Đại Trí Độ Luận – Quyển 45 – Tạng Thư Phật Học

Chuẩn
Leave a comment

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận
Quyển 45
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 摩Ma 訶Ha 薩Tát 品Phẩm 第đệ 十thập 三tam (# 卷quyển 四tứ 十thập 五ngũ )#

龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo

後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch

【# 經Kinh 】#

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。何hà 以dĩ 故cố 名danh 為vi 摩ma 訶ha 薩tát 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 於ư 。畢tất 定định 眾chúng 中trung 為vi 上thượng 首thủ 。是thị 故cố 名danh 為vi 摩ma 訶ha 薩tát 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。何hà 等đẳng 為vi 畢tất 定định 眾chúng 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

畢tất 定định 眾chúng 者giả 。性tánh 地địa 人nhân 。八bát 人nhân 。須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。斯Tư 陀Đà 含Hàm 。阿A 那Na 含Hàm 。阿A 羅La 漢Hán 。辟Bích 支Chi 佛Phật 。初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。乃nãi 至chí 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 菩Bồ 薩Tát 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。是thị 為vi 畢tất 定định 眾chúng 。菩Bồ 薩Tát 為vi 上thượng 首thủ 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。於ư 是thị 中trung 生sanh 大đại 心tâm 。不bất 可khả 壞hoại 如như 金kim 剛cang 。當đương 為vi 畢tất 定định 眾chúng 作tác 上thượng 首thủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。何hà 等đẳng 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。生sanh 大đại 心tâm 。不bất 可khả 壞hoại 如như 金kim 剛cang 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。應ưng 生sanh 如như 是thị 心tâm 。

我ngã 當đương 於ư 無vô 量lượng 。生sanh 死tử 中trung 大đại 誓thệ 莊trang 嚴nghiêm 。我ngã 應ưng 當đương 捨xả 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。我ngã 應ưng 當đương 等đẳng 心tâm 。於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。我ngã 應ưng 當đương 以dĩ 。三tam 乘thừa 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。令linh 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。我ngã 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 已dĩ 。無vô 有hữu 乃nãi 至chí 一nhất 人nhân 。入nhập 涅Niết 槃Bàn 者giả 。我ngã 應ưng 當đương 解giải 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 相tương/tướng 。我ngã 應ưng 當đương 純thuần 以dĩ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。我ngã 應ưng 當đương 學học 智trí 慧tuệ 。了liễu 達đạt 一nhất 切thiết 法pháp 。我ngã 應ưng 當đương 了liễu 達đạt 諸chư 法pháp 。一nhất 相tương/tướng 智trí 門môn 。我ngã 應ưng 當đương 了liễu 達đạt 乃nãi 至chí 無vô 量lượng 相tương/tướng 智trí 門môn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 生sanh 大đại 心tâm 。不bất 可khả 壞hoại 如như 金kim 剛cang 。是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。住trụ 是thị 心tâm 中trung 。於ư 諸chư 畢tất 定định 眾chúng 中trung 。而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。是thị 法pháp 用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。應ưng 生sanh 如như 是thị 心tâm 。

我ngã 當đương 代đại 十thập 方phương 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。若nhược 地địa 獄ngục 眾chúng 生sanh 。若nhược 畜súc 生sanh 眾chúng 生sanh 。若nhược 餓ngạ 鬼quỷ 眾chúng 生sanh 。受thọ 諸chư 苦khổ 痛thống 。為vi 一nhất 一nhất 眾chúng 生sanh 。無vô 量lượng 百bách 千thiên 億ức 劫kiếp 。代đại 受thọ 地địa 獄ngục 中trung 苦khổ 。乃nãi 至chí 是thị 眾chúng 生sanh 。入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。以dĩ 是thị 法Pháp 故cố 。為vì 是thị 眾chúng 生sanh 。受thọ 諸chư 勤cần 苦khổ 。是thị 眾chúng 生sanh 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 已dĩ 。然nhiên 後hậu 自tự 種chúng 善thiện 根căn 。無vô 量lượng 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。大đại 心tâm 不bất 可khả 壞hoại 如như 金kim 剛cang 。住trụ 是thị 心tâm 中trung 。為vi 畢tất 定định 眾chúng 作tác 上thượng 首thủ 。

復phục 次thứ 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。生sanh 大đại 快khoái 心tâm 。住trụ 是thị 大đại 快khoái 心tâm 中trung 。為vi 畢tất 定định 眾chúng 作tác 上thượng 首thủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。何hà 等đẳng 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。大đại 快khoái 心tâm 。

佛Phật 言ngôn 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。從tùng 初sơ 發phát 意ý 。乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。不bất 生sanh 染nhiễm 心tâm 。瞋sân 恚khuể 心tâm 。愚ngu 癡si 心tâm 。不bất 生sanh 惱não 心tâm 。不bất 生sanh 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 大đại 快khoái 心tâm 。住trụ 是thị 心tâm 中trung 。為vi 畢tất 定định 眾chúng 作tác 上thượng 首thủ 。亦diệc 不bất 念niệm 有hữu 是thị 心tâm 。

復phục 次thứ 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。應ưng 生sanh 不bất 動động 心tâm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

云vân 何hà 名danh 不bất 動động 心tâm 。

佛Phật 言ngôn 。

常thường 念niệm 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 心tâm 。亦diệc 不bất 念niệm 有hữu 是thị 心tâm 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 不bất 動động 心tâm 。

復phục 次thứ 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 。應ưng 生sanh 利lợi 益ích 安an 樂lạc 心tâm 。云vân 何hà 名danh 利lợi 益ích 安an 樂lạc 心tâm 。救cứu 濟tế 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。不bất 捨xả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。是thị 事sự 亦diệc 不bất 念niệm 有hữu 是thị 心tâm 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 。生sanh 利lợi 益ích 安an 樂lạc 心tâm 。如như 是thị 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。於ư 畢tất 定định 眾chúng 中trung 。最tối 為vi 上thượng 首thủ 。

復phục 次thứ 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。應ưng 當đương 行hành 欲dục 法pháp 。喜hỷ 法pháp 。樂nhạo 法Pháp 心tâm 。何hà 等đẳng 是thị 法pháp 。所sở 謂vị 不bất 破phá 。諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。是thị 名danh 為vi 法Pháp 。何hà 等đẳng 名danh 欲dục 法pháp 。喜hỷ 法pháp 。信tín 法pháp 。忍Nhẫn 法Pháp 。受thọ 法pháp 。是thị 名danh 欲dục 法pháp 。喜hỷ 法pháp 。何hà 等đẳng 名danh 樂nhạo 法Pháp 。常thường 修tu 行hành 是thị 法pháp 。是thị 名danh 樂nhạo 法Pháp 。如như 是thị 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。於ư 畢tất 定định 眾chúng 中trung 能năng 為vi 上thượng 首thủ 。是thị 法pháp 用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。

復phục 次thứ 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。住trụ 內nội 空không 。乃nãi 至chí 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。能năng 為vi 畢tất 定định 眾chúng 作tác 上thượng 首thủ 。是thị 法pháp 用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。

復phục 次thứ 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。住trụ 四tứ 念niệm 處xứ 中trung 。乃nãi 至chí 住trụ 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 中trung 。能năng 為vi 畢tất 定định 眾chúng 作tác 上thượng 首thủ 。是thị 法pháp 用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。

復phục 次thứ 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。住trụ 如Như 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。乃nãi 至chí 離ly 著trước 虛hư 空không 不bất 染nhiễm 三tam 昧muội 中trung 住trụ 。於ư 畢tất 定định 眾chúng 作tác 上thượng 首thủ 。是thị 法pháp 用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。

如như 是thị 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。住trụ 是thị 諸chư 法pháp 中trung 。能năng 為vi 畢tất 定định 眾chúng 作tác 上thượng 首thủ 。以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。名danh 為vi 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 從tùng 佛Phật 聞văn

菩Bồ 薩Tát

義nghĩa 。今kim 問vấn 。

摩ma 訶ha 薩tát

義nghĩa 。

摩ma 訶ha

者giả 。秦tần 言ngôn 大đại 。

薩tát 埵đóa

秦tần 言ngôn 心tâm 。或hoặc 言ngôn 眾chúng 生sanh 。

是thị 眾chúng 生sanh 於ư 世thế 間gian 。諸chư 眾chúng 生sanh 中trung 。第đệ 一nhất 最tối 上thượng 。故cố 名danh 為vi 大đại 。

又hựu 以dĩ 大đại 心tâm 。知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。欲dục 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。是thị 名danh 為vi 大đại 。

復phục 次thứ 。菩Bồ 薩Tát 故cố 名danh 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。摩ma 訶ha 薩tát 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。以dĩ 發phát 心tâm 為vì 無vô 上thượng 道Đạo 故cố 。

復phục 次thứ 。如như 〈# 讚tán 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。義nghĩa 品phẩm 〉# 中trung 。此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。

