道Đạo 德Đức 經Kinh 順Thuận 硃
Quyển 0002
清Thanh 德Đức 玉Ngọc 順Thuận 硃
道Đạo 德Đức 經Kinh 順Thuận 硃# 卷quyển 下hạ
蜀thục 渝du 季quý 而nhi 關quan 華hoa 岩# 德đức 玉ngọc 順thuận 硃#
論luận 德đức 三tam 十thập 八bát 章chương
上thượng 德đức 不bất 德đức 是thị 以dĩ 有hữu 德đức 下hạ 德đức 不bất 失thất 德đức 是thị 以dĩ 無vô 德đức 上thượng 德đức 無vô 為vi 而nhi 無vô 以dĩ 為vi 下hạ 德đức 為vi 之chi 而nhi 有hữu 以dĩ 為vi 上thượng 仁nhân 為vi 之chi 而nhi 無vô 以dĩ 為vi 上thượng 義nghĩa 為vi 之chi 而nhi 有hữu 以dĩ 為vi 上thượng 禮lễ 為vi 之chi 而nhi 莫mạc 之chi 應ưng 則tắc 攘nhương 臂tý 而nhi 仍nhưng 之chi 故cố 失thất 道đạo 而nhi 後hậu 德đức 失thất 德đức 而nhi 後hậu 仁nhân 失thất 仁nhân 而nhi 後hậu 義nghĩa 失thất 義nghĩa 而nhi 後hậu 禮lễ 夫phu 禮lễ 者giả 忠trung 信tín 之chi 薄bạc 而nhi 亂loạn 之chi 首thủ 前tiền 識thức 者giả 道đạo 之chi 華hoa 而nhi 愚ngu 之chi 始thỉ 是thị 以dĩ 大đại 丈trượng 夫phu 處xứ 其kỳ 厚hậu 不bất 處xứ 其kỳ 薄bạc 居cư 其kỳ 實thật 不bất 居cư 其kỳ 華hoa 故cố 去khứ 彼bỉ 取thủ 此thử 。
(# 無vô 以dĩ 為vi 以dĩ 用dụng 也dã 仍nhưng 因nhân 也dã 一nhất 作tác 扔# 強cường/cưỡng 牽khiên 引dẫn 也dã 前tiền 識thức 如như 楞lăng 嚴nghiêm 前tiền 塵trần 之chi 前tiền 非phi 有hữu 諸chư 己kỷ 之chi 謂vị 也dã 此thử 一nhất 章chương 教giáo 人nhân 處xứ 厚hậu 居cư 實thật 不bất 事sự 囂hiêu 薄bạc 華hoa 飾sức 的đích 意ý 思tư 德đức 者giả 五ngũ 常thường 之chi 總tổng 名danh 即tức 道đạo 之chi 著trước 也dã 上thượng 德đức 之chi 人nhân 自tự 德đức 于vu 中trung 而nhi 不bất 彰chương 著trước 猶do 幾kỷ 于vu 道đạo 故cố 其kỳ 德đức 愈dũ 大đại 下hạ 德đức 之chi 人nhân 自tự 彰chương 己kỷ 德đức 惟duy 恐khủng 人nhân 不bất 知tri 是thị 以dĩ 遠viễn 于vu 道đạo 而nhi 德đức 愈dũ 失thất 其kỳ 次thứ 上thượng 德đức 之chi 人nhân 靜tĩnh 處xứ 無vô 為vi 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 隨tùy 感cảm 即tức 應ưng 而nhi 無vô 所sở 作tác 。 為vi 下hạ 德đức 之chi 人nhân 輕khinh 舉cử 妄vọng 動động 觸xúc 處xứ 有hữu 作tác 取thủ 功công 要yếu 名danh 而nhi 有hữu 所sở 作tác 。 為vi 又hựu 其kỳ 次thứ 上thượng 仁nhân 者giả 慈từ 愛ái 心tâm 殷ân 雖tuy 有hữu 利lợi 濟tế 作tác 為vi 之chi 行hành 而nhi 猶do 無vô 事sự 于vu 事sự 上thượng 義nghĩa 者giả 裁tài 制chế 事sự 宜nghi 應ưng 機cơ 合hợp 理lý 事sự 于vu 接tiếp 物vật 而nhi 世thế 務vụ 紛phân 紜vân 也dã 又hựu 下hạ 降giáng 上thượng 禮lễ 者giả 何hà 亂loạn 使sử 之chi 治trị 爭tranh 使sử 之chi 讓nhượng 奢xa 使sử 之chi 儉kiệm 華hoa 使sử 之chi 質chất 偽ngụy 使sử 之chi 真chân 也dã 使sử 之chi 而nhi 猶do 莫mạc 之chi 依y 從tùng 既ký 不bất 依y 從tùng 則tắc 加gia 以dĩ 非phi 理lý 攘nhương 臂tý 而nhi 牽khiên 強cường/cưỡng 之chi 而nhi 爭tranh 競cạnh 始thỉ 矣hĩ 其kỳ 禮lễ 安an 在tại 故cố 所sở 以dĩ 道đạo 衰suy 而nhi 後hậu 有hữu 德đức 德đức 喪táng 而nhi 後hậu 有hữu 仁nhân 仁nhân 亡vong 而nhi 後hậu 有hữu 義nghĩa 義nghĩa 廢phế 而nhi 後hậu 有hữu 禮lễ 焉yên 夫phu 此thử 禮lễ 也dã 者giả 因nhân 無vô 禮lễ 而nhi 立lập 也dã 法pháp 出xuất 奸gian 生sanh 偽ngụy 弊tệ 愈dũ 熾sí 不bất 欺khi 之chi 忠trung 以dĩ 實thật 之chi 信tín 豈khởi 僅cận 薄bạc 耶da 且thả 毫hào 無vô 有hữu 而nhi 形hình 法pháp 干can 戈qua 從tùng 此thử 禮lễ 以dĩ 首thủ 倡xướng 之chi 矣hĩ 真chân 智trí 者giả 無vô 為vi 。 事sự 事sự 知tri 止chỉ 知tri 識thức 者giả 有hữu 為vi 事sự 事sự 不bất 已dĩ 前tiền 識thức 者giả 先tiên 識thức 而nhi 行hành 即tức 無vô 德đức 人nhân 之chi 妄vọng 想tưởng 是thị 也dã 華hoa 而nhi 無vô 質chất 道đạo 體thể 全toàn 無vô 好hảo/hiếu 智trí 而nhi 反phản 愚ngu 頑ngoan 從tùng 此thử 始thỉ 矣hĩ 是thị 以dĩ 有hữu 道Đạo 德đức 的đích 大đại 丈trượng 夫phu 唯duy 處xứ 此thử 道đạo 體thể 之chi 敦đôn 厚hậu 而nhi 不bất 處xứ 此thử 忠trung 信tín 之chi 薄bạc 唯duy 居cư 此thử 至chí 德đức 之chi 信tín 實thật 而nhi 不bất 居cư 此thử 道đạo 之chi 華hoa 也dã 故cố 去khứ 彼bỉ 虛hư 華hoa 囂hiêu 簿bộ 取thủ 此thử 信tín 實thật 敦đôn 朴phác 也dã 誠thành 哉tai 倡xướng 亂loạn 始thỉ 愚ngu 禮lễ 識thức 之chi 不bất 可khả 嘉gia 尚thượng 如như 此thử )# 。
法pháp 本bổn 第đệ 三tam 十thập 九cửu 章chương
昔tích 之chi 得đắc 一nhất 者giả 天thiên 得đắc 一nhất 以dĩ 清thanh 地địa 得đắc 一nhất 以dĩ 寧ninh 神thần 得đắc 一nhất 以dĩ 靈linh 谷cốc 得đắc 一nhất 以dĩ 盈doanh 萬vạn 物vật 得đắc 一nhất 以dĩ 生sanh 侯hầu 王vương 得đắc 一nhất 以dĩ 為vi 天thiên 下hạ 貞trinh 其kỳ 致trí 之chi 一nhất 也dã 天thiên 無vô 以dĩ 清thanh 將tương 恐khủng 製chế 地địa 無vô 以dĩ 寧ninh 將tương 恐khủng 發phát 神thần 無vô 以dĩ 靈linh 將tương 恐khủng 歇hiết 谷cốc 無vô 以dĩ 盈doanh 將tương 恐khủng 竭kiệt 萬vạn 物vật 無vô 以dĩ 生sanh 將tương 恐khủng 滅diệt 侯hầu 王vương 無vô 以dĩ 為vi 貞trinh 而nhi 貴quý 高cao 將tương 恐khủng 蹶quyết 故cố 貴quý 以dĩ 賤tiện 為vi 本bổn 高cao 以dĩ 下hạ 為vi 基cơ 是thị 以dĩ 侯hầu 王vương 自tự 稱xưng 孤cô 寡quả 不bất 穀cốc 此thử 其kỳ 以dĩ 賤tiện 為vi 本bổn 邪tà 非phi 乎hồ 故cố 致trí 數số 車xa 無vô 車xa 不bất 欲dục 琭# 琭# 如như 玉ngọc 落lạc 落lạc 如như 石thạch 。
(# 裂liệt 破phá 毀hủy 也dã 發phát 發phát 泄tiết 也dã 歇hiết 消tiêu 滅diệt 也dã 竭kiệt 枯khô 竭kiệt 也dã 蹶quyết 音âm 厥quyết 顛điên 仆phó 也dã 數số 上thượng 聲thanh 此thử 一nhất 章chương 示thị 致trí 一nhất 之chi 道đạo 要yếu 達đạt 根căn 本bổn 的đích 意ý 思tư 自tự 往vãng 古cổ 來lai 今kim 。 聖thánh 人nhân 得đắc 一nhất 者giả 多đa 也dã 萬vạn 法pháp 歸quy 一nhất 吾ngô 道đạo 一nhất 以dĩ 貫quán 之chi 抱bão 一nhất 為vi 天thiên 下hạ 式thức 識thức 得đắc 一nhất 而nhi 萬vạn 事sự 畢tất 矣hĩ 天thiên 得đắc 斯tư 一nhất 而nhi 天thiên 道đạo 清thanh 明minh 三tam 光quang 著trước 矣hĩ 地địa 得đắc 斯tư 一nhất 而nhi 地địa 道đạo 寧ninh 謐mịch 山sơn 川xuyên 顯hiển 焉yên 神thần 得đắc 斯tư 一nhất 而nhi 千thiên 變biến 萬vạn 化hóa 。 谷cốc 得đắc 斯tư 一nhất 而nhi 眾chúng 流lưu 來lai 歸quy 萬vạn 物vật 得đắc 斯tư 一nhất 而nhi 遂toại 其kỳ 所sở 生sanh 侯hầu 王vương 得đắc 斯tư 一nhất 而nhi 天thiên 下hạ 斯tư 民dân 無vô 不bất 得đắc 其kỳ 正chánh 也dã 易dị 曰viết 天thiên 下hạ 殊thù 途đồ 而nhi 同đồng 歸quy 百bách 慮lự 而nhi 一nhất 致trí 天thiên 下hạ 何hà 思tư 何hà 慮lự 言ngôn 其kỳ 未vị 嘗thường 不bất 一nhất 也dã 天thiên 若nhược 無vô 一nhất 則tắc 必tất 有hữu 異dị 異dị 則tắc 不bất 清thanh 且thả 懼cụ 其kỳ 破phá 壞hoại 霾mai 霧vụ 而nhi 不bất 明minh 也dã 地địa 若nhược 無vô 一nhất 則tắc 必tất 有hữu 異dị 異dị 則tắc 不bất 寧ninh 且thả 懼cụ 其kỳ 發phát 泄tiết 震chấn 蕩đãng 而nhi 不bất 安an 也dã 神thần 若nhược 無vô 一nhất 則tắc 有hữu 異dị 異dị 則tắc 不bất 靈linh 且thả 懼cụ 其kỳ 消tiêu 滅diệt 而nhi 不bất 妙diệu 也dã 谷cốc 若nhược 無vô 一nhất 則tắc 有hữu 異dị 異dị 則tắc 不bất 盈doanh 且thả 懼cụ 其kỳ 枯khô 渴khát 而nhi 不bất 克khắc 也dã 萬vạn 物vật 若nhược 無vô 一nhất 則tắc 有hữu 異dị 異dị 則tắc 不bất 遂toại 其kỳ 所sở 養dưỡng 且thả 懼cụ 其kỳ 絕tuyệt 滅diệt 而nhi 不bất 生sanh 也dã 侯hầu 王vương 若nhược 無vô 一nhất 則tắc 有hữu 異dị 異dị 則tắc 貴quý 而nhi 不bất 貴quý 高cao 而nhi 不bất 高cao 且thả 懼cụ 其kỳ 顛điên 仆phó 而nhi 不bất 自tự 在tại 。 也dã 是thị 一nhất 也dã 咸hàm 可khả 得đắc 而nhi 無vô 之chi 乎hồ 故cố 知tri 貴quý 而nhi 不bất 知tri 賤tiện 以dĩ 何hà 為vi 本bổn 。 知tri 高cao 不bất 知tri 卑ty 用dụng 孰thục 為vi 基cơ 譬thí 如như 行hành 遠viễn 必tất 自tự 邇nhĩ 譬thí 如như 登đăng 高cao 必tất 自tự 卑ty 欲dục 畢tất 萬vạn 事sự 必tất 先tiên 識thức 一nhất 也dã 是thị 以dĩ 侯hầu 王vương 自tự 稱xưng 道đạo 孤cô 恩ân 寡quả 德đức 不bất 善thiện 利lợi 人nhân 者giả 且thả 得đắc 不bất 是thị 以dĩ 卑ty 賤tiện 為vi 基cơ 本bổn 耶da 此thử 正chánh 是thị 以dĩ 賤tiện 為vi 本bổn 也dã 非phi 乎hồ 非phi 也dã 若nhược 不bất 知tri 此thử 基cơ 本bổn 故cố 使sử 知tri 貴quý 而nhi 不bất 知tri 賤tiện 就tựu 如như 那na 數số 三tam 十thập 輻bức 而nhi 不bất 知tri 共cộng 一nhất 轂cốc 者giả 皆giai 眾chúng 木mộc 合hợp 成thành 也dã 得đắc 一nhất 者giả 豈khởi 如như 是thị 耶da 不bất 欲dục 琭# 琭# 如như 此thử 其kỳ 貴quý 珞lạc 珞lạc 如như 此thử 其kỳ 賤tiện 也dã 卑ty 賤tiện 為vi 高cao 貴quý 之chi 本bổn 頑ngoan 石thạch 為vi 美mỹ 玉ngọc 之chi 基cơ 一nhất 而nhi 已dĩ 矣hĩ )# 。
去khứ 用dụng 第đệ 四tứ 十thập 章chương
反phản 者giả 道đạo 之chi 動động 弱nhược 者giả 道đạo 之chi 用dụng 天thiên 下hạ 萬vạn 物vật 。 生sanh 於ư 有hữu 有hữu 生sanh 於ư 無vô 。
(# 此thử 一nhất 章chương 示thị 處xứ 道đạo 者giả 當đương 以dĩ 反phản 弱nhược 為vi 本bổn 而nhi 往vãng 強cường/cưỡng 亦diệc 歸quy 于vu 虛hư 的đích 意ý 思tư 世thế 人nhân 皆giai 知tri 往vãng 之chi 為vi 動động 而nhi 不bất 知tri 在tại 道đạo 者giả 反phản 亦diệc 動động 也dã 人nhân 皆giai 知tri 強cường/cưỡng 之chi 為vi 用dụng 而nhi 不bất 知tri 在tại 道đạo 者giả 弱nhược 亦diệc 用dụng 也dã 若nhược 然nhiên 弗phất 信tín 以dĩ 天thiên 地địa 間gian 飛phi 潛tiềm 動động 植thực 事sự 事sự 物vật 物vật 觀quán 之chi 是thị 那na 一nhất 件# 不bất 生sanh 于vu 有hữu 既ký 其kỳ 有hữu 也dã 是thị 那na 一nhất 有hữu 不bất 生sanh 于vu 無vô 耶da 有hữu 之chi 以dĩ 為vi 利lợi 無vô 之chi 以dĩ 為vi 用dụng 其kỳ 往vãng 其kỳ 強cường/cưỡng 似tự 乎hồ 有hữu 其kỳ 反phản 其kỳ 弱nhược 似tự 乎hồ 無vô 亦diệc 猶do 此thử 矣hĩ )# 。
同đồng 異dị 第đệ 四tứ 十thập 一nhất 章chương
上thượng 士sĩ 聞văn 道đạo 勤cần 而nhi 行hành 之chi 。 中trung 士sĩ 聞văn 道đạo 若nhược 存tồn 若nhược 亡vong 。 下hạ 士sĩ 聞văn 道đạo 大đại 笑tiếu 之chi 不bất 笑tiếu 不bất 足túc 以dĩ 為vi 道đạo 故cố 建kiến 言ngôn 有hữu 之chi 明minh 道đạo 若nhược 昧muội 進tiến 道đạo 若nhược 退thoái 夷di 道đạo 若nhược 類loại 上thượng 德đức 若nhược 谷cốc 大đại 白bạch 若nhược 辱nhục 廣quảng 德đức 若nhược 不bất 足túc 建kiến 德đức 若nhược 偷thâu 質chất 貞trinh 若nhược 渝du 大đại 方phương 無vô 隅ngung 大đại 器khí 晚vãn 成thành 大đại 音âm 希hy 聲thanh 大đại 象tượng 無vô 形hình 道đạo 隱ẩn 無vô 名danh 夫phu 惟duy 道đạo 善thiện 貸thải 且thả 成thành 。
(# 建kiến 立lập 也dã 偷thâu 苟cẩu 且thả 也dã 渝du 變biến 也dã 又hựu 作tác 輸du 愚ngu 也dã 應ưng 人nhân 之chi 乏phạp 而nhi 終chung 以dĩ 見kiến 還hoàn 曰viết 貸thải 且thả 者giả 權quyền 成thành 非phi 久cửu 固cố 也dã 欲dục 使sử 蒙mông 貸thải 者giả 不bất 長trường/trưởng 往vãng 得đắc 成thành 者giả 非phi 久cửu 住trụ 感cảm 貸thải 荷hà 成thành 速tốc 歸quy 于vu 道đạo 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 人nhân 形hình 名danh 雖tuy 同đồng 心tâm 念niệm 不bất 等đẳng 宜nghi 速tốc 歸quy 于vu 道đạo 的đích 意ý 思tư 上thượng 等đẳng 之chi 人nhân 專chuyên 一nhất 于vu 道đạo 聞văn 斯tư 行hành 之chi 中trung 等đẳng 之chi 人nhân 忽hốt 忽hốt 于vu 道đạo 半bán 疑nghi 半bán 信tín 下hạ 等đẳng 之chi 人nhân 不bất 信tín 此thử 道đạo 大đại 笑tiếu 非phi 毀hủy 永vĩnh 嘉gia 曰viết 上thượng 士sĩ 一nhất 了liễu 一nhất 切thiết 了liễu 中trung 下hạ 多đa 聞văn 多đa 不bất 信tín 。 是thị 也dã 夫phu 道đạo 也dã 者giả 微vi 妙diệu 玄huyền 通thông 深thâm 不bất 可khả 識thức 苟cẩu 不bất 為vi 下hạ 士sĩ 所sở 非phi 笑tiếu 烏ô 足túc 以dĩ 顯hiển 道đạo 之chi 淵uyên 容dung 哉tai 故cố 古cổ 人nhân 立lập 言ngôn 有hữu 之chi 曰viết 夫phu 體thể 道đạo 者giả 與dữ 日nhật 月nguyệt 合hợp 其kỳ 貞trinh 明minh 而nhi 其kỳ 光quang 不bất 耀diệu 斯tư 明minh 道đạo 若nhược 昧muội 也dã 與dữ 四tứ 時thời 合hợp 其kỳ 運vận 行hành 而nhi 其kỳ 動động 必tất 反phản 于vu 玄huyền 玅# 斯tư 進tiến 道đạo 若nhược 退thoái 也dã 與dữ 天thiên 地địa 合hợp 其kỳ 易dị 簡giản 而nhi 其kỳ 用dụng 不bất 可khả 為vi 典điển 要yếu 斯tư 夷di 道đạo 若nhược 類loại 也dã 常thường 處xứ 卑ty 下hạ 而nhi 終chung 不bất 可khả 渝du 斯tư 上thượng 德đức 若nhược 谷cốc 也dã 常thường 居cư 溷hỗn 濁trược 而nhi 終chung 不bất 可khả 涅niết 斯tư 大đại 白bạch 若nhược 辱nhục 也dã 衣y 被bị 天thiên 下hạ 而nhi 不bất 有hữu 其kỳ 仁nhân 斯tư 廣quảng 德đức 若nhược 不bất 足túc 也dã 生sanh 畜súc 萬vạn 物vật 而nhi 不bất 顯hiển 其kỳ 功công 斯tư 建kiến 德đức 若nhược 偷thâu 也dã 復phục 其kỳ 性tánh 以dĩ 御ngự 其kỳ 情tình 斯tư 質chất 真chân 若nhược 渝du 也dã 正chánh 乎hồ 內nội 而nhi 行hành 乎hồ 外ngoại 此thử 大đại 方phương 無vô 隅ngung 也dã 以dĩ 若nhược 拙chuyết 之chi 匠tượng 陶đào 甄chân 天thiên 下hạ 而nhi 不bất 為vi 近cận 功công 斯tư 大đại 器khí 晚vãn 成thành 也dã 以dĩ 不bất 言ngôn 之chi 教giáo 鼓cổ 動động 萬vạn 物vật 而nhi 不bất 事sự 小tiểu 說thuyết 此thử 大đại 音âm 希hy 聲thanh 也dã 事sự 無vô 事sự 莫mạc 睹đổ 其kỳ 用dụng 斯tư 大đại 象tượng 無vô 形hình 也dã 為vi 無vô 為vi 莫mạc 識thức 其kỳ 體thể 此thử 道đạo 隱ẩn 無vô 名danh 也dã 夫phu 唯duy 善thiện 濟tế 貸thải 于vu 萬vạn 物vật 而nhi 不bất 責trách 其kỳ 報báo 是thị 以dĩ 萬vạn 物vật 受thọ 其kỳ 生sanh 成thành 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 德đức 故cố 下hạ 士sĩ 聞văn 此thử 道đạo 而nhi 笑tiếu 之chi 不bất 信tín 其kỳ 能năng 若nhược 此thử 耳nhĩ )# 。
道đạo 化hóa 第đệ 四tứ 十thập 二nhị 章chương
道đạo 生sanh 一nhất 一nhất 生sanh 二nhị 二nhị 生sanh 三tam 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 萬vạn 物vật 負phụ 陰ấm 而nhi 抱bão 陽dương 沖# 氣khí 以dĩ 為vi 和hòa 人nhân 之chi 所sở 惡ác 唯duy 孤cô 寡quả 不bất 穀cốc 而nhi 王vương 公công 以dĩ 為vi 稱xưng 故cố 物vật 或hoặc 損tổn 之chi 而nhi 益ích 或hoặc 益ích 之chi 而nhi 損tổn 人nhân 之chi 所sở 教giáo 我ngã 亦diệc 教giáo 之chi 強cường 梁lương 者giả 不bất 得đắc 其kỳ 死tử 吾ngô 將tương 以dĩ 為vi 教giáo 父phụ 。
