danh nghĩa

Phật Quang Đại Từ Điển


(名義) Danh xưng và nghĩa lí. Như nói Chư hành vô thường thì chư hành là Danh, còn vô thường là Nghĩa. Danh là tên gọi để hiển bày bản thể của các pháp, Nghĩa là nghĩa chân thực của bản thể các pháp. Vì danh có khả năng giải thích rõ ràng nghĩa chân thực của pháp thể, cho nên gọi là Danh nghĩa. Nhưng danh là giả đặt chứ không phải bản thể của các pháp, mặc dầu nó có khả năng làm cho nghĩa lí được sáng tỏ, cho nên Danh với Nghĩa có hai mối quan hệ tương tức, bất tức. Tương tức thì như danh hiệu của chư Phật và Bồ tát, trong đó bao hàm nguyện lực và công đức rộng lớn không thể nghĩ bàn, cho nên danh hiệu với thực nghĩa của pháp thể không phải hai mà là Danh tức Nghĩa, Nghĩa tức Danh, gọi là Danh nghĩa tương tức, Danh nghĩa bất li, Danh nghĩa bất nhị, cùng nghĩa với Danh thể bất nhị. Ngoài ra, chân ngôn, chú ngữ v.v… cũng thuộc danh nghĩa tương tức.Còn về bất tức thì như khi nói lửa không có công dụng của nóng. [X. luận Đại trí độ Q.25; Triệu luận; Vãng sinh luận chú Q.hạ]. (xt. Danh, Danh Thể Bất Nhị).