大Đại 乘Thừa 中Trung 觀Quán 釋Thích 論Luận ( 第Đệ 卷Quyển 第Đệ 卷Quyển )
Quyển 2
安An 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 宋Tống 惟Duy 淨Tịnh 等Đẳng 譯Dịch
大Đại 乘Thừa 中Trung 觀Quán 釋Thích 論Luận 卷quyển 第đệ 二nhị
安an 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 造tạo
譯dịch 經kinh 三tam 藏tạng 朝triêu 散tán 大đại 夫phu 。 試thí 鴻hồng 臚lư 卿khanh 光quang 梵Phạm 大đại 師sư 賜tứ 紫tử 沙Sa 門Môn 臣thần 惟duy 淨tịnh 等đẳng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 觀quán 緣duyên 品phẩm 第đệ 一nhất 之chi 餘dư 。
復phục 次thứ 此thử 中trung 或hoặc 有hữu 異dị 意ý 。 謂vị 以dĩ 剎sát 那na 如như 是thị 緣duyên 性tánh 可khả 成thành 於ư 果quả 。 雖tuy 非phi 相tướng 續tục 此thử 無vô 過quá 失thất 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。 緣duyên 義nghĩa 和hòa 合hợp 爾nhĩ 。
釋thích 曰viết 。 所sở 言ngôn 無vô 者giả 。 如như 兔thố 角giác 等đẳng 。 緣duyên 亦diệc 何hà 無vô 。 此thử 中trung 意ý 者giả 。 如như 前tiền 說thuyết 性tánh 。 此thử 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 伺tứ 察sát 。 謂vị 以dĩ 彼bỉ 因nhân 於ư 分phân 位vị 中trung 。 不bất 能năng 取thủ 故cố 。 所sở 言ngôn 有hữu 者giả 。 諸chư 緣duyên 於ư 何hà 性tánh 。 而nhi 有hữu 所sở 說thuyết 。 是thị 中trung 無vô 有hữu 。 少thiểu 法pháp 而nhi 可khả 施thi 作tác 。 若nhược 有hữu 彼bỉ 因nhân 及cập 作tác 用dụng 事sự 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 此thử 即tức 為vì 有hữu 如như 是thị 果quả 緣duyên 。 其kỳ 義nghĩa 顯hiển 明minh 。 如như 瓶bình 燈đăng 等đẳng 。 此thử 應ưng 思tư 擇trạch 。 此thử 中trung 決quyết 定định 。 若nhược 有hữu 所sở 離ly 。 即tức 無vô 所sở 有hữu 。 亦diệc 非phi 無vô 有hữu 緣duyên 。 不bất 和hòa 合hợp 故cố 。 如như 所sở 說thuyết 果quả 或hoặc 果quả 分phần/phân 位vị 彼bỉ 三tam 種chủng 功công 用dụng 能năng 所sở 性tánh 極cực 成thành 。 彼bỉ 若nhược 緣duyên 異dị 即tức 無vô 功công 用dụng 。 所sở 施thi 作tác 故cố 。 此thử 說thuyết 顯hiển 明minh 。 彼bỉ 有hữu 所sở 生sanh 此thử 無vô 所sở 離ly 。 此thử 說thuyết 義nghĩa 成thành 。 此thử 中trung 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 。 不bất 生sanh 及cập 非phi 有hữu 性tánh 如như 量lượng 增tăng 廣quảng 。 體thể 不bất 生sanh 故cố 。 以dĩ 無vô 生sanh 法pháp 而nhi 可khả 增tăng 故cố 。 若nhược 諸chư 緣duyên 有hữu 體thể 性tánh 。 即tức 不bất 和hòa 合hợp 生sanh 。 此thử 中trung 無vô 功công 用dụng 體thể 性tánh 止chỉ 遣khiển 。 其kỳ 有hữu 如như 是thị 有hữu 性tánh 者giả 。 有hữu 人nhân 謂vị 於ư 彼bỉ 無vô 功công 用dụng 不bất 和hòa 合hợp 體thể 性tánh 中trung 亦diệc 有hữu 所sở 成thành 。 如như 癡si 等đẳng 體thể 性tánh 。 或hoặc 量lượng 中trung 減giảm 少thiểu 。 或hoặc 生sanh 中trung 減giảm 少thiểu 。 非phi 壞hoại 因nhân 而nhi 有hữu 。 非phi 常thường 因nhân 而nhi 有hữu 。 如như 瓶bình 決quyết 定định 離ly 別biệt 異dị 性tánh 。 或hoặc 彼bỉ 境cảnh 界giới 智trí 生sanh 。 其kỳ 理lý 應ưng 思tư 。 若nhược 對đối 治trị 法pháp 起khởi 。 即tức 能năng 遣khiển 除trừ 冥minh 暗ám 。 若nhược 彼bỉ 二nhị 種chủng 決quyết 定định 為vi 有hữu 者giả 。 於ư 境cảnh 界giới 智trí 中trung 。 即tức 不bất 成thành 就tựu 。 以dĩ 世thế 俗tục 諦đế 中trung 。 譬thí 如như 燈đăng 等đẳng 及cập 瓶bình 生sanh 因nhân 有hữu 所sở 成thành 故cố 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 亦diệc 無vô 所sở 離ly 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 非phi 有hữu 非phi 非phi 有hữu 。 生sanh 時thời 緣duyên 成thành 故cố 。 謂vị 以dĩ 生sanh 時thời 有hữu 作tác 用dụng 性tánh 所sở 發phát 起khởi 故cố 。 此thử 中trung 雖tuy 有hữu 亦diệc 復phục 不bất 成thành 決quyết 定định 生sanh 性tánh 。 彼bỉ 有hữu 即tức 是thị 增tăng 上thượng 所sở 作tác 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
