大Đại 智Trí 度Độ 論Luận
Quyển 84
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 三Tam 慧Tuệ 品Phẩm 第đệ 七thất 十thập 之chi 餘dư (# 卷quyển 八bát 十thập 四tứ )#

聖thánh 者giả 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo

後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch

【# 經Kinh 】#

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 諸chư 法pháp 無vô 所sở 為vi 。 無vô 所sở 作tác 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 有hữu 三tam 乘thừa 。

聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 佛Phật 乘thừa 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

諸chư 法pháp 無vô 所sở 為vi 。 無vô 所sở 作tác 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 有hữu 所sở 為vi 。 有hữu 所sở 作tác 中trung 有hữu 分phân 別biệt 。

何hà 以dĩ 故cố 。

凡phàm 夫phu 愚ngu 人nhân 。 不bất 聞văn 聖thánh 法pháp 。 著trước 五ngũ 受thọ 眾chúng 。 所sở 謂vị 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 著trước 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 著trước 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 人nhân 念niệm 有hữu 是thị 色sắc 。 得đắc 是thị 色sắc 。 乃nãi 至chí 念niệm 有hữu 。 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 得đắc 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 我ngã 當đương 度độ 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 我ngã 以dĩ 五ngũ 眼nhãn 觀quán 。 尚thượng 不bất 得đắc 色sắc 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 狂cuồng 愚ngu 人nhân 無vô 目mục 。 而nhi 欲dục 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 佛Phật 以dĩ 五ngũ 眼nhãn 觀quán 。 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 生sanh 死tử 中trung 可khả 度độ 者giả 。 今kim 世Thế 尊Tôn 云vân 何hà 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 有hữu 三tam 聚tụ 。

正chánh 定định 。 邪tà 定định 。 不bất 定định 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 我ngã 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 初sơ 不bất 得đắc 眾chúng 生sanh 三tam 聚tụ 。 若nhược 正chánh 定định 。 若nhược 邪tà 定định 。 若nhược 不bất 定định 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 想tưởng 。 我ngã 以dĩ 除trừ 其kỳ 妄vọng 著trước 。 世thế 俗tục 法pháp 故cố 說thuyết 有hữu 得đắc 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。

世Thế 尊Tôn 。 非phi 住trụ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 住trụ 顛điên 倒đảo 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 不bất 住trụ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 得đắc 。 亦diệc 不bất 住trụ 顛điên 倒đảo 中trung 得đắc 。 將tương 無vô 世Thế 尊Tôn 不bất 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。 我ngã 實thật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 無vô 所sở 住trụ 若nhược 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 為vi 相tương/tướng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 佛Phật 所sở 化hóa 人nhân 。 不bất 住trụ 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 不bất 住trụ 無vô 為vi 相tương/tướng 。 化hóa 人nhân 亦diệc 有hữu 來lai 有hữu 去khứ 。 亦diệc 坐tọa 亦diệc 立lập 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 化hóa 人nhân 若nhược 。 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 行hành 四tứ 禪thiền 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 五ngũ 神thần 通thông 。 行hành 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 行hành 。 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分Phần 。 入nhập 空Không 三Tam 昧Muội 。 無vô 相tướng 三tam 昧muội 。 無Vô 作Tác 三Tam 昧Muội 。 行hành 內nội 空không 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 行hành 八bát 背bối/bội 捨xả 。 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 佛Phật 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 是thị 化hóa 人nhân 化hóa 作tác 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 有hữu 三tam 聚tụ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 是thị 化hóa 人nhân 有hữu 。 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 有hữu 三tam 聚tụ 眾chúng 生sanh 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 知tri 諸chư 法pháp 如như 化hóa 。 如như 化hóa 人nhân 度độ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 實thật 眾chúng 生sanh 可khả 度độ 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 佛Phật 所sở 化hóa 人nhân 行hành 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 如như 化hóa 。 佛Phật 與dữ 化hóa 人nhân 有hữu 何hà 等đẳng 差sai 別biệt 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

佛Phật 與dữ 化hóa 人nhân 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。

何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 能năng 有hữu 所sở 作tác 。 化hóa 人nhân 亦diệc 能năng 有hữu 所sở 作tác 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 無vô 佛Phật 。 化hóa 獨độc 能năng 有hữu 所sở 作tác 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

能năng 有hữu 所sở 作tác 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 無vô 佛Phật 。 化hóa 能năng 有hữu 所sở 作tác 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 過quá 去khứ 有hữu 佛Phật 。 名danh 須tu 扇thiên/phiến 多đa 。 為vi 欲dục 度độ 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 化hóa 作tác 佛Phật 已dĩ 。 而nhi 自tự 滅diệt 度độ 。 是thị 化hóa 佛Phật 住trụ 半bán 劫kiếp 作tác 佛Phật 事sự 。 授thọ 應ưng 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 者giả 記ký 已dĩ 滅diệt 度độ 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 眾chúng 生sanh 知tri 佛Phật 實thật 滅diệt 度độ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 化hóa 人nhân 實thật 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 當đương 信tín 知tri 諸chư 法pháp 如như 化hóa 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 佛Phật 。 佛Phật 所sở 化hóa 人nhân 。 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 云vân 何hà 令linh 布bố 施thí 清thanh 淨tịnh 。 如như 人nhân 供cúng 養dường 佛Phật 。 是thị 眾chúng 生sanh 乃nãi 至chí 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 福phước 德đức 不bất 盡tận 。 若nhược 供cúng 養dường 化hóa 佛Phật 。 是thị 人nhân 乃nãi 至chí 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 福phước 德đức 亦diệc 應ưng 不bất 盡tận 耶da 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

佛Phật 以dĩ 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 故cố 。 與dữ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 天thiên 及cập 人nhân 作tác 福phước 田điền 。 化hóa 佛Phật 亦diệc 以dĩ 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 故cố 。 與dữ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 天thiên 及cập 人nhân 作tác 福phước 田điền 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

置trí 是thị 化hóa 佛Phật 及cập 於ư 化hóa 佛Phật 所sở 種chủng 福phước 德đức 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 但đãn 以dĩ 敬kính 心tâm 念niệm 佛Phật 。 是thị 善thiện 根căn 因nhân 緣duyên 。 乃nãi 至chí 畢tất 苦khổ 。 其kỳ 福phước 不bất 盡tận 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 置trí 是thị 敬kính 心tâm 念niệm 佛Phật 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 但đãn 以dĩ 一nhất 華hoa 散tán 虛hư 空không 中trung 念niệm 佛Phật 。 乃nãi 至chí 畢tất 苦khổ 。 其kỳ 福phước 不bất 盡tận 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 置trí 是thị 敬kính 心tâm 念niệm 佛Phật 。 散tán 華hoa 念niệm 佛Phật 。 若nhược 有hữu 人nhân 一nhất 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 乃nãi 至chí 畢tất 苦khổ 。 其kỳ 福phước 不bất 盡tận 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 佛Phật 福phước 田điền 中trung 種chủng 。 其kỳ 福phước 無vô 量lượng 。

以dĩ 是thị 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 佛Phật 與dữ 化hóa 佛Phật 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 諸chư 法pháp 法pháp 相tướng 無vô 異dị 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 入nhập 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。

是thị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 不bất 應ưng 壞hoại 。 所sở 謂vị 般Bát 若Nhã 。 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 不bất 應ưng 壞hoại 。 佛Phật 何hà 以dĩ 故cố 。 壞hoại 諸chư 法pháp 相tướng 。 言ngôn 是thị 色sắc 。 是thị 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 是thị 內nội 法pháp 。 是thị 外ngoại 法pháp 。 是thị 善thiện 法Pháp 。 是thị 不bất 善thiện 法pháp 。 是thị 有hữu 漏lậu 。 是thị 無vô 漏lậu 。 是thị 世thế 間gian 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 是thị 有hữu 諍tranh 法pháp 。 是thị 無vô 諍tranh 法pháp 。 是thị 有hữu 為vi 法pháp 。 是thị 無vô 為vi 法Pháp 等đẳng 。

世Thế 尊Tôn 。 將tương 無vô 壞hoại 諸chư 法pháp 相tướng 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

不phủ 也dã 。 以dĩ 名danh 字tự 相tương/tướng 故cố 示thị 諸chư 法pháp 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 解giải 。 佛Phật 不bất 壞hoại 諸chư 法pháp 法pháp 相tướng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 以dĩ 名danh 字tự 。 相tương/tướng 故cố 說thuyết 諸chư 法pháp 。 令linh 眾chúng 生sanh 解giải 。

世Thế 尊Tôn 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 名danh 無vô 相tướng 。 云vân 何hà 以dĩ 名danh 相tướng 示thị 眾chúng 生sanh 欲dục 令linh 解giải 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

隨tùy 世thế 俗tục 法pháp 有hữu 名danh 相tướng 。 實thật 無vô 著trước 處xứ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如như 凡phàm 夫phu 說thuyết 苦khổ 。 著trước 名danh 。 隨tùy 相tương/tướng 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 諸chư 佛Phật 及cập 弟đệ 子tử 不bất 著trước 名danh 。 不bất 隨tùy 相tương/tướng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 名danh 著trước 名danh 。 相tương/tướng 著trước 相tương/tướng 。 空không 亦diệc 應ưng 著trước 空không 。 無vô 相tướng 亦diệc 應ưng 著trước 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 亦diệc 應ưng 著trước 無vô 作tác 。 實thật 際tế 應ưng 著trước 實thật 際tế 。 法pháp 性tánh 應ưng 著trước 法pháp 性tánh 。 無vô 為vi 性tánh 應ưng 著trước 無vô 為vi 性tánh 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 但đãn 有hữu 名danh 。 相tương/tướng 。 是thị 法pháp 不bất 住trụ 名danh 。 相tương/tướng 中trung 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 但đãn 名danh 。 相tương/tướng 中trung 住trụ 。 應ưng 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 名danh 。 相tương/tướng 中trung 亦diệc 不bất 應ưng 著trước 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 但đãn 名danh 相tướng 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 誰thùy 故cố 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 受thọ 種chủng 種chủng 勤cần 苦khổ 。 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 道đạo 時thời 。 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 行hành 忍nhẫn 辱nhục 。 勤cần 精tinh 進tấn 。 入nhập 禪thiền 定định 。 修tu 智trí 慧tuệ 。 行hành 四tứ 禪thiền 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 。 行hành 空không 行hành 。 無vô 相tướng 行hành 。 無vô 作tác 行hành 。 佛Phật 十Thập 力Lực 。 乃nãi 至chí 具cụ 足túc 大đại 慈từ 悲bi 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 須Tu 菩Bồ 提Đề 所sở 說thuyết 。

