大Đại 智Trí 度Độ 論Luận
Quyển 40
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch
大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 往Vãng 生Sanh 品Phẩm 第đệ 四tứ 之chi 下hạ (# 卷quyển 四tứ 十thập )#
聖thánh 者giả 龍long 樹thụ 造tạo
後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch
【# 經kinh 】# 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 白bạch 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 法Pháp 眼nhãn 知tri 是thị 人nhân 隨tùy 信tín 行hành 。 是thị 人nhân 隨tùy 法pháp 行hành 。 是thị 人nhân 無vô 相tướng 行hành 。 是thị 人nhân 行hành 空không 解giải 脫thoát 門môn 。 是thị 人nhân 行hành 無vô 相tướng 解giải 脫thoát 門môn 。 是thị 人nhân 行hành 無vô 作tác 解giải 脫thoát 門môn 。
得đắc 五ngũ 根căn 。 得đắc 五ngũ 根căn 故cố 得đắc 無vô 間gian 三tam 昧muội 。 得đắc 無vô 間gian 三tam 昧muội 故cố 。 得đắc 解giải 脫thoát 智trí 。 得đắc 解giải 脫thoát 智trí 。 故cố 斷đoạn 三tam 結kết 。
有hữu 眾chúng 見kiến 。 疑nghi 。 齋trai 戒giới 取thủ 。
是thị 人nhân 名danh 為vi 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 是thị 人nhân 得đắc 思tư 惟duy 道đạo 。 薄bạc 婬dâm 。 恚khuể 。 癡si 。 當đương 得đắc 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 增tăng 進tiến 思tư 惟duy 道đạo 。 斷đoạn 婬dâm 。 恚khuể 。 得đắc 阿A 那Na 含Hàm 。 增tăng 進tiến 思tư 惟duy 道đạo 。 斷đoạn 色sắc 染nhiễm 。 無vô 色sắc 染nhiễm 。 無vô 明minh 。 慢mạn 。 掉trạo 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。
是thị 人nhân 行hành 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 解giải 脫thoát 門môn 。 得đắc 五ngũ 根căn 。 得đắc 五ngũ 根căn 故cố 得đắc 無vô 間gian 三tam 昧muội 。 得đắc 無vô 間gian 三tam 昧muội 故cố 。 得đắc 解giải 脫thoát 智trí 。 得đắc 解giải 脫thoát 智trí 。 故cố 知tri 所sở 有hữu 集tập 法pháp 。 皆giai 是thị 滅diệt 法pháp 。 作tác 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。
復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 初sơ 發phát 意ý 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 成thành 就tựu 信tín 根căn 。 精tinh 進tấn 根căn 。 善thiện 根căn 純thuần 厚hậu 。 用dụng 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 為vi 眾chúng 生sanh 受thọ 身thân 。 若nhược 生sanh 剎sát 利lợi 大đại 姓tánh 。 若nhược 生sanh 婆Bà 羅La 門Môn 大đại 姓tánh 。 若nhược 生sanh 居cư 士sĩ 大đại 家gia 。 若nhược 生sanh 四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 處xứ 。 乃nãi 至chí 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 處xứ 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 於ư 其kỳ 中trung 住trụ 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 其kỳ 所sở 樂nhạo 。 皆giai 給cấp 施thí 之chi 。 亦diệc 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。 值trị 遇ngộ 諸chư 佛Phật 。 供cúng 養dường 恭cung 敬kính 。 尊tôn 重trọng 讚tán 歎thán 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。
復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 退thoái 。 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 不bất 退thoái 。 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 受thọ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 。 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 受thọ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 。 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 到đáo 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 到đáo 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 具cụ 足túc 神thần 通thông 。 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 具cụ 足túc 神thần 通thông 。 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 已dĩ 具cụ 足túc 神thần 通thông 。 飛phi 到đáo 十thập 方phương 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 見kiến 諸chư 佛Phật 供cúng 養dường 恭cung 敬kính 。 尊tôn 重trọng 讚tán 歎thán 。 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 得đắc 神thần 通thông 。 當đương 得đắc 神thần 通thông 。 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 當đương 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。 未vị 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 未vị 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 為vi 諸chư 。 佛Phật 所sở 稱xưng 譽dự 。 所sở 不bất 稱xưng 譽dự 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 親thân 近cận 諸chư 佛Phật 。 不bất 親thân 近cận 佛Phật 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 壽thọ 命mạng 有hữu 量lượng 。 壽thọ 命mạng 無vô 量lượng 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 得đắc 佛Phật 時thời 。 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 有hữu 量lượng 。 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 無vô 量lượng 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 為vi 僧Tăng 。 不bất 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 為vi 僧Tăng 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 當đương 修tu 。 苦khổ 行hạnh 難nan 行hành 。 不bất 修tu 苦khổ 行hạnh 難nan 行hành 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 。 未vị 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 受thọ 最tối 後hậu 身thân 。 未vị 受thọ 最tối 後hậu 身thân 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 能năng 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 不bất 能năng 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 有hữu 魔ma 。 無vô 魔ma 。 如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 以dĩ 肉nhục 眼nhãn 見kiến 。 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 受thọ 諸chư 苦khổ 患hoạn 。 心tâm 生sanh 慈từ 愍mẫn 。 學học 諸chư 禪thiền 定định 。 修tu 得đắc 五ngũ 通thông 。 以dĩ 天thiên 眼nhãn 遍biến 見kiến 六lục 道đạo 中trung 眾chúng 生sanh 。 受thọ 種chủng 種chủng 身thân 心tâm 苦khổ 。 益ích 加gia 憐lân 愍mẫn 故cố 。 求cầu 慧tuệ 眼nhãn 以dĩ 救cứu 濟tế 之chi 。 得đắc 是thị 慧tuệ 眼nhãn 已dĩ 。 見kiến 眾chúng 生sanh 心tâm 。 相tương/tướng 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 云vân 何hà 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 是thị 實thật 法pháp 。 故cố 求cầu 法Pháp 眼nhãn 。 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 。 令linh 入nhập 法pháp 中trung 。 故cố 名danh 法Pháp 眼nhãn 。
所sở 謂vị 。
是thị 人nhân 隨tùy 信tín 行hành 。 是thị 人nhân 隨tùy 法pháp 行hành 。
初sơ 入nhập 無vô 漏lậu 道Đạo 。 鈍độn 根căn 者giả 名danh 隨tùy 信tín 行hành 。 是thị 人nhân 初sơ 依y 信tín 力lực 故cố 得đắc 道Đạo 。 名danh 為vi 隨tùy 信tín 行hành 。 利lợi 根căn 者giả 名danh 隨tùy 法pháp 行hành 。 是thị 人nhân 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 故cố 得đắc 道Đạo 。 是thị 名danh 隨tùy 法pháp 行hành 。
是thị 二nhị 人nhân 。 十thập 五ngũ 心tâm 中trung 亦diệc 名danh 為vi 無vô 相tướng 行hành 。 過quá 是thị 已dĩ 往vãng 。 或hoặc 名danh 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 或hoặc 名danh 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 或hoặc 名danh 阿A 那Na 含Hàm 。 十thập 五ngũ 心tâm 中trung 疾tật 速tốc 。 無vô 人nhân 能năng 取thủ 其kỳ 相tương/tướng 者giả 。 故cố 名danh 無vô 相tướng 。
有hữu 人nhân 無vô 始thỉ 世thế 界giới 來lai 。 性tánh 常thường 質chất 直trực 。 好hiếu 樂nhạo 實thật 事sự 者giả 。
有hữu 人nhân 好hiếu 行hành 捨xả 離ly 者giả 。 有hữu 人nhân 世thế 世thế 常thường 好hảo/hiếu 善thiện 寂tịch 者giả 。
好hảo/hiếu 實thật 者giả 。 用dụng 空không 解giải 脫thoát 門môn 得đắc 道Đạo 。 以dĩ 諸chư 實thật 中trung 空không 為vi 第đệ 一nhất 故cố 。 好hiếu 行hành 捨xả 者giả 。 行hành 無vô 作tác 解giải 脫thoát 門môn 得đắc 道Đạo 。 好hảo/hiếu 善thiện 寂tịch 者giả 。 行hành 無vô 相tướng 解giải 脫thoát 門môn 得đắc 道Đạo 。
問vấn 曰viết 。
何hà 以dĩ 說thuyết
得đắc 五ngũ 根căn
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
一nhất 切thiết 聖thánh 道Đạo 。 名danh 為vi 五ngũ 根căn 。 五ngũ 根căn 成thành 立lập 故cố 八bát 根căn 。 雖tuy 皆giai 是thị 善thiện 。 而nhi 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 無vô 有hữu 別biệt 異dị 。 以dĩ 是thị 故cố 但đãn 說thuyết 五ngũ 根căn 。
取thủ 果quả 時thời 相tương 應ứng 三tam 昧muội 。 名danh 。
無vô 間gian 三tam 昧muội
得đắc 是thị 三tam 昧muội 已dĩ 。 得đắc 解giải 脫thoát 智trí 。 以dĩ 是thị 解giải 脫thoát 智trí 斷đoạn 三tam 結kết 。 得đắc 果quả 證chứng 。
有hữu 眾chúng 見kiến
者giả 。 於ư 五ngũ 受thọ 眾chúng 中trung 。 生sanh 我ngã 若nhược 我ngã 所sở 。
疑nghi
者giả 。 於ư 三Tam 寶Bảo 。 四Tứ 諦Đế 中trung 不bất 信tín 。
齋trai 戒giới 取thủ
者giả 。 九cửu 十thập 六lục 種chủng 。 外ngoại 道đạo 法pháp 中trung 。 取thủ 是thị 法pháp 望vọng 得đắc 苦khổ 解giải 脫thoát 。
問vấn 曰viết 。
見kiến 諦Đế 所sở 斷đoạn 十thập 結kết 。 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 何hà 以dĩ 故cố 但đãn 說thuyết 三tam 。 不bất 說thuyết 七thất 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 說thuyết 有hữu 眾chúng 見kiến 。 已dĩ 說thuyết 一nhất 切thiết 見kiến 結kết 。 如như 《# 經kinh 》# 說thuyết 。
有hữu 眾chúng 見kiến 。 為vi 六lục 十thập 二nhị 見kiến 根căn 本bổn 故cố 。
若nhược 人nhân 著trước 我ngã 。 復phục 思tư 惟duy 。
我ngã 為vi 是thị 常thường 。 為vi 是thị 無vô 常thường 。 若nhược 謂vị 無vô 常thường 。 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 中trung 而nhi 生sanh 邪tà 見kiến 。 無vô 有hữu 罪tội 福phước 。 若nhược 謂vị 為vi 常thường 。 墮đọa 常thường 見kiến 中trung 而nhi 生sanh 齋trai 戒giới 取thủ 。 計kế 望vọng 得đắc 道Đạo 。 或hoặc 修tu 後hậu 世thế 福phước 德đức 樂nhạo/nhạc/lạc 。 欲dục 得đắc 此thử 二nhị 事sự 故cố 取thủ 戒giới 。 求cầu 苦khổ 樂lạc 因nhân 緣duyên 故cố 。 謂vị 天thiên 所sở 作tác 。 便tiện 生sanh 見kiến 取thủ 。
若nhược 說thuyết 有hữu 眾chúng 見kiến 。 則tắc 攝nhiếp 是thị 二nhị 見kiến 。
邊biên 見kiến 。 邪tà 見kiến 。
若nhược 說thuyết 齋trai 戒giới 取thủ 。 已dĩ 說thuyết 見kiến 取thủ 。
餘dư 四tứ 結kết 未vị 拔bạt 根căn 本bổn 。 故cố 不bất 說thuyết 。
是thị 十thập 結kết 於ư 三tam 界giới 四Tứ 諦Đế 所sở 斷đoạn 。 分phân 別biệt 有hữu 八bát 十thập 八bát 。
須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 分phân 別biệt 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 如như 先tiên 說thuyết 。
菩Bồ 薩Tát 法Pháp 眼nhãn 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 分phân 別biệt 知tri 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 方phương 便tiện 得đắc 道Đạo 門môn 。 二nhị 者giả 。 知tri 菩Bồ 薩Tát 方phương 便tiện 行hành 道đạo 門môn 。
聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 事sự 先tiên 已dĩ 處xứ 處xứ 說thuyết 。 今kim 當đương 分phân 別biệt 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。
若nhược 菩Bồ 薩Tát 知tri 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 深thâm 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 薄bạc 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。 用dụng 信tín 根căn 。 精tinh 進tấn 根căn 及cập 方phương 便tiện 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 受thọ 身thân 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 生sanh 死tử 肉nhục 身thân 。 未vị 得đắc 法Pháp 性tánh 神thần 通thông 法Pháp 身thân 。 以dĩ 是thị 故cố 不bất 說thuyết 三tam 根căn 。 未vị 離ly 欲dục 故cố 。 今kim 世thế 行hành 布bố 施thí 功công 德đức 。 信tín 根căn 。 精tinh 進tấn 根căn 。 後hậu 世thế 生sanh 剎sát 利lợi 大đại 姓tánh 。 乃nãi 至chí 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 先tiên 知tri 因nhân 。 後hậu 知tri 果quả 。
復phục 次thứ 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 不phủ 退thoái
者giả 。 如như 先tiên 說thuyết 。
不bất 退thoái 轉chuyển 相tương/tướng
亦diệc 如như 後hậu 〈# 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 品phẩm 〉# 中trung 說thuyết 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 名danh 為vi 退thoái 。
不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 受thọ 記ký 。 二nhị 者giả 。 未vị 受thọ 記ký 。 如như 《# 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 。 》# 四tứ 種chủng 受thọ 記ký 中trung 說thuyết 。
具cụ 足túc 神thần 通thông
者giả 。 於ư 十thập 方phương 恆Hằng 河Hà 沙sa 世thế 界giới 中trung 。 一nhất 時thời 能năng 變biến 化hóa 無vô 量lượng 身thân 。 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 聽thính 法Pháp 。 說thuyết 法Pháp 度độ 眾chúng 生sanh 。 如như 是thị 等đẳng 。 除trừ 佛Phật 無vô 能năng 及cập 者giả 。 是thị 為vi 末mạt 後hậu 身thân 。 菩Bồ 薩Tát 與dữ 此thử 相tương 違vi 者giả 。 名danh 。
不bất 具cụ 足túc
復phục 次thứ 。 各các 各các 自tự 地địa 中trung 無vô 所sở 少thiểu 。 名danh 為vi 。
具cụ 足túc
各các 各các 地địa 中trung 未vị 成thành 就tựu 。 是thị 。
不bất 具cụ 足túc
得đắc 神thần 通thông
有hữu 二nhị 種chủng 。
有hữu 用dụng 者giả 。 有hữu 不bất 用dụng 者giả 。
未vị 得đắc 神thần 通thông
者giả 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 新tân 發phát 意ý 故cố 。 未vị 得đắc 神thần 通thông 。 或hoặc 未vị 離ly 欲dục 故cố 。 懈giải 怠đãi 心tâm 故cố 。 行hành 餘dư 法pháp 故cố 。 是thị 為vi 未vị 得đắc 。 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 是thị 為vi 。
得đắc
淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới
未vị 淨tịnh 世thế 界giới
如như 先tiên 說thuyết 。
成thành 就tựu 眾chúng 生sanh
者giả 。 有hữu 二nhị 種chủng 。
有hữu 先tiên 自tự 成thành 功công 德đức 。 然nhiên 後hậu 度độ 眾chúng 生sanh 者giả 。 有hữu 先tiên 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 後hậu 自tự 成thành 功công 德đức 者giả 。
如như 寶bảo 華hoa 佛Phật 欲dục 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 觀quán 二nhị 菩Bồ 薩Tát 心tâm 。 所sở 謂vị 彌Di 勒Lặc 。 釋Thích 迦Ca 文Văn 菩Bồ 薩Tát 。 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 功công 德đức 成thành 就tựu 。 弟đệ 子tử 未vị 成thành 就tựu 。 釋Thích 迦Ca 文Văn 菩Bồ 薩Tát 弟đệ 子tử 成thành 就tựu 。 自tự 身thân 未vị 成thành 就tựu 。 成thành 就tựu 多đa 人nhân 難nạn/nan 。 自tự 成thành 則tắc 易dị 。 作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 入nhập 雪Tuyết 山Sơn 谷cốc 寶bảo 窟quật 中trung 。 身thân 放phóng 光quang 明minh 。 是thị 時thời 釋Thích 迦Ca 。 文văn 菩Bồ 薩Tát 見kiến 佛Phật 。 其kỳ 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 足túc 立lập 七thất 日nhật 七thất 夜dạ 。 以dĩ 一nhất 偈kệ 讚tán 佛Phật 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 超siêu 越việt 九cửu 劫kiếp 。 如như 是thị 等đẳng 。 知tri 。
成thành 就tựu 眾chúng 生sanh
不bất 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh
者giả 。
諸chư 佛Phật 稱xưng 譽dự
如như 先tiên 說thuyết 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 名danh 為vi 。
不bất 稱xưng 譽dự
親thân 近cận 諸chư 佛Phật
無vô 量lượng 壽thọ 命mạng
無vô 量lượng 比Bỉ 丘Khâu 僧Tăng
純thuần 菩Bồ 薩Tát 為vi 僧Tăng
不bất 修tu 苦khổ 行hạnh
如như 初sơ 品phẩm 末mạt 說thuyết 。
一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ
者giả 。 或hoặc 以dĩ 相tương 知tri 者giả 。 如như 阿A 私Tư 陀Đà 仙Tiên 人Nhân 。 觀quán 其kỳ 身thân 相tướng 。 知tri 今kim 世thế 成thành 佛Phật 。 珊san 若nhược 婆Bà 羅La 門Môn 見kiến 乳nhũ 糜mi 。 知tri 今kim 日nhật 成thành 佛Phật 者giả 應ưng 食thực 。 如như 遍biến 吉cát 菩Bồ 薩Tát 。 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 見kiến 是thị 菩Bồ 薩Tát 如như 諸chư 佛Phật 相tương/tướng 。 知tri 當đương 成thành 佛Phật 。 如như 是thị 等đẳng 。
坐tọa 道Đạo 場Tràng
者giả 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 見kiến 菩Bồ 薩Tát 行hành 處xứ 。 地địa 下hạ 有hữu 金kim 剛cang 。 地địa 持trì 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 又hựu 見kiến 天thiên 龍long 鬼quỷ 神thần 。 持trì 種chủng 種chủng 供cúng 養dường 具cụ 。 送tống 至chí 道Đạo 場Tràng 。 如như 是thị 等đẳng 知tri 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。
有hữu 魔ma
者giả 。 宿túc 世thế 遮già 他tha 行hành 道Đạo 及cập 種chủng 種chủng 求cầu 佛Phật 道Đạo 因nhân 緣duyên 。 不bất 喜hỷ 行hành 慈từ 。 好hiếu 行hành 空không 等đẳng 餘dư 法pháp 。 如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 宿túc 世thế 破phá 他tha 行hành 道Đạo 。 故cố 有hữu 魔ma 破phá 壞hoại 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 末mạt 後hậu 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 受thọ 惡ác 業nghiệp 報báo 。 為vi 魔ma 來lai 壞hoại 。
答đáp 曰viết 。
菩Bồ 薩Tát 以dĩ 種chủng 種chủng 門môn 入nhập 佛Phật 道Đạo 。 或hoặc 從tùng 悲bi 門môn 。 或hoặc 從tùng 精tinh 進tấn 。 智trí 慧tuệ 門môn 入nhập 佛Phật 道Đạo 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 精tinh 進tấn 。 智trí 慧tuệ 門môn 。 不bất 行hành 悲bi 心tâm 。 好hiếu 行hành 精tinh 進tấn 。 智trí 慧tuệ 故cố 。 譬thí 如như 貴quý 人nhân 。 雖tuy 有hữu 種chủng 種chủng 好hảo/hiếu 衣y 。 或hoặc 時thời 著trước 一nhất 。 餘dư 者giả 不bất 著trước 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 修tu 種chủng 種chủng 行hạnh 。 以dĩ 求cầu 佛Phật 道Đạo 。 或hoặc 行hành 精tinh 進tấn 。 智trí 慧tuệ 道đạo 。 息tức 慈từ 悲bi 心tâm 。
破phá 行hành 道Đạo 者giả 。 增tăng 上thượng 慢mạn 故cố 。 諸chư 長Trường 壽Thọ 天Thiên 。 龍long 鬼quỷ 神thần 不bất 識thức 方phương 便tiện 者giả 。 見kiến 作tác 惡ác 行hành 因nhân 緣duyên 。 若nhược 不bất 受thọ 報báo 。 生sanh 斷đoạn 滅diệt 見kiến 。 是thị 故cố 佛Phật 現hiện 受thọ 報báo 。 是thị 故cố 雖tuy 無vô 罪tội 因nhân 緣duyên 實thật 魔ma 來lai 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 故cố 現hiện 有hữu 魔ma 。
如như 是thị 等đẳng 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 種chủng 種chủng 方phương 便tiện 門môn 。 令linh 眾chúng 生sanh 入nhập 道đạo 。 是thị 名danh 。
法Pháp 眼nhãn 淨tịnh
【# 經Kinh 】#
舍Xá 利Lợi 弗Phất 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 佛Phật 眼nhãn 淨tịnh 。
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 求cầu 佛Phật 道Đạo 心tâm 。 次thứ 第đệ 入nhập 如Như 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。
爾nhĩ 時thời 成thành 就tựu 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 用dụng 一nhất 切thiết 種chủng 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 無vô 法pháp 不bất 見kiến 。 無vô 法pháp 不bất 聞văn 。 無vô 法pháp 不bất 知tri 。 無vô 法pháp 不bất 識thức 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 佛Phật 眼nhãn 淨tịnh 。
如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 得đắc 五ngũ 眼nhãn 。 當đương 學học 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。
何hà 以dĩ 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 是thị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 善thiện 法pháp 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 法Pháp 。 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 佛Phật 法Pháp 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 若nhược 有hữu 實thật 語ngữ 。 能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 者giả 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 是thị 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 生sanh 五ngũ 眼nhãn 。 菩Bồ 薩Tát 學học 五ngũ 眼nhãn 者giả 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
菩Bồ 薩Tát 住trụ 十Thập 地Địa 中trung 。 具cụ 足túc 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。
菩Bồ 薩Tát 入nhập 如Như 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 破phá 諸chư 煩phiền 惱não 習tập 。 即tức 時thời 得đắc 諸chư 佛Phật 。 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 。 即tức 生sanh 佛Phật 眼nhãn 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 乃nãi 至chí 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 等đẳng 諸chư 功công 德đức 。 是thị 名danh 。
佛Phật 眼nhãn
問vấn 曰viết 。
智trí 慧tuệ 見kiến 物vật 是thị 眼nhãn 相tương/tướng 。 云vân 何hà 大đại 慈từ 悲bi 等đẳng 名danh 為vi 。
眼nhãn
答đáp 曰viết 。
諸chư 功công 德đức 皆giai 與dữ 慧tuệ 眼nhãn 相tương 應ứng 故cố 。 通thông 名danh 為vi 眼nhãn 。
復phục 次thứ 。 慈từ 悲bi 心tâm 有hữu 三tam 種chủng 。 眾chúng 生sanh 緣duyên 。 法pháp 緣duyên 。 無vô 緣duyên 。
凡phàm 夫phu 人nhân 眾chúng 生sanh 緣duyên 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 初sơ 眾chúng 生sanh 緣duyên 。 後hậu 法pháp 緣duyên 。 諸chư 佛Phật 善thiện 修tu 行hành 畢tất 竟cánh 空không 。 故cố 名danh 為vi 無vô 緣duyên 。 是thị 故cố 慈từ 悲bi 亦diệc 名danh 佛Phật 眼nhãn 。
已dĩ 說thuyết 佛Phật 眼nhãn 。 今kim 說thuyết 佛Phật 眼nhãn 所sở 用dụng 。
是thị 眼nhãn 無vô 法pháp 不bất 見kiến 。 不bất 聞văn 。 不bất 知tri 。 不bất 識thức 。
復phục 次thứ 。 有hữu 人nhân 謂vị 。
十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 與dữ 佛Phật 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 如như 遍biến 吉cát 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 觀Quán 世Thế 音Âm 等đẳng 。 具cụ 足túc 佛Phật 十Thập 力Lực 功công 德đức 等đẳng 而nhi 不bất 作tác 佛Phật 。 為vi 廣quảng 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。
