妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 玄Huyền 義Nghĩa
Quyển 2
隋Tùy 智Trí 顗 說Thuyết

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 玄Huyền 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 二nhị 上thượng

天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 說thuyết

四tứ 。 正chánh 論luận 今kim 意ý 。 為vi 二nhị 。

先tiên 。 略lược 用dụng 彼bỉ 名danh 顯hiển 於ư 妙diệu 義nghĩa 。 因nhân 具cụ 三tam 義nghĩa 者giả 。 一nhất 法Pháp 界Giới 具cụ 九cửu 法Pháp 界Giới 。 名danh 體thể 廣quảng 。 九cửu 法Pháp 界Giới 即tức 佛Phật 法Pháp 界giới 。 名danh 位vị 高cao 。 十thập 法Pháp 界Giới 即tức 空không 。 即tức 假giả 。 即tức 中trung 。 名danh 用dụng 長trường/trưởng 。 即tức 一nhất 而nhi 論luận 三tam 。 即tức 三tam 而nhi 論luận 一nhất 。 非phi 各các 異dị 。 亦diệc 非phi 橫hoạnh/hoành 。 亦diệc 非phi 一nhất 。 故cố 稱xưng 妙diệu 也dã 。 果quả 體thể 具cụ 三tam 義nghĩa 者giả 。 體thể 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 名danh 體thể 廣quảng 。 久cửu 已dĩ 成thành 佛Phật 。 久cửu 遠viễn 久cửu 遠viễn 。 名danh 位vị 高cao 。 從tùng 本bổn 垂thùy 迹tích 。 過quá 。 現hiện 。 未vị 來lai 三tam 世thế 益ích 物vật 。 名danh 用dụng 長trường/trưởng 。 是thị 為vi 因nhân 果quả 六lục 義nghĩa 。 異dị 於ư 餘dư 經kinh 。 是thị 故cố 稱xưng 妙diệu 。

又hựu 乳nhũ 經kinh 一nhất 種chủng 因nhân 果quả 廣quảng 。 高cao 。 長trường/trưởng 。 一nhất 種chủng 因nhân 果quả 狹hiệp 。 下hạ 。 短đoản 。 則tắc 一nhất 麁thô 一nhất 妙diệu (# 云vân 云vân )# 。 酪lạc 經kinh 唯duy 一nhất 種chủng 因nhân 果quả 狹hiệp 。 下hạ 。 短đoản 。 但đãn 麁thô 無vô 妙diệu 。 生sanh 蘇tô 經kinh 三tam 種chủng 因nhân 果quả 狹hiệp 。 下hạ 。 短đoản 。 一nhất 種chủng 因nhân 果quả 廣quảng 。 高cao 。 長trường/trưởng 。 則tắc 三tam 麁thô 一nhất 妙diệu 。 熟thục 蘇tô 經kinh 二nhị 種chủng 因nhân 果quả 狹hiệp 。 下hạ 。 短đoản 。 一nhất 種chủng 因nhân 果quả 廣quảng 。 高cao 。 長trường/trưởng 。 則tắc 二nhị 麁thô 一nhất 妙diệu 。 醍đề 醐hồ 經kinh 一nhất 種chủng 因nhân 果quả 廣quảng 。 高cao 。 長trường/trưởng 。 但đãn 妙diệu 無vô 麁thô 。 又hựu 醍đề 醐hồ 經kinh 妙diệu 因nhân 。 妙diệu 果Quả 。 與dữ 諸chư 經kinh 妙diệu 因nhân 。 妙diệu 果Quả 不bất 異dị 。 故cố 稱xưng 為vi 妙diệu 也dã 。

復phục 次thứ 觀quán 心tâm 釋thích 。 若nhược 觀quán 己kỷ 心tâm 不bất 具cụ 眾chúng 生sanh 心tâm 。 佛Phật 心tâm 者giả 。 是thị 體thể 狹hiệp 。 具cụ 者giả 是thị 體thể 廣quảng 。 若nhược 己kỷ 心tâm 不bất 等đẳng 佛Phật 心tâm 是thị 位vị 下hạ 。 若nhược 等đẳng 佛Phật 心tâm 是thị 位vị 高cao 。 若nhược 己kỷ 心tâm 。 眾chúng 生sanh 心tâm 。 佛Phật 心tâm 。 不bất 即tức 空không 。 即tức 假giả 。 即tức 中trung 者giả 。 是thị 用dụng 短đoản 。 即tức 空không 。 即tức 假giả 。 即tức 中trung 者giả 。 是thị 用dụng 長trường/trưởng 。

復phục 次thứ 。 於ư 一nhất 法Pháp 界Giới 通thông 達đạt 十thập 法Pháp 界Giới 六lục 即tức 位vị 者giả 。 亦diệc 是thị 體thể 廣quảng 。 亦diệc 是thị 位vị 高cao 。 亦diệc 是thị 用dụng 長trường/trưởng 。 初sơ 約ước 十thập 法Pháp 界Giới 。 是thị 顯hiển 理lý 一nhất 。 次thứ 約ước 五ngũ 味vị 。 是thị 約ước 教giáo 一nhất 。 次thứ 約ước 觀quán 心tâm 。 是thị 約ước 行hành 一nhất 。 次thứ 約ước 六lục 即tức 。 是thị 約ước 人nhân 一nhất 。 略lược 示thị 妙diệu 義nghĩa 竟cánh 。

廣quảng 說thuyết 者giả 。

先tiên 法pháp 。 次thứ 妙diệu 。 南nam 岳nhạc 師sư 舉cử 三tam 種chủng 。 謂vị 眾chúng 生sanh 法pháp 。 佛Phật 法Pháp 。 心tâm 法pháp 。 如như 經kinh 。

為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。

若nhược 眾chúng 生sanh 無vô 佛Phật 知tri 見kiến 。 何hà 所sở 論luận 開khai 。 當đương 知tri 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 蘊uẩn 在tại 眾chúng 生sanh 也dã 。 又hựu 經kinh 。

但đãn 以dĩ 父phụ 母mẫu 所sở 生sanh 眼nhãn

即tức 肉nhục 眼nhãn 。

徹triệt 見kiến 內nội 外ngoại 彌Di 樓Lâu 山Sơn

即tức 天thiên 眼nhãn 。 洞đỗng 見kiến 諸chư 色sắc 。 而nhi 無vô 染nhiễm 著trước 。 即tức 慧tuệ 眼nhãn 。 見kiến 色sắc 無vô 錯thác 謬mậu 即tức 法Pháp 眼nhãn 。 雖tuy 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 。 而nhi 其kỳ 眼nhãn 根căn 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 此thử 一nhất 眼nhãn 具cụ 諸chư 眼nhãn 用dụng 。 即tức 佛Phật 眼nhãn 。 此thử 是thị 今kim 經kinh 明minh 眾chúng 生sanh 法pháp 妙diệu 之chi 文văn 也dã 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

學học 大Đại 乘Thừa 者giả 。 雖tuy 有hữu 肉nhục 眼nhãn 。 名danh 為vi 佛Phật 眼nhãn 。 耳nhĩ 鼻tị 五ngũ 根căn 。 例lệ 亦diệc 如như 是thị 。

《# 殃ương 掘quật 》# 云vân 。

所sở 謂vị 彼bỉ 眼nhãn 根căn 。 於ư 諸chư 如Như 來Lai 常thường 。 具cụ 足túc 無vô 減giảm 修tu 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 見kiến 。

乃nãi 至chí 意ý 根căn 亦diệc 如như 是thị 。 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

六lục 自tự 在tại 王vương 。 性tánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。

又hựu 云vân 。

一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 眼nhãn 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

眼nhãn 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 有hữu 趣thú 。 有hữu 非phi 趣thú 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 意ý 。 亦diệc 如như 是thị 。 此thử 即tức 諸chư 經kinh 明minh 眾chúng 生sanh 法pháp 妙diệu 也dã 。

佛Phật 法Pháp 妙diệu 者giả 。 如như 經kinh 。

止chỉ 止chỉ 不bất 須tu 說thuyết 。 我ngã 法Pháp 妙diệu 難nan 思tư 。

佛Phật 法Pháp 不bất 出xuất 權quyền 。 實thật 。

是thị 法Pháp 甚thậm 深thâm 妙diệu 。 難nan 見kiến 難nan 可khả 了liễu 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 類loại 。 無vô 能năng 知tri 佛Phật 者giả 。

即tức 實thật 智trí 妙diệu 也dã 。

及cập 佛Phật 諸chư 餘dư 法Pháp 。 亦diệc 無vô 能năng 測trắc 者giả 。

即tức 佛Phật 權quyền 智trí 妙diệu 也dã 。 如như 是thị 二nhị 法Pháp 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 是thị 名danh 佛Phật 法Pháp 妙diệu 。

心tâm 法pháp 妙diệu 者giả 。 如như 〈# 安an 樂lạc 行hành 〉# 中trung 。 修tu 攝nhiếp 其kỳ 心tâm 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 動động 不bất 退thoái 。 又hựu 一nhất 念niệm 隨tùy 喜hỷ 等đẳng 。 《# 普phổ 賢hiền 觀quán 》# 云vân 。

我ngã 心tâm 自tự 空không 。 罪tội 福phước 無vô 主chủ 。

觀quán 心tâm 無vô 心tâm 。 法pháp 不bất 住trụ 法pháp 。

又hựu

心tâm 純thuần 是thị 法Pháp

《# 淨tịnh 名danh 》# 云vân 。

觀quán 身thân 實thật 相tướng 。 觀quán 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 當đương 於ư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 中trung 求cầu 。

《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

心tâm 。 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 。

破phá 心tâm 微vi 塵trần 。 出xuất 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 。

是thị 名danh 心tâm 法pháp 妙diệu 也dã 。

△# 今kim 依y 三tam 法pháp 。 更cánh 廣quảng 分phân 別biệt 。 若nhược 廣quảng 眾chúng 生sanh 法pháp 。 一nhất 往vãng 通thông 論luận 諸chư 因nhân 果quả 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 若nhược 廣quảng 佛Phật 法Pháp 。 此thử 則tắc 據cứ 果quả 。 若nhược 廣quảng 心tâm 法pháp 。 此thử 則tắc 據cứ 因nhân 。

眾chúng 生sanh 法pháp 為vi 二nhị 。

先tiên 列liệt 法pháp 數số 。 次thứ 解giải 法pháp 相tướng 。 數số 者giả 。 經kinh 論luận 或hoặc 明minh 一nhất 法pháp 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 謂vị 心tâm 是thị 。

三tam 界giới 無vô 別biệt 法pháp 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 作tác 。 或hoặc 明minh 二nhị 法pháp 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 名danh 。 色sắc 。

一nhất 切thiết 世thế 間gian 中trung 。 但đãn 有hữu 名danh 與dữ 色sắc 。 或hoặc 明minh 三tam 法pháp 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。

謂vị 命mạng 。 識thức 。 煖noãn 。 如như 是thị 等đẳng 增tăng 數số 。 乃nãi 至chí 百bách 千thiên 。 今kim 經kinh 用dụng 十thập 法pháp 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。

所sở 謂vị 諸chư 法pháp 。

如như 是thị 相tương/tướng 。 如như 是thị 性tánh 。 如như 是thị 體thể 。 如như 是thị 力lực 。 如như 是thị 作tác 。 如như 是thị 因nhân 。 如như 是thị 緣duyên 。 如như 是thị 果quả 。 如như 是thị 報báo 。 如như 是thị 本bổn 末mạt 究cứu 竟cánh 等đẳng 。

南nam 岳nhạc 師sư 讀đọc 此thử 文văn 皆giai 云vân 如như 。 故cố 呼hô 為vi 十thập 如như 也dã 。

天thiên 台thai 師sư 云vân 。

依y 義nghĩa 讀đọc 文văn 。 凡phàm 有hữu 三tam 轉chuyển 。 一nhất 云vân 。

是thị 相tương/tướng 如như 。 是thị 性tánh 如như 。 乃nãi 至chí 是thị 報báo 如như 。 二nhị 云vân 。

如như 是thị 相tương/tướng 。 如như 是thị 性tánh 。 乃nãi 至chí 如như 是thị 報báo 。 三tam 云vân 。

相tương/tướng 如như 是thị 。 性tánh 如như 是thị 。 乃nãi 至chí 報báo 如như 是thị 。 若nhược 皆giai 稱xưng 如như 者giả 。 如như 名danh 不bất 異dị 。 即tức 空không 義nghĩa 也dã 。 若nhược 作tác 如như 是thị 相tương/tướng 。 如như 是thị 性tánh 者giả 。 點điểm 空không 相tướng 性tánh 。 名danh 字tự 施thi 設thiết 。 邐lệ 迤dĩ 不bất 同đồng 。 即tức 假giả 義nghĩa 也dã 。 若nhược 作tác 相tương/tướng 如như 是thị 者giả 。 如như 於ư 中trung 道đạo 實thật 相tướng 之chi 是thị 。 即tức 中trung 義nghĩa 也dã 。

分phân 別biệt 令linh 易dị 解giải 故cố 。 明minh 空không 。 假giả 。 中trung 。 得đắc 意ý 為vi 言ngôn 。 空không 即tức 假giả 。 中trung 。 約ước 如như 明minh 空không 。 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 。 點điểm 如như 明minh 相tướng 。 一nhất 假giả 一nhất 切thiết 假giả 。 就tựu 是thị 論luận 中trung 。 一nhất 中trung 一nhất 切thiết 中trung 。 非phi 一nhất 二nhị 三tam 而nhi 一nhất 二nhị 三tam 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 名danh 為vi 實thật 相tướng 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 究cứu 竟cánh 此thử 法pháp 。 是thị 十thập 法pháp 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 若nhược 依y 義nghĩa 便tiện 。 作tác 三tam 意ý 分phân 別biệt 。 若nhược 依y 讀đọc 便tiện 。 當đương 依y 偈kệ 文văn 云vân 。

如như 是thị 大đại 果quả 報báo 。 種chủng 種chủng 性tánh 相tướng 義nghĩa 。

(# 云vân 云vân )# 。

次thứ 判phán 權quyền 實thật 者giả 。 光quang 宅trạch 以dĩ 前tiền 五ngũ 如như 是thị 為vi 權quyền 。 屬thuộc 凡phàm 夫phu 。 次thứ 四tứ 如như 是thị 為vi 實thật 。 屬thuộc 聖thánh 人nhân 。 後hậu 一nhất 如như 是thị 。 總tổng 結kết 權quyền 實thật 。 引dẫn 偈kệ 證chứng 云vân 。

如như 是thị 大đại 果quả 報báo

大đại 故cố 知tri 是thị 實thật 。

種chủng 種chủng 性tánh 相tướng

故cố 知tri 是thị 權quyền 。 今kim 恐khủng 不bất 爾nhĩ 。 大đại 義nghĩa 有hữu 三tam 。

大đại 。 多đa 。 勝thắng 。 若nhược 取thủ 大đại 為vi 實thật 者giả 。 亦diệc 應ưng 取thủ 多đa 取thủ 勝thắng 。 種chủng 種chủng 之chi 名danh 。 豈khởi 非phi 多đa 義nghĩa 。 若nhược 言ngôn 權quyền 屬thuộc 凡phàm 夫phu 。 凡phàm 夫phu 何hà 意ý 無vô 實thật 。 若nhược 實thật 屬thuộc 聖thánh 人nhân 。 聖thánh 人nhân 何hà 意ý 無vô 權quyền 。 如như 此thử 抑ức 沒một 。 義nghĩa 不bất 可khả 依y 。 又hựu 北bắc 地địa 師sư 以dĩ 前tiền 五ngũ 為vi 權quyền 。 後hậu 五ngũ 為vi 實thật 。 此thử 皆giai 人nhân 情tình 耳nhĩ 。

今kim 明minh 權quyền 實thật 者giả 。 以dĩ 十thập 如như 是thị 約ước 十thập 法Pháp 界Giới 。 謂vị 六lục 道đạo 。 四tứ 聖thánh 也dã 。 皆giai 稱xưng 法Pháp 界Giới 者giả 。 其kỳ 意ý 有hữu 三tam 。

十thập 數số 皆giai 依y 法Pháp 界Giới 。 法Pháp 界Giới 外ngoại 更cánh 無vô 復phục 法pháp 。 能năng 。 所sở 合hợp 稱xưng 。 故cố 言ngôn 十thập 法Pháp 界Giới 也dã 。 二nhị 。 此thử 十thập 種chủng 法pháp 。 分phân 齊tề 不bất 同đồng 。 因nhân 果quả 隔cách 別biệt 。 凡phàm 聖thánh 有hữu 異dị 。 故cố 加gia 之chi 以dĩ 界giới 也dã 。 三tam 。 此thử 十thập 皆giai 即tức 法Pháp 界Giới 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 地địa 獄ngục 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。 當đương 體thể 即tức 理lý 。 更cánh 無vô 所sở 依y 。 故cố 名danh 法Pháp 界Giới 。 乃nãi 至chí 佛Phật 法Pháp 界giới 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

若nhược 十thập 數số 依y 法Pháp 界Giới 者giả 。 能năng 依y 從tùng 所sở 依y 。 即tức 入nhập 空không 界giới 也dã 。 十thập 界giới 界giới 隔cách 者giả 。 即tức 假giả 界giới 也dã 。 十thập 數số 皆giai 法Pháp 界Giới 者giả 。 即tức 中trung 界giới 也dã 。 欲dục 令linh 易dị 解giải 。 如như 此thử 分phân 別biệt 。 得đắc 意ý 為vi 言ngôn 。 空không 即tức 假giả 。 中trung 。 無vô 一nhất 二nhị 三tam 。 如như 前tiền (# 云vân 云vân )# 。

此thử 一nhất 法Pháp 界Giới 具cụ 十thập 如như 是thị 。 十thập 法Pháp 界Giới 具cụ 百bách 如như 是thị 。 又hựu 一nhất 法Pháp 界Giới 具cụ 九cửu 法Pháp 界Giới 。 則tắc 有hữu 百bách 法Pháp 界Giới 。 千thiên 如như 是thị 。 束thúc 為vi 五ngũ 差sai 。

一nhất 。 惡ác 。 二nhị 。 善thiện 。 三tam 。 二Nhị 乘Thừa 。 四tứ 。 菩Bồ 薩Tát 。 五ngũ 。 佛Phật 。 判phán 為vi 二nhị 法pháp 。

前tiền 四tứ 是thị 權quyền 法pháp 。 後hậu 一nhất 是thị 實thật 法pháp 。 細tế 論luận 各các 具cụ 權quyền 實thật 。 且thả 依y 兩lưỡng 義nghĩa 。

然nhiên 此thử 權quyền 實thật 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 乃nãi 是thị 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 二nhị 智trí 之chi 境cảnh 。 以dĩ 此thử 為vi 境cảnh 。 何hà 法pháp 不bất 收thu 。 此thử 境cảnh 發phát 智trí 。 何hà 智trí 不bất 發phát 。 故cố 文văn 云vân 。

諸chư 法pháp

諸chư 法pháp 者giả 。 是thị 所sở 照chiếu 境cảnh 廣quảng 也dã 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 者giả 。 明minh 能năng 照chiếu 智trí 深thâm 。 窮cùng 邊biên 盡tận 底để 也dã 。 其kỳ 智trí 慧tuệ 門môn 。 難nan 解giải 難nan 入nhập 者giả 。 歎thán 境cảnh 妙diệu 也dã 。 我ngã 所sở 得đắc 智trí 慧tuệ 。 微vi 妙diệu 最tối 第đệ 一nhất 者giả 。 歎thán 智trí 與dữ 境cảnh 相tướng 稱xưng 也dã 。 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 長trường/trưởng 行hành 。 略lược 說thuyết 此thử 法Pháp 。 後hậu 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 廣quảng 說thuyết 此thử 法pháp 。 火hỏa 宅trạch 。 譬thí 喻dụ 此thử 法pháp 。 信tín 解giải 。 領lãnh 解giải 此thử 法pháp 。 長trưởng 者giả 。 付phó 子tử 此thử 法pháp 。 藥dược 草thảo 。 述thuật 成thành 此thử 法pháp 。 化hóa 城thành 。 引dẫn 入nhập 此thử 法pháp 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 秖kỳ 名danh 十thập 如như 權quyền 實thật 法pháp 耳nhĩ 。 如Như 來Lai 洞đỗng 達đạt 。 究cứu 十thập 法pháp 底để 。 盡tận 十thập 法pháp 邊biên 。 明minh 識thức 眾chúng 生sanh 。

種chủng 。 非phi 種chủng 。 芽nha 。 未vị 芽nha 。 熟thục 。 不bất 熟thục 。 可khả 度độ 脫thoát 。 不bất 可khả 度độ 脫thoát 。 如như 實thật 知tri 之chi 。 無vô 有hữu 錯thác 謬mậu 。 殃ương 掘quật 摩ma 羅la 雖tuy 是thị 惡ác 人nhân 。 實thật 相tướng 性tánh 熟thục 。 即tức 時thời 得đắc 度độ 。 四tứ 禪thiền 比Bỉ 丘Khâu 雖tuy 是thị 善thiện 人nhân 。 惡ác 性tánh 相tướng 熟thục 。 即tức 不bất 堪kham 度độ 。 當đương 知tri 。 眾chúng 生sanh 之chi 法pháp 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 雖tuy 實thật 而nhi 權quyền 。 雖tuy 權quyền 而nhi 實thật 。 實thật 。 權quyền 相tương/tướng 即tức 。 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 不bất 可khả 以dĩ 牛ngưu 。 羊dương 眼nhãn 觀quan 視thị 眾chúng 生sanh 。 不bất 可khả 以dĩ 凡phàm 。 夫phu 心tâm 評bình 量lượng 眾chúng 生sanh 。 智trí 如như 如Như 來Lai 。 乃nãi 能năng 評bình 量lượng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 眾chúng 生sanh 法pháp 妙diệu 故cố 。

次thứ 解giải 十thập 如như 是thị 法pháp 。 初sơ 。 通thông 解giải 。 後hậu 。 別biệt 解giải 。

通thông 解giải 者giả 。 相tương/tướng 以dĩ 據cứ 外ngoại 。 覽lãm 而nhi 可khả 別biệt 。 名danh 為vi 相tương/tướng 。 性tánh 以dĩ 據cứ 內nội 。 自tự 分phần/phân 不bất 改cải 。 名danh 為vi 性tánh 。 主chủ 質chất 名danh 為vi 體thể 。 功công 能năng 為vi 力lực 。 構# 造tạo 為vi 作tác 。 習tập 因nhân 為vi 因nhân 。 助trợ 因nhân 為vi 緣duyên 。 習tập 果quả 為vi 果quả 。 報báo 果quả 為vi 報báo 。 初sơ 相tương/tướng 為vi 本bổn 。 後hậu 報báo 為vi 末mạt 。 所sở 歸quy 趣thú 處xứ 。 為vi 究cứu 竟cánh 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 作tác 如như 義nghĩa 。 初sơ 後hậu 皆giai 空không 為vi 等đẳng 。 若nhược 作tác 性tánh 相tướng 義nghĩa 。 初sơ 後hậu 相tương/tướng 在tại 為vi 等đẳng 。 若nhược 作tác 中trung 義nghĩa 。 初sơ 後hậu 皆giai 實thật 相tướng 為vi 等đẳng 。 今kim 不bất 依y 此thử 等đẳng 三tam 法pháp 具cụ 足túc 。 為vi 究cứu 竟cánh 等đẳng 。 夫phu 究cứu 竟cánh 者giả 。 中trung 乃nãi 究cứu 竟cánh 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 為vi 等đẳng 也dã 。

次thứ 別biệt 解giải 者giả 。 取thủ 氣khí 類loại 相tương 似tự 。 合hợp 為vi 四tứ 番phiên 。 初sơ 四tứ 趣thú 。 次thứ 人nhân 天thiên 。 次thứ 二Nhị 乘Thừa 。 次thứ 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 也dã 。

初sơ 明minh 四tứ 趣thú 十thập 法pháp 。

如như 是thị 相tướng 者giả 。 即tức 是thị 惡ác 相tướng 。 表biểu 墮đọa 不bất 如như 意ý 處xứ 。 譬thí 人nhân 未vị 禍họa 。 否phủ/bĩ 色sắc 已dĩ 彰chương 。 相tướng 師sư 覽lãm 別biệt 。 能năng 記ký 凶hung 衰suy 。 惡ác 相tướng 若nhược 起khởi 。 遠viễn 表biểu 泥nê 黎lê 。 凡phàm 夫phu 不bất 知tri 。 二Nhị 乘Thừa 髣phảng 髴phất 知tri 。 菩Bồ 薩Tát 知tri 不bất 深thâm 。 佛Phật 知tri 盡tận 邊biên 。 如như 善thiện 相tướng 師sư 。 洞đỗng 見kiến 始thỉ 終chung 。 故cố 言ngôn 如như 是thị 相tương/tướng 也dã 。

如như 是thị 性tánh 者giả 。 黑hắc 自tự 分phần/phân 性tánh 也dã 。 純thuần 習tập 黑hắc 惡ác 。 難nan 可khả 改cải 變biến 。 如như 木mộc 有hữu 火hỏa 。 遇ngộ 緣duyên 即tức 發phát 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

有hữu 漏lậu 之chi 法pháp 。 以dĩ 有hữu 生sanh 性tánh 。 故cố 生sanh 能năng 生sanh 之chi 。

此thử 惡ác 有hữu 四tứ 趣thú 生sanh 性tánh 。 故cố 緣duyên 能năng 發phát 之chi 。 若nhược 泥nê 木mộc 像tượng 。 雖tuy 有hữu 外ngoại 相tướng 。 內nội 無vô 生sanh 性tánh 。 生sanh 不bất 能năng 生sanh 。 惡ác 性tánh 不bất 爾nhĩ 。 故cố 言ngôn 如như 是thị 性tánh 。

如như 是thị 體thể 者giả 。 攬lãm 彼bỉ 摧tồi 折chiết 。 麁thô 惡ác 色sắc 。 心tâm 。 以dĩ 為vi 體thể 質chất 也dã 。

