硬ngạnh 。 聞văn 鵠hộc 謂vị 動động 。 終chung 不bất 能năng 見kiến 乳nhũ 之chi 真chân 色sắc 。 情tình 闇ám 夜dạ 遊du 。 何hà 能năng 到đáo 諦đế 。 叫khiếu 喚hoán 求cầu 食thực 。 無vô 有hữu 飽bão 理lý 。 執chấp 己kỷ 為vi 實thật 。 餘dư 是thị 妄vọng 語ngữ 。 此thử 有hữu 彼bỉ 無vô 。 是thị 非phi 互hỗ 起khởi 。 更cánh 益ích 流lưu 動động 。 云vân 何hà 名danh 諦đế 。

若nhược 欲dục 見kiến 諦Đế 。 慚tàm 愧quý 有hữu 羞tu 。 苦khổ 到đáo 懺sám 悔hối 。 機cơ 感cảm 諸chư 佛Phật 。 禪thiền 慧tuệ 開khai 發phát 。 觀quán 心tâm 明minh 淨tịnh 。 信tín 解giải 虛hư 融dung 。

爾nhĩ 時thời 猶do 名danh 闇ám 中trung 見kiến 杌ngột 。 髣phảng 髴phất 不bất 明minh 。 人nhân 木mộc 蟲trùng 塵trần 。 尚thượng 不bất 了liễu 了liễu 。 若nhược 能năng 安an 忍nhẫn 。 法pháp 愛ái 不bất 生sanh 。 無vô 明minh 豁hoát 破phá 。 如như 明minh 鏡kính 不bất 動động 。 淨tịnh 水thủy 無vô 波ba 。 魚ngư 石thạch 色sắc 像tượng 。 任nhậm 運vận 自tự 明minh 。 清thanh 淨tịnh 心tâm 常thường 一nhất 。 如như 是thị 尊tôn 妙diệu 人nhân 。 則tắc 能năng 見kiến 般Bát 若Nhã 。 金kim 錍bề 抉# 眼nhãn 。 一nhất 指chỉ 。 二nhị 指chỉ 。 三tam 指chỉ 分phân 明minh 。

爾nhĩ 時thời 見kiến 色sắc 。 言ngôn 有hữu 亦diệc 是thị 。 言ngôn 無vô 亦diệc 是thị 。 云vân 何hà 有hữu 。 是thị 的đích 的đích 之chi 色sắc 。 與dữ 眼nhãn 相tương 應ứng 。 諦đế 諦đế 之chi 理lý 與dữ 智trí 相tương 稱xứng 。 名danh 之chi 為vi 有hữu 。 云vân 何hà 為vi 無vô 。 無vô 復phục 堅kiên 。 冷lãnh 。 軟nhuyễn 。 動động 之chi 相tướng 。 名danh 之chi 為vi 無vô 。 論luận 云vân 。

一nhất 切thiết 實thật 。 一nhất 切thiết 非phi 實thật 。 亦diệc 實thật 亦diệc 不bất 實thật 。 非phi 實thật 非phi 不bất 實thật 。 如như 是thị 皆giai 名danh 諸chư 法pháp 之chi 實thật 相tương/tướng 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 安an 住trụ 實thật 智trí 中trung 。

我ngã 定định 當đương 作tác 佛Phật 。 為vi 天thiên 人nhân 所sở 敬kính 。

爾nhĩ 時thời 乃nãi 可khả 謂vị 。 永vĩnh 盡tận 滅diệt 無vô 餘dư 。 是thị 名danh 真chân 實thật 見kiến 體thể 。 故cố 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

八bát 千thiên 聲Thanh 聞Văn 於ư 法pháp 華hoa 中trung 見kiến 如Như 來Lai 性tánh 。 如như 秋thu 收thu 冬đông 藏tạng 。 更cánh 無vô 所sở 作tác 。

約ước 理lý 明minh 無vô 所sở 作tác 。 此thử 是thị 究cứu 竟cánh 之chi 理lý 也dã 。 約ước 教giáo 無vô 所sở 作tác 。 聞văn 此thử 教giáo 已dĩ 。 更cánh 不bất 他tha 聞văn 也dã 。 約ước 行hành 無vô 所sở 作tác 者giả 。 修tu 此thử 行hành 已dĩ 。 更cánh 不bất 改cải 轍triệt 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 無vô 所sở 作tác 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 。 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 隨tùy 智trí 妙diệu 悟ngộ 得đắc 見kiến 經kinh 體thể 也dã 。 當đương 以dĩ 隨tùy 智trí 妙diệu 悟ngộ 意ý 。 歷lịch 諸chư 諦đế 境cảnh 中trung 。 節tiết 節tiết 有hữu 隨tùy 情tình 。 智trí 。 情tình 智trí 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 簡giản 餘dư 情tình 想tưởng 。 唯duy 取thủ 隨tùy 智trí 。 明minh 見kiến 經kinh 體thể 也dã 。

○# 三tam 。 一nhất 法pháp 異dị 名danh 者giả 。 更cánh 為vi 四tứ 。

一nhất 。 出xuất 異dị 名danh 。 二nhị 。 解giải 釋thích 。 三tam 。 譬thí 顯hiển 。 四tứ 。 約ước 四tứ 隨tùy 。

一nhất 。 出xuất 異dị 名danh 者giả 。 實thật 相tướng 之chi 體thể 秖kỳ 是thị 一nhất 法pháp 。 佛Phật 說thuyết 種chủng 種chủng 名danh 。 亦diệc 名danh 妙diệu 有hữu 。 真chân 善thiện 妙diệu 色sắc 。 實thật 際tế 。 畢tất 竟cánh 空không 。 如như 如như 。 涅Niết 槃Bàn 。 虛hư 空không 佛Phật 性tánh 。 如Như 來Lai 藏tạng 。 中trung 實thật 理lý 心tâm 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 微vi 妙diệu 寂tịch 滅diệt 等đẳng 。 無vô 量lượng 異dị 名danh 悉tất 是thị 實thật 相tướng 之chi 別biệt 號hiệu 。 實thật 相tướng 亦diệc 是thị 諸chư 名danh 之chi 異dị 號hiệu 耳nhĩ 。 惑hoặc 者giả 迷mê 滯trệ 。 執chấp 名danh 異dị 解giải 。 經Kinh 云vân 。

無vô 智trí 疑nghi 悔hối 。 則tắc 為vi 永vĩnh 失thất 。

小Tiểu 乘Thừa 論luận 師sư 專chuyên 於ư 名danh 相tướng 而nhi 起khởi 諍tranh 競cạnh 。 非phi 法pháp 毀hủy 人nhân 。 世thế 代đại 倣# 斆# 。 為vi 法pháp 怨oán 讎thù 。 大Đại 乘Thừa 學học 者giả 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 學học 妙diệu 有hữu 者giả 。 自tự 稱xưng 至chí 極cực 。 聞văn 畢tất 竟cánh 空không 。 而nhi 生sanh 誹phỉ 謗báng 。 不bất 受thọ 其kỳ 法pháp 。 不bất 耐nại 其kỳ 人nhân 。 學học 畢tất 竟cánh 空không 者giả 。 自tự 類loại 朋bằng 聚tụ 。 引dẫn 正chánh 向hướng 己kỷ 。 推thôi 邪tà 與dữ 他tha 。 皆giai 不bất 識thức 天thiên 主chủ 千thiên 名danh 。 聞văn 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 而nhi 喜hỷ 。 聞văn 舍xá 脂chi 夫phu 而nhi 恚khuể 。 恭cung 敬kính 帝Đế 釋Thích 。 慢mạn 辱nhục 拘Câu 翼Dực 。 將tương 恐khủng 其kỳ 福phước 不bất 補bổ 其kỳ 失thất 。 實thật 相tướng 亦diệc 爾nhĩ 。 同đồng 是thị 一nhất 法pháp 。 豈khởi 可khả 謗báng 一nhất 信tín 一nhất 耶da 。

二nhị 。 解giải 釋thích 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 名danh 體thể 。 由do 來lai 易dị 簡giản 。 置trí 而nhi 不bất 論luận 。 今kim 所sở 分phân 別biệt 。 但đãn 約ước 別biệt 。 圓viên 八bát 門môn 。 更cánh 為vi 四tứ 句cú 。

一nhất 。 名danh 義nghĩa 體thể 同đồng 。 二nhị 。 名danh 義nghĩa 體thể 異dị 。 三tam 。 名danh 義nghĩa 同đồng 而nhi 體thể 異dị 。 四tứ 。 名danh 義nghĩa 異dị 而nhi 體thể 同đồng 。

初sơ 句cú 者giả 。 妙diệu 有hữu 為vi 名danh 。 真chân 善thiện 妙diệu 色sắc 為vi 義nghĩa 。 實thật 際tế 為vi 體thể 。 次thứ 以dĩ 畢tất 竟cánh 空không 為vi 名danh 。 如như 如như 為vi 義nghĩa 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 體thể 。 次thứ 以dĩ 虛hư 空không 佛Phật 性tánh 為vi 名danh 。 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 義nghĩa 。 中trung 實thật 理lý 心tâm 為vi 體thể 。 次thứ 以dĩ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 中trung 道đạo 為vi 名danh 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 為vi 義nghĩa 。 微vi 妙diệu 寂tịch 滅diệt 為vi 體thể 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 字tự 。 所sở 以dĩ 理lý 趣thú 雖tuy 殊thù 。 而nhi 同đồng 用dụng 一nhất 門môn 。 意ý 無vô 有hữu 別biệt 。 故cố 言ngôn 名danh 義nghĩa 體thể 同đồng 也dã 。

第đệ 二nhị 句cú 名danh 義nghĩa 體thể 異dị 者giả 。 如như 妙diệu 有hữu 是thị 名danh 。 畢tất 竟cánh 空không 是thị 義nghĩa 。 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 體thể 。 又hựu 。 空không 是thị 名danh 。 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 義nghĩa 。 中trung 道đạo 是thị 體thể 。 又hựu 。 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 名danh 。 中trung 道đạo 為vi 義nghĩa 。 妙diệu 有hữu 為vi 體thể 。 又hựu 。 中trung 道đạo 是thị 名danh 。 妙diệu 有hữu 為vi 義nghĩa 。 空không 為vi 體thể 。 如như 是thị 等đẳng 四tứ 門môn 。 更cánh 互hỗ 不bất 同đồng 。 三tam 種chủng 皆giai 別biệt 。 故cố 言ngôn 名danh 義nghĩa 體thể 異dị 也dã 。

第đệ 三tam 句cú 名danh 義nghĩa 同đồng 而nhi 體thể 異dị 者giả 。 如như 妙diệu 有hữu 為vi 名danh 。 妙diệu 色sắc 為vi 義nghĩa 。 畢tất 竟cánh 空không 為vi 體thể 。 是thị 則tắc 二nhị 同đồng 一nhất 別biệt 。 故cố 言ngôn 名danh 義nghĩa 同đồng 而nhi 體thể 異dị 。 又hựu 空không 為vi 名danh 。 如như 如như 為vi 義nghĩa 。 妙diệu 有hữu 為vi 體thể 。 此thử 亦diệc 二nhị 同đồng 一nhất 別biệt 。 餘dư 兩lưỡng 門môn 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 言ngôn 名danh 義nghĩa 同đồng 而nhi 體thể 異dị 也dã 。