復phục 次thứ 。佛Phật 此thử 中trung 自tự 說thuyết 摩ma 訶ha 薩tát 義nghĩa 。眾chúng 生sanh 有hữu 三tam 分phần/phân 。

一nhất 者giả 。正chánh 定định 。必tất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。二nhị 者giả 。邪tà 定định 。必tất 入nhập 惡ác 道đạo 。三tam 者giả 。不bất 定định 。於ư 正chánh 定định 眾chúng 生sanh 。中trung 當đương 最tối 大đại 。故cố 名danh 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。

大đại 眾chúng 者giả 。除trừ 佛Phật 。餘dư 一nhất 切thiết 賢hiền 聖thánh 。

所sở 謂vị 。

性tánh 地địa 人nhân

是thị 聖thánh 人nhân 性tánh 中trung 生sanh 。故cố 名danh 為vi 性tánh 。如như 小tiểu 兒nhi 在tại 貴quý 家gia 生sanh 。雖tuy 小tiểu 未vị 有hữu 所sở 能năng 。後hậu 必tất 望vọng 成thành 大đại 事sự 。是thị 地địa 從tùng 煖Noãn 法Pháp 乃nãi 至chí 世thế 間gian 第đệ 一nhất 法pháp 。

八bát 人nhân

名danh 見kiến 諦Đế 道đạo 。十thập 五ngũ 心tâm 中trung 行hành 。

問vấn 曰viết 。

是thị 十thập 五ngũ 心tâm 中trung 。何hà 以dĩ 名danh 為vi 。

八bát 人nhân

答đáp 曰viết 。

思tư 惟duy 道đạo 中trung 用dụng 智trí 多đa 。見kiến 諦Đế 道đạo 中trung 多đa 用dụng 見kiến 忍nhẫn 。智trí 隨tùy 於ư 忍nhẫn 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。忍nhẫn 功công 大đại 故cố 。

復phục 次thứ 。忍nhẫn 。智trí 二nhị 事sự 。

能năng 斷đoạn 。能năng 證chứng 。八bát 忍nhẫn 中trung 住trụ 。故cố 名danh 為vi 。

八bát 人nhân

須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。斯Tư 陀Đà 含Hàm 。阿A 那Na 含Hàm 。阿A 羅La 漢Hán 。辟Bích 支Chi 佛Phật 。

義nghĩa 。如như 先tiên 說thuyết 。

初sơ 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát

者giả 。有hữu 人nhân 言ngôn 。

初sơ 發phát 意ý 者giả 。得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。隨tùy 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 發phát 心tâm 。是thị 名danh 初sơ 發phát 意ý 。名danh 真chân 發phát 心tâm 。了liễu 了liễu 知tri 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。及cập 知tri 心tâm 相tương/tướng 。破phá 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。隨tùy 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。不bất 破phá 故cố 。不bất 顛điên 倒đảo 故cố 。此thử 心tâm 名danh 為vì 初sơ 發phát 心tâm 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

諸chư 凡phàm 夫phu 人nhân 。雖tuy 住trụ 諸chư 結kết 使sử 。聞văn 佛Phật 功công 德đức 。發phát 大đại 悲bi 心tâm 。憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。我ngã 當đương 作tác 佛Phật 。此thử 心tâm 雖tuy 在tại 煩phiền 惱não 中trung 。心tâm 尊tôn 貴quý 故cố 。天thiên 人nhân 所sở 敬kính 。如như 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。太thái 子tử 初sơ 受thọ 胎thai 時thời 。勝thắng 於ư 諸chư 子tử 。諸chư 天thiên 鬼quỷ 神thần 。皆giai 共cộng 尊tôn 貴quý 。菩Bồ 薩Tát 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。雖tuy 在tại 結kết 使sử 中trung 。勝thắng 諸chư 天thiên 。神thần 通thông 聖thánh 人nhân 。

復phục 次thứ 。菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 心tâm 。乃nãi 至chí 未vị 得đắc 。阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。有hữu 授thọ 記ký 。入nhập 法pháp 位vị 。得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 者giả 。名danh 。

阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí

阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 相tương/tướng 。後hậu 當đương 廣quảng 說thuyết 。

如như 是thị 等đẳng 大đại 眾chúng 。當đương 作tác 上thượng 首thủ 。故cố 名danh 。

摩ma 訶ha 薩tát

是thị 菩Bồ 薩Tát 欲dục 為vi 一nhất 切thiết 聖thánh 人nhân 主chủ 。故cố 發phát 大đại 心tâm 。受thọ 一nhất 切thiết 苦khổ 。心tâm 堅kiên 如như 金kim 剛cang 不bất 動động 故cố 。

金kim 剛cang 心tâm

者giả 。一nhất 切thiết 結kết 使sử 。煩phiền 惱não 所sở 不bất 能năng 動động 。譬thí 如như 金kim 剛cang 山sơn 。不bất 為vi 風phong 所sở 傾khuynh 搖dao 。諸chư 惡ác 眾chúng 生sanh 。魔ma 人nhân 來lai 。不bất 隨tùy 意ý 行hành 。不bất 信tín 受thọ 其kỳ 語ngữ 。瞋sân 罵mạ 謗báng 毀hủy 。打đả 擊kích 閉bế 繫hệ 。斫chước 刺thứ 割cát 截tiệt 。心tâm 不bất 變biến 異dị 。有hữu 來lai 乞khất 索sách 頭đầu 。目mục 。髓tủy 。腦não 。手thủ 。足túc 。皮bì 。肉nhục 。盡tận 能năng 與dữ 之chi 。求cầu 者giả 意ý 猶do 無vô 厭yếm 足túc 。更cánh 瞋sân 恚khuể 罵mạ 詈lị 。

爾nhĩ 時thời 心tâm 忍nhẫn 不bất 動động 。譬thí 如như 牢lao 固cố 金Kim 剛Cang 山Sơn 。人nhân 來lai 斸trục 鑿tạc 毀hủy 壞hoại 。諸chư 蟲trùng 來lai 齧niết 。無vô 所sở 虧khuy 損tổn 。是thị 名danh 。

金kim 剛cang 心tâm

復phục 次thứ 。佛Phật 自tự 說thuyết 。

金kim 剛cang 心tâm 相tương/tướng

所sở 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。應ưng 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 不bất 應ưng 一nhất 月nguyệt 。一nhất 歲tuế 。一nhất 世thế 。二nhị 世thế 。乃nãi 至chí 千thiên 萬vạn 。劫kiếp 世thế 大đại 誓thệ 莊trang 嚴nghiêm 。我ngã 應ưng 無vô 量lượng 無vô 數số 。無vô 邊biên 世thế 生sanh 死tử 中trung 。利lợi 益ích 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。

二nhị 者giả 。我ngã 應ưng 捨xả 一nhất 切thiết 內nội 。外ngoại 所sở 有hữu 貴quý 重trọng 之chi 物vật 。

三tam 者giả 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 。等đẳng 心tâm 無vô 憎tăng 愛ái 。

四tứ 者giả 。我ngã 當đương 以dĩ 三tam 乘thừa 如như 應ứng 度độ 脫thoát 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。

五ngũ 者giả 。度độ 如như 是thị 眾chúng 生sanh 已dĩ 。實thật 無vô 所sở 度độ 。而nhi 無vô 其kỳ 功công 。此thử 中trung 心tâm 亦diệc 不bất 悔hối 。不bất 沒một 。

六lục 者giả 。我ngã 應ưng 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。不bất 來lai 不bất 去khứ 。不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 等đẳng 諸chư 相tướng 。

七thất 者giả 。我ngã 應ưng 當đương 以dĩ 。清thanh 淨tịnh 無vô 雜tạp 心tâm 。行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

八bát 者giả 。我ngã 應ưng 當đương 善thiện 知tri 。一nhất 切thiết 世thế 間gian 。所sở 作tác 之chi 事sự 。及cập 出xuất 世thế 間gian 。所sở 應ưng 知tri 事sự 。皆giai 悉tất 通thông 達đạt 了liễu 知tri 。

九cửu 者giả 。我ngã 應ưng 當đương 解giải 了liễu 諸chư 法pháp 。一nhất 相tương/tướng 智trí 門môn 。所sở 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。觀Quán 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。如như 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 相tương/tướng 。離ly 諸chư 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。

十thập 者giả 。我ngã 應ưng 當đương 知tri 諸chư 法pháp 二nhị 相tương/tướng 。三tam 相tương/tướng 乃nãi 至chí 無vô 量lượng 相tương/tướng 門môn 。通thông 達đạt 明minh 了liễu 。

二nhị 相tương/tướng 者giả 。一nhất 切thiết 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 。

若nhược 有hữu 。若nhược 無vô 。若nhược 生sanh 。若nhược 滅diệt 。若nhược 作tác 。若nhược 不bất 作tác 。若nhược 色sắc 。若nhược 無vô 色sắc 等đẳng 。

