大Đại 智Trí 度Độ 論Luận
Quyển 35
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch
大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 報Báo 應Ứng 品Phẩm 第đệ 二nhị (# 卷quyển 三tam 十thập 五ngũ )#
聖thánh 者giả 龍long 樹thụ 造tạo
後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch
【# 經Kinh 】#
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 作tác 是thị 功công 德đức 。 是thị 時thời 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 皆giai 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 意ý 念niệm 言ngôn 。
我ngã 等đẳng 當đương 以dĩ 。 四tứ 鉢bát 奉phụng 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 如như 前tiền 天thiên 王vương 奉phụng 先tiên 佛Phật 鉢bát 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
前tiền 品phẩm 說thuyết 已dĩ 具cụ 。 今kim 何hà 以dĩ 重trùng 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
前tiền 雖tuy 歎thán 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 事sự 未vị 具cụ 足túc 。 聞văn 者giả 無vô 厭yếm 。 是thị 故cố 復phục 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 初sơ 品phẩm 但đãn 讚tán 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 力lực 。 今kim 讚tán 行hành 者giả 能năng 作tác 是thị 功công 德đức 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 等đẳng 。 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 鉢bát 。
復phục 次thứ 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 能năng 具cụ 諸chư 願nguyện 行hành 。 故cố 佛Phật 安an 慰úy 。 勸khuyến 進tấn 。 言ngôn 有hữu 此thử 果quả 報báo 。 終chung 不bất 虛hư 也dã 。
復phục 次thứ 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 有hữu 二nhị 種chủng 果quả 。
一nhất 者giả 。 成thành 佛Phật 度độ 眾chúng 生sanh 。 二nhị 者giả 。 雖tuy 未vị 成thành 佛Phật 。 受thọ 世thế 間gian 果quả 報báo 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 釋thích 。 梵Phạm 天Thiên 王Vương 主chủ 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 世thế 間gian 福phước 樂lạc 供cúng 養dường 之chi 事sự 。 悉tất 皆giai 備bị 足túc 。 今kim 以dĩ 世thế 間gian 。 果quả 報báo 以dĩ 示thị 眾chúng 生sanh 。 故cố 說thuyết 是thị 事sự 。
復phục 次thứ 。 世thế 間gian 欲dục 成thành 大đại 業nghiệp 。 多đa 有hữu 壞hoại 亂loạn 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 則tắc 不bất 然nhiên 。 內nội 心tâm 既ký 定định 。 外ngoại 事sự 亦diệc 應ưng 。
如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 。 故cố 說thuyết 此thử 品phẩm 。
問vấn 曰viết 。
菩Bồ 薩Tát 增tăng 益ích 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 諸chư 天thiên 。 世thế 人nhân 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 喜hỷ 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 天thiên 皆giai 因nhân 十Thập 善Thiện 。 四tứ 禪thiền 。 四tứ 無vô 量lượng 故cố 生sanh 。 是thị 諸chư 功công 德đức 。 皆giai 由do 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 故cố 有hữu 。
若nhược 佛Phật 出xuất 世thế 。 增tăng 益ích 諸chư 天thiên 眾chúng 。 減giảm 損tổn 阿a 修tu 羅la 種chủng 。 若nhược 佛Phật 不bất 在tại 世thế 。 阿a 修tu 羅la 種chủng 多đa 。 諸chư 天thiên 減giảm 少thiểu 。 以dĩ 種chủng 雜tạp 福phước 。 不bất 清thanh 淨tịnh 故cố 。
若nhược 諸chư 佛Phật 出xuất 世thế 。 能năng 斷đoạn 諸chư 天thiên 疑nghi 網võng 。 能năng 成thành 大đại 事sự 。
如như 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 命mạng 欲dục 終chung 時thời 。 心tâm 懷hoài 怖bố 畏úy 。 求cầu 佛Phật 自tự 救cứu 。 遍biến 不bất 知tri 處xứ 。 雖tuy 見kiến 出xuất 家gia 之chi 人nhân 。 山sơn 澤trạch 閑nhàn 處xứ 。 所sở 供cúng 養dường 者giả 。 皆giai 亦diệc 不bất 能năng 斷đoạn 其kỳ 疑nghi 網võng 。
爾nhĩ 時thời 毘Tỳ 首Thủ 羯Yết 磨Ma 。 天thiên 白bạch 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 言ngôn 。
尸thi 毘tỳ 王vương 苦khổ 行hạnh 奇kỳ 特đặc 。 世thế 所sở 希hy 有hữu 。 諸chư 智trí 人nhân 言ngôn 。 是thị 人nhân 不bất 久cửu 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。
釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 言ngôn 。
是thị 事sự 難nạn/nan 辦biện 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 如như 魚ngư 子tử 。 菴am 羅la 樹thụ 華hoa 。 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 三tam 事sự 因nhân 時thời 雖tuy 多đa 。 成thành 果quả 甚thậm 少thiểu 。 今kim 當đương 試thí 之chi 。
帝Đế 釋Thích 自tự 化hóa 為vi 鷹ưng 。 毘Tỳ 首Thủ 羯Yết 磨Ma 化hóa 作tác 鴿cáp 。 鴿cáp 投đầu 於ư 王vương 。 王vương 自tự 割cát 身thân 肉nhục 。 乃nãi 至chí 舉cử 身thân 上thượng 稱xưng 以dĩ 代đại 鴿cáp 命mạng 。 地địa 為vi 震chấn 動động 。 是thị 時thời 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 等đẳng 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 散tán 眾chúng 天thiên 華hoa 。 歎thán 未vị 曾tằng 有hữu 。 如như 是thị 決quyết 定định 大đại 心tâm 。 成thành 佛Phật 不bất 久cửu 。
復phục 次thứ 。 凡phàm 夫phu 人nhân 肉nhục 眼nhãn 。 無vô 有hữu 智trí 慧tuệ 。 苦khổ 身thân 求cầu 財tài 。 以dĩ 自tự 生sanh 活hoạt 。 聞văn 菩Bồ 薩Tát 增tăng 益ích 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 成thành 佛Phật 不bất 久cửu 。 猶do 尚thượng 歡hoan 喜hỷ 。 何hà 況huống 諸chư 天thiên 。
問vấn 曰viết 。
四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 有hữu 阿a 修tu 羅la 難nạn/nan 。 上thượng 諸chư 天thiên 等đẳng 無vô 有hữu 此thử 患hoạn 。 何hà 以dĩ 歡hoan 喜hỷ 。
答đáp 曰viết 。
上thượng 諸chư 天thiên 雖tuy 無vô 阿a 修tu 羅la 患hoạn 。 若nhược 佛Phật 不bất 出xuất 世thế 。 生sanh 其kỳ 天thiên 上thượng 者giả 少thiểu 。 設thiết 有hữu 生sanh 者giả 。 五ngũ 欲dục 不bất 妙diệu 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 但đãn 修tu 不bất 淨tịnh 福phước 故cố 。 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 宮cung 殿điện 。 光quang 明minh 。 壽thọ 命mạng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。 諸chư 天thiên 中trung 有hữu 智trí 慧tuệ 者giả 。 能năng 知tri 禪thiền 味vị 。 五ngũ 欲dục 。 悉tất 皆giai 無vô 常thường 。 唯duy 佛Phật 出xuất 世thế 。 能năng 令linh 得đắc 常thường 樂nhạo 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 皆giai 由do 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 得đắc 。 是thị 故cố 歡hoan 喜hỷ 。
譬thí 如như 甘cam 美mỹ 果quả 樹thụ 。 茂mậu 盛thịnh 成thành 就tựu 。 人nhân 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 以dĩ 樹thụ 有hữu 種chủng 種chủng 利lợi 益ích 。
有hữu 庇tí 其kỳ 蔭ấm 者giả 。 有hữu 用dụng 其kỳ 華hoa 。 食thực 其kỳ 果quả 實thật 。
菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 能năng 以dĩ 離ly 不bất 善thiện 法pháp 蔭ấm 。 遮già 三tam 惡ác 苦khổ 熱nhiệt 。 能năng 與dữ 人nhân 天thiên 富phú 樂lạc 之chi 華hoa 。 令linh 諸chư 賢hiền 聖thánh 得đắc 三tam 乘thừa 之chi 果quả 。 是thị 故cố 歡hoan 喜hỷ 。
問vấn 曰viết 。
諸chư 天thiên 供cúng 養dường 事sự 多đa 。 何hà 以dĩ 奉phụng 鉢bát 。
答đáp 曰viết 。
四Tứ 天Thiên 王Vương 奉phụng 鉢bát 。 餘dư 天thiên 供cúng 養dường 。
諸chư 天thiên 供cúng 養dường 。 各các 有hữu 定định 法pháp 。
如như 佛Phật 初sơ 生sanh 時thời 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 以dĩ 天thiên 衣y 奉phụng 承thừa 佛Phật 身thân 。 梵Phạm 天Thiên 王Vương 躬cung 自tự 執chấp 蓋cái 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 四tứ 邊biên 防phòng 護hộ 。 淨Tịnh 居Cư 諸chư 天thiên 。 欲dục 令linh 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 厭yếm 離ly 心tâm 故cố 。 化hóa 作tác 老lão 。 病bệnh 。 死tử 人nhân 。 及cập 沙Sa 門Môn 身thân 。 又hựu 出xuất 家gia 時thời 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 勅sắc 使sứ 者giả 捧phủng 舉cử 馬mã 足túc 。 自tự 四tứ 邊biên 侍thị 護hộ 菩Bồ 薩Tát 。 天thiên 帝Đế 釋Thích 取thủ 髮phát 。 於ư 其kỳ 天thiên 上thượng 城thành 東đông 門môn 外ngoại 立lập 髮phát 塔tháp 。 又hựu 持trì 菩Bồ 薩Tát 寶bảo 衣y 。 於ư 城thành 南nam 門môn 。 外ngoại 立lập 衣y 塔tháp 。 佛Phật 至chí 樹thụ 下hạ 時thời 。 奉phụng 上thượng 好hảo/hiếu 草thảo 。 執Chấp 金Kim 剛Cang 菩Bồ 薩Tát 。 常thường 執chấp 金kim 剛cang 。 衛vệ 護hộ 菩Bồ 薩Tát 。 梵Phạm 天Thiên 王Vương 請thỉnh 佛Phật 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 如như 是thị 等đẳng 。 各các 有hữu 常thường 法pháp 。
以dĩ 是thị 故cố 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 奉phụng 鉢bát 。
四tứ 鉢bát 義nghĩa 。 如như 先tiên 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
佛Phật 一nhất 身thân 何hà 以dĩ 受thọ 四tứ 鉢bát 。
答đáp 曰viết 。
四tứ 王vương 力lực 等đẳng 。 不bất 可khả 偏thiên 受thọ 。
又hựu 令linh 見kiến 佛Phật 神thần 力lực 。 合hợp 四tứ 鉢bát 為vi 一nhất 。 心tâm 喜hỷ 信tín 淨tịnh 。 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 等đẳng 從tùng 菩Bồ 薩Tát 初sơ 生sanh 。 至chí 今kim 成thành 佛Phật 。 所sở 修tu 供cúng 養dường 。 功công 德đức 不bất 虛hư 。
問vấn 曰viết 。
四Tứ 天Thiên 王Vương 壽thọ 命mạng 五ngũ 百bách 歲tuế 。 菩Bồ 薩Tát 過quá 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 然nhiên 後hậu 成thành 佛Phật 。 今kim 之chi 四tứ 天thiên 。 非phi 是thị 後hậu 天thiên 。 何hà 以dĩ 故cố 喜hỷ 。
答đáp 曰viết 。
同đồng 一nhất 姓tánh 故cố 。 譬thí 如như 貴quý 姓tánh 胤dận 流lưu 百bách 世thế 。 不bất 以dĩ 遠viễn 故cố 為vi 異dị 。 或hoặc 時thời 行hành 者giả 。 見kiến 菩Bồ 薩Tát 增tăng 益ích 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 心tâm 作tác 是thị 願nguyện 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 時thời 。 我ngã 當đương 奉phụng 鉢bát 。
是thị 故cố 得đắc 生sanh 。
復phục 次thứ 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 壽thọ 五ngũ 百bách 歲tuế 。 人nhân 間gian 五ngũ 十thập 歲tuế 。 為vì 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 處xử 一nhất 日nhật 一nhất 夜dạ 。 亦diệc 三tam 十thập 日nhật 為vi 一nhất 月nguyệt 。 十thập 二nhị 月nguyệt 為vi 一nhất 歲tuế 。 以dĩ 此thử 歲tuế 壽thọ 五ngũ 百bách 歲tuế 。 為vi 人nhân 間gian 九cửu 百bách 萬vạn 歲tuế 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 作tác 。 是thị 功công 德đức 者giả 。 或hoặc 近cận 成thành 佛Phật 。 初sơ 生sanh 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 足túc 可khả 得đắc 值trị 。
問vấn 曰viết 。
如như 摩Ma 訶Ha 衍Diên 經kinh 中trung 說thuyết 。 有hữu 佛Phật 以dĩ 喜hỷ 為vi 食thực 。 不bất 食thực 揣đoàn 食thực 。 如như 天thiên 王vương 佛Phật 衣y 服phục 儀nghi 容dung 。 與dữ 白bạch 衣y 無vô 異dị 。 不bất 須tu 鉢bát 食thực 。 何hà 以dĩ 言ngôn 。
四Tứ 天Thiên 王Vương 定định 應ưng 奉phụng 鉢bát
答đáp 曰viết 。
定định 者giả 。 為vi 用dụng 鉢bát 者giả 故cố 。 不bất 說thuyết 不bất 用dụng 。
復phục 次thứ 。 用dụng 鉢bát 諸chư 佛Phật 多đa 。 不bất 用dụng 鉢bát 者giả 少thiểu 。 是thị 故cố 以dĩ 多đa 為vi 定định 。
【# 經Kinh 】#
三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 乃nãi 至chí 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 亦diệc 皆giai 歡hoan 喜hỷ 。 意ý 念niệm 言ngôn 。
我ngã 等đẳng 當đương 給cấp 侍thị 。 供cúng 養dường 菩Bồ 薩Tát 。 減giảm 損tổn 阿a 修tu 羅la 種chủng 。 增tăng 益ích 諸chư 天thiên 眾chúng 。
三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 乃nãi 至chí 阿A 迦Ca 尼Ni 吒Tra 天Thiên 。 皆giai 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 意ý 念niệm 言ngôn 。
