大Đại 智Trí 度Độ 論Luận
Quyển 83
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 大Đại 方Phương 便Tiện 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 九cửu 之chi 餘dư (# 卷quyển 八bát 十thập 三tam )#

聖thánh 者giả 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo

後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch

【# 經Kinh 】#

世Thế 尊Tôn 。 是thị 門môn 。 利lợi 根căn 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 所sở 入nhập 。

佛Phật 言ngôn 。

鈍độn 根căn 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 可khả 入nhập 是thị 門môn 。 中trung 根căn 菩Bồ 薩Tát 。 散tán 心tâm 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 可khả 入nhập 是thị 門môn 。 是thị 門môn 無vô 礙ngại 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 一nhất 心tâm 學học 者giả 皆giai 入nhập 是thị 門môn 。

懈giải 怠đãi 。 少thiểu 精tinh 進tấn 。 妄vọng 憶ức 念niệm 。 亂loạn 心tâm 者giả 所sở 不bất 能năng 入nhập 。 精tinh 進tấn 。 不bất 懈giải 怠đãi 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 攝nhiếp 心tâm 者giả 能năng 入nhập 。

欲dục 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 欲dục 逮đãi 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 者giả 能năng 入nhập 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 所sở 說thuyết 當đương 學học 。 乃nãi 至chí 如như 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 所sở 說thuyết 當đương 學học 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 當đương 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 所sở 有hữu 魔ma 事sự 欲dục 起khởi 即tức 滅diệt 。 以dĩ 是thị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 得đắc 方phương 便tiện 力lực 。 當đương 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 行hành 。 如như 是thị 習tập 。 如như 是thị 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 時thời 。 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 國quốc 土độ 中trung 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 。 念niệm 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 菩Bồ 薩Tát 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 中trung 生sanh 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 故cố 。 以dĩ 是thị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 思tư 惟duy 。

過quá 去khứ 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 所sở 得đắc 法Pháp 。 我ngã 亦diệc 當đương 得đắc 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 習tập 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

若nhược 如như 是thị 習tập 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 疾tật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 是thị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 常thường 應ưng 不bất 遠viễn 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 念niệm 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 彈đàn 指chỉ 頃khoảnh 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 福phước 德đức 甚thậm 多đa 。

若nhược 有hữu 人nhân 教giáo 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 中trung 。 眾chúng 生sanh 自tự 恣tứ 布bố 施thí 。 教giáo 令linh 持trì 戒giới 。 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 。 教giáo 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 教giáo 令linh 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 不bất 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 彈đàn 指chỉ 頃khoảnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 中trung 生sanh 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 辟Bích 支Chi 佛Phật 道đạo 。 十thập 方phương 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 從tùng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 生sanh 。 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 從tùng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 生sanh 故cố 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 念niệm 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 須tu 臾du 時thời 。 若nhược 半bán 日nhật 。 若nhược 一nhất 日nhật 。 若nhược 一nhất 月nguyệt 。 若nhược 百bách 日nhật 。 若nhược 一nhất 歲tuế 。 若nhược 百bách 歲tuế 。 若nhược 一nhất 劫kiếp 。 若nhược 百bách 劫kiếp 。 乃nãi 至chí 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 修tu 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 福phước 德đức 甚thậm 多đa 。 勝thắng 於ư 教giáo 十thập 方phương 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 中trung 眾chúng 生sanh 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 。 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 教giáo 令linh 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 辟Bích 支Chi 佛Phật 道đạo 。

何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 佛Phật 從tùng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 生sanh 。 說thuyết 是thị 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 。 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 辟Bích 支Chi 佛Phật 道đạo 。

若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 說thuyết 住trụ 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 是thị 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 為vi 諸chư 佛Phật 所sở 念niệm 。 如như 是thị 方phương 便tiện 力lực 成thành 就tựu 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 親thân 近cận 。 供cúng 養dường 無vô 量lượng 。 千thiên 萬vạn 億ức 諸chư 佛Phật 。 種chúng 善thiện 根căn 。 與dữ 善Thiện 知Tri 識Thức 相tương 隨tùy 。 久cửu 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 久cửu 修tu 十thập 八bát 空không 。 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 。 佛Phật 十Thập 力Lực 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 法Pháp 王Vương 子Tử 地địa 。 滿mãn 足túc 諸chư 願nguyện 。 常thường 不bất 離ly 諸chư 佛Phật 。 不bất 離ly 諸chư 善thiện 根căn 。 從tùng 一nhất 佛Phật 國quốc 。 至chí 一nhất 佛Phật 國quốc 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 辯biện 才tài 無vô 盡tận 。 具cụ 足túc 得đắc 陀đà 羅la 尼ni 。 身thân 色sắc 具cụ 足túc 。 受thọ 記ký 具cụ 足túc 故cố 。 為vi 眾chúng 生sanh 受thọ 身thân 。

當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 善thiện 知tri 字tự 門môn 。 善thiện 知tri 非phi 字tự 門môn 。 善thiện 於ư 言ngôn 。 善thiện 於ư 不bất 言ngôn 。 善thiện 於ư 一nhất 言ngôn 。 善thiện 於ư 二nhị 言ngôn 。 善thiện 於ư 多đa 言ngôn 。 善thiện 知tri 女nữ 語ngữ 。 善thiện 知tri 男nam 語ngữ 。 善thiện 知tri 色sắc 乃nãi 至chí 識thức 。 善thiện 知tri 世thế 間gian 性tánh 。 善thiện 知tri 涅Niết 槃Bàn 性tánh 。 善thiện 知tri 法pháp 相tướng 。 善thiện 知tri 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 善thiện 知tri 無vô 為vi 相tương/tướng 。 善thiện 知tri 有hữu 法pháp 。 善thiện 知tri 無vô 法pháp 。 善thiện 知tri 自tự 性tánh 。 善thiện 知tri 他tha 性tánh 。 善thiện 知tri 合hợp 法pháp 。 善thiện 知tri 散tán 法pháp 。 善thiện 知tri 相tương 應ứng 法pháp 。 善thiện 知tri 不bất 相tương 應ứng 法pháp 。 善thiện 知tri 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 法pháp 。 善thiện 知tri 如như 。 善thiện 知tri 不bất 如như 。 善thiện 知tri 法pháp 性tánh 。 善thiện 知tri 法pháp 位vị 。 善thiện 知tri 緣duyên 。 善thiện 知tri 無vô 緣duyên 。 善thiện 知tri 陰ấm 。 善thiện 知tri 界giới 。 善thiện 知tri 入nhập 。 善thiện 知tri 諦đế 。 善thiện 知tri 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 善thiện 知tri 禪thiền 。 善thiện 知tri 無vô 量lượng 心tâm 。 善thiện 知tri 無vô 色sắc 定định 。 善thiện 知tri 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 善thiện 知tri 四tứ 念niệm 處xứ 。 乃nãi 至chí 善thiện 知tri 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 善thiện 知tri 有hữu 為vi 性tánh 。 善thiện 知tri 無vô 為vi 性tánh 。 善thiện 知tri 有hữu 性tánh 。 善thiện 知tri 無vô 性tánh 。 善thiện 知tri 色sắc 觀quán 。 善thiện 知tri 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 觀quán 。 乃nãi 至chí 善thiện 知tri 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 觀quán 。 善thiện 知tri 色sắc 。 色sắc 相tướng 空không 。 善thiện 知tri 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 識thức 相tương/tướng 空không 。 乃nãi 至chí 善thiện 知tri 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 空không 。 善thiện 知tri 捨xả 道đạo 。 善thiện 知tri 不bất 捨xả 道đạo 。 善thiện 知tri 生sanh 。 善thiện 知tri 滅diệt 。 善thiện 知tri 住trụ 異dị 。 善thiện 知tri 欲dục 。 善thiện 知tri 瞋sân 。 善thiện 知tri 癡si 。 善thiện 知tri 不bất 欲dục 。 善thiện 知tri 不bất 瞋sân 。 善thiện 知tri 不bất 癡si 。 善thiện 知tri 見kiến 。 善thiện 知tri 不bất 見kiến 。 善thiện 知tri 邪tà 見kiến 。 善thiện 知tri 正chánh 見kiến 。 善thiện 知tri 一nhất 切thiết 見kiến 。 善thiện 知tri 名danh 。 善thiện 知tri 色sắc 。 善thiện 知tri 名danh 色sắc 。 善thiện 知tri 因nhân 緣duyên 。 善thiện 知tri 次thứ 第đệ 緣duyên 。 善thiện 知tri 緣duyên 緣duyên 。 善thiện 知tri 增tăng 上thượng 緣duyên 。 善thiện 知tri 行hành 相tương/tướng 。 善thiện 知tri 苦khổ 。 善thiện 知tri 集tập 。 善thiện 知tri 滅diệt 。 善thiện 知tri 道đạo 。 善thiện 知tri 地địa 獄ngục 。 善thiện 知tri 餓ngạ 鬼quỷ 。 善thiện 知tri 畜súc 生sanh 。 善thiện 知tri 人nhân 。 善thiện 知tri 天thiên 。 善thiện 知tri 地địa 獄ngục 趣thú 。 善thiện 知tri 餓ngạ 鬼quỷ 趣thú 。 善thiện 知tri 畜súc 生sanh 趣thú 。 善thiện 知tri 人nhân 趣thú 。 善thiện 知tri 天thiên 趣thú 。 善thiện 知tri 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 善thiện 知tri 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 善thiện 知tri 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 道Đạo 。 善thiện 知tri 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 善thiện 知tri 斯Tư 陀Đà 含Hàm 果Quả 。 善thiện 知tri 斯Tư 陀Đà 含Hàm 道Đạo 。 善thiện 知tri 阿A 那Na 含Hàm 。 善thiện 知tri 阿A 那Na 含Hàm 果quả 。 善thiện 知tri 阿A 那Na 含Hàm 道đạo 。 善thiện 知tri 阿A 羅La 漢Hán 。 善thiện 知tri 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 善thiện 知tri 阿A 羅La 漢Hán 道đạo 。 善thiện 知tri 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 善thiện 知tri 辟Bích 支Chi 佛Phật 果Quả 。 善thiện 知tri 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 善thiện 知tri 佛Phật 。 善thiện 知tri 一nhất 切thiết 智trí 。 善thiện 知tri 一nhất 切thiết 智trí 道đạo 。 善thiện 知tri 諸chư 根căn 。 善thiện 知tri 諸chư 根căn 具cụ 足túc 。 善thiện 知tri 慧tuệ 。 善thiện 知tri 疾tật 慧tuệ 。 善thiện 知tri 有hữu 力lực 慧tuệ 。 善thiện 知tri 利lợi 慧tuệ 。 善thiện 知tri 出xuất 慧tuệ 。 善thiện 知tri 達đạt 慧tuệ 。 善thiện 知tri 廣quảng 慧tuệ 。 善thiện 知tri 深thâm 慧tuệ 。 善thiện 知tri 大đại 慧tuệ 。 善thiện 知tri 無vô 等đẳng 慧tuệ 。 善thiện 知tri 寶bảo 慧tuệ 。 善thiện 知tri 過quá 去khứ 世thế 。 善thiện 知tri 未vị 來lai 世thế 。 善thiện 知tri 現hiện 在tại 世thế 。 善thiện 知tri 方phương 便tiện 。 善thiện 知tri 待đãi 眾chúng 生sanh 。 善thiện 知tri 心tâm 。 善thiện 知tri 深thâm 心tâm 。 善thiện 知tri 義nghĩa 。 善thiện 知tri 語ngữ 。 善thiện 知tri 分phân 別biệt 三tam 乘thừa 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 生sanh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 如như 是thị 等đẳng 利lợi 益ích 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 以dĩ 四tứ 種chủng 門môn 雖tuy 安an 隱ẩn 。 以dĩ 甚thậm 深thâm 故cố 。 利lợi 根căn 者giả 乃nãi 得đắc 入nhập 。