第đệ 四tứ 句cú 名danh 義nghĩa 異dị 而nhi 體thể 同đồng 者giả 。 如như 妙diệu 有hữu 等đẳng 。 名danh 名danh 不bất 同đồng 。 真chân 善thiện 色sắc 等đẳng 。 義nghĩa 義nghĩa 有hữu 異dị 。 而nhi 同đồng 歸quy 一nhất 體thể 。 更cánh 無vô 二nhị 趣thú 。 故cố 言ngôn 名danh 義nghĩa 異dị 而nhi 體thể 同đồng 。 三tam 門môn 亦diệc 如như 是thị 。

前tiền 三tam 句cú 名danh 義nghĩa 皆giai 不bất 融dung 。 初sơ 句cú 尋tầm 一nhất 名danh 。 得đắc 一nhất 義nghĩa 。 得đắc 一nhất 體thể 。 當đương 門môn 圓viên 融dung 。 不bất 關quan 餘dư 事sự 。 第đệ 二nhị 句cú 尋tầm 異dị 名danh 。 識thức 異dị 義nghĩa 。 異dị 體thể 。 體thể 義nghĩa 名danh 最tối 不bất 融dung 。 此thử 易dị 可khả 知tri 。 第đệ 三tam 句cú 體thể 既ký 不bất 融dung 。 名danh 義nghĩa 雖tuy 同đồng 。 終chung 成thành 不bất 合hợp 。 皆giai 是thị 別biệt 門môn 明minh 義nghĩa 。 不bất 得đắc 意ý 者giả 。 諍tranh 從tùng 此thử 起khởi 。 或hoặc 小tiểu 陵lăng 大đại 。 或hoặc 大đại 奪đoạt 小tiểu 。 何hà 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 欲dục 斷đoạn 生sanh 死tử 。 聞văn 畢tất 竟cánh 不bất 但đãn 空không 。 順thuận 其kỳ 情tình 欲dục 。 謂vị 是thị 但đãn 空không 。 執chấp 此thử 起khởi 諍tranh 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 欲dục 斷đoạn 生sanh 死tử 。 故cố 非phi 有hữu 。 破phá 執chấp 涅Niết 槃Bàn 病bệnh 。 故cố 非phi 無vô 。 聞văn 中trung 道đạo 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 扶phù 其kỳ 小tiểu 情tình 。 謂vị 是thị 已dĩ 典điển 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 故cố 於ư 二nhị 門môn 多đa 起khởi 諍tranh 競cạnh 。 若nhược 聞văn 中trung 實thật 理lý 心tâm 與dữ 小tiểu 相tương/tướng 乖quai 。 則tắc 不bất 起khởi 諍tranh 。 何hà 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 翫ngoạn 空không 。 而nhi 今kim 聞văn 有hữu 。 二Nhị 乘Thừa 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 。 今kim 聞văn 心tâm 智trí 。 與dữ 彼bỉ 情tình 乖quai 。 故cố 不bất 執chấp 作tác 諍tranh 也dã 。 是thị 以dĩ 小tiểu 陵lăng 盜đạo 大đại 故cố 諍tranh 。 大đại 奪đoạt 小tiểu 者giả 。 大Đại 乘Thừa 學học 者giả 見kiến 共cộng 三tam 乘thừa 人nhân 空không 門môn 。 非phi 空không 非phi 有hữu 門môn 。 名danh 同đồng 二Nhị 乘Thừa 不bất 見kiến 深thâm 意ý 。 即tức 推thôi 屬thuộc 誑cuống 相tương/tướng 不bất 真chân 宗tông 。 但đãn 取thủ 妙diệu 有hữu 。 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 兩lưỡng 門môn 。 引dẫn 是thị 圓viên 常thường 之chi 法pháp 。 輸du 二nhị 不bất 輸du 二nhị 。 此thử 諍tranh 少thiểu 可khả 。 若nhược 知tri 空không 是thị 不bất 但đãn 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 是thị 遮già 二nhị 邊biên 者giả 。 則tắc 四tứ 門môn 俱câu 奪đoạt 。 而nhi 小tiểu 苦khổ 諍tranh 於ư 二nhị 門môn 。

又hựu 大Đại 乘Thừa 四tứ 門môn 。 名danh 義nghĩa 不bất 融dung 。 門môn 門môn 各các 諍tranh 。 自tự 相tương/tướng 吞thôn 噬phệ 。 況huống 爾nhĩ 小Tiểu 乘Thừa 。 野dã 干can 陵lăng 奪đoạt 師sư 子tử 。 寧ninh 當đương 不bất 噉đạm 爾nhĩ 乎hồ 。

三tam 句cú 生sanh 諍tranh 。 非phi 今kim 經kinh 體thể 也dã 。 第đệ 四tứ 句cú 名danh 義nghĩa 異dị 而nhi 體thể 同đồng 。 體thể 有hữu 眾chúng 義nghĩa 。 功công 用dụng 甚thậm 多đa 。 四tứ 門môn 隨tùy 緣duyên 。 種chủng 種chủng 異dị 稱xưng 。 以dĩ 體thể 融dung 故cố 。 圓viên 應ưng 眾chúng 名danh 。 法pháp 體thể 既ký 同đồng 。 異dị 名danh 異dị 義nghĩa 。 而nhi 不bất 諍tranh 也dã 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 今kim 當đương 略lược 說thuyết 。 《# 無vô 量lượng 義nghĩa 》# 云vân 。

無Vô 量Lượng 義Nghĩa 者giả 。 從tùng 一nhất 法pháp 生sanh 。 其kỳ 一nhất 法pháp 者giả 。 所sở 謂vị 實thật 相tướng 。

實thật 相tướng 之chi 相tướng 。 無vô 相tướng 不bất 相tướng 。 不bất 相tướng 無vô 相tướng 。 名danh 為vi 實thật 相tướng 。 此thử 從tùng 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 真chân 實thật 得đắc 名danh 。 又hựu 此thử 實thật 相tướng 諸chư 佛Phật 得đắc 法Pháp 。 故cố 稱xưng 妙diệu 有hữu 。 妙diệu 有hữu 雖tuy 不bất 可khả 見kiến 。 諸chư 佛Phật 能năng 見kiến 。 故cố 稱xưng 真chân 善thiện 妙diệu 色sắc 。 實thật 相tướng 非phi 二nhị 邊biên 之chi 有hữu 。 故cố 名danh 畢tất 竟cánh 空không 。 空không 理lý 湛trạm 然nhiên 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 故cố 名danh 如như 如như 。 實thật 相tướng 寂tịch 滅diệt 。 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 覺giác 了liễu 不bất 改cải 。 故cố 名danh 虛hư 空không 佛Phật 性tánh 。 多đa 所sở 含hàm 受thọ 。 故cố 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 寂tịch 照chiếu 靈linh 知tri 。 故cố 名danh 中trung 實thật 理lý 心tâm 。 不bất 依y 於ư 有hữu 。 亦diệc 不bất 附phụ 無vô 。 故cố 名danh 中Trung 道Đạo 。 最tối 上thượng 無vô 過quá 。 故cố 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 異dị 名danh 。 俱câu 名danh 實thật 相tướng 。 種chủng 種chủng 所sở 以dĩ 。 俱câu 是thị 實thật 相tướng 功công 能năng 。 其kỳ 體thể 既ký 圓viên 。 名danh 義nghĩa 無vô 隔cách 。 蓋cái 是thị 經Kinh 之chi 正chánh 體thể 也dã 。

復phục 次thứ 。 諸chư 法pháp 既ký 是thị 實thật 相tướng 之chi 異dị 名danh 。 而nhi 實thật 相tướng 當đương 體thể 。 又hựu 實thật 相tướng 亦diệc 是thị 諸chư 法pháp 之chi 異dị 名danh 。 而nhi 諸chư 法pháp 當đương 體thể 。 妙diệu 有hữu 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 故cố 名danh 實thật 相tướng 。 諸chư 佛Phật 能năng 見kiến 。 故cố 名danh 真chân 善thiện 妙diệu 色sắc 。 不bất 雜tạp 餘dư 物vật 。 名danh 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 故cố 名danh 如như 如như 。 覺giác 了liễu 不bất 變biến 。 故cố 名danh 佛Phật 性tánh 。 含hàm 備bị 諸chư 法pháp 。 故cố 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 寂tịch 滅diệt 靈linh 知tri 。 故cố 名danh 中trung 實thật 理lý 心tâm 。 遮già 離ly 諸chư 邊biên 。 故cố 名danh 中Trung 道Đạo 。 無vô 上thượng 無vô 過quá 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 隨tùy 以dĩ 一nhất 法pháp 當đương 體thể 。 隨tùy 用dụng 立lập 稱xưng 。 例lệ 此thử 可khả 知tri 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

解giải 脫thoát 之chi 法Pháp 。 多đa 諸chư 名danh 字tự 。 百bách 句cú 解giải 脫thoát 。 秖kỳ 一nhất 解giải 脫thoát 。

《# 大đại 論luận 》# 云vân 。

若nhược 如như 法Pháp 觀quán 佛Phật 。 般Bát 若Nhã 與dữ 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 三tam 則tắc 一nhất 相tương/tướng 。 其kỳ 實thật 無vô 有hữu 異dị 。

若nhược 得đắc 此thử 意ý 。 知tri 種chủng 種chủng 名danh 。 皆giai 名danh 實thật 相tướng 。 亦diệc 名danh 般Bát 若Nhã 。 亦diệc 名danh 解giải 脫thoát 。 三tam 法pháp 亦diệc 是thị 諸chư 法pháp 名danh 。 諸chư 法pháp 亦diệc 是thị 三tam 法pháp 體thể (# 云vân 云vân )# 。

三tam 。 譬thí 顯hiển 者giả 。 譬thí 如như 一nhất 人nhân 名danh 金kim 師sư 。 能năng 鍛đoán 金kim 。 其kỳ 體thể 黃hoàng 。 譬thí 初sơ 句cú 法pháp 也dã 。 譬thí 如như 一nhất 人nhân 名danh 青thanh 。 而nhi 能năng 作tác 漆tất 。 其kỳ 身thân 白bạch 淨tịnh 。 又hựu 。 一nhất 人nhân 名danh 烏ô 。 能năng 研nghiên 朱chu 。 其kỳ 身thân 則tắc 紫tử 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 百bách 千thiên 。 名danh 技kỹ 身thân 異dị 。 譬thí 第đệ 二nhị 句cú 。 譬thí 如như 百bách 人nhân 。 同đồng 姓tánh 同đồng 名danh 。 同đồng 解giải 一nhất 技kỹ 。 而nhi 其kỳ 身thân 各các 異dị 。 譬thí 第đệ 三tam 句cú 。 譬thí 如như 一nhất 人nhân 。 遭tao 亂loạn 家gia 禍họa 。 處xứ 處xứ 換hoán 姓tánh 。 處xứ 處xứ 變biến 名danh 。 如như 張trương 儀nghi 。 范phạm 蠡lễ 之chi 類loại 。 涉thiệp 多đa 官quan 職chức 。 身thân 備bị 眾chúng 位vị 。 若nhược 從tùng 多đa 技kỹ 得đắc 名danh 。 書thư 畫họa 金kim 鐵thiết 等đẳng 師sư 。 若nhược 從tùng 文văn 官quan 。 儒nho 林lâm 。 中trung 散tán 。 若nhược 從tùng 武võ 官quan 。 熊hùng 渠cừ 。 次thứ 飛phi 。 隨tùy 處xứ 換hoán 名danh 。 譬thí 名danh 異dị 。 隨tùy 技kỹ 得đắc 稱xưng 。 譬thí 義nghĩa 異dị 。 而nhi 體thể 是thị 一nhất 。 更cánh 非phi 異dị 人nhân 。 經kinh 言ngôn 。