我ngã 等đẳng 當đương 請thỉnh 是thị 菩Bồ 薩Tát 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
是thị 諸chư 天thiên 等đẳng 。 以dĩ 華hoa 香hương 瓔anh 珞lạc 。 禮lễ 拜bái 恭cung 敬kính 。 聽thính 法Pháp 讚tán 歎thán 等đẳng 供cúng 養dường 。 亦diệc 作tác 是thị 念niệm 。
人nhân 修tu 淨tịnh 福phước 。 阿a 修tu 羅la 種chủng 減giảm 。 增tăng 益ích 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 我ngã 諸chư 天thiên 亦diệc 得đắc 增tăng 益ích 。
問vấn 曰viết 。
上thượng 六lục 種chủng 天thiên 已dĩ 說thuyết 。 何hà 以dĩ 故cố 更cánh 說thuyết 。
三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 中trung 。 乃nãi 至chí 阿A 迦Ca 尼Ni 吒Tra 天Thiên 。 歡hoan 喜hỷ 供cúng 養dường 。
答đáp 曰viết 。
先tiên 說thuyết 一nhất 須Tu 彌Di 山Sơn 上thượng 六lục 天thiên 。 此thử 說thuyết 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 諸chư 天thiên 。 先tiên 但đãn 說thuyết 欲dục 界giới 。 今kim 此thử 說thuyết 欲dục 界giới 。 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 。 請thỉnh 佛Phật 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 上thượng 雖tuy 說thuyết 淨Tịnh 居Cư 諸chư 天thiên 。 種chủng 種chủng 供cúng 養dường 勸khuyến 助trợ 。 今kim 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 事sự 大đại 故cố 。
問vấn 曰viết 。
三tam 藏tạng 中trung 。 但đãn 說thuyết 梵Phạm 天Thiên 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 今kim 何hà 以dĩ 說thuyết 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 乃nãi 至chí 阿A 迦Ca 尼Ni 吒Tra 天Thiên 。
答đáp 曰viết 。
欲dục 界giới 天thiên 近cận 故cố 前tiền 來lai 。 色sắc 界giới 都đô 名danh 為vi 梵Phạm 。 若nhược 說thuyết 梵Phạm 王Vương 請thỉnh 佛Phật 。 已dĩ 說thuyết 餘dư 天thiên 。 又hựu 梵Phạm 為vi 色sắc 界giới 初sơ 門môn 。 說thuyết 初sơ 故cố 後hậu 亦diệc 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 眾chúng 生sanh 有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 。 常thường 識thức 梵Phạm 天Thiên 。 以dĩ 梵Phạm 天Thiên 為vi 世thế 間gian 祖tổ 父phụ 。 為vì 世thế 人nhân 故cố 說thuyết 梵Phạm 天Thiên 。
法Pháp 輪luân 相tương/tướng 。 如như 先tiên 說thuyết 。
【# 經Kinh 】#
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 增tăng 益ích 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 各các 各các 歡hoan 喜hỷ 。 意ý 念niệm 言ngôn 。
我ngã 等đẳng 當đương 為vi 是thị 人nhân 作tác 父phụ 母mẫu 。 妻thê 子tử 。 親thân 族tộc 。 知tri 識thức 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
前tiền 已dĩ 說thuyết
能năng 作tác 是thị 功công 德đức
今kim 何hà 以dĩ 復phục 說thuyết 。
增tăng 益ích 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật
答đáp 曰viết 。
先tiên 說thuyết 總tổng 相tương/tướng 。 今kim 說thuyết 別biệt 相tướng 。
復phục 次thứ 。 前tiền 所sở 說thuyết 功công 德đức 。 中trung (# 前tiền 品phẩm 中trung 功công 德đức 也dã 。 種chủng 種chủng 無vô 量lượng 。 聞văn 者giả 厭yếm 惓# 。 今kim 但đãn 略lược 說thuyết 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 則tắc 盡tận 攝nhiếp 諸chư 功công 德đức 。
復phục 次thứ 。 為vi 天thiên 說thuyết 故cố 。
能năng 作tác 諸chư 功công 德đức
為vì 人nhân 說thuyết 故cố 。
增tăng 益ích 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật
何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 如như 後hậu 說thuyết 。
善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。
以dĩ 是thị 故cố 知tri 。
問vấn 曰viết 。
四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 乃nãi 至chí 阿A 迦Ca 尼Ni 吒Tra 天Thiên 。 何hà 以dĩ 不bất 說thuyết 。
善thiện 天thiên
而nhi 但đãn 人nhân 中trung 說thuyết 。
善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 天thiên 皆giai 有hữu 天thiên 眼nhãn 。 天thiên 耳nhĩ 。 他tha 心tâm 智trí 。 知tri 供cúng 養dường 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 不bất 別biệt 說thuyết 其kỳ 善thiện 。
人nhân 以dĩ 肉nhục 眼nhãn 見kiến 。 無vô 知tri 善thiện 者giả 。 能năng 知tri 供cúng 養dường 。 以dĩ 少thiểu 故cố 別biệt 說thuyết 善thiện 者giả 。
善thiện 者giả 。 從tùng 佛Phật 聞văn 法Pháp 。 或hoặc 從tùng 弟đệ 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 聞văn 。 或hoặc 聞văn 受thọ 記ký 當đương 作tác 佛Phật 。 又hựu 聞văn 佛Phật 讚tán 歎thán 其kỳ 名danh 者giả 。 故cố 知tri 修tu 善thiện 。
問vấn 曰viết 。
何hà 以dĩ 但đãn 說thuyết 男nam 子tử 。 女nữ 人nhân 善thiện 。 不bất 說thuyết 二nhị 根căn 。 無vô 根căn 者giả 善thiện 。
答đáp 曰viết 。
無vô 根căn 。 所sở 謂vị 無vô 得đắc 道Đạo 相tương/tướng 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。
如như 毘tỳ 尼ni 中trung 。 不bất 得đắc 出xuất 家gia 。 以dĩ 其kỳ 失thất 男nam 女nữ 相tương/tướng 故cố 。 其kỳ 心tâm 不bất 定định 。 以dĩ 小tiểu 因nhân 緣duyên 故cố 便tiện 瞋sân 。 結kết 使sử 多đa 故cố 。 著trước 於ư 世thế 事sự 。 多đa 懷hoài 疑nghi 網võng 。 不bất 樂nhạo 道Đạo 法Pháp 。 雖tuy 能năng 少thiểu 修tu 福phước 事sự 。 智trí 慧tuệ 淺thiển 薄bạc 。 不bất 能năng 深thâm 入nhập 。 本bổn 性tánh 轉chuyển 易dị 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 如như 是thị 說thuyết 。
摩ma 訶ha 衍diễn 中trung 。 譬thí 如như 大đại 海hải 。 無vô 所sở 不bất 容dung 。 是thị 無vô 根căn 人nhân 或hoặc 時thời 修tu 善thiện 。 但đãn 以dĩ 少thiểu 故cố 不bất 說thuyết 。 所sở 謂vị 少thiểu 者giả 。 於ư 男nam 女nữ 中trung 。 是thị 人nhân 最tối 少thiểu 。 是thị 人nhân 修tu 善thiện 者giả 少thiểu 。 譬thí 如như 白bạch 人nhân 。 雖tuy 復phục 鬚tu 髮phát 。 黶yểm 子tử 黑hắc 。 不bất 名danh 黑hắc 人nhân 。
二nhị 根căn 人nhân 結kết 使sử 多đa 雜tạp 。 亦diệc 行hành 男nam 事sự 。 亦diệc 行hành 女nữ 事sự 。 其kỳ 心tâm 邪tà 曲khúc 難nan 可khả 勉miễn 濟tế 。 譬thí 如như 稠trù 林lâm 曳duệ 木mộc 。 曲khúc 者giả 難nan 出xuất 。
又hựu 如như 阿a 修tu 羅la 。 其kỳ 心tâm 不bất 端đoan 故cố 。 常thường 疑nghi 於ư 佛Phật 。 謂vị 佛Phật 助trợ 天thiên 。 佛Phật 為vi 說thuyết 五ngũ 眾chúng 。 謂vị 有hữu 六lục 眾chúng 。 不bất 為vi 說thuyết 一nhất 。 若nhược 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 謂vị 有hữu 五ngũ 諦đế 。 不bất 說thuyết 一nhất 事sự 。 二nhị 根căn 人nhân 亦diệc 如như 是thị 。 心tâm 多đa 邪tà 曲khúc 故cố 。 不bất 任nhậm 得đắc 道Đạo 。 以dĩ 是thị 故cố 。 但đãn 說thuyết 男nam 子tử 。 女nữ 人nhân 中trung 善thiện 者giả 。
善thiện 相tương/tướng 者giả 。 有hữu 慈từ 悲bi 心tâm 。 能năng 忍nhẫn 惡ác 罵mạ 。 如như 《# 法pháp 句cú 。 罵mạ 品phẩm 》# 中trung 說thuyết 。
能năng 忍nhẫn 惡ác 罵mạ 人nhân 。 是thị 名danh 人nhân 中trung 上thượng 。
譬thí 如như 好hảo/hiếu 良lương 馬mã 。 可khả 中trung 為vi 王vương 乘thừa 。
復phục 次thứ 。 以dĩ 五ngũ 種chủng 邪tà 語ngữ 。 及cập 鞭tiên 杖trượng 。 打đả 害hại 。 縛phược 繫hệ 等đẳng 。 不bất 能năng 毀hủy 壞hoại 其kỳ 心tâm 。 是thị 名danh 為vi 善thiện 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 。 三tam 業nghiệp 無vô 失thất 。 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 善thiện 人nhân 。 不bất 毀hủy 他tha 善thiện 。 不bất 顯hiển 己kỷ 德đức 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 人nhân 。 不bất 說thuyết 他tha 過quá 。 不bất 著trước 世thế 樂lạc 。 不bất 求cầu 名danh 譽dự 。 信tín 樂nhạo 道Đạo 德đức 之chi 樂lạc 。 自tự 業nghiệp 清thanh 淨tịnh 。 不bất 惱não 眾chúng 生sanh 。 心tâm 貴quý 實thật 法pháp 。 輕khinh 賤tiện 世thế 事sự 。 唯duy 好hảo/hiếu 直trực 信tín 。 不bất 隨tùy 他tha 誑cuống 。 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 得đắc 樂lạc 故cố 。 自tự 捨xả 己kỷ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 得đắc 離ly 苦khổ 故cố 。 以dĩ 身thân 代đại 之chi 。
如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 名danh 為vi 善thiện 人nhân 相tương/tướng 。 是thị 相tương/tướng 多đa 在tại 男nam 。 女nữ 。 故cố 說thuyết 。
善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。
問vấn 曰viết 。
善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 何hà 因nhân 能năng 作tác 是thị 願nguyện 。
答đáp 曰viết 。
善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 自tự 知tri 福phước 薄bạc 。 智trí 慧tuệ 尠tiển 少thiểu 。 習tập 近cận 菩Bồ 薩Tát 。 欲dục 求cầu 過quá 度độ 。 譬thí 如như 沈trầm 石thạch 雖tuy 重trọng/trùng 。 依y 船thuyền 得đắc 度độ 。
又hựu 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 聞văn 菩Bồ 薩Tát 不bất 從tùng 一nhất 世thế 。 二nhị 世thế 而nhi 得đắc 成thành 道Đạo 。 無vô 央ương 數số 世thế 。 往vãng 來lai 生sanh 死tử 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 當đương 與dữ 為vi 因nhân 緣duyên 。
復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 積tích 德đức 厚hậu 故cố 。 在tại 所sở 生sanh 處xứ 。 眾chúng 生sanh 皆giai 來lai 。 敬kính 仰ngưỡng 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 蒙mông 利lợi 益ích 重trọng/trùng 故cố 。 若nhược 見kiến 菩Bồ 薩Tát 捨xả 壽thọ 。 則tắc 生sanh 是thị 願nguyện 。
我ngã 當đương 與dữ 菩Bồ 薩Tát 作tác 父phụ 母mẫu 。 妻thê 子tử 。 眷quyến 屬thuộc 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 知tri 習tập 近cận 善thiện 人nhân 。 增tăng 益ích 功công 德đức 故cố 。 譬thí 如như 積tích 集tập 眾chúng 香hương 。 香hương 氣khí 轉chuyển 多đa 。
如như 菩Bồ 薩Tát 先tiên 世thế 。 為vì 國quốc 王vương 太thái 子tử 。 見kiến 閻Diêm 浮Phù 提Đề 人nhân 貧bần 窮cùng 。 欲dục 求cầu 如như 意ý 珠châu 。 入nhập 於ư 大đại 海hải 。 至chí 龍long 王vương 宮cung 。 龍long 見kiến 太thái 子tử 。 威uy 德đức 殊thù 妙diệu 。 即tức 起khởi 迎nghênh 逆nghịch 。 延diên 前tiền 供cúng 養dường 。 而nhi 問vấn 之chi 言ngôn 。
何hà 能năng 遠viễn 來lai 。
太thái 子tử 答đáp 曰viết 。
我ngã 憐lân 閻Diêm 浮Phù 提đề 眾chúng 生sanh 故cố 。 欲dục 求cầu 如như 意ý 寶bảo 。 珠châu 以dĩ 饒nhiêu 益ích 之chi 。
龍long 言ngôn 。
能năng 住trụ 我ngã 宮cung 。 受thọ 供cung 一nhất 月nguyệt 。 當đương 以dĩ 相tương 與dữ 。
太thái 子tử 即tức 住trụ 一nhất 月nguyệt 。 為vi 龍long 王vương 讚tán 歎thán 多đa 聞văn 。 龍long 即tức 與dữ 珠châu 。 是thị 如như 意ý 珠châu 。 能năng 雨vũ 一nhất 由do 旬tuần 。 龍long 言ngôn 。
太thái 子tử 有hữu 相tương/tướng 。 不bất 久cửu 作tác 佛Phật 。 我ngã 當đương 作tác 多đa 聞văn 第đệ 一nhất 弟đệ 子tử 。
時thời 太thái 子tử 復phục 至chí 一nhất 龍long 宮cung 得đắc 珠châu 。 雨vũ 二nhị 由do 旬tuần 。 二nhị 月nguyệt 讚tán 歎thán 神thần 通thông 力lực 。 龍long 言ngôn 。
太thái 子tử 作tác 佛Phật 不bất 久cửu 。 我ngã 當đương 作tác 神thần 足túc 第đệ 一nhất 弟đệ 子tử 。
復phục 至chí 一nhất 龍long 宮cung 得đắc 珠châu 。 雨vũ 三tam 由do 旬tuần 。 三tam 月nguyệt 讚tán 歎thán 智trí 慧tuệ 。 龍long 言ngôn 。
太thái 子tử 作tác 佛Phật 不bất 久cửu 。 我ngã 當đương 作tác 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 弟đệ 子tử 。
諸chư 龍long 與dữ 珠châu 已dĩ 。 言ngôn 。
盡tận 汝nhữ 壽thọ 命mạng 。 珠châu 當đương 還hoàn 我ngã 。
菩Bồ 薩Tát 許hứa 之chi 。 太thái 子tử 得đắc 珠châu 。 至chí 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 一nhất 珠châu 能năng 雨vũ 飲ẩm 食thực 。 一nhất 珠châu 能năng 雨vũ 衣y 服phục 。 一nhất 珠châu 能năng 雨vũ 七thất 寶bảo 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。
又hựu 如như 須Tu 摩Ma 提Đề 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 燃nhiên 燈đăng 佛Phật 。 從tùng 須tu 羅la 娑sa 女nữ 買mãi 五ngũ 莖hành 花hoa 。 不bất 肯khẳng 與dữ 之chi 。 即tức 以dĩ 五ngũ 百bách 金kim 錢tiền 得đắc 五ngũ 莖hành 花hoa 。 女nữ 猶do 不bất 與dữ 而nhi 要yếu 之chi 言ngôn 。