佛Phật 答đáp 。

無vô 不bất 入nhập

者giả 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 明minh 智trí 慧tuệ 利lợi 根căn 者giả 能năng 入nhập 。 佛Phật 意ý 。

但đãn 一nhất 心tâm 精tinh 進tấn 。 欲dục 學học 者giả 可khả 入nhập 。

譬thí 如như 熱nhiệt 時thời 。 清thanh 涼lương 池trì 。 有hữu 目mục 有hữu 足túc 皆giai 可khả 入nhập 。 雖tuy 近cận 。 不bất 欲dục 入nhập 者giả 則tắc 不bất 入nhập 。

四tứ 門môn

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

池trì 亦diệc 如như 是thị 。 四tứ 方phương 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 遮già 者giả 。

不bất 懈giải 怠đãi

者giả 是thị 正chánh 精tinh 進tấn 。

不bất 妄vọng 念niệm

者giả 是thị 正chánh 念niệm 。

不bất 亂loạn 心tâm

者giả 是thị 正chánh 定định 。

如như

等đẳng 四tứ 門môn 是thị 正chánh 見kiến 。 正chánh 見kiến 等đẳng 安an 住trụ 是thị 戒giới 行hạnh 。 此thử 八bát 聖thánh 道Đạo 能năng 。 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 小Tiểu 乘Thừa 智trí 短đoản 故cố 。 但đãn 說thuyết 利lợi 根căn 者giả 能năng 入nhập 。 佛Phật 大Đại 乘Thừa 大đại 智trí 故cố 。 說thuyết 雖tuy 中trung 根căn 。 鈍độn 根căn 。 八bát 法pháp 和hòa 合hợp 故cố 。 能năng 入nhập 是thị 四tứ 門môn 。

佛Phật 此thử 中trung 以dĩ 大đại 悲bi 氣khí 故cố 。 說thuyết 。

中trung 根căn 。 鈍độn 根căn 皆giai 可khả 得đắc 入nhập 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 。 如như 般Bát 若Nhã 所sở 說thuyết 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 學học 。 不bất 久cửu 當đương 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

如như 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 不bất 但đãn 以dĩ 正chánh 見kiến 得đắc 道Đạo 。 以dĩ 八bát 分phần/phân 合hợp 行hành 故cố 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 但đãn 學học 般Bát 若Nhã 故cố 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 與dữ 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 合hợp 故cố 得đắc 。

是thị 故cố 說thuyết 。

菩Bồ 薩Tát 如như 所sở 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 當đương 學học 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。

問vấn 曰viết 。

上thượng 說thuyết

但đãn 般Bát 若Nhã 能năng 至chí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí

今kim 何hà 以dĩ 言ngôn 。

與dữ 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 合hợp 故cố 得đắc 至chí

答đáp 曰viết 。

常thường 說thuyết 與dữ 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 合hợp 故cố 得đắc 至chí 。 或hoặc 時thời 有hữu 清thanh 淨tịnh 佛Phật 國quốc 。 但đãn 聞văn 實thật 相tướng 得đắc 至chí 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 不bất 用dụng 次thứ 第đệ 。 行hành 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。

此thử 中trung 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 則tắc 般Bát 若Nhã 功công 報báo 已dĩ 足túc 。 今kim 但đãn 讚tán 行hành 般Bát 若Nhã 人nhân 力lực 勢thế 。 如như 《# 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 般Bát 若Nhã 。 所sở 有hữu 魔ma 事sự 起khởi 即tức 滅diệt 。

從tùng 上thượng

諸chư 佛Phật 所sở 念niệm

來lai 至chí 此thử 。 皆giai 是thị 讚tán 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 功công 德đức 。 乃nãi 至chí 。

分phân 別biệt 善thiện 知tri 三tam 乘thừa

善thiện 知tri 字tự 門môn

者giả 。 如như 文văn 字tự 陀đà 羅la 尼ni 中trung 說thuyết 。

非phi 字tự

名danh 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 此thử 中trung 無vô 文văn 字tự 。

略lược 說thuyết 義nghĩa 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 無vô 量lượng 福phước 德đức 力lực 故cố 。 善thiện 知tri 二nhị 法pháp 。 世thế 間gian 及cập 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 厭yếm 世thế 苦khổ 。 則tắc 念niệm 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 欲dục 沒một 涅Niết 槃Bàn 。 還hoàn 念niệm 世thế 間gian 。

集tập 諸chư 福phước 德đức 道đạo 故cố 。 善thiện 知tri 字tự 。 破phá 福phước 德đức 中trung 顛điên 倒đảo 故cố 。 善thiện 知tri 無vô 字tự 。

語ngữ 。 不bất 語ngữ 。 亦diệc 如như 是thị 。

一nhất 語ngữ

者giả 。 以dĩ 是thị 一nhất 語ngữ 能năng 分phân 別biệt 多đa 少thiểu 淨tịnh 語ngữ 。 不bất 淨tịnh 語ngữ 。 一nhất 語ngữ 。 二nhị 語ngữ 。 多đa 語ngữ 。 男nam 語ngữ 。 女nữ 語ngữ 等đẳng 。 音âm 聲thanh 各các 異dị 。 菩Bồ 薩Tát 善thiện 知tri 是thị 事sự 故cố 能năng 伏phục 諸chư 邪tà 道đạo 及cập 諸chư 豪hào 勝thắng 。