是thị 故cố 生sanh 疑nghi 。 以dĩ 是thị 故cố 說thuyết 佛Phật 眼nhãn 相tương/tướng 。
十thập 方phương 眾chúng 生sanh 。 及cập 諸chư 法pháp 中trung 。 無vô 不bất 見kiến 。 無vô 不bất 聞văn 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 餘dư 菩Bồ 薩Tát 為vi 大đại 。 比tỉ 於ư 佛Phật 不bất 能năng 遍biến 知tri 。 如như 月nguyệt 光quang 明minh 雖tuy 大đại 。 於ư 日nhật 則tắc 不bất 現hiện 。
問vấn 曰viết 。
眼nhãn 為vi 見kiến 相tương/tướng 。 云vân 何hà 說thuyết 。
聞văn
答đáp 曰viết 。
眾chúng 生sanh 智trí 慧tuệ 。 從tùng 六lục 情tình 生sanh 。 知tri 六lục 塵trần 。
人nhân 謂vị 佛Phật 有hữu 所sở 不bất 聞văn 。 如như 外ngoại 經kinh 書thư 中trung 言ngôn 或hoặc 有hữu 所sở 不bất 聞văn 。 是thị 故cố 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 無vô 所sở 不bất 聞văn 。
又hựu 耳nhĩ 識thức 因nhân 緣duyên 生sanh 智trí 慧tuệ 。 智trí 慧tuệ 所sở 知tri 。 言ngôn 。
無vô 法pháp 不bất 聞văn
問vấn 曰viết 。
何hà 以dĩ 故cố 三tam 識thức 所sở 知tri 合hợp 為vi 一nhất 。 三tam 識thức 所sở 知tri 別biệt 為vi 三tam 。 眼nhãn 名danh 為vi 見kiến 。 耳nhĩ 名danh 為vi 聞văn 。 意ý 知tri 名danh 為vi 識thức 。 鼻tị 。 舌thiệt 。 身thân 識thức 名danh 為vi 覺giác 。
答đáp 曰viết 。
是thị 三tam 識thức 助trợ 道Đạo 法Pháp 多đa 。 是thị 故cố 別biệt 說thuyết 。 餘dư 三tam 識thức 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 合hợp 說thuyết 。
是thị 三tam 識thức 但đãn 知tri 世thế 間gian 事sự 。 是thị 故cố 合hợp 為vi 一nhất 。 餘dư 三tam 亦diệc 知tri 世thế 間gian 。 亦diệc 知tri 出xuất 世thế 間gian 。 是thị 故cố 別biệt 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 是thị 三tam 識thức 但đãn 緣duyên 無vô 記ký 法pháp 。 餘dư 三tam 識thức 或hoặc 緣duyên 善thiện 。 或hoặc 緣duyên 不bất 善thiện 。 或hoặc 緣duyên 無vô 記ký 。
復phục 次thứ 。 是thị 三tam 識thức 能năng 生sanh 三tam 乘thừa 因nhân 緣duyên 。 如như 眼nhãn 見kiến 佛Phật 及cập 佛Phật 弟đệ 子tử 。 耳nhĩ 聞văn 法Pháp 。 心tâm 籌trù 量lượng 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。
以dĩ 是thị 故cố 。 六lục 識thức 所sở 知tri 事sự 。 分phân 為vi 四tứ 分phần/phân 。
一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 者giả 。 如như 人nhân 眼nhãn 見kiến 近cận 不bất 見kiến 遠viễn 。 見kiến 內nội 不bất 見kiến 外ngoại 。 見kiến 麁thô 不bất 見kiến 細tế 。 見kiến 東đông 不bất 見kiến 西tây 。 見kiến 此thử 不bất 見kiến 彼bỉ 。 見kiến 和hòa 合hợp 不bất 見kiến 散tán 。 見kiến 生sanh 時thời 不bất 見kiến 滅diệt 。
肉nhục 眼nhãn 見kiến 。 天thiên 眼nhãn 不bất 見kiến 。
眼nhãn 根căn 成thành 就tựu 。 未vị 離ly 欲dục 凡phàm 夫phu 人nhân 。 故cố 無vô 天thiên 眼nhãn 。
天thiên 眼nhãn 見kiến 。 慧tuệ 眼nhãn 不bất 見kiến 。
凡phàm 夫phu 人nhân 。 得đắc 天thiên 眼nhãn 神thần 通thông 。 故cố 無vô 慧tuệ 眼nhãn 。
慧tuệ 眼nhãn 見kiến 。 法Pháp 眼nhãn 不bất 見kiến 。
未vị 離ly 欲dục 聲Thanh 聞Văn 聖thánh 人nhân 。 不bất 知tri 種chủng 種chủng 度độ 眾chúng 生sanh 道đạo 故cố 。 無vô 法Pháp 眼nhãn 。
法Pháp 眼nhãn 見kiến 。 佛Phật 眼nhãn 不bất 見kiến 。
菩Bồ 薩Tát 得đắc 道Đạo 種chủng 智trí 。 知tri 種chủng 種chủng 度độ 眾chúng 生sanh 道đạo 。 未vị 成thành 佛Phật 故cố 無vô 佛Phật 眼nhãn 。
復phục 次thứ 。 肉nhục 眼nhãn 。 天thiên 眼nhãn 見kiến 。 慧tuệ 眼nhãn 。 法Pháp 眼nhãn 。 佛Phật 眼nhãn 不bất 見kiến 。
凡phàm 夫phu 人nhân 眼nhãn 根căn 成thành 就tựu 。 得đắc 天thiên 眼nhãn 神thần 通thông 故cố 。 無vô 慧tuệ 眼nhãn 。 法Pháp 眼nhãn 。 佛Phật 眼nhãn 。
肉nhục 眼nhãn 。 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 。 法Pháp 眼nhãn 。 佛Phật 眼nhãn 不bất 見kiến 。
眼nhãn 根căn 成thành 就tựu 。 聲Thanh 聞Văn 聖thánh 人nhân 不bất 知tri 種chủng 種chủng 度độ 眾chúng 生sanh 道đạo 故cố 。 無vô 法Pháp 眼nhãn 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 故cố 無vô 佛Phật 眼nhãn 。
肉nhục 眼nhãn 。 法Pháp 眼nhãn 見kiến 。 佛Phật 眼nhãn 不bất 見kiến 。
初sơ 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 未vị 受thọ 法pháp 性tánh 生sanh 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 道Đạo 種chủng 智trí 。 未vị 成thành 佛Phật 故cố 無vô 佛Phật 眼nhãn 。
天thiên 眼nhãn 。 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 。 法Pháp 眼nhãn 。 佛Phật 眼nhãn 不bất 見kiến 。
離ly 欲dục 聲Thanh 聞Văn 聖thánh 人nhân 。 得đắc 天thiên 眼nhãn 神thần 通thông 。 非phi 菩Bồ 薩Tát 故cố 無vô 道đạo 種chủng 智trí 。 無vô 道đạo 種chủng 智trí 故cố 無vô 法Pháp 眼nhãn 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 故cố 無vô 佛Phật 眼nhãn 。
天thiên 眼nhãn 。 法Pháp 眼nhãn 見kiến 。 佛Phật 眼nhãn 不bất 見kiến 。
得đắc 菩Bồ 薩Tát 神thần 通thông 。 知tri 種chủng 種chủng 度độ 眾chúng 生sanh 道đạo 。 未vị 成thành 佛Phật 故cố 無vô 佛Phật 眼nhãn 。
慧tuệ 眼nhãn 。 法Pháp 眼nhãn 見kiến 。 佛Phật 眼nhãn 不bất 見kiến 。
菩Bồ 薩Tát 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 已dĩ 。 能năng 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 得đắc 道Đạo 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 種chủng 種chủng 道đạo 而nhi 度độ 脫thoát 之chi 。 未vị 成thành 佛Phật 故cố 無vô 佛Phật 眼nhãn 。
復phục 次thứ 。 肉nhục 眼nhãn 。 天thiên 眼nhãn 。 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 。 法Pháp 眼nhãn 。 佛Phật 眼nhãn 不bất 見kiến 。
眼nhãn 根căn 成thành 就tựu 。 聲Thanh 聞Văn 聖thánh 人nhân 。 得đắc 天thiên 眼nhãn 神thần 通thông 。 無vô 道đạo 種chủng 智trí 故cố 無vô 法Pháp 眼nhãn 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 故cố 無vô 佛Phật 眼nhãn 。
天thiên 眼nhãn 。 慧tuệ 眼nhãn 。 法Pháp 眼nhãn 見kiến 。 佛Phật 眼nhãn 不bất 見kiến 。
法pháp 性tánh 生sanh 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 具cụ 六Lục 神Thần 通Thông 。 以dĩ 種chủng 種chủng 道đạo 度độ 眾chúng 生sanh 。 未vị 成thành 佛Phật 。 故cố 無vô 佛Phật 眼nhãn 。
復phục 次thứ 。 肉nhục 眼nhãn 。 天thiên 眼nhãn 。 慧tuệ 眼nhãn 。 法Pháp 眼nhãn 見kiến 。 佛Phật 眼nhãn 不bất 見kiến 。
初sơ 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 捨xả 肉nhục 身thân 。 得đắc 菩Bồ 薩Tát 神thần 通thông 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 道đạo 種chủng 智trí 具cụ 足túc 。 未vị 成thành 佛Phật 故cố 。 無vô 佛Phật 眼nhãn 。
如như 是thị 等đẳng 。 不bất 名danh 。
無vô 法pháp 不bất 見kiến 。 聞văn 。 覺giác 。 識thức 。
若nhược 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán 諸chư 法pháp 。 是thị 名danh 。
無vô 所sở 不bất 見kiến 。 無vô 所sở 不bất 聞văn 。 無vô 所sở 不bất 覺giác 。 無vô 所sở 不bất 識thức 。
五ngũ 塵trần 隨tùy 義nghĩa 分phân 別biệt 。 亦diệc 如như 是thị 。
三tam 乘thừa 等đẳng 諸chư 善thiện 法Pháp 。 是thị 五ngũ 眼nhãn 因nhân 緣duyên 。 諸chư 善thiện 法Pháp 。 皆giai 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 攝nhiếp 。 是thị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 本bổn 。 以dĩ 是thị 故cố 說thuyết 。
般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 生sanh 五ngũ 眼nhãn 。 菩Bồ 薩Tát 漸tiệm 漸tiệm 。 學học 是thị 五ngũ 眼nhãn 。 不bất 久cửu 當đương 作tác 佛Phật 。
【# 經Kinh 】#
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 修tu 神thần 通thông 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 是thị 神thần 通thông 波Ba 羅La 蜜Mật 。 受thọ 種chủng 種chủng 如như 意ý 事sự 。
能năng 動động 大đại 地địa 。 變biến 一nhất 身thân 為vi 無vô 數số 身thân 。 無vô 數số 身thân 還hoàn 為vi 一nhất 身thân 。 隱ẩn 顯hiển 自tự 在tại 。 山sơn 壁bích 樹thụ 木mộc 。 皆giai 過quá 無vô 礙ngại 。 如như 行hành 空không 中trung 。 履lý 水thủy 如như 地địa 。 凌lăng 虛hư 如như 鳥điểu 。 出xuất 沒một 地địa 中trung 。 如như 出xuất 入nhập 水thủy 。 身thân 出xuất 烟yên 炎diễm 。 如như 大đại 火hỏa 聚tụ 。 身thân 中trung 出xuất 水thủy 。 如như 雪Tuyết 山Sơn 水thủy 流lưu 。 日nhật 月nguyệt 大đại 德đức 。 威uy 力lực 難nạn/nan 當đương 。 而nhi 能năng 摩ma 捫môn 。 乃nãi 至chí 梵Phạm 天Thiên 。 身thân 得đắc 自tự 在tại 。 亦diệc 不bất 著trước 是thị 。 如như 意ý 神thần 通thông 。 神thần 通thông 事sự 及cập 己kỷ 身thân 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 自tự 性tánh 空không 故cố 。 自tự 性tánh 離ly 故cố 。 自tự 性tánh 無vô 生sanh 故cố 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 得đắc 如như 意ý 神thần 通thông
除trừ 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 得đắc 如như 意ý 神thần 通thông 智trí 證chứng 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 天thiên 耳nhĩ 淨tịnh 。 過quá 於ư 人nhân 耳nhĩ 。 聞văn 二nhị 種chủng 聲thanh 。
天thiên 聲thanh 。 人nhân 聲thanh 。 亦diệc 不bất 著trước 是thị 天thiên 耳nhĩ 神thần 通thông 。 天thiên 耳nhĩ 與dữ 聲thanh 及cập 己kỷ 身thân 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 自tự 性tánh 空không 故cố 。 自tự 性tánh 離ly 故cố 。 自tự 性tánh 無vô 生sanh 故cố 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 有hữu 是thị 天thiên 耳nhĩ
除trừ 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 得đắc 天thiên 耳nhĩ 神thần 通thông 智trí 證chứng 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 如như 實thật 知tri 。 他tha 眾chúng 生sanh 心tâm 。
若nhược 欲dục 心tâm 。 如như 實thật 知tri 欲dục 心tâm 。 離ly 欲dục 心tâm 。 如như 實thật 知tri 離ly 欲dục 心tâm 。 瞋sân 心tâm 。 如như 實thật 知tri 瞋sân 心tâm 。 離ly 瞋sân 心tâm 。 如như 實thật 知tri 離ly 瞋sân 心tâm 。 癡si 心tâm 。 如như 實thật 知tri 癡si 心tâm 。 離ly 癡si 心tâm 。 如như 實thật 知tri 離ly 癡si 心tâm 。 渴khát 愛ái 心tâm 。 如như 實thật 知tri 渴khát 愛ái 心tâm 。 無vô 渴khát 愛ái 心tâm 。 如như 實thật 知tri 無vô 渴khát 愛ái 心tâm 。 有hữu 受thọ 心tâm 。 如như 實thật 知tri 有hữu 受thọ 心tâm 。 無vô 受thọ 心tâm 。 如như 實thật 知tri 無vô 受thọ 心tâm 。 攝nhiếp 心tâm 。 如như 實thật 知tri 攝nhiếp 心tâm 。 散tán 心tâm 。 如như 實thật 知tri 散tán 心tâm 。 小tiểu 心tâm 。 如như 實thật 知tri 小tiểu 心tâm 。 大đại 心tâm 。 如như 實thật 知tri 大đại 心tâm 。 定định 心tâm 。 如như 實thật 知tri 定định 心tâm 。 亂loạn 心tâm 。 如như 實thật 知tri 亂loạn 心tâm 。 解giải 脫thoát 心tâm 。 如như 實thật 知tri 解giải 脫thoát 心tâm 。 不bất 解giải 脫thoát 心tâm 。 如như 實thật 知tri 不bất 解giải 脫thoát 心tâm 。 有hữu 上thượng 心tâm 。 如như 實thật 知tri 有hữu 上thượng 心tâm 。 無vô 上thượng 心tâm 。 如như 實thật 知tri 無vô 上thượng 心tâm 。 亦diệc 不bất 著trước 是thị 心tâm 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 心tâm 非phi 心tâm 相tương/tướng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 故cố 。 自tự 性tánh 空không 故cố 。 自tự 性tánh 離ly 故cố 。 自tự 性tánh 無vô 生sanh 故cố 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 得đắc 他Tha 心Tâm 智Trí 證chứng