願nguyện 我ngã 世thế 世thế 。 常thường 為vi 君quân 妻thê 。 當đương 以dĩ 相tương 與dữ 。
菩Bồ 薩Tát 以dĩ 供cúng 養dường 佛Phật 故cố 。 即tức 便tiện 許hứa 之chi 。
又hựu 妙Diệu 光Quang 菩Bồ 薩Tát 。 長trưởng 者giả 女nữ 見kiến 其kỳ 身thân 有hữu 。 二nhị 十thập 八bát 相tướng 。 生sanh 愛ái 敬kính 心tâm 。 住trụ 在tại 門môn 下hạ 。 菩Bồ 薩Tát 既ký 到đáo 。 女nữ 即tức 解giải 頸cảnh 琉lưu 璃ly 珠châu 。 著trước 菩Bồ 薩Tát 鉢bát 中trung 。 心tâm 作tác 是thị 願nguyện 。
我ngã 當đương 世thế 世thế 為vi 此thử 人nhân 婦phụ 。
此thử 女nữ 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 劫kiếp 中trung 。 集tập 諸chư 功công 德đức 。 後hậu 生sanh 喜hỷ 見kiến 婬dâm 女nữ 園viên 蓮liên 花hoa 中trung 。 喜hỷ 見kiến 養dưỡng 育dục 為vi 女nữ 。 至chí 年niên 十thập 四tứ 。 女nữ 工công 。 世thế 智trí 。 皆giai 悉tất 備bị 足túc 。
爾nhĩ 時thời 有hữu 閻Diêm 浮Phù 提Đề 王vương 。 名danh 為vi 財tài 主chủ 。 太thái 子tử 名danh 德đức 主chủ 。 有hữu 大đại 悲bi 心tâm 。
時thời 出xuất 城thành 入nhập 園viên 遊du 觀quan 。 諸chư 婬dâm 女nữ 等đẳng 。 導đạo 引dẫn 歌ca 讚tán 。 德đức 主chủ 太thái 子tử 散tán 諸chư 寶bảo 物vật 。 衣y 服phục 。 飲ẩm 食thực 。 譬thí 如như 龍long 雨vũ 。 無vô 不bất 周chu 遍biến 。 喜hỷ 德đức 女nữ 見kiến 太thái 子tử 。 自tự 造tạo 歌ca 偈kệ 而nhi 讚tán 太thái 子tử 。 愛ái 眼nhãn 視thị 之chi 。 目mục 未vị 曾tằng 眴thuấn 。 而nhi 自tự 發phát 言ngôn 。
世thế 間gian 之chi 事sự 。 我ngã 悉tất 知tri 之chi 。 以dĩ 我ngã 此thử 身thân 。 奉phụng 給cấp 太thái 子tử 。
太thái 子tử 問vấn 言ngôn 。
汝nhữ 為vi 屬thuộc 誰thùy 。 若nhược 有hữu 所sở 屬thuộc 。 此thử 非phi 我ngã 宜nghi 。
爾nhĩ 時thời 喜hỷ 見kiến 婬dâm 女nữ 。 答đáp 太thái 子tử 言ngôn 。
我ngã 女nữ 生sanh 年niên 。 日nhật 月nguyệt 時thời 節tiết 。 皆giai 與dữ 太thái 子tử 同đồng 。 此thử 女nữ 非phi 我ngã 腹phúc 生sanh 。 我ngã 晨thần 朝triêu 入nhập 園viên 。 見kiến 蓮liên 花hoa 中trung 有hữu 此thử 女nữ 生sanh 。 我ngã 因nhân 養dưỡng 育dục 。 畜súc 以dĩ 為vi 女nữ 。 無vô 以dĩ 我ngã 故cố 而nhi 輕khinh 此thử 女nữ 。 此thử 女nữ 六lục 十thập 四tứ 能năng 。 無vô 不bất 悉tất 備bị 。 女nữ 工công 技kỹ 術thuật 。 經kinh 書thư 醫y 方phương 。 皆giai 悉tất 了liễu 達đạt 。 常thường 懷hoài 慚tàm 愧quý 。 內nội 心tâm 忠trung 直trực 。 無vô 有hữu 嫉tật 妬đố 。 無vô 邪tà 婬dâm 想tưởng 。 我ngã 女nữ 德đức 儀nghi 如như 是thị 。 太thái 子tử 必tất 應ưng 納nạp 之chi 。
德đức 主chủ 太thái 子tử 答đáp 語ngữ 女nữ 言ngôn 。
姊tỷ 。 我ngã 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 無vô 所sở 愛ái 惜tích 。 國quốc 財tài 妻thê 子tử 。 象tượng 馬mã 七thất 珍trân 。 有hữu 所sở 求cầu 索sách 。 不bất 逆nghịch 人nhân 意ý 。 若nhược 汝nhữ 生sanh 男nam 女nữ 及cập 以dĩ 汝nhữ 身thân 。 有hữu 人nhân 求cầu 者giả 。 當đương 以dĩ 施thí 之chi 。 莫mạc 生sanh 憂ưu 悔hối 。 或hoặc 時thời 捨xả 汝nhữ 出xuất 家gia 。 為vi 佛Phật 弟đệ 子tử 。 淨tịnh 居cư 山sơn 藪tẩu 。 汝nhữ 亦diệc 勿vật 愁sầu 。
喜hỷ 德đức 女nữ 答đáp 言ngôn 。
假giả 令linh 地địa 獄ngục 火hỏa 來lai 。 燒thiêu 滅diệt 我ngã 身thân 。 終chung 亦diệc 不bất 悔hối 。 我ngã 亦diệc 不bất 為vi 。 婬dâm 欲dục 戲hí 樂lạc 故cố 。 而nhi 以dĩ 相tướng 好hảo 。 我ngã 為vi 勸khuyến 助trợ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 故cố 。 奉phụng 事sự 正Chánh 士Sĩ 。
女nữ 又hựu 白bạch 太thái 子tử 言ngôn 。
我ngã 昨tạc 夜dạ 夢mộng 見kiến 。 妙diệu 日nhật 身thân 佛Phật 。 坐tọa 道Đạo 樹thụ 下hạ 。 可khả 往vãng 觀quan 之chi 。
太thái 子tử 見kiến 女nữ 端đoan 正chánh 。 又hựu 聞văn 佛Phật 出xuất 。 以dĩ 此thử 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 。 共cộng 載tái 一nhất 車xa 。 俱câu 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 佛Phật 為vi 說thuyết 法Pháp 。 太thái 子tử 得đắc 無vô 量lượng 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 女nữ 得đắc 調điều 伏phục 心tâm 志chí 。 太thái 子tử 爾nhĩ 時thời 。 以dĩ 五ngũ 百bách 寶bảo 花hoa 。 供cúng 養dường 於ư 佛Phật 。 以dĩ 求cầu 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 太thái 子tử 白bạch 父phụ 王vương 言ngôn 。
我ngã 得đắc 見kiến 妙diệu 日nhật 身thân 佛Phật 。 大đại 得đắc 善thiện 利lợi 。
父phụ 王vương 聞văn 已dĩ 。 捨xả 所sở 愛ái 重trọng 之chi 物vật 。 以dĩ 與dữ 太thái 子tử 。 與dữ 其kỳ 官quan 屬thuộc 。 國quốc 內nội 人nhân 民dân 。 俱câu 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 佛Phật 為vi 說thuyết 法Pháp 。 王vương 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 闇ám 燈đăng 陀đà 羅la 尼ni 。
時thời 王vương 思tư 惟duy 。
不bất 可khả 以dĩ 白bạch 衣y 法pháp 攝nhiếp 治trị 國quốc 土độ 。 受thọ 於ư 五ngũ 欲dục 。 而nhi 可khả 得đắc 道Đạo 。
作tác 是thị 思tư 惟duy 已dĩ 。 立lập 德đức 主chủ 太thái 子tử 為vi 王vương 。 出xuất 家gia 求cầu 道Đạo 。 是thị 時thời 太thái 子tử 。 於ư 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 六lục 寶bảo 來lai 應ưng 。 喜hỷ 德đức 妻thê 變biến 為vi 寶bảo 女nữ 。 如như 《# 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 經kinh 》# 中trung 廣quảng 說thuyết 如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 。
故cố 知tri 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 世thế 世thế 願nguyện 為vi 菩Bồ 薩Tát 父phụ 母mẫu 。 妻thê 子tử 。 眷quyến 屬thuộc 。
【# 經Kinh 】#
爾nhĩ 時thời 四Tứ 天Thiên 王Vương 乃nãi 至chí 阿A 迦Ca 尼Ni 吒Tra 天Thiên 。 皆giai 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 各các 自tự 念niệm 言ngôn 。
我ngã 等đẳng 當đương 作tác 方phương 便tiện 。 令linh 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 離ly 於ư 婬dâm 欲dục 。 從tùng 初sơ 發phát 意ý 。 常thường 作tác 童đồng 真chân 。 莫mạc 使sử 與dữ 色sắc 欲dục 共cộng 會hội 。 若nhược 受thọ 五ngũ 欲dục 。 障chướng 生sanh 梵Phạm 天Thiên 。 何hà 況huống 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
以dĩ 是thị 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 斷đoạn 婬dâm 欲dục 出xuất 家gia 者giả 。 應ưng 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 非phi 不bất 斷đoạn 欲dục 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
諸chư 天thiên 何hà 以dĩ 作tác 是thị 願nguyện 。
答đáp 曰viết 。
世thế 間gian 中trung 有hữu 五ngũ 欲dục 第đệ 一nhất 。 無vô 不bất 愛ái 樂nhạo 。 於ư 五ngũ 欲dục 中trung 。 觸xúc 為vi 第đệ 一nhất 。 能năng 繫hệ 人nhân 心tâm 。 如như 人nhân 墮đọa 在tại 深thâm 泥nê 。 難nan 可khả 拯chửng 濟tế 。 以dĩ 是thị 故cố 。 諸chư 天thiên 方phương 便tiện 。 令linh 菩Bồ 薩Tát 遠viễn 離ly 婬dâm 欲dục 。
復phục 次thứ 。 若nhược 受thọ 餘dư 欲dục 。 猶do 不bất 失thất 智trí 慧tuệ 。 婬dâm 欲dục 會hội 時thời 。 身thân 。 心tâm 慌hoảng 迷mê 。 無vô 所sở 省tỉnh 覺giác 。 深thâm 著trước 自tự 沒một 。 以dĩ 是thị 故cố 。 諸chư 天thiên 令linh 菩Bồ 薩Tát 離ly 之chi 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 令linh 離ly 。
答đáp 曰viết 。
如như 釋Thích 迦Ca 文Văn 菩Bồ 薩Tát 。 在tại 淨Tịnh 飯Phạn 王Vương 宮cung 。 欲dục 出xuất 城thành 遊du 觀quan 。 淨Tịnh 居Cư 諸chư 天thiên 。 化hóa 為vi 老lão 。 病bệnh 。 死tử 人nhân 。 令linh 其kỳ 心tâm 厭yếm 。 又hựu 令linh 夜dạ 半bán 見kiến 諸chư 宮cung 人nhân 妓kỹ 直trực 。 惡ác 露lộ 不bất 淨tịnh 。 涕thế 唾thóa 流lưu 涎tiên 。 屎thỉ 尿niệu 塗đồ 漫mạn 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 已dĩ 。 即tức 便tiện 穢uế 厭yếm 。 或hoặc 時thời 諸chư 天thiên 。 令linh 女nữ 人nhân 惡ác 心tâm 妬đố 忌kỵ 。 不bất 識thức 恩ân 德đức 。 惡ác 口khẩu 欺khi 誑cuống 。 無vô 所sở 省tỉnh 察sát 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 已dĩ 。 即tức 生sanh 念niệm 言ngôn 。
身thân 雖tuy 似tự 人nhân 。 其kỳ 心tâm 可khả 惡ác 。
即tức 便tiện 捨xả 之chi 。 欲dục 使sử 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 常thường 作tác 童đồng 真chân 行hành 。 不bất 與dữ 色sắc 欲dục 共cộng 會hội 。
何hà 以dĩ 故cố 。 婬dâm 欲dục 為vi 諸chư 結kết 之chi 本bổn 。
佛Phật 言ngôn 。
寧ninh 以dĩ 利lợi 刀đao 。 割cát 截tiệt 身thân 體thể 。 不bất 與dữ 女nữ 人nhân 共cộng 會hội 。
刀đao 截tiệt 雖tuy 苦khổ 。 不bất 墮đọa 惡ác 趣thú 。 婬dâm 欲dục 因nhân 緣duyên 。 於ư 無vô 量lượng 劫kiếp 。 數số 受thọ 地địa 獄ngục 苦khổ 。
人nhân 受thọ 五ngũ 欲dục 。 尚thượng 不bất 生sanh 梵Phạm 世Thế 。 何hà 況huống 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。
菩Bồ 薩Tát 雖tuy 受thọ 五ngũ 欲dục 。 心tâm 不bất 著trước 故cố 。 不bất 妨phương 於ư 道đạo 。
以dĩ 是thị 故cố 《# 經kinh 》# 言ngôn 。
受thọ 五ngũ 欲dục 尚thượng 不bất 生sanh 梵Phạm 世Thế 。 梵Phạm 世Thế 無vô 始thỉ 眾chúng 生sanh 皆giai 得đắc 生sanh 中trung 。 受thọ 五ngũ 欲dục 者giả 尚thượng 所sở 應ưng 得đắc 而nhi 不bất 得đắc 之chi 。 何hà 況huống 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 本bổn 所sở 不bất 得đắc 。 而nhi 欲dục 得đắc 之chi 。
以dĩ 是thị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 作tác 童đồng 真chân 。 修tu 行hành 梵Phạm 行hạnh 。 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 梵Phạm 行hạnh 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 著trước 世thế 間gian 。 故cố 速tốc 成thành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 若nhược 婬dâm 欲dục 者giả 。 譬thí 如như 膠giao 漆tất 。 難nan 可khả 得đắc 離ly 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 身thân 受thọ 欲dục 樂lạc 。 婬dâm 欲dục 根căn 深thâm 。 是thị 故cố 出xuất 家gia 法pháp 中trung 。 婬dâm 戒giới 在tại 初sơ 。 又hựu 亦diệc 為vi 重trọng/trùng 。
【# 經Kinh 】#
舍Xá 利Lợi 弗Phất 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 要yếu 當đương 有hữu 父phụ 母mẫu 。 妻thê 子tử 。 親thân 族tộc 。 知tri 識thức 耶da 。
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
或hoặc 有hữu 菩Bồ 薩Tát 有hữu 父phụ 母mẫu 。 妻thê 子tử 。 親thân 族tộc 。 知tri 識thức 。 或hoặc 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 初sơ 發phát 意ý 斷đoạn 婬dâm 欲dục 。 修tu 童đồng 真chân 行hành 。 乃nãi 至chí 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 不bất 犯phạm 色sắc 欲dục 。 或hoặc 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 受thọ 五ngũ 欲dục 已dĩ 。 出xuất 家gia 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
是thị 三tam 種chủng 菩Bồ 薩Tát 。
初sơ 者giả 。 如như 世thế 間gian 人nhân 受thọ 五ngũ 欲dục 。 後hậu 捨xả 離ly 出xuất 家gia 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 道Đạo 。
二nhị 者giả 。 大đại 功công 德đức 牢lao 固cố 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 斷đoạn 於ư 婬dâm 欲dục 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 道Đạo 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 或hoặc 法Pháp 身thân 。 或hoặc 肉nhục 身thân 。 或hoặc 離ly 欲dục 。 或hoặc 未vị 離ly 欲dục 。
三tam 者giả 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 住trụ 六lục 神thần 通thông 。 為vì 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 與dữ 眾chúng 生sanh 同đồng 事sự 。 而nhi 攝nhiếp 取thủ 之chi 。 或hoặc 作tác 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 或hoặc 作tác 閻Diêm 浮Phù 提đề 王vương 。 長trưởng 者giả 。 剎sát 利lợi 。 隨tùy 其kỳ 所sở 須tu 。 而nhi 利lợi 益ích 之chi 。
【# 經Kinh 】#
譬thí 如như 幻huyễn 師sư 。 若nhược 幻huyễn 弟đệ 子tử 。 善thiện 知tri 幻huyễn 法pháp 。 幻huyễn 作tác 五ngũ 欲dục 。 於ư 中trung 共cộng 相tương 娛ngu 樂lạc 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 是thị 人nhân 於ư 此thử 五ngũ 欲dục 。 頗phả 實thật 受thọ 不phủ 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。
