大Đại 乘Thừa 集Tập 菩Bồ 薩Tát 學Học 論Luận
Quyển 12
法Pháp 稱Xưng 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 宋Tống 法Pháp 護Hộ 等Đẳng 譯Dịch
大Đại 乘Thừa 集Tập 菩Bồ 薩Tát 學Học 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 二nhị
西tây 天thiên 譯dịch 經kinh 三Tam 藏Tạng 。 朝triêu 散tán 大đại 夫phu 。 試thí 鴻hồng 臚lư 少thiểu 卿khanh 宣tuyên 梵Phạm 大đại 師sư 賜tứ 紫tử 沙Sa 門Môn 臣thần 日nhật 稱xưng 等đẳng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 清thanh 淨tịnh 品phẩm 第đệ 八bát 之chi 三tam 。
與dữ 無vô 量lượng 百bách 千thiên 。 萬vạn 俱câu 胝chi 眾chúng 住trụ 十Thập 善Thiện 業nghiệp 道đạo 。 後hậu 復phục 生sanh 彼bỉ 剎sát 帝đế 利lợi 。 婆Bà 羅La 門Môn 長trưởng 者giả 。 大đại 種chủng 族tộc 中trung 。 財tài 物vật 豐phong 饒nhiêu 。 庫khố 藏tạng 盈doanh 溢dật 。 色sắc 相tướng 眷quyến 屬thuộc 皆giai 悉tất 具cụ 足túc 。 彼bỉ 經kinh 又hựu 云vân 。 若nhược 有hữu 女nữ 人nhân 。 得đắc 聞văn 是thị 藥dược 師sư 瑠lưu 璃ly 光quang 王vương 如Như 來Lai 名danh 號hiệu 受thọ 持trì 者giả 。 後hậu 轉chuyển 女nữ 身thân 。 又hựu 文Văn 殊Thù 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 剎sát 。 功công 德đức 經Kinh 云vân 。 妙diệu 吉cát 祥tường 言ngôn 。 我ngã 亦diệc 恭cung 敬kính 是thị 惠huệ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 光Quang 幢Tràng 菩Bồ 薩Tát 。 如như 意ý 願nguyện 菩Bồ 薩Tát 。 寂Tịch 根Căn 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 有hữu 女nữ 人nhân 。 持trì 是thị 四tứ 菩Bồ 薩Tát 名danh 號hiệu 者giả 。 得đắc 轉chuyển 女nữ 身thân 。 後hậu 不bất 復phục 受thọ 。
論luận 曰viết 。 對đối 治trị 行hành 略lược 如như 前tiền 說thuyết 。 制chế 止chỉ 力lực 今kim 當đương 說thuyết 。 如như 地địa 藏tạng 經Kinh 云vân 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 離ly 殺sát 生sanh 者giả 。 即tức 是thị 施thí 與dữ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 無vô 憂ưu 無vô 怖bố 及cập 無vô 悲bi 惱não 驚kinh 懾nhiếp 毛mao 竪thụ 。 以dĩ 斯tư 善thiện 根căn 果quả 報báo 。 所sở 有hữu 前tiền 際tế 乘thừa 五ngũ 趣thú 輪luân 溺nịch 生sanh 死tử 海hải 。 因nhân 是thị 殺sát 生sanh 。 造tạo 身thân 語ngữ 意ý 。 一nhất 切thiết 業nghiệp 障chướng 。 自tự 作tác 教giáo 他tha 。 及cập 隨tùy 喜hỷ 作tác 。 由do 此thử 遠viễn 離ly 殺sát 生sanh 輪luân 故cố 。 一nhất 切thiết 摧tồi 滅diệt 乃nãi 至chí 不bất 受thọ 其kỳ 報báo 。 於ư 現hiện 身thân 中trung 。 得đắc 壽thọ 命mạng 長trường 遠viễn 。 諸chư 天thiên 及cập 人nhân 。 之chi 所sở 愛ái 樂nhạo 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 乃nãi 至chí 盡tận 形hình 壽thọ 。 離ly 不bất 與dữ 取thủ 。 即tức 是thị 施thí 與dữ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 無vô 憂ưu 無vô 怖bố 及cập 無vô 熱nhiệt 惱não 。 不bất 生sanh 動động 亂loạn 。 於ư 自tự 財tài 利lợi 而nhi 行hành 喜hỷ 足túc 。 終chung 不bất 希hy 取thủ 非phi 法pháp 之chi 利lợi 。 以dĩ 斯tư 善thiện 根căn 乃nãi 至chí 因nhân 是thị 遠viễn 離ly 不bất 與dữ 取thủ 故cố 。 一nhất 切thiết 業nghiệp 障chướng 。 摧tồi 滅diệt 無vô 餘dư 。 不bất 受thọ 其kỳ 報báo 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 如như 是thị 十thập 不bất 善thiện 業nghiệp 道đạo 。 亦diệc 能năng 對đối 壞hoại 自tự 所sở 修tu 善thiện 。 如như 月nguyệt 燈đăng 經Kinh 云vân 。 聞văn 瞋sân 滅diệt 罪tội 者giả 。 如như 說thuyết 凡phàm 愚ngu 不bất 實thật 瞋sân 罵mạ 誹phỉ 謗báng 者giả 。 安an 住trụ 忍nhẫn 伏phục 盡tận 諸chư 往vãng 昔tích 所sở 造tạo 罪tội 業nghiệp 。 及cập 於ư 菩Bồ 薩Tát 所sở 起khởi 瞋sân 等đẳng 。