善thiện 知tri 色sắc 乃nãi 至chí 識thức 二nhị 種chủng 相tương/tướng 。 若nhược 常thường 。 若nhược 無vô 常thường 。 如như 先tiên 說thuyết 。

善thiện 知tri 捨xả 道đạo

者giả 。 菩Bồ 薩Tát 從tùng 一nhất 地Địa 至chí 一nhất 地Địa 。 捨xả 下hạ 地địa 不bất 憂ưu 。 得đắc 上thượng 地địa 不bất 貪tham 。

不bất 捨xả 道đạo

者giả 。 住trụ 是thị 地Địa 中trung 。

邪tà 見kiến 。 次thứ 世thế 間gian 正chánh 見kiến 。

一nhất 切thiết 見kiến

學học 。 無Vô 學Học 等đẳng 諸chư 見kiến 。

行hành

者giả 。 十thập 六lục 行hành 。

善thiện 知tri 須Tu 陀Đà 洹Hoàn

者giả 。 人nhân 也dã 。

須Tu 陀Đà 洹Hoàn 道Đạo

者giả 。 見kiến 諦Đế 道đạo 也dã 。

須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả

第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 。 及cập 無vô 漏lậu 戒giới 等đẳng 諸chư 法pháp 。

乃nãi 至chí 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。

善thiện 知tri 諸chư 根căn

者giả 。 善thiện 分phân 別biệt 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

觀quán 可khả 度độ 眾chúng 生sanh 。 根căn 有hữu 利lợi 鈍độn 。 具cụ 足túc 者giả 可khả 度độ 。 不bất 具cụ 足túc 者giả 未vị 可khả 度độ 。

又hựu 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 自tự 知tri 。 善thiện 根căn 具cụ 足túc 。 不bất 具cụ 足túc 。 如như 鳥điểu 子tử 自tự 知tri 毛mao 羽vũ 具cụ 足túc 。 爾nhĩ 乃nãi 可khả 飛phi 。

慧tuệ

者giả 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧Tuệ 總tổng 相tương/tướng 。

疾tật 慧tuệ

者giả 。 速tốc 知tri 諸chư 法pháp 。

有hữu 人nhân 雖tuy 疾tật 而nhi 智trí 力lực 不bất 強cường/cưỡng 。 如như 馬mã 雖tuy 疾tật 而nhi 力lực 弱nhược 。 有hữu 人nhân 雖tuy 有hữu 強cường/cưỡng 智trí 力lực 而nhi 不bất 利lợi 。 譬thí 如như 鈍độn 斧phủ 雖tuy 有hữu 大đại 力lực 。 不bất 能năng 破phá 物vật 。

出xuất 慧tuệ

者giả 。 於ư 種chủng 種chủng 難nạn/nan 中trung 能năng 自tự 拔bạt 出xuất 。 亦diệc 能năng 於ư 諸chư 煩phiền 惱não 。 中trung 自tự 拔bạt 出xuất 三tam 界giới 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。

達đạt 慧tuệ

者giả 。 究cứu 盡tận 通thông 達đạt 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 乃nãi 至chí 漏lậu 盡tận 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 破phá 壞hoại 諸chư 法pháp 到đáo 法pháp 性tánh 中trung 。

廣quảng 慧tuệ

者giả 。 道đạo 俗tục 種chủng 種chủng 經kinh 書thư 論luận 議nghị 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 有hữu 無vô 。 無vô 不bất 悉tất 知tri 。

深thâm 慧tuệ

者giả 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 量lượng 。 無vô 相tướng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 世thế 間gian 深thâm 智trí 慧tuệ 者giả 。 能năng 知tri 久cửu 遠viễn 事sự 。 利lợi 中trung 有hữu 衰suy 。 衰suy 中trung 有hữu 利lợi 。

大đại 慧tuệ

者giả 。 總tổng 具cụ 上thượng 諸chư 慧tuệ 名danh 為vi 。

大đại

又hựu 復phục 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 中trung 佛Phật 為vi 大đại 。 諸chư 法pháp 中trung 般Bát 若Nhã 為vi 大đại 。 知tri 佛Phật 。 信tín 法pháp 。 與dữ 大đại 法pháp 和hòa 合hợp 。 故cố 名danh 為vi 。

大đại

無vô 等đẳng 慧tuệ

者giả 。 於ư 般Bát 若Nhã 中trung 。 不bất 著trước 般Bát 若Nhã 。 能năng 如như 是thị 深thâm 入nhập 。 更cánh 無vô 異dị 法pháp 可khả 喻dụ 。

復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 漸tiệm 漸tiệm 行hành 道Đạo 。 到đáo 不bất 可khả 思tư 議nghị 性tánh 中trung 。 無vô 有hữu 與dữ 等đẳng 者giả 。 故cố 名danh 。

無vô 等đẳng

寶bảo 慧tuệ

者giả 。 如như 如như 意ý 寶bảo 。 自tự 無vô 定định 色sắc 。 隨tùy 前tiền 物vật 而nhi 變biến 。 般Bát 若Nhã 亦diệc 如như 是thị 。 自tự 無vô 定định 相tương/tướng 。 隨tùy 諸chư 法pháp 行hành 。

又hựu 如như 如như 意ý 珠châu 。 隨tùy 願nguyện 皆giai 得đắc 。 般Bát 若Nhã 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 人nhân 行hành 者giả 。 能năng 得đắc 佛Phật 願nguyện 。 何hà 況huống 餘dư 者giả 。

過quá 去khứ 已dĩ 滅diệt 。 未vị 來lai 未vị 起khởi 。 不bất 得đắc 言ngôn 有hữu 。 不bất 得đắc 言ngôn 無vô 。 於ư 是thị 中trung 能năng 行hành 實thật 相tướng 。 是thị 名danh 。

善thiện 知tri

現hiện 在tại 法pháp 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 故cố 不bất 可khả 知tri 。 而nhi 能năng 通thông 達đạt 。 是thị 名danh 。

善thiện 知tri 現hiện 在tại 世thế

方phương 便tiện

名danh 欲dục 成thành 辦biện 其kỳ 事sự 。 能năng 具cụ 足túc 因nhân 緣duyên 。 多đa 少thiểu 得đắc 所sở 。 於ư 中trung 不bất 令linh 有hữu 失thất 。 如như 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 行hành 空không 。 不bất 證chứng 實thật 際tế 。 雖tuy 行hành 福phước 德đức 。 亦diệc 復phục 不bất 著trước 。

待đãi 眾chúng 生sanh

者giả 。 如như 估cổ 客khách 。 大đại 將tướng 雖tuy 乘thừa 駃khoái 馬mã 能năng 疾tật 到đáo 所sở 止chỉ 。 故cố 待đãi 眾chúng 人nhân 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 乘thừa 智trí 慧tuệ 駃khoái 馬mã 。 雖tuy 能năng 疾tật 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 待đãi 眾chúng 生sanh 故cố 不bất 入nhập 。

善thiện 知tri 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 善thiện 惡ác 心tâm 。

深thâm 心tâm

者giả 。 現hiện 在tại 雖tuy 惡ác 。 其kỳ 本bổn 則tắc 好hảo/hiếu 。 如như 父phụ 母mẫu 撾qua 子tử 。 外ngoại 惡ác 內nội 善thiện 。 如như 佛Phật 度độ 鴦ương 崛quật 魔ma 羅la 。 知tri 其kỳ 淺thiển 心tâm 雖tuy 惡ác 。 深thâm 心tâm 實thật 善thiện 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 眾chúng 生sanh 。 信tín 等đẳng 五ngũ 善thiện 根căn 。 從tùng 深thâm 心tâm 中trung 來lai 。 是thị 時thời 可khả 度độ 。

義nghĩa

者giả 有hữu 二nhị 。 亦diệc 。

法pháp

亦diệc 。

名danh

語ngữ

者giả 語ngữ 言ngôn 。 以dĩ 。

名danh 字tự

名danh 物vật 。

得đắc

義nghĩa 無vô 礙ngại

法pháp 無vô 礙ngại

故cố 。 名danh 。

善thiện 知tri 義nghĩa

辭từ 無vô 礙ngại

樂nhạo 說thuyết 無vô 礙ngại

故cố 。 名danh 。

善thiện 知tri 語ngữ

菩Bồ 薩Tát 住trụ 是thị 。 二nhị 善thiện 知tri 中trung 。 能năng 以dĩ 三tam 乘thừa 度độ 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 。

