đệ ngũ đại

Phật Quang Đại Từ Điển

(第五大) Đại thứ 5. Ví dụ các pháp giả, chỉ có tên gọi chứ không có thực. Hiển giáo chỉ nói 4 đại: Đất, nước, lửa, gió tạo ra tất cả sắc pháp, chứ không có đại thứ 5, cho nên dùng đại thứ 5 để ví dụ cho lông rùa sừng thỏ là những vật không có thực. Còn có những tiếng thí dụ cùng loại như: Đệ lục ấm, Đệ thất tình, Đệ thập tam nhập, Đệ thập cửu giới v.v… Phẩm Quán chúng sinh trong kinh Duy ma (Đại 14, 547 trung), nói: Như đệ ngũ đại, như đệ lục ấm, như đệ thất tình, như Thập tam nhập, như Thập cửu giới, Bồ tát quán chúng sinh cũng như thế. Nhưng Mật giáo tuy cũng cho 4 đại: Đất, nước, lửa gió có khả năng tạo ra tất cả sắc pháp, nhưng lại nhấn mạnh 4 đại chẳng lìa Tâm đại. Tâm, sắc không khác nhau, tính của chúng là 1, cho nên có 5 đại (thêm không đại), 6 đại (thêm thức đại). Như vậy, đối với Mật giáo mà dùng đại thứ 5 để ví dụ cho pháp giả, chỉ có tên chứ không có thực thì không thích hợp. [X. kinh Đại Phật đính thủ lăng nghiêm Q.3; Tôn thắng Phật đính tu du già pháp quĩ nghi Q.thượng]. (xt. Ngũ Đại, Tứ Đại).