大Đại 智Trí 度Độ 論Luận
Quyển 63
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 信Tín 謗Báng 品Phẩm 第đệ 四tứ 十thập 一nhất 之chi 餘dư (# 卷quyển 六lục 十thập 三tam )#

聖thánh 者giả 龍long 樹thụ 造tạo

後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch

【# 經kinh 】# 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 應ưng 好hảo/hiếu 攝nhiếp 身thân 。 口khẩu 。 意ý 業nghiệp 。 無vô 受thọ 如như 是thị 諸chư 苦khổ 。 或hoặc 不bất 見kiến 佛Phật 。 或hoặc 不bất 聞văn 法Pháp 。 或hoặc 不bất 親thân 近cận 僧Tăng 。 或hoặc 生sanh 無vô 佛Phật 世thế 界giới 中trung 。 或hoặc 生sanh 人nhân 中trung 。 墮đọa 貧bần 窮cùng 家gia 。 或hoặc 人nhân 不bất 信tín 受thọ 其kỳ 言ngôn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 積tích 集tập 口khẩu 業nghiệp 故cố 。 有hữu 是thị 破phá 法pháp 重trọng 罪tội 耶da 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

以dĩ 積tích 集tập 口khẩu 業nghiệp 故cố 。 有hữu 是thị 破phá 法pháp 重trọng 罪tội 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 愚ngu 癡si 人nhân 在tại 佛Phật 法Pháp 中trung 。 出xuất 家gia 受thọ 戒giới 。 破phá 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毀hủy 呰tử 不bất 受thọ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 破phá 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毀hủy 呰tử 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 則tắc 為vi 破phá 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 破phá 故cố 。 則tắc 為vi 破phá 佛Phật 寶bảo 。 破phá 佛Phật 寶bảo 故cố 破phá 法Pháp 寶bảo 。 破phá 法Pháp 寶bảo 故cố 破phá 僧Tăng 寶bảo 。 破phá 三Tam 寶Bảo 故cố 。 則tắc 破phá 世thế 間gian 正chánh 見kiến 。 破phá 世thế 間gian 正chánh 見kiến 故cố 。 則tắc 為vi 破phá 四tứ 念niệm 處xứ 。 乃nãi 至chí 破phá 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 法pháp 。 破phá 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 法pháp 故cố 。 則tắc 得đắc 無vô 量lượng 。 無vô 邊biên 阿a 僧tăng 祇kỳ 罪tội 。 得đắc 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 罪tội 已dĩ 。 則tắc 受thọ 無vô 量lượng 無vô 邊biên 阿a 僧tăng 祇kỳ 憂ưu 苦khổ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 愚ngu 癡si 人nhân 毀hủy 呰tử 破phá 壞hoại 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 有hữu 幾kỷ 因nhân 緣duyên 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

有hữu 四tứ 因nhân 緣duyên 。 是thị 愚ngu 癡si 人nhân 毀hủy 呰tử 破phá 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 等đẳng 四tứ 。

是thị 愚ngu 癡si 人nhân 為vi 魔ma 所sở 使sử 故cố 。 欲dục 毀hủy 呰tử 破phá 壞hoại 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 名danh 初sơ 因nhân 緣duyên 。

是thị 愚ngu 癡si 人nhân 不bất 信tín 深thâm 法Pháp 。 不bất 信tín 不bất 解giải 。 心tâm 不bất 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 是thị 第đệ 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 。 是thị 愚ngu 癡si 人nhân 欲dục 毀hủy 呰tử 破phá 壞hoại 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

是thị 愚ngu 癡si 人nhân 與dữ 惡ác 知tri 識thức 相tương 隨tùy 。 心tâm 沒một 懈giải 怠đãi 。 堅kiên 著trước 五ngũ 受thọ 眾chúng 。 是thị 第đệ 三tam 因nhân 緣duyên 故cố 。 是thị 愚ngu 癡si 人nhân 欲dục 毀hủy 呰tử 破phá 壞hoại 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

是thị 愚ngu 癡si 人nhân 多đa 行hành 瞋sân 恚khuể 。 自tự 高cao 輕khinh 人nhân 。 是thị 第đệ 四tứ 因nhân 緣duyên 故cố 。 是thị 愚ngu 癡si 人nhân 欲dục 毀hủy 呰tử 破phá 壞hoại 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 是thị 四tứ 因nhân 緣duyên 故cố 。 是thị 愚ngu 癡si 人nhân 欲dục 毀hủy 呰tử 破phá 壞hoại 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

【# 論luận 】#

問vấn 曰viết 。

口khẩu 業nghiệp 是thị 破phá 法pháp 。 何hà 以dĩ 言ngôn 。

攝nhiếp 身thân 口khẩu 意ý 業nghiệp

答đáp 曰viết 。

意ý 業nghiệp 是thị 口khẩu 業nghiệp 之chi 本bổn 。 若nhược 欲dục 攝nhiếp 口khẩu 業nghiệp 。 先tiên 攝nhiếp 意ý 業nghiệp 。 意ý 業nghiệp 攝nhiếp 故cố 。 身thân 口khẩu 業nghiệp 亦diệc 善thiện 。 身thân 口khẩu 業nghiệp 善thiện 。 意ý 業nghiệp 亦diệc 善thiện 。

是thị 中trung 須Tu 菩Bồ 提Đề 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

莫mạc 受thọ 是thị 諸chư 苦khổ 。 或hoặc 不bất 見kiến 佛Phật 。

等đẳng 。

世thế 間gian 人nhân 以dĩ 身thân 業nghiệp 為vi 重trọng/trùng 。 口khẩu 業nghiệp 為vi 輕khinh 。 是thị 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

但đãn 以dĩ 口khẩu 業nghiệp 得đắc 如như 是thị 罪tội 耶da 。

佛Phật 可khả 其kỳ 意ý 。 示thị 言ngôn 。

是thị 愚ngu 癡si 人nhân 自tự 無vô 急cấp 事sự 。 又hựu 無vô 使sử 作tác 者giả 。 亦diệc 無vô 所sở 得đắc 。 而nhi 自tự 以dĩ 舌thiệt 故cố 。 作tác 如như 是thị 罪tội 。 是thị 為vi 大đại 狂cuồng 。

是thị 狂cuồng 人nhân 未vị 來lai 世thế 。 在tại 我ngã 法pháp 中trung 出xuất 家gia 。

出xuất 家gia

者giả 五ngũ 眾chúng 。

受thọ 戒giới

者giả 有hữu 七thất 眾chúng 。

是thị 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 著trước 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 佛Phật 法Pháp 過quá 五ngũ 百bách 歲tuế 後hậu 。 各các 各các 分phân 別biệt 有hữu 五ngũ 部bộ 。 從tùng 是thị 已dĩ 來lai 。 以dĩ 求cầu 諸chư 法pháp 決quyết 定định 相tương/tướng 故cố 。 自tự 執chấp 其kỳ 法pháp 。 不bất 知tri 佛Phật 為vì 解giải 脫thoát 故cố 說thuyết 法Pháp 。 而nhi 堅kiên 著trước 語ngữ 言ngôn 故cố 。 聞văn 說thuyết 般Bát 若Nhã 諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 如như 刀đao 傷thương 心tâm 。 皆giai 言ngôn 。

決quyết 定định 之chi 法pháp 。 今kim 云vân 何hà 言ngôn 無vô 。

於ư 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 得đắc 無vô 著trước 相tương/tướng 中trung 。 作tác 得đắc 作tác 著trước 相tương/tướng 故cố 。 毀hủy 呰tử 破phá 壞hoại 。 言ngôn 非phi 佛Phật 教giáo 。

佛Phật 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 故cố 。 為vi 說thuyết 是thị 道đạo 。 非phi 道đạo 。 今kim 般Bát 若Nhã 中trung 。 是thị 道đạo 。 非phi 道đạo 盡tận 為vi 一nhất 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 是thị 故cố 先tiên 生sanh 疑nghi 。 後hậu 定định 心tâm 於ư 空không 法pháp 生sanh 邪tà 見kiến 。 邪tà 見kiến 得đắc 力lực 故cố 。 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 處xứ 處xứ 毀hủy 壞hoại 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毀hủy 壞hoại 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 則tắc 破phá 十thập 方phương 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 等đẳng 諸chư 佛Phật 功công 德đức 。 破phá 佛Phật 功công 德đức 故cố 。 即tức 破phá 三Tam 寶Bảo 。 三Tam 寶Bảo 破phá 故cố 。 則tắc 破phá 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 世thế 間gian 正chánh 見kiến 。 若nhược 破phá 世thế 間gian 正chánh 見kiến 。 則tắc 破phá 出xuất 世thế 間gian 樂lạc 因nhân 緣duyên 。 出xuất 世thế 間gian 正chánh 見kiến 。 所sở 謂vị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