若nhược 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 但đãn 名danh 相tướng 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 誰thùy 故cố 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 但đãn 名danh 相tướng 等đẳng 。 是thị 名danh 相tướng 。 名danh 相tướng 相tương/tướng 空không 。 以dĩ 是thị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 已dĩ 。 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 轉chuyển 法Pháp 輪luân 已dĩ 。 以dĩ 三tam 乘thừa 法Pháp 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 相tướng 。 亦diệc 無vô 生sanh 。 無vô 滅diệt 。 無vô 住trụ 異dị 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

我ngã 說thuyết 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 智trí 。 說thuyết 道Đạo 種chủng 智trí 。 說thuyết 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 三tam 種chủng 智trí 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

薩Tát 婆Bà 若Nhã 是thị 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 。 道đạo 種chủng 智trí 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 諸chư 佛Phật 智trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

一nhất 切thiết 。 名danh 所sở 謂vị 內nội 外ngoại 法pháp 。 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 能năng 知tri 。 不bất 能năng 用dụng 一nhất 切thiết 道đạo 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 道đạo 種chủng 智trí 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 智trí 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

一nhất 切thiết 道đạo 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 應ưng 知tri 。

若nhược 聲Thanh 聞Văn 道đạo 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 應ưng 具cụ 足túc 知tri 。 亦diệc 應ưng 用dụng 是thị 道đạo 度độ 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 不bất 作tác 實thật 際tế 證chứng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 如như 佛Phật 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 具cụ 足túc 諸chư 道đạo 。 不bất 應ưng 以dĩ 是thị 道đạo 實thật 際tế 作tác 證chứng 耶da 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 未vị 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 未vị 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 是thị 時thời 不bất 應ưng 實thật 際tế 作tác 證chứng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 道Đạo 中trung 。 應ưng 實thật 際tế 作tác 證chứng 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 住trụ 非phi 道đạo 中trung 。 實thật 際tế 作tác 證chứng 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 住trụ 道đạo 非phi 道đạo 。 實thật 際tế 作tác 證chứng 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 住trụ 非phi 道đạo 亦diệc 非phi 非phi 道đạo 。 實thật 際tế 作tác 證chứng 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 住trụ 何hà 處xứ 。 應ưng 實thật 際tế 作tác 證chứng 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 汝nhữ 住trụ 道đạo 中trung 。 受thọ 諸chư 法pháp 故cố 。 漏lậu 盡tận 得đắc 解giải 脫thoát 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

汝nhữ 住trụ 非phi 道đạo 。 漏lậu 盡tận 得đắc 解giải 脫thoát 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

汝nhữ 住trụ 道đạo 非phi 道đạo 。 漏lậu 盡tận 得đắc 解giải 脫thoát 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

汝nhữ 住trụ 非phi 道đạo 亦diệc 非phi 非phi 道đạo 。 漏lậu 盡tận 得đắc 解giải 脫thoát 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 無vô 所sở 住trụ 。 不bất 受thọ 諸chư 法pháp 。 漏lậu 盡tận 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 無vô 所sở 住trụ 。 應ưng 實thật 際tế 作tác 證chứng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 為vi 一nhất 。 切thiết 種chủng 智trí 相tương/tướng 。

佛Phật 言ngôn 。

一nhất 相tương/tướng 故cố 名danh 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。

復phục 次thứ 。 諸chư 法pháp 行hành 類loại 。 相tướng 貌mạo 。 名danh 字tự 顯hiển 示thị 說thuyết 。 佛Phật 如như 實thật 知tri 。 以dĩ 是thị 故cố 名danh 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 道đạo 種chủng 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 三tam 智trí 結kết 斷đoạn 有hữu 差sai 別biệt 。 有hữu 盡tận 。 有hữu 餘dư 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

煩phiền 惱não 斷đoạn 無vô 差sai 別biệt 。 諸chư 佛Phật 煩phiền 惱não 習tập 。 一nhất 切thiết 悉tất 斷đoạn 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 煩phiền 惱não 習tập 不bất 悉tất 斷đoạn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 諸chư 人nhân 不bất 得đắc 無vô 為vi 法pháp 。 得đắc 斷đoạn 煩phiền 惱não 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 無vô 為vi 法Pháp 中trung 。 可khả 得đắc 差sai 別biệt 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 無vô 為vi 法Pháp 。 中trung 不bất 可khả 得đắc 差sai 別biệt 。 何hà 以dĩ 故cố 說thuyết 。 是thị 人nhân 煩phiền 惱não 習tập 斷đoạn 。 是thị 人nhân 煩phiền 惱não 習tập 不bất 斷đoạn 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

習tập 。 非phi 煩phiền 惱não 。 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 身thân 。 口khẩu 有hữu 似tự 婬dâm 欲dục 。 瞋sân 恚khuể 。 愚ngu 癡si 相tương/tướng 。 凡phàm 夫phu 愚ngu 人nhân 。 為vi 之chi 得đắc 罪tội 。 是thị 三tam 毒độc 習tập 。 諸chư 佛Phật 無vô 有hữu 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 道đạo 無vô 法pháp 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 無vô 法pháp 。 何hà 以dĩ 故cố 分phân 別biệt 說thuyết 。 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 是thị 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 是thị 阿A 那Na 含Hàm 。 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 是thị 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 佛Phật 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

是thị 皆giai 以dĩ 無vô 為vi 法Pháp 。 而nhi 有hữu 分phân 別biệt 。 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 是thị 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 是thị 阿A 那Na 含Hàm 。 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 是thị 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 佛Phật 。

世Thế 尊Tôn 。 實thật 以dĩ 無vô 為vi 法Pháp 故cố 分phân 別biệt 。 有hữu 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 佛Phật 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世thế 間gian 言ngôn 說thuyết 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 說thuyết 。

何hà 以dĩ 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 言ngôn 說thuyết 道Đạo 。 斷đoạn 結kết 故cố 說thuyết 後hậu 際tế 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 空không 中trung 。 前tiền 際tế 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 說thuyết 有hữu 後hậu 際tế 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 空không 中trung 。 無vô 有hữu 前tiền 際tế 。 何hà 況huống 有hữu 後hậu 際tế 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 空không 故cố 。 為vi 說thuyết 是thị 前tiền 際tế 。 是thị 後hậu 際tế 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 空không 中trung 。 前tiền 際tế 。 後hậu 際tế 不bất 可khả 得đắc 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 以dĩ 自tự 相tương/tướng 空không 法pháp 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 行hành 自tự 相tương/tướng 空không 法pháp 。 則tắc 無vô 所sở 著trước 。

若nhược 內nội 法pháp 。 若nhược 外ngoại 法pháp 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 。 若nhược 無vô 為vi 法Pháp 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 若nhược 辟Bích 支Chi 佛Phật 法pháp 。 若nhược 佛Phật 法Pháp 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 常thường 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 言ngôn 。

得đắc 第đệ 一nhất 度độ 。 一nhất 切thiết 法pháp 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 諸chư 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 阿A 羅La 漢Hán 。 用dụng 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 度độ 彼bỉ 岸ngạn 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 分phân 別biệt 。 籌trù 量lượng 破phá 壞hoại 一nhất 切thiết 法pháp 。 乃nãi 至chí 微vi 塵trần 。 是thị 中trung 不bất 得đắc 堅kiên 實thật 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 諸chư 法pháp 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 皆giai 入nhập 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 無vô 有hữu 法pháp 。 若nhược 合hợp 。 若nhược 散tán 。 若nhược 有hữu 色sắc 。 若nhược 無vô 色sắc 。 若nhược 可khả 見kiến 。 若nhược 不bất 可khả 見kiến 。 若nhược 有hữu 對đối 。 若nhược 無vô 對đối 。 若nhược 有hữu 漏lậu 。 若nhược 無vô 漏lậu 。 若nhược 有hữu 為vi 。 若nhược 無vô 為vi 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 無vô 色sắc 。 無vô 形hình 。 無vô 對đối 。 一nhất 相tướng 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 樂nhạo 說thuyết 辯biện 。 一nhất 切thiết 照chiếu 明minh 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 魔ma 若nhược 魔ma 天thiên 。 求cầu 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 人nhân 。 及cập 餘dư 異dị 道đạo 梵Phạm 志Chí 。 怨oán 讎thù 惡ác 人nhân 不bất 能năng 斷đoạn 壞hoại 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 人nhân 輩bối 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 義nghĩa 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 義nghĩa 。 應ưng 行hành 無vô 常thường 義nghĩa 。 苦khổ 義nghĩa 。 空không 義nghĩa 。 無vô 我ngã 義nghĩa 。 亦diệc 應ưng 行hành 苦khổ 智trí 義nghĩa 。 集tập 智trí 義nghĩa 。 滅diệt 智trí 義nghĩa 。 道đạo 智trí 義nghĩa 。 法pháp 智trí 義nghĩa 。 比tỉ 智trí 義nghĩa 。 世thế 智trí 義nghĩa 。 他tha 心tâm 智trí 義nghĩa 。 盡tận 智trí 義nghĩa 。 無vô 生sanh 智trí 義nghĩa 。 如như 實thật 智trí 義nghĩa 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 義nghĩa 故cố 。 應ưng 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 義nghĩa 與dữ 非phi 義nghĩa 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 義nghĩa 故cố 。 應ưng 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 義nghĩa 故cố 。 應Ứng 如như 是thị 念niệm 。