諸chư 法pháp 無vô 自tự 性tánh 。 非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。
釋thích 曰viết 。 謂vị 以dĩ 生sanh 時thời 種chủng 類loại 所sở 作tác 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 後hậu 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 離ly 有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。 或hoặc 有hữu 所sở 得đắc 。 如như 是thị 有hữu 諸chư 緣duyên 論luận 中trung 說thuyết 是thị 相tương/tướng 。 非phi 不bất 有hữu 故cố 。 如như 兔thố 角giác 等đẳng 。 亦diệc 有hữu 說thuyết 相tương/tướng 。 此thử 有hữu 說thuyết 相tương/tướng 即tức 世thế 俗tục 諦đế 。 非phi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 能năng 成thành 彼bỉ 果quả 說thuyết 名danh 因nhân 緣duyên 。 然nhiên 彼bỉ 亦diệc 無vô 諸chư 法pháp 。 不bất 有hữu 亦diệc 非phi 不bất 有hữu 。 若nhược 其kỳ 不bất 有hữu 即tức 無vô 法pháp 可khả 成thành 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 有hữu 此thử 能năng 成thành 之chi 因nhân 而nhi 得đắc 和hòa 合hợp 。 有hữu 若nhược 不bất 成thành 與dữ 成thành 相tương 違vi 。 無vô 即tức 決quyết 定định 。 不bất 成thành 無vô 。 彼bỉ 有hữu 性tánh 生sanh 故cố 。 譬thí 如như 兔thố 角giác 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 決quyết 定định 不bất 成thành 。 於ư 一nhất 法pháp 中trung 。 相tương 違vi 自tự 性tánh 。 本bổn 不bất 生sanh 故cố 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 以dĩ 如như 是thị 因nhân 。 成thành 如như 是thị 果quả 。 豈khởi 得đắc 和hòa 合hợp 。 若nhược 或hoặc 於ư 彼bỉ 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 而nhi 有hữu 取thủ 著trước 。 此thử 即tức 說thuyết 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 法pháp 。 如như 是thị 決quyết 定định 彼bỉ 不bất 和hòa 合hợp 。 若nhược 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 如như 是thị 眼nhãn 識thức 等đẳng 有hữu 法pháp 可khả 說thuyết 。 彼bỉ 法pháp 生sanh 時thời 無vô 言ngôn 說thuyết 性tánh 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 非phi 所sở 緣duyên 法pháp 而nhi 得đắc 和hòa 合hợp 。 若nhược 有hữu 所sở 說thuyết 。 彼bỉ 即tức 相tương 違vi 。 無vô 亦diệc 相tương 違vi 。 若nhược 有hữu 所sở 緣duyên 。 應ưng 知tri 皆giai 是thị 。 世thế 俗tục 諦đế 故cố 。 非phi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 者giả 。 此thử 中trung 止chỉ 遣khiển 。 若nhược 有hữu 法pháp 轉chuyển 時thời 。 即tức 諸chư 相tướng 隨tùy 轉chuyển 。 是thị 即tức 所sở 緣duyên 。 此thử 說thuyết 是thị 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 法pháp 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
於ư 此thử 無vô 緣duyên 法pháp 。 云vân 何hà 有hữu 緣duyên 緣duyên 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 無vô 緣duyên 之chi 法pháp 生sanh 時thời 。 云vân 何hà 復phục 有hữu 。 所sở 緣duyên 法pháp 生sanh 。 彼bỉ 體thể 無vô 成thành 故cố 。 又hựu 若nhược 等đẳng 無vô 間gian 滅diệt 法pháp 。 彼bỉ 即tức 容dung 受thọ 所sở 作tác 為vi 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 此thử 中trung 決quyết 定định 如như 是thị 分phân 別biệt 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 法pháp 未vị 生sanh 時thời 。 即tức 不bất 應ưng 有hữu 滅diệt 。
