di hầu vương

Phật Quang Đại Từ Điển


(獼猴王) Khỉ chúa. Một trong những sự tích tiền thân của đức Phật. Cứ theo chương Tinh tiến độ vô cực trong kinh Lục độ tập quyển sáu chép, thì Di hầu vương dẫn 500 con khỉ vào vườn trong cung vua ăn trái cây, bị vua biết được sai người vây bắt. Để cứu đàn khỉ, Hầu vương dùng thân mình làm cầu cho bầy khỉ đi qua, đến đứt cả hai nách, rơi xuống bờ nước, nhà vua bắt được. Hầu vương nguyện bỏ mình để làm thức ăn cho vua. Vua cảm động trước lòng hy sinh của Hầu vương bèn tha cho và ra lệnh trong nước để mặc cho loài khỉ hái trái cây ăn.Di hầu vương trong truyện này tức là tiền thân của đức Thích tôn, nhà vua là ngài A nan, 500 con khỉ là tiền thân của 500 vị tỉ khưu. Truyện tích bản sinh này thường được dùng làm đề tài cho điêu khắc và hội họa, như trên lan can của tháp Ba hách đặc (Bharhut) ở Ấn độ hiện nay có khắc toàn bộ nội dung truyện này. Trong bức tranh: hai bên vẽ những cây to, ở giữa có ngòi nước, người trông vườn giăng lưới ở khoảng giữa, ngăn không cho bầy khỉ trốn thoát. Phía trên vẽ Hầu vương đem thân bắc cầu cho đàn khỉ đi qua; phía dưới vẽ Hầu vương và nhà vua ngồi đối diện nhau. [X. kinh Hiền ngu Q.2, Q.9; Phiên dịch danh nghĩa tập Q.6].