大Đại 智Trí 度Độ 論Luận
Quyển 71
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 大Đại 事Sự 起Khởi 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập (# 卷quyển 七thất 十thập 一nhất )#

聖thánh 者giả 龍long 樹thụ 造tạo

後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch

【# 經Kinh 】#

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 大đại 事sự 故cố 起khởi 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 事sự 故cố 起khởi 。 不bất 可khả 稱xưng 事sự 故cố 起khởi 。 無vô 有hữu 量lượng 事sự 故cố 起khởi 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 等đẳng 等đẳng 事sự 故cố 起khởi 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 大đại 事sự 故cố 起khởi 。 乃nãi 至chí 無vô 等đẳng 等đẳng 事sự 故cố 起khởi 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 含hàm 受thọ 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 含hàm 受thọ 內nội 空không 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 含hàm 受thọ 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 含hàm 受thọ 佛Phật 十Thập 力Lực 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 譬thí 如như 灌quán 頂đảnh 王vương 國quốc 土độ 中trung 尊tôn 。 諸chư 有hữu 官quan 事sự 皆giai 委ủy 大đại 臣thần 。 國quốc 王vương 安an 樂lạc 無vô 事sự 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 所sở 有hữu 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 法Pháp 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 若nhược 佛Phật 法Pháp 。 一nhất 切thiết 皆giai 在tại 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 成thành 辦biện 其kỳ 事sự 。 以dĩ 是thị 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 大đại 事sự 故cố 起khởi 。 乃nãi 至chí 無vô 等đẳng 等đẳng 事sự 故cố 起khởi 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不bất 取thủ 色sắc 。 不bất 著trước 色sắc 故cố 能năng 成thành 辦biện 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 不bất 取thủ 不bất 著trước 。 故cố 能năng 成thành 辦biện 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 不bất 取thủ 不bất 著trước 。 故cố 能năng 成thành 辦biện 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 不bất 取thủ 。 不bất 著trước 故cố 能năng 成thành 辦biện 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

云vân 何hà 色sắc 不bất 取thủ 不bất 著trước 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 能năng 成thành 辦biện 。 云vân 何hà 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 不bất 取thủ 。 不bất 著trước 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 能năng 成thành 辦biện 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。

頗phả 見kiến 是thị 色sắc 可khả 取thủ 。 可khả 著trước 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。

頗phả 見kiến 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 可khả 取thủ 。 可khả 著trước 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

佛Phật 言ngôn 。

善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 我ngã 亦diệc 不bất 見kiến 。 是thị 色sắc 可khả 取thủ 。 可khả 著trước 。 不bất 見kiến 故cố 不bất 取thủ 。 不bất 取thủ 故cố 不bất 著trước 。 我ngã 亦diệc 不bất 見kiến 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 及cập 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 可khả 取thủ 。 可khả 著trước 。 不bất 見kiến 故cố 不bất 取thủ 。 不bất 取thủ 故cố 不bất 著trước 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 我ngã 亦diệc 不bất 見kiến 佛Phật 法Pháp 。 如Như 來Lai 法pháp 。 自tự 然nhiên 人nhân 法pháp 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 法pháp 可khả 取thủ 。 可khả 著trước 。 不bất 見kiến 故cố 不bất 取thủ 。 不bất 取thủ 故cố 不bất 著trước 。

以dĩ 是thị 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 色sắc 亦diệc 不bất 應ưng 取thủ 。 亦diệc 不bất 應ưng 著trước 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 佛Phật 法Pháp 。 如Như 來Lai 法pháp 。 自tự 然nhiên 人nhân 法pháp 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 法pháp 。 亦diệc 不bất 應ưng 取thủ 。 亦diệc 不bất 應ưng 著trước 。

爾nhĩ 時thời 欲dục 。 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 子tử 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 甚thậm 深thâm 。 難nan 見kiến 。 難nan 解giải 。 不bất 可khả 思tư 惟duy 比tỉ 類loại 知tri 。 微vi 妙diệu 善thiện 巧xảo 智trí 慧tuệ 。 寂tịch 滅diệt 者giả 可khả 知tri 。

能năng 信tín 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 多đa 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 多đa 種chúng 善thiện 根căn 。 與dữ 善Thiện 知Tri 識Thức 相tương 隨tùy 。 能năng 信tín 解giải 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 中trung 。 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 皆giai 作tác 信tín 行hành 。 法pháp 行hành 人nhân 八bát 人nhân 。 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 阿A 那Na 含Hàm 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 若nhược 智trí 。 若nhược 斷đoạn 。 不bất 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 日nhật 行hành 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 忍nhẫn 。 欲dục 。 思tư 惟duy 。 籌trù 量lượng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 信tín 行hành 。 法pháp 行hành 人nhân 八bát 人nhân 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 阿A 那Na 含Hàm 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 若nhược 智trí 。 若nhược 斷đoạn 。 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。

佛Phật 告cáo 欲dục 。

色sắc 界giới 諸chư 天thiên 子tử 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 諸chư 天thiên 子tử 。 若nhược 信tín 行hành 。 法pháp 行hành 人nhân 八bát 人nhân 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。

諸chư 天thiên 子tử 。 若nhược 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 聞văn 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 書thư 。 持trì 受thọ 。 讀đọc 。 誦tụng 。 說thuyết 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 疾tật 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 勝thắng 求cầu 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘Thừa 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 遠viễn 離ly 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 行hành 餘dư 經kinh 。 若nhược 一nhất 劫kiếp 。 若nhược 減giảm 一nhất 劫kiếp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 廣quảng 說thuyết 上thượng 妙diệu 法Pháp 。 是thị 信tín 行hành 。 法pháp 行hành 人nhân 八bát 人nhân 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 阿A 那Na 含Hàm 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 所sở 應ưng 學học 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 所sở 應ưng 學học 。 學học 已dĩ 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

是thị 時thời 欲dục 。 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 子tử 。 俱câu 發phát 聲thanh 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 名danh 摩ma 訶ha 波Ba 羅La 蜜Mật 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 名danh 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 不bất 可khả 稱xưng 。 無vô 有hữu 量lượng 。 無vô 等đẳng 等đẳng 波Ba 羅La 蜜Mật 。 信tín 行hành 。 法pháp 行hành 人nhân 八bát 人nhân 學học 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 成thành 就tựu 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 阿A 那Na 含Hàm 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 學học 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 成thành 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 學học 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 不bất 增tăng 。 亦diệc 不bất 減giảm 。

是thị 時thời 諸chư 欲dục 。 色sắc 界giới 天thiên 子tử 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 遶nhiễu 佛Phật 而nhi 去khứ 。 去khứ 是thị 不bất 遠viễn 。 忽hốt 然nhiên 不bất 現hiện 。 各các 還hoàn 本bổn 處xứ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 聞văn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 時thời 信tín 解giải 者giả 。 從tùng 何hà 處xứ 終chung 來lai 生sanh 是thị 間gian 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 聞văn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 時thời 信tín 解giải 。 不bất 沒một 。 不bất 卻khước 。 不bất 難nan 。 不bất 疑nghi 。 不bất 悔hối 。 歡hoan 喜hỷ 樂lạc 聽thính 。 聽thính 已dĩ 憶ức 念niệm 。 終chung 不bất 遠viễn 離ly 是thị 。 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 行hành 。 若nhược 住trụ 。 若nhược 坐tọa 。 若nhược 臥ngọa 。 終chung 不bất 廢phế 忘vong 。 常thường 隨tùy 法Pháp 師sư 。 譬thí 如như 新tân 生sanh 犢độc 子tử 不bất 離ly 其kỳ 母mẫu 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 為vi 聞văn 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 終chung 不bất 遠viễn 離ly 法Pháp 師sư 。 乃nãi 至chí 得đắc 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 口khẩu 誦tụng 。 心tâm 解giải 。 正chánh 見kiến 通thông 達đạt 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 人nhân 道đạo 中trung 終chung 還hoàn 生sanh 是thị 間gian 人nhân 中trung 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 求cầu 佛Phật 道Đạo 者giả 。 前tiền 世thế 時thời 聞văn 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 書thư 。 持trì 。 恭cung 敬kính 。 尊tôn 重trọng 。 讚tán 歎thán 。 華hoa 香hương 乃nãi 至chí 。 幡phan 蓋cái 供cúng 養dường 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 人nhân 中trung 命mạng 終chung 。 還hoàn 生sanh 人nhân 中trung 。 聞văn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 時thời 信tín 解giải 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 頗phả 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 功công 德đức 成thành 就tựu 。 他tha 方phương 世thế 界giới 。 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 於ư 彼bỉ 命mạng 終chung 。 來lai 生sanh 是thị 間gian 。 聞văn 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 時thời 信tín 解giải 。 書thư 。 持trì 。 讀đọc 。 誦tụng 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 有hữu 是thị 者giả 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

有hữu 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 功công 德đức 成thành 就tựu 。 他tha 方phương 世thế 界giới 。 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 於ư 彼bỉ 命mạng 終chung 。 來lai 生sanh 是thị 間gian 。 聞văn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 時thời 信tín 解giải 。 書thư 。 持trì 。 讀đọc 。 誦tụng 。 說thuyết 。 正chánh 憶ức 念niệm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 從tùng 他tha 方phương 諸chư 佛Phật 。 所sở 聞văn 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 信tín 解giải 。 書thư 。 持trì 。 讀đọc 。 誦tụng 。 說thuyết 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 於ư 彼bỉ 間gian 終chung 。 來lai 生sanh 此thử 間gian 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 是thị 先tiên 世thế 功công 德đức 成thành 就tựu 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 從tùng 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 聞văn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 是thị 善thiện 根căn 因nhân 緣duyên 故cố 。 來lai 生sanh 此thử 間gian 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。

復phục 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 前tiền 世thế 時thời 雖tuy 聞văn 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 中trung 事sự 。 來lai 生sanh 人nhân 中trung 。 聞văn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 心tâm 有hữu 疑nghi 悔hối 難nan 悟ngộ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 當đương 知tri 先tiên 世thế 雖tuy 聞văn 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 故cố 今kim 續tục 生sanh 疑nghi 悔hối 難nan 悟ngộ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 先tiên 世thế 雖tuy 聞văn 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 中trung 事sự 。 今kim 世thế 聞văn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 問vấn 故cố 續tục 生sanh 疑nghi 悔hối 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 先tiên 世thế 雖tuy 聞văn 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 中trung 事sự 。 今kim 世thế 聞văn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 故cố 續tục 復phục 疑nghi 悔hối 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 先tiên 世thế 聞văn 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 中trung 事sự 。 今kim 世thế 聞văn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 故cố 續tục 復phục 疑nghi 悔hối 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 先tiên 世thế 雖tuy 聞văn 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 中trung 事sự 。 今kim 世thế 聞văn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 故cố 續tục 復phục 疑nghi 悔hối 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 先tiên 世thế 雖tuy 聞văn 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 中trung 事sự 。 今kim 世thế 聞văn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 故cố 續tục 復phục 疑nghi 悔hối 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 先tiên 世thế 雖tuy 聞văn 內nội 空không 。 外ngoại 空không 。 內nội 外ngoại 空không 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 不bất 問vấn 中trung 事sự 。 來lai 生sanh 人nhân 中trung 。 聞văn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 故cố 續tục 復phục 疑nghi 悔hối 難nan 悟ngộ 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 先tiên 世thế 雖tuy 聞văn 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 。 四tứ 禪thiền 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 五ngũ 神thần 通thông 。 佛Phật 十Thập 力Lực 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 不bất 問vấn 中trung 事sự 。 來lai 生sanh 人nhân 中trung 。 聞văn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 故cố 續tục 復phục 疑nghi 悔hối 難nan 悟ngộ 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 先tiên 世thế 聞văn 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 問vấn 中trung 事sự 而nhi 不bất 行hành 。 捨xả 身thân 生sanh 時thời 。 聞văn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 一nhất 日nhật 。 二nhị 日nhật 。 三tam 日nhật 。 四tứ 日nhật 。 五ngũ 日nhật 。 其kỳ 心tâm 堅kiên 固cố 。 無vô 能năng 壞hoại 者giả 。 若nhược 離ly 所sở 聞văn 時thời 便tiện 退thoái 失thất 。