除trừ 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 得đắc 他tha 心tâm 神thần 通thông 智trí 證chứng 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 宿Túc 命Mạng 智Trí 證chứng 通thông 。 念niệm 一nhất 心tâm 乃nãi 至chí 百bách 心tâm 。 念niệm 一nhất 日nhật 乃nãi 至chí 百bách 日nhật 。 念niệm 一nhất 月nguyệt 乃nãi 至chí 百bách 月nguyệt 。 念niệm 一nhất 歲tuế 乃nãi 至chí 百bách 歲tuế 。 念niệm 一nhất 劫kiếp 乃nãi 至chí 百bách 劫kiếp 。 無vô 數số 百bách 劫kiếp 。 無vô 數số 千thiên 劫kiếp 。 無vô 數số 百bách 千thiên 劫kiếp 。 乃nãi 至chí 無vô 數số 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 劫kiếp 世thế 。 我ngã 是thị 處xứ 如như 是thị 姓tánh 。 如như 是thị 名danh 。 如như 是thị 生sanh 。 如như 是thị 食thực 。 如như 是thị 久cửu 住trụ 。 如như 是thị 壽thọ 限hạn 。 如như 是thị 長trường 壽thọ 。 如như 是thị 受thọ 苦khổ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 我ngã 是thị 中trung 死tử 。 生sanh 彼bỉ 處xứ 。 彼bỉ 處xứ 死tử 。 生sanh 是thị 處xứ 。 有hữu 相tương/tướng 有hữu 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 不bất 著trước 是thị 宿túc 命mạng 神thần 通thông 。 宿túc 命mạng 神thần 通thông 事sự 及cập 己kỷ 身thân 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 自tự 性tánh 空không 故cố 。 自tự 性tánh 離ly 故cố 。 自tự 性tánh 無vô 生sanh 故cố 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 有hữu 是thị 宿túc 命mạng 神thần 通thông
除trừ 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 得đắc 宿túc 命mạng 神thần 通thông 智trí 證chứng 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 天thiên 眼nhãn 見kiến 眾chúng 生sanh 。
死tử 時thời 。 生sanh 時thời 。 端đoan 政chánh 。 醜xú 陋lậu 。 惡ác 處xứ 。 好hảo/hiếu 處xứ 。 若nhược 大đại 。 若nhược 小tiểu 。 知tri 眾chúng 生sanh 隨tùy 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。
是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 身thân 惡ác 業nghiệp 成thành 就tựu 。 口khẩu 惡ác 業nghiệp 成thành 就tựu 。 意ý 惡ác 業nghiệp 成thành 就tựu 故cố 。 謗báng 毀hủy 聖thánh 人nhân 。 受thọ 邪tà 見kiến 因nhân 緣duyên 故cố 。 身thân 壞hoại 命mạng 終chung 墮đọa 惡ác 道đạo 。 生sanh 地địa 獄ngục 中trung 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 身thân 善thiện 業nghiệp 成thành 就tựu 。 口khẩu 善thiện 業nghiệp 成thành 就tựu 。 意ý 善thiện 業nghiệp 成thành 就tựu 。 不bất 謗báng 毀hủy 聖thánh 人nhân 。 受thọ 正chánh 見kiến 因nhân 緣duyên 故cố 。 命mạng 終chung 入nhập 善thiện 道đạo 。 生sanh 天thiên 上thượng 。 亦diệc 不bất 著trước 是thị 天thiên 眼nhãn 神thần 通thông 。 天thiên 眼nhãn 神thần 通thông 事sự 及cập 己kỷ 身thân 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 自tự 性tánh 空không 故cố 。 自tự 性tánh 離ly 故cố 。 自tự 性tánh 無vô 生sanh 故cố 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 有hữu 是thị 天thiên 眼nhãn 神thần 通thông
除trừ 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 得đắc 天thiên 眼nhãn 神thần 通thông 智trí 證chứng 。 亦diệc 見kiến 十thập 方phương 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 中trung 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。 乃nãi 至chí 生sanh 天thiên 上thượng 。
四tứ 神thần 通thông 亦diệc 如như 是thị 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 漏lậu 盡tận 神thần 通thông 。 雖tuy 得đắc 漏lậu 盡tận 神thần 通thông 。 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 不bất 依y 異dị 法pháp 。 亦diệc 不bất 著trước 是thị 漏lậu 盡tận 神thần 通thông 。 漏lậu 盡tận 神thần 通thông 事sự 及cập 己kỷ 身thân 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 自tự 性tánh 空không 故cố 。 自tự 性tánh 離ly 故cố 。 自tự 性tánh 無vô 生sanh 故cố 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 得đắc 漏lậu 盡tận 神thần 通thông
除trừ 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 得đắc 漏lậu 盡tận 神thần 通thông 智trí 證chứng 。
如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 具cụ 足túc 神thần 通thông 波Ba 羅La 蜜Mật 。 具cụ 足túc 神thần 通thông 。 波Ba 羅La 蜜Mật 已dĩ 。 增tăng 益ích 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
如như 大đại 海hải 中trung 。 有hữu 種chủng 種chủng 寶bảo 珠châu 。
有hữu 能năng 殺sát 毒độc 。 有hữu 能năng 遮già 鬼quỷ 。 有hữu 能năng 破phá 病bệnh 。 有hữu 能năng 除trừ 寒hàn 熱nhiệt 。 飢cơ 渴khát 。 有hữu 能năng 隨tùy 人nhân 所sở 願nguyện 。 皆giai 能năng 與dữ 者giả 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 無vô 數số 寶bảo 珠châu 。
大Đại 乘Thừa 海hải 中trung 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 種chủng 種chủng 菩Bồ 薩Tát 寶bảo 。
有hữu 菩Bồ 薩Tát 能năng 破phá 三tam 惡ác 道đạo 。 有hữu 能năng 開khai 三tam 善thiện 門môn 。 有hữu 能năng 生sanh 五ngũ 眼nhãn 。 有hữu 能năng 修tu 行hành 。 神thần 通thông 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 故cố 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 為vi 奇kỳ 特đặc 。 希hy 有hữu 之chi 事sự 。 所sở 謂vị 取thủ 空không 相tướng 多đa 。 地địa 相tương/tướng 少thiểu 。 則tắc 能năng 隨tùy 意ý 動động 地địa 。 一nhất 身thân 能năng 多đa 。 多đa 身thân 能năng 一nhất 。 虛hư 空không 中trung 常thường 有hữu 微vi 塵trần 滿mãn 中trung 。 是thị 人nhân 離ly 欲dục 。 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 故cố 。 集tập 諸chư 微vi 塵trần 以dĩ 為vi 諸chư 身thân 。 令linh 皆giai 相tương 似tự 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
諸chư 非phi 人nhân 恭cung 敬kính 是thị 。 離ly 欲dục 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 其kỳ 身thân 中trung 。 隨tùy 其kỳ 意ý 所sở 欲dục 變biến 化hóa 。 則tắc 皆giai 能năng 化hóa 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 未vị 離ly 欲dục 。 少thiểu 有hữu 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 故cố 。 諸chư 鬼quỷ 神thần 尚thượng 為vi 其kỳ 使sử 。 何hà 況huống 離ly 欲dục 行hành 無vô 量lượng 心tâm 人nhân 。
復phục 次thứ 。 是thị 心tâm 相tương/tướng 無vô 有hữu 住trụ 處xứ 。 若nhược 內nội 。 若nhược 外ngoại 。 若nhược 大đại 。 若nhược 小tiểu 。 以dĩ 禪thiền 定định 力lực 故cố 。 其kỳ 心tâm 調điều 柔nhu 。 疾tật 遍biến 諸chư 身thân 。 還hoàn 復phục 亦diệc 速tốc 。 譬thí 如như 千thiên 頭đầu 龍long 。 眼nhãn 。 耳nhĩ 各các 有hữu 二nhị 千thiên 。 及cập 有hữu 千thiên 口khẩu 。 心tâm 一nhất 時thời 用dụng 。 龍long 是thị 麁thô 身thân 尚thượng 爾nhĩ 。 何hà 況huống 菩Bồ 薩Tát 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
坐tọa 禪thiền 人nhân 事sự 。 所sở 有hữu 力lực 勢thế 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 故cố 一nhất 身thân 為vi 無vô 量lượng 身thân 。 無vô 量lượng 身thân 為vi 一nhất 身thân 。
石thạch 壁bích 無vô 礙ngại 者giả 。 取thủ 石thạch 壁bích 虛hư 空không 相tướng 。 微vi 塵trần 開khai 闢tịch 。 如như 撅# 入nhập 土thổ/độ 。
履lý 水thủy 者giả 。 取thủ 地địa 相tương/tướng 多đa 。 故cố 履lý 水thủy 如như 地địa 。 取thủ 水thủy 相tương/tướng 多đa 。 故cố 入nhập 地địa 如như 水thủy 。 取thủ 火hỏa 相tương/tướng 多đa 。 故cố 身thân 出xuất 烟yên 火hỏa 。
捫môn 摸mạc 日nhật 月nguyệt 者giả 。 神thần 通thông 不bất 可khả 思tư 議nghị 力lực 故cố 。 令linh 手thủ 及cập 日nhật 月nguyệt 。 入nhập 火hỏa 定định 故cố 。 月nguyệt 不bất 能năng 令linh 冷lãnh 。 入nhập 水thủy 定định 故cố 。 日nhật 不bất 能năng 令linh 熱nhiệt 。
問vấn 曰viết 。
是thị 神thần 通thông 力lực 。 乃nãi 至chí 四tứ 禪thiền 中trung 。 此thử 何hà 以dĩ 言ngôn 。
但đãn 至chí 梵Phạm 世Thế 。 身thân 得đắc 自tự 在tại 。
答đáp 曰viết 。
此thử 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 梵Phạm 是thị 初sơ 門môn 故cố 。 言ngôn 。
梵Phạm 世Thế
則tắc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 色sắc 界giới 。
又hựu 世thế 人nhân 皆giai 貴quý 梵Phạm 王Vương 。 以dĩ 為vi 世thế 界giới 主chủ 故cố 。
又hựu 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 欲dục 於ư 欲dục 界giới 散tán 亂loạn 心tâm 現hiện 其kỳ 自tự 在tại 。 是thị 故cố 乃nãi 至chí 離ly 欲dục 人nhân 中trung 。 能năng 有hữu 所sở 作tác 。
如như 是thị 神thần 通thông 。 相tương/tướng 無vô 量lượng 無vô 數số 。 為vi 易dị 解giải 故cố 。 少thiểu 說thuyết 譬thí 喻dụ 。
諸chư 外ngoại 道đạo 於ư 此thử 神thần 通thông 。 有hữu 二nhị 事sự 錯thác 。
一nhất 者giả 。 起khởi 吾ngô 我ngã 心tâm 。 我ngã 能năng 起khởi 此thử 事sự 。 而nhi 生sanh 憍kiêu 慢mạn 。 二nhị 者giả 。 著trước 是thị 神thần 通thông 。 譬thí 如như 貪tham 人nhân 著trước 寶bảo 。 以dĩ 是thị 故cố 外ngoại 道đạo 神thần 通thông 。 不bất 及cập 聖thánh 人nhân 神thần 通thông 。
菩Bồ 薩Tát 於ư 是thị 神thần 通thông 力lực 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 自tự 性tánh 不bất 生sanh 。 故cố 不bất 著trước 。 但đãn 念niệm 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。 餘dư 五ngũ 神thần 通thông 亦diệc 如như 是thị 。 如như 其kỳ 法pháp 分phân 別biệt 。 先tiên 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。 後hậu 皆giai 說thuyết 空không 。
六lục 神thần 通thông 餘dư 義nghĩa 。 如như 〈# 讚tán 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 〉# 中trung 五ngũ 神thần 通thông 義nghĩa 說thuyết 。
以dĩ 是thị 六lục 神thần 通thông 廣quảng 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 故cố 說thuyết 。
具cụ 足túc 得đắc 如như 是thị 神thần 通thông 。 增tăng 益ích 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
【# 經Kinh 】#
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 淨tịnh 薩Tát 婆Bà 若Nhã 道Đạo 。 畢tất 竟cánh 空không 。 不bất 生sanh 慳san 心tâm 故cố 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 淨tịnh 薩Tát 婆Bà 若Nhã 道Đạo 。 畢tất 竟cánh 空không 。 罪tội 不bất 罪tội 不bất 著trước 故cố 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 住trụ 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 淨tịnh 薩Tát 婆Bà 若Nhã 道Đạo 。 畢tất 竟cánh 空không 。 不bất 瞋sân 故cố 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 住trụ 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 淨tịnh 薩Tát 婆Bà 若Nhã 道Đạo 。 畢tất 竟cánh 空không 。 身thân 心tâm 精tinh 進tấn 。 不bất 懈giải 息tức 故cố 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 住trụ 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 淨tịnh 薩Tát 婆Bà 若Nhã 道Đạo 。 畢tất 竟cánh 空không 。 不bất 亂loạn 不bất 味vị 故cố 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 住trụ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 淨tịnh 薩Tát 婆Bà 若Nhã 道Đạo 。 畢tất 竟cánh 空không 。 不bất 生sanh 癡si 心tâm 故cố 。
