大Đại 乘Thừa 廣Quảng 五Ngũ 蘊Uẩn 論Luận
安An 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 唐Đường 地Địa 婆Bà 訶Ha 羅La 譯Dịch
大Đại 乘Thừa 廣quảng 五ngũ 蘊uẩn 論luận 一nhất 卷quyển
安an 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 造tạo
大đại 唐đường 中trung 天Thiên 竺Trúc 國quốc 三tam 藏tạng 地địa 婆bà 訶ha 羅la 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。
佛Phật 說thuyết 五ngũ 蘊uẩn 。 謂vị 色sắc 蘊uẩn 。 受thọ 蘊uẩn 。 想tưởng 蘊uẩn 。 行hành 蘊uẩn 。 識thức 蘊uẩn 。 云vân 何hà 色sắc 蘊uẩn 謂vị 四tứ 大đại 種chủng 。 及cập 大đại 種chủng 所sở 造tạo 色sắc 。 云vân 何hà 四tứ 大đại 種chủng 。 謂vị 地địa 界giới 。 水thủy 界giới 。 火hỏa 界giới 。 風phong 界giới 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 謂vị 地địa 堅kiên 性tánh 。 水thủy 濕thấp 性tánh 。 火hỏa 煖noãn 性tánh 。 風phong 輕khinh 性tánh 。 界giới 者giả 。 能năng 持trì 自tự 性tánh 所sở 造tạo 色sắc 故cố 。
云vân 何hà 四tứ 大đại 所sở 造tạo 色sắc 。 謂vị 眼nhãn 根căn 。 耳nhĩ 根căn 。 鼻tị 根căn 。 舌thiệt 根căn 。 身thân 根căn 。 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 。 及cập 觸xúc 一nhất 分phần/phân 。 無vô 表biểu 色sắc 等đẳng 。 造tạo 者giả 因nhân 義nghĩa 。 根căn 者giả 最tối 勝thắng 自tự 在tại 義nghĩa 。 主chủ 義nghĩa 。 增tăng 上thượng 義nghĩa 。 是thị 為vi 根căn 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 主chủ 義nghĩa 。 與dữ 誰thùy 為vi 主chủ 。 謂vị 即tức 眼nhãn 根căn 。 與dữ 眼nhãn 識thức 為vi 主chủ 。 生sanh 眼nhãn 識thức 故cố 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 身thân 根căn 。 與dữ 身thân 識thức 為vi 主chủ 。 生sanh 身thân 識thức 故cố 。
云vân 何hà 眼nhãn 根căn 。 謂vị 以dĩ 色sắc 為vi 境cảnh 。 淨tịnh 色sắc 為vi 性tánh 。 謂vị 於ư 眼nhãn 中trung 。 一nhất 分phần/phân 淨tịnh 色sắc 如như 淨tịnh 醍đề 醐hồ 。 此thử 性tánh 有hữu 故cố 。 眼nhãn 識thức 得đắc 生sanh 。 無vô 即tức 不bất 生sanh 。
云vân 何hà 耳nhĩ 根căn 。 謂vị 以dĩ 聲thanh 為vi 境cảnh 。 淨tịnh 色sắc 為vi 性tánh 。 謂vị 於ư 耳nhĩ 中trung 。 一nhất 分phần/phân 淨tịnh 色sắc 。 此thử 性tánh 有hữu 故cố 。 耳nhĩ 識thức 得đắc 生sanh 。 無vô 即tức 不bất 生sanh 。
云vân 何hà 鼻tị 根căn 。 謂vị 以dĩ 香hương 為vi 境cảnh 。 淨tịnh 色sắc 為vi 性tánh 。 謂vị 於ư 鼻tị 中trung 。 一nhất 分phần/phân 淨tịnh 色sắc 。 此thử 性tánh 有hữu 故cố 。 鼻tị 識thức 得đắc 生sanh 。 無vô 即tức 不bất 生sanh 。
云vân 何hà 舌thiệt 根căn 。 謂vị 以dĩ 味vị 為vi 境cảnh 。 淨tịnh 色sắc 為vi 性tánh 。 謂vị 於ư 舌thiệt 上thượng 。 周chu 遍biến 淨tịnh 色sắc 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 於ư 舌thiệt 上thượng 。 有hữu 少thiểu 不bất 遍biến 。 如như 一nhất 毛mao 端đoan 。 此thử 性tánh 有hữu 故cố 。 舌thiệt 識thức 得đắc 生sanh 。 無vô 即tức 不bất 生sanh 。
云vân 何hà 身thân 根căn 。 謂vị 以dĩ 觸xúc 為vi 境cảnh 。 淨tịnh 色sắc 為vi 性tánh 。 謂vị 於ư 身thân 中trung 。 周chu 遍biến 淨tịnh 色sắc 。 此thử 性tánh 有hữu 故cố 。 身thân 識thức 得đắc 生sanh 。 無vô 即tức 不bất 生sanh 。
云vân 何hà 色sắc 。 謂vị 眼nhãn 之chi 境cảnh 。 顯hiển 色sắc 。 形hình 色sắc 。 及cập 表biểu 色sắc 等đẳng 。 顯hiển 色sắc 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 形hình 色sắc 。 謂vị 長trường 短đoản 等đẳng 。
云vân 何hà 聲thanh 。 謂vị 耳nhĩ 之chi 境cảnh 。 執chấp 受thọ 大đại 種chủng 因nhân 聲thanh 。 非phi 執chấp 受thọ 大đại 種chủng 因nhân 聲thanh 。 俱câu 大đại 種chủng 因nhân 聲thanh 。
諸chư 心tâm 心tâm 法pháp 。 是thị 能năng 執chấp 受thọ 。 蠢xuẩn 動động 之chi 類loại 。 是thị 所sở 執chấp 受thọ 。 執chấp 受thọ 大đại 種chủng 因nhân 聲thanh 者giả 。 如như 手thủ 相tương 擊kích 。 語ngữ 言ngôn 等đẳng 聲thanh 。 非phi 執chấp 受thọ 大đại 種chủng 因nhân 聲thanh 者giả 。 如như 風phong 林lâm 駛sử 水thủy 等đẳng 聲thanh 。 俱câu 大đại 種chủng 因nhân 聲thanh 者giả 。 如như 手thủ 擊kích 鼓cổ 等đẳng 聲thanh 。
云vân 何hà 香hương 。 謂vị 鼻tị 之chi 境cảnh 。 好hảo/hiếu 香hương 。 惡ác 香hương 。 平bình 等đẳng 香hương 。 好hảo/hiếu 香hương 者giả 。 謂vị 與dữ 鼻tị 合hợp 時thời 。 於ư 蘊uẩn 相tương 續tục 。 有hữu 所sở 順thuận 益ích 。 惡ác 香hương 者giả 。 謂vị 與dữ 鼻tị 合hợp 時thời 。 於ư 蘊uẩn 相tương 續tục 。 有hữu 所sở 違vi 損tổn 。 平bình 等đẳng 香hương 者giả 。 謂vị 與dữ 鼻tị 合hợp 時thời 。 無vô 所sở 損tổn 益ích 。
云vân 何hà 味vị 。 謂vị 舌thiệt 之chi 境cảnh 。 甘cam 醋thố 醎hàm 辛tân 苦khổ 淡đạm 等đẳng 。
云vân 何hà 觸xúc 一nhất 分phần/phân 。 謂vị 身thân 之chi 境cảnh 。 除trừ 大đại 種chủng 。 謂vị 滑hoạt 性tánh 。 澁sáp 性tánh 。 重trọng/trùng 性tánh 。 輕khinh 性tánh 。 冷lãnh 飢cơ 渴khát 等đẳng 。
滑hoạt 謂vị 細tế 軟nhuyễn 。 澁sáp 謂vị 麁thô 強cường/cưỡng 。 重trọng/trùng 謂vị 可khả 稱xưng 。 輕khinh 謂vị 反phản 是thị 。 煖noãn 欲dục 為vi 冷lãnh 。 觸xúc 是thị 冷lãnh 因nhân 。 此thử 即tức 於ư 因nhân 。 立lập 其kỳ 果quả 稱xưng 。 如như 說thuyết 諸chư 佛Phật 出xuất 世thế 樂nhạo/nhạc/lạc 。 演diễn 說thuyết 正Chánh 法Pháp 樂nhạo/nhạc/lạc 。 眾chúng 僧Tăng 和hòa 合hợp 樂lạc 。 同đồng 修tu 精tinh 進tấn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 精tinh 進tấn 勤cần 苦khổ 。 雖tuy 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 。 即tức 說thuyết 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 欲dục 食thực 為vi 飢cơ 。 欲dục 飲ẩm 為vi 渴khát 。 說thuyết 亦diệc 如như 是thị 。 已dĩ 說thuyết 七thất 種chủng 造tạo 觸xúc 。 及cập 前tiền 四tứ 大đại 十thập 一nhất 種chủng 等đẳng 。