滅diệt 法pháp 何hà 能năng 緣duyên 。 故cố 無vô 次thứ 第đệ 緣duyên 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 法pháp 未vị 生sanh 如như 石thạch 女nữ 兒nhi 。 死tử 若nhược 法pháp 已dĩ 生sanh 諸chư 法pháp 皆giai 滅diệt 。 是thị 故cố 無vô 彼bỉ 次thứ 第đệ 緣duyên 法pháp 而nhi 得đắc 和hòa 合hợp 。 以dĩ 生sanh 滅diệt 性tánh 。 不bất 和hòa 合hợp 故cố 。 即tức 滅diệt 即tức 生sanh 。 而nhi 彼bỉ 滅diệt 緣duyên 當đương 云vân 何hà 有hữu 。 是thị 故cố 緣duyên 滅diệt 無vô 說thuyết 性tánh 可khả 轉chuyển 如như 是thị 則tắc 應ứng 。 生sanh 時thời 為vi 緣duyên 。 若nhược 生sanh 時thời 為vi 緣duyên 者giả 。 生sanh 時thời 已dĩ 生sanh 又hựu 何hà 用dụng 緣duyên 。 生sanh 者giả 起khởi 義nghĩa 。 此thử 不bất 有hữu 故cố 彼bỉ 何hà 有hữu 緣duyên 。 若nhược 有hữu 所sở 成thành 。 即tức 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 法pháp 。 此thử 若nhược 決quyết 定định 起khởi 伺tứ 察sát 時thời 。 即tức 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 此thử 諸chư 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 起khởi 言ngôn 說thuyết 及cập 伺tứ 察sát 時thời 。 實thật 無vô 自tự 性tánh 可khả 得đắc 成thành 就tựu 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
諸chư 法pháp 無vô 自tự 性tánh 。 非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。
此thử 有hữu 彼bỉ 法pháp 起khởi 。 如như 是thị 無vô 所sở 有hữu 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 如như 是thị 性tánh 非phi 有hữu 性tánh 故cố 。 乃nãi 有hữu 是thị 緣duyên 。 論luận 中trung 所sở 說thuyết 緣duyên 者giả 說thuyết 有hữu 彼bỉ 果quả 故cố 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 諸chư 緣duyên 法pháp 者giả 。 謂vị 有hữu 士sĩ 夫phu 所sở 作tác 果quả 增tăng 上thượng 果quả 勝thắng 報báo 果quả 平bình 等đẳng 果quả 。 非phi 無vô 體thể 性tánh 故cố 。 如như 兔thố 角giác 等đẳng 。 或hoặc 說thuyết 有hữu 果quả 。 若nhược 如như 實thật 所sở 說thuyết 。 非phi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 何hà 所sở 以dĩ 邪tà 。 果quả 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 緣duyên 中trung 皆giai 止chỉ 遣khiển 。 若nhược 如như 實thật 觀quán 察sát 。 不bất 即tức 緣duyên 有hữu 果quả 。 不bất 離ly 緣duyên 有hữu 果quả 。 是thị 故cố 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 謂vị 緣duyên 無vô 果quả 。 果quả 從tùng 緣duyên 中trung 出xuất 。
是thị 果quả 何hà 不bất 從tùng 。 非phi 緣duyên 中trung 而nhi 出xuất 。
釋thích 曰viết 。 非phi 緣duyên 中trung 出xuất 者giả 。 如như 砂sa 出xuất 油du 。 若nhược 或hoặc 止chỉ 遣khiển 緣duyên 生sanh 。 定định 知tri 有hữu 過quá 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 果quả 從tùng 緣duyên 生sanh 。
釋thích 曰viết 。 有hữu 異dị 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 若nhược 言ngôn 有hữu 果quả 從tùng 緣duyên 可khả 生sanh 。 亦diệc 何hà 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 所sở 成thành 。 以dĩ 相tương 似tự 無vô 性tánh 故cố 。 若nhược 正chánh 緣duyên 有hữu 成thành 。 非phi 緣duyên 亦diệc 應ưng 成thành 。 若nhược 止chỉ 其kỳ 不bất 生sanh 。 又hựu 定định 知tri 有hữu 過quá 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