不phủ 也dã 。
世Thế 尊Tôn 。
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 化hóa 作tác 五ngũ 欲dục 。 於ư 中trung 受thọ 樂lạc 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 染nhiễm 於ư 欲dục 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 毀hủy 訾tí 五ngũ 欲dục 。
欲dục 為vi 熾sí 然nhiên 。 欲dục 為vi 穢uế 惡ác 。 欲dục 為vi 毀hủy 壞hoại 。 欲dục 為vi 如như 怨oán 。 是thị 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 當đương 知tri 菩Bồ 薩Tát 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 受thọ 五ngũ 欲dục 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
三tam 種chủng 菩Bồ 薩Tát 中trung 。 何hà 以dĩ 獨độc 為vi 一nhất 種chủng 菩Bồ 薩Tát 作tác 譬thí 喻dụ 。
答đáp 曰viết 。
一nhất 者giả 。 如như 人nhân 法pháp 。 不bất 斷đoạn 婬dâm 欲dục 。 二nhị 者giả 。 常thường 斷đoạn 婬dâm 欲dục 。 修tu 於ư 淨tịnh 行hạnh 。 三tam 者giả 。 亦diệc 修tu 淨tịnh 行hạnh 。 現hiện 受thọ 婬dâm 欲dục 。 以dĩ 人nhân 不bất 了liễu 故cố 。 為vi 作tác 譬thí 喻dụ 。
問vấn 曰viết 。
何hà 以dĩ 不bất 以dĩ 夢mộng 。 化hóa 等đẳng 為ví 喻dụ 。
答đáp 曰viết 。
夢mộng 非phi 五ngũ 情tình 所sở 知tri 。 但đãn 內nội 心tâm 憶ức 想tưởng 故cố 生sanh 。 人nhân 以dĩ 五ngũ 情tình 所sở 見kiến 。 變biến 失thất 無vô 常thường 。 可khả 以dĩ 得đắc 解giải 。
化hóa 雖tuy 五ngũ 情tình 所sở 知tri 。 而nhi 見kiến 者giả 甚thậm 少thiểu 。
佛Phật 為vi 度độ 可khả 度độ 眾chúng 生sanh 。 幻huyễn 是thị 眾chúng 人nhân 所sở 信tín 。 是thị 故cố 為ví 喻dụ 。
如như 幻huyễn 師sư 以dĩ 幻huyễn 術thuật 故cố 。 於ư 眾chúng 人nhân 中trung 。 現hiện 希hy 有hữu 事sự 。 令linh 人nhân 歡hoan 喜hỷ 。 菩Bồ 薩Tát 幻huyễn 師sư 亦diệc 如như 是thị 。 以dĩ 五ngũ 神thần 通thông 術thuật 故cố 。 於ư 眾chúng 生sanh 中trung 。 化hóa 作tác 五ngũ 欲dục 。 共cộng 相tương 娛ngu 樂lạc 。 化hóa 度độ 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 有hữu 二nhị 種chủng 。
在tại 家gia 。 出xuất 家gia 。 為vi 度độ 出xuất 家gia 眾chúng 生sanh 故cố 。 現hiện 作tác 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 佛Phật 及cập 諸chư 出xuất 家gia 外ngoại 道đạo 師sư 。 在tại 家gia 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 有hữu 見kiến 出xuất 家gia 者giả 得đắc 度độ 。 或hoặc 有hữu 見kiến 在tại 家gia 同đồng 受thọ 五ngũ 欲dục 而nhi 可khả 化hóa 度độ 。
菩Bồ 薩Tát 常thường 以dĩ 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 毀hủy 訾tí 五ngũ 欲dục 。
欲dục 為vi 熾sí 然nhiên
者giả 。 若nhược 未vị 失thất 時thời 。 三tam 毒độc 火hỏa 然nhiên 。 若nhược 其kỳ 失thất 時thời 。 無vô 常thường 火hỏa 然nhiên 。 二nhị 火hỏa 然nhiên 故cố 。 名danh 為vi 。
熾sí 然nhiên
都đô 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 時thời 。
欲dục 為vi 穢uế 惡ác
者giả 。 諸chư 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 。 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 諸chư 離ly 欲dục 者giả 。 皆giai 所sở 穢uế 賤tiện 。 譬thí 如như 人nhân 見kiến 狗cẩu 食thực 糞phẩn 。 賤tiện 而nhi 愍mẫn 之chi 。 不bất 得đắc 好hảo/hiếu 食thực 。 而nhi 噉đạm 不bất 淨tịnh 。 受thọ 欲dục 之chi 人nhân 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 不bất 得đắc 內nội 心tâm 離ly 欲dục 之chi 樂lạc 。 而nhi 於ư 色sắc 欲dục 不bất 淨tịnh 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 。
欲dục 為vi 毀hủy 壞hoại
者giả 。 著trước 五ngũ 欲dục 因nhân 緣duyên 故cố 。 天thiên 王vương 。 人nhân 王vương 。 諸chư 富phú 貴quý 者giả 。 亡vong 國quốc 。 危nguy 身thân 。 無vô 不bất 由do 之chi 。
欲dục 如như 怨oán
者giả 。 失thất 人nhân 善thiện 利lợi 。 亦diệc 如như 刺thứ 客khách 。 外ngoại 如như 親thân 善thiện 。 內nội 心tâm 懷hoài 害hại 。 五ngũ 欲dục 如như 是thị 。 喪táng 失thất 善thiện 心tâm 。 奪đoạt 人nhân 慧tuệ 命mạng 。 五ngũ 欲dục 之chi 生sanh 。 正chánh 為vi 破phá 壞hoại 眾chúng 善thiện 。 毀hủy 敗bại 德đức 業nghiệp 故cố 出xuất 。 又hựu 知tri 五ngũ 欲dục 如như 鉤câu 賊tặc 魚ngư 。 如như 摾# 害hại 鹿lộc 。 如như 燈đăng 焚phần 蛾nga 。 是thị 故cố 說thuyết 。
欲dục 如như 怨oán
怨oán 家gia 之chi 害hại 。 不bất 過quá 一nhất 世thế 。 著trước 五ngũ 欲dục 因nhân 緣duyên 。 墮đọa 三tam 惡ác 道đạo 。 無vô 量lượng 世thế 受thọ 諸chư 苦khổ 毒độc 。
【# 經Kinh 】#
舍Xá 利Lợi 弗Phất 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 云vân 何hà 應ưng 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 見kiến 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 見kiến 菩Bồ 薩Tát 字tự 。 不bất 見kiến 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 不bất 見kiến 我ngã 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 不bất 見kiến 我ngã 。 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
何hà 以dĩ 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 。 菩Bồ 薩Tát 字tự 性tánh 空không 。 空không 中trung 無vô 色sắc 。 無vô 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 離ly 色sắc 亦diệc 無vô 空không 。 離ly 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 無vô 空không 。 空không 即tức 是thị 色sắc 。 色sắc 即tức 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 即tức 是thị 空không 。
何hà 以dĩ 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 故cố 。 謂vị 為vi 菩Bồ 提Đề 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 故cố 。 謂vị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 故cố 。 謂vị 為vi 空không 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 法pháp 實thật 性tánh 。 無vô 生sanh 。 無vô 滅diệt 。 無vô 垢cấu 。 無vô 淨tịnh 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 行hành 。 亦diệc 不bất 見kiến 生sanh 。 亦diệc 不bất 見kiến 滅diệt 。 亦diệc 不bất 見kiến 垢cấu 。 亦diệc 不bất 見kiến 淨tịnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 名danh 字tự 是thị 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 作tác 法pháp 。 但đãn 以dĩ 分phân 別biệt 憶ức 想tưởng 假giả 名danh 說thuyết 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 見kiến 一nhất 切thiết 名danh 字tự 。 不bất 見kiến 故cố 不bất 著trước 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
是thị 事sự 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 上thượng 已dĩ 問vấn 。 今kim 何hà 以dĩ 重trùng 問vấn 。
答đáp 曰viết 。
先tiên 因nhân 佛Phật 說thuyết
欲dục 以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
故cố 問vấn 。 非phi 自tự 意ý 問vấn 。
復phục 次thứ 。 今kim 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 聞văn 上thượng 種chủng 種chủng 讚tán 般Bát 若Nhã 功công 德đức 。 心tâm 歡hoan 喜hỷ 尊tôn 重trọng 般Bát 若Nhã 故cố 。 問vấn 。
云vân 何hà 應ưng 行hành
如như 病bệnh 人nhân 聞văn 歎thán 良lương 藥dược 。 便tiện 問vấn 。
云vân 何hà 應ưng 服phục
問vấn 曰viết 。
先tiên 已dĩ 問vấn
住trụ 不bất 住trụ 法pháp 。 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 施thí 者giả 。 受thọ 者giả 。 財tài 物vật 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 如như 是thị 等đẳng 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 。
今kim 何hà 以dĩ 復phục 問vấn 行hành 。
答đáp 曰viết 。
上thượng 總tổng 問vấn 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 此thử 但đãn 問vấn 般Bát 若Nhã 。 上thượng 廣quảng 讚tán 歎thán 般Bát 若Nhã 為vi 主chủ 。 此thử 直trực 問vấn 行hành 般Bát 若Nhã 。
復phục 次thứ 。 上thượng 雖tuy 廣quảng 歎thán 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
時thời 會hội 渴khát 仰ngưỡng 欲dục 得đắc 。 是thị 故cố 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 為vi 眾chúng 人nhân 故cố 。 問vấn 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 功công 德đức 。 無vô 量lượng 無vô 盡tận 。 佛Phật 智trí 慧tuệ 亦diệc 無vô 量lượng 無vô 盡tận 。 若nhược 舍Xá 利Lợi 弗Phất 不bất 發phát 問vấn 。 則tắc 佛Phật 讚tán 歎thán 無vô 窮cùng 已dĩ 。 若nhược 舍Xá 利Lợi 弗Phất 不bất 問vấn 者giả 。 則tắc 無vô 因nhân 緣duyên 。 故cố 則tắc 不bất 應ưng 止chỉ 。
問vấn 曰viết 。
般Bát 若Nhã 功công 德đức 尊tôn 重trọng 。 若nhược 佛Phật 廣quảng 讚tán 。 有hữu 何hà 不bất 可khả 。
答đáp 曰viết 。
讚tán 歎thán 般Bát 若Nhã 。 聞văn 者giả 歡hoan 喜hỷ 尊tôn 重trọng 。 則tắc 增tăng 其kỳ 福phước 德đức 。 若nhược 聞văn 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 則tắc 增tăng 其kỳ 智trí 慧tuệ 。 不bất 但đãn 以dĩ 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 。 故cố 可khả 成thành 佛Phật 道đạo 。 要yếu 須tu 智trí 慧tuệ 得đắc 成thành 。 是thị 故cố 不bất 須tu 但đãn 讚tán 歎thán 。
人nhân 聞văn 讚tán 歎thán 。 心tâm 已dĩ 清thanh 淨tịnh 。 渴khát 仰ngưỡng 欲dục 得đắc 般Bát 若Nhã 。 如như 為vi 渴khát 人nhân 。 廣quảng 讚tán 歎thán 美mỹ 飲ẩm 。 不bất 解giải 於ư 渴khát 。 即tức 便tiện 應ưng 與dữ 之chi 。 如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 今kim 問vấn 行hành 般Bát 若Nhã 。
問vấn 曰viết 。
如như 人nhân 有hữu 眼nhãn 見kiến 。 方phương 知tri 所sở 趣thú 處xứ 。 然nhiên 後hậu 能năng 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 先tiên 念niệm 佛Phật 道đạo 。 知tri 般Bát 若Nhã 。 見kiến 已dĩ 。 身thân 然nhiên 後hậu 應ưng 行hành 。 今kim 何hà 以dĩ 言ngôn 。
不bất 見kiến 菩Bồ 薩Tát 及cập 般Bát 若Nhã
若nhược 不bất 見kiến 。 云vân 何hà 得đắc 行hành 。
答đáp 曰viết 。
此thử 中trung 不bất 言ngôn 常thường 不bất 見kiến 。 但đãn 明minh 入nhập 般Bát 若Nhã 觀quán 時thời 。 不bất 見kiến 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 知tri 實thật 法pháp 故cố 出xuất 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 名danh 字tự 。 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 假giả 稱xưng 。 如như 後hậu 品phẩm 中trung 廣quảng 說thuyết 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 名danh 字tự 。 亦diệc 如như 是thị 。 眾chúng 法pháp 和hòa 合hợp 故cố 。 假giả 名danh 為vi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 雖tuy 是thị 假giả 名danh 。 而nhi 能năng 破phá 諸chư 戲hí 論luận 。 以dĩ 自tự 性tánh 無vô 故cố 。 說thuyết 言ngôn 。
不bất 可khả 見kiến
如như 火hỏa 從tùng 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 假giả 名danh 為vi 火hỏa 。 雖tuy 無vô 實thật 事sự 而nhi 能năng 燒thiêu 物vật 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 入nhập 般Bát 若Nhã 中trung 不bất 見kiến 。 出xuất 則tắc 便tiện 見kiến 。 何hà 者giả 可khả 信tín 。
答đáp 曰viết 。
上thượng 言ngôn
般Bát 若Nhã 為vi 實thật 法pháp 故cố 出xuất
是thị 則tắc 可khả 信tín 。 出xuất 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 實thật 。 故cố 不bất 可khả 信tín 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 入nhập 般Bát 若Nhã 中trung 不bất 見kiến 。 出xuất 則tắc 見kiến 者giả 。 當đương 知tri 非phi 法pháp 常thường 空không 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 力lực 故cố 空không 。
答đáp 曰viết 。
世thế 俗tục 法pháp 故cố 。 言ngôn 行hạnh 言ngôn 入nhập 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 諸chư 觀quán 戲hí 論luận 滅diệt 故cố 。 無vô 出xuất 。 無vô 入nhập 。 若nhược 諸chư 賢hiền 聖thánh 不bất 以dĩ 名danh 字tự 說thuyết 。 則tắc 不bất 得đắc 以dĩ 教giáo 化hóa 凡phàm 夫phu 。 當đương 取thủ 說thuyết 意ý 。 莫mạc 著trước 語ngữ 言ngôn 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 般Bát 若Nhã 中trung 貴quý 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 此thử 中trung 何hà 以dĩ 先tiên 說thuyết 眾chúng 生sanh 空không 破phá 我ngã 。