何hà 以dĩ 故cố 。 先tiên 世thế 聞văn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 雖tuy 問vấn 中trung 事sự 。 不bất 如như 說thuyết 行hành 。 是thị 人nhân 或hoặc 時thời 欲dục 聞văn 。 或hoặc 時thời 不bất 欲dục 聞văn 。 心tâm 輕khinh 不bất 固cố 。 志chí 亂loạn 不bất 定định 。 譬thí 如như 輕khinh 毛mao 。 隨tùy 風phong 東đông 西tây 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 發phát 意ý 不bất 久cửu 。 不bất 與dữ 善Thiện 知Tri 識Thức 相tương 隨tùy 。 不bất 多đa 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 先tiên 世thế 不bất 書thư 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 讀đọc 。 不bất 誦tụng 。 不bất 正chánh 憶ức 念niệm 。 不bất 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 學học 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 學học 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 學học 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 學học 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 學học 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 學học 內nội 空không 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 不bất 學học 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 。 不bất 學học 四tứ 禪thiền 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 五ngũ 神thần 通thông 。 佛Phật 十Thập 力Lực 。 乃nãi 至chí 不bất 學học 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 新tân 發phát 大Đại 乘Thừa 意ý 。 少thiểu 信tín 。 少thiểu 樂lạc 故cố 。 不bất 能năng 書thư 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 能năng 受thọ 持trì 。 讀đọc 。 誦tụng 。 說thuyết 。 正chánh 憶ức 念niệm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 求cầu 佛Phật 道Đạo 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 不bất 書thư 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 不bất 說thuyết 。 不bất 正chánh 憶ức 念niệm 。 亦diệc 不bất 為vi 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 護hộ 。 乃nãi 至chí 不bất 為vị 一nhất 切thiết 。 種chủng 智trí 所sở 護hộ 。 是thị 人nhân 亦diệc 不bất 如như 說thuyết 。 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 不bất 如như 說thuyết 行hành 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 人nhân 或hoặc 墮đọa 二nhị 地địa 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 地địa 。 若nhược 辟Bích 支Chi 佛Phật 地địa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 不bất 書thư 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 讀đọc 。 不bất 誦tụng 。 不bất 說thuyết 。 不bất 正chánh 憶ức 念niệm 。 是thị 人nhân 亦diệc 不bất 為vi 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 護hộ 。 亦diệc 不bất 如như 說thuyết 行hành 。 以dĩ 是thị 故cố 。 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 於ư 二nhị 地địa 中trung 當đương 墮đọa 一nhất 地địa 。

【# 論luận 】#

問vấn 曰viết 。

上thượng 來lai 數số 說thuyết 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 甚thậm 深thâm 因nhân 緣duyên 。 今kim 何hà 以dĩ 復phục 重trùng 說thuyết 。

答đáp 曰viết 。

處xứ 處xứ 說thuyết 甚thậm 深thâm 。 多đa 有hữu 所sở 益ích 。 凡phàm 人nhân 不bất 知tri 。 謂vị 為vi 重trùng 說thuyết 。

譬thí 如như 大đại 國quốc 王vương 。 未vị 有hữu 嫡đích 子tử 。 求cầu 禱đảo 神thần 祇kỳ 。 積tích 年niên 無vô 應ưng 。

時thời 王vương 出xuất 行hành 。 夫phu 人nhân 產sản 子tử 男nam 。 遣khiển 信tín 告cáo 王vương 。

大đại 夫phu 人nhân 產sản 男nam 。

王vương 聞văn 喜hỷ 而nhi 不bất 答đáp 。 乃nãi 至chí 十thập 反phản 。 使sứ 者giả 白bạch 王vương 。

向hướng 所sở 白bạch 者giả 王vương 不bất 聞văn 耶da 。

王vương 曰viết 。

我ngã 即tức 聞văn 之chi 。 久cửu 來lai 願nguyện 滿mãn 故cố 。 喜hỷ 心tâm 內nội 悅duyệt 。 樂nhạo 聞văn 不bất 已dĩ 耳nhĩ 。

即tức 勅sắc 有hữu 司ty 。 賜tứ 此thử 人nhân 百bách 萬vạn 兩lượng 金kim 。 一nhất 語ngữ 十thập 萬vạn 兩lưỡng 。

王vương 聞văn 使sứ 者giả 言ngôn 語ngữ 。 語ngữ 中trung 有hữu 利lợi 益ích 。 非phi 重trọng/trùng 語ngữ 。 不bất 知tri 者giả 謂vị 為vi 重trọng/trùng 。 處xứ 處xứ 說thuyết 甚thậm 深thâm 亦diệc 如như 是thị 。 佛Phật 與dữ 菩Bồ 薩Tát 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 知tri 大đại 有hữu 利lợi 益ích 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 佛Phật 說thuyết 深thâm 般Bát 若Nhã 不bất 能năng 得đắc 底để 。 轉chuyển 覺giác 甚thậm 深thâm 。 聽thính 者giả 處xứ 處xứ 聞văn 甚thậm 深thâm 。 得đắc 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 利lợi 益ích 等đẳng 。 凡phàm 夫phu 人nhân 謂vị 為vi 重trùng 說thuyết 。

復phục 次thứ 。 深thâm 淺thiển 無vô 定định 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 解giải 者giả 無vô 深thâm 。 不bất 解giải 者giả 謂vị 為vi 深thâm 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 除trừ 佛Phật 無vô 能năng 遍biến 知tri 故cố 。 常thường 言ngôn 。

甚thậm 深thâm

是thị 故cố 佛Phật 為vì 。 眾chúng 生sanh 故cố 說thuyết 。

甚thậm 深thâm

無vô 定định 甚thậm 深thâm 相tương/tướng 。 若nhược 定định 甚thậm 深thâm 。 無vô 人nhân 能năng 行hành 。

是thị 故cố 言ngôn 。

菩Bồ 薩Tát 謂vị 般Bát 若Nhã 甚thậm 深thâm 。 為vi 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

甚thậm 深thâm 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 。

為vi 大đại 事sự 故cố 起khởi 。 乃nãi 至chí 無vô 等đẳng 等đẳng 事sự 故cố 起khởi 。

大đại 事sự 等đẳng 義nghĩa 如như 先tiên 說thuyết 。

此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 大đại 事sự 等đẳng 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 含hàm 受thọ 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 諸chư 法pháp 。

問vấn 曰viết 。

五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 各các 異dị 相tướng 。 云vân 何hà 言ngôn 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 含hàm 受thọ

答đáp 曰viết 。

是thị 中trung 說thuyết 經Kinh 中trung 含hàm 受thọ 。

復phục 次thứ 。 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 諸chư 法pháp 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 和hòa 合hợp 方phương 便tiện 迴hồi 向hướng 故cố 。 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 諸chư 法pháp 得đắc 至chí 佛Phật 道Đạo 。

灌quán 頂đảnh 王vương

如như 佛Phật 。

國quốc 事sự

是thị 種chủng 種chủng 度độ 眾chúng 生sanh 法pháp 。

大đại 臣thần

是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 委ủy 仗trượng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 成thành 辦biện 種chủng 種chủng 法pháp 故cố 。 安an 處xứ 禪thiền 定định 。 快khoái 樂lạc 無vô 事sự 。

又hựu 如như 欲dục 除trừ 乾can/kiền/càn 薪tân 草thảo 木mộc 。 以dĩ 火hỏa 投đầu 中trung 。 則tắc 火hỏa 力lực 能năng 燒thiêu 令linh 盡tận 。 人nhân 便tiện 無vô 事sự 。

復phục 次thứ 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不bất 取thủ 。 不bất 著trước 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 故cố 名danh 。

含hàm 受thọ

初sơ 染nhiễm 曰viết 。

取thủ

生sanh 愛ái 曰viết 。

著trước

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

云vân 何hà 般Bát 若Nhã 為vi 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 不bất 取thủ 。 不bất 著trước 故cố 名danh 含hàm 受thọ 。

佛Phật 於ư 四tứ 答đáp 中trung 以dĩ 反phản 問vấn 答đáp 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。

以dĩ 智trí 慧tuệ 眼nhãn 。 見kiến 是thị 色sắc 等đẳng 法pháp 可khả 取thủ 。 可khả 著trước 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 念niệm 。

若nhược 智trí 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 無vô 量lượng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 相tướng 。 云vân 何hà 當đương 答đáp 色sắc 等đẳng 法pháp 定định 相tương/tướng 可khả 取thủ 。 可khả 著trước 。

佛Phật 可khả 其kỳ 所sở 說thuyết 。

汝nhữ 未vị 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 不bất 見kiến 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 我ngã 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 人nhân 亦diệc 不bất 見kiến 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。

是thị 故cố 歎thán 言ngôn 。

善thiện 哉tai 。

是thị 時thời 諸chư 天thiên 。 子tử 讚tán 歎thán 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 及cập 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 作tác 是thị 言ngôn 。

若nhược 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 中trung 。 眾chúng 生sanh 皆giai 作tác 信tín 行hành 。 法pháp 行hành 。 乃nãi 至chí 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 若nhược 智trí 。 若nhược 斷đoạn 。

智trí

者giả 。 十thập 智trí 。

斷đoạn

者giả 。 二nhị 種chủng 斷đoạn 。

有hữu 殘tàn 斷đoạn 。 無vô 殘tàn 斷đoạn 。 學học 人nhân 有hữu 殘tàn 斷đoạn 。 無Vô 學Học 人nhân 無vô 殘tàn 斷đoạn 。

不bất 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 日nhật 行hành 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 諸chư 賢hiền 聖thánh 智trí 。 斷đoạn 。 皆giai 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。

問vấn 曰viết 。

若nhược 諸chư 賢hiền 聖thánh 智trí 斷đoạn 即tức 是thị 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 者giả 。 何hà 以dĩ 言ngôn 。

不bất 如như

答đáp 曰viết 。

信tín 行hành 等đẳng 人nhân 無vô 大đại 悲bi 。 捨xả 眾chúng 生sanh 故cố 不bất 如như 。 無vô 方phương 便tiện 力lực 。 不bất 能năng 於ư 涅Niết 槃Bàn 自tự 反phản 。