善thiện 知tri 分phân 別biệt 三tam 乘thừa

如như 是thị 難nan 解giải 故cố 解giải 說thuyết 。 易dị 解giải 者giả 不bất 說thuyết 。

問vấn 曰viết 。

何hà 以dĩ 故cố 先tiên 說thuyết

善thiện 知tri 色sắc 乃nãi 至chí 識thức

後hậu 說thuyết 。

知tri 眾chúng 。 界giới 。 入nhập 。

何hà 以dĩ 先tiên 說thuyết

善thiện 知tri 緣duyên

後hậu 說thuyết 。

因nhân 。 次thứ 第đệ 。 緣duyên 。 增tăng 上thượng 。

答đáp 曰viết 。

先tiên 廣quảng 說thuyết 。 後hậu 略lược 說thuyết 。

復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。

先tiên 五ngũ 眾chúng 有hữu 三tam 種chủng 。

善thiện 。 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 。 戒giới 眾chúng 等đẳng 五ngũ 。 亦diệc 名danh 為vi 。

五ngũ 眾chúng

緣duyên

先tiên 略lược 說thuyết 。 後hậu 廣quảng 說thuyết 。

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 三Tam 惠Huệ 品Phẩm 第đệ 七thất 十thập

【# 經Kinh 】#

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 云vân 何hà 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 云vân 何hà 生sanh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 云vân 何hà 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 言ngôn 。

色sắc 寂tịch 滅diệt 故cố 。 色sắc 空không 故cố 。 色sắc 虛hư 誑cuống 故cố 。 色sắc 不bất 堅kiên 實thật 故cố 。 應ưng 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。

如như 汝nhữ 所sở 問vấn 。

云vân 何hà 生sanh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

如như 虛hư 空không 生sanh 故cố 。 應ưng 生sanh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

如như 汝nhữ 所sở 問vấn 。

云vân 何hà 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

修tu 諸chư 法pháp 破phá 壞hoại 故cố 。 應ưng 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 生sanh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 應ưng 幾kỷ 時thời 。

佛Phật 言ngôn 。

從tùng 初sơ 發phát 意ý 。 乃nãi 至chí 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 應ưng 行hành 。 應ưng 生sanh 。 應ưng 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 次thứ 第đệ 心tâm 應ưng 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 言ngôn 。

常thường 不bất 捨xả 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 不bất 令linh 餘dư 念niệm 得đắc 入nhập 。 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 生sanh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 不bất 行hành 故cố 。 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 生sanh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 當đương 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 。

世Thế 尊Tôn 。 不bất 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 。

世Thế 尊Tôn 。 修tu 不bất 修tu 。 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 。

世Thế 尊Tôn 。 非phi 修tu 非phi 不bất 修tu 。 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 。 云vân 何hà 當đương 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

佛Phật 言ngôn 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 如như 如như 相tương/tướng 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 如như 如như 相tương/tướng 。

如như 實thật 際tế 。

云vân 何hà 如như 實thật 際tế 。

如như 法Pháp 性tánh 。

云vân 何hà 如như 法Pháp 性tánh 。

如như 我ngã 性tánh 。 眾chúng 生sanh 性tánh 。 壽thọ 命mạng 性tánh 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 我ngã 性tánh 。 眾chúng 生sanh 性tánh 。 壽thọ 命mạng 性tánh 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 我ngã 。 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 命mạng 法pháp 可khả 得đắc 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

不bất 可khả 得đắc 。

佛Phật 言ngôn 。

若nhược 我ngã 。 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 命mạng 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 當đương 說thuyết 有hữu 我ngã 性tánh 。 眾chúng 生sanh 性tánh 。 壽thọ 命mạng 性tánh 。

若nhược 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 中trung 不bất 說thuyết 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。 當đương 得đắc 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 但đãn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 不bất 可khả 說thuyết 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不bất 可khả 說thuyết 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 法pháp 。 若nhược 有hữu 為vi 。 若nhược 無vô 為vi 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 若nhược 辟Bích 支Chi 佛Phật 法pháp 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 若nhược 佛Phật 法Pháp 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 可khả 說thuyết 。 云vân 何hà 說thuyết 是thị 地địa 獄ngục 。 是thị 畜súc 生sanh 。 是thị 餓ngạ 鬼quỷ 。 是thị 人nhân 。 是thị 天thiên 。 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 是thị 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 阿A 那Na 含Hàm 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 是thị 諸chư 佛Phật 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 是thị 眾chúng 生sanh 名danh 字tự 。 實thật 可khả 得đắc 不phủ 。

世Thế 尊Tôn 。 不bất 可khả 得đắc 。

佛Phật 言ngôn 。

若nhược 眾chúng 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 當đương 說thuyết 有hữu 地địa 獄ngục 。 餓ngạ 鬼quỷ 。 畜súc 生sanh 。 人nhân 。 天thiên 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 佛Phật 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 應ưng 當đương 學học 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 可khả 說thuyết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 應ưng 學học 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 應ưng 學học 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 應ưng 學học 色sắc 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 乃nãi 至chí 應ưng 學học 一nhất 切thiết 。 種chủng 智trí 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 色sắc 不bất 增tăng 不bất 減giảm 學học 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 學học 。

佛Phật 言ngôn 。

不bất 生sanh 不bất 滅diệt 故cố 學học 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 名danh 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 學học 。

佛Phật 言ngôn 。

不bất 起khởi 不bất 作tác 諸chư 行hành 業nghiệp 。 若nhược 有hữu 。 若nhược 無vô 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 不bất 起khởi 不bất 作tác 諸chư 行hành 業nghiệp 。 若nhược 有hữu 。 若nhược 無vô 。

佛Phật 言ngôn 。

觀quán 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 空không 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 應ưng 觀quán 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 空không 。

佛Phật 言ngôn 。

應ưng 觀quán 色sắc 。 色sắc 相tướng 空không 。 應ưng 觀quán 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 識thức 相tương/tướng 空không 。 應ưng 觀quán 眼nhãn 。 眼nhãn 相tương/tướng 空không 。 乃nãi 至chí 意ý 。 色sắc 乃nãi 至chí 法pháp 。 眼nhãn 識thức 界giới 乃nãi 至chí 意ý 識thức 界giới 。 意ý 識thức 界giới 相tương/tướng 空không 。 應ưng 觀quán 內nội 空không 。 內nội 空không 相tướng 空không 。 乃nãi 至chí 應ưng 觀quán 自tự 相tương/tướng 空không 。 自tự 相tương/tướng 空không 相tướng 空không 。 應ưng 觀quán 四tứ 禪thiền 。 四tứ 禪thiền 相tương/tướng 空không 。 乃nãi 至chí 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 。 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 相tương/tướng 空không 。 應ưng 觀quán 四tứ 念niệm 處xứ 。 四tứ 念niệm 處xứ 相tương/tướng 空không 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 空không 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 應ưng 行hành 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 空không 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 色sắc 。 色sắc 相tướng 空không 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 空không 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 言ngôn 。

不bất 行hành 。 是thị 名danh 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 不bất 行hành 是thị 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 言ngôn 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 可khả 得đắc 。 行hành 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 行hành 者giả 。 行hành 法pháp 。 行hành 處xứ 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 一nhất 切thiết 諸chư 戲hí 論luận 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 不bất 行hành 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 從tùng 初sơ 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 。 云vân 何hà 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 意ý 已dĩ 來lai 。 應ưng 學học 空không 無vô 所sở 得đắc 法pháp 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 用dụng 無vô 所sở 得đắc 法pháp 故cố 。 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 忍nhẫn 辱nhục 。 精tinh 進tấn 。 禪thiền 定định 。 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 法pháp 故cố 。 修tu 智trí 慧tuệ 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 亦diệc 如như 是thị 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 名danh 有hữu 所sở 得đắc 。 云vân 何hà 名danh 無vô 所sở 得đắc 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

諸chư 有hữu 二nhị 者giả 。 是thị 有hữu 所sở 得đắc 。 無vô 有hữu 二nhị 者giả 。 是thị 無vô 所sở 得đắc 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 等đẳng 是thị 二nhị 有hữu 所sở 得đắc 。 何hà 等đẳng 是thị 不bất 二nhị 無vô 所sở 得đắc 。

佛Phật 言ngôn 。

眼nhãn 。 色sắc 為vi 二nhị 。 乃nãi 至chí 意ý 。 法pháp 為vi 二nhị 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 佛Phật 為vi 二nhị 。 是thị 名danh 為vi 二nhị 。

世Thế 尊Tôn 。 從tùng 有hữu 所sở 得đắc 中trung 無vô 所sở 得đắc 。 從tùng 無vô 所sở 得đắc 中trung 無vô 所sở 得đắc 。

