弟子十德 ( 弟đệ 子tử 十thập 德đức )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（名數）弟子欲受灌頂者，應具十德。是灌頂具支分之隨一也。一、信心，阿闍梨觀彼現在之根性或久遠之因緣，於此不思議之緣起三種秘密（即三密）諸法便中，直信無疑，能無怖畏，乃堪攝受也。二、種姓清淨，可為婆羅門等四種大姓者，若是旃陀羅等，則以家法相承，習行不清淨事之故，性弊惡多，若為作傳法灌頂，使流通大法，則輕慢他，或成匱法之因緣，即如比丘之受具，亦宜簡去毀辱眾僧之極卑下姓也。若但為結緣受法，則非所論。復次，若久遠以來曾有發菩提心之因緣，則是生於如來種姓中，最為殊勝。三、恭敬三寶，於佛法眾僧起淳厚謙下之心，常好親近供養，尊重讚嘆，可知是人有前世行過之因緣也。四、深慧嚴身，如是等於虛空之無邊佛法，非劣慧者心器所能堪，故以智性深利自為莊嚴者，乃可為說也。五、堪忍無懈怠，此是有所能堪而無所退屈之義，梵音與忍辱不同。謂求法之因緣，種種艱苦之事，皆能作之，假令一度不成，復更發迹而修之，如誓挹盡大海而後已，若人之志性如是，則可傳法也。六、尸羅淨無缺，於在家出家之律儀，乃至於本姓受之諸禁戒，隨所奉持，深心防護，無有缺毀，若具如是之性則雖未入三昧耶平等大誓，亦當恭順無違，故堪傳法也。七、忍辱，於內外違順境界八種大風，其心安忍，無所傾動，可知是人必不犯持明之重禁，作不利眾生之行（此十重禁之第四也），故堪傳法也。八、不慳吝，於所有財法常念惠施，於來求者，心無鄙吝，可知是人不犯持明之重禁而慳吝正法（此十重禁中第三），故堪傳受也。九、勇健，即是阿闍梨中之德，勇健之菩提心之種姓，於行道時，遇種種可畏之色聲，亦心不怯弱，乃至出生入死無怖畏之想，正順於菩提薩埵大人所行，故可傳授也。十、堅願行，此是要心之願，梵音與求之願不同，如自立志每日念誦三時，則終竟一期，雖遇種種之異緣，亦無間絕，如是事有終始則善行菩薩之事時，亦不虧本誓，故堪傳法也。然此所說弟子之十德，若兼備者，甚為希有，但有所偏長，可望匠成，即應攝受。又如聲聞之受具時觀察種種之遮難，如所謂太小太老色貌瑕疵諸病患等。是恐白衣之嫌呵故也。今此摩訶衍，即不如是，但使道機可濟，則雖有諸餘過失，亦皆所不觀也。見大日經疏四。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 名danh 數số ） 弟đệ 子tử 欲dục 受thọ 灌quán 頂đảnh 者giả ， 應ưng/ứng 具cụ 十thập 德đức 。 是thị 灌quán 頂đảnh 具cụ 支chi 分phân 之chi 隨tùy 一nhất 也dã 。 一nhất 、 信tín 心tâm 阿A 闍Xà 梨Lê 。 觀quán 彼bỉ 現hiện 在tại 。 之chi 根căn 性tánh 或hoặc 久cửu 遠viễn 之chi 因nhân 緣duyên ， 於ư 此thử 不bất 思tư 議nghị 之chi 緣duyên 起khởi 三tam 種chủng 秘bí 密mật （ 即tức 三tam 密mật ） 諸chư 法pháp 便tiện 中trung ， 直trực 信tín 無vô 疑nghi ， 能năng 無vô 怖bố 畏úy ， 乃nãi 堪kham 攝nhiếp 受thọ 也dã 。 二nhị 種chủng 姓tánh 清thanh 淨tịnh ， 可khả 為vì 婆Bà 羅La 門Môn 。 等đẳng 四tứ 種chủng 大đại 姓tánh 者giả ， 若nhược 是thị 旃chiên 陀đà 羅la 。 等đẳng ， 則tắc 以dĩ 家gia 法pháp 相tướng 承thừa ， 習tập 行hành 不bất 清thanh 淨tịnh 事sự 之chi 故cố ， 性tánh 弊tệ 惡ác 多đa ， 若nhược 為vi 作tác 傳truyền 法pháp 灌quán 頂đảnh ， 使sử 流lưu 通thông 大đại 法pháp ， 則tắc 輕khinh 慢mạn 他tha ， 或hoặc 成thành 匱quỹ 法pháp 之chi 因nhân 緣duyên ， 即tức 如như 比Bỉ 丘Khâu 之chi 受thọ 具cụ ， 亦diệc 宜nghi 簡giản 去khứ 毀hủy 辱nhục 眾chúng 僧Tăng 之chi 極cực 卑ty 下hạ 姓tánh 也dã 。 