如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 住trụ 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 淨tịnh 薩Tát 婆Bà 若Nhã 道Đạo 。 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 不bất 來lai 不bất 去khứ 故cố 。 不bất 施thí 不bất 受thọ 故cố 。 非phi 戒giới 非phi 犯phạm 故cố 。 非phi 忍nhẫn 非phi 瞋sân 故cố 。 不bất 進tiến 不bất 怠đãi 故cố 。 不bất 定định 不bất 亂loạn 故cố 。 不bất 智trí 不bất 愚ngu 故cố 。
爾nhĩ 時thời 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 分phân 別biệt 。
布bố 施thí 。 不bất 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 犯phạm 戒giới 。 忍nhẫn 辱nhục 。 瞋sân 恚khuể 。 精tinh 進tấn 。 懈giải 怠đãi 。 定định 心tâm 。 亂loạn 心tâm 。 智trí 慧tuệ 。 愚ngu 癡si 。 不bất 分phân 別biệt 毀hủy 害hại 。 輕khinh 慢mạn 。 恭cung 敬kính 。
何hà 以dĩ 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 無vô 生sanh 法pháp 中trung 。 無vô 有hữu 受thọ 毀hủy 者giả 。 無vô 有hữu 受thọ 害hại 者giả 。 無vô 有hữu 受thọ 輕khinh 慢mạn 恭cung 敬kính 者giả 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 如như 是thị 諸chư 功công 德đức 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 所sở 無vô 有hữu 得đắc 。 是thị 功công 德đức 具cụ 足túc 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 意ý 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 漸tiệm 行hành 餘dư 功công 德đức 。 所sở 謂vị 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 修tu 治trị 薩Tát 婆Bà 若Nhã 道Đạo 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 不bất 生sanh 慳san 貪tham 心tâm 。 以dĩ 是thị 二nhị 事sự 故cố 。 開khai 薩Tát 婆Bà 若Nhã 道Đạo 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 畢tất 竟cánh 空không 中trung 。 無vô 有hữu 慳san 貪tham 。 慳san 貪tham 根căn 本bổn 斷đoạn 故cố 。 具cụ 足túc 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 具cụ 足túc 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 莊trang 嚴nghiêm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 常thường 不bất 生sanh 癡si 心tâm 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 。
一nhất 切thiết 法pháp 不bất 來lai 不bất 去khứ 。 無vô 施thí 無vô 受thọ 故cố 。 乃nãi 至chí 不bất 智trí 不bất 愚ngu 故cố 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 能năng 如như 是thị 觀quán 。 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 何hà 等đẳng 利lợi 益ích 。
答đáp 曰viết 。
此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 。
此thử 菩Bồ 薩Tát 不bất 念niệm 。 有hữu 所sở 施thí 與dữ 。 無vô 所sở 施thí 與dữ 。 若nhược 念niệm 有hữu 施thí 。 入nhập 虛hư 妄vọng 法pháp 中trung 。 又hựu 著trước 布bố 施thí 。 心tâm 生sanh 憍kiêu 慢mạn 。 若nhược 念niệm 無vô 所sở 施thí 。 即tức 墮đọa 邪tà 見kiến 中trung 。
是thị 布bố 施thí 論luận 議nghị 。 是thị 佛Phật 法Pháp 中trung 初sơ 門môn 。 云vân 何hà 言ngôn 無vô 。 乃nãi 至chí 不bất 念niệm 有hữu 癡si 。 有hữu 慧tuệ 。 是thị 人nhân 如như 金Kim 剛Cang 山Sơn 。 四tứ 面diện 風phong 起khởi 。 不bất 能năng 令linh 動động 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。 若nhược 有hữu 罵mạ 詈lị 。 讚tán 歎thán 。 心tâm 無vô 有hữu 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 。
無vô 生sanh 法pháp 中trung 。 無vô 有hữu 罵mạ 者giả 。 無vô 有hữu 害hại 者giả 。 無vô 恭cung 敬kính 者giả 。
聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 有hữu 加gia 害hại 者giả 。 不bất 能năng 深thâm 有hữu 慈từ 悲bi 心tâm 。 若nhược 默mặc 然nhiên 。 若nhược 遠viễn 離ly 。 菩Bồ 薩Tát 則tắc 不bất 然nhiên 。 能năng 深thâm 加gia 慈từ 心tâm 。 愛ái 之chi 如như 子tử 。 方phương 便tiện 度độ 之chi 。 是thị 故cố 勝thắng 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 而nhi 能năng 教giáo 化hóa 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 忍nhẫn 辱nhục 。 慈từ 悲bi 。 方phương 便tiện 深thâm 故cố 。 隨tùy 願nguyện 清thanh 淨tịnh 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。 能năng 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。 是thị 法pháp 具cụ 足túc 故cố 。 不bất 久cửu 當đương 得đắc 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。
【# 經Kinh 】#
復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 生sanh 等đẳng 心tâm 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 。 生sanh 等đẳng 心tâm 已dĩ 。 得đắc 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 等đẳng 。 得đắc 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 等đẳng 已dĩ 。 立lập 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 於ư 諸chư 法pháp 等đẳng 中trung 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 現hiện 世thế 為vi 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 所sở 念niệm 。 亦diệc 為vi 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 所sở 念niệm 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 在tại 所sở 生sanh 處xứ 。 眼nhãn 終chung 不bất 見kiến 不bất 愛ái 色sắc 。 乃nãi 至chí 意ý 不bất 覺giác 不bất 愛ái 法pháp 。 如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 減giảm 於ư 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
佛Phật 若nhược 廣quảng 說thuyết 諸chư 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 。 則tắc 窮cùng 劫kiếp 不bất 盡tận 。 今kim 佛Phật 此thử 品phẩm 末mạt 。 略lược 說thuyết 其kỳ 相tướng 。 是thị 相tương/tướng 足túc 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 所sở 通thông 行hành 。 所sở 謂vị 大đại 慈từ 悲bi 故cố 。 初sơ 發phát 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 故cố 。 學học 諸chư 佛Phật 等đẳng 心tâm 。 觀quán 眾chúng 生sanh 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 性tánh 空không 故cố 。 如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 故cố 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 生sanh 等đẳng 心tâm 。 得đắc 是thị 等đẳng 心tâm 已dĩ 。 得đắc 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 等đẳng 。
一nhất 切thiết 法pháp 等đẳng
者giả 。 如như 先tiên 說thuyết 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 法pháp 等đẳng 義nghĩa 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。
慈từ 愍mẫn 四tứ 生sanh 眾chúng 生sanh 。 一nhất 心tâm 欲dục 利lợi 益ích 。 名danh 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 觀quán 四tứ 念niệm 處xứ 亦diệc 不bất 見kiến 身thân 。 名danh 為vi 法pháp 等đẳng 。 四tứ 正chánh 懃cần 等đẳng 諸chư 四tứ 。 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。 念niệm 五ngũ 道đạo 中trung 眾chúng 生sanh 。 皆giai 沒một 無vô 常thường 老lão 。 病bệnh 。 死tử 。 是thị 名danh 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 行hành 是thị 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 若nhược 五ngũ 神thần 通thông 。 一nhất 心tâm 欲dục 度độ 是thị 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 法pháp 等đẳng 。
復phục 次thứ 。 眾chúng 生sanh 中trung 行hành 忍nhẫn 辱nhục 。 慈từ 悲bi 等đẳng 福phước 。 功công 德đức 無vô 量lượng 。 功công 德đức 無vô 量lượng 。 故cố 心tâm 柔nhu 軟nhuyễn 。 心tâm 柔nhu 軟nhuyễn 故cố 疾tật 得đắc 禪thiền 定định 。 修tu 禪thiền 定định 故cố 心tâm 如như 意ý 調điều 柔nhu 。 心tâm 如như 意ý 調điều 柔nhu 故cố 。 破phá 世thế 間gian 長trường 短đoản 。 男nam 女nữ 。 白bạch 黑hắc 等đẳng 。 入nhập 一nhất 相tương/tướng 法pháp 。 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 得đắc 是thị 法pháp 等đẳng 已dĩ 。 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 得đắc 是thị 法pháp 等đẳng 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 得đắc 是thị 二nhị 等đẳng 。 成thành 就tựu 無vô 量lượng 。 福phước 德đức 智trí 慧tuệ 故cố 。 得đắc 現hiện 世thế 果quả 報báo 。 為vi 諸chư 佛Phật 所sở 念niệm 。 餘dư 人nhân 所sở 念niệm 。
愛ái 著trước 生sanh 念niệm 者giả 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 唯duy 諸chư 佛Phật 念niệm 。 是thị 為vi 實thật 念niệm 。 不bất 愛ái 著trước 故cố 。 是thị 人nhân 諸chư 佛Phật 尚thượng 念niệm 。 何hà 況huống 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 斷đoạn 結kết 者giả 猶do 尚thượng 愛ái 念niệm 。 何hà 況huống 凡phàm 夫phu 。 未vị 離ly 欲dục 者giả 。
以dĩ 菩Bồ 薩Tát 福phước 德đức 。 因nhân 緣duyên 生sanh 故cố 。 得đắc 如như 是thị 等đẳng 。 無vô 量lượng 今kim 世thế 果quả 報báo 。
後hậu 世thế 所sở 生sanh 處xứ 。 眼nhãn 終chung 不bất 見kiến 惡ác 色sắc 。 惡ác 色sắc 者giả 。 所sở 謂vị 能năng 生sanh 苦khổ 受thọ 。 聲thanh 。 香hương 。 味vị 。 觸xúc 法pháp 。 乃nãi 至chí 能năng 生sanh 憂ưu 心tâm 者giả 。 如như 六Lục 欲Dục 天Thiên 。 六lục 情tình 所sở 對đối 淨tịnh 妙diệu 五ngũ 欲dục 。 隨tùy 意ý 歡hoan 喜hỷ 。 眾chúng 生sanh 種chủng 少thiểu 福phước 德đức 。 生sanh 天thiên 上thượng 如như 是thị 。 何hà 況huống 菩Bồ 薩Tát 福phước 德đức 。 實thật 智trí 慧tuệ 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 為vi 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 諸chư 餘dư 賢hiền 聖thánh 所sở 念niệm 。
【# 經Kinh 】#
說thuyết 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 品phẩm 時thời 。 三tam 百bách 比Bỉ 丘Khâu 從tùng 坐tọa 起khởi 。 以dĩ 所sở 著trước 衣y 上thượng 佛Phật 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 佛Phật 爾nhĩ 時thời 微vi 笑tiếu 。 種chủng 種chủng 色sắc 光quang 。 從tùng 口khẩu 中trung 出xuất 。
爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 阿A 難Nan 從tùng 坐tọa 起khởi 。 整chỉnh 衣y 服phục 。 合hợp 掌chưởng 。 右hữu 膝tất 著trước 地địa 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
佛Phật 何hà 因nhân 緣duyên 微vi 笑tiếu 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。
是thị 三tam 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 從tùng 是thị 已dĩ 後hậu 。 六lục 十thập 一nhất 劫kiếp 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 皆giai 號hiệu 名danh 大đại 相tương/tướng 。 是thị 三tam 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 捨xả 此thử 身thân 已dĩ 。 當đương 生sanh 阿A 閦Súc 佛Phật 國quốc 。 及cập 六lục 萬vạn 欲dục 天thiên 子tử 。 皆giai 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 於ư 彌Di 勒Lặc 佛Phật 法Pháp 中trung 。 出xuất 家gia 行hành 佛Phật 道Đạo 。
是thị 時thời 。 佛Phật 之chi 威uy 神thần 故cố 。 此thử 間gian 四tứ 部bộ 眾chúng 。 見kiến 十thập 方phương 面diện 各các 千thiên 佛Phật 。 是thị 十thập 方phương 世thế 界giới 嚴nghiêm 淨tịnh 。 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。
爾nhĩ 時thời 十thập 千thiên 人nhân 作tác 願nguyện 言ngôn 。
我ngã 等đẳng 修tu 淨tịnh 願nguyện 行hành 。 以dĩ 淨tịnh 願nguyện 行hành 故cố 。 當đương 生sanh 彼bỉ 佛Phật 世thế 界giới 。