(# 凡phàm 動động 物vật 背bối/bội 止chỉ 于vu 後hậu 陰ấm 靜tĩnh 也dã 耳nhĩ 目mục 口khẩu 鼻tị 居cư 前tiền 陽dương 動động 也dã 故cố 曰viết 負phụ 陰ấm 抱bão 陽dương 植thực 物vật 則tắc 背bối/bội 寒hàn 向hướng 煖noãn 而nhi 沖# 氣khí 運vận 乎hồ 其kỳ 間gian 木mộc 絕tuyệt 水thủy 曰viết 梁lương 木mộc 負phụ 棟đống 亦diệc 曰viết 梁lương 取thủ 其kỳ 力lực 之chi 強cường/cưỡng 也dã 故cố 曰viết 強cường 梁lương 金kim 人nhân 銘minh 曰viết 強cường 梁lương 者giả 不bất 得đắc 其kỳ 死tử 好hảo/hiếu 勝thắng 者giả 必tất 遇ngộ 其kỳ 敵địch 蓋cái 古cổ 人nhân 嘗thường 以dĩ 此thử 為vi 教giáo 而nhi 我ngã 亦diệc 教giáo 之chi 但đãn 老lão 子tử 獨độc 尊tôn 之chi 曰viết 教giáo 父phụ 者giả 如như 言ngôn 萬vạn 物vật 之chi 母mẫu 之chi 謂vị 母mẫu 主chủ 養dưỡng 父phụ 主chủ 教giáo 故cố 言ngôn 生sanh 則tắc 曰viết 母mẫu 言ngôn 教giáo 則tắc 曰viết 父phụ 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 道đạo 化hóa 無vô 方phương 神thần 變biến 莫mạc 測trắc 的đích 意ý 思tư 夫phu 道đạo 非phi 一nhất 非phi 二nhị 。 及cập 其kỳ 與dữ 物vật 為vi 偶ngẫu 道đạo 一nhất 而nhi 物vật 不bất 一nhất 故cố 以dĩ 一nhất 名danh 道đạo 然nhiên 而nhi 道đạo 則tắc 非phi 一nhất 也dã 一nhất 與dữ 一nhất 為vi 二nhị 二nhị 與dữ 一nhất 為vi 三tam 自tự 是thị 以dĩ 往vãng 而nhi 萬vạn 物vật 生sanh 矣hĩ 雖tuy 有hữu 萬vạn 不bất 同đồng 而nhi 飛phi 潛tiềm 動động 植thực 物vật 物vật 頭đầu 頭đầu 莫mạc 不bất 負phụ 陰ấm 抱bão 陽dương 咸hàm 從tùng 天thiên 以dĩ 成thành 象tượng 地địa 以dĩ 成thành 形hình 沖# 虛hư 之chi 氣khí 以dĩ 為vi 之chi 和hòa 育dục 者giả 也dã 而nhi 世thế 人nhân 之chi 所sở 欲dục 者giả 軒hiên 冕# 富phú 貴quý 詎cự 識thức 沖# 虛hư 一nhất 氣khí 孤cô 寡quả 不bất 穀cốc 之chi 道đạo 哉tai 一nhất 也dã 虛hư 也dã 卑ty 賤tiện 貧bần 天thiên 也dã 咸hàm 人nhân 之chi 所sở 惡ác 而nhi 王vương 公công 法pháp 謙khiêm 道đạo 以dĩ 自tự 稱xưng 者giả 蓋cái 達đạt 一nhất 生sanh 二nhị 生sanh 。 三tam 生sanh 萬vạn 之chi 理lý 也dã 夫phu 物vật 自tự 損tổn 者giả 必tất 益ích 自tự 益ích 者giả 必tất 損tổn 滿mãn 招chiêu 損tổn 謙khiêm 受thọ 益ích 故cố 抱bão 一nhất 處xứ 損tổn 處xứ 謙khiêm 處xứ 孤cô 寡quả 不bất 穀cốc 王vương 公công 以dĩ 為vi 稱xưng 正chánh 得đắc 損tổn 己kỷ 不bất 爭tranh 之chi 道đạo 也dã 蓋cái 古cổ 人nhân 恆hằng 以dĩ 此thử 不bất 爭tranh 之chi 道Đạo 教giáo 人nhân 而nhi 我ngã 亦diệc 以dĩ 此thử 不bất 爭tranh 之chi 道Đạo 教giáo 之chi 強cường 梁lương 者giả 好hiếu 爭tranh 之chi 輩bối 死tử 之chi 徒đồ 也dã 或hoặc 不bất 可khả 以dĩ 不bất 爭tranh 教giáo 吾ngô 則tắc 將tương 以dĩ 教giáo 其kỳ 教giáo 者giả 焉yên 則tắc 庶thứ 幾kỷ 于vu 化hóa 矣hĩ )# 。
遍biến 用dụng 第đệ 四tứ 十thập 三tam 章chương
天thiên 下hạ 之chi 至chí 柔nhu 馳trì 騁sính 天thiên 下hạ 之chi 至chí 堅kiên 無vô 有hữu 入nhập 於ư 無vô 間gian 吾ngô 是thị 以dĩ 知tri 無vô 為vi 之chi 有hữu 益ích 不bất 言ngôn 之chi 教giáo 無vô 為vi 之chi 益ích 天thiên 下hạ 希hy 及cập 之chi 。
(# 馳trì 騁sính 役dịch 使sử 也dã 堅kiên 剛cang 也dã 無vô 間gian 無vô 縫phùng 隙khích 也dã 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 無vô 為vi 之chi 益ích 世thế 所sở 不bất 及cập 的đích 意ý 思tư 夫phu 天thiên 下hạ 之chi 至chí 剛cang 者giả 非phi 至chí 柔nhu 不bất 能năng 役dịch 使sử 如như 水thủy 無vô 筋cân 骨cốt 能năng 乘thừa 萬vạn 斛hộc 舟chu 是thị 也dã 凡phàm 至chí 于vu 無vô 隙khích 可khả 入nhập 者giả 非phi 無vô 所sở 有hữu 不bất 能năng 入nhập 視thị 不bất 見kiến 聽thính 不bất 聞văn 體thể 物vật 而nhi 不bất 可khả 遺di 是thị 也dã 用dụng 此thử 至chí 柔nhu 無vô 有hữu 兩lưỡng 者giả 觀quán 之chi 而nhi 知tri 無vô 為vi 之chi 有hữu 益ích 于vu 人nhân 世thế 多đa 矣hĩ 天thiên 不bất 言ngôn 而nhi 時thời 行hành 地địa 不bất 言ngôn 而nhi 物vật 生sanh 曷hạt 嘗thường 有hữu 為vi 哉tai 無vô 為vi 而nhi 無vô 不bất 為vi 利lợi 益ích 無vô 限hạn 概khái 天thiên 下hạ 而nhi 言ngôn 鮮tiên 有hữu 能năng 企xí 及cập 之chi 者giả 也dã )# 。
立lập 戒giới 第đệ 四tứ 十thập 四tứ 章chương
多đa 與dữ 身thân 孰thục 親thân 身thân 與dữ 貨hóa 孰thục 多đa 得đắc 與dữ 亡vong 孰thục 病bệnh 甚thậm 愛ái 必tất 大đại 費phí 多đa 藏tạng 必tất 厚hậu 亡vong 知tri 足túc 不bất 辱nhục 知tri 止chỉ 不bất 殆đãi 可khả 以dĩ 長trường 久cửu 。
(# 多đa 猶do 重trọng/trùng 也dã 薛tiết 云vân 知tri 足túc 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 今kim 有hữu 之chi 已dĩ 多đa 無vô 求cầu 者giả 也dã 無vô 求cầu 奚hề 辱nhục 知tri 止chỉ 者giả 懼cụ 復phục 進tiến 之chi 有hữu 損tổn 知tri 幾kỷ 者giả 也dã 知tri 幾kỷ 奚hề 殆đãi 此thử 一nhất 章chương 示thị 人nhân 宜nghi 以dĩ 知tri 足túc 知tri 止chỉ 。 自tự 戒giới 庶thứ 乎hồ 永vĩnh 久cửu 的đích 意ý 思tư 呂lữ 註chú 云vân 烈liệt 士sĩ 之chi 所sở 徇# 者giả 名danh 也dã 而nhi 至chí 殘tàn 生sanh 傷thương 性tánh 則tắc 不bất 知tri 身thân 之chi 親thân 于vu 名danh 也dã 故cố 曰viết 名danh 與dữ 身thân 孰thục 親thân 貪tham 夫phu 之chi 所sở 徇# 者giả 貨hóa 也dã 而nhi 至chí 于vu 殘tàn 生sanh 傷thương 性tánh 則tắc 不bất 知tri 身thân 之chi 多đa 于vu 貨hóa 也dã 故cố 曰viết 身thân 與dữ 貨hóa 孰thục 多đa 所sở 徇# 者giả 名danh 則tắc 世thế 謂vị 之chi 君quân 子tử 所sở 徇# 者giả 貨hóa 則tắc 世thế 謂vị 之chi 小tiểu 人nhân 君quân 子tử 小tiểu 人nhân 。 所sở 徇# 雖tuy 或hoặc 不bất 同đồng 而nhi 亡vong 其kỳ 所sở 存tồn 則tắc 一nhất 也dã 然nhiên 則tắc 得đắc 名danh 得đắc 貨hóa 而nhi 亡vong 其kỳ 身thân 則tắc 不bất 知tri 亡vong 之chi 病bệnh 於ư 得đắc 也dã 故cố 曰viết 得đắc 與dữ 亡vong 孰thục 病bệnh 是thị 故cố 愛ái 名danh 欲dục 以dĩ 貴quý 其kỳ 身thân 也dã 以dĩ 甚thậm 愛ái 之chi 故cố 并tinh 其kỳ 良lương 貴quý 而nhi 失thất 之chi 是thị 大đại 費phí 也dã 蓄súc 貨hóa 欲dục 以dĩ 富phú 其kỳ 身thân 也dã 以dĩ 多đa 藏tạng 之chi 故cố 并tinh 其kỳ 至chí 富phú 而nhi 害hại 之chi 是thị 厚hậu 亡vong 也dã 夫phu 唯duy 有hữu 德đức 者giả 知tri 至chí 貴quý 之chi 在tại 己kỷ 而nhi 無vô 待đãi 于vu 名danh 也dã 故cố 知tri 足túc 而nhi 不bất 辱nhục 知tri 至chí 富phú 之chi 在tại 己kỷ 而nhi 無vô 待đãi 于vu 貨hóa 也dã 故cố 知tri 止chỉ 而nhi 不bất 殆đãi 不bất 辱nhục 不bất 殆đãi 則tắc 可khả 以dĩ 長trường 久cửu 矣hĩ )# 。
洪hồng 德đức 第đệ 四tứ 十thập 五ngũ 章chương
大đại 成thành 若nhược 缺khuyết 其kỳ 用dụng 不bất 弊tệ 大đại 盈doanh 若nhược 沖# 其kỳ 用dụng 不bất 窮cùng 大đại 直trực 若nhược 屈khuất 大đại 巧xảo 若nhược 拙chuyết 大đại 辯biện 若nhược 訥nột 躁táo 勝thắng 寒hàn 靜tĩnh 勝thắng 熱nhiệt 清thanh 靜tĩnh 為vi 天thiên 下hạ 正chánh 。
(# 此thử 一nhất 章chương 明minh 洪hồng 德đức 之chi 用dụng 要yếu 以dĩ 清thanh 淨tịnh 為vi 本bổn 。 的đích 意ý 思tư 天thiên 下hạ 以dĩ 不bất 缺khuyết 為vi 成thành 故cố 有hữu 成thành 必tất 有hữu 弊tệ 以dĩ 不bất 虛hư 為vi 盈doanh 故cố 有hữu 盈doanh 必tất 有hữu 窮cùng 聖thánh 人nhân 要yếu 于vu 大đại 成thành 而nhi 不bất 卹tuất 其kỳ 缺khuyết 期kỳ 于vu 大đại 盈doanh 而nhi 不bất 惡ác 其kỳ 沖# 是thị 以dĩ 成thành 而nhi 不bất 弊tệ 盈doanh 而nhi 不bất 窮cùng 也dã 直trực 而nhi 不bất 屈khuất 其kỳ 直trực 必tất 折chiết 循tuần 理lý 而nhi 行hành 雖tuy 曲khúc 而nhi 直trực 巧xảo 而nhi 不bất 拙chuyết 其kỳ 巧xảo 必tất 勞lao 付phó 物vật 自tự 然nhiên 雖tuy 拙chuyết 而nhi 巧xảo 辯biện 而nhi 不bất 訥nột 其kỳ 辯biện 必tất 窮cùng 因nhân 理lý 而nhi 言ngôn 雖tuy 訥nột 而nhi 辯biện 今kim 夫phu 寒hàn 熱nhiệt 者giả 天thiên 地địa 之chi 所sở 為vi 有hữu 形hình 之chi 所sở 不bất 免miễn 也dã 而nhi 一nhất 躁táo 焉yên 可khả 以dĩ 勝thắng 寒hàn 一nhất 靜tĩnh 焉yên 可khả 以dĩ 勝thắng 熱nhiệt 以dĩ 一nhất 時thời 之chi 躁táo 靜tĩnh 猶do 可khả 以dĩ 勝thắng 天thiên 地địa 之chi 所sở 為vi 況huống 夫phu 體thể 無vô 為vi 清thanh 淨tịnh 。 以dĩ 為vi 天thiên 下hạ 正chánh 則tắc 安an 往vãng 而nhi 不bất 勝thắng 者giả 乎hồ 若nhược 缺khuyết 則tắc 非phi 成thành 也dã 非phi 成thành 非phi 缺khuyết 清thanh 靜tĩnh 無vô 為vi 乃nãi 為vi 大đại 成thành 若nhược 缺khuyết 若nhược 沖# 若nhược 屈khuất 若nhược 拙chuyết 若nhược 訥nột 五ngũ 者giả 亦diệc 猶do 躁táo 之chi 勝thắng 寒hàn 靜tĩnh 之chi 勝thắng 熱nhiệt 焉yên 爾nhĩ 矣hĩ )# 。
儉kiệm 欲dục 第đệ 四tứ 十thập 六lục 章chương
天thiên 下hạ 有hữu 道đạo 卻khước 走tẩu 馬mã 以dĩ 糞phẩn 天thiên 下hạ 無vô 道đạo 戎nhung 馬mã 生sanh 於ư 郊giao 罪tội 莫mạc 大đại 於ư 可khả 欲dục 禍họa 莫mạc 大đại 於ư 不bất 知tri 足túc 咎cữu 莫mạc 大đại 於ư 欲dục 得đắc 故cố 知tri 足túc 之chi 足túc 常thường 足túc 矣hĩ 。
(# 卻khước 屏bính 去khứ 也dã 糞phẩn 糞phẩn 田điền 也dã 戎nhung 馬mã 生sanh 郊giao 言ngôn 兵binh 久cửu 不bất 還hoàn 也dã 一nhất 性tánh 之chi 內nội 無vô 欠khiếm 無vô 餘dư 。 人nhân 能năng 安an 之chi 無vô 往vãng 不bất 足túc 故cố 曰viết 知tri 足túc 之chi 足túc 常thường 足túc 此thử 一nhất 章chương 教giáo 人nhân 知tri 足túc 寡quả 欲dục 全toàn 身thân 遠viễn 害hại 的đích 意ý 思tư 希hy 聲thanh 註chú 夫phu 天thiên 下hạ 有hữu 道đạo 之chi 世thế 雖tuy 有hữu 甲giáp 兵binh 無vô 所sở 用dụng 雖tuy 有hữu 健kiện 馬mã 無vô 所sở 乘thừa 屏bính 卻khước 走tẩu 馬mã 以dĩ 糞phẩn 田điền 而nhi 已dĩ 天thiên 下hạ 無vô 道đạo 之chi 時thời 則tắc 天thiên 子tử 外ngoại 攘nhương 四tứ 夷di 諸chư 侯hầu 則tắc 外ngoại 侵xâm 鄰lân 國quốc 故cố 甲giáp 兵binh 動động 于vu 境cảnh 內nội 戎nhung 馬mã 馳trì 于vu 四tứ 郊giao 桑tang 梓# 盡tận 于vu 樵tiều 薪tân 荊kinh 棘cức 生sanh 于vu 畎# 畝mẫu 矣hĩ 夫phu 無vô 道đạo 之chi 君quân 毒độc 痡# 天thiên 下hạ 原nguyên 其kỳ 所sở 以dĩ 其kỳ 惡ác 有hữu 三tam 心tâm 見kiến 可khả 欲dục 非phi 理lý 而nhi 求cầu 故cố 罪tội 莫mạc 大đại 焉yên 。 求cầu 而nhi 不bất 已dĩ 必tất 害hại 於ư 人nhân 故cố 禍họa 莫mạc 大đại 焉yên 欲dục 而nhi 必tất 得đắc 其kỳ 心tâm 愈dũ 熾sí 故cố 咎cữu 莫mạc 大đại 焉yên 然nhiên 自tự 非phi 聖thánh 人nhân 。 不bất 能năng 無vô 欲dục 欲dục 而nhi 無vô 求cầu 求cầu 而nhi 知tri 足túc 知tri 足túc 則tắc 安an 分phần/phân 凡phàm 所sở 遇ngộ 無vô 爭tranh 矣hĩ 禍họa 害hại 奚hề 及cập 之chi 有hữu )# 。
鑒giám 遠viễn 第đệ 四tứ 十thập 七thất 章chương
不bất 出xuất 戶hộ 知tri 天thiên 下hạ 不bất 窺khuy 牖dũ 見kiến 天thiên 道đạo 其kỳ 出xuất 彌di 遠viễn 其kỳ 知tri 彌di 少thiểu 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 不bất 行hành 而nhi 知tri 不bất 見kiến 而nhi 名danh 不bất 為vi 而nhi 成thành 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 性tánh 鏡kính 本bổn 明minh 不bất 假giả 作tác 為vi 而nhi 自tự 鑒giám 照chiếu 的đích 意ý 思tư 性tánh 之chi 為vi 體thể 充sung 遍biến 宇vũ 宙trụ 無vô 遠viễn 近cận 古cổ 今kim 之chi 異dị 至chí 德đức 之chi 人nhân 其kỳ 所sở 以dĩ 不bất 出xuất 戶hộ 不bất 窺khuy 牖dũ 而nhi 無vô 所sở 不bất 知tri 。 者giả 特đặc 其kỳ 性tánh 全toàn 故cố 耳nhĩ 世thế 之chi 人nhân 為vi 物vật 所sở 蔽tế 性tánh 分phần/phân 于vu 耳nhĩ 目mục 內nội 為vi 身thân 心tâm 之chi 所sở 紛phân 亂loạn 外ngoại 為vi 山sơn 河hà 之chi 所sở 障chướng 塞tắc 見kiến 不bất 出xuất 視thị 聞văn 不bất 出xuất 聽thính 戶hộ 牖dũ 之chi 微vi 能năng 蔽tế 而nhi 絕tuyệt 之chi 不bất 知tri 聖thánh 人nhân 復phục 性tánh 而nhi 足túc 乃nãi 欲dục 出xuất 戶hộ 而nhi 求cầu 之chi 是thị 以dĩ 彌di 遠viễn 欲dục 窺khuy 牖dũ 而nhi 察sát 之chi 是thị 以dĩ 彌di 少thiểu 也dã 性tánh 分phần/phân 所sở 及cập 不bất 必tất 行hành 出xuất 戶hộ 庭đình 而nhi 知tri 天thiên 下hạ 之chi 事sự 宛uyển 然nhiên 在tại 目mục 不bất 必tất 窺khuy 看khán 窗song 牖dũ 。 而nhi 見kiến 天thiên 道đạo 之chi 理lý 歷lịch 爾nhĩ 知tri 名danh 不bất 必tất 有hữu 所sở 作tác 為vi 。 而nhi 自tự 然nhiên 成thành 功công 詎cự 是thị 有hữu 作tác 有hữu 為vi 而nhi 始thỉ 鑒giám 照chiếu 如như 斯tư 也dã 耶da )# 。
忘vong 知tri 第đệ 四tứ 十thập 八bát 章chương
為vi 學học 日nhật 益ích 為vi 道đạo 日nhật 損tổn 損tổn 之chi 又hựu 損tổn 以dĩ 至chí 於ư 無vô 為vi 。 無vô 為vi 而nhi 無vô 不bất 為vi 取thủ 天thiên 下hạ 常thường 以dĩ 無vô 事sự 及cập 其kỳ 有hữu 事sự 不bất 足túc 以dĩ 取thủ 天thiên 下hạ 。
(# 此thử 一nhất 章chương 示thị 無vô 為vi 之chi 道Đạo 。 在tại 絕tuyệt 學học 的đích 意ý 思tư 世thế 人nhân 之chi 所sở 以dĩ 為vi 學học 者giả 日nhật 求cầu 增tăng 益ích 徒đồ 多đa 見kiến 多đa 聞văn 廣quảng 益ích 其kỳ 陳trần 跡tích 耳nhĩ 大đại 慧tuệ 謂vị 讀đọc 得đắc 書thư 多đa 知tri 解giải 多đa 靈linh 源nguyên 謂vị 文văn 學học 之chi 學học 障chướng 先tiên 聖thánh 之chi 智trí 眼nhãn 是thị 也dã 為vi 道đạo 者giả 豈khởi 如như 斯tư 乎hồ 為vi 道đạo 者giả 貴quý 乎hồ 時thời 時thời 消tiêu 損tổn 現hiện 業nghiệp 直trực 至chí 于vu 無vô 為vi 連liên 這giá 無vô 的đích 念niệm 頭đầu 亦diệc 要yếu 消tiêu 損tổn 無vô 無vô 亦diệc 無vô 方phương 纔tài 到đáo 得đắc 真chân 實thật 自tự 然nhiên 無vô 為vi 之chi 地địa 。 而nhi 不bất 勉miễn 強cường/cưỡng 焉yên 自tự 既ký 覺giác 悟ngộ 亦diệc 可khả 覺giác 他tha 無vô 為vi 而nhi 無vô 所sở 不bất 為vi 應ứng 用dụng 不bất 窮cùng 施thí 及cập 天thiên 下hạ 綽xước 綽xước 然nhiên 有hữu 餘dư 矣hĩ 故cố 治trị 天thiên 下hạ 者giả 常thường 以dĩ 不bất 勞lao 民dân 不bất 傷thương 財tài 行hành 其kỳ 所sở 無vô 事sự 而nhi 已dĩ 矣hĩ 及cập 其kỳ 有hữu 事sự 政chánh 令linh 繁phồn 法pháp 網võng 蜜mật 民dân 不bất 聊liêu 生sanh 安an 可khả 以dĩ 治trị 天thiên 下hạ 哉tai )# 。
任nhậm 德đức 第đệ 四tứ 十thập 九cửu 章chương
聖thánh 人nhân 無vô 常thường 心tâm 以dĩ 百bá 姓tánh 心tâm 為vi 心tâm 善thiện 者giả 吾ngô 善thiện 之chi 不bất 善thiện 者giả 吾ngô 亦diệc 善thiện 之chi 德đức 善thiện 信tín 者giả 吾ngô 信tín 之chi 不bất 信tín 者giả 吾ngô 亦diệc 信tín 之chi 德đức 信tín 聖thánh 人nhân 之chi 在tại 天thiên 下hạ 惵# 惵# 為vi 天thiên 下hạ 渾hồn 其kỳ 心tâm 百bá 姓tánh 皆giai 注chú 其kỳ 耳nhĩ 目mục 聖thánh 人nhân 皆giai 孩hài 之chi (# 皆giai 俱câu 也dã )# 。
(# 此thử 一nhất 章chương 表biểu 聖thánh 人nhân 隨tùy 機cơ 應ưng 感cảm 不bất 逆nghịch 民dân 情tình 的đích 意ý 思tư 聖thánh 人nhân 也dã 者giả 無vô 思tư 也dã 無vô 為vi 也dã 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 感cảm 而nhi 遂toại 通thông 天thiên 下hạ 之chi 故cố 曷hạt 嘗thường 有hữu 一nhất 定định 之chi 常thường 心tâm 哉tai 唯duy 以dĩ 百bá 姓tánh 之chi 心tâm 有hữu 善thiện 有hữu 信tín 則tắc 聖thánh 人nhân 亦diệc 以dĩ 善thiện 心tâm 信tín 心tâm 應ưng 之chi 耳nhĩ 倘thảng 百bá 姓tánh 既ký 善thiện 吾ngô 亦diệc 與dữ 之chi 偕giai 善thiện 俾tỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 善thiện 不bất 倦quyện 焉yên 其kỳ 或hoặc 不bất 善thiện 吾ngô 亦diệc 自tự 善thiện 以dĩ 感cảm 之chi 俾tỉ 民dân 自tự 新tân 遷thiên 徙tỉ 為vi 善thiện 斯tư 乃nãi 德đức 化hóa 于vu 善thiện 也dã 詎cự 有hữu 常thường 善thiện 心tâm 耶da 倘thảng 百bá 姓tánh 既ký 信tín 吾ngô 亦diệc 與dữ 之chi 俱câu 信tín 俾tỉ 其kỳ 崇sùng 信tín 不bất 已dĩ 焉yên 其kỳ 或hoặc 不bất 信tín 吾ngô 亦diệc 自tự 信tín 以dĩ 動động 之chi 俾tỉ 民dân 自tự 慚tàm 更cánh 改cải 尚thượng 信tín 此thử 乃nãi 德đức 化hóa 于vu 信tín 也dã 豈khởi 有hữu 常thường 信tín 心tâm 耶da 聖thánh 人nhân 之chi 存tồn 心tâm 于vu 天thiên 下hạ 兢căng 兢căng 業nghiệp 業nghiệp 惟duy 恐khủng 一nhất 民dân 不bất 得đắc 其kỳ 所sở 而nhi 為vi 天thiên 下hạ 之chi 民dân 渾hồn 沌# 其kỳ 心tâm 使sử 民dân 無vô 知tri 無vô 欲dục 使sử 夫phu 知tri 者giả 不bất 敢cảm 為vi 也dã 民dân 咸hàm 注chú 望vọng 仰ngưỡng 瞻chiêm 聖thánh 人nhân 容dung 止chỉ 可khả 睹đổ 作tác 事sự 可khả 法pháp 則tắc 因nhân 聖thánh 人nhân 之chi 視thị 聽thính 而nhi 民dân 亦diệc 從tùng 而nhi 視thị 聽thính 之chi 也dã 故cố 聖thánh 人nhân 皆giai 孩hài 之chi 一nhất 般ban 慈từ 惠huệ 及cập 物vật 等đẳng 視thị 萬vạn 民dân 猶do 如như 一nhất 子tử 。 而nhi 不bất 二nhị 其kỳ 心tâm 至chí 此thử 則tắc 不bất 善thiện 不bất 信tín 者giả 亦diệc 皆giai 善thiện 信tín 況huống 善thiện 善thiện 信tín 信tín 者giả 乎hồ )# 。