佛Phật 言ngôn 。

不bất 從tùng 有hữu 所sở 得đắc 中trung 無vô 所sở 得đắc 。 不bất 從tùng 無vô 所sở 得đắc 中trung 無vô 所sở 得đắc 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 所sở 得đắc 。 無vô 所sở 得đắc 平bình 等đẳng 。 是thị 名danh 無vô 所sở 得đắc 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 有hữu 所sở 得đắc 。 無vô 所sở 得đắc 平bình 等đẳng 法Pháp 中trung 應ưng 學học 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 名danh 無vô 所sở 得đắc 者giả 。 無vô 有hữu 過quá 失thất 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 行hành 有hữu 所sở 得đắc 。 不bất 行hành 無vô 所sở 得đắc 。 云vân 何hà 從tùng 一nhất 地Địa 至chí 一nhất 地Địa 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 住trụ 有hữu 所sở 得đắc 中trung 。 從tùng 一nhất 地Địa 至chí 一nhất 地Địa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 所sở 得đắc 中trung 住trụ 。 不bất 能năng 從tùng 一nhất 地Địa 至chí 一nhất 地Địa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 無vô 所sở 得đắc 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 無vô 所sở 得đắc 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 。 無vô 所sở 得đắc 亦diệc 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 相tương/tướng 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不bất 可khả 得đắc 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 相tương/tướng 。 是thị 色sắc 。 是thị 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 得đắc 色sắc 。 不bất 得đắc 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 不bất 得đắc 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 色sắc 不bất 可khả 得đắc 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 具cụ 足túc 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 具cụ 足túc 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 法pháp 位vị 中trung 。 入nhập 已dĩ 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 已dĩ 。 轉chuyển 法Pháp 輪luân 作tác 佛Phật 事sự 。 度độ 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 為vi 色sắc 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 不bất 為vì 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 故cố 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 何hà 事sự 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 言ngôn 。

無vô 所sở 為vi 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 無vô 所sở 為vi 。 無vô 所sở 作tác 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 無vô 所sở 為vi 。 無vô 所sở 作tác 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 無vô 所sở 為vi 。 無vô 所sở 作tác 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 無vô 所sở 為vi 。 無vô 所sở 作tác 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 無vô 所sở 為vi 。 無vô 所sở 作tác 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

聽thính 者giả 聞văn 種chủng 種chủng 讚tán 般Bát 若Nhã 功công 德đức 。 得đắc 善thiện 知tri 一nhất 切thiết 事sự 。 而nhi 貴quý 愛ái 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 欲dục 得đắc 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 知tri 眾chúng 人nhân 意ý 。 是thị 故cố 問vấn 佛Phật 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 行hành 般Bát 若Nhã 。 云vân 何hà 生sanh 。 云vân 何hà 修tu 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

行hành

者giả 。 在tại 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 。

生sanh

者giả 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法Pháp 。

修tu

者giả 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法Pháp 後hậu 。 以dĩ 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 熏huân 修tu 般Bát 若Nhã 。

佛Phật 答đáp 。

五ngũ 眾chúng 是thị 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 心tâm 所sở 行hành 結kết 縛phược 處xứ 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 利lợi 智trí 慧tuệ 力lực 故cố 。 能năng 破phá 五ngũ 眾chúng 通thông 達đạt 令linh 空không 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 從tùng 寂tịch 滅diệt 出xuất 。 住trụ 六lục 情tình 中trung 。 還hoàn 念niệm 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 知tri 世thế 間gian 諸chư 法pháp 皆giai 是thị 空không 。 虛hư 誑cuống 。 不bất 堅kiên 實thật 。 是thị 名danh 般Bát 若Nhã 。

行hành 般Bát 若Nhã 無vô 定định 相tương/tướng 故cố 。 不bất 可khả 得đắc 說thuyết 若nhược 有hữu 。 若nhược 無vô 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 故cố 。 空không 如như 虛hư 空không 。 是thị 故cố 說thuyết 。

如như 虛hư 空không 生sanh

又hựu

如như 虛hư 空không

虛hư 空không 中trung 無vô 有hữu 法pháp 生sanh 。 虛hư 空không 亦diệc 不bất 能năng 有hữu 所sở 生sanh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 無vô 法pháp 。 無vô 形hình 。 無vô 觸xúc 。 無vô 作tác 相tương/tướng 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。

復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。

有hữu 是thị 虛hư 空không 。 但đãn 以dĩ 常thường 法pháp 。 無vô 作tác 故cố 不bất 能năng 生sanh 。 是thị 為vi 定định 相tương/tướng 。

摩ma 訶ha 衍diễn 中trung 。

虛hư 空không

名danh 無vô 法pháp 。 不bất 得đắc 說thuyết 。

常thường

不bất 得đắc 說thuyết 。

無vô 常thường

不bất 得đắc 言ngôn 。

有hữu

不bất 得đắc 言ngôn 。

無vô

非phi 有hữu 非phi 無vô

亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 無vô 染nhiễm 無vô 著trước 。 亦diệc 無vô 文văn 字tự 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。 能năng 觀quán 世thế 間gian 似tự 如như 虛hư 空không 。

是thị 名danh

生sanh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

菩Bồ 薩Tát 得đắc 般Bát 若Nhã 已dĩ 。 入nhập 甚thậm 深thâm 禪thiền 定định 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 力lực 故cố 。 觀quán 禪thiền 定định 及cập 禪thiền 定định 緣duyên 皆giai 破phá 壞hoại 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 捨xả 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 著trước 相tướng 故cố 。 是thị 名danh 。

修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

聽thính 者giả 作tác 是thị 念niệm 。

一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 有hữu 時thời 節tiết 。

是thị 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 應ưng 幾kỷ 時thời 行hành 。

佛Phật 答đáp 。

從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 乃nãi 至chí 坐tọa 道Đạo 場Tràng 應ưng 行hành 。

問vấn 曰viết 。

菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 應ưng 行hành 十Thập 地Địa 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 何hà 以dĩ 但đãn 說thuyết 行hành 般Bát 若Nhã 。

答đáp 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 但đãn 問vấn 般Bát 若Nhã 故cố 。 佛Phật 答đáp 以dĩ 行hành 般Bát 若Nhã 。

又hựu 復phục 是thị 一nhất 切thiết 。 法pháp 皆giai 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 和hòa 合hợp 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 大đại 故cố 。 不bất 說thuyết 餘dư 法pháp 。

問vấn 曰viết 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 量lượng 無vô 限hạn 。 何hà 以dĩ 故cố 以dĩ 道Đạo 場Tràng 為vi 限hạn 。

答đáp 曰viết 。

先tiên 已dĩ 答đáp 。 是thị 。

般Bát 若Nhã

到đáo 佛Phật 心tâm 中trung 轉chuyển 名danh

薩Tát 婆Bà 若Nhã

理lý 雖tuy 一nhất 。 名danh 變biến 故cố 。 言ngôn 。

至chí 道Đạo 場Tràng 應ưng 行hành

菩Bồ 薩Tát 至chí 道Đạo 場Tràng 。 發phát 意ý 已dĩ 來lai 。 所sở 得đắc 諸chư 法pháp 皆giai 捨xả 。 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 故cố 。 皆giai 通thông 達đạt 三tam 世thế 。

問vấn 曰viết 。

彈đàn 指chỉ 頃khoảnh 六lục 十thập 念niệm 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 云vân 何hà 。

一nhất 心tâm 常thường 念niệm 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 不bất 令linh 餘dư 念niệm 得đắc 入nhập 。

答đáp 曰viết 。

心tâm 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 心tâm 。 二nhị 者giả 。 相tương 續tục 次thứ 第đệ 生sanh 。 總tổng 名danh 一nhất 心tâm 。 以dĩ 相tương 續tục 次thứ 第đệ 生sanh 故cố 。 雖tuy 多đa 。 名danh 為vi 一nhất 心tâm 。

是thị 時thời 。 不bất 令linh 貪tham 。 恚khuể 等đẳng 心tâm 相tương 續tục 得đắc 入nhập 。

何hà 以dĩ 故cố 。

貪tham 。 恚khuể 等đẳng 心tâm 久cửu 住trụ 。 則tắc 能năng 障chướng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 念niệm 少thiểu 則tắc 不bất 能năng 為vi 害hại 。 此thử 為vì 新tân 發phát 意ý 。 菩Bồ 薩Tát 故cố 說thuyết 。

復phục 有hữu 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 雖tuy 行hành 餘dư 諸chư 善thiện 法Pháp 。 皆giai 與dữ 般Bát 若Nhã 和hòa 合hợp 。 能năng 令linh 念niệm 念niệm 中trung 餘dư 心tâm 不bất 入nhập 。

