大Đại 乘Thừa 中Trung 觀Quán 釋Thích 論Luận ( 第Đệ 卷Quyển 第Đệ 卷Quyển )
Quyển 4
安An 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 宋Tống 惟Duy 淨Tịnh 等Đẳng 譯Dịch
大Đại 乘Thừa 中Trung 觀Quán 釋Thích 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ
安an 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 造tạo
西tây 天thiên 譯dịch 經kinh 三Tam 藏Tạng 。 朝triêu 散tán 大đại 夫phu 。 試thí 鴻hồng 臚lư 卿khanh 傳truyền 梵Phạm 大đại 師sư 賜tứ 紫tử 沙Sa 門Môn 臣thần 法pháp 護hộ 等đẳng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。
觀quán 五ngũ 蘊uẩn 品phẩm 第đệ 四tứ 。
次thứ 第đệ 此thử 品phẩm 今kim 當đương 止chỉ 遣khiển 。 彼bỉ 十thập 二nhị 處xứ 。 諸chư 有hữu 所sở 作tác 。 或hoặc 有hữu 異dị 宗tông 現hiện 所sở 安an 立lập 。 謂vị 於ư 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 中trung 實thật 有hữu 內nội 外ngoại 。 十thập 二nhị 處xứ 法pháp 。 以dĩ 蘊uẩn 攝nhiếp 故cố 。 論luận 者giả 言ngôn 然nhiên 此thử 非phi 無vô 所sở 攝nhiếp 道Đạo 理lý 。 但đãn 以dĩ 世thế 俗tục 諦đế 中trung 有hữu 其kỳ 所sở 攝nhiếp 。 非phi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 以dĩ 彼bỉ 諸chư 蘊uẩn 無vô 實thật 性tánh 故cố 。
又hựu 有hữu 異dị 宗tông 。 計kế 所sở 造tạo 色sắc 有hữu 性tánh 可khả 得đắc 欲dục 謂vị 大đại 種chủng 積tích 集tập 所sở 成thành 。
今kim 對đối 遣khiển 彼bỉ 等đẳng 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 離ly 於ư 色sắc 因nhân 。 色sắc 即tức 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 色sắc 因nhân 者giả 。 謂vị 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 彼bỉ 四tứ 大đại 種chủng 。 由do 其kỳ 因nhân 故cố 有hữu 色sắc 處xứ 等đẳng 諸chư 色sắc 可khả 得đắc 。 若nhược 離ly 自tự 性tánh 即tức 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 世thế 俗tục 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 若nhược 或hoặc 別biệt 異dị 物vật 體thể 有hữu 性tánh 。 此thử 不bất 能năng 說thuyết 。 何hà 所sở 以dĩ 邪tà 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
離ly 色sắc 因nhân 有hữu 色sắc 。 色sắc 則tắc 墮đọa 無vô 因nhân 。
無vô 因nhân 無vô 有hữu 義nghĩa 。 何hà 法pháp 無vô 因nhân 立lập 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 因nhân 色sắc 中trung 物vật 體thể 有hữu 性tánh 。 即tức 當đương 對đối 說thuyết 。 果quả 色sắc 物vật 體thể 。 而nhi 有hữu 所sở 成thành 。 若nhược 無vô 因nhân 有hữu 果quả 。 即tức 無vô 所sở 成thành 義nghĩa 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 。 無vô 因nhân 可khả 見kiến 。 是thị 中trung 亦diệc 無vô 少thiểu 法pháp 可khả 說thuyết 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 復phục 離ly 於ư 色sắc 。 有hữu 其kỳ 色sắc 因nhân 者giả 。