論luận 曰viết 。 制chế 止chỉ 力lực 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 依y 止chỉ 力lực 今kim 當đương 說thuyết 。 故cố 諸chư 緣duyên 起khởi 中trung 釋thích 云vân 。 若nhược 能năng 歸quy 依y 佛Phật 者giả 。 不bất 墮đọa 惡ác 道đạo 。 捨xả 此thử 人nhân 身thân 。 得đắc 生sanh 天thiên 趣thú 。 若nhược 法pháp 若nhược 僧Tăng 亦diệc 同đồng 上thượng 說thuyết 。 又hựu 慈Từ 氏Thị 解giải 脫thoát 經kinh 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 諸chư 罪tội 業nghiệp 者giả 。 諸chư 不bất 善thiện 法pháp 。 遍biến 若nhược 大đại 地địa 。 而nhi 劫kiếp 火hỏa 起khởi 時thời 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 無vô 不bất 燒thiêu 者giả 。 乃nãi 至chí 譬thí 若nhược 有hữu 人nhân 。 以dĩ 喝hát 吒tra 迦ca 汁trấp 一nhất 兩lưỡng 點điểm 。 千thiên 兩lưỡng 鐵thiết 而nhi 作tác 黃hoàng 金kim 。 非phi 彼bỉ 多đa 鐵thiết 能năng 令linh 少thiểu 汁trấp 而nhi 返phản 成thành 鐵thiết 。 此thử 發phát 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 心tâm 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 以dĩ 一nhất 善thiện 根căn 迴hồi 向hướng 智trí 。 能năng 攝nhiếp 受thọ 一nhất 切thiết 。 業nghiệp 煩phiền 惱não 障chướng 成thành 一nhất 切thiết 法pháp 智trí 。 非phi 諸chư 業nghiệp 煩phiền 惱não 。 障chướng 能năng 令linh 一nhất 切thiết 。 智trí 心tâm 而nhi 為vị 煩phiền 惱não 。
善thiện 男nam 子tử 。 又hựu 若nhược 有hữu 人nhân 。 持trì 以dĩ 一nhất 燈đăng 入nhập 照chiếu 暗ám 室thất 。 即tức 時thời 能năng 破phá 千thiên 年niên 敻# 古cổ 之chi 暗ám 。 此thử 發phát 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 心tâm 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 如như 入nhập 一nhất 眾chúng 生sanh 心tâm 無vô 明minh 暗ám 室thất 。 俱câu 能năng 破phá 壞hoại 百bách 千thiên 不bất 可khả 說thuyết 劫kiếp 。 敻# 古cổ 業nghiệp 煩phiền 惱não 障chướng 發phát 智trí 光quang 明minh 。
善thiện 男nam 子tử 。 如như 大đại 龍long 王vương 。 首thủ 戴đái 如như 意ý 摩ma 尼ni 寶bảo 王vương 冠quan 。 無vô 他tha 冤oan 敵địch 等đẳng 怖bố 。 此thử 菩Bồ 提Đề 心tâm 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 具cụ 大đại 悲bi 心tâm 。 無vô 有hữu 惡ác 道đạo 。 冤oan 敵địch 等đẳng 怖bố 。 優ưu 波ba 離ly 所sở 問vấn 經Kinh 云vân 。 此thử 住trụ 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 初sơ 日nhật 分phần/phân 時thời 有hữu 毀hủy 犯phạm 罪tội 。 當đương 中trung 日nhật 分phần/phân 時thời 不bất 捨xả 行hành 一Nhất 切Thiết 智Trí 心tâm 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 戒giới 蘊uẩn 具cụ 足túc 。 若nhược 中trung 日nhật 分phần/phân 時thời 有hữu 毀hủy 犯phạm 罪tội 。 當đương 後hậu 日nhật 分phần/phân 時thời 不bất 捨xả 行hành 一Nhất 切Thiết 智Trí 心tâm 。 則tắc 菩Bồ 薩Tát 戒giới 蘊uẩn 。 亦diệc 復phục 具cụ 足túc 。 我ngã 應ưng 復phục 說thuyết 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。
佛Phật 言ngôn 。
優ưu 波ba 離ly 。 此thử 住trụ 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 或hoặc 時thời 捨xả 戒giới 學học 處xứ 。 然nhiên 於ư 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 。 勿vật 起khởi 惡ác 作tác 。 亦diệc 勿vật 隨tùy 轉chuyển 。 若nhược 復phục 於ư 彼bỉ 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 者giả 展triển 轉chuyển 說thuyết 。 為vi 有hữu 毀hủy 犯phạm 罪tội 。 然nhiên 聲Thanh 聞Văn 人nhân 謂vị 失thất 戒giới 蘊uẩn 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。
忍Nhẫn 辱Nhục 品Phẩm 第đệ 九cửu