云vân 何hà 無vô 表biểu 色sắc 等đẳng 。 謂vị 有hữu 表biểu 業nghiệp 。 三tam 摩ma 地địa 所sở 生sanh 。 無vô 見kiến 無vô 對đối 色sắc 等đẳng 。 有hữu 表biểu 業nghiệp 者giả 。 謂vị 身thân 語ngữ 表biểu 。 此thử 通thông 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 性tánh 。 所sở 生sanh 色sắc 者giả 。 謂vị 即tức 從tùng 彼bỉ 善thiện 不bất 善thiện 表biểu 所sở 生sanh 之chi 色sắc 。 此thử 不bất 可khả 顯hiển 示thị 。 故cố 名danh 無vô 表biểu 。 三tam 摩ma 地địa 所sở 生sanh 色sắc 者giả 。 謂vị 四tứ 靜tĩnh 慮lự 所sở 生sanh 色sắc 等đẳng 。 此thử 無vô 表biểu 色sắc 。 是thị 所sở 造tạo 性tánh 。 名danh 善thiện 律luật 儀nghi 。 不bất 善thiện 律luật 儀nghi 。 等đẳng 亦diệc 名danh 業nghiệp 。 亦diệc 名danh 種chủng 子tử 。 如như 是thị 諸chư 色sắc 。 略lược 為vi 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 可khả 見kiến 有hữu 對đối 。 二nhị 者giả 不bất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 。 三tam 者giả 不bất 可khả 見kiến 無vô 對đối 。 是thị 中trung 可khả 見kiến 有hữu 對đối 者giả 。 謂vị 顯hiển 色sắc 等đẳng 。 不bất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 者giả 。 謂vị 眼nhãn 根căn 等đẳng 。 不bất 可khả 見kiến 無vô 對đối 者giả 。 謂vị 無vô 表biểu 色sắc 等đẳng 。
云vân 何hà 受thọ 蘊uẩn 。 受thọ 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 苦khổ 受thọ 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 者giả 。 謂vị 此thử 滅diệt 時thời 。 有hữu 和hòa 合hợp 欲dục 。 苦khổ 受thọ 者giả 。 謂vị 此thử 生sanh 時thời 。 有hữu 乖quai 離ly 欲dục 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 者giả 。 謂vị 無vô 二nhị 欲dục 。 無vô 二nhị 欲dục 者giả 。 謂vị 無vô 和hòa 合hợp 。 及cập 乖quai 離ly 欲dục 。 受thọ 謂vị 識thức 之chi 領lãnh 納nạp 。
云vân 何hà 想tưởng 蘊uẩn 。 謂vị 能năng 增tăng 勝thắng 。 取thủ 諸chư 境cảnh 相tướng 。 增tăng 勝thắng 取thủ 者giả 。 謂vị 勝thắng 力lực 能năng 取thủ 。 如như 大đại 力lực 者giả 。 說thuyết 名danh 勝thắng 力lực 。
云vân 何hà 行hành 蘊uẩn 。 謂vị 除trừ 受thọ 想tưởng 。 諸chư 餘dư 心tâm 法pháp 。 及cập 心tâm 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 云vân 何hà 餘dư 心tâm 法pháp 。 謂vị 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 諸chư 行hành 。 觸xúc 。 作tác 意ý 。 思tư 。 欲dục 。 勝thắng 解giải 。 念niệm 。 三tam 摩ma 地địa 。 慧tuệ 。 信tín 。 慚tàm 。 愧quý 。 無vô 貪tham 。 無vô 瞋sân 。 無vô 癡si 。 精tinh 進tấn 。 輕khinh 安an 。 不bất 放phóng 逸dật 。 捨xả 。 不bất 害hại 。 貪tham 。 瞋sân 。 慢mạn 。 無vô 明minh 。 見kiến 。 疑nghi 。 無vô 慚tàm 。 無vô 愧quý 。 昏hôn 沈trầm 。 掉trạo 舉cử 。 不bất 信tín 。 懈giải 怠đãi 。 放phóng 逸dật 。 失thất 念niệm 。 散tán 亂loạn 。 不bất 正chánh 知tri 。 惡ác 作tác 。 睡thụy 眠miên 。 尋tầm 伺tứ 。
是thị 諸chư 心tâm 法pháp 。 五ngũ 是thị 遍biến 行hành 。
此thử 遍biến 一nhất 切thiết 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 心tâm 故cố 名danh 遍biến 行hành 。
五ngũ 是thị 別biệt 境cảnh 。
此thử 五ngũ 一nhất 一nhất 。 於ư 差sai 別biệt 境cảnh 。 展triển 轉chuyển 決quyết 定định 。 性tánh 不bất 相tương 離ly 。 是thị 中trung 有hữu 一nhất 。 必tất 有hữu 一nhất 切thiết 。
十thập 一nhất 為vi 善thiện 。 六lục 為vi 煩phiền 惱não 。 餘dư 是thị 隨tùy 煩phiền 惱não 。 四tứ 為vi 不bất 定định 。 此thử 不bất 定định 四tứ 。 非phi 正chánh 隨tùy 煩phiền 惱não 以dĩ 通thông 善thiện 及cập 無vô 記ký 性tánh 故cố 。 觸xúc 等đẳng 體thể 性tánh 及cập 業nghiệp 。 應ưng 當đương 解giải 釋thích 。
云vân 何hà 觸xúc 。 謂vị 三tam 和hòa 合hợp 。 分phân 別biệt 為vi 性tánh 。
三tam 和hòa 。 謂vị 眼nhãn 色sắc 識thức 。 如như 是thị 等đẳng 。 此thử 諸chư 和hòa 合hợp 心tâm 心tâm 法pháp 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 觸xúc 。 與dữ 受thọ 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 作tác 意ý 。 謂vị 令linh 心tâm 發phát 悟ngộ 為vi 性tánh 。 令linh 心tâm 心tâm 法pháp 現hiện 前tiền 警cảnh 動động 。 是thị 憶ức 念niệm 義nghĩa 任nhậm 持trì 攀phàn 緣duyên 心tâm 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 思tư 。 謂vị 於ư 功công 德đức 過quá 失thất 。 及cập 以dĩ 俱câu 非phi 。 令linh 心tâm 造tạo 作tác 意ý 業nghiệp 為vi 性tánh 。
此thử 性tánh 若nhược 有hữu 。 識thức 攀phàn 緣duyên 用dụng 。 即tức 現hiện 在tại 前tiền 。 猶do 如như 磁từ 石thạch 引dẫn 鐵thiết 令linh 動động 。 能năng 推thôi 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 心tâm 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 欲dục 。 謂vị 於ư 可khả 愛ái 樂nhạo 事sự 。 希hy 望vọng 為vi 性tánh 。 愛ái 樂nhạo 事sự 者giả 。 所sở 謂vị 可khả 愛ái 見kiến 聞văn 等đẳng 事sự 。 是thị 願nguyện 樂nhạo 希hy 求cầu 之chi 義nghĩa 能năng 與dữ 精tinh 進tấn 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 勝thắng 解giải 。 謂vị 於ư 決quyết 定định 境cảnh 。 如như 所sở 了liễu 知tri 。 印ấn 可khả 為vi 性tánh 。 決quyết 定định 境cảnh 者giả 。 謂vị 於ư 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 。 如như 日nhật 親thân 說thuyết 。 色sắc 如như 聚tụ 沫mạt 。 受thọ 如như 水thủy 泡bào 。 想tưởng 如như 陽dương 炎diễm 。 行hành 如như 芭ba 蕉tiêu 。 識thức 如như 幻huyễn 境cảnh 。 如như 是thị 決quyết 定định 。 或hoặc 如như 諸chư 法pháp 所sở 住trụ 自tự 相tương/tướng 。 謂vị 即tức 如như 是thị 。 而nhi 生sanh 決quyết 定định 。 言ngôn 決quyết 定định 者giả 即tức 印ấn 持trì 義nghĩa 。 餘dư 無vô 引dẫn 轉chuyển 為vi 業nghiệp 。 此thử 增tăng 勝thắng 故cố 。 餘dư 所sở 不bất 能năng 引dẫn 。