答đáp 曰viết 。
初sơ 聞văn 般Bát 若Nhã 。 不bất 得đắc 便tiện 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。
我ngã 。 不bất 可khả 以dĩ 五ngũ 情tình 求cầu 得đắc 。 但đãn 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 生sanh 我ngã 想tưởng 。 無vô 而nhi 謂vị 有hữu 。 又hựu 意ý 情tình 中trung 無vô 有hữu 定định 緣duyên 。 但đãn 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 顛điên 倒đảo 因nhân 緣duyên 故cố 。 於ư 空không 五ngũ 眾chúng 中trung 。 而nhi 生sanh 我ngã 想tưởng 。 若nhược 聞văn 無vô 我ngã 。 則tắc 易dị 可khả 解giải 。
色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 現hiện 眼nhãn 所sở 見kiến 。 若nhược 初sơ 言ngôn 空không 無vô 。 則tắc 難nan 可khả 信tín 。 今kim 先tiên 破phá 我ngã 。 次thứ 破phá 我ngã 所sở 法pháp 。 破phá 我ngã 。 我ngã 所sở 法pháp 故cố 。 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 盡tận 空không 。 如như 是thị 離ly 欲dục 。 名danh 為vi 得đắc 道Đạo 。
復phục 次thứ 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 一nhất 定định 法pháp 故cố 。
不bất 見kiến 我ngã 行hành 般Bát 若Nhã 。 不bất 見kiến 不bất 行hành 。
者giả 。
如như 凡phàm 夫phu 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 。 故cố 名danh 。
不bất 行hành
菩Bồ 薩Tát 則tắc 不bất 然nhiên 。 但đãn 行hành 空không 般Bát 若Nhã 。 故cố 說thuyết 。
不bất 見kiến 不bất 行hành
復phục 次thứ 。 佛Phật 為vi 法Pháp 王Vương 。 觀quán 餘dư 菩Bồ 薩Tát 其kỳ 智trí 甚thậm 少thiểu 。 雜tạp 諸chư 結kết 使sử 。 不bất 名danh 為vi 行hành 。 譬thí 如như 國quốc 王vương 。 雖tuy 得đắc 少thiểu 物vật 。 不bất 名danh 為vi 得đắc 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 教giáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 雖tuy 有hữu 少thiểu 行hành 。 不bất 名danh 為vi 行hành 。
復phục 次thứ 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 生sanh 憍kiêu 慢mạn 。 言ngôn 。
我ngã 有hữu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật
取thủ 是thị 相tương/tướng 。 若nhược 不bất 行hành 者giả 。 心tâm 自tự 懈giải 沒một 而nhi 懷hoài 憂ưu 悴tụy 。 是thị 故cố 言ngôn 。
不bất 見kiến 我ngã 行hành 與dữ 不bất 行hành
復phục 次thứ 。
不bất 見kiến 我ngã 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật
者giả 。 破phá 著trước 有hữu 見kiến 。
不bất 見kiến 我ngã 不phủ 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật
者giả 。 破phá 著trước 無vô 見kiến 。
復phục 次thứ 。 不bất 見kiến 我ngã 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 止chỉ 諸chư 法pháp 戲hí 調điều 。 不bất 見kiến 我ngã 不bất 行hành 者giả 。 止chỉ 懈giải 怠đãi 心tâm 故cố 。 譬thí 如như 乘thừa 馬mã 。 疾tật 則tắc 制chế 之chi 。 遲trì 則tắc 鞭tiên 之chi 。
如như 是thị 等đẳng 分phân 別biệt
行hành
不bất 行hành
復phục 次thứ 。 佛Phật 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 。
菩Bồ 薩Tát 。 菩Bồ 薩Tát 字tự 性tánh 空không 。
是thị 中trung 雖tuy 但đãn 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 字tự 空không 。 而nhi 五ngũ 眾chúng 亦diệc 空không 。
空không 中trung 無vô 色sắc 。 離ly 色sắc 亦diệc 無vô 空không 。
者giả 。
空không
名danh 法pháp 空không 。 法pháp 空không 中trung 乃nãi 無vô 一nhất 毫hào 法pháp 。 何hà 況huống 麁thô 色sắc 。
空không 亦diệc 不bất 離ly 色sắc
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 破phá 色sắc 故cố 有hữu 空không 。 云vân 何hà 言ngôn 離ly 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 自tự 更cánh 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 。
但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 謂vị 為vi 菩Bồ 提Đề 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 謂vị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 謂vị 為vi 空không 。
問vấn 曰viết 。
先tiên 已dĩ 說thuyết 此thử 事sự 。 今kim 何hà 以dĩ 重trùng 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
先tiên 說thuyết
不bất 見kiến 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 見kiến 菩Bồ 薩Tát 字tự 。 不bất 見kiến 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
今kim 說thuyết 。
不bất 見kiến
因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 。
但đãn 有hữu 名danh 謂vị 為vi 菩Bồ 提Đề 。 但đãn 有hữu 名danh 謂vị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 但đãn 有hữu 名danh 謂vị 為vi 空không 。
上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 同đồng 。
菩Bồ 薩Tát 字tự
即tức 如như 。
菩Bồ 薩Tát
中trung 說thuyết 。
般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 分phân 為vi 二nhị 分phần 。
成thành 就tựu 者giả 。 名danh 為vi 菩Bồ 提Đề 。 未vị 成thành 就tựu 者giả 。 名danh 為vi 空không 。
生sanh 相tương/tướng
實thật 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 名danh 為vi 無vô 生sanh 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 先tiên 。
生sanh
後hậu
法pháp
若nhược 先tiên 。
法pháp
後hậu
生sanh
若nhược 。
生sanh
法pháp
一nhất 時thời 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 如như 先tiên 說thuyết 。 無vô 生sanh 故cố 無vô 滅diệt 。 若nhược 法pháp 不bất 生sanh 。 不bất 滅diệt 如như 虛hư 空không 。 云vân 何hà 有hữu 垢cấu 有hữu 淨tịnh 。
譬thí 如như 虛hư 空không 。 萬vạn 歲tuế 雨vũ 亦diệc 不bất 濕thấp 。 大đại 火hỏa 燒thiêu 不bất 熱nhiệt 。 烟yên 亦diệc 不bất 著trước 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 本bổn 自tự 無vô 生sanh 故cố 。
菩Bồ 薩Tát 能năng 如như 是thị 觀quán 。 不bất 見kiến 離ly 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 法Pháp 。 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 有hữu 垢cấu 有hữu 淨tịnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。
一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 。 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 故cố 。 強cường/cưỡng 以dĩ 名danh 說thuyết 。
不bất 可khả 說thuyết 者giả 是thị 實thật 義nghĩa 。 可khả 說thuyết 者giả 皆giai 是thị 名danh 字tự 。
菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 見kiến 一nhất 切thiết 名danh 字tự 。
者giả 。 先tiên 略lược 說thuyết 名danh 字tự 。 所sở 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 菩Bồ 薩Tát 字tự 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 提Đề 字tự 。 今kim 廣quảng 說thuyết 。
一nhất 切thiết 名danh 字tự 。 皆giai 不bất 可khả 見kiến 。 不bất 見kiến 故cố 不bất 著trước 。
不bất 著trước
者giả 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 如như 諸chư 眼nhãn 中trung 。 慧tuệ 眼nhãn 第đệ 一nhất 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 慧tuệ 。 眼nhãn 遍biến 求cầu 不bất 見kiến 。 乃nãi 至chí 不bất 見kiến 。 細tế 微vi 一nhất 法pháp 。 是thị 故cố 不bất 著trước 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 菩Bồ 薩Tát 一nhất 切thiết 。 法pháp 中trung 不bất 著trước 。 何hà 得đắc 不bất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。
答đáp 曰viết 。
是thị 事sự 處xứ 處xứ 已dĩ 說thuyết 。 今kim 此thử 中trung 略lược 說thuyết 。
大đại 悲bi 心tâm 故cố 。 十thập 方phương 佛Phật 念niệm 故cố 。 本bổn 願nguyện 未vị 滿mãn 故cố 。 精Tinh 進Tấn 波Ba 羅La 蜜Mật 力lực 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 二nhị 事sự 和hòa 合hợp 故cố 。 所sở 謂vị 不bất 著trước 。 於ư 不bất 著trước 故cố 。
如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 故cố 。 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 不bất 著trước 諸chư 法pháp 。 而nhi 不bất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。
大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 習Tập 相Tương 應Ứng 品Phẩm 第đệ 三tam 之chi 一nhất
【# 經Kinh 】#
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 應ưng 如như 是thị 思tư 惟duy 。
菩Bồ 薩Tát 但đãn 有hữu 字tự 。 佛Phật 亦diệc 但đãn 有hữu 字tự 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 但đãn 有hữu 字tự 。 色sắc 但đãn 有hữu 字tự 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 但đãn 有hữu 字tự 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 如như 我ngã 但đãn 有hữu 字tự 。 一nhất 切thiết 我ngã 常thường 不bất 可khả 得đắc 。 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 。 命mạng 者giả 。 生sanh 者giả 。 養dưỡng 育dục 。 眾chúng 數số 。 人nhân 。 作tác 者giả 。 使sử 作tác 者giả 。 起khởi 者giả 。 使sử 起khởi 者giả 。 受thọ 者giả 。 使sử 受thọ 者giả 。 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 。 是thị 一nhất 切thiết 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 可khả 得đắc 空không 故cố 。 但đãn 以dĩ 名danh 字tự 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 如như 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 見kiến 我ngã 。 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 不bất 見kiến 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 。 所sở 說thuyết 名danh 字tự 。 亦diệc 不bất 可khả 見kiến 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
第đệ 二nhị 品phẩm 末mạt 已dĩ 說thuyết 空không 。 今kim 何hà 以dĩ 重trùng 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
上thượng 多đa 說thuyết 法Pháp 空không 。 今kim 雜tạp 說thuyết 法Pháp 空không 。 眾chúng 生sanh 空không 。
行hành 者giả 觀quán 外ngoại 法pháp 盡tận 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 而nhi 謂vị 能năng 知tri 空không 者giả 不bất 空không 。 是thị 故cố 復phục 說thuyết 。
觀quán 者giả 亦diệc 空không
是thị 眾chúng 生sanh 空không 。 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 多đa 說thuyết 。
一nhất 切thiết 佛Phật 弟đệ 子tử 。 皆giai 知tri 諸chư 法pháp 中trung 無vô 我ngã 。 佛Phật 滅diệt 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 。 分phân 為vi 二nhị 分phần 。
有hữu 信tín 法pháp 空không 。 有hữu 但đãn 信tín 眾chúng 生sanh 空không 。 言ngôn 。
五ngũ 眾chúng 是thị 定định 有hữu 法pháp
但đãn 受thọ 五ngũ 眾chúng 者giả 空không 。
以dĩ 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 眾chúng 生sanh 空không 以dĩ 況huống 法pháp 空không 。
復phục 次thứ 。 我ngã 空không 易dị 知tri 。 法pháp 空không 難nan 見kiến 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。
我ngã 以dĩ 五ngũ 情tình 。 求cầu 之chi 不bất 可khả 得đắc 。 但đãn 以dĩ 身thân 見kiến 力lực 故cố 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 為vi 我ngã 。
法pháp 空không 者giả 。 色sắc 可khả 眼nhãn 見kiến 。 聲thanh 可khả 耳nhĩ 聞văn 。 是thị 故cố 難nan 知tri 其kỳ 空không 。
是thị 二nhị 事sự 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 皆giai 空không 。 如như 。
十thập 八bát 空không
義nghĩa 中trung 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
如như 我ngã 乃nãi 至chí 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 。 為vi 是thị 一nhất 事sự 。 為vi 各các 各các 異dị 。
答đáp 曰viết 。
皆giai 是thị 一nhất 我ngã 。 但đãn 以dĩ 隨tùy 事sự 為vi 異dị 。
於ư 五ngũ 眾chúng 中trung 。 我ngã 。 我ngã 所sở 心tâm 起khởi 。 故cố 名danh 為vi 。