復phục 次thứ 。 此thử 世thế 先tiên 已dĩ 摧tồi 心tâm 。 來lai 世thế 摧tồi 色sắc 。 又hựu 此thử 世thế 華hoa 報báo 。 亦diệc 摧tồi 色sắc 。 心tâm 。 來lai 世thế 果quả 報báo 亦diệc 摧tồi 色sắc 。 心tâm 。 故cố 以dĩ 被bị 摧tồi 色sắc 。 心tâm 為vi 體thể 也dã 。

如như 是thị 力lực 者giả 。 惡ác 功công 用dụng 也dã 。 譬thí 如như 片phiến 物vật 。 雖tuy 未vị 被bị 用dụng 。 指chỉ 擬nghĩ 所sở 任nhậm 。 言ngôn 其kỳ 有hữu 用dụng 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

作tác 舍xá 取thủ 木mộc 。 不bất 取thủ 縷lũ 線tuyến 。 作tác 布bố 取thủ 縷lũ 。 不bất 取thủ 泥nê 木mộc 。

地địa 獄ngục 有hữu 登đăng 刀đao 上thượng 劍kiếm 之chi 用dụng 。 餓ngạ 鬼quỷ 吞thôn 銅đồng 。 噉đạm 鐵thiết 之chi 用dụng 。 畜súc 生sanh 強cường 者giả 伏phục 弱nhược 。 魚ngư 鱗lân 相tương 咀trớ 。 牽khiên 車xa 挽vãn 重trọng/trùng 。 皆giai 是thị 惡ác 力lực 用dụng 也dã 。

如như 是thị 作tác 者giả 。 構# 造tạo 經kinh 營doanh 。 運vận 動động 三tam 業nghiệp 。 建kiến 創sáng/sang 諸chư 惡ác 。 名danh 之chi 為vi 作tác 。 《# 大đại 經kinh 》# 第đệ 八bát 云vân 。

譬thí 如như 世thế 間gian 。 為vi 惡ác 行hành 者giả 。 名danh 為vi 半bán 人nhân 。

既ký 行hành 惡ác 行hành 。 名danh 地địa 獄ngục 作tác 也dã 。

如như 是thị 因nhân 者giả 。 惡ác 習tập 因nhân 也dã 。 自tự 種chủng 相tương 生sanh 。 習tập 續tục 不bất 斷đoạn 。 以dĩ 習tập 發phát 故cố 。 為vi 惡ác 易dị 成thành 。 故cố 名danh 如như 是thị 因nhân 。

如như 是thị 緣duyên 者giả 。 緣duyên 助trợ 也dã 。 所sở 謂vị 諸chư 惡ác 我ngã 。 我ngã 所sở 。 所sở 有hữu 具cụ 度độ 。 皆giai 能năng 助trợ 成thành 習tập 業nghiệp 。 如như 水thủy 能năng 潤nhuận 種chủng 。 故cố 用dụng 報báo 因nhân 為vi 緣duyên 也dã 。

如như 是thị 果quả 者giả 。 習tập 果quả 也dã 。 如như 多đa 欲dục 人nhân 。 受thọ 地địa 獄ngục 身thân 。 見kiến 苦khổ 具cụ 。 謂vị 為vi 欲dục 境cảnh 。 便tiện 起khởi 染nhiễm 愛ái 。 謂vị 此thử 為vi 習tập 果quả 也dã 。

如như 是thị 報báo 者giả 。 報báo 果quả 也dã 。 如như 多đa 欲dục 人nhân 。 在tại 地địa 獄ngục 中trung 。 趣thú 欲dục 境cảnh 時thời 。 即tức 受thọ 銅đồng 柱trụ 鐵thiết 床sàng 之chi 苦khổ 。 故cố 名danh 如như 是thị 報báo 也dã 。

本bổn 末mạt 究cứu 竟cánh 等đẳng 者giả 。 即tức 有hữu 三tam 義nghĩa 。

本bổn 空không 。 末mạt 亦diệc 空không 。 故cố 言ngôn 等đẳng 。 又hựu 惡ác 果quả 報báo 。 在tại 本bổn 相tương/tướng 性tánh 中trung 。 此thử 末mạt 與dữ 本bổn 等đẳng 。 本bổn 相tương/tướng 性tánh 。 在tại 惡ác 果quả 報báo 中trung 。 此thử 本bổn 與dữ 末mạt 等đẳng 。 若nhược 先tiên 無vô 後hậu 事sự 。 相tướng 師sư 不bất 應ưng 預dự 記ký 。 若nhược 後hậu 無vô 先tiên 事sự 。 相tướng 師sư 不bất 應ưng 追truy 記ký 。 當đương 知tri 。 初sơ 後hậu 相tương/tướng 在tại 。 此thử 假giả 事sự 論luận 等đẳng 。 中trung 實thật 理lý 心tâm 。 與dữ 佛Phật 果Quả 不bất 異dị 。 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 。 無vô 非phi 中trung 道đạo 。 此thử 約ước 理lý 論luận 等đẳng 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 故cố 言ngôn 本bổn 末mạt 究cứu 竟cánh 等đẳng 。 三tam 義nghĩa 具cụ 足túc 。 故cố 言ngôn 等đẳng 也dã 。

次thứ 辨biện 人nhân 天thiên 界giới 十thập 法pháp 者giả 。 但đãn 就tựu 善thiện 樂lạc 為vi 語ngữ 。 異dị 於ư 四tứ 趣thú 。 相tương/tướng 表biểu 清thanh 升thăng 。 性tánh 是thị 白bạch 法Pháp 。 體thể 是thị 安an 樂lạc 色sắc 。 心tâm 。 力lực 是thị 堪kham 任nhậm 善thiện 器khí 。 作tác 是thị 造tạo 止chỉ 。 行hành 二nhị 善thiện 。 因nhân 是thị 白bạch 業nghiệp 。 緣duyên 是thị 善thiện 我ngã 。 我ngã 所sở 。 所sở 有hữu 具cụ 度độ 。 果quả 是thị 任nhậm 運vận 酬thù 善thiện 心tâm 生sanh 。 報báo 是thị 自tự 然nhiên 受thọ 樂lạc 。 等đẳng 者giả 。 如như 前tiền 說thuyết (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 辨biện 二Nhị 乘Thừa 法Pháp 界Giới 十thập 法pháp 者giả 。 約ước 真chân 無vô 漏lậu 。 相tương/tướng 表biểu 涅Niết 槃Bàn 。 性tánh 是thị 非phi 白bạch 。 非phi 黑hắc 法pháp 。 體thể 是thị 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 力lực 能năng 動động 。 能năng 出xuất 。 堪kham 任nhậm 道đạo 器khí 。 作tác 是thị 精tinh 進tấn 勤cần 策sách 。 因nhân 是thị 無vô 漏lậu 正chánh 智trí 。 緣duyên 是thị 行hàng 行hàng 助trợ 道đạo 。 果quả 是thị 四Tứ 果Quả 。 二Nhị 乘Thừa 既ký 不bất 生sanh 。 是thị 故cố 無vô 報báo 。 何hà 故cố 發phát 真chân 是thị 果quả 而nhi 不bất 論luận 報báo 。 無vô 漏lậu 法pháp 起khởi 。 酬thù 於ư 習tập 因nhân 。 得đắc 是thị 習tập 果quả 。 無vô 漏lậu 損tổn 生sanh 。 非phi 牽khiên 生sanh 法pháp 。 故cố 無vô 後hậu 報báo 。 三tam 果quả 有hữu 報báo 者giả 。 殘tàn 思tư 未vị 斷đoạn 。 或hoặc 七thất 生sanh 。 或hoặc 一nhất 往vãng 來lai 。 或hoặc 色sắc 界giới 生sanh 。 非phi 無vô 漏lậu 報báo 也dã 。 是thị 故cố 唯duy 九cửu 不bất 十thập 。 若nhược 依y 大Đại 乘Thừa 。 此thử 無vô 漏lậu 猶do 名danh 有hữu 漏lậu 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 者giả 。 有hữu 為vi 有hữu 漏lậu 。

是thị 聲Thanh 聞Văn 僧Tăng 。 既ký 非phi 無vô 漏lậu 。 不bất 損tổn 別biệt 惑hoặc 。 猶do 受thọ 變biến 易dị 之chi 生sanh 。 則tắc 無vô 漏lậu 為vi 因nhân 。 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 生sanh 變biến 易dị 土thổ/độ 。 即tức 有hữu 報báo 也dã 。

次thứ 明minh 菩Bồ 薩Tát 。 佛Phật 界giới 十thập 法pháp 者giả 。 此thử 更cánh 細tế 開khai 有hữu 三tam 種chủng 菩Bồ 薩Tát 云vân 云vân )# 。 若nhược 六Lục 度Độ 菩Bồ 薩Tát 。 約ước 福phước 德đức 論luận 相tương/tướng 。 性tánh 。 體thể 。 力lực 。 善thiện 業nghiệp 為vi 因nhân 。 煩phiền 惱não 為vi 緣duyên 。 三tam 十thập 四tứ 心tâm 斷đoạn 結kết 為vi 果quả 。 佛Phật 則tắc 無vô 報báo 。 菩Bồ 薩Tát 即tức 具cụ 十thập 也dã 。 若nhược 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 約ước 無vô 漏lậu 論luận 相tương/tướng 。 性tánh 。 六lục 地địa 之chi 前tiền 。 殘tàn 思tư 受thọ 報báo 。 六lục 地địa 思tư 盡tận 。 不bất 受thọ 後hậu 身thân 。 誓thệ 扶phù 習tập 生sanh 。 非phi 實thật 業nghiệp 報báo 。 故cố 唯duy 九cửu 無vô 十thập 。 若nhược 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 約ước 修tu 中trung 道Đạo 行hạnh 次thứ 第đệ 觀quán 而nhi 論luận 十thập 法pháp 。 此thử 人nhân 雖tuy 斷đoạn 通thông 惑hoặc 。 自tự 知tri 有hữu 生sanh 。 則tắc 具cụ 十thập 法pháp (# 云vân 云vân )# 。

夫phù 生sanh 變biến 易dị 。 則tắc 三tam 種chủng 不bất 同đồng 。

一nhất 。 全toàn 未vị 斷đoạn 別biệt 惑hoặc 生sanh 變biến 易dị 者giả 。 即tức 是thị 三tam 藏tạng 。 二Nhị 乘Thừa 及cập 通thông 教giáo 三tam 乘thừa 是thị 也dã 。 類loại 如như 分phân 段đoạn 博bác 地địa 凡phàm 夫phu 。 不bất 伏phục 見kiến 。 思tư 者giả (# 云vân 云vân )# 。 二nhị 。 伏phục 別biệt 惑hoặc 生sanh 變biến 易dị 者giả 。 即tức 是thị 別biệt 教giáo 三tam 十thập 心tâm 人nhân 。 習tập 於ư 中trung 道đạo 。 伏phục 而nhi 未vị 斷đoạn 。 類loại 如như 分phân 段đoạn 小Tiểu 乘Thừa 方phương 便tiện 道đạo 也dã (# 云vân 云vân )# 。 三tam 者giả 。 斷đoạn 別biệt 惑hoặc 生sanh 變biến 易dị 者giả 。 如như 初Sơ 地Địa 。 初sơ 住trụ 斷đoạn 惑hoặc 是thị 也dã 。 類loại 如như 初sơ 果quả 。 雖tuy 斷đoạn 見kiến 諦Đế 。 猶do 有hữu 七thất 生sanh 。 彼bỉ 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 未vị 斷đoạn 伏phục 生sanh 者giả 。 用dụng 方phương 便tiện 行hành 。 真chân 無vô 漏lậu 為vi 因nhân 。 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 若nhược 伏phục 斷đoạn 者giả 。 順thuận 道Đạo 法Pháp 愛ái 為vi 因nhân 。 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 生sanh 變biến 易dị 土thổ/độ (# 云vân 云vân )# 。

佛Phật 界giới 十thập 法pháp 者giả 。 皆giai 約ước 中trung 道đạo 分phân 別biệt 也dã 。 《# 淨tịnh 名danh 》# 云vân 。

一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 。 不bất 可khả 復phục 得đắc 。

此thử 即tức 緣duyên 因nhân 為vi 佛Phật 相tương/tướng 。 性tánh 以dĩ 據cứ 內nội 者giả 。 智trí 願nguyện 猶do 在tại 不bất 失thất 。 智trí 即tức 了liễu 因nhân 為vi 佛Phật 性tánh 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 即tức 是thị 正chánh 因nhân 為vi 佛Phật 體thể 。 此thử 即tức 三tam 軌quỹ 也dã (# 云vân 云vân )# 。 力lực 者giả 。 初sơ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 超siêu 二Nhị 乘Thừa 上thượng 。 名danh 為vi 力lực 。 作tác 者giả 。 四Tứ 弘Hoằng 誓Thệ 願Nguyện 要yếu 期kỳ 也dã 。 因nhân 即tức 智trí 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。 緣duyên 即tức 福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。 果quả 即tức 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 。 大đại 覺giác 朗lãng 然nhiên 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 為vi 習tập 果quả 也dã 。 報báo 即tức 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 果quả 。 果quả 斷đoạn 德đức 。 禪thiền 定định 三tam 昧muội 。 一nhất 切thiết 具cụ 足túc 。 是thị 報báo 果quả 也dã 。 本bổn 末mạt 等đẳng 者giả 。 即tức 相tương/tướng 性tánh 三tam 諦đế 與dữ 究cứu 竟cánh 三tam 諦đế 不bất 異dị 。 故cố 言ngôn 等đẳng 也dã 。 空không 諦đế 等đẳng 者giả 。 元nguyên 初sơ 眾chúng 生sanh 如như 。 乃nãi 至chí 佛Phật 如như 皆giai 等đẳng 也dã 。 俗tục 諦đế 等đẳng 者giả 。 眾chúng 生sanh 未vị 發phát 心tâm 。 佛Phật 記ký 當đương 作tác 佛Phật 。 佛Phật 既ký 已dĩ 成thành 佛Phật 。 說thuyết 佛Phật 本bổn 生sanh 事sự 。 即tức 是thị 初sơ 後hậu 相tương/tướng 在tại 假giả 等đẳng 也dã 。 中trung 等đẳng 者giả 。 凡phàm 聖thánh 皆giai 實thật 相tướng 也dã 。 就tựu 佛Phật 界giới 亦diệc 九cửu 亦diệc 十thập 。

通thông 途đồ 為vi 語ngữ 。 從tùng 地địa 地địa 皆giai 有hữu 萬vạn 行hạnh 。 福phước 德đức 為vi 因nhân 。 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 習tập 果quả 報báo 果quả 。 分phần/phân 得đắc 十thập 法pháp 。 無vô 不bất 具cụ 足túc 。

此thử 經Kinh 云vân 。

得đắc 無vô 量lượng 無vô 漏lậu 。 清thanh 淨tịnh 之chi 果quả 報báo 。 法Pháp 王Vương 法Pháp 中trung 。 久cửu 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 始thỉ 於ư 今kim 日nhật 。 得đắc 其kỳ 果quả 報báo 。

又hựu 云vân 。

久cửu 修tu 業nghiệp 所sở 得đắc 。

《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

我ngã 今kim 所sở 獻hiến 食thực 。 願nguyện 得đắc 無vô 上thượng 報báo 。

《# 仁nhân 王vương 》# 云vân 。

三tam 賢hiền 。 十thập 聖thánh 住trụ 果quả 報báo 。

《# 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 》# 云vân 。

因nhân 緣duyên 生sanh 死tử 。 有hữu 後hậu 生sanh 死tử 。

皆giai 是thị 分phần/phân 論luận 果quả 報báo 。 果quả 報báo 即tức 是thị 生sanh 滅diệt 。 何hà 者giả 。 無vô 明minh 分phần/phân 盡tận 。 是thị 故cố 論luận 滅diệt 。 真chân 明minh 轉chuyển 盛thịnh 。 是thị 故cố 言ngôn 生sanh 。 又hựu 殘tàn 無vô 明minh 在tại 。 是thị 故cố 言ngôn 生sanh 。 一nhất 分phần/phân 惑hoặc 除trừ 。 是thị 故cố 言ngôn 滅diệt 。 《# 大đại 論luận 》# 云vân 。

一nhất 人nhân 能năng 耘vân 。 一nhất 人nhân 能năng 種chủng 。

萬vạn 行hạnh 資tư 成thành 如như 種chủng 。 智trí 慧tuệ 破phá 惑hoặc 如như 耘vân 。 增tăng 道đạo 損tổn 生sanh 。 意ý 在tại 於ư 此thử 。 四tứ 十thập 一nhất 地địa 。 皆giai 有hữu 十thập 法pháp 也dã 。

若nhược 就tựu 妙diệu 覺giác 。 亦diệc 九cửu 亦diệc 十thập 。 何hà 者giả 。 中trung 道đạo 智trí 慧tuệ 。 乃nãi 是thị 損tổn 生sanh 。 生sanh 既ký 未vị 盡tận 。 故cố 有hữu 諸chư 地địa 生sanh 滅diệt 不bất 同đồng 。 妙diệu 覺giác 損tổn 生sanh 義nghĩa 足túc 。 最tối 後hậu 那na 得đắc 論luận 報báo 。 故cố 云vân 。

唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 居cư 淨tịnh 土độ 。 三tam 十thập 生sanh 盡tận 等đẳng 大đại 覺giác 。

無vô 後hậu 有hữu 生sanh 死tử 。 煩phiền 惱não 盡tận 故cố 。 智trí 德đức 已dĩ 圓viên 。 無vô 復phục 習tập 果quả 。 不bất 受thọ 後hậu 身thân 。 故cố 無vô 報báo 果quả 。 又hựu 約ước 現hiện 生sanh 後hậu 。 論luận 九cửu 論luận 十thập (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 按án 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 文văn 。 願nguyện 得đắc 無vô 上thượng 報báo 者giả 。 即tức 明minh 佛Phật 界giới 報báo 無vô 上thượng 也dã 。 佛Phật 報báo 既ký 言ngôn 無vô 上thượng 。 佛Phật 相tương/tướng 性tánh 等đẳng 九cửu 法pháp 悉tất 皆giai 無vô 上thượng 。 何hà 者giả 。 六lục 道đạo 相tương/tướng 性tánh 。 全toàn 表biểu 五ngũ 住trụ 。 二Nhị 乘Thừa 相tương/tướng 性tánh 。 表biểu 破phá 四tứ 住trụ 。 全toàn 表biểu 無vô 明minh 。 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 性tánh 。 表biểu 次thứ 第đệ 破phá 五ngũ 住trụ 。 佛Phật 相tương/tướng 性tánh 。 表biểu 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 淨tịnh 若nhược 虛hư 空không 。 不bất 為vi 五ngũ 住trụ 所sở 染nhiễm 故cố 。 佛Phật 十thập 法pháp 。 最tối 為vi 無vô 上thượng 云vân 云vân )# 。

復phục 次thứ 。 六lục 趣thú 相tương/tướng 表biểu 生sanh 死tử 苦khổ 。 二Nhị 乘Thừa 相tương/tướng 表biểu 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 佛Phật 界giới 相tương/tướng 表biểu 非phi 生sanh 死tử 。 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 中trung 道đạo 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 故cố 言ngôn 佛Phật 界giới 最tối 是thị 無vô 上thượng 。

復phục 次thứ 。 四tứ 道đạo 表biểu 惡ác 。 人nhân 天thiên 表biểu 善thiện 。 二Nhị 乘Thừa 表biểu 無vô 漏lậu 善thiện 。 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 表biểu 非phi 漏lậu 。 非phi 無vô 漏lậu 善thiện 。 故cố 佛Phật 界giới 最tối 為vi 無vô 上thượng 。

復phục 次thứ 。 六lục 道đạo 表biểu 諸chư 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 二Nhị 乘Thừa 表biểu 即tức 空không 。 菩Bồ 薩Tát 表biểu 即tức 假giả 。 佛Phật 表biểu 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 故cố 佛Phật 界giới 最tối 為vi 無vô 上thượng 。

復phục 次thứ 。 四tứ 趣thú 但đãn 表biểu 惡ác 。 不bất 能năng 表biểu 善thiện 。 人nhân 天thiên 相tương/tướng 但đãn 表biểu 善thiện 。 亦diệc 不bất 能năng 表biểu 惡ác 。 二Nhị 乘Thừa 但đãn 表biểu 無vô 漏lậu 。 不bất 兼kiêm 善thiện 惡ác 。 佛Phật 相tương/tướng 兼kiêm 表biểu 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 若nhược 解giải 佛Phật 相tương/tướng 。 即tức 遍biến 解giải 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 是thị 故cố 佛Phật 界giới 。 最tối 為vi 無vô 上thượng 。 故cố 《# 賢hiền 聖thánh 集tập 》# 云vân 。

地địa 獄ngục 中trung 陰ấm 。 但đãn 見kiến 地địa 獄ngục 。 不bất 能năng 知tri 上thượng 趣thú 。 若nhược 天thiên 中trung 陰ấm 。 能năng 知tri 天thiên 及cập 下hạ 。

其kỳ 相tương/tướng 表biểu 之chi 。 不bất 名danh 正Chánh 遍Biến 知Tri 。 佛Phật 相tương/tướng 表biểu 正chánh 遍biến 知tri 也dã 。 佛Phật 智trí 既ký 遍biến 知tri 諸chư 相tướng 。 而nhi 經kinh 教giáo 應ưng 遍biến 說thuyết 之chi 。

若nhược 用dụng 此thử 法pháp 歷lịch 五ngũ 味vị 教giáo 者giả 。 乳nhũ 教giáo 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 界giới 。 佛Phật 界giới 兩lưỡng 性tánh 相tướng 。 或hoặc 入nhập 即tức 假giả 等đẳng 。 或hoặc 入nhập 即tức 中trung 等đẳng 。 入nhập 中trung 乃nãi 是thị 無vô 上thượng 。 而nhi 帶đái 一nhất 方phương 便tiện 。 未vị 全toàn 無vô 上thượng 。 酪lạc 教giáo 但đãn 明minh 二Nhị 乘Thừa 相tương/tướng 性tánh 。 得đắc 入nhập 析tích 空không 等đẳng 。 尚thượng 不bất 明minh 入nhập 即tức 空không 等đẳng 。 況huống 復phục 餘dư 耶da 。 故cố 非phi 無vô 上thượng 。 生sanh 蘇tô 明minh 四tứ 種chủng 相tương/tướng 性tánh 。 或hoặc 入nhập 析tích 空không 等đẳng 。 或hoặc 入nhập 即tức 空không 等đẳng 。 或hoặc 入nhập 即tức 假giả 等đẳng 。 或hoặc 入nhập 即tức 中trung 等đẳng 。 唯duy 佛Phật 相tương/tướng 性tánh 。 得đắc 入nhập 即tức 空không 。 即tức 假giả 。 即tức 中trung 。 而nhi 帶đái 三tam 方phương 便tiện 。 故cố 非phi 無vô 上thượng 。 熟thục 蘇tô 明minh 三tam 種chủng 相tương/tướng 性tánh 。 或hoặc 入nhập 即tức 空không 。 或hoặc 入nhập 即tức 假giả 。 或hoặc 入nhập 即tức 中trung 。 唯duy 佛Phật 性tánh 相tướng 。 得đắc 入nhập 即tức 空không 。 即tức 假giả 。 即tức 中trung 。 而nhi 帶đái 二nhị 方phương 便tiện 。 故cố 非phi 無vô 上thượng 。

此thử 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 明minh 九cửu 種chủng 性tánh 相tương/tướng 。 皆giai 入nhập 即tức 空không 。 即tức 假giả 。 即tức 中trung 。 汝nhữ 實thật 我ngã 子tử 。 我ngã 實thật 汝nhữ 父phụ 。 一nhất 色sắc 一nhất 味vị 。 純thuần 是thị 佛Phật 法Pháp 。 更cánh 無vô 餘dư 法Pháp 故cố 。 知tri 佛Phật 界giới 最tối 為vi 無vô 上thượng 。

復phục 次thứ 。 餘dư 經kinh 所sở 明minh 九cửu 性tánh 相tướng 。 不bất 得đắc 入nhập 佛Phật 性tánh 相tướng 即tức 空không 。 即tức 假giả 。 即tức 中trung 者giả 。 此thử 經Kinh 皆giai 開khai 方phương 便tiện 。 普phổ 令linh 得đắc 入nhập 。 又hựu 按án 其kỳ 相tương/tướng 性tánh 。 即tức 是thị 即tức 空không 。 即tức 假giả 。 即tức 中trung 。 不bất 論luận 引dẫn 入nhập 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 殷ân 勤cần 稱xưng 歎thán 。 此thử 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 。 最tối 為vi 無vô 上thượng 。 意ý 在tại 此thử 也dã 。

復phục 次thứ 。 百bách 界giới 千thiên 法pháp 。 縱tung 橫hoành 甚thậm 多đa 。 以dĩ 經kinh 論luận 偈kệ 結kết 之chi 。 令linh 其kỳ 易dị 解giải 。 《# 中trung 論luận 》# 偈kệ 云vân 。

因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 。 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 。

六lục 道đạo 相tương/tướng 性tánh 。 即tức 是thị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 及cập 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 相tương/tướng 性tánh 。 是thị 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 六Lục 度Độ 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 性tánh 。 是thị 亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 。 佛Phật 界giới 相tương/tướng 性tánh 。 是thị 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 。 結kết 要yếu 雖tuy 少thiểu 。 攝nhiếp 得đắc 前tiền 多đa 。 義nghĩa 則tắc 可khả 見kiến (# 云vân 云vân )# 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 偈kệ 云vân 。

諸chư 行hành 無vô 常thường 。 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 。 生sanh 滅diệt 滅diệt 已dĩ 。 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 。

六lục 道đạo 相tương/tướng 性tánh 。 即tức 是thị 諸chư 行hành 。 二Nhị 乘Thừa 通thông 教giáo 相tương/tướng 性tánh 。 即tức 是thị 無vô 常thường 。 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 性tánh 。 即tức 是thị 生sanh 滅diệt 滅diệt 已dĩ 。 佛Phật 界giới 相tương/tướng 性tánh 。 即tức 是thị 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 。 又hựu 生sanh 滅diệt 滅diệt 已dĩ 。 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 。 即tức 是thị 別biệt 教giáo 相tương/tướng 性tánh 。 即tức 於ư 生sanh 滅diệt 。 仍nhưng 是thị 寂tịch 滅diệt 。 不bất 待đãi 滅diệt 已dĩ 。 方phương 稱xưng 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 為vi 圓viên 教giáo 佛Phật 界giới 相tương/tướng 性tánh (# 云vân 云vân )# 。 又hựu 七thất 佛Phật 通thông 戒giới 偈kệ 云vân 。

諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 。 眾chúng 善thiện 奉phụng 行hành 。 自tự 淨tịnh 其kỳ 意ý 。 是thị 諸chư 佛Phật 教giáo 。

四tứ 趣thú 相tương/tướng 性tánh 。 即tức 是thị 諸chư 惡ác 。 人nhân 天thiên 相tương/tướng 性tánh 。 即tức 是thị 眾chúng 善thiện 。 自tự 淨tịnh 其kỳ 意ý 。 即tức 有hữu 析tích 體thể 淨tịnh 意ý 。 是thị 二Nhị 乘Thừa 相tương/tướng 性tánh 。 入nhập 假giả 淨tịnh 意ý 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 性tánh 。 入nhập 中trung 淨tịnh 意ý 。 是thị 佛Phật 界giới 相tương/tướng 性tánh (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 能năng 解giải 十thập 相tương/tướng 性tánh 。 與dữ 眾chúng 經kinh 論luận 律luật 合hợp 者giả 。 即tức 通thông 達đạt 三Tam 藏Tạng 。 通thông 。 別biệt 。 識thức 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 廣quảng 明minh 眾chúng 生sanh 法pháp 相tướng 竟cánh 。

二nhị 。 廣quảng 明minh 佛Phật 法Pháp 者giả 。 佛Phật 豈khởi 有hữu 別biệt 法pháp 。 秖kỳ 百bách 界giới 千thiên 如như 。 是thị 佛Phật 境cảnh 界giới 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 究cứu 竟cánh 斯tư 理lý 。 如như 函hàm 大đại 。 蓋cái 亦diệc 隨tùy 大đại 。 以dĩ 無vô 邊biên 佛Phật 智trí 。 照chiếu 廣quảng 大đại 佛Phật 境cảnh 。 到đáo 其kỳ 源nguyên 底để 。 名danh 隨tùy 自tự 意ý 法pháp 也dã 。 若nhược 照chiếu 九cửu 法Pháp 界Giới 性tánh 相tướng 本bổn 末mạt 。 纖tiêm 芥giới 不bất 遺di 。 名danh 隨tùy 他tha 意ý 法pháp 。 從tùng 二nhị 法pháp 本bổn 。 垂thùy 十thập 界giới 迹tích 。 或hoặc 示thị 己kỷ 身thân 。 或hoặc 示thị 他tha 身thân 。 或hoặc 說thuyết 自tự 意ý 語ngữ 。 或hoặc 說thuyết 他tha 意ý 語ngữ 。 自tự 意ý 他tha 意ý 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 己kỷ 身thân 他tha 身thân 微vi 妙diệu 寂tịch 絕tuyệt 。 皆giai 非phi 權quyền 非phi 實thật 而nhi 能năng 應ưng 於ư 九cửu 界giới 之chi 權quyền 。 一nhất 界giới 之chi 實thật 。 而nhi 於ư 佛Phật 法Pháp 。 無vô 所sở 損tổn 減giảm 。 諸chư 佛Phật 之chi 法Pháp 。 豈khởi 不bất 妙diệu 耶da 。 是thị 事sự 可khả 知tri 。 無vô 勞lao 廣quảng 說thuyết 。 至chí 〈# 方phương 便tiện 品phẩm 〉# 中trung 當đương 更cánh 明minh 之chi 。

三tam 。 廣quảng 釋thích 心tâm 法pháp 者giả 。 前tiền 所sở 明minh 法pháp 。 豈khởi 得đắc 異dị 心tâm 。 但đãn 眾chúng 生sanh 法pháp 太thái 廣quảng 。 佛Phật 法Pháp 太thái 高cao 。 於ư 初sơ 學học 為vi 難nạn/nan 。 然nhiên 心tâm 。 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 但đãn 自tự 觀quán 己kỷ 心tâm 則tắc 為vi 易dị 。 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 具cụ 足túc 三tam 定định 。 上thượng 定định 者giả 。 謂vị 佛Phật 性tánh 也dã 。

能năng 觀quán 心tâm 性tánh 。 名danh 為vi 上thượng 定định 。 上thượng 能năng 兼kiêm 下hạ 。 即tức 攝nhiếp 得đắc 眾chúng 生sanh 法pháp 也dã 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

遊du 心tâm 法Pháp 界Giới 如như 虛hư 空không 。 則tắc 知tri 諸chư 佛Phật 之chi 境cảnh 界giới 。

法Pháp 界Giới 即tức 中trung 也dã 。 虛hư 空không 即tức 空không 也dã 。 心tâm 佛Phật 即tức 假giả 也dã 。 三tam 種chủng 具cụ 即tức 佛Phật 境cảnh 界giới 也dã 。 是thị 為vi 觀quán 心tâm 。 仍nhưng 具cụ 佛Phật 法Pháp 。 又hựu 遊du 心tâm 法Pháp 界Giới 者giả 。 觀quán 根căn 。 塵trần 相tương 對đối 。 一nhất 念niệm 心tâm 起khởi 於ư 十thập 界giới 中trung 必tất 屬thuộc 一nhất 界giới 。 若nhược 屬thuộc 一nhất 界giới 。 即tức 具cụ 百bách 界giới 千thiên 法pháp 。 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 悉tất 皆giai 備bị 足túc 。 此thử 心tâm 幻huyễn 師sư 。 於ư 一nhất 日nhật 夜dạ 。 常thường 造tạo 種chủng 種chủng 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 五ngũ 陰ấm 。 種chủng 種chủng 國quốc 土thổ 。 所sở 謂vị 地địa 獄ngục 。 假giả 實thật 國quốc 土độ 。 乃nãi 至chí 佛Phật 界giới 。 假giả 實thật 國quốc 土độ 。 行hành 人nhân 當đương 自tự 選tuyển 擇trạch 何hà 道đạo 可khả 從tùng 。 又hựu 如như 虛hư 空không 者giả 。 觀quán 心tâm 自tự 生sanh 。 心tâm 不bất 須tu 藉tạ 緣duyên 。 藉tạ 緣duyên 有hữu 心tâm 。 心tâm 無vô 生sanh 力lực 。 心tâm 無vô 生sanh 力lực 。 緣duyên 亦diệc 無vô 生sanh 。 心tâm 。 緣duyên 各các 無vô 。 合hợp 云vân 何hà 有hữu 。 合hợp 尚thượng 叵phả 得đắc 。 離ly 則tắc 不bất 生sanh 。 尚thượng 無vô 一nhất 生sanh 。 況huống 有hữu 百bách 界giới 千thiên 法pháp 耶da 。 以dĩ 心tâm 空không 故cố 。 從tùng 心tâm 所sở 生sanh 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 此thử 空không 亦diệc 空không 。 若nhược 空không 非phi 空không 。 點điểm 空không 設thiết 假giả 。 假giả 亦diệc 非phi 假giả 。 無vô 假giả 無vô 空không 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 又hựu 復phục 佛Phật 境cảnh 界giới 者giả 。 上thượng 等đẳng 佛Phật 法Pháp 。 下hạ 等đẳng 眾chúng 生sanh 法pháp 。 又hựu 心tâm 法pháp 者giả 。 心tâm 。 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 。 是thị 名danh 心tâm 法pháp 也dã 。

問vấn 。

一nhất 念niệm 心tâm 云vân 何hà 含hàm 受thọ 百bách 界giới 千thiên 法pháp 耶da 。

答đáp 。

借tá 三tam 種chủng 為vi 譬thí 。 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 中trung 說thuyết (# 云vân 云vân )# 。

△# 二nhị 。 明minh 妙diệu 者giả 。

一nhất 。 通thông 釋thích 。 二nhị 。 別biệt 釋thích 。

通thông 又hựu 為vi 二nhị 。

一nhất 。 相tương 待đãi 。 二nhị 。 絕tuyệt 待đãi 。

此thử 經Kinh 唯duy 論luận 二nhị 妙diệu 。 更cánh 無vô 非phi 絕tuyệt 非phi 待đãi 之chi 文văn 。 若nhược 更cánh 作tác 者giả 。 絕tuyệt 何hà 惑hoặc 。 顯hiển 何hà 理lý 。 故cố 不bất 更cánh 論luận 也dã 。 光quang 宅trạch 用dụng 《# 法pháp 華hoa 》# 之chi 妙diệu 。 待đãi 前tiền 諸chư 教giáo 皆giai 麁thô 。 巨cự 有hữu 所sở 妨phương 。 已dĩ 如như 前tiền 難nạn/nan (# 云vân 云vân )# 。 今kim 待đãi 麁thô 妙diệu 者giả 。 待đãi 半bán 字tự 為vi 麁thô 。 明minh 滿mãn 字tự 為vi 妙diệu 。 亦diệc 是thị 常thường 無vô 常thường 。 大đại 小tiểu 相tương 待đãi 。 為vi 麁thô 妙diệu 也dã 。 《# 淨tịnh 名danh 》# 云vân 。

說thuyết 法Pháp 不bất 有hữu 亦diệc 不bất 無vô 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 諸chư 法pháp 生sanh 。

即tức 是thị 明minh 滿mãn 字tự 也dã 。 始thỉ 坐tọa 佛Phật 樹thụ 力lực 降hàng 魔ma 。 得đắc 甘cam 露lộ 滅diệt 覺giác 道đạo 成thành 。 即tức 提đề 昔tích 之chi 半bán 待đãi 出xuất 於ư 滿mãn 也dã 。 《# 般Bát 若Nhã 》# 云vân 。

於ư 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 見kiến 第đệ 二nhị 法Pháp 輪luân 轉chuyển 。

亦diệc 是thị 對đối 鹿lộc 苑uyển 為vi 第đệ 一nhất 。 待đãi 般Bát 若Nhã 為vi 第đệ 二nhị 也dã 。 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

昔tích 於ư 波ba 羅la 柰nại 。 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 今kim 於ư 尸thi 城thành 復phục 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。

眾chúng 經kinh 皆giai 共cộng 以dĩ 鹿lộc 苑uyển 為vi 半bán 。 為vi 小tiểu 。 為vi 麁thô 。 待đãi 此thử 明minh 滿mãn 。 大đại 。 妙diệu 。 其kỳ 義nghĩa 是thị 同đồng 。 今kim 《# 法pháp 華hoa 》# 明minh 昔tích 於ư 波ba 羅la 柰nại 。 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 五ngũ 眾chúng 之chi 生sanh 滅diệt 。 今kim 復phục 轉chuyển 最tối 妙diệu 。 無vô 上thượng 之chi 法Pháp 輪luân 。 此thử 亦diệc 待đãi 鹿lộc 苑uyển 為vi 麁thô 。 法pháp 華hoa 為vi 妙diệu 。 妙diệu 義nghĩa 皆giai 同đồng 。 待đãi 麁thô 亦diệc 等đẳng 。 文văn 義nghĩa 在tại 此thử 也dã 。

問vấn 。

齊tề 方Phương 等Đẳng 來lai 。 滿mãn 理lý 無vô 殊thù 者giả 。 悉tất 應ưng 稱xưng 妙diệu 。

答đáp 。

今kim 亦diệc 不bất 尅khắc 教giáo 定định 時thời 。 那na 忽hốt 云vân 齊tề 方Phương 等Đẳng 耶da 。 縱túng/tung 令linh 爾nhĩ 者giả 。 別biệt 有hữu 所sở 以dĩ 。 何hà 者giả 。 利lợi 根căn 菩Bồ 薩Tát 於ư 彼bỉ 入nhập 妙diệu 。 與dữ 《# 法pháp 華hoa 》# 不bất 異dị 。 鈍độn 根căn 菩Bồ 薩Tát 及cập 二Nhị 乘Thừa 。 人nhân 猶do 帶đái 方phương 便tiện 。 諸chư 味vị 調điều 伏phục 。 方Phương 等Đẳng 帶đái 生sanh 蘇tô 論luận 妙diệu 以dĩ 待đãi 麁thô 。 般Bát 若Nhã 帶đái 熟thục 蘇tô 論luận 妙diệu 以dĩ 待đãi 麁thô 。 今kim 經kinh 無vô 二nhị 味vị 方phương 便tiện 。 純thuần 真chân 醍đề 醐hồ 論luận 妙diệu 以dĩ 待đãi 麁thô 。 此thử 妙diệu 。 彼bỉ 妙diệu 。 妙diệu 義nghĩa 無vô 殊thù 。 但đãn 以dĩ 帶đái 方phương 便tiện 。 不bất 帶đái 方phương 便tiện 為vi 異dị 耳nhĩ 。

復phục 次thứ 。 三tam 藏tạng 但đãn 半bán 字tự 生sanh 滅diệt 門môn 。 不bất 能năng 通thông 滿mãn 理lý 。 故cố 名danh 為vi 麁thô 。 滿mãn 字tự 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 門môn 。 能năng 通thông 滿mãn 理lý 。 故cố 名danh 妙diệu 。 能năng 通thông 滿mãn 理lý 。

復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 。 帶đái 方phương 便tiện 通thông 滿mãn 理lý 。 二nhị 。 直trực 顯hiển 滿mãn 理lý 。 方Phương 等Đẳng 。 般Bát 若Nhã 帶đái 方phương 便tiện 通thông 滿mãn 理lý 。 今kim 經kinh 直trực 顯hiển 滿mãn 理lý 。 故cố 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

為vi 鈍độn 根căn 弟đệ 子tử 說thuyết 。 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 相tướng 。 為vi 利lợi 根căn 弟đệ 子tử 說thuyết 因nhân 緣duyên 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 相tương/tướng (# 云vân 云vân )# 。

《# 中trung 論luận 》# 偈kệ (# 云vân 云vân )# 。 若nhược 不bất 即tức 空không 為vi 通thông 真chân 方phương 便tiện 。 是thị 故cố 言ngôn 麁thô 。 若nhược 能năng 即tức 空không 是thị 通thông 中trung 方phương 便tiện 。 通thông 中trung 方phương 便tiện 。 若nhược 帶đái 即tức 空không 即tức 假giả 通thông 中trung 者giả 麁thô 。 不bất 帶đái 空không 假giả 直trực 通thông 中trung 者giả 妙diệu (# 云vân 云vân )# 。

問vấn 。

乳nhũ 至chí 醍đề 醐hồ 。 同đồng 稱xưng 為vi 滿mãn 。 是thị 譬thí 云vân 何hà 。

答đáp 。

今kim 以dĩ 譬thí 解giải 。 譬thí 如như 官quan 有hữu 三tam 航# 及cập 以dĩ 私tư 船thuyền 。 從tùng 於ư 此thử 岸ngạn 。 度độ 人nhân 彼bỉ 岸ngạn 。 乳nhũ 教giáo 如như 大đại 中trung 兩lưỡng 航# 。 共cộng 度độ 人nhân 彼bỉ 岸ngạn 。 酪lạc 教giáo 如như 私tư 船thuyền 。 度độ 人nhân 中trung 洲châu 。 生sanh 蘇tô 如như 四tứ 種chủng 。

小tiểu 航# 與dữ 私tư 船thuyền 。 度độ 人nhân 於ư 中trung 洲châu 。

兩lưỡng 航# 度độ 人nhân 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 熟thục 蘇tô 如như 三tam 航# 。

一nhất 航# 中trung 洲châu 。 二nhị 航# 彼bỉ 岸ngạn 。 醍đề 醐hồ 如như 大đại 航# 。 度độ 人nhân 彼bỉ 岸ngạn 。 三tam 航# 同đồng 是thị 官quan 物vật 。 故cố 俱câu 稱xưng 為vi 滿mãn 。 私tư 船thuyền 非phi 官quan 物vật 。 是thị 故cố 言ngôn 半bán 。 官quan 物vật 之chi 中trung 。 二nhị 航# 小tiểu 。 所sở 容dung 蓋cái 寡quả 。 大đại 航# 壯tráng 麗lệ 。 容dung 載tái 倍bội 多đa 。 獨độc 稱xưng 為vi 妙diệu 。 智trí 者giả 以dĩ 譬thí 喻dụ 得đắc 解giải 。 其kỳ 譬thí 義nghĩa 如như 是thị (# 云vân 云vân )# 。

二nhị 。 絕tuyệt 待đãi 明minh 妙diệu 者giả 。 為vi 四tứ 。

一nhất 。 隨tùy 情tình 三tam 假giả 法pháp 起khởi 。 若nhược 入nhập 真Chân 諦Đế 。 待đãi 對đối 即tức 絕tuyệt 。 故cố 身thân 子tử 云vân 。

吾ngô 聞văn 解giải 脫thoát 之chi 中trung 。 無vô 有hữu 言ngôn 說thuyết 。

此thử 三tam 藏tạng 經kinh 中trung 絕tuyệt 待đãi 意ý 也dã 。

二nhị 。 若nhược 隨tùy 理lý 三tam 假giả 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。 即tức 事sự 而nhi 真chân 。 無vô 有hữu 一nhất 事sự 而nhi 非phi 真chân 者giả 。 更cánh 待đãi 何hà 物vật 為vi 不bất 真chân 耶da 。 望vọng 彼bỉ 三tam 藏tạng 。 絕tuyệt 還hoàn 不bất 絕tuyệt 。 即tức 事sự 而nhi 真chân 。 乃nãi 是thị 絕tuyệt 待đãi 。 此thử 通thông 教giáo 絕tuyệt 待đãi 也dã 。

三tam 。 別biệt 教giáo 若nhược 起khởi 。 望vọng 即tức 真chân 之chi 絕tuyệt 。 還hoàn 是thị 世thế 諦đế 。 何hà 者giả 。 非phi 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 猶do 是thị 生sanh 死tử 世thế 諦đế 。 絕tuyệt 還hoàn 有hữu 待đãi 。 若nhược 入nhập 別biệt 教giáo 中trung 道đạo 。 待đãi 則tắc 絕tuyệt 矣hĩ 。

四tứ 。 圓viên 教giáo 若nhược 起khởi 。 說thuyết 無vô 分phân 別biệt 法Pháp 。 即tức 邊biên 而nhi 中trung 。 無vô 非phi 佛Phật 法Pháp 。 亡vong 泯mẫn 清thanh 淨tịnh 。 豈khởi 更cánh 佛Phật 法Pháp 待đãi 於ư 佛Phật 法Pháp 。 如Như 來Lai 法Pháp 界Giới 故cố 。 出xuất 法Pháp 界Giới 外ngoại 。 無vô 復phục 有hữu 法pháp 可khả 相tướng 形hình 比tỉ 。 待đãi 誰thùy 為vi 麁thô 。 形hình 誰thùy 得đắc 妙diệu 。 無vô 所sở 可khả 待đãi 。 亦diệc 無vô 所sở 絕tuyệt 。 不bất 知tri 何hà 名danh 。 強cưỡng 言ngôn 為vi 絕tuyệt 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

大đại 名danh 不bất 可khả 稱xưng 量lượng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 不bất 因nhân 小tiểu 空không 。 名danh 為vi 大đại 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 因nhân 小tiểu 相tương/tướng 。 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。

妙diệu 亦diệc 如như 是thị 。 妙diệu 名danh 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 不bất 因nhân 於ư 麁thô 而nhi 名danh 為vi 妙diệu 。 若nhược 謂vị 定định 有hữu 法Pháp 界Giới 廣quảng 大đại 獨độc 絕tuyệt 者giả 。 此thử 則tắc 大đại 有hữu 所sở 有hữu 。 何hà 謂vị 為vi 絕tuyệt 。 今kim 法Pháp 界Giới 清thanh 淨tịnh 。 非phi 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 不bất 可khả 說thuyết 示thị 。 文văn 云vân 。

止chỉ 止chỉ 不bất 須tu 說thuyết 。 我ngã 法Pháp 妙diệu 難nan 思tư 。

止chỉ 止chỉ 不bất 須tu 說thuyết 。 即tức 是thị 絕tuyệt 言ngôn 。 我ngã 法Pháp 妙diệu 難nan 思tư 。 即tức 是thị 絕tuyệt 思tư 。 又hựu 云vân 。

是thị 法Pháp 不bất 可khả 示thị 。 言ngôn 辭từ 相tướng 寂tịch 滅diệt 。

亦diệc 是thị 絕tuyệt 歎thán 之chi 文văn 。 不bất 可khả 以dĩ 待đãi 示thị 。 不bất 可khả 以dĩ 絕tuyệt 示thị 。 滅diệt 待đãi 滅diệt 絕tuyệt 。 故cố 言ngôn 寂tịch 滅diệt 。 又hựu 云vân 。

一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 終chung 歸quy 於ư 空không 。

此thử 空không 亦diệc 空không 。 則tắc 無vô 復phục 待đãi 絕tuyệt 。 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

若nhược 法pháp 為vi 待đãi 成thành 。 是thị 法pháp 還hoàn 成thành 待đãi 。

今kim 則tắc 無vô 因nhân 待đãi 。 亦diệc 無vô 所sở 成thành 。 《# 法pháp 華hoa 》# 首thủ 云vân 。

既ký 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 亦diệc 不bất 生sanh 無vô 生sanh 。

無vô 生sanh 即tức 無vô 生sanh 。 是thị 名danh 絕tuyệt 待đãi 。

降giáng/hàng 此thử 已dĩ 外ngoại 。 若nhược 更cánh 作tác 者giả 。 絕tuyệt 何hà 物vật 。 顯hiển 何hà 理lý 。 流lưu 浪lãng 無vô 窮cùng 。 則tắc 墮đọa 戲hí 論luận 。 乃nãi 是thị 迷mê 情tình 分phân 別biệt 。 絕tuyệt 待đãi 不bất 絕tuyệt 。 非phi 絕tuyệt 非phi 待đãi 待đãi 於ư 亦diệc 待đãi 亦diệc 絕tuyệt 。 言ngôn 語ngữ 相tương/tướng 逐trục 。 永vĩnh 無vô 絕tuyệt 矣hĩ 。 何hà 者giả 。 言ngôn 語ngữ 從tùng 覺giác 觀quán 生sanh 。 心tâm 慮lự 不bất 息tức 。 語ngữ 何hà 由do 絕tuyệt 。 如như 癡si 犬khuyển 逐trục 塊khối 。 徒đồ 自tự 疲bì 勞lao 。 塊khối 終chung 不bất 絕tuyệt 。 若nhược 能năng 妙diệu 悟ngộ 寰# 中trung 。 息tức 覺giác 觀quán 風phong 。 心tâm 水thủy 澄trừng 清thanh 。 言ngôn 思tư 皆giai 絕tuyệt 。 如như 黠hiệt 師sư 子tử 放phóng 塊khối 逐trục 人nhân 。 塊khối 本bổn 既ký 除trừ 。 塊khối 則tắc 絕tuyệt 矣hĩ 。

妙diệu 悟ngộ 之chi 時thời 。 洞đỗng 知tri 法Pháp 界Giới 外ngoại 無vô 法pháp 而nhi 論luận 絕tuyệt 者giả 。 約ước 有hữu 門môn 明minh 絕tuyệt 也dã 。 是thị 絕tuyệt 亦diệc 絕tuyệt 。 約ước 空không 門môn 明minh 絕tuyệt 也dã 。 如như 快khoái 馬mã 見kiến 鞭tiên 影ảnh 。 無vô 不bất 得đắc 入nhập 。 是thị 名danh 絕tuyệt 待đãi 妙diệu 也dã 。 用dụng 是thị 兩lưỡng 妙diệu 。 妙diệu 上thượng 三tam 法pháp 。 眾chúng 生sanh 之chi 法pháp 。 亦diệc 具cụ 二nhị 妙diệu 。 稱xưng 之chi 為vi 妙diệu 。 佛Phật 法Pháp 。 心tâm 法pháp 。 亦diệc 具cụ 二nhị 妙diệu 。 稱xưng 之chi 為vi 妙diệu 。

若nhược 將tương 上thượng 四tứ 種chủng 絕tuyệt 待đãi 約ước 五ngũ 味vị 經kinh 者giả 。 乳nhũ 教giáo 兩lưỡng 絕tuyệt 。 酪lạc 教giáo 一nhất 絕tuyệt 。 生sanh 蘇tô 四tứ 絕tuyệt 。 熟thục 蘇tô 三tam 絕tuyệt 。 此thử 經Kinh 但đãn 有hữu 一nhất 絕tuyệt 。 若nhược 開khai 權quyền 絕tuyệt 者giả 。 無vô 不bất 入nhập 一nhất 妙diệu 絕tuyệt 也dã 。

問vấn 。

何hà 意ý 以dĩ 絕tuyệt 釋thích 妙diệu 。

答đáp 。

秖kỳ 喚hoán 妙diệu 為vi 絕tuyệt 。 絕tuyệt 是thị 妙diệu 之chi 異dị 名danh 。 如như 世thế 人nhân 稱xưng 絕tuyệt 能năng 耳nhĩ 。 又hựu 妙diệu 是thị 能năng 絕tuyệt 。 麁thô 是thị 所sở 絕tuyệt 。 此thử 妙diệu 有hữu 絕tuyệt 麁thô 之chi 功công 。 故cố 舉cử 絕tuyệt 以dĩ 名danh 妙diệu 。 如như 迹tích 中trung 先tiên 施thí 方phương 便tiện 之chi 教giáo 。 大đại 教giáo 不bất 得đắc 起khởi 。 今kim 大đại 教giáo 若nhược 起khởi 。 方phương 便tiện 教giáo 絕tuyệt 。 將tương 所sở 絕tuyệt 以dĩ 名danh 於ư 妙diệu 耳nhĩ 。 又hựu 迹tích 中trung 大đại 教giáo 既ký 起khởi 。 本bổn 地địa 大đại 教giáo 不bất 得đắc 興hưng 。 今kim 本bổn 地địa 教giáo 興hưng 。 迹tích 中trung 大đại 教giáo 即tức 絕tuyệt 。 絕tuyệt 於ư 迹tích 大đại 。 功công 由do 本bổn 大đại 。 將tương 絕tuyệt 迹tích 之chi 大đại 。 名danh 於ư 本bổn 大đại 。 故cố 言ngôn 絕tuyệt 也dã 。 又hựu 本bổn 大đại 教giáo 若nhược 興hưng 。 觀quán 心tâm 之chi 妙diệu 不bất 得đắc 起khởi 。 今kim 入nhập 觀quán 緣duyên 寂tịch 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 本bổn 教giáo 即tức 絕tuyệt 。 絕tuyệt 由do 於ư 觀quán 。 將tương 此thử 絕tuyệt 名danh 。 名danh 於ư 觀quán 妙diệu 。 為vì 顯hiển 此thử 義nghĩa 。 故cố 以dĩ 絕tuyệt 為vi 妙diệu 。