貴quý 生sanh 第đệ 五ngũ 十thập 章chương
出xuất 生sanh 入nhập 死tử 。 生sanh 之chi 徒đồ 十thập 有hữu 三tam 死tử 之chi 徒đồ 十thập 有hữu 三tam 民dân 之chi 生sanh 動động 之chi 死tử 地địa 亦diệc 十thập 有hữu 三tam 夫phu 何hà 故cố 以dĩ 其kỳ 生sanh 生sanh 之chi 厚hậu 蓋cái 聞văn 善thiện 攝nhiếp 生sanh 者giả 陸lục 行hành 不bất 遇ngộ 兕hủy 虎hổ 入nhập 軍quân 不bất 避tị 甲giáp 兵binh 兕hủy 無vô 所sở 投đầu 其kỳ 角giác 虎hổ 無vô 所sở 措thố 其kỳ 爪trảo 兵binh 無vô 所sở 容dung 其kỳ 刃nhận 夫phu 何hà 故cố 以dĩ 其kỳ 無vô 死tử 地địa 。
(# 出xuất 謂vị 自tự 無vô 而nhi 見kiến 于vu 有hữu 入nhập 謂vị 自tự 有hữu 而nhi 歸quy 于vu 無vô 莊trang 子tử 謂vị 萬vạn 物vật 皆giai 出xuất 于vu 機cơ 入nhập 于vu 機cơ 又hựu 曰viết 其kỳ 出xuất 不bất 忻hãn 其kỳ 入nhập 不bất 詎cự 又hựu 曰viết 有hữu 乎hồ 出xuất 有hữu 乎hồ 入nhập 皆giai 以dĩ 出xuất 為vi 生sanh 入nhập 為vi 死tử 也dã 攝nhiếp 管quản 攝nhiếp 也dã 言ngôn 不bất 認nhận 生sanh 為vi 已dĩ 有hữu 蹔tạm 且thả 管quản 攝nhiếp 的đích 意ý 思tư 兕hủy 野dã 牛ngưu 一nhất 角giác 善thiện 觝để 觸xúc 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 厚hậu 生sanh 非phi 所sở 以dĩ 養dưỡng 生sanh 挕# 生sanh 乃nãi 可khả 以dĩ 長trường 生sanh 的đích 意ý 思tư 神thần 出xuất 而nhi 付phó 于vu 有hữu 形hình 為vi 生sanh 入nhập 而nhi 歸quy 于vu 空không 寂tịch 為vi 死tử 形hình 有hữu 生sanh 死tử 神thần 無vô 生sanh 死tử 而nhi 世thế 人nhân 特đặc 未vị 之chi 知tri 也dã 故cố 柔nhu 和hòa 善thiện 順thuận 。 不bất 與dữ 物vật 爭tranh 屬thuộc 生sanh 之chi 輩bối 僅cận 十thập 中trung 有hữu 三tam 焉yên 好hảo/hiếu 勇dũng 鬥đấu 狠ngận 強cường 梁lương 跋bạt 扈hỗ 屬thuộc 死tử 之chi 輩bối 亦diệc 十thập 中trung 有hữu 三tam 焉yên 人nhân 之chi 求cầu 生sanh 以dĩ 自tự 厚hậu 萌manh 念niệm 之chi 初sơ 把bả 持trì 不bất 定định 動động 輒triếp 便tiện 趨xu 入nhập 死tử 地địa 屬thuộc 此thử 者giả 亦diệc 十thập 中trung 有hữu 三tam 焉yên 夫phu 此thử 三tam 者giả 是thị 何hà 緣duyên 故cố 蓋cái 生sanh 之chi 徒đồ 死tử 之chi 徒đồ 人nhân 之chi 生sanh 動động 之chi 死tử 地địa 之chi 徒đồ 凡phàm 此thử 十thập 分phân 之chi 中trung 率suất 居cư 其kỳ 九cửu 咸hàm 以dĩ 其kỳ 求cầu 養dưỡng 生sanh 形hình 之chi 計kế 太thái 厚hậu 者giả 也dã 違vi 道đạo 背bối/bội 理lý 不bất 出xuất 自tự 然nhiên 夫phu 有hữu 生sanh 者giả 一nhất 定định 有hữu 死tử 厚hậu 吾ngô 生sanh 者giả 乃nãi 所sở 以dĩ 厚hậu 吾ngô 死tử 也dã 兕hủy 虎hổ 印ấn 兵binh 咸hàm 所sở 以dĩ 死tử 人nhân 者giả 也dã 安an 可khả 逃đào 乎hồ 善thiện 攝nhiếp 生sanh 者giả 神thần 全toàn 神thần 全toàn 則tắc 無vô 生sanh 無vô 生sanh 則tắc 無vô 死tử 地địa 矣hĩ 故cố 兕hủy 角giác 無vô 所sở 投đầu 虎hổ 爪trảo 無vô 所sở 措thố 兵binh 刃nhận 無vô 所sở 容dung 夫phu 此thử 善thiện 攝nhiếp 者giả 又hựu 是thị 何hà 緣duyên 故cố 彼bỉ 以dĩ 其kỳ 無vô 死tử 地địa 以dĩ 受thọ 之chi 也dã 季quý 而nhi 謂vị 以dĩ 盡tận 天thiên 下hạ 三tam 種chủng 久cửu 言ngôn 求cầu 生sanh 者giả 十thập 中trung 有hữu 九cửu 而nhi 求cầu 無vô 生sanh 者giả 千thiên 萬vạn 無vô 一nhất 老lão 子tử 惜tích 得đắc 道Đạo 之chi 無vô 人nhân 至chí 深thâm 切thiết 矣hĩ ○# 兕hủy 虎hổ 甲giáp 兵binh 即tức 無vô 常thường 煞sát 鬼quỷ 也dã )# 。
養dưỡng 德đức 第đệ 五ngũ 十thập 一nhất 章chương
道đạo 生sanh 之chi 德đức 畜súc 之chi 物vật 形hình 之chi 勢thế 成thành 之chi 是thị 以dĩ 萬vạn 物vật 莫mạc 不bất 遵tuân 道đạo 而nhi 貴quý 德đức 道đạo 之chi 遵tuân 德đức 之chi 貴quý 夫phu 莫mạc 之chi 命mạng 而nhi 常thường 自tự 然nhiên 故cố 道đạo 生sanh 之chi 德đức 畜súc 之chi 長trường/trưởng 之chi 育dục 之chi 成thành 之chi 熟thục 之chi 養dưỡng 之chi 覆phú 之chi 生sanh 而nhi 不bất 有hữu 為vi 而nhi 不bất 恃thị 長trường/trưởng 而nhi 不bất 宰tể 是thị 謂vị 玄huyền 德đức 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 道Đạo 德đức 尊tôn 貴quý 本bổn 乎hồ 自tự 然nhiên 不bất 假giả 榮vinh 顯hiển 而nhi 自tự 尊tôn 貴quý 的đích 意ý 思tư 希hy 聲thanh 註chú 夫phu 物vật 生sanh 而nhi 後hậu 畜súc 畜súc 而nhi 後hậu 形hình 形hình 而nhi 後hậu 成thành 其kỳ 所sở 由do 生sanh 者giả 道đạo 也dã 其kỳ 所sở 以dĩ 畜súc 者giả 德đức 也dã 形hình 其kỳ 材tài 者giả 事sự 也dã 成thành 其kỳ 用dụng 者giả 勢thế 也dã 萬vạn 物vật 以dĩ 能năng 生sanh 故cố 尊tôn 道đạo 以dĩ 能năng 畜súc 故cố 貴quý 德đức 道Đạo 德đức 以dĩ 生sanh 畜súc 之chi 故cố 自tự 然nhiên 為vi 萬vạn 物vật 之chi 所sở 仰ngưỡng 豈khởi 有hữu 拔bạt 之chi 爵tước 位vị 而nhi 後hậu 見kiến 尊tôn 貴quý 哉tai 然nhiên 道đạo 者giả 至Chí 真Chân 之chi 體thể 德đức 者giả 玅# 物vật 之chi 用dụng 體thể 可khả 以dĩ 兼kiêm 用dụng 用dụng 不bất 可khả 以dĩ 兼kiêm 體thể 道đạo 可khả 以dĩ 體thể 德đức 德đức 不bất 可khả 以dĩ 兼kiêm 道đạo 故cố 稟bẩm 其kỳ 精tinh 謂vị 之chi 生sanh 含hàm 其kỳ 氣khí 謂vị 之chi 畜súc 遂toại 其kỳ 形hình 謂vị 之chi 長trường/trưởng 字tự 其kỳ 材tài 謂vị 之chi 育dục 權quyền 其kỳ 成thành 謂vị 之chi 亭đình 量lượng 其kỳ 用dụng 謂vị 之chi 毒độc 保bảo 其kỳ 和hòa 謂vị 之chi 養dưỡng 護hộ 其kỳ 傷thương 謂vị 之chi 覆phú 此thử 之chi 謂vị 大Đại 道Đạo 既ký 生sanh 之chi 而nhi 不bất 執chấp 有hữu 既ký 為vi 之chi 而nhi 不bất 矜căng 恃thị 既ký 長trường/trưởng 之chi 而nhi 不bất 宰tể 制chế 此thử 之chi 謂vị 玄huyền 同đồng 之chi 德đức 營doanh 魄phách 章chương 言ngôn 人nhân 同đồng 于vu 道Đạo 德đức 今kim 此thử 章chương 言ngôn 道Đạo 德đức 同đồng 于vu 人nhân 是thị 以dĩ 其kỳ 辭từ 同đồng 而nhi 理lý 通thông 也dã )# 。
歸quy 原nguyên 第đệ 五ngũ 十thập 二nhị 章chương
天thiên 下hạ 有hữu 始thỉ 以dĩ 為vi 天thiên 下hạ 母mẫu 既ký 得đắc 其kỳ 母mẫu 復phục 知tri 其kỳ 子tử 既ký 知tri 其kỳ 子tử 復phục 守thủ 其kỳ 母mẫu 沒một 身thân 不bất 殆đãi 塞tắc 其kỳ 兌# 閉bế 其kỳ 門môn 終chung 身thân 不bất 勤cần 開khai 其kỳ 兌# 濟tế 其kỳ 事sự 終chung 身thân 不bất 救cứu 見kiến 小tiểu 曰viết 明minh 守thủ 柔nhu 曰viết 強cường/cưỡng 用dụng 其kỳ 光quang 復phục 歸quy 其kỳ 明minh 無vô 遺di 身thân 殃ương 是thị 謂vị 襲tập 常thường 。
(# 兌# 口khẩu 也dã 人nhân 之chi 有hữu 口khẩu 家gia 之chi 有hữu 門môn 皆giai 喻dụ 物vật 所sở 從tùng 出xuất 者giả 塞tắc 而nhi 閉bế 之chi 藏tạng 有hữu 于vu 無vô 守thủ 母mẫu 者giả 也dã 不bất 可khả 目mục 窺khuy 曰viết 小tiểu 不bất 可khả 力lực 得đắc 曰viết ▆# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 返phản 本bổn 還hoàn 源nguyên 方phương 契khế 此thử 道đạo 的đích 意ý 思tư 凡phàm 天thiên 下hạ 事sự 物vật 未vị 有hữu 形hình 名danh 之chi 始thỉ 不bất 可khả 狀trạng 不bất 可khả 名danh 及cập 其kỳ 有hữu 狀trạng 有hữu 名danh 則tắc 凡phàm 天thiên 下hạ 事sự 物vật 無vô 不bất 藉tạ 斯tư 以dĩ 資tư 生sanh 也dã 故cố 曰viết 始thỉ 曰viết 母mẫu 母mẫu 者giả 道đạo 也dã 子tử 者giả 物vật 也dã 道đạo 為vi 物vật 母mẫu 物vật 為vi 道đạo 子tử 古cổ 之chi 得đắc 道Đạo 者giả 能năng 使sử 子tử 母mẫu 不bất 離ly 而nhi 道đạo 物vật 為vi 一nhất 蓋cái 物vật 從tùng 道đạo 出xuất 物vật 不bất 異dị 道đạo 子tử 從tùng 母mẫu 出xuất 子tử 不bất 異dị 母mẫu 物vật 不bất 異dị 道đạo 而nhi 世thế 人nhân 欲dục 外ngoại 物vật 以dĩ 求cầu 道Đạo 子tử 不bất 異dị 母mẫu 而nhi 世thế 人nhân 欲dục 棄khí 子tử 以dĩ 求cầu 母mẫu 本bổn 不bất 異dị 而nhi 自tự 異dị 之chi 是thị 以dĩ 終chung 不bất 得đắc 而nhi 一nhất 也dã 使sử 人nhân 知tri 物vật 即tức 道đạo 知tri 子tử 即tức 母mẫu 得đắc 母mẫu 知tri 子tử 知tri 子tử 守thủ 母mẫu 綿miên 綿miên 若nhược 存tồn 無vô 少thiểu 問vấn 斷đoạn 則tắc 左tả 右hữu 逢phùng 其kỳ 原nguyên 有hữu 不bất 難nan 者giả 到đáo 此thử 則tắc 入nhập 水thủy 入nhập 火hỏa 蹈đạo 險hiểm 履lý 危nguy 而nhi 無vô 容dung 傷thương 今kim 人nhân 能năng 塞tắc 其kỳ 兌# 而nhi 不bất 妄vọng 得đắc 母mẫu 知tri 子tử 閉bế 其kỳ 門môn 而nhi 不bất 貪tham 知tri 子tử 守thủ 母mẫu 則tắc 全toàn 物vật 全toàn 道đạo 終chung 身thân 受thọ 用dụng 不bất 假giả 勤cần 劬cù 而nhi 自tự 得đắc 設thiết 或hoặc 不bất 然nhiên 開khai 其kỳ 兌# 而nhi 逐trục 境cảnh 生sanh 情tình 見kiến 物vật 遺di 道đạo 濟tế 其kỳ 事sự 而nhi 撥bát 波ba 覓mịch 水thủy 貪tham 外ngoại 擾nhiễu 內nội 則tắc 心tâm 蕩đãng 精tinh 衰suy 究cứu 竟cánh 不bất 得đắc 見kiến 。 道đạo 同đồng 于vu 世thế 物vật 一nhất 般ban 銷tiêu 損tổn 人nhân 之chi 患hoạn 在tại 不bất 謹cẩn 其kỳ 小tiểu 不bất 養dưỡng 其kỳ 微vi 若nhược 自tự 小tiểu 而nhi 謹cẩn 之chi 自tự 徵trưng 而nhi 養dưỡng 之chi 雖tuy 小tiểu 必tất 明minh 雖tuy 柔nhu 必tất 強cường/cưỡng 明minh 者giả 本bổn 也dã 光quang 者giả 明minh 之chi 所sở 自tự 出xuất 也dã 元nguyên 明minh 為vi 本bổn 其kỳ 末mạt 分phần/phân 而nhi 為vi 視thị 為vi 聽thính 。 為vi 覺giác 為vi 能năng 者giả 皆giai 此thử 光quang 也dã 道đạo 自tự 本bổn 流lưu 于vu 末mạt 學học 自tự 末mạt 求cầu 其kỳ 本bổn 故cố 曰viết 用dụng 其kỳ 光quang 復phục 歸quy 其kỳ 明minh 如như 此thử 則tắc 無vô 死tử 地địa 也dã 殃ương 害hại 何hà 損tổn 這giá 纔tài 叫khiếu 做tố 永vĩnh 久cửu 傳truyền 襲tập 不bất 殆đãi 不bất 勤cần 之chi 常thường 道đạo 也dã 不bất 知tri 不bất 守thủ 者giả 豈khởi 易dị 識thức 哉tai )# 。
益ích 證chứng 第đệ 五ngũ 十thập 三tam 章chương
使sử 我ngã 介giới 然nhiên 有hữu 知tri 行hành 於ư 大Đại 道Đạo 唯duy 施thí 是thị 畏úy 大Đại 道Đạo 甚thậm 夷di 而nhi 民dân 好hảo/hiếu 徑kính 朝triêu 甚thậm 除trừ 田điền 甚thậm 蕪# 倉thương 甚thậm 虛hư 服phục 文văn 綵thải 帶đái 利lợi 劍kiếm 厭yếm 飲ẩm 食thực 財tài 貨hóa 有hữu 餘dư 是thị 謂vị 盜đạo 夸# 非phi 道đạo 哉tai 。
(# 介giới 然nhiên 有hữu 知tri 猶do 言ngôn 微vi 有hữu 知tri 也dã 夸# 張trương 曰viết 施thí 嗇# 之chi 反phản 也dã 又hựu 施thi 設thiết 也dã 夷di 平bình 也dã 路lộ 狹hiệp 而nhi 捷tiệp 為vi 徑kính 除trừ 治trị 也dã 又hựu 階giai 除trừ 也dã 夸# 夸# 毗tỳ 也dã 言ngôn 小tiểu 人nhân 不bất 為vi 大đại 言ngôn 以dĩ 夸# 世thế 則tắc 諛du 言ngôn 以dĩ 附phụ 人nhân 如như 詩thi 大đại 雅nhã 無vô 為vi 夸# 毗tỳ 是thị 也dã 夸# 一nhất 作tác 竿can/cán 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 歷lịch 世thế 宜nghi 合hợp 無vô 為vi 大Đại 道Đạo 。 不bất 可khả 施thi 設thiết 。 多đa 事sự 的đích 意ý 思tư 老lão 子tử 意ý 謂vị 設thiết 使sử 我ngã 介giới 然nhiên 微vi 有hữu 知tri 常thường 之chi 明minh 方phương 將tương 行hành 于vu 大Đại 道Đạo 唯duy 施thi 設thiết 為vi 可khả 畏úy 恐khủng 其kỳ 不bất 侔mâu 于vu 無vô 為vi 大Đại 道Đạo 。 也dã 夫phu 大Đại 道Đạo 也dã 者giả 不bất 假giả 修tu 理lý 而nhi 自tự 平bình 夷di 而nhi 民dân 喜hỷ 其kỳ 狹hiệp 小tiểu 捷tiệp 徑kính 是thị 以dĩ 崎# 嶇# 迷mê 惑hoặc 不bất 達đạt 所sở 趨xu 故cố 聖thánh 人nhân 畏úy 之chi 畏úy 其kỳ 民dân 之chi 難nan 化hóa 如như 此thử 也dã 上thượng 若nhược 不bất 畏úy 朝triêu 闕khuyết 必tất 甚thậm 修tu 除trừ 好hảo/hiếu 崇sùng 臺đài 樂nhạo/nhạc/lạc 遊du 觀quan 矣hĩ 上thượng 若nhược 不bất 畏úy 田điền 野dã 必tất 甚thậm 荒hoang 蕪# 好hảo/hiếu 力lực 役dịch 奪đoạt 民dân 時thời 矣hĩ 上thượng 若nhược 不bất 畏úy 倉thương 廩lẫm 必tất 甚thậm 空không 虛hư 好hảo/hiếu 末mạt 作tác 廢phế 本bổn 業nghiệp 矣hĩ 上thượng 若nhược 不bất 畏úy 服phục 飾sức 必tất 多đa 文văn 彩thải 好hảo/hiếu 淫dâm 巧xảo 蠹đố 女nữ 工công 矣hĩ 上thượng 若nhược 不bất 畏úy 佩bội 帶đái 必tất 皆giai 利lợi 劍kiếm 好hảo/hiếu 威uy 武võ 生sanh 國quốc 患hoạn 矣hĩ 上thượng 若nhược 不bất 畏úy 飲ẩm 食thực 必tất 常thường 饜yếm 飫# 好hảo/hiếu 醉túy 飽bão 忘vong 民dân 事sự 矣hĩ 上thượng 若nhược 不bất 畏úy 聚tụ 斂liểm 必tất 常thường 有hữu 餘dư 好hảo/hiếu 掊# 剋khắc 困khốn 民dân 財tài 矣hĩ 凡phàm 此thử 七thất 者giả 皆giai 由do 上thượng 不bất 知tri 畏úy 而nhi 盜đạo 用dụng 民dân 力lực 以dĩ 為vi 夸# 毗tỳ 故cố 謂vị 之chi 夸# 毗tỳ 夸# 毗tỳ 者giả 非phi 有hữu 道đạo 之chi 治trị 也dã 盜đạo 者giả 陰ấm 取thủ 之chi 而nhi 民dân 不bất 知tri 也dã 所sở 謂vị 唯duy 施thí 是thị 畏úy 其kỳ 在tại 此thử 乎hồ )# 。
修tu 觀quán 第đệ 五ngũ 十thập 四tứ 章chương