是thị 法pháp 名danh 為vi 無vô 量lượng 。 無vô 邊biên 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 。 破phá 是thị 法pháp 故cố 。 得đắc 無vô 量lượng 無vô 邊biên 罪tội 。 得đắc 無vô 量lượng 無vô 邊biên 罪tội 故cố 。 受thọ 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 憂ưu 愁sầu 苦khổ 惱não 。

問vấn 曰viết 。

先tiên 以dĩ 說thuyết 破phá 法pháp 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 愛ái 著trước 法pháp 等đẳng 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 何hà 以dĩ 更cánh 問vấn 。

答đáp 曰viết 。

先tiên 論luận 中trung 說thuyết 。 今kim 經kinh 中trung 說thuyết 。 先tiên 不bất 遍biến 說thuyết 。 今kim 遍biến 廣quảng 說thuyết 。

所sở 謂vị 四tứ 因nhân 緣duyên 。

是thị 人nhân 為vi 魔ma 所sở 使sử

若nhược 魔ma 若nhược 魔ma 人nhân 來lai 入nhập 其kỳ 心tâm 中trung 。 轉chuyển 其kỳ 身thân 口khẩu 。 令linh 破phá 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 阿A 難Nan 。 佛Phật 三tam 問vấn 閻Diêm 浮Phù 提đề 樂nhạo/nhạc/lạc 。 壽thọ 命mạng 亦diệc 樂nhạo/nhạc/lạc 。 魔ma 入nhập 身thân 故cố 。 三tam 不bất 答đáp 佛Phật 。 阿A 難Nan 得đắc 初sơ 道đạo 。 猶do 為vi 魔ma 嬈nhiễu 。 何hà 況huống 凡phàm 人nhân 。

復phục 次thứ 。 魔ma 有hữu 四tứ 種chủng 。

五ngũ 眾chúng 魔ma 。 煩phiền 惱não 魔ma 。 死tử 魔ma 。 自Tự 在Tại 天Thiên 子Tử 魔ma 。 四tứ 魔ma 中trung 多đa 煩phiền 惱não 魔ma 。 自Tự 在Tại 天Thiên 子Tử 魔ma 故cố 。 令linh 不bất 信tín 般Bát 若Nhã 。 自tự 貪tham 著trước 法pháp 。 憎tăng 嫉tật 他tha 法pháp 。 愚ngu 癡si 顛điên 倒đảo 故cố 。 能năng 破phá 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

初sơ 因nhân 緣duyên 。 煩phiền 惱não 魔ma 。 後hậu 第đệ 四tứ 。 自Tự 在Tại 天Thiên 子Tử 魔ma 。 是thị 二nhị 種chủng 魔ma 所sở 使sử 。 故cố 名danh 為vi 。

魔ma 所sở 使sử

堅kiên 著trước 邪tà 見kiến 。 貪tham 愛ái 自tự 法pháp 。 慧tuệ 根căn 鈍độn 故cố 。 不bất 識thức 佛Phật 意ý 。 不bất 信tín 不bất 受thọ 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 故cố 破phá 。

有hữu 人nhân 利lợi 根căn 堪kham 信tín 。 魔ma 又hựu 不bất 來lai 。 但đãn 隨tùy 惡ác 師sư 教giáo 故cố 。 破phá 般Bát 若Nhã 。

有hữu 人nhân 雖tuy 屬thuộc 惡ác 知tri 識thức 。 諸chư 結kết 使sử 薄bạc 。 故cố 勤cần 精tinh 進tấn 。 能năng 信tín 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

是thị 故cố 二nhị 事sự 。 和hòa 合hợp 為vi 一nhất 。 亦diệc 屬thuộc 惡ác 知tri 識thức 。 亦diệc 深thâm 著trước 五ngũ 眾chúng 。 結kết 使sử 厚hậu 。 生sanh 懈giải 怠đãi 心tâm 。 是thị 故cố 不bất 信tín 般Bát 若Nhã 。

是thị 人nhân 世thế 世thế 。 多đa 集tập 瞋sân 恚khuể 。 成thành 其kỳ 性tánh 。 瞋sân 相tương/tướng 者giả 是thị 不bất 信tín 相tương/tướng 。 是thị 人nhân 剛cang 強cường 自tự 高cao 。 輕khinh 賤tiện 說thuyết 法Pháp 人nhân 。

我ngã 智trí 德đức 如như 是thị 。 尚thượng 不bất 能năng 解giải 。 況huống 汝nhữ 愚ngu 賤tiện 。 而nhi 能năng 知tri 之chi 。

以dĩ 是thị 瞋sân 恚khuể 。 憍kiêu 慢mạn 多đa 故cố 。 破phá 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

【# 經Kinh 】#

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 勤cần 精tinh 進tấn 。 種chủng 不bất 善thiện 根căn 。 惡ác 友hữu 相tương 得đắc 人nhân 。 難nan 信tín 難nan 解giải 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 勤cần 精tinh 進tấn 。 種chủng 不bất 善thiện 根căn 。 惡ác 友hữu 相tương 得đắc 人nhân 。 難nan 信tín 難nan 解giải 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 云vân 何hà 甚thậm 深thâm 。 難nan 信tín 難nan 解giải 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 色sắc 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 性tánh 是thị 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 性tánh 是thị 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 內nội 空không 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 性tánh 是thị 內nội 空không 。 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 。 有hữu 法pháp 空không 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 四tứ 念niệm 處xứ 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 四tứ 念niệm 處xứ 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 色sắc 本bổn 際tế 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 本bổn 際tế 無vô 所sở 有hữu 性tánh 是thị 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 本bổn 際tế 。 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 本bổn 際tế 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 色sắc 後hậu 際tế 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 後hậu 際tế 無vô 所sở 有hữu 性tánh 是thị 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 後hậu 際tế 。 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 後hậu 際tế 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 現hiện 在tại 色sắc 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 現hiện 在tại 無vô 所sở 有hữu 性tánh 是thị 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 現hiện 在tại 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 現hiện 在tại 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 勤cần 精tinh 進tấn 。 不bất 種chúng 善thiện 根căn 。 惡ác 友hữu 相tương 得đắc 。 懈giải 怠đãi 。 少thiểu 進tiến 。 喜hỷ 忘vong 。 無vô 巧xảo 便tiện 慧tuệ 。 如như 此thử 之chi 人nhân 。 實thật 難nan 信tín 難nan 解giải 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 勤cần 精tinh 進tấn 。 不bất 種chúng 善thiện 根căn 。 惡ác 友hữu 相tương 得đắc 。 繫hệ 屬thuộc 於ư 魔ma 。 懈giải 怠đãi 。 少thiểu 進tiến 。 喜hỷ 忘vong 。 無vô 巧xảo 便tiện 慧tuệ 。 如như 此thử 之chi 人nhân 。 實thật 難nan 信tín 難nan 解giải 。

何hà 以dĩ 故cố 。 色sắc 淨tịnh 果quả 亦diệc 淨tịnh 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 淨tịnh 果quả 亦diệc 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 淨tịnh 果quả 亦diệc 淨tịnh 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 色sắc 淨tịnh 故cố 。 即tức 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 淨tịnh 即tức 色sắc 淨tịnh 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 淨tịnh 故cố 。 即tức 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 即tức 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。 即tức 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 即tức 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。 色sắc 淨tịnh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 無vô 斷đoạn 無vô 壞hoại 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 無vô 斷đoạn 無vô 壞hoại 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 不bất 二nhị 淨tịnh 故cố 色sắc 淨tịnh 。 不bất 二nhị 淨tịnh 故cố 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 不bất 二nhị 淨tịnh 。 色sắc 淨tịnh 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 故cố 。

我ngã 淨tịnh 。 眾chúng 生sanh 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 淨tịnh 故cố 。 色sắc 淨tịnh 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。 色sắc 淨tịnh 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 故cố 。 我ngã 。 眾chúng 生sanh 乃nãi 至chí 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 淨tịnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 。 眾chúng 生sanh 乃nãi 至chí 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 淨tịnh 。 色sắc 淨tịnh 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。 不bất 二nhị 不bất 別biệt 。 無vô 斷đoạn 無vô 壞hoại 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 甚thậm 深thâm 故cố 。 懈giải 怠đãi 。 隨tùy 惡ác 知tri 識thức 。 種chủng 不bất 善thiện 根căn 故cố 。 難nan 信tín 。

與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 名danh 為vi 信tín 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 可khả 其kỳ 言ngôn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 更cánh 問vấn 。

是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 云vân 何hà 甚thậm 深thâm 故cố 難nan 信tín 。

佛Phật 答đáp 。

色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 無vô 縛phược 無vô 解giải 。

三tam 毒độc 是thị

縛phược

三tam 解giải 脫thoát 門môn 是thị 。

解giải

是thị 三tam 毒độc 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 從tùng 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 生sanh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。