是thị 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 。
釋thích 曰viết 。 意ý 謂vị 若nhược 無vô 自tự 性tánh 。 彼bỉ 云vân 何hà 能năng 所sở 作tác 差sai 別biệt 。 此thử 中trung 謂vị 顯hiển 果quả 非phi 自tự 成thành 故cố 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
從tùng 無vô 自tự 性tánh 生sanh 。 何hà 得đắc 從tùng 緣duyên 生sanh 。
釋thích 曰viết 。 此thử 中trung 意ý 者giả 。 如như 尊tôn 者giả 提đề 婆bà 所sở 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。
如như 衣y 因nhân 所sở 成thành 。 能năng 成thành 因nhân 別biệt 異dị 。
成thành 法pháp 若nhược 自tự 無vô 。 別biệt 異dị 因nhân 何hà 有hữu 。
今kim 此thử 品phẩm 中trung 皆giai 為vi 止chỉ 遣khiển 。 如như 是thị 義nghĩa 故cố 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。
果quả 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 。
以dĩ 果quả 無vô 有hữu 故cố 。 緣duyên 非phi 緣duyên 亦diệc 無vô 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 生sanh 不bất 能năng 無vô 性tánh 故cố 。 此thử 中trung 有hữu 言ngôn 果quả 由do 緣duyên 成thành 。 緣duyên 法pháp 者giả 是thị 果quả 之chi 種chủng 類loại 。 果quả 無vô 自tự 成thành 無vô 自tự 種chủng 類loại 。 彼bỉ 果quả 決quyết 定định 從tùng 他tha 性tánh 生sanh 而nhi 有hữu 所sở 得đắc 。 然nhiên 為vi 止chỉ 其kỳ 定định 生sanh 性tánh 故cố 。 無vô 有hữu 緣duyên 成thành 。 亦diệc 無vô 非phi 緣duyên 成thành 。 無vô 緣duyên 種chủng 類loại 。 無vô 非phi 緣duyên 種chủng 類loại 。 無vô 非phi 緣duyên 種chủng 類loại 果quả 可khả 有hữu 果quả 生sanh 無vô 性tánh 。 謂vị 因nhân 等đẳng 及cập 緣duyên 有hữu 果quả 圓viên 成thành 。 彼bỉ 緣duyên 所sở 成thành 此thử 果quả 無vô 性tánh 。 果quả 無vô 性tánh 故cố 。 緣duyên 與dữ 非phi 緣duyên 復phục 云vân 何hà 有hữu 。 此thử 中trung 意ý 者giả 。 若nhược 說thuyết 生sanh 若nhược 說thuyết 緣duyên 若nhược 說thuyết 果quả 。 應ưng 知tri 唯duy 是thị 世thế 俗tục 分phân 別biệt 。 如như 是thị 皆giai 非phi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 境cảnh 。 今kim 此thử 品phẩm 中trung 皆giai 為vi 證chứng 成thành 如như 。 是thị 義nghĩa 故cố 。
觀Quán 去Khứ 來Lai 品Phẩm 第đệ 二nhị 之chi 一nhất
前tiền 品phẩm 已dĩ 止chỉ 生sanh 義nghĩa 。 今kim 當đương 次thứ 第đệ 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 諸chư 有hữu 物vật 體thể 。 如như 是thị 總tổng 聚tụ 差sai 別biệt 之chi 義nghĩa 。 而nhi 悉tất 止chỉ 遣khiển 。 餘dư 有hữu 所sở 觀quán 次thứ 應ưng 發phát 起khởi 。 如như 前tiền 品phẩm 餘dư 。 所sở 分phân 別biệt 說thuyết 。 諸chư 有hữu 物vật 體thể 皆giai 悉tất 無vô 性tánh 。 謂vị 先tiên 止chỉ 遣khiển 彼bỉ 生sanh 義nghĩa 已dĩ 。 餘dư 諸chư 句cú 義nghĩa 亦diệc 然nhiên 止chỉ 遣khiển 。 諸chư 有hữu 所sở 作tác 。 雖tuy 復phục 如như 是thị 。 多đa 種chủng 止chỉ 已dĩ 。 然nhiên 善thiện 巧xảo 智trí 中trung 有hữu 所sở 生sanh 義nghĩa 還hoàn 復phục 發phát 起khởi 。 此thử 無vô 過quá 失thất 。 有hữu 人nhân 言ngôn 去khứ 。 此thử 中trung 去khứ 者giả 。 去khứ 法pháp 勝thắng 義nghĩa 諦đế 有hữu 彼bỉ 果quả 。 此thử 法pháp 有hữu 實thật 性tánh 故cố 。 能năng 作tác 所sở 作tác 作tác 法pháp 。 非phi 不bất 和hòa 合hợp 。 今kim 為vi 止chỉ 遣khiển 彼bỉ 有hữu 能năng 作tác 所sở 作tác 及cập 作tác 法pháp 故cố 。 有hữu 此thử 品phẩm 起khởi 。 此thử 中trung 應ưng 問vấn 。 為vi 已dĩ 去khứ 名danh 去khứ 。 為vi 未vị 去khứ 名danh 去khứ 。 故cố 頌tụng 答đáp 言ngôn 。
已dĩ 去khứ 無vô 有hữu 去khứ 。