譬thí 如như 眾chúng 水thủy 會hội 恆Hằng 河Hà 。 俱câu 入nhập 大đại 海hải 。 欲dục 入nhập 海hải 時thời 水thủy 勢thế 湊thấu 急cấp 。 眾chúng 生sanh 在tại 中trung 。 無vô 能năng 自tự 反phản 。 惟duy 有hữu 大đại 力lực 者giả 。 乃nãi 能năng 自tự 出xuất 。

復phục 次thứ 。 諸chư 餘dư 賢hiền 聖thánh 智trí 。 斷đoạn 成thành 就tựu 。 菩Bồ 薩Tát 始thỉ 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 而nhi 力lực 能năng 過quá 之chi 。 是thị 故cố 勝thắng 。 智trí 。 斷đoạn 功công 德đức 雖tuy 成thành 就tựu 。 不bất 及cập 菩Bồ 薩Tát 初sơ 忍nhẫn 。 譬thí 如như 大đại 臣thần 功công 業nghiệp 雖tuy 大đại 不bất 及cập 太thái 子tử 。

復phục 次thứ 。 煖noãn 。 頂đảnh 。 忍Nhẫn 法Pháp 是thị 小Tiểu 乘Thừa 初sơ 門môn 。 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 忍nhẫn 。 是thị 大Đại 乘Thừa 初sơ 門môn 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 雖tuy 終chung 成thành 。 尚thượng 不bất 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 初sơ 入nhập 道đạo 門môn 。 何hà 況huống 成thành 佛Phật 。

問vấn 曰viết 。

聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 法Pháp 是thị 小Tiểu 乘Thừa 。 菩Bồ 薩Tát 是thị 大Đại 乘Thừa 。 云vân 何hà 言ngôn 。

二Nhị 乘Thừa 智trí 斷đoạn 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn

答đáp 曰viết 。

所sở 緣duyên 同đồng 。 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 亦diệc 同đồng 。

利lợi 鈍độn 智trí 慧tuệ 為vi 異dị 。 又hựu 有hữu 無vô 量lượng 。 功công 德đức 及cập 大đại 悲bi 心tâm 守thủ 護hộ 故cố 勝thắng 。

餘dư 種chủng 種chủng 說thuyết 。 是thị 讚tán 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 人nhân 有hữu 上thượng 。 中trung 。 下hạ 。

下hạ 者giả 。 聞văn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 直trực 信tín 聽thính 受thọ 。 不bất 問vấn 中trung 義nghĩa 。 中trung 者giả 。 既ký 聞văn 已dĩ 。 問vấn 義nghĩa 而nhi 不bất 能năng 行hành 。 上thượng 者giả 。 聞văn 。 解giải 。 能năng 行hành 。 下hạ 者giả 。 雖tuy 得đắc 人nhân 身thân 。 聞văn 般Bát 若Nhã 疑nghi 悔hối 難nan 悟ngộ 。 根căn 鈍độn 。 福phước 薄bạc 故cố 。 中trung 者giả 。 得đắc 人nhân 身thân 。 聞văn 般Bát 若Nhã 。 一nhất 心tâm 信tín 樂nhạo 。 能năng 知tri 義nghĩa 趣thú 。 從tùng 一nhất 日nhật 至chí 四tứ 。 五ngũ 日nhật 心tâm 能năng 堅kiên 固cố 。 過quá 是thị 已dĩ 往vãng 。 不bất 能năng 信tín 樂nhạo 。 或hoặc 欲dục 聞văn 。 或hoặc 不bất 欲dục 聞văn 。 以dĩ 其kỳ 宿túc 世thế 。 雖tuy 解giải 義nghĩa 而nhi 不bất 能năng 行hành 。 根căn 鈍độn 。 福phước 薄bạc 故cố 。 上thượng 者giả 。 得đắc 人nhân 身thân 。 聞văn 般Bát 若Nhã 。 心tâm 即tức 深thâm 解giải 。 信tín 樂nhạo 不bất 捨xả 。 常thường 隨tùy 法Pháp 師sư 。

上thượng 二nhị 種chủng 菩Bồ 薩Tát 不bất 能năng 得đắc 上thượng 地địa 故cố 。 當đương 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 。 不bất 為vi 般Bát 若Nhã 所sở 守thủ 護hộ 故cố 。

為vi 更cánh 明minh 了liễu 是thị 事sự 故cố 。 佛Phật 於ư 後hậu 品phẩm 中trung 。 為vi 作tác 譬thí 喻dụ 。

如như 大đại 海hải 水thủy 中trung 船thuyền 破phá 。 若nhược 得đắc 所sở 依y 則tắc 能năng 渡độ 。 不bất 得đắc 所sở 依y 則tắc 不bất 能năng 渡độ 。

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 譬Thí 喻Dụ 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 一nhất

【# 經Kinh 】#

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

譬thí 如như 大đại 海hải 。 中trung 船thuyền 破phá 壞hoại 。 其kỳ 中trung 人nhân 若nhược 不bất 取thủ 木mộc 。 不bất 取thủ 器khí 物vật 。 不bất 取thủ 浮phù 囊nang 。 不bất 取thủ 死tử 屍thi 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 不bất 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 沒một 海hải 中trung 死tử 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 船thuyền 破phá 時thời 。 其kỳ 中trung 人nhân 取thủ 木mộc 。 取thủ 器khí 物vật 。 浮phù 囊nang 。 死tử 屍thi 者giả 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 終chung 不bất 沒một 死tử 。 安an 隱ẩn 無vô 礙ngại 。 得đắc 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 求cầu 佛Phật 道Đạo 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 但đãn 有hữu 信tín 樂nhạo 。 不bất 依y 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 書thư 。 不bất 讀đọc 。 不bất 誦tụng 。 不bất 正chánh 憶ức 念niệm 。 不bất 依y 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 書thư 。 不bất 讀đọc 。 不bất 誦tụng 。 不bất 正chánh 憶ức 念niệm 。 乃nãi 至chí 不bất 依y 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 不bất 書thư 。 不bất 讀đọc 。 不bất 誦tụng 。 不bất 正chánh 憶ức 念niệm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 中trung 道đạo 衰suy 耗hao 。 是thị 人nhân 未vị 到đáo 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 於ư 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 取thủ 證chứng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 求cầu 佛Phật 道Đạo 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 為vì 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 故cố 。 有hữu 信tín 。 有hữu 忍nhẫn 。 有hữu 淨tịnh 心tâm 。 有hữu 深thâm 心tâm 。 有hữu 欲dục 。 有hữu 解giải 。 有hữu 捨xả 。 有hữu 精tinh 進tấn 。 是thị 人nhân 依y 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 書thư 。 持trì 。 讀đọc 。 誦tụng 。 說thuyết 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 為vì 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 故cố 。 有hữu 諸chư 信tín 。 忍nhẫn 。 淨tịnh 心tâm 。 深thâm 心tâm 。 欲dục 。 解giải 。 捨xả 。 精tinh 進tấn 。 為vi 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 護hộ 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 所sở 護hộ 故cố 。 終chung 不bất 中trung 道đạo 衰suy 耗hao 。 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 能năng 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 男nam 子tử 。 女nữ 人nhân 持trì 坏phôi 瓶bình 取thủ 水thủy 。 當đương 知tri 是thị 瓶bình 不bất 久cửu 爛lạn 壞hoại 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 瓶bình 未vị 熟thục 故cố 。 還hoàn 歸quy 於ư 地địa 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 雖tuy 有hữu 為vi 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 有hữu 信tín 。 有hữu 忍nhẫn 。 有hữu 淨tịnh 心tâm 。 有hữu 深thâm 心tâm 。 有hữu 欲dục 。 有hữu 解giải 。 有hữu 捨xả 。 有hữu 精tinh 進tấn 。 不bất 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 力lực 所sở 守thủ 護hộ 。 不bất 為vi 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 守thủ 護hộ 。 不bất 為vi 內nội 空không 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 。 佛Phật 十Thập 力Lực 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 所sở 守thủ 護hộ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 。 是thị 人nhân 中trung 道đạo 衰suy 耗hao 。 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 男nam 子tử 。 女nữ 人nhân 持trì 熟thục 瓶bình 取thủ 水thủy 。 若nhược 河hà 。 若nhược 井tỉnh 。 若nhược 池trì 。 若nhược 泉tuyền 。 當đương 知tri 是thị 瓶bình 持trì 水thủy 安an 隱ẩn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 瓶bình 成thành 熟thục 故cố 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 求cầu 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 諸chư 信tín 。 忍nhẫn 。 淨tịnh 心tâm 。 深thâm 心tâm 。 欲dục 。 解giải 。 捨xả 。 精tinh 進tấn 。 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 力lực 所sở 護hộ 。 為vi 禪thiền 定định 。 精tinh 進tấn 。 忍nhẫn 。 戒giới 。 施thí 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 所sở 護hộ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 不bất 中trung 道đạo 衰suy 耗hao 。 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 能năng 淨tịnh 世thế 界giới 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 大đại 海hải 。 邊biên 船thuyền 未vị 莊trang 治trị 。 便tiện 持trì 財tài 物vật 著trước 上thượng 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 是thị 船thuyền 中trung 道đạo 壞hoại 沒một 。 船thuyền 與dữ 財tài 物vật 。 各các 在tại 一nhất 處xứ 。 是thị 估cổ 客khách 無vô 方phương 便tiện 力lực 。 故cố 亡vong 其kỳ 重trọng/trùng 寶bảo 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 求cầu 佛Phật 道Đạo 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 雖tuy 有hữu 為vi 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 有hữu 信tín 。 忍nhẫn 。 淨tịnh 心tâm 。 深thâm 心tâm 。 欲dục 。 解giải 。 捨xả 。 精tinh 進tấn 。 不bất 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 力lực 所sở 守thủ 護hộ 。 乃nãi 至chí 不bất 為vị 一nhất 切thiết 。 種chủng 智trí 所sở 守thủ 護hộ 故cố 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 中trung 道đạo 衰suy 耗hao 。 失thất 大đại 珍trân 寶bảo 。

大đại 珍trân 寶bảo 者giả 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。

衰suy 耗hao 者giả 。 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 人nhân 有hữu 智trí 方phương 便tiện 莊trang 治trị 海hải 邊biên 大đại 船thuyền 。 然nhiên 後hậu 推thôi 著trước 水thủy 中trung 。 持trì 財tài 物vật 著trước 上thượng 而nhi 去khứ 。 當đương 知tri 是thị 船thuyền 不bất 中trung 道đạo 沒một 壞hoại 。 必tất 得đắc 安an 隱ẩn 。 到đáo 所sở 至chí 處xứ 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 為vi 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 信tín 。 忍nhẫn 。 淨tịnh 心tâm 。 深thâm 心tâm 。 欲dục 。 解giải 。 捨xả 。 精tinh 進tấn 。 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 力lực 所sở 護hộ 。 為vi 禪thiền 。 精tinh 進tấn 。 忍nhẫn 。 持trì 戒giới 。 施thí 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 所sở 護hộ 故cố 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 到đáo 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 不bất 中trung 道đạo 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 年niên 百bách 二nhị 十thập 歲tuế 。 年niên 耆kỳ 根căn 熟thục 。 又hựu 有hữu 風phong 。 冷lãnh 。 熱nhiệt 病bệnh 。 若nhược 雜tạp 病bệnh 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。