我ngã
五ngũ 眾chúng 和hòa 合hợp 中trung 生sanh 故cố 。 名danh 為vi 。
眾chúng 生sanh
命mạng 根căn 成thành 就tựu 故cố 。 名danh 為vi 。
壽thọ 者giả
命mạng 者giả
能năng 起khởi 眾chúng 事sự 。 如như 父phụ 生sanh 子tử 。 名danh 為vi 。
生sanh 者giả
乳nhũ 哺bộ 。 衣y 。 食thực 因nhân 緣duyên 得đắc 長trường/trưởng 。 是thị 名danh 。
養dưỡng 育dục
五ngũ 眾chúng 。 十thập 二nhị 入nhập 。 十thập 八bát 界giới 等đẳng 。 諸chư 法pháp 因nhân 緣duyên 。 是thị 眾chúng 法pháp 有hữu 數số 。 故cố 名danh 。
眾chúng 數số
行hành 人nhân 法pháp 故cố 。 名danh 為vi 。
人nhân
手thủ 足túc 能năng 有hữu 所sở 作tác 。 名danh 為vi 。
作tác 者giả
力lực 能năng 役dịch 他tha 故cố 。 名danh 。
使sử 作tác 者giả
能năng 造tạo 後hậu 世thế 罪tội 福phước 業nghiệp 故cố 。 名danh 。
能năng 起khởi 者giả
令linh 他tha 起khởi 後hậu 世thế 罪tội 福phước 業nghiệp 故cố 。 名danh 。
使sử 起khởi 者giả
後hậu 身thân 受thọ 罪tội 福phước 果quả 報báo 故cố 。 名danh 。
受thọ 者giả
令linh 他tha 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 是thị 名danh 。
使sử 受thọ 者giả
目mục 覩đổ 色sắc 。 名danh 為vi 。
見kiến 者giả
五ngũ 識thức 知tri 。 名danh 為vi 。
知tri 者giả
復phục 次thứ 。 用dụng 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 以dĩ 五ngũ 邪tà 見kiến 觀quán 五ngũ 眾chúng 。 用dụng 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 正chánh 見kiến 觀quán 諸chư 法pháp 。 是thị 名danh 。
見kiến 者giả
所sở 謂vị 眼nhãn 根căn 。 五ngũ 邪tà 見kiến 。 世thế 間gian 正chánh 見kiến 。 無vô 漏lậu 見kiến 。 是thị 名danh 。
見kiến 者giả
餘dư 四tứ 根căn 所sở 知tri 及cập 。 意ý 識thức 所sở 知tri 。 通thông 名danh 為vi 。
知tri 者giả
如như 是thị 諸chư 法pháp 皆giai 說thuyết 是thị
神thần
此thử 神thần 。 十thập 方phương 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 及cập 諸chư 賢hiền 聖thánh 。 求cầu 之chi 不bất 可khả 得đắc 。 但đãn 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 強cưỡng 為vi 其kỳ 名danh 。
諸chư 法pháp 亦diệc 如như 是thị 。 皆giai 空không 無vô 實thật 。 但đãn 假giả 為vi 其kỳ 名danh 。
問vấn 曰viết 。
是thị 神thần 但đãn 有hữu 十thập 六lục 名danh 字tự 。 更cánh 有hữu 餘dư 名danh 。
答đáp 曰viết 。
略lược 說thuyết 則tắc 十thập 六lục 。 廣quảng 說thuyết 則tắc 無vô 量lượng 。 隨tùy 事sự 起khởi 名danh 。 如như 官quan 號hiệu 差sai 別biệt 。 工công 能năng 智trí 巧xảo 。 出xuất 家gia 得đắc 道Đạo 。 種chủng 種chủng 諸chư 名danh 。 皆giai 是thị 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 。 故cố 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 畢tất 竟cánh 空không 。
生sanh 空không 故cố 法pháp 空không 。 法pháp 空không 故cố 生sanh 亦diệc 空không 。
【# 經Kinh 】#
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 作tác 如như 是thị 行hạnh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 除trừ 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 過quá 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 上thượng 。 用dụng 不bất 可khả 得đắc 空không 故cố 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 諸chư 名danh 字tự 法pháp 。 名danh 字tự 所sở 著trước 處xứ 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 如như 是thị 行hành 。 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
譬thí 如như 滿mãn 閻Diêm 浮Phù 提Đề 竹trúc 。 麻ma 。 稻đạo 。 茅mao 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 其kỳ 數số 如như 是thị 。 智trí 慧tuệ 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 目Mục 連Liên 等đẳng 。 欲dục 比tỉ 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 智trí 慧tuệ 。 百bách 分phần 不bất 及cập 一nhất 。 千thiên 分phần 。 百bách 千thiên 分phần 乃nãi 至chí 算toán 數số 譬thí 喻dụ 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。
何hà 以dĩ 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 用dụng 智trí 慧tuệ 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
有hữu 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 勝thắng 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。
一nhất 者giả 。 以dĩ 空không 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 亦diệc 不bất 見kiến 是thị 空không 。 空không 以dĩ 不bất 空không 等đẳng 一nhất 不bất 異dị 。 二nhị 者giả 。 以dĩ 此thử 智trí 慧tuệ 。 為vì 欲dục 度độ 脫thoát 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。
聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 。 慧tuệ 但đãn 觀quán 諸chư 法pháp 空không 。 不bất 能năng 觀quán 世thế 間gian 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 一nhất 。
譬thí 如như 人nhân 出xuất 獄ngục 。 有hữu 但đãn 穿xuyên 牆tường 而nhi 出xuất 自tự 脫thoát 身thân 者giả 。 有hữu 破phá 獄ngục 壞hoại 鎖tỏa 。 既ký 自tự 脫thoát 身thân 。 兼kiêm 濟tế 眾chúng 人nhân 者giả 。
復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 。 入nhập 二nhị 法pháp 中trung 故cố 勝thắng 。
一nhất 者giả 。 大đại 悲bi 。 二nhị 者giả 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
復phục 有hữu 二nhị 法Pháp 。
一nhất 者giả 。 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 。 二nhị 者giả 。 方phương 便tiện 。
復phục 有hữu 二nhị 法Pháp 。
一nhất 者giả 。 常thường 住trụ 禪thiền 定định 。 二nhị 者giả 。 能năng 通thông 達đạt 法pháp 性tánh 。
復phục 有hữu 二nhị 法Pháp 。
一nhất 者giả 。 能năng 代đại 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 受thọ 苦khổ 。 二nhị 者giả 。 自tự 捨xả 一nhất 切thiết 樂lạc 。
復phục 有hữu 二nhị 法Pháp 。
一nhất 者giả 。 慈từ 心tâm 無vô 怨oán 無vô 恚khuể 。 二nhị 者giả 。 乃nãi 至chí 諸chư 佛Phật 。 功công 德đức 心tâm 亦diệc 不bất 著trước 。
如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 功công 德đức 。 莊trang 嚴nghiêm 智trí 慧tuệ 故cố 勝thắng 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。
問vấn 曰viết 。
諸chư 鈍độn 根căn 者giả 可khả 以dĩ 為ví 喻dụ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 智trí 慧tuệ 。 利lợi 根căn 何hà 以dĩ 為ví 喻dụ 。
答đáp 曰viết 。
不bất 必tất 以dĩ 鈍độn 根căn 為vi 譬thí 喻dụ 。 譬thí 喻dụ 為vi 莊trang 嚴nghiêm 論luận 議nghị 。 令linh 人nhân 信tín 著trước 。 故cố 以dĩ 五ngũ 情tình 所sở 見kiến 以dĩ 喻dụ 意ý 識thức 。 令linh 其kỳ 得đắc 悟ngộ 。 譬thí 如như 登đăng 樓lâu 。 得đắc 梯thê 則tắc 易dị 上thượng 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 著trước 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 聞văn 道đạo 得đắc 涅Niết 槃Bàn 則tắc 。 不bất 信tín 不bất 樂lạc 。 以dĩ 是thị 故cố 以dĩ 眼nhãn 見kiến 事sự 。 喻dụ 所sở 不bất 見kiến 。 譬thí 如như 苦khổ 藥dược 。 服phục 之chi 甚thậm 難nan 。 假giả 之chi 以dĩ 蜜mật 。 服phục 之chi 則tắc 易dị 。
復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 於ư 聲Thanh 聞Văn 中trung 。 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 比tỉ 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 有hữu 現hiện 焉yên 。
如như 閻Diêm 浮Phù 提Đề
者giả 。
閻Diêm 浮Phù
樹thụ 名danh 。 其kỳ 林lâm 茂mậu 盛thịnh 。 此thử 樹thụ 於ư 林lâm 中trung 最tối 大đại 。
提đề
名danh 為vi 洲châu 。 此thử 洲châu 上thượng 有hữu 此thử 樹thụ 林lâm 。 林lâm 中trung 有hữu 河hà 。 底để 有hữu 金kim 沙sa 。 名danh 為vi 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 。 以dĩ 閻diêm 浮phù 樹thụ 故cố 。 名danh 為vi 。
閻Diêm 浮Phù 洲châu
此thử 洲châu 有hữu 五ngũ 百bách 小tiểu 洲châu 圍vi 繞nhiễu 。 通thông 名danh 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。
問vấn 曰viết 。
諸chư 弟đệ 子tử 甚thậm 多đa 。 何hà 以dĩ 故cố 說thuyết 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 目Mục 揵Kiền 連Liên 等đẳng 。 滿mãn 閻Diêm 浮Phù 提Đề 中trung 。 如như 竹trúc 。 麻ma 。 稻đạo 。 茅mao 。
答đáp 曰viết 。
一nhất 切thiết 佛Phật 弟đệ 子tử 中trung 。 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 者giả 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 神thần 足túc 第đệ 一nhất 者giả 目mục 揵kiền 連liên 。 此thử 二nhị 人nhân 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 大đại 。 於ư 外ngoại 法pháp 中trung 亦diệc 大đại 。 富phú 樓lâu 那na 。 迦ca 郗hi 那na 。 阿A 那Na 律Luật 等đẳng 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 雖tuy 大đại 。 於ư 外ngoại 法pháp 中trung 不bất 如như 。
又hựu 此thử 二nhị 人nhân 常thường 在tại 大đại 眾chúng 助trợ 佛Phật 揚dương 化hóa 。 破phá 諸chư 外ngoại 道đạo 。 富Phú 樓Lâu 那Na 等đẳng 。 比Bỉ 丘Khâu 無vô 是thị 功công 德đức 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 若nhược 說thuyết 舍Xá 利Lợi 弗Phất 則tắc 攝nhiếp 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧Tuệ 人nhân 。 若nhược 說thuyết 目mục 揵kiền 連liên 則tắc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 禪thiền 定định 人nhân 。
譬thí 喻dụ 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 假giả 以dĩ 為ví 喻dụ 。 二nhị 者giả 。 實thật 事sự 為ví 喻dụ 。
今kim 此thử 名danh 為vi 假giả 喻dụ 。 所sở 以dĩ 不bất 以dĩ 餘dư 物vật 為ví 喻dụ 者giả 。 以dĩ 此thử 四tứ 物vật 叢tùng 生sanh 稠trù 緻trí 。 種chủng 類loại 又hựu 多đa 故cố 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 目Mục 連Liên 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 滿mãn 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 如như 是thị 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 智trí 慧tuệ 和hòa 合hợp 不bất 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 智trí 慧tuệ 百bách 分phần 之chi 一nhất 。 乃nãi 至chí 算toán 數số 譬thí 喻dụ 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。
問vấn 曰viết 。
何hà 以dĩ 不bất 但đãn 說thuyết 算toán 數số 譬thí 喻dụ 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。 而nhi 說thuyết 百bách 分phần 。 千thiên 分phần 不bất 及cập 一nhất 。
答đáp 曰viết 。
算toán 數số 譬thí 喻dụ 。 所sở 不bất 能năng 及cập
者giả 。 是thị 其kỳ 極cực 語ngữ 。 譬thí 如như 人nhân 有hữu 重trọng 罪tội 。 先tiên 以dĩ 打đả 縛phược 楚sở 毒độc 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 殺sát 。 如như 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 常thường 以dĩ 十thập 六lục 不bất 及cập 一nhất 為ví 喻dụ 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 中trung 。 則tắc 以dĩ 乃nãi 至chí 算toán 數số 譬thí 喻dụ 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。
【# 經Kinh 】#
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 置trí 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 滿mãn 中trung 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 目Mục 連Liên 等đẳng 。 若nhược 滿mãn 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 目Mục 連Liên 等đẳng 。 復phục 置trí 是thị 事sự 。 若nhược 滿mãn 十thập 方phương 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 目Mục 連Liên 等đẳng 智trí 慧tuệ 。 欲dục 比tỉ 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 智trí 慧tuệ 。 百bách 分phần 不bất 及cập 一nhất 。 千thiên 分phần 百bách 千thiên 分phần 乃nãi 至chí 算toán 數số 譬thí 喻dụ 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
此thử 義nghĩa 同đồng 上thượng 閻Diêm 浮Phù 提đề 。 但đãn 以dĩ 多đa 為vi 異dị 。