即tức 是thị 無vô 果quả 因nhân 。 無vô 果quả 因nhân 何hà 立lập 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 果quả 色sắc 中trung 物vật 體thể 有hữu 性tánh 。 即tức 當đương 對đối 說thuyết 因nhân 色sắc 物vật 體thể 。 而nhi 有hữu 所sở 成thành 。 若nhược 有hữu 因nhân 有hữu 果quả 彼bỉ 所sở 作tác 性tánh 。 如như 是thị 乃nãi 說thuyết 因nhân 法pháp 可khả 轉chuyển 。 此thử 若nhược 如như 是thị 離ly 色sắc 因nhân 有hữu 色sắc 離ly 色sắc 有hữu 色sắc 因nhân 者giả 。 即tức 彼bỉ 如như 是thị 無vô 堅kiên 濕thấp 暖noãn 動động 諸chư 相tướng 離ly 性tánh 。 眼nhãn 等đẳng 青thanh 等đẳng 云vân 何hà 可khả 得đắc 。 以dĩ 色sắc 聲thanh 等đẳng 相tương 離ly 性tánh 故cố 。 同đồng 彼bỉ 身thân 中trung 堅kiên 濕thấp 暖noãn 動động 諸chư 有hữu 所sở 得đắc 。 今kim 為vi 對đối 遣khiển 彼bỉ 說thuyết 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 已dĩ 有hữu 色sắc 者giả 。 色sắc 因nhân 無vô 所sở 起khởi 。
若nhược 無vô 有hữu 色sắc 者giả 。 亦diệc 不bất 用dụng 色sắc 因nhân 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 言ngôn 有hữu 色sắc 。 分phân 別biệt 色sắc 因nhân 。 或hoặc 謂vị 無vô 色sắc 。 或hoặc 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 此thử 如như 是thị 說thuyết 。 俱câu 非phi 道Đạo 理lý 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。 緣duyên 義nghĩa 和hòa 合hợp 爾nhĩ 。
有hữu 異dị 人nhân 言ngôn 若nhược 爾nhĩ 無vô 因nhân 當đương 可khả 得đắc 邪tà 。
故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
無vô 因nhân 而nhi 有hữu 色sắc 。 是thị 事sự 亦diệc 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 極cực 成thành 法pháp 中trung 無vô 如như 是thị 說thuyết 。
勝thắng 論luận 者giả 言ngôn 。 我ngã 欲dục 謂vị 彼bỉ 地địa 等đẳng 極cực 微vi 諸chư 色sắc 是thị 無vô 因nhân 色sắc 。
論luận 者giả 言ngôn 。 彼bỉ 無vô 相tướng 似tự 自tự 類loại 諸chư 色sắc 。 無vô 有hữu 體thể 相tướng 。 如như 是thị 分phân 別biệt 。 是thị 果quả 非phi 果quả 。 俱câu 非phi 道Đạo 理lý 。 譬thí 如như 瓶bình 等đẳng 。 地địa 等đẳng 所sở 成thành 。 彼bỉ 非phi 無vô 因nhân 。 然nhiên 極cực 微vi 因nhân 。 無vô 實thật 因nhân 性tánh 。 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 。 如như 虛hư 空không 等đẳng 。 非phi 一nhất 邊biên 故cố 。 此thử 說thuyết 非phi 彼bỉ 因nhân 性tánh 可khả 得đắc 本bổn 性tánh 無vô 體thể 故cố 。 雖tuy 瓶bình 等đẳng 有hữu 因nhân 。 而nhi 非phi 意ý 中trung 謂vị 彼bỉ 一nhất 向hướng 有hữu 體thể 可khả 成thành 。 亦diệc 非phi 同đồng 生sanh 性tánh 。 以dĩ 極cực 微vi 因nhân 而nhi 無vô 果quả 故cố 。 既ký 非phi 同đồng 生sanh 性tánh 。 彼bỉ 即tức 非phi 道Đạo 理lý 。 又hựu 若nhược 分phân 別biệt 虛hư 空không 等đẳng 。 常thường 非phi 一nhất 切thiết 所sở 向hướng 。 以dĩ 虛hư 空không 等đẳng 方phương 分phần 分phần 別biệt 。 若nhược 或hoặc 別biệt 異dị 有hữu 性tánh 可khả 立lập 者giả 。 故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
是thị 故cố 於ư 色sắc 中trung 。 離ly 有hữu 無vô 分phân 別biệt 。
釋thích 曰viết 。 如như 其kỳ 分phân 別biệt 於ư 諸chư 色sắc 中trung 。 能năng 造tạo 所sở 造tạo 若nhược 果quả 若nhược 因nhân 計kế 有hữu 體thể 者giả 。 皆giai 是thị 諍tranh 論luận 。 安an 立lập 處xứ 所sở 。 於ư 自tự 所sở 成thành 中trung 而nhi 有hữu 相tương 違vi 。 如như 佛Phật 所sở 言ngôn 。 色sắc 處xứ 者giả 。 謂vị 四tứ 大đại 所sở 造tạo 。 彼bỉ 能năng 造tạo 義nghĩa 。 即tức 因nhân 義nghĩa 成thành 。 應ưng 知tri 所sở 說thuyết 非phi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