是thị 人nhân 能năng 從tùng 床sàng 起khởi 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

不bất 能năng 。

佛Phật 言ngôn 。

是thị 人nhân 或hoặc 能năng 起khởi 者giả 。 云vân 何hà 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

是thị 人nhân 雖tuy 能năng 起khởi 。 不bất 能năng 遠viễn 行hành 若nhược 十thập 里lý 。 若nhược 二nhị 十thập 里lý 。 以dĩ 其kỳ 老lão 病bệnh 故cố 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 雖tuy 有hữu 為vi 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 有hữu 信tín 。 忍nhẫn 。 淨tịnh 心tâm 。 深thâm 心tâm 。 欲dục 。 解giải 。 捨xả 。 精tinh 進tấn 。 不bất 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 力lực 所sở 守thủ 護hộ 。 乃nãi 至chí 不bất 為vị 一nhất 切thiết 。 種chủng 智trí 所sở 守thủ 護hộ 故cố 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 中trung 道đạo 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 力lực 所sở 守thủ 護hộ 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如như 向hướng 老lão 人nhân 。 百bách 二nhị 十thập 歲tuế 。 年niên 耆kỳ 根căn 熟thục 。 又hựu 有hữu 風phong 。 冷lãnh 。 熱nhiệt 病bệnh 。 若nhược 雜tạp 病bệnh 。 是thị 人nhân 欲dục 起khởi 行hành 。 有hữu 兩lưỡng 健kiện 人nhân 各các 扶phù 一nhất 腋dịch 。 語ngữ 老lão 人nhân 言ngôn 。

莫mạc 有hữu 所sở 難nạn/nan 。 隨tùy 所sở 欲dục 至chí 。 我ngã 等đẳng 二nhị 人nhân 。 終chung 不bất 相tương 捨xả 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 為vi 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 信tín 。 忍nhẫn 。 淨tịnh 心tâm 。 深thâm 心tâm 。 欲dục 。 解giải 。 捨xả 。 精tinh 進tấn 。 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 力lực 所sở 護hộ 。 乃nãi 至chí 為vi 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 所sở 護hộ 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 不bất 中trung 道đạo 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 能năng 到đáo 是thị 處xứ 。 所sở 謂vị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

菩Bồ 薩Tát 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 得đắc 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 二nhị 者giả 。 雖tuy 未vị 得đắc 實thật 相tướng 。 於ư 佛Phật 道Đạo 中trung 有hữu 信tín 。 有hữu 忍nhẫn 。 有hữu 淨tịnh 心tâm 。 有hữu 深thâm 心tâm 。 有hữu 欲dục 。 有hữu 解giải 。 有hữu 捨xả 。 有hữu 精tinh 進tấn 。

信tín

者giả 。 信tín 罪tội 福phước 業nghiệp 。 因nhân 緣duyên 果quả 報báo 。 信tín 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

有hữu 人nhân 雖tuy 信tín 佛Phật 道Đạo 。 思tư 惟duy 。 籌trù 量lượng 。 心tâm 不bất 能năng 忍nhẫn 。 是thị 故cố 說thuyết 。

有hữu 忍nhẫn

有hữu 人nhân 雖tuy 忍nhẫn 。 邪tà 疑nghi 未vị 斷đoạn 故cố 心tâm 濁trược 不bất 淨tịnh 。 是thị 故cố 說thuyết 。

有hữu 淨tịnh

有hữu 人nhân 雖tuy 信tín 。 忍nhẫn 。 心tâm 淨tịnh 。 而nhi 有hữu 淺thiển 。 有hữu 深thâm 。 是thị 故cố 說thuyết 。

深thâm 心tâm

四tứ 事sự 因nhân 緣duyên 故cố 。 一nhất 心tâm 欲dục 得đắc 無vô 上thượng 道đạo 。 不bất 欲dục 餘dư 事sự 。 是thị 故cố 說thuyết 。

有hữu 欲dục

了liễu 了liễu 決quyết 定định 知tri 無vô 上thượng 道Đạo 為vi 大đại 。 世thế 間gian 餘dư 事sự 為vi 小tiểu 。 是thị 故cố 說thuyết 。

有hữu 解giải

以dĩ 欲dục 。 解giải 。 定định 心tâm 故cố 。 捨xả 財tài 及cập 捨xả 諸chư 惡ác 心tâm 。 慳san 。 恚khuể 等đẳng 煩phiền 惱não 。 是thị 故cố 說thuyết 。

捨xả

為vi 捨xả 故cố 常thường 能năng

精tinh 進tấn

有hữu 如như 是thị 等đẳng 諸chư 功công 德đức 。

若nhược 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 身thân 壞hoại 命mạng 終chung 時thời 。 若nhược 惡ác 知tri 識thức 沮trở 壞hoại 則tắc 。 失thất 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 世thế 間gian 功công 德đức 故cố 受thọ 。 世thế 間gian 果quả 報báo 。 然nhiên 後hậu 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 不bất 能năng 至chí 無vô 上thượng 道Đạo 。

此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 五ngũ 譬thí 喻dụ 。

船thuyền

是thị 行hành 者giả 身thân 。

浮phù 囊nang 等đẳng 物vật

即tức 是thị 般Bát 若Nhã 。 方phương 便tiện 。

瓶bình

是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 般Bát 若Nhã 。 方phương 便tiện 是thị 。

火hỏa

未vị 與dữ 般Bát 若Nhã 。 方phương 便tiện 和hòa 合hợp 故cố 。 不bất 能năng 受thọ 持trì 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 功công 德đức 水thủy 至chí 無vô 上thượng 道Đạo 。

不bất 補bổ 治trị 船thuyền

是thị 菩Bồ 薩Tát 無vô 方phương 便tiện 。 信tín 等đẳng 功công 德đức 寶bảo 物vật 。 是thị 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 諸chư 善thiện 法Pháp 。

船thuyền

寶bảo 異dị 處xứ

者giả 。 與dữ 本bổn 願nguyện 乖quai 異dị 。 或hoặc 受thọ 人nhân 天thiên 樂lạc 。 或hoặc 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 。

大đại 利lợi

者giả 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 。 智trí 等đẳng 佛Phật 法Pháp 寶bảo 。

老lão 病bệnh 人nhân

是thị 有hữu 信tín 等đẳng 功công 德đức 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 斷đoạn 六lục 十thập 二nhị 邪tà 見kiến 故cố 名danh 。

老lão

不bất 斷đoạn 百bách 八bát 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 名danh 。

病bệnh

從tùng 床sàng 起khởi

者giả 。 從tùng 三tam 界giới 床sàng 起khởi 。 我ngã 當đương 作tác 佛Phật 。 以dĩ 邪tà 見kiến 煩phiền 惱não 。 因nhân 緣duyên 故cố 不phủ 。 能năng 成thành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。

二nhị 人nhân

者giả 。 般Bát 若Nhã 及cập 方phương 便tiện 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 滅diệt 諸chư 邪tà 見kiến 。 煩phiền 惱não 。 戲hí 論luận 。 將tương 至chí 畢tất 竟cánh 空không 中trung 。 方phương 便tiện 將tương 出xuất 畢tất 竟cánh 空không 。

【# 經Kinh 】#

爾nhĩ 時thời 佛Phật 語ngứ 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 汝nhữ 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 問vấn 佛Phật 是thị 事sự 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 求cầu 佛Phật 道Đạo 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 從tùng 初sơ 發phát 意ý 已dĩ 來lai 。 以dĩ 我ngã 我ngã 所sở 心tâm 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 忍nhẫn 辱nhục 。 精tinh 進tấn 。 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 。 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 布bố 施thí 時thời 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 是thị 施thí 主chủ 。 我ngã 施thí 是thị 人nhân 。 我ngã 施thí 是thị 物vật 。

我ngã 持trì 戒giới

我ngã 修tu 忍nhẫn

我ngã 精tinh 進tấn

我ngã 入nhập 禪thiền

我ngã 修tu 智trí 慧tuệ

是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 念niệm 。

有hữu 是thị 施thí 。 是thị 我ngã 施thí 。

乃nãi 至chí 念niệm 。

有hữu 是thị 慧tuệ 。 是thị 我ngã 慧tuệ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 中trung 無vô 如như 是thị 分phân 別biệt 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 無vô 如như 是thị 分phân 別biệt 。

何hà 以dĩ 故cố 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。

是thị 人nhân 不bất 知tri 此thử 岸ngạn 。 不bất 知tri 彼bỉ 岸ngạn 。 是thị 人nhân 不bất 為vị 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 不bất 為vị 一nhất 切thiết 。 種chủng 智trí 所sở 護hộ 故cố 。 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 不bất 能năng 到đáo 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 云vân 何hà 求cầu 佛Phật 道Đạo 人nhân 無vô 方phương 便tiện 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 求cầu 佛Phật 道Đạo 人nhân 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 已dĩ 來lai 。 無vô 方phương 便tiện 行hành 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 忍nhẫn 辱nhục 。 精tinh 進tấn 。 禪thiền 定định 。 修tu 智trí 慧tuệ 。

是thị 人nhân 作tác 如như 是thị 念niệm 。

我ngã 布bố 施thí 。 施thí 是thị 人nhân 。 以dĩ 是thị 物vật 施thí 。 我ngã 持trì 戒giới 。 修tu 忍nhẫn 辱nhục 。 勤cần 精tinh 進tấn 。 入nhập 禪thiền 定định 。 修tu 智trí 慧tuệ 。 如như 是thị 修tu 智trí 慧tuệ 。

是thị 人nhân 念niệm 。

有hữu 是thị 施thí 。 是thị 我ngã 施thí 。

以dĩ 是thị 施thí 自tự 高cao 。 念niệm 。

有hữu 是thị 戒giới 。 是thị 我ngã 戒giới 。

以dĩ 是thị 戒giới 自tự 高cao 。 念niệm 。

有hữu 是thị 忍nhẫn 。 是thị 我ngã 忍nhẫn 。

以dĩ 是thị 忍nhẫn 自tự 高cao 。 念niệm 。

有hữu 是thị 精tinh 進tấn 。 是thị 我ngã 精tinh 進tấn 。

以dĩ 是thị 精tinh 進tấn 自tự 高cao 。 念niệm 。

有hữu 是thị 禪thiền 定định 。 是thị 我ngã 禪thiền 定định 。

以dĩ 是thị 禪thiền 定định 自tự 高cao 。 念niệm 。

有hữu 是thị 慧tuệ 。 是thị 我ngã 慧tuệ 。

以dĩ 是thị 慧tuệ 自tự 高cao 。

何hà 以dĩ 故cố 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 中trung 無vô 如như 是thị 分phân 別biệt 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 無vô 如như 是thị 憶ức 念niệm 分phân 別biệt 。