問vấn 曰viết 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 目Mục 連Liên 等đẳng 雖tuy 多đa 智trí 慧tuệ 無vô 異dị 。 何hà 以dĩ 以dĩ 多đa 為ví 喻dụ 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 謂vị 少thiểu 無vô 力lực 。 多đa 則tắc 有hữu 力lực 。 譬thí 如như 水thủy 少thiểu 。 其kỳ 力lực 亦diệc 少thiểu 。 又hựu 如như 絕tuyệt 健kiện 之chi 人nhân 。 少thiểu 眾chúng 力lực 寡quả 不bất 能năng 制chế 之chi 。 大đại 軍quân 攻công 之chi 則tắc 伏phục 。
有hữu 人nhân 謂vị 一nhất 舍Xá 利Lợi 弗Phất 智trí 慧tuệ 少thiểu 。 則tắc 不bất 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 多đa 或hoặc 能năng 及cập 。
佛Phật 言ngôn 。
雖tuy 多đa 不bất 及cập 。 故cố 以dĩ 多đa 為ví 喻dụ 。
如như 一nhất 切thiết 草thảo 木mộc 。 力lực 不bất 如như 火hỏa 。 一nhất 切thiết 諸chư 明minh 勢thế 不bất 及cập 日nhật 。
亦diệc 如như 十thập 方phương 。 世thế 界giới 諸chư 山sơn 。 不bất 如như 一nhất 金kim 剛cang 珠châu 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 。 是thị 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 法Pháp 本bổn 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 離ly 苦khổ 得đắc 樂lạc 。
如như 迦ca 陵lăng 毘tỳ 伽già 鳥điểu 子tử 雖tuy 未vị 出xuất # 。 其kỳ 音âm 勝thắng 於ư 眾chúng 鳥điểu 。 何hà 況huống 出xuất # 。 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 未vị 出xuất 無vô 明minh # 勝thắng 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 何hà 況huống 成thành 佛Phật 。
又hựu 如như 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 太thái 子tử 。 雖tuy 未vị 成thành 就tựu 。 福phước 祚tộ 威uy 德đức 勝thắng 於ư 一nhất 切thiết 諸chư 王vương 。 何hà 況huống 作tác 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。
菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 未vị 成thành 佛Phật 。 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 集tập 無vô 量lượng 智trí 慧tuệ 福phước 德đức 故cố 。 勝thắng 於ư 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 何hà 況huống 成thành 佛Phật 。
【# 經Kinh 】#
復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 一nhất 日nhật 修tu 智trí 慧tuệ 。 出xuất 過quá 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 上thượng 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
先tiên 已dĩ 說thuyết 除trừ 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 過quá 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 上thượng 。 今kim 何hà 以dĩ 復phục 重trùng 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
非phi 重trùng 說thuyết 也dã 。
上thượng 總tổng 相tương/tướng 說thuyết 。 今kim 別biệt 相tướng 說thuyết 。
先tiên 言ngôn 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 不bất 及cập 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 。 今kim 但đãn 明minh 不bất 及cập 一nhất 日nhật 智trí 慧tuệ 。 何hà 況huống 千thiên 萬vạn 歲tuế 。
【# 經Kinh 】#
舍Xá 利Lợi 弗Phất 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 聲Thanh 聞Văn 所sở 有hữu 智trí 慧tuệ 。 若nhược 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 阿A 那Na 含Hàm 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 是thị 諸chư 眾chúng 智trí 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 不bất 相tương 違vi 背bội 。 無vô 生sanh 。 性tánh 空không 。
若nhược 法pháp 不bất 相tương 違vi 背bội 。 無vô 生sanh 。 性tánh 空không 。 是thị 法pháp 無vô 有hữu 別biệt 異dị 。 云vân 何hà 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 一nhất 日nhật 修tu 智trí 慧tuệ 。 出xuất 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 上thượng 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
上thượng 佛Phật 已dĩ 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 修tu 智trí 慧tuệ 出xuất 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 上thượng 。 今kim 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 何hà 以dĩ 故cố 問vấn 。
答đáp 曰viết 。
不bất 問vấn 智trí 慧tuệ 勢thế 力lực 。 能năng 度độ 眾chúng 生sanh 。 今kim 但đãn 問vấn 佛Phật 及cập 六lục 子tử 智trí 慧tuệ 。 體thể 性tánh 法pháp 中trung 無vô 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 以dĩ 諸chư 賢hiền 聖thánh 智trí 慧tuệ 。 皆giai 是thị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 慧tuệ 。 皆giai 是thị 四Tứ 諦Đế 及cập 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 慧tuệ 。 皆giai 是thị 出xuất 三tam 界giới 。 入nhập 三tam 脫thoát 門môn 。 成thành 三tam 乘thừa 果quả 慧tuệ 。 以dĩ 是thị 故cố 說thuyết 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。
復phục 次thứ 。 如như 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 。 滅diệt 結kết 得đắc 果quả 。 乃nãi 至chí 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 如như 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 用dụng 二nhị 種chủng 解giải 脫thoát 果quả 。 有hữu 為vi 解giải 脫thoát 。 無vô 為vi 解giải 脫thoát 。 乃nãi 至chí 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 如như 佛Phật 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 極cực 遲trì 不bất 過quá 七thất 世thế 。
皆giai 同đồng 事sự 。 同đồng 緣duyên 。 同đồng 行hành 。 同đồng 果quả 報báo 。 以dĩ 是thị 故cố 言ngôn 。
無vô 相tướng 違vi 背bội
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 不bất 生sanh 。 性tánh 空không 故cố 。
問vấn 曰viết 。
破phá 無vô 明minh 。 集tập 諸chư 善thiện 法Pháp 故cố 生sanh 智trí 慧tuệ 。 是thị 智trí 慧tuệ 。 心tâm 相tương 應ứng 。 心tâm 共cộng 生sanh 。 隨tùy 心tâm 行hành 。 是thị 中trung 云vân 何hà 。 說thuyết 智trí 慧tuệ 無vô 生sanh 。 性tánh 空không 。 無vô 有hữu 別biệt 異dị 。
答đáp 曰viết 。
智trí 慧tuệ 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 是thị
不bất 生sanh
因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 故cố 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 是thị 名danh 。
性tánh 空không
無vô 所sở 分phân 別biệt 。
智trí 慧tuệ 隨tùy 緣duyên 得đắc 名danh 。 如như 眼nhãn 緣duyên 色sắc 生sanh 眼nhãn 識thức 。 或hoặc 名danh 眼nhãn 識thức 。 或hoặc 名danh 色sắc 識thức 。 智trí 慧tuệ 雖tuy 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 作tác 法pháp 。 以dĩ 緣duyên 無vô 生sanh 。 性tánh 空không 故cố 名danh 為vi 。
無vô 生sanh
性tánh 空không
問vấn 曰viết 。
諸chư 賢hiền 聖thánh 智trí 慧tuệ 。 皆giai 緣duyên 四Tứ 諦Đế 生sanh 。 何hà 以dĩ 但đãn 說thuyết 滅Diệt 諦Đế 。
答đáp 曰viết 。
四Tứ 諦Đế 中trung 滅Diệt 諦Đế 為vi 上thượng 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 三tam 諦đế 皆giai 屬thuộc 滅Diệt 諦Đế 故cố 。 譬thí 如như 人nhân 請thỉnh 天thiên 子tử 併tinh 食thực 群quần 臣thần 。 亦diệc 名danh 供cúng 養dường 天thiên 子tử 。
復phục 次thứ 。 滅Diệt 諦Đế 故cố 說thuyết 。
無vô 生sanh
三tam 諦đế 故cố 說thuyết 。
性tánh 空không
復phục 次thứ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。
是thị 諸chư 智trí 慧tuệ 性tánh 。 自tự 然nhiên 不bất 生sanh 。 性tánh 自tự 空không 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 故cố 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 不bất 生sanh 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。 智trí 慧tuệ 。 愚ngu 癡si 無vô 有hữu 別biệt 異dị 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 法pháp 如như 。 入nhập 法pháp 性tánh 中trung 。 無vô 有hữu 別biệt 異dị 。 如như 火hỏa 各các 各các 不bất 同đồng 。 而nhi 滅diệt 相tương/tướng 無vô 異dị 。
譬thí 如như 眾chúng 川xuyên 萬vạn 流lưu 。 各các 各các 異dị 色sắc 異dị 味vị 。 入nhập 於ư 大đại 海hải 。 同đồng 為vi 一nhất 味vị 一nhất 名danh 。 如như 是thị 愚ngu 癡si 。 智trí 慧tuệ 。 入nhập 於ư 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 皆giai 同đồng 一nhất 味vị 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。
如như 五ngũ 色sắc 近cận 須Tu 彌Di 山Sơn 自tự 失thất 其kỳ 色sắc 。 皆giai 同đồng 金kim 色sắc 。 如như 是thị 內nội 外ngoại 諸chư 法pháp 入nhập 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 中trung 皆giai 為vi 一nhất 味vị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。
復phục 次thứ 。 愚ngu 癡si 實thật 相tướng 即tức 是thị 智trí 慧tuệ 。 若nhược 分phân 別biệt 著trước 此thử 智trí 慧tuệ 即tức 是thị 愚ngu 癡si 。 如như 是thị 愚ngu 癡si 。 智trí 慧tuệ 有hữu 何hà 別biệt 異dị 。
初sơ 入nhập 佛Phật 法Pháp 。 是thị 癡si 。 是thị 慧tuệ 。 轉chuyển 後hậu 深thâm 入nhập 。 癡si 。 慧tuệ 無vô 異dị 。
以dĩ 是thị 故cố 是thị 諸chư 眾chúng 智trí 。 無vô 有hữu 別biệt 異dị 。 不bất 相tương 違vi 背bội 。 不bất 生sanh 。 性tánh 空không 。 故cố 無vô 咎cữu 。
【# 經Kinh 】#
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 一nhất 日nhật 修tu 智trí 慧tuệ 。 心tâm 念niệm 。
我ngã 行hành 道Đạo 慧tuệ 益ích 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 當đương 以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 。 智trí 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。
諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 。 慧tuệ 為vi 有hữu 是thị 事sự 不phủ 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。
不phủ 也dã 。
世Thế 尊Tôn 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
有hữu 四tứ 種chủng 論luận 。
一nhất 者giả 。 必tất 定định 論luận 。 二nhị 者giả 。 分phân 別biệt 論luận 。 三tam 者giả 。 反phản 問vấn 論luận 。 四tứ 者giả 。 置trí 論luận 。
必tất 定định 論luận
者giả 。
如như 眾chúng 生sanh 中trung 世Thế 尊Tôn 為vi 第đệ 一nhất 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 無vô 我ngã 。 世thế 間gian 不bất 可khả 樂lạc 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 安an 隱ẩn 寂tịch 滅diệt 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 不bất 失thất 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 為vi 必tất 定định 論luận 。
分phân 別biệt 論luận
者giả 。
如như 無vô 畏úy 太thái 子tử 問vấn 佛Phật 。
佛Phật 能năng 說thuyết 是thị 語ngữ 令linh 他tha 人nhân 瞋sân 不phủ 。
佛Phật 言ngôn 。
是thị 事sự 當đương 分phân 別biệt 答đáp 。
太thái 子tử 言ngôn 。
諸chư 尼ni 健kiện 子tử 輩bối 了liễu 矣hĩ 。 佛Phật 或hoặc 時thời 無vô 憐lân 愍mẫn 心tâm 故cố 。 出xuất 眾chúng 生sanh 於ư 罪tội 中trung 。 而nhi 眾chúng 生sanh 瞋sân 。 然nhiên 眾chúng 生sanh 後hậu 當đương 得đắc 利lợi 。
爾nhĩ 時thời 無vô 畏úy 之chi 子tử 坐tọa 其kỳ 膝tất 上thượng 。
佛Phật 問vấn 無vô 畏úy 。
汝nhữ 子tử 或hoặc 時thời 吞thôn 諸chư 瓦ngõa 石thạch 草thảo 木mộc 。 汝nhữ 聽thính 咽yến/ế/yết 不phủ 。
答đáp 言ngôn 。
不bất 聽thính 。 先tiên 教giáo 令linh 吐thổ 。 若nhược 不bất 肯khẳng 吐thổ 。 左tả 手thủ 捉tróc 耳nhĩ 。 右hữu 手thủ 擿# 口khẩu 。 縱túng/tung 令linh 血huyết 出xuất 亦diệc 不bất 置trí 之chi 。
佛Phật 言ngôn 。
汝nhữ 不bất 愍mẫn 之chi 耶da 。
答đáp 言ngôn 。
愍mẫn 之chi 深thâm 故cố 。 為vi 出xuất 瓦ngõa 石thạch 。 雖tuy 當đương 時thời 痛thống 。 後hậu 得đắc 安an 隱ẩn 。
佛Phật 言ngôn 。
我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 眾chúng 生sanh 欲dục 作tác 重trọng 罪tội 。 善thiện 教giáo 不bất 從tùng 。 以dĩ 苦khổ 言ngôn 諫gián 之chi 。 雖tuy 起khởi 瞋sân 恚khuể 。 後hậu 得đắc 安an 隱ẩn 。
又hựu 如như 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 問vấn 佛Phật 。
受thọ 樂lạc 得đắc 道Đạo 耶da 。