三tam 門môn 者giả 。

若nhược 一nhất 。若nhược 二nhị 。若nhược 多đa 。從tùng 三tam 以dĩ 上thượng 。皆giai 名danh 為vi 多đa 。若nhược 有hữu 。若nhược 無vô 。若nhược 非phi 有hữu 非phi 無vô 。若nhược 上thượng 。若nhược 中trung 。若nhược 下hạ 。若nhược 過quá 去khứ 。若nhược 未vị 來lai 。若nhược 現hiện 在tại 。三tam 界giới 。三tam 法pháp 。善thiện 。不bất 善thiện 。無vô 記ký 等đẳng 三tam 門môn 。

四tứ 門môn 。五ngũ 門môn 。如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 法Pháp 門môn 。皆giai 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 。

是thị 中trung 心tâm 不bất 悔hối 。不bất 怯khiếp 。不bất 疑nghi 。信tín 受thọ 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 。常thường 行hành 不bất 息tức 。滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 。及cập 其kỳ 果quả 報báo 。及cập 諸chư 障chướng 礙ngại 之chi 事sự 。皆giai 令linh 敗bại 壞hoại 。如như 金kim 剛cang 寶bảo 能năng 摧tồi 破phá 諸chư 山sơn 。

住trụ 是thị 金kim 剛cang 心tâm 中trung 。當đương 於ư 大đại 眾chúng 而nhi 作tác 上thượng 首thủ 。以dĩ 不bất 可khả 得đắc 空không 故cố 。

不bất 可khả 得đắc 空không

者giả 。若nhược 菩Bồ 薩Tát 生sanh 。如như 是thị 大đại 心tâm 如như 金kim 剛cang 。而nhi 生sanh 憍kiêu 慢mạn 者giả 。罪tội 過quá 凡phàm 夫phu 。以dĩ 是thị 故cố 。說thuyết 。

用dụng 無vô 所sở 得đắc

諸chư 法pháp 無vô 定định 相tương/tướng 。如như 幻huyễn 如như 化hóa 。

復phục 次thứ 。

心tâm 如như 金kim 剛cang

者giả 。墮đọa 三tam 惡ác 道đạo 。所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。我ngã 當đương 代đại 受thọ 勤cần 苦khổ 。為vì 一nhất 一nhất 眾chúng 生sanh 故cố 。代đại 受thọ 地địa 獄ngục 苦khổ 。乃nãi 至chí 是thị 眾chúng 生sanh 。從tùng 三tam 惡ác 道đạo 出xuất 。集tập 諸chư 善thiện 本bổn 。至chí 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 已dĩ 。復phục 救cứu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。如như 是thị 展triển 轉chuyển 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 盡tận 度độ 已dĩ 。後hậu 當đương 自tự 為vi 。集tập 諸chư 功công 德đức 。無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。乃nãi 當đương 作tác 佛Phật 。是thị 中trung 心tâm 不bất 悔hối 。不bất 縮súc 。

能năng 如như 是thị 代đại 眾chúng 生sanh 受thọ 勤cần 苦khổ 。自tự 作tác 諸chư 功công 德đức 。久cửu 住trụ 生sanh 死tử 。心tâm 不bất 悔hối 。不bất 沒một 。如như 金kim 剛cang 地địa 。能năng 持trì 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。令linh 不bất 動động 搖dao 。是thị 心tâm 堅kiên 牢lao 故cố 。名danh 為vi 。

如như 金kim 剛cang

大đại 快khoái 心tâm

者giả 。雖tuy 有hữu 牢lao 固cố 心tâm 。未vị 是thị 大đại 快khoái 。如như 馬mã 雖tuy 有hữu 大đại 力lực 而nhi 未vị 大đại 快khoái 。

於ư 眾chúng 生sanh 中trung 。得đắc 二nhị 種chủng 等đẳng 心tâm 故cố 。不bất 生sanh 欲dục 染nhiễm 心tâm 。若nhược 有hữu 偏thiên 愛ái 。則tắc 為vi 是thị 賊tặc 。破phá 我ngã 等đẳng 心tâm 。為vi 佛Phật 道Đạo 之chi 本bổn 。常thường 行hành 慈từ 悲bi 心tâm 故cố 。無vô 有hữu 瞋sân 心tâm 。常thường 觀quán 諸chư 法pháp 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 。無vô 有hữu 自tự 性tánh 故cố 。則tắc 無vô 癡si 心tâm 。愛ái 念niệm 眾chúng 生sanh 。過quá 於ư 赤xích 子tử 故cố 。無vô 有hữu 惱não 心tâm 。不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 。貴quý 佛Phật 道Đạo 故cố 。不bất 生sanh 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。

問vấn 曰viết 。

若nhược 心tâm 牢lao 固cố 如như 金kim 剛cang 。即tức 是thị 不bất 動động 。今kim 何hà 以dĩ 更cánh 說thuyết 。

不bất 動động 心tâm

答đáp 曰viết 。

或hoặc 時thời 雖tuy 復phục 牢lao 固cố 。心tâm 猶do 有hữu 增tăng 減giảm 。如như 樹thụ 雖tuy 牢lao 固cố 。猶do 可khả 動động 搖dao 。

動động 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。外ngoại 因nhân 緣duyên 動động 。如như 先tiên 說thuyết 。二nhị 者giả 。內nội 因nhân 緣duyên 動động 。諸chư 邪tà 見kiến 。疑nghi 等đẳng 。

若nhược 常thường 憶ức 念niệm 。一Nhất 切Thiết 智Trí 慧Tuệ 佛Phật 道Đạo 。我ngã 當đương 得đắc 是thị 果quả 報báo 。故cố 心tâm 不bất 動động 。

復phục 次thứ 。菩Bồ 薩Tát 應ưng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。飲ẩm 食thực 乃nãi 至chí 佛Phật 樂lạc 。以dĩ 利lợi 眾chúng 生sanh 。常thường 不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 。欲dục 令linh 離ly 苦khổ 。是thị 名danh 安an 樂lạc 心tâm 。亦diệc 不bất 念niệm 有hữu 是thị 心tâm 。

復phục 次thứ 。菩Bồ 薩Tát 樂nhạo 法Pháp 。名danh 為vi 上thượng 首thủ 。

法pháp

者giả 。不bất 破phá 壞hoại 諸chư 法pháp 相tướng 。不bất 破phá 壞hoại 諸chư 法pháp 相tướng 者giả 。無vô 法pháp 可khả 著trước 。無vô 法pháp 可khả 受thọ 故cố 。所sở 謂vị 不bất 可khả 得đắc 。

是thị 不bất 可khả 得đắc 空không 。即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。常thường 信tín 。受thọ 。忍nhẫn 。是thị 名danh 為vi 。

欲dục 法pháp

喜hỷ 法pháp

常thường 行hành 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。名danh 為vi 。

樂nhạo 法Pháp

復phục 次thứ 。菩Bồ 薩Tát 住trụ 是thị 。十thập 八bát 空không 中trung 。不bất 隨tùy 十thập 八bát 意ý 行hành 故cố 。不bất 起khởi 罪tội 業nghiệp 。

住trụ 四tứ 念niệm 處xứ 。乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 。集tập 諸chư 善thiện 法Pháp 故cố 。能năng 為vi 上thượng 首thủ 。

復phục 次thứ 。菩Bồ 薩Tát 入nhập 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 等đẳng 心tâm 。受thọ 快khoái 樂lạc 厭yếm 於ư 世thế 樂lạc 。增tăng 長trưởng 善thiện 根căn 。智trí 慧tuệ 方phương 便tiện 故cố 。於ư 大đại 聖thánh 眾chúng 。而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。

若nhược 能năng 為vi 大đại 者giả 作tác 上thượng 首thủ 。何hà 況huống 小tiểu 者giả 。是thị 故cố 名danh 為vi 。

摩ma 訶ha 薩tát

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 斷Đoạn 見Kiến 品Phẩm 第đệ 十thập 四tứ

【# 經Kinh 】#

爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。我ngã 亦diệc 欲dục 說thuyết 所sở 以dĩ 。為vi 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。

佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

便tiện 說thuyết 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

我ngã 見kiến 。眾chúng 生sanh 見kiến 。壽thọ 見kiến 。命mạng 見kiến 。生sanh 見kiến 。養dưỡng 育dục 見kiến 。眾chúng 數số 見kiến 。人nhân 見kiến 。作tác 見kiến 。使sử 作tác 見kiến 。起khởi 見kiến 。使sử 起khởi 見kiến 。受thọ 見kiến 。使sử 受thọ 見kiến 。知tri 者giả 見kiến 。見kiến 者giả 見kiến 。斷đoạn 見kiến 。常thường 見kiến 。有hữu 見kiến 。無vô 見kiến 。陰ấm 見kiến 。入nhập 見kiến 。界giới 見kiến 。諦đế 見kiến 。因nhân 緣duyên 見kiến 。四tứ 念niệm 處xứ 見kiến 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 見kiến 。佛Phật 道Đạo 見kiến 。成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 見kiến 。淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 見kiến 。佛Phật 見kiến 。轉chuyển 法Pháp 輪luân 見kiến 。為vì 斷đoạn 如như 是thị 。諸chư 見kiến 故cố 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。是thị 名danh 摩ma 訶ha 薩tát 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。色sắc 見kiến 是thị 妄vọng 見kiến 。何hà 因nhân 緣duyên 故cố 受thọ 。想tưởng 。行hành 。識thức 。乃nãi 至chí 轉chuyển 法Pháp 輪luân 見kiến 。是thị 名danh 妄vọng 見kiến 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 語ngữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。無vô 方phương 便tiện 故cố 。於ư 色sắc 生sanh 見kiến 。用dụng 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。於ư 受thọ 。想tưởng 。行hành 。識thức 。乃nãi 至chí 轉chuyển 法Pháp 輪luân 生sanh 見kiến 。用dụng 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。

是thị 中trung 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。斷đoạn 諸chư 見kiến 故cố 。而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。

【# 論luận 】#

問vấn 曰viết 。

佛Phật 將tương 五ngũ 百bách 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。至chí 阿A 那Na 婆Bà 達Đạt 多Đa 龍Long 王Vương 池trì 。受thọ 遠viễn 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 。欲dục 說thuyết 自tự 身thân 及cập 弟đệ 子tử 本bổn 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。而nhi 舍Xá 利Lợi 弗Phất 不bất 在tại 。佛Phật 令linh 目Mục 連Liên 命mạng 之chi 。

時thời 目Mục 連Liên 以dĩ 神thần 通thông 力lực 到đáo 祇Kỳ 洹Hoàn 。

時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 縫phùng 衣y 。語ngữ 目Mục 連Liên 言ngôn 。

小tiểu 住trụ 。待đãi 縫phùng 衣y 訖ngật 當đương 去khứ 。

目Mục 連Liên 催thôi 促xúc 疾tật 去khứ 。

時thời 目Mục 連Liên 以dĩ 手thủ 摩ma 衣y 。衣y 即tức 成thành 竟cánh 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 見kiến 目Mục 連Liên 貴quý 其kỳ 神thần 通thông 。即tức 以dĩ 腰yêu 帶đái 擲trịch 地địa 。語ngữ 言ngôn 。

汝nhữ 舉cử 此thử 帶đái 去khứ 。

目Mục 連Liên 以dĩ 兩lưỡng 手thủ 舉cử 此thử 帶đái 。不bất 能năng 離ly 地địa 。即tức 入nhập 諸chư 深thâm 定định 舉cử 之chi 。地địa 為vi 大đại 動động 。帶đái 猶do 著trước 地địa 。

時thời 憍kiêu 陳trần 如như 問vấn 佛Phật 。

以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。地địa 大đại 震chấn 動động 。

佛Phật 言ngôn 。

目Mục 連Liên 入nhập 甚thậm 深thâm 禪thiền 定định 。作tác 大đại 神thần 力lực 。欲dục 舉cử 舍Xá 利Lợi 弗Phất 帶đái 。而nhi 不bất 能năng 舉cử 。

佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 所sở 。入nhập 出xuất 禪thiền 定định 。目Mục 連Liên 乃nãi 至chí 不bất 識thức 其kỳ 名danh 。佛Phật 所sở 入nhập 禪thiền 定định 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 乃nãi 至chí 不bất 識thức 其kỳ 名danh 。

如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。智trí 慧tuệ 與dữ 佛Phật 懸huyền 殊thù 。何hà 以dĩ 言ngôn 。

我ngã 亦diệc 樂nhạo 說thuyết

答đáp 曰viết 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 非phi 欲dục 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。顯hiển 其kỳ 智trí 慧tuệ 。高cao 心tâm 故cố 說thuyết 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 逐trục 佛Phật 轉chuyển 法Pháp 輪luân 人nhân 。廣quảng 益ích 眾chúng 生sanh 。是thị 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。義nghĩa 所sở 益ích 甚thậm 廣quảng 。是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 已dĩ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 次thứ 說thuyết 。

復phục 次thứ 。多đa 人nhân 信tín 樂nhạo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 語ngữ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。以dĩ 宿túc 世thế 因nhân 緣duyên 故cố 。多đa 發phát 菩Bồ 薩Tát 心tâm 。

佛Phật 以dĩ 大đại 慈từ 悲bi 心tâm 故cố 。吾ngô 我ngã 心tâm 及cập 習tập 根căn 本bổn 已dĩ 拔bạt 。又hựu 法pháp 愛ái 已dĩ 斷đoạn 故cố 。如như 是thị 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。故cố 聽thính 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

我ngã 見kiến 及cập 知tri 者giả 。見kiến 者giả 。佛Phật 見kiến 。菩Bồ 薩Tát 見kiến 。諸chư 眾chúng 生sanh 見kiến 等đẳng 。及cập 有hữu 無vô 。斷đoạn 常thường 等đẳng 邪tà 見kiến 。五ngũ 眾chúng 乃nãi 至chí 諸chư 佛Phật 。法pháp 轉chuyển 法Pháp 輪luân 等đẳng 諸chư 法pháp 見kiến 。是thị 菩Bồ 薩Tát 能năng 斷đoạn 是thị 三tam 種chủng 見kiến 故cố 。當đương 於ư 大đại 眾chúng 中trung 說thuyết 法Pháp 。

是thị 三tam 種chủng 見kiến 。無vô 始thỉ 世thế 界giới 來lai 。習tập 著trước 入nhập 於ư 骨cốt 髓tủy 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 作tác 是thị 念niệm 。

佛Phật 說thuyết 五ngũ 眾chúng 等đẳng 乃nãi 至chí 諸chư 佛Phật 法pháp 。是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。何hà 以dĩ 為vi 斷đoạn 諸chư 見kiến 故cố 說thuyết 法Pháp 。

作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。問vấn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 答đáp 。

無vô 方phương 便tiện 菩Bồ 薩Tát 欲dục 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。觀quán 色sắc 求cầu 定định 相tương/tướng 。取thủ 色sắc 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。生sanh 色sắc 見kiến 。與dữ 此thử 相tương 違vi 。名danh 為vi 有hữu 方phương 便tiện 。是thị 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 觀quán 色sắc 。不bất 生sanh 妄vọng 見kiến 。而nhi 能năng 斷đoạn 諸chư 見kiến 。

【# 經Kinh 】#

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。我ngã 亦diệc 欲dục 說thuyết 所sở 以dĩ 。為vi 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。

佛Phật 言ngôn 。

便tiện 說thuyết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。無vô 等đẳng 等đẳng 心tâm 。不bất 共cộng 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。

何hà 以dĩ 故cố 。是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 心tâm 。無vô 漏lậu 。不bất 繫hệ 故cố 。是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 心tâm 。無vô 漏lậu 。不bất 繫hệ 中trung 亦diệc 不bất 著trước 。以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。名danh 摩ma 訶ha 薩tát 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 語ngữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

何hà 等đẳng 為vì 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。無vô 等đẳng 等đẳng 心tâm 。

不bất 共cộng 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。從tùng 初sơ 發phát 意ý 已dĩ 來lai 。不bất 見kiến 法pháp 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。有hữu 增tăng 有hữu 減giảm 。有hữu 垢cấu 有hữu 淨tịnh 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。若nhược 法pháp 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。乃nãi 至chí 無vô 垢cấu 無vô 淨tịnh 。是thị 中trung 無vô 聲Thanh 聞Văn 心tâm 。無vô 辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。無vô 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。無vô 佛Phật 心tâm 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。無vô 等đẳng 等đẳng 心tâm 。不bất 共cộng 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 語ngữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

如như 須Tu 菩Bồ 提Đề 。說thuyết 一Nhất 切Thiết 智Trí 心tâm 。無vô 漏lậu 心tâm 。不bất 繫hệ 心tâm 中trung 不bất 著trước 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。色sắc 亦diệc 不bất 著trước 。受thọ 。想tưởng 。行hành 。識thức 亦diệc 不bất 著trước 。四tứ 念niệm 處xứ 亦diệc 不bất 著trước 。乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 亦diệc 不bất 著trước 。何hà 以dĩ 故cố 但đãn 說thuyết 。是thị 心tâm 不bất 著trước 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

如như 是thị 。如như 是thị 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。色sắc 亦diệc 不bất 著trước 。乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 亦diệc 不bất 著trước 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 語ngữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

凡phàm 夫phu 人nhân 心tâm 。亦diệc 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。性tánh 空không 故cố 。諸chư 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。諸chư 佛Phật 心tâm 。亦diệc 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。性tánh 空không 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