善thiện 建kiến 者giả 不bất 拔bạt 善thiện 抱bão 者giả 不bất 脫thoát 子tử 孫tôn 祭tế 祀tự 不bất 輟chuyết 修tu 之chi 身thân 其kỳ 德đức 乃nãi 真chân 修tu 之chi 家gia 其kỳ 德đức 乃nãi 餘dư 修tu 之chi 鄉hương 其kỳ 德đức 乃nãi 長trường/trưởng 修tu 之chi 國quốc 其kỳ 德đức 乃nãi 豐phong 修tu 之chi 天thiên 下hạ 其kỳ 德đức 乃nãi 普phổ 故cố 以dĩ 身thân 觀quán 身thân 以dĩ 家gia 觀quán 家gia 以dĩ 鄉hương 觀quán 鄉hương 以dĩ 國quốc 觀quán 國quốc 以dĩ 天thiên 下hạ 觀quán 天thiên 下hạ 吾ngô 何hà 以dĩ 知tri 天thiên 下hạ 之chi 然nhiên 哉tai 以dĩ 此thử 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 治trị 天thiên 下hạ 要yếu 以dĩ 修tu 身thân 為vi 本bổn 的đích 意ý 思tư 凡phàm 物vật 以dĩ 建kiến 而nhi 立lập 者giả 必tất 易dị 拔bạt 此thử 不bất 善thiện 建kiến 者giả 也dã 唯duy 為vi 道đạo 的đích 人nhân 建kiến 之chi 以dĩ 常thường 無vô 有hữu 則tắc 善thiện 建kiến 而nhi 不bất 拔bạt 矣hĩ 凡phàm 物vật 以dĩ 抱bão 而nhi 固cố 者giả 必tất 易dị 脫thoát 此thử 不bất 善thiện 抱bão 者giả 也dã 唯duy 為vi 道đạo 的đích 人nhân 抱bão 神thần 以dĩ 靜tĩnh 則tắc 善thiện 抱bão 而nhi 不bất 脫thoát 矣hĩ 夫phu 唯duy 所sở 建kiến 所sở 抱bão 者giả 如như 此thử 則tắc 其kỳ 傳truyền 豈khởi 有hữu 窮cùng 哉tai 此thử 子tử 子tử 孫tôn 孫tôn 所sở 以dĩ 祭tế 祀tự 不bất 已dĩ 也dã 世thế 之chi 所sở 謂vị 修tu 德đức 者giả 或hoặc 修tu 之chi 于vu 天thiên 下hạ 國quốc 家gia 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 本bổn 真chân 乃nãi 在tại 吾ngô 身thân 也dã 故cố 曰viết 修tu 之chi 于vu 身thân 其kỳ 德đức 乃nãi 真chân 或hoặc 既ký 善thiện 修tu 其kỳ 身thân 能năng 自tự 建kiến 自tự 抱bão 又hựu 當đương 推thôi 己kỷ 及cập 人nhân 而nhi 家gia 而nhi 鄉hương 而nhi 國quốc 而nhi 天thiên 下hạ 則tắc 其kỳ 德đức 寧ninh 不bất 有hữu 餘dư 裕# 有hữu 廣quảng 長trường ▆# 豐phong 溢dật 有hữu 普phổ 布bố 哉tai 莊trang 周chu 以dĩ 為vi 道đạo 之chi 真chân 以dĩ 治trị 身thân 其kỳ 緒tự 餘dư 以dĩ 為vi 國quốc 家gia 其kỳ 土thổ/độ 苴# 以dĩ 治trị 天thiên 下hạ 其kỳ 說thuyết 本bổn 此thử 大đại 學học 謂vị 治trị 國quốc 平bình 天thiên 下hạ 以dĩ 修tu 身thân 為vi 本bổn 亦diệc 不bất 謀mưu 而nhi 合hợp 然nhiên 則tắc 何hà 觀quán 而nhi 修tu 身thân 哉tai 以dĩ 身thân 觀quán 身thân 而nhi 已dĩ 矣hĩ 云vân 何hà 觀quán 吾ngô 觀quán 吾ngô 眼nhãn 云vân 何hà 有hữu 見kiến 。 吾ngô 觀quán 吾ngô 耳nhĩ 云vân 何hà 有hữu 聞văn 吾ngô 觀quán 吾ngô 身thân 云vân 何hà 。 有hữu 覺giác 吾ngô 觀quán 吾ngô 意ý 云vân 何hà 有hữu 知tri 如như 是thị 觀quán 察sát 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 之chi 所sở 自tự 而nhi 又hựu 觀quán 夫phu 觀quán 者giả 則tắc 眼nhãn 耳nhĩ 身thân 意ý 四tứ 肢chi 百bách 骸hài 不bất 待đãi 煆# 煉luyện 而nhi 自tự 無vô 何hà 有hữu 誰thùy 當đương 拔bạt 且thả 脫thoát 耶da 一nhất 身thân 既ký 爾nhĩ 則tắc 一nhất 家gia 人nhân 之chi 身thân 一nhất 國quốc 人nhân 之chi 身thân 一nhất 天thiên 下hạ 人nhân 。 之chi 身thân 無vô 不bất 渾hồn 其kỳ 心tâm 不bất 治trị 而nhi 自tự 治trị 人nhân 人nhân 善thiện 建kiến 善thiện 抱bão 亦diệc 不bất 拔bạt 不bất 脫thoát 也dã 吾ngô 何hà 以dĩ 知tri 其kỳ 天thiên 下hạ 不bất 治trị 而nhi 治trị 所sở 以dĩ 然nhiên 哉tai 因nhân 觀quán 身thân 修tu 德đức 而nhi 知tri 其kỳ 所sở 以dĩ 然nhiên 耳nhĩ 凡phàm 臨lâm 蒞# 天thiên 下hạ 者giả 可khả 不bất 知tri 所sở 本bổn 乎hồ )# 。
玄huyền 符phù 第đệ 五ngũ 十thập 五ngũ 章chương
含hàm 德đức 之chi 厚hậu 比tỉ 於ư 赤xích 子tử 毒độc 蟲trùng 不bất 螫thích 猛mãnh 獸thú 不bất 據cứ 玃quặc 鳥điểu 不bất 搏bác 骨cốt 弱nhược 筋cân 柔nhu 而nhi 握ác 固cố 未vị 知tri 牝tẫn 牡# 之chi 合hợp 而nhi 脧# 作tác 精tinh 之chi 至chí 也dã 終chung 日nhật 號hiệu 而nhi 嗌# 不bất 嗄# 和hòa 之chi 至chí 也dã 知tri 和hòa 曰viết 常thường 知tri 常thường 曰viết 明minh 益ích 生sanh 曰viết 祥tường 心tâm 使sử 氣khí 曰viết 強cường/cưỡng 物vật 壯tráng 則tắc 老lão 謂vị 之chi 不bất 道đạo 不bất 道đạo 早tảo 已dĩ 。
(# 毒độc 蟲trùng 蜂phong 蠆sái 之chi 類loại 以dĩ 尾vĩ 端đoan 肆tứ 毒độc 曰viết 螫thích 猛mãnh 獸thú 虎hổ 豹báo 之chi 類loại 以dĩ 爪trảo 按án 挐# 曰viết 據cứ 攫quặc 鳥điểu 鵰điêu 鶚# 之chi 類loại 以dĩ 羽vũ 距cự 擊kích 觸xúc 曰viết 搏bác 趙triệu 志chí 堅kiên 曰viết 以dĩ 四tứ 指chỉ 握ác 拇mẫu 指chỉ 曰viết 握ác 固cố 脧# 子tử 垂thùy 反phản 赤xích 子tử 陰ấm 也dã 嗌# 氣khí 鬱uất 也dã 號hiệu 平bình 聲thanh 嗄# 所sở 嫁giá 反phản 聲thanh 嘶# 也dã 祥tường 吉cát 凶hung 之chi 候hậu 也dã 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 人nhân 當đương 厚hậu 德đức 含hàm 章chương 如như 同đồng 赤xích 子tử 無vô 知tri 的đích 意ý 思tư 世thế 人nhân 厚hậu 生sanh 者giả 多đa 矣hĩ 有hữu 生sanh 有hữu 死tử 。 厚hậu 生sanh 即tức 是thị 厚hậu 死tử 不bất 唯duy 無vô 益ích 而nhi 反phản 害hại 之chi 吾ngô 未vị 見kiến 厚hậu 德đức 如như 厚hậu 生sanh 者giả 也dã 厚hậu 德đức 乃nãi 長trường 生sanh 也dã 含hàm 藏tạng 道Đạo 德đức 深thâm 厚hậu 的đích 人nhân 就tựu 如như 那na 初sơ 生sanh 之chi 嬰anh 兒nhi 一nhất 般ban 純thuần 一nhất 不bất 雜tạp 無vô 害hại 物vật 之chi 心tâm 物vật 亦diệc 不bất 傷thương 也dã 故cố 蜂phong 蠆sái 雖tuy 毒độc 不bất 螫thích 虎hổ 豹báo 雖tuy 猛mãnh 不bất 據cứ 鷙# 鵬# 雖tuy 勇dũng 不bất 搏bác 我ngã 忘vong 于vu 物vật 物vật 亦diệc 忘vong 我ngã 也dã 赤xích 子tử 之chi 骨cốt 本bổn 弱nhược 筋cân 本bổn 柔nhu 而nhi 握ác 拳quyền 牢lao 固cố 者giả 何hà 蓋cái 心tâm 意ý 不bất 移di 其kỳ 神thần 全toàn 也dã 赤xích 子tử 無vô 心tâm 豈khởi 曉hiểu 男nam 女nữ 配phối 合hợp 而nhi 脧# 常thường 興hưng 作tác 者giả 豈khởi 欲dục 意ý 使sử 之chi 然nhiên 耶da 蓋cái 精tinh 全toàn 氣khí 望vọng 專chuyên 一nhất 使sử 然nhiên 耳nhĩ 赤xích 子tử 終chung 日nhật 啼đề 號hào 而nhi 嗌# 聲thanh 不bất 嘶# 嗄# 者giả 何hà 蓋cái 心tâm 無vô 喜hỷ 怒nộ 氣khí 全toàn 而nhi 沖# 和hòa 也dã 苟cẩu 能năng 達đạt 此thử 沖# 和hòa 之chi 氣khí 有hữu 益ích 于vu 己kỷ 則tắc 是thị 知tri 常thường 復phục 命mạng 人nhân 也dã 復phục 命mạng 知tri 常thường 者giả 念niệm 起khởi 便tiện 覺giác 而nhi 不bất 遠viễn 復phục 非phi 明minh 白bạch 四tứ 達đạt 者giả 乎hồ 夫phu 益ích 生sanh 固cố 祥tường 矣hĩ 有hữu 生sanh 有hữu 死tử 。 有hữu 祥tường 有hữu 妖yêu 好hảo/hiếu 事sự 不bất 如như 無vô 矣hĩ 心tâm 能năng 使sử 氣khí 可khả 謂vị 強cường/cưỡng 矣hĩ 為vi 者giả 敗bại 之chi 強cường 梁lương 者giả 不bất 得đắc 其kỳ 死tử 凡phàm 人nhân 物vật 事sự 物vật 壯tráng 極cực 則tắc 一nhất 定định 衰suy 老lão 枯khô 槁cảo 剛cang 則tắc 一nhất 定định 易dị 折chiết 不bất 知tri 此thử 理lý 徒đồ 厚hậu 益ích 其kỳ 生sanh 而nhi 不bất 含hàm 藏tạng 其kỳ 德đức 豈khởi 知tri 常thường 道Đạo 人Nhân 哉tai 乃nãi 不bất 知tri 常thường 道đạo 之chi 人nhân 也dã 不bất 知tri 常thường 道đạo 之chi 人nhân 詎cự 可khả 不bất 早tảo 死tử 也dã 夫phu ▆# )# 。
玄huyền 德đức 第đệ 五ngũ 十thập 六lục 章chương
知tri 者giả 不bất 言ngôn 言ngôn 者giả 不bất 知tri 塞tắc 其kỳ 兌# 閉bế 其kỳ 門môn 挫tỏa 其kỳ 銳duệ 解giải 其kỳ 紛phân 和hòa 其kỳ 光quang 同đồng 其kỳ 塵trần 是thị 謂vị 玄huyền 同đồng 不bất 可khả 得đắc 而nhi 親thân 不bất 可khả 得đắc 而nhi 疏sớ/sơ 不bất 可khả 得đắc 而nhi 利lợi 不bất 可khả 得đắc 而nhi 害hại 不bất 可khả 得đắc 而nhi 貴quý 不bất 可khả 得đắc 而nhi 賤tiện 故cố 為vi 天thiên 下hạ 貴quý 。
(# 此thử 一nhất 章chương 示thị 玄huyền 同đồng 之chi 道đạo 非phi 言ngôn 嘿mặc 可khả 載tái 的đích 意ý 思tư 道đạo 非phi 言ngôn 說thuyết 亦diệc 不bất 離ly 言ngôn 說thuyết 然nhiên 能năng 知tri 者giả 未vị 必tất 言ngôn 能năng 言ngôn 者giả 未vị 必tất 知tri 也dã 唯duy 塞tắc 兌# 閉bế 門môn 而nhi 視thị 聽thính 不bất 妄vọng 挫tỏa 銳duệ 解giải 紛phân 而nhi 圭# 角giác 不bất 露lộ 和hòa 光quang 同đồng 塵trần 而nhi 混hỗn 同đồng 彼bỉ 我ngã 則tắc 默mặc 而nhi 成thành 之chi 不bất 言ngôn 而nhi 信tín 不bất 同đồng 而nhi 同đồng 是thị 之chi 謂vị 玄huyền 同đồng 也dã 世thế 之chi 所sở 謂vị 不bất 同đồng 者giả 有hữu 可khả 親thân 有hữu 可khả 疏sớ/sơ 有hữu 可khả 利lợi 有hữu 可khả 害hại 有hữu 可khả 貴quý 有hữu 可khả 賤tiện 體thể 道đạo 者giả 均quân 覆phú 萬vạn 物vật 而nhi 孰thục 為vi 親thân 疏sớ/sơ 等đẳng 觀quán 逆nghịch 順thuận 而nhi 孰thục 為vi 利lợi 害hại 不bất 知tri 榮vinh 辱nhục 而nhi 孰thục 為vi 貴quý 賤tiện 情tình 計kế 且thả 有hữu 所sở 不bất 及cập 況huống 言ngôn 嘿mặc 乎hồ 此thử 玄huyền 同đồng 之chi 道đạo 所sở 以dĩ 為vi 天thiên 下hạ 所sở 貴quý 重trọng 也dã )# 。
淳thuần 風phong 第đệ 五ngũ 十thập 七thất 章chương
以dĩ 正chánh 治trị 國quốc 以dĩ 奇kỳ 用dụng 兵binh 以dĩ 無vô 事sự 取thủ 天thiên 下hạ 吾ngô 何hà 以dĩ 知tri 其kỳ 然nhiên 。 哉tai 以dĩ 此thử 天thiên 下hạ 多đa 忌kỵ 諱húy 而nhi 民dân 彌di 貧bần 民dân 多đa 利lợi 器khí 國quốc 家gia 滋tư 昏hôn 人nhân 多đa 伎kỹ 巧xảo 奇kỳ 物vật 滋tư 起khởi 法pháp 令linh 滋tư 章chương 盜đạo 賊tặc 多đa 有hữu 故cố 聖thánh 人nhân 云vân 我ngã 無vô 為vi 而nhi 民dân 自tự 化hóa 我ngã 好hảo/hiếu 靜tĩnh 而nhi 民dân 自tự 正chánh 我ngã 無vô 事sự 而nhi 民dân 自tự 富phú 我ngã 無vô 欲dục 而nhi 民dân 自tự 樸phác 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 為vi 民dân 上thượng 者giả 要yếu 以dĩ 淳thuần 風phong 化hóa 民dân 而nhi 民dân 自tự 歸quy 厚hậu 的đích 意ý 思tư 夫phu 人nhân 心tâm 本bổn 正chánh 因nhân 誘dụ 故cố 邪tà 我ngã 以dĩ 正chánh 治trị 人nhân 出xuất 人nhân 之chi 本bổn 正chánh 也dã 以dĩ 奇kỳ 用dụng 兵binh 由do 兵binh 之chi 本bổn 奇kỳ 也dã 以dĩ 無vô 事sự 取thủ 天thiên 下hạ 由do 天thiên 下hạ 之chi 本bổn 無vô 事sự 也dã 凡phàm 我ngã 之chi 應ưng 物vật 者giả 豈khởi 以dĩ 我ngã 哉tai 亦diệc 由do 物vật 而nhi 已dĩ 矣hĩ 吾ngô 以dĩ 此thử 而nhi 知tri 取thủ 天thiên 下hạ 所sở 以dĩ 然nhiên 聖thánh 人nhân 能năng 以dĩ 天thiên 下hạ 為vi 一nhất 身thân 中trung 國quốc 為vi 一nhất 人nhân 者giả 其kỳ 治trị 自tự 心tâm 出xuất 也dã 我ngã 多đa 忌kỵ 諱húy 則tắc 禁cấm 防phòng 必tất 設thiết 禁cấm 防phòng 既ký 設thiết 則tắc 民dân 安an 得đắc 而nhi 不bất 貧bần 我ngã 以dĩ 利lợi 示thị 民dân 則tắc 民dân 多đa 趨xu 利lợi 民dân 既ký 趨xu 利lợi 則tắc 國quốc 安an 得đắc 而nhi 不bất 昏hôn 我ngã 以dĩ 巧xảo 示thị 民dân 則tắc 民dân 多đa 伎kỹ 巧xảo 伎kỹ 巧xảo 既ký 盛thịnh 則tắc 奇kỳ 物vật 安an 得đắc 而nhi 不bất 滋tư 我ngã 以dĩ 法pháp 示thị 民dân 則tắc 民dân 亦diệc 竊thiết 法pháp 以dĩ 自tự 便tiện 上thượng 下hạ 相tương/tướng 冒mạo 則tắc 盜đạo 賊tặc 安an 得đắc 而nhi 不bất 多đa 其kỳ 獘# 實thật 在tại 我ngã 而nhi 不bất 在tại 民dân 也dã 上thượng 有hữu 好hảo/hiếu 者giả 下hạ 必tất 有hữu 甚thậm 焉yên 者giả 矣hĩ 故cố 聖thánh 人nhân 云vân 我ngã 示thị 之chi 以dĩ 無vô 為vi 民dân 亦diệc 無vô 為vi 我ngã 示thị 之chi 以dĩ 好hảo/hiếu 靜tĩnh 民dân 亦diệc 好hảo/hiếu 靜tĩnh 我ngã 示thị 之chi 以dĩ 無vô 事sự 民dân 亦diệc 無vô 事sự 我ngã 示thị 之chi 以dĩ 無vô 欲dục 民dân 亦diệc 無vô 欲dục 天thiên 下hạ 各các 以dĩ 其kỳ 所sở 示thị 者giả 報báo 之chi 出xuất 乎hồ 爾nhĩ 反phản 乎hồ 爾nhĩ 者giả 也dã 故cố 曰viết 德đức 猶do 風phong 也dã 民dân 猶do 草thảo 也dã 草thảo 上thượng 之chi 風phong 必tất 偃yển )# 。
順thuận 化hóa 第đệ 五ngũ 十thập 八bát 章chương
其kỳ 政chánh 悶muộn 悶muộn 其kỳ 民dân 醇thuần 醇thuần 其kỳ 政chánh 察sát 察sát 其kỳ 民dân 缺khuyết 缺khuyết 禍họa 兮hề 福phước 所sở 倚ỷ 福phước 兮hề 禍họa 所sở 伏phục 孰thục 知tri 其kỳ 極cực 其kỳ 無vô 正chánh 邪tà 正chánh 復phục 為vi 奇kỳ 善thiện 復phục 為vi 訞# 民dân 之chi 迷mê 其kỳ 日nhật 固cố 久cửu 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 方phương 而nhi 不bất 割cát 廉liêm 而nhi 不bất 劌# 直trực 而nhi 不bất 肆tứ 光quang 而nhi 不bất 曜diệu 。
(# 悶muộn 音âm 門môn 鈌# 殘tàn 缺khuyết 也dã 一nhất 作tác 缺khuyết 缺khuyết 失thất 望vọng 貌mạo 極cực 終chung 也dã 奇kỳ 衰suy 也dã 廉liêm 稜lăng 也dã 劌# 割cát 也dã 皆giai 謂vị 芒mang 利lợi 傷thương 物vật 也dã 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 為vi 政chánh 者giả 當đương 渾hồn 合hợp 其kỳ 德đức 以dĩ 化hóa 成thành 天thiên 下hạ 的đích 意ý 思tư 其kỳ 政chánh 悶muộn 悶muộn 無vô 取thủ 于vu 民dân 則tắc 民dân 亦diệc 醇thuần 醇thuần 自tự 瞻chiêm 不bất 以dĩ 巧xảo 應ứng 其kỳ 政chánh 察sát 察sát 有hữu 得đắc 于vu 己kỷ 則tắc 民dân 亦diệc 缺khuyết 缺khuyết 不bất 足túc 以dĩ 巧xảo 求cầu 免miễn 凡phàm 天thiên 下hạ 之chi 事sự 吉cát 凶hung 同đồng 域vực 禍họa 福phước 相tương/tướng 倚ỷ 禍họa 依y 從tùng 福phước 以dĩ 生sanh 福phước 含hàm 藏tạng 于vu 禍họa 內nội 猶do 如như 貫quán 珠châu 誰thùy 窮cùng 極cực 到đáo 此thử 我ngã 悶muộn 悶muộn 無vô 得đắc 則tắc 民dân 醇thuần 醇thuần 自tự 足túc 我ngã 察sát 察sát 有hữu 得đắc 則tắc 民dân 缺khuyết 缺khuyết 不bất 足túc 我ngã 得đắc 彼bỉ 失thất 我ngã 福phước 彼bỉ 禍họa 自tự 然nhiên 之chi 理lý 。 也dã 昧muội 者giả 不bất 知tri 道Đạo 理lý 之chi 正chánh 專chuyên 察sát 為vi 明minh 惟duy 求cầu 僥kiểu 倖hãnh 之chi 福phước 以dĩ 禍họa 人nhân 而nhi 不bất 知tri 循tuần 環hoàn 報báo 復phục 遂toại 使sử 正chánh 復phục 化hóa 而nhi 為vi 奇kỳ 善thiện 復phục 化hóa 而nhi 為vi 祅# 人nhân 之chi 昏hôn 迷mê 其kỳ 蔽tế 固cố 如như 斯tư 已dĩ 非phi 一nhất 日nhật 矣hĩ 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 之chi 治trị 方phương 義nghĩa 而nhi 不bất 攫quặc 人nhân 廉liêm 稜lăng 而nhi 不bất 傷thương 物vật 內nội 直trực 而nhi 不bất 外ngoại 肆tứ 含hàm 光quang 而nhi 不bất 衒huyễn 耀diệu 賞thưởng 罰phạt 雖tuy 設thiết 而nhi 不bất 用dụng 故cố 能năng 使sử 奇kỳ 者giả 正chánh 祅# 者giả 善thiện 轉chuyển 禍họa 為vi 福phước 而nhi 無vô 缺khuyết 缺khuyết 之chi 弊tệ 也dã )# 。
守thủ 道đạo 第đệ 五ngũ 十thập 九cửu 章chương
治trị 人nhân 事sự 天thiên 莫mạc 如như 嗇# 夫phu 唯duy 嗇# 是thị 謂vị 早tảo 復phục 早tảo 復phục 謂vị 之chi 重trọng/trùng 積tích 德đức 重trọng/trùng 積tích 德đức 則tắc 無vô 不bất 剋khắc 無vô 不bất 剋khắc 則tắc 莫mạc 知tri 其kỳ 極cực 莫mạc 知tri 其kỳ 極cực 可khả 以dĩ 有hữu 國quốc 有hữu 國quốc 之chi 母mẫu 可khả 以dĩ 長trường 久cửu 是thị 謂vị 深thâm 根căn 固cố 蒂# 長trường 生sanh 久cửu 視thị 之chi 道đạo 。
(# 此thử 一nhất 章chương 示thị 久cửu 視thị 之chi 道đạo 要yếu 當đương 以dĩ 嗇# 守thủ 為vi 主chủ 的đích 意ý 思tư 治trị 人nhân 者giả 吾ngô 朝triêu 所sở 為vi 也dã 事sự 天thiên 者giả 夜dạ 必tất 焚phần 香hương 以dĩ 告cáo 于vu 天thiên 也dã 莫mạc 若nhược 嗇# 者giả 不bất 敢cảm 告cáo 者giả 天thiên 敢cảm 為vi 也dã 夫phu 惟duy 不bất 敢cảm 為vi 是thị 謂vị 不bất 遠viễn 復phục 不bất 遠viễn 而nhi 復phục 則tắc 所sở 復phục 寧ninh 不bất 早tảo 乎hồ 夫phu 人nhân 本bổn 有hữu 之chi 德đức 性tánh 日nhật 日nhật 營doanh 為vi 精tinh 時thời 以dĩ 耗hao 誠thành 能năng 嗇# 而nhi 早tảo 復phục 則tắc 德đức 日nhật 益ích 以dĩ 充sung 德đức 既ký 日nhật 益ích 以dĩ 充sung 則tắc 至chí 德đức 之chi 人nhân 也dã 至chí 德đức 者giả 恚khuể 火hỏa 不bất 燒thiêu 愛ái 水thủy 不bất 溺nịch 魔ma 王vương 兵binh 刃nhận 不bất 能năng 加gia 損tổn 又hựu 何hà 所sở 往vãng 而nhi 不bất 勝thắng 哉tai 既ký 無vô 所sở 不bất 勝thắng 則tắc 孰thục 知tri 其kỳ 極cực 雖tuy 有hữu 九cửu 垓cai 八bát 埏duyên 亦diệc 不bất 得đắc 而nhi 累lũy/lụy/luy 之chi 可khả 以dĩ 有hữu 國quốc 矣hĩ 能năng 嗇# 能năng 復phục 者giả 有hữu 國quốc 之chi 母mẫu 也dã 得đắc 母mẫu 知tri 子tử 知tri 子tử 守thủ 母mẫu 則tắc 沒một 身thân 不bất 殆đãi 安an 有hữu 不bất 長trường 久cửu 者giả 耶da 然nhiên 則tắc 守thủ 嗇# 之chi 道đạo 謂vị 非phi 細tế 故cố 也dã 實thật 乃nãi 深thâm 根căn 固cố 蒂# 長trường 生sanh 久cửu 視thị 之chi 道đạo 也dã 精tinh 神thần 者giả 生sanh 之chi 根căn 嗇# 而nhi 藏tạng 之chi 則tắc 根căn 深thâm 而nhi 生sanh 長trưởng 矣hĩ 長trường 生sanh 者giả 視thị 之chi 蒂# 衛vệ 而nhi 保bảo 之chi 則tắc 蒂# 固cố 而nhi 久cửu 視thị 矣hĩ )# 。