菩Bồ 薩Tát 多đa 於ư 般Bát 若Nhã 中trung 。 起khởi 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 。 及cập 諸chư 邪tà 心tâm 。 是thị 故cố 佛Phật 教giáo 常thường 念niệm 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 不bất 令linh 餘dư 念niệm 得đắc 入nhập 。

常thường 念niệm

者giả 。 心tâm 無vô 餘dư 向hướng 。 縱túng/tung 使sử 死tử 急cấp 事sự 至chí 。 不bất 忘vong 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 行hành 相tương/tướng

者giả 。 所sở 謂vị 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 不bất 行hành 。

問vấn 曰viết 。

凡phàm 夫phu 人nhân 入nhập 無vô 想tưởng 定định 。 若nhược 生sanh 無Vô 想Tưởng 天Thiên 。 聖thánh 人nhân 住trụ 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 一nhất 切thiết 聖thánh 人nhân 。 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 皆giai 不bất 行hành 。 是thị 則tắc 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 不bất 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 時thời 。 云vân 何hà 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 不bất 行hành 。

答đáp 曰viết 。

是thị 事sự 《# 阿a 毘tỳ 曇đàm 》# 中trung 說thuyết 。 非phi 大Đại 乘Thừa 中trung 義nghĩa 。 小Tiểu 乘Thừa 。 大Đại 乘Thừa 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 如như 先tiên 說thuyết 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 以dĩ 《# 阿a 毘tỳ 曇đàm 》# 難nạn/nan 《# 摩ma 訶ha 衍diễn 》# 。

復phục 次thứ 。 無vô 相tướng 三tam 昧muội 中trung 。 色sắc 等đẳng 諸chư 相tướng 滅diệt 故cố 名danh 。

無vô 相tướng

以dĩ 。

無vô 相tướng

故cố 。 不bất 應ưng 生sanh 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 。 此thử 亦diệc 非phi 無vô 想tưởng 定định 。 滅diệt 盡tận 定định 。

問vấn 曰viết 。

無vô 相tướng

義nghĩa 。 佛Phật 種chủng 種chủng 說thuyết 。

或hoặc 名danh 見kiến 諦Đế 道đạo 。 信tín 行hành 。 法pháp 行hành 為vi 。

無vô 相tướng

人nhân 以dĩ 疾tật 故cố 。 或hoặc 說thuyết 無vô 色sắc 定định 。 想tưởng 微vi 細tế 難nạn/nan 覺giác 故cố 。 亦diệc 名danh 。

無vô 相tướng

或hoặc 以dĩ 三tam 解giải 脫thoát 。 門môn 中trung 緣duyên 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 名danh 。

無vô 相tướng

是thị 故cố 不bất 得đắc 但đãn 以dĩ 。

無vô 相tướng

故cố 名danh

心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 不bất 行hành 。

乃nãi 至chí 緣duyên

涅Niết 槃Bàn 無vô 相tướng 法pháp

心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 不bất 滅diệt 。 何hà 況huống 緣duyên 有hữu 相tương/tướng 法pháp 。

答đáp 曰viết 。

見kiến 諦Đế 道đạo 中trung 。 無vô 色sắc 定định 中trung 說thuyết 。

無vô 相tướng

可khả 爾nhĩ 。

若nhược 言ngôn

緣duyên 涅Niết 槃Bàn 無vô 相tướng 法pháp

是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 佛Phật 常thường 種chủng 種chủng 讚tán 歎thán 。

涅Niết 槃Bàn

無vô 相tướng 。 無vô 量lượng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 法Pháp 。 即tức 是thị 。

無vô 相tướng 無vô 緣duyên 法pháp

汝nhữ 云vân 何hà 言ngôn 。

緣duyên

問vấn 曰viết 。

滅diệt 男nam 。 女nữ 色sắc 等đẳng 相tương/tướng 。 故cố 名danh 。

無vô 相tướng

不bất 言ngôn 。

無vô 涅Niết 槃Bàn 相tướng

行hành 者giả 取thủ 是thị 涅Niết 槃Bàn 相tướng 。 生sanh 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 。 是thị 名danh 。

緣duyên

答đáp 曰viết 。

佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 。 有hữu 為vi 生sanh 法pháp 皆giai 是thị 魔ma 網võng 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 若nhược 緣duyên 涅Niết 槃Bàn 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 是thị 實thật 。 則tắc 失thất 有hữu 為vi 法pháp 虛hư 誑cuống 相tương/tướng 。 若nhược 不bất 實thật 。 不bất 能năng 見kiến 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 汝nhữ 言ngôn 。

涅Niết 槃Bàn 有hữu 相tương/tướng 可khả 緣duyên

是thị 事sự 不bất 爾nhĩ 。

問vấn 曰viết 。

佛Phật 自tự 說thuyết

涅Niết 槃Bàn 法pháp 有hữu 三tam 相tương/tướng

云vân 何hà 言ngôn 。

無vô 相tướng

答đáp 曰viết 。

是thị 三tam 相tương/tướng 假giả 名danh 無vô 實thật 。

何hà 以dĩ 故cố 。 破phá 有hữu 為vi 三tam 相tương/tướng 故cố 。 說thuyết 。

無vô 生sanh

無vô 滅diệt

無vô 住trụ 無vô 異dị

無vô 為vi

更cánh 無vô 別biệt 相tướng 。

復phục 次thứ 。

生sanh 相tương/tướng

先tiên 已dĩ 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 破phá 。

生sanh

畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 有hữu 無vô 。

生sanh

離ly 。

有hữu 為vi 相tương/tướng

無vô 為vi 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。

是thị 故cố

無vô 為vi

但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 無vô 有hữu 自tự 相tướng 。

復phục 次thứ 。 佛Phật 法Pháp 真chân 實thật 寂tịch 滅diệt 無vô 戲hí 論luận 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 有hữu 相tương/tướng 。 即tức 是thị 有hữu 定định 相tương/tướng 可khả 取thủ 。 便tiện 是thị 戲hí 論luận 。 戲hí 論luận 故cố 而nhi 生sanh 諍tranh 訟tụng 。 若nhược 諍tranh 訟tụng 瞋sân 恚khuể 。 尚thượng 不bất 得đắc 生sanh 天thiên 人nhân 中trung 。 何hà 況huống 涅Niết 槃Bàn 。

是thị 故cố 如như 佛Phật 說thuyết 。

涅Niết 槃Bàn 。 無vô 相tướng 。 無vô 量lượng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。

此thử

涅Niết 槃Bàn 相tương/tướng

即tức 是thị 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

是thị 故cố 不bất 應ưng 有hữu 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 。 如như 先tiên 品phẩm 說thuyết 。

菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 。 離ly 心tâm 。 非phi 心tâm 相tương/tướng 。

若nhược 有hữu 非phi 心tâm 相tương/tướng 。 應ưng 當đương 難nạn/nan 言ngôn 。

無vô 心tâm 相tương/tướng 云vân 何hà 行hành 般Bát 若Nhã 。

今kim 離ly 此thử 二nhị 邊biên 。 故cố 不bất 應ưng 難nạn/nan 。

復phục 次thứ 。 先tiên 世thế 無vô 明minh 顛điên 倒đảo 邪tà 見kiến 因nhân 緣duyên 故cố 。 得đắc 是thị 身thân 。 是thị 身thân 中trung 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 雖tuy 有hữu 善thiện 。 因nhân 緣duyên 生sanh 故cố 無vô 自tự 性tánh 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 是thị 善thiện 心tâm 果quả 報báo 。 受thọ 人nhân 天thiên 福phước 樂lạc 。 皆giai 是thị 無vô 常thường 故cố 。 能năng 生sanh 大đại 苦khổ 。 亦diệc 是thị 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 何hà 況huống 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 心tâm 。 因nhân 虛hư 誑cuống 故cố 。 果quả 亦diệc 虛hư 誑cuống 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

真chân 故cố 。 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 不bất 行hành 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 是thị

心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 不bất 行hành 。

故cố 問vấn 佛Phật 。

世Thế 尊Tôn 。 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 。

何hà 以dĩ 故cố 。

修tu

名danh 常thường 行hành 積tích 集tập 。 皆giai 應ưng 是thị 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 力lực 。 是thị 故cố 言ngôn 。

修tu

修tu 尚thượng 不bất 得đắc 。 何hà 況huống 。

不bất 修tu

修tu 不bất 修tu

者giả 。 是thị 般Bát 若Nhã 無vô 為vi 法Pháp 故cố 。

不bất 修tu

能năng 觀quán 實thật 相tướng 故cố 言ngôn 。

修tu

二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 故cố 言ngôn 。

不bất

問vấn 曰viết 。

若nhược 第đệ 三tam 中trung 有hữu 過quá 。 第đệ 四tứ 有hữu 何hà 過quá 。 復phục 言ngôn 。

不bất

答đáp 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 以dĩ 取thủ 相tương/tướng 著trước 心tâm 問vấn 故cố 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 。