云vân 何hà 念niệm 。 謂vị 於ư 慣quán 習tập 事sự 。 心tâm 不bất 忘vong 失thất 。 明minh 記ký 為vi 性tánh 。 慣quán 習tập 事sự 者giả 。 謂vị 曾tằng 所sở 習tập 行hành 。 與dữ 不bất 散tán 亂loạn 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 三tam 摩ma 地địa 。 謂vị 於ư 所sở 觀quán 事sự 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 所sở 觀quán 事sự 者giả 。 謂vị 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 。 及cập 無vô 常thường 苦khổ 空không 無vô 我ngã 等đẳng 。 心tâm 一nhất 境cảnh 者giả 。 是thị 專chuyên 注chú 義nghĩa 。 與dữ 智trí 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 由do 心tâm 定định 故cố 。 如như 實thật 了liễu 知tri 。
云vân 何hà 慧tuệ 。 謂vị 即tức 於ư 彼bỉ 。 擇trạch 法pháp 為vi 性tánh 。 或hoặc 如như 理lý 所sở 引dẫn 。 或hoặc 不bất 如như 理lý 所sở 引dẫn 。 或hoặc 俱câu 非phi 所sở 引dẫn 。
即tức 於ư 彼bỉ 者giả 。 謂vị 所sở 觀quán 事sự 。 擇trạch 法pháp 者giả 。 謂vị 於ư 諸chư 法pháp 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 由do 慧tuệ 簡giản 擇trạch 。 得đắc 決quyết 定định 故cố 。 如như 理lý 所sở 引dẫn 者giả 。 謂vị 佛Phật 弟đệ 子tử 。 不bất 如như 理lý 所sở 引dẫn 者giả 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 俱câu 非phi 所sở 引dẫn 者giả 。 謂vị 餘dư 眾chúng 生sanh 。 斷đoạn 疑nghi 為vi 業nghiệp 。 慧tuệ 能năng 簡giản 擇trạch 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 得đắc 決quyết 定định 故cố 。
云vân 何hà 信tín 。 謂vị 於ư 業nghiệp 果quả 諸chư 諦đế 寶bảo 等đẳng 。 深thâm 正chánh 符phù 順thuận 。 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 。
於ư 業nghiệp 者giả 。 謂vị 福phước 。 非phi 福phước 。 不bất 動động 業nghiệp 。 於ư 果quả 者giả 。 謂vị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 阿A 那Na 含Hàm 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 於ư 諦đế 者giả 。 謂vị 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 諦Đế 。 於ư 寶bảo 者giả 。 謂vị 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 寶bảo 。 於ư 如như 是thị 業nghiệp 果quả 等đẳng 。 極cực 相tương/tướng 符phù 順thuận 。 亦diệc 名danh 清thanh 淨tịnh 。 及cập 希hy 求cầu 義nghĩa 。 與dữ 欲dục 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 慚tàm 。 謂vị 自tự 增tăng 上thượng 。 及cập 法pháp 增tăng 上thượng 。 於ư 所sở 作tác 罪tội 。 羞tu 恥sỉ 為vi 性tánh 。 罪tội 謂vị 過quá 失thất 。 智trí 者giả 所sở 厭yếm 患hoạn 故cố 。 羞tu 恥sỉ 者giả 。 謂vị 不bất 作tác 眾chúng 罪tội 。 防phòng 息tức 惡ác 行hành 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 愧quý 。 謂vị 他tha 增tăng 上thượng 。 於ư 所sở 作tác 罪tội 。 羞tu 恥sỉ 為vi 性tánh 。 他tha 增tăng 上thượng 者giả 謂vị 怖bố 畏úy 責trách 罰phạt 。 及cập 議nghị 論luận 等đẳng 。 所sở 有hữu 罪tội 失thất 。 羞tu 恥sỉ 於ư 他tha 。 業nghiệp 如như 慚tàm 說thuyết 。
云vân 何hà 無vô 貪tham 。 謂vị 貪tham 對đối 治trị 。 令linh 深thâm 厭yếm 患hoạn 。 無vô 著trước 為vi 性tánh 。 謂vị 於ư 諸chư 有hữu 。 及cập 有hữu 資tư 具cụ 。 染nhiễm 著trước 為vi 貪tham 。 彼bỉ 之chi 對đối 治trị 。 說thuyết 為vi 無vô 貪tham 。 此thử 即tức 於ư 有hữu 。 及cập 有hữu 資tư 具cụ 。 無vô 染nhiễm 著trước 義nghĩa 。 遍biến 知tri 生sanh 死tử 。 諸chư 過quá 失thất 故cố 。 名danh 為vi 厭yếm 患hoạn 。 惡ác 行hành 不bất 起khởi 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 無vô 瞋sân 。 謂vị 瞋sân 對đối 治trị 。 以dĩ 慈từ 為vi 性tánh 。 謂vị 於ư 眾chúng 生sanh 。 不bất 損tổn 害hại 義nghĩa 。 業nghiệp 如như 無vô 貪tham 說thuyết 。
云vân 何hà 無vô 癡si 。 謂vị 癡si 對đối 治trị 。 如như 實thật 正chánh 行hạnh 為vi 性tánh 。 如như 實thật 者giả 略lược 。 謂vị 四tứ 聖Thánh 諦Đế 廣quảng 。 謂vị 十Thập 二Nhị 緣Duyên 起Khởi 。 於ư 彼bỉ 加gia 行hành 。 是thị 正chánh 知tri 義nghĩa 。 業nghiệp 亦diệc 如như 無vô 貪tham 說thuyết 。
云vân 何hà 精tinh 進tấn 。 謂vị 懈giải 怠đãi 對đối 治trị 。 善thiện 品phẩm 現hiện 前tiền 。 勤cần 勇dũng 為vi 性tánh 。 謂vị 若nhược 被bị 甲giáp 。 若nhược 加gia 行hành 。 若nhược 無vô 怯khiếp 弱nhược 。 若nhược 不bất 退thoái 轉chuyển 。 若nhược 無vô 喜hỷ 足túc 。 是thị 如như 此thử 義nghĩa 。 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。 善thiện 法Pháp 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 輕khinh 安an 。 謂vị 麁thô 重trọng 對đối 治trị 。 身thân 心tâm 調điều 暢sướng 。 堪kham 能năng 為vi 性tánh 。 謂vị 能năng 棄khí 捨xả 。 十thập 不bất 善thiện 行hành 。 除trừ 障chướng 為vi 業nghiệp 。 由do 此thử 力lực 故cố 。 除trừ 一nhất 切thiết 障chướng 。 轉chuyển 捨xả 麁thô 重trọng 。
云vân 何hà 不bất 放phóng 逸dật 。 謂vị 放phóng 逸dật 對đối 治trị 。 依y 止chỉ 無vô 貪tham 。 乃nãi 至chí 精tinh 進tấn 。 捨xả 諸chư 不bất 善thiện 。 修tu 彼bỉ 對đối 治trị 。 諸chư 善thiện 法Pháp 故cố 。 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 。 及cập 以dĩ 懈giải 怠đãi 。 名danh 為vi 放phóng 逸dật 。 對đối 治trị 彼bỉ 故cố 。 是thị 不bất 放phóng 逸dật 。 謂vị 依y 無vô 貪tham 。 無vô 瞋sân 。 無vô 癡si 。 精tinh 進tấn 四tứ 法pháp 。 對đối 治trị 不bất 善thiện 法Pháp 。 修tu 習tập 善thiện 法Pháp 故cố 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 正chánh 行hạnh 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 捨xả 。 謂vị 依y 如như 是thị 無vô 貪tham 。 無vô 瞋sân 。 乃nãi 至chí 精tinh 進tấn 。 獲hoạch 得đắc 心tâm 平bình 等đẳng 性tánh 。 心tâm 正chánh 直trực 性tánh 。 心tâm 無vô 功công 用dụng 性tánh 。 又hựu 復phục 由do 此thử 。 離ly 諸chư 雜tạp 染nhiễm 法pháp 。 安an 住trụ 清thanh 淨tịnh 法pháp 。 謂vị 依y 無vô 貪tham 。 無vô 瞋sân 無vô 癡si 。 精tinh 進tấn 性tánh 故cố 。 或hoặc 時thời 遠viễn 離ly 昏hôn 沈trầm 掉trạo 舉cử 。 諸chư 過quá 失thất 故cố 。 初sơ 得đắc 心tâm 平bình 等đẳng 。 或hoặc 時thời 任nhậm 運vận 無vô 勉miễn 勵lệ 故cố 。 次thứ 得đắc 心tâm 正chánh 直trực 。 或hoặc 時thời 遠viễn 離ly 諸chư 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 最tối 後hậu 獲hoạch 得đắc 。 心tâm 無vô 功công 用dụng 。 業nghiệp 如như 不bất 放phóng 逸dật 說thuyết 。