王vương 家gia 力lực 士sĩ 。 一nhất 人nhân 當đương 千thiên 。

此thử 人nhân 未vị 必tất 。 力lực 敵địch 於ư 千thiên 。 直trực 以dĩ 種chủng 種chủng 技kỹ 藝nghệ 。 能năng 勝thắng 千thiên 故cố 。 故cố 稱xưng 當đương 千thiên 。 工công 遍biến 眾chúng 技kỹ 。 無vô 技kỹ 不bất 通thông 。 仕sĩ 具cụ 眾chúng 位vị 。 無vô 官quan 不bất 歷lịch 。 是thị 不bất 可khả 壞hoại 人nhân 。 妙diệu 技kỹ 術thuật 人nhân 。 有hữu 體thể 氣khí 人nhân 。 無vô 過quá 患hoạn 人nhân 。 遍biến 通thông 達đạt 人nhân 能năng 破phá 敵địch 人nhân 。 上thượng 族tộc 姓tánh 人nhân 。 富phú 財tài 技kỹ 人nhân 。 多đa 知tri 人nhân 。 中trung 庶thứ 信tín 直trực 人nhân 。 頂đảnh 蓋cái 人nhân 。 譬thí 第đệ 四tứ 句cú 法pháp 也dã 。 譬thí 顯hiển 冷lãnh 然nhiên 。 故cố 知tri 前tiền 三tam 句cú 屬thuộc 別biệt 意ý 。 後hậu 一nhất 句cú 屬thuộc 圓viên 意ý 也dã 。

四tứ 。 約ước 四tứ 隨tùy 者giả 。

問vấn 。

實thật 相tướng 一nhất 法pháp 。 何hà 故cố 名danh 義nghĩa 紛phân 然nhiên 。 答đáp 。

隨tùy 彼bỉ 根căn 機cơ 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 赴phó 欲dục 。 赴phó 宜nghi 。 赴phó 治trị 。 赴phó 悟ngộ 。 例lệ 如như 世thế 人nhân 。 學học 數số 則tắc 捨xả 大đại 。 修tu 衍diễn 則tắc 棄khí 小tiểu 。 習tập 空không 則tắc 惡ác 有hữu 。 善thiện 地địa 則tắc 彈đàn 中trung 。 既ký 不bất 欲dục 聞văn 。 聞văn 之chi 不bất 悅duyệt 。 無vô 心tâm 信tín 受thọ 。 不bất 滅diệt 煩phiền 惱não 。 不bất 發phát 道Đạo 心tâm 。 各các 於ư 己kỷ 典điển 。 偏thiên 習tập 成thành 性tánh 。 得đắc 作tác 未vị 來lai 聞văn 法Pháp 根căn 緣duyên 。 如Như 來Lai 于vu 時thời 。 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán 。 其kỳ 信tín 等đẳng 諸chư 根căn 。 以dĩ 若nhược 干can 言ngôn 辭từ 。 隨tùy 應ứng 方phương 便tiện 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 為vi 有hữu 根căn 性tánh 。 說thuyết 妙diệu 有hữu 。 真chân 善thiện 妙diệu 色sắc 。 不bất 違vi 不bất 逆nghịch 。 信tín 戒giới 忍nhẫn 進tiến 。 蕩đãng 除trừ 空không 見kiến 。 即tức 能năng 悟ngộ 入nhập 。 契khế 於ư 實thật 相tướng 。 為vi 空không 根căn 性tánh 說thuyết 畢tất 竟cánh 空không 。 如như 如như 。 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 諦đế 聽thính 諦đế 受thọ 。 以dĩ 善thiện 攻công 惡ác 。 無vô 相tướng 最tối 上thượng 。 為vi 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 根căn 性tánh 。 說thuyết 虛hư 空không 佛Phật 性tánh 。 如Như 來Lai 藏tạng 。 中trung 實thật 理lý 心tâm 。 欣hân 然nhiên 起khởi 善thiện 。 離ly 非phi 心tâm 淨tịnh 。 為vi 非phi 空không 非phi 有hữu 根căn 性tánh 者giả 。 即tức 說thuyết 非phi 有hữu 非phi 無vô 中trung 道đạo 。 遮già 於ư 二nhị 邊biên 。 不bất 來lai 不bất 去khứ 。 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 等đẳng 。 欲dục 得đắc 聽thính 聞văn 。 欣hân 如như 渴khát 飲ẩm 。 信tín 樂nhạo 修tu 習tập 。 眾chúng 善thiện 發phát 生sanh 。 執chấp 見kiến 皆giai 祛khư 。 無vô 惡ác 不bất 盡tận 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 理lý 豁hoát 然nhiên 明minh 發phát 。

隨tùy 此thử 四tứ 根căn 故cố 四tứ 門môn 異dị 說thuyết 。 說thuyết 異dị 故cố 名danh 異dị 。 功công 別biệt 故cố 義nghĩa 異dị 。 悟ngộ 理lý 不bất 殊thù 。 體thể 終chung 是thị 一nhất 。 故cố 求cầu 那na 跋bạt 摩ma 云vân 。

諸chư 論luận 各các 異dị 端đoan 。 修tu 行hành 理lý 無vô 二nhị 。 偏thiên 執chấp 有hữu 是thị 非phi 。 達đạt 者giả 無vô 違vi 諍tranh 。

故cố 四tứ 隨tùy 殊thù 唱xướng 。 是thị 一nhất 實thật 之chi 異dị 名danh 耳nhĩ 。

○# 第đệ 四tứ 明minh 入nhập 實thật 相tướng 門môn 者giả 。 夫phu 實thật 相tướng 幽u 微vi 。 其kỳ 理lý 淵uyên 奧áo 。 如như 登đăng 絕tuyệt 壑hác 。 必tất 假giả 飛phi 梯thê 。 欲dục 契khế 真chân 源nguyên 。 要yếu 因nhân 教giáo 行hành 。 故cố 以dĩ 教giáo 行hành 為vi 門môn 。 下hạ 文văn 云vân 。

以dĩ 佛Phật 教giáo 門môn 。 出xuất 三tam 界giới 苦khổ 。

佛Phật 子tử 行hành 道Đạo 已dĩ 來lai 。 世thế 得đắc 作tác 佛Phật 。

門môn 名danh 能năng 通thông 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 略lược 為vi 四tứ 意ý 。

一nhất 。 略lược 示thị 門môn 相tương/tướng 。 二nhị 。 示thị 入nhập 門môn 觀quán 。 三tam 。 示thị 麁thô 妙diệu 。 四tứ 。 示thị 開khai 顯hiển 。

示thị 門môn 相tương/tướng 者giả 。 夫phu 佛Phật 法Pháp 不bất 可khả 宣tuyên 示thị 。 赴phó 緣duyên 說thuyết 者giả 。 必tất 以dĩ 四tứ 句cú 詮thuyên 理lý 。 能năng 通thông 行hành 人nhân 入nhập 真chân 實thật 地địa 。 《# 大đại 論luận 》# 云vân 。

於ư 如như 是thị 法Pháp 。 說thuyết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 實thật 。 一nhất 切thiết 不bất 實thật 。 一nhất 切thiết 亦diệc 實thật 亦diệc 不bất 實thật 。 一nhất 切thiết 非phi 實thật 非phi 不bất 實thật 。

如như 是thị 皆giai 名danh 諸chư 法pháp 之chi 實thật 相tương/tướng 。 實thật 相tướng 尚thượng 非phi 是thị 一nhất 。 那na 得đắc 言ngôn 四tứ 。 當đương 知tri 四tứ 是thị 。

入nhập 實thật 相tướng 門môn

耳nhĩ 。 又hựu 云vân 。

四tứ 門môn 入nhập 清thanh 涼lương 池trì

是thị 門môn 無vô 礙ngại 。 非phi 唯duy 利lợi 者giả 得đắc 入nhập 。 鈍độn 者giả 亦diệc 入nhập 。 非phi 唯duy 定định 者giả 。 散tán 心tâm 。 專chuyên 志chí 。 精tinh 進tấn 者giả 。 亦diệc 得đắc 入nhập 。 又hựu 云vân 。

般Bát 若Nhã 有hữu 四tứ 種chủng 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 有hữu 相tương/tướng 。 無vô 相tướng 。 乃nãi 至chí 非phi 有hữu 。 非phi 無vô 相tướng 。

般Bát 若Nhã 尚thượng 非phi 一nhất 相tương/tướng 。 云vân 何hà 四tứ 相tương/tướng 。 當đương 知tri 亦diệc 是thị 。 入nhập 般Bát 若Nhã 門môn 也dã 。 又hựu 云vân 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 譬thí 如như 大đại 火hỏa 焰diễm 。 四tứ 邊biên 不bất 可khả 取thủ 。 邪tà 見kiến 火hỏa 燒thiêu 故cố 。

若nhược 不bất 觸xúc 火hỏa 。 溫ôn 身thân 熟thục 食thực 。 若nhược 觸xúc 火hỏa 者giả 。 火hỏa 則tắc 燒thiêu 身thân 。 身thân 既ký 被bị 燒thiêu 。 溫ôn 食thực 無vô 用dụng 。 四tứ 門môn 本bổn 通thông 般Bát 若Nhã 。 除trừ 煩phiền 惱não 。 辦biện 大đại 事sự 。 若nhược 取thủ 著trước 者giả 。 則tắc 成thành 邪tà 見kiến 。 燒thiêu 於ư 法Pháp 身thân 。 法Pháp 身thân 既ký 燒thiêu 。 四tứ 門môn 通thông 何hà 等đẳng 。 若nhược 不bất 觸xúc 火hỏa 。 門môn 則tắc 能năng 通thông 也dã 。