如như 是thị 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。若nhược 色sắc 亦diệc 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。性tánh 空không 故cố 。受thọ 。想tưởng 。行hành 。識thức 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。性tánh 空không 故cố 。乃nãi 至chí 意ý 觸xúc 。因nhân 緣duyên 生sanh 受thọ 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。性tánh 空không 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

爾nhĩ 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

四tứ 念niệm 處xứ 亦diệc 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。性tánh 空không 故cố 。乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。亦diệc 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。性tánh 空không 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

爾nhĩ 。如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 所sở 言ngôn 。凡phàm 夫phu 人nhân 心tâm 亦diệc 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。性tánh 空không 故cố 。乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。亦diệc 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。性tánh 空không 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 語ngữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

如như 須Tu 菩Bồ 提Đề 所sở 說thuyết 空không 。無vô 心tâm 故cố 。不bất 著trước 是thị 心tâm 。須Tu 菩Bồ 提Đề 。色sắc 無vô 故cố 。不bất 著trước 色sắc 。受thọ 。想tưởng 。行hành 。識thức 。乃nãi 至chí 意ý 觸xúc 。因nhân 緣duyên 生sanh 受thọ 無vô 故cố 。不bất 著trước 受thọ 。四tứ 念niệm 處xứ 無vô 故cố 。不bất 著trước 四tứ 念niệm 處xứ 。乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 無vô 故cố 。不bất 著trước 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

如như 是thị 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。色sắc 無vô 故cố 。色sắc 中trung 不bất 著trước 。乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 無vô 故cố 。十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 中trung 不bất 著trước 。

如như 是thị 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。以dĩ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。無vô 等đẳng 等đẳng 心tâm 。不bất 共cộng 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。不bất 念niệm 有hữu 是thị 心tâm 。亦diệc 不bất 著trước 是thị 心tâm 。以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。無vô 所sở 得đắc 故cố 。以dĩ 是thị 故cố 名danh 摩ma 訶ha 薩tát 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 說thuyết 摩ma 訶ha 薩tát 無vô 等đẳng 等đẳng 心tâm 。於ư 是thị 心tâm 亦diệc 不bất 著trước 。

不bất 著trước

者giả 。是thị 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 已dĩ 來lai 。不bất 見kiến 有hữu 法pháp 定định 相tương/tướng 。若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。若nhược 增tăng 若nhược 減giảm 。若nhược 垢cấu 若nhược 淨tịnh 。是thị 心tâm 畢tất 竟cánh 空không 。是thị 中trung 無vô 有hữu 。心tâm 相tương/tướng 非phi 心tâm 相tương/tướng 。諸chư 相tướng 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。以dĩ 是thị 故cố 。無vô 聲Thanh 聞Văn 心tâm 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。菩Bồ 薩Tát 心tâm 。佛Phật 心tâm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 稱xưng 貴quý 菩Bồ 薩Tát 。如như 是thị 心tâm 亦diệc 美mỹ 。菩Bồ 薩Tát 不bất 著trước 是thị 心tâm 亦diệc 為vi 尊tôn 貴quý 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 欲dục 難nạn/nan 須Tu 菩Bồ 提Đề 。作tác 是thị 言ngôn 。

非phi 但đãn 一nhất 切thiết 。智trí 心tâm 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。菩Bồ 薩Tát 不bất 應ưng 自tự 高cao 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。

凡phàm 夫phu 人nhân 心tâm 亦diệc 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。性tánh 常thường 空không 故cố 。如như 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 。佛Phật 心tâm 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。是thị 凡phàm 夫phu 人nhân 。心tâm 實thật 相tướng 性tánh 空không 。實thật 相tướng 性tánh 空không 。清thanh 淨tịnh 不bất 著trước 。如như 先tiên 說thuyết 。陰ấm 雲vân 翳ế 日nhật 月nguyệt 。不bất 能năng 污ô 日nhật 月nguyệt 。

又hựu 諸chư 煩phiền 惱não 實thật 相tướng 。與dữ 常thường 性tánh 空không 心tâm 相tương/tướng 無vô 異dị 。但đãn 住trụ 凡phàm 夫phu 地địa 中trung 。是thị 垢cấu 是thị 淨tịnh 。住trụ 聖thánh 人nhân 地địa 中trung 。修tu 無vô 相tướng 智trí 慧tuệ 故cố 。無vô 所sở 分phân 別biệt 。但đãn 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 故cố 。雖tuy 復phục 有hữu 說thuyết 。心tâm 無vô 所sở 著trước 。

非phi 獨độc 凡phàm 夫phu 人nhân 心tâm 無vô 漏lậu 不bất 繫hệ 。五ngũ 眾chúng 。乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 然nhiên 可khả 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

是thị 心tâm 無vô 心tâm 。心tâm 相tương/tướng 空không 故cố 不bất 著trước 。色sắc 中trung 色sắc 相tướng 無vô 故cố 亦diệc 不bất 著trước 。乃nãi 至chí 諸chư 佛Phật 。法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

如như 是thị 。

以dĩ 是thị 故cố 。菩Bồ 薩Tát 能năng 觀quán 諸chư 法pháp 性tánh 常thường 空không 。不bất 可khả 得đắc 空không 。畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。

以dĩ 是thị 故cố 說thuyết

阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。無vô 等đẳng 等đẳng 心tâm 。不bất 共cộng 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。不bất 念niệm 有hữu 是thị 心tâm 。亦diệc 不bất 著trước 是thị 心tâm 。能năng 疾tật 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

(# 釋thích 第đệ 十thập 四tứ 品phẩm 竟cánh )# 。

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 大Đại 莊Trang 嚴Nghiêm 品Phẩm 第đệ 十thập 五ngũ

【# 經Kinh 】#

爾nhĩ 時thời 富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。我ngã 亦diệc 樂nhạo 說thuyết 所sở 以dĩ 。為vi 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。

佛Phật 言ngôn 。

便tiện 說thuyết 。

富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 言ngôn 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。是thị 菩Bồ 薩Tát 發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。是thị 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 於ư 大Đại 乘Thừa 。以dĩ 是thị 故cố 。是thị 菩Bồ 薩Tát 名danh 摩ma 訶ha 薩tát 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 語ngữ 富phú 樓lâu 那na 言ngôn 。

云vân 何hà 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

富phú 樓lâu 那na 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。不bất 分phân 別biệt 為vi 爾nhĩ 所sở 人nhân 故cố 。住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。不bất 為vi 爾nhĩ 所sở 人nhân 故cố 。住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。住trụ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。不bất 齊tề 限hạn 眾chúng 生sanh 。

我ngã 當đương 度độ 若nhược 干can 人nhân 。不bất 度độ 餘dư 人nhân 。

不bất 言ngôn 。

我ngã 令linh 若nhược 干can 人nhân 至chí 。阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。餘dư 人nhân 不bất 至chí 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。普phổ 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。故cố 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

復phục 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 當đương 自tự 具cụ 足túc 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。亦diệc 令linh 一nhất 切thiết 。眾chúng 生sanh 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。自tự 具cụ 足túc 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。自tự 具cụ 足túc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。亦diệc 令linh 一nhất 切thiết 。眾chúng 生sanh 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。所sở 有hữu 布bố 施thí 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。共cộng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 布bố 施thí 。不bất 向hướng 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 布bố 施thí 。是thị 諸chư 施thí 法pháp 信tín 忍nhẫn 欲dục 。是thị 名danh 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 布bố 施thí 。勤cần 修tu 不bất 息tức 。是thị 名danh 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 布bố 施thí 。攝nhiếp 心tâm 不bất 起khởi 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 意ý 。是thị 名danh 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 布bố 施thí 。觀quán 諸chư 法pháp 如như 幻huyễn 。不bất 得đắc 施thí 者giả 。不bất 得đắc 所sở 施thí 物vật 。不bất 得đắc 受thọ 者giả 。是thị 名danh 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

如như 是thị 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。不bất 取thủ 不bất 得đắc 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 布bố 施thí 。共cộng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。諸chư 法pháp 信tín 忍nhẫn 欲dục 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。勤cần 修tu 不bất 息tức 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。不bất 受thọ 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 如như 幻huyễn 。亦diệc 不bất 念niệm 有hữu 是thị 戒giới 。用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

如như 是thị 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。攝nhiếp 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。以dĩ 是thị 故cố 名danh 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 布bố 施thí 。共cộng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。不bất 受thọ 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。但đãn 受thọ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。身thân 。心tâm 精tinh 進tấn 。不bất 休hưu 不bất 息tức 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。攝nhiếp 心tâm 一nhất 處xứ 。雖tuy 有hữu 苦khổ 事sự 。心tâm 不bất 散tán 亂loạn 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。觀quán 諸chư 法pháp 空không 。無vô 作tác 者giả 。無vô 受thọ 者giả 。若nhược 有hữu 呵ha 罵mạ 割cát 截tiệt 者giả 。心tâm 如như 幻huyễn 夢mộng 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 布bố 施thí 時thời 。不bất 令linh 身thân 心tâm 懈giải 怠đãi 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。始thỉ 終chung 具cụ 足túc 清thanh 淨tịnh 持trì 戒giới 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。修tu 行hành 忍nhẫn 辱nhục 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。攝nhiếp 心tâm 離ly 欲dục 。入nhập 諸chư 禪thiền 定định 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。不bất 取thủ 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 相tướng 。於ư 不bất 取thủ 相tương/tướng 亦diệc 不bất 著trước 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