云vân 何hà 不bất 害hại 。 謂vị 害hại 對đối 治trị 。 以dĩ 悲bi 為vi 性tánh 。 謂vị 由do 悲bi 故cố 。 不bất 害hại 群quần 生sanh 。 是thị 無vô 瞋sân 分phần/phân 。 不bất 損tổn 惱não 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 貪tham 。 謂vị 於ư 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 染nhiễm 愛ái 耽đam 著trước 為vi 性tánh 。 謂vị 此thử 纏triền 縛phược 。 輪luân 迴hồi 三tam 界giới 。 生sanh 苦khổ 為vi 業nghiệp 。 由do 愛ái 力lực 故cố 。 生sanh 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。
云vân 何hà 瞋sân 。 謂vị 於ư 群quần 生sanh 。 損tổn 害hại 為vi 性tánh 。 住trụ 不bất 安an 隱ẩn 。 及cập 惡ác 行hành 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 不bất 安an 隱ẩn 者giả 。 謂vị 損tổn 害hại 他tha 。 自tự 住trụ 苦khổ 故cố 。
云vân 何hà 慢mạn 。 慢mạn 有hữu 七thất 種chủng 。 謂vị 慢mạn 。 過quá 慢mạn 。 過quá 過quá 慢mạn 。 我ngã 慢mạn 。 增tăng 上thượng 慢mạn 。 卑ty 慢mạn 。 邪tà 慢mạn 。 云vân 何hà 慢mạn 。 謂vị 於ư 劣liệt 計kế 己kỷ 勝thắng 。 或hoặc 於ư 等đẳng 計kế 己kỷ 等đẳng 。 如như 是thị 心tâm 高cao 舉cử 為vi 性tánh 。 云vân 何hà 過quá 慢mạn 。 謂vị 於ư 等đẳng 計kế 己kỷ 勝thắng 。 或hoặc 於ư 勝thắng 計kế 己kỷ 等đẳng 。 如như 是thị 心tâm 高cao 舉cử 為vi 性tánh 。 云vân 何hà 過quá 過quá 慢mạn 。 謂vị 於ư 勝thắng 計kế 己kỷ 勝thắng 。 如như 是thị 心tâm 高cao 舉cử 為vi 性tánh 。 云vân 何hà 我ngã 慢mạn 。 謂vị 於ư 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 隨tùy 計kế 為vi 我ngã 。 或hoặc 為vi 我ngã 所sở 。 如như 是thị 心tâm 高cao 舉cử 為vi 性tánh 。 云vân 何hà 增tăng 上thượng 慢mạn 。 謂vị 未vị 得đắc 增tăng 上thượng 殊thù 勝thắng 。 所sở 證chứng 之chi 法Pháp 。 謂vị 我ngã 已dĩ 得đắc 。 如như 是thị 心tâm 高cao 舉cử 為vi 性tánh 。 增tăng 上thượng 殊thù 勝thắng 所sở 證chứng 法pháp 者giả 。 謂vị 諸chư 聖thánh 果Quả 。 及cập 三tam 摩ma 地địa 。 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 等đẳng 。 於ư 彼bỉ 未vị 得đắc 。 謂vị 我ngã 已dĩ 得đắc 。 而nhi 自tự 矜căng 倨# 。 云vân 何hà 卑ty 慢mạn 謂vị 於ư 多đa 分phần 殊thù 勝thắng 。 計kế 己kỷ 少thiểu 分phần 下hạ 劣liệt 。 如như 是thị 心tâm 高cao 舉cử 為vi 性tánh 。 云vân 何hà 邪tà 慢mạn 。 謂vị 實thật 無vô 德đức 。 計kế 己kỷ 有hữu 德đức 。 如như 是thị 心tâm 高cao 舉cử 為vi 性tánh 。 下hạ 生sanh 敬kính 重trọng 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 於ư 尊tôn 者giả 。 及cập 有hữu 德đức 者giả 。 而nhi 起khởi 倨# 慠ngạo 。 不bất 生sanh 崇sùng 重trọng/trùng 。
云vân 何hà 無vô 明minh 。 謂vị 於ư 業nghiệp 果quả 諦đế 寶bảo 。 無vô 智trí 為vi 性tánh 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 俱câu 生sanh 。 二nhị 者giả 分phân 別biệt 。 又hựu 欲dục 界giới 貪tham 瞋sân 。 及cập 以dĩ 無vô 明minh 。 為vi 三tam 不bất 善thiện 根căn 。 謂vị 貪tham 不bất 善thiện 根căn 。 瞋sân 不bất 善thiện 根căn 。 癡si 不bất 善thiện 根căn 。 此thử 復phục 俱câu 生sanh 。 不bất 俱câu 生sanh 。 分phân 別biệt 所sở 起khởi 。 俱câu 生sanh 者giả 。 謂vị 禽cầm 獸thú 等đẳng 。 不bất 俱câu 生sanh 者giả 。 謂vị 貪tham 相tương 應ứng 等đẳng 。 分phân 別biệt 者giả 。 謂vị 諸chư 見kiến 相tương 應ứng 與dữ 虛hư 妄vọng 決quyết 定định 。 疑nghi 煩phiền 惱não 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 見kiến 。 見kiến 有hữu 五ngũ 種chủng 。 謂vị 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 邊biên 執chấp 見kiến 。 邪tà 見kiến 。 見kiến 取thủ 。 戒giới 取thủ 。 云vân 何hà 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 謂vị 於ư 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 隨tùy 執chấp 為vi 我ngã 。 或hoặc 為vi 我ngã 所sở 。 染nhiễm 慧tuệ 為vi 性tánh 。 薩tát 謂vị 敗bại 壞hoại 義nghĩa 。 迦ca 耶da 謂vị 和hòa 合hợp 積tích 聚tụ 義nghĩa 。 即tức 於ư 此thử 中trung 。 見kiến 一nhất 見kiến 常thường 。 異dị 蘊uẩn 有hữu 我ngã 蘊uẩn 。 為vi 我ngã 所sở 等đẳng 。 何hà 故cố 復phục 如như 是thị 說thuyết 。 謂vị 薩tát 者giả 破phá 常thường 想tưởng 。 迦ca 耶da 破phá 一nhất 想tưởng 。 無vô 常thường 積tích 集tập 。 是thị 中trung 無vô 我ngã 。 及cập 我ngã 所sở 故cố 。 染nhiễm 慧tuệ 者giả 。 謂vị 煩phiền 惱não 俱câu 。 一nhất 切thiết 見kiến 品phẩm 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 邊biên 執chấp 見kiến 。 謂vị 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 即tức 於ư 所sở 取thủ 。 或hoặc 執chấp 為vi 常thường 。 或hoặc 執chấp 為vi 斷đoạn 。 染nhiễm 慧tuệ 為vi 性tánh 。 常thường 邊biên 者giả 。 謂vị 執chấp 我ngã 自tự 在tại 。 為vi 遍biến 常thường 等đẳng 。 斷đoạn 邊biên 者giả 。 謂vị 執chấp 有hữu 作tác 者giả 丈trượng 夫phu 等đẳng 彼bỉ 死tử 已dĩ 不bất 復phục 生sanh 。 如như 瓶bình 既ký 破phá 更cánh 無vô 盛thịnh 用dụng 。 障chướng 中trung 道đạo 出xuất 離ly 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 邪tà 見kiến 。 謂vị 謗báng 因nhân 果quả 。 或hoặc 謗báng 作tác 用dụng 。 或hoặc 壞hoại 善thiện 事sự 。 染nhiễm 慧tuệ 為vi 性tánh 。 謗báng 因nhân 者giả 。 因nhân 謂vị 業nghiệp 煩phiền 惱não 性tánh 。 合hợp 有hữu 五ngũ 支chi 。 煩phiền 惱não 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 無vô 明minh 愛ái 取thủ 。 業nghiệp 有hữu 二nhị 種chủng 謂vị 行hành 及cập 有hữu 。 有hữu 者giả 。 謂vị 依y 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 諸chư 業nghiệp 種chủng 子tử 此thử 亦diệc 名danh 業nghiệp 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。