若nhược 以dĩ 佛Phật 教giáo 為vi 門môn 者giả 。 教giáo 略lược 為vi 四tứ (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 於ư 一nhất 教giáo 。 以dĩ 四tứ 句cú 詮thuyên 理lý 。 即tức 是thị 四tứ 門môn 。 四tứ 四tứ 合hợp 為vi 十thập 六lục 門môn 。 若nhược 以dĩ 行hành 為vi 門môn 者giả 。 稟bẩm 教giáo 修tu 觀quán 。 因nhân 思tư 得đắc 入nhập 。 即tức 以dĩ 行hành 為vi 門môn 。 藉tạ 教giáo 發phát 真chân 。 則tắc 以dĩ 教giáo 為vi 門môn 。 若nhược 初sơ 聞văn 教giáo 。 如như 快khoái 馬mã 見kiến 鞭tiên 影ảnh 即tức 入nhập 正chánh 路lộ 者giả 。 不bất 須tu 修tu 觀quán 。 若nhược 初sơ 修tu 觀quán 。 如như 夜dạ 見kiến 電điện 光quang 即tức 得đắc 見kiến 道đạo 者giả 。 不bất 更cánh 須tu 教giáo 。 並tịnh 是thị 往vãng 昔tích 善thiện 根căn 習tập 熟thục 。 今kim 於ư 教giáo 門môn 。 得đắc 通thông 名danh 為vi 信tín 行hành 。 於ư 觀quán 門môn 得đắc 通thông 。 名danh 法pháp 行hành 。 若nhược 聞văn 不bất 即tức 悟ngộ 。 應ưng 須tu 修tu 觀quán 。 於ư 觀quán 悟ngộ 者giả 。 轉chuyển 成thành 法pháp 行hành 。 若nhược 修tu 觀quán 不bất 悟ngộ 。 更cánh 須tu 聽thính 法Pháp 。 聽thính 法Pháp 得đắc 悟ngộ 。 轉chuyển 名danh 信tín 行hành 。 教giáo 即tức 為vi 觀quán 門môn 。 觀quán 即tức 為vi 教giáo 門môn 。 聞văn 教giáo 而nhi 觀quán 。 觀quán 教giáo 而nhi 聞văn 。 教giáo 觀quán 相tương/tướng 資tư 。 則tắc 通thông 入nhập 成thành 門môn 。 教giáo 觀quán 合hợp 論luận 。 則tắc 有hữu 三tam 十thập 二nhị 門môn 。 此thử 語ngữ 其kỳ 大đại 數số 耳nhĩ 。 細tế 尋tầm 於ư 門môn 。 實thật 有hữu 無vô 量lượng 。 五ngũ 百bách 身thân 因nhân 。 三tam 十thập 二nhị 不bất 二nhị 門môn 。 善thiện 財tài 遊du 法Pháp 界Giới 。 值trị 無vô 量lượng 知tri 識thức 。 說thuyết 無vô 量lượng 教giáo 門môn 。 無vô 量lượng 觀quán 行hành 。 如như 喜hỷ 見kiến 城thành 。 千thiên 二nhị 百bách 門môn 。 實thật 相tướng 法pháp 城thành 。 豈khởi 唯duy 一nhất 轍triệt 。 經Kinh 云vân 。

說thuyết 種chủng 種chủng 法Pháp 門môn 。 宣tuyên 示thị 於ư 佛Phật 道Đạo 。

今kim 且thả 約ước 四tứ 教giáo 。 明minh 十thập 六lục 門môn 相tương/tướng 。

三tam 藏tạng 四tứ 門môn 者giả 。

初sơ 。 明minh 有hữu 門môn 。 謂vị 生sanh 死tử 法pháp 。 本bổn 非phi 世thế 性tánh 。 微vi 塵trần 。 父phụ 母mẫu 所sở 作tác 。 乃nãi 是thị 無vô 明minh 。 正chánh 因nhân 緣duyên 法pháp 。 出xuất 生sanh 諸chư 行hành 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 。 苦khổ 。 三tam 道đạo 悉tất 皆giai 是thị 有hữu 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 。 能năng 發phát 得đắc 煗noãn 。 頂đảnh 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 發phát 真chân 無vô 漏lậu 因nhân 。 用dụng 真chân 修tu 道Đạo 。 此thử 則tắc 道Đạo 諦Đế 。 亦diệc 是thị 有hữu 。 子tử 果quả 既ký 斷đoạn 。 得đắc 有hữu 餘dư 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 《# 大đại 集tập 》# 云vân 。

甚thậm 深thâm 之chi 理lý 不bất 可khả 說thuyết 。 第đệ 一nhất 實thật 義nghĩa 無vô 聲thanh 字tự 。 陳trần 如như 比Bỉ 丘Khâu 於ư 諸chư 法pháp 。 獲hoạch 得đắc 真chân 實thật 之chi 知tri 見kiến 。

此thử 則tắc 因nhân 滅diệt 會hội 真chân 。 真chân 亦diệc 是thị 有hữu 。 此thử 是thị 諸chư 阿a 毘tỳ 曇đàm 論luận 之chi 所sở 申thân 。 見kiến 有hữu 得đắc 道Đạo 。 即tức 有hữu 門môn 也dã 。

二nhị 。 空không 門môn 者giả 。 即tức 是thị 彼bỉ 教giáo 析tích 正chánh 因nhân 緣duyên 。 無vô 明minh 老lão 死tử 。 苦khổ 集tập 二nhị 諦đế 。 三tam 假giả 浮phù 虛hư 。 破phá 假giả 實thật 。 悉tất 入nhập 空không 平bình 等đẳng 。 發phát 真chân 無vô 漏lậu 。 因nhân 空không 見kiến 真chân 。 空không 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 之chi 門môn 也dã 。 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 在tại 石thạch 室thất 。 觀quán 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 入nhập 空không 。 因nhân 空không 得đắc 道Đạo 。 見kiến 佛Phật 法Pháp 身thân 。 恐khủng 此thử 是thị 《# 成thành 實thật 論luận 》# 之chi 所sở 申thân 也dã 。

三tam 。 明minh 有hữu 。 空không 門môn 者giả 。 即tức 是thị 彼bỉ 教giáo 明minh 正chánh 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 空không 。 若nhược 稟bẩm 此thử 教giáo 。 能năng 破phá 偏thiên 執chấp 有hữu 無vô 之chi 見kiến 。 見kiến 因nhân 緣duyên 有hữu 空không 。 發phát 真chân 無vô 漏lậu 。 因nhân 有hữu 無vô 見kiến 真chân 有hữu 無vô 。 即tức 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 之chi 門môn 也dã 。 此thử 是thị 迦ca 旃chiên 延diên 因nhân 門môn 入nhập 道đạo 。 故cố 作tác 《# 昆côn 勒lặc 論luận 》# 。 還hoàn 申thân 此thử 門môn 也dã 。

四tứ 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 門môn 者giả 。 即tức 是thị 彼bỉ 教giáo 明minh 正chánh 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 之chi 理lý 。 若nhược 稟bẩm 此thử 教giáo 。 能năng 破phá 有hữu 無vô 邊biên 邪tà 執chấp 見kiến 。 見kiến 因nhân 緣duyên 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 發phát 真chân 無vô 漏lậu 。 因nhân 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 見kiến 真chân 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 之chi 門môn 也dã 。 惡ác 口khẩu 車Xa 匿Nặc 。 因nhân 此thử 入nhập 道đạo 。 未vị 見kiến 論luận 來lai 。 有hữu 人nhân 言ngôn 犢độc 子tử 阿a 毘tỳ 曇đàm 申thân 此thử 意ý 。 彼bỉ 論luận 明minh 我ngã 在tại 第đệ 五ngũ 不bất 可khả 說thuyết 藏tạng 中trung 。 我ngã 非phi 三tam 世thế 。 故cố 非phi 有hữu 我ngã 。 非phi 無vô 為vi 。 故cố 非phi 無vô 我ngã 。 此thử 恐khủng 未vị 可khả 定định 用dụng 也dã 。

二nhị 。 明minh 通thông 教giáo 四tứ 門môn 相tương/tướng 者giả 。 此thử 是thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 門môn 。 通thông 通thông 通thông 別biệt 。 不bất 可khả 偏thiên 取thủ 。

今kim 約ước 通thông 通thông 論luận 四tứ 門môn 者giả 。 上thượng 三tam 藏tạng 四tứ 門môn 。 皆giai 滅diệt 色sắc 入nhập 空không 。 如như 析tích 實thật 人nhân 頭đầu 等đẳng 六lục 分phần 。 求cầu 人nhân 不bất 得đắc 。 故cố 名danh 為vi 空không 。 通thông 教giáo 四tứ 門môn 皆giai 。 即tức 色sắc 是thị 空không 。 如như 觀quán 鏡kính 像tượng 。 六lục 分phần 即tức 空không 。 不bất 待đãi 析tích 盡tận 為vi 空không 。 《# 大đại 論luận 》# 云vân 。

佛Phật 告cáo 比Bỉ 丘Khâu 。

觀quán 空không 即tức 疊điệp 。 觀quán 疊điệp 即tức 空không 。

此thử 是thị 體thể 門môn 異dị 析tích 門môn 也dã 。

三tam 藏tạng 觀quán 生sanh 空không 得đắc 道Đạo 。 三tam 藏tạng 觀quán 生sanh 空không 得đắc 道Đạo 已dĩ 。 又hựu 更cánh 觀quán 法pháp 空không 。 生sanh 。 法pháp 二nhị 境cảnh 不bất 融dung 。 今kim 通thông 門môn 生sanh 空không 即tức 法pháp 空không 。 法pháp 空không 即tức 生sanh 空không 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

色sắc 性tánh 如như 我ngã 性tánh 。 我ngã 性tánh 如như 色sắc 性tánh 。 此thử 二nhị 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

三tam 藏tạng 破phá 計kế 實thật 性tánh 。 約ước 實thật 法pháp 求cầu 我ngã 不bất 得đắc 。 但đãn 是thị 觀quán 性tánh 空không 。 大Đại 乘Thừa 明minh 相tướng 自tự 性tánh 是thị 空không 。 不bất 須tu 撿kiểm 已dĩ 為vi 空không 。 此thử 乃nãi 一nhất 往vãng 之chi 言ngôn 。 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

常thường 性tánh 空không 。 無vô 不bất 性tánh 空không 時thời 。 曉hiểu 了liễu 諸chư 法pháp 。 如như 幻huyễn 化hóa 水thủy 月nguyệt 鏡kính 像tượng 。 豈khởi 止chỉ 相tương/tướng 空không 而nhi 已dĩ 。

秖kỳ 約ước 此thử 幻huyễn 化hóa 即tức 判phán 四tứ 門môn 。 論luận 云vân 。

一nhất 切thiết 實thật 一nhất 切thiết 不bất 實thật 。 一nhất 切thiết 亦diệc 實thật 亦diệc 不bất 實thật 。 一nhất 切thiết 非phi 實thật 非phi 不bất 實thật 。

佛Phật 於ư 此thử 四tứ 句cú 。 廣quảng 說thuyết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 一nhất 切thiết 實thật 為vi 有hữu 門môn 者giả 。 若nhược 業nghiệp 若nhược 果quả 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 乃nãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 皆giai 幻huyễn 化hóa 。 譬thí 鏡kính 中trung 像tượng 。 雖tuy 無vô 實thật 性tánh 。 而nhi 有hữu 幻huyễn 化hóa 頭đầu 等đẳng 六lục 分phần 。 為vi 有hữu 門môn 也dã 。

諸chư 法pháp 既ký 如như 幻huyễn 化hóa 。 幻huyễn 化hóa 本bổn 自tự 無vô 實thật 。 無vô 實thật 故cố 空không 。 乃nãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 如như 幻huyễn 化hóa 。 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 假giả 有hữu 形hình 色sắc 。 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 為vi 空không 門môn 。

諸chư 法pháp 既ký 如như 幻huyễn 。 故cố 名danh 為vi 有hữu 。 幻huyễn 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 名danh 為vi 空không 。 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 見kiến 而nhi 不bất 可khả 見kiến 。 不bất 可khả 見kiến 而nhi 見kiến 。 是thị 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 門môn 。

