大Đại 乘Thừa 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 論Luận 註Chú
唐Đường 玄Huyền 奘Tráng 譯Dịch 增Tăng 修Tu 慈Từ 恩Ân 法Pháp 師Sư 解Giải
大Đại 乘Thừa 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 。 論luận 科khoa (# 分phần/phân 二nhị )#
-# 初sơ 題đề 目mục (# 二nhị )#
-# 初sơ 所sở 造tạo 論luận 題đề (# 大Đại 乘Thừa 藝nghệ 五ngũ )#
-# 後hậu 能năng 造tạo 論luận 人nhân (# 天thiên 親thân )#
-# 後hậu 本bổn 文văn (# 二nhị )#
-# 初sơ 承thừa 聖thánh 言ngôn 以dĩ 標tiêu 宗tông (# 如như 世thế )#
-# 後hậu 設thiết 問vấn 荅# 以dĩ 明minh 宗tông (# 二nhị )#
-# 先tiên 荅# 百bách 法pháp (# 二nhị )#
-# 初sơ 畧lược 舉cử 五ngũ 位vị 暗ám 該cai 百bách 法pháp (# 二nhị )#
-# 初sơ 舉cử 百bách 法pháp 無vô 我ngã 合hợp 問vấn (# 何hà 等đẳng )#
-# 後hậu 列liệt 前tiền 後hậu 分phần/phân 荅# 二nhị 問vấn (# 二nhị )#
-# 初sơ 摠tổng 標tiêu (# 一nhất 切thiết )#
-# 後hậu 別biệt 明minh (# 三tam )#
-# 初sơ 標tiêu (# 一nhất 者giả )#
-# 次thứ 釋thích (# 一nhất 者giả )#
-# 後hậu 結kết (# 如như 是thị )#
-# 後hậu 重trọng/trùng 舉cử 五ngũ 位vị 詳tường 列liệt 百bách 法pháp (# 分phần/phân 五ngũ )#
-# 一nhất 心tâm 法pháp (# 二nhị )#
-# 一nhất 標tiêu 章chương (# 第đệ 一nhất )#
-# 二nhị 別biệt 列liệt (# 三tam )#
-# 初sơ 前tiền 轉chuyển 識thức (# 一nhất )#
-# 次thứ 七thất 識thức (# 士sĩ )#
-# 後hậu 八bát 識thức (# 八bát )#
-# 二nhị 心tâm 所sở 有hữu 法pháp (# 二nhị )#
-# 初sơ 摠tổng 標tiêu 章chương 門môn (# 第đệ 二nhị )#
-# 後hậu 別biệt 標tiêu 列liệt (# 六lục )#
-# 一nhất 遍biến 行hành (# 二nhị )#
-# 初sơ 標tiêu 章chương (# 一nhất 遍biến )#
-# 後hậu 列liệt 名danh (# 一nhất 作tác )#
-# 二nhị 別biệt 境cảnh (# 二nhị )#
-# 初sơ 標tiêu 章chương (# 二nhị 別biệt )#
-# 後hậu 列liệt 名danh (# 一nhất 欲dục )#
-# 三tam 善thiện 所sở (# 二nhị )#
-# 初sơ 標tiêu 章chương (# 三tam 善thiện )#
-# 後hậu 列liệt 名danh (# 一nhất 信tín )#
-# 四tứ 根căn 本bổn 惑hoặc (# 二nhị )#
-# 初sơ 標tiêu 章chương (# 四tứ 煩phiền )#
-# 後hậu 列liệt 名danh (# 一nhất 貪tham )#
-# 五ngũ 随# 惑hoặc (# 二nhị )#
-# 初sơ 標tiêu 章chương (# 五ngũ 随# )#
-# 後hậu 列liệt 名danh (# 一nhất 忿phẫn )#
-# 六lục 不bất 定định (# 二nhị )#
-# 初sơ 標tiêu 章chương (# 六lục 不bất )#
-# 後hậu 列liệt 名danh (# 一nhất 睡thụy )#
-# 三tam 色sắc 法pháp (# 二nhị )#
-# 初sơ 標tiêu 章chương (# 第đệ 三tam )#
-# 後hậu 列liệt 名danh (# 一nhất 眼nhãn )#
-# 四tứ 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 法pháp (# 二nhị )#
-# 初sơ 標tiêu 章chương (# 第đệ 四tứ )#
-# 後hậu 列liệt 名danh (# 一nhất 得đắc )#
-# 五ngũ 無vô 為vi 法pháp (# 二nhị )#
-# 初sơ 標tiêu 章chương (# 第đệ 五ngũ )#
-# 後hậu 列liệt 名danh (# 一nhất 虛hư )#
-# 後hậu 荅# 無vô 我ngã (# 二nhị )#
-# 初sơ 標tiêu (# 言ngôn 無vô )#
-# 二nhị 列liệt (# 二nhị )#
-# 初sơ 人nhân 無vô 我ngã (# 一nhất 補bổ )#
-# 二nhị 法pháp 無vô 我ngã (# 二nhị 法pháp )#
大Đại 乘Thừa 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 。 論luận (# 科khoa 貫quán )#
大Đại 乘Thừa 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 論luận 。 本bổn 地địa 分phần/phân 中trung 畧lược 錄lục 名danh 數số 。
唐đường 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 玄huyền 奘tráng 奉phụng 詔chiếu 譯dịch
增tăng 修tu 慈từ 恩ân 法Pháp 師sư 註chú 解giải