居cư 位vị 第đệ 六lục 十thập 章chương
治trị 大đại 國quốc 若nhược 烹phanh 小tiểu 鮮tiên 以dĩ 道đạo 蒞# 天thiên 下hạ 其kỳ 鬼quỷ 不bất 神thần 非phi 其kỳ 鬼quỷ 不bất 神thần 其kỳ 神thần 不bất 傷thương 人nhân 非phi 其kỳ 神thần 不bất 傷thương 人nhân 聖thánh 人nhân 亦diệc 不bất 傷thương 之chi 夫phu 兩lưỡng 不bất 相tương 傷thương 故cố 德đức 交giao 歸quy 焉yên 。
(# 聖thánh 人nhân 亦diệc 不bất 傷thương 之chi 之chi 字tự 一nhất 作tác 人nhân 以dĩ 下hạ 德đức 交giao 歸quy 焉yên 觀quán 之chi 作tác 之chi 字tự 是thị 之chi 指chỉ 神thần 而nhi 言ngôn 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 為vi 民dân 上thượng 者giả 宜nghi 以dĩ 道đạo 治trị 天thiên 下hạ 不bất 可khả 。 多đa 事sự 擾nhiễu 民dân 的đích 意ý 思tư 治trị 大đại 國quốc 者giả 唯duy 施thi 設thiết 有hữu 作tác 有hữu 為vi 為vi 可khả 畏úy 攪giảo 擾nhiễu 則tắc 亂loạn 就tựu 譬thí 如như 烹phanh 小tiểu 魚ngư 一nhất 般ban 一nhất 攪giảo 擾nhiễu 則tắc 糜mi 爛lạn 不bất 堪kham 也dã 以dĩ 無vô 為vi 常thường 道đạo 臨lâm 蒞# 天thiên 下hạ 者giả 雖tuy 有hữu 鬼quỷ 魅mị 陰ấm 魔ma 異dị 術thuật 神thần 奸gian 無vô 所sở 用dụng 巧xảo 矣hĩ 然nhiên 而nhi 非phi 特đặc 有hữu 道đạo 者giả 拒cự 絕tuyệt 之chi 使sử 不bất 神thần 耳nhĩ 設thiết 使sử 神thần 也dã 邪tà 不bất 勝thắng 正chánh 詎cự 能năng 傷thương 害hại 于vu 人nhân 乎hồ 不bất 是thị 神thần 不bất 能năng 傷thương 害hại 。 于vu 人nhân 以dĩ 聖thánh 人nhân 在tại 位vị 者giả 無vô 為vi 無vô 作tác 。 無vô 害hại 神thần 之chi 心tâm 而nhi 神thần 亦diệc 不bất 敢cảm 越việt 理lý 犯phạm 分phần/phân 以dĩ 欺khi 聖thánh 是thị 兩lưỡng 不bất 相tương 傷thương 也dã 夫phu 唯duy 兩lưỡng 不bất 相tương 傷thương 故cố 聖thánh 歸quy 德đức 于vu 神thần 神thần 歸quy 德đức 于vu 聖thánh 兩lưỡng 相tương 交giao 歸quy 而nhi 民dân 自tự 化hóa 矣hĩ )# 。
謙khiêm 德đức 第đệ 六lục 十thập 一nhất 章chương
大đại 國quốc 者giả 下hạ 流lưu 天thiên 下hạ 之chi 交giao 天thiên 下hạ 之chi 牝tẫn 牝tẫn 常thường 以dĩ 靜tĩnh 勝thắng 牡# 以dĩ 靜tĩnh 為vi 下hạ 故cố 大đại 國quốc 以dĩ 下hạ 小tiểu 國quốc 則tắc 取thủ 小tiểu 國quốc 小tiểu 國quốc 以dĩ 下hạ 大đại 國quốc 則tắc 取thủ 大đại 國quốc 故cố 或hoặc 下hạ 以dĩ 取thủ 或hoặc 下hạ 而nhi 取thủ 大đại 國quốc 不bất 過quá 欲dục 兼kiêm 畜súc 人nhân 小tiểu 國quốc 不bất 過quá 欲dục 入nhập 事sự 人nhân 夫phu 兩lưỡng 者giả 各các 得đắc 其kỳ 所sở 。 欲dục 故cố 大đại 者giả 宜nghi 為vì 下hạ 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 謙khiêm 下hạ 為vi 德đức 根căn 本bổn 為vi 上thượng 者giả 宜nghi 以dĩ 謙khiêm 德đức 服phục 人nhân 心tâm 的đích 意ý 思tư 海hải 之chi 能năng 為vi 百bách 谷cốc 王vương 者giả 以dĩ 其kỳ 善thiện 下hạ 之chi 也dã 治trị 大đại 國quốc 者giả 能năng 屈khuất 尊tôn 就tựu 卑ty 則tắc 所sở 歸quy 者giả 眾chúng 故cố 大đại 國quốc 者giả 如như 海hải 居cư 下hạ 不bất 擇trạch 細tế 流lưu 則tắc 天thiên 下hạ 交giao 合hợp 而nhi 匯# 歸quy 之chi 也dã 天thiên 下hạ 之chi 交giao 比tỉ 猶do 牝tẫn 牡# 牝tẫn 陰ấm 也dã 能năng 柔nhu 弱nhược 卑ty 靜tĩnh 而nhi 不bất 唱xướng 牡# 陽dương 也dã 能năng 剛cang 強cường 高cao 動động 而nhi 多đa 躁táo 卑ty 靜tĩnh 身thân 後hậu 老lão 高cao 動động 物vật 先tiên 摧tồi 故cố 牝tẫn 常thường 以dĩ 靜tĩnh 勝thắng 牡# 者giả 蓋cái 是thị 以dĩ 靜tĩnh 為vi 下hạ 面diện 躁táo 自tự 不bất 能năng 勝thắng 而nhi 反phản 附phụ 之chi 矣hĩ 大đại 國quốc 下hạ 流lưu 天thiên 下hạ 交giao 歸quy 亦diệc 如như 斯tư 矣hĩ 故cố 大đại 國quốc 之chi 君quân 能năng 謙khiêm 下hạ 小tiểu 國quốc 則tắc 可khả 以dĩ 取thủ 小tiểu 國quốc 來lai 歸quy 小tiểu 國quốc 能năng 謙khiêm 下hạ 大đại 國quốc 則tắc 亦diệc 可khả 以dĩ 取thủ 大đại 國quốc 不bất 害hại 以dĩ 大đại 就tựu 小tiểu 其kỳ 德đức 愈dũ 廣quảng 以dĩ 小tiểu 事sự 大đại 理lý 無vô 不bất 順thuận 或hoặc 下hạ 謙khiêm 德đức 以dĩ 取thủ 義nghĩa 之chi 所sở 在tại 小tiểu 當đương 歸quy 大đại 或hoặc 下hạ 守thủ 柔nhu 而nhi 取thủ 理lý 合hợp 如như 是thị 只chỉ 宜nghi 自tự 保bảo 大đại 國quốc 之chi 下hạ 者giả 不bất 過quá 是thị 兼kiêm 愛ái 畜súc 養dưỡng 于vu 人nhân 而nhi 人nhân 自tự 交giao 歸quy 小tiểu 國quốc 之chi 下hạ 者giả 不bất 過quá 是thị 欲dục 順thuận 承thừa 上thượng 意ý 而nhi 得đắc 自tự 護hộ 。 也dã 夫phu 大đại 國quốc 小tiểu 國quốc 此thử 兩lưỡng 者giả 上thượng 遜tốn 下hạ 順thuận 各các 得đắc 其kỳ 所sở 。 欲dục 也dã 凡phàm 小tiểu 者giả 易dị 為vi 下hạ 大đại 者giả 難nạn/nan 為vi 下hạ 故cố 大đại 國quốc 者giả 更cánh 宜nghi 為vì 下hạ 也dã )# 。
為vi 道đạo 第đệ 六lục 十thập 二nhị 章chương
道đạo 者giả 萬vạn 物vật 之chi 奧áo 善thiện 人nhân 之chi 寶bảo 不bất 善thiện 人nhân 之chi 所sở 保bảo 美mỹ 言ngôn 可khả 以dĩ 市thị 尊tôn 行hành 可khả 以dĩ 加gia 人nhân 人nhân 之chi 不bất 善thiện 何hà 棄khí 之chi 有hữu 故cố 立lập 天thiên 子tử 置trí 三tam 公công 雖tuy 有hữu 拱củng 璧bích 以dĩ 先tiên 駟tứ 馬mã 不bất 如như 坐tọa 進tiến 此thử 道đạo 古cổ 之chi 所sở 以dĩ 貴quý 此thử 道đạo 者giả 何hà 不bất 日nhật 以dĩ 求cầu 得đắc 有hữu 罪tội 以dĩ 免miễn 耶da 故cố 為vi 天thiên 下hạ 貴quý 。
(# 奧áo 藏tạng 也dã 天thiên 子tử 人nhân 君quân 也dã 三tam 公công 大đại 師sư 大đại 傅phó/phụ 大đại 保bảo 也dã 拱củng 璧bích 合hợp 拱củng 之chi 璧bích 駟tứ 馬mã 一Nhất 乘Thừa 之chi 馬mã 也dã 執chấp 拱củng 璧bích 將tương 命mạng 曰viết 先tiên 得đắc 得đắc 寶bảo 也dã 指chỉ 善thiện 人nhân 說thuyết 免miễn 罪tội 自tự 保bảo 也dã 指chỉ 不bất 善thiện 人nhân 說thuyết 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 道đạo 為vi 身thân 寶bảo 當đương 自tự 重trọng/trùng 的đích 意ý 思tư 凡phàm 天thiên 下hạ 之chi 物vật 無vô 有hữu 不bất 備bị 于vu 道đạo 也dã 故cố 道đạo 乃nãi 萬vạn 物vật 之chi 藏tạng 言ngôn 道đạo 無vô 所sở 不bất 容dung 。 善thiện 固cố 在tại 道đạo 中trung 不bất 善thiện 亦diệc 在tại 道đạo 中trung 也dã 賢hiền 善thiện 者giả 以dĩ 道Đạo 為vi 寶bảo 。 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 得đắc 其kỳ 得đắc 不bất 賢hiền 善thiện 者giả 非phi 道đạo 莫mạc 保bảo 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 免miễn 其kỳ 罪tội 由do 其kỳ 根căn 于vu 人nhân 心tâm 之chi 自tự 然nhiên 無vô 使sử 之chi 者giả 故cố 言ngôn 依y 于vu 道đạo 則tắc 其kỳ 美mỹ 可khả 市thị 聽thính 之chi 者giả 眾chúng 行hành 依y 于vu 道đạo 則tắc 其kỳ 德đức 可khả 貴quý 迥huýnh 異dị 于vu 人nhân 苟cẩu 非phi 人nhân 心tâm 之chi 自tự 然nhiên 則tắc 言ngôn 而nhi 不bất 從tùng 行hành 而nhi 不bất 應ưng 矣hĩ 由do 人nhân 各các 根căn 于vu 道đạo 也dã 設thiết 不bất 幸hạnh 違vi 道đạo 而nhi 限hạn 于vu 不bất 義nghĩa 則tắc 聖thánh 人nhân 亦diệc 何hà 忍nhẫn 棄khí 之chi 故cố 立lập 天thiên 子tử 以dĩ 道đạo 化hóa 民dân 置trí 三tam 公công 以dĩ 道đạo 佐tá 人nhân 主chủ 非phi 苟cẩu 利lợi 其kỳ 富phú 貴quý 也dã 蓋cái 不bất 欲dục 棄khí 人nhân 于vu 不bất 善thiện 還hoàn 以dĩ 此thử 道đạo 善thiện 之chi 而nhi 已dĩ 使sử 雖tuy 有hữu 合hợp 拱củng 之chi 璧bích 將tương 命mạng 面diện 先tiên 駟tứ 馬mã 以dĩ 奉phụng 君quân 不bất 如như 出xuất 一nhất 善thiện 言ngôn 建kiến 一nhất 善thiện 行hành 以dĩ 佐tá 人nhân 主chủ 使sử 天thiên 下hạ 之chi 人nhân 不bất 限hạn 于vu 不bất 義nghĩa 則tắc 其kỳ 利lợi 豈khởi 小tiểu 補bổ 哉tai 如như 孟# 子tử 謂vị 我ngã 非phi 堯# 舜thuấn 之chi 道đạo 不bất 敢cảm 陳trần 于vu 王vương 前tiền 是thị 也dã 由do 其kỳ 以dĩ 道đạo 佐tá 主chủ 覺giác 民dân 是thị 謂vị 坐tọa 進tiến 此thử 道đạo 古cổ 之chi 所sở 以dĩ 貴quý 重trọng 斯tư 道đạo 者giả 何hà 也dã 以dĩ 其kỳ 果quả 毅nghị 于vu 道đạo 不bất 擇trạch 日nhật 而nhi 求cầu 善thiện 人nhân 得đắc 之chi 以dĩ 為vi 寶bảo 不bất 善thiện 人nhân 遵tuân 修tu 之chi 亦diệc 可khả 以dĩ 保bảo 其kỳ 無vô 罪tội 因nhân 此thử 之chi 故cố 所sở 以dĩ 為vi 天thiên 下hạ 人nhân 。 之chi 所sở 貴quý 重trọng 也dã )# 。
恩ân 始thỉ 第đệ 六lục 十thập 三tam 章chương
為vi 無vô 為vi 事sự 無vô 事sự 味vị 無vô 味vị 大đại 小tiểu 多đa 少thiểu 。 報báo 怨oán 以dĩ 德đức 圖đồ 難nạn/nan 於ư 其kỳ 易dị 為vi 大đại 於ư 其kỳ 細tế 天thiên 下hạ 難nạn/nan 事sự 必tất 作tác 於ư 易dị 天thiên 下hạ 大đại 事sự 必tất 作tác 於ư 細tế 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 終chung 不bất 為vi 大đại 故cố 能năng 成thành 其kỳ 大đại 夫phu 輕khinh 諾nặc 必tất 寡quả 信tín 多đa 易dị 必tất 多đa 難nạn/nan 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 猶do 難nạn/nan 之chi 故cố 終chung 無vô 難nạn/nan 。
(# 為vi 營doanh 為vi 也dã 純thuần 甫phủ 曰viết 人nhân 皆giai 有hữu 所sở 為vi 聖thánh 人nhân 亦diệc 人nhân 耳nhĩ 獨độc 無vô 所sở 為vi 乎hồ 但đãn 眾chúng 所sở 為vi 者giả 有hữu 為vi 之chi 事sự 。 聖thánh 人nhân 所sở 為vi 者giả 無vô 為vi 之chi 道Đạo 。 此thử 其kỳ 所sở 以dĩ 異dị 也dã 事sự 所sở 為vi 之chi 條điều 件# 也dã 味vị 所sở 為vi 之chi 理lý 趣thú 也dã 作tác 起khởi 也dã 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 大đại 從tùng 小tiểu 起khởi 難nạn/nan 從tùng 易dị 主chủ 要yếu 應ưng 之chi 以dĩ 無vô 心tâm 勿vật 期kỳ 必tất 于vu 物vật 的đích 意ý 思tư 息tức 參tham 註chú 為vi 無vô 為vi 則tắc 己kỷ 不bất 勞lao 事sự 無vô 事sự 則tắc 人nhân 不bất 煩phiền 味vị 無vô 味vị 則tắc 物vật 不bất 費phí 世thế 所sở 謂vị 大đại 小tiểu 多đa 寡quả 者giả 以dĩ 形hình 言ngôn 也dã 聖thánh 人nhân 遊du 于vu 形hình 器khí 之chi 外ngoại 故cố 大đại 小tiểu 多đa 少thiểu 。 等đẳng 而nhi 為vi 一nhất 夫phu 大đại 小tiểu 多đa 少thiểu 。 尚thượng 等đẳng 而nhi 一nhất 之chi 又hựu 況huống 于vu 恩ân 怨oán 報báo 施thí 之chi 間gian 乎hồ 吾ngô 所sở 為vi 所sở 施thí 者giả 唯duy 德đức 而nhi 已dĩ 豈khởi 知tri 其kỳ 有hữu 所sở 怨oán 有hữu 所sở 報báo 者giả 哉tai 既ký 無vô 恩ân 怨oán 報báo 施thí 之chi 別biệt 又hựu 無vô 大đại 小tiểu 多đa 少thiểu 。 之chi 異dị 其kỳ 于vu 天thiên 下hạ 之chi 故cố 豈khởi 有hữu 心tâm 于vu 為vi 之chi 哉tai 事sự 難nạn/nan 必tất 求cầu 易dị 大đại 必tất 由do 細tế 自tự 易dị 而nhi 往vãng 則tắc 難nạn/nan 者giả 亦diệc 易dị 自tự 細tế 而nhi 行hành 則tắc 大đại 者giả 亦diệc 細tế 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 究cứu 竟cánh 不bất 為vi 大đại 而nhi 大đại 必tất 歸quy 之chi 者giả 由do 其kỳ 無vô 心tâm 也dã 唯duy 其kỳ 無vô 心tâm 于vu 事sự 故cố 未vị 嘗thường 先tiên 事sự 而nhi 期kỳ 于vu 物vật 豈khởi 若nhược 世thế 之chi 小tiểu 夫phu 己kỷ 未vị 為vi 而nhi 先tiên 喏nhạ 事sự 至chí 而nhi 多đa 易dị 先tiên 喏nhạ 則tắc 必tất 寡quả 信tín 多đa 易dị 則tắc 必tất 多đa 難nạn/nan 聖thánh 人nhân 于vu 事sự 未vị 至chí 則tắc 常thường 若nhược 難nạn/nan 之chi 非phi 難nạn/nan 之chi 也dã 不bất 以dĩ 我ngã 期kỳ 必tất 于vu 物vật 故cố 若nhược 難nạn/nan 之chi 惟duy 其kỳ 難nạn 故cố 究cứu 竟cánh 無vô 難nạn/nan 為vi 之chi 事sự )# 。
守thủ 微vi 第đệ 六lục 十thập 四tứ 章chương
其kỳ 安an 易dị 持trì 其kỳ 未vị 兆triệu 易dị 謀mưu 其kỳ 脆thúy 易dị 破phá 其kỳ 微vi 易dị 散tán 為vi 之chi 於ư 未vị 有hữu 治trị 之chi 於ư 未vị 亂loạn 合hợp 抱bão 之chi 木mộc 生sanh 於ư 毫hào 末mạt 九cửu 層tằng 之chi 臺đài 起khởi 於ư 累lũy/lụy/luy 土thổ/độ 千thiên 里lý 之chi 行hành 始thỉ 於ư 足túc 下hạ 為vi 者giả 敗bại 之chi 執chấp 者giả 失thất 之chi 聖thánh 人nhân 無vô 為vi 故cố 無vô 敗bại 無vô 執chấp 故cố 無vô 失thất 民dân 之chi 從tùng 事sự 常thường 於ư 幾kỷ 成thành 而nhi 敗bại 之chi 慎thận 終chung 如như 始thỉ 則tắc 無vô 敗bại 事sự 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 欲dục 不bất 欲dục 不bất 貴quý 難nan 得đắc 之chi 貨hóa 學học 不bất 學học 復phục 眾chúng 人nhân 之chi 所sở 過quá 以dĩ 輔phụ 萬vạn 物vật 之chi 自tự 然nhiên 而nhi 不bất 敢cảm 為vi 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 守thủ 微vi 以dĩ 無vô 為vi 為vi 貴quý 無vô 為vi 以dĩ 自tự 然nhiên 。 為vi 宗tông 的đích 意ý 思tư 凡phàm 有hữu 身thân 有hữu 家gia 有hữu 國quốc 者giả 當đương 安an 泰thái 之chi 時thời 而nhi 持trì 守thủ 之chi 則tắc 易dị 及cập 其kỳ 既ký 危nguy 險hiểm 也dã 而nhi 持trì 守thủ 之chi 則tắc 難nạn/nan 矣hĩ 未vị 有hữu 形hình 兆triệu 之chi 時thời 而nhi 圖đồ 謀mưu 之chi 則tắc 易dị 及cập 其kỳ 既ký 萌manh 動động 也dã 而nhi 圖đồ 謀mưu 之chi 則tắc 難nạn/nan 矣hĩ 其kỳ 脆thúy 易dị 破phá 則tắc 不bất 可khả 使sử 至chí 于vu 堅kiên 大đại 而nhi 難nạn/nan 破phá 其kỳ 微vi 易dị 散tán 則tắc 不bất 可khả 使sử 至chí 于vu 彰chương 著trước 而nhi 難nạn/nan 散tán 物vật 皆giai 然nhiên 心tâm 為vi 甚thậm 通thông 諸chư 其kỳ 心tâm 則tắc 于vu 身thân 于vu 家gia 于vu 天thiên 下hạ 無vô 難nạn/nan 矣hĩ 安an 也dã 未vị 兆triệu 也dã 正chánh 是thị 為vi 之chi 于vu 未vị 有hữu 也dã 脆thúy 也dã 微vi 也dã 正chánh 是thị 治trị 之chi 于vu 未vị 亂loạn 也dã 合hợp 抱bão 之chi 木mộc 生sanh 子tử 毫hào 末mạt 大đại 生sanh 于vu 小tiểu 也dã 九cửu 層tằng 之chi 臺đài 起khởi 于vu 累lũy/lụy/luy 土thổ/độ 高cao 起khởi 于vu 下hạ 也dã 千thiên 里lý 之chi 行hành 起khởi 于vu 足túc 下hạ 遠viễn 起khởi 于vu 近cận 也dã 為vi 之chi 于vu 未vị 有hữu 治trị 之chi 于vu 未vị 亂loạn 其kỳ 本bổn 末mạt 常thường 如như 斯tư 也dã 為vi 未vị 有hữu 則tắc 是thị 無vô 。 為vi 而nhi 為vi 治trị 未vị 亂loạn 則tắc 是thị 無vô 治trị 而nhi 治trị 也dã 既ký 有hữu 而nhi 為vi 之chi 則tắc 為vi 之chi 欲dục 成thành 而nhi 反phản 敗bại 之chi 既ký 亂loạn 而nhi 治trị 之chi 則tắc 執chấp 之chi 欲dục 固cố 而nhi 反phản 失thất 之chi 也dã 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 為vi 之chi 于vu 未vị 有hữu 則tắc 我ngã 固cố 無vô 為vi 也dã 故cố 無vô 敗bại 治trị 之chi 于vu 未vị 亂loạn 則tắc 我ngã 固cố 無vô 執chấp 也dã 故cố 無vô 失thất 民dân 之chi 從tùng 事sự 常thường 在tại 既ký 有hữu 之chi 後hậu 故cố 至chí 于vu 幾kỷ 成thành 而nhi 敗bại 之chi 以dĩ 不bất 知tri 其kỳ 本bổn 故cố 也dã 使sử 知tri 大đại 生sanh 于vu 小tiểu 高cao 起khởi 于vu 下hạ 遠viễn 始thỉ 于vu 近cận 慎thận 終chung 如như 始thỉ 則tắc 無vô 敗bại 事sự 也dã 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 欲dục 眾chúng 人nhân 之chi 所sở 不bất 欲dục 小tiểu 也dã 下hạ 也dã 貧bần 賤tiện 也dã 不bất 欲dục 眾chúng 人nhân 之chi 所sở 欲dục 大đại 也dã 高cao 也dã 富phú 貴quý 也dã 故cố 不bất 欲dục 者giả 聖thánh 人nhân 欲dục 之chi 難nan 得đắc 之chi 貨hóa 聖thánh 人nhân 不bất 貴quý 也dã 學học 眾chúng 人nhân 之chi 所sở 不bất 學học 見kiến 小tiểu 也dã 守thủ 微vi 也dã 謙khiêm 卑ty 也dã 不bất 學học 眾chúng 人nhân 之chi 所sở 學học 侈xỉ 大đại 也dã 進tiến 顯hiển 也dã 過quá 高cao 也dã 故cố 不bất 學học 者giả 聖thánh 人nhân 學học 之chi 眾chúng 人nhân 之chi 所sở 過quá 聖thánh 人nhân 反phản 是thị 也dã 如như 斯tư 欲dục 不bất 欲dục 學học 不bất 學học 即tức 凡phàm 天thiên 下hạ 之chi 物vật 各các 安an 乎hồ 性tánh 命mạng 之chi 常thường 無vô 有hữu 不bất 得đắc 。 其kỳ 所sở 者giả 而nhi 孰thục 敢cảm 有hữu 為vi 有hữu 執chấp 哉tai 此thử 所sở 以dĩ 合hợp 道đạo 之chi 自tự 然nhiên 而nhi 不bất 敢cảm 有hữu 為vi 也dã )# 。