爾nhĩ 時thời 佛Phật 知tri 是thị 善thiện 男nam 子tử 深thâm 心tâm 。 而nhi 復phục 微vi 笑tiếu 。 種chủng 種chủng 色sắc 光quang 。 從tùng 口khẩu 中trung 出xuất 。
阿A 難Nan 整chỉnh 衣y 服phục 。 合hợp 掌chưởng 白bạch 佛Phật 。
佛Phật 何hà 因nhân 緣duyên 微vi 笑tiếu 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。
汝nhữ 見kiến 是thị 十thập 千thiên 人nhân 不phủ 。
阿A 難Nan 言ngôn 。
見kiến 。
佛Phật 言ngôn 。
是thị 十thập 千thiên 人nhân 。 於ư 此thử 壽thọ 終chung 。 當đương 生sanh 彼bỉ 世thế 界giới 。 終chung 不bất 離ly 諸chư 佛Phật 。 後hậu 當đương 作tác 佛Phật 。 皆giai 號hiệu 莊trang 嚴nghiêm 王vương 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
如như 佛Phật 結kết 戒giới 。 比Bỉ 丘Khâu 三tam 衣y 不bất 應ưng 少thiểu 。 是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 何hà 以dĩ 故cố 破phá 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 作tác 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
佛Phật 過quá 十thập 二nhị 歲tuế 。 然nhiên 後hậu 結kết 戒giới 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 施thí 衣y 時thời 未vị 結kết 戒giới 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
是thị 比Bỉ 丘Khâu 有hữu 淨tịnh 施thí 衣y 。 心tâm 生sanh 當đương 受thọ 。 以dĩ 是thị 故cố 施thí 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 多đa 知tri 多đa 識thức 。 即tức 能năng 更cánh 得đắc 。 事sự 不bất 經kinh 宿túc 。
復phục 次thứ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。
是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 聞văn 佛Phật 說thuyết 諸chư 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 諸chư 功công 德đức 力lực 。 勢thế 無vô 量lượng 故cố 。 得đắc 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 心tâm 大đại 踊dũng 躍dược 。 即tức 以dĩ 衣y 施thí 。 無vô 復phục 他tha 念niệm 。 不bất 故cố 破phá 戒giới 。
復phục 次thứ 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 知tri 佛Phật 法Pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 所sở 著trước 。 斷đoạn 法pháp 愛ái 。 為vi 世thế 諦đế 故cố 結kết 戒giới 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 從tùng 佛Phật 聞văn 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 及cập 布bố 施thí 等đẳng 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 聞văn 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 種chủng 種chủng 大đại 威uy 力lực 。 愍mẫn 念niệm 眾chúng 生sanh 。 為vi 諸chư 煩phiền 惱não 所sở 覆phú 。 不bất 能năng 得đắc 是thị 菩Bồ 薩Tát 功công 德đức 。 是thị 故cố 生sanh 大đại 悲bi 心tâm 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 意ý 。 以dĩ 是thị 故cố 。 以dĩ 衣y 布bố 施thí 。
若nhược 人nhân 以dĩ 貪tham 欲dục 。 瞋sân 恚khuể 。 怖bố 畏úy 。 邪tà 見kiến 。 不bất 恭cung 敬kính 心tâm 。 輕khinh 佛Phật 語ngữ 而nhi 不bất 持trì 戒giới 。 是thị 名danh 為vi 破phá 戒giới 。 是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 都đô 無vô 此thử 心tâm 。 是thị 故cố 無vô 破phá 戒giới 罪tội 。
問vấn 曰viết 。
佛Phật 何hà 以dĩ 故cố 微vi 笑tiếu 。
答đáp 曰viết 。
笑tiếu 有hữu 種chủng 種chủng 。
有hữu 人nhân 見kiến 妓kỹ 樂nhạc 事sự 而nhi 笑tiếu 。 有hữu 人nhân 內nội 懷hoài 瞋sân 恚khuể 而nhi 笑tiếu 。 有hữu 人nhân 憍kiêu 慢mạn 故cố 笑tiếu 。 有hữu 人nhân 輕khinh 物vật 故cố 笑tiếu 。 有hữu 人nhân 事sự 辦biện 歡hoan 喜hỷ 故cố 笑tiếu 。 有hữu 人nhân 見kiến 不bất 應ưng 作tác 而nhi 作tác 故cố 笑tiếu 。 有hữu 人nhân 懷hoài 詐trá 揚dương 善thiện 故cố 笑tiếu 。 有hữu 人nhân 見kiến 希hy 有hữu 事sự 故cố 笑tiếu 。
佛Phật 今kim 見kiến 比Bỉ 丘Khâu 。 以dĩ 一nhất 袈ca 裟sa 施thí 故cố 。 未vị 來lai 世thế 中trung 。 成thành 辦biện 佛Phật 事sự 。 是thị 為vi 希hy 有hữu 。 以dĩ 是thị 故cố 笑tiếu 。
問vấn 曰viết 。
阿A 難Nan 何hà 以dĩ 常thường 問vấn 佛Phật 笑tiếu 。 而nhi 餘dư 比Bỉ 丘Khâu 不bất 問vấn 。
答đáp 曰viết 。
是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 親thân 近cận 佛Phật 。 又hựu 敬kính 難nạn/nan 心tâm 多đa 。 故cố 不bất 敢cảm 自tự 問vấn 。
阿A 難Nan 善thiện 知tri 人nhân 相tương/tướng 。 知tri 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 意ý 。 又hựu 見kiến 佛Phật 笑tiếu 。 疑nghi 故cố 。 作tác 是thị 念niệm 。
佛Phật 無vô 眾chúng 生sanh 相tướng 。 無vô 有hữu 法pháp 相tướng 。 知tri 三tam 界giới 如như 夢mộng 。 如như 幻huyễn 。 今kim 有hữu 何hà 事sự 能năng 令linh 佛Phật 笑tiếu 。 佛Phật 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 王Vương 。 大đại 地địa 。 大đại 海hải 。 不bất 以dĩ 小tiểu 因nhân 緣duyên 故cố 動động 。
以dĩ 是thị 故cố 問vấn 笑tiếu 因nhân 緣duyên 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。
業nghiệp 因nhân 緣duyên 果quả 報báo 相tương 續tục 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 是thị 三tam 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 卻khước 後hậu 六lục 十thập 一nhất 劫kiếp 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 號hiệu 名danh 大đại 相tương/tướng (# 施thí 以dĩ 手thủ 舉cử 物vật 顯hiển 示thị 為vi 相tương/tướng 故cố 。 因nhân 以dĩ 為vi 名danh 。 六lục 十thập 一nhất 劫kiếp 中trung 是thị 人nhân 利lợi 根căn 。 值trị 佛Phật 說thuyết 法pháp 。 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 故cố 。 是thị 諸chư 人nhân 疾tật 得đắc 作tác 佛Phật 。
是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 未vị 得đắc 天thiên 眼nhãn 故cố 。 自tự 疑nghi 不bất 知tri 生sanh 何hà 處xứ 。 恐khủng 不bất 能năng 得đắc 。 集tập 諸chư 功công 德đức 。 不bất 得đắc 至chí 道Đạo 。 是thị 故cố 佛Phật 言ngôn 。
捨xả 是thị 身thân 。 當đương 生sanh 阿a 閦súc 佛Phật 世thế 界giới 。
六lục 萬vạn 欲dục 天thiên 子tử 。 必tất 是thị 宿túc 世thế 共cộng 。 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 。 故cố 與dữ 三tam 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 俱câu 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 是thị 彌Di 勒Lặc 所sở 應ưng 度độ 。 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。
彌Di 勒Lặc 時thời 。 當đương 出xuất 家gia 。
今kim 佛Phật 記ký 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 生sanh 阿a 閦súc 佛Phật 世thế 界giới 。 故cố 諸chư 人nhân 咸hàm 欲dục 見kiến 諸chư 佛Phật 。 清thanh 淨tịnh 世thế 界giới 。 是thị 故cố 佛Phật 令linh 大đại 眾chúng 見kiến 十thập 方phương 面diện 各các 千thiên 佛Phật 。 是thị 四tứ 眾chúng 見kiến 是thị 清thanh 淨tịnh 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 世thế 界giới 。 見kiến 諸chư 佛Phật 身thân 大đại 於ư 須Tu 彌Di 山Sơn 者giả 。 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 眾chúng 圍vi 繞nhiễu 。 以dĩ 梵Phạm 音âm 聲thanh 。 徹triệt 無vô 量lượng 無vô 邊biên 世thế 界giới 。 各các 自tự 鄙bỉ 薄bạc 其kỳ 身thân 。 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 故cố 。 為vi 求cầu 無vô 量lượng 佛Phật 法Pháp 。 作tác 願nguyện 生sanh 彼bỉ 佛Phật 世thế 界giới 。 如như 清thanh 淨tịnh 世thế 界giới 。 行hạnh 願nguyện 中trung 說thuyết 。
笑tiếu 因nhân 緣duyên 。 如như 先tiên 說thuyết 。
是thị 十thập 千thiên 人nhân 。 於ư 此thử 壽thọ 終chung 。 當đương 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 隨tùy 生sanh 彼bỉ 國quốc 行hành 業nghiệp 因nhân 緣duyên 具cụ 足túc 故cố 。 此thử 間gian 集tập 深thâm 厚hậu 無vô 量lượng 福phước 德đức 故cố 。 終chung 不bất 離ly 諸chư 佛Phật 。 見kiến 諸chư 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 世thế 界giới 發phát 心tâm 故cố 。 皆giai 號hiệu 莊Trang 嚴Nghiêm 王Vương 佛Phật 。
大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 歎Thán 度Độ 品Phẩm 第đệ 五ngũ
【# 經Kinh 】#
爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 慧tuệ 命mạng 目mục 犍kiền 連liên 。 慧Tuệ 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 慧tuệ 命mạng 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 如như 是thị 等đẳng 諸chư 多đa 知tri 識thức 比Bỉ 丘Khâu 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 諸chư 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 優Ưu 婆Bà 夷Di 。 從tùng 坐tọa 起khởi 。 合hợp 掌chưởng 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 摩ma 訶ha 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尊tôn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 第đệ 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 。 勝thắng 波Ba 羅La 蜜Mật 。 妙diệu 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 上thượng 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 等đẳng 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 等đẳng 等đẳng 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 虛hư 空không 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
世Thế 尊Tôn 。 自tự 相tương/tướng 空không 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
世Thế 尊Tôn 。 自tự 性tánh 空không 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 諸chư 法pháp 空không 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 波Ba 羅La 蜜Mật 。 開khai 一nhất 切thiết 功công 德đức 波Ba 羅La 蜜Mật 。 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 。 功công 德đức 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 可khả 壞hoại 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 等đẳng 等đẳng 布bố 施thí 。 具cụ 足túc 無vô 等đẳng 等đẳng 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 無vô 等đẳng 等đẳng 身thân 。 得đắc 無vô 等đẳng 等đẳng 法pháp 。 所sở 謂vị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。
世Thế 尊Tôn 本bổn 亦diệc 復phục 行hành 。 此thử 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 具cụ 足túc 無vô 等đẳng 等đẳng 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 無vô 等đẳng 等đẳng 法pháp 。 得đắc 無vô 等đẳng 等đẳng 色sắc 。 無vô 等đẳng 等đẳng 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 佛Phật 轉chuyển 無vô 等đẳng 等đẳng 法Pháp 輪luân 。 過quá 去khứ 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 行hành 此thử 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 具cụ 足túc 無vô 等đẳng 等đẳng 布bố 施thí 。 乃nãi 至chí 轉chuyển 無vô 等đẳng 等đẳng 法Pháp 輪luân 。 未vị 來lai 世thế 佛Phật 亦diệc 行hành 。 此thử 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 當đương 作tác 無vô 等đẳng 等đẳng 布bố 施thí 。 乃nãi 至chí 當đương 轉chuyển 無vô 等đẳng 等đẳng 法Pháp 輪luân 。
以dĩ 是thị 故cố 。
世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 度độ 一nhất 切thiết 法pháp 彼bỉ 岸ngạn 。 當đương 習tập 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