無vô 縛phược

無vô 縛phược 故cố 。

無vô 解giải

破phá 是thị 三tam 毒độc 故cố 。 三tam 解giải 脫thoát 門môn 亦diệc 空không 。

復phục 次thứ 。 取thủ 相tương/tướng 著trước 法pháp 。 顛điên 倒đảo 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 等đẳng 。 是thị 。

縛phược

縛phược 法pháp 若nhược 實thật 定định 有hữu 自tự 性tánh 者giả 。 則tắc 不bất 可khả 解giải 。 若nhược 實thật 定định 有hữu 。 誰thùy 能năng 破phá 者giả 。 若nhược 破phá 即tức 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 中trung 。 若nhược 取thủ 相tương/tướng 。 顛điên 倒đảo 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 亦diệc 無vô 所sở 斷đoạn 。

復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 取thủ 相tương/tướng 。 皆giai 縛phược 在tại 緣duyên 中trung 。 若nhược 入nhập 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 知tri 皆giai 是thị 虛hư 誑cuống 。 如như 上thượng 品phẩm 中trung 說thuyết 。

心tâm 清thanh 淨tịnh 相tướng 者giả 。 即tức 是thị 非phi 心tâm 相tương/tướng 。

是thị 縛phược 空không 故cố 。 解giải 亦diệc 空không 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 故cố 。

色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 不bất 縛phược 不bất 解giải

此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 有hữu 為vi 作tác 法pháp 。 從tùng 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 故cố 。 無vô 有hữu 定định 性tánh 故cố 。 說thuyết 無vô 所sở 有hữu 性tánh 。 是thị 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。

復phục 次thứ 。

色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 三tam 世thế 中trung 不bất 縛phược 不bất 解giải 。

如như 破phá 三tam 世thế 中trung 說thuyết 。

是thị 時thời 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 知tri 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 非phi 甚thậm 深thâm 。 非phi 不bất 甚thậm 深thâm 。 如như 後hậu 品phẩm 中trung 說thuyết 。

若nhược 謂vị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 甚thậm 深thâm 。 則tắc 遠viễn 離ly 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

以dĩ 是thị 故cố 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 惡ác 人nhân 以dĩ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 甚thậm 深thâm 難nan 解giải 。 非phi 謂vị 善thiện 人nhân 。

惡ác 人nhân 者giả 。 不bất 與dữ 般Bát 若Nhã 相tương 應ứng 。 不bất 一nhất 心tâm 勤cần 精tinh 進tấn 。 不bất 種chủng 解giải 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 善thiện 根căn 。 隨tùy 破phá 壞hoại 般Bát 若Nhã 惡ác 師sư 。 懈giải 怠đãi 者giả 。 著trước 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 願nguyện 出xuất 世thế 間gian 。 如như 此thử 人nhân 若nhược 有hữu 精tinh 進tấn 。 少thiểu 不bất 足túc 言ngôn 。 諸chư 煩phiền 惱não 亂loạn 心tâm 。 故cố 喜hỷ 忘vong 。 善thiện 不bất 善thiện 法pháp 相tương/tướng 不bất 破phá 。 憍kiêu 慢mạn 不bất 除trừ 。 邪tà 見kiến 戲hí 論luận 故cố 。 求cầu 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 不bất 知tri 分phân 別biệt 。 諸chư 法pháp 相tướng 好hảo 醜xú 。 是thị 名danh 無vô 巧xảo 便tiện 慧tuệ 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 惡ác 法pháp 故cố 。 是thị 人nhân 難nan 解giải 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 。

佛Phật 可khả 其kỳ 意ý 。 言ngôn 。

如như 是thị 如như 是thị 。

問vấn 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 說thuyết 中trung 。 無vô 有hữu 魔ma 事sự 。 佛Phật 說thuyết 中trung 何hà 以dĩ 益ích 魔ma 事sự 。

答đáp 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 直trực 說thuyết 內nội 外ngoại 因nhân 緣duyên 不bất 具cụ 足túc 。 佛Phật 今kim 具cụ 足túc 說thuyết 故cố 。 言ngôn 。

是thị 人nhân 為vi 魔ma 所sở 使sử

佛Phật 更cánh 欲dục 說thuyết 甚thậm 深thâm 難nan 解giải 相tương/tướng 。 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 淨tịnh 故cố 果quả 亦diệc 淨tịnh 。

四tứ 念niệm 處xứ 是thị 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 果quả 。

何hà 以dĩ 故cố 。 觀quán 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 不bất 淨tịnh 。 無vô 常thường 等đẳng 。 即tức 得đắc 身thân 念niệm 處xứ 。 餘dư 念niệm 如như 上thượng 說thuyết 。

是thị 中trung 四tứ 念niệm 處xứ 性tánh 無vô 漏lậu 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 清thanh 淨tịnh 。 見kiến 果quả 淨tịnh 故cố 。 知tri 因nhân 亦diệc 淨tịnh 。

問vấn 曰viết 。

先tiên 說thuyết 觀quán 色sắc 不bất 淨tịnh 。 無vô 常thường 等đẳng 。 得đắc 身thân 念niệm 處xứ 。 云vân 何hà 言ngôn 。

果quả 淨tịnh 故cố 知tri 因nhân 亦diệc 淨tịnh

答đáp 曰viết 。

不bất 淨tịnh 觀quán 是thị 初sơ 入nhập 門môn 。 非phi 實thật 觀quán 。 是thị 故cố 不bất 入nhập 十thập 六lục 聖thánh 行hành 。 是thị 十thập 六lục 行hành 中trung 。 觀quán 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 。 不bất 觀quán 不bất 淨tịnh 。

淨tịnh 顛điên 倒đảo 故cố 生sanh 婬dâm 欲dục 。 破phá 淨tịnh 故cố 言ngôn 。

不bất 淨tịnh

非phi 是thị 實thật 。 是thị 故cố 不bất 淨tịnh 不bất 入nhập 十thập 六lục 聖thánh 行hành 。 但đãn 是thị 得đắc 解giải 觀quán 。

是thị 般Bát 若Nhã 中trung 不bất 觀quán 常thường 。 不bất 觀quán 無vô 常thường 。 不bất 觀quán 淨tịnh 。 不bất 觀quán 不bất 淨tịnh 等đẳng 。 常thường 無vô 常thường 。 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 空không 實thật 等đẳng 諸chư 觀quán 滅diệt 。 戲hí 論luận 滅diệt 。 是thị 色sắc 實thật 相tướng 。 色sắc 實thật 相tướng 淨tịnh 。 故cố 果quả 亦diệc 淨tịnh 。

復phục 次thứ 。 佛Phật 此thử 中trung 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 如như 虛hư 空không 。 畢tất 竟cánh 淨tịnh 。 無vô 所sở 染nhiễm 污ô 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

觀quán 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 等đẳng 。 如như 是thị 可khả 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 三tam 種chủng 因nhân 緣duyên 。

正chánh 觀quán 。 正chánh 行hạnh 。 正chánh 修tu 。

是thị 故cố 言ngôn 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 故cố 。 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 淨tịnh 。 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 淨tịnh 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 實thật 相tướng 中trung 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 不bất 異dị 不bất 別biệt 。 不bất 離ly 不bất 散tán 故cố 。

不bất 斷đoạn 不bất 壞hoại

復phục 次thứ 。 如như 我ngã 法pháp 。 乃nãi 至chí 十thập 方phương 。 三tam 世thế 中trung 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 於ư 五ngũ 眾chúng 中trung 。 但đãn 有hữu 假giả 名danh 。 眾chúng 生sanh 乃nãi 至chí 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 。 亦diệc 如như 是thị 。

如như 我ngã 。 空không 。 無vô 所sở 有hữu 。 清thanh 淨tịnh 故cố 。 一nhất 切thiết 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。