今kim 將tương 迹tích 之chi 絕tuyệt 妙diệu 。 妙diệu 上thượng 眾chúng 生sanh 法pháp 。 將tương 本bổn 地địa 之chi 絕tuyệt 妙diệu 。 妙diệu 上thượng 佛Phật 法Pháp 。 將tương 觀quán 心tâm 之chi 絕tuyệt 妙diệu 。 妙diệu 上thượng 心tâm 法pháp 。 前tiền 四tứ 絕tuyệt 橫hoạnh/hoành 約ước 四tứ 教giáo 。 今kim 三tam 絕tuyệt 竪thụ 約ước 圓viên 教giáo (# 云vân 云vân )# 。

△# 別biệt 釋thích 妙diệu 者giả 。 為vi 三tam 。

若nhược 鹿lộc 苑uyển 三tam 麁thô 。 鷲thứu 頭đầu 一nhất 妙diệu 。 皆giai 迹tích 中trung 之chi 說thuyết 。 約ước 迹tích 開khai 十thập 重trọng/trùng 論luận 妙diệu 。 此thử 妙diệu 有hữu 迹tích 。 有hữu 本bổn 。 本bổn 據cứ 元nguyên 初sơ 。 元nguyên 初sơ 本bổn 妙diệu 十thập 重trọng/trùng 論luận 妙diệu 。 迹tích 本bổn 俱câu 是thị 教giáo 。 依y 教giáo 作tác 觀quán 。 觀quán 復phục 有hữu 十thập 重trọng/trùng 論luận 妙diệu 。 迹tích 中trung 有hữu 眾chúng 生sanh 法pháp 妙diệu 。 佛Phật 法Pháp 妙diệu 。 心tâm 法pháp 妙diệu 。 各các 十thập 重trọng/trùng 。 合hợp 三tam 十thập 重trọng/trùng 。 此thử 與dữ 眾chúng 經kinh 論luận 妙diệu 有hữu 同đồng 有hữu 異dị 。 本bổn 中trung 三tam 十thập 妙diệu 。 與dữ 眾chúng 經kinh 一nhất 向hướng 異dị 。 此thử 六lục 十thập 重trọng/trùng 一nhất 一nhất 復phục 有hữu 待đãi 妙diệu 。 絕tuyệt 妙diệu 。 則tắc 有hữu 一nhất 百bách 二nhị 十thập 重trọng/trùng 。 若nhược 破phá 麁thô 顯hiển 妙diệu 。 即tức 用dụng 上thượng 相tương 待đãi 妙diệu 。 若nhược 開khai 麁thô 顯hiển 妙diệu 。 即tức 用dụng 上thượng 絕tuyệt 待đãi 妙diệu (# 云vân 云vân )# 。

迹tích 中trung 十thập 妙diệu 者giả 。

一nhất 。 境cảnh 妙diệu 。 二nhị 。 智trí 妙diệu 。 三tam 。 行hành 妙diệu 。 四tứ 。 位vị 妙diệu 。 五ngũ 。 三tam 法pháp 妙diệu 。 六lục 。 感cảm 應ứng 妙diệu 。 七thất 。 神thần 通thông 妙diệu 。 八bát 。 說thuyết 法Pháp 妙diệu 。 九cửu 。 眷quyến 屬thuộc 妙diệu 。 十thập 。 功công 德đức 利lợi 益ích 妙diệu 。

釋thích 十thập 妙diệu 為vi 五ngũ 番phiên 。

一nhất 。 標tiêu 章chương 。 二nhị 。 引dẫn 證chứng 。 三tam 。 生sanh 起khởi 。 四tứ 。 廣quảng 解giải 。 五ngũ 。 結kết 權quyền 實thật 。

○# 標tiêu 章chương 者giả 。 云vân 何hà 境cảnh 妙diệu 。 謂vị 十thập 如như 因nhân 緣duyên 。 四Tứ 諦Đế 。 三tam 諦đế 。 二nhị 諦đế 。 一nhất 諦đế 等đẳng 。 是thị 諸chư 佛Phật 所sở 師sư 。 故cố 稱xưng 境cảnh 妙diệu 。

智trí 妙diệu 者giả 。 所sở 謂vị 二nhị 十thập 智trí 。 四tứ 菩Bồ 提Đề 智trí 。 下hạ 。 中trung 。 上thượng 。 上thượng 上thượng 。 七thất 權quyền 實thật 。 五ngũ 三tam 智trí 。 一nhất 如như 實thật 智trí 。 以dĩ 境cảnh 妙diệu 故cố 。 智trí 亦diệc 隨tùy 妙diệu 。 以dĩ 法pháp 常thường 故cố 。 諸chư 佛Phật 亦diệc 常thường 。 函hàm 蓋cái 相tương 稱xứng 。 境cảnh 智trí 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 故cố 稱xưng 智trí 妙diệu 。

行hành 妙diệu 者giả 。 謂vị 增tăng 數số 行hành 。 次thứ 第đệ 五ngũ 行hành 。 不bất 次thứ 第đệ 五ngũ 行hành 。 智trí 導đạo 行hành 故cố 。 故cố 言ngôn 行hạnh 妙diệu 。

位vị 妙diệu 者giả 。 謂vị 三tam 草thảo 位vị 。 二nhị 木mộc 位vị 。 一nhất 實thật 位vị 。 妙diệu 行hạnh 所sở 契khế 。 故cố 言ngôn 位vị 妙diệu 。

三tam 法pháp 妙diệu 者giả 。 謂vị 總tổng 三tam 法pháp 。 縱túng/tung 三tam 法pháp 。 橫hoạnh/hoành 三tam 法pháp 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 三tam 法pháp 。 類loại 通thông 三tam 法pháp 。 皆giai 祕bí 密mật 藏tạng 。 故cố 稱xưng 為vi 妙diệu 。

感cảm 應ứng 妙diệu 者giả 。 謂vị 四tứ 句cú 感cảm 應ứng 。 三tam 十thập 六lục 句cú 感cảm 應ứng 。 二nhị 十thập 五ngũ 感cảm 應ứng 。 別biệt 圓viên 感cảm 應ứng 。 水thủy 不bất 上thượng 升thăng 。 月nguyệt 不bất 下hạ 降giáng 。 一nhất 月nguyệt 一nhất 時thời 普phổ 現hiện 眾chúng 水thủy 。 諸chư 佛Phật 不bất 來lai 。 眾chúng 生sanh 不bất 往vãng 。 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 見kiến 如như 此thử 事sự 。 故cố 名danh 感cảm 應ứng 妙diệu 。

神thần 通thông 妙diệu 者giả 。 謂vị 報báo 通thông 。 修tu 通thông 。 作tác 意ý 通thông 。 體thể 法pháp 通thông 。 無vô 記ký 化hóa 化hóa 通thông 。 無vô 謀mưu 之chi 權quyền 。 稱xưng 緣duyên 轉chuyển 變biến 。 若nhược 遠viễn 。 若nhược 近cận 。 若nhược 種chủng 。 若nhược 熟thục 。 若nhược 脫thoát 。 皆giai 為vi 一Nhất 乘Thừa 。 故cố 言ngôn 神thần 通thông 妙diệu 。

說thuyết 法Pháp 妙diệu 者giả 。 謂vị 說thuyết 十thập 二nhị 部bộ 法pháp 。 小tiểu 部bộ 法pháp 。 大đại 部bộ 法pháp 。 逗đậu 緣duyên 法pháp 。 所sở 詮thuyên 法pháp 。 圓viên 妙diệu 法Pháp 。 如như 理lý 圓viên 說thuyết 。 咸hàm 令linh 眾chúng 生sanh 開khai 。 示thị 。 悟ngộ 。 入nhập 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 故cố 言ngôn 說thuyết 法Pháp 妙diệu 。

眷quyến 屬thuộc 妙diệu 者giả 。 謂vị 業nghiệp 眷quyến 屬thuộc 。 神thần 通thông 眷quyến 屬thuộc 。 願nguyện 眷quyến 屬thuộc 。 應ưng 眷quyến 屬thuộc 。 法Pháp 門môn 眷quyến 屬thuộc 。 如như 陰ấm 雲vân 籠lung 月nguyệt 。 群quần 臣thần 豪hào 族tộc 。 前tiền 後hậu 圍vi 遶nhiễu 。 故cố 言ngôn 眷quyến 屬thuộc 妙diệu 。

利lợi 益ích 妙diệu 者giả 。 謂vị 果quả 益ích 。 因nhân 益ích 。 空không 益ích 。 假giả 益ích 。 中trung 益ích 。 變biến 易dị 益ích 。 猶do 如như 大đại 海hải 。 能năng 受thọ 龍long 雨vũ 。 故cố 名danh 利lợi 益ích 妙diệu 。

○# 二nhị 引dẫn 證chứng 者giả 。 但đãn 引dẫn 迹tích 文văn 。 尚thượng 不bất 引dẫn 本bổn 文văn 。 況huống 引dẫn 餘dư 經kinh 耶da 。 文văn 云vân 。

諸chư 法pháp 如như 是thị 相tương/tướng 等đẳng 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。

實thật 相tướng 是thị 佛Phật 智trí 慧tuệ 門môn 。 門môn 即tức 境cảnh 也dã 。 又hựu 云vân 。

甚thậm 深thâm 微vi 妙diệu 法Pháp 。 難nan 見kiến 難nan 可khả 了liễu 。 我ngã 及cập 十thập 方phương 佛Phật 。 乃nãi 能năng 知tri 是thị 相tương/tướng 。

即tức 境cảnh 妙diệu 也dã 。

我ngã 所sở 得đắc 智trí 慧tuệ 。 微vi 妙diệu 最tối 第đệ 一nhất 。

又hựu 以dĩ 此thử 妙diệu 慧tuệ 。 求cầu 無vô 上thượng 道Đạo 。

無vô 漏lậu 不bất 思tư 議nghị 。 甚thậm 深thâm 微vi 妙diệu 法Pháp 。 唯duy 我ngã 知tri 是thị 相tướng 。

(# 云vân 云vân )# 即tức 智trí 妙diệu 也dã 。

本bổn 從tùng 無vô 數số 佛Phật 。 具cụ 足túc 行hành 諸chư 道đạo 。 行hành 此thử 諸chư 道đạo 已dĩ 。 道Đạo 場Tràng 得đắc 成thành 果Quả 。

又hựu 云vân 。

合hợp 掌chưởng 以dĩ 敬kính 心tâm 。 欲dục 聞văn 具cụ 足túc 道Đạo 。

又hựu

諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 佛Phật 子tử 行hành 道Đạo 已dĩ 。 來lai 世thế 得đắc 作tác 佛Phật 。

即tức 行hành 妙diệu 。

天thiên 雨vũ 四tứ 華hoa

表biểu 住trụ 。 行hành 。 向hướng 。 地địa 。

開khai 。 示thị 。 悟ngộ 。 入nhập 。

亦diệc 是thị 位vị 義nghĩa 。

乘thừa 是thị 寶bảo 乘thừa

遊du 於ư 四tứ 方phương 。 四tứ 方phương 是thị 因nhân 位vị 。

直trực 至chí 道Đạo 場Tràng

是thị 果quả 位vị 。 是thị 名danh 位vị 妙diệu 。

佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa 。 如như 其kỳ 所sở 得đắc 法Pháp 。 定định 慧tuệ 力lực 莊trang 嚴nghiêm 。

大Đại 乘Thừa 即tức 真chân 性tánh 。 定định 即tức 資tư 成thành 。 慧tuệ 即tức 觀quán 照chiếu 。 是thị 為vi 三tam 法Pháp 妙diệu 。

我ngã 於ư 三tam 七thất 日nhật 中trung 。 思tư 惟duy 如như 是thị 事sự 。

又hựu

我ngã 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán 。 見kiến 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。

又hựu

一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 是thị 吾ngô 子tử 。

又hựu

遙diêu 見kiến 其kỳ 父phụ 。 踞cứ 師sư 子tử 床sàng 。

即tức 感cảm 應ứng 妙diệu 也dã 。 今kim 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 入nhập 于vu 三tam 昧muội 。 是thị 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 現hiện 希hy 有hữu 事sự 。 神thần 通thông 妙diệu 也dã 。 如Như 來Lai 能năng 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 巧xảo 說thuyết 諸chư 法pháp 。 言ngôn 辭từ 柔nhu 軟nhuyễn 。 悅duyệt 可khả 眾chúng 心tâm 。 身thân 子tử 云vân 。

聞văn 佛Phật 柔nhu 軟nhuyễn 音âm 。 深thâm 遠viễn 甚thậm 微vi 妙diệu 。

又hựu 其kỳ 所sở 說thuyết 法Pháp 。 皆giai 悉tất 到đáo 於ư 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 地địa 。 又hựu 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 。 又hựu 已dĩ 今kim 當đương 說thuyết 。 最tối 為vi 難nan 信tín 難nan 解giải 。 即tức 說thuyết 法Pháp 妙diệu 。

但đãn 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát

無vô 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 。 即tức 眷quyến 屬thuộc 妙diệu 。

現hiện 在tại 。 未vị 來lai 。 若nhược 聞văn 一nhất 句cú 一nhất 偈kệ 。 皆giai 與dữ 三tam 菩Bồ 提Đề 記ký 。

又hựu

須tu 臾du 聞văn 者giả 。 即tức 得đắc 究cứu 竟cánh 三tam 菩Bồ 提Đề 。

又hựu

若nhược 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 化hóa 。 我ngã 即tức 墮đọa 慳san 貪tham 。 此thử 事sự 為vi 不bất 可khả 。

又hựu

終chung 不bất 令linh 一nhất 人nhân 。 獨độc 得đắc 滅diệt 度độ 。 皆giai 以dĩ 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 。 而nhi 滅diệt 度độ 之chi 。

即tức 利lợi 益ích 妙diệu 也dã 。

○# 三tam 生sanh 起khởi 者giả 。 實thật 相tướng 之chi 境cảnh 。 非phi 佛Phật 天thiên 人nhân 所sở 作tác 。 本bổn 自tự 有hữu 之chi 。 非phi 適thích 今kim 也dã 。 故cố 最tối 居cư 初sơ 。 迷mê 理lý 故cố 起khởi 惑hoặc 。 解giải 理lý 故cố 生sanh 智trí 。 智trí 為vi 行hành 本bổn 。 因nhân 於ư 智trí 目mục 。 起khởi 於ư 行hành 足túc 。 目mục 。 足túc 及cập 境cảnh 。 三tam 法pháp 為vi 乘thừa 。 乘thừa 於ư 是thị 乘thừa 。 入nhập 清thanh 涼lương 池trì 。 登đăng 於ư 諸chư 位vị 。 位vị 何hà 所sở 住trụ 。 住trụ 於ư 三tam 法pháp 。 祕bí 密mật 藏tạng 中trung 。 住trụ 是thị 法pháp 已dĩ 。 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 。 照chiếu 十thập 法Pháp 界Giới 機cơ 。 機cơ 來lai 必tất 應ưng 。 若nhược 赴phó 機cơ 垂thùy 應ưng 。 先tiên 用dụng 身thân 輪luân 。 神thần 通thông 駭hãi 發phát 。 見kiến 變biến 通thông 已dĩ 。 堪kham 任nhậm 受thọ 道Đạo 。 即tức 以dĩ 口khẩu 輪luân 。 宣tuyên 示thị 開khai 導đạo 。 既ký 霑triêm 法Pháp 雨vũ 。 稟bẩm 教giáo 受thọ 道đạo 。 成thành 法pháp 眷quyến 屬thuộc 。 眷quyến 屬thuộc 行hàng 行hàng 。 拔bạt 生sanh 死tử 本bổn 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 得đắc 大đại 利lợi 益ích 。 前tiền 五ngũ 約ước 自tự 。 因nhân 果quả 具cụ 足túc 。 後hậu 五ngũ 約ước 他tha 。 能năng 所sở 具cụ 足túc 。 法pháp 雖tuy 無vô 量lượng 。 十thập 義nghĩa 意ý 圓viên 。 自tự 他tha 始thỉ 終chung 。 皆giai 悉tất 究cứu 竟cánh 也dã 。

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 玄Huyền 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 二nhị 上thượng

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 玄Huyền 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 二nhị 下hạ

天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 說thuyết

○# 四tứ 。 廣quảng 釋thích 境cảnh 。 又hựu 為vi 二nhị 。

一nhất 。 釋thích 諸chư 境cảnh 。 二nhị 。 論luận 諸chư 境cảnh 同đồng 異dị 。

釋thích 境cảnh 為vi 六lục 。

一nhất 。 十thập 如như 境cảnh 。 二nhị 。 因nhân 緣duyên 境cảnh 。 三tam 。 四Tứ 諦Đế 境cảnh 。 四tứ 。 二nhị 諦đế 境cảnh 。 五ngũ 。 三tam 諦đế 境cảnh 。 六lục 。 一nhất 諦đế 境cảnh 。 然nhiên 眾chúng 經kinh 赴phó 緣duyên 。 明minh 境cảnh 甚thậm 眾chúng 。 豈khởi 可khả 具cụ 載tái 。 略lược 舉cử 六lục 種chủng 。 六lục 種chủng 次thứ 第đệ 者giả 。 十thập 如như 是thị 。 此thử 經Kinh 所sở 說thuyết 。 故cố 在tại 初sơ 。 次thứ 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 三tam 世thế 輪luân 迴hồi 。 本bổn 來lai 具cụ 有hữu 。 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 分phân 別biệt 巧xảo 示thị 。 四Tứ 諦Đế 名danh 興hưng 。 從tùng 廣quảng 至chí 略lược 。 次thứ 辨biện 二nhị 諦đế 。 二nhị 諦đế 語ngữ 通thông 。 別biệt 顯hiển 中trung 道đạo 。 次thứ 明minh 三tam 諦đế 。 三tam 諦đế 猶do 帶đái 方phương 便tiện 。 直trực 顯hiển 真chân 實thật 。 次thứ 明minh 一nhất 諦đế 。 一nhất 諦đế 猶do 有hữu 名danh 相tướng 。 次thứ 明minh 無vô 諦đế 。 始thỉ 從tùng 無vô 明minh 。 終chung 至chí 實thật 際tế 。 略lược 用dụng 六lục 種chủng 足túc 。

一nhất 。 明minh 十thập 如như 境cảnh 。 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết (# 云vân 云vân )# 。

二nhị 。 釋thích 因nhân 緣duyên 境cảnh 。 又hựu 為vi 四tứ 。

一nhất 。 正chánh 釋thích 。 二nhị 。 判phán 麁thô 妙diệu 。 三tam 。 開khai 麁thô 顯hiển 妙diệu 。 四tứ 。 觀quán 心tâm 。

正chánh 釋thích 。 又hựu 為vi 四tứ 。

一nhất 。 明minh 思tư 議nghị 生sanh 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 二nhị 。 明minh 思tư 議nghị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 三tam 。 明minh 不bất 思tư 議nghị 生sanh 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 四tứ 。 明minh 不bất 思tư 議nghị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。

思tư 議nghị 兩lưỡng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 為vi 利lợi 。 鈍độn 兩lưỡng 緣duyên 。 辨biện 界giới 內nội 法pháp 論luận 也dã 。 《# 中trung 》# (# 論luận 云vân )# 。

為vi 鈍độn 根căn 弟đệ 子tử 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。

此thử 簡giản 異dị 外ngoại 道đạo 。 外ngoại 道đạo 邪tà 謂vị 諸chư 法pháp 從tùng 自tự 在tại 天thiên 生sanh 。 或hoặc 言ngôn 世thế 性tánh 。 或hoặc 言ngôn 微vi 塵trần 。 或hoặc 言ngôn 父phụ 母mẫu 。 或hoặc 言ngôn 無vô 因nhân 。 種chủng 種chủng 邪tà 推thôi 。 不bất 當đương 道Đạo 理lý 。 此thử 正chánh 因nhân 緣duyên 不bất 同đồng 邪tà 計kế 。 唯duy 是thị 過quá 去khứ 無vô 明minh 顛điên 倒đảo 心tâm 。 中trung 造tạo 作tác 諸chư 行hành 。 能năng 出xuất 今kim 世thế 六lục 道đạo 苦khổ 果quả 。 好hảo 惡ác 不bất 同đồng 。 《# 正Chánh 法Pháp 念niệm 》# 云vân 。

畫họa 人nhân 分phân 布bố 五ngũ 彩thải 。 圖đồ 一nhất 切thiết 形hình 。 端đoan 正chánh 醜xú 陋lậu 。 不bất 可khả 稱xưng 計kế 。

原nguyên 其kỳ 根căn 本bổn 。 從tùng 畫họa 手thủ 出xuất 。 六lục 道đạo 差sai 別biệt 。 非phi 自tự 在tại 等đẳng 作tác 。 悉tất 從tùng 一nhất 念niệm 無vô 明minh 心tâm 出xuất 。 無vô 明minh 與dữ 上thượng 品phẩm 惡ác 行hành 業nghiệp 合hợp 。 即tức 起khởi 地địa 獄ngục 因nhân 緣duyên 。 如như 畫họa 出xuất 黑hắc 色sắc 。 無vô 明minh 與dữ 中trung 品phẩm 惡ác 行hành 業nghiệp 合hợp 。 起khởi 畜súc 生sanh 道đạo 因nhân 緣duyên 。 如như 畫họa 出xuất 赤xích 色sắc 。 無vô 明minh 與dữ 下hạ 品phẩm 惡ác 行hành 合hợp 。 起khởi 鬼quỷ 道đạo 因nhân 緣duyên 。 如như 畫họa 青thanh 色sắc 。 無vô 明minh 與dữ 下hạ 品phẩm 善thiện 行hành 合hợp 。 即tức 起khởi 修tu 羅la 因nhân 緣duyên 。 如như 畫họa 黃hoàng 色sắc 。 無vô 明minh 與dữ 中trung 品phẩm 善thiện 行hành 合hợp 。 即tức 起khởi 人nhân 因nhân 緣duyên 。 如như 畫họa 白bạch 色sắc 。 無vô 明minh 與dữ 上thượng 品phẩm 善thiện 行hành 合hợp 。 即tức 起khởi 天thiên 因nhân 緣duyên 。 如như 畫họa 上thượng 上thượng 白bạch 色sắc 。 當đương 知tri 無vô 明minh 與dữ 諸chư 行hành 合hợp 故cố 。 即tức 有hữu 六lục 道đạo 。 名danh 色sắc 。 六lục 入nhập 。 觸xúc 。 受thọ 。 愛ái 。 取thủ 。 有hữu 。 生sanh 。 老lão 。 病bệnh 。 死tử 等đẳng 。 隨tùy 上thượng 中trung 下hạ 。 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 人nhân 天thiên 諸chư 趣thú 。 苦khổ 樂lạc 萬vạn 品phẩm 。 以dĩ 生sanh 歸quy 死tử 。 死tử 已dĩ 還hoàn 生sanh 。 三tam 世thế 盤bàn 迴hồi 。 車xa 輪luân 旋toàn 火hỏa 。 故cố 《# 經kinh 》# 言ngôn 。

有hữu 河hà 洄hồi 澓phục 沒một 眾chúng 生sanh 。 無vô 明minh 所sở 盲manh 不bất 能năng 出xuất 。

經kinh 又hựu 稱xưng 為vi 十thập 二nhị 牽khiên 連liên 。 更cánh 相tương 拘câu 帶đái 。 亦diệc 名danh 十thập 二nhị 重trùng 城thành 。 亦diệc 名danh 十thập 二nhị 棘cức 園viên 。 此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 新tân 新tân 生sanh 滅diệt 。 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 。 故cố 名danh 生sanh 滅diệt 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 也dã 。

料liệu 簡giản 者giả 。 《# 纓anh 珞lạc 》# 第đệ 四tứ 云vân 。

無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 生sanh 十thập 二nhị 。 乃nãi 至chí 生sanh 緣duyên 老lão 死tử 。 亦diệc 生sanh 十thập 二nhị 。 是thị 則tắc 一nhất 百bách 二nhị 十thập 因nhân 緣duyên 。 初sơ 是thị 癡si 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 亦diệc 是thị 癡si 。 不bất 覺giác 故cố 癡si 。 初sơ 亦diệc 不bất 覺giác 。 至chí 老lão 死tử 亦diệc 不bất 覺giác 。 癡si 故cố 生sanh 。 癡si 故cố 死tử 。 若nhược 能năng 覺giác 因nhân 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 即tức 不bất 行hành 。 癡si 不bất 行hành 故cố 。 則tắc 將tương 來lai 生sanh 死tử 盡tận 。 名danh 為vi 黠hiệt 。 黠hiệt 即tức 隨tùy 道đạo 。

又hựu 十thập 二nhị 緣duyên 起khởi 。 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 。 此thử 同đồng 是thị 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 故cố 無vô 異dị 。 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 因nhân 是thị 緣duyên 起khởi 。 果quả 是thị 緣duyên 生sanh 。 則tắc 二nhị 緣duyên 起khởi 。 五ngũ 緣duyên 生sanh 。 三tam 緣duyên 起khởi 。 二nhị 緣duyên 生sanh 。 又hựu 無vô 明minh 是thị 緣duyên 起khởi 。 行hành 是thị 緣duyên 生sanh 。 乃nãi 至chí 生sanh 是thị 緣duyên 起khởi 。 老lão 死tử 是thị 緣duyên 生sanh 。 又hựu 四tứ 句cú 。