釋thích 曰viết 。 已dĩ 去khứ 名danh 謝tạ 滅diệt 。 若nhược 有hữu 去khứ 法pháp 可khả 去khứ 。 即tức 彼bỉ 去khứ 法pháp 為vi 不bất 極cực 成thành 。 即tức 不bất 和hòa 合hợp 。 自tự 語ngữ 相tương 違vi 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
未vị 去khứ 亦diệc 無vô 去khứ 。
釋thích 曰viết 。 未vị 去khứ 未vị 生sanh 。 若nhược 有hữu 去khứ 法pháp 可khả 去khứ 。 即tức 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 自tự 語ngữ 相tương 違vi 。 不bất 和hòa 合hợp 對đối 治trị 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 此thử 言ngôn 去khứ 者giả 。 總tổng 攝nhiếp 作tác 用dụng 。 諸chư 差sai 別biệt 等đẳng 如như 所sở 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 。 為vi 對đối 彼bỉ 異dị 意ý 故cố 。 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
離ly 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。 去khứ 時thời 亦diệc 無vô 去khứ 。
釋thích 曰viết 。 而nhi 彼bỉ 去khứ 時thời 。 或hoặc 有hữu 所sở 去khứ 。 即tức 不bất 離ly 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 二nhị 種chủng 法pháp 中trung 。
何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 一nhất 法pháp 中trung 。 互hỗ 相tương 違vi 性tánh 彼bỉ 不bất 生sanh 故cố 。 此thử 中trung 若nhược 說thuyết 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 。 是thị 義nghĩa 成thành 就tựu 。 若nhược 以dĩ 是thị 法pháp 於ư 非phi 法pháp 中trung 。 有hữu 所sở 成thành 者giả 。 即tức 去khứ 時thời 去khứ 又hựu 何hà 不bất 成thành 。 是thị 故cố 亦diệc 無vô 去khứ 時thời 可khả 去khứ 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 現hiện 見kiến 世thế 間gian 。 舉cử 足túc 下hạ 足túc 。 有hữu 行hành 動động 相tương/tướng 。 此thử 往vãng 彼bỉ 方phương 不bất 離ly 所sở 觀quán 。 有hữu 可khả 去khứ 相tương/tướng 。 彼bỉ 復phục 謂vị 言ngôn 。 世thế 所sở 作tác 事sự 。 先tiên 由do 作tác 者giả 後hậu 有hữu 所sở 作tác 。 作tác 事sự 方phương 成thành 。 去khứ 相tương/tướng 亦diệc 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
動động 處xứ 則tắc 有hữu 去khứ 。 此thử 中trung 有hữu 去khứ 時thời 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 復phục 別biệt 異dị 。 此thử 云vân 何hà 有hữu 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
非phi 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。
釋thích 曰viết 。 彼bỉ 異dị 意ý 者giả 。 謂vị 以dĩ 去khứ 時thời 有hữu 行hành 動động 相tương/tướng 。 乃nãi 說thuyết 去khứ 時thời 以dĩ 成thành 去khứ 義nghĩa 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
是thị 故cố 去khứ 時thời 去khứ 。
釋thích 曰viết 。 異dị 意ý 謂vị 離ly 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
云vân 何hà 於ư 去khứ 時thời 。 而nhi 當đương 有hữu 去khứ 法pháp 。
以dĩ 離ly 於ư 去khứ 法pháp 。 去khứ 時thời 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 於ư 一nhất 去khứ 法pháp 中trung 若nhược 有hữu 去khứ 時thời 可khả 和hòa 合hợp 者giả 。 即tức 應ưng 二nhị 種chủng 去khứ 法pháp 有hữu 性tánh 。 而nhi 此thử 去khứ 法pháp 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 如như 是thị 決quyết 定định 法pháp 止chỉ 遣khiển 相tương 離ly 者giả 。 此thử 有hữu 過quá 失thất 。 若nhược 此thử 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 可khả 和hòa 合hợp 者giả 。 即tức 非phi 去khứ 時thời 。 如như 是thị 決quyết 定định 。 若nhược 言ngôn 去khứ 時thời 去khứ 法pháp 彼bỉ 和hòa 合hợp 者giả 。 云vân 何hà 去khứ 時thời 而nhi 有hữu 去khứ 邪tà 。 何hà 所sở 以dĩ 邪tà 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 。 則tắc 有hữu 二nhị 種chủng 去khứ 。