幻huyễn 有hữu 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 況huống 復phục 幻huyễn 空không 而nhi 當đương 可khả 得đắc 。 即tức 是thị 兩lưỡng 捨xả 為vi 門môn 。 是thị 通thông 教giáo 即tức 空không 之chi 四tứ 門môn 也dã 。 若nhược 三tam 乘thừa 共cộng 稟bẩm 而nhi 根căn 性tánh 不bất 同đồng 。 各các 於ư 四tứ 句cú 。 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 故cố 此thử 四tứ 句cú 皆giai 名danh 為vi 門môn 。 故cố 青thanh 目mục 注chú 論luận 云vân 。

諸chư 法pháp 實thật 相tướng 有hữu 三tam 種chủng 。

今kim 是thị 三tam 乘thừa 人nhân 同đồng 入nhập 此thử 門môn 。 見kiến 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 是thị 即tức 空không 之chi 一nhất 種chủng 也dã 。

三tam 。 明minh 別biệt 教giáo 四tứ 門môn 者giả 。 若nhược 用dụng 《# 中trung 論luận 》# 偈kệ 。

亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh

也dã 而nhi 辨biện 四tứ 門môn 者giả 。 即tức 如như 《# 大đại 論luận 》# 四tứ 句cú 。 亦diệc 是thị 此thử 四tứ 句cú 意ý 。

所sở 言ngôn 別biệt 者giả 。 下hạ 異dị 藏tạng 通thông 。 有hữu 七thất 義nghĩa 故cố 別biệt 。 上thượng 異dị 圓viên 教giáo 。 又hựu 歷lịch 別biệt 入nhập 中trung 。 故cố 言ngôn 別biệt 。 此thử 意ý 正chánh 出xuất 《# 大đại 經kinh 》# 。 但đãn 多đa 散tán 說thuyết 。 今kim 約ước 乳nhũ 等đẳng 喻dụ 。 即tức 顯hiển 別biệt 四tứ 門môn 也dã 。 文văn 云vân 。

佛Phật 性tánh 如như 乳nhũ 有hữu 酪lạc 。 石thạch 中trung 有hữu 金kim 。 力lực 士sĩ 額ngạch 珠châu 。 即tức 是thị 有hữu 門môn 。 若nhược 明minh 石thạch 無vô 金kim 性tánh 。 乳nhũ 無vô 酪lạc 性tánh 。 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 空không 。 迦Ca 毘Tỳ 羅La 城Thành 空không 。 即tức 是thị 空không 門môn 。 又hựu 云vân 。

佛Phật 性tánh 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 云vân 何hà 為vi 有hữu 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 皆giai 有hữu 故cố 。 云vân 何hà 為vi 無vô 。 從tùng 善thiện 方phương 便tiện 而nhi 得đắc 見kiến 故cố 。 又hựu 譬thí 乳nhũ 中trung 亦diệc 有hữu 酪lạc 性tánh 。 亦diệc 無vô 酪lạc 性tánh 。 即tức 是thị 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 門môn 也dã 。 若nhược 明minh 佛Phật 性tánh 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 雙song 非phi 兩lưỡng 遣khiển 。 又hựu 譬thí 乳nhũ 中trung 非phi 有hữu 酪lạc 性tánh 。 非phi 無vô 酪lạc 性tánh 。 即tức 是thị 非phi 空không 非phi 有hữu 門môn 。

別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 稟bẩm 此thử 四tứ 門môn 之chi 教giáo 。 因nhân 見kiến 佛Phật 性tánh 住trụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 此thử 四tứ 句cú 即tức 是thị 別biệt 教giáo 之chi 四tứ 門môn 。 一nhất 往vãng 用dụng 擬nghĩ 別biệt 門môn 經kinh 文văn 。 或hoặc 時thời 為vi 圓viên 門môn 。 此thử 義nghĩa 在tại 下hạ 料liệu 簡giản (# 云vân 云vân )# 。

圓viên 教giáo 四tứ 門môn 相tương/tướng 者giả 。 此thử 門môn 明minh 入nhập 佛Phật 性tánh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 一nhất 往vãng 與dữ 別biệt 門môn 名danh 義nghĩa 是thị 同đồng 。 細tế 尋tầm 意ý 趣thú 。 別biệt 有hữu 多đa 途đồ 。 分phân 別biệt 同đồng 異dị 。 在tại 下hạ 委ủy 論luận (# 云vân 云vân )# 。

二nhị 。 示thị 入nhập 門môn 觀quán 。 即tức 為vi 二nhị 。

先tiên 。 略lược 示thị 入nhập 門môn 處xứ 。 二nhị 。 略lược 示thị 入nhập 門môn 觀quán 。

略lược 示thị 入nhập 門môn 處xứ 者giả 。 能năng 通thông 教giáo 門môn 。 大đại 為vi 十thập 六lục 。 所sở 通thông 之chi 理lý 。 但đãn 是thị 偏thiên 圓viên 兩lưỡng 真chân 。 前tiền 八bát 門môn 同đồng 入nhập 偏thiên 真chân 。 後hậu 八bát 門môn 同đồng 入nhập 圓viên 真chân 。 何hà 故cố 偏thiên 真chân 理lý 一nhất 門môn 八bát 耶da 。 三tam 藏tạng 四tứ 門môn 。 紆hu 迴hồi 隘ải 陋lậu 。 名danh 為vi 拙chuyết 度độ 。 通thông 教giáo 四tứ 門môn 。 是thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 寬khoan 直trực 巧xảo 度độ 。 門môn 有hữu 巧xảo 拙chuyết 之chi 殊thù 。 能năng 通thông 為vi 八bát 。 真chân 理lý 無vô 二nhị 。 所sở 通thông 唯duy 一nhất 。 譬thí 如như 州châu 城thành 。 開khai 四tứ 面diện 門môn 。 四tứ 面diện 偏thiên 門môn 。 以dĩ 譬thí 三tam 藏tạng 。 四tứ 面diện 直trực 門môn 。 以dĩ 譬thí 通thông 教giáo 。 偏thiên 直trực 既ký 殊thù 。 能năng 通thông 為vi 八bát 。 使sử 君quân 是thị 一nhất 。 所sở 通thông 不bất 二nhị 也dã 。

別biệt 教giáo 四tứ 門môn 。 偏thiên 而nhi 未vị 融dung 。 圓viên 四tứ 門môn 。 圓viên 而nhi 且thả 融dung 。 偏thiên 圓viên 既ký 殊thù 。 能năng 通thông 為vi 八bát 。 圓viên 真chân 不bất 二nhị 。 所sở 通thông 唯duy 一nhất 。 譬thí 如như 帝đế 城thành 。 開khai 四tứ 面diện 門môn 。 四tứ 面diện 偏thiên 門môn 。 以dĩ 譬thí 別biệt 教giáo 。 四tứ 面diện 直trực 門môn 。 以dĩ 譬thí 圓viên 教giáo 。 偏thiên 直trực 既ký 殊thù 。 能năng 通thông 為vi 八bát 。 帝đế 尊tôn 不bất 二nhị 所sở 通thông 唯duy 一nhất (# 云vân 云vân )# 。

問vấn 。

小Tiểu 乘Thừa 一nhất 種chủng 四tứ 門môn 。 摩ma 訶ha 衍diễn 何hà 故cố 三tam 種chủng 四tứ 門môn 。

答đáp 。

小Tiểu 乘Thừa 淺thiển 近cận 。 一nhất 生sanh 斷đoạn 結kết 。 喻dụ 如như 小tiểu 家gia 。 大Đại 乘Thừa 深thâm 遠viễn 。 通thông 處xứ 則tắc 長trường/trưởng 。 譬thí 如như 大đại 家gia 。 須tu 千thiên 門môn 萬vạn 戶hộ 也dã 。 三tam 四tứ 何hà 足túc 為vi 多đa 耶da 。

問vấn 。

摩ma 訶ha 衍diễn 門môn 那na 得đắc 三tam 人nhân 見kiến 真chân 。

答đáp 。

此thử 門môn 正chánh 意ý 通thông 大đại 。 傍bàng 通thông 於ư 小tiểu 。 譬thí 如như 王vương 國quốc 有hữu 通thông 門môn 別biệt 門môn 。 別biệt 門môn 通thông 朝triêu 士sĩ 。 通thông 門môn 通thông 朝triêu 市thị 。 不bất 可khả 以dĩ 民dân 庶thứ 登đăng 踐tiễn 。 謂vị 為vi 民dân 門môn 。 摩ma 訶ha 衍diễn 通thông 門môn 亦diệc 如như 是thị 。 正chánh 通thông 實thật 相tướng 。 傍bàng 通thông 真Chân 諦Đế 。 故cố 三tam 乘thừa 灰hôi 斷đoạn 。 兼kiêm 由do 此thử 門môn 。 不bất 可khả 以dĩ 兼kiêm 通thông 偏thiên 真chân 。 而nhi 名danh 小Tiểu 乘Thừa 門môn 也dã 。

二nhị 。 略lược 示thị 入nhập 門môn 觀quán 者giả 。 先tiên 。 明minh 三tam 藏tạng 有hữu 門môn 觀quán 。 彼bỉ 有hữu 門môn 中trung 。 具cụ 於ư 信tín 法pháp 。 信tín 行hành 。 聞văn 說thuyết 即tức 悟ngộ 。 此thử 心tâm 疾tật 利lợi 。 得đắc 道Đạo 方phương 法pháp 難nan 可khả 示thị 人nhân 。 且thả 約ước 法pháp 行hành 觀quán 門môn 。 即tức 為vi 十thập 意ý 。

一nhất 。 識thức 所sở 觀quán 境cảnh 。 二nhị 。 真chân 正chánh 發phát 心tâm 。 三tam 。 遵tuân 修tu 定định 慧tuệ 。 四tứ 。 能năng 破phá 法pháp 遍biến 。 五ngũ 。 善thiện 知tri 通thông 知tri 塞tắc 。 六lục 。 善thiện 用dụng 道Đạo 品Phẩm 。 七thất 。 善thiện 用dụng 對đối 治trị 。 八bát 。 善thiện 知tri 次thứ 位vị 。 九cửu 。 善thiện 能năng 安an 忍nhẫn 。 十thập 者giả 。 法pháp 愛ái 不bất 生sanh 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 中trung 具cụ 此thử 十thập 意ý 。 其kỳ 文văn 間gian 散tán 。 論luận 師sư 設thiết 欲dục 行hành 道Đạo 。 不bất 知tri 依y 何hà 而nhi 修tu 。 如như 惑hoặc 岐kỳ 路lộ 。 莫mạc 識thức 所sở 從tùng 。 今kim 撮toát 其kỳ 要yếu 意ý 。 通thông 冠quan 始thỉ 終chung 。 則tắc 識thức 有hữu 門môn 入nhập 道đạo 之chi 觀quán 也dã 。