以dĩ 受thọ

修tu 不bất 修tu

故cố 。 有hữu 。

非phi 修tu 非phi 不bất 修tu

是thị 故cố 佛Phật 言ngôn 。

不phủ 。

若nhược 以dĩ 不bất 取thủ 相tương/tướng 心tâm 。 說thuyết 。

非phi 修tu 非phi 不bất 修tu

則tắc 無vô 有hữu 過quá 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 四tứ 種chủng 問vấn 。 佛Phật 皆giai 不bất 聽thính 。 心tâm 惑hoặc 故cố 復phục 問vấn 世Thế 尊Tôn 。

今kim 云vân 何hà 當đương 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

佛Phật 答đáp 。

如như 如như 相tương/tướng 。

如như

亦diệc 不bất 解giải 。 是thị 故cố 佛Phật 言ngôn 。

如như 實thật 際tế 。

問vấn 曰viết 。

〈# 如như 品phẩm 〉# 中trung 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 自tự 善thiện 說thuyết 。

如như

今kim 云vân 何hà 有hữu 疑nghi 。

答đáp 曰viết 。

是thị

如như

無vô 一nhất 定định 相tương/tướng 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 不bất 問vấn 。 若nhược 。

如như

有hữu 一nhất 定định 相tương/tướng 者giả 。 便tiện 應ưng 已dĩ 解giải 。

是thị

如như

甚thậm 深thâm 無vô 量lượng 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 有hữu 處xứ 解giải 。 有hữu 處xứ 不bất 解giải 。 譬thí 如như 大đại 水thủy 。 有hữu 人nhân 入nhập 深thâm 者giả 。 入nhập 淺thiển 者giả 。 皆giai 名danh 入nhập 水thủy 。 不bất 得đắc 言ngôn 入nhập 淺thiển 者giả 不bất 入nhập 水thủy 。

問vấn 曰viết 。

何hà 以dĩ 不bất 以dĩ

如như

喻dụ

實thật 際tế

而nhi 以dĩ 。

實thật 際tế

喻dụ

如như

實thật 際tế

有hữu 何hà 易dị 解giải 故cố 譬thí 喻dụ 。

答đáp 曰viết 。

如như

實thật 際tế

雖tuy 是thị 一nhất 物vật 。 觀quán 時thời 異dị 。

如như

是thị 諸chư 法pháp 體thể 性tánh 。

實thật 際tế

是thị 行hành 者giả 心tâm 取thủ 證chứng 。 佛Phật 以dĩ 須Tu 菩Bồ 提Đề 得đắc 是thị 。

實thật 際tế

為vi 證chứng 。 故cố 以dĩ 為vi 譬thí 喻dụ 。

問vấn 曰viết 。

常thường 說thuyết

法pháp 性tánh

次thứ

如như

實thật 際tế

次thứ

法pháp 性tánh

今kim 。

法pháp 性tánh

何hà 以dĩ 在tại 後hậu 。

答đáp 曰viết 。

今kim 欲dục 以dĩ

我ngã 性tánh

眾chúng 生sanh 性tánh

說thuyết 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 轉chuyển 次thứ 在tại 後hậu 。

復phục 次thứ 。 從tùng 見kiến 諦Đế 道đạo 。 學học 道Đạo 中trung 能năng 觀quán 諸chư 法pháp 。

如như

無Vô 學Học 道đạo 中trung 煩phiền 惱não 盡tận 故cố 。 定định 心tâm 作tác 證chứng 。 定định 心tâm 作tác 證chứng 故cố 。 於ư 一nhất 切thiết 總tổng 相tương/tướng 。 別biệt 相tướng 中trung 通thông 達đạt 。 名danh 為vi 。

法pháp 性tánh

諸chư 法pháp 本bổn 生sanh 處xứ 名danh 為vi

性tánh

是thị 故cố 以dĩ 。

法pháp 性tánh

喻dụ

實thật 際tế

法pháp 性tánh

有hữu 聲Thanh 聞Văn 分phần/phân 。 有hữu 大Đại 乘Thừa 分phần/phân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 於ư 聲Thanh 聞Văn 分phần/phân 中trung 不bất 疑nghi 。 大Đại 乘Thừa 分phần/phân 中trung 有hữu 疑nghi 故cố 問vấn 。

佛Phật 欲dục 以dĩ 凡phàm 人nhân 所sở 可khả 解giải 事sự 為vi 證chứng 。 故cố 言ngôn 。

如như 我ngã 性tánh 。 眾chúng 生sanh 性tánh 。 壽thọ 命mạng 性tánh 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 更cánh 無vô 所sở 問vấn 。 佛Phật 欲dục 結kết 句cú 故cố 。 反phản 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 我ngã 法pháp 相tướng 實thật 有hữu 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 得đắc 道Đạo 故cố 言ngôn

無vô

須Tu 陀Đà 洹Hoàn 尚thượng 不bất 見kiến 我ngã 。 何hà 況huống 阿A 羅La 漢Hán 。

佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 鈍độn 智trí 尚thượng 不bất 得đắc 我ngã 。 何hà 況huống 佛Phật 。

佛Phật 以dĩ 智trí 慧tuệ 。 求cầu 我ngã 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 可khả 說thuyết 。 如như 我ngã 不bất 可khả 說thuyết 有hữu 。 一nhất 切thiết 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 行hành 是thị 不bất 可khả 說thuyết 法pháp 故cố 。 當đương 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

不bất 可khả 說thuyết

者giả 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 若nhược 有hữu 。 若nhược 無vô 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 。 諸chư 法pháp 若nhược 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 。 說thuyết 有hữu 地địa 獄ngục 等đẳng 五ngũ 道đạo 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 等đẳng 諸chư 聖thánh 道Đạo 。

佛Phật 答đáp 。

眾chúng 生sanh 無vô 有hữu 定định 法pháp 。 但đãn 有hữu 假giả 名danh 字tự 。 云vân 何hà 當đương 分phân 別biệt 說thuyết 。 有hữu 地địa 獄ngục 等đẳng 。

眾chúng 生sanh 及cập 諸chư 聖thánh 人nhân 。 從tùng 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 。 等đẳng 故cố 有hữu 諸chư 道đạo 名danh 。 眾chúng 生sanh 實thật 不bất 可khả 得đắc 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 如như 是thị 。 學học 不bất 可khả 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 學học 。 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 今kim 何hà 以dĩ 言ngôn 學học 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 可khả 說thuyết 。

佛Phật 答đáp 。

菩Bồ 薩Tát 雖tuy 應ưng 學học 色sắc 等đẳng 法pháp 。 但đãn 應ưng 作tác 不bất 增tăng 不bất 減giảm 故cố 學học 。

不bất 增tăng 不bất 減giảm

義nghĩa 。 如như 先tiên 說thuyết 。

此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 得đắc 不bất 增tăng 不bất 減giảm 因nhân 緣duyên 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 學học 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 法pháp 。 即tức 是thị 學học 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

云vân 何hà 學học 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。

佛Phật 答đáp 。

不bất 起khởi 不bất 作tác 諸chư 行hành 業nghiệp 。 若nhược 有hữu 。 若nhược 無vô 故cố 。

有hữu

名danh 三tam 有hữu 。

欲dục 有hữu 。 色sắc 有hữu 。 無vô 色sắc 有hữu 。

無vô

名danh 斷đoạn 滅diệt 邊biên 。 離ly 八bát 聖thánh 道Đạo 強cưỡng 欲dục 求cầu 滅diệt 。

以dĩ 是thị 二nhị 事sự 。 凡phàm 夫phu 人nhân 起khởi 諸chư 行hành 業nghiệp 。 若nhược 善thiện 。 若nhược 不bất 善thiện 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 知tri 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 所sở 謂vị 。

不bất 生sanh 不bất 滅diệt

是thị 故cố 不bất 作tác 三tam 種chủng 業nghiệp 。 不bất 起khởi 業nghiệp 相tương 應ứng 諸chư 法Pháp 。 是thị 名danh 。

無vô 作tác 解giải 脫thoát 門môn

不bất 生sanh 不bất 滅diệt

是thị 。

無vô 相tướng 解giải 脫thoát 門môn

復phục 問vấn 世Thế 尊Tôn 。

何hà 等đẳng 方phương 便tiện 故cố 。 能năng 不bất 作tác 不phủ 。 起khởi 諸chư 行hành 業nghiệp 。

佛Phật 答đáp 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 。 觀quán 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 空không