【# 經Kinh 】#

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 婬dâm 淨tịnh 故cố 色sắc 淨tịnh 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 婬dâm 淨tịnh 。 色sắc 淨tịnh 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。 不bất 二nhị 不bất 別biệt 。 瞋sân 。 癡si 淨tịnh 故cố 色sắc 淨tịnh 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 瞋sân 癡si 淨tịnh 。 色sắc 淨tịnh 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。 不bất 二nhị 不bất 別biệt 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 無vô 明minh 淨tịnh 故cố 諸chư 行hành 淨tịnh 。 諸chư 行hành 淨tịnh 故cố 識thức 淨tịnh 。 識thức 淨tịnh 故cố 名danh 色sắc 淨tịnh 。 名danh 色sắc 淨tịnh 故cố 六lục 入nhập 淨tịnh 。 六lục 入nhập 淨tịnh 故cố 觸xúc 淨tịnh 。 觸xúc 淨tịnh 故cố 受thọ 淨tịnh 。 受thọ 淨tịnh 故cố 愛ái 淨tịnh 。 愛ái 淨tịnh 故cố 取thủ 淨tịnh 。 取thủ 淨tịnh 故cố 有hữu 淨tịnh 。 有hữu 淨tịnh 故cố 生sanh 淨tịnh 。 生sanh 淨tịnh 故cố 老lão 死tử 淨tịnh 。 老lão 死tử 淨tịnh 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 故cố 。 乃nãi 至chí 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 故cố 。 內nội 空không 淨tịnh 。 內nội 空không 淨tịnh 故cố 。 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 。 有hữu 法pháp 空không 淨tịnh 。 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 淨tịnh 故cố 。 四tứ 念niệm 處xứ 淨tịnh 。 四tứ 念niệm 處xứ 淨tịnh 故cố 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 智trí 淨tịnh 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 淨tịnh 故cố 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 淨tịnh 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。 不bất 二nhị 不bất 別biệt 。 無vô 斷đoạn 無vô 壞hoại 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 淨tịnh 故cố 色sắc 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 淨tịnh 故cố 一Nhất 切Thiết 智Trí 淨tịnh 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 淨tịnh 。 不bất 二nhị 不bất 別biệt 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 故cố 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 智trí 淨tịnh 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 故cố 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 智trí 淨tịnh 。 內nội 空không 淨tịnh 故cố 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 智trí 淨tịnh 。 四tứ 念niệm 處xứ 淨tịnh 故cố 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 智trí 淨tịnh 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 淨tịnh 故cố 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。

如như 是thị 一nhất 一nhất 如như 先tiên 說thuyết 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 為vi 淨tịnh 故cố 無vô 為vi 淨tịnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 為vi 淨tịnh 。 無vô 為vi 淨tịnh 。 不bất 二nhị 不bất 別biệt 。 無vô 斷đoạn 無vô 壞hoại 故cố 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 過quá 去khứ 淨tịnh 故cố 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 淨tịnh 。 未vị 來lai 淨tịnh 故cố 。 過quá 去khứ 。 現hiện 在tại 淨tịnh 。 現hiện 在tại 淨tịnh 故cố 。 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 淨tịnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 現hiện 在tại 淨tịnh 。 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 淨tịnh 。 不bất 二nhị 不bất 別biệt 。 無vô 斷đoạn 無vô 壞hoại 故cố 。

【# 論luận 】#

問vấn 曰viết 。

佛Phật 說thuyết 三tam 毒độc 是thị 。 垢cấu 穢uế 不bất 淨tịnh 。 此thử 中trung 云vân 何hà 言ngôn 。

婬dâm 欲dục 等đẳng 淨tịnh 故cố 色sắc 等đẳng 亦diệc 淨tịnh

答đáp 曰viết 。

佛Phật 說thuyết 三tam 毒độc 實thật 。 性tánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 亦diệc 清thanh 淨tịnh 。 三tam 毒độc 淨tịnh 。 色sắc 等đẳng 淨tịnh 故cố 。 不bất 二nhị 不bất 別biệt 。

欲dục 廣quảng 說thuyết 三tam 毒độc 清thanh 淨tịnh 及cập 三tam 毒độc 清thanh 淨tịnh 果quả 報báo 因nhân 緣duyên 故cố 。 說thuyết 。

無vô 明minh 淨tịnh 故cố 諸chư 行hành 亦diệc 淨tịnh

無vô 明minh 淨tịnh

者giả 。 所sở 謂vị 無vô 明minh 畢tất 竟cánh 空không 。 如như 破phá 無vô 明minh 十thập 喻dụ 中trung 說thuyết 。

從tùng 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 亦diệc 如như 是thị 。

是thị 故cố 色sắc 等đẳng 。 無vô 明minh 等đẳng 諸chư 法pháp 清thanh 淨tịnh 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 清thanh 淨tịnh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 清thanh 淨tịnh 故cố 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 法pháp 。 所sở 謂vị 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 皆giai 清thanh 淨tịnh 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 諸chư 法pháp 。 亦diệc 如như 是thị 。

復phục 次thứ 。 用dụng 十thập 八bát 空không 故cố 。 色sắc 等đẳng 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 空không 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 空không 故cố 。 十thập 八bát 空không 亦diệc 空không 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 不bất 離ly 十thập 八bát 空không 。 十thập 八bát 空không 不bất 離ly 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。 是thị 故cố 言ngôn 。

不bất 二nhị 不bất 別biệt

空không

者giả 即tức 是thị

清thanh 淨tịnh

今kim 色sắc 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 一nhất 法pháp 為vi 首thủ 。 餘dư 法pháp 各các 各các 為vi 首thủ 。 展triển 轉chuyển 皆giai 清thanh 淨tịnh 。

復phục 次thứ 。 諸chư 法pháp 多đa 無vô 量lượng 故cố 。 略lược 說thuyết 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 。 有hữu 為vi 法pháp 實thật 相tướng 。 即tức 是thị 無vô 為vi 法pháp 。

知tri 淨tịnh 行hạnh 者giả 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 求cầu 常thường 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 我ngã 。 淨tịnh 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 為vi 實thật 知tri 有hữu 為vi 法pháp 。 實thật 知tri 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 是thị 無vô 為vi 法pháp 。 是thị 故cố 說thuyết 。

有hữu 為vi 法pháp 淨tịnh 故cố 無vô 為vi 法pháp 清thanh 淨tịnh

復phục 次thứ 。 因nhân 有hữu 為vi 法pháp 故cố 。 知tri 無vô 為vi 法pháp 。 聖thánh 人nhân 得đắc 是thị 無vô 為vi 法Pháp 。 說thuyết 有hữu 為vi 法pháp 相tương/tướng 。 是thị 故cố 說thuyết 。

有hữu 為vi 法pháp 清thanh 淨tịnh 故cố 。 無vô 為vi 法pháp 清thanh 淨tịnh 。 無vô 為vi 法pháp 清thanh 淨tịnh 故cố 。 有hữu 為vi 法pháp 清thanh 淨tịnh 。

有hữu 為vi 法pháp 在tại 三tam 世thế 中trung 。 故cố 說thuyết 。

過quá 去khứ 世thế 清thanh 淨tịnh 故cố 。 未vị 來lai 世thế 亦diệc 清thanh 淨tịnh 。 未vị 來lai 世thế 清thanh 淨tịnh 故cố 。 過quá 去khứ 世thế 亦diệc 清thanh 淨tịnh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 過quá 去khứ 世thế 。 破phá 壞hoại 散tán 滅diệt 無vô 所sở 有hữu 故cố 空không 。 未vị 來lai 世thế 未vị 生sanh 未vị 有hữu 故cố 空không 。 二nhị 世thế 無vô 故cố 。 現hiện 在tại 亦diệc 無vô 。

何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 先tiên 有hữu 後hậu 。 知tri 有hữu 現hiện 在tại 。

復phục 次thứ 。 有hữu 為vi 法pháp 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 故cố 無vô 住trụ 時thời 。 住trụ 時thời 無vô 故cố 。 無vô 現hiện 在tại 世thế 。 三tam 世thế 空không 故cố 。 有hữu 為vi 法pháp 空không 。 有hữu 為vi 法pháp 空không 故cố 。 無vô 為vi 法pháp 空không 。

空không

即tức 是thị

畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh

不bất 破phá 不bất 壞hoại 。 無vô 戲hí 論luận 。 如như 虛hư 空không 。

如như 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 法Pháp 藏tạng 。 破phá 是thị 能năng 宣tuyên 示thị 實thật 相tướng 般Bát 若Nhã 言ngôn 說thuyết 文văn 字tự 故cố 。 墮đọa 地địa 獄ngục 。

問vấn 曰viết 。

若nhược 不bất 信tín 般Bát 若Nhã 墮đọa 地địa 獄ngục 。 信tín 者giả 得đắc 作tác 佛Phật 。

若nhược 有hữu 五ngũ 逆nghịch 罪tội 。 破phá 戒giới 。 邪tà 見kiến 。 懈giải 怠đãi 之chi 人nhân 。 信tín 是thị 般Bát 若Nhã 。 是thị 人nhân 得đắc 成thành 佛Phật 不phủ 。

復phục 有hữu 持trì 戒giới 。 精tinh 進tấn 者giả 。 而nhi 不bất 信tín 般Bát 若Nhã 。 是thị 云vân 何hà 墮đọa 地địa 獄ngục 。

答đáp 曰viết 。

破phá 般Bát 若Nhã 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 佛Phật 口khẩu 所sở 說thuyết 。 弟đệ 子tử 誦tụng 習tập 。 書thư 作tác 經Kinh 卷quyển 。 愚ngu 人nhân 謗báng 言ngôn 。