阿A 難Nan 。 若nhược 業nghiệp 能năng 與dữ 未vị 來lai 果quả 彼bỉ 亦diệc 名danh 有hữu 。 如như 是thị 等đẳng 。 此thử 謗báng 名danh 為vi 謗báng 因nhân 。 謗báng 果quả 者giả 。 果quả 有hữu 七thất 支chi 。 謂vị 識thức 名danh 色sắc 六lục 處xứ 觸xúc 受thọ 生sanh 老lão 死tử 。 此thử 謗báng 為vi 謗báng 果quả 。 或hoặc 復phục 謗báng 無vô 善thiện 行hành 惡ác 行hành 。 名danh 為vi 謗báng 因nhân 。 謗báng 無vô 善thiện 行hành 。 惡ác 行hành 果quả 報báo 。 名danh 為vi 謗báng 果quả 。 謗báng 無vô 此thử 世thế 他tha 世thế 。 無vô 父phụ 無vô 母mẫu 。 無vô 化hóa 生sanh 眾chúng 生sanh 。 此thử 謗báng 為vi 謗báng 作tác 用dụng 。 謂vị 從tùng 此thử 世thế 往vãng 他tha 世thế 作tác 用dụng 。 種chủng 子tử 任nhậm 持trì 作tác 用dụng 。 結kết 生sanh 相tương 續tục 作tác 用dụng 等đẳng 。 謗báng 無vô 世thế 間gian 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 為vi 壞hoại 善thiện 事sự 。 斷đoạn 善thiện 根căn 為vi 業nghiệp 。 不bất 善thiện 根căn 堅kiên 固cố 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 又hựu 生sanh 不bất 善thiện 。 不bất 生sanh 善thiện 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 見kiến 取thủ 。 謂vị 於ư 三tam 見kiến 。 及cập 所sở 依y 蘊uẩn 。 隨tùy 計kế 為vi 最tối 為vi 上thượng 。 為vi 勝thắng 為vi 極cực 。 染nhiễm 慧tuệ 為vi 性tánh 。 三tam 見kiến 者giả 。 謂vị 薩tát 迦ca 耶da 。 邊biên 執chấp 。 邪tà 見kiến 。 所sở 依y 蘊uẩn 者giả 。 即tức 彼bỉ 諸chư 見kiến 所sở 依y 之chi 蘊uẩn 。 業nghiệp 如như 邪tà 見kiến 說thuyết 。
云vân 何hà 戒giới 禁cấm 取thủ 。 謂vị 於ư 戒giới 禁cấm 。 及cập 所sở 依y 蘊uẩn 。 隨tùy 計kế 為vi 清thanh 淨tịnh 為vi 解giải 脫thoát 。 為vi 出xuất 離ly 。 染nhiễm 慧tuệ 為vi 性tánh 。 戒giới 者giả 。 謂vị 以dĩ 惡ác 見kiến 為vi 先tiên 。 離ly 七thất 種chủng 惡ác 。 禁cấm 者giả 。 謂vị 牛ngưu 狗cẩu 等đẳng 禁cấm 。 及cập 自tự 拔bạt 髮phát 。 執chấp 三tam 支chi 杖trượng 僧Tăng 佉khư 定định 慧tuệ 等đẳng 。 此thử 非phi 解giải 脫thoát 之chi 因nhân 。 又hựu 計kế 大đại 自tự 在tại 或hoặc 計kế 世thế 主chủ 。 及cập 入nhập 水thủy 火hỏa 等đẳng 。 此thử 非phi 生sanh 天thiên 之chi 因nhân 。 如như 是thị 等đẳng 。 彼bỉ 計kế 為vi 因nhân 。 所sở 依y 蘊uẩn 者giả 。 謂vị 即tức 戒giới 禁cấm 所sở 依y 之chi 蘊uẩn 。 清thanh 淨tịnh 者giả 。 謂vị 即tức 說thuyết 此thử 無vô 間gian 方phương 便tiện 。 以dĩ 為vi 清thanh 淨tịnh 。 解giải 脫thoát 者giả 。 謂vị 即tức 以dĩ 此thử 解giải 脫thoát 。 煩phiền 惱não 出xuất 離ly 者giả 。 謂vị 即tức 以dĩ 此thử 。 出xuất 離ly 生sanh 死tử 。 是thị 如như 此thử 義nghĩa 。 能năng 與dữ 無vô 果quả 唐đường 勞lao 疲bì 苦khổ 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 無vô 果quả 唐đường 勞lao 者giả 。 謂vị 此thử 不bất 能năng 獲hoạch 出xuất 苦khổ 義nghĩa 。
云vân 何hà 疑nghi 。 謂vị 於ư 諦đế 寶bảo 等đẳng 。 為vi 有hữu 為vi 無vô 。 猶do 預dự 為vi 性tánh 。 不bất 生sanh 善thiện 法Pháp 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 諸chư 煩phiền 惱não 中trung 。 後hậu 三tam 見kiến 及cập 疑nghi 。 唯duy 分phân 別biệt 起khởi 。 餘dư 通thông 俱câu 生sanh 。 及cập 分phân 別biệt 起khởi 。
云vân 何hà 忿phẫn 。 謂vị 依y 現hiện 前tiền 。 不bất 饒nhiêu 益ích 事sự 。 心tâm 憤phẫn 為vi 性tánh 。 能năng 與dữ 暴bạo 惡ác 。 執chấp 持trì 鞭tiên 杖trượng 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 恨hận 。 謂vị 忿phẫn 為vi 先tiên 。 結kết 怨oán 不bất 捨xả 為vi 性tánh 。 能năng 與dữ 不bất 忍nhẫn 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 覆phú 。 謂vị 於ư 過quá 失thất 。 隱ẩn 藏tàng 為vi 性tánh 謂vị 藏tàng 隱ẩn 罪tội 故cố 。 他tha 正chánh 教giáo 誨hối 時thời 。 不bất 能năng 發phát 露lộ 。 是thị 癡si 之chi 分phần 。 能năng 與dữ 追truy 悔hối 。 不bất 安an 隱ẩn 住trụ 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 惱não 。 謂vị 發phát 暴bạo 惡ác 言ngôn 。 陵lăng 犯phạm 為vi 性tánh 。 忿phẫn 恨hận 為vi 先tiên 。 心tâm 起khởi 損tổn 害hại 。 暴bạo 惡ác 言ngôn 者giả 。 謂vị 切thiết 害hại 麁thô 獷quánh 。 能năng 與dữ 憂ưu 苦khổ 。 不bất 安an 隱ẩn 住trụ 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 又hựu 能năng 發phát 生sanh 非phi 福phước 為vi 業nghiệp 。 起khởi 惡ác 名danh 稱xưng 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 嫉tật 。 謂vị 於ư 他tha 盛thịnh 事sự 。 心tâm 妬đố 為vi 性tánh 。 為vì 名danh 利lợi 故cố 。 於ư 他tha 盛thịnh 事sự 。 不bất 堪kham 忍nhẫn 耐nại 。 妬đố 忌kỵ 心tâm 生sanh 。 自tự 住trụ 憂ưu 苦khổ 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 慳san 。 謂vị 施thí 相tương 違vi 。 心tâm 悋lận 為vi 性tánh 。 謂vị 於ư 財tài 等đẳng 。 生sanh 悋lận 惜tích 故cố 。 不bất 能năng 惠huệ 施thí 。 如như 是thị 為vi 慳san 。 心tâm 遍biến 執chấp 著trước 利lợi 養dưỡng 眾chúng 具cụ 。 是thị 貪tham 之chi 分phần 。 與dữ 無vô 厭yếm 足túc 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 無vô 厭yếm 足túc 者giả 。 由do 慳san 悋lận 故cố 。 非phi 所sở 用dụng 物vật 。 猶do 恆hằng 積tích 聚tụ 。
云vân 何hà 誑cuống 。 謂vị 矯kiểu 妄vọng 於ư 他tha 詐trá 現hiện 不bất 實thật 功công 德đức 為vi 性tánh 。 是thị 貪tham 之chi 分phần 。 能năng 與dữ 邪tà 命mạng 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 諂siểm 。 謂vị 矯kiểu 設thiết 方phương 便tiện 。 隱ẩn 己kỷ 過quá 惡ác 。 心tâm 曲khúc 為vi 性tánh 。 謂vị 於ư 名danh 利lợi 。 有hữu 所sở 計kế 著trước 。 是thị 貪tham 癡si 分phần/phân 。 障chướng 正chánh 教giáo 誨hối 為vi 業nghiệp 。 復phục 由do 有hữu 罪tội 。 不bất 自tự 如như 實thật 發phát 露lộ 歸quy 懺sám 。 不bất 任nhậm 教giáo 授thọ 。