論luận 曰viết 。 此thử 不bất 遠viễn 離ly 有hữu 多đa 門môn 轉chuyển 。 而nhi 善thiện 守thủ 護hộ 令linh 戒giới 長trưởng 養dưỡng 。 如như 是thị 離ly 業nghiệp 障chướng 縛phược 破phá 煩phiền 惱não 結kết 。 乃nãi 至chí 聞văn 忍nhẫn 不bất 忍nhẫn 減giảm 失thất 精tinh 進tấn 怠đãi 墮đọa 俱câu 故cố 。 或hoặc 復phục 不bất 聞văn 不bất 知tri 。 等đẳng 持trì 方phương 便tiện 。 由do 無vô 方phương 便tiện 。 淨tịnh 諸chư 煩phiền 惱não 。 是thị 故cố 懈giải 退thoái 唯duy 聞văn 修tu 習tập 了liễu 雜tạp 亂loạn 行hành 。 謂vị 誦tụng 習tập 勤cần 苦khổ 。 依y 止chỉ 山sơn 林lâm 。 彼bỉ 脩tu 行hành 者giả 。 暫tạm 息tức 雜tạp 亂loạn 而nhi 心tâm 無vô 等đẳng 持trì 。 然nhiên 此thử 止chỉ 息tức 亦diệc 等đẳng 持trì 攝nhiếp 。 尚thượng 無vô 少thiểu 果quả 。 況huống 餘dư 淨tịnh 諸chư 煩phiền 惱não 。 設thiết 修tu 此thử 觀quán 亦diệc 亡vong 少thiểu 善thiện 。 乃nãi 至chí 說thuyết 淨tịnh 諸chư 煩phiền 惱não 。 法pháp 集tập 經Kinh 云vân 。 此thử 說thuyết 忍nhẫn 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 安an 住trụ 苦khổ 忍nhẫn 。 諦đế 察sát 法pháp 忍nhẫn 。 耐nại 冤oan 害hại 忍nhẫn 。 安an 住trụ 苦khổ 忍nhẫn 者giả 。 得đắc 究cứu 竟cánh 行hành 對đối 治trị 苦khổ 怖bố 及cập 得đắc 除trừ 遣khiển 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 愛ái 。 餘dư 二nhị 種chủng 惱não 。 彼bỉ 云vân 何hà 說thuyết 。 謂vị 瞋sân 恚khuể 懈giải 怠đãi 等đẳng 。 月nguyệt 燈đăng 經Kinh 云vân 。 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 者giả 亦diệc 不bất 捨xả 苦khổ 。 又hựu 寶bảo 雲vân 經kinh 說thuyết 。 若nhược 內nội 懷hoài 憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 者giả 。 住trụ 方phương 便tiện 調điều 伏phục 忍nhẫn 。 最tối 上thượng 授thọ 所sở 問vấn 經Kinh 云vân 。
復phục 次thứ 長trưởng 者giả 。 在tại 家gia 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 當đương 遠viễn 離ly 。 不bất 如như 理lý 損tổn 害hại 。 勿vật 著trước 世thế 間gian 八bát 法pháp 所sở 得đắc 妻thê 孥# 及cập 諸chư 受thọ 用dụng 。 財tài 穀cốc 豐phong 饒nhiêu 。 不bất 以dĩ 高cao 舉cử 逸dật 豫dự 。 設thiết 諸chư 衰suy 弊tệ 亦diệc 不bất 低đê 下hạ 愁sầu 惱não 。 應ưng 如như 是thị 觀quán 。 察sát 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 幻huyễn 化hóa 所sở 造tạo 。 起khởi 高cao 舉cử 處xứ 息tức 滅diệt 罪tội 報báo 。 謂vị 此thử 父phụ 母mẫu 妻thê 子tử 。 奴nô 婢tỳ 僕bộc 從tùng 。 親thân 眷quyến 朋bằng 屬thuộc 等đẳng 。 彼bỉ 既ký 非phi 我ngã 。 我ngã 亦diệc 非phi 彼bỉ 。 如như 有hữu 偈kệ 云vân 。 若nhược 有hữu 所sở 幹cán 集tập 。 由do 何hà 起khởi 愁sầu 惱não 。 或hoặc 無vô 所sở 幹cán 集tập 。 亦diệc 何hà 起khởi 愁sầu 惱não 。 為vi 所sở 幹cán 集tập 者giả 。 以dĩ 癡si 恚khuể 惱não 悶muộn 絕tuyệt 疲bì 懈giải 故cố 。 或hoặc 執chấp 著trước 勇dũng 悍hãn 起khởi 大đại 過quá 咎cữu 。 癡si 迷mê 追truy 悔hối 須tu 臾du 夭yểu 壽thọ 。 應ưng 遠viễn 離ly 此thử 無vô 益ích 。 是thị 難nạn/nan 。
論luận 曰viết 。 云vân 何hà 捨xả 是thị 愁sầu 惱não 。 謂vị 發phát 輕khinh 軟nhuyễn 心tâm 者giả 。 如như 最tối 上thượng 問vấn 經Kinh 云vân 。 於ư 此thử 遠viễn 離ly 則tắc 令linh 心tâm 柔nhu 軟nhuyễn 。 如như 覩đổ 羅la 綿miên 。 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 應ưng 如như 勝thắng 財tài 王vương 童đồng 女nữ 發phát 如như 是thị 心tâm 。 滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 。 以dĩ 無vô 能năng 勝thắng 心tâm 破phá 諸chư 瞋sân 忿phẫn 。 以dĩ 不bất 動động 心tâm 於ư 眾chúng 生sanh 海hải 而nhi 不bất 退thoái 墮đọa 。 深thâm 心tâm 境cảnh 界giới 。