唯duy 。
世Thế 尊Tôn 。 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 天thiên 及cập 人nhân 。 阿a 修tu 羅la 。 應ưng 當đương 禮lễ 敬kính 供cúng 養dường 。
佛Phật 告cáo 眾chúng 弟đệ 子tử 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。
如như 是thị 。 如như 是thị 。 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 行hành 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 天thiên 及cập 人nhân 。 阿a 修tu 羅la 。 應ưng 當đương 禮lễ 敬kính 供cúng 養dường 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 菩Bồ 薩Tát 來lai 故cố 。 出xuất 生sanh 人nhân 道đạo 。 天thiên 道đạo 。 剎sát 利lợi 大đại 姓tánh 。 婆Bà 羅La 門Môn 大đại 姓tánh 。 居cư 士sĩ 大đại 家gia 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 乃nãi 至chí 阿A 迦Ca 尼Ni 吒Tra 天Thiên 。 出xuất 生sanh 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 諸chư 佛Phật 。 因nhân 菩Bồ 薩Tát 來lai 故cố 。 世thế 間gian 便tiện 有hữu 飲ẩm 食thực 。 衣y 服phục 。 臥ngọa 具cụ 。 房phòng 舍xá 。 燈đăng 燭chúc 。 摩ma 尼ni 。 真chân 珠châu 。 毘tỳ 琉lưu 璃ly 。 珊san 瑚hô 。 金kim 銀ngân 等đẳng 諸chư 寶bảo 物vật 生sanh 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 世thế 間gian 所sở 有hữu 樂nhạc 具cụ 。 若nhược 人nhân 中trung 。 若nhược 天thiên 上thượng 。 若nhược 離ly 欲dục 樂lạc 。 是thị 一nhất 切thiết 樂nhạc 具cụ 。 皆giai 由do 菩Bồ 薩Tát 有hữu 。
何hà 以dĩ 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 時thời 。 住trụ 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 自tự 行hành 布bố 施thí 。 亦diệc 以dĩ 布bố 施thí 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 自tự 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 以dĩ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 安an 樂lạc 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
五ngũ 千thiên 比Bỉ 丘Khâu 中trung 。 上thượng 有hữu 千thiên 餘dư 上thượng 座tòa 。 所sở 謂vị 漚âu 樓lâu 頻tần 螺loa 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 。 何hà 以dĩ 止chỉ 說thuyết 此thử 四tứ 人nhân 名danh 。
答đáp 曰viết 。
是thị 四tứ 比Bỉ 丘Khâu 。 是thị 現hiện 世thế 無vô 量lượng 福phước 田điền 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 是thị 。 佛Phật 右hữu 面diện 弟đệ 子tử 。 目mục 揵kiền 連liên 是thị 佛Phật 。 左tả 面diện 弟đệ 子tử 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 修tu 無vô 諍tranh 定định 。 行hành 空không 第đệ 一nhất 。 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 行hành 十thập 二nhị 頭đầu 陀đà 第đệ 一nhất 。 世Thế 尊Tôn 施thí 衣y 分phần/phân 坐tọa 。 常thường 深thâm 心tâm 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。
佛Phật 在tại 世thế 時thời 。 若nhược 有hữu 人nhân 欲dục 求cầu 今kim 世thế 果quả 報báo 者giả 。 供cúng 養dường 是thị 四tứ 人nhân 。 輒triếp 得đắc 如như 願nguyện 。 是thị 故cố 。 是thị 多đa 知tri 多đa 識thức 比Bỉ 丘Khâu 。 及cập 四tứ 眾chúng 。 讚tán 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
問vấn 曰viết 。
是thị 阿A 羅La 漢Hán 最tối 後hậu 身thân 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 何hà 以dĩ 復phục 讚tán 歎thán 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
答đáp 曰viết 。
人nhân 皆giai 知tri 阿A 羅La 漢Hán 。 得đắc 無vô 漏lậu 道Đạo 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 雖tuy 大đại 。 結kết 使sử 未vị 斷đoạn 故cố 不bất 貴quý 。
又hựu 以dĩ 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 有hữu 慈từ 悲bi 心tâm 。 助trợ 佛Phật 揚dương 化hóa 。 故cố 以dĩ 之chi 為vi 證chứng 。
佛Phật 道Đạo 於ư 世thế 間gian 中trung 最tối 大đại 。 是thị 般Bát 若Nhã 能năng 與dữ 此thử 事sự 。 故cố 名danh 為vi 。
大đại 波Ba 羅La 蜜Mật
一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 故cố 。 言ngôn 。
尊tôn 波Ba 羅La 蜜Mật
能năng 正chánh 導đạo 五ngũ 度độ 。 故cố 名danh 。
第đệ 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật
五ngũ 度độ 不bất 及cập 。 故cố 名danh 為vi 。
勝thắng 波Ba 羅La 蜜Mật
如như 五ngũ 情tình 不bất 及cập 意ý 。
能năng 自tự 利lợi 利lợi 人nhân 。 故cố 名danh 為vi 。
妙diệu 波Ba 羅La 蜜Mật
一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 無vô 有hữu 過quá 者giả 。 故cố 名danh 。
無vô 上thượng 波Ba 羅La 蜜Mật
無vô 有hữu 法pháp 與dữ 同đồng 者giả 。 故cố 名danh 。
無vô 等đẳng 波Ba 羅La 蜜Mật
諸chư 佛Phật 名danh 無vô 等đẳng 。 從tùng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 生sanh 。 故cố 名danh 。
無vô 等đẳng 等đẳng 波Ba 羅La 蜜Mật
是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 不bất 可khả 以dĩ 戲hí 論luận 破phá 壞hoại 。 故cố 名danh 。
如như 虛hư 空không 波Ba 羅La 蜜Mật
般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 名danh 為vi 。
自tự 相tương/tướng 空không 波Ba 羅La 蜜Mật
此thử 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 性tánh 空không 故cố 。 諸chư 法pháp 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 故cố 名danh 為vi 。
自tự 性tánh 空không 波Ba 羅La 蜜Mật
諸chư 法pháp 中trung 無vô 有hữu 自tự 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 。
諸chư 法pháp 空không 波Ba 羅La 蜜Mật
以dĩ 此thử 眾chúng 生sanh 空không 。 法pháp 空không 故cố 。 破phá 諸chư 法pháp 令linh 無vô 所sở 有hữu 。 無vô 所sở 有hữu 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 名danh 。
無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 波Ba 羅La 蜜Mật
菩Bồ 薩Tát 行hành 是thị 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 有hữu 功công 德đức 而nhi 不bất 攝nhiếp 者giả 。 如như 日nhật 出xuất 時thời 。 華hoa 無vô 不bất 敷phu 。 故cố 名danh 。
開khai 一nhất 切thiết 功công 德đức 波Ba 羅La 蜜Mật
是thị 菩Bồ 薩Tát 心tâm 。 中trung 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 日nhật 出xuất 。 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 諸chư 功công 德đức 。 皆giai 令linh 清thanh 淨tịnh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 之chi 本bổn 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。
成thành 就tựu 一nhất 切thiết 。 功công 德đức 波Ba 羅La 蜜Mật
世thế 間gian 無vô 有hữu 。 法pháp 能năng 傾khuynh 動động 者giả 。 故cố 名danh 。
不bất 可khả 破phá 壞hoại 波Ba 羅La 蜜Mật
是thị 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 讚tán 歎thán 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 三tam 世thế 。 佛Phật 皆giai 從tùng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 生sanh 。 所sở 謂vị 無vô 比tỉ 布bố 施thí 。 乃nãi 至chí 無vô 比tỉ 智trí 慧tuệ 。 世thế 間gian 中trung 無vô 有hữu 與dữ 等đẳng 者giả 。 故cố 言ngôn 。
無vô 比tỉ
是thị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 無vô 有hữu 過quá 失thất 。 故cố 名danh 為vi 。
無vô 比tỉ
無vô 比tỉ
即tức 是thị
無vô 等đẳng 等đẳng
復phục 次thứ 。
無vô 等đẳng 等đẳng
諸chư 佛Phật 名danh
無vô 等đẳng
與dữ 諸chư 佛Phật 等đẳng 。 故cố 名danh 為vi 。
無vô 等đẳng 等đẳng
問vấn 曰viết 。
三tam 世thế 諸chư 佛Phật 中trung 。 已dĩ 有hữu 釋Thích 迦Ca 文Văn 佛Phật 。 何hà 以dĩ 別biệt 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
今kim 座tòa 上thượng 眾chúng 。 皆giai 由do 釋Thích 迦Ca 文Văn 佛Phật 得đắc 度độ 。 感cảm 恩ân 重trọng/trùng 故cố 別biệt 說thuyết 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 說thuyết 。
我ngã 師sư 不bất 出xuất 者giả 。 我ngã 等đẳng 永vĩnh 為vi 盲manh 冥minh 。
諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 知tri 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 皆giai 從tùng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 出xuất 。 以dĩ 是thị 故cố 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 說thuyết 。
世Thế 尊Tôn 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 遍biến 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 當đương 習tập 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
阿A 羅La 漢Hán 讚tán 歎thán 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 心tâm 生sanh 恭cung 敬kính 。 是thị 故cố 說thuyết 。
禮lễ 敬kính 供cúng 養dường
天thiên 。 人nhân 。 阿a 修tu 羅la 。
者giả 。 說thuyết 三tam 善thiện 道đạo 。 三tam 惡ác 道đạo 無vô 所sở 別biệt 知tri 。 故cố 不bất 說thuyết 。
佛Phật 聞văn 羅La 漢Hán 讚tán 歎thán 已dĩ 。 佛Phật 印ấn 可khả 言ngôn 。
如như 是thị 。 如như 是thị 。 應ưng 當đương 禮lễ 敬kính 。 供cúng 養dường 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。
汝nhữ 雖tuy 無vô 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧Tuệ 。 而nhi 說thuyết 不bất 錯thác 。 故cố 重trọng/trùng 言ngôn 。
如như 是thị 如như 是thị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 。
因nhân 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 出xuất 生sanh 人nhân 道đạo 。 天thiên 道đạo 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 安an 樂lạc 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 說thuyết 。
剎sát 利lợi 大đại 姓tánh 。 乃nãi 至chí 阿A 迦Ca 尼Ni 吒Tra 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 諸chư 佛Phật 。 皆giai 如như 先tiên 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 因nhân 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 飲ẩm 食thực 等đẳng 。 及cập 諸chư 寶bảo 物vật 。 人nhân 何hà 以dĩ 力lực 作tác 求cầu 生sanh 。 受thọ 諸chư 辛tân 苦khổ 乃nãi 得đắc 。
答đáp 曰viết 。
飢cơ 餓ngạ 劫kiếp 時thời 。 人nhân 雖tuy 設thiết 其kỳ 功công 力lực 。 亦diệc 無vô 所sở 得đắc 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 罪tội 重trọng 故cố 。
菩Bồ 薩Tát 世thế 世thế 。 讚tán 歎thán 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 善thiện 心tâm 。 是thị 三tam 福phước 因nhân 緣duyên 。 故cố 有hữu 上thượng 。 中trung 。 下hạ 。
上thượng 者giả 。 念niệm 便tiện 即tức 得đắc 。 中trung 者giả 。 人Nhân 中Trung 尊Tôn 重trọng/trùng 。 供cúng 養dường 自tự 至chí 。 下hạ 者giả 。 施thi 功công 力lực 乃nãi 得đắc 。
以dĩ 是thị 故cố 說thuyết
因nhân 菩Bồ 薩Tát 得đắc
實thật 而nhi 不bất 虛hư 。
樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 緣duyên 甚thậm 多đa 。 不bất 可khả 稱xưng 計kế 。 今kim 佛Phật 略lược 說thuyết 。
天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 皆giai 由do 菩Bồ 薩Tát 得đắc 。
此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 。
菩Bồ 薩Tát 住trụ 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 自tự 行hành 布bố 施thí 。 亦diệc 教giáo 眾chúng 生sanh 行hành 布bố 施thí 。
雖tuy 眾chúng 生sanh 自tự 行hành 布bố 施thí 。 無vô 菩Bồ 薩Tát 教giáo 導đạo 。 則tắc 不bất 能năng 行hành 。