如như 是thị 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。攝nhiếp 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。定định 心tâm 布bố 施thí 。不bất 令linh 心tâm 亂loạn 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 那Na 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 持trì 戒giới 。禪thiền 定định 力lực 故cố 。破phá 戒giới 諸chư 法pháp 不bất 令linh 得đắc 入nhập 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。慈từ 悲bi 定định 故cố 。忍nhẫn 諸chư 惱não 害hại 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。於ư 禪thiền 不bất 味vị 不bất 著trước 。常thường 求cầu 增tăng 進tiến 。從tùng 一nhất 禪thiền 至chí 一nhất 禪thiền 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。無vô 所sở 依y 止chỉ 。亦diệc 不bất 隨tùy 禪thiền 生sanh 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

如như 是thị 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。攝nhiếp 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。布bố 施thí 內nội 外ngoại 所sở 有hữu 。無vô 所sở 愛ái 惜tích 。不bất 見kiến 與dữ 者giả 。受thọ 者giả 及cập 以dĩ 財tài 物vật 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。持trì 戒giới 。破phá 戒giới 二nhị 事sự 不bất 見kiến 故cố 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。不bất 見kiến 訶ha 者giả 。罵mạ 者giả 。打đả 者giả 。殺sát 者giả 。亦diệc 不bất 見kiến 用dụng 是thị 空không 能năng 忍nhẫn 辱nhục 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。觀quán 諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。以dĩ 大đại 悲bi 心tâm 故cố 。行hành 諸chư 善thiện 法Pháp 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。入nhập 禪thiền 定định 。觀quán 諸chư 禪thiền 離ly 相tương/tướng 。空không 相tướng 。無vô 相tướng 相tương/tướng 。無vô 作tác 相tương/tướng 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。

如như 是thị 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。攝nhiếp 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。如như 是thị 名danh 為vi 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

是thị 大Đại 莊Trang 嚴Nghiêm 菩Bồ 薩Tát 。十thập 方phương 諸chư 佛Phật 歡hoan 喜hỷ 。於ư 大đại 眾chúng 中trung 。稱xưng 名danh 讚tán 歎thán 。

某mỗ 世thế 界giới 某mỗ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

富phú 樓lâu 那na 聞văn 上thượng 二nhị 大đại 弟đệ 子tử 說thuyết 摩ma 訶ha 薩tát 義nghĩa 。而nhi 佛Phật 可khả 言ngôn 。

善thiện 哉tai 。

又hựu 富phú 樓lâu 那na 。佛Phật 大đại 眾chúng 中trung 讚tán 歎thán 法Pháp 師sư 之chi 上thượng 。復phục 欲dục 說thuyết 摩ma 訶ha 薩tát 義nghĩa 。白bạch 佛Phật 言ngôn 。

我ngã 亦diệc 樂nhạo 說thuyết 。

佛Phật 即tức 聽thính 許hứa 。

問vấn 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 主chủ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 應ưng 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。今kim 何hà 以dĩ 故cố 。乃nãi 問vấn 富phú 樓lâu 那na 。

答đáp 曰viết 。

此thử 二nhị 人nhân 同đồng 。是thị 婆Bà 羅La 門Môn 。俱câu 以dĩ 母mẫu 字tự 為vi 名danh 。此thử 二nhị 人nhân 佛Phật 法Pháp 中trung 俱câu 大đại 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 智trí 慧tuệ 中trung 大đại 。富phú 樓lâu 那na 說thuyết 法Pháp 。種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。牽khiên 引dẫn 眾chúng 情tình 。說thuyết 法Pháp 中trung 大đại 。是thị 故cố 二nhị 人nhân 等đẳng 。等đẳng 故cố 於ư 佛Phật 前tiền 共cộng 論luận 。

又hựu 富phú 樓lâu 那na 先tiên 已dĩ 共cộng 舍Xá 利Lợi 弗Phất 論luận 議nghị 。善thiện 能năng 相tương/tướng 答đáp 。如như 《# 七thất 車xa 譬thí 喻dụ 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。已dĩ 共cộng 為vi 親thân 厚hậu 。好hảo/hiếu 共cộng 論luận 理lý 。須Tu 菩Bồ 提Đề 無vô 是thị 因nhân 緣duyên 。

又hựu 富phú 樓lâu 那na 說thuyết 摩ma 訶ha 薩tát 義nghĩa 。是thị 故cố 應ưng 問vấn 。云vân 何hà 乃nãi 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

所sở 說thuyết

摩ma 訶ha 薩tát

義nghĩa 者giả 。所sở 謂vị 是thị 人nhân 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。如như 人nhân 遠viễn 行hành 。重trọng/trùng 有hữu 資tư 糧lương 。又hựu 如như 破phá 賊tặc 。備bị 諸chư 器khí 仗trượng 。是thị 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。欲dục 破phá 魔ma 入nhập 。煩phiền 惱não 賊tặc 故cố 。行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。以dĩ 自tự 莊trang 嚴nghiêm 。是thị 人nhân 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。久cửu 住trụ 生sanh 死tử 。集tập 諸chư 福phước 德đức 。智trí 慧tuệ 以dĩ 為vi 資tư 糧lương 。三tam 種chủng 乘thừa 中trung 為vi 趣thú 大Đại 乘Thừa 故cố 。發phát 心tâm 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。乘thừa 是thị 大Đại 乘Thừa 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 富phú 樓lâu 那na 。

聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 亦diệc 趣thú 道đạo 。何hà 以dĩ 不bất 名danh 大Đại 莊Trang 嚴Nghiêm 。而nhi 但đãn 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

富phú 樓lâu 那na 答đáp 言ngôn 。

聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 雖tuy 行hành 布bố 施thí 等đẳng 六lục 事sự 。有hữu 量lượng 有hữu 限hạn 。自tự 為vi 度độ 身thân 。及cập 餘dư 眾chúng 生sanh 。可khả 度độ 者giả 度độ 。是thị 故cố 不bất 名danh 大Đại 莊Trang 嚴Nghiêm 。

菩Bồ 薩Tát 所sở 度độ 。不bất 分phân 別biệt 。不bất 齊tề 限hạn 為vi 若nhược 干can 眾chúng 生sanh 故cố 。布bố 施thí 乃nãi 至chí 智trí 慧tuệ 。不bất 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 度độ 若nhược 干can 人nhân 令linh 得đắc 三tam 乘thừa 。不bất 能năng 度độ 若nhược 干can 人nhân 。令linh 若nhược 干can 人nhân 。得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。若nhược 干can 人nhân 不bất 能năng 度độ 。

菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 莊trang 嚴nghiêm 。令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。盡tận 入nhập 大Đại 乘Thừa 作tác 佛Phật 。菩Bồ 薩Tát 行hành 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。自tự 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。亦diệc 令linh 一nhất 切thiết 。眾chúng 生sanh 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。

問vấn 曰viết 。

云vân 何hà 名danh

大đại 莊trang 嚴nghiêm

答đáp 曰viết 。

為vì 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。為vì 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 故cố 。行hành 諸chư 善thiện 福phước 功công 德đức 者giả 。略lược 說thuyết 是thị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。

如như 富phú 樓lâu 那na 次thứ 第đệ 說thuyết 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 為vi 一nhất 切thiết 智trí 慧tuệ 故cố 。行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。是thị 福phước 德đức 共cộng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。

共cộng

者giả 。此thử 布bố 施thí 福phước 德đức 。我ngã 及cập 眾chúng 生sanh 共cộng 等đẳng 。我ngã 以dĩ 此thử 迴hồi 向hướng 。阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

迴hồi 向hướng

者giả 。於ư 此thử 福phước 德đức 。不bất 求cầu 人nhân 王vương 。天thiên 王vương 。世thế 間gian 禪thiền 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 。為vi 眾chúng 生sanh 。乃nãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 。樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 不bất 求cầu 。持trì 此thử 果quả 報báo 。盡tận 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 求cầu 佛Phật 法Pháp 。

如như 是thị 等đẳng 相tướng 。是thị 名danh 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 布bố 施thí 時thời 。若nhược 見kiến 諸chư 辟Bích 支Chi 佛Phật 。阿A 羅La 漢Hán 現hiện 大đại 神thần 通thông 。得đắc 漏lậu 盡tận 。入nhập 涅Niết 槃Bàn 。於ư 中trung 不bất 貪tham 不bất 著trước 。一nhất 心tâm 修tu 佛Phật 道Đạo 。是thị 名danh 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。生sanh 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。