論luận 曰viết 。 脩tu 習tập 此thử 者giả 。 不bất 以dĩ 為vi 難nan 。 如như 其kỳ 所sở 有hữu 。 愚ngu 者giả 尚thượng 爾nhĩ 。 至chí 若nhược 擔đảm 夫phu 耕canh 農nông 畋điền 獵liệp 剋khắc 苦khổ 脩tu 習tập 。 荷hà 負phụ 鄙bỉ 事sự 悕hy 微vi 細tế 果quả 。 塵trần 穢uế 不bất 淨tịnh 心tâm 無vô 悔hối 惱não 。 況huống 復phục 此thử 等đẳng 諸chư 妙diệu 樂lạc 行hành 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 最tối 勝thắng 事sự 趣thú 無vô 上thượng 果quả 。 又hựu 如như 諸chư 鄙bỉ 賤tiện 者giả 少thiểu 不bất 饒nhiêu 益ích 。 於ư 身thân 難nạn/nan 作tác 尚thượng 無vô 廢phế 壞hoại 。 但đãn 自tự 繫hệ 念niệm 剛cang 強cường 領lãnh 納nạp 。 如như 決quyết 勝thắng 負phụ 。 況huống 復phục 此thử 等đẳng 長trường 時thời 無vô 益ích 。 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。 由do 何hà 於ư 善thiện 法Pháp 財tài 少thiểu 不bất 悕hy 取thủ 。 地địa 獄ngục 治trị 罰phạt 世thế 間gian 賊tặc 害hại 。 獄ngục 卒tốt 守thủ 護hộ 按án 治trị 無vô 遺di 。 隨tùy 處xứ 遇ngộ 會hội 極cực 為vi 痛thống 惱não 使sử 勿vật 為vi 冤oan 。 於ư 久cửu 遠viễn 時thời 無vô 諸chư 繫hệ 縛phược 。 捍hãn 勞lao 忍nhẫn 苦khổ 。 破phá 煩phiền 惱não 賊tặc 。 淨tịnh 盡tận 無vô 餘dư 。 於ư 三tam 有hữu 中trung 。 被bị 勝thắng 甲giáp 冑trụ 。 執chấp 持trì 器khí 仗trượng 。 敗bại 諸chư 魔ma 冤oan 。 解giải 眾chúng 生sanh 縛phược 。 由do 先tiên 脩tu 習tập 以dĩ 少thiểu 剋khắc 苦khổ 。 而nhi 得đắc 成thành 就tựu 。 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 脩tu 苦khổ 樂lạc 想tưởng 。 謂vị 諸chư 苦khổ 生sanh 時thời 。 如như 其kỳ 處xứ 所sở 脩tu 習tập 樂lạc 想tưởng 。 住trụ 樂lạc 想tưởng 者giả 。 即tức 能năng 成thành 辦biện 。 此thử 果quả 得đắc 三tam 摩ma 地địa 。 名danh 超siêu 諸chư 法Pháp 樂lạc 。 如như 父phụ 子tử 集tập 會hội 經Kinh 云vân 。
佛Phật 言ngôn 。
有hữu 三tam 摩ma 地địa 。 名danh 超siêu 諸chư 法Pháp 樂lạc 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 得đắc 是thị 。 三tam 摩ma 地địa 者giả 。 於ư 諸chư 事sự 緣duyên 受thọ 如như 是thị 樂lạc 。 受thọ 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 非phi 一nhất 因nhân 緣duyên 如như 其kỳ 處xứ 所sở 而nhi 得đắc 樂lạc 想tưởng 。 譬thí 若nhược 有hữu 人nhân 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 。 斷đoạn 截tiệt 手thủ 足túc 。 及cập 耳nhĩ 鼻tị 等đẳng 。 耳nhĩ 鼻tị 斷đoạn 已dĩ 。 如như 其kỳ 處xứ 所sở 而nhi 得đắc 樂lạc 想tưởng 。 及cập 以dĩ 鞭tiên 杖trượng 之chi 所sở 打đả 扑# 。 翻phiên 如như 樂lạc 想tưởng 。 或hoặc 為vi 牢lao 獄ngục 繫hệ 閉bế 捶chúy 撻thát 。 謂vị 作tác 衣y 者giả 。 然nhiên 酥tô 燈đăng 者giả 。 然nhiên 油du 燈đăng 者giả 。 碾niễn 蔗giá 漿tương 等đẳng 者giả 。 如như 其kỳ 處xứ 所sở 而nhi 住trụ 樂lạc 想tưởng 。 作tác 鵂hưu 鶹lưu 面diện 者giả 。 作tác 師sư 子tử 面diện 者giả 。 撚nhiên 曝bộc 晒# 者giả 。 乃nãi 至chí 造tạo 金kim 錢tiền 者giả 。 造tạo 飲ẩm 食thực 者giả 。 供cung 象tượng 酒tửu 等đẳng 者giả 。 翻phiên 如như 樂lạc 想tưởng 。 或hoặc 為vi 挑thiêu 目mục 破phá 壞hoại 命mạng 根căn 。 諸chư 有hữu 損tổn 害hại 及cập 墮đọa 首thủ 等đẳng 。 翻phiên 如như 樂lạc 想tưởng 。 無vô 苦khổ 樂lạc 想tưởng 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 願nguyện 力lực 。 長trường 夜dạ 修tu 作tác 。 若nhược 我ngã 為vi 諸chư 走tẩu 使sử 得đắc 近cận 妙diệu 樂lạc 。 若nhược 我ngã 為vi 罪tội 犯phạm 者giả 。 亦diệc 以dĩ 承thừa 事sự 尊tôn 重trọng 。 恭cung 敬kính 供cúng 養dường 。 一nhất 切thiết 時thời 處xứ 。 得đắc 近cận 妙diệu 樂lạc 。 若nhược 遇ngộ 惡ác 言ngôn 譏cơ 刺thứ 打đả 扑# 刀đao 仗trượng 割cát 截tiệt 乃nãi 至chí 諸chư 壞hoại 命mạng 根căn 。 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 。 