非phi 是thị 佛Phật 說thuyết 。 是thị 魔ma 若nhược 魔ma 民dân 所sở 作tác 。 亦diệc 是thị 斷đoạn 滅diệt 邪tà 見kiến 人nhân 手thủ 筆bút 。 莊trang 嚴nghiêm 口khẩu 力lực 者giả 說thuyết 。

或hoặc 言ngôn 。

雖tuy 是thị 佛Phật 說thuyết 。 其kỳ 中trung 處xứ 處xứ 餘dư 人nhân 增tăng 益ích 。

或hoặc 有hữu 人nhân 著trước 心tâm 分phân 別biệt 。 取thủ 相tương/tướng 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 口khẩu 說thuyết 空không 法pháp 而nhi 心tâm 著trước 有hữu 。

初sơ 破phá 者giả 。 墮đọa 大đại 地địa 獄ngục 。 不bất 得đắc 聖thánh 人nhân 說thuyết 般Bát 若Nhã 意ý 故cố 。

第đệ 二nhị 。 破phá 著trước 心tâm 論luận 議nghị 者giả 。 是thị 不bất 名danh 為vi 破phá 般Bát 若Nhã 。

如như 調Điều 達Đạt 出xuất 佛Phật 身thân 血huyết 。 祇kỳ 域vực 亦diệc 出xuất 佛Phật 身thân 血huyết 。 雖tuy 同đồng 一nhất 名danh 出xuất 血huyết 。 心tâm 異dị 故cố 。 一nhất 人nhân 得đắc 罪tội 。 一nhất 人nhân 得đắc 福phước 。 如như 畫họa 作tác 佛Phật 像tượng 。 一nhất 人nhân 以dĩ 像tượng 不bất 好hảo/hiếu 故cố 破phá 。 一nhất 人nhân 以dĩ 惡ác 心tâm 故cố 破phá 。 以dĩ 心tâm 不bất 同đồng 故cố 。 一nhất 人nhân 得đắc 福phước 。 一nhất 人nhân 得đắc 罪tội 。 破phá 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 亦diệc 如như 是thị 。

復phục 次thứ 。 或hoặc 有hữu 人nhân 破phá 般Bát 若Nhã 。 雖tuy 不bất 瞋sân 。 不bất 輕khinh 佛Phật 。 自tự 用dụng 心tâm 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。

是thị 甚thậm 深thâm 法Pháp 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 所sở 說thuyết 。 應ưng 有hữu 深thâm 妙diệu 法Pháp 。 云vân 何hà 言ngôn 都đô 空không 。

佛Phật 以dĩ 無vô 著trước 心tâm 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 說thuyết 法Pháp 。 是thị 人nhân 以dĩ 著trước 心tâm 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 起khởi 口khẩu 業nghiệp 毀hủy 呰tử 。 破phá 壞hoại 般Bát 若Nhã 。 能năng 起khởi 身thân 業nghiệp 。 手thủ 麾huy 非phi 撥bát 。 指chỉ 毀hủy 令linh 去khứ 。

與dữ 二nhị 種chủng 不bất 信tín 相tương 違vi 。 故cố 名danh 二nhị 種chủng 信tín 。

一nhất 者giả 。 知tri 般Bát 若Nhã 實thật 義nghĩa 信tín 。 得đắc 如như 說thuyết 果quả 報báo 。 二nhị 者giả 。 信tín 經Kinh 卷quyển 言ngôn 語ngữ 文văn 字tự 。 得đắc 功công 德đức 少thiểu 。

邪tà 見kiến 罪tội 重trọng 故cố 。 雖tuy 持trì 戒giới 等đẳng 身thân 口khẩu 業nghiệp 好hảo/hiếu 。 皆giai 隨tùy 邪tà 見kiến 惡ác 心tâm 。 如như 佛Phật 自tự 說thuyết 喻dụ 譬thí 。

如như 種chúng 苦khổ 種chủng 。 雖tuy 復phục 四tứ 大đại 所sở 成thành 。 皆giai 作tác 苦khổ 味vị 。

邪tà 見kiến 人nhân 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 持trì 戒giới 。 精tinh 進tấn 。 皆giai 成thành 惡ác 法pháp 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 名danh 為vi 正chánh 見kiến 。

五ngũ 逆nghịch 罪tội 人nhân 。 惡ác 罪tội 常thường 覆phú 。 心tâm 疑nghi 今kim 世thế 。 後hậu 世thế 業nghiệp 果quả 。 何hà 況huống 能năng 信tín 。 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 。 雖tuy 復phục 書thư 經Kinh 卷quyển 供cúng 養dường 。 望vọng 免miễn 惡ác 罪tội 。 去khứ 般Bát 若Nhã 大đại 遠viễn 。 或hoặc 有hữu 遇ngộ 善Thiện 知Tri 識Thức 。 先tiên 世thế 精tinh 進tấn 。 福phước 德đức 。 利lợi 智trí 第đệ 一nhất 。 信tín 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 清thanh 淨tịnh 因nhân 緣duyên 。 能năng 得đắc 如như 所sở 說thuyết 果quả 報báo 。 如như 阿A 闍Xà 世Thế 王Vương 。 殺sát 父phụ 之chi 罪tội 。 蒙mông 佛Phật 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 善Thiện 知Tri 識Thức 故cố 。 除trừ 其kỳ 重trọng 罪tội 。 得đắc 如như 所sở 說thuyết 。 般Bát 若Nhã 果quả 報báo 。 受thọ 無vô 上thượng 道Đạo 記ký 。

大đại 智Trí 度Độ 論luận 釋thích 歎thán 淨tịnh 品phẩm 第đệ 四tứ 十thập 二nhị 。

【# 經Kinh 】#

爾nhĩ 時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 淨tịnh 甚thậm 深thâm 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

何hà 法pháp 淨tịnh 故cố 。 是thị 淨tịnh 甚thậm 深thâm 。

佛Phật 言ngôn 。

色sắc 淨tịnh 故cố 。 是thị 淨tịnh 甚thậm 深thâm 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 淨tịnh 故cố 。 四tứ 念niệm 處xứ 淨tịnh 故cố 。 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 淨tịnh 故cố 。 佛Phật 十Thập 力Lực 淨tịnh 故cố 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 淨tịnh 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 故cố 。 佛Phật 淨tịnh 故cố 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 故cố 。 是thị 淨tịnh 甚thậm 深thâm 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 淨tịnh 明minh 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

何hà 法pháp 淨tịnh 故cố 。 是thị 淨tịnh 明minh 。

佛Phật 言ngôn 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 淨tịnh 故cố 是thị 淨tịnh 明minh 。 乃nãi 至chí 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 故cố 是thị 淨tịnh 明minh 。 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 智trí 淨tịnh 故cố 是thị 淨tịnh 明minh 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 淨tịnh 不bất 相tương 續tục 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

何hà 法pháp 不bất 相tương 續tục 故cố 。 是thị 淨tịnh 不bất 相tương 續tục 。

佛Phật 言ngôn 。

色sắc 不bất 去khứ 不bất 相tương 續tục 故cố 。 是thị 淨tịnh 不bất 相tương 續tục 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 不bất 去khứ 不bất 相tương 續tục 故cố 。 是thị 淨tịnh 不bất 相tương 續tục 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 淨tịnh 無vô 垢cấu 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

何hà 法pháp 無vô 垢cấu 故cố 。 是thị 淨tịnh 無vô 垢cấu 。

佛Phật 言ngôn 。

色sắc 性tánh 常thường 淨tịnh 故cố 。 是thị 淨tịnh 無vô 垢cấu 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 性tánh 常thường 淨tịnh 故cố 。 是thị 淨tịnh 無vô 垢cấu 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 淨tịnh 無vô 得đắc 無vô 著trước 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

何hà 法pháp 無vô 得đắc 無vô 著trước 故cố 。 是thị 淨tịnh 無vô 得đắc 無vô 著trước 。

佛Phật 言ngôn 。

色sắc 無vô 得đắc 無vô 著trước 故cố 。 是thị 淨tịnh 無vô 得đắc 無vô 著trước 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 無vô 得đắc 無vô 著trước 故cố 。 是thị 淨tịnh 無vô 得đắc 無vô 著trước 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 淨tịnh 無vô 生sanh 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

何hà 法pháp 無vô 生sanh 故cố 。 是thị 淨tịnh 無vô 生sanh 。

佛Phật 言ngôn 。

色sắc 無vô 生sanh 故cố 。 是thị 淨tịnh 無vô 生sanh 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 無vô 生sanh 故cố 。 是thị 淨tịnh 無vô 生sanh 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 淨tịnh 不bất 生sanh 欲dục 界giới 中trung 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