若nhược 但đãn 為vi 結kết 緣duyên 受thọ 法pháp ， 則tắc 非phi 所sở 論luận 。 復phục 次thứ ， 若nhược 久cửu 遠viễn 以dĩ 來lai 。 曾tằng 有hữu 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 之chi 因nhân 緣duyên ， 則tắc 是thị 生sanh 於ư 如Như 來Lai 種chủng 姓tánh 中trung 。 最tối 為vi 殊thù 勝thắng 。 三tam 恭cung 敬kính 三Tam 寶Bảo 。 於ư 佛Phật 法Pháp 眾Chúng 。 僧Tăng 起khởi 淳thuần 厚hậu 謙khiêm 下hạ 之chi 心tâm 。 常thường 好hảo 親thân 近cận 供cúng 養dường 。 尊tôn 重trọng 讚tán 嘆thán 。 可khả 知tri 是thị 人nhân 有hữu 前tiền 世thế 行hành 過quá 。 之chi 因nhân 緣duyên 也dã 。 四tứ 、 深thâm 慧tuệ 嚴nghiêm 身thân 如như 是thị 等đẳng 。 於ư 虛hư 空không 之chi 無vô 邊biên 佛Phật 法Pháp 非phi 劣liệt 慧tuệ 者giả 心tâm 器khí 所sở 能năng 堪kham ， 故cố 以dĩ 智trí 性tánh 深thâm 利lợi 自tự 為vi 莊trang 嚴nghiêm 者giả 乃nãi 可khả 為vi 說thuyết 也dã 。 五ngũ 、 堪kham 忍nhẫn 無vô 懈giải 怠đãi 此thử 是thị 有hữu 。 所sở 能năng 堪kham 而nhi 無vô 所sở 退thoái 屈khuất 之chi 義nghĩa ， 梵Phạm 音âm 與dữ 忍nhẫn 辱nhục 不bất 同đồng 。 謂vị 求cầu 法Pháp 之chi 因nhân 緣duyên 種chủng 種chủng 艱gian 苦khổ 之chi 事sự 。 皆giai 能năng 作tác 之chi 。 假giả 令linh 一nhất 度độ 不bất 成thành ， 復phục 更cánh 發phát 迹tích 而nhi 修tu 之chi ， 如như 誓thệ 挹ấp 盡tận 大đại 海hải 而nhi 後hậu 已dĩ ， 若nhược 人nhân 之chi 志chí 性tánh 如như 是thị ， 則tắc 可khả 傳truyền 法pháp 也dã 。 六lục 、 尸thi 羅la 淨tịnh 無vô 缺khuyết ， 於ư 在tại 家gia 出xuất 家gia 。 之chi 律luật 儀nghi ， 乃nãi 至chí 於ư 本bổn 姓tánh 受thọ 之chi 諸chư 禁cấm 戒giới ， 隨tùy 所sở 奉phụng 持trì ， 深thâm 心tâm 防phòng 護hộ ， 無vô 有hữu 缺khuyết 毀hủy ， 若nhược 具cụ 如như 是thị 之chi 性tánh 則tắc 雖tuy 未vị 入nhập 三tam 昧muội 耶da 平bình 等đẳng 大đại 誓thệ ， 亦diệc 當đương 恭cung 順thuận 無vô 違vi ， 故cố 堪kham 傳truyền 法pháp 也dã 。 七thất 、 忍nhẫn 辱nhục ， 於ư 內nội 外ngoại 違vi 順thuận 境cảnh 界giới 八bát 種chủng 大đại 風phong ， 其kỳ 心tâm 安an 忍nhẫn ， 無vô 所sở 傾khuynh 動động ， 可khả 知tri 是thị 人nhân 必tất 不bất 犯phạm 持trì 明minh 之chi 重trọng 禁cấm 作tác 不bất 利lợi 眾chúng 生sanh 之chi 行hành （ 此thử 十thập 重trọng 禁cấm 之chi 第đệ 四tứ 也dã ） ， 故cố 堪kham 傳truyền 法pháp 也dã 。 