布bố 施thí 時thời 。有hữu 人nhân 惡ác 口khẩu 罵mạ 詈lị 。刀đao 杖trượng 毀hủy 害hại 。所sở 不bất 應ưng 乞khất 者giả 而nhi 強cường/cưỡng 乞khất 。不bất 瞋sân 不bất 悔hối 。入nhập 諸chư 法pháp 相tướng 中trung 。所sở 謂vị 畢tất 竟cánh 空không 。是thị 名danh 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。生sanh 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。

行hành 布bố 施thí 時thời 。和hòa 合hợp 財tài 物vật 。守thủ 護hộ 施thí 彼bỉ 。身thân 心tâm 不bất 懈giải 不bất 息tức 。是thị 名danh 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。生sanh 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。布bố 施thí 時thời 。一nhất 心tâm 念niệm 佛Phật 。念niệm 諸chư 佛Phật 法Pháp 。不bất 令linh 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 入nhập 。因nhân 是thị 布bố 施thí 。即tức 入nhập 禪thiền 定định 。是thị 名danh 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。生sanh 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。

布bố 施thí 時thời 。菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。

施thí 者giả 。受thọ 者giả 。財tài 物vật 。因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 。故cố 無vô 自tự 性tánh 。無vô 自tự 性tánh 故cố 空không 。如như 幻huyễn 。如như 夢mộng 。

眾chúng 生sanh 空không 故cố 。無vô 受thọ 者giả 。無vô 施thí 者giả 。法pháp 空không 故cố 。無vô 財tài 物vật 。是thị 名danh 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。生sanh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 為vi 一nhất 切thiết 智trí 故cố 。不bất 取thủ 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。而nhi 能năng 行hành 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。是thị 名danh 。

菩Bồ 薩Tát 大đại 莊trang 嚴nghiêm

此thử 中trung 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 備bị 生sanh 。諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。此thử 經Kinh 中trung 自tự 分phân 別biệt 其kỳ 義nghĩa 。古cổ 今kim 語ngữ 異dị 。義nghĩa 不bất 了liễu 故cố 。助trợ 分phân 別biệt 說thuyết 。開khai 論luận 議nghị 門môn 。

餘dư 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。亦diệc 應ưng 如như 是thị 隨tùy 義nghĩa 說thuyết 。

問vấn 曰viết 。

何hà 以dĩ 但đãn 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。中trung 說thuyết 生sanh 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。餘dư 波Ba 羅La 蜜Mật 。中trung 但đãn 說thuyết 生sanh 五ngũ 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 後hậu 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。各các 各các 生sanh 六lục 。亦diệc 無vô 咎cữu 。六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 非phi 一nhất 時thời 。非phi 一nhất 念niệm 法pháp 。無vô 量lượng 劫kiếp 中trung 。集tập 六lục 種chủng 功công 德đức 和hòa 合hợp 。名danh 為vi 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。先tiên 生sanh 小tiểu 。後hậu 生sanh 中trung 。大đại 。有hữu 何hà 咎cữu 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。皆giai 初sơ 小tiểu 後hậu 大đại 。以dĩ 是thị 故cố 。諸chư 餘dư 波Ba 羅La 蜜Mật 。各các 各các 應ưng 生sanh 六lục 。

復phục 次thứ 。一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 說thuyết 法Pháp 時thời 。檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 初sơ 門môn 。如như 《# 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。

佛Phật 常thường 初sơ 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 布bố 施thí 。說thuyết 持trì 戒giới 。說thuyết 生sanh 天thiên 。說thuyết 五ngũ 欲dục 味vị 。先tiên 說thuyết 世thế 間gian 苦khổ 惱não 。道Đạo 德đức 利lợi 益ích 。後hậu 為vi 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。

以dĩ 是thị 故cố 。初sơ 說thuyết 檀đàn 。

問vấn 曰viết 。

佛Phật 何hà 以dĩ 故cố 。說thuyết 檀đàn 為vi 初sơ 門môn 。

答đáp 曰viết 。

攝nhiếp 眾chúng 生sanh 法pháp 。無vô 過quá 於ư 檀đàn 。大đại 小tiểu 貴quý 賤tiện 。乃nãi 至chí 畜súc 生sanh 。檀đàn 皆giai 攝nhiếp 之chi 。乃nãi 至chí 怨oán 家gia 得đắc 施thí 則tắc 為vi 中trung 人nhân 。中trung 人nhân 得đắc 施thí 則tắc 成thành 親thân 善thiện 。諸chư 佛Phật 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。八bát 十thập 隨tùy 形hình 好hảo 。諸chư 功công 德đức 具cụ 足túc 。所sở 願nguyện 如như 意ý 。皆giai 從tùng 布bố 施thí 得đắc 。如như 寶Bảo 掌Chưởng 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。七thất 寶bảo 從tùng 手thủ 中trung 出xuất 。給cấp 施thí 眾chúng 生sanh 。亦diệc 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。歡hoan 喜hỷ 柔nhu 軟nhuyễn 。可khả 任nhậm 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。如như 是thị 等đẳng 義nghĩa 。故cố 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 初sơ 。

問vấn 曰viết 。

富phú 樓lâu 那na 何hà 以dĩ 故cố 說thuyết

一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 生sanh 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。為vi 大đại 莊trang 嚴nghiêm

答đáp 曰viết 。

是thị 波Ba 羅La 蜜Mật 各các 各các 別biệt 。行hành 力lực 勢thế 少thiểu 。譬thí 如như 兵binh 人nhân 未vị 集tập 。則tắc 無vô 戰chiến 力lực 。若nhược 大đại 軍quân 都đô 集tập 莊trang 嚴nghiêm 。執chấp 持trì 器khí 仗trượng 。則tắc 能năng 破phá 敵địch 。菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。一nhất 時thời 莊trang 嚴nghiêm 。能năng 破phá 諸chư 煩phiền 惱não 魔ma 人nhân 賊tặc 。疾tật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。以dĩ 是thị 故cố 。說thuyết 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 具cụ 。諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。

十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。稱xưng 名danh 讚tán 歎thán

成thành 就tựu 眾chúng 生sanh

淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới

如như 先tiên 說thuyết 。

【# 經Kinh 】#

慧Tuệ 命mạng 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。問vấn 富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 。

云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。

富phú 樓lâu 那na 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。離ly 諸chư 欲dục 。離ly 諸chư 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。有hữu 覺giác 有hữu 觀quán 。離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 入nhập 初sơ 禪thiền 。乃nãi 至chí 入nhập 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。以dĩ 慈từ 廣quảng 大đại 。無vô 二nhị 。無vô 量lượng 。無vô 怨oán 。無vô 恨hận 。無vô 惱não 心tâm 行hành 。遍biến 滿mãn 一nhất 方phương 。二nhị 三tam 四tứ 方phương 。四tứ 維duy 。上thượng 下hạ 。遍biến 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。悲bi 。喜hỷ 。捨xả 心tâm 。亦diệc 如như 是thị 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 入nhập 禪thiền 時thời 。起khởi 時thời 。諸chư 禪thiền 。無vô 量lượng 心tâm 及cập 支chi 。共cộng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 住trụ 禪thiền 。無vô 量lượng 心tâm 。作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 當đương 得đắc 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。為vì 斷đoạn 一nhất 切thiết 。眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 故cố 。當đương 說thuyết 法Pháp 。

是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。時thời 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。修tu 初sơ 禪thiền 。住trụ 初sơ 禪thiền 。二nhị 。三tam 。四tứ 禪thiền 亦diệc 如như 是thị 。不bất 受thọ 餘dư 心tâm 。所sở 謂vị 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。時thời 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 入nhập 諸chư 禪thiền 。作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 為vì 斷đoạn 一nhất 切thiết 。眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 。故cố 當đương 說thuyết 法Pháp 。是thị 諸chư 心tâm 欲dục 樂lạc 忍nhẫn 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。時thời 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。入nhập 諸chư 禪thiền 。諸chư 善thiện 根căn 皆giai 。迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。勤cần 修tu 不bất 息tức 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。時thời 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。入nhập 四tứ 禪thiền 及cập 支chi 。觀quán 無vô 常thường 相tương/tướng 。苦khổ 相tương/tướng 。無vô 我ngã 相tương/tướng 。空không 相tướng 。無vô 相tướng 相tương/tướng 。無vô 作tác 相tương/tướng 。共cộng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。時thời 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。

復phục 次thứ 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 行hành 慈từ 心tâm 。作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 當đương 安an 樂lạc 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。入nhập 悲bi 心tâm 。我ngã 當đương 救cứu 濟tế 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。入nhập 喜hỷ 心tâm 。我ngã 當đương 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。入nhập 捨xả 心tâm 。我ngã 當đương 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。得đắc 諸chư 漏lậu 盡tận 。