是thị 求cầu 佛Phật 道Đạo 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 不bất 知tri 此thử 岸ngạn 。 不bất 知tri 彼bỉ 岸ngạn 。 是thị 人nhân 不bất 為vị 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 護hộ 。 不bất 為vi 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 護hộ 故cố 。 乃nãi 至chí 不bất 為vị 一nhất 切thiết 。 種chủng 智trí 所sở 護hộ 故cố 。 或hoặc 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 道đạo 中trung 。 或hoặc 墮đọa 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 中trung 。 不bất 能năng 得đắc 到đáo 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 力lực 所sở 守thủ 護hộ 故cố 。 或hoặc 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 地địa 。 或hoặc 墮đọa 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 中trung 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 力lực 所sở 守thủ 護hộ 故cố 。 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 中trung 。 疾tật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 已dĩ 來lai 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 布bố 施thí 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 心tâm 布bố 施thí 。 乃nãi 至chí 無vô 我ngã 我ngã 所sở 心tâm 修tu 智trí 慧tuệ 。 是thị 人nhân 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 有hữu 是thị 施thí 。 是thị 我ngã 施thí 。

不bất 以dĩ 是thị 施thí 自tự 高cao 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 不phủ 念niệm 。

我ngã 布bố 施thí

不bất 念niệm 。

我ngã 施thí 是thị 人nhân 。 用dụng 是thị 物vật 施thí 。

不bất 念niệm 。

我ngã 持trì 戒giới 。 有hữu 是thị 戒giới 。

不bất 念niệm 。

我ngã 忍nhẫn 辱nhục 。 有hữu 是thị 忍nhẫn 辱nhục 。

不bất 念niệm 。

我ngã 精tinh 進tấn 。 有hữu 是thị 精tinh 進tấn 。

不bất 念niệm 。

我ngã 禪thiền 定định 。 有hữu 是thị 禪thiền 定định 。

不bất 念niệm 。

我ngã 修tu 智trí 慧tuệ 。 有hữu 是thị 智trí 慧tuệ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 中trung 無vô 如như 是thị 分phân 別biệt 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 此thử 彼bỉ 岸ngạn 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 中trung 無vô 如như 是thị 。 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 知tri 此thử 岸ngạn 。 知tri 彼bỉ 岸ngạn 。 是thị 人nhân 為vì 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 護hộ 。 為vi 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 護hộ 。 為vi 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 護hộ 。 為vi 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 護hộ 。 為vi 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 護hộ 。 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 護hộ 。 乃nãi 至chí 為vi 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 所sở 護hộ 故cố 。 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 得đắc 到đáo 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 力lực 所sở 護hộ 故cố 。 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 疾tật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 可khả 須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 。 更cánh 說thuyết 失thất 行hành 因nhân 緣duyên 。

菩Bồ 薩Tát 雖tuy 行hành 信tín 等đẳng 善thiện 法Pháp 。 亦diệc 不bất 得đắc 無vô 上thượng 道đạo 。 所sở 謂vị 以dĩ 我ngã 我ngã 所sở 心tâm 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 是thị 中trung 無vô 分phân 別biệt 此thử 岸ngạn 。 彼bỉ 岸ngạn 。 以dĩ 遠viễn 離ly 相tương/tướng 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 而nhi 分phân 別biệt 著trước 行hành 。 是thị 為vi 失thất 。

上thượng 佛Phật 雖tuy 說thuyết 無vô 方phương 便tiện 義nghĩa 。 不bất 說thuyết 無vô 方phương 便tiện 名danh 。 欲dục 令linh 是thị 事sự 明minh 了liễu 故cố 。 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

云vân 何hà 有hữu 方phương 便tiện 。 無vô 方phương 便tiện 。

內nội 無vô 我ngã 我ngã 所sở 心tâm 。 外ngoại 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 空không 不bất 取thủ 相tương/tướng 。 般Bát 若Nhã 。 方phương 便tiện 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 守thủ 護hộ 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 名danh 。

有hữu 方phương 便tiện

守thủ 護hộ

者giả 。 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 邊biên 得đắc 功công 德đức 力lực 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 邊biên 得đắc 智trí 慧tuệ 力lực 。 以dĩ 二nhị 因nhân 緣duyên 。 故cố 不bất 失thất 道đạo 。

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 善Thiện 知Tri 識Thức 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 二nhị

【# 經Kinh 】#

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 新tân 學học 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 云vân 何hà 應ưng 學học 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

新tân 學học 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 若nhược 欲dục 學học 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪thiền 。 精tinh 進tấn 。 忍nhẫn 。 戒giới 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 先tiên 當đương 親thân 近cận 。 供cúng 養dường 善Thiện 知Tri 識Thức 。 能năng 說thuyết 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。

是thị 人nhân 作tác 是thị 教giáo 。

汝nhữ 善thiện 男nam 子tử 。 所sở 有hữu 布bố 施thí 。 一nhất 切thiết 迴hồi 向hướng 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

善thiện 男nam 子tử 。 所sở 有hữu 持trì 戒giới 。 忍nhẫn 辱nhục 。 精tinh 進tấn 。 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 。 一nhất 切thiết 迴hồi 向hướng 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

汝nhữ 莫mạc 以dĩ 色sắc 。 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 莫mạc 以dĩ 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 莫mạc 以dĩ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 莫mạc 以dĩ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 莫mạc 以dĩ 內nội 空không 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 。 有hữu 法pháp 空không 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 莫mạc 以dĩ 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 四tứ 正chánh 勤cần 。 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 五ngũ 根căn 。 五Ngũ 力Lực 。 七thất 覺giác 分phần/phân 。 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分Phần 。 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 莫mạc 以dĩ 四tứ 禪thiền 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 五ngũ 神thần 通thông 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 莫mạc 以dĩ 佛Phật 十Thập 力Lực 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 不bất 取thủ 色sắc 便tiện 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 不bất 取thủ 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 便tiện 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 不bất 取thủ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 便tiện 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 不bất 取thủ 內nội 空không 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 不bất 取thủ 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 便tiện 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

善thiện 男nam 子tử 。 行hành 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 時thời 莫mạc 貪tham 色sắc 。

何hà 以dĩ 故cố 。

善thiện 男nam 子tử 。 是thị 色sắc 非phi 可khả 貪tham 者giả 。 莫mạc 貪tham 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。

何hà 以dĩ 故cố 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 非phi 可khả 貪tham 者giả 。

善thiện 男nam 子tử 。 莫mạc 貪tham 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 莫mạc 貪tham 內nội 空không 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 莫mạc 貪tham 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 。 莫mạc 貪tham 四tứ 禪thiền 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 五ngũ 神thần 通thông 。 莫mạc 貪tham 佛Phật 十Thập 力Lực 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

何hà 以dĩ 故cố 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 非phi 可khả 貪tham 者giả 。

善thiện 男nam 子tử 。 莫mạc 貪tham 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 莫mạc 貪tham 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 莫mạc 貪tham 菩Bồ 薩Tát 法pháp 位vị 。 莫mạc 貪tham 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

何hà 以dĩ 故cố 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 非phi 可khả 貪tham 者giả 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 法pháp 性tánh 空không 故cố 。

【# 論luận 】#

問vấn 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 新tân 學học 所sở 行hành 。 佛Phật 何hà 以dĩ 乃nãi 答đáp 菩Bồ 薩Tát 久cửu 行hành 微vi 妙diệu 事sự 。 所sở 謂vị 。

不bất 取thủ 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 空không 故cố 。

答đáp 曰viết 。

諸chư 法pháp 性tánh 空không 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 大đại 菩Bồ 薩Tát 所sở 得đắc 。 二nhị 者giả 。 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 所sở 學học 柔nhu 順thuận 忍nhẫn 。 以dĩ 智trí 慧tuệ 發phát 心tâm 。

此thử 中trung 但đãn 說thuyết 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 所sở 學học 空không 。

復phục 次thứ 。 有hữu 實thật 智trí 慧tuệ 氣khí 分phần/phân 。 佛Phật 數số 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 無vô 者giả 。 雖tuy 久cửu 行hành 餘dư 功công 德đức 。 不bất 數số 為vi 菩Bồ 薩Tát 。

譬thí 如như 佛Phật 說thuyết 聲Thanh 聞Văn 。 法pháp 中trung 頂Đảnh 法Pháp 相tương/tướng 。

於ư 三Tam 寶Bảo 中trung 。 有hữu 少thiểu 信tín 是thị 名danh

頂Đảnh 法Pháp

是thị 信tín 過quá 煖Noãn 法Pháp 。 修tu 禪thiền 定định 生sanh 。 以dĩ 色sắc 界giới 心tâm 得đắc 。 於ư 佛Phật 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 是thị 為vi 小tiểu 。 於ư 凡phàm 夫phu 為vi 大đại 。

如như 是thị 新tân 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 氣khí 味vị 故cố 能năng 受thọ 化hóa 。 名danh 為vi 。

新tân 學học

過quá 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 功công 德đức 。 於ư 凡phàm 夫phu 為vi 大đại 。 於ư 佛Phật 為vi 小tiểu 。

復phục 次thứ 。 佛Phật 不bất 直trực 說thuyết 諸chư 法pháp 性tánh 空không 。 先tiên 教giáo 供cúng 養dường 親thân 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。 善Thiện 知Tri 識Thức 為vi 說thuyết 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 功công 德đức 。 善Thiện 知Tri 識Thức 雖tuy 種chủng 種chủng 教giáo 化hóa 。 佛Phật 但đãn 稱xưng 其kỳ 不bất 壞hoại 法pháp 。 所sở 謂vị 於ư 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 不bất 貪tham 。 不bất 著trước 。 不bất 取thủ 。

譬thí 如như 金kim 翅sí 鳥điểu 子tử 始thỉ 生sanh 。 從tùng 一nhất 須Tu 彌Di 至chí 一nhất 須Tu 彌Di 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 初sơ 學học 能năng 生sanh 如như 是thị 深thâm 智trí 。 何hà 況huống 久cửu 學học 。

又hựu 如như 小tiểu 火hỏa 能năng 燒thiêu 。 何hà 況huống 大đại 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 新tân 學học 時thời 能năng 以dĩ 般Bát 若Nhã 轉chuyển 世thế 間gian 法pháp 令linh 畢tất 竟cánh 空không 。 燒thiêu 諸chư 煩phiền 惱não 。 何hà 況huống 得đắc 力lực 具cụ 足túc 。