緣duyên 起khởi 非phi 緣duyên 生sanh 。 未vị 來lai 二nhị 支chi 法pháp 是thị 也dã 。 緣duyên 生sanh 非phi 緣duyên 起khởi 。 過quá 去khứ 二nhị 支chi 。 現hiện 在tại 阿A 羅La 漢Hán 。 最tối 後hậu 死tử 陰ấm 是thị 也dã 。 緣duyên 起khởi 緣duyên 生sanh 者giả 。 除trừ 過quá 去khứ 。 現hiện 在tại 羅La 漢Hán 死tử 五ngũ 陰ấm 。 諸chư 餘dư 過quá 去khứ 。 現hiện 在tại 法pháp 是thị 也dã 。 非phi 緣duyên 起khởi 非phi 緣duyên 生sanh 者giả 。 無vô 為vi 法pháp 是thị 也dã 。 《# 法Pháp 身thân 經kinh 》# 說thuyết 。

諸chư 無vô 明minh 決quyết 定định 生sanh 行hành 。 不bất 相tương 離ly 。 常thường 相tương 隨tùy 逐trục 。 是thị 名danh 緣duyên 起khởi 。 非phi 緣duyên 生sanh 。 若nhược 無vô 明minh 不bất 決quyết 定định 生sanh 行hành 。 或hoặc 時thời 相tương 離ly 不bất 相tương 隨tùy 。 是thị 名danh 緣duyên 生sanh 。 非phi 緣duyên 起khởi 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 亦diệc 如như 是thị 。

尊tôn 者giả 和hòa 須tu 蜜mật 說thuyết 。

因nhân 是thị 緣duyên 起khởi 。 從tùng 因nhân 生sanh 法pháp 是thị 緣duyên 生sanh 。 和hòa 合hợp 是thị 緣duyên 起khởi 。 從tùng 和hòa 合hợp 生sanh 是thị 緣duyên 生sanh 。

十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 支chi 。 二nhị 是thị 過quá 去khứ 則tắc 止chỉ 常thường 。 二nhị 是thị 未vị 來lai 則tắc 止chỉ 斷đoạn 。 現hiện 在tại 則tắc 顯hiển 中trung 道đạo 。 推thôi 現hiện 三tam 因nhân 。 則tắc 說thuyết 未vị 來lai 二nhị 果quả 。 推thôi 現hiện 在tại 五ngũ 果quả 。 則tắc 說thuyết 過quá 去khứ 二nhị 因nhân 。 三tam 世thế 皆giai 有hữu 十thập 二nhị 支chi 。 為vi 推thôi 因nhân 果quả 。 故cố 作tác 如như 是thị 說thuyết 。

十thập 二nhị 時thời 者giả 。

無vô 明minh

是thị 過quá 去khứ 諸chư 結kết 時thời 。

行hành

是thị 過quá 去khứ 諸chư 行hành 時thời 。

識thức

者giả 。 相tương 續tục 心tâm 及cập 眷quyến 屬thuộc 時thời 。

名danh 。 色sắc 。

者giả 。 已dĩ 受thọ 生sanh 相tương 續tục 。 未vị 生sanh 四tứ 種chủng 色sắc 根căn 。 六lục 入nhập 未vị 具cụ 。 一nhất 。 歌ca 邏la 羅la 。 二nhị 。 阿a 浮phù 陀đà 。 三tam 。 卑ty 尸thi 。 四tứ 。 伽già 那na 。 五ngũ 。 波ba 羅la 奢xa 訶ha 。 如như 是thị 等đẳng 時thời 。 名danh 。

名danh 色sắc

六lục 入nhập

已dĩ 生sanh 四tứ 種chủng 色sắc 根căn 。 具cụ 足túc 六lục 入nhập 。 此thử 諸chư 根căn 未vị 能năng 為vi 觸xúc 作tác 所sở 依y 。 是thị 時thời 名danh 。

六lục 入nhập

此thử 諸chư 根căn 已dĩ 能năng 為vi 觸xúc 作tác 所sở 依y 。 未vị 別biệt 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 能năng 避tị 危nguy 害hại 。 捉tróc 火hỏa 觸xúc 毒độc 。 把bả 刃nhận 不bất 淨tịnh 。 是thị 時thời 名danh 。

觸xúc

能năng 分phân 別biệt 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 避tị 危nguy 害hại 等đẳng 。 能năng 生sanh 貪tham 愛ái 。 不bất 起khởi 婬dâm 欲dục 。 於ư 一nhất 切thiết 物vật 。 不bất 生sanh 染nhiễm 著trước 。 是thị 時thời 名danh 。

受thọ

具cụ 上thượng 三tam 受thọ 。 是thị 時thời 名danh 。

愛ái

以dĩ 貪tham 境cảnh 故cố 。 四tứ 方phương 追truy 求cầu 。 是thị 時thời 名danh 。

取thủ

追truy 求cầu 之chi 時thời 。 起khởi 身thân 。 口khẩu 。 意ý 。 是thị 時thời 名danh 。

有hữu

如như 現hiện 在tại 識thức 在tại 於ư 未vị 來lai 。 是thị 時thời 名danh 。

生sanh

如như 現hiện 在tại 名danh 色sắc 。 六lục 入nhập 。 觸xúc 。 受thọ 。 於ư 未vị 來lai 。 是thị 時thời 名danh 。

老lão 死tử

一nhất 剎sát 那na 十thập 二nhị 緣duyên 者giả 。 若nhược 以dĩ 貪tham 心tâm 殺sát 生sanh 。 彼bỉ 相tương 應ứng 愚ngu 是thị 。

無vô 明minh

相tương 應ứng 思tư 是thị 。

行hành

相tương 應ứng 心tâm 是thị 。

識thức

起khởi 有hữu 作tác 業nghiệp 。 必tất 有hữu 。

名danh 色sắc

起khởi 有hữu 作tác 業nghiệp 。 必tất 有hữu 。

六lục 入nhập

彼bỉ 相tương 應ứng 觸xúc 是thị 。

觸xúc

彼bỉ 相tương 應ứng 受thọ 是thị 。

受thọ

貪tham 即tức 是thị 。

愛ái

彼bỉ 相tương 應ứng 纏triền 是thị 。

取thủ

彼bỉ 身thân 口khẩu 作tác 業nghiệp 是thị 。

有hữu

如như 此thử 諸chư 法pháp 生sanh 是thị 。

生sanh

此thử 諸chư 法pháp 變biến 是thị 。

老lão

此thử 諸chư 法pháp 壞hoại 是thị 。

死tử

問vấn 。

何hà 不bất 說thuyết 病bệnh 為vi 支chi 。

答đáp 。

一nhất 切thiết 時thời 。 一nhất 切thiết 處xứ 盡tận 有hữu 者giả 。 立lập 支chi 。 自tự 有hữu 人nhân 從tùng 生sanh 無vô 病bệnh 。 如như 薄bạc 拘câu 羅la 。 生sanh 來lai 不bất 識thức 頭đầu 痛thống 。 況huống 餘dư 病bệnh 。 是thị 故cố 不bất 立lập 。

問vấn 。

憂ưu 悲bi 是thị 支chi 不phủ 。

答đáp 。

非phi 也dã 。 以dĩ 終chung 顯hiển 始thỉ 耳nhĩ 。 如như 老lão 死tử 必tất 憂ưu 悲bi 。

問vấn 。

無vô 明minh 有hữu 因nhân 不phủ 。 老lão 死tử 有hữu 果quả 不phủ 。 若nhược 有hữu 。 應ưng 是thị 支chi 。 若nhược 無vô 。 則tắc 墮đọa 無vô 因nhân 無vô 果quả 法pháp 。

答đáp 。

有hữu 而nhi 非phi 支chi 。 無vô 明minh 有hữu 因nhân 。 謂vị 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 老lão 死tử 有hữu 果quả 。 謂vị 憂ưu 悲bi 。 又hựu 無vô 明minh 有hữu 因nhân 。 謂vị 老lão 死tử 。 老lão 死tử 有hữu 果quả 。 謂vị 無vô 明minh 。 現hiện 在tại 愛ái 。 取thủ 。 是thị 過quá 去khứ 無vô 明minh 。 現hiện 在tại 名danh 色sắc 。 六lục 入nhập 。 觸xúc 。 受thọ 。 此thử 四tứ 若nhược 在tại 未vị 來lai 。 名danh 老lão 死tử 。 如như 說thuyết 受thọ 緣duyên 愛ái 。 當đương 知tri 說thuyết 老lão 死tử 緣duyên 無vô 明minh 也dã 。 猶do 如như 車xa 輪luân 。 更cánh 互hỗ 相tương 因nhân 也dã 。

欲dục 界giới 胎thai 生sanh 者giả 。 具cụ 十thập 二nhị 支chi 。 色sắc 界giới 者giả 十thập 一nhất 。 無vô 名danh 色sắc 也dã 。 無vô 色sắc 界giới 有hữu 十thập 。 除trừ 名danh 色sắc 。 六lục 入nhập 。 又hựu 言ngôn 具cụ 有hữu 。 色sắc 界giới 初sơ 生sanh 。 諸chư 根căn 未vị 猛mãnh 利lợi 時thời 。 是thị 名danh 。

名danh 色sắc

無vô 色sắc 界giới 雖tuy 無vô 色sắc 而nhi 有hữu 名danh 。 當đương 知tri 悉tất 具cụ 十thập 二nhị 支chi 也dã 。

問vấn 。

無vô 明minh 。 行hành 與dữ 取thủ 。 有hữu 何hà 異dị 。

答đáp 。

過quá 。 現hiện 。 新tân 故cố 。 已dĩ 與dữ 果quả 。 未vị 與dữ 果quả 等đẳng 異dị 。

二nhị 。 思tư 議nghị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 十thập 二nhị 者giả 。 此thử 以dĩ 巧xảo 破phá 拙chuyết 。 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

為vi 利lợi 根căn 弟đệ 子tử 說thuyết 十thập 二nhị 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。

癡si 如như 虛hư 空không 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 如như 虛hư 空không 。

無vô 明minh 如như 幻huyễn 化hóa 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 如như 幻huyễn 化hóa 。 不bất 可khả 得đắc 。 《# 金kim 光quang 明minh 》# 云vân 。

無vô 明minh 體thể 相tướng 。 本bổn 自tự 不bất 有hữu 。 妄vọng 想tưởng 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。

不bất 善thiện 思tư 惟duy 。 心tâm 行hành 所sở 造tạo 。 如như 幻huyễn 師sư 在tại 四tứ 衢cù 道đạo 。 幻huyễn 作tác 種chủng 種chủng 象tượng 。 馬mã 。 纓anh 珞lạc 。 人nhân 物vật 等đẳng 。 癡si 謂vị 真chân 實thật 。 智trí 知tri 非phi 真chân 。 無vô 明minh 幻huyễn 出xuất 六lục 道đạo 依y 正chánh 。 當đương 知tri 本bổn 自tự 不bất 有hữu 。 無vô 明minh 所sở 為vi 。 如như 知tri 藤đằng 本bổn 非phi 蛇xà 。 則tắc 怖bố 心tâm 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 故cố 不bất 滅diệt 。 是thị 名danh 思tư 議nghị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 相tương/tướng 也dã 。

三tam 。 不bất 思tư 議nghị 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 者giả 。 破phá 小tiểu 明minh 大đại 。 為vi 利lợi 鈍độn 兩lưỡng 緣duyên 說thuyết 界giới 外ngoại 法pháp 也dã 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 云vân 。

心tâm 如như 工công 畫họa 師sư 。 作tác 種chủng 種chủng 五ngũ 陰ấm 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 中trung 。 莫mạc 不bất 從tùng 心tâm 造tạo 。

畫họa 師sư 。 即tức 無vô 明minh 心tâm 也dã 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 即tức 是thị 十thập 法Pháp 界Giới 假giả 實thật 國quốc 土độ 等đẳng 也dã 。 諸chư 論luận 明minh 心tâm 出xuất 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 同đồng 。 或hoặc 言ngôn 。

阿a 黎lê 耶da 是thị 真chân 識thức 。 出xuất 一nhất 切thiết 法pháp 。 或hoặc 言ngôn 。

阿a 黎lê 耶da 是thị 無vô 沒một 識thức 。 無vô 記ký 無vô 明minh 。 出xuất 一nhất 切thiết 法pháp 。 若nhược 定định 執chấp 性tánh 實thật 。 墮đọa 冥minh 初sơ 生sanh 覺giác 。 從tùng 覺giác 生sanh 我ngã 心tâm 過quá 。 尚thượng 不bất 成thành 界giới 內nội 思tư 議nghị 因nhân 緣duyên 。 豈khởi 得đắc 成thành 界giới 外ngoại 不bất 思tư 議nghị 因nhân 緣duyên 。 惑hoặc 既ký 非phi 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 翻phiên 惑hoặc 之chi 解giải 。 豈khởi 得đắc 成thành 不bất 思tư 議nghị 智trí 。 破phá 此thử 。 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 中trung 說thuyết 。 今kim 明minh 無vô 明minh 之chi 心tâm 。 不bất 自tự 。 不bất 他tha 。 不bất 共cộng 。 不bất 無vô 因nhân 。 四tứ 句cú 皆giai 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 若nhược 有hữu 四tứ 悉tất 檀đàn 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 可khả 得đắc 說thuyết 。

如như 四tứ 句cú 求cầu 夢mộng 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 說thuyết 夢mộng 中trung 見kiến 一nhất 切thiết 事sự 。 四tứ 句cú 求cầu 無vô 明minh 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 從tùng 無vô 明minh 出xuất 界giới 內nội 外ngoại 一nhất 切thiết 法pháp 。

出xuất 界giới 內nội 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 如như 前tiền 說thuyết 。

出xuất 界giới 外ngoại 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 者giả 。 如như 《# 寶bảo 性tánh 論luận 》# 云vân 。

羅La 漢Hán 。 支chi 佛Phật 空không 智trí 。 於ư 如Như 來Lai 身thân 。 本bổn 所sở 不bất 見kiến 。

二Nhị 乘Thừa 雖tuy 有hữu 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 對đối 治trị 。 依y 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 復phục 是thị 顛điên 倒đảo 。 顛điên 倒đảo 故cố 即tức 是thị 無vô 明minh 。 住trụ 無vô 漏lậu 界giới 。 中trung 有hữu 四tứ 種chủng 障chướng 。 謂vị 緣duyên 。 相tương/tướng 。 生sanh 。 壞hoại 。 緣duyên 者giả 。 謂vị 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 與dữ 行hành 作tác 緣duyên 也dã 。 相tương/tướng 者giả 。 無vô 明minh 共cộng 行hành 為vi 因nhân 也dã 。 生sanh 者giả 。 謂vị 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 共cộng 無vô 漏lậu 業nghiệp 因nhân 。 生sanh 三tam 種chủng 意ý 生sanh 身thân 也dã 。 壞hoại 者giả 。 三tam 種chủng 意ý 生sanh 身thân 。 緣duyên 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 變biến 易dị 死tử 也dã 。 還hoàn 如như 界giới 內nội 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 從tùng 無vô 明minh 至chí 老lão 死tử 也dã 。 緣duyên 者giả 。 即tức 無vô 明minh 支chi 也dã 。 相tương/tướng 者giả 。 行hành 支chi 也dã 。 生sanh 者giả 。 即tức 名danh 色sắc 等đẳng 五ngũ 支chi 也dã 。 愛ái 。 取thủ 。 有hữu 三tam 支chi 。 例lệ 前tiền 可khả 知tri 也dã 。 壞hoại 即tức 生sanh 死tử 支chi 也dã 。 此thử 十thập 二nhị 支chi 。 數số 同đồng 界giới 內nội 。 義nghĩa 意ý 大đại 異dị 。 彼bỉ 論luận 云vân 。

三tam 種chủng 意ý 生sanh 身thân 。 未vị 得đắc 離ly 無vô 明minh 垢cấu 。 未vị 得đắc 究cứu 竟cánh 無vô 為vi 淨tịnh 。 無vô 明minh 。 細tế 戲hí 論luận 未vị 永vĩnh 滅diệt 。 未vị 得đắc 究cứu 竟cánh 無vô 為vi 我ngã 。 無vô 明minh 。 細tế 戲hí 論luận 集tập 。 因nhân 無vô 漏lậu 業nghiệp 生sanh 意ý 陰ấm 未vị 永vĩnh 滅diệt 。 未vị 得đắc 無vô 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 煩phiền 惱não 染nhiễm 。 業nghiệp 染nhiễm 。 生sanh 染nhiễm 未vị 究cứu 竟cánh 滅diệt 。 未vị 證chứng 甘cam 露lộ 究cứu 竟cánh 常thường 。

以dĩ

緣duyên

煩phiền 惱não 道đạo 故cố 。 不bất 得đắc 大đại 淨tịnh 。 以dĩ 。

相tương/tướng

業nghiệp 道đạo 故cố 。 不bất 得đắc 八bát 自tự 在tại 我ngã 。 以dĩ 。

生sanh

苦khổ 道đạo 故cố 。 不bất 得đắc 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 以dĩ 。

壞hoại

老lão 死tử 故cố 。 不bất 得đắc 不bất 變biến 易dị 常thường 者giả 。 由do 不bất 思tư 議nghị 生sanh 滅diệt 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 也dã 。 是thị 為vi 界giới 外ngoại 不bất 思tư 議nghị 生sanh 滅diệt 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 相tương/tướng (# 云vân 云vân )# 。

不bất 思tư 議nghị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 者giả 。 為vi 利lợi 根căn 人nhân 即tức 事sự 顯hiển 理lý 也dã 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 名danh 為vi 佛Phật 性tánh

者giả 。 無vô 明minh 。 愛ái 。 取thủ 既ký 是thị 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 道đạo 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 提Đề 通thông 達đạt 無vô 復phục 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 既ký 無vô 。 即tức 究cứu 竟cánh 淨tịnh 。 了liễu 因nhân 佛Phật 性tánh 也dã 。 行hành 。 有hữu 是thị 業nghiệp 道đạo 。 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 自tự 在tại 。 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 也dã 。 名danh 色sắc 。 老lão 死tử 是thị 苦khổ 道đạo 。 苦khổ 即tức 法Pháp 身thân 。 法Pháp 身thân 無vô 苦khổ 。 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 名danh 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 生sanh 不bất 死tử 是thị 常thường 。 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 。 故cố 言ngôn 無vô 明minh 與dữ 愛ái 。 是thị 二nhị 中trung 間gian 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 無vô 明minh 是thị 過quá 去khứ 。 愛ái 是thị 現hiện 在tại 。 若nhược 邊biên 若nhược 中trung 無vô 非phi 佛Phật 性tánh 。 並tịnh 是thị 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 無vô 明minh 不bất 生sanh 。 亦diệc 復phục 不bất 滅diệt 。 是thị 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 也dã 。

二nhị 判phán 麁thô 妙diệu 者giả 。 因nhân 緣duyên 之chi 境cảnh 不bất 當đương 麁thô 妙diệu 。 取thủ 之chi 淺thiển 深thâm 。 致trí 有hữu 差sai 降giáng/hàng 耳nhĩ 。 若nhược 從tùng 無vô 明minh 生sanh 。 諸chư 行hành 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 從tùng 三tam 生sanh 二nhị 。 從tùng 二nhị 生sanh 七thất 。 從tùng 七thất 生sanh 三tam 。 更cánh 互hỗ 因nhân 緣duyên 。 煩phiền 惱não 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 業nghiệp 苦khổ 因nhân 緣duyên 。 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 。 《# 中trung 論luận 》# 判phán 此thử 教giáo 鈍độn 根căn 法pháp 。 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 稱xưng 慇ân 懃cần 半bán 字tự 。 此thử 經Kinh 。

但đãn 離ly 虛hư 妄vọng 。 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。

故cố 知tri 此thử 境cảnh 則tắc 麁thô 。 若nhược 無vô 明minh 體thể 相tướng 。 本bổn 自tự 不bất 有hữu 。 妄vọng 想tưởng 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 境cảnh 既ký 如như 幻huyễn 。 智trí 亦diệc 叵phả 得đắc 。 經kinh 言ngôn 。

若nhược 有hữu 一nhất 法Pháp 。 過quá 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 我ngã 亦diệc 說thuyết 如như 幻huyễn 。 如như 化hóa 。

《# 中trung 論luận 》# 明minh 教giáo 利lợi 根căn 。 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 稱xưng 長trưởng 者giả 教giáo 。 《# 毘tỳ 伽già 羅la 論luận 》# 。 《# 大đại 品phẩm 》# 名danh 為vi 。

如như 實thật 巧xảo 度độ

此thử 經Kinh 名danh 小tiểu 樹thụ 。 斯tư 境cảnh 則tắc 巧xảo 。 若nhược 無vô 明minh 是thị 緣duyên 。 從tùng 緣duyên 生sanh 相tương/tướng 。 從tùng 相tương/tướng 有hữu 生sanh 。 從tùng 生sanh 故cố 壞hoại 。 滅diệt 緣duyên 故cố 淨tịnh 。 除trừ 相tương/tướng 故cố 我ngã 。 盡tận 生sanh 則tắc 樂nhạo/nhạc/lạc 。 無vô 壞hoại 故cố 常thường 。 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 。

《# 大đại 品phẩm 》# 稱xưng

十thập 二nhị 緣duyên 。 獨độc 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。

《# 涅Niết 槃Bàn 》# 稱xưng 因nhân 滅diệt 無vô 明minh 。 則tắc 得đắc 熾sí 燃nhiên 。 此thử 經Kinh 則tắc 是thị 大đại 樹thụ 。 而nhi 得đắc 增tăng 長trưởng 。 比tỉ 前tiền 為vi 妙diệu 。 方phương 後hậu 為vi 麁thô 。 若nhược 言ngôn 。

無vô 明minh 三tam 道đạo 即tức 是thị 三tam 德đức 。 不bất 須tu 斷đoạn 三tam 德đức 更cánh 求cầu 三tam 德đức 。 《# 中trung 論luận 》# 云vân 。

因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 。

《# 大đại 品phẩm 》# 。 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 是thị 為vi 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

無vô 明minh 與dữ 愛ái 。 是thị 二nhị 中trung 間gian 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 。

此thử 經Kinh 。

佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi 。 是thị 故cố 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。

亦diệc 名danh 最tối 實thật 事sự 。 豈khởi 非phi 妙diệu 耶da 。 前tiền 三tam 是thị 權quyền 。 故cố 為vi 麁thô 。 後hậu 一nhất 是thị 實thật 。 故cố 為vi 妙diệu 。 用dụng 此thử 麁thô 妙diệu 歷lịch 五ngũ 味vị 教giáo 者giả 。 乳nhũ 教giáo 具cụ 二nhị 種chủng 因nhân 緣duyên 。 一nhất 麁thô 一nhất 妙diệu 。 酪lạc 教giáo 一nhất 麁thô 。 生sanh 蘇tô 三tam 麁thô 一nhất 妙diệu 。 熟thục 蘇tô 二nhị 麁thô 一nhất 妙diệu 。 《# 法pháp 華hoa 》# 但đãn 說thuyết 一nhất 妙diệu 。 是thị 名danh 待đãi 麁thô 因nhân 緣duyên 。 明minh 妙diệu 因nhân 緣duyên 也dã 。

三tam 。 開khai 麁thô 顯hiển 妙diệu 者giả 。 如như 經kinh 。

我ngã 法Pháp 妙diệu 難nan 思tư

前tiền 三tam 皆giai 是thị 佛Phật 法Pháp 。 豈khởi 有hữu 思tư 議nghị 之chi 麁thô 異dị 不bất 思tư 議nghị 之chi 妙diệu 。 無vô 離ly 文văn 字tự 。 說thuyết 解giải 脫thoát 義nghĩa 。 秖kỳ 體thể 思tư 議nghị 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 譬thí 如như 長trưởng 者giả 。 引dẫn 盆bồn 器khí 米mễ 麵miến 。 給cấp 與dữ 窮cùng 子tử 。 成thành 窮cùng 子tử 物vật 。 若nhược 定định 天thiên 性tánh 。 窮cùng 子tử 非phi 復phục 客khách 作tác 人nhân 。 盆bồn 器khí 還hoàn 家gia 。 安an 是thị 他tha 物vật 。 如Như 來Lai 於ư 不bất 思tư 議nghị 。 方phương 便tiện 說thuyết 麁thô 。 何hà 得đắc 保bảo 麁thô 異dị 妙diệu 。 今kim 決quyết 了liễu 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 是thị 諸chư 經Kinh 之chi 王vương 。 即tức 是thị 開khai 兩lưỡng 因nhân 緣duyên 。 即tức 論luận 於ư 妙diệu 。 又hựu 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

為vì 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 開khai 發phát 慧tuệ 眼nhãn

者giả 。 昔tích 慧tuệ 眼nhãn 但đãn 見kiến 於ư 空không 。 不bất 見kiến 不bất 空không 。 今kim 開khai 慧tuệ 眼nhãn 。 即tức 見kiến 不bất 空không 。 不bất 空không 即tức 見kiến 佛Phật 性tánh 。 故cố 云vân 。

慧tuệ 眼nhãn 見kiến 故cố 。 而nhi 不bất 了liễu 了liễu 。 佛Phật 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 。 見kiến 則tắc 了liễu 了liễu 。

此thử 即tức 決quyết 菩Bồ 薩Tát 慧tuệ 眼nhãn 。 開khai 第đệ 三tam 因nhân 緣duyên 。 即tức 絕tuyệt 待đãi 論luận 於ư 妙diệu 。

四tứ 。 觀quán 心tâm 者giả 。 觀quán 一nhất 念niệm 無vô 明minh 即tức 是thị 明minh 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

無vô 明minh 明minh 者giả 。 即tức 畢tất 竟cánh 空không 。

空không 慧tuệ 照chiếu 無vô 明minh 。 無vô 明minh 即tức 淨tịnh 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 覺giác 知tri 有hữu 賊tặc 。 賊tặc 無vô 能năng 為vi 。 既ký 不bất 為vi 無vô 明minh 所sở 染nhiễm 。 即tức 是thị 煩phiền 惱não 道đạo 淨tịnh 。 煩phiền 惱não 淨tịnh 故cố 則tắc 無vô 業nghiệp 。 無vô 業nghiệp 故cố 無vô 縛phược 。 無vô 縛phược 故cố 是thị 自tự 在tại 我ngã 。 我ngã 既ký 自tự 在tại 。 不bất 為vi 業nghiệp 縛phược 。 誰thùy 受thọ 是thị 名danh 色sắc 。 觸xúc 。 受thọ 。 無vô 受thọ 則tắc 無vô 苦khổ 。 既ký 無vô 苦khổ 陰ấm 。 誰thùy 復phục 遷thiên 滅diệt 。 即tức 是thị 常thường 德đức 。 一nhất 念niệm 之chi 心tâm 既ký 具cụ 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 觀quán 此thử 因nhân 緣duyên 。 恆hằng 作tác 常thường 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 我ngã 。 淨tịnh 之chi 觀quán 。 其kỳ 心tâm 念niệm 念niệm 住trụ 祕bí 密mật 藏tạng 中trung 恆hằng 作tác 此thử 觀quán 。 名danh 託thác 聖thánh 胎thai 。 觀quán 行hành 純thuần 熟thục 。 胎thai 分phần/phân 成thành 就tựu 。 若nhược 破phá 無vô 明minh 。 名danh 出xuất 聖thánh 胎thai (# 云vân 云vân )# 。