云vân 何hà 是thị 淨tịnh 不bất 生sanh 欲dục 界giới 中trung 。

佛Phật 言ngôn 。

欲dục 界giới 性tánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 是thị 淨tịnh 不bất 生sanh 欲dục 界giới 中trung 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 淨tịnh 不bất 生sanh 色sắc 界giới 中trung 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

云vân 何hà 是thị 淨tịnh 不bất 生sanh 色sắc 界giới 中trung 。

佛Phật 言ngôn 。

色sắc 界giới 性tánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 是thị 淨tịnh 不bất 生sanh 色sắc 界giới 中trung 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 淨tịnh 不bất 生sanh 無vô 色sắc 界giới 中trung 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

云vân 何hà 是thị 淨tịnh 不bất 生sanh 無vô 色sắc 界giới 中trung 。

佛Phật 言ngôn 。

無vô 色sắc 界giới 性tánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 是thị 淨tịnh 不bất 生sanh 無vô 色sắc 界giới 中trung 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 淨tịnh 無vô 知tri 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

云vân 何hà 是thị 淨tịnh 無vô 知tri 。

佛Phật 言ngôn 。

諸chư 法pháp 鈍độn 故cố 。 是thị 淨tịnh 無vô 知tri 。

世Thế 尊Tôn 。 色sắc 無vô 知tri 。 是thị 淨tịnh 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

云vân 何hà 色sắc 無vô 知tri 是thị 淨tịnh 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

色sắc 自tự 性tánh 空không 故cố 。 色sắc 無vô 知tri 是thị 淨tịnh 淨tịnh 。

世Thế 尊Tôn 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 無vô 知tri 是thị 淨tịnh 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

云vân 何hà 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 無vô 知tri 是thị 淨tịnh 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 自tự 性tánh 空không 故cố 。 無vô 知tri 是thị 淨tịnh 淨tịnh 。

世Thế 尊Tôn 。 一nhất 切thiết 法pháp 淨tịnh 故cố 。 是thị 淨tịnh 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

云vân 何hà 一nhất 切thiết 法pháp 淨tịnh 故cố 。 是thị 淨tịnh 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

一nhất 切thiết 法pháp 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 淨tịnh 是thị 淨tịnh 淨tịnh 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 於ư 薩Tát 婆Bà 若Nhã 無vô 益ích 無vô 損tổn 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

云vân 何hà 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 於ư 薩Tát 婆Bà 若Nhã 無vô 益ích 無vô 損tổn 。

佛Phật 言ngôn 。

法pháp 常thường 住trụ 相tương/tướng 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 於ư 薩Tát 婆Bà 若Nhã 無vô 益ích 無vô 損tổn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 於ư 諸chư 法pháp 無vô 所sở 受thọ 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

云vân 何hà 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 於ư 諸chư 法pháp 無vô 所sở 受thọ 。

佛Phật 言ngôn 。

法pháp 性tánh 不bất 動động 故cố 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 於ư 諸chư 法pháp 無vô 所sở 受thọ 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

是thị 淨tịnh 甚thậm 深thâm

者giả 。

淨tịnh

有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 智trí 慧tuệ 淨tịnh 。 二nhị 者giả 。 所sở 緣duyên 法pháp 淨tịnh 。

此thử 二nhị 事sự 相tướng 待đãi 。 離ly 智trí 淨tịnh 無vô 緣duyên 淨tịnh 。 離ly 緣duyên 淨tịnh 無vô 智trí 淨tịnh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 心tâm 心tâm 數số 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 若nhược 無vô 緣duyên 則tắc 智trí 不bất 生sanh 。 譬thí 如như 無vô 薪tân 。 火hỏa 無vô 所sở 然nhiên 。 以dĩ 有hữu 智trí 故cố 。 知tri 緣duyên 為vi 淨tịnh 。 無vô 智trí 則tắc 不bất 知tri 緣duyên 淨tịnh 。 此thử 中trung 智trí 淨tịnh 。 緣duyên 淨tịnh 相tương 待đãi 。 世thế 間gian 常thường 法pháp 。

是thị 中trung 說thuyết 。

離ly 智trí 離ly 緣duyên 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 本bổn 自tự 清thanh 淨tịnh 。 為vi 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 所sở 緣duyên 。 則tắc 污ô 染nhiễm 不bất 清thanh 淨tịnh 。 譬thí 如như 百bách 種chủng 美mỹ 食thực 。 與dữ 毒độc 同đồng 器khí 。 則tắc 不bất 可khả 食thực 。

諸chư 法pháp 實thật 相tướng 常thường 淨tịnh 。 非phi 佛Phật 所sở 作tác 。 非phi 菩Bồ 薩Tát 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 聲Thanh 聞Văn 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 所sở 作tác 。 有hữu 佛Phật 。 無vô 佛Phật 常thường 住trụ 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 在tại 顛điên 倒đảo 虛hư 誑cuống 法pháp 及cập 果quả 報báo 中trung 。 則tắc 污ô 染nhiễm 不bất 淨tịnh 。

是thị

清thanh 淨tịnh

有hữu 種chủng 種chủng 名danh 字tự 。 或hoặc 名danh 。

如như

法pháp 性tánh

實thật 際tế

或hoặc 名danh 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

或hoặc 名danh 。

道đạo

或hoặc 名danh 。

無vô 生sanh 無vô 滅diệt

空không

無vô 相tướng

無vô 作tác

無vô 知tri 無vô 得đắc

或hoặc 名danh 。

畢tất 竟cánh 空không

等đẳng 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 無vô 邊biên 名danh 字tự 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 觀quán 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 雖tuy 不bất 可khả 見kiến 。 不bất 可khả 聞văn 。 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 而nhi 誹phỉ 謗báng 得đắc 無vô 量lượng 罪tội 。 信tín 受thọ 正chánh 行hạnh 。 則tắc 得đắc 無vô 上thượng 果quả 報báo 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 發phát 希hy 有hữu 歡hoan 喜hỷ 心tâm 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 淨tịnh 甚thậm 深thâm 。

佛Phật 答đáp 。

汝nhữ 所sở 見kiến 者giả 以dĩ 為vi 希hy 有hữu 。 實thật 相tướng 中trung 復phục 過quá 汝nhữ 所sở 見kiến 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 畢tất 竟cánh 淨tịnh 。 無vô 所sở 著trước 。 乃nãi 至chí 淨tịnh 體thể 亦diệc 不bất 著trước 。 是thị 名danh 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。

復phục 次thứ 。 清thanh 淨tịnh 主chủ 。 所sở 謂vị 十thập 方phương 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 諸chư 佛Phật 亦diệc 不bất 著trước 是thị 清thanh 淨tịnh 。 是thị 故cố 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 故cố

是thị 清thanh 淨tịnh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 。 賢hiền 聖thánh 無vô 邊biên 苦khổ 盡tận 。 有hữu 是thị 大đại 利lợi 益ích 。 而nhi 亦diệc 不bất 著trước 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

如như 是thị 有hữu 無vô 量lượng 因nhân 緣duyên

畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh

是thị 淨tịnh 甚thậm 深thâm 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 。

何hà 法pháp 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 是thị 淨tịnh 甚thậm 深thâm 。

佛Phật 答đáp 。

色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 清thanh 淨tịnh 故cố 。 是thị 淨tịnh 甚thậm 深thâm 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 本bổn 末mạt 因nhân 果quả 清thanh 淨tịnh 故cố 。 是thị 淨tịnh 甚thậm 深thâm 。 如như 上thượng 品phẩm 中trung 說thuyết 。

菩Bồ 薩Tát 於ư 色sắc 等đẳng 法pháp 中trung 。 觀quán 行hành 斷đoạn 故cố 。 得đắc 如như 是thị 清thanh 淨tịnh 。 以dĩ 是thị 故cố 名danh 。

色sắc 等đẳng 清thanh 淨tịnh

是thị 淨tịnh 能năng 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 戲hí 論luận 。 無vô 明minh 。 能năng 與dữ 畢tất 竟cánh 空không 。 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 。 是thị 故cố 言ngôn 。

淨tịnh 明minh

行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 妙diệu 法Pháp 故cố 。 得đắc 是thị 。

淨tịnh 明minh

是thị 淨tịnh 能năng 與dữ 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 言ngôn 是thị 。

淨tịnh 明minh

今kim 與dữ 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 言ngôn 。

是thị 淨tịnh 不bất 相tương 續tục

先tiên 以dĩ 空không 等đẳng 三tam 三tam 昧muội 捨xả 諸chư 善thiện 法Pháp 。 後hậu 壽thọ 命mạng 自tự 然nhiên 盡tận 故cố 。 色sắc 等đẳng 五ngũ 眾chúng 不bất 去khứ 亦diệc 不bất 相tương 續tục 。 故cố 。