成thành 證chứng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 果quả 。 具cụ 足túc 如như 是thị 。 作tác 意ý 如như 是thị 事sự 業nghiệp 。 如như 是thị 願nguyện 力lực 。 亦diệc 復phục 具cụ 足túc 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 知tri 樂lạc 想tưởng 親thân 近cận 脩tu 習tập 於ư 彼bỉ 業nghiệp 報báo 多đa 所sở 脩tu 作tác 。 而nhi 得đắc 超siêu 諸chư 法Pháp 樂lạc 三tam 摩ma 地địa 。 若nhược 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 至chí 一nhất 切thiết 。 法Pháp 樂lạc 三tam 摩ma 地địa 者giả 。 是thị 故cố 得đắc 大đại 不bất 動động 壞hoại 諸chư 魔ma 事sự 。 由do 是thị 方phương 便tiện 圓viên 滿mãn 一nhất 切thiết 捨xả 施thí 。 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 。 難nan 行hành 苦khổ 行hạnh 。 堅kiên 牢lao 一nhất 切thiết 忍nhẫn 辱nhục 。 策sách 勵lệ 一nhất 切thiết 精tinh 進tấn 。 助trợ 修tu 一nhất 切thiết 禪thiền 定định 智trí 惠huệ 。 是thị 故cố 常thường 喜hỷ 。 如như 月nguyệt 燈đăng 經kinh 說thuyết 。 常thường 喜hỷ 尊tôn 重trọng 常thường 住trụ 正chánh 見kiến 。 又hựu 無vô 盡tận 意ý 經Kinh 云vân 。 何hà 等đẳng 為vi 喜hỷ 。
謂vị 喜hỷ 念niệm 法pháp 。 清thanh 淨tịnh 信tín 樂nhạo 。 發phát 踊dũng 躍dược 心tâm 。 不bất 生sanh 懈giải 怠đãi 。 無vô 諸chư 熱nhiệt 惱não 。 不bất 求cầu 五ngũ 欲dục 之chi 樂lạc 。 不bất 離ly 一nhất 切thiết 法Pháp 樂lạc 。 由do 心tâm 建kiến 立lập 身thân 喜hỷ 覺giác 喜hỷ 起khởi 適thích 悅duyệt 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如Như 來Lai 身thân 莊trang 嚴nghiêm 相tướng 好hảo 。 希hy 求cầu 善thiện 巧xảo 聽thính 法Pháp 無vô 厭yếm 。 依y 實thật 法pháp 行hành 。 由do 法pháp 生sanh 喜hỷ 愛ái 樂nhạo 淨tịnh 信tín 。 然nhiên 於ư 眾chúng 生sanh 覺giác 了liễu 無vô 礙ngại 。 以dĩ 最tối 勝thắng 欲dục 勤cần 求cầu 佛Phật 法Pháp 。 不bất 捨xả 法pháp 欲dục 。 廣quảng 大đại 信tín 解giải 諸chư 佛Phật 妙diệu 法Pháp 。 示thị 解giải 脫thoát 乘thừa 。 發phát 最tối 上thượng 心tâm 除trừ 慳san 悋lận 心tâm 。 若nhược 初sơ 發phát 心tâm 施thí 當đương 施thí 施thí 已dĩ 。 三tam 輪luân 清thanh 淨tịnh 。 歡hoan 喜hỷ 布bố 施thí 。 於ư 妙diệu 尸thi 羅la 亦diệc 常thường 清thanh 淨tịnh 。 由do 持trì 淨tịnh 戒giới 。 攝nhiếp 諸chư 毀hủy 禁cấm 。 而nhi 常thường 超siêu 越việt 諸chư 惡ác 道đạo 怖bố 向hướng 佛Phật 禁cấm 戒giới 堅kiên 固cố 無vô 毀hủy 。 正chánh 使sử 他tha 人nhân 惡ác 來lai 罵mạ 辱nhục 。 於ư 語ngữ 言ngôn 道Đạo 心tâm 不bất 加gia 報báo 樂nhạo/nhạc/lạc 然nhiên 故cố 忍nhẫn 變biến 以dĩ 尊tôn 重trọng 逮đãi 無vô 憍kiêu 慢mạn 。 貌mạo 常thường 溫ôn 恭cung 。 遠viễn 離ly 顰tần 蹙túc 。 先tiên 以dĩ 愛ái 語ngữ 無vô 諂siểm 無vô 佞nịnh 。 淨tịnh 意ý 不bất 邪tà 心tâm 不bất 麁thô 澁sáp 。 見kiến 諸chư 勝thắng 己kỷ 亦diệc 無vô 曲khúc 抑ức 。 不bất 覘# 乖quai 謬mậu 不bất 揚dương 他tha 失thất 。 修tu 和hòa 敬kính 法pháp 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 敬kính 如như 佛Phật 。 使sử 敬kính 諸chư 佛Phật 法Pháp 惜tích 過quá 身thân 命mạng 。 於ư 諸chư 師sư 長trưởng 。 如như 己kỷ 父phụ 母mẫu 。 護hộ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 猶do 如như 一nhất 子tử 。 於ư 和hòa 尚thượng 阿a 闍xà 梨lê 敬kính 如như 佛Phật 想tưởng 。 於ư 諸chư 正chánh 行hạnh 皆giai 如như 上thượng 首thủ 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 愛ái 手thủ 足túc 。 於ư 說thuyết 法Pháp 師sư 。 如như 諸chư 妙diệu 寶bảo 。 諸chư 教giáo 令linh 中trung 如như 親thân 五ngũ 欲dục 。 於ư 喜hỷ 足túc 行hành 如như 無vô 病bệnh 惱não 。 求cầu 勝thắng 妙diệu 法Pháp 如như 希hy 妙diệu 藥dược 。 於ư 發phát 露lộ 者giả 如như 遇ngộ 良lương 醫y 。 如như 是thị 調điều 御ngự 諸chư 根căn 。 使sử 無vô 懈giải 怠đãi 。 說thuyết 此thử 是thị 名danh 為vi 喜hỷ 。