三tam 。 明minh 四Tứ 諦Đế 境cảnh 。 為vi 四tứ 。

一nhất 。 明minh 四Tứ 諦Đế 。 二nhị 。 判phán 麁thô 妙diệu 。 三tam 。 開khai 麁thô 顯hiển 妙diệu 。 四tứ 。 觀quán 心tâm 。 初sơ 又hựu 二nhị 。

一nhất 。 出xuất 他tha 解giải 。 二nhị 。 四tứ 番phiên 四Tứ 諦Đế 。 有hữu 師sư 解giải 《# 勝thắng 鬘man 》# 無vô 邊biên 聖Thánh 諦Đế 。 對đối 二Nhị 乘Thừa 有hữu 餘dư 。 彰chương 佛Phật 究cứu 竟cánh 。 二Nhị 乘Thừa 是thị 有hữu 作tác 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 作tác 者giả 。 有hữu 量lượng 四tứ 聖Thánh 諦Đế 也dã 。 無vô 作tác 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 者giả 。 無vô 量lượng 四tứ 聖Thánh 諦Đế 也dã 。 作tác 。 無vô 作tác 就tựu 行hành 。 量lượng 。 無vô 量lượng 就tựu 法pháp 。 二Nhị 乘Thừa 觀quán 諦đế 。 得đắc 法Pháp 不bất 盡tận 。 更cánh 有hữu 所sở 作tác 。 故cố 名danh 有hữu 作tác 。 得đắc 法Pháp 不bất 盡tận 。 則tắc 有hữu 限hạn 量lượng 。 經kinh 言ngôn 。

因nhân 他tha 知tri 。 知tri 是thị 有hữu 作tác 行hành 也dã 。

因nhân 他tha 知tri 。 非phi 一nhất 切thiết 知tri 。 不bất 知tri 無vô 量lượng 法pháp 也dã 。 故cố 言ngôn 有hữu 作tác 。 有hữu 量lượng 。 無vô 作tác 。 無vô 量lượng 者giả 。 佛Phật 知tri 無vô 窮cùng 盡tận 。 更cánh 無vô 所sở 作tác 。 故cố 名danh 無vô 作tác 。 自tự 力lực 知tri 一nhất 切thiết 。 知tri 者giả 無vô 作tác 行hành 也dã 。 一nhất 切thiết 者giả 。 是thị 無vô 量lượng 法pháp 也dã 。 如như 此thử 釋thích 者giả 。 雖tuy 唱xướng 四tứ 名danh 。 但đãn 成thành 二nhị 義nghĩa 。 非phi 今kim 所sở 用dụng 。

四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 者giả 。

一nhất 。 生sanh 滅diệt 。 二nhị 。 無vô 生sanh 滅diệt 。 三tam 。 無vô 量lượng 。 四tứ 。 無vô 作tác 。 其kỳ 義nghĩa 出xuất 《# 涅Niết 槃Bàn 。 聖thánh 行hành 品phẩm 》# 。 約ước 偏thiên 。 圓viên 。 事sự 。 理lý 分phần/phân 四tứ 種chủng 之chi 殊thù 。 所sở 言ngôn 生sanh 滅diệt 者giả 。 迷mê 真chân 重trọng/trùng 故cố 。 從tùng 事sự 受thọ 名danh 。 然nhiên 苦khổ 。 集tập 是thị 一nhất 法pháp 。 分phần/phân 因nhân 。 果quả 成thành 兩lưỡng 。 道đạo 。 滅diệt 亦diệc 然nhiên 。 《# 雜tạp 心tâm 》# 偈kệ 云vân 。

諸chư 行hành 果quả 性tánh 。 是thị 說thuyết 苦Khổ 諦Đế 。 因nhân 性tánh 說thuyết 集Tập 諦Đế 。 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 法pháp 究cứu 竟cánh 滅diệt 。 說thuyết 滅Diệt 諦Đế 。 一nhất 切thiết 無vô 漏lậu 行hành 。 說thuyết 道Đạo 諦đế 。

《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

陰ấm 入nhập 重trọng/trùng 檐diêm 。 逼bức 迫bách 繫hệ 縛phược 。 是thị 苦Khổ 諦Đế 。 見kiến 愛ái 煩phiền 惱não 。 能năng 招chiêu 來lai 果quả 。 是thị 集Tập 諦Đế 。 戒giới 。 定định 。 慧tuệ 。 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 能năng 除trừ 苦khổ 本bổn 。 是thị 道Đạo 諦Đế 。 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 子tử 。 果quả 縛phược 斷đoạn 。 是thị 滅Diệt 諦Đế 。

《# 遺di 教giáo 》# 云vân 。

集tập 真chân 是thị 因nhân 。 更cánh 無vô 別biệt 因nhân 。 滅diệt 苦khổ 之chi 道đạo 。 即tức 是thị 真chân 道đạo 。

此thử 皆giai 明minh 生sanh 滅diệt 四tứ 聖Thánh 諦Đế 相tương/tướng 也dã 。

次thứ 第đệ 者giả 。 從tùng 麁thô 至chí 細tế 。 苦khổ 相tương/tướng 麁thô 故cố 先tiên 說thuyết 。 滅diệt 雖tuy 非phi 真chân 。 因nhân 滅diệt 會hội 真chân 。 滅diệt 相tương/tướng 麁thô 亦diệc 先tiên 說thuyết 。 又hựu 舉cử 世thế 苦khổ 果quả 。 令linh 厭yếm 世thế 集tập 。 滅diệt 能năng 會hội 出xuất 世thế 果quả 。 令linh 其kỳ 欣hân 道đạo 。 作tác 如như 此thử 次thứ 第đệ 也dã 。

聖thánh 者giả 對đối 破phá 邪tà 法pháp 。 故cố 言ngôn 正chánh 聖thánh 也dã 。 諦đế 者giả 有hữu 三tam 解giải (# 云vân 云vân )# 。

謂vị 自tự 性tánh 不bất 虛hư 。 故cố 稱xưng 為vi 諦đế 。 又hựu 見kiến 此thử 四tứ 得đắc 不bất 顛điên 倒đảo 覺giác 。 故cố 稱xưng 為vi 諦đế 。 又hựu 能năng 以dĩ 此thử 法pháp 顯hiển 示thị 於ư 他tha 。 故cố 名danh 為vi 諦đế 。 《# 大đại 經kinh 》# 。

凡phàm 夫phu 有hữu 苦khổ 。 無vô 諦đế 。 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 有hữu 苦khổ 。 有hữu 苦Khổ 諦Đế 。

當đương 知tri 凡phàm 夫phu 不bất 見kiến 聖thánh 理lý 。 不bất 得đắc 智trí 。 不bất 能năng 說thuyết 。 但đãn 苦khổ 無vô 諦đế 。 聲Thanh 聞Văn 具cụ 三tam 義nghĩa 。 故cố 稱xưng 為vi 諦đế 。 此thử 釋thích 與dữ 經kinh 合hợp 也dã 。

無vô 生sanh 者giả 。 迷mê 真chân 輕khinh 故cố 。 從tùng 理lý 得đắc 名danh 。 苦khổ 。 無vô 逼bức 迫bách 相tương/tướng 。 集tập 。 無vô 和hòa 合hợp 相tương/tướng 。 道đạo 。 不bất 二nhị 相tương/tướng 。 滅diệt 。 無vô 生sanh 相tương/tướng 。 又hựu 。 習tập 應ưng 苦khổ 空không 。 三tam 亦diệc 如như 是thị 。 又hựu 。 無vô 生sanh 者giả 。 生sanh 名danh 集tập 。 道đạo 。 集tập 。 道đạo 即tức 空không 。 空không 故cố 不bất 生sanh 集tập 。 道đạo 。 集tập 。 道đạo 不bất 生sanh 則tắc 無vô 苦khổ 。 滅diệt 。 即tức 事sự 而nhi 真chân 。 非phi 滅diệt 後hậu 真chân 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 解giải 苦khổ 無vô 苦khổ 。 是thị 故cố 無vô 苦khổ 而nhi 有hữu 真Chân 諦Đế 。

三tam 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 無vô 生sanh 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。 如như 前tiền 說thuyết 。

無vô 量lượng 者giả 。 迷mê 中trung 重trọng/trùng 故cố 。 從tùng 事sự 得đắc 名danh 。 苦khổ 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 十thập 法Pháp 界Giới 果quả 不bất 同đồng 故cố 。 集tập 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 五ngũ 住trụ 煩phiền 惱não 不bất 同đồng 故cố 。 道đạo 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 不bất 同đồng 故cố 。 滅diệt 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 不bất 同đồng 故cố 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

知tri 諸chư 陰ấm 苦khổ 。 名danh 為vi 中trung 智trí 。 分phân 別biệt 諸chư 陰ấm 。 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 非phi 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 所sở 知tri 。 我ngã 於ư 彼bỉ 經kinh 。 竟cánh 不bất 說thuyết 之chi 。

三tam 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 名danh 無vô 量lượng 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。

無vô 作tác 者giả 。 迷mê 中trung 輕khinh 故cố 。 從tùng 理lý 得đắc 名danh 。 以dĩ 迷mê 理lý 故cố 。 菩Bồ 提Đề 是thị 煩phiền 惱não 。 名danh 集Tập 諦Đế 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 生sanh 死tử 。 名danh 苦Khổ 諦Đế 。 以dĩ 能năng 解giải 故cố 。 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 名danh 道Đạo 諦Đế 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 滅Diệt 諦Đế 。 即tức 事sự 而nhi 中trung 。 無vô 思tư 無vô 念niệm 。 無vô 誰thùy 造tạo 作tác 。 故cố 名danh 無vô 作tác 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

世thế 諦đế 即tức 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 有hữu 善thiện 方phương 便tiện 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 有hữu 二nhị 諦đế 。 出xuất 世thế 人nhân 知tri 即tức 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。

一nhất 實thật 諦đế 者giả 。 無vô 虛hư 妄vọng 。 無vô 顛điên 倒đảo 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 等đẳng 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 無vô 作tác 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。

然nhiên 《# 勝thắng 鬘man 》# 說thuyết 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 中trung 。 別biệt 取thủ 一nhất 滅Diệt 諦Đế 。 是thị 佛Phật 所sở 究cứu 竟cánh 。 是thị 常thường 。 是thị 諦đế 。 是thị 依y 。 三tam 是thị 無vô 常thường 。 非phi 諦đế 。 非phi 依y 。 何hà 者giả 。 三tam 入nhập 有hữu 為vi 相tương/tướng 中trung 。 故cố 無vô 常thường 。 無vô 常thường 則tắc 虛hư 妄vọng 。 故cố 非phi 諦đế 。 無vô 常thường 則tắc 不bất 安an 。 故cố 非phi 依y 。 滅Diệt 諦Đế 離ly 有hữu 為vi 。 故cố 是thị 常thường 。 非phi 虛hư 妄vọng 。 故cố 是thị 諦đế 。 第đệ 一nhất 安an 隱ẩn 。 故cố 是thị 依y 。 故cố 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 亦diệc 名danh 不bất 思tư 議nghị 也dã 。

達đạt 摩ma 欝uất 多đa 羅la 難nạn/nan 此thử 義nghĩa 。

然nhiên 經kinh 說thuyết 佛Phật 菩Bồ 提Đề 道Đạo 。 三tam 義nghĩa 故cố 常thường 。 一nhất 。 惑hoặc 盡tận 故cố 常thường 。 二nhị 。 不bất 從tùng 煩phiền 惱não 生sanh 故cố 常thường 。 三tam 。 解giải 滿mãn 故cố 常thường 。 如như 眾chúng 流lưu 歸quy 海hải 。 那na 云vân 道Đạo 諦Đế 無vô 常thường 。

答đáp 。

《# 勝thắng 鬘man 》# 。 作tác 此thử 說thuyết 者giả 。 前tiền 苦khổ 滅Diệt 諦Đế 。 非phi 壞hoại 法pháp 滅diệt 。 無vô 始thỉ 。 無vô 作tác 等đẳng 。 過quá 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 成thành 就tựu 。 說thuyết 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 不bất 離ly 煩phiền 惱não 藏tạng 。 說thuyết 苦Khổ 諦Đế 。 隱ẩn 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 顯hiển 名danh 為vi 法Pháp 身thân 。 二Nhị 乘Thừa 空không 智trí 。 於ư 四tứ 不bất 顛điên 倒đảo 境cảnh 界giới 。 不bất 見kiến 不bất 知tri 。 今kim 欲dục 顯hiển 說thuyết 。 說thuyết 一nhất 是thị 常thường 。 是thị 實thật 。 是thị 依y 。 有hữu 對đối 治trị 。 除trừ 障chướng 。 身thân 顯hiển 。 故cố 明minh 三tam 非phi 常thường 。 非phi 實thật 。 一nhất 是thị 常thường 。 是thị 實thật 耳nhĩ 。

今kim 難nạn/nan 。

若nhược 爾nhĩ 。 一nhất 諦đế 顯hiển 。 是thị 無vô 作tác 諦đế 。 三tam 諦đế 未vị 顯hiển 。 非phi 無vô 作tác 諦đế 。 一nhất 是thị 了liễu 義nghĩa 。 三tam 非phi 了liễu 義nghĩa 。 當đương 知tri 《# 勝thắng 鬘man 》# 所sở 說thuyết 。 說thuyết 於ư 次thứ 第đệ 。 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 歷lịch 別biệt 未vị 融dung 。 乃nãi 是thị 無vô 量lượng 。 四Tứ 諦Đế 中trung 之chi 無vô 作tác 。 非phi 是thị 發phát 心tâm 畢tất 竟cánh 二nhị 不bất 別biệt 之chi 無vô 作tác 。 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 云vân 。

有hữu 諦đế 有hữu 實thật

當đương 知tri 四tứ 種chủng 。 皆giai 稱xưng 諦đế 。 稱xưng 實thật 。 稱xưng 常thường 也dã 。

二nhị 。 判phán 麁thô 妙diệu 者giả 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 論luận 諦đế 。 不bất 出xuất 此thử 四tứ 。 或hoặc 教giáo 。 行hành 。 證chứng 不bất 融dung 者giả 為vi 麁thô 。 教giáo 融dung 。 行hành 。 證chứng 未vị 融dung 。 亦diệc 麁thô 。 俱câu 融dung 者giả 則tắc 妙diệu 。 若nhược 約ước 五ngũ 味vị 者giả 。 乳nhũ 教giáo 兩lưỡng 種chủng 。 二Nhị 乘Thừa 並tịnh 不bất 聞văn 。 以dĩ 大đại 隔cách 小tiểu 。 則tắc 一nhất 麁thô 一nhất 妙diệu 。 酪lạc 教giáo 一nhất 種chủng 。 大Đại 乘Thừa 所sở 不bất 用dụng 。 以dĩ 小tiểu 隔cách 大đại 。 根căn 敗bại 聾lung 啞á 。 是thị 故cố 為vi 麁thô 。 生sanh 蘇tô 教giáo 四tứ 種chủng 。

一nhất 破phá 三tam 。 二nhị 不bất 入nhập 二nhị 。 一nhất 雖tuy 入nhập 。 一nhất 教giáo 不bất 融dung 。 故cố 三tam 麁thô 一nhất 妙diệu 。 熟thục 蘇tô 教giáo 三tam 種chủng 。

一nhất 破phá 二nhị 。 一nhất 入nhập 一nhất 。 一nhất 不bất 入nhập 一nhất 。 一nhất 雖tuy 入nhập 一nhất 。 教giáo 不bất 融dung 。 故cố 二nhị 麁thô 一nhất 妙diệu 。 醍đề 醐hồ 教giáo 。 但đãn 一nhất 種chủng 四Tứ 諦Đế 。 唯duy 妙diệu 無vô 麁thô 。 是thị 為vi 待đãi 麁thô 明minh 妙diệu (# 云vân 云vân )# 。

三tam 。 開khai 麁thô 顯hiển 妙diệu 者giả 。 先tiên 敘tự 諸chư 經kinh 意ý 。 《# 大đại 品phẩm 》# 止chỉ 明minh 三tam 種chủng 四Tứ 諦Đế 。 文văn 云vân 。

色sắc 即tức 是thị 空không 。 非phi 色sắc 滅diệt 空không 。

無vô 生sanh 意ý 也dã 。

一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 色sắc 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

無vô 量lượng 意ý 也dã 。

色sắc 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 有hữu 趣thú 。 有hữu 不bất 趣thú 。

無vô 作tác 意ý 也dã 。 《# 中trung 論luận 》# 偈kệ 亦diệc 有hữu 三tam 意ý 。 後hậu 兩lưỡng 品phẩm 明minh 小Tiểu 乘Thừa 觀quán 法pháp 。 即tức 生sanh 滅diệt 意ý 也dã 。 《# 無vô 量lượng 義nghĩa 》# 明minh 一nhất 中trung 出xuất 無vô 量lượng 。 是thị 從tùng 無vô 作tác 開khai 出xuất 三tam 種chủng 四Tứ 諦Đế 也dã 。 《# 法pháp 華hoa 》# 明minh 無vô 量lượng 入nhập 一nhất 。 是thị 會hội 三tam 種chủng 四Tứ 諦Đế 。 歸quy 無vô 作tác 一nhất 種chủng 四Tứ 諦Đế 也dã 。 《# 涅Niết 槃Bàn 。 聖thánh 行hành 》# 。 追truy 分phân 別biệt 眾chúng 經kinh 。 故cố 具cụ 說thuyết 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 也dã 。 〈# 德đức 王vương 品phẩm 〉# 追truy 泯mẫn 眾chúng 經kinh 。 俱câu 寂tịch 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 。 文văn 云vân 。

生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 生sanh 不bất 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 生sanh 不bất 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。

經kinh 釋thích 初sơ 句cú 云vân 。

云vân 何hà 生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 生sanh 生sanh 故cố 生sanh 。 生sanh 生sanh 故cố 不bất 生sanh 。 故cố 不bất 可khả 說thuyết 。

若nhược 依y 文văn 。 但đãn 舉cử 生sanh 不bất 生sanh 釋thích 生sanh 生sanh 。 此thử 之chi 生sanh 生sanh 即tức 生sanh 不bất 生sanh 。 那na 可khả 偏thiên 作tác 生sanh 生sanh 而nhi 說thuyết 。 佛Phật 為vi 利lợi 根căn 人nhân 舉cử 一nhất 而nhi 例lệ 諸chư 。 若nhược 取thủ 意ý 者giả 。 生sanh 生sanh 即tức 生sanh 不bất 生sanh 。 亦diệc 即tức 不bất 生sanh 生sanh 。 亦diệc 即tức 不bất 生sanh 不bất 生sanh 。 那na 可khả 偏thiên 作tác 生sanh 生sanh 一nhất 句cú 而nhi 說thuyết 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 。 下hạ 三tam 句cú 例lệ 皆giai 如như 此thử 。

問vấn 。

佛Phật 何hà 故cố 作tác 偏thiên 釋thích 耶da 。

答đáp 。

為vi 利lợi 根căn 故cố 。 亦diệc 是thị 有hữu 因nhân 緣duyên 故cố 。 宜nghi 須tu 如như 此thử 。

時thời 眾chúng 如như 快khoái 馬mã 見kiến 鞭tiên 影ảnh 。 不bất 俟sĩ 徹triệt 骨cốt 耳nhĩ 。 如như 此thử 追truy 泯mẫn 。 何hà 說thuyết 而nhi 不bất 寂tịch 耶da 。

或hoặc 三tam 種chủng 可khả 說thuyết 為vi 麁thô 。 一nhất 可khả 說thuyết 為vi 妙diệu 。 或hoặc 三tam 不bất 可khả 說thuyết 為vi 麁thô 。 一nhất 不bất 可khả 說thuyết 為vi 妙diệu 。 或hoặc 四tứ 皆giai 可khả 說thuyết 為vi 麁thô 。 四tứ 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 為vi 妙diệu 。 或hoặc 四tứ 可khả 說thuyết 有hữu 麁thô 有hữu 妙diệu 。 或hoặc 四tứ 不bất 可khả 說thuyết 有hữu 麁thô 有hữu 妙diệu 。 或hoặc 四tứ 可khả 說thuyết 皆giai 非phi 麁thô 非phi 妙diệu 。 或hoặc 四tứ 不bất 可khả 說thuyết 皆giai 非phi 麁thô 非phi 妙diệu 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 皆giai 決quyết 了liễu 入nhập 妙diệu 。 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 四tứ 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 是thị 位vị 高cao 。 四tứ 皆giai 可khả 說thuyết 。 是thị 體thể 廣quảng 。 四tứ 亦diệc 可khả 說thuyết 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 是thị 用dụng 長trường/trưởng 。 四tứ 非phi 可khả 說thuyết 。 非phi 不bất 可khả 說thuyết 。 是thị 非phi 高cao 非phi 廣quảng 。 非phi 長trưởng 非phi 短đoản 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 同đồng 稱xưng 為vi 妙diệu 也dã 。

觀quán 心tâm 可khả 知tri 。 不bất 復phục 記ký 也dã 。

四tứ 。 明minh 二nhị 諦đế 。 又hựu 為vi 四tứ 。

一nhất 。 略lược 述thuật 諸chư 意ý 。 二nhị 。 明minh 二nhị 諦đế 。 三tam 。 判phán 麁thô 妙diệu 。 四tứ 。 開khai 麁thô 顯hiển 妙diệu 。

夫phu 二nhị 諦đế 者giả 。 名danh 出xuất 眾chúng 經kinh 。 而nhi 其kỳ 理lý 難nan 曉hiểu 。 世thế 間gian 紛phân 紜vân 。 由do 來lai 碩# 諍tranh 。 《# 妙diệu 勝thắng 定định 經kinh 》# 云vân 。

佛Phật 昔tích 與dữ 文Văn 殊Thù 。 共cộng 諍tranh 二nhị 諦đế 。 俱câu 墮đọa 地địa 獄ngục 。 至chí 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 時thời 。 共cộng 質chất 所sở 疑nghi 。

二nhị 聖thánh 因Nhân 地Địa 尚thượng 不bất 能năng 了liễu 。 況huống 即tức 人nhân 情tình 強cường/cưỡng 生sanh 去khứ 取thủ 。

問vấn 。

釋Thích 迦Ca 值trị 迦Ca 葉Diếp 。 即tức 是thị 二nhị 生sanh 菩Bồ 薩Tát 。 云vân 何hà 始thỉ 解giải 二nhị 諦đế 。 爾nhĩ 前tiền 復phục 不phủ 。 應ưng 墮đọa 惡ác 道đạo 。

答đáp 。

爾nhĩ 前tiền 語ngữ 寬khoan 。 何hà 必tất 齊tề 二nhị 生sanh 之chi 前tiền 始thỉ 惡ác 道đạo 出xuất 。 又hựu 。 二nhị 生sanh 菩Bồ 薩Tát 將tương 隣lân 補bổ 處xứ 。 補bổ 處xứ 位vị 多đa 別biệt 。 圓viên 。 永vĩnh 無vô 此thử 理lý 。 通thông 教giáo 見kiến 地địa 已dĩ 免miễn 惡ác 道đạo 。 亦diệc 無vô 墮đọa 落lạc 。 應ưng 是thị 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 。 至chí 二nhị 生sanh 時thời 。 猶do 未vị 斷đoạn 惑hoặc 。 始thỉ 解giải 二nhị 諦đế 。 此thử 義nghĩa 無vô 咎cữu 。 爾nhĩ 前tiền 墮đọa 惡ác 道đạo 。 亦diệc 有hữu 其kỳ 義nghĩa 。

問vấn 。

三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 有hữu 墮đọa 落lạc 。 餘dư 三tam 教giáo 無vô 者giả 。 《# 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 》# 那na 云vân 。

十Thập 地Địa 猶do 有hữu 虎hổ 。 狼lang 。 師sư 子tử 等đẳng 怖bố 。

耶da 。

答đáp 。

為vi 惡ác 友hữu 殺sát 。 則tắc 墮đọa 地địa 獄ngục 。 為vi 惡ác 象tượng 殺sát 。 不bất 墮đọa 地địa 獄ngục 。 然nhiên 圓viên 教giáo 肉nhục 身thân 於ư 一nhất 生sanh 中trung 有hữu 超siêu 登đăng 十Thập 地Địa 之chi 義nghĩa 。 此thử 則tắc 煩phiền 惱não 已dĩ 破phá 。 無vô 地địa 獄ngục 業nghiệp 。 猶do 有hữu 肉nhục 身thân 。 未vị 免miễn 惡ác 獸thú 。 餘dư 教giáo 肉nhục 身thân 。 一nhất 生sanh 之chi 中trung 。 不bất 登đăng 十Thập 地Địa 。 唯duy 作tác 行hành 解giải 。 以dĩ 煩phiền 惱não 為vi 虎hổ 狼lang 。 作tác 行hành 解giải 者giả 。 於ư 理lý 則tắc 通thông 。 於ư 事sự 不bất 去khứ (# 云vân 云vân )# 。

然nhiên 執chấp 者giả 不bất 同đồng 。 莊trang 嚴nghiêm 旻# 據cứ 佛Phật 果Quả 出xuất 二nhị 諦đế 外ngoại 。 為vi 中trung 論luận 師sư 所sở 覈# 。