淳thuần 德đức 第đệ 六lục 十thập 五ngũ 章chương
古cổ 之chi 善thiện 為vi 道đạo 者giả 非phi 以dĩ 明minh 民dân 將tương 以dĩ 愚ngu 之chi 民dân 之chi 難nạn/nan 治trị 以dĩ 其kỳ 智trí 多đa 以dĩ 智trí 治trị 國quốc 國quốc 之chi 賊tặc 不bất 以dĩ 智trí 治trị 國quốc 國quốc 之chi 福phước 知tri 此thử 兩lưỡng 者giả 亦diệc 楷# 式thức 能năng 知tri 楷# 式thức 是thị 謂vị 玄huyền 德đức 玄huyền 德đức 深thâm 矣hĩ 遠viễn 矣hĩ 與dữ 物vật 反phản 矣hĩ 乃nãi 至chí 於ư 大đại 順thuận 。
(# 楷# 模mô 也dã 式thức 法pháp 也dã 下hạ 徹triệt 曰viết 深thâm 旁bàng 周chu 曰viết 遠viễn 反phản 乃nãi 順thuận 者giả 司ty 馬mã 曰viết 物vật 情tình 莫mạc 不bất 貴quý 智trí 而nhi 有hữu 玄huyền 德đức 者giả 獨độc 賊tặc 之chi 須tu 反phản 于vu 物vật 乃nãi 順thuận 于vu 道đạo 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 為vi 民dân 上thượng 者giả 宜nghi 反phản 物vật 順thuận 道đạo 以dĩ 化hóa 民dân 民dân 始thỉ 獲hoạch 福phước 的đích 意ý 思tư 眾chúng 人nhân 昭chiêu 昭chiêu 我ngã 獨độc 若nhược 昏hôn 眾chúng 人nhân 察sát 察sát 我ngã 獨độc 悶muộn 悶muộn 我ngã 愚ngu 人nhân 之chi 心tâm 也dã 哉tai 古cổ 之chi 善thiện 為vi 道đạo 者giả 在tại 己kỷ 若nhược 此thử 則tắc 推thôi 之chi 于vu 民dân 也dã 固cố 非phi 明minh 之chi 將tương 以dĩ 愚ngu 之chi 也dã 明minh 之chi 者giả 何hà 察sát 察sát 昭chiêu 昭chiêu 也dã 愚ngu 之chi 者giả 何hà 若nhược 昏hôn 悶muộn 悶muộn 也dã 民dân 之chi 失thất 性tánh 居cư 華hoa 而nhi 去khứ 實thật 故cố 智trí 多đa 而nhi 難nạn/nan 治trị 誠thành 欲dục 治trị 則tắc 去khứ 智trí 與dữ 故cố 鎮trấn 之chi 以dĩ 無vô 名danh 之chi 朴phác 則tắc 彼bỉ 將tương 自tự 化hóa 而nhi 以dĩ 智trí 治trị 之chi 適thích 所sở 以dĩ 亂loạn 之chi 也dã 蓋cái 不bất 識thức 不bất 知tri 順thuận 帝đế 之chi 則tắc 治trị 國quốc 而nhi 以dĩ 智trí 是thị 有hữu 智trí 有hữu 識thức 逆nghịch 帝đế 之chi 則tắc 矣hĩ 逆nghịch 則tắc 為vi 賊tặc 故cố 曰viết 國quốc 之chi 賊tặc 治trị 國quốc 而nhi 不bất 以dĩ 智trí 無vô 介giới 然nhiên 之chi 知tri 無vô 益ích 生sanh 之chi 祥tường 則tắc 有hữu 國quốc 之chi 母mẫu 可khả 以dĩ 長trường 久cửu 矣hĩ 故cố 曰viết 國quốc 之chi 福phước 知tri 此thử 兩lưỡng 者giả 不bất 以dĩ 智trí 固cố 可khả 以dĩ 為vi 法pháp 以dĩ 智trí 亦diệc 可khả 以dĩ 為vi 誠thành 故cố 曰viết 亦diệc 楷# 式thức 苟cẩu 知tri 楷# 式thức 而nhi 不bất 違vi 其kỳ 德đức 可khả 謂vị 玄huyền 矣hĩ 德đức 而nhi 至chí 于vu 玄huyền 則tắc 深thâm 而nhi 不bất 可khả 測trắc 遠viễn 而nhi 不bất 可khả 量lượng 。 豈khởi 智trí 知tri 識thức 識thức 情tình 意ý 之chi 所sở 及cập 哉tai 故cố 曰viết 與dữ 物vật 反phản 矣hĩ 有hữu 德đức 者giả 唯duy 其kỳ 與dữ 物vật 反phản 始thỉ 與dữ 道đạo 合hợp 而nhi 至chí 于vu 大đại 順thuận )# 。
後hậu 巳tị 第đệ 六lục 十thập 六lục 章chương
江giang 海hải 所sở 以dĩ 能năng 為vi 百bách 谷cốc 王vương 者giả 以dĩ 其kỳ 善thiện 下hạ 之chi 故cố 能năng 為vi 百bách 谷cốc 王vương 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 欲dục 上thượng 民dân 必tất 以dĩ 言ngôn 下hạ 之chi 欲dục 先tiên 民dân 必tất 以dĩ 身thân 後hậu 之chi 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 處xử 上thượng 而nhi 民dân 不bất 重trọng/trùng 處xứ 前tiền 而nhi 民dân 不bất 害hại 是thị 以dĩ 天thiên 下hạ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 推thôi 而nhi 不bất 厭yếm 以dĩ 其kỳ 不bất 爭tranh 故cố 天thiên 下hạ 莫mạc 能năng 與dữ 之chi 爭tranh 。
(# 王vương 之chi 為vi 言ngôn 天thiên 下hạ 所sở 歸quy 往vãng 也dã 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 為vi 民dân 上thượng 者giả 宜nghi 以dĩ 謙khiêm 德đức 益ích 民dân 而nhi 民dân 自tự 推thôi 尊tôn 的đích 意ý 思tư 江giang 深thâm 海hải 闊khoát 之chi 所sở 以dĩ 能năng 為vi 百bách 川xuyên 所sở 歸quy 往vãng 者giả 何hà 也dã 以dĩ 其kỳ 能năng 卑ty 下hạ 于vu 百bách 川xuyên 故cố 所sở 以dĩ 為vi 百bách 川xuyên 之chi 所sở 歸quy 往vãng 也dã 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 則tắc 之chi 欲dục 上thượng 于vu 人nhân 乃nãi 以dĩ 孤cô 寡quả 不bất 穀cốc 之chi 言ngôn 卑ty 下hạ 之chi 欲dục 先tiên 于vu 人nhân 乃nãi 謙khiêm 退thoái 其kỳ 身thân 而nhi 遜tốn 讓nhượng 之chi 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 雖tuy 處xử 在tại 民dân 上thượng 于vu 己kỷ 不bất 自tự 尊tôn 貴quý 而nhi 民dân 亦diệc 不bất 知tri 有hữu 君quân 。 可khả 尊tôn 可khả 貴quý 。 雖tuy 處xử 在tại 民dân 前tiền 不bất 見kiến 有hữu 民dân 可khả 先tiên 而nhi 民dân 亦diệc 不bất 見kiến 有hữu 。 君quân 可khả 爭tranh 可khả 害hại 聖thánh 人nhân 之chi 于vu 民dân 也dã 自tự 忘vong 忘vong 民dân 上thượng 下hạ 相tương/tướng 忘vong 是thị 以dĩ 天thiên 下hạ 。 之chi 民dân 愈dũ 愛ái 重trọng 推thôi 尊tôn 而nhi 不bất 厭yếm 蓋cái 以dĩ 聖thánh 人nhân 能năng 處xứ 眾chúng 人nhân 之chi 所sở 惡ác 而nhi 不bất 爭tranh 故cố 天thiên 下hạ 之chi 民dân 誰thùy 能năng 與dữ 處xứ 下hạ 之chi 道đạo 爭tranh 耶da 故cố 聖thánh 人nhân 所sở 以dĩ 為vi 天thiên 下hạ 貴quý 也dã )# 。
三Tam 寶Bảo 第đệ 六lục 十thập 七thất 章chương
天thiên 下hạ 皆giai 謂vị 我ngã 大đại 似tự 不bất 肖tiếu 夫phu 唯duy 大đại 故cố 似tự 不bất 肖tiếu 若nhược 肖tiếu 久cửu 矣hĩ 其kỳ 細tế 我ngã 有hữu 三Tam 寶Bảo 持trì 而nhi 寶bảo 之chi 一nhất 曰viết 慈từ 二nhị 曰viết 儉kiệm 三tam 曰viết 不bất 敢cảm 為vi 天thiên 下hạ 先tiên 慈từ 故cố 能năng 勇dũng 儉kiệm 故cố 能năng 廣quảng 不bất 敢cảm 為vi 天thiên 下hạ 先tiên 故cố 能năng 成thành 器khí 長trường/trưởng 今kim 舍xá 慈từ 且thả 勇dũng 舍xá 儉kiệm 且thả 廣quảng 舍xá 後hậu 且thả 先tiên 死tử 矣hĩ 夫phu 慈từ 以dĩ 戰chiến 則tắc 勝thắng 以dĩ 守thủ 則tắc 固cố 天thiên 將tương 救cứu 之chi 以dĩ 慈từ 衛vệ 之chi 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 三Tam 寶Bảo 為vi 道đạo 中trung 之chi 最tối 大đại 人nhân 人nhân 咸hàm 具cụ 各các 自tự 保bảo 守thủ 的đích 意ý 思tư 盡tận 天thiên 下hạ 人nhân 。 咸hàm 言ngôn 我ngã 道đạo 大đại 何hà 所sở 謂vị 大đại 哉tai 夫phu 道đạo 之chi 大đại 也dã 非phi 言ngôn 嘿mặc 可khả 載tái 汎# 兮hề 其kỳ 可khả 左tả 可khả 右hữu 無vô 乎hồ 不bất 在tại 者giả 也dã 若nhược 肖tiếu 言ngôn 言ngôn 亦diệc 小tiểu 若nhược 肖tiếu 嘿mặc 嘿mặc 亦diệc 小tiểu 若nhược 不bất 肖tiếu 言ngôn 言ngôn 能năng 顯hiển 道đạo 若nhược 不bất 肖tiếu 嘿mặc 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 感cảm 而nhi 遂toại 通thông 誠thành 不bất 可khả 為ví 喻dụ 。 擬nghĩ 似tự 不bất 肖tiếu 焉yên 耳nhĩ 寧ninh 不bất 謂vị 之chi 大đại 歟# 夫phu 惟duy 大đại 不bất 可khả 為vi 比tỉ 。 故cố 擬nghĩ 似tự 不bất 肖tiếu 設thiết 若nhược 是thị 有hữu 物vật 可khả 肖tiếu 則tắc 其kỳ 道đạo 屬thuộc 物vật 安an 能năng 大đại 久cửu 矣hĩ 其kỳ 細tế 矣hĩ 蓋cái 吾ngô 道đạo 大đại 者giả 有hữu 三tam 乃nãi 吾ngô 人nhân 至chí 寶bảo 也dã 是thị 世thế 人nhân 之chi 所sở 不bất 能năng 持trì 我ngã 能năng 保bảo 惜tích 而nhi 長trường 存tồn 不bất 失thất 則tắc 幾kỷ 于vu 我ngã 道đạo 大đại 也dã 一nhất 曰viết 慈từ 愛ái 人nhân 如như 愛ái 己kỷ 。 也dã 二nhị 曰viết 儉kiệm 節tiết 己kỷ 不bất 取thủ 人nhân 也dã 三tam 日nhật 不bất 敢cảm 為vi 天thiên 下hạ 先tiên 謙khiêm 退thoái 自tự 保bảo 不bất 恃thị 強cường 梁lương 也dã 夫phu 慈từ 愛ái 類loại 柔nhu 弱nhược 而nhi 柔nhu 能năng 勝thắng 剛cang 弱nhược 能năng 勝thắng 強cường/cưỡng 是thị 能năng 勇dũng 也dã 節tiết 儉kiệm 為vi 不bất 費phí 用dụng 之chi 不bất 可khả 既ký 是thị 能năng 廣quảng 也dã 謙khiêm 退thoái 後hậu 人nhân 而nhi 不bất 先tiên 人nhân 聖thánh 人nhân 用dụng 之chi 則tắc 為vi 官quan 長trưởng 者giả 皆giai 自tự 我ngã 者giả 也dã 是thị 能năng 成thành 器khí 長trường/trưởng 也dã 此thử 三Tam 寶Bảo 者giả 聖thánh 人nhân 之chi 所sở 恃thị 以dĩ 自tự 保bảo 者giả 也dã 今kim 若nhược 捨xả 慈từ 愛ái 而nhi 尚thượng 勇dũng 敢cảm 捨xả 儉kiệm 節tiết 而nhi 尚thượng 奢xa 泰thái 捨xả 謙khiêm 退thoái 而nhi 欲dục 先tiên 人nhân 則tắc 剛cang 強cường 者giả 死tử 之chi 徒đồ 矣hĩ 何hà 以dĩ 自tự 保bảo 耶da 夫phu 以dĩ 軍quân 旅lữ 之chi 事sự 觀quán 之chi 設thiết 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 用dụng 兵binh 亦diệc 以dĩ 慈từ 忍nhẫn 不bất 殺sát 為vi 念niệm 仁nhân 者giả 無vô 敵địch 不bất 戰chiến 自tự 勝thắng 設thiết 有hữu 土thổ/độ 可khả 守thủ 而nhi 用dụng 民dân 亦diệc 以dĩ 慈từ 愛ái 不bất 苛# 為vi 懷hoài 民dân 心tâm 同đồng 德đức 不bất 令linh 自tự 固cố 信tín 知tri 此thử 慈từ 又hựu 今kim 之chi 所sở 急cấp 也dã 天thiên 將tương 救cứu 斯tư 民dân 於ư 水thủy 火hỏa 也dã 必tất 使sử 有hữu 慈từ 者giả 出xuất 而nhi 衛vệ 護hộ 之chi 。 慈từ 又hựu 儉kiệm 先tiên 之chi 最tối 大đại 寶bảo 中trung 之chi 寶bảo 也dã 即tức 至chí 道đạo 也dã 故cố 日nhật 我ngã 道đạo 大đại 似tự 不bất 肖tiếu )# 。
配phối 天thiên 第đệ 六lục 十thập 八bát 章chương
善thiện 為vi 士sĩ 者giả 不bất 武võ 善thiện 戰chiến 者giả 不bất 怒nộ 善thiện 戰chiến 勝thắng 者giả 不bất 與dữ 善thiện 用dụng 人nhân 者giả 為vi 下hạ 是thị 謂vị 不bất 爭tranh 之chi 德đức 是thị 謂vị 用dụng 人nhân 之chi 力lực 是thị 謂vị 配phối 天thiên 古cổ 之chi 極cực 。
(# 古cổ 者giả 車xa 戰chiến 為vi 士sĩ 甲giáp 士sĩ 三tam 人nhân 在tại 車xa 上thượng 左tả 執chấp 弓cung 右hữu 持trì 矛mâu 中trung 御ngự 車xa 掌chưởng 旗kỳ 鼓cổ 皆giai 欲dục 其kỳ 強cường/cưỡng 武võ 戰chiến 卒thốt 七thất 十thập 二nhị 人nhân 在tại 車xa 下hạ 蓋cái 至chí 爭tranh 者giả 惟duy 兵binh 故cố 借tá 之chi 以dĩ 明minh 不bất 爭tranh 之chi 德đức 也dã 羅la 什thập 曰viết 心tâm 形hình 既ký 空không 孰thục 能năng 與dữ 無vô 物vật 者giả 爭tranh 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 配phối 天thiên 之chi 道đạo 貴quý 守thủ 柔nhu 不bất 爭tranh 的đích 意ý 思tư 今kim 之chi 為vi 士sĩ 者giả 多đa 尚thượng 武võ 強cường 梁lương 者giả 死tử 之chi 徒đồ 也dã 善thiện 為vi 士sĩ 者giả 常thường 行hành 之chi 以dĩ 怯khiếp 而nhi 不bất 武võ 今kim 之chi 戰chiến 者giả 多đa 出xuất 于vu 怒nộ 多đa 怒nộ 必tất 嗜thị 殺sát 人nhân 嗜thị 殺sát 人nhân 者giả 天thiên 必tất 殃ương 之chi 善thiện 戰chiến 者giả 不bất 輕khinh 用dụng 其kỳ 身thân 而nhi 不bất 怒nộ 今kim 之chi 勝thắng 敵địch 者giả 不bất 能năng 無vô 我ngã 而nhi 不bất 爭tranh 有hữu 我ngã 而nhi 爭tranh 未vị 必tất 勝thắng 矣hĩ 善thiện 勝thắng 敵địch 者giả 無vô 我ngã 而nhi 不bất 爭tranh 今kim 之chi 用dụng 人nhân 者giả 多đa 競cạnh 上thượng 而nhi 不bất 謙khiêm 下hạ 驕kiêu 奢xa 倨# 傲ngạo 而nhi 人nhân 不bất 服phục 從tùng 善thiện 用dụng 人nhân 者giả 謙khiêm 下hạ 而nhi 不bất 高cao 凡phàm 體thể 道đạo 者giả 能năng 不bất 武võ 不bất 怒nộ 不bất 爭tranh 則tắc 天thiên 下hạ 莫mạc 能năng 與dữ 之chi 爭tranh 是thị 之chi 謂vị 不bất 爭tranh 之chi 德đức 也dã 體thể 道đạo 者giả 能năng 下hạ 人nhân 人nhân 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 之chi 用dụng 而nhi 不bất 自tự 用dụng 是thị 之chi 謂vị 用dụng 人nhân 之chi 力lực 也dã 體thể 道đạo 者giả 德đức 而nhi 不bất 爭tranh 力lực 而nhi 用dụng 人nhân 則tắc 我ngã 無vô 我ngã 爭tranh 無vô 爭tranh 用dụng 無vô 用dụng 而nhi 與dữ 天thiên 合hợp 德đức 則tắc 何hà 所sở 往vãng 而nhi 不bất 宜nghi 耶da 是thị 之chi 謂vị 配phối 天thiên 古cổ 之chi 極cực 也dã )# 。
玄huyền 用dụng 第đệ 六lục 十thập 九cửu 章chương
用dụng 兵binh 有hữu 言ngôn 吾ngô 不bất 敢cảm 為vi 主chủ 而nhi 為vi 客khách 不bất 敢cảm 進tiến 寸thốn 而nhi 退thoái 尺xích 是thị 謂vị 行hành 無vô 行hành 攘nhương 與dữ 臂tý 仍nhưng 無vô 敵địch 執chấp 無vô 兵binh 禍họa 莫mạc 大đại 於ư 輕khinh 敵địch 輕khinh 敵địch 幾kỷ 喪táng 吾ngô 寶bảo 故cố 抗kháng 兵binh 相tương/tướng 加gia 哀ai 者giả 勝thắng 矣hĩ 。
(# 用dụng 兵binh 有hữu 言ngôn 古cổ 兵binh 家gia 有hữu 此thử 言ngôn 也dã 下hạ 行hành 戶hộ 割cát 反phản 行hàng 列liệt 也dã 仍nhưng 就tựu 也dã 因nhân 也dã 詩thi 曰viết 仍nhưng 執chấp 醜xú 虜lỗ 兵binh 五ngũ 兵binh 戈qua 矛mâu 殳# 戟kích 干can 也dã 幾kỷ 平bình 聲thanh 喪táng 失thất 也dã 抗kháng 舉cử 也dã 林lâm 希hy 逸dật 曰viết 此thử 章chương 全toàn 是thị 借tá 戰chiến 以dĩ 喻dụ 道đạo 推thôi 此thử 則tắc 書thư 設thiết 喻dụ 處xứ 其kỳ 例lệ 甚thậm 明minh 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 玄huyền 用dụng 之chi 妙diệu 要yếu 無vô 心tâm 應ưng 物vật 的đích 意ý 思tư 古cổ 用dụng 兵binh 有hữu 曰viết 主chủ 者giả 有hữu 心tâm 造tạo 事sự 吾ngô 不bất 敢cảm 獨độc 任nhậm 自tự 為vi 專chuyên 主chủ 也dã 客khách 者giả 無vô 心tâm 應ưng 敵địch 與dữ 眾chúng 和hòa 同đồng 吾ngô 敢cảm 為vi 之chi 進tiến 則tắc 有hữu 心tâm 于vu 爭tranh 雖tuy 寸thốn 吾ngô 不bất 敢cảm 強cường/cưỡng 進tiến 也dã 退thoái 則tắc 無vô 心tâm 干can 爭tranh 雖tuy 尺xích 吾ngô 亦diệc 不bất 敢cảm 輕khinh 退thoái 也dã 苟cẩu 無vô 心tâm 于vu 爭tranh 則tắc 雖tuy 在tại 軍quân 旅lữ 而nhi 不bất 見kiến 有hữu 行hành 。 列liệt 可khả 行hành 不bất 見kiến 有hữu 臂tý 膂# 可khả 攘nhương 不bất 見kiến 有hữu 抵để 敵địch 可khả 因nhân 不bất 見kiến 有hữu 兵binh 刃nhận 可khả 執chấp 而nhi 安an 有hữu 用dụng 兵binh 之chi 咎cữu 也dã 無vô 心tâm 者giả 何hà 即tức 所sở 謂vị 有hữu 慈từ 之chi 寶bảo 也dã 故cố 聖thánh 人nhân 以dĩ 慈từ 為vi 寶bảo 輕khinh 敵địch 則tắc 輕khinh 戰chiến 輕khinh 戰chiến 則tắc 輕khinh 殺sát 人nhân 輕khinh 殺sát 人nhân 則tắc 喪táng 失thất 其kỳ 所sở 以dĩ 為vi 慈từ 之chi 寶bảo 也dã 故cố 凡phàm 舉cử 兵binh 兩lưỡng 敵địch 相tương/tướng 加gia 之chi 際tế 若nhược 出xuất 于vu 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 有hữu 不bất 嗜thị 殺sát 人nhân 之chi 哀ai 心tâm 者giả 是thị 有hữu 慈từ 寶bảo 也dã 有hữu 寶bảo 者giả 天thiên 與dữ 人nhân 歸quy 雖tuy 欲dục 不bất 勝thắng 不bất 可khả 得đắc 矣hĩ )# 。