問vấn 曰viết 。
除trừ 解giải 脫thoát 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 二nhị 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 眾chúng 生sanh 生sanh 結kết 使sử 處xứ 。 貪tham 欲dục 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 恚khuể 。 菩Bồ 薩Tát 何hà 以dĩ 教giáo 導đạo 此thử 結kết 使sử 因nhân 緣duyên 。
答đáp 曰viết 。
菩Bồ 薩Tát 無vô 咎cữu 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 菩Bồ 薩Tát 慈từ 悲bi 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 與dữ 眾chúng 生sanh 樂lạc 因nhân 緣duyên 。 教giáo 修tu 福phước 事sự 。 若nhược 眾chúng 生sanh 不bất 能năng 。 清thanh 淨tịnh 行hạnh 福phước 德đức 者giả 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 何hà 咎cữu 。 如như 人nhân 好hảo/hiếu 心tâm 作tác 井tỉnh 。 盲manh 人nhân 墮đọa 中trung 而nhi 死tử 。 作tác 者giả 無vô 罪tội 。 如như 人nhân 設thiết 好hảo/hiếu 食thực 施thí 人nhân 。 不bất 知tri 量lương 者giả 。 多đa 食thực 致trí 患hoạn 。 施thí 者giả 無vô 罪tội 。
復phục 次thứ 。 若nhược 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 教giáo 眾chúng 生sanh 作tác 。 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 。 則tắc 無vô 天thiên 。 無vô 人nhân 。 無vô 阿a 修tu 羅la 。 但đãn 長trường/trưởng 三tam 惡ác 道đạo 。 無vô 從tùng 罪tội 得đắc 出xuất 者giả 。
復phục 次thứ 。 眾chúng 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 貪tham 。 貪tham 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 恚khuể 。 恚khuể 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 苦khổ 。 苦khổ 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 罪tội 。 今kim 欲dục 免miễn 眾chúng 生sanh 於ư 第đệ 五ngũ 罪tội 中trung 。 是thị 故cố 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。
復phục 次thứ 。 非phi 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 緣duyên 生sanh 貪tham 欲dục 。 或hoặc 正chánh 憶ức 念niệm 故cố 。 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 善thiện 福phước 因nhân 緣duyên 。 邪tà 憶ức 念niệm 故cố 生sanh 貪tham 欲dục 。 今kim 為vi 正chánh 憶ức 念niệm 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 令linh 生sanh 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 。
復phục 次thứ 。 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 。 無vô 錯thác 無vô 失thất 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 未vị 成thành 就tựu 佛Phật 道Đạo 。 未vị 得đắc 佛Phật 眼nhãn 故cố 。 以dĩ 三tam 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 教giáo 化hóa 可khả 度độ 眾chúng 生sanh 。 諸chư 佛Phật 但đãn 以dĩ 解giải 脫thoát 樂nhạo/nhạc/lạc 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。
大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 舌Thiệt 相Tướng 品Phẩm 第đệ 六lục
【# 經kinh 】# 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 出xuất 舌thiệt 相tướng 。 遍biến 覆phú 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 從tùng 其kỳ 舌thiệt 相tướng 。 出xuất 無vô 數số 無vô 量lượng 色sắc 光quang 明minh 。 普phổ 照chiếu 十thập 方phương 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 諸chư 佛Phật 世thế 界giới 。
是thị 時thời 。 東đông 方phương 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 中trung 。 無vô 量lượng 無vô 數số 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 是thị 大đại 光quang 明minh 。 各các 各các 白bạch 其kỳ 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 是thị 誰thùy 神thần 力lực 故cố 。 有hữu 是thị 大đại 光quang 明minh 。 普phổ 照chiếu 諸chư 佛Phật 世thế 界giới 。
諸chư 佛Phật 告cáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。
諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 西tây 方phương 有hữu 世thế 界giới 。 名danh 娑sa 婆bà 。 是thị 中trung 有hữu 佛Phật 。 名danh 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 是thị 其kỳ 舌thiệt 相tướng 出xuất 大đại 光quang 明minh 。 普phổ 照chiếu 東đông 方phương 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 諸chư 佛Phật 世thế 界giới 。 南nam 西tây 北bắc 方phương 。 四tứ 維duy 。 上thượng 下hạ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。
是thị 時thời 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 各các 白bạch 其kỳ 佛Phật 言ngôn 。
我ngã 欲dục 往vãng 供cúng 養dường 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 并tinh 欲dục 聽thính 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
諸chư 佛Phật 告cáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。
善thiện 男nam 子tử 。 汝nhữ 自tự 知tri 時thời 。
是thị 時thời 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 持trì 諸chư 供cúng 養dường 具cụ 。 無vô 量lượng 華hoa 蓋cái 。 幢tràng 幡phan 。 瓔anh 珞lạc 。 眾chúng 香hương 。 金kim 銀ngân 。 寶bảo 花hoa 。 向hướng 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 詣nghệ 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 所sở 。
爾nhĩ 時thời 四Tứ 天Thiên 王Vương 諸chư 天thiên 。 乃nãi 至chí 阿A 迦Ca 尼Ni 吒Tra 諸chư 天thiên 。 各các 持trì 天thiên 上thượng 天thiên 香hương 。 末mạt 香hương 。 澤trạch 香hương 。 天thiên 樹thụ 香hương 。 葉diệp 香hương 。 天thiên 種chủng 種chủng 蓮liên 華hoa 。 青thanh 。 赤xích 。 紅hồng 。 白bạch 。 向hướng 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 所sở 。
是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 及cập 諸chư 天thiên 所sở 散tán 諸chư 華hoa 。 於ư 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世thế 界giới 虛hư 空không 中trung 。 化hóa 成thành 四tứ 柱trụ 大đại 寶bảo 臺đài 。 種chủng 種chủng 異dị 色sắc 。 莊trang 嚴nghiêm 分phân 明minh 。
是thị 時thời 。 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 眾chúng 中trung 。 有hữu 十thập 萬vạn 億ức 人nhân 。 皆giai 從tùng 坐tọa 起khởi 。 合hợp 掌chưởng 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 我ngã 等đẳng 於ư 未vị 來lai 世thế 中trung 。 亦diệc 當đương 得đắc 如như 是thị 法pháp 。 如như 今kim 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 弟đệ 子tử 。 侍thị 從tùng 。 大đại 眾chúng 。 說thuyết 法Pháp 。 亦diệc 爾nhĩ 。
是thị 時thời 。 佛Phật 知tri 善thiện 男nam 子tử 至chí 心tâm 。 於ư 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 不bất 生sanh 。 不bất 滅diệt 。 不bất 出xuất 。 不bất 作tác 。 得đắc 是thị 法Pháp 忍Nhẫn 。
佛Phật 便tiện 微vi 笑tiếu 。 種chủng 種chủng 色sắc 光quang 。 從tùng 口khẩu 中trung 出xuất 。
阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 微vi 笑tiếu 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。
是thị 眾chúng 中trung 十thập 萬vạn 億ức 人nhân 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 是thị 諸chư 人nhân 於ư 未vị 來lai 世thế 。 過quá 六lục 十thập 八bát 億ức 劫kiếp 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 劫kiếp 名danh 華hoa 積tích 。 佛Phật 皆giai 號hiệu 覺giác 花hoa 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
初sơ 品phẩm 中trung 佛Phật 已dĩ 出xuất 舌thiệt 相tướng 。 今kim 何hà 以dĩ 重trọng/trùng 出xuất 。
答đáp 曰viết 。
是thị 事sự 非phi 一nhất 日nhật 一nhất 坐tọa 說thuyết 。
前tiền 出xuất 舌thiệt 相tướng 。 為vi 和hòa 合hợp 大đại 會hội 。 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 。 佛Phật 答đáp 。 今kim 此thử 異dị 時thời 。 更cánh 為vi 餘dư 人nhân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 巧xảo 說thuyết 空không 故cố 。 佛Phật 命mệnh 令linh 更cánh 說thuyết 。 是thị 故cố 出xuất 舌thiệt 相tướng 光quang 明minh 。
問vấn 曰viết 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 竟cánh 何hà 所sở 少thiểu 。 而nhi 復phục 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 弟đệ 子tử 眾chúng 多đa 。 一nhất 人nhân 說thuyết 已dĩ 。 次thứ 命mạng 一nhất 人nhân 。 譬thí 如như 王vương 者giả 。 群quần 臣thần 眾chúng 多đa 。 次thứ 第đệ 共cộng 語ngữ 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。 目Mục 連Liên 。 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 甚thậm 多đa 。 何hà 以dĩ 不bất 次thứ 第đệ 皆giai 與dữ 語ngữ 。
答đáp 曰viết 。
此thử 經Kinh 名danh 智trí 慧tuệ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 是thị 故cố 問vấn 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 雖tuy 有hữu 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 二nhị 因nhân 緣duyên 大đại 故cố 。 一nhất 者giả 。 好hiếu 行hành 無vô 諍tranh 定định 。 常thường 慈từ 悲bi 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 不bất 能năng 廣quảng 度độ 眾chúng 生sanh 。 而nhi 常thường 助trợ 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 事sự 問vấn 佛Phật 。 二nhị 者giả 。 好hảo/hiếu 深thâm 行hành 空không 法pháp 。 是thị 般Bát 若Nhã 中trung 多đa 說thuyết 空không 法pháp 。 是thị 故cố 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 說thuyết 。
是thị
舌thiệt 相tướng 光quang 明minh
諸chư 菩Bồ 薩Tát 來lai 往vãng
義nghĩa 。 乃nãi 至chí 。
華hoa 臺đài 供cúng 養dường
義nghĩa 。 如như 先tiên 說thuyết 。
爾nhĩ 時thời 眾chúng 生sanh 見kiến 是thị 大đại 神thần 通thông 力lực 。 所sở 謂vị 十thập 方phương 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 中trung 諸chư 佛Phật 。 以dĩ 諸chư 佛Phật 及cập 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 佛Phật 出xuất 無vô 量lượng 光quang 明minh 故cố 。 眾chúng 生sanh 蒙mông 佛Phật 神thần 力lực 。 見kiến 舌thiệt 相tướng 覆phú 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 及cập 聞văn 見kiến 諸chư 佛Phật 在tại 大đại 眾chúng 中trung 說thuyết 法Pháp 。 即tức 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 作tác 是thị 願nguyện 言ngôn 。
我ngã 等đẳng 未vị 來lai 世thế 。 神thần 通thông 變biến 化hóa 。 亦diệc 當đương 如như 今kim 佛Phật 。
佛Phật 知tri 眾chúng 生sanh 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 故cố 微vi 笑tiếu 。
笑tiếu
義nghĩa 。
佛Phật 答đáp
如như 先tiên 說thuyết 。
是thị 人nhân 過quá 六lục 十thập 八bát 億ức 劫kiếp 作tác 佛Phật 。 是thị 人nhân 見kiến 十thập 方phương 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 持trì 七thất 寶bảo 華hoa 來lai 供cúng 養dường 。 變biến 成thành 七thất 寶bảo 花hoa 臺đài 。 因nhân 見kiến 是thị 已dĩ 。 其kỳ 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 是thị 故cố 作tác 佛Phật 時thời 。 劫kiếp 名danh 華hoa 積tích 。 佛Phật 皆giai 號hiệu 覺giác 華hoa 。
大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ 十thập