如như 此thử 佛Phật 智trí 照chiếu 何hà 理lý 。 破phá 何hà 惑hoặc 。 若nhược 無vô 別biệt 理lý 可khả 照chiếu 。 不bất 應ưng 出xuất 外ngoại 。 若nhược 出xuất 外ngoại 而nhi 無vô 別biệt 照chiếu 者giả 。 藉tạ 何hà 得đắc 出xuất 。 進tiến 不bất 成thành 三tam 。 退thoái 不bất 成thành 二nhị (# 云vân 云vân )# 。 梁lương 世thế 《# 成thành 論luận 》# 執chấp 世thế 諦đế 不bất 同đồng 。 或hoặc 言ngôn 世thế 諦đế 名danh 。 用dụng 。 體thể 皆giai 有hữu 。 或hoặc 但đãn 名danh 。 用dụng 而nhi 無vô 於ư 體thể 。 或hoặc 但đãn 有hữu 名danh 而nhi 無vô 體thể 。 用dụng (# 云vân 云vân )# 。 陳trần 世thế 《# 中trung 論luận 》# 。 破phá 立lập 不bất 同đồng 。 或hoặc 破phá 古cổ 來lai 二nhị 十thập 三tam 家gia 明minh 二nhị 諦đế 義nghĩa 。 自tự 立lập 二nhị 諦đế 義nghĩa 。 或hoặc 破phá 他tha 竟cánh 。 約ước 四tứ 假giả 明minh 二nhị 諦đế 。 古cổ 今kim 異dị 執chấp 。 各các 引dẫn 證chứng 據cứ 。 自tự 保bảo 一nhất 文văn 。 不bất 信tín 餘dư 說thuyết 。

今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 夫phu 經kinh 論luận 異dị 說thuyết 。 悉tất 是thị 如Như 來Lai 。 善thiện 權quyền 方phương 便tiện 。 知tri 根căn 知tri 欲dục 。 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 略lược 有hữu 三tam 異dị 。 謂vị 隨tùy 情tình 。 情tình 智trí 。 智trí 等đẳng 。 隨tùy 情tình 說thuyết 者giả 。 情tình 性tánh 不bất 同đồng 。 說thuyết 隨tùy 情tình 異dị 。 如như 《# 毘tỳ 婆bà 沙sa 》# 明minh 。

世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 有hữu 無vô 量lượng 種chủng 。 際tế 真chân 尚thượng 爾nhĩ 。 況huống 復phục 餘dư 耶da 。 如như 順thuận 盲manh 情tình 。 種chủng 種chủng 示thị 乳nhũ 。 盲manh 聞văn 異dị 說thuyết 而nhi 諍tranh 。 白bạch 色sắc 豈khởi 即tức 乳nhũ 耶da 。 眾chúng 師sư 不bất 達đạt 此thử 意ý 。 各các 執chấp 一nhất 文văn 。 自tự 起khởi 見kiến 諍tranh 。 互hỗ 相tương 是thị 非phi 。 信tín 一nhất 不bất 信tín 一nhất 。 浩hạo 浩hạo 亂loạn 哉tai 。 莫mạc 知tri 孰thục 是thị 。 若nhược 二nhị 十thập 三tam 說thuyết 及cập 能năng 破phá 者giả 。 有hữu 經kinh 文văn 證chứng 。 皆giai 判phán 是thị 隨tùy 情tình 二nhị 諦đế 意ý 耳nhĩ 。 無vô 文văn 證chứng 者giả 。 悉tất 是thị 邪tà 謂vị 。 同đồng 彼bỉ 外ngoại 道đạo 。 非phi 二nhị 諦đế 攝nhiếp 也dã 。 隨tùy 情tình 智trí 者giả 。 情tình 謂vị 二nhị 諦đế 。 二nhị 皆giai 是thị 俗tục 。 若nhược 悟ngộ 諦đế 理lý 乃nãi 可khả 為vi 真chân 。 真chân 則tắc 唯duy 一nhất 。 如như 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 各các 說thuyết 身thân 因nhân 。 身thân 因nhân 乃nãi 多đa 。 正chánh 理lý 唯duy 一nhất 。 經Kinh 云vân 。

世thế 人nhân 心tâm 所sở 見kiến 。 名danh 為vi 世thế 諦đế 。 出xuất 世thế 人nhân 心tâm 所sở 見kiến 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。

如như 此thử 說thuyết 者giả 。 即tức 隨tùy 情tình 智trí 二nhị 諦đế 也dã 。 隨tùy 智trí 者giả 。 聖thánh 人nhân 悟ngộ 理lý 。 非phi 但đãn 見kiến 真chân 亦diệc 能năng 了liễu 俗tục 。 如như 眼nhãn 除trừ 膜mô 。 見kiến 色sắc 見kiến 空không 。 又hựu 如như 入nhập 禪thiền 者giả 出xuất 觀quán 之chi 時thời 。 身thân 心tâm 虛hư 豁hoát 。 似tự 輕khinh 雲vân 靄# 空không 。 已dĩ 不bất 同đồng 散tán 心tâm 。 何hà 況huống 悟ngộ 真chân 而nhi 不bất 了liễu 俗tục 。 《# 毘tỳ 曇đàm 》# 云vân 。

小tiểu 雲vân 發phát 障chướng 。 大đại 雲vân 發phát 障chướng 。 無vô 漏lậu 逾du 深thâm 。 世thế 智trí 轉chuyển 淨tịnh 故cố 。

經kinh 言ngôn 。

凡phàm 人nhân 行hành 世thế 間gian 。 不bất 知tri 世thế 間gian 相tương/tướng 。 如Như 來Lai 行hành 世thế 間gian 。 明minh 了liễu 世thế 間gian 相tương/tướng 。

此thử 是thị 隨tùy 智trí 二nhị 諦đế 也dã 。 若nhược 解giải 此thử 三tam 意ý 。 將tương 尋tầm 經kinh 論luận 。 雖tuy 說thuyết 種chủng 種chủng 。 於ư 一nhất 一nhất 諦đế 皆giai 備bị 三tam 意ý 也dã 。

二nhị 。 正chánh 明minh 二nhị 諦đế 者giả 。 取thủ 意ý 存tồn 略lược 。 但đãn 點điểm 法pháp 性tánh 為vi 真Chân 諦Đế 。 無vô 明minh 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 為vi 俗tục 諦đế 。 於ư 義nghĩa 即tức 足túc 。 但đãn 人nhân 心tâm 麁thô 淺thiển 。 不bất 覺giác 其kỳ 深thâm 妙diệu 。 更cánh 須tu 開khai 拓thác 。 則tắc 論luận 七thất 種chủng 二nhị 諦đế 。 一nhất 一nhất 二nhị 諦đế 更cánh 開khai 三tam 種chủng 。 合hợp 二nhị 十thập 一nhất 二nhị 諦đế 也dã 。 若nhược 用dụng 初sơ 番phiên 二nhị 諦đế 破phá 一nhất 切thiết 邪tà 謂vị 執chấp 著trước 皆giai 盡tận 。 如như 劫kiếp 火hỏa 燒thiêu 。 不bất 留lưu 遺di 芥giới 。 況huống 鋪phô 後hậu 諸chư 諦đế 。 逈huýnh 出xuất 文văn 外ngoại 。 非phi 復phục 世thế 情tình 圖đồ 度độ 。 所sở 言ngôn 七thất 種chủng 二nhị 諦đế 者giả 。 一nhất 者giả 。 實thật 有hữu 為vi 俗tục 。 實thật 有hữu 滅diệt 為vi 真chân 。 二nhị 者giả 。 幻huyễn 有hữu 為vi 俗tục 。 即tức 幻huyễn 有hữu 空không 為vi 真chân 。 三tam 者giả 。 幻huyễn 有hữu 為vi 俗tục 。 即tức 幻huyễn 有hữu 空không 不bất 空không 共cộng 為vi 真chân 。 四tứ 者giả 。 幻huyễn 有hữu 為vi 俗tục 。 幻huyễn 有hữu 即tức 空không 不bất 空không 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 空không 不bất 空không 為vi 真chân 。 五ngũ 者giả 。 幻huyễn 有hữu 。 幻huyễn 有hữu 即tức 空không 。 皆giai 名danh 為vi 俗tục 。 不bất 有hữu 不bất 空không 為vi 真chân 。 六lục 者giả 。 幻huyễn 有hữu 。 幻huyễn 有hữu 即tức 空không 。 皆giai 名danh 為vi 俗tục 。 不bất 有hữu 不bất 空không 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 不bất 有hữu 不bất 空không 為vi 真chân 。 七thất 者giả 。 幻huyễn 有hữu 。 幻huyễn 有hữu 即tức 空không 。 皆giai 為vi 俗tục 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 有hữu 。 趣thú 空không 。 趣thú 不bất 有hữu 不bất 空không 為vi 真chân 。

實thật 有hữu 二nhị 諦đế 者giả 。 陰ấm 。 入nhập 。 界giới 等đẳng 皆giai 是thị 實thật 法pháp 。 實thật 法pháp 所sở 成thành 。 森sâm 羅la 萬vạn 品phẩm 。 故cố 名danh 為vi 俗tục 。 方phương 便tiện 修tu 道Đạo 。 滅diệt 此thử 俗tục 已dĩ 。 乃nãi 得đắc 會hội 真chân 。 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

空không 色sắc 。 色sắc 空không 。

以dĩ 滅diệt 俗tục 故cố 謂vị 為vi 。

空không 色sắc

不bất 滅diệt 色sắc 故cố 謂vị 為vi 。

色sắc 空không

病bệnh 中trung 無vô 藥dược 。 文văn 字tự 中trung 無vô 菩Bồ 提Đề 。 皆giai 是thị 此thử 意ý 。 是thị 為vi 實thật 有hữu 二nhị 諦đế 相tướng 也dã 。 約ước 此thử 。 亦diệc 有hữu 隨tùy 情tình 。 情tình 智trí 。 智trí 等đẳng 三tam 義nghĩa 。 推thôi 之chi 可khả 知tri 。

幻huyễn 有hữu 空không 二nhị 諦đế 者giả 。 斥xích 前tiền 意ý 也dã 。 何hà 者giả 。 實thật 有hữu 時thời 無vô 真chân 。 滅diệt 有hữu 時thời 無vô 俗tục 。 二nhị 諦đế 義nghĩa 不bất 成thành 。 若nhược 明minh 幻huyễn 有hữu 者giả 。 幻huyễn 有hữu 是thị 俗tục 。 幻huyễn 有hữu 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 俗tục 而nhi 真chân 。 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

即tức 色sắc 是thị 空không 。 即tức 空không 是thị 色sắc 。

空không 色sắc 相tướng 即tức 。 二nhị 諦đế 義nghĩa 成thành 。 是thị 名danh 幻huyễn 有hữu 無vô 二nhị 諦đế 也dã 。 約ước 此thử 。 亦diệc 有hữu 隨tùy 情tình 。 情tình 智trí 。 智trí 等đẳng 三tam 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 。 隨tùy 智trí 小tiểu 當đương 分phân 別biệt 。 何hà 者giả 。 實thật 有hữu 隨tùy 智trí 照chiếu 真chân 。 與dữ 此thử 不bất 異dị 。 隨tùy 智trí 照chiếu 俗tục 不bất 同đồng 。 何hà 者giả 。 通thông 人nhân 入nhập 觀quán 巧xảo 。 復phục 局cục 照chiếu 俗tục 亦diệc 巧xảo 。 如như 百bách 川xuyên 會hội 海hải 。 其kỳ 味vị 不bất 別biệt 。 復phục 局cục 還hoàn 源nguyên 。 江giang 河hà 則tắc 異dị 。 俗tục 是thị 事sự 法pháp 。 照chiếu 異dị 非phi 疑nghi 。 真chân 是thị 理lý 法pháp 。 不bất 可khả 不bất 同đồng 。 秖kỳ 就tựu 通thông 人nhân 出xuất 假giả 。 亦diệc 人nhân 人nhân 不bất 同đồng 。 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 。 例lệ 三tam 藏tạng 出xuất 假giả 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 云vân 云vân )# 。

幻huyễn 有hữu 空không 。 不bất 空không 二nhị 諦đế 者giả 。 俗tục 不bất 異dị 前tiền 。 真chân 則tắc 三tam 種chủng 不bất 同đồng 。 一nhất 俗tục 隨tùy 三tam 真chân 。 即tức 成thành 三tam 種chủng 二nhị 諦đế 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 如như 《# 大đại 品phẩm 》# 明minh 非phi 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 。 初sơ 。 人nhân 謂vị 。

非phi 漏lậu

是thị 非phi 俗tục 。

非phi 無vô 漏lậu

是thị 遣khiển 著trước 。 何hà 者giả 。 行hành 人nhân 緣duyên 無vô 漏lậu 生sanh 著trước 。 如như 緣duyên 滅diệt 生sanh 使sử 。 破phá 其kỳ 著trước 心tâm 。 還hoàn 入nhập 無vô 漏lậu 。 此thử 是thị 一nhất 番phiên 二nhị 諦đế 也dã 。 次thứ 。 人nhân 聞văn 非phi 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 。 謂vị 非phi 二nhị 邊biên 。 別biệt 顯hiển 中trung 理lý 。 中trung 理lý 為vi 真chân 。 又hựu 是thị 一nhất 番phiên 二nhị 諦đế 。 又hựu 。 人nhân 聞văn 非phi 有hữu 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 。 即tức 知tri 雙song 非phi 。 正chánh 顯hiển 中trung 道đạo 。 中trung 道Đạo 法Pháp 界giới 。 力lực 用dụng 廣quảng 大đại 。 與dữ 虛hư 空không 等đẳng 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 非phi 有hữu 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 。 又hựu 是thị 一nhất 番phiên 二nhị 諦đế 也dã 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 但đãn 見kiến 於ư 空không 。 不bất 見kiến 不bất 空không 。

智trí 者giả 見kiến 空không 及cập 與dữ 不bất 空không

即tức 是thị 此thử 意ý 。 二Nhị 乘Thừa 謂vị 著trước 此thử 空không 。 破phá 著trước 空không 故cố 。 故cố 言ngôn 不bất 空không 。 空không 著trước 若nhược 破phá 。 但đãn 是thị 見kiến 空không 。 不bất 見kiến 不bất 空không 也dã 。 利lợi 人nhân 謂vị 不bất 空không 是thị 妙diệu 有hữu 。 故cố 言ngôn 不bất 空không 。 利lợi 利lợi 人nhân 聞văn 不bất 空không 。 謂vị 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 如Như 來Lai 藏tạng 。 還hoàn 約ước 空không 。 不bất 空không 。 即tức 有hữu 三tam 種chủng 二nhị 諦đế 也dã 。

復phục 次thứ 。 約ước 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 非phi 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 顯hiển 三tam 種chủng 異dị 者giả 。

初sơ 。 人nhân 聞văn 一nhất 切thiết 法pháp 。 趣thú 非phi 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 者giả 。 謂vị 諸chư 法pháp 不bất 離ly 空không 。 周chu 行hành 十thập 方phương 界giới 還hoàn 是thị 瓶bình 處xứ 如như 。 又hựu 。 人nhân 聞văn 趣thú 知tri 此thử 中trung 理lý 須tu 一nhất 切thiết 行hành 來lai 趣thú 發phát 之chi 。 又hựu 。 人nhân 聞văn 一nhất 切thiết 趣thú 即tức 非phi 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 。 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 是thị 故cố 說thuyết 此thử 一nhất 俗tục 隨tùy 三tam 真chân 轉chuyển 。

或hoặc 對đối 單đơn 真chân 。 或hoặc 對đối 複phức 真chân 。 或hoặc 對đối 不bất 思tư 議nghị 真chân 。 無vô 量lượng 形hình 勢thế 。 婉uyển 轉chuyển 赴phó 機cơ 。 出xuất 沒một 利lợi 物vật 。 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 隨tùy 情tình 。 情tình 智trí 。 智trí 等đẳng 三tam 義nghĩa 。 若nhược 隨tùy 智trí 證chứng 。 俗tục 隨tùy 智trí 轉chuyển 。 智trí 證chứng 偏thiên 真chân 。 即tức 成thành 通thông 二nhị 諦đế 。

智trí 證chứng 不bất 空không 真chân 。 即tức 成thành 別biệt 入nhập 通thông 二nhị 諦đế 。

智trí 證chứng 一nhất 切thiết 趣thú 不bất 空không 真chân 。 即tức 成thành 圓viên 入nhập 通thông 二nhị 諦đế 。 三tam 人nhân 入nhập 智trí 不bất 同đồng 。 復phục 局cục 照chiếu 俗tục 亦diệc 異dị (# 云vân 云vân )# 。 何hà 故cố 。 三tam 人nhân 同đồng 聞văn 二nhị 諦đế 而nhi 取thủ 解giải 各các 異dị 者giả 。 此thử 是thị 不bất 共cộng 般Bát 若Nhã 與dữ 二Nhị 乘Thừa 共cộng 說thuyết 。 則tắc 淺thiển 深thâm 之chi 殊thù 耳nhĩ 。 《# 大đại 品phẩm 》# 云vân 。

有hữu 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 。 心tâm 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 相tương 應ứng 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 。 心tâm 如như 遊du 戲hí 神thần 通thông 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 。 心tâm 即tức 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 為vi 如như 佛Phật 。

即tức 此thử 意ý 也dã 。

幻huyễn 有hữu 。 無vô 為vi 俗tục 。 不bất 有hữu 不bất 無vô 為vi 真chân 者giả 。

有hữu 。 無vô 二nhị 故cố 為vi 俗tục 。 中trung 道đạo 不bất 有hữu 。 不bất 無vô 。 不bất 二nhị 為vi 真chân 。 二Nhị 乘Thừa 聞văn 此thử 真chân 。 俗tục 。 俱câu 皆giai 不bất 解giải 。 故cố 如như 瘂á 。 如như 聾lung 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

我ngã 與dữ 彌Di 勒Lặc 共cộng 論luận 世thế 諦đế 。 五ngũ 百bách 聲Thanh 聞Văn 。 謂vị 說thuyết 真Chân 諦Đế 。

即tức 此thử 意ý 也dã 。 約ước 此thử 。 亦diệc 有hữu 隨tùy 情tình 。 情tình 智trí 。 智trí 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。

圓viên 入nhập 別biệt 二nhị 諦đế 者giả 。 俗tục 與dữ 別biệt 同đồng 。 真Chân 諦Đế 則tắc 異dị 。 別biệt 人nhân 謂vị 。

不bất 空không 但đãn 理lý 而nhi 已dĩ 。 欲dục 顯hiển 此thử 理lý 。 須tu 緣duyên 修tu 方phương 便tiện 。 故cố 言ngôn 。

一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 不bất 空không

圓viên 人nhân 聞văn 不bất 空không 理lý 。 即tức 知tri 具cụ 一nhất 切thiết 佛Phật 。 法pháp 無vô 有hữu 缺khuyết 減giảm 。 故cố 言ngôn 。

一nhất 切thiết 趣thú 不bất 空không

也dã 。 約ước 此thử 。 亦diệc 有hữu 隨tùy 情tình 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。

圓viên 教giáo 二nhị 諦đế 者giả 。 直trực 說thuyết 不bất 思tư 議nghị 二nhị 諦đế 也dã 。 真chân 即tức 是thị 俗tục 。 俗tục 即tức 是thị 真chân 。 如như 如như 意ý 珠châu 。 珠châu 以dĩ 譬thí 真chân 。 用dụng 以dĩ 譬thí 俗tục 。 即tức 珠châu 是thị 用dụng 。 即tức 用dụng 是thị 珠châu 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 分phần/phân 真chân 俗tục 耳nhĩ 。 約ước 此thử 。 亦diệc 有hữu 隨tùy 情tình 智trí 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。 身thân 子tử 云vân 。

佛Phật 以dĩ 種chủng 種chủng 緣duyên 。 譬thí 喻dụ 巧xảo 言ngôn 說thuyết 。 其kỳ 心tâm 安an 如như 海hải 。 我ngã 聞văn 疑nghi 網võng 斷đoạn 。

即tức 其kỳ 義nghĩa 焉yên 。

問vấn 。

真chân 俗tục 應ưng 相tương 對đối 。 云vân 何hà 不bất 同đồng 耶da 。

答đáp 。

此thử 應ưng 四tứ 句cú 。

俗tục 異dị 真chân 同đồng 。 真chân 異dị 俗tục 同đồng 。 真chân 俗tục 異dị 相tướng 對đối 。 真chân 俗tục 同đồng 相tương 對đối 。 三tam 藏tạng 與dữ 通thông 。 真chân 同đồng 而nhi 俗tục 異dị 。 二nhị 入nhập 通thông 。 真chân 異dị 而nhi 俗tục 同đồng 。 別biệt 。 真chân 。 俗tục 皆giai 異dị 而nhi 相tương 對đối 。 圓viên 入nhập 別biệt 。 俗tục 同đồng 真chân 異dị 。 圓viên 。 真chân 。 俗tục 不bất 異dị 而nhi 相tương 對đối 。 不bất 同đồng 而nhi 同đồng 。 若nhược 不bất 相tương 入nhập 。 當đương 分phần/phân 真chân 。 俗tục 。 即tức 相tương 對đối 云vân 云vân )# 。

七thất 種chủng 二nhị 諦đế 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 略lược 說thuyết 者giả 。 界giới 內nội 相tương/tướng 即tức 。 不bất 相tương 即tức 。 界giới 外ngoại 相tướng 即tức 。 不bất 相tương 即tức 。 四tứ 種chủng 二nhị 諦đế 也dã 。 別biệt 接tiếp 通thông 。 五ngũ 也dã 。 圓viên 接tiếp 通thông 。 六lục 也dã 。 圓viên 接tiếp 別biệt 。 七thất 也dã 。

問vấn 。

何hà 不bất 接tiếp 三tam 藏tạng 。

答đáp 。

三tam 藏tạng 是thị 界giới 內nội 不bất 相tương 即tức 。 小Tiểu 乘Thừa 取thủ 證chứng 。 根căn 敗bại 之chi 士sĩ 。 故cố 不bất 論luận 接tiếp 。 餘dư 六lục 是thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 門môn 。 若nhược 欲dục 前tiền 進tiến 。 亦diệc 可khả 得đắc 去khứ 。 是thị 故cố 被bị 接tiếp 。

問vấn 。

若nhược 不bất 接tiếp 亦diệc 不bất 會hội 。

答đáp 。

接tiếp 義nghĩa 非phi 會hội 義nghĩa 。 未vị 會hội 之chi 前tiền 。 不bất 論luận 被bị 接tiếp 。

三tam 。 判phán 麁thô 妙diệu 者giả 。 實thật 有hữu 二nhị 諦đế 。 半bán 字tự 法Pháp 門môn 。 引dẫn 鈍độn 根căn 人nhân 。 蠲quyên 除trừ 戲hí 論luận 之chi 糞phẩn 。 二nhị 諦đế 義nghĩa 不bất 成thành 。 此thử 法pháp 為vi 麁thô 。 如như 幻huyễn 二nhị 諦đế 。 滿mãn 字tự 法Pháp 門môn 。 為vi 教giáo 利lợi 根căn 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 三tam 人nhân 共cộng 得đắc 。 比tỉ 前tiền 為vi 妙diệu 。 同đồng 見kiến 但đãn 空không 。 方phương 後hậu 則tắc 麁thô 。 以dĩ 別biệt 入nhập 通thông 。 能năng 見kiến 不bất 空không 。 是thị 則tắc 為vi 妙diệu 。 教giáo 譚đàm 理lý 不bất 融dung 。 是thị 故cố 為vi 麁thô 。 以dĩ 圓viên 入nhập 通thông 為vi 妙diệu 。 妙diệu 不bất 異dị 後hậu 。 帶đái 通thông 方phương 便tiện 。 是thị 故cố 為vi 麁thô 。 別biệt 二nhị 諦đế 不bất 帶đái 通thông 方phương 便tiện 。 是thị 故cố 為vi 妙diệu 。 教giáo 譚đàm 理lý 不bất 融dung 。 是thị 故cố 為vi 麁thô 。 圓viên 入nhập 別biệt 理lý 融dung 為vi 妙diệu 。 帶đái 別biệt 方phương 便tiện 為vi 麁thô 。 唯duy 圓viên 二nhị 諦đế 。 正chánh 直trực 無vô 上thượng 道Đạo 。 是thị 故cố 為vi 妙diệu 。

次thứ 約ước 隨tùy 情tình 智trí 判phán 麁thô 妙diệu 者giả 。 且thả 約ước 三tam 藏tạng 。 初sơ 聞văn 隨tùy 情tình 二nhị 諦đế 。 執chấp 實thật 語ngữ 為vi 虛hư 語ngữ 。 起khởi 語ngữ 見kiến 故cố 。 生sanh 死tử 浩hạo 然nhiên 。 無vô 佛Phật 法Pháp 氣khí 分phần/phân 。 若nhược 能năng 勤cần 修tu 念niệm 處xứ 。 發phát 四tứ 善thiện 根căn 。 是thị 時thời 隨tùy 情tình 二nhị 諦đế 皆giai 名danh 為vi 俗tục 。 發phát 得đắc 無vô 漏lậu 。 所sở 照chiếu 二nhị 諦đế 皆giai 名danh 為vi 真chân 。 從tùng 四Tứ 果Quả 人nhân 。 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 所sở 照chiếu 真chân 。 俗tục 。 皆giai 名danh 隨tùy 智trí 二nhị 諦đế 。