【# 經Kinh 】#

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 為vi 難nan 事sự 。 於ư 一nhất 切thiết 性tánh 空không 法pháp 中trung 。 求cầu 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 欲dục 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 為vi 難nan 事sự 。 於ư 一nhất 切thiết 性tánh 空không 法pháp 中trung 。 求cầu 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 欲dục 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 安an 隱ẩn 世thế 間gian 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 為vi 安an 樂lạc 世thế 間gian 故cố 。 為vi 救cứu 世thế 間gian 故cố 。 為vi 世thế 間gian 歸quy 故cố 。 為vi 世thế 間gian 依y 處xứ 故cố 。 為vi 世thế 間gian 洲châu 故cố 。 為vi 世thế 間gian 將tương 導đạo 故cố 。 為vi 世thế 間gian 究cứu 竟cánh 道đạo 故cố 。 為vi 世thế 間gian 趣thú 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 安an 隱ẩn 世thế 間gian 。 故cố 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 拔bạt 出xuất 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 著trước 無vô 畏úy 岸ngạn 涅Niết 槃Bàn 處xứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 安an 隱ẩn 世thế 間gian 。 故cố 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 安an 樂lạc 世thế 間gian 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 拔bạt 出xuất 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 憂ưu 苦khổ 愁sầu 惱não 。 著trước 無vô 畏úy 岸ngạn 涅Niết 槃Bàn 處xứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 安an 樂lạc 世thế 間gian 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 救cứu 世thế 間gian 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 救cứu 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 中trung 種chủng 種chủng 苦khổ 。 亦diệc 為vi 斷đoạn 是thị 苦khổ 故cố 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 聞văn 法Pháp 。 漸tiệm 以dĩ 三tam 乘thừa 。 而nhi 得đắc 度độ 脫thoát 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 救cứu 世thế 間gian 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 歸quy 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 拔bạt 出xuất 眾chúng 生sanh 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 相tương/tướng 。 憂ưu 悲bi 愁sầu 惱não 法pháp 。 著trước 無vô 畏úy 岸ngạn 涅Niết 槃Bàn 處xứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 歸quy 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 依y 處xứ 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 依y 處xứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 依y 處xứ 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 依y 處xứ 。

佛Phật 言ngôn 。

色sắc 不bất 相tương 續tục 即tức 是thị 色sắc 無vô 生sanh 。 色sắc 無vô 生sanh 即tức 是thị 色sắc 不bất 滅diệt 。 色sắc 不bất 滅diệt 即tức 是thị 色sắc 無vô 依y 處xứ 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 亦diệc 如như 是thị 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 依y 處xứ 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 究cứu 竟cánh 道đạo 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 如như 是thị 法pháp 。

色sắc 究cứu 竟cánh 相tương/tướng 非phi 是thị 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 究cứu 竟cánh 相tương/tướng 非phi 是thị 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如như 究cứu 竟cánh 相tương/tướng 。 一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 亦diệc 如như 是thị 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 如như 。 究cứu 竟cánh 相tương/tướng 者giả 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 皆giai 應ưng 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

何hà 以dĩ 故cố 。 世Thế 尊Tôn 。 色sắc 究cứu 竟cánh 相tương/tướng 中trung 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 究cứu 竟cánh 相tương/tướng 中trung 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 究cứu 竟cánh 相tương/tướng 中trung 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 所sở 謂vị 是thị 色sắc 。 是thị 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 色sắc 究cứu 竟cánh 相tương/tướng 中trung 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 究cứu 竟cánh 相tương/tướng 中trung 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 所sở 謂vị 是thị 色sắc 乃nãi 至chí 。 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 難nạn/nan 事sự 。

如như 是thị 觀quán 諸chư 法pháp 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 而nhi 心tâm 不bất 沒một 不bất 卻khước 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。

是thị 諸chư 深thâm 法Pháp 我ngã 應ưng 如như 是thị 知tri 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 如như 是thị 寂tịch 滅diệt 。 微vi 妙diệu 法Pháp 當đương 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。

是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 究cứu 竟cánh 道đạo 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 洲châu 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 江giang 河hà 大đại 海hải 。 四tứ 邊biên 水thủy 斷đoạn 。 是thị 名danh 為vi 洲châu 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 色sắc 亦diệc 如như 是thị 。 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 。 以dĩ 是thị 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 斷đoạn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 故cố 。 即tức 是thị 寂tịch 滅diệt 。 即tức 是thị 妙diệu 寶bảo 。 所sở 謂vị 空không 。 無vô 所sở 得đắc 。 愛ái 盡tận 無vô 餘dư 。 離ly 欲dục 。 涅Niết 槃Bàn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 以dĩ 寂tịch 滅diệt 微vi 妙diệu 法Pháp 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 洲châu 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 將tương 導đạo 。 故cố 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 色sắc 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 說thuyết 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 說thuyết 十thập 二nhị 處xứ 。 十thập 八bát 界giới 。 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 。 四tứ 禪thiền 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 五ngũ 神thần 通thông 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 說thuyết 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 果quả 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 說thuyết 佛Phật 十Thập 力Lực 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 將tương 導đạo 。 故cố 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 發phát 希hy 有hữu 心tâm 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

諸chư 菩Bồ 薩Tát 未vị 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 大đại 悲bi 未vị 具cụ 。 未vị 得đắc 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 知tri 諸chư 法pháp 本bổn 性tánh 空không 。 而nhi 能năng 發phát 無vô 上thượng 道Đạo 心tâm 。 是thị 事sự 甚thậm 難nan 。

佛Phật 可khả 其kỳ 言ngôn 。

如như 是thị 。

更cánh 讚tán 菩Bồ 薩Tát 希hy 有hữu 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 安an 穩ổn 世thế 間gian 故cố 發phát 心tâm 。

安an 穩ổn

者giả 。 能năng 破phá 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 究cứu 竟cánh 不bất 變biến 失thất 。

譬thí 如như 良lương 藥dược 能năng 破phá 病bệnh 。 不bất 問vấn 甘cam 苦khổ 。 以dĩ 能năng 究cứu 竟cánh 除trừ 病bệnh 安an 穩ổn 故cố 。 佛Phật 能năng 使sử 眾chúng 生sanh 常thường 安an 穩ổn 。 不bất 期kỳ 一nhất 世thế 。 二nhị 世thế 。 世thế 間gian 樂lạc 者giả 。 有hữu 法pháp 雖tuy 安an 穩ổn 而nhi 不bất 樂lạc 。 有hữu 法pháp 今kim 世thế 苦khổ 。 後hậu 世thế 樂lạc 。 如như 服phục 苦khổ 藥dược 腹phúc 中trung 安an 穩ổn 。 口khẩu 中trung 不bất 美mỹ 。 是thị 故cố 說thuyết 佛Phật 能năng 與dữ 今kim 世thế 。 後hậu 世thế 樂lạc 。

六lục 道đạo 無vô 常thường 相tương/tướng 故cố 非phi 安an 穩ổn 。 是thị 故cố 說thuyết 。

出xuất 六lục 道đạo

名danh

安an 穩ổn

世thế 間gian 樂nhạo 著trước 因nhân 緣duyên 故cố 。 久cửu 後hậu 必tất 生sanh 憂ưu 惱não 。 不bất 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 始thỉ 終chung 無vô 變biến 故cố 。 說thuyết 離ly 憂ưu 苦khổ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。

救cứu 世thế 間gian

者giả 。

如như 人nhân 為vi 怨oán 賊tặc 所sở 逐trục 。 若nhược 親thân 戚thích 。 若nhược 官quan 力lực 能năng 救cứu 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 如như 是thị 。 惡ác 罪tội 諸chư 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 及cập 魔ma 民dân 所sở 逐trục 。 惟duy 諸chư 佛Phật 能năng 。 說thuyết 法Pháp 救cứu 護hộ 。

世thế 間gian 歸quy

者giả 。

如như 人nhân 遇ngộ 暴bạo 風phong 疾tật 雨vũ 。 必tất 歸quy 房phòng 舍xá 。 世thế 間gian 種chủng 種chủng 。 邪tà 見kiến 煩phiền 惱não 等đẳng 。 身thân 心tâm 內nội 外ngoại 苦khổ 惱não 老lão 病bệnh 死tử 諸chư 憂ưu 苦khổ 等đẳng 。 若nhược 歸quy 佛Phật 。 佛Phật 以dĩ 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 拔bạt 其kỳ 憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 。

依y 處xứ

者giả 。

一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 從tùng 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 生sanh 故cố 。 無vô 有hữu 自tự 力lực 。 不bất 可khả 依y 止chỉ 。 眾chúng 生sanh 為vi 苦khổ 所sở 逼bức 來lai 依y 止chỉ 佛Phật 。 佛Phật 為vi 說thuyết 無vô 依y 止chỉ 法pháp 。

無vô 依y 止chỉ 法pháp

者giả 是thị 真chân 實thật 。 所sở 謂vị 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 色sắc 等đẳng 五ngũ 眾chúng 滅diệt 更cánh 不bất 相tương 續tục 。 不bất 相tương 續tục 即tức 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 即tức 是thị 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 依y 止chỉ 處xứ 。

問vấn 曰viết 。

若nhược 無vô 依y 止chỉ 處xứ 。 何hà 以dĩ 說thuyết 。

依y 止chỉ

答đáp 曰viết 。

依y 止chỉ 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 以dĩ 愛ái 。 見kiến 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 。 依y 止chỉ 有hữu 為vi 法pháp 。 二nhị 者giả 。 清thanh 淨tịnh 智trí 慧tuệ 。 說thuyết 依y 止chỉ 涅Niết 槃Bàn 。 煩phiền 惱não 見kiến 故cố 說thuyết 無vô 依y 止chỉ 。

究cứu 竟cánh 道đạo

者giả 。

所sở 謂vị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 畢tất 竟cánh 空không 。

色sắc 等đẳng 法pháp 。 前tiền 際tế 中trung 無vô 。 後hậu 際tế 中trung 亦diệc 無vô 。 現hiện 在tại 中trung 。 凡phàm 夫phu 人nhân 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 業nghiệp 果quả 報báo 諸chư 情tình 力lực 故cố 。 有hữu 顛điên 倒đảo 見kiến 。 聖thánh 人nhân 以dĩ 智trí 慧tuệ 眼nhãn 。 觀quán 之chi 皆giai 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 如như 前tiền 。 後hậu 。 中trung 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 無vô 先tiên 後hậu 。 云vân 何hà 有hữu 中trung 。

能năng 如như 是thị 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 則tắc 安an 處xử 眾chúng 生sanh 。 於ư 究cứu 竟cánh 第đệ 一nhất 道đạo 中trung 。

世thế 間gian 洲châu

者giả 。

如như 洲châu 四tứ 邊biên 無vô 地địa 。 色sắc 等đẳng 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 前tiền 。 後hậu 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 中trung 間gian 。 如như 究cứu 竟cánh 道đạo 中trung 破phá 。 入nhập 前tiền 後hậu 空không 故cố 。 中trung 間gian 亦diệc 空không 。

水thủy

者giả 。 三tam 漏lậu 。 四tứ 流lưu 諸chư 煩phiền 惱não 及cập 業nghiệp 果quả 報báo 。 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 所sở 取thủ 。 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 為vi 洲châu 。

眾chúng 生sanh 沒một 在tại 。 四tứ 流lưu 水thủy 中trung 。 佛Phật 以dĩ 八Bát 正Chánh 道Đạo 船thuyền 。 引dẫn 著trước 涅Niết 槃Bàn 洲châu 上thượng 。

如như 是thị 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 接tiếp 度độ 眾chúng 生sanh 名danh 為vi