一nhất 。 明minh 所sở 觀quán 境cảnh 者giả 。 即tức 是thị 識thức 正chánh 。 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 。 生sanh 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 若nhược 謂vị 世thế 間gian 苦khổ 樂lạc 之chi 法pháp 。 從tùng 毘tỳ 紐nữu 天thiên 生sanh 。 或hoặc 言ngôn 從tùng 世thế 性tánh 生sanh 。 微vi 塵trần 生sanh 。 皆giai 邪tà 因nhân 緣duyên 生sanh 。 若nhược 言ngôn 自tự 然nhiên 法pháp 爾nhĩ 。 無vô 誰thùy 作tác 者giả 。 此thử 無vô 因nhân 緣duyên 生sanh 。 無vô 因nhân 緣duyên 生sanh 是thị 破phá 因nhân 不bất 破phá 果quả 。 邪tà 因nhân 緣duyên 亦diệc 是thị 破phá 正chánh 因nhân 果quả 。 是thị 等đẳng 悉tất 非phi 正chánh 因nhân 緣duyên 境cảnh 。 所sở 不bất 應ưng 觀quán 。 數số 存tồn 隣lân 虛hư 。 論luận 破phá 隣lân 虛hư 。 此thử 與dữ 邪tà 無vô 相tướng 濫lạm 。 殆đãi 非phi 正chánh 因nhân 緣duyên 境cảnh 。 何hà 者giả 。 隣lân 虛hư 有hữu 無vô 。 未vị 免miễn 二nhị 見kiến 。 猶do 是thị 無vô 明minh 顛điên 倒đảo 。 倒đảo 故cố 是thị 集tập 。 集tập 故cố 感cảm 麁thô 細tế 等đẳng 色sắc 。 無vô 明minh 顛điên 倒đảo 。 既ký 其kỳ 不bất 實thật 。 所sở 感cảm 苦khổ 果quả 報báo 。 那na 得đắc 定định 計kế 有hữu 無vô 。 故cố 《# 大đại 論luận 》# 云vân 。

色sắc 若nhược 麁thô 若nhược 細tế 。 總tổng 而nhi 觀quán 之chi 。 無vô 常thường 無vô 我ngã 。

無vô 我ngã 故cố 無vô 主chủ 。 若nhược 麁thô 若nhược 細tế 。 若nhược 因nhân 若nhược 緣duyên 。 若nhược 苦khổ 若nhược 集tập 。 若nhược 依y 若nhược 正chánh 。 皆giai 無vô 常thường 無vô 主chủ 。 悉tất 是thị 無vô 明minh 顛điên 倒đảo 所sở 作tác 。 如như 阿a 毘tỳ 曇đàm 門môn 廣quảng 說thuyết 。 是thị 名danh 識thức 正chánh 因nhân 緣duyên 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 。 不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 邪tà 無vô 因nhân 緣duyên 也dã 。

二nhị 。 發phát 心tâm 真chân 正chánh 者giả 。 既ký 識thức 無vô 明minh 顛điên 倒đảo 。 流lưu 轉chuyển 行hành 識thức 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 欲dục 休hưu 息tức 結kết 業nghiệp 。 正chánh 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 發phát 二Nhị 乘Thừa 心tâm 。 出xuất 離ly 見kiến 愛ái 。 不bất 要yếu 名danh 利lợi 。 但đãn 破phá 諸chư 有hữu 。 不bất 增tăng 長trưởng 苦khổ 集tập 。 唯duy 志chí 無vô 餘dư 。 其kỳ 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 不bất 雜tạp 不bất 偽ngụy 。 此thử 心tâm 真chân 正chánh 。 名danh 正chánh 發phát 心tâm 。 不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 天thiên 魔ma 也dã 。

三tam 。 遵tuân 修tu 定định 慧tuệ 者giả 。 行hành 人nhân 既ký 誓thệ 求cầu 出xuất 。 有hữu 依y 波Ba 羅La 提Đề 木Mộc 叉Xoa 住trụ 修tu 道Đạo 。 但đãn 罪tội 障chướng 紛phân 馳trì 。 心tâm 不bất 得đắc 安an 。 道đạo 何hà 由do 剋khắc 。 為vi 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 學học 五ngũ 停đình 心tâm 。 破phá 五ngũ 種chủng 障chướng 。 五ngũ 停đình 事sự 觀quán 即tức 是thị 定định 。 定định 生sanh 念niệm 處xứ 即tức 慧tuệ 。 慧tuệ 定định 均quân 停đình 。 故cố 名danh 安an 心tâm 。 又hựu 定định 慧tuệ 調điều 適thích 。 故cố 名danh 停đình 心tâm 。 若nhược 無vô 定định 慧tuệ 。 若nhược 單đơn 定định 慧tuệ 。 若nhược 不bất 均quân 調điều 定định 慧tuệ 。 皆giai 不bất 名danh 賢hiền 人nhân 。 如như 世thế 間gian 賢hiền 人nhân 。 智trí 德đức 具cụ 足túc 。 智trí 則tắc 靡mĩ 所sở 不bất 閑nhàn 。 德đức 則tắc 美mỹ 行hành 無vô 缺khuyết 。 許hứa 由do 。 巢sào 父phụ 。 乃nãi 可khả 稱xưng 賢hiền 。 若nhược 多đa 智trí 寡quả 德đức 名danh 狂cuồng 人nhân 。 多đa 德đức 寡quả 智trí 名danh 癡si 人nhân 。 狂cuồng 癡si 皆giai 非phi 賢hiền 也dã 。 賢hiền 名danh 賢hiền 能năng 。 亦diệc 名danh 賢hiền 善thiện 。 善thiện 故cố 有hữu 德đức 。 能năng 故cố 有hữu 智trí 。 智trí 德đức 具cụ 足túc 。 故cố 稱xưng 賢hiền 人nhân 。 行hành 者giả 亦diệc 爾nhĩ 。 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 慧tuệ 。 學học 五ngũ 停đình 心tâm 定định 。 定định 慧tuệ 具cụ 足túc 。

云vân 何hà 數sổ 息tức 具cụ 足túc 定định 慧tuệ 。 制chế 諸chư 覺giác 散tán 。 從tùng 一nhất 至chí 十thập 。 知tri 息tức 及cập 數số 。 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 。 念niệm 念niệm 不bất 停đình 。 又hựu 若nhược 觀quán 不bất 淨tịnh 。 當đương 深thâm 厭yếm 穢uế 惡ác 。 能năng 觀quán 所sở 觀quán 。 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 。 速tốc 朽hủ 虛hư 誑cuống 。 誑cuống 諸chư 眾chúng 生sanh 。 厭yếm 觀quán 起khởi 恚khuể 。 須tu 慈từ 定định 相tương 應ứng 。 見kiến 他tha 得đắc 樂lạc 。 亦diệc 知tri 此thử 定định 。 及cập 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương/tướng 。 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 。 因nhân 緣duyên 觀quán 時thời 。 橫hoạnh/hoành 觀quán 四tứ 生sanh 。 悉tất 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 竪thụ 觀quán 三tam 界giới 。 亦diệc 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 從tùng 緣duyên 生sanh 者giả 。 悉tất 是thị 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 諸chư 障chướng 起khởi 者giả 。 應ưng 須tu 念niệm 佛Phật 。 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 名danh 五ngũ 停đình 具cụ 修tu 定định 慧tuệ 。

有hữu 定định 故cố 不bất 狂cuồng 。 有hữu 慧tuệ 故cố 不bất 愚ngu 。 依y 此thử 安an 心tâm 。 為vi 眾chúng 行hành 基cơ 址# 。 發phát 生sanh 煗noãn 頂đảnh 。 入nhập 苦khổ 忍nhẫn 真chân 明minh 。 隣lân 聖thánh 為vi 賢hiền 。 義nghĩa 在tại 於ư 此thử 。 不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 。 不bất 知tri 鑽toàn 搖dao 。 漿tương 猶do 難nan 得đắc 。 況huống 復phục 酪lạc 蘇tô 等đẳng 也dã 。

四tứ 。 破phá 法pháp 遍biến 成thành 。 見kiến 有hữu 得đắc 道Đạo 。 其kỳ 安an 心tâm 定định 慧tuệ 。 若nhược 五ngũ 停đình 心tâm 後hậu 。 修tu 共cộng 念niệm 處xứ 時thời 。 帶đái 不bất 淨tịnh 等đẳng 。 遍biến 破phá 諸chư 法pháp 。 事sự 理lý 悉tất 成thành 。 若nhược 五ngũ 停đình 心tâm 後hậu 。 單đơn 修tu 性tánh 念niệm 處xứ 時thời 。 一nhất 向hướng 理lý 觀quán 。 以dĩ 無vô 常thường 之chi 慧tuệ 。 遍biến 破phá 諸chư 見kiến 。 破phá 見kiến 之chi 觀quán 。 如như 《# 中trung 論luận 》# 下hạ 兩lưỡng 品phẩm 所sở 明minh 也dã 。

佛Phật 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 不bất 說thuyết 餘dư 法pháp 。 但đãn 明minh 無vô 常thường 。 遍biến 破phá 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 乃nãi 至chí 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 神thần 及cập 世thế 間gian 。 常thường 無vô 常thường 等đẳng 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 使sử 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 今kim 阿a 毘tỳ 曇đàm 師sư 受thọ 他tha 破phá 云vân 。

無vô 常thường 是thị 小Tiểu 乘Thừa 。 常thường 是thị 大Đại 乘Thừa 。 常thường 得đắc 破phá 無vô 常thường 。 無vô 常thường 不bất 得đắc 破phá 常thường 。 若nhược 得đắc 前tiền 意ý 。 此thử 不bất 應ưng 然nhiên 。 未vị 得đắc 道Đạo 前tiền 。 執chấp 心tâm 所sở 計kế 。 常thường 。 無vô 常thường 。 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 等đẳng 。 法pháp 塵trần 對đối 意ý 根căn 而nhi 生sanh 諸chư 見kiến 。 見kiến 從tùng 緣duyên 生sanh 。 從tùng 緣duyên 生sanh 者giả 。 悉tất 是thị 無vô 常thường 。 云vân 何hà 外ngoại 道đạo 有hữu 常thường 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 我ngã 。 淨tịnh 。 如như 是thị 四tứ 倒đảo 。 悉tất 用dụng 無vô 常thường 破phá 之chi 。 故cố 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 語ngữ 達đạt 兜đâu 言ngôn 。

但đãn 修tu 無vô 常thường 。 可khả 以dĩ 得đắc 道Đạo 。 可khả 以dĩ 得đắc 通thông 。

如như 六lục 群quần 比Bỉ 丘Khâu 。 為vì 他tha 說thuyết 法Pháp 。 純thuần 說thuyết 無vô 常thường 。 當đương 知tri 見kiến 無vô 深thâm 淺thiển 。 悉tất 為vị 無vô 常thường 所sở 破phá 。 不bất 同đồng 舊cựu 醫y 。 純thuần 用dụng 乳nhũ 藥dược 也dã 。

五ngũ 。 知tri 通thông 塞tắc 者giả 。 前tiền 雖tuy 遍biến 破phá 諸chư 見kiến 之chi 過quá 。 未vị 見kiến 其kỳ 德đức 。 過quá 即tức 是thị 塞tắc 。 德đức 即tức 是thị 通thông 。 若nhược 有hữu 見kiến 中trung 八bát 十thập 八bát 使sử 。 乃nãi 至chí 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 不bất 可khả 說thuyết 見kiến 中trung 八bát 十thập 八bát 使sử 。 悉tất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 名danh 之chi 為vi 塞tắc 。 塞tắc 故cố 須tu 破phá 。 復phục 識thức 其kỳ 通thông 者giả 。 所sở 謂vị 有hữu 見kiến 中trung 道đạo 滅diệt 。 乃nãi 至chí 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 不bất 可khả 說thuyết 見kiến 中trung 道đạo 滅diệt 。 如như 是thị 道đạo 滅diệt 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 名danh 之chi 為vi 通thông 。 通thông 何hà 須tu 破phá 。 若nhược 不bất 識thức 諸chư 見kiến 。 謂vị 是thị 事sự 實thật 。 餘dư 妄vọng 語ngữ 。 執chấp 見kiến 成thành 業nghiệp 。 愛ái 潤nhuận 感cảm 果quả 。 豈khởi 非phi 塞tắc 耶da 。 能năng 於ư 諸chư 見kiến 。 一nhất 一nhất 皆giai 知tri 無vô 常thường 顛điên 倒đảo 。 不bất 生sanh 計kế 著trước 。 不bất 執chấp 則tắc 無vô 業nghiệp 。 無vô 業nghiệp 則tắc 無vô 果quả 。 如như 是thị 達đạt 者giả 。 則tắc 有hữu 道đạo 滅diệt 。 豈khởi 不bất 名danh 通thông 。 不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 。 如như 蟲trùng 食thực 木mộc 。 是thị 蟲trùng 不bất 知tri 是thị 字tự 非phi 字tự 也dã 。