果quả 若nhược 似tự 於ư 因nhân 。 此thử 說thuyết 即tức 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 諸chư 大đại 種chủng 堅kiên 濕thấp 暖noãn 動động 自tự 性tánh 。 而nhi 不bất 可khả 見kiến 。 非phi 彼bỉ 自tự 性tánh 色sắc 有hữu 所sở 得đắc 。 是thị 故cố 非phi 諸chư 大đại 種chủng 與dữ 果quả 和hòa 合hợp 。
有hữu 異dị 人nhân 言ngôn 。 若nhược 爾nhĩ 即tức 果quả 不bất 似tự 因nhân 邪tà 。
為vi 遮già 遣khiển 此thử 義nghĩa 。 故cố 頌tụng 答đáp 言ngôn 。
果quả 若nhược 不bất 似tự 因nhân 。 是thị 事sự 亦diệc 不bất 然nhiên 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 不bất 相tương 似tự 性tánh 即tức 無vô 果quả 可khả 成thành 。 止chỉ 其kỳ 果quả 性tánh 故cố 。 受thọ 等đẳng 多đa 義nghĩa 亦diệc 同đồng 此thử 說thuyết 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
所sở 有hữu 受thọ 心tâm 想tưởng 。 諸chư 行hành 一nhất 切thiết 種chủng 。
及cập 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 同đồng 色sắc 法pháp 說thuyết 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 受thọ 心tâm 想tưởng 行hành 皆giai 同đồng 色sắc 法pháp 。 止chỉ 遣khiển 諸chư 相tướng 。 如như 所sở 遮già 遣khiển 。 是thị 義nghĩa 應ưng 知tri 。 云vân 何hà 受thọ 心tâm 想tưởng 行hành 如như 彼bỉ 色sắc 邪tà 。 謂vị 離ly 諸chư 因nhân 即tức 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 眼nhãn 色sắc 等đẳng 因nhân 諸chư 有hữu 分phần/phân 位vị 彼bỉ 彼bỉ 無vô 實thật 因nhân 性tánh 所sở 成thành 。 若nhược 或hoặc 離ly 彼bỉ 無vô 實thật 因nhân 性tánh 。 是thị 中trung 亦diệc 無vô 少thiểu 法pháp 可khả 得đắc 。 亦diệc 非phi 離ly 受thọ 等đẳng 果quả 見kiến 有hữu 眼nhãn 色sắc 等đẳng 因nhân 。 以dĩ 無vô 果quả 故cố 因nhân 亦diệc 無vô 體thể 。 若nhược 離ly 自tự 因nhân 有hữu 受thọ 等đẳng 果quả 而nhi 可khả 成thành 者giả 。 即tức 離ly 受thọ 等đẳng 果quả 。 彼bỉ 因nhân 亦diệc 有hữu 心tâm 。 若nhược 離ly 心tâm 因nhân 心tâm 可khả 立lập 者giả 。 是thị 法pháp 無vô 因nhân 。 無vô 有hữu 此thử 義nghĩa 。 何hà 法pháp 無vô 因nhân 而nhi 可khả 立lập 邪tà 。 若nhược 復phục 離ly 於ư 心tâm 有hữu 其kỳ 心tâm 因nhân 者giả 。 即tức 是thị 無vô 果quả 因nhân 。 無vô 果quả 因nhân 何hà 有hữu 。 此thử 如như 是thị 等đẳng 。 諸chư 有hữu 所sở 說thuyết 。 應ưng 知tri 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 若nhược 離ly 諸chư 蘊uẩn 而nhi 有hữu 性tánh 者giả 。 他tha 所sở 計kế 執chấp 。 譬thí 如như 瓶bình 等đẳng 。 若nhược 一nhất 性tánh 異dị 性tánh 。 皆giai 止chỉ 其kỳ 義nghĩa 。 餘dư 一nhất 切thiết 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 說thuyết 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
彼bỉ 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 同đồng 色sắc 法pháp 說thuyết 。
若nhược 諍tranh 論luận 安an 立lập 。 隨tùy 所sở 起khởi 即tức 空không 。
復phục 次thứ 若nhược 有hữu 。 樂nhạo 說thuyết 空không 者giả 。 應ưng 以dĩ 空không 義nghĩa 答đáp 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
一nhất 切thiết 不bất 離ly 空không 。 一nhất 切thiết 得đắc 成thành 就tựu 。
又hựu 復phục 顯hiển 示thị 彼bỉ 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 自tự 性tánh 義nghĩa 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 見kiến 一nhất 物vật 性tánh 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 然nhiên 。