論luận 曰viết 。 此thử 言ngôn 學học 菩Bồ 薩Tát 莊trang 嚴nghiêm 者giả 。 如như 大đại 雲vân 經kinh 說thuyết 。 若nhược 樂nhạo/nhạc/lạc 地địa 獄ngục 旁bàng 生sanh 者giả 。 於ư 地địa 獄ngục 趣thú 心tâm 常thường 戒giới 定định 。 雖tuy 處xứ 獄ngục 城thành 而nhi 得đắc 如như 旅lữ 泊bạc 。 又hựu 樂nhạo/nhạc/lạc 地địa 獄ngục 者giả 。 於ư 地địa 獄ngục 趣thú 心tâm 生sanh 愛ái 著trước 及cập 與dữ 慳san 嫉tật 。 令linh 地địa 獄ngục 火hỏa 。 轉chuyển 復phục 熾sí 盛thịnh 。
論luận 曰viết 。 說thuyết 安an 住trụ 苦khổ 忍nhẫn 者giả 。 故cố 海hải 意ý 經Kinh 云vân 。 有hữu 三tam 種chủng 忍nhẫn 。
佛Phật 言ngôn 。
海hải 意ý 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 其kỳ 所sở 發phát 一Nhất 切Thiết 智Trí 心tâm 寶bảo 中trung 。 或hoặc 為vi 非phi 人nhân 。 毀hủy 犯phạm 淨tịnh 戒giới 。 謂vị 若nhược 諸chư 魔ma 魔ma 民dân 及cập 天thiên 魔ma 后hậu 魔ma 。 力lực 所sở 持trì 。 令linh 魔ma 使sứ 者giả 固cố 來lai 侵xâm 害hại 。 震chấn 擊kích 動động 搖dao 期kỳ 剋khắc 打đả 擲trịch 。 當đương 於ư 是thị 時thời 。 此thử 大đại 菩Bồ 提Đề 發phát 深thâm 固cố 心tâm 令linh 無vô 所sở 壞hoại 。 亦diệc 復phục 不bất 壞hoại 。 大đại 悲bi 精tinh 進tấn 解giải 脫thoát 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 不bất 壞hoại 。 令linh 三Tam 寶Bảo 種chủng 。 紹thiệu 隆long 不bất 斷đoạn 。 亦diệc 復phục 不bất 壞hoại 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 於ư 此thử 相tương 應ứng 積tích 集tập 善thiện 本bổn 。 亦diệc 復phục 不bất 壞hoại 。 成thành 辦biện 相tướng 好hảo 修tu 習tập 福phước 行hành 。 亦diệc 復phục 不bất 壞hoại 。 勇dũng 力lực 精tinh 進tấn 嚴nghiêm 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 亦diệc 復phục 不bất 壞hoại 。 求cầu 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 亦diệc 復phục 不bất 壞hoại 。 度độ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 不bất 著trước 己kỷ 樂lạc 。 是thị 中trung 深thâm 心tâm 具cụ 如như 是thị 意ý 。 若nhược 為vi 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 之chi 所sở 惡ác 賤tiện 。 或hoặc 遇ngộ 瞋sân 恚khuể 譏cơ 毀hủy 罵mạ 辱nhục 及cập 諸chư 打đả 擲trịch 。 悉tất 能năng 忍nhẫn 受thọ 。 至chí 若nhược 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 惡ác 心tâm 來lai 。 逼bức 惱não 摧tồi 壓áp 。 亦diệc 悉tất 堪kham 任nhậm 不bất 疲bì 不bất 懈giải 。 不bất 退thoái 不bất 沒một 。 勇dũng 猛mãnh 精tinh 進tấn 。 勢thế 力lực 發phát 現hiện 。 捍hãn 勞lao 忍nhẫn 苦khổ 。 起khởi 攝nhiếp 受thọ 心tâm 。 又hựu 若nhược 有hữu 人nhân 。 以dĩ 惡ác 心tâm 來lai 。 若nhược 瞋sân 若nhược 罵mạ 。 妬đố 害hại 逼bức 惱não 忿phẫn 恚khuể 打đả 擲trịch 。 於ư 如như 是thị 心tâm 悉tất 不bất 加gia 報báo 。 乃nãi 至chí 設thiết 復phục 有hữu 人nhân 。 於ư 十thập 方phương 界giới 。 執chấp 諸chư 器khí 仗trượng 逼bức 逐trục 其kỳ 後hậu 。 彼bỉ 地địa 方phương 所sở 若nhược 行hành 若nhược 住trụ 若nhược 坐tọa 若nhược 臥ngọa 。 是thị 中trung 若nhược 遇ngộ 一nhất 人nhân 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 修tu 布bố 施thí 心tâm 乃nãi 至chí 脩tu 智trí 惠huệ 心tâm 者giả 。 聞văn 彼bỉ 發phát 起khởi 一nhất 善thiện 根căn 心tâm 。 我ngã 當đương 即tức 至chí 彼bỉ 地địa 方phương 所sở 。 正chánh 使sử 斷đoạn 割cát 其kỳ 身thân 節tiết 節tiết 支chi 解giải 。 如như 棗táo 葉diệp 量lượng 。 於ư 是thị 等đẳng 事sự 我ngã 悉tất 堪kham 忍nhẫn 。 