云vân 何hà 憍kiêu 。 謂vị 於ư 盛thịnh 事sự 。 染nhiễm 著trước 倨# 傲ngạo 。 能năng 盡tận 為vi 性tánh 。 盛thịnh 事sự 者giả 。 謂vị 有hữu 漏lậu 盛thịnh 事sự 。 染nhiễm 著trước 倨# 傲ngạo 者giả 。 謂vị 於ư 染nhiễm 愛ái 。 悅duyệt 豫dự 矜căng 恃thị 。 是thị 貪tham 之chi 分phần 。 能năng 盡tận 者giả 。 謂vị 此thử 能năng 盡tận 諸chư 善thiện 根căn 故cố 。
云vân 何hà 害hại 。 謂vị 於ư 眾chúng 生sanh 。 損tổn 惱não 為vi 性tánh 。 是thị 瞋sân 之chi 分phần 。 損tổn 惱não 者giả 。 謂vị 加gia 鞭tiên 杖trượng 等đẳng 。 即tức 此thử 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 為vi 慚tàm 。 謂vị 所sở 作tác 罪tội 。 不bất 自tự 羞tu 恥sỉ 為vi 性tánh 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 及cập 隨tùy 煩phiền 惱não 。 助trợ 伴bạn 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 無vô 愧quý 。 謂vị 所sở 作tác 罪tội 。 不bất 羞tu 他tha 為vi 性tánh 。 業nghiệp 如như 無vô 慚tàm 說thuyết 。
云vân 何hà 昏hôn 沈trầm 。 謂vị 心tâm 不bất 調điều 暢sướng 。 無vô 所sở 堪kham 任nhậm 。 蒙mông 昧muội 為vi 性tánh 。 是thị 癡si 之chi 分phần 。 與dữ 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 及cập 隨tùy 煩phiền 惱não 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 掉trạo 舉cử 。 謂vị 隨tùy 憶ức 念niệm 。 喜hỷ 樂lạc 等đẳng 事sự 。 心tâm 不bất 寂tịch 靜tĩnh 為vi 性tánh 。 應ưng 知tri 憶ức 念niệm 先tiên 所sở 遊du 戲hí 歡hoan 笑tiếu 等đẳng 事sự 。 心tâm 不bất 寂tịch 靜tĩnh 。 是thị 貪tham 之chi 分phần 。 障chướng 奢xa 摩ma 他tha 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 不bất 信tín 。 謂vị 信tín 所sở 治trị 。 於ư 業nghiệp 果quả 等đẳng 。 不bất 正chánh 信tín 順thuận 。 心tâm 不bất 清thanh 淨tịnh 為vi 性tánh 。 能năng 與dữ 懈giải 怠đãi 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 懈giải 怠đãi 。 謂vị 精tinh 進tấn 所sở 治trị 。 於ư 諸chư 善thiện 品phẩm 。 心tâm 不bất 勇dũng 進tiến 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 勤cần 修tu 眾chúng 善thiện 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 放phóng 逸dật 。 謂vị 依y 貪tham 瞋sân 癡si 懈giải 怠đãi 故cố 。 於ư 諸chư 煩phiền 惱não 。 心tâm 不bất 防phòng 護hộ 。 於ư 諸chư 善thiện 品phẩm 。 不bất 能năng 修tu 習tập 為vi 性tánh 。 不bất 善thiện 增tăng 長trưởng 。 善thiện 法Pháp 退thoái 失thất 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 失thất 念niệm 。 謂vị 染nhiễm 污ô 念niệm 。 於ư 諸chư 善thiện 法Pháp 。 不bất 能năng 明minh 記ký 為vi 性tánh 。 染nhiễm 污ô 念niệm 者giả 。 謂vị 煩phiền 惱não 俱câu 。 於ư 善thiện 不bất 明minh 記ký 者giả 。 謂vị 於ư 正chánh 教giáo 授thọ 。 不bất 能năng 憶ức 持trì 。 義nghĩa 能năng 與dữ 散tán 亂loạn 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 散tán 亂loạn 。 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 分phần/phân 。 令linh 心tâm 心tâm 法pháp 流lưu 散tán 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 離ly 欲dục 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 不bất 正chánh 知tri 。 謂vị 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 慧tuệ 。 能năng 起khởi 不bất 正chánh 身thân 語ngữ 意ý 行hành 為vi 性tánh 。 違vi 犯phạm 律luật 行hành 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 於ư 去khứ 來lai 等đẳng 。 不bất 正chánh 觀quán 察sát 故cố 。 而nhi 不bất 能năng 知tri 。 應ưng 作tác 不bất 應ưng 作tác 。 致trí 犯phạm 律luật 儀nghi 。
云vân 何hà 惡ác 作tác 。 謂vị 心tâm 變biến 悔hối 為vi 性tánh 。 謂vị 惡ác 所sở 作tác 故cố 名danh 惡ác 作tác 。 此thử 惡ác 作tác 體thể 非phi 即tức 變biến 悔hối 。 由do 先tiên 惡ác 所sở 作tác 。 後hậu 起khởi 追truy 悔hối 故cố 。 此thử 即tức 以dĩ 果quả 從tùng 因nhân 為vi 目mục 。 故cố 名danh 惡ác 作tác 。 譬thí 如như 六lục 觸xúc 處xứ 說thuyết 為vi 先tiên 業nghiệp 。 此thử 有hữu 二nhị 位vị 。 謂vị 善thiện 不bất 善thiện 。 於ư 二nhị 位vị 中trung 。 復phục 各các 有hữu 二nhị 。 若nhược 善thiện 位vị 中trung 。 先tiên 不bất 作tác 善thiện 。 後hậu 起khởi 悔hối 心tâm 。 彼bỉ 因nhân 是thị 善thiện 。 悔hối 亦diệc 是thị 善thiện 。 若nhược 先tiên 作tác 惡ác 。 後hậu 起khởi 悔hối 心tâm 。 彼bỉ 因nhân 不bất 善thiện 。 悔hối 即tức 是thị 善thiện 。 若nhược 不bất 善thiện 位vị 。 先tiên 不bất 作tác 惡ác 。 後hậu 起khởi 悔hối 心tâm 。 彼bỉ 因nhân 不bất 善thiện 。 悔hối 亦diệc 不bất 善thiện 。 若nhược 先tiên 作tác 善thiện 。 後hậu 起khởi 悔hối 心tâm 。 彼bỉ 因nhân 是thị 善thiện 。 悔hối 是thị 不bất 善thiện 。
云vân 何hà 睡thụy 眠miên 。 謂vị 不bất 自tự 在tại 轉chuyển 。 昧muội 略lược 為vi 性tánh 。 不bất 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 令linh 心tâm 等đẳng 不bất 自tự 在tại 轉chuyển 。 是thị 癡si 之chi 分phần 。 又hựu 此thử 自tự 性tánh 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 令linh 心tâm 心tâm 法pháp 極cực 成thành 昧muội 略lược 。 此thử 善thiện 不bất 善thiện 。 及cập 無vô 記ký 性tánh 。 能năng 與dữ 過quá 失thất 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 尋tầm 。 謂vị 思tư 慧tuệ 差sai 別biệt 。 意ý 言ngôn 尋tầm 求cầu 。 令linh 心tâm 麁thô 相tương/tướng 分phân 別biệt 為vi 性tánh 。 意ý 言ngôn 者giả 。 謂vị 是thị 意ý 識thức 。 是thị 中trung 或hoặc 依y 思tư 。 或hoặc 依y 慧tuệ 而nhi 起khởi 。 分phân 別biệt 麁thô 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 尋tầm 求cầu 瓶bình 衣y 車xa 乘thừa 等đẳng 之chi 麁thô 相tương/tướng 。 樂nhạo/nhạc/lạc 觸xúc 苦khổ 觸xúc 等đẳng 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