若nhược 解giải 一nhất 法pháp 空không 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 故cố 。
言ngôn 說thuyết 有hữu 所sở 得đắc 。 諸chư 所sở 作tác 皆giai 空không 。
一nhất 切thiết 無vô 所sở 得đắc 。 一nhất 切thiết 皆giai 成thành 就tựu 。
釋thích 曰viết 。 雖tuy 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 彼bỉ 一nhất 切thiết 法pháp 。 說thuyết 無vô 自tự 性tánh 。 然nhiên 所sở 作tác 所sở 得đắc 而nhi 亦diệc 不bất 空không 。 彼bỉ 如như 前tiền 說thuyết 。 皆giai 得đắc 成thành 就tựu 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 所sở 得đắc 。 義nghĩa 而nhi 有hữu 所sở 成thành 。 此thử 中trung 品phẩm 初sơ 說thuyết 蘊uẩn 攝nhiếp 等đẳng 。 應ưng 知tri 如như 是thị 諸chư 蘊uẩn 。 無vô 性tánh 無vô 有hữu 所sở 成thành 。
觀Quán 六Lục 界Giới 品Phẩm 第đệ 五ngũ
復phục 次thứ 異dị 宗tông 所sở 計kế 。 謂vị 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 有hữu 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 識thức 等đẳng 諸chư 界giới 所sở 成thành 士sĩ 夫phu 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 彼bỉ 引dẫn 證chứng 云vân 。 如như 佛Phật 所sở 言ngôn 。 諸chư 苾Bật 芻Sô 當đương 知tri 。 士sĩ 夫phu 六lục 界giới 成thành 身thân 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 此thử 說thuyết 見kiến 邊biên 。
論luận 者giả 言ngôn 。 此thử 說thuyết 無vô 相tướng 。 謂vị 世thế 俗tục 諦đế 。 如như 是thị 諸chư 相tướng 有hữu 所sở 說thuyết 者giả 。 非phi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
空không 相tướng 未vị 有hữu 時thời 。 先tiên 無vô 彼bỉ 虛hư 空không 。
釋thích 曰viết 。 無vô 障chướng 礙ngại 相tương/tướng 即tức 虛hư 空không 相tướng 。 此thử 說thuyết 義nghĩa 成thành 。 若nhược 或hoặc 先tiên 有hữu 虛hư 空không 而nhi 可khả 成thành 者giả 。 如như 是thị 亦diệc 然nhiên 。 有hữu 相tương/tướng 可khả 立lập 說thuyết 為vi 先tiên 有hữu 。 若nhược 有hữu 是thị 相tướng 。 此thử 中trung 即tức 無vô 成thành 就tựu 因nhân 義nghĩa 。 然nhiên 此thử 如như 是thị 相tương/tướng 非phi 無vô 成thành 就tựu 義nghĩa 。 此thử 中trung 但đãn 為vi 止chỉ 遣khiển 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
云vân 何hà 無vô 相tướng 中trung 。 彼bỉ 有hữu 相tương/tướng 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 如như 是thị 分phần/phân 位vị 無vô 成thành 就tựu 義nghĩa 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
無vô 實thật 相tướng 無vô 體thể 。 云vân 何hà 相tương/tướng 可khả 轉chuyển 。
釋thích 曰viết 。 次thứ 當đương 止chỉ 遣khiển 。 云vân 何hà 無vô 相tướng 。 中trung 而nhi 有hữu 能năng 相tương/tướng 。 所sở 相tương/tướng 可khả 轉chuyển 。 云vân 何hà 二nhị 俱câu 。 說thuyết 為vi 有hữu 相tương/tướng 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
於ư 無vô 相tướng 法pháp 中trung 。 相tương/tướng 則tắc 無vô 所sở 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 於ư 無vô 相tướng 中trung 無vô 有hữu 物vật 體thể 。 無vô 分phần/phân 位vị 可khả 立lập 。 與dữ 相tương/tướng 相tương 違vi 故cố 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