將tương 導đạo

【# 經kinh 】# 。

云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 趣thú 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 色sắc 趣thú 空không 。 說thuyết 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 趣thú 空không 。 乃nãi 至chí 說thuyết 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 趣thú 空không 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 色sắc 非phi 趣thú 非phi 不bất 趣thú 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 色sắc 空không 相tướng 。 非phi 趣thú 非phi 不bất 趣thú 。 說thuyết 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 非phi 趣thú 非phi 不bất 趣thú 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 空không 相tướng 。 非phi 趣thú 非phi 不bất 趣thú 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 非phi 趣thú 非phi 不bất 趣thú 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 空không 相tướng 。 非phi 趣thú 非phi 不bất 趣thú 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 世thế 間gian 趣thú 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

何hà 以dĩ 故cố 。

一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 空không 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 空không 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 無vô 相tướng 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 相tướng 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 無vô 作tác 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 作tác 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 無vô 起khởi 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 起khởi 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 無vô 所sở 有hữu 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 夢mộng 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 夢mộng 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 幻huyễn 。 趣thú 嚮hướng 。 趣thú 影ảnh 。 趣thú 化hóa 。 趣thú 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 化hóa 等đẳng 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 無vô 量lượng 。 無vô 邊biên 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 量lượng 。 無vô 邊biên 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 。 不bất 與dữ 不bất 取thủ 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 與dữ 不bất 取thủ 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 。 不bất 舉cử 不bất 下hạ 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 舉cử 不bất 下hạ 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 增tăng 無vô 減giảm 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 。 不bất 來lai 不bất 去khứ 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 來lai 不bất 去khứ 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 不bất 入nhập 不bất 出xuất 。 不bất 合hợp 不bất 散tán 。 不bất 著trước 不bất 斷đoạn 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 著trước 不bất 斷đoạn 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 我ngã 。 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 命mạng 。 人nhân 。 起khởi 。 使sử 起khởi 。 作tác 。 使sử 作tác 。 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 乃nãi 至chí 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 有hữu 常thường 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 常thường 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 樂nhạo/nhạc/lạc 。 淨tịnh 。 我ngã 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 淨tịnh 。 我ngã 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 無vô 常thường 。 苦khổ 。 不bất 淨tịnh 。 無vô 我ngã 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 常thường 。 苦khổ 。 不bất 淨tịnh 。 無vô 我ngã 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 欲dục 事sự 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 欲dục 事sự 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 瞋sân 事sự 。 癡si 事sự 。 見kiến 事sự 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 瞋sân 事sự 。 癡si 事sự 。 見kiến 事sự 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 如như 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如như 中trung 無vô 來lai 無vô 去khứ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 性tánh 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 性tánh 中trung 無vô 來lai 無vô 去khứ 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 平bình 等đẳng 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 平bình 等đẳng 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 不bất 動động 相tương/tướng 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 動động 相tương/tướng 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 色sắc 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 色sắc 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。 十thập 二nhị 處xứ 。 十thập 八bát 界giới 亦diệc 如như 是thị 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 檀đàn 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 尸thi 羅la 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 羼sằn 提đề 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 毘tỳ 梨lê 耶da 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 禪thiền 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 內nội 空không 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 內nội 空không 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 非phi 趣thú 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 外ngoại 空không 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 外ngoại 空không 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 非phi 趣thú 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 內nội 外ngoại 空không 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 內nội 外ngoại 空không 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 非phi 趣thú 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 法pháp 。 趣thú 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 。 分phần/phân 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 佛Phật 十Thập 力Lực 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 果Quả 。 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 辟Bích 支Chi 佛Phật 道đạo 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 佛Phật 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 佛Phật 中trung 。 趣thú 。 非phi 趣thú 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 誰thùy 能năng 信tín 解giải 者giả 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 先tiên 於ư 諸chư 佛Phật 所sở 。 久cửu 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 善thiện 根căn 純thuần 熟thục 。 供cúng 養dường 無vô 數số 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 諸chư 佛Phật 。 與dữ 善Thiện 知Tri 識Thức 相tương 隨tùy 。 是thị 輩bối 人nhân 能năng 信tín 解giải 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 能năng 信tín 解giải 是thị 。 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 有hữu 何hà 等đẳng 性tánh 。 何hà 等đẳng 相tương/tướng 。 何hà 等đẳng 貌mạo 。

佛Phật 言ngôn 。

欲dục 。 瞋sân 。 癡si 斷đoạn 離ly 。 是thị 性tánh 。 相tương/tướng 。 貌mạo 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 則tắc 能năng 信tín 解giải 。 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

【# 論luận 】#

問vấn 曰viết 。

上thượng 諸chư 事sự 中trung 略lược 說thuyết 。 今kim 。

趣thú

中trung 何hà 以dĩ 廣quảng 說thuyết 。

答đáp 曰viết 。

趣thú

是thị 總tổng 上thượng 九cửu 事sự 之chi 會hội 歸quy 。 是thị 故cố 多đa 說thuyết 。

復phục 次thứ 。 安an 樂lạc 等đẳng 及cập 趣thú 皆giai 同đồng 一nhất 義nghĩa 。 俱câu 出xuất 眾chúng 生sanh 著trước 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 若nhược 事sự 事sự 廣quảng 說thuyết 則tắc 不bất 可khả 盡tận 。

趣thú

最tối 在tại 後hậu 故cố 廣quảng 說thuyết 。 當đương 知tri 餘dư 者giả 亦diệc 。 皆giai 應ưng 廣quảng 說thuyết 。

色sắc 等đẳng 法pháp 趣thú 空không

者giả 。 如như 虛hư 空không 但đãn 有hữu 名danh 而nhi 無vô 法pháp 。 色sắc 等đẳng 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 終chung 歸quy 於ư 空không 。 諸chư 法pháp 究cứu 竟cánh 。 相tương/tướng 必tất 空không 故cố 。 餘dư 者giả 皆giai 虛hư 妄vọng 。 如như 人nhân 初sơ 雖tuy 有hữu 善thiện 言ngôn 。 久cửu 久cửu 乃nãi 知tri 情tình 實thật 。 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 亦diệc 如như 是thị 。 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 時thời 與dữ 虛hư 空không 無vô 異dị 。 當đương 知tri 先tiên 亦diệc 如như 是thị 。 但đãn 凡phàm 夫phu 顛điên 倒đảo 。 果quả 報báo 故cố 見kiến 異dị 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 有hữu 。 過quá 出xuất 空không 等đẳng 諸chư 相tướng 。 如như 人nhân 欲dục 出xuất 過quá 虛hư 空không 不bất 可khả 得đắc 。

我ngã 等đẳng 十thập 六lục 名danh 。 皆giai 因nhân 五ngũ 眾chúng 和hòa 合hợp 假giả 有hữu 此thử 名danh 。 無vô 有hữu 實thật 法pháp 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 趣thú 。 非phi 趣thú 。

若nhược 常thường 。 淨tịnh 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 我ngã 等đẳng 四tứ 顛điên 倒đảo 破phá 四tứ 聖thánh 行hành 。 如như 常thường 等đẳng 四tứ 。 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 顛điên 倒đảo 故cố 。 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 亦diệc 如như 是thị 。

如như 常thường 等đẳng 不bất 可khả 得đắc 。 無vô 常thường 等đẳng 從tùng 常thường 等đẳng 出xuất 故cố 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 說thuyết 。

一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 常thường 等đẳng 。 趣thú 無vô 常thường 等đẳng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 佛Phật 。

是thị 法Pháp 甚thậm 深thâm 微vi 細tế 。 誰thùy 當đương 信tín 解giải 者giả 。

佛Phật 答đáp 說thuyết 。

久cửu 行hành 等đẳng 因nhân 緣duyên 能năng 信tín 。

更cánh 問vấn 。

久cửu 行hành 等đẳng 人nhân 。 有hữu 何hà 等đẳng 相tướng 。

佛Phật 答đáp 。

是thị 人nhân 離ly 三tam 毒độc 心tâm 。 亦diệc 不bất 見kiến 是thị 離ly 。 深thâm 入nhập 諸chư 法Pháp 實thật 相tướng 故cố 。

問vấn 曰viết 。

是thị 人nhân 未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法pháp 。 云vân 何hà 言ngôn 。

斷đoạn 三tam 毒độc

答đáp 曰viết 。

斷đoạn

有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 根căn 本bổn 斷đoạn 。 二nhị 者giả 。 薄bạc 少thiểu 斷đoạn 。

此thử 中trung 說thuyết 薄bạc 少thiểu 斷đoạn 。 行hành 者giả 不bất 分phân 別biệt 是thị 斷đoạn 。 是thị 煩phiền 惱não 。

何hà 以dĩ 故cố 。 煩phiền 惱não 相tương/tướng 顛điên 倒đảo 不bất 定định 故cố 。 煩phiền 惱não 即tức 是thị 斷đoạn 。 是thị 故cố 言ngôn 。

離ly

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 趣Thú 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 三tam

【# 經Kinh 】#

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 解giải 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 當đương 趣thú 何hà 所sở 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 解giải 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 當đương 趣thú 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 趣thú 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 者giả 。 則tắc 為vi 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 所sở 歸quy 趣thú 。 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 是thị 修tu 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。

世Thế 尊Tôn 。 無vô 所sở 修tu 是thị 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 受thọ 修tu 。 壞hoại 修tu 是thị 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

何hà 等đẳng 法pháp 壞hoại 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 壞hoại 修tu 。

世Thế 尊Tôn 。 色sắc 壞hoại 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 壞hoại 修tu 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 十thập 二nhị 處xứ 。 十thập 八bát 界giới 壞hoại 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 壞hoại 修tu 。 我ngã 乃nãi 至chí 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 壞hoại 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 壞hoại 修tu 。

世Thế 尊Tôn 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 壞hoại 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 壞hoại 修tu 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 壞hoại 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 壞hoại 修tu 。 內nội 空không 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 壞hoại 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 壞hoại 修tu 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 色sắc 壞hoại 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 壞hoại 修tu 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 壞hoại 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 壞hoại 修tu 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 當đương 驗nghiệm 知tri 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 不bất 著trước 。 當đương 知tri 是thị 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 不bất 著trước 。 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 中trung 不bất 著trước 。 當đương 知tri 是thị 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。

【# 論luận 】#

問vấn 曰viết 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 非phi 趣thú 。 非phi 不bất 趣thú 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 何hà 以dĩ 故cố 問vấn 。

行hành 般Bát 若Nhã 者giả 趣thú 至chí 何hà 處xứ

又hựu 佛Phật 何hà 以dĩ 答đáp

趣thú 薩Tát 婆Bà 若Nhã

答đáp 曰viết 。

外ngoại 道đạo 言ngôn 。

諸chư 法pháp 從tùng 因nhân 趣thú 果quả 。 從tùng 先tiên 世thế 入nhập 今kim 世thế 。 從tùng 今kim 世thế 趣thú 後hậu 世thế 。

破phá 是thị 常thường 顛điên 倒đảo 故cố 。 言ngôn 。

無vô

趣thú 。 不bất 趣thú 。

此thử 中trung 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 以dĩ 無vô 著trước 心tâm 問vấn 。 佛Phật 以dĩ 無vô 著trước 心tâm 答đáp 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 畢tất 竟cánh 空không 。 於ư 諸chư 法pháp 無vô 障chướng 無vô 礙ngại 。 得đắc 無vô 障chướng 無vô 礙ngại 。 解giải 脫thoát 故cố 無vô 障chướng 無vô 礙ngại 。 因nhân 果quả 相tương 似tự 故cố 。 故cố 言ngôn 。