淨tịnh 不bất 相tương 續tục

以dĩ 百bách 八bát 諸chư 煩phiền 惱não 。 不bất 能năng 遮già 覆phú 污ô 染nhiễm 淨tịnh 故cố 。 言ngôn 。

淨tịnh 無vô 垢cấu

行hành 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 實thật 相tướng 不bất 二nhị 道đạo 。 從tùng 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 乃nãi 至chí 十thập 五ngũ 心tâm 。 是thị 名danh 。

得đắc

第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 得đắc 沙Sa 門Môn 果quả 。 是thị 名danh 。

著trước

著trước

者giả 。 著trước 不bất 墮đọa 落lạc 。

得đắc

之chi 別biệt 名danh 也dã 。

復phục 次thứ 。 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 生sanh 柔nhu 順thuận 忍nhẫn 。 是thị 名danh 。

得đắc

能năng 生sanh 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 是thị 名danh 。

著trước

是thị 清thanh 淨tịnh 法Pháp 中trung 。 用dụng 無vô 所sở 得đắc 心tâm 。 無vô 此thử 二nhị 事sự 。 故cố 名danh 。

無vô 得đắc 無vô 著trước

行hành 如như 是thị 法pháp 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 畢tất 竟cánh 空không 故cố 不bất 取thủ 相tương/tướng 。 不bất 取thủ 相tướng 故cố 。 不bất 起khởi 不bất 作tác 三tam 種chủng 業nghiệp 。 不bất 作tác 業nghiệp 故cố 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 無vô 生sanh 。

世thế 間gian

所sở 謂vị 三tam 界giới 。

此thử 中trung 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố

不bất 生sanh

一nhất 者giả 。 三tam 種chủng 生sanh 業nghiệp 不bất 起khởi 故cố 。 二nhị 者giả 。 三tam 界giới 自tự 性tánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

此thử 中trung 佛Phật 總tổng 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 。

三tam 界giới 自tự 性tánh 空không

是thị 故cố 說thuyết 。

三tam 界giới 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 不bất 可khả 得đắc

是thị 淨tịnh 無vô 知tri 。 諸chư 法pháp 鈍độn 故cố 。 如như 上thượng 品phẩm 中trung 說thuyết 。

一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 性tánh 常thường 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 故cố 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 得đắc 聲Thanh 聞Văn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 為vi 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 是thị 二nhị 人nhân 問vấn 答đáp 故cố 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 貪tham 著trước 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 故cố 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 欲dục 斷đoạn 其kỳ 貪tham 著trước 。 故cố 說thuyết 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 雖tuy 有hữu 如như 是thị 功công 德đức 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 於ư 薩Tát 婆Bà 若Nhã 亦diệc 無vô 益ích 無vô 損tổn 。

如như 夢mộng 如như 幻huyễn 中trung 。 雖tuy 有hữu 得đắc 失thất 。 亦diệc 無vô 益ích 無vô 損tổn 。 如như 虛hư 空không 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 無vô 所sở 有hữu 。 亦diệc 因nhân 是thị 虛hư 空không 有hữu 所sở 成thành 濟tế 。 亦diệc 不bất 得đắc 言ngôn 空không 有hữu 所sở 作tác 。 亦diệc 不bất 得đắc 言ngôn 空không 無vô 所sở 益ích 。

檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 因nhân 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 有hữu 所sở 作tác 。 是thị 故cố 言ngôn 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 益ích 無vô 損tổn

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 有hữu 失thất 。 不bất 淨tịnh 。 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 非phi 不bất 生sanh 非phi 不bất 滅diệt 等đẳng 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 讚tán 歎thán 滅diệt 諸chư 觀quán 戲hí 論luận 。 斷đoạn 語ngữ 言ngôn 道đạo 。 是thị 故cố 說thuyết 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 清thanh 淨tịnh 。 於ư 諸chư 法pháp 無vô 所sở 受thọ 。

滅diệt 諸chư 觀quán 戲hí 論luận 。 斷đoạn 語ngữ 言ngôn 道đạo 。 即tức 是thị 入nhập 法pháp 性tánh 相tướng 。 是thị 故cố 此thử 中trung 說thuyết 。

法pháp 性tánh 不bất 動động 故cố

【# 經Kinh 】#

爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 淨tịnh 故cố 。 色sắc 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 。 我ngã 淨tịnh 故cố 色sắc 淨tịnh 畢tất 竟cánh 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

我ngã 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 色sắc 無vô 所sở 有hữu 畢tất 竟cánh 淨tịnh 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 淨tịnh 故cố 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 我ngã 淨tịnh 故cố 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 淨tịnh 畢tất 竟cánh 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

我ngã 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 無vô 所sở 有hữu 畢tất 竟cánh 淨tịnh 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 淨tịnh 故cố 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 我ngã 淨tịnh 故cố 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 我ngã 淨tịnh 故cố 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 我ngã 淨tịnh 故cố 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 我ngã 淨tịnh 故cố 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 淨tịnh 故cố 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 淨tịnh 故cố 四tứ 念niệm 處xứ 淨tịnh 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 淨tịnh 故cố 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 淨tịnh 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 淨tịnh 故cố 佛Phật 十Thập 力Lực 淨tịnh 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 淨tịnh 故cố 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 我ngã 淨tịnh 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 淨tịnh 。 我ngã 淨tịnh 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

我ngã 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 所sở 有hữu 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 淨tịnh 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 淨tịnh 故cố 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 淨tịnh 。 我ngã 淨tịnh 故cố 斯Tư 陀Đà 含Hàm 果Quả 淨tịnh 。 我ngã 淨tịnh 故cố 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 淨tịnh 。 我ngã 淨tịnh 故cố 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 淨tịnh 。 我ngã 淨tịnh 故cố 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 淨tịnh 。 我ngã 淨tịnh 故cố 佛Phật 道Đạo 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 我ngã 淨tịnh 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 淨tịnh 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 果Quả 淨tịnh 。 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 淨tịnh 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 淨tịnh 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 淨tịnh 。 佛Phật 道Đạo 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

自tự 相tương/tướng 空không 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 淨tịnh 故cố 一Nhất 切Thiết 智Trí 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 我ngã 淨tịnh 故cố 一Nhất 切Thiết 智Trí 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

無vô 相tướng 無vô 念niệm 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 二nhị 淨tịnh 故cố 無vô 得đắc 無vô 著trước 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 以dĩ 二nhị 淨tịnh 故cố 無vô 得đắc 無vô 著trước 是thị 畢tất 竟cánh 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

無vô 垢cấu 無vô 淨tịnh 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 無vô 邊biên 故cố 色sắc 淨tịnh 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 我ngã 無vô 邊biên 故cố 色sắc 淨tịnh 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 淨tịnh 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 始thỉ 空không 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 如như 是thị 知tri 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 淨tịnh 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 如như 是thị 知tri 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 言ngôn 。

知tri 道đạo 種chủng 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 作tác 是thị 念niệm 。

色sắc 不bất 知tri 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 不bất 知tri 識thức 。 過quá 去khứ 法pháp 不bất 知tri 過quá 去khứ 法pháp 。 未vị 來lai 法pháp 不bất 知tri 未vị 來lai 法pháp 。 現hiện 在tại 法pháp 不bất 知tri 現hiện 在tại 法pháp 。

佛Phật 言ngôn 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 施thí 。 與dữ 彼bỉ 人nhân 。 我ngã 持trì 戒giới 。 如như 是thị 持trì 戒giới 。 我ngã 修tu 忍nhẫn 。 如như 是thị 修tu 忍nhẫn 。 我ngã 精tinh 進tấn 。 如như 是thị 精tinh 進tấn 。 我ngã 入nhập 禪thiền 。 如như 是thị 入nhập 禪thiền 。 我ngã 修tu 智trí 慧tuệ 。 如như 是thị 修tu 智trí 慧tuệ 。 我ngã 得đắc 福phước 德đức 。 如như 是thị 得đắc 福phước 德đức 。 我ngã 當đương 入nhập 菩Bồ 薩Tát 法pháp 位vị 中trung 。 我ngã 當đương 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 當đương 得đắc 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 無vô 諸chư 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 內nội 空không 。 外ngoại 空không 。 內nội 外ngoại 空không 。 空không 空không 。 大đại 空không 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 有hữu 為vi 空không 。 無vô 為vi 空không 。 無vô 始thỉ 空không 。 散tán 空không 。 性tánh 空không 。 諸chư 法pháp 空không 。 自tự 相tương/tướng 空không 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 力lực 故cố 無vô 所sở 礙ngại 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

佛Phật 初sơ 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 有hữu 所sở 說thuyết 。 不bất 應ưng 求cầu 其kỳ 因nhân 緣duyên 。 若nhược 餘dư 人nhân 所sở 說thuyết 者giả 。 當đương 求cầu 因nhân 緣duyên 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 已dĩ 。 問vấn 清thanh 淨tịnh 相tương/tướng 。 佛Phật 作tác 證chứng 。 今kim 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 說thuyết 清thanh 淨tịnh 相tương/tướng 。 佛Phật 亦diệc 為vi 證chứng 。