離ly 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 無vô 異dị 處xứ 可khả 轉chuyển 。
釋thích 曰viết 。 此thử 遍biến 遮già 遣khiển 。 是thị 中trung 亦diệc 復phục 無vô 所sở 成thành 義nghĩa 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
所sở 相tương/tướng 既ký 無vô 體thể 。 能năng 相tương/tướng 亦diệc 不bất 立lập 。
釋thích 曰viết 。 所sở 相tương/tướng 不bất 相tương 離ly 性tánh 故cố 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
能năng 相tương/tướng 無vô 有hữu 故cố 。 亦diệc 無vô 有hữu 所sở 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 能năng 相tương/tướng 不bất 相tương 離ly 性tánh 故cố 。 若nhược 二nhị 俱câu 決quyết 定định 。 即tức 成thành 對đối 治trị 過quá 失thất 。 亦diệc 非phi 能năng 所sở 二nhị 相tương/tướng 有hữu 異dị 性tánh 可khả 成thành 。 若nhược 此thử 如như 是thị 有hữu 過quá 失thất 生sanh 。 所sở 說thuyết 亦diệc 然nhiên 。 云vân 何hà 二nhị 法pháp 。 能năng 成thành 於ư 一nhất 。 亦diệc 復phục 云vân 何hà 一nhất 法pháp 成thành 二nhị 。 故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
是thị 故cố 無vô 能năng 相tương/tướng 。 亦diệc 無vô 有hữu 所sở 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 一nhất 若nhược 二nhị 。 有hữu 所sở 成thành 性tánh 。 此thử 中trung 皆giai 遣khiển 。 故cố 前tiền 頌tụng 言ngôn 。 能năng 相tương/tướng 無vô 有hữu 故cố 。 亦diệc 無vô 有hữu 所sở 相tương/tướng 。 若nhược 所sở 相tương/tướng 可khả 成thành 。 即tức 能năng 相tương/tướng 無vô 體thể 。 若nhược 所sở 相tương/tướng 能năng 相tương/tướng 二nhị 俱câu 無vô 體thể 。 別biệt 異dị 亦diệc 無vô 體thể 。 是thị 故cố 決quyết 定định 此thử 皆giai 無vô 體thể 。
有hữu 異dị 人nhân 言ngôn 。 無vô 障chướng 礙ngại 處xứ 是thị 虛hư 空không 相tướng 。 如như 是thị 能năng 相tương/tướng 。 相tương/tướng 彼bỉ 所sở 相tương/tướng 。
論luận 者giả 言ngôn 。 當đương 知tri 此thử 說thuyết 即tức 一nhất 分phần/phân 因nhân 。 云vân 何hà 是thị 彼bỉ 無vô 障chướng 礙ngại 處xứ 說thuyết 為vi 能năng 相tương/tướng 。 此thử 中trung 如như 是thị 亦diệc 無vô 能năng 相tương/tướng 。 此thử 非phi 道Đạo 理lý 。
異dị 人nhân 言ngôn 。 若nhược 彼bỉ 虛hư 空không 能năng 相tương/tướng 所sở 相tương/tướng 非phi 道Đạo 理lý 者giả 。 何hà 故cố 虛hư 空không 與dữ 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 為vi 所sở 緣duyên 相tương/tướng 。 又hựu 復phục 欲dục 貪tham 斷đoạn 處xứ 為vi 境cảnh 界giới 故cố 。 如như 是thị 豈khởi 非phi 虛hư 空không 有hữu 彼bỉ 能năng 所sở 相tương/tướng 邪tà 。 彼bỉ 相tương/tướng 有hữu 故cố 。 此thử 亦diệc 何hà 無vô 。 故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
離ly 所sở 相tương/tướng 能năng 相tương/tướng 。 亦diệc 無vô 有hữu 別biệt 相tướng 。
釋thích 曰viết 。 如như 譬thí 喻dụ 者giả 言ngôn 。 有hữu 礙ngại 無vô 體thể 無vô 物vật 礙ngại 處xứ 是thị 為vi 虛hư 空không 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 若nhược 此thử 無vô 其kỳ 有hữu 體thể 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 其kỳ 無vô 。 亦diệc 非phi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 有hữu 質chất 礙ngại 體thể 。 彼bỉ 無vô 性tánh 故cố 。 云vân 何hà 無vô 體thể 虛hư 空không 。 或hoặc 計kế 其kỳ 有hữu 。 如như 是thị 對đối 治trị 有hữu 體thể 此thử 說thuyết 總tổng 遣khiển 諸chư 性tánh 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 使sử 無vô 有hữu 有hữu 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 無vô 。