是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 無vô 量lượng 心tâm 時thời 。檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。是thị 諸chư 禪thiền 無vô 量lượng 心tâm 。不bất 向hướng 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。但đãn 迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 無vô 量lượng 心tâm 時thời 。尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。不bất 貪tham 聲Thanh 聞Văn 。辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。但đãn 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 無vô 量lượng 心tâm 時thời 。羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。行hành 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。但đãn 行hành 清thanh 淨tịnh 行hành 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 無vô 量lượng 心tâm 時thời 。毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 入nhập 禪thiền 。入nhập 無vô 量lượng 心tâm 時thời 。亦diệc 不bất 隨tùy 禪thiền 。無vô 量lượng 心tâm 生sanh 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。行hành 無vô 量lượng 心tâm 時thời 方phương 便tiện 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。一nhất 切thiết 種chủng 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。種chủng 修tu 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 。一nhất 切thiết 種chủng 修tu 。三tam 解giải 脫thoát 門môn 。乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。內nội 空không 中trung 智trí 慧tuệ 。用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。乃nãi 至chí 無vô 法pháp 。有hữu 法pháp 空không 中trung 智trí 慧tuệ 。用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。不bất 亂loạn 不bất 定định 智trí 慧tuệ 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。非phi 常thường 。非phi 無vô 常thường 智trí 慧tuệ 。非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 。非phi 苦khổ 。非phi 實thật 。非phi 虛hư 。非phi 我ngã 。非phi 無vô 我ngã 智trí 慧tuệ 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。

復phục 次thứ 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 智trí 。不bất 行hành 過quá 去khứ 世thế 。不bất 行hành 未vị 來lai 世thế 。不bất 行hành 現hiện 在tại 世thế 。亦diệc 非phi 不bất 知tri 三tam 世thế 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。

復phục 次thứ 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 智trí 。不bất 行hành 欲dục 界giới 。不bất 行hành 色sắc 界giới 。不bất 行hành 無vô 色sắc 界giới 。亦diệc 非phi 不bất 知tri 欲dục 界giới 。色sắc 界giới 。無vô 色sắc 界giới 。用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。

復phục 次thứ 。菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 智trí 。不bất 行hành 世thế 間gian 法pháp 。不bất 行hành 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。不bất 行hành 有hữu 為vi 法pháp 。不bất 行hành 無vô 為vi 法pháp 。不bất 行hành 有hữu 漏lậu 法pháp 。不bất 行hành 無vô 漏lậu 法Pháp 。亦diệc 非phi 不bất 知tri 世thế 間gian 法pháp 。出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。有hữu 為vi 。無vô 為vi 。有hữu 漏lậu 。無vô 漏lậu 法pháp 。用dụng 無vô 所sở 得đắc 故cố 。舍Xá 利Lợi 弗Phất 。是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。

【# 論luận 】#

問vấn 曰viết 。

六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。若nhược 逆nghịch 說thuyết 。則tắc 應ưng 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。次thứ 說thuyết 禪thiền 。若nhược 順thuận 。應ưng 先tiên 說thuyết 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。今kim 何hà 以dĩ 乃nãi 說thuyết 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 首thủ 。

答đáp 曰viết 。

發phát 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。無vô 有hữu 眾chúng 生sanh 。能năng 破phá 壞hoại 者giả 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 無vô 禪thiền 定định 。心tâm 未vị 離ly 欲dục 。雖tuy 行hành 餘dư 波Ba 羅La 蜜Mật 則tắc 易dị 壞hoại 。行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。能năng 入nhập 慈từ 無vô 量lượng 。是thị 時thời 無vô 能năng 壞hoại 。如như 說thuyết 行hành 慈từ 三tam 昧muội 者giả 。刀đao 不bất 能năng 傷thương 。水thủy 。火hỏa 不bất 害hại 。

亦diệc 有hữu 神thần 通thông 力lực 。種chủng 種chủng 變biến 化hóa 。能năng 發phát 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。如như 佛Phật 說thuyết 鳥điểu 無vô 兩lưỡng 翼dực 。不bất 能năng 飛phi 翔tường 。菩Bồ 薩Tát 無vô 神thần 通thông 力lực 。不bất 能năng 發phát 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

入nhập 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。能năng 生sanh 慈từ 無vô 量lượng 。五ngũ 神thần 通thông 故cố 。物vật 無vô 能năng 傷thương 。以dĩ 是thị 故cố 。今kim 此thử 說thuyết 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 首thủ 。

問vấn 曰viết 。

四tứ 禪thiền 中trung 有hữu 。種chủng 種chủng 功công 德đức 。皆giai 可khả 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。今kim 何hà 以dĩ 但đãn 說thuyết 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。中trung 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。

答đáp 曰viết 。

四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。取thủ 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 。緣duyên 眾chúng 生sanh 。菩Bồ 薩Tát 常thường 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 行hành 道Đạo 。是thị 四tứ 無vô 量lượng 等đẳng 中trung 。有hữu 慈từ 悲bi 心tâm 。能năng 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。餘dư 八bát 背bối/bội 捨xả 。九cửu 次thứ 第đệ 等đẳng 。無vô 如như 是thị 利lợi 益ích 。

問vấn 曰viết 。

菩Bồ 薩Tát 住trụ 五ngũ 神thần 通thông 。能năng 廣quảng 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。何hà 以dĩ 故cố 不bất 說thuyết 。

答đáp 曰viết 。

大đại 悲bi 是thị 菩Bồ 薩Tát 根căn 本bổn 。

又hựu 五ngũ 神thần 通thông 先tiên 已dĩ 說thuyết 。後hậu 當đương 說thuyết 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。未vị 說thuyết 故cố 。今kim 說thuyết 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 但đãn 行hành 。四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。不bất 名danh 發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 和hòa 合hợp 故cố 。名danh 為vi 發phát 趣thú 大Đại 乘Thừa 。

四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。生sanh 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。富phú 樓lâu 那na 此thử 中trung 。自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

問vấn 曰viết 。

云vân 何hà 一nhất 切thiết 。種chủng 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。

答đáp 曰viết 。

有hữu 二nhị 種chủng 。

信tín 行hành 性tánh 。法pháp 行hành 性tánh 。

信tín 行hành 性tánh 觀quán 無vô 常thường 苦khổ 。或hoặc 但đãn 觀quán 無vô 常thường 。或hoặc 但đãn 觀quán 苦khổ 。法pháp 行hành 性tánh 人nhân 觀quán 空không 。無vô 我ngã 。或hoặc 但đãn 觀quán 空không 。或hoặc 但đãn 觀quán 無vô 我ngã 。

菩Bồ 薩Tát 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。一nhất 切thiết 門môn 皆giai 修tu 皆giai 學học 。

復phục 次thứ 。發phát 大Đại 乘Thừa 者giả 。以dĩ 十thập 八bát 空không 。破phá 十thập 八bát 種chủng 法pháp 。亦diệc 捨xả 是thị 十thập 八bát 種chủng 空không 智trí 慧tuệ 。

復phục 次thứ 。若nhược 菩Bồ 薩Tát 觀quán 諸chư 法pháp 常thường 定định 。亦diệc 不bất 取thủ 定định 相tương/tướng 。是thị 名danh 。

不bất 定định 不bất 亂loạn 智trí 慧tuệ

復phục 次thứ 。畏úy 墮đọa 常thường 。樂nhạo/nhạc/lạc 顛điên 倒đảo 故cố 。不bất 觀quán 諸chư 法pháp 常thường 。樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。畏úy 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 故cố 。不bất 觀quán 無vô 常thường 等đẳng 。

復phục 次thứ 。若nhược 菩Bồ 薩Tát 三tam 世thế 。三tam 界giới 中trung 智trí 慧tuệ 。不bất 觀quán 。不bất 行hành 。不bất 取thủ 相tương/tướng 。知tri 皆giai 虛hư 妄vọng 而nhi 不bất 墮đọa 無vô 明minh 。

復phục 次thứ 。世thế 間gian 。出xuất 世thế 間gian 中trung 。亦diệc 非phi 智trí 。非phi 不bất 智trí 。

非phi 智trí

者giả 。空không 故cố 。無vô 空không 相tướng 故cố 。畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。

非phi 不bất 智trí

者giả 。觀quán 無vô 常thường 。苦khổ 。空không 等đẳng 。入nhập 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 故cố 。

非phi 不bất 行hành 智trí

不bất 行hành 者giả 。遮già 見kiến 。斷đoạn 法pháp 愛ái 。離ly 依y 止chỉ 故cố 。

無vô 非phi 智trí

者giả 。是thị 中trung 無vô 愚ngu 癡si 。異dị 於ư 凡phàm 夫phu 故cố 。

又hựu 行hành 者giả 。持trì 戒giới 。修tu 禪thiền 定định 。習tập 諸chư 觀quán 。云vân 何hà 言ngôn 。

非phi 智trí

如như 《# 佛Phật 利lợi 眾chúng 生sanh 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。