一nhất 謂vị 有hữu 去khứ 時thời 。 二nhị 謂vị 去khứ 時thời 去khứ 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 言ngôn 去khứ 時thời 得đắc 有hữu 去khứ 者giả 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 離ly 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 無vô 去khứ 時thời 和hòa 合hợp 可khả 去khứ 。 是thị 故cố 若nhược 見kiến 有hữu 是thị 法pháp 。 還hoàn 成thành 過quá 失thất 。 如như 所sở 說thuyết 過quá 失thất 者giả 。 謂vị 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 。 若nhược 此thử 二nhị 種chủng 決quyết 定định 有hữu 去khứ 理lý 可khả 成thành 者giả 。 即tức 彼bỉ 去khứ 法pháp 應ưng 於ư 去khứ 時thời 去khứ 可khả 得đắc 邪tà 。 若nhược 爾nhĩ 即tức 有hữu 二nhị 法pháp 可khả 得đắc 。 一nhất 謂vị 去khứ 法pháp 去khứ 。 二nhị 謂vị 去khứ 時thời 去khứ 。 若nhược 爾nhĩ 此thử 說thuyết 還hoàn 成thành 去khứ 法pháp 可khả 去khứ 。 若nhược 有hữu 二nhị 去khứ 法pháp 者giả 。 此thử 無vô 道Đạo 理lý 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 去khứ 法pháp 去khứ 時thời 有hữu 所sở 成thành 者giả 。 彼bỉ 何hà 決quyết 定định 。 或hoặc 有hữu 所sở 得đắc 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 若nhược 或hoặc 無vô 所sở 有hữu 。 彼bỉ 決quyết 定định 說thuyết 。 云vân 何hà 有hữu 此thử 去khứ 時thời 可khả 去khứ 。 諸chư 法pháp 亦diệc 然nhiên 。 皆giai 如như 是thị 止chỉ 若nhược 法pháp 決quyết 定định 。 應ưng 有hữu 如như 是thị 。 去khứ 時thời 可khả 去khứ 。 非phi 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 無vô 如như 是thị 見kiến 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 無vô 二nhị 去khứ 法pháp 。 若nhược 有hữu 即tức 成thành 別biệt 異dị 過quá 失thất 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 有hữu 二nhị 去khứ 法pháp 。 即tức 有hữu 二nhị 去khứ 者giả 。
釋thích 曰viết 。 此thử 何hà 所sở 以dĩ 。 如như 頌tụng 言ngôn 。
以dĩ 離ly 於ư 去khứ 者giả 。 去khứ 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 如như 此thử 說thuyết 已dĩ 。 餘dư 皆giai 亦diệc 然nhiên 。 無vô 二nhị 去khứ 者giả 可khả 見kiến 。 亦diệc 非phi 所sở 樂lạc 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 此thử 中trung 如như 是thị 無vô 去khứ 者giả 去khứ 時thời 去khứ 法pháp 可khả 去khứ 。 若nhược 有hữu 去khứ 時thời 可khả 去khứ 者giả 。 非phi 彼bỉ 亦diệc 無vô 去khứ 法pháp 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 於ư 其kỳ 一nhất 去khứ 。 者giả 中trung 無vô 二nhị 去khứ 法pháp 。 若nhược 有hữu 即tức 成thành 過quá 失thất 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。 於ư 一nhất 去khứ 法pháp 中trung 去khứ 者giả 相tương 離ly 。 即tức 無vô 所sở 得đắc 。 若nhược 有hữu 所sở 作tác 。 即tức 有hữu 去khứ 者giả 。 此thử 中trung 若nhược 有hữu 所sở 依y 。 即tức 去khứ 時thời 去khứ 法pháp 或hoặc 有hữu 可khả 說thuyết 。 是thị 故cố 無vô 二nhị 去khứ 法pháp 和hòa 合hợp 。 如như 是thị 若nhược 於ư 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 過quá 失thất 遣khiển 除trừ 。 即tức 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 可khả 作tác 。 若nhược 有hữu 別biệt 異dị 。 還hoàn 成thành 過quá 失thất 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 離ly 於ư 去khứ 者giả 。 