貪tham 欲dục 非phi 義nghĩa 。 如như 是thị 義nghĩa 不bất 應ưng 行hành 。 瞋sân 恚khuể 。 愚ngu 癡si 非phi 義nghĩa 。 如như 是thị 義nghĩa 不bất 應ưng 行hành 。 一nhất 切thiết 邪tà 見kiến 無vô 義nghĩa 。 如như 是thị 義nghĩa 不bất 應ưng 行hành 。

何hà 以dĩ 故cố 。 三tam 毒độc 如như 相tương/tướng 。 無vô 有hữu 義nghĩa 。 無vô 有hữu 非phi 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 邪tà 見kiến 如như 相tương/tướng 。 無vô 有hữu 義nghĩa 。 無vô 有hữu 非phi 義nghĩa 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。

色sắc 非phi 義nghĩa 。 非phi 非phi 義nghĩa 。 乃nãi 至chí 識thức 非phi 義nghĩa 。 非phi 非phi 義nghĩa 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 非phi 義nghĩa 。 非phi 非phi 義nghĩa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 佛Phật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 無vô 有hữu 法pháp 可khả 得đắc 。 若nhược 義nghĩa 。 若nhược 非phi 義nghĩa 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 佛Phật 。 無vô 佛Phật 。 諸chư 法pháp 法pháp 相tướng 常thường 住trụ 。 無vô 有hữu 是thị 義nghĩa 。 無vô 有hữu 非phi 義nghĩa 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 應ưng 離ly 義nghĩa 。 非phi 義nghĩa 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 以dĩ 故cố 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 非phi 義nghĩa 。 非phi 非phi 義nghĩa 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 無vô 作tác 相tương/tướng 。 以dĩ 是thị 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 非phi 義nghĩa 。 非phi 非phi 義nghĩa 。

世Thế 尊Tôn 。 一nhất 切thiết 賢hiền 聖thánh 。 若nhược 佛Phật 。 若nhược 佛Phật 弟đệ 子tử 。 皆giai 以dĩ 無vô 為vi 為vi 義nghĩa 。 云vân 何hà 佛Phật 言ngôn 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 無vô 有hữu 義nghĩa 。 非phi 義nghĩa 。

佛Phật 言ngôn 。

雖tuy 一nhất 切thiết 賢hiền 聖thánh 。 若nhược 佛Phật 。 若nhược 佛Phật 弟đệ 子tử 。 皆giai 以dĩ 無vô 為vi 為vi 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 以dĩ 增tăng 。 亦diệc 不bất 以dĩ 損tổn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 虛hư 空không 如như 。 不bất 能năng 益ích 眾chúng 生sanh 。 不bất 能năng 損tổn 眾chúng 生sanh 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 無vô 有hữu 增tăng 。 無vô 有hữu 損tổn 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 學học 無vô 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 學học 是thị 無vô 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 當đương 得đắc 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。 不bất 以dĩ 二nhị 法pháp 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 不bất 二nhị 法pháp 能năng 得đắc 不bất 二nhị 法pháp 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

二nhị 法pháp 能năng 得đắc 不bất 二nhị 法pháp 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 若nhược 不bất 以dĩ 二nhị 法pháp 。 亦diệc 不bất 以dĩ 不bất 二nhị 法pháp 。 云vân 何hà 當đương 得đắc 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 無vô 所sở 得đắc 即tức 是thị 得đắc 。 以dĩ 是thị 得đắc 無vô 所sở 得đắc 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 復phục 問vấn 世Thế 尊Tôn 。

若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 作tác 。 無vô 起khởi 相tương/tướng 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 有hữu 三tam 乘thừa 。

佛Phật 可khả 其kỳ 意ý 。 更cánh 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

凡phàm 夫phu 人nhân 未vị 得đắc 道Đạo 。 著trước 五ngũ 眾chúng 故cố 。 亦diệc 著trước 是thị 空không 。 無vô 作tác 。 無vô 起khởi 法pháp 故cố 生sanh 疑nghi 。

云vân 何hà 分phân 別biệt 有hữu 三tam 乘thừa 。

汝nhữ 已dĩ 得đắc 道Đạo 。 不bất 著trước 五ngũ 眾chúng 。 亦diệc 不bất 著trước 空không 。 無vô 作tác 。 無vô 起khởi 。 云vân 何hà 生sanh 疑nghi 。

佛Phật 此thử 中trung 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

我ngã 以dĩ 五ngũ 眼nhãn 尚thượng 不bất 得đắc 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 狂cuồng 人nhân 無vô 眼nhãn 而nhi 欲dục 得đắc 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

若nhược 無vô 法pháp 。 無vô 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 說thuyết 有hữu 三tam 聚tụ 眾chúng 生sanh 。

佛Phật 答đáp 。

我ngã 觀quán 眾chúng 生sanh 。 一nhất 聚tụ 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 有hữu 三tam 。

但đãn 為vi 欲dục 破phá 顛điên 倒đảo 故cố 。 分phân 別biệt 有hữu 三tam 。

能năng 破phá 顛điên 倒đảo 者giả 名danh

正chánh 定định

必tất 不bất 能năng 破phá 顛điên 倒đảo 者giả 是thị 。

邪tà 定định

得đắc 因nhân 緣duyên 能năng 破phá 。 不bất 得đắc 則tắc 不bất 能năng 破phá 。 是thị 名danh 。

不bất 定định

皆giai 以dĩ 世thế 俗tục 法pháp 故cố 說thuyết 。 非phi 最tối 第đệ 一nhất 義nghĩa 。

問vấn 曰viết 。

佛Phật 實thật 住trụ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 得đắc 道Đạo 。 何hà 以dĩ 答đáp 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

不bất

答đáp 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 為vì 新tân 發phát 意ý 。 著trước 者giả 故cố 問vấn 。 是thị 故cố 佛Phật 言ngôn 。

不bất

何hà 以dĩ 故cố 。 顛điên 倒đảo 有hữu 法pháp 中trung 尚thượng 不bất 可khả 住trụ 。 何hà 況huống 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 無vô 所sở 有hữu 中trung 住trụ 。

是thị 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 疑nghi 。

若nhược 二nhị 處xứ 不bất 住trụ 。 將tương 無vô 世Thế 尊Tôn 不bất 得đắc 正chánh 覺giác 耶da 。

佛Phật 答đáp 。

實thật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 道đạo 。 但đãn 無vô 所sở 住trụ 。

有hữu 為vi 性tánh 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 無vô 為vi 性tánh 空không 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 不bất 可khả 住trụ 。

此thử 中trung 佛Phật 欲dục 明minh 了liễu 是thị 事sự 故cố 。 說thuyết 化hóa 佛Phật 譬thí 喻dụ 。

如như 化hóa 佛Phật 不bất 住trụ 有hữu 為vi 性tánh 。 不bất 住trụ 無vô 為vi 性tánh 。 而nhi 能năng 來lai 去khứ 說thuyết 法Pháp 。

問vấn 曰viết 。

化hóa 人nhân 來lai 去khứ 說thuyết 法Pháp 可khả 爾nhĩ 。 云vân 何hà 能năng 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 。

答đáp 曰viết 。

不bất 言ngôn 化hóa 人nhân 能năng 實thật 行hạnh 。 眾chúng 生sanh 眼nhãn 見kiến 似tự 有hữu 所sở 行hành 。

是thị 化hóa 事sự 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 乃nãi 至chí 。

須tu 扇thiên/phiến 多đa

須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 已dĩ 信tín 伏phục 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 化hóa 佛Phật 。 真chân 佛Phật 等đẳng 無vô 異dị 。 今kim 猶do 少thiểu 疑nghi 問vấn 佛Phật 。

若nhược 無vô 分phân 別biệt 者giả 。 供cúng 養dường 真chân 佛Phật 乃nãi 至chí 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 福phước 故cố 不bất 盡tận 。 供cúng 養dường 化hóa 佛Phật 亦diệc 爾nhĩ 不phủ 。

佛Phật 答đáp 。

供cúng 養dường 化hóa 佛Phật 。 真chân 佛Phật 。 其kỳ 福phước 不bất 異dị 。

何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 得đắc 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 故cố 。 供cúng 養dường 福phước 無vô 盡tận 。 化hóa 佛Phật 亦diệc 不bất 離ly 實thật 相tướng 故cố 。 若nhược 供cúng 養dường 者giả 心tâm 能năng 不bất 異dị 。 其kỳ 福phước 亦diệc 等đẳng 。

問vấn 曰viết 。

化hóa 佛Phật 無vô 十Thập 力Lực 等đẳng 諸chư 功công 德đức 。 云vân 何hà 與dữ 真chân 佛Phật 等đẳng 。

答đáp 曰viết 。

十Thập 力Lực 等đẳng 諸chư 功công 德đức 皆giai 入nhập 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 若nhược 十Thập 力Lực 等đẳng 離ly 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 則tắc 非phi 佛Phật 法Pháp 。 墮đọa 顛điên 倒đảo 邪tà 見kiến 。

問vấn 曰viết 。

若nhược 爾nhĩ 。 真chân 。 化hóa 中trung 定định 有hữu 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 者giả 。 何hà 以dĩ 言ngôn 。

惡ác 心tâm 出xuất 佛Phật 身thân 血huyết 得đắc 逆nghịch 罪tội

不bất 說thuyết 化hóa 佛Phật 。

答đáp 曰viết 。

經kinh 中trung 但đãn 說thuyết

惡ác 心tâm 出xuất 佛Phật 身thân 血huyết

不bất 辯biện 真chân 。 化hóa 。

若nhược 供cúng 養dường 化hóa 佛Phật 得đắc 具cụ 足túc 福phước 者giả 。 惡ác 心tâm 毀hủy 謗báng 亦diệc 應ưng 得đắc 逆nghịch 罪tội 。