我ngã 淨tịnh 故cố 五ngũ 眾chúng 淨tịnh

者giả 。 如như 我ngã 畢tất 竟cánh 無vô 所sở 有hữu 。 不bất 可khả 得đắc 。 五ngũ 眾chúng 亦diệc 如như 是thị 。 畢tất 竟cánh 空không 即tức 是thị 我ngã 清thanh 淨tịnh 。

五ngũ 眾chúng 清thanh 淨tịnh 解giải 。 我ngã 空không 易dị 解giải 。 五ngũ 眾chúng 空không 難nạn/nan 。 是thị 故cố 以dĩ 易dị 解giải 喻dụ 難nan 解giải 。

六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 佛Phật 道Đạo 亦diệc 如như 是thị 。 我ngã 淨tịnh 故cố 。 是thị 法pháp 亦diệc 淨tịnh 。

問vấn 曰viết 。

上thượng 言ngôn

我ngã 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 色sắc 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。

今kim 何hà 以dĩ 說thuyết 。

須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 佛Phật 道Đạo 自tự 相tương/tướng 空không

答đáp 曰viết 。

我ngã 從tùng 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 假giả 名danh 生sanh 。 於ư 無vô 我ngã 中trung 。 有hữu 我ngã 顛điên 倒đảo 。 是thị 故cố 說thuyết 。

我ngã 虛hư 妄vọng 無vô 所sở 有hữu

以dĩ 五ngũ 眾chúng 著trước 處xứ 因nhân 緣duyên 故cố 。

無vô 所sở 有hữu

檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 諸chư 法pháp 雖tuy 善thiện 。 是thị 有hữu 為vi 作tác 法pháp 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 著trước 故cố 。 言ngôn 。

無vô 所sở 有hữu

須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 等đẳng 是thị 無vô 為vi 法Pháp 。 無vô 為vi 法pháp 自tự 相tương/tướng 空không 。 所sở 謂vị 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 無vô 住trụ 異dị 故cố 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。

無vô 所sở 有hữu

但đãn 言ngôn 。

自tự 相tương/tướng 空không

復phục 次thứ 。 有hữu 為vi 法pháp 中trung 邪tà 行hành 多đa 故cố 。 說thuyết 。

無vô 所sở 有hữu

無vô 為vi 法Pháp 中trung 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 無vô 邪tà 行hành 。 故cố 說thuyết 。

自tự 相tương/tướng 空không

我ngã 淨tịnh 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 淨tịnh 。

者giả 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 深thâm 著trước 故cố 無vô 相tướng 。 無vô 念niệm 。

無vô 相tướng

者giả 。 是thị 無vô 相tướng 三tam 昧muội 。

無vô 念niệm

者giả 。 於ư 無vô 相tướng 三tam 昧muội 亦diệc 不bất 念niệm 。

今kim 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 知tri 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 真chân 清thanh 淨tịnh 。 故cố 白bạch 佛Phật 。

用dụng 二nhị 淨tịnh 故cố 無vô 得đắc 無vô 著trước 。

清thanh 淨tịnh 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 用dụng 二nhị 法pháp 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 者giả 。 用dụng 不bất 二nhị 法pháp 清thanh 淨tịnh 。

二nhị 法pháp 清thanh 淨tịnh

是thị 。

名danh 字tự 清thanh 淨tịnh

用dụng 不bất 二nhị 法pháp 清thanh 淨tịnh

者giả 。 是thị 。

真chân 清thanh 淨tịnh

佛Phật 言ngôn 。

諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 相tương/tướng 。

云vân 何hà 以dĩ 二nhị 法pháp 清thanh 淨tịnh 。 有hữu 得đắc 有hữu 著trước 。

此thử 中trung 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 。

一nhất 切thiết 法pháp 無vô 垢cấu 無vô 淨tịnh 。

二nhị 清thanh 淨tịnh 中trung 。 分phân 別biệt 是thị 垢cấu 。 是thị 淨tịnh 。

我ngã 無vô 邊biên 故cố 五ngũ 眾chúng 清thanh 淨tịnh

者giả 。 如như 我ngã 空không 。 空không 故cố 無vô 邊biên 。 五ngũ 眾chúng 亦diệc 如như 是thị 。

問vấn 曰viết 。

常thường 言ngôn

畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 故cố

今kim 何hà 以dĩ 言ngôn 。

畢tất 竟cánh 空không

無vô 始thỉ 空không

答đáp 曰viết 。

畢tất 竟cánh 空không

即tức 是thị

畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh

以dĩ 人nhân 畏úy 空không 。 故cố 言ngôn 。

清thanh 淨tịnh

此thử 中trung 說thuyết 我ngã 無vô 邊biên 。 我ngã 即tức 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 空không 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 始thỉ 空không 故cố 。

說thuyết 曰viết 。

能năng 如như 是thị 知tri 。 是thị 名danh 般Bát 若Nhã 。

者giả 。 能năng 以dĩ 眾chúng 生sanh 空không 。 法pháp 空không 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 是thị 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 是thị 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。

佛Phật 常thường 答đáp

畢tất 竟cánh 空không

是thị 故cố 問vấn 。

若nhược 畢tất 竟cánh 空không 。 云vân 何hà 言ngôn 。

菩Bồ 薩Tát 能năng 如như 是thị 知tri 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 。

(# 難nạn/nan 畢tất 竟cánh 空không 也dã 。 以dĩ 畢tất 竟cánh 空không 無vô 知tri 故cố 。

佛Phật 言ngôn 。

知tri 道đạo 種chủng 故cố 。

菩Bồ 薩Tát 雖tuy 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 得đắc 此thử 畢tất 竟cánh 空không 。 遠viễn 離ly 著trước 心tâm 。 畢tất 竟cánh 空không 。 但đãn 為vi 破phá 著trước 心tâm 故cố 說thuyết 。 非phi 是thị 實thật 空không (# 。

畢tất 竟cánh 空không

即tức 是thị 答đáp 。

道đạo 種chủng 智trí

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 行hành 般Bát 若Nhã 者giả 作tác 是thị 念niệm 。

色sắc 不bất 知tri 色sắc 等đẳng 。

佛Phật 意ý 般Bát 若Nhã 無vô 定định 相tương/tướng 。 但đãn 以dĩ 道đạo 種chủng 智trí 。 故cố 分phân 別biệt 說thuyết 。 令linh 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 般Bát 若Nhã 有hữu 方phương 便tiện 故cố 。 法pháp 雖tuy 畢tất 竟cánh 空không 。 亦diệc 如như 是thị 知tri 色sắc 。 不bất 知tri 色sắc 法pháp 等đẳng 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 唯duy 有hữu 能năng 觀quán 智trí 慧tuệ 在tại 。 不bất 應ưng 畢tất 竟cánh 空không 。 以dĩ 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 。 著trước 心tâm 令linh 入nhập 畢tất 竟cánh 空không 。

佛Phật 答đáp 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 有hữu 方phương 便tiện 。 能năng 觀quán 外ngoại 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 色sắc 不bất 知tri 色sắc 等đẳng 。 內nội 自tự 觀quán 內nội 心tâm 。 亦diệc 如như 是thị 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 若nhược 行hành 檀đàn 時thời 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 施thí 與dữ 彼bỉ 。 彼bỉ 是thị 受thọ 施thí 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 色sắc 不bất 知tri 色sắc 等đẳng 。

者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 故cố 不bất 相tương 知tri 。 不bất 相tương 知tri 故cố 無vô 所sở 作tác 。 破phá 二nhị 事sự 。 所sở 謂vị 受thọ 者giả 。 所sở 施thí 物vật (# 此thử 二nhị 事sự 。 皆giai 是thị 外ngoại 也dã )# 。 今kim 破phá 與dữ 者giả 乃nãi 至chí 我ngã 修tu 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 亦diệc 如như 是thị 。

此thử 中trung 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 。 方phương 便tiện 故cố 無vô 如như 是thị 分phân 別biệt 。

以dĩ 內nội 空không 故cố 乃nãi 至chí 自tự 相tương/tướng 空không 。 是thị 十thập 三tam 空không 破phá 諸chư 法pháp 盡tận 。 後hậu 五ngũ 種chủng 空không 總tổng 相tương/tướng 說thuyết 。 是thị 名danh 。

菩Bồ 薩Tát 無vô 所sở 礙ngại

無vô 所sở 礙ngại

者giả 。 以dĩ 是thị 諸chư 空không 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 所sở 礙ngại 。

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 卷quyển 第đệ 六lục 十thập 三tam