又hựu 若nhược 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 皆giai 起khởi 瞋sân 恚khuể 巧xảo 出xuất 惡ác 言ngôn 罵mạ 辱nhục 譏cơ 毀hủy 。 加gia 以dĩ 斷đoạn 割cát 其kỳ 身thân 節tiết 節tiết 支chi 解giải 。 如như 棗táo 葉diệp 量lượng 。 我ngã 當đương 是thị 時thời 。 於ư 此thử 眾chúng 生sanh 。 終chung 不bất 為vi 起khởi 少thiểu 分phần 動động 擾nhiễu 之chi 心tâm 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 然nhiên 我ngã 此thử 身thân 。 於ư 過quá 去khứ 際tế 無vô 量lượng 無vô 數số 。 生sanh 死tử 輪luân 轉chuyển 。 靡mĩ 所sở 不bất 造tạo 。 或hoặc 處xứ 地địa 獄ngục 。 畜súc 生sanh 琰Diêm 魔Ma 羅La 界giới 。 乃nãi 至chí 今kim 在tại 人nhân 趣thú 耽đam 味vị 飲ẩm 食thực 。 諸chư 欲dục 受thọ 用dụng 聽thính 受thọ 非phi 法pháp 。 艱gian 苦khổ 追truy 求cầu 邪tà 命mạng 資tư 養dưỡng 。 多đa 種chủng 逼bức 迫bách 。 然nhiên 於ư 身thân 命mạng 曾tằng 無vô 果quả 利lợi 。 雖tuy 復phục 種chủng 種chủng 多đa 所sở 營doanh 作tác 。 緣duyên 此thử 不bất 能năng 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 設thiết 復phục 生sanh 死tử 最tối 後hậu 邊biên 際tế 。 使sử 諸chư 眾chúng 生sanh 。 於ư 我ngã 身thân 分phần/phân 斷đoạn 割cát 支chi 解giải 。 寧ninh 受thọ 眾chúng 苦khổ 我ngã 終chung 不bất 捨xả 。 一nhất 切thiết 智trí 心tâm 。 亦diệc 復phục 不bất 捨xả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 及cập 善thiện 法Pháp 欲dục 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 然nhiên 我ngã 此thử 身thân 。 多đa 種chủng 逼bức 惱não 。 苦khổ 切thiết 殘tàn 毀hủy 。 比tỉ 地địa 獄ngục 苦khổ 百bách 分phần 千thiên 分phần 。 乃nãi 至chí 優ưu 波ba 尼ni 剎sát 曇đàm 分phần/phân 。 不bất 及cập 其kỳ 一nhất 。 又hựu 復phục 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 不bất 捨xả 大đại 悲bi 。 所sở 緣duyên 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 若nhược 有hữu 因nhân 緣duyên 起khởi 瞋sân 恚khuể 者giả 。 我ngã 當đương 以dĩ 法pháp 斷đoạn 除trừ 。 云vân 何hà 為vi 法pháp 。 所sở 謂vị 愛ái 樂nhạo 於ư 身thân 。 繫hệ 屬thuộc 於ư 身thân 。 取thủ 著trước 於ư 身thân 。 捨xả 是thị 身thân 者giả 即tức 捨xả 瞋sân 恚khuể 。
佛Phật 言ngôn 。
海hải 意ý 。 於ư 如như 是thị 法Pháp 。 聚tụ 而nhi 趣thú 入nhập 者giả 即tức 能năng 堪kham 任nhậm 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 之chi 所sở 逼bức 惱não 。 乃nãi 至chí 不bất 惜tích 。 其kỳ 身thân 而nhi 能năng 棄khí 捨xả 。 亦diệc 不bất 愛ái 樂nhạo 者giả 。 此thử 即tức 能năng 修tu 。 布Bố 施Thí 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。
復phục 次thứ 若nhược 遇ngộ 身thân 欲dục 壞hoại 時thời 。 大đại 慈từ 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 此thử 即tức 能năng 修tu 持trì 戒giới 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 若nhược 遇ngộ 身thân 欲dục 壞hoại 時thời 。 如như 義nghĩa 解giải 脫thoát 堪kham 任nhậm 忍nhẫn 受thọ 。 忍nhẫn 力lực 發phát 現hiện 亦diệc 不bất 動động 擾nhiễu 其kỳ 心tâm 。 此thử 即tức 能năng 修tu 。 忍Nhẫn 辱Nhục 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 以dĩ 勤cần 勇dũng 力lực 不bất 捨xả 攝nhiếp 受thọ 一nhất 切thiết 智trí 心tâm 。 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 發phát 諸chư 善thiện 行hành 。 此thử 即tức 能năng 修tu 精tinh 進tấn 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。