惡ác 人nhân 定định 謂vị 化hóa 佛Phật 是thị 真chân 而nhi 惡ác 心tâm 出xuất 血huyết 。 血huyết 則tắc 為vi 出xuất 。 便tiện 得đắc 逆nghịch 罪tội 。

問vấn 曰viết 。

若nhược 爾nhĩ 者giả 。 毘tỳ 尼ni 中trung 何hà 以dĩ 言ngôn 。

殺sát 化hóa 人nhân 不bất 犯phạm 殺sát 戒giới

答đáp 曰viết 。

毘tỳ 尼ni 中trung 皆giai 為vi 世thế 間gian 事sự 。 攝nhiếp 眾chúng 僧Tăng 故cố 結kết 戒giới 。 不bất 論luận 實thật 相tướng 。

何hà 以dĩ 故cố 。

毘tỳ 尼ni 中trung 有hữu 人nhân 。 有hữu 眾chúng 生sanh 。 逐trục 假giả 名danh 而nhi 結kết 戒giới 。 為vì 護hộ 佛Phật 法Pháp 故cố 。 不bất 觀quán 後hậu 世thế 罪tội 多đa 少thiểu 。

有hữu 後hậu 世thế 罪tội 重trọng 。 戒giới 中trung 便tiện 輕khinh 。 如như 道Đạo 人Nhân 鞭tiên 打đả 殺sát 牛ngưu 羊dương 等đẳng 。 罪tội 重trọng 而nhi 戒giới 輕khinh 。

讚tán 歎thán 女nữ 人nhân 。 戒giới 中trung 重trọng/trùng 。 後hậu 世thế 罪tội 輕khinh 。

殺sát 化hóa 牛ngưu 羊dương 。 則tắc 眾chúng 人nhân 不bất 嫌hiềm 。 不bất 譏cơ 。 不bất 論luận 。 但đãn 自tự 得đắc 心tâm 罪tội 。 若nhược 殺sát 真chân 。 化hóa 牛ngưu 羊dương 。 心tâm 不bất 異dị 者giả 。 得đắc 罪tội 等đẳng 。

然nhiên 制chế 戒giới 意ý 。 為vi 眾chúng 人nhân 譏cơ 嫌hiềm 故cố 為vi 重trọng/trùng 。

是thị 故cố 經Kinh 中trung 說thuyết 。

意ý 業nghiệp 最tối 大đại 。 非phi 身thân 。 口khẩu 業nghiệp 。

如như 。

人nhân 大đại 行hành 布bố 施thí 不bất 及cập 行hành 慈từ 三tam 昧muội 。 行hành 慈từ 三tam 昧muội 。 眾chúng 生sanh 無vô 所sở 得đắc 。 而nhi 自tự 得đắc 無vô 量lượng 福phước 。 邪tà 見kiến 斷đoạn 善thiện 根căn 人nhân 。 不bất 惱não 眾chúng 生sanh 。 而nhi 入nhập 阿A 鼻Tỳ 地Địa 獄Ngục 。

是thị 故cố 供cúng 養dường 化hóa 佛Phật 。 真chân 佛Phật 。 以dĩ 心tâm 等đẳng 故cố 。 其kỳ 福phước 不bất 異dị 。

復phục 次thứ 。 此thử 中trung 佛Phật 說thuyết 。

置trí 是thị 化hóa 佛Phật 光quang 相tướng 具cụ 足túc 。 有hữu 人nhân 見kiến 石thạch 泥nê 像tượng 等đẳng 。 慈từ 心tâm 念niệm 佛Phật 。 是thị 人nhân 乃nãi 至chí 畢tất 苦khổ 其kỳ 福phước 不bất 盡tận 。

佛Phật 言ngôn 。

復phục 置trí 泥nê 像tượng 。 若nhược 有hữu 恭cung 敬kính 心tâm 。 雖tuy 不bất 見kiến 佛Phật 像tượng 。 念niệm 佛Phật 故cố 以dĩ 華hoa 散tán 空không 中trung 。 其kỳ 福phước 亦diệc 得đắc 畢tất 苦khổ 。

復phục 置trí 散tán 華hoa 。 但đãn 一nhất 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 是thị 人nhân 亦diệc 得đắc 。 畢tất 苦khổ 其kỳ 福phước 不bất 盡tận 。

問vấn 曰viết 。

云vân 何hà 但đãn 空không 稱xưng 佛Phật 名danh 字tự 。 便tiện 得đắc 畢tất 苦khổ 其kỳ 福phước 不bất 盡tận 。

答đáp 曰viết 。

是thị 人nhân 曾tằng 聞văn 佛Phật 功công 德đức 。 能năng 度độ 人nhân 老lão 。 病bệnh 。 死tử 。 若nhược 多đa 若nhược 少thiểu 供cúng 養dường 。 及cập 稱xưng 名danh 字tự 。 得đắc 無vô 量lượng 福phước 。 亦diệc 至chí 畢tất 苦khổ 不bất 盡tận 。 是thị 故cố 福phước 田điền 無vô 量lượng 故cố 。 雖tuy 濡nhu 心tâm 布bố 施thí 。 其kỳ 福phước 亦diệc 無vô 盡tận 。

如như 是thị 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 譬thí 喻dụ 故cố 。 真chân 佛Phật 。 化hóa 佛Phật 無vô 異dị 。 於ư 佛Phật 福phước 田điền 供cúng 養dường 者giả 。 其kỳ 福phước 無vô 量lượng 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 實thật 相tướng 無vô 別biệt 無vô 異dị 故cố 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 佛Phật 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 無vô 壞hoại 故cố 二nhị 佛Phật 無vô 異dị 。 今kim 佛Phật 分phân 別biệt 說thuyết 諸chư 法pháp 。 是thị 色sắc 。 是thị 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 是thị 有hữu 為vi 。 是thị 無vô 為vi 法Pháp 。 將tương 無vô 壞hoại 諸chư 法pháp 相tướng 耶da 。

佛Phật 答đáp 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 佛Phật 雖tuy 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 說thuyết 諸chư 法pháp 。 但đãn 以dĩ 言ngôn 說thuyết 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 解giải 。 心tâm 無vô 所sở 著trước 。

若nhược 二nhị 佛Phật 共cộng 語ngữ 。 不bất 應ưng 說thuyết 諸chư 法Pháp 名danh 字tự 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 無vô 及cập 佛Phật 者giả 。 欲dục 牽khiên 引dẫn 令linh 解giải 故cố 。 說thuyết 。

是thị 善thiện 。 是thị 惡ác 。

如như 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 說thuyết 火hỏa 宅trạch 。 以dĩ 三tam 乘thừa 引dẫn 出xuất 諸chư 子tử 。 但đãn 以dĩ 名danh 相tướng 說thuyết 諸chư 法pháp 。 不bất 壞hoại 第đệ 一nhất 義nghĩa 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

雖tuy 以dĩ 名danh 相tướng 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 無vô 有hữu 實thật 事sự 。 將tương 無vô 虛hư 妄vọng 耶da 。

佛Phật 答đáp 。

聖thánh 人nhân 隨tùy 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 。 於ư 中trung 無vô 有hữu 。 名danh 相tướng 著trước 處xứ 。

佛Phật 此thử 中trung 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

如như 凡phàm 夫phu 說thuyết 苦khổ 。 著trước 名danh 。 取thủ 相tương/tướng 。 諸chư 佛Phật 及cập 弟đệ 子tử 。 口khẩu 說thuyết 苦khổ 而nhi 心tâm 不bất 著trước 。 若nhược 著trước 不bất 名danh 。

苦khổ 聖Thánh 諦Đế

苦Khổ 諦Đế 即tức 是thị 名danh 相tướng 等đẳng 。 無vô 有hữu 定định 實thật 。 凡phàm 夫phu 著trước 者giả 亦diệc 是thị 名danh 相tướng 。 無vô 有hữu 定định 實thật 。 云vân 何hà 空không 名danh 相tướng 中trung 著trước 空không 名danh 相tướng 。

若nhược 空không 名danh 相tướng 中trung 著trước 名danh 相tướng 者giả 。 空không 亦diệc 應ưng 著trước 空không 。 無vô 相tướng 亦diệc 應ưng 著trước 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 亦diệc 應ưng 著trước 無vô 作tác 。 乃nãi 至chí 無vô 為vi 。 性tánh 亦diệc 應ưng 著trước 無vô 為vi 性tánh 。

是thị 法pháp 皆giai 如như 凡phàm 夫phu 苦Khổ 諦Đế 相tương/tướng 。 但đãn 有hữu 名danh 相tướng 。 名danh 相tướng 亦diệc 不bất 住trụ 名danh 相tướng 中trung 。

菩Bồ 薩Tát 入nhập 是thị 名danh 。 相tương/tướng 等đẳng 諸chư 法Pháp 門môn 中trung 。 住trụ 是thị 名danh 相tướng 般Bát 若Nhã 中trung 。 應ưng 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 有hữu 實thật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 但đãn 有hữu 名danh 相tướng 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 何hà 等đẳng 故cố 發phát 心tâm 。

如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。

佛Phật 答đáp 。

若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 但đãn 有hữu 名danh 。 相tương/tướng 者giả 。 名danh 相tướng 中trung 名danh 相tướng 亦diệc 空không 。

是thị 法pháp 皆giai 畢tất 竟cánh 空không 。 入nhập 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 中trung 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 至chí 能năng 以dĩ 三tam 乘thừa 度độ 眾chúng 生sanh 。