八bát 、 不bất 慳san 吝lận ， 於ư 所sở 有hữu 財tài 法pháp 常thường 念niệm 惠huệ 施thí 於ư 來lai 求cầu 者giả 。 心tâm 無vô 鄙bỉ 吝lận ， 可khả 知tri 是thị 人nhân 不bất 犯phạm 持trì 明minh 之chi 重trọng 禁cấm 而nhi 慳san 吝lận 正Chánh 法Pháp （ 此thử 十thập 重trọng 禁cấm 中trung 第đệ 三tam ） ， 故cố 堪kham 傳truyền 受thọ 也dã 。 九cửu 、 勇dũng 健kiện ， 即tức 是thị 阿A 闍Xà 梨Lê 中trung 之chi 德đức ， 勇dũng 健kiện 之chi 菩Bồ 提Đề 心tâm 之chi 種chủng 姓tánh 於ư 行hành 道Đạo 時thời ， 遇ngộ 種chủng 種chủng 可khả 畏úy 之chi 色sắc 聲thanh ， 亦diệc 心tâm 不bất 怯khiếp 弱nhược 。 乃nãi 至chí 出xuất 生sanh 入nhập 死tử 。 無vô 怖bố 畏úy 之chi 想tưởng ， 正chánh 順thuận 於ư 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 大đại 人nhân 所sở 行hành 。 故cố 可khả 傳truyền 授thọ 也dã 。 十thập 、 堅kiên 願nguyện 行hành ， 此thử 是thị 要yếu 心tâm 之chi 願nguyện ， 梵Phạm 音âm 與dữ 求cầu 之chi 願nguyện 不bất 同đồng ， 如như 自tự 立lập 志chí 每mỗi 日nhật 念niệm 誦tụng 三tam 時thời ， 則tắc 終chung 竟cánh 一nhất 期kỳ ， 雖tuy 遇ngộ 種chủng 種chủng 之chi 異dị 緣duyên ， 亦diệc 無vô 間gian 絕tuyệt ， 如như 是thị 事sự 有hữu 終chung 始thỉ 則tắc 善thiện 行hành 菩Bồ 薩Tát 之chi 事sự 時thời ， 亦diệc 不bất 虧khuy 本bổn 誓thệ ， 故cố 堪kham 傳truyền 法pháp 也dã 。 然nhiên 此thử 所sở 說thuyết 弟đệ 子tử 之chi 十thập 德đức ， 若nhược 兼kiêm 備bị 者giả 甚thậm 為vi 希hy 有hữu 。 但đãn 有hữu 所sở 偏thiên 長trường/trưởng ， 可khả 望vọng 匠tượng 成thành ， 即tức 應ưng/ứng 攝nhiếp 受thọ 。 又hựu 如như 聲thanh 聞văn 之chi 受thọ 具cụ 時thời 觀quán 察sát 種chủng 種chủng 之chi 遮già 難nạn/nan ， 如như 所sở 謂vị 太thái 小tiểu 太thái 老lão 色sắc 貌mạo 瑕hà 疵tỳ 諸chư 病bệnh 患hoạn 等đẳng 。 是thị 恐khủng 白bạch 衣y 之chi 嫌hiềm 呵ha 故cố 也dã 。 今kim 此thử 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 即tức 不bất 如như 是thị 。 但đãn 使sử 道đạo 機cơ 可khả 濟tế ， 則tắc 雖tuy 有hữu 諸chư 餘dư 過quá 失thất ， 亦diệc 皆giai 所sở 不bất 觀quán 也dã 。 見kiến 大đại 日nhật 經kinh 疏sớ 四tứ 。