所sở 謂vị 。

色sắc 。 色sắc 相tướng 空không 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 空không 。

菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。 能năng 作tác 二nhị 事sự 。

一nhất 。 能năng 不bất 作tác 不phủ 。 起khởi 諸chư 行hành 業nghiệp 。 二nhị 。 能năng 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 行hành 。

自tự 相tương/tướng 空không

復phục 問vấn 世Thế 尊Tôn 。

若nhược 色sắc 等đẳng 法pháp 自tự 相tương/tướng 空không 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 行hành 。

佛Phật 答đáp 。

不bất 行hành 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 中trung 行hành 。

此thử 中trung 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 體thể 不bất 可khả 得đắc 。 行hành 者giả 。 行hành 法pháp 。 行hành 處xử 不bất 可khả 得đắc 。

法pháp 空không 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不bất 可khả 得đắc 。 行hành 處xứ 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 眾chúng 生sanh 空không 故cố 。 行hành 者giả 不bất 可khả 得đắc 。

一nhất 切thiết 戲hí 論luận 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 行hành 。 名danh 為vi 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 行hành

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

若nhược 不bất 行hành 是thị 般Bát 若Nhã 行hạnh 者giả 。 初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 云vân 何hà 應ưng 行hành 般Bát 若Nhã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 。

若nhược

不bất 行hành 為vi 行hành

者giả 。 初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 心tâm 則tắc 迷mê 悶muộn 。 若nhược 。

以dĩ 行hành 為vi 行hành

者giả 。 是thị 則tắc 顛điên 倒đảo 。 是thị 故cố 問vấn 。

佛Phật 答đáp 。

初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 學học 無vô 所sở 得đắc 法pháp 。 無vô 所sở 得đắc 法pháp 。 即tức 是thị 無vô 行hành 。

學học

名danh 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 漸tiệm 漸tiệm 行hành 。 所sở 謂vị 布bố 施thí 時thời 。 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 。 法pháp 故cố 應ưng 布bố 施thí 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 畢tất 竟cánh 空không 。 畢tất 竟cánh 空không 中trung 。 無vô 有hữu 可khả 得đắc 。 若nhược 有hữu 。 若nhược 無vô 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 如như 是thị 智trí 慧tuệ 心tâm 中trung 。 應ưng 若nhược 多đa 若nhược 少thiểu 布bố 施thí 。 布bố 施thí 物vật 。 與dữ 者giả 。 受thọ 者giả 。 平bình 等đẳng 觀quán 故cố 。 所sở 謂vị 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。

乃nãi 至chí 薩Tát 婆Bà 若Nhã 亦diệc 如như 是thị 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 作tác 是thị 念niệm 。

有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 則tắc 是thị 世thế 間gian 顛điên 倒đảo 。 無vô 所sở 得đắc 故cố 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。

是thị 故cố 問vấn 佛Phật 。

云vân 何hà 有hữu 所sở 得đắc 。 云vân 何hà 無vô 所sở 得đắc 。

佛Phật 略lược 答đáp 。

二nhị 相tương/tướng 是thị 有hữu 所sở 得đắc 。 無vô 二nhị 相tương/tướng 是thị 無vô 所sở 得đắc 。

二nhị 相tương/tướng

者giả 。 眼nhãn 一nhất 。 色sắc 一nhất 。 兩lưỡng 。

一nhất

和hòa 合hợp 名danh 為vi

二nhị

以dĩ 眼nhãn 故cố 知tri 是thị 色sắc 。 以dĩ 色sắc 故cố 知tri 是thị 眼nhãn 。 眼nhãn 。 色sắc 是thị 相tương 待đãi 法pháp 。

問vấn 曰viết 。

若nhược 不bất 見kiến 色sắc 。 時thời 亦diệc 有hữu 眼nhãn 。 云vân 何hà 眼nhãn 不bất 離ly 色sắc 。

答đáp 曰viết 。

以dĩ 曾tằng 見kiến 色sắc 故cố 名danh 為vi 眼nhãn 。 今kim 雖tuy 不bất 觀quán 色sắc 。 以dĩ 本bổn 為vi 名danh 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 有hữu 為vi 法pháp 皆giai 屬thuộc 因nhân 緣duyên 。 因nhân 屬thuộc 果quả 。 果quả 屬thuộc 緣duyên 。 無vô 有hữu 定định 自tự 在tại 者giả 。

乃nãi 至chí 意ý 。 法pháp 。 菩Bồ 薩Tát 。 佛Phật 。 亦diệc 如như 是thị 。

凡phàm 夫phu 無vô 智trí 。 各các 各các 分phân 別biệt 。 作tác 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 智trí 者giả 知tri 是thị 。

二nhị

法pháp 皆giai 虛hư 誑cuống 。 屬thuộc 因nhân 緣duyên 。 不bất 以dĩ 是thị 。

二nhị

為vi

二nhị

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

是thị 二nhị 法pháp 即tức 。 是thị 有hữu 所sở 得đắc 。 不bất 二nhị 法pháp 即tức 。 是thị 無vô 所sở 得đắc 。

世Thế 尊Tôn 。 從tùng 有hữu 所sở 得đắc 法Pháp 。 中trung 無vô 所sở 得đắc 。

從tùng 無vô 所sở 得đắc 法pháp 。 中trung 無vô 所sở 得đắc 。

為vi 緣duyên 諸chư 法pháp 取thủ 相tương/tướng 行hành 道Đạo 故cố 。 得đắc 是thị 畢tất 竟cánh 。 空không 無vô 所sở 得đắc 。

為vi 不bất 作tác 緣duyên 不bất 取thủ 相tương/tướng 不bất 行hành 道Đạo 故cố 。 得đắc 是thị 畢tất 竟cánh 。 空không 無vô 所sở 得đắc 。

若nhược 有hữu 所sở 得đắc 。 中trung 無vô 所sở 得đắc

者giả 。 有hữu 所sở 得đắc 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 。 行hành 顛điên 倒đảo 云vân 何hà 得đắc 實thật 。

若nhược 無vô 所sở 得đắc 。 中trung 得đắc 無vô 所sở 得đắc

者giả 。 無vô 所sở 得đắc 即tức 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 。 無vô 所sở 有hữu 云vân 何hà 能năng 生sanh 無vô 所sở 有hữu 。

佛Phật 以dĩ

二nhị

俱câu 過quá 故cố 。 皆giai 不bất 聽thính 。

有hữu 所sở 得đắc 。 無vô 所sở 得đắc 二nhị 事sự 。 皆giai 能năng 平bình 等đẳng 觀quán 。

平bình 等đẳng

即tức 是thị 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 所sở 得đắc 。

因nhân

無vô 所sở 得đắc

破phá

有hữu 所sở 得đắc

事sự 既ký 辦biện 。 亦diệc 捨xả 。

無vô 所sở 得đắc

如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 於ư 。

有hữu 所sở 得đắc

無vô 所sở 得đắc

平bình 等đẳng 。 般Bát 若Nhã 中trung 應ưng 學học 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 如như 是thị 學học 。 是thị 名danh 真chân 無vô 所sở 得đắc 者giả 。 無vô 有hữu 過quá 失thất 。

從tùng 一nhất 地Địa 至chí 一nhất 地Địa 。 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 般Bát 若Nhã 不bất 可khả 得đắc 。 菩Bồ 提Đề 不bất 可khả 得đắc 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 學học 般Bát 若Nhã 。 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 惱não 相tương/tướng 是thị 色sắc 。 苦khổ 樂lạc 相tương/tướng 是thị 受thọ 等đẳng 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 色sắc 等đẳng 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 能năng 具cụ 足túc 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 諸chư 善thiện 法Pháp 。 云vân 何hà 能năng 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 中trung 。

如như 經kinh 中trung 廣quảng 說thuyết 。

佛Phật 語ngữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

菩Bồ 薩Tát 不bất 以dĩ 。 得đắc 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 相tướng 故cố 行hành 般Bát 若Nhã 。

復phục 問vấn 。

為vi 何hà 等đẳng 事sự 故cố 行hành 般Bát 若Nhã 。

佛Phật 答đáp 。

以dĩ 無vô 所sở 得đắc 故cố 行hành 般Bát 若Nhã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 無vô 起khởi 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 。 菩Bồ 提Đề 亦diệc 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 無vô 起khởi 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 一nhất 切thiết 。 法pháp 實thật 相tướng 故cố 行hành 般Bát 若Nhã 。 非phi 以dĩ 顛điên 倒đảo 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 如như 是thị 。 無vô 作tác 般Bát 若Nhã 中trung 行hành 無vô 作tác 。 無vô 起khởi 故cố 。

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 三tam