若nhược 諸chư 法pháp 有hữu 定định 實thật 。 非phi 名danh 相tướng 者giả 。 即tức 是thị 無vô 生sanh 滅diệt 。 無vô 生sanh 滅diệt 故cố 。 無vô 苦khổ 。 無vô 集tập 。 無vô 盡tận 。 無vô 道đạo 。 云vân 何hà 以dĩ 三tam 乘thừa 度độ 眾chúng 生sanh 。

若nhược 諸chư 法pháp 但đãn 是thị 空không 名danh 相tướng 。 無vô 實thật 者giả 。 亦diệc 無vô 生sanh 滅diệt 。 無vô 生sanh 滅diệt 故cố 。 無vô 苦khổ 。 集tập 。 盡tận 。 道đạo 。 亦diệc 云vân 何hà 可khả 度độ 。

今kim 菩Bồ 薩Tát 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 名danh 相tướng 等đẳng 空không 。 則tắc 離ly 世thế 間gian 顛điên 倒đảo 。 亦diệc 知tri 名danh 相tướng 空không 。 亦diệc 離ly 名danh 相tướng 空không 。 如như 是thị 離ly 有hữu 。 離ly 無vô 。 處xử 中trung 道đạo 。 能năng 度độ 眾chúng 生sanh 。

佛Phật 意ý 。

菩Bồ 薩Tát 行hành 是thị 。 中trung 道đạo 般Bát 若Nhã 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 欲dục 難nạn/nan 故cố 。 先tiên 定định 佛Phật 語ngữ 。 乃nãi 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 說thuyết 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

我ngã 說thuyết 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。

復phục 問vấn 。

佛Phật 常thường 說thuyết 三tam 種chủng 智trí 。 三tam 種chủng 智trí 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。

佛Phật 答đáp 。

薩Tát 婆Bà 若Nhã 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 。

何hà 以dĩ 故cố 。

一nhất 切thiết

名danh 內nội 外ngoại 十thập 二nhị 入nhập 。 是thị 法pháp 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 總tổng 相tương 知tri 。 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 等đẳng 。

道đạo 種chủng 智trí 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 智trí 。

道đạo 有hữu 四tứ 種chủng 。

一nhất 者giả 。 人nhân 天thiên 中trung 受thọ 福phước 樂lạc 道đạo 。 所sở 謂vị 種chủng 福phước 德đức 。 并tinh 三tam 乘thừa 道đạo 為vi 四tứ 。

菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 應ưng 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 。 著trước 大Đại 道Đạo 中trung 。 若nhược 不bất 任nhậm 入nhập 大Đại 道Đạo 者giả 。 著trước 二Nhị 乘Thừa 中trung 。 若nhược 不bất 任nhậm 入nhập 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 著trước 人nhân 天thiên 福phước 樂lạc 中trung 。 作tác 涅Niết 槃Bàn 因nhân 緣duyên 。

世thế 間gian 福phước 樂lạc 道đạo 。 是thị 十Thập 善Thiện 。 布bố 施thí 諸chư 福phước 德đức 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 是thị 二Nhị 乘Thừa 道đạo 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 及cập 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 了liễu 了liễu 知tri 是thị 諸chư 道đạo 。

菩Bồ 薩Tát 以dĩ 佛Phật 道Đạo 自tự 為vi 。 為vi 人nhân 。 以dĩ 餘dư 三tam 道đạo 但đãn 為vì 眾chúng 生sanh 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 種chủng 智trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

何hà 以dĩ 道đạo 種chủng 智trí 為vi 菩Bồ 薩Tát 事sự 。

佛Phật 答đáp 。

菩Bồ 薩Tát 應ưng 具cụ 。 足túc 一nhất 切thiết 道đạo 。 以dĩ 是thị 道đạo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 出xuất 入nhập 是thị 道đạo 。 未vị 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 而nhi 不bất 取thủ 證chứng 。 具cụ 足túc 是thị 事sự 已dĩ 。 然nhiên 後hậu 坐tọa 道Đạo 場Tràng 乃nãi 取thủ 證chứng 。 是thị 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 道đạo 種chủng 智trí 是thị 菩Bồ 薩Tát 事sự 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 復phục 問vấn 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 何hà 處xứ 實thật 際tế 作tác 證chứng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 。

若nhược 住trụ 道đạo 中trung 作tác 證chứng 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 有hữu 二nhị 過quá 故cố 。

一nhất 者giả 。 有hữu 結kết 使sử 人nhân 。 不bất 應ưng 有hữu 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 正chánh 智trí 。 若nhược 有hữu 則tắc 與dữ 佛Phật 無vô 異dị 。 若nhược 異dị 者giả 有hữu 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 故cố 。 應ưng 有hữu 錯thác 謬mậu 。 二nhị 者giả 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 是thị 虛hư 誑cuống 。 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 。 假giả 名danh 。 無vô 有hữu 定định 實thật 。

是thị 故cố 佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

若nhược 住trụ

道đạo 中trung

尚thượng 不bất 得đắc 。 何hà 況huống 。

非phi 道đạo

道đạo 。 非phi 道đạo 。

亦diệc 有hữu 二nhị 過quá 故cố 。

非phi 道đạo 非phi 不bất 道đạo

以dĩ 著trước 心tâm 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 亦diệc 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 或hoặc 作tác 是thị 念niệm 。

佛Phật 所sở 得đắc 道Đạo 甚thậm 深thâm 。 不bất 可khả 得đắc 底để 。

是thị 故cố 復phục 問vấn 。

菩Bồ 薩Tát 住trụ 何hà 處xứ 實thật 際tế 作tác 證chứng 。

佛Phật 反phản 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

問vấn 曰viết 。

佛Phật 何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 直trực 答đáp 而nhi 反phản 。 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

答đáp 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 自tự 於ư 所sở 得đắc 道Đạo 中trung 了liễu 了liễu 無vô 或hoặc 。 貴quý 尚thượng 佛Phật 所sở 證chứng 故cố 。 四tứ 句cú 戲hí 論luận 。 如như 有hữu 著trước 心tâm 不bất 了liễu 故cố 問vấn 。 是thị 故cố 佛Phật 以dĩ 須Tu 菩Bồ 提Đề 所sở 得đắc 證chứng 反phản 問vấn 。

汝nhữ 得đắc 道Đạo 時thời 。 住trụ 四tứ 句cú 中trung 得đắc 證chứng 耶da 。

答đáp 言ngôn 。

不phủ 也dã 。 我ngã 無vô 所sở 住trụ 而nhi 得đắc 漏lậu 盡tận 。

汝nhữ 以dĩ 無vô 所sở 住trụ 。 而nhi 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 當đương 知tri 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 住trụ 四tứ 句cú 而nhi 證chứng 實thật 際tế 。

是thị 故cố 佛Phật 反phản 問vấn 。

復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。

四tứ 種chủng 答đáp 中trung 。 是thị 名danh 反phản 問vấn 答đáp 。

問vấn 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 住trụ 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 云vân 何hà 言ngôn 。

不bất 住trụ 道đạo 中trung

答đáp 曰viết 。

住trụ

名danh 取thủ 相tương/tướng 。 定định 有hữu 是thị 法pháp 。 是thị 人nhân 更cánh 求cầu 無vô 為vi 勝thắng 法Pháp 故cố 。 不bất 名danh 為vi 。

住trụ 有hữu 為vi 法pháp

為vi 不bất 用dụng 故cố 。 不bất 於ư 中trung 住trụ 。

復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。

住trụ 是thị 名danh 相tướng 。 凡phàm 夫phu 法pháp 中trung 。 便tiện 有hữu 分phân 別biệt 。 是thị 金kim 剛cang 。 是thị 解giải 脫thoát 。 得đắc 無vô 相tướng 法pháp 。 則tắc 無vô 所sở 分phân 別biệt 。

佛Phật 為vi 無vô 相tướng 法pháp 故cố 。 反phản 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

汝nhữ 不bất 應ưng 以dĩ 名danh 。 相tương/tướng 故cố 問vấn 。 汝nhữ 不bất 應ưng 以dĩ 名danh 。 相tương/tướng 為vi 難nạn/nan 。

一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí

是thị 佛Phật 智trí 。

一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí

名danh 一nhất 切thiết 三tam 世thế 。 法pháp 中trung 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 。 知tri 大đại 小tiểu 。 精tinh 麁thô 。 無vô 事sự 不bất 知tri 。

佛Phật 自tự 說thuyết

一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí

義nghĩa 。 有hữu 二nhị 種chủng 相tướng 。

一nhất 者giả 。 通thông 達đạt 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 故cố 。

寂tịch 滅diệt 相tương/tướng

如như 大đại 海hải 水thủy 中trung 。 風phong 不bất 能năng 動động 。 以dĩ 其kỳ 深thâm 故cố 。 波ba 浪lãng 不bất 起khởi 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 亦diệc 如như 是thị 。 戲hí 論luận 風phong 所sở 不bất 能năng 動động 。

二nhị 者giả 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 可khả 以dĩ 名danh 相tướng 文văn 字tự 言ngôn 說thuyết 。 了liễu 了liễu 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 。

攝nhiếp 有hữu 。 無vô 二nhị 事sự 故cố 。 名danh 。

一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí

有hữu 人nhân 言ngôn 。

十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 四tứ 無vô 礙ngại 法pháp 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 盡tận 是thị 智trí 慧tuệ 相tương 和hòa 合hợp 。 名danh 為vi 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。

復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。

金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 次thứ 第đệ 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 故cố 。 若nhược 大đại 小tiểu 。 近cận 遠viễn 。 深thâm 淺thiển 。 難nan 易dị 。 無vô 事sự 不bất 知tri 。

如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 無vô 量lượng 因nhân 緣duyên 。 名danh 。

一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí

須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 是thị 已dĩ 。 問vấn 佛Phật 。

智trí 慧tuệ 故cố 。 有hữu 上thượng 。 中trung 。 下hạ 分phân 別biệt 。 煩phiền 惱não 斷đoạn 復phục 。 有hữu 差sai 別biệt 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