隨tùy 情tình 則tắc 麁thô 。 隨tùy 智trí 則tắc 妙diệu 。 譬thí 如như 轉chuyển 乳nhũ 。 始thỉ 得đắc 成thành 酪lạc 。 既ký 成thành 酪lạc 已dĩ 。 心tâm 相tương 體thể 信tín 。 入nhập 出xuất 無vô 難nan 。 即tức 得đắc 隨tùy 情tình 。 情tình 智trí 。 智trí 等đẳng 。 說thuyết 通thông 。 別biệt 入nhập 通thông 。 圓viên 入nhập 通thông 。 令linh 其kỳ 恥sỉ 小tiểu 慕mộ 大đại 。 自tự 悲bi 敗bại 種chủng 。 渴khát 仰ngưỡng 上thượng 乘thừa 。 是thị 時thời 。 如như 轉chuyển 酪lạc 為vi 生sanh 蘇tô 。 心tâm 漸tiệm 通thông 泰thái 。 即tức 為vi 隨tùy 情tình 。 情tình 智trí 。 智trí 等đẳng 。 說thuyết 別biệt 。 圓viên 入nhập 別biệt 。 明minh 不bất 共cộng 般Bát 若Nhã 。 命mạng 領lãnh 家gia 業nghiệp 。 金kim 銀ngân 珍trân 寶bảo 。 出xuất 入nhập 取thủ 與dữ 。 皆giai 使sử 令linh 知tri 。 既ký 知tri 是thị 已dĩ 。 即tức 如như 轉chuyển 生sanh 蘇tô 為vi 熟thục 蘇tô 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 久cửu 後hậu 。 要yếu 當đương 說thuyết 真chân 寶bảo 。 即tức 隨tùy 情tình 。 情tình 智trí 。 智trí 等đẳng 。 說thuyết 圓viên 二nhị 諦đế 。 如như 轉chuyển 熟thục 蘇tô 為vi 醍đề 醐hồ 。 是thị 則tắc 六lục 種chủng 二nhị 諦đế 調điều 熟thục 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 成thành 四tứ 味vị 。 是thị 故cố 為vi 麁thô 。 醍đề 醐hồ 一nhất 味vị 。 是thị 則tắc 為vi 妙diệu 。

又hựu 束thúc 判phán 麁thô 妙diệu 。

前tiền 二nhị 教giáo 雖tuy 有hữu 隨tùy 智trí 等đẳng 。 一nhất 向hướng 是thị 隨tùy 情tình 。 說thuyết 他tha 意ý 語ngữ 故cố 。 故cố 名danh 為vi 麁thô 。 別biệt 入nhập 通thông 去khứ 。 雖tuy 有hữu 隨tùy 情tình 等đẳng 。 一nhất 向hướng 束thúc 為vi 情tình 智trí 。 說thuyết 自tự 。 他tha 意ý 語ngữ 故cố 。 亦diệc 麁thô 亦diệc 妙diệu 。 圓viên 二nhị 諦đế 雖tuy 有hữu 隨tùy 情tình 等đẳng 。 一nhất 向hướng 是thị 隨tùy 智trí 說thuyết 。 佛Phật 自tự 意ý 語ngữ 故cố 。 故cố 稱xưng 為vi 妙diệu 。

問vấn 。

前tiền 二nhị 二nhị 諦đế 。 一nhất 向hướng 是thị 隨tùy 情tình 。 應ưng 非phi 見kiến 諦Đế 。 亦diệc 不bất 得đắc 道Đạo 。

答đáp 。

不bất 得đắc 中trung 道đạo 。 故cố 稱xưng 隨tùy 情tình 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 不bất 空không 說thuyết 法Pháp 。 雖tuy 非phi 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 不bất 失thất 三tam 悉tất 檀đàn 益ích 。 大đại 槩# 判phán 之chi 。 皆giai 屬thuộc 隨tùy 情tình 為vi 麁thô 耳nhĩ 。

若nhược 以dĩ 七thất 種chủng 二nhị 諦đế 歷lịch 五ngũ 味vị 教giáo 者giả 。

乳nhũ 教giáo 有hữu 別biệt 。 圓viên 入nhập 別biệt 。 圓viên 。 三tam 種chủng 二nhị 諦đế 。 二nhị 麁thô 一nhất 妙diệu 。 酪lạc 教giáo 但đãn 實thật 有hữu 二nhị 諦đế 。 純thuần 麁thô 。 生sanh 蘇tô 具cụ 七thất 種chủng 二nhị 諦đế 。 六lục 麁thô 一nhất 妙diệu 。 熟thục 蘇tô 六lục 種chủng 。 五ngũ 麁thô 一nhất 妙diệu 。 法pháp 華hoa 但đãn 有hữu 一nhất 圓viên 二nhị 諦đế 。 無vô 六lục 方phương 便tiện 。 唯duy 妙diệu 不bất 麁thô 。 題đề 標tiêu 為vi 妙diệu 。 意ý 在tại 於ư 此thử 。 是thị 為vi 相tương 待đãi 判phán 麁thô 妙diệu 也dã 。

四tứ 。 開khai 麁thô 顯hiển 妙diệu 者giả 。 三tam 世thế 如Như 來Lai 。 本bổn 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 《# 法pháp 華hoa 論luận 》# 云vân 。

蓮liên 華hoa 出xuất 水thủy 義nghĩa 。

不bất 可khả 盡tận 出xuất 離ly 小Tiểu 乘Thừa 泥nê 濁trược 水thủy 故cố 。 入nhập 如Như 來Lai 大đại 眾chúng 中trung 坐tọa 。 如như 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 坐tọa 蓮liên 華hoa 上thượng 。 聞văn 說thuyết 無vô 上thượng 清thanh 淨tịnh 智trí 慧tuệ 。

者giả 。 必tất 非phi 坐tọa 華hoa 葉diệp 也dã 。 乃nãi 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 說thuyết 一nhất 圓viên 道đạo 。 證chứng 一nhất 圓viên 果quả 。 處xử 華hoa 王vương 界giới 。 同đồng 舍xá 那na 佛Phật 坐tọa 蓮liên 華hoa 臺đài 耳nhĩ 。 佛Phật 意ý 如như 此thử 。 始thỉ 見kiến 我ngã 身thân 。 初sơ 聞văn 一nhất 實thật 。 已dĩ 入nhập 華hoa 臺đài 。 為vi 未vị 入nhập 者giả 。 從tùng 頓đốn 開khai 漸tiệm 。 更canh 以dĩ 異dị 方phương 便tiện 。 助trợ 顯hiển 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 說thuyết 諸chư 二nhị 諦đế 。 或hoặc 單đơn 。 或hoặc 複phức 。 或hoặc 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 皆giai 為vi 華hoa 臺đài 而nhi 作tác 方phương 便tiện 。 但đãn 如Như 來Lai 常thường 寂tịch 。 而nhi 化hóa 周chu 法Pháp 界Giới 。 實thật 不bất 分phân 別biệt 。 先tiên 謀mưu 後hậu 動động 。 施thí 此thử 汲cấp 引dẫn 。 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 從tùng 此thử 得đắc 入nhập 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

始thỉ 自tự 鹿lộc 苑uyển 。 皆giai 是thị 法pháp 華hoa 弄lộng 引dẫn 。

今kim 言ngôn 不bất 爾nhĩ 。 且thả 近cận 說thuyết 寂Tịch 滅Diệt 道Đạo 場Tràng 已dĩ 來lai 。 悉tất 為vi 法pháp 華hoa 弄lộng 引dẫn 。 所sở 以dĩ 光quang 照chiếu 他tha 土thổ/độ 現hiện 佛Phật 。 悉tất 為vi 頓đốn 開khai 漸tiệm 。 文Văn 殊Thù 引dẫn 先tiên 佛Phật 。 亦diệc 為vi 頓đốn 開khai 漸tiệm 。 如như 此thử 弄lộng 引dẫn 。 猶do 恨hận 其kỳ 近cận 。 從tùng 大đại 通thông 智trí 勝thắng 已dĩ 來lai 。 而nhi 為vì 眾chúng 生sanh 。 作tác 法pháp 華hoa 方phương 便tiện 。 當đương 知tri 不bất 止chỉ 近cận 在tại 寂tịch 場tràng 。 又hựu 此thử 猶do 近cận 。 從tùng 本bổn 成thành 佛Phật 已dĩ 來lai 。 而nhi 為vì 眾chúng 生sanh 。 作tác 華hoa 臺đài 方phương 便tiện 。 又hựu 復phục 猶do 近cận 。 從tùng 本bổn 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 時thời 。 而nhi 為vì 眾chúng 生sanh 。 作tác 華hoa 臺đài 方phương 便tiện 。 文văn 云vân 。

我ngã 本bổn 立lập 誓thệ 願nguyện 。 普phổ 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 。 亦diệc 同đồng 得đắc 此thử 道Đạo 。

當đương 知tri 。 弄lộng 引dẫn 豈khởi 止chỉ 今kim 耶da 。 本bổn 來lai 所sở 化hóa 入nhập 華hoa 臺đài 者giả 。 自tự 是thị 一nhất 邊biên 。 其kỳ 未vị 入nhập 者giả 。 如như 上thượng 方phương 便tiện 不bất 息tức 。 中trung 間gian 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 從tùng 《# 華hoa 嚴nghiêm 》# 。 《# 方Phương 等Đẳng 》# 。 《# 般Bát 若Nhã 》# 等đẳng 經kinh 。 或hoặc 別biệt 入nhập 通thông 。 圓viên 入nhập 通thông 。 圓viên 入nhập 別biệt 等đẳng 入nhập 華hoa 臺đài 者giả 。 與dữ 本bổn 入nhập 者giả 無vô 異dị 。 復phục 自tự 是thị 一nhất 邊biên 。 其kỳ 未vị 入nhập 者giả 。 四tứ 味vị 調điều 熟thục 。 皆giai 於ư 此thử 經Kinh 。 得đắc 入nhập 華hoa 臺đài 。 諸chư 教giáo 之chi 中trung 或hoặc 住trụ 三tam 味vị 。 二nhị 味vị 。 一nhất 味vị 。 或hoặc 全toàn 生sanh 者giả 。 皆giai 決quyết 麁thô 令linh 妙diệu 。 悉tất 入nhập 華hoa 臺đài 。

三tam 藏tạng 保bảo 果quả 。 難nạn/nan 破phá 已dĩ 破phá 。 難nạn/nan 開khai 已dĩ 開khai 。 況huống 易dị 破phá 易dị 開khai 。 悉tất 隨tùy 情tình 仍nhưng 本bổn 。 當đương 門môn 顯hiển 實thật 。 即tức 入nhập 華hoa 臺đài 。 文văn 云vân 。

七thất 寶bảo 大đại 車xa 。 其kỳ 數số 無vô 量lượng 。 各các 賜tứ 諸chư 子tử 。

(# 云vân 云vân )# 此thử 即tức 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 諸chư 麁thô 皆giai 妙diệu 。 絕tuyệt 待đãi 妙diệu 也dã 。

若nhược 如như 上thượng 說thuyết 。 《# 法pháp 華hoa 》# 總tổng 括quát 眾chúng 經kinh 。 而nhi 事sự 極cực 於ư 此thử 。 佛Phật 出xuất 世thế 之chi 本bổn 意ý 。 諸chư 教giáo 法pháp 之chi 指chỉ 歸quy 。 人nhân 不bất 見kiến 此thử 理lý 。 謂vị 是thị 因nhân 緣duyên 事sự 相tướng 。 輕khinh 慢mạn 不bất 止chỉ 。 舌thiệt 爛lạn 口khẩu 中trung 。 若nhược 得đắc 其kỳ 旨chỉ 。 深thâm 見kiến 七thất 種chủng 。 二nhị 十thập 一nhất 種chủng 無vô 量lượng 教giáo 門môn 。 意ý 氣khí 博bác 遠viễn 。 更cánh 相tương 間gian 入nhập 。 繡tú 淡đạm 精tinh 微vi 。 橫hoạnh/hoành 周chu 豎thụ 窮cùng 。 悉tất 歸quy 會hội 《# 法pháp 華hoa 》# 。 二nhị 萬vạn 燈đăng 明minh 。 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 古cổ 佛Phật 設thiết 教giáo 。 妙diệu 極cực 於ư 此thử 。 有hữu 經Kinh 云vân 。

彌Di 勒Lặc 當đương 來lai 。 亦diệc 妙diệu 極cực 於ư 此thử 。 釋Thích 迦Ca 仰ngưỡng 同đồng 三tam 世thế 。 亦diệc 妙diệu 極cực 於ư 此thử 。

《# 涅Niết 槃Bàn 》# 贖thục 命mạng 重trọng/trùng 寶bảo 。 重trọng/trùng 抵để 掌chưởng 耳nhĩ 。 觀quán 此thử 妙diệu 旨chỉ 。 宏hoành 壯tráng 包bao 籠lung 。 尋tầm 者giả 須tu 曠khoáng 其kỳ 意ý 。 莫mạc 以dĩ 人nhân 情tình 局cục 彼bỉ 太thái 虛hư 也dã 。

《# 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 》# 明minh 十thập 勝thắng 相tương/tướng 義nghĩa 。 咸hàm 謂vị 深thâm 極cực 。 使sử 《# 地địa 論luận 》# 翻phiên 宗tông 。 今kim 試thí 以dĩ 十thập 妙diệu 比tỉ 之chi 。 彼bỉ 有hữu 所sở 漏lậu 。 且thả 用dụng 理lý 妙diệu 。 比tỉ 依y 止chỉ 勝thắng 相tương/tướng 。 明minh 不bất 思tư 議nghị 因nhân 緣duyên 四tứ 句cú 破phá 執chấp 。 豈khởi 留lưu 黎lê 耶da 。 庵am 摩ma 羅la 為vi 依y 止chỉ 耶da 。 四tứ 悉tất 檀đàn 施thi 設thiết 。 不bất 止chỉ 立lập 無vô 明minh 他tha 生sanh 一nhất 句cú 。 彼bỉ 直trực 是thị 一nhất 道đạo 明minh 義nghĩa 。 不bất 見kiến 開khai 合hợp 眾chúng 經kinh 頓đốn 漸tiệm 為vi 物vật 。 約ước 教giáo 。 約ước 行hành 。 隨tùy 情tình 。 隨tùy 智trí 。 大đại 包bao 佛Phật 化hóa 。 深thâm 括quát 始thỉ 終chung 。 因nhân 緣duyên 一nhất 境cảnh 。 已dĩ 廣quảng 於ư 依y 止chỉ 。 更cánh 用dụng 四tứ 四Tứ 諦Đế 。 七thất 二nhị 諦đế 。 五ngũ 三tam 諦đế 。 一nhất 諦đế 等đẳng 比tỉ 者giả 。 彼bỉ 無vô 準chuẩn 擬nghĩ 。 迹tích 中trung 十thập 妙diệu 。 已dĩ 有hữu 所sở 漏lậu 。 本bổn 中trung 十thập 妙diệu 。 群quần 經kinh 所sở 無vô 。 何hà 況huống 彼bỉ 論luận 。 又hựu 觀quán 心tâm 十thập 妙diệu 。 即tức 得đắc 行hành 用dụng 。 不bất 如như 貧bần 人nhân 。 數số 果quả 頭đầu 寶bảo 。 當đương 知tri 十thập 妙diệu 法Pháp 門môn 。 鱗lân 沓đạp 重trọng/trùng 積tích 。 可khả 勝thắng 言ngôn 哉tai 。 天Thiên 竺Trúc 《# 大đại 論luận 》# 尚thượng 非phi 其kỳ 類loại 。 真chân 丹đan 人nhân 師sư 何hà 勞lao 及cập 語ngữ 。 此thử 非phi 誇khoa 耀diệu 法pháp 相tướng 然nhiên 耳nhĩ 。 思tư 自tự 見kiến 之chi 。 無vô 俟sĩ 辭từ 費phí 也dã 。

五ngũ 明minh 三tam 諦đế 者giả 。 眾chúng 經kinh 備bị 有hữu 其kỳ 義nghĩa 。 而nhi 名danh 出xuất 《# 纓anh 珞lạc 》# 。 《# 仁nhân 王vương 》# 謂vị 有hữu 諦đế 。 無vô 諦đế 。 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 今kim 經kinh 亦diệc 有hữu 其kỳ 義nghĩa 。 〈# 壽thọ 量lượng 〉# 云vân 。

非phi 如như 非phi 異dị

即tức 中trung 道đạo 。 如như 即tức 真chân 。 異dị 即tức 俗tục 。

問vấn 。

若nhược 此thử 經Kinh 無vô 四tứ 種chủng 因nhân 緣duyên 等đẳng 名danh 。 那na 用dụng 其kỳ 義nghĩa 。 答đáp 。

五ngũ 住trụ 。 二nhị 死tử 。 名danh 出xuất 《# 勝thắng 鬘man 》# 。 《# 涅Niết 槃Bàn 》# 不bất 應ứng 用dụng 其kỳ 義nghĩa 。 若nhược 不bất 用dụng 五ngũ 住trụ 。 則tắc 不bất 破phá 無vô 明minh 。 若nhược 不bất 用dụng 二nhị 死tử 。 則tắc 非phi 常thường 住trụ 。 又hựu 。 三tam 佛Phật 名danh 出xuất 《# 楞lăng 伽già 》# 。 餘dư 經kinh 應ưng 無vô 三tam 佛Phật 義nghĩa 。 眾chúng 經kinh 皆giai 是thị 佛Phật 說thuyết 。 名danh 乃nãi 不bất 同đồng 。 義nghĩa 不bất 可khả 壅ủng (# 云vân 云vân )# 。

今kim 明minh 三tam 諦đế 為vi 三tam 。

一nhất 。 明minh 三tam 諦đế 。 二nhị 。 判phán 麁thô 妙diệu 。 三tam 。 開khai 麁thô 顯hiển 妙diệu 。 卻khước 前tiền 兩lưỡng 種chủng 二nhị 諦đế 。 以dĩ 不bất 明minh 中trung 道đạo 故cố 。 就tựu 五ngũ 種chủng 二nhị 諦đế 。 得đắc 論luận 中trung 道đạo 。 即tức 有hữu 五ngũ 種chủng 三tam 諦đế 。 約ước 別biệt 入nhập 通thông 。 點điểm 非phi 有hữu 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 。 三tam 諦đế 義nghĩa 成thành 。

有hữu 漏lậu 是thị

俗tục

無vô 漏lậu 是thị 。

真chân

非phi 有hữu 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 是thị 。

中trung

當đương 教giáo 論luận 中trung 。 但đãn 異dị 空không 而nhi 已dĩ 。 中trung 無vô 功công 用dụng 。 不bất 備bị 諸chư 法pháp 。 圓viên 入nhập 通thông 三tam 諦đế 者giả 。 二nhị 諦đế 不bất 異dị 前tiền 。 點điểm 非phi 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 。 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 與dữ 前tiền 中trung 異dị 也dã 。 別biệt 三tam 諦đế 者giả 。 開khai 彼bỉ 俗tục 為vi 兩lưỡng 諦đế 。 對đối 真chân 為vi 中trung 。 中trung 。 理lý 而nhi 已dĩ (# 云vân 云vân )# 。 圓viên 入nhập 別biệt 三tam 諦đế 者giả 。 二nhị 諦đế 不bất 異dị 前tiền 。 點điểm 真chân 中trung 道đạo 具cụ 足túc 佛Phật 法Pháp 也dã 。 圓viên 三tam 諦đế 者giả 。 非phi 但đãn 中trung 道đạo 。 具cụ 足túc 佛Phật 法Pháp 。 真chân 。 俗tục 亦diệc 然nhiên 。 三tam 諦đế 圓viên 融dung 。 一nhất 三tam 。 三tam 一nhất 。 如như 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 中trung 說thuyết (# 云vân 云vân )# 。

二nhị 判phán 麁thô 妙diệu 者giả 。 別biệt 。 圓viên 入nhập 通thông 。 帶đái 通thông 方phương 便tiện 。 故cố 為vi 麁thô 。 別biệt 不bất 帶đái 通thông 為vi 妙diệu 。 圓viên 入nhập 別biệt 帶đái 別biệt 方phương 便tiện 為vi 麁thô 。 圓viên 不bất 帶đái 方phương 便tiện 。 最tối 妙diệu 。

約ước 五ngũ 味vị 教giáo 者giả 。 乳nhũ 教giáo 說thuyết 三tam 種chủng 三tam 諦đế 。 二nhị 麁thô 一nhất 妙diệu 。 酪lạc 教giáo 但đãn 麁thô 無vô 妙diệu 。 生sanh 蘇tô 。 熟thục 蘇tô 。 皆giai 具cụ 五ngũ 種chủng 三tam 諦đế 。 四tứ 麁thô 一nhất 妙diệu 。 此thử 經Kinh 唯duy 一nhất 種chủng 三tam 諦đế 。 即tức 相tương 待đãi 妙diệu 也dã 。

三tam 。 開khai 麁thô 顯hiển 妙diệu 。 決quyết 前tiền 諸chư 麁thô 入nhập 一nhất 妙diệu 。 三tam 諦đế 無vô 所sở 可khả 待đãi 。 是thị 為vi 絕tuyệt 待đãi 妙diệu 也dã 。

六lục 。 明minh 一nhất 諦đế 者giả 。 《# 大đại 經kinh 》# 云vân 。

所sở 言ngôn 二nhị 諦đế 。 其kỳ 實thật 是thị 一nhất 。 方phương 便tiện 說thuyết 二nhị 。 如như 醉túy 未vị 吐thổ 。 見kiến 日nhật 月nguyệt 轉chuyển 。 謂vị 有hữu 轉chuyển 日nhật 及cập 不bất 轉chuyển 日nhật 。

醒tỉnh 人nhân 但đãn 見kiến 不bất 轉chuyển 。 不bất 見kiến 於ư 轉chuyển 。 轉chuyển 二nhị 為vi 麁thô 。 不bất 轉chuyển 為vi 妙diệu 。 三tam 藏tạng 全toàn 是thị 轉chuyển 二nhị 。 同đồng 彼bỉ 醉túy 人nhân 。 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 帶đái 轉chuyển 二nhị 。 說thuyết 不bất 轉chuyển 一nhất 。 今kim 經kinh 正chánh 直trực 捨xả 方phương 便tiện 。 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 。 不bất 轉chuyển 一nhất 實thật 。 是thị 故cố 為vi 妙diệu 。 《# 地địa 持trì 》# 明minh 地địa 相tương/tướng 明minh 義nghĩa 。 說thuyết 相tương 似tự 法pháp 。 地địa 實thật 明minh 義nghĩa 。 說thuyết 真chân 實thật 法Pháp 。 又hựu 教giáo 門môn 方phương 便tiện 即tức 教giáo 道đạo 明minh 義nghĩa 。 說thuyết 所sở 證chứng 法Pháp 。 即tức 證chứng 道đạo 明minh 義nghĩa 。 今kim 借tá 用dụng 之chi 。

諸chư 佛Phật 法Pháp 久cửu 後hậu 。 要yếu 當đương 說thuyết 真chân 實thật 。

即tức 地địa 實thật 義nghĩa 。

道Đạo 場Tràng 所sở 得đắc 法Pháp

即tức 是thị 證chứng 道đạo 明minh 義nghĩa 。 是thị 故cố 妙diệu 也dã 。 執chấp 著trước 此thử 實thật 。 實thật 語ngữ 是thị 虛hư 語ngữ 。 生sanh 語ngữ 見kiến 故cố 。 故cố 名danh 為vi 麁thô 。 融dung 通thông 無vô 著trước 是thị 故cố 言ngôn 妙diệu 。 開khai 麁thô 顯hiển 妙diệu 可khả 解giải (# 云vân 云vân )# 。

諸chư 諦đế 不bất 可khả 說thuyết 者giả 。

諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 相tướng 。

那na 得đắc 諸chư 諦đế 紛phân 紜vân 相tương/tướng 礙ngại 。 一nhất 諦đế 尚thượng 無vô 。 諸chư 諦đế 安an 有hữu 。 一nhất 一nhất 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 可khả 說thuyết 為vi 麁thô 。 不bất 可khả 說thuyết 為vi 妙diệu 。 不bất 可khả 說thuyết 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 是thị 妙diệu 。 是thị 妙diệu 亦diệc 妙diệu 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 故cố 。 若nhược 通thông 作tác 不bất 可khả 說thuyết 者giả 。 生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 乃nãi 至chí 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 前tiền 不bất 可khả 說thuyết 為vi 麁thô 。 不bất 生sanh 不bất 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 為vi 妙diệu 。 若nhược 麁thô 異dị 妙diệu 。 相tương 待đãi 不bất 融dung 。 麁thô 妙diệu 不bất 二nhị 。 即tức 絕tuyệt 待đãi 妙diệu 也dã (# 云vân 云vân )# 。

約ước 五ngũ 味vị 教giáo 者giả 。 乳nhũ 教giáo 一nhất 麁thô 無vô 諦đế 。 一nhất 妙diệu 無vô 諦đế 。 酪lạc 教giáo 一nhất 麁thô 無vô 諦đế 。 生sanh 蘇tô 三tam 麁thô 無vô 諦đế 。 一nhất 妙diệu 無vô 諦đế 。 熟thục 蘇tô 二nhị 麁thô 無vô 諦đế 。 一nhất 妙diệu 無vô 諦đế 。 此thử 經Kinh 但đãn 一nhất 妙diệu 無vô 諦đế 。 開khai 麁thô 如như 前tiền (# 云vân 云vân )# 。

問vấn

何hà 故cố 大đại 小tiểu 通thông 論luận 無vô 諦đế 。 答đáp 。

《# 釋thích 論luận 》# 云vân 。

不bất 破phá 聖thánh 人nhân 心tâm 中trung 。 所sở 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 未vị 得đắc 者giả 執chấp 涅Niết 槃Bàn 生sanh 戲hí 論luận 。 如như 緣duyên 無vô 生sanh 使sử 。 故cố 破phá 。

言ngôn 無vô 諦đế 也dã 。

問vấn 。

若nhược 爾nhĩ 。 小Tiểu 乘Thừa 得đắc 與dữ 不bất 得đắc 。 俱câu 皆giai 被bị 破phá 。 大Đại 乘Thừa 得đắc 與dữ 不bất 得đắc 。 亦diệc 俱câu 應ưng 破phá 。

答đáp 。

不bất 例lệ 。 小Tiểu 乘Thừa 猶do 有hữu 別biệt 惑hoặc 可khả 除trừ 。 別biệt 理lý 可khả 顯hiển 故cố 。 雖tuy 得đắc 須tu 破phá 。 中trung 道đạo 不bất 爾nhĩ 。 得đắc 云vân 何hà 破phá 。

問vấn 。

若nhược 爾nhĩ 。 中trung 道đạo 唯duy 應ưng 有hữu 一nhất 實thật 諦đế 。 不bất 應ưng 言ngôn 無vô 諦đế 也dã 。

答đáp 。

為vi 未vị 得đắc 者giả 執chấp 中trung 生sanh 惑hoặc 。 故cố 須tu 無vô 諦đế 。 實thật 得đắc 者giả 有hữu 。 戲hí 論luận 者giả 無vô (# 云vân 云vân )# 。

妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 玄Huyền 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 二nhị 下hạ