去khứ 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 去khứ 法pháp 若nhược 離ly 。 即tức 俱câu 時thời 所sở 起khởi 彼bỉ 去khứ 作tác 用dụng 即tức 當đương 破phá 散tán 。 是thị 中trung 何hà 有hữu 去khứ 者giả 可khả 得đắc 。 若nhược 無vô 去khứ 者giả 。 彼bỉ 去khứ 者giả 性tánh 所sở 作tác 無vô 性tánh 。 此thử 中trung 去khứ 者giả 若nhược 不bất 相tương 離ly 。 而nhi 彼bỉ 去khứ 法pháp 亦diệc 云vân 何hà 有hữu 。 今kim 此thử 去khứ 者giả 去khứ 法pháp 如như 實thật 伺tứ 察sát 。 云vân 何hà 可khả 說thuyết 有hữu 去khứ 相tương/tướng 邪tà 。 此thử 去khứ 者giả 中trung 云vân 何hà 實thật 有hữu 去khứ 者giả 去khứ 法pháp 而nhi 可khả 施thi 作tác 。 又hựu 或hoặc 去khứ 者giả 。 若nhược 有hữu 別biệt 異dị 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
去khứ 者giả 即tức 不bất 去khứ 。
釋thích 曰viết 。 何hà 所sở 以dĩ 邪tà 。 謂vị 法pháp 自tự 相tương/tướng 止chỉ 遣khiển 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
不bất 去khứ 者giả 不bất 去khứ 。
釋thích 曰viết 。 謂vị 如như 前tiền 所sở 有hữu 。 相tương 違vi 法pháp 故cố 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
離ly 去khứ 不bất 去khứ 者giả 。 無vô 第đệ 三tam 去khứ 者giả 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 彼bỉ 如như 是thị 第đệ 三tam 無vô 性tánh 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 無vô 有hữu 去khứ 義nghĩa 。 前tiền 言ngôn 去khứ 者giả 不bất 去khứ 。 如như 其kỳ 所sở 說thuyết 。 止chỉ 法pháp 自tự 相tương/tướng 。 為vi 證chứng 成thành 此thử 義nghĩa 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 言ngôn 去khứ 者giả 去khứ 。 云vân 何hà 有hữu 此thử 義nghĩa 。
釋thích 曰viết 。 無vô 有hữu 是thị 義nghĩa 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 離ly 於ư 去khứ 法pháp 。 去khứ 者giả 不bất 可khả 得đắc 。
釋thích 曰viết 。 以dĩ 離ly 去khứ 法pháp 。 去khứ 者giả 不bất 和hòa 合hợp 。 若nhược 有hữu 如như 是thị 。 去khứ 法pháp 與dữ 彼bỉ 去khứ 者giả 。 此thử 中trung 和hòa 合hợp 亦diệc 無vô 別biệt 異dị 。 去khứ 法pháp 可khả 有hữu 。 若nhược 或hoặc 決quyết 定định 去khứ 有hữu 所sở 作tác 。 即tức 彼bỉ 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 和hòa 合hợp 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
去khứ 法pháp 若nhược 欲dục 去khứ 。 非phi 無vô 去khứ 者giả 去khứ 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 言ngôn 如như 是thị 異dị 法pháp 有hữu 著trước 。 即tức 離ly 去khứ 法pháp 。 去khứ 者giả 可khả 見kiến 。 去khứ 法pháp 不bất 離ly 去khứ 者giả 體thể 故cố 。 彼bỉ 皆giai 無vô 性tánh 。 若nhược 復phục 止chỉ 遣khiển 法pháp 自tự 相tương/tướng 者giả 。 還hoàn 成thành 過quá 失thất 。 若nhược 定định 有hữu 彼bỉ 去khứ 法pháp 可khả 成thành 。 如như 是thị 即tức 有hữu 二nhị 去khứ 法pháp 可khả 立lập 。 乃nãi 成thành 。 去khứ 者giả 。 有hữu 去khứ 何hà 等đẳng 為vi 二nhị 。
一nhất 者giả 有hữu 動động 。 二nhị 即tức 去khứ 者giả 有hữu 異dị 法pháp 可khả 去khứ 。 如như 是thị 去khứ 法pháp 即tức 成thành 差sai 別biệt 此thử 中trung 無vô 有hữu 。 去khứ 法pháp 可khả 取thủ 道Đạo 理lý 。 若nhược 爾nhĩ 即tức 有hữu 別biệt 異dị 去khứ 者giả 別biệt 異dị 去khứ 法pháp 。 若nhược 無vô 去khứ 者giả 去khứ 法pháp 可khả 立lập 。 此thử 無vô 過quá 失thất 。 有hữu 人nhân 謂vị 去khứ 有hữu 發phát 起khởi 可khả 說thuyết 有hữu 去khứ 。 此thử 中trung 若nhược 或hoặc 去khứ 者giả 已dĩ 去khứ 有hữu 發phát 起khởi 邪tà 。 或hoặc 別biệt 異dị 邪tà 。 如như 是thị 分phần/phân 位vị 有hữu 所sở 著trước 故cố 。 所sở 以dĩ 頌tụng 言ngôn 。