無vô 差sai 別biệt 。

斷đoạn 時thời 有hữu 差sai 別biệt 。 斷đoạn 已dĩ 無vô 差sai 別biệt 。 譬thí 如như 刀đao 有hữu 利lợi 鈍độn 。 斷đoạn 時thời 有hữu 遲trì 速tốc 。 斷đoạn 已dĩ 無vô 差sai 別biệt 。 如Như 來Lai 煩phiền 惱não 。 及cập 習tập 都đô 盡tận 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 但đãn 煩phiền 惱não 盡tận 。 而nhi 習tập 氣khí 有hữu 餘dư 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 佛Phật 。

世Thế 尊Tôn 。 三tam 種chủng 斷đoạn 。 是thị 有hữu 為vi 。 是thị 無vô 為vi 。

佛Phật 答đáp 。

皆giai 是thị 無vô 為vi 。

復phục 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 。 無vô 為vi 法Pháp 中trung 。 可khả 得đắc 差sai 別biệt 不phủ 。

佛Phật 答đáp 。

是thị 法pháp 無vô 相tướng 。 無vô 量lượng 。 云vân 何hà 可khả 得đắc 差sai 別biệt 。

復phục 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 無vô 差sai 別biệt 。 云vân 何hà 說thuyết 是thị 斷đoạn 中trung 有hữu 餘dư 。 是thị 斷đoạn 中trung 無vô 餘dư 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 習tập 不bất 名danh 真chân 煩phiền 惱não 。

有hữu 人nhân 雖tuy 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 身thân 。 口khẩu 中trung 亦diệc 有hữu 煩phiền 惱não 相tương/tướng 出xuất 。 凡phàm 人nhân 見kiến 聞văn 是thị 相tương/tướng 已dĩ 。 則tắc 起khởi 不bất 清thanh 淨tịnh 心tâm 。

譬thí 如như 蜜mật 婆bà 私tư 詫# 阿A 羅La 漢Hán 。 五ngũ 百bách 世thế 在tại 獼mi 猴hầu 中trung 。 今kim 雖tuy 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 猶do 騰đằng 跳khiêu 樹thụ 木mộc 。 愚ngu 人nhân 見kiến 之chi 即tức 生sanh 輕khinh 慢mạn 。

是thị 比Bỉ 丘Khâu 似tự 如như 獼mi 猴hầu 。

是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 無vô 煩phiền 惱não 心tâm 。 而nhi 猶do 有hữu 本bổn 習tập 。

又hựu 如như 畢Tất 陵Lăng 伽Già 婆Bà 蹉Sa 阿A 羅La 漢Hán 。 五ngũ 百bách 世thế 生sanh 。 婆Bà 羅La 門Môn 中trung 。 習tập 輕khinh 蔑miệt 心tâm 故cố 。 雖tuy 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 猶do 語ngữ 恆hằng 水thủy 神thần 言ngôn 。

小tiểu 婢tỳ 。 止chỉ 流lưu 。

恆hằng 神thần 瞋sân 恚khuể 。 詣nghệ 佛Phật 陳trần 訴tố 。 佛Phật 教giáo 懺sám 悔hối 。 猶do 稱xưng 。

小tiểu 婢tỳ

如như 是thị 等đẳng 身thân 。 口khẩu 業nghiệp 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 盡tận 。 佛Phật 無vô 如như 是thị 事sự 。

如như 一nhất 婆Bà 羅La 門Môn 惡ác 口khẩu 。 一nhất 時thời 以dĩ 五ngũ 百bách 事sự 罵mạ 佛Phật 。 佛Phật 無vô 慍uấn 色sắc 。 婆Bà 羅La 門Môn 心tâm 乃nãi 歡hoan 喜hỷ 。 即tức 復phục 一nhất 時thời 以dĩ 五ngũ 百bách 善thiện 事sự 。 讚tán 歎thán 於ư 佛Phật 。 佛Phật 亦diệc 無vô 喜hỷ 色sắc 。

當đương 知tri 佛Phật 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 盡tận 故cố 。 好hảo/hiếu 。 惡ác 無vô 異dị 。

又hựu 復phục 佛Phật 初sơ 得đắc 道Đạo 。 實thật 功công 德đức 中trung 出xuất 好hảo/hiếu 名danh 聲thanh 。 充sung 滿mãn 十thập 方phương 。 唯duy 佛Phật 自tự 知tri 。 而nhi 孫tôn 陀đà 梨lê 梵Phạm 志Chí 女nữ 。 殺sát 身thân 謗báng 佛Phật 。 惡ác 名danh 流lưu 布bố 。 佛Phật 於ư 此thử 二nhị 事sự 。 心tâm 無vô 有hữu 異dị 。 亦diệc 不bất 憂ưu 喜hỷ 。

又hựu 入nhập 婆Bà 羅La 門Môn 聚tụ 落lạc 中trung 。 空không 鉢bát 而nhi 出xuất 。 天thiên 人nhân 種chủng 種chủng 供cúng 養dường 。

又hựu 復phục 三tam 月nguyệt 食thực 馬mã 麥mạch 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 恭cung 敬kính 。 以dĩ 天thiên 食thực 供cúng 養dường 。

阿A 羅La 婆Bà 伽Già 林lâm 中trung 。 棘cức 刺thứ 寒hàn 風phong 。 佛Phật 在tại 中trung 宿túc 。 又hựu 於ư 歡Hoan 喜Hỷ 園Viên 中trung 。 在tại 天thiên 白bạch 寶bảo 石thạch 上thượng 。 柔nhu 濡nhu 滑hoạt 澤trạch 。 又hựu 敷phu 天thiên 臥ngọa 具cụ 。

於ư 此thử 好hảo/hiếu 。 惡ác 事sự 中trung 。 心tâm 無vô 憂ưu 喜hỷ 。

又hựu 提đề 婆bà 達đạt 瞋sân 心tâm 以dĩ 石thạch 堆đôi 佛Phật 。 羅la 睺hầu 羅la 敬kính 心tâm 合hợp 手thủ 禮lễ 佛Phật 。 於ư 此thử 二nhị 人nhân 。 其kỳ 心tâm 平bình 等đẳng 。 如như 愛ái 兩lưỡng 眼nhãn 。

如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 干can 亂loạn 。 無vô 有hữu 異dị 想tưởng 。 譬thí 如như 真chân 金kim 。 燒thiêu 磨ma 鍛đoán 截tiệt 。 其kỳ 色sắc 不bất 變biến 。

佛Phật 經Kinh 此thử 眾chúng 事sự 。 心tâm 無vô 增tăng 減giảm 。 是thị 故cố 可khả 知tri 。

諸chư 佛Phật 愛ái 。 恚khuể 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 。 習tập 氣khí 都đô 盡tận 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 。

若nhược 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 若nhược 道đạo 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 無vô 所sở 有hữu 。 若nhược 無vô 所sở 有hữu 。 何hà 以dĩ 分phân 別biệt 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 乃nãi 至chí 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 習tập 氣khí 未vị 盡tận 。 佛Phật 習tập 氣khí 盡tận 。

佛Phật 言ngôn 。

三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 。 皆giai 以dĩ 無vô 為vi 法Pháp 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。

雖tuy 因nhân 無vô 為vi 有hữu 差sai 別biệt 。 而nhi 有hữu 為vi 法pháp 中trung 可khả 得đắc 說thuyết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 欲dục 定định 佛Phật 語ngữ 。 故cố 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 。 實thật 以dĩ 無vô 為vi 法Pháp 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 耶da 。

佛Phật 答đáp 。

世thế 俗tục 法pháp 語ngữ 言ngôn 名danh 相tướng 故cố 可khả 分phân 別biệt 。 第đệ 一nhất 法pháp 中trung 無vô 分phân 別biệt 。

何hà 以dĩ 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 道đạo 斷đoạn 。 以dĩ 一nhất 切thiết 心tâm 。 所sở 行hành 斷đoạn 故cố 。 但đãn 以dĩ 諸chư 聖thánh 人nhân 結kết 使sử 斷đoạn 故cố 。 說thuyết 有hữu 後hậu 際tế 。

後hậu 際tế

者giả 。 所sở 謂vị 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 空không 故cố 。 前tiền 際tế 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 後hậu 際tế 。

何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 前tiền 際tế 故cố 有hữu 後hậu 際tế 。

佛Phật 可khả 其kỳ 意ý 。

以dĩ 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 空không 故cố 。 說thuyết 是thị 前tiền 際tế 。 是thị 後hậu 際tế 。 自tự 相tương/tướng 空không 諸chư 法pháp 中trung 。 前tiền 。 後hậu 際tế 不bất 可khả 得đắc 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 先tiên 有hữu 生sanh 。 則tắc 後hậu 有hữu 老lão 死tử 。 若nhược 離ly 老lão 死tử 有hữu 生sanh 。 是thị 則tắc 不bất 死tử 而nhi 生sanh 。 是thị 生sanh 無vô 因nhân 無vô 緣duyên 。 若nhược 先tiên 老lão 死tử 後hậu 有hữu 生sanh 者giả 。 不bất 生sanh 云vân 何hà 有hữu 老lão 死tử 。

先tiên 後hậu 既ký 不bất 可khả 得đắc 。 一nhất 時thời 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 是thị 故cố 說thuyết 。

自tự 相tương/tướng 空không 法pháp 中trung 。 無vô 有hữu 前tiền 後hậu 際tế 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 以dĩ 自tự 相tương/tướng 空không 法pháp 行hành 般Bát 若Nhã 。 內nội 外ngoại 法pháp 乃nãi 至chí 佛Phật 法Pháp 不bất 著trước 故cố 。

問vấn 曰viết 。

上thượng 來lai 常thường 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 今kim 何hà 以dĩ 更cánh 問vấn 。