解giải 深thâm 般Bát 若Nhã 者giả 。 趣thú 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

菩Bồ 薩Tát 知tri 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 所sở 歸quy 趣thú 。

如như 子tử 為vi 苦khổ 惱não 所sở 逼bức 。 則tắc 趣thú 父phụ 母mẫu 。

問vấn 曰viết 。

何hà 以dĩ 故cố 但đãn 菩Bồ 薩Tát 解giải 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 眾chúng 生sanh 所sở 歸quy 趣thú 。

答đáp 曰viết 。

菩Bồ 薩Tát 於ư 眾chúng 生sanh 中trung 。 大đại 悲bi 心tâm 故cố 。 常thường 修tu 習tập 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 修tu 故cố 。 能năng 解giải 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 皆giai 入nhập 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 故cố 。

修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 修tu 一nhất 切thiết 法pháp

般Bát 若Nhã 無vô 定định 實thật 法pháp 可khả 得đắc 。 故cố 經kinh 中trung 說thuyết 。

無vô 所sở 修tu 是thị 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 一nhất 切thiết 諸chư 觀quán 有hữu 過quá 故cố 不bất 受thọ 。 是thị 名danh 。

不bất 受thọ 修tu

壞hoại 修tu

者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 常thường 散tán 壞hoại 。 故cố 名danh 。

壞hoại 修tu

可khả 破phá 壞hoại 法pháp

者giả 。 所sở 謂vị 色sắc 等đẳng 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

佛Phật 可khả 須Tu 菩Bồ 提Đề 所sở 說thuyết 。

上thượng 品phẩm 末mạt 說thuyết 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 菩Bồ 薩Tát 性tánh 。 相tương/tướng 。 貌mạo 。 今kim 應ưng 驗nghiệm 試thí 知tri 。

於ư 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 著trước 不phủ 。 若nhược 著trước 。 則tắc 非phi 。 若nhược 不bất 著trước 。 則tắc 是thị 其kỳ 相tương/tướng 。

行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 因nhân 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 般Bát 若Nhã 亦diệc 自tự 空không 。 二nhị 者giả 。 不bất 能năng 觀quán 般Bát 若Nhã 亦diệc 空không 。 是thị 故cố 經Kinh 中trung 。 試thí 知tri 著trước 不phủ 。

【# 經Kinh 】#

若nhược 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 以dĩ 他tha 人nhân 語ngữ 為vi 堅kiên 要yếu 。 亦diệc 不bất 隨tùy 他tha 教giáo 行hành 。

阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 為vi 欲dục 心tâm 。 瞋sân 心tâm 。 癡si 心tâm 所sở 牽khiên 。

若nhược 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 遠viễn 離ly 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。

若nhược 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 聞văn 說thuyết 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 心tâm 不bất 驚kinh 。 不bất 沒một 。 不bất 怖bố 。 不bất 畏úy 。 不bất 悔hối 。 歡hoan 喜hỷ 樂lạc 聞văn 。 受thọ 持trì 。 讀đọc 。 誦tụng 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 如như 說thuyết 行hành 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 先tiên 世thế 已dĩ 問vấn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 事sự 已dĩ 。 受thọ 持trì 。 讀đọc 。 誦tụng 。 說thuyết 。 正chánh 憶ức 念niệm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 大đại 威uy 德đức 故cố 。 聞văn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 心tâm 不bất 驚kinh 。 不bất 怖bố 。 不bất 畏úy 。 不bất 沒một 。 不bất 悔hối 。 歡hoan 喜hỷ 樂lạc 聞văn 。 受thọ 持trì 。 讀đọc 。 誦tụng 。 正chánh 憶ức 念niệm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 聞văn 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 驚kinh 。 不bất 怖bố 乃nãi 至chí 正chánh 憶ức 念niệm 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 云vân 何hà 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 言ngôn 。

隨tùy 順thuận 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 心tâm 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 名danh 隨tùy 順thuận 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 心tâm 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 言ngôn 。

以dĩ 空không 隨tùy 順thuận 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 無vô 所sở 有hữu 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 隨tùy 順thuận 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 如như 夢mộng 。 幻huyễn 。 炎diễm 。 嚮hướng 。 化hóa 隨tùy 順thuận 。 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

佛Phật 說thuyết 以dĩ 空không 隨tùy 順thuận 乃nãi 至chí 如như 夢mộng 如như 幻huyễn 隨tùy 順thuận 。 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 行hành 何hà 法pháp 。 若nhược 色sắc 。 若nhược 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 不bất 行hành 色sắc 。 不bất 行hành 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 不bất 行hành 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 行hành 處xứ 。 無vô 作tác 法pháp 。 無vô 壞hoại 法pháp 。 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 亦diệc 無vô 所sở 去khứ 。 無vô 住trú 處xứ 。 是thị 法pháp 不bất 可khả 數số 。 無vô 有hữu 量lượng 。 若nhược 無vô 數số 。 無vô 量lượng 。 是thị 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 可khả 以dĩ 色sắc 得đắc 。 乃nãi 至chí 不bất 可khả 。 以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 得đắc 。

何hà 以dĩ 故cố 。 色sắc 即tức 是thị 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 即tức 是thị 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 色sắc 如như 相tương/tướng 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 如như 相tương/tướng 皆giai 是thị 一nhất 如như 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 說thuyết 事sự 。 於ư 他tha 語ngữ 言ngôn 中trung 不bất 生sanh 念niệm 。

是thị 中trung 有hữu 實thật 。 不bất 實thật 。

何hà 以dĩ 故cố 。 他tha 人nhân 有hữu 二nhị 種chủng 。

在tại 家gia 人nhân 。 著trước 五ngũ 欲dục 樂lạc 。 虛hư 誑cuống 不bất 淨tịnh 。 出xuất 家gia 外ngoại 道đạo 。 著trước 諸chư 邪tà 見kiến 不bất 實thật 。 此thử 等đẳng 所sở 說thuyết 皆giai 無vô 實thật 事sự 。 是thị 故cố 不bất 信tín 。 自tự 得đắc 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 故cố 。 乃nãi 至chí 佛Phật 身thân 來lai 說thuyết 破phá 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 者giả 亦diệc 不bất 信tín 。 得đắc 無vô 為vi 法Pháp 故cố 。 心tâm 則tắc 安an 重trọng/trùng 。 不bất 復phục 移di 轉chuyển 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 未vị 得đắc 佛Phật 道Đạo 。 貪tham 欲dục 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 折chiết 薄bạc 故cố 。 不bất 為vi 所sở 牽khiên 。

心tâm 常thường 不bất 離ly 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 知tri 善thiện 法Pháp 果quả 報báo 味vị 故cố 。 心tâm 常thường 愛ái 樂nhạo 。 不bất 離ly 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。

如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 故cố 。 聞văn 深thâm 般Bát 若Nhã 不bất 怖bố 。 不bất 畏úy 。 歡hoan 喜hỷ 欲dục 聞văn 。 讀đọc 。 誦tụng 。 問vấn 義nghĩa 。 修tu 習tập 。

如như 雷lôi 霆đình 。 小tiểu 鳥điểu 則tắc 怖bố 畏úy 悶muộn 死tử 。 孔khổng 雀tước 大đại 鳥điểu 歡hoan 喜hỷ 舞vũ 戲hí 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。 邪tà 見kiến 凡phàm 夫phu 聞văn 則tắc 恐khủng 怖bố 。 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 菩Bồ 薩Tát 聞văn 則tắc 歡hoan 喜hỷ 。 心tâm 無vô 厭yếm 足túc 。 是thị 故cố 說thuyết 。

歡hoan 喜hỷ 樂lạc 聞văn

是thị 中trung 佛Phật 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 於ư 。 過quá 去khứ 世thế 已dĩ 聞văn 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 集tập 諸chư 福phước 德đức 。 智trí 慧tuệ 故cố 有hữu 大đại 威uy 德đức 。 有hữu 大đại 威uy 德đức 。 故cố 不bất 怖bố 畏úy 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 聞văn 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 雖tuy 不bất 怖bố 畏úy 。 是thị 般Bát 若Nhã 無vô 定định 相tương/tướng 。 云vân 何hà 應ưng 行hành 。

佛Phật 言ngôn 。

隨tùy 順thuận 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 心tâm 。

問vấn 曰viết 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 未vị 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 云vân 何hà 能năng 順thuận 。

答đáp 曰viết 。

是thị 故cố 說thuyết 。

隨tùy 順thuận 畢tất 竟cánh 空không 心tâm 則tắc 順thuận 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 心tâm 。

一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 佛Phật 後hậu 品phẩm 中trung 說thuyết 一nhất 切thiết 寂tịch 滅diệt 。 相tương/tướng 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 故cố 言ngôn 。

順thuận 畢tất 竟cánh 空không 則tắc 順thuận 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí

無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 虛hư 空không 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 無vô 垢cấu 無vô 淨tịnh 。 如như 夢mộng 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

順thuận 畢tất 竟cánh 空không 心tâm 。 觀quán 何hà 等đẳng 法pháp 。

佛Phật 答đáp 。

不bất 觀quán 色sắc 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

何hà 以dĩ 故cố 。 智trí 慧tuệ 欲dục 求cầu 實thật 事sự 。 色sắc 等đẳng 有hữu 為vi 作tác 法pháp 皆giai 虛hư 妄vọng 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 是thị 實thật 法pháp 。 實thật 法pháp 故cố 。 過quá 有hữu 為vi 法pháp 。 過quá 有hữu 為vi 法pháp 故cố 。 說thuyết 是thị 法pháp 。

無vô 作tác

無vô 作tác 者giả 。

無vô 壞hoại 法pháp

無vô 壞hoại 者giả 。

是thị 法pháp 不bất 從tùng 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 來lai 。 故cố 言ngôn 。

無vô 所sở 從tùng 來lai

不bất 入nhập 佛Phật 法Pháp 中trung 。 故cố 言ngôn 。

無vô 所sở 去khứ

有hữu 為vi 虛hư 誑cuống 故cố

不bất 住trụ

無vô 為vi 法Pháp 中trung 。 無vô 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 故cố 亦diệc 。

不bất 住trụ

五ngũ 眾chúng 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 六lục 道đạo 數số 。 壞hoại 五ngũ 眾chúng 相tướng 續tục 故cố 則tắc 。

無vô 數số 。 無vô 量lượng 。

無vô 數số 。 無vô 量lượng 故cố 則tắc 。 語ngữ 言ngôn 道đạo 斷đoạn 。 語ngữ 言ngôn 道đạo 斷đoạn 故cố 。 不bất 可khả 以dĩ 行hành 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 得đắc 。

佛Phật 此thử 中trung 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 即tức 是thị 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 即tức 是thị 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。

何hà 以dĩ 故cố 。

色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 如như 即tức 是thị 薩Tát 婆Bà 若Nhã 如như 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 如như 即tức 是thị 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 如như 。

以dĩ 是thị 故cố 說thuyết 。

如như

是thị 如như 無vô 二nhị 無vô 別biệt

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 一nhất