六lục 。 善thiện 修tu 道Đạo 品phẩm 者giả 。 豈khởi 唯duy 識thức 此thử 通thông 塞tắc 而nhi 已dĩ 。 當đương 修tu 道Đạo 品phẩm 。 進tiến 諸chư 法Pháp 門môn 。 謂vị 觀quán 此thử 有hữu 見kiến 。 乃nãi 至chí 不bất 可khả 說thuyết 見kiến 。 皆giai 依y 於ư 色sắc 。 污ô 穢uế 不bất 淨tịnh 。 即tức 身thân 念niệm 處xứ 。 若nhược 受thọ 有hữu 受thọ 。 乃nãi 至chí 受thọ 不bất 可khả 說thuyết 受thọ 。 皆giai 依y 三tam 受thọ 。 受thọ 即tức 是thị 苦khổ 。 名danh 受thọ 念niệm 處xứ 。 觀quán 於ư 諸chư 見kiến 所sở 起khởi 想tưởng 行hành 。 悉tất 是thị 無vô 我ngã 。 名danh 法pháp 念niệm 處xứ 。 觀quán 諸chư 見kiến 之chi 心tâm 。 念niệm 念niệm 無vô 常thường 。 名danh 心tâm 念niệm 處xứ 。 觀quán 此thử 四tứ 觀quán 。 名danh 有hữu 為vi 法pháp 中trung 得đắc 正chánh 憶ức 念niệm 。 得đắc 是thị 念niệm 故cố 。 四tứ 倒đảo 則tắc 伏phục 。 是thị 名danh 念niệm 處xứ 。 勤cần 修tu 四tứ 觀quán 。 名danh 四tứ 正chánh 勤cần 。 定định 心tâm 中trung 修tu 。 名danh 四tứ 如như 意ý 。 五ngũ 善thiện 根căn 生sanh 。 故cố 名danh 五ngũ 根căn 。 五ngũ 根căn 增tăng 長trưởng 。 遮già 諸chư 惡ác 法pháp 。 故cố 名danh 五Ngũ 力Lực 。 定định 慧tuệ 調điều 停đình 。 名danh 七thất 覺giác 分phần/phân 。 安an 隱ẩn 道đạo 中trung 行hành 。 名danh 八bát 正Chánh 道Đạo 。 今kim 非phi 約ước 位vị 道Đạo 品Phẩm 。 但đãn 就tựu 通thông 脩tu 論luận 三tam 十thập 七thất 耳nhĩ 。 若nhược 一nhất 停đình 心tâm 門môn 作tác 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 餘dư 停đình 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 道Đạo 諦Đế 中trung 。 應ưng 廣quảng 分phân 別biệt 云vân 云vân )# 。

此thử 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 是thị 行hành 道Đạo 法pháp 。 將tương 至chí 涅Niết 槃Bàn 城thành 有hữu 三tam 門môn 。 所sở 謂vị 苦khổ 下hạ 二nhị 行hành 。 為vi 空không 解giải 脫thoát 門môn 。 集tập 道đạo 各các 四tứ 。 苦khổ 下hạ 有hữu 二nhị 。 是thị 無vô 作tác 解giải 脫thoát 門môn 。 滅diệt 下hạ 有hữu 四tứ 。 是thị 無vô 相tướng 解giải 脫thoát 門môn 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 門môn 開khai 。 即tức 得đắc 入nhập 也dã 。 故cố 佛Phật 於ư 《# 須Tu 跋Bạt 陀Đà 羅La 經kinh 》# 中trung 。 決quyết 定định 師sư 子tử 吼hống 。 唯duy 我ngã 法Pháp 中trung 。 有hữu 八bát 正Chánh 道Đạo 。 外ngoại 道đạo 法pháp 中trung 。 尚thượng 無vô 一nhất 道đạo 。 何hà 況huống 八bát 道đạo 耶da 。

七thất 。 善thiện 脩tu 對đối 治trị 者giả 。 若nhược 利lợi 人nhân 即tức 入nhập 。 若nhược 不bất 入nhập 者giả 當đương 修tu 助trợ 道đạo 。 故cố 論luận 云vân 。

十thập 二nhị 禪thiền 等đẳng 悉tất 是thị 助trợ 開khai 門môn 法pháp 。 正chánh 慧tuệ 既ký 弱nhược 。 遮già 障chướng 得đắc 起khởi 。 修tu 助trợ 道đạo 為vi 援viện 。 論luận 云vân 。

貪tham 欲dục 起khởi 。 教giáo 修tu 不bất 淨tịnh 。 背bối/bội 捨xả 等đẳng 。 緣duyên 中trung 不bất 自tự 在tại 。 當đương 教giáo 勝thắng 處xứ 。 緣duyên 中trung 不bất 廣quảng 普phổ 。 當đương 教giáo 一nhất 切thiết 處xứ 。 若nhược 少thiểu 福phước 德đức 。 當đương 教giáo 無vô 量lượng 心tâm 。 若nhược 欲dục 出xuất 色sắc 。 當đương 教giáo 四tứ 空không 。

如như 是thị 等đẳng 悉tất 是thị 助trợ 道đạo 。 助trợ 開khai 門môn 法pháp 。 不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 。 於ư 根căn 本bổn 禪thiền 。 起khởi 愛ái 見kiến 慢mạn 也dã 。

八bát 。 善thiện 識thức 次thứ 位vị 者giả 。 雖tuy 修tu 如như 此thử 正chánh 助trợ 等đẳng 法pháp 。 不bất 得đắc 即tức 言ngôn 我ngã 是thị 聖thánh 人nhân 。 叨# 濫lạm 真chân 似tự 。 不bất 識thức 賢hiền 聖thánh 。 今kim 明minh 識thức 真chân 似tự 階giai 差sai 。 自tự 知tri 非phi 聖thánh 。 增tăng 上thượng 之chi 慢mạn 則tắc 不bất 得đắc 生sanh 。 不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 。 戒giới 取thủ 見kiến 取thủ 。 計kế 生sanh 死tử 法pháp 。 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

九cửu 。 善thiện 修tu 安an 忍nhẫn 。 別biệt 相tướng 念niệm 處xứ 力lực 弱nhược 。 未vị 甚thậm 通thông 泰thái 。 轉chuyển 修tu 總tổng 相tương/tướng 念niệm 處xứ 。 或hoặc 總tổng 一nhất 。 總tổng 二nhị 乃nãi 至chí 總tổng 四tứ 。 是thị 時thời 應ưng 須tu 安an 忍nhẫn 。 使sử 諦đế 觀quán 成thành 就tựu 。 轉chuyển 入nhập 煗noãn 法pháp 。 似tự 道đạo 煙yên 生sanh 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

煗noãn 雖tuy 有hữu 漏lậu 有hữu 為vi 。 還hoàn 能năng 破phá 壞hoại 有hữu 漏lậu 有hữu 為vi 。

我ngã 弟đệ 子tử 有hữu 。 外ngoại 道đạo 則tắc 無vô 。

又hựu 若nhược 安an 忍nhẫn 即tức 成thành 頂Đảnh 法Pháp 。 頂Đảnh 法Pháp 成thành 名danh 忍nhẫn 。 到đáo 傍bàng 邊biên 。 如như 其kỳ 不bất 忍nhẫn 。 則tắc 退thoái 還hoàn 此thử 邊biên 。 故cố 云vân 。

頂Đảnh 法Pháp 退thoái 為vi 五ngũ 逆nghịch 。 煗noãn 法pháp 退thoái 為vi 闡xiển 提đề 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 善thiện 須tu 安an 忍nhẫn 內nội 外ngoại 諸chư 障chướng 。 不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 不bất 能năng 安an 忍nhẫn 細tế 微vi 遮già 法pháp 也dã 。

十thập 。 法pháp 愛ái 不bất 生sanh 者giả 。 上thượng 來lai 既ký 得đắc 四tứ 善thiện 根căn 生sanh 。 若nhược 起khởi 法pháp 愛ái 。 雖tuy 不bất 退thoái 為vi 五ngũ 逆nghịch 。 闡xiển 提đề 。 而nhi 不bất 得đắc 入nhập 見kiến 諦Đế 。 是thị 則tắc 三tam 番phiên 縮súc 觀quán 。 進tiến 成thành 上thượng 忍nhẫn 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 發phát 苦khổ 忍nhẫn 真chân 明minh 。 十thập 六lục 剎sát 那na 得đắc 成thành 初sơ 果quả 。 或hoặc 成thành 超siêu 果quả 。 或hoặc 重trọng/trùng 用dụng 觀quán 。 斷đoạn 五ngũ 下hạ 五ngũ 上thượng 。 得đắc 成thành 無Vô 學Học 。 若nhược 利lợi 人nhân 用dụng 觀quán 。 節tiết 節tiết 得đắc 入nhập 。 若nhược 鈍độn 用dụng 觀quán 。 具cụ 來lai 至chí 十thập 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 中trung 雖tuy 復phục 廣quảng 解giải 。 不bất 出xuất 十thập 意ý 。

五ngũ 百bách 阿A 羅La 漢Hán 。 作tác 《# 毘tỳ 婆bà 沙sa 》# 。 正chánh 申thân 有hữu 門môn 得đắc 道Đạo 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 是thị 調điều 心tâm 方phương 便tiện 。 四tứ 門môn 調điều 適thích 。 俱câu 能năng 得đắc 道Đạo 。 若nhược 生sanh 取thủ 著trước 。 俱câu 不bất 得đắc 道Đạo 。 若nhược 但đãn 云vân 見kiến 有hữu 得đắc 道Đạo 。 見kiến 空không 不bất 得đắc 道Đạo 。 云vân 何hà 異dị 於ư 外ngoại 人nhân 。 故cố 《# 大đại 論luận 》# 云vân 。

若nhược 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 方phương 便tiện 。 則tắc 墮đọa 有hữu 無vô 。