佛Phật 言ngôn 。
不bất 必tất 定định 。 有hữu 受thọ 苦khổ 得đắc 罪tội 。 受thọ 苦khổ 得đắc 樂lạc 。 有hữu 受thọ 樂lạc 得đắc 罪tội 。 受thọ 樂lạc 得đắc 福phước 。
如như 是thị 等đẳng 名danh 為vi 分phân 別biệt 論luận 。
反phản 問vấn 論luận
者giả 。
還hoàn 以dĩ 所sở 問vấn 答đáp 之chi 。
如như 佛Phật 告cáo 比Bỉ 丘Khâu 。
於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 是thị 色sắc 常thường 耶da 。 無vô 常thường 耶da 。
比Bỉ 丘Khâu 言ngôn 。
無vô 常thường 。
若nhược 無vô 常thường 。 是thị 苦khổ 不phủ 。
答đáp 言ngôn 。
苦khổ 。
若nhược 法pháp 是thị 無vô 常thường 。 苦khổ 。 聞văn 法Pháp 聖thánh 弟đệ 子tử 著trước 是thị 法pháp 。 言ngôn 。
是thị 法pháp 是thị 我ngã 。 是thị 我ngã 所sở 不phủ 。
答đáp 曰viết 。
不phủ 也dã 。
世Thế 尊Tôn 。
佛Phật 告cáo 比Bỉ 丘Khâu 。
從tùng 今kim 已dĩ 後hậu 。 所sở 有hữu 色sắc 。 若nhược 過quá 去khứ 。 若nhược 未vị 來lai 。 若nhược 現hiện 在tại 。 若nhược 內nội 。 若nhược 外ngoại 。 若nhược 好hảo/hiếu 。 若nhược 醜xú 。 是thị 色sắc 非phi 我ngã 所sở 。 我ngã 非phi 此thử 色sắc 所sở 。 如như 是thị 應ưng 以dĩ 正chánh 實thật 智trí 慧tuệ 知tri 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。
如như 是thị 等đẳng 名danh
反phản 問vấn 論luận
置trí 論luận
者giả 。
如như 十thập 四tứ 難nạn/nan 。
世thế 間gian 有hữu 常thường 。 世thế 間gian 無vô 常thường 。 世thế 間gian 有hữu 邊biên 。 世thế 間gian 無vô 邊biên 。 如như 是thị 等đẳng 是thị 名danh 為vi 置trí 論luận 。
今kim 佛Phật 以dĩ 反phản 問vấn 論luận 。 答đáp 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 以dĩ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 智trí 於ư 事sự 未vị 悟ngộ 。 佛Phật 反phản 問vấn 事sự 端đoan 。 令linh 其kỳ 得đắc 解giải 。
菩Bồ 薩Tát 度độ 眾chúng 生sanh 智trí 。 慧tuệ 名danh 為vi 道đạo 慧tuệ 。 如như 後hậu 品phẩm 中trung 說thuyết 。
薩Tát 婆Bà 若Nhã 慧tuệ 是thị 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 事sự 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 慧Tuệ 。 是thị 諸chư 佛Phật 事sự 。 道đạo 種chủng 慧tuệ 是thị 菩Bồ 薩Tát 事sự 。
復phục 次thứ 。 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分Phần 為vi 實thật 道đạo 。 令linh 眾chúng 生sanh 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 入nhập 道đạo 。 是thị 名danh 。
道đạo 慧tuệ
令linh 眾chúng 生sanh 住trụ 於ư 道đạo 中trung 。 是thị 為vi 。
利lợi 益ích
聲Thanh 聞Văn 種chủng 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 種chủng 。 佛Phật 種chủng 。
又hựu 復phục 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧Tuệ 。 無vô 所sở 不bất 得đắc 。 是thị 名danh 。
一nhất 切thiết 種chủng
若nhược 有hữu 為vi 。 若nhược 無vô 為vi 。 用dụng 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 知tri 。
得đắc 佛Phật 道Đạo 已dĩ 。 應ưng 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 大Đại 乘Thừa 。 或hoặc 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 或hoặc 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘Thừa 。 若nhược 不bất 入nhập 三tam 乘thừa 道đạo 。 教giáo 修tu 福phước 德đức 。 受thọ 天thiên 上thượng 人nhân 中trung 富phú 樂lạc 。 若nhược 不bất 能năng 修tu 福phước 。 以dĩ 今kim 世thế 利lợi 益ích 之chi 事sự 。 衣y 。 食thực 。 臥ngọa 具cụ 等đẳng 。 若nhược 復phục 不bất 得đắc 。 當đương 以dĩ 慈từ 悲bi 心tâm 利lợi 益ích 。 是thị 名danh 。
度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh
問vấn 曰viết 。
若nhược 佛Phật 知tri 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 不bất 能năng 為vì 眾chúng 生sanh 。 何hà 以dĩ 故cố 問vấn 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 意ý 如như 是thị 。 欲dục 令linh 舍xá 利lợi 。 弗phất 口khẩu 自tự 說thuyết 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 不bất 如như 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 故cố 佛Phật 問vấn 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。
不phủ 也dã 。
世Thế 尊Tôn 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 雖tuy 有hữu 慈từ 心tâm 。 本bổn 不bất 發phát 心tâm 願nguyện 。 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 不bất 迴hồi 善thiện 根căn 。 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
以dĩ 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 日nhật 修tu 智trí 慧tuệ 。 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 上thượng 。
【# 經Kinh 】#
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 頗phả 有hữu 是thị 念niệm 。
我ngã 等đẳng 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 令linh 得đắc 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。
不phủ 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。
不phủ 也dã 。
世Thế 尊Tôn 。
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 當đương 知tri 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 。 慧tuệ 欲dục 比tỉ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 智trí 慧tuệ 。 百bách 分phần 不bất 及cập 一nhất 。 乃nãi 至chí 算toán 數số 譬thí 喻dụ 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
上thượng 已dĩ 反phản 問vấn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 事sự 已dĩ 定định 。 今kim 何hà 以dĩ 復phục 問vấn 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 欲dục 以dĩ 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 同đồng 。 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 與dữ 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 而nhi 佛Phật 不bất 聽thính 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 欲dục 以dĩ 毛mao 孔khổng 之chi 空không 。 與dữ 虛hư 空không 等đẳng 。 以dĩ 是thị 故cố 佛Phật 重trọng/trùng 質chất 其kỳ 事sự 。
復phục 次thứ 。 雖tuy 同đồng 一nhất 事sự 。 義nghĩa 門môn 各các 異dị 。
先tiên 言ngôn 智trí 慧tuệ 。 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。 今kim 言ngôn 。
頗phả 有hữu 是thị 念niệm 。
我ngã 等đẳng 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 得đắc 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。
無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn
者giả 。 義nghĩa 如như 先tiên 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 一nhất 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 尚thượng 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 何hà 況huống 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。
【# 經Kinh 】#
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 頗phả 有hữu 是thị 念niệm 。
我ngã 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 莊trang 嚴nghiêm 世thế 界giới 。 具cụ 佛Phật 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 度độ 脫thoát 無vô 量lượng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 眾chúng 生sanh 。 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。
不phủ 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。
不phủ 也dã 。
世Thế 尊Tôn 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
先tiên 略lược 說thuyết 我ngã 。 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 今kim 廣quảng 說thuyết 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。
六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật
義nghĩa 如như 先tiên 說thuyết 。
教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。
後hậu 當đương 說thuyết 。
餘dư
十Thập 力Lực
等đẳng 如như 先tiên 說thuyết 。
【# 經Kinh 】#
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 當đương 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 成thành 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 度độ 脫thoát 無vô 量lượng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 眾chúng 生sanh 。 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。
譬thí 如như 螢huỳnh 火hỏa 。 虫trùng 不bất 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 力lực 能năng 照chiếu 一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 普phổ 令linh 大đại 明minh 。
諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 等đẳng 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 度độ 脫thoát 無vô 量lượng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 眾chúng 生sanh 。 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
所sở 以dĩ 十thập 方phương 恆Hằng 河Hà 沙sa 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 目Mục 連Liên 不bất 如như 一nhất 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 譬thí 如như 螢huỳnh 火hỏa 虫trùng 。 雖tuy 眾chúng 多đa 各các 有hữu 所sở 照chiếu 。 不bất 及cập 於ư 日nhật 。 螢huỳnh 火hỏa 虫trùng 亦diệc 不bất 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 光quang 明minh 能năng 照chiếu 。 一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。
諸chư 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 智trí 慧tuệ 能năng 照chiếu 無vô 量lượng 。 無vô 邊biên 眾chúng 生sanh 。
如như 螢huỳnh 火hỏa 虫trùng 。 夜dạ 能năng 有hữu 所sở 照chiếu 。 日nhật 出xuất 則tắc 不bất 能năng 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 未vị 有hữu 大đại 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 能năng 師sư 子tử 吼hống 。 說thuyết 法Pháp 教giáo 化hóa 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 出xuất 。 不bất 能năng 有hữu 所sở 作tác 。
【# 經Kinh 】#
舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 譬thí 如như 日nhật 出xuất 時thời 。 光quang 明minh 遍biến 照chiếu 閻Diêm 浮Phù 提đề 。 無vô 不bất 蒙mông 明minh 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 度độ 脫thoát 無vô 量lượng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 眾chúng 生sanh 。 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
如như 日Nhật 天Thiên 子Tử 。 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 故cố 。 與dữ 七thất 寶bảo 宮cung 殿điện 。 俱câu 繞nhiễu 四tứ 天thiên 下hạ 。 從tùng 初sơ 至chí 終chung 。 常thường 不bất 懈giải 息tức 。 為vi 眾chúng 生sanh 除trừ 諸chư 冷lãnh 濕thấp 。 照chiếu 諸chư 闇ám 冥minh 。 令linh 各các 得đắc 所sở 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 常thường 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 懈giải 息tức 。 除trừ 不bất 善thiện 冷lãnh 。 乾can 竭kiệt 五ngũ 欲dục 泥nê 。 破phá 愚ngu 癡si 無vô 明minh 。 教giáo 導đạo 修tu 善thiện 業nghiệp 。 令linh 各các 得đắc 所sở 。
又hựu 日nhật 明minh 普phổ 照chiếu 。 無vô 憎tăng 無vô 愛ái 。 隨tùy 其kỳ 高cao 下hạ 深thâm 淺thiển 悉tất 照chiếu 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 出xuất 於ư 世thế 間gian 。 住trụ 五ngũ 神thần 通thông 。 處xử 於ư 虛hư 空không 。 放phóng 智trí 慧tuệ 光quang 。 照chiếu 明minh 諸chư 罪tội 福phước 業nghiệp 及cập 諸chư 果quả 報báo 。
菩Bồ 薩Tát 以dĩ 智trí 慧tuệ 光quang 。 明minh 滅diệt 眾chúng 生sanh 邪tà 見kiến 戲hí 論luận 。 譬thí 如như 朝triêu 露lộ 。 見kiến 日nhật 則tắc 消tiêu 。
大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam 十thập 五ngũ (# 釋thích 第đệ 二nhị 品phẩm 訖ngật 第đệ 三tam 品phẩm 上thượng )#