知tri 難nạn/nan 第đệ 七thất 十thập 章chương
吾ngô 言ngôn 甚thậm 易dị 知tri 甚thậm 易dị 行hành 天thiên 下hạ 莫mạc 能năng 知tri 莫mạc 能năng 行hành 言ngôn 有hữu 宗tông 事sự 有hữu 君quân 夫phu 唯duy 無vô 知tri 是thị 以dĩ 不bất 我ngã 知tri 知tri 我ngã 者giả 希hy 則tắc 我ngã 者giả 貴quý 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 被bị 褐hạt 懷hoài 玉ngọc 。
(# 宗tông 者giả 族tộc 之chi 總tổng 也dã 道đạo 者giả 事sự 之chi 總tổng 也dã 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 知tri 行hành 不bất 易dị 無vô 知tri 始thỉ 貴quý 的đích 意ý 思tư 仁nhân 者giả 仁nhân 智trí 者giả 智trí 百bá 姓tánh 日nhật 用dụng 而nhi 不bất 知tri 豈khởi 果quả 蠢xuẩn 然nhiên 不bất 知tri 哉tai 自tự 昧muội 而nhi 不bất 知tri 也dã 德đức 輶# 如như 毛mao 民dân 鮮tiên 能năng 舉cử 之chi 豈khởi 頑ngoan 然nhiên 不bất 能năng 行hành 哉tai 自tự 昧muội 而nhi 不bất 能năng 行hành 也dã 吾ngô 所sở 言ngôn 者giả 日nhật 用dụng 飲ẩm 食thực 之chi 際tế 極cực 易dị 知tri 動động 靜tĩnh 營doanh 為vi 之chi 間gian 極cực 易dị 行hành 而nhi 天thiên 下hạ 之chi 人nhân 反phản 自tự 迷mê 惑hoặc 而nhi 不bất 能năng 知tri 。 不bất 能năng 行hành 其kỳ 奈nại 何hà 哉tai 第đệ 至chí 人nhân 發phát 一nhất 言ngôn 必tất 有hữu 根căn 宗tông 行hành 一nhất 事sự 必tất 有hữu 君quân 主chủ 非phi 思tư 慮lự 之chi 所sở 可khả 及cập 夫phu 唯duy 無vô 思tư 也dã 無vô 為vi 也dã 則tắc 幾kỷ 于vu 道đạo 而nhi 知tri 我ngã 也dã 人nhân 不bất 能năng 無vô 思tư 無vô 為vi 豈khởi 易dị 知tri 我ngã 也dã 耶da 知tri 我ngã 者giả 若nhược 多đa 則tắc 我ngã 亦diệc 不bất 足túc 貴quý 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 被bị 褐hạt 懷hoài 玉ngọc 外ngoại 雖tuy 與dữ 人nhân 同đồng 而nhi 中trung 心tâm 實thật 與dữ 人nhân 異dị 也dã )# 。
知tri 病bệnh 七thất 十thập 一nhất 章chương
知tri 不bất 知tri 上thượng 不bất 知tri 知tri 病bệnh 夫phu 唯duy 病bệnh 病bệnh 是thị 以dĩ 不bất 病bệnh 聖thánh 人nhân 不bất 病bệnh 以dĩ 其kỳ 病bệnh 病bệnh 是thị 以dĩ 不bất 病bệnh 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 不bất 知tri 與dữ 知tri 二nhị 俱câu 是thị 病bệnh 滌địch 除trừ 玄huyền 覽lãm 始thỉ 可khả 無vô 疵tỳ 的đích 意ý 思tư 知tri 妄vọng 知tri 也dã 不bất 知tri 真chân 知tri 也dã 人nhân 能năng 即tức 妄vọng 知tri 以dĩ 了liễu 真chân 知tri 而nhi 不bất 撥bát 波ba 覓mịch 水thủy 非phi 上thượng 士sĩ 而nhi 何hà 即tức 知tri 了liễu 不bất 知tri 固cố 上thượng 矣hĩ 而nhi 不bất 知tri 不bất 知tri 與dữ 知tri 皆giai 病bệnh 也dã 何hà 也dã 真chân 即tức 是thị 妄vọng 而nhi 真chân 猶do 存tồn 水thủy 即tức 是thị 波ba 而nhi 水thủy 猶do 在tại 金kim 屑tiết 雖tuy 貴quý 落lạc 眼nhãn 成thành 翳ế 滌địch 除trừ 玄huyền 覽lãm 始thỉ 可khả 無vô 疵tỳ 故cố 曰viết 不bất 知tri 之chi 與dữ 知tri 皆giai 病bệnh 也dã 夫phu 唯duy 了liễu 此thử 不bất 知tri 與dữ 知tri 二nhị 者giả 俱câu 是thị 病bệnh 則tắc 是thị 天thiên 地địa 間gian 第đệ 一nhất 等đẳng 完hoàn 人nhân 何hà 病bệnh 之chi 有hữu 故cố 曰viết 是thị 以dĩ 不bất 病bệnh 聖thánh 人nhân 之chi 不bất 病bệnh 不bất 外ngoại 此thử 理lý 也dã 以dĩ 其kỳ 了liễu 此thử 不bất 知tri 與dữ 知tri 二nhị 俱câu 是thị 病bệnh 而nhi 玄huyền 覽lãm 盡tận 除trừ 故cố 所sở 以dĩ 不bất 病bệnh 而nhi 無vô 瑕hà 疵tỳ 矣hĩ )# 。
愛ái 巳tị 第đệ 七thất 十thập 二nhị 章chương
民dân 不bất 畏úy 威uy 大đại 威uy 至chí 矣hĩ 無vô 狹hiệp 其kỳ 所sở 居cư 無vô 厭yếm 其kỳ 所sở 生sanh 夫phu 唯duy 不bất 厭yếm 是thị 以dĩ 不bất 厭yếm 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 自tự 知tri 不bất 自tự 見kiến 自tự 愛ái 不bất 自tự 貴quý 故cố 去khứ 彼bỉ 取thủ 此thử 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 為vi 民dân 上thượng 者giả 當đương 省tỉnh 刑hình 薄bạc 斂liểm 愛ái 民dân 如như 愛ái 己kỷ 的đích 意ý 思tư 民dân 之chi 所sở 以dĩ 不bất 怕phạ 死tử 者giả 何hà 蓋cái 由do 為vi 民dân 上thượng 者giả 恃thị 高cao 自tự 貴quý 而nhi 無vô 慈từ 讓nhượng 淵uyên 容dung 之chi 心tâm 政chánh 網võng 刑hình 煩phiền 大đại 威uy 太thái 過quá 民dân 反phản 視thị 為vi 泛phiếm 常thường 而nhi 不bất 畏úy 懼cụ 矣hĩ 倘thảng 為vi 民dân 上thượng 者giả 肯khẳng 闊khoát 大đại 心tâm 地địa 如như 希hy 韋vi 氏thị 之chi 國quốc 黃hoàng 帝đế 之chi 囿# 不bất 狹hiệp 小tiểu 其kỳ 居cư 肯khẳng 株chu 柷# 其kỳ 形hình 任nhậm 為vi 鼠thử 肝can 任nhậm 為vi 蟲trùng 臂tý 不bất 厚hậu 養dưỡng 其kỳ 生sanh 如như 此thử 而nhi 國quốc 足túc 民dân 足túc 有hữu 餘dư 矣hĩ 夫phu 唯duy 為vi 民dân 上thượng 者giả 不bất 厚hậu 養dưỡng 其kỳ 生sanh 苛# 剋khắc 取thủ 民dân 以dĩ 自tự 足túc 是thị 以dĩ 民dân 亦diệc 不bất 厚hậu 養dưỡng 其kỳ 生sanh 而nhi 不bất 欠khiếm 上thượng 和hòa 下hạ 睦mục 何hà 威uy 可khả 畏úy 之chi 有hữu 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 自tự 知tri 不bất 自tự 見kiến 不bất 彰chương 己kỷ 德đức 為vi 天thiên 下hạ 渾hồn 其kỳ 心tâm 也dã 自tự 愛ái 不bất 自tự 貴quý 去khứ 奢xa 去khứ 泰thái 為vi 天thiên 下hạ 遠viễn 其kỳ 害hại 也dã 故cố 去khứ 彼bỉ 狹hiệp 居cư 自tự 見kiến 厭yếm 生sanh 自tự 貴quý 而nhi 取thủ 此thử 自tự 知tri 自tự 愛ái 含hàm 德đức 為vi 式thức 而nhi 民dân 心tâm 自tự 正chánh 也dã 胡hồ 用dụng 威uy 畏úy 為vi 耶da )# 。
任nhậm 為vi 七thất 十thập 三tam 章chương
勇dũng 於ư 敢cảm 則tắc 殺sát 勇dũng 於ư 不bất 敢cảm 則tắc 活hoạt 此thử 兩lưỡng 者giả 或hoặc 利lợi 或hoặc 害hại 天thiên 之chi 所sở 惡ác 孰thục 知tri 其kỳ 故cố 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 猶do 難nạn/nan 之chi 天thiên 之chi 道đạo 不bất 爭tranh 而nhi 善thiện 勝thắng 不bất 言ngôn 而nhi 善thiện 應ưng 不bất 召triệu 而nhi 自tự 來lai 繟# 然nhiên 而nhi 善thiện 謀mưu 天thiên 網võng 恢khôi 恢khôi 疏sớ/sơ 而nhi 不bất 失thất 。
(# 殺sát 猶do 死tử 也dã 利lợi 謂vị 活hoạt 害hại 謂vị 殺sát 惡ác 去khứ 聲thanh 繟# 音âm 闡xiển 舒thư 緩hoãn 也dã 一nhất 作tác 默mặc 不bất 言ngôn 也dã 一nhất 作tác 坦thản 不bất 爭tranh 之chi 意ý 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 惡ác 人nhân 不bất 知tri 天thiên 惡ác 之chi 故cố 特đặc 以dĩ 不bất 爭tranh 善thiện 勝thắng 曉hiểu 之chi 的đích 意ý 思tư 剛cang 強cường 者giả 死tử 之chi 徒đồ 敢cảm 作tác 惡ác 者giả 也dã 柔nhu 弱nhược 者giả 生sanh 之chi 徒đồ 不bất 敢cảm 作tác 惡ác 者giả 也dã 此thử 兩lưỡng 者giả 或hoặc 敢cảm 而nhi 生sanh 或hoặc 敢cảm 而nhi 死tử 或hoặc 不bất 敢cảm 而nhi 生sanh 或hoặc 不bất 敢cảm 而nhi 死tử 因nhân 斯tư 之chi 故cố 則tắc 敢cảm 為vi 惡ác 者giả 得đắc 而nhi 借tá 口khẩu 曰viết 天thiên 道đạo 恢khôi 大đại 多đa 疏sớ/sơ 失thất 惡ác 人nhân 無vô 有hữu 報báo 應ứng 而nhi 不bất 知tri 天thiên 之chi 所sở 惡ác 深thâm 昧muội 難nan 測trắc 豈khởi 膚phu 見kiến 淺thiển 識thức 者giả 知tri 其kỳ 故cố 哉tai 雖tuy 天thiên 縱túng/tung 之chi 聖thánh 生sanh 知tri 之chi 人nhân 猶do 莫mạc 測trắc 天thiên 之chi 所sở 惡ác 之chi 故cố 況huống 其kỳ 他tha 耶da 天thiên 之chi 惡ác 人nhân 不bất 以dĩ 力lực 爭tranh 非phi 如như 人nhân 之chi 惡ác 人nhân 以dĩ 力lực 與dữ 爭tranh 而nhi 天thiên 自tự 能năng 勝thắng 人nhân 天thiên 非phi 如như 人nhân 之chi 惡ác 人nhân 以dĩ 口khẩu 與dữ 言ngôn 而nhi 其kỳ 應ưng 聲thanh 如như 響hưởng 其kỳ 報báo 應ứng 之chi 速tốc 不bất 待đãi 召triệu 之chi 而nhi 自tự 來lai 至chí 惡ác 有hữu 惡ác 報báo 雖tuy 有hữu 智trí 計kế 不bất 可khả 逃đào 免miễn 天thiên 雖tuy 無vô 心tâm 坦thản 然nhiên 平bình 易dị 而nhi 巧xảo 于vu 報báo 應ứng 有hữu 非phi 人nhân 謀mưu 之chi 所sở 能năng 及cập 。 此thử 不bất 爭tranh 不bất 言ngôn 不bất 召triệu 坦thản 然nhiên 天thiên 網võng 恢khôi 恢khôi 廣quảng 大đại 似tự 若nhược 疏sớ/sơ 而nhi 不bất 密mật 然nhiên 善thiện 勝thắng 善thiện 應ưng 自tự 來lai 善thiện 謀mưu 未vị 嘗thường 失thất 一nhất 惡ác 人nhân 使sử 漏lậu 其kỳ 網võng 者giả 此thử 天thiên 之chi 所sở 惡ác 其kỳ 故cố 蓋cái 如như 此thử )# 。
制chế 惑hoặc 第đệ 七thất 十thập 四tứ 章chương
民dân 不bất 畏úy 死tử 奈nại 何hà 以dĩ 死tử 懼cụ 之chi 若nhược 使sử 民dân 常thường 畏úy 死tử 而nhi 為vi 奇kỳ 者giả 吾ngô 得đắc 執chấp 而nhi 殺sát 之chi 孰thục 敢cảm 常thường 有hữu 司ty 殺sát 者giả 殺sát 夫phu 代đại 司ty 殺sát 者giả 殺sát 是thị 謂vị 代đại 大đại 匠tượng 斲# 夫phu 代đại 大đại 匠tượng 斲# 希hy 有hữu 不bất 傷thương 手thủ 矣hĩ 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 為vi 上thượng 不bất 可khả 恃thị 刑hình 以dĩ 臨lâm 民dân 的đích 意ý 思tư 民dân 之chi 所sở 以dĩ 不bất 畏úy 死tử 者giả 蓋cái 由do 政chánh 煩phiền 刑hình 重trọng/trùng 民dân 無vô 所sở 措thố 手thủ 足túc 知tri 其kỳ 無vô 可khả 逃đào 生sanh 之chi 地địa 而nhi 民dân 反phản 拼bính 死tử 不bất 怕phạ 雖tuy 勉miễn 強cường/cưỡng 以dĩ 極cực 刑hình 恐khủng 之chi 亦diệc 無vô 益ích 也dã 云vân 何hà 以dĩ 死tử 懼cụ 之chi 而nhi 欲dục 使sử 其kỳ 畏úy 死tử 乎hồ 若nhược 使sử 民dân 果quả 畏úy 死tử 有hữu 為vi 奇kỳ 者giả 執chấp 而nhi 殺sát 之chi 則tắc 殺sát 一nhất 人nhân 足túc 以dĩ 為vi 治trị 矣hĩ 然nhiên 愈dũ 殺sát 而nhi 愈dũ 不bất 可khả 禁cấm 則tắc 刑hình 之chi 不bất 足túc 恃thị 也dã 明minh 矣hĩ 秦tần 人nhân 用dụng 法pháp 嚴nghiêm 其kỳ 網võng 密mật 而nhi 姦gian 究cứu 不bất 勝thắng 漢hán 用dụng 法pháp 疏sớ/sơ 網võng 漏lậu 吞thôn 舟chu 之chi 魚ngư 而nhi 天thiên 下hạ 歸quy 于vu 漢hán 此thử 亦diệc 足túc 以dĩ 見kiến 矣hĩ 天thiên 道đạo 福phước 善thiện 禍họa 淫dâm 是thị 有hữu 司ty 殺sát 者giả 于vu 冥minh 冥minh 之chi 中trung 殺sát 之chi 一nhất 定định 不bất 可khả 逃đào 也dã 為vi 上thượng 者giả 若nhược 不bất 明minh 司ty 殺sát 自tự 然nhiên 之chi 理lý 。 而nhi 必tất 要yếu 代đại 司ty 殺sát 者giả 之chi 權quyền 強cường/cưỡng 以dĩ 殺sát 人nhân 就tựu 是thị 那na 代đại 大đại 匠tượng 者giả 斲# 一nhất 樣# 夫phu 代đại 大đại 匠tượng 斲# 者giả 不bất 出xuất 自tự 然nhiên 本bổn 不bất 會hội 斲# 而nhi 勉miễn 強cường/cưỡng 代đại 之chi 鮮tiên 有hữu 不bất 自tự 傷thương 其kỳ 手thủ 者giả 手thủ 即tức 身thân 也dã 恃thị 刑hình 臨lâm 民dân 者giả 亦diệc 猶do 是thị 也dã 司ty 主chủ 也dã 主chủ 殺sát 者giả 即tức 無vô 常thường 也dã )# 。
貪tham 損tổn 第đệ 七thất 十thập 五ngũ 章chương
民dân 之chi 饑cơ 以dĩ 其kỳ 上thượng 食thực 稅thuế 之chi 多đa 是thị 以dĩ 饑cơ 民dân 之chi 難nạn/nan 治trị 以dĩ 其kỳ 上thượng 之chi 有hữu 為vi 是thị 以dĩ 難nạn/nan 治trị 民dân 之chi 輕khinh 死tử 以dĩ 其kỳ 求cầu 生sanh 之chi 厚hậu 是thị 以dĩ 輕khinh 死tử 夫phu 唯duy 無vô 以dĩ 生sanh 為vi 者giả 是thị 賢hiền 於ư 貴quý 生sanh 。
(# 稅thuế 租tô 也dã 純thuần 甫phủ 曰viết 無vô 以dĩ 生sanh 為vi 者giả 賢hiền 于vu 貴quý 生sanh 即tức 吾ngô 無vô 吾ngô 身thân 吾ngô 有hữu 何hà 患hoạn 之chi 意ý 此thử 章chương 之chi 言ngôn 由do 麤thô 及cập 精tinh 要yếu 歸quy 其kỳ 重trọng/trùng 于vu 此thử 耳nhĩ 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 為vi 上thượng 者giả 當đương 損tổn 己kỷ 益ích 民dân 勿vật 貪tham 生sanh 以dĩ 損tổn 民dân 的đích 意ý 思tư 吾ngô 教giáo 言ngôn 貪tham 嗔sân 癡si 為vi 三tam 毒độc 而nhi 貪tham 居cư 首thủ 儒nho 教giáo 三tam 戒giới 戒giới 之chi 在tại 得đắc 一nhất 也dã 世thế 有hữu 貪tham 財tài 利lợi 貪tham 祿lộc 位vị 貪tham 闢tịch 土thổ/độ 地địa 者giả 皆giai 貪tham 生sanh 也dã 因nhân 貪tham 生sanh 之chi 故cố 廚# 有hữu 肥phì 肉nhục 廄# 有hữu 肥phì 馬mã 民dân 有hữu 饑cơ 色sắc 野dã 有hữu 餓ngạ 莩# 用dụng 是thị 看khán 來lai 可khả 憐lân 無vô 限hạn 河hà 邊biên 骨cốt 盡tận 是thị 深thâm 閨# 夢mộng 裏lý 人nhân 又hựu 詎cự 僅cận 饑cơ 而nhi 已dĩ 哉tai 上thượng 多đa 取thủ 則tắc 民dân 貧bần 上thượng 有hữu 為vi 則tắc 民dân 亂loạn 必tất 然nhiên 之chi 理lý 也dã 是thị 以dĩ 饑cơ 饉cận 者giả 何hà 上thượng 多đa 取thủ 之chi 故cố 也dã 是thị 以dĩ 難nạn/nan 治trị 者giả 何hà 上thượng 有hữu 為vi 之chi 故cố 也dã 我ngã 欲dục 厚hậu 其kỳ 生sanh 則tắc 不bất 顧cố 人nhân 之chi 生sanh 我ngã 厚hậu 而nhi 彼bỉ 薄bạc 彼bỉ 安an 得đắc 不bất 輕khinh 死tử 以dĩ 厚hậu 生sanh 是thị 以dĩ 輕khinh 死tử 者giả 何hà 上thượng 求cầu 生sanh 之chi 厚hậu 之chi 故cố 他tha 聖thánh 人nhân 之chi 于vu 生sanh 蓋cái 不bất 得đắc 已dĩ 彼bỉ 視thị 其kỳ 生sanh 若nhược 無vô 以dĩ 生sanh 為vi 也dã 豈khởi 肯khẳng 厚hậu 吾ngô 之chi 生sanh 以dĩ 奪đoạt 人nhân 之chi 生sanh ▆# 是thị 之chi 謂vị 賢hiền 于vu 貴quý 生sanh )# 。
戒giới 強cường/cưỡng 第đệ 七thất 十thập 六lục 章chương
人nhân 之chi 生sanh 也dã 柔nhu 弱nhược 其kỳ 死tử 也dã 堅kiên 強cường 萬vạn 物vật 草thảo 木mộc 。 之chi 生sanh 也dã 柔nhu 脆thúy 其kỳ 死tử 也dã 枯khô 槁cảo 堅kiên 強cường 者giả 死tử 之chi 徒đồ 柔nhu 弱nhược 者giả 生sanh 之chi 徒đồ 是thị 以dĩ 兵binh 強cường/cưỡng 則tắc 不bất 勝thắng 木mộc 強cường/cưỡng 則tắc 共cộng 強cường/cưỡng 大đại 處xứ 下hạ 柔nhu 弱nhược 處xứ 上thượng 。
(# 脆thúy 軟nhuyễn 也dã 徒đồ 類loại 也dã 合hợp 手thủ 曰viết 共cộng 又hựu 其kỳ 伐phạt 之chi 也dã 處xứ 上thượng 聲thanh 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 學học 道Đạo 者giả 要yếu 以dĩ 守thủ 柔nhu 為vi 主chủ 的đích 意ý 思tư 道đạo 之chi 為vi 物vật 無vô 形hình 而nhi 不bất 爭tranh 唯duy 至chí 柔nhu 略lược 幾kỷ 于vu 道đạo 而nhi 人nhân 未vị 之chi 喻dụ 也dã 故cố 以dĩ 有hữu 形hình 喻dụ 之chi 人nhân 能năng 柔nhu 和hòa 軟nhuyễn 弱nhược 。 必tất 竟cánh 長trường 久cửu 而nhi 生sanh 人nhân 若nhược 堅kiên 剛cang 強cường 暴bạo 必tất 竟cánh 夭yểu 折chiết 而nhi 死tử 就tựu 如như 那na 木mộc 生sanh 時thời 柔nhu 脆thúy 死tử 時thời 枯khô 槁cảo 一nhất 樣# 用dụng 此thử 而nhi 觀quán 有hữu 形hình 者giả 亦diệc 以dĩ 堅kiên 強cường 而nhi 死tử 柔nhu 弱nhược 而nhi 生sanh 何hà 況huống 無vô 形hình 之chi 道đạo 而nhi 不bất 致trí 柔nhu 弱nhược 其kỳ 可khả 得đắc 乎hồ 蓋cái 死tử 之chi 類loại 無vô 不bất 由do 于vu 剛cang 狠ngận 強cường/cưỡng 暴bạo 生sanh 之chi 類loại 無vô 不bất 由do 于vu 柔nhu 和hòa 軟nhuyễn 弱nhược 。 此thử 必tất 然nhiên 之chi 理lý 是thị 以dĩ 兵binh 強cường/cưỡng 則tắc 恃thị 之chi 而nhi 驕kiêu 敵địch 國quốc 之chi 所sở 以dĩ 謀mưu 也dã 我ngã 驕kiêu 而nhi 敵địch 謀mưu 所sở 以dĩ 不bất 勝thắng 也dã 木mộc 強cường/cưỡng 則tắc 伐phạt 之chi 所sở 以dĩ 共cộng 而nhi 舉cử 之chi 也dã 又hựu 以dĩ 定định 位vị 而nhi 言ngôn 天thiên 以dĩ 氣khí 在tại 上thượng 地địa 以dĩ 形hình 在tại 下hạ 氣khí 則tắc 柔nhu 弱nhược 形hình 則tắc 堅kiên 強cường 臣thần 以dĩ 有hữu 為vi 事sự 上thượng 君quân 以dĩ 無vô 為vi 畜súc 下hạ 有hữu 為vi 則tắc 堅kiên 強cường 無vô 為vi 則tắc 柔nhu 弱nhược 堅kiên 強cường 居cư 下hạ 柔nhu 弱nhược 居cư 上thượng 物vật 之chi 理lý 也dã 然nhiên 則tắc 柔nhu 弱nhược 必tất 能năng 勝thắng 剛cang 強cường 可khả 知tri 矣hĩ )# 。