復phục 次thứ 若nhược 身thân 壞hoại 時thời 。 於ư 心tâm 發phát 現hiện 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 寶bảo 不bất 捨xả 菩Bồ 提Đề 。 如như 實thật 觀quán 察sát 。 勝thắng 寂tịch 寂tịch 靜tĩnh 。 此thử 即tức 能năng 修tu 靜tĩnh 慮lự 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 若nhược 遇ngộ 身thân 欲dục 壞hoại 時thời 。 觀quán 身thân 幻huyễn 法pháp 猶do 如như 草thảo 木mộc 。 牆tường 壁bích 瓦ngõa 礫lịch 。 入nhập 解giải 於ư 身thân 是thị 無vô 常thường 是thị 苦khổ 是thị 無vô 我ngã 是thị 寂tịch 滅diệt 。 如như 是thị 諦đế 察sát 其kỳ 身thân 。 此thử 即tức 能năng 修tu 勝thắng 惠huệ 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 乃nãi 至chí 設thiết 復phục 有hữu 人nhân 。 以dĩ 惡ác 心tâm 來lai 。 瞋sân 恚khuể 罵mạ 辱nhục 。 即tức 作tác 是thị 念niệm 。 是thị 人nhân 懈giải 怠đãi 遠viễn 離ly 白bạch 法Pháp 。 我ngã 今kim 發phát 起khởi 。 精tinh 進tấn 勤cần 求cầu 修tu 習tập 。 植thực 諸chư 善thiện 本bổn 。 勿vật 生sanh 厭yếm 足túc 。 乃nãi 願nguyện 是thị 人nhân 先tiên 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 我ngã 當đương 最tối 後hậu 取thủ 成thành 正chánh 覺giác 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 是thị 等đẳng 眾chúng 生sanh 。 名danh 未vị 調điều 伏phục 者giả 。 未vị 寂tịch 靜tĩnh 者giả 。 未vị 密mật 護hộ 者giả 。 未vị 近cận 寂tịch 者giả 。 為vi 作tác 義nghĩa 利lợi 。 莊trang 嚴nghiêm 鎧khải 甲giáp 。 乃nãi 至chí 我ngã 依y 此thử 法pháp 。 云vân 何hà 是thị 瞋sân 云vân 何hà 非phi 瞋sân 。 二nhị 中trung 伺tứ 察sát 。 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 又hựu 若nhược 是thị 瞋sân 非phi 瞋sân 。 若nhược 自tự 若nhược 他tha 。 瞋sân 與dữ 瞋sân 者giả 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 斯tư 不bất 可khả 得đắc 。 尚thượng 離ly 此thử 見kiến 。 是thị 即tức 名danh 忍nhẫn 。 又hựu 般Bát 若Nhã 云vân 。 若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 有hữu 所sở 諍tranh 競cạnh 。 應ưng 發phát 是thị 心tâm 。 我ngã 當đương 勸khuyến 勉miễn 。 我ngã 今kim 於ư 此thử 。 諍tranh 競cạnh 得đắc 無vô 難nan 遇ngộ 。 若nhược 諍tranh 競cạnh 者giả 及cập 所sở 諍tranh 事sự 。 然nhiên 我ngã 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 為vi 作tác 橋kiều 梁lương 。 我ngã 若nhược 為vi 他tha 惡ác 罵mạ 毀hủy 呰tử 。 汝nhữ 何hà 此thử 語ngữ 不bất 應ưng 加gia 報báo 。 但đãn 類loại 癡si 人nhân 。 及cập 若nhược 啞á 羊dương 不bất 起khởi 鬪đấu 諍tranh 。 他tha 或hoặc 惡ác 來lai 醜xú 言ngôn 罵mạ 辱nhục 於ư 語ngữ 言ngôn 道Đạo 心tâm 無vô 損tổn 害hại 。 親thân 近cận 於ư 他tha 我ngã 應ưng 善thiện 語ngữ 。 不bất 似tự 於ư 彼bỉ 起khởi 斯tư 過quá 咎cữu 。 乃nãi 至chí 若nhược 我ngã 聞văn 他tha 過quá 失thất 亦diệc 不bất 似tự 彼bỉ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 我ngã 意ý 無vô 怒nộ 故cố 。 又hựu 若nhược 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 所sở 須tu 妙diệu 樂lạc 者giả 。 我ngã 當đương 與dữ 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 妙diệu 樂lạc 乃nãi 至chí 涅Niết 盤Bàn 。 成thành 證chứng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 然nhiên 我ngã 於ư 他tha 終chung 不bất 起khởi 瞋sân 。 及cập 與dữ 自tự 他tha 起khởi 愚ngu 癡si 行hành 。 唯duy 修tu 堅kiên 固cố 精tinh 進tấn 。 以dĩ 精tinh 進tấn 故cố 。 設thiết 壞hoại 身thân 命mạng 而nhi 無vô 恚khuể 惱não 不bất 生sanh 顰tần 蹙túc 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 別Biệt 解Giải 脫Thoát 經Kinh 云vân 。 若nhược 於ư 恚khuể 怒nộ 眾chúng 生sanh 。 如như 是thị 安an 慰úy 。 極cực 善thiện 安an 慰úy 。 住trụ 此thử 忍nhẫn 者giả 得đắc 隨tùy 順thuận 法Pháp 喜hỷ 。
大Đại 乘Thừa 集Tập 菩Bồ 薩Tát 學Học 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 二nhị