今kim 以dĩ 十thập 法pháp 為vi 方phương 便tiện 。 直trực 入nhập 真chân 門môn 。 永vĩnh 異dị 外ngoại 道đạo 也dã 。 是thị 為vi 有hữu 門môn 入nhập 真chân 之chi 觀quán 也dã 。 餘dư 空không 門môn 。 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 門môn 。 非phi 空không 非phi 有hữu 門môn 。 入nhập 真chân 之chi 觀quán 始thỉ 終chung 方phương 便tiện 。 比tỉ 於ư 有hữu 門môn 。 各các 各các 不bất 同đồng 。 然nhiên 俱câu 會hội 偏thiên 真chân 。 斷đoạn 三tam 界giới 惑hoặc 。 更cánh 無vô 異dị 也dã 。 其kỳ 三tam 門môn 準chuẩn 有hữu 。 例lệ 應ưng 十thập 觀quán 。 大đại 同đồng 小tiểu 異dị 。 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 。 今kim 不bất 能năng 煩phiền 記ký (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 。 明minh 通thông 教giáo 有hữu 門môn 觀quán 者giả 。 例lệ 為vi 十thập 意ý 。 列liệt 名danh (# 云vân 云vân )# 。 體thể 解giải 諸chư 法pháp 。 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。 三tam 人nhân 發phát 心tâm 雖tuy 同đồng 。 亦diệc 有hữu 小tiểu 異dị (# 云vân 云vân )# 。 中trung 論luận 師sư 云vân 。

此thử 中trung 是thị 大Đại 乘Thừa 聲Thanh 聞Văn 。 今kim 言ngôn 非phi 也dã 。 經Kinh 云vân 。

欲dục 得đắc 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。

論luận 云vân 。

聲Thanh 聞Văn 及cập 緣Duyên 覺Giác 。 解giải 脫thoát 涅Niết 槃Bàn 道đạo 。 皆giai 從tùng 般Bát 若Nhã 得đắc 。

經kinh 論luận 不bất 云vân 是thị 件# 。 人nhân 師sư 謬mậu 耳nhĩ 。 雖tuy 知tri 定định 慧tuệ 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 安an 心tâm 二nhị 法pháp 。 以dĩ 幻huyễn 化hóa 之chi 慧tuệ 。 遍biến 破phá 四tứ 見kiến 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 及cập 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 知tri 幻huyễn 化hóa 中trung 苦khổ 集tập 名danh 為vi 塞tắc 。 知tri 幻huyễn 化hóa 中trung 道đạo 滅diệt 名danh 為vi 通thông 。 以dĩ 不bất 可khả 得đắc 。 心tâm 修tu 三tam 十thập 七thất 品phẩm 。 以dĩ 無vô 所sở 治trị 學học 諸chư 對đối 治trị 。 識thức 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 。 乃nãi 至chí 佛Phật 地Địa 。 幻huyễn 化hóa 之chi 慧tuệ 。 不bất 為vi 外ngoại 魔ma 所sở 動động 。 內nội 障chướng 所sở 退thoái 。 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 。 而nhi 般Bát 若Nhã 生sanh 。 亦diệc 不bất 愛ái 著trước 。 即tức 得đắc 入nhập 真chân 。 若nhược 智trí 若nhược 斷đoạn 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 比tỉ 前tiền 為vi 巧xảo 。 準chuẩn 作tác 可khả 知tri 。 不bất 復phục 委ủy 記ký 。 餘dư 三tam 門môn 十thập 意ý 。 大đại 同đồng 小tiểu 異dị 。 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 。 亦diệc 不bất 煩phiền 記ký 文văn 也dã 。

次thứ 。 明minh 別biệt 教giáo 有hữu 門môn 觀quán 。 即tức 為vi 十thập 意ý (# 云vân 云vân )# 。

一nhất 。 觀quán 境cảnh 者giả 。 超siêu 出xuất 凡phàm 夫phu 四tứ 見kiến 四tứ 門môn 外ngoại 。 亦diệc 非phi 二Nhị 乘Thừa 四tứ 門môn 法pháp 。 亦diệc 非phi 通thông 教giáo 四tứ 門môn 法pháp 。 諸chư 四tứ 門môn 法pháp 為vi 境cảnh 。 不bất 名danh 實thật 相tướng 。 非phi 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 乃nãi 名danh 為vi 妙diệu 有hữu 。 有hữu 真chân 實thật 法pháp 。 如như 此thử 妙diệu 有hữu 為vi 一nhất 切thiết 法pháp 而nhi 作tác 依y 持trì 。 從tùng 是thị 妙diệu 有hữu 出xuất 生sanh 諸chư 法pháp 。 是thị 為vi 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 也dã 。

二nhị 。 明minh 發phát 心tâm 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 深thâm 觀quán 實thật 相tướng 妙diệu 有hữu 。 不bất 為vi 生sanh 死tử 所sở 遷thiên 。 金kim 藏tạng 草thảo 穢uế 。 額ngạch 珠châu 鬪đấu 沒một 。 貧bần 窮cùng 孤cô 露lộ 。 甚thậm 可khả 愍mẫn 傷thương 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 此thử 起khởi 大đại 慈từ 悲bi 。 四Tứ 弘Hoằng 誓Thệ 願Nguyện 。 《# 思tư 益ích 》# 有hữu 三tam 十thập 二nhị 大đại 悲bi 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

不bất 為vi 一nhất 人nhân 。 一nhất 國quốc 。 一nhất 界giới 微vi 塵trần 人nhân 。 乃nãi 為vi 法Pháp 界Giới 眾chúng 生sanh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

如như 是thị 發phát 心tâm 。 有hữu 大đại 勢thế 力lực 。 如như 師sư 子tử 吼hống 。 既ký 發phát 心tâm 已dĩ 。 安an 心tâm 進tiến 行hành 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 種chủng 種chủng 定định 慧tuệ 。 如như 是thị 時thời 中trung 。 宜nghi 應ưng 修tu 如như 是thị 定định 。 如như 是thị 時thời 中trung 。 宜nghi 應ưng 修tu 如như 是thị 慧tuệ 。 定định 愛ái 慧tuệ 策sách 。 安an 心tâm 修tu 道Đạo 。 依y 止chỉ 二nhị 法pháp 。 不bất 餘dư 依y 止chỉ 。 是thị 為vi 安an 心tâm 法pháp 也dã 。 還hoàn 以dĩ 妙diệu 有hữu 之chi 慧tuệ 。 遍biến 破phá 生sanh 死tử 。 一nhất 切thiết 諸chư 見kiến 。 六lục 十thập 二nhị 等đẳng 。 功công 德đức 黑hắc 闇ám 。 皆giai 悉tất 不bất 受thọ 。 遍biến 破phá 涅Niết 槃Bàn 。 沈trầm 空không 取thủ 證chứng 。 猶do 如như 大đại 樹thụ 。 不bất 宿túc 怨oán 鳥điểu 。 於ư 一nhất 一nhất 法pháp 中trung 。 明minh 識thức 通thông 塞tắc 。 如như 雪Tuyết 山Sơn 中trung 。 備bị 有hữu 毒độc 草thảo 。 亦diệc 有hữu 藥dược 王vương 。

菩Bồ 薩Tát 須tu 知tri 。 如như 此thử 心tâm 起khởi 。 即tức 是thị 六lục 道đạo 苦khổ 集tập 。 名danh 為vi 塞tắc 。 如như 是thị 心tâm 起khởi 。 即tức 是thị 二Nhị 乘Thừa 道đạo 滅diệt 。 名danh 為vi 通thông 。 又hựu 如như 是thị 心tâm 起khởi 是thị 二Nhị 乘Thừa 苦khổ 集tập 。 名danh 為vi 塞tắc 。 如như 是thị 心tâm 起khởi 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 滅diệt 。 名danh 為vi 通thông 。 如như 是thị 心tâm 起khởi 。 名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 苦khổ 集tập 。 如như 是thị 心tâm 起khởi 。 名danh 佛Phật 道Đạo 滅diệt 。 於ư 苦khổ 集tập 中trung 。 能năng 知tri 非phi 道đạo 。 通thông 達đạt 佛Phật 道Đạo 。 能năng 知tri 佛Phật 道Đạo 。 起khởi 於ư 壅ủng 塞tắc 。 了liễu 了liễu 無vô 滯trệ 。 是thị 為vi 識thức 通thông 塞tắc 。

善thiện 修tu 道Đạo 品phẩm 者giả 。 夫phu 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 寶bảo 炬cự 陀đà 羅la 尼ni 。 破phá 倒đảo 念niệm 處xứ 。 勤cần 行hành 定định 心tâm 。 五ngũ 善thiện 根căn 生sanh 。 能năng 排bài 五ngũ 惡ác 。 定định 慧tuệ 調điều 適thích 。 安an 隱ẩn 道đạo 中trung 行hành 。 離ly 十thập 相tương/tướng 故cố 名danh 空không 三tam 昧muội 。 亦diệc 不bất 見kiến 空không 相tướng 。 名danh 無vô 相tướng 三tam 昧muội 。 不bất 作tác 願nguyện 求cầu 。 名danh 無Vô 作Tác 三Tam 昧Muội 。 是thị 行hành 道Đạo 法pháp 。 近cận 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 若nhược 修tu 諸chư 法pháp 對đối 治trị 之chi 門môn 。 所sở 謂vị 常thường 無vô 常thường 。 恆hằng 非phi 恆hằng 。 安an 非phi 安an 。 為vi 無vô 為vi 。 斷đoạn 不bất 斷đoạn 。 涅Niết 槃Bàn 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 增tăng 上thượng 非phi 增tăng 上thượng 。 常thường 樂nhạo 觀quán 察sát 。 諸chư 對đối 治trị 門môn 。 助trợ 開khai 實thật 相tướng 也dã 。

從tùng 初sơ 十thập 信tín 。 十thập 住trụ 。 十thập 行hành 。 十thập 迴hồi 向hướng 。 十Thập 地Địa 。 等đẳng 覺giác 。 妙diệu 覺giác 。 聖thánh 位vị 深thâm 淺thiển 悉tất 知tri 無vô 謬mậu 。 終chung 不bất 謂vị 我ngã 叨# 極cực 上thượng 位vị 。 內nội 忍nhẫn 善thiện 惡ác 兩lưỡng 覺giác 。 違vi 從tùng 二nhị 賊tặc 。 外ngoại 忍nhẫn 八bát 風phong 。 以dĩ 忍nhẫn 力lực 故cố 。 不bất 為vi 傾khuynh 動động 。 設thiết 證chứng 相tương 似tự 之chi 法pháp 。 法pháp 愛ái 不bất 起khởi 。 不bất 墮đọa 菩Bồ 薩Tát 。 頂đảnh 生sanh 名danh 法pháp 愛ái 。 無vô 是thị 愛ái 故cố 。 即tức 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 破phá 無vô 明minh 穢uế 草thảo 。 顯hiển 出xuất 妙diệu 有hữu 金kim 藏tạng 。 得đắc 見kiến 佛Phật 性tánh 。 入nhập 於ư 實thật 相tướng 。 是thị 為vi 有hữu 門môn 修tu 入nhập 實thật 觀quán 也dã 。

餘dư 空không 門môn 。 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 門môn 。 非phi 空không 非phi 有hữu 門môn 。 入nhập 實thật 之chi 觀quán 。 例lệ 亦diệc 為vi 十thập 。 諸chư 門môn 方phương 便tiện 。 雖tuy 各các 不bất 同đồng 。 俱câu 會hội 圓viên 真chân 。 理lý 無vô 差sai 二nhị 。 三tam 門môn 觀quán 法pháp 。 準chuẩn 有hữu 可khả 知tri 。 不bất 復phục 委ủy 記ký (# 云vân 云vân )# 。

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 玄Huyền 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 八bát 下hạ