答đáp 曰viết 。

不bất 但đãn 問vấn 相tương/tướng 。 人nhân 常thường 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 名danh 般Bát 若Nhã 。

佛Phật 言ngôn 。

以dĩ 第đệ 一nhất 度độ 。 一nhất 切thiết 法pháp 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

第đệ 一nhất 度độ

者giả 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 以dĩ 下hạ 智Trí 度Độ 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 以dĩ 中trung 智Trí 度Độ 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 上thượng 智Trí 度Độ 。 故cố 名danh 。

第đệ 一nhất 度độ

復phục 次thứ 。 煩phiền 惱não 有hữu 九cửu 種chủng 。 上thượng 。 中trung 。 下hạ 。 各các 有hữu 三tam 品phẩm 。 智trí 慧tuệ 亦diệc 有hữu 九cửu 種chủng 。

下hạ 下hạ 智trí 慧tuệ 從tùng 鈍độn 根căn 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 來lai 。 乃nãi 至chí 上thượng 下hạ 。 是thị 第đệ 一nhất 聲Thanh 聞Văn 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 上thượng 中trung 是thị 大đại 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 上thượng 上thượng 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 上thượng 上thượng 智trí 慧tuệ 度độ 故cố 。 名danh 。

第đệ 一nhất 度độ

聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 但đãn 總tổng 相tương/tướng 度độ 。 於ư 別biệt 相tướng 少thiểu 。 菩Bồ 薩Tát 一nhất 切thiết 法pháp 總tổng 相tương/tướng 。 別biệt 相tướng 皆giai 了liễu 了liễu 知tri 故cố 。 名danh 。

第đệ 一nhất 度độ

復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 度độ 時thời 。 智trí 慧tuệ 遍biến 滿mãn 可khả 知tri 法pháp 中trung 。 二Nhị 乘Thừa 人nhân 可khả 知tri 法pháp 中trung 不bất 能năng 遍biến 滿mãn 。 是thị 故cố 名danh 。

第đệ 一nhất 度độ

復phục 次thứ 。

第đệ 一nhất 度độ

者giả 。 大Đại 乘Thừa 福phước 德đức 。 智trí 慧tuệ 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 具cụ 足túc 滿mãn 。 故cố 安an 隱ẩn 度độ 。

又hựu 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 天thiên 皆giai 來lai 佐tá 助trợ 。 安an 隱ẩn 得đắc 度độ 。 如như 人nhân 乘thừa 七thất 寶bảo 船thuyền 。 牢lao 治trị 行hành 具cụ 。 上thượng 有hữu 種chủng 種chủng 好hảo/hiếu 食thực 。 有hữu 好hảo/hiếu 導đạo 師sư 。 遇ngộ 隨tùy 意ý 好hảo/hiếu 風phong 。 則tắc 為vi 好hảo/hiếu 度độ 。 若nhược 人nhân 乘thừa 草thảo 栰phạt 度độ 恐khủng 怖bố 。 不bất 名danh 好hảo/hiếu 度độ 。

復phục 次thứ 。 佛Phật 說thuyết 。

三tam 乘thừa 人nhân 以dĩ 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 度độ 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 涅Niết 槃Bàn 。 滅diệt 一nhất 切thiết 憂ưu 苦khổ 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

復phục 次thứ 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 。 內nội 外ngoại 。 大đại 小tiểu 。 思tư 惟duy 。 籌trù 量lượng 。 分phân 別biệt 。 推thôi 求cầu 。 乃nãi 至chí 如như 微vi 塵trần 不bất 得đắc 堅kiên 實thật 。 既ký 到đáo 微vi 塵trần 。 則tắc 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 乃nãi 至chí 一nhất 念niệm 中trung 。 亦diệc 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 心tâm 。 色sắc 二nhị 法pháp 破phá 壞hoại 。 推thôi 求cầu 不bất 得đắc 堅kiên 實thật 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

復phục 次thứ 。

般Bát 若Nhã

名danh 慧tuệ 。

波Ba 羅La 蜜Mật

到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。

彼bỉ 岸ngạn

名danh 盡tận 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧Tuệ 邊biên 。

智trí 慧tuệ

名danh 不bất 可khả 破phá 壞hoại 相tương/tướng 。

不bất 可khả 破phá 壞hoại 相tương/tướng

即tức 是thị 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 以dĩ 其kỳ 實thật 故cố 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 是thị 三tam 事sự 攝nhiếp 入nhập 般Bát 若Nhã 中trung 故cố 。 名danh 為vi 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

復phục 次thứ 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 有hữu 法pháp 與dữ 法pháp 有hữu 合hợp 有hữu 散tán 。

畢tất 竟cánh 空không 故cố 。

是thị 般Bát 若Nhã 。 無vô 色sắc 。 無vô 形hình 。 無vô 對đối 。 一nhất 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。

是thị 義nghĩa 如như 先tiên 說thuyết 。

如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 故cố 。 名danh 。

般Bát 若Nhã 義nghĩa

今kim 當đương 說thuyết 般Bát 若Nhã 力lực 。 所sở 謂vị 般Bát 若Nhã 。 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 智trí 慧tuệ 。 禪thiền 定định 等đẳng 諸chư 法pháp 。 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 樂nhạo 說thuyết 辯biện 才tài 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 力lực 故cố 。 演diễn 說thuyết 一nhất 句cú 。 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 窮cùng 劫kiếp 不bất 盡tận 。 星tinh 宿tú 日nhật 月nguyệt 不bất 能năng 照chiếu 處xứ 。 般Bát 若Nhã 能năng 照chiếu 。 能năng 破phá 邪tà 見kiến 。 無vô 明minh 黑hắc 闇ám 故cố 。

魔ma 若nhược 魔ma 人nhân 。 求cầu 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 人nhân 。 外ngoại 道đạo 。 惡ác 人nhân 所sở 不bất 能năng 壞hoại 。

何hà 以dĩ 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 。 此thử 諸chư 惡ác 人nhân 於ư 般Bát 若Nhã 中trung 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

復phục 次thứ 。 若nhược 行hành 者giả 一nhất 心tâm 信tín 受thọ 。 諷phúng 誦tụng 。 諸chư 惡ác 不bất 能năng 得đắc 便tiện 。 何hà 況huống 正chánh 憶ức 念niệm 。 如như 說thuyết 行hành 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 行hành 般Bát 若Nhã 義nghĩa 。

般Bát 若Nhã 義nghĩa

者giả 。 所sở 謂vị 無vô 常thường 義nghĩa 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 義nghĩa 。 四Tứ 諦Đế 智trí 。 盡tận 智trí 。 無vô 生sanh 智trí 。 法pháp 智trí 。 比tỉ 智trí 。 世thế 智trí 。 知tri 他Tha 心Tâm 智Trí 。 如như 實thật 智trí 義nghĩa 故cố 。 應ưng 行hành 般Bát 若Nhã 。

是thị 般Bát 若Nhã 如như 大đại 海hải 有hữu 。 種chủng 種chủng 寶bảo 物vật 。 或hoặc 大đại 。 或hoặc 小tiểu 。 唯duy 一nhất 是thị 如như 意ý 寶bảo 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 有hữu 種chủng 種chủng 。 諸chư 智trí 慧tuệ 寶bảo 。 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 聖thánh 行hành 。 十thập 智trí 。 唯duy 有hữu 如như 實thật 智trí 。 如như 如như 意ý 寶bảo 。

問vấn 曰viết 。

如như 先tiên 品phẩm 說thuyết 。 若nhược 常thường 。 若nhược 無vô 常thường 等đẳng 行hành 。 不bất 名danh 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 今kim 何hà 以dĩ 言ngôn 。

行hành 無vô 常thường 等đẳng 義nghĩa 故cố 。 應ưng 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

答đáp 曰viết 。

我ngã 已dĩ 先tiên 答đáp 。 無vô 常thường 有hữu 二nhị 種chủng 。

若nhược 著trước 心tâm 戲hí 論luận 無vô 常thường 。 是thị 不bất 名danh 行hành 般Bát 若Nhã 。 若nhược 以dĩ 無vô 著trước 心tâm 。 不bất 戲hí 論luận 無vô 常thường 。 為vi 破phá 常thường 倒đảo 。 又hựu 不bất 自tự 生sanh 著trước 心tâm 。 是thị 名danh 行hành 般Bát 若Nhã 。

問vấn 曰viết 。

三tam 藏tạng 中trung 但đãn 有hữu 十thập 智trí 。 此thử 中trung 何hà 以dĩ 有hữu 。

如như 實thật 智trí

答đáp 曰viết 。

是thị 故cố 名danh

大Đại 乘Thừa

大đại 法pháp 能năng 受thọ 小tiểu 法pháp 。 小tiểu 不bất 能năng 受thọ 大đại 。

問vấn 曰viết 。

十thập 智trí 各các 各các 有hữu 體thể 相tướng 。

如như 實thật 智trí

有hữu 何hà 等đẳng 相tướng 。

答đáp 曰viết 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

能năng 知tri 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 所sở 謂vị 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 是thị 名danh 如như 實thật 智trí 相tương/tướng 。

佛Phật 此thử 中trung 說thuyết 。

如như 實thật 智trí 。 唯duy 是thị 諸chư 佛Phật 所sở 得đắc 。

何hà 以dĩ 故cố 。 煩phiền 惱não 未vị 盡tận 者giả 。 猶do 有hữu 無vô 明minh 故cố 。 不bất 能năng 知tri 如như 實thật 。

二Nhị 乘Thừa 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 習tập 未vị 盡tận 故cố 。 不bất 能năng 遍biến 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 種chủng 。 不bất 名danh 如như 實thật 智trí 。 但đãn 諸chư 佛Phật 於ư 一nhất 切thiết 無vô 明minh 。 盡tận 無vô 遺di 餘dư 故cố 。 能năng 如như 實thật 知tri 。