釋thích 曰viết 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 。 如như 是thị 所sở 有hữu 。 若nhược 性tánh 無vô 性tánh 悉tất 離ly 有hữu 體thể 。 如như 佛Phật 所sở 言ngôn 。 諸chư 苾Bật 芻Sô 。 我ngã 此thử 聲Thanh 聞Văn 乃nãi 至chí 若nhược 有hữu 知tri 解giải 若nhược 無vô 知tri 解giải 。 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 皆giai 世thế 俗tục 諦đế 。 非phi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 者giả 。 此thử 中trung 頌tụng 言ngôn 。
有hữu 無vô 既ký 已dĩ 無vô 。 誰thùy 為vi 知tri 解giải 者giả 。
釋thích 曰viết 。 無vô 性tánh 可khả 成thành 。 彼bỉ 即tức 離ly 相tương/tướng 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。 止chỉ 遣khiển 相tương 違vi 。 即tức 彼bỉ 有hữu 性tánh 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 悉tất 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
非phi 有hữu 體thể 無vô 體thể 。 無vô 能năng 相tương/tướng 所sở 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 。 如như 其kỳ 所sở 說thuyết 。 同đồng 虛hư 空không 法pháp 。 此thử 中trung 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 識thức 等đẳng 五ngũ 界giới 所sở 說thuyết 。 皆giai 同đồng 彼bỉ 虛hư 空không 界giới 。 是thị 等đẳng 皆giai 無vô 所sở 相tương/tướng 能năng 相tương/tướng 。 亦diệc 非phi 有hữu 體thể 亦diệc 非phi 無vô 體thể 。 皆giai 如như 虛hư 空không 。 遮già 遣khiển 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 於ư 諸chư 句cú 義nghĩa 中trung 。 若nhược 有hữu 諍tranh 論luận 及cập 邪tà 見kiến 安an 立lập 法Pháp 中trung 。 妄vọng 計kế 路lộ 伽già 耶da 陀đà 等đẳng 。 如như 是thị 諸chư 說thuyết 。 皆giai 非phi 佛Phật 語ngữ 。 應ưng 當đương 捨xả 離ly 。 如như 其kỳ 所sở 說thuyết 。 此thử 悉tất 非phi 有hữu 。 謂vị 以dĩ 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 中trung 諸chư 界giới 處xứ 等đẳng 自tự 性tánh 不bất 可khả 說thuyết 然nhiên 此thử 亦diệc 無vô 無vô 性tánh 可khả 立lập 但đãn 為vi 止chỉ 遣khiển 所sở 作tác 物vật 性tánh 此thử 中trung 非phi 彼bỉ 無vô 性tánh 可khả 得đắc 。 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 遍biến 遣khiển 諸chư 性tánh 。
如như 異dị 部bộ 師sư 所sở 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。
遣khiển 有hữu 言ngôn 無vô 性tánh 。 亦diệc 不bất 取thủ 無vô 性tánh 。
如như 說thuyết 青thanh 非phi 青thanh 。 不bất 欲dục 成thành 其kỳ 白bạch 。