已dĩ 去khứ 中trung 無vô 發phát 。
釋thích 曰viết 。 已dĩ 去khứ 者giả 。 去khứ 彼bỉ 去khứ 作tác 用dụng 而nhi 已dĩ 謝tạ 故cố 。 此thử 中trung 何hà 有hữu 去khứ 法pháp 發phát 起khởi 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
未vị 去khứ 中trung 無vô 發phát 。
釋thích 曰viết 。 未vị 去khứ 者giả 。 彼bỉ 去khứ 作tác 用dụng 未vị 有hữu 生sanh 故cố 。 若nhược 離ly 已dĩ 去khứ 。 未vị 去khứ 性tánh 亦diệc 無vô 發phát 起khởi 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
離ly 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。 去khứ 時thời 中trung 無vô 發phát 。
釋thích 曰viết 。 是thị 故cố 今kim 時thời 云vân 何hà 有hữu 。 去khứ 而nhi 得đắc 發phát 起khởi 。 所sở 以dĩ 去khứ 法pháp 發phát 起khởi 無vô 性tánh 去khứ 者giả 無vô 性tánh 。 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 然nhiên 。 由do 是thị 當đương 知tri 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 中trung 去khứ 者giả 去khứ 法pháp 分phân 別biệt 悉tất 無vô 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。 此thử 中trung 應ưng 有hữu 如như 是thị 去khứ 法pháp 。 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 分phần/phân 位vị 因nhân 性tánh 可khả 成thành 。 彼bỉ 說thuyết 不bất 然nhiên 。 若nhược 或hoặc 先tiên 有hữu 去khứ 法pháp 發phát 起khởi 。 即tức 有hữu 去khứ 時thời 。 後hậu 亦diệc 復phục 有hữu 去khứ 者giả 發phát 起khởi 。 此thử 中trung 無vô 去khứ 法pháp 故cố 。 即tức 無vô 去khứ 作tác 用dụng 。 去khứ 時thời 作tác 用dụng 已dĩ 謝tạ 滅diệt 故cố 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 去khứ 法pháp 發phát 起khởi 即tức 無vô 分phần/phân 位vị 。 亦diệc 無vô 去khứ 時thời 可khả 有hữu 。 若nhược 彼bỉ 去khứ 時thời 有hữu 所sở 發phát 者giả 。 又hựu 離ly 去khứ 法pháp 去khứ 時thời 不bất 有hữu 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 。 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。 彼bỉ 皆giai 無vô 性tánh 。 如như 是thị 無vô 去khứ 故cố 。 云vân 何hà 如như 前tiền 去khứ 法pháp 。 有hữu 所sở 發phát 起khởi 。 以dĩ 彼bỉ 去khứ 法pháp 發phát 起khởi 無vô 故cố 。 去khứ 中trung 皆giai 止chỉ 諸chư 有hữu 體thể 性tánh 。 去khứ 無vô 性tánh 故cố 。 即tức 不bất 和hòa 合hợp 。 此thử 中trung 決quyết 定định 說thuyết 者giả 。 若nhược 無vô 去khứ 故cố 何hà 有hữu 去khứ 法pháp 。 以dĩ 無vô 去khứ 無vô 去khứ 法pháp 故cố 。 亦diệc 無vô 彼bỉ 去khứ 作tác 用dụng 發phát 起khởi 。 去khứ 云vân 何hà 有hữu 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 。 云vân 何hà 有hữu 分phân 別biệt 。
釋thích 曰viết 。 若nhược 不bất 見kiến 有hữu 。 如như 是thị 去khứ 法pháp 所sở 發phát 起khởi 故cố 。 餘dư 一nhất 切thiết 處xứ 。 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 然nhiên 。 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 分phần/phân 位vị 。 因nhân 性tánh 所sở 成thành 。 一nhất 切thiết 皆giai 無vô 。 去khứ 法pháp 可khả 得đắc 。 以dĩ 彼bỉ 如như 是thị 發phát 無vô 性tánh 故cố 。 若nhược 有hữu 如như 是thị 去khứ 法pháp 。 於ư 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 中trung 如như 理lý 思tư 擇trạch 。 分phần/phân 位vị 對đối 治trị 。 悉tất 無vô 所sở 有hữu 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 。 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 分phần/phân 位vị 。
大Đại 乘Thừa 中Trung 觀Quán 釋Thích 論Luận 卷quyển 第đệ 二nhị