問vấn 曰viết 。

若nhược 除trừ 佛Phật 更cánh 無vô 。 如như 實thật 知tri 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 云vân 何hà 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 大đại 菩Bồ 薩Tát 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。

答đáp 曰viết 。

如như 實thật 智trí 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 遍biến 滿mãn 具cụ 足túc 。 二nhị 者giả 。 未vị 具cụ 足túc 。

具cụ 足túc 者giả 。 佛Phật 。 不bất 具cụ 足túc 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 。

譬thí 如như 闇ám 室thất 中trung 。 為vi 有hữu 所sở 作tác 故cố 然nhiên 燈đăng 。 所sở 為vi 已dĩ 辦biện 。 後hậu 來lai 燈đăng 。 其kỳ 明minh 益ích 增tăng 。 黑hắc 闇ám 有hữu 二nhị 分phần 。

一nhất 分phần/phân 。 初sơ 燈đăng 已dĩ 除trừ 。 第đệ 二nhị 分phần 。 後hậu 燈đăng 所sở 除trừ 。 第đệ 二nhị 分phần 闇ám 與dữ 初sơ 燈đăng 明minh 和hòa 合hợp 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 。 第đệ 二nhị 燈đăng 則tắc 無vô 所sở 用dụng 。 如như 是thị 。 二Nhị 乘Thừa 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 智trí 慧tuệ 雖tuy 已dĩ 破phá 無vô 明minh 。 佛Phật 智trí 慧tuệ 所sở 除trừ 無vô 明minh 分phân 是thị 諸chư 人nhân 所sở 不bất 能năng 除trừ 。

不bất 得đắc 言ngôn 初sơ 燈đăng 無vô 照chiếu 。 如như 是thị 。 不bất 得đắc 言ngôn 二Nhị 乘Thừa 及cập 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 。 是thị 遍biến 如như 實thật 智trí 。

遍biến 如như 實thật 智trí

是thị 佛Phật 。

但đãn 如như 實thật 智trí

二Nhị 乘Thừa 及cập 菩Bồ 薩Tát 所sở 共cộng 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 佛Phật 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 深thâm 般Bát 若Nhã 中trung 義nghĩa 。 非phi 義nghĩa 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 言ngôn 。

菩Bồ 薩Tát 為vi 深thâm 般Bát 若Nhã 義nghĩa 故cố 行hành 般Bát 若Nhã

佛Phật 答đáp 。

貪tham 欲dục 等đẳng 煩phiền 惱não 非phi 義nghĩa 不bất 應ưng 行hành

者giả 。 諸chư 法pháp 有hữu 三tam 分phần/phân 。

貪tham 欲dục 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 是thị 非phi 義nghĩa 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 諸chư 善thiện 法Pháp 是thị 義nghĩa 。 色sắc 等đẳng 法pháp 無vô 記ký 故cố 。 非phi 義nghĩa 非phi 非phi 義nghĩa 。

若nhược 人nhân 於ư 煩phiền 惱não 及cập 行hành 煩phiền 惱não 者giả 中trung 。 生sanh 怨oán 憎tăng 心tâm 。 於ư 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 諸chư 善thiện 法Pháp 及cập 行hành 善thiện 法Pháp 者giả 中trung 。 生sanh 愛ái 念niệm 心tâm 。 於ư 色sắc 等đẳng 無vô 記ký 法pháp 及cập 行hành 無vô 記ký 法pháp 者giả 中trung 。 即tức 生sanh 癡si 心tâm 。

如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。

凡phàm 人nhân 得đắc 受thọ 樂lạc 時thời 生sanh 貪tham 心tâm 。 受thọ 苦khổ 時thời 生sanh 瞋sân 心tâm 。 受thọ 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 時thời 生sanh 癡si 心tâm 。

是thị 故cố 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。

欲dục 貪tham 等đẳng 非phi 義nghĩa 。 不bất 應ưng 念niệm 以dĩ 為vi 非phi 。

如như 經kinh 廣quảng 說thuyết 。

此thử 中trung 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

惡ác 法pháp 。 善thiện 法Pháp 。 無vô 記ký 法pháp 。 一nhất 如như 相tương/tướng 。 無vô 有hữu 義nghĩa 。 非phi 義nghĩa 。 如như 相tương/tướng 無vô 二nhị 無vô 分phân 別biệt 故cố 。

復phục 次thứ 。

佛Phật 得đắc 道Đạo 時thời 。 不bất 見kiến 一nhất 法pháp 若nhược 義nghĩa 。 若nhược 非phi 義nghĩa 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 有hữu 佛Phật 。 無vô 佛Phật 常thường 住trụ 。 不bất 作tác 義nghĩa 。 非phi 義nghĩa 。

若nhược 如như 是thị 知tri 。 即tức 是thị 義nghĩa 。 但đãn 破phá 分phân 別biệt 心tâm 故cố 。 說thuyết 義nghĩa 。 非phi 義nghĩa 不bất 應ưng 行hành 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 行hành 。 是thị 離ly 義nghĩa 非phi 義nghĩa 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 復phục 問vấn 。

何hà 緣duyên 故cố 般Bát 若Nhã 非phi 義nghĩa 非phi 非phi 義nghĩa 。

佛Phật 答đáp 。

一nhất 切thiết 法pháp 無vô 作tác 。 無vô 起khởi 相tương/tướng 故cố 。 無vô 所sở 能năng 作tác 。 云vân 何hà 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 作tác 義nghĩa 以dĩ 非phi 義nghĩa 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 復phục 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 及cập 弟đệ 子tử 皆giai 以dĩ 無vô 為vi 法Pháp 為vi 義nghĩa 。 佛Phật 何hà 以dĩ 說thuyết 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 能năng 作tác 義nghĩa 以dĩ 非phi 義nghĩa

佛Phật 答đáp 。

一nhất 切thiết 聖thánh 人nhân 。 雖tuy 以dĩ 無vô 為vi 法Pháp 為vi 義nghĩa 。 不bất 作tác 義nghĩa 以dĩ 非phi 義nghĩa 。 無vô 增tăng 無vô 損tổn 故cố 。

此thử 中trung 說thuyết 譬thí 喻dụ 。

如như 虛hư 空không 如như 不phủ 。 能năng 益ích 眾chúng 生sanh 。 不bất 能năng 損tổn 眾chúng 生sanh 。

虛hư 空không 無vô 法pháp 故cố 。 無vô 有hữu 義nghĩa 以dĩ 非phi 義nghĩa 。 何hà 況huống 虛hư 空không 如như 。

虛hư 空không 雖tuy 無vô 法pháp 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 因nhân 虛hư 空không 故cố 得đắc 有hữu 所sở 作tác 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 無vô 相tướng 無vô 為vi 。 而nhi 因nhân 般Bát 若Nhã 能năng 行hành 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 一nhất 切thiết 佛Phật 道Đạo 法pháp 。

以dĩ 著trước 心tâm 故cố 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 無vô 。

義nghĩa

非phi 義nghĩa

無vô 著trước 心tâm 故cố 。 說thuyết 第đệ 一nhất 實thật 義nghĩa 。

以dĩ 世thế 諦đế 故cố 說thuyết 言ngôn

義nghĩa

第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 無vô 有hữu 義nghĩa 。

復phục 次thứ 。 般Bát 若Nhã 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 有hữu 為vi 。 二nhị 者giả 。 無vô 為vi 。

學học 有hữu 為vi 般Bát 若Nhã 。 能năng 具cụ 足túc 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 住trụ 十Thập 地Địa 中trung 。 學học 無vô 為vi 般Bát 若Nhã 。 滅diệt 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 習tập 。 成thành 佛Phật 道đạo 。

今kim 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 佛Phật 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 學học 無vô 為vi 般Bát 若Nhã 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 云vân 何hà 言ngôn 無vô 義nghĩa 。

佛Phật 答đáp 。

雖tuy 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 不bất 以dĩ 二nhị 法pháp 故cố 得đắc 。

分phân 別biệt 取thủ 相tương/tướng 者giả 。 是thị 名danh 。

二nhị 法pháp

復phục 問vấn 。

不bất 二nhị 法pháp 能năng 得đắc 不bất 二nhị 法pháp 耶da 。

佛Phật 答đáp 。

不phủ 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。

不bất 二nhị 法pháp

即tức 是thị

無vô 為vi

無vô 為vi

無vô 有hữu 得đắc 不bất 得đắc 相tương/tướng 。 是thị 無vô 為vi 法Pháp 。 不bất 可khả 行hành 故cố 。

復phục 問vấn 。

若nhược 以dĩ 不bất 二nhị 法pháp 不bất 得đắc 。 可khả 以dĩ 二nhị 法pháp 得đắc 不bất 二nhị 法pháp 不phủ 。

答đáp 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。

二nhị 法pháp

虛hư 誑cuống 不bất 實thật 故cố 。 云vân 何hà 行hành 不bất 實thật 而nhi 得đắc 實thật 法pháp 。

復phục 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 不bất 以dĩ 二nhị 。 不bất 以dĩ 不bất 二nhị 。 云vân 何hà 當đương 得đắc 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

佛Phật 答đáp 。

無vô 所sở 得đắc 即tức 是thị 得đắc 。

此thử 中trung 二nhị 。 不bất 二nhị 。 即tức 是thị 無vô 分phân 別biệt 。 皆giai 無vô 所sở 得đắc 。

是thị

無vô 所sở 得đắc

不bất 以dĩ 。

有hữu 所sở 得đắc

為vi 行hành 。 雖tuy 行hành 有hữu 為vi 法pháp 得đắc 是thị 。

無vô 所sở 得đắc

心tâm 不bất 取thủ 相tướng 故cố 無vô 所sở 得đắc 。

何hà 以dĩ 故cố 。 與dữ 。

空không

無vô 相tướng

無vô 作tác

合hợp 行hành 故cố 。

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 四tứ