云vân 何hà 伺tứ 。 謂vị 思tư 慧tuệ 差sai 別biệt 。 意ý 言ngôn 伺tứ 察sát 。 令linh 心tâm 細tế 相tương/tướng 分phân 別biệt 為vi 性tánh 。 細tế 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 於ư 瓶bình 衣y 等đẳng 。 分phân 別biệt 細tế 相tương/tướng 成thành 不bất 成thành 等đẳng 差sai 別biệt 之chi 義nghĩa 。
云vân 何hà 心tâm 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 謂vị 依y 色sắc 心tâm 等đẳng 。 分phần/phân 位vị 假giả 立lập 。 謂vị 此thử 與dữ 彼bỉ 。 不bất 可khả 施thi 設thiết 。 異dị 不bất 異dị 性tánh 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 謂vị 得đắc 。 無vô 想tưởng 定định 。 滅diệt 盡tận 定định 。 無vô 想tưởng 天thiên 。 命mạng 根căn 。 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 生sanh 。 老lão 。 住trụ 。 無vô 常thường 。 名danh 身thân 。 句cú 身thân 。 文văn 身thân 。 異dị 生sanh 性tánh 。 如như 是thị 等đẳng 。
云vân 何hà 得đắc 。 謂vị 若nhược 獲hoạch 。 若nhược 成thành 就tựu 。 此thử 復phục 三tam 種chủng 。 謂vị 種chủng 子tử 成thành 就tựu 。 自tự 在tại 成thành 就tựu 。 現hiện 起khởi 成thành 就tựu 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。
云vân 何hà 無vô 想tưởng 定định 。 謂vị 離ly 遍biến 淨tịnh 染nhiễm 未vị 離ly 上thượng 染nhiễm 。 以dĩ 出xuất 離ly 想tưởng 作tác 意ý 為vi 先tiên 所sở 有hữu 不bất 恆hằng 行hành 心tâm 心tâm 法pháp 滅diệt 為vi 性tánh 。
云vân 何hà 滅diệt 盡tận 定định 。 謂vị 已dĩ 離ly 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 染nhiễm 。 從tùng 第đệ 一nhất 有hữu 更cánh 起khởi 勝thắng 進tiến 。 暫tạm 止chỉ 息tức 想tưởng 作tác 意ý 為vi 先tiên 。 所sở 有hữu 不bất 恆hằng 行hành 。 及cập 恆hằng 行hành 一nhất 分phần/phân 。 心tâm 心tâm 法pháp 滅diệt 為vi 性tánh 不bất 恆hằng 行hành 。 謂vị 六lục 轉chuyển 識thức 。 恆hằng 行hành 。 謂vị 攝nhiếp 藏tạng 識thức 。 及cập 染nhiễm 污ô 意ý 。 是thị 中trung 六lục 轉chuyển 識thức 品phẩm 。 及cập 染nhiễm 污ô 意ý 滅diệt 。 皆giai 滅diệt 盡tận 定định 。
云vân 何hà 無vô 想tưởng 天thiên 。 謂vị 無vô 想tưởng 定định 。 所sở 得đắc 之chi 果Quả 。 生sanh 彼bỉ 天thiên 已dĩ 。 所sở 有hữu 不bất 恆hằng 行hành 。 心tâm 心tâm 法pháp 滅diệt 為vi 性tánh 。
云vân 何hà 命mạng 根căn 。 謂vị 於ư 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 先tiên 業nghiệp 所sở 引dẫn 住trụ 時thời 分phần/phân 限hạn 為vi 性tánh 。
云vân 何hà 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 謂vị 諸chư 群quần 生sanh 各các 各các 。 自tự 類loại 相tương 似tự 為vi 性tánh 。
云vân 何hà 生sanh 。 謂vị 於ư 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 所sở 有hữu 諸chư 行hành 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 為vi 性tánh 。
云vân 何hà 老lão 。 謂vị 彼bỉ 諸chư 行hành 相tương 續tục 。 變biến 壞hoại 為vi 性tánh 。
云vân 何hà 住trụ 。 謂vị 彼bỉ 諸chư 行hành 相tương 續tục 。 隨tùy 轉chuyển 為vi 性tánh 。
云vân 何hà 無vô 常thường 。 謂vị 彼bỉ 諸chư 行hành 相tương 續tục 。 謝tạ 滅diệt 為vi 性tánh 。
云vân 何hà 名danh 身Thân 。 謂vị 於ư 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 增tăng 語ngữ 為vi 性tánh 。 如như 說thuyết 眼nhãn 等đẳng 。
云vân 何hà 句cú 身thân 。 謂vị 於ư 諸chư 法pháp 。 差sai 別biệt 增tăng 語ngữ 為vi 性tánh 。 如như 說thuyết 諸chư 行hành 無vô 常thường 等đẳng 。
云vân 何hà 文văn 身thân 。 謂vị 即tức 諸chư 字tự 。 此thử 能năng 表biểu 了liễu 前tiền 二nhị 性tánh 故cố 。 亦diệc 名danh 顯hiển 。 謂vị 名danh 句cú 所sở 依y 。 顯hiển 了liễu 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 名danh 字tự 。 謂vị 無vô 異dị 轉chuyển 故cố 。 前tiền 二nhị 性tánh 者giả 。 謂vị 詮thuyên 自tự 性tánh 及cập 以dĩ 差sai 別biệt 。 顯hiển 謂vị 顯hiển 了liễu 。
云vân 何hà 異dị 生sanh 性tánh 。 謂vị 於ư 聖thánh 法pháp 。 不bất 得đắc 為vi 性tánh 。
云vân 何hà 識thức 蘊uẩn 。 謂vị 於ư 所sở 緣duyên 。 了liễu 別biệt 為vi 性tánh 。 亦diệc 名danh 心tâm 。 能năng 採thải 集tập 故cố 。 亦diệc 名danh 意ý 。 意ý 所sở 攝nhiếp 故cố 。 若nhược 最tối 勝thắng 心tâm 。 即tức 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 此thử 能năng 採thải 集tập 諸chư 行hành 種chủng 子tử 故cố 。 又hựu 此thử 行hành 相tương/tướng 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 前tiền 後hậu 一nhất 類loại 相tương 續tục 轉chuyển 故cố 。 又hựu 由do 此thử 識thức 從tùng 滅diệt 盡tận 定định 。 無vô 想tưởng 定định 。 無vô 想tưởng 天thiên 起khởi 者giả 。 了liễu 別biệt 境cảnh 界giới 轉chuyển 識thức 。 復phục 生sanh 待đãi 所sở 緣duyên 緣duyên 差sai 別biệt 轉chuyển 故cố 。 數sác 數sác 間gian 斷đoạn 還hoàn 復phục 生sanh 起khởi 。 又hựu 令linh 生sanh 死tử 流lưu 轉chuyển 迴hồi 還hoàn 故cố 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 者giả 。 謂vị 能năng 攝nhiếp 藏tạng 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 又hựu 能năng 攝nhiếp 藏tạng 我ngã 慢mạn 相tương/tướng 故cố 。 又hựu 復phục 緣duyên 身thân 為vi 境cảnh 界giới 故cố 。 又hựu 此thử 亦diệc 名danh 。 阿a 陀đà 那na 識thức 。 執chấp 持trì 身thân 故cố 。 最tối 勝thắng 意ý 者giả 。 謂vị 緣duyên 藏tạng 識thức 為vi 境cảnh 之chi 識thức 。 恆hằng 與dữ 我ngã 癡si 。 我ngã 見kiến 。 我ngã 慢mạn 。 我ngã 愛ái 相tương 應ứng 。 前tiền 後hậu 一nhất 類loại 相tương 續tục 隨tùy 轉chuyển 。 除trừ 阿A 羅La 漢Hán 聖thánh 道Đạo 。 滅diệt 定định 現hiện 在tại 前tiền 位vị 。 如như 是thị 六lục 轉chuyển 識thức 。 及cập 染nhiễm 污ô 意ý 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 此thử 八bát 名danh 識thức 蘊uẩn 。