天thiên 道đạo 第đệ 七thất 十thập 七thất 章chương
天thiên 之chi 道đạo 其kỳ 猶do 張trương 弓cung 乎hồ 高cao 者giả 抑ức 之chi 下hạ 者giả 舉cử 之chi 有hữu 餘dư 者giả 損tổn 之chi 不bất 足túc 者giả 與dữ 之chi 天thiên 之chi 道đạo 損tổn 有hữu 餘dư 而nhi 補bổ 不bất 足túc 人nhân 之chi 道đạo 則tắc 不bất 然nhiên 損tổn 不bất 足túc 以dĩ 奉phụng 有hữu 餘dư 孰thục 能năng 有hữu 餘dư 以dĩ 奉phụng 天thiên 下hạ 唯duy 有hữu 道đạo 者giả 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 為vi 而nhi 不bất 恃thị 功công 成thành 而nhi 不bất 處xứ 其kỳ 不bất 欲dục 見kiến 賢hiền 。
(# 不bất 欲dục 見kiến 賢hiền 晦hối 德đức 含hàm 章chương 之chi 意ý 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 人nhân 當đương 法pháp 天thiên 道đạo 之chi 自tự 然nhiên 以dĩ 適thích 其kỳ 平bình 的đích 意ý 思tư 天thiên 道đạo 虛hư 玄huyền 廣quảng 大đại 叵phả 測trắc 用dụng 物vật 略lược 喻dụ 其kỳ 由do 張trương 弓cung 也dã 乎hồ 張trương 弓cung 之chi 道đạo 既ký 高cao 者giả 降giáng/hàng 抑ức 之chi 使sử 卑ty 既ký 下hạ 者giả 升thăng 舉cử 之chi 使sử 高cao 咸hàm 是thị 有hữu 餘dư 者giả 損tổn 減giảm 之chi 不bất 足túc 者giả 補bổ 益ích 之chi 也dã 天thiên 之chi 道đạo 陽dương 氣khí 本bổn 高cao 而nhi 降giáng/hàng 之chi 使sử 下hạ 陰ấm 氣khí 本bổn 下hạ 而nhi 升thăng 之chi 使sử 高cao 亦diệc 該cai 是thị 損tổn 減giảm 有hữu 餘dư 以dĩ 補bổ 益ích 不bất 足túc 裒# 多đa 益ích 寡quả 稱xưng 物vật 平bình 施thí 而nhi 已dĩ 此thử 自tự 然nhiên 之chi 正chánh 理lý 也dã 就tựu 如như 那na 張trương 弓cung 的đích 道Đạo 理lý 一nhất 般ban 人nhân 之chi 道đạo 則tắc 反phản 是thị 全toàn 是thị 損tổn 減giảm 民dân 之chi 不bất 足túc 以dĩ 奉phụng 君quân 之chi 有hữu 餘dư 虛hư 者giả 愈dũ 虛hư 實thật 者giả 愈dũ 實thật 民dân 貧bần 君quân 不bất 能năng 獨độc 富phú 此thử 豈khởi 理lý 也dã 哉tai 孰thục 能năng 損tổn 己kỷ 有hữu 餘dư 以dĩ 奉phụng 天thiên 下hạ 博bác 施thí 濟tế 眾chúng 必tất 也dã 聖thánh 乎hồ 唯duy 有hữu 道đạo 者giả 始thỉ 能năng 耳nhĩ 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 能năng 以dĩ 己kỷ 有hữu 餘dư 而nhi 奉phụng 人nhân 不bất 足túc 故cố 其kỳ 能năng 下hạ 及cập 萬vạn 物vật 而nhi ▆# 恃thị 其kỳ 能năng 功công 蓋cái 天thiên 下hạ 而nhi 不bất 居cư 其kỳ 功công 利lợi 澤trạch 施thí 于vu 天thiên 下hạ 而nhi 不bất 欲dục 見kiến 賢hiền 惟duy 有hữu 道đạo 者giả 始thỉ 能năng 如như 此thử 耳nhĩ )# 。
任nhậm 疆cương 第đệ 七thất 十thập 八bát 章chương
天thiên 下hạ 柔nhu 弱nhược 莫mạc 過quá 於ư 水thủy 而nhi 攻công 堅kiên 強cường 者giả 莫mạc 之chi 能năng 勝thắng 其kỳ 無vô 以dĩ 易dị 之chi 弱nhược 之chi 勝thắng 強cường/cưỡng 柔nhu 之chi 勝thắng 剛cang 天thiên 下hạ 莫mạc 不bất 知tri 莫mạc 能năng 行hành 故cố 聖thánh 人nhân 云vân 受thọ 國quốc 之chi 垢cấu 是thị 謂vị 社xã 稷tắc 主chủ 受thọ 國quốc 之chi 不bất 祥tường 是thị 謂vị 天thiên 下hạ 王vương 正chánh 言ngôn 若nhược 反phản 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 學học 道Đạo 者giả 貴quý 守thủ 柔nhu 又hựu 要yếu 當đương 體thể 認nhận 力lực 行hành 的đích 意ý 思tư 天thiên 下hạ 之chi 物vật 唯duy 水thủy 為vi 能năng 水thủy 利lợi 萬vạn 物vật 而nhi 不bất 爭tranh 處xứ 眾chúng 人nhân 之chi 所sở 惡ác 流lưu 行hành 坎khảm 止chỉ 鑽toàn 山sơn 透thấu 石thạch 動động 地địa 移di 山sơn 無vô 有hữu 能năng 先tiên 過quá 得đắc 他tha 者giả 何hà 也dã 以dĩ 其kỳ 水thủy 性tánh 至chí 卑ty 至chí 柔nhu 亙# 古cổ 亙# 今kim 不bất 遷thiên 不bất 變biến 故cố 幾kỷ 于vu 道đạo 也dã 夫phu 柔nhu 之chi 所sở 以dĩ 勝thắng 剛cang 弱nhược 之chi 所sở 以dĩ 勝thắng 強cường/cưỡng 即tức 凡phàm 天thiên 下hạ 之chi 人nhân 是thị 誰thùy 不bất 知tri 之chi 哉tai 但đãn 以dĩ 天thiên 下hạ 之chi 人nhân 雖tuy 知tri 之chi 而nhi 莫mạc 有hữu 一nhất 人nhân 效hiệu 法pháp 于vu 水thủy 者giả 信tín 乎hồ 得đắc 守thủ 柔nhu 之chi 道đạo 能năng 確xác 實thật 體thể 認nhận 者giả 非phi 聖thánh 人nhân 不bất 能năng 也dã 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 有hữu 言ngôn 受thọ 國quốc 之chi 垢cấu 浼# 能năng 含hàm 恥sỉ 忍nhẫn 辱nhục 者giả 可khả 以dĩ 託thác 于vu 天thiên 下hạ 是thị 謂vị 社xã 稷tắc 主chủ 也dã 受thọ 國quốc 之chi 凶hung 殃ương 流lưu 言ngôn 訕san 謗báng 者giả 可khả 以dĩ 寄ký 于vu 天thiên 下hạ 是thị 謂vị 天thiên 下hạ 王vương 也dã 垢cấu 與dữ 不bất 祥tường 眾chúng 人nhân 之chi 所sở 惡ác 孰thục 為vi 之chi 爭tranh 非phi 守thủ 柔nhu 聖thánh 人nhân 不bất 能năng 受thọ 天thiên 下hạ 之chi 人nhân 是thị 那na 一nhất 個cá 就tựu 輕khinh 易dị 曉hiểu 得đắc 受thọ 垢cấu 受thọ 不bất 祥tường 為vi 正chánh 言ngôn 也dã 耶da 眾chúng 人nhân 之chi 所sở 愛ái 者giả 淨tịnh 與dữ 福phước 也dã 與dữ 茲tư 反phản 矣hĩ 故cố 曰viết 正chánh 言ngôn 若nhược 反phản )# 。
任nhậm 契khế 第đệ 七thất 十thập 九cửu 章chương
和hòa 大đại 怨oán 必tất 有hữu 餘dư 怨oán 安an 可khả 以dĩ 為vi 善thiện 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 執chấp 左tả 契khế 而nhi 不bất 責trách 于vu 人nhân 有hữu 德đức 司ty 契khế 無vô 德đức 司ty 徹triệt 天thiên 道đạo 無vô 親thân 。 常thường 與dữ 善thiện 人nhân 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 大đại 怨oán 不bất 可khả 和hòa 宜nghi 法pháp 天thiên 守thủ 道đạo 而nhi 天thiên 自tự 祐hựu 之chi 的đích 意ý 思tư 大đại 怨oán 如như 鄰lân 國quốc 累lũy 世thế 征chinh ▆# 不bất 絕tuyệt 積tích 怨oán 深thâm 厚hậu 者giả 如như 此thử 之chi 類loại 。 豈khởi 可khả 和hòa 乎hồ 勉miễn 強cưỡng 求cầu 和hòa 者giả 是thị 示thị 之chi 以dĩ 怯khiếp 而nhi 誘dụ 敵địch 其kỳ 慘thảm 傷thương 有hữu 不bất 可khả 勝thăng 言ngôn 。 者giả 故cố 所sở 以dĩ 道đạo 和hòa 大đại 怨oán 者giả 必tất 有hữu 莫mạc 測trắc 之chi 餘dư 怨oán 安an 可khả 以dĩ 和hòa 怨oán 為vi 善thiện 道đạo 哉tai 有hữu 德đức 者giả 則tắc 不bất 然nhiên 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 一nhất 味vị 以dĩ 天thiên 道đạo 自tự 持trì 就tựu 如như 執chấp 左tả 契khế 一nhất 般ban 自tự 有hữu 個cá 不bất 言ngôn 不bất 語ngữ 。 的đích 公công 道đạo 先tiên 生sanh 在tại 那na 裏lý 要yếu 費phí 多đa 少thiểu 口khẩu 水thủy 與dữ 他tha 說thuyết 和hòa 調điều 合hợp 耶da 執chấp 右hữu 契khế 者giả 來lai 一nhất 見kiến 左tả 契khế 自tự 不bất 言ngôn 而nhi 喻dụ 嘿mặc 自tự 心tâm 休hưu 也dã 責trách 人nhân 奚hề 為vi 故cố 有hữu 德đức 的đích 人nhân 惟duy 主chủ 契khế 若nhược 昏hôn 無vô 德đức 之chi 人nhân 唯duy 主chủ 徹triệt 察sát 察sát 天thiên 之chi 道đạo 不bất 言ngôn 而nhi 善thiện 應ưng 不bất 爭tranh 而nhi 善thiện 勝thắng 常thường 恢khôi 大đại 而nhi 無vô 失thất 不bất 疏sớ/sơ 遠viễn 惡ác 人nhân 而nhi 惡ác 人nhân 自tự 疏sớ/sơ 遠viễn 必tất 無vô 餘dư 殃ương 不bất 親thân 愛ái 善thiện 人nhân 而nhi 福phước 祐hựu 自tự 歸quy 善thiện 人nhân 必tất 有hữu 餘dư 慶khánh 矣hĩ 詩thi 曰viết 皇hoàng 天thiên 無vô 親thân 惟duy 德đức 是thị 輔phụ 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 季quý 而nhi 謂vị 執chấp 左tả 契khế 如như 展triển 喜hỷ 犒# 師sư 見kiến 齊tề 侯hầu 齊tề 侯hầu 曰viết 爾nhĩ 國quốc 何hà 恃thị 而nhi 不bất 保bảo 聚tụ 喜hỷ 曰viết 恃thị 先tiên 王vương 之chi 命mạng 成thành 王vương 盟minh 曰viết 世thế 世thế 子tử 孫tôn 無vô 相tướng 害hại 也dã 載tái 在tại 盟minh 府phủ 我ngã 邑ấp 不bất 保bảo 聚tụ 者giả 恃thị 此thử 耳nhĩ 齊tề 侯hầu 乃nãi 還hoàn 是thị 也dã 展triển 喜hỷ 不bất 唯duy 能năng 執chấp 左tả 契khế 而nhi 且thả 善thiện 處xứ 不bất 爭tranh 之chi 道đạo 矣hĩ )# 。
獨độc 立lập 第đệ 八bát 十thập 章chương
小tiểu 國quốc 寡quả 民dân 使sử 有hữu 什thập 伯bá 人nhân 之chi 器khí 而nhi 不bất 用dụng 使sử 民dân 重trọng/trùng 死tử 而nhi 不bất 遠viễn 徙tỉ 雖tuy 有hữu 舟chu 輿dư 無vô 所sở 乘thừa 之chi 雖tuy 有hữu 甲giáp 兵binh 無vô 所sở 陳trần 之chi 使sử 民dân 復phục 繩thằng 結kết 而nhi 用dụng 之chi 甘cam 其kỳ 食thực 美mỹ 其kỳ 服phục 安an 其kỳ 居cư 樂nhạo/nhạc/lạc 其kỳ 俗tục 鄰lân 國quốc 相tương 望vọng 雞kê 犬khuyển 之chi 聲thanh 相tương/tướng 聞văn 民dân 至chí 老lão 死tử 不bất 相tương 往vãng 來lai 。
(# 漢hán 書thư 詔chiếu 天thiên 下hạ 吏lại 舍xá 無vô 得đắc 置trí 什thập 器khí 顏nhan 師sư 古cổ 曰viết 五ngũ 人nhân 為vi 伍# 十thập 人nhân 為vi 什thập 則tắc 共cộng 器khí 物vật 故cố 通thông 謂vị 什thập 伍# 之chi 具cụ 為vi 什thập 物vật 不bất 用dụng 者giả 無vô 往vãng 來lai 免miễn 儲trữ 待đãi 省tỉnh 徭# 役dịch 也dã 舟chu 輿dư 甲giáp 兵binh 舉cử 其kỳ 重trọng/trùng 者giả 言ngôn 之chi 樂lạc 音âm 洛lạc 望vọng 音âm 忘vong 相tương 望vọng 相tương/tướng 聞văn 近cận 也dã 道đạo 足túc 則tắc 無vô 事sự 咨tư 詢tuân 財tài 足túc 則tắc 不bất 相tương 乞khất 假giả 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 國quốc 大đại 事sự 煩phiền 民dân 姦gian 吏lại 詐trá 為vi 民dân 上thượng 者giả 宜nghi 復phục 古cổ 風phong 以dĩ 為vi 政chánh 的đích 意ý 思tư 小tiểu 國quốc 則tắc 政chánh 不bất 煩phiền 寡quả 民dân 則tắc 俗tục 尚thượng 質chất 使sử 有hữu 十thập 人nhân 所sở 共cộng 什thập 器khí 百bách 人nhân 所sở 共cộng 伯bá 器khí 而nhi 無vô 所sở 可khả 用dụng 使sử 民dân 樂nhạo 生sanh 遂toại 性tánh 能năng 重trọng/trùng 死tử 而nhi 安an 土thổ/độ 無vô 求cầu 不bất 遠viễn 徙tỉ 焉yên 上thượng 既ký 無vô 為vi 不bất 擾nhiễu 下hạ 既ký 安an 土thổ/độ 尚thượng 質chất 雖tuy 有hữu 舟chu 轝# 什thập 伯bá 之chi 器khí 不bất 相tương 往vãng 來lai 亦diệc 無vô 因nhân 可khả 乘thừa 雖tuy 有hữu 甲giáp 兵binh 民dân 各các 重trọng/trùng 死tử 不bất 相tương 防phòng 害hại 亦diệc 無vô 因nhân 可khả 敵địch 能năng 如như 此thử 庶thứ 幾kỷ 可khả 復phục 古cổ 也dã 使sử 民dân 尚thượng 賢hiền 而nhi 不bất 尚thượng 文văn 捨xả 棄khí 書thư 契khế 之chi 俗tục 而nhi 復phục 用dụng 古cổ 結kết 繩thằng 之chi 風phong 各các 自tự 耕canh 自tự 食thực 而nhi 不bất 嗜thị 味vị 各các 自tự 織chức 自tự 衣y 而nhi 不bất 營doanh 為vi 各các 安an 分phần/phân 居cư 處xứ 而nhi 不bất 好hảo/hiếu 奢xa 泰thái 各các 逍tiêu 遙diêu 善thiện 俗tục 而nhi 不bất 事sự 塵trần 囂hiêu 鄰lân 國quốc 不bất 遠viễn 目mục 相tương/tướng 矚chú 望vọng 而nhi 對đối 境cảnh 無vô 心tâm 雞kê 鳴minh 犬khuyển 吠phệ 耳nhĩ 相tương/tướng 聽thính 聞văn 而nhi 諠huyên 譁hoa 不bất 入nhập 民dân 心tâm 淳thuần 朴phác 不bất 詐trá 不bất 求cầu 有hữu 終chung 其kỳ 天thiên 年niên 而nhi 無vô 相tướng 來lai 往vãng 者giả 其kỳ 上thượng 古cổ 之chi 風phong 人nhân 人nhân 相tương/tướng 忘vong 乎hồ 道đạo 術thuật 乃nãi 如như 斯tư 也dã )# 。
顯hiển 質chất 第đệ 八bát 十thập 一nhất 章chương
信tín 言ngôn 不bất 美mỹ 美mỹ 言ngôn 不bất 信tín 善thiện 者giả 不bất 辯biện 辯biện 者giả 不bất 善thiện 知tri 者giả 不bất 博bác 博bác 者giả 不bất 知tri 聖thánh 人nhân 不bất 積tích 既ký 以dĩ 為vi 人nhân 己kỷ 愈dũ 有hữu 既ký 以dĩ 與dữ 人nhân 己kỷ 愈dũ 多đa 天thiên 之chi 道đạo 利lợi 而nhi 不bất 害hại 聖thánh 人nhân 之chi 道đạo 為vi 而nhi 不bất 爭tranh 。
(# 此thử 一nhất 章chương 言ngôn 不bất 積tích 之chi 道đạo 原nguyên 從tùng 性tánh 分phần/phân 中trung 流lưu 出xuất 的đích 意ý 思tư 老lão 子tử 道Đạo 德đức 五ngũ 千thiên 言ngôn 誠thành 信tín 實thật 體thể 道đạo 之chi 言ngôn 也dã 言ngôn 言ngôn 咸hàm 從tùng 心tâm 地địa 流lưu 出xuất 非phi 飾sức 說thuyết 也dã 設thiết 使sử 華hoa 而nhi 不bất 實thật 人nhân 豈khởi 崇sùng 信tín 之chi 哉tai 誠thành 至chí 善thiện 契khế 理lý 之chi 言ngôn 也dã 言ngôn 言ngôn 俱câu 自tự 性tánh 分phần/phân 中trung 來lai 非phi 言ngôn 議nghị 之chi 可khả 及cập 也dã 設thiết 使sử 擬nghĩ 之chi 而nhi 後hậu 動động 議nghị 之chi 而nhi 後hậu 言ngôn 又hựu 詎cự 能năng 善thiện 後hậu 于vu 今kim 日nhật 而nhi 自tự 天thiên 子tử 以dĩ 至chí 于vu 庶thứ 民dân 咸hàm 得đắc 而nhi 溥phổ 利lợi 之chi 哉tai 此thử 五ngũ 千thiên 言ngôn 也dã 只chỉ 可khả 以dĩ 嘿mặc 會hội 而nhi 不bất 可khả 以dĩ 智trí 察sát 世thế 智trí 辯biện 聰thông 。 者giả 流lưu 欲dục 苦khổ 其kỳ 心tâm 志chí 以dĩ 求cầu 通thông 紆hu 之chi 甚thậm 矣hĩ 嘿mặc 契khế 此thử 道đạo 者giả 順thuận 理lý 自tự 然nhiên 而nhi 非phi 博bác 學học 廣quảng 博bác 以dĩ 求cầu 通thông 者giả 執chấp 文văn 拘câu 字tự 杜đỗ 蔽tế 悟ngộ 機cơ 而nhi 反phản 不bất 知tri 也dã 此thử 五ngũ 千thiên 言ngôn 也dã 豈khởi 是thị 博bác 采thải 積tích 學học 而nhi 始thỉ 言ngôn 也dã 耶da 殊thù 不bất 知tri 皆giai 聖thánh 人nhân 不bất 積tích 之chi 言ngôn 也dã 不bất 積tích 者giả 何hà 若nhược 沖# 而nhi 已dĩ 若nhược 沖# 則tắc 大đại 盈doanh 也dã 盡tận 底để 以dĩ 為vi 人nhân 君quân 佐tá 人nhân 君quân 為vi 堯# 舜thuấn 之chi 君quân 己kỷ 愈dũ 有hữu 而nhi 不bất 竭kiệt 盡tận 底để 以dĩ 與dữ 斯tư 民dân 拯chửng 斯tư 民dân 為vi 堯# 舜thuấn 之chi 民dân 己kỷ 愈dũ 多đa 而nhi 不bất 欠khiếm 寧ninh 有hữu 限hạn 量lượng 哉tai 斯tư 不bất 積tích 之chi 道đạo 即tức 天thiên 之chi 道đạo 也dã 唯duy 利lợi 養dưỡng 萬vạn 物vật 而nhi 不bất 傷thương 害hại 斯tư 不bất 積tích 之chi 道đạo 即tức 聖thánh 人nhân 之chi 道đạo 也dã 唯duy 為vi 無vô 為vi 而nhi 不bất 爭tranh 競cạnh 斯tư 不bất 積tích 之chi 道đạo 所sở 以dĩ 為vi 玄huyền 為vi 妙diệu 為vi 天thiên 下hạ 貴quý 矣hĩ 瓊# 水thủy 季quý 雲vân 胡hồ 嶦# 。 擬nghĩ 。 聖thánh 公công 道Đạo 德đức 經kinh 註chú 解giải 頌tụng 云vân 厥quyết 惟duy 猶do 龍long 玄huyền 著trước 超siêu 超siêu 代đại 爭tranh 箋# 譯dịch 家gia 樹thụ 幟xí 標tiêu 譬thí 彼bỉ 堅kiên 白bạch 同đồng 異dị 互hỗ 囂hiêu 。 我ngã 師sư 藏tạng 眼nhãn 抉# 微vi 洞đỗng 要yếu 發phát 蒙mông 啟khải 覆phú 日nhật 月nguyệt 為vi 昭chiêu 假giả 漢hán 帝đế 而nhi 研nghiên 覽lãm 奚hề 河hà 上thượng 之chi 問vấn 遙diêu )# 。
道Đạo 德Đức 經Kinh 順Thuận 硃# 卷quyển 下hạ (# 終chung )#