此thử 中trung 應ưng 知tri 。 於ư 二nhị 種chủng 見kiến 悉tất 當đương 遮già 遣khiển 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 諸chư 界giới 處xứ 等đẳng 。 若nhược 有hữu 所sở 成thành 。 皆giai 是thị 世thế 俗tục 諦đế 攝nhiếp 。 彼bỉ 彼bỉ 所sở 有hữu 別biệt 別biệt 自tự 體thể 。 善thiện 不bất 善thiện 法pháp 。 已dĩ 生sanh 未vị 生sanh 彼bỉ 法pháp 常thường 在tại 。 雖tuy 復phục 勤cần 作tác 虛hư 無vô 果quả 利lợi 。 設thiết 使sử 先tiên 有hữu 所sở 生sanh 後hậu 即tức 無vô 性tánh 。 若nhược 如như 是thị 知tri 。 如như 是thị 所sở 成thành 。 此thử 無vô 過quá 失thất 。 以dĩ 是thị 因nhân 故cố 。 性tánh 無vô 性tánh 二nhị 有hữu 所sở 詮thuyên 表biểu 無vô 所sở 詮thuyên 表biểu 互hỗ 有hữu 相tương 違vi 。 計kế 有hữu 性tánh 可khả 生sanh 。 即tức 非phi 道Đạo 理lý 。 是thị 故cố 亦diệc 非phi 有hữu 性tánh 。 亦diệc 非phi 無vô 性tánh 。 二nhị 法pháp 可khả 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 從tùng 緣duyên 有hữu 故cố 。 先tiên 有hữu 性tánh 可khả 生sanh 。 所sở 生sanh 即tức 無vô 性tánh 。 性tánh 無vô 所sở 生sanh 故cố 。 有hữu 性tánh 非phi 道Đạo 理lý 。 如như 是thị 無vô 實thật 所sở 生sanh 。 此thử 說thuyết 有hữu 者giả 即tức 是thị 相tương 違vi 。 若nhược 或hoặc 一nhất 切thiết 。 有hữu 所sở 生sanh 者giả 。 一nhất 切thiết 有hữu 生sanh 非phi 一nhất 切thiết 故cố 。 若nhược 一nhất 切thiết 生sanh 有hữu 力lực 能năng 者giả 。 何hà 名danh 力lực 能năng 。 因nhân 差sai 別biệt 生sanh 。 何hà 能năng 差sai 別biệt 果quả 有hữu 所sở 生sanh 。 彼bỉ 等đẳng 力lực 能năng 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 為vi 有hữu 異dị 耶da 。 為vi 無vô 異dị 耶da 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 有hữu 異dị 者giả 。 即tức 無vô 分phần/phân 位vị 可khả 立lập 能năng 令linh 果quả 起khởi 。 此thử 即tức 分phân 別biệt 相tương 違vi 。 若nhược 無vô 異dị 者giả 。 即tức 彼bỉ 如như 是thị 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 。 是thị 中trung 一nhất 切thiết 生sanh 法pháp 可khả 立lập 。 若nhược 離ly 相tương/tướng 者giả 。 即tức 一nhất 切thiết 處xứ 應ưng 無vô 差sai 別biệt 。 云vân 何hà 有hữu 性tánh 可khả 生sanh 。 彼bỉ 決quyết 定định 因nhân 豈khởi 得đắc 和hòa 合hợp 。 是thị 故cố 若nhược 一nhất 性tánh 若nhược 異dị 性tánh 。 此thử 不bất 可khả 說thuyết 。 如như 是thị 亦diệc 然nhiên 。 物vật 體thể 差sai 別biệt 力lực 能năng 和hòa 合hợp 無vô 能năng 生sanh 因nhân 表biểu 了liễu 有hữu 性tánh 。 若nhược 於ư 無vô 實thật 自tự 性tánh 法pháp 中trung 。 諸chư 界giới 處xứ 等đẳng 如như 是thị 決quyết 定định 。 有hữu 所sở 見kiến 者giả 。 此thử 即tức 相tương 違vi 。 所sở 有hữu 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 善thiện 不bất 善thiện 法pháp 。 已dĩ 生sanh 未vị 生sanh 。 諸chư 有hữu 所sở 作tác 。 若nhược 欲dục 不bất 虛hư 果quả 利lợi 。 應ưng 當đương 斷đoạn 除trừ 。 世thế 俗tục 諦đế 法pháp 。 此thử 所sở 斷đoạn 者giả 。 謂vị 即tức 二nhị 種chủng 決quyết 定định 所sở 見kiến 。 此thử 中trung 頌tụng 言ngôn 。
見kiến 有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。 彼bỉ 即tức 少thiểu 智trí 慧tuệ 。
無vô 真chân 實thật 微vi 妙diệu 。 聖thánh 慧tuệ 眼nhãn 開khai 生sanh 。
雖tuy 觀quán 於ư 諸chư 性tánh 。 當đương 寂tịch 止chỉ 諸chư 見kiến 。
此thử 即tức 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 見kiến 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 於ư 諸chư 見kiến 能năng 止chỉ 息tức 者giả 。 即tức 當đương 遠viễn 離ly 諸chư 嬈nhiễu 惱não 性tánh 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 而nhi 得đắc 寂tịch 靜tĩnh 。
大Đại 乘Thừa 中Trung 觀Quán 釋Thích 論Luận 卷quyển 第đệ 四tứ