問vấn 蘊uẩn 為vi 何hà 義nghĩa 。 答đáp 積tích 聚tụ 是thị 蘊uẩn 義nghĩa 。 謂vị 世thế 間gian 相tương 續tục 品phẩm 類loại 趣thú 處xứ 差sai 別biệt 色sắc 等đẳng 總tổng 略lược 攝nhiếp 故cố 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 比Bỉ 丘Khâu 所sở 有hữu 色sắc 。 若nhược 過quá 去khứ 。 若nhược 未vị 來lai 。 若nhược 現hiện 在tại 。 若nhược 內nội 若nhược 外ngoại 。 若nhược 麁thô 若nhược 細tế 。 若nhược 勝thắng 若nhược 劣liệt 。 若nhược 近cận 若nhược 遠viễn 。 如như 是thị 總tổng 攝nhiếp 為vi 一nhất 色sắc 蘊uẩn 。
復phục 有hữu 十thập 二nhị 處xứ 。 謂vị 眼nhãn 處xứ 。 色sắc 處xứ 。 耳nhĩ 處xứ 。 聲thanh 處xứ 。 鼻tị 處xứ 。 香hương 處xứ 。 舌thiệt 處xứ 。 味vị 處xứ 。 身thân 處xứ 。 觸xúc 處xứ 。 意ý 處xứ 。 法pháp 處xứ 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 處xứ 。 及cập 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 處xứ 。 如như 前tiền 已dĩ 釋thích 。 觸xúc 處xứ 謂vị 諸chư 大đại 種chủng 及cập 一nhất 分phần/phân 觸xúc 。 意ý 處xứ 即tức 是thị 識thức 蘊uẩn 。 法pháp 處xứ 謂vị 受thọ 想tưởng 行hành 蘊uẩn 。 并tinh 無vô 表biểu 色sắc 等đẳng 。 及cập 諸chư 無vô 為vi 。
云vân 何hà 無vô 為vi 。 謂vị 虛hư 空không 無vô 為vi 。 非phi 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 及cập 真Chân 如Như 等đẳng 。 虛hư 空không 者giả 。 謂vị 容dung 受thọ 諸chư 色sắc 。 非phi 擇trạch 滅diệt 者giả 。 謂vị 若nhược 滅diệt 非phi 離ly 繫hệ 。
云vân 何hà 非phi 離ly 繫hệ 。 謂vị 離ly 煩phiền 惱não 對đối 治trị 諸chư 蘊uẩn 。 畢tất 竟cánh 不bất 生sanh 。
云vân 何hà 擇trạch 滅diệt 。 謂vị 若nhược 滅diệt 是thị 離ly 繫hệ 。
云vân 何hà 離ly 繫hệ 。 謂vị 煩phiền 惱não 對đối 治trị 諸chư 蘊uẩn 。 畢tất 竟cánh 不bất 生sanh 。
云vân 何hà 真Chân 如Như 。 謂vị 諸chư 法pháp 法pháp 性tánh 。 法pháp 無vô 我ngã 性tánh 。
問vấn 處xứ 為vi 何hà 義nghĩa 。 答đáp 諸chư 識thức 生sanh 長trưởng 門môn 是thị 處xứ 義nghĩa 。
復phục 有hữu 十thập 八bát 界giới 。 謂vị 眼nhãn 界giới 。 色sắc 界giới 。 眼nhãn 識thức 界giới 。 耳nhĩ 界giới 。 聲thanh 界giới 。 耳nhĩ 識thức 界giới 。 鼻tị 界giới 。 香hương 界giới 。 鼻tị 識thức 界giới 。 舌thiệt 界giới 。 味vị 界giới 。 舌thiệt 識thức 界giới 。 身thân 界giới 。 觸xúc 界giới 。 身thân 識thức 界giới 。 意ý 界giới 。 法Pháp 界Giới 。 意ý 識thức 界giới 。 眼nhãn 等đẳng 諸chư 界giới 。 及cập 色sắc 等đẳng 諸chư 界giới 。 如như 處xứ 中trung 說thuyết 。 六lục 識thức 界giới 者giả 。 謂vị 依y 眼nhãn 等đẳng 根căn 。 緣duyên 色sắc 等đẳng 境cảnh 。 了liễu 別biệt 為vi 性tánh 。 意ý 界giới 者giả 。 即tức 彼bỉ 無vô 間gian 滅diệt 等đẳng 。 為vi 顯hiển 第đệ 六lục 識thức 依y 止chỉ 。 及cập 廣quảng 建kiến 立lập 十thập 八bát 界giới 故cố 。 如như 是thị 色sắc 蘊uẩn 。 即tức 十thập 處xứ 十thập 界giới 及cập 法pháp 處xứ 法Pháp 界Giới 一nhất 分phần/phân 。 識thức 蘊uẩn 即tức 意ý 處xứ 及cập 七thất 心tâm 界giới 。 餘dư 三tam 蘊uẩn 及cập 色sắc 蘊uẩn 一nhất 分phần/phân 。 并tinh 諸chư 無vô 為vi 。 即tức 法pháp 處xứ 法Pháp 界Giới 。
問vấn 界giới 為vi 何hà 義nghĩa 。 答đáp 任nhậm 持trì 無vô 作tác 用dụng 性tánh 自tự 相tương/tướng 是thị 界giới 義nghĩa 。 問vấn 以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 說thuyết 蘊uẩn 界giới 處xứ 等đẳng 。 答đáp 對đối 治trị 三tam 種chủng 我ngã 執chấp 故cố 。 所sở 謂vị 一nhất 性tánh 我ngã 執chấp 。 受thọ 者giả 我ngã 執chấp 。 作tác 者giả 我ngã 執chấp 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。
復phục 次thứ 此thử 十thập 八bát 界giới 幾kỷ 有hữu 色sắc 。 謂vị 十thập 界giới 一nhất 少thiểu 分phần 。 即tức 色sắc 蘊uẩn 自tự 性tánh 。 幾kỷ 無vô 色sắc 。 謂vị 所sở 餘dư 界giới 。
幾kỷ 有hữu 見kiến 。 謂vị 一nhất 色sắc 界giới 。 幾kỷ 無vô 見kiến 。 謂vị 所sở 餘dư 界giới 。
幾kỷ 有hữu 對đối 。 謂vị 十thập 色sắc 界giới 。 若nhược 彼bỉ 於ư 此thử 有hữu 所sở 礙ngại 故cố 。 幾kỷ 無vô 對đối 。 謂vị 所sở 餘dư 界giới 。
幾kỷ 有hữu 漏lậu 。 謂vị 十thập 五ngũ 界giới 。 及cập 後hậu 三tam 少thiểu 分phần 。 謂vị 於ư 是thị 處xứ 煩phiền 惱não 起khởi 故cố 。 現hiện 所sở 行hành 處xứ 故cố 。 幾kỷ 無vô 漏lậu 。 謂vị 後hậu 三tam 少thiểu 分phần 。 幾kỷ 欲dục 界giới 繫hệ 。 謂vị 一nhất 切thiết 。 幾kỷ 色sắc 界giới 繫hệ 。 謂vị 十thập 四tứ 。 除trừ 香hương 味vị 及cập 鼻tị 舌thiệt 識thức 。 幾kỷ 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 。 謂vị 後hậu 三tam 。 幾kỷ 不bất 繫hệ 。 謂vị 即tức 彼bỉ 無vô 漏lậu 。 幾kỷ 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 謂vị 除trừ 無vô 為vi 。 幾kỷ 取thủ 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 謂vị 有hữu 漏lậu 。 幾kỷ 善thiện 。 幾kỷ 不bất 善thiện 。 幾kỷ 無vô 記ký 。 謂vị 十thập 通thông 三tam 性tánh 。 七thất 心tâm 界giới 色sắc 聲thanh 。 及cập 法Pháp 界Giới 一nhất 分phần/phân 。 八bát 無vô 記ký 性tánh 。 幾kỷ 是thị 內nội 。 謂vị 十thập 二nhị 。 除trừ 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 及cập 法Pháp 界Giới 。 幾kỷ 是thị 外ngoại 。 謂vị 所sở 餘dư 六lục 。
幾kỷ 有hữu 緣duyên 。 謂vị 七thất 心tâm 界giới 及cập 法Pháp 界Giới 少thiểu 分phần 。 心tâm 所sở 法pháp 性tánh 。 幾kỷ 無vô 緣duyên 。 謂vị 餘dư 十thập 及cập 法Pháp 界Giới 少thiểu 分phần 。
幾kỷ 有hữu 分phân 別biệt 。 謂vị 意ý 識thức 界giới 。 意ý 界giới 。 及cập 法Pháp 界Giới 少thiểu 分phần 。
幾kỷ 有hữu 執chấp 受thọ 。 謂vị 五ngũ 內nội 界giới 。 及cập 四tứ 界giới 少thiểu 分phần 。 謂vị 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 幾kỷ 非phi 執chấp 受thọ 。 謂vị 餘dư 九cửu 及cập 四tứ 少thiểu 分phần 。
幾kỷ 同đồng 分phần/phân 。 謂vị 五ngũ 內nội 有hữu 色sắc 界giới 。 與dữ 彼bỉ 自tự 識thức 等đẳng 境cảnh 界giới 故cố 。
幾kỷ 彼bỉ 同đồng 分phần/phân 。 謂vị 彼bỉ 自tự 識thức 空không 時thời 。 與dữ 自tự 類loại 等đẳng 故cố 。
大Đại 乘Thừa 廣quảng 五ngũ 蘊uẩn 論luận 一nhất 卷quyển