大đại 者giả 揀giản 小tiểu 為vi 義nghĩa 乘thừa 者giả 運vận 載tái 得đắc 名danh (# 名danh 義nghĩa 互hỗ 言ngôn )# 百bách 數số 也dã 法pháp 謂vị 世thế 出xuất 世thế 之chi 法Pháp 。 故cố 心tâm 法pháp 八bát 心tâm 所sở 五ngũ 十thập 有hữu 一nhất 色sắc 乃nãi 十thập 一nhất 不bất 相tương 應ứng 二nhị 十thập 有hữu 四tứ 無vô 為vi 法pháp 六lục 故cố 為vi 大Đại 乘Thừa 百bách 法pháp 也dã 明minh 乃nãi 菩Bồ 薩Tát 無vô 漏lậu 之chi 慧tuệ 以dĩ 能năng 破phá 暗ám 故cố 門môn 以dĩ 開khai 通thông 無vô 壅ủng 滯trệ 為vi 言ngôn 論luận 乃nãi 揀giản 擇trạch 性tánh 相tướng 教giáo 誡giới 學học 徒đồ 之chi 稱xưng 本bổn 地địa 分phần/phân 中trung 者giả 乃nãi 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 分phân 之chi 一nhất 畧lược 錄lục 名danh 數số 者giả 於ư 六lục 百bách 六lục 十thập 法pháp 中trung 提đề 綱cương 挈# 領lãnh 取thủ 此thử 百bách 法pháp 名danh 件# 數số 目mục 此thử 論luận 主chủ 急cấp 於ư 為vi 人nhân 而nhi 欲dục 學học 者giả 知tri 要yếu 也dã 又hựu 會hội 六lục 釋thích 云vân 大Đại 乘Thừa 者giả 是thị 能năng 詮thuyên 教giáo 唯duy 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 四tứ 法pháp 故cố 劣liệt 百bách 法pháp 乃nãi 所sở 詮thuyên 事sự 理lý 通thông 一nhất 百bách 法pháp 故cố 勝thắng 將tương 勝thắng 就tựu 劣liệt 以dĩ 劣liệt 顯hiển 勝thắng 云vân 大Đại 乘Thừa 之chi 百bách 法pháp 依y 士sĩ 釋thích 也dã 又hựu 百bách 法pháp 是thị 所sở 緣duyên 乃nãi 舉cử 全toàn 數số 故cố 勝thắng 明minh 是thị 能năng 緣duyên 之chi 慧tuệ 即tức 別biệt 境cảnh 五ngũ 中trung 之chi 一nhất 法pháp 爾nhĩ 故cố 劣liệt 將tương 劣liệt 就tựu 勝thắng 以dĩ 勝thắng 顯hiển 劣liệt 云vân 百bách 法pháp 之chi 明minh 依y 主chủ 釋thích 也dã 又hựu 明minh 是thị 能năng 緣duyên 即tức 別biệt 境cảnh 中trung 慧tuệ 故cố 劣liệt 門môn 是thị 所sở 緣duyên 通thông 舉cử 百bách 法pháp 故cố 勝thắng 將tương 勝thắng 就tựu 劣liệt 以dĩ 劣liệt 顯hiển 勝thắng 云vân 明minh 之chi 門môn 依y 士sĩ 釋thích 也dã 又hựu 門môn 是thị 所sở 詮thuyên 事sự 理lý 乃nãi 通thông 指chỉ 百bách 法pháp 故cố 勝thắng 論luận 是thị 能năng 詮thuyên 教giáo 唯duy 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 故cố 劣liệt 將tương 劣liệt 就tựu 勝thắng 以dĩ 勝thắng 顯hiển 劣liệt 云vân 門môn 之chi 論luận 依y 主chủ 釋thích 也dã 又hựu 論luận 為vi 體thể 乃nãi 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 門môn 為vi 用dụng 於ư 論luận 上thượng 有hữu 不bất 壅ủng 滯trệ 之chi 功công 能năng 以dĩ 體thể 就tựu 用dụng 攝nhiếp 用dụng 歸quy 體thể 云vân 門môn 即tức 論luận 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 又hựu 論luận 乃nãi 體thể 則tắc 取thủ 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 四tứ 法pháp 大Đại 乘Thừa 為vi 用dụng 此thử 論luận 體thể 上thượng 有hữu 揀giản 小tiểu 運vận 載tái 二nhị 義nghĩa 故cố 云vân 大Đại 乘Thừa 以dĩ 體thể 就tựu 用dụng 攝nhiếp 用dụng 歸quy 體thể 云vân 大Đại 乘Thừa 即tức 論luận 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 又hựu 大Đại 乘Thừa 通thông 教giáo 理lý 行hành 果quả 是thị 所sở 詮thuyên 故cố 勝thắng 論luận 是thị 能năng 詮thuyên 唯duy 教giáo 故cố 劣liệt 將tương 劣liệt 就tựu 勝thắng 以dĩ 勝thắng 顯hiển 劣liệt 云vân 大Đại 乘Thừa 之chi 論luận 依y 主chủ 釋thích 也dã 又hựu 大đại 等đẳng 六lục 字tự 是thị 所sở 詮thuyên 故cố 勝thắng 論luận 是thị 能năng 詮thuyên 唯duy 教giáo 故cố 劣liệt 將tương 劣liệt 就tựu 勝thắng 以dĩ 勝thắng 顯hiển 劣liệt 云vân 大Đại 乘Thừa 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 。 之chi 論luận 依y 主chủ 釋thích 也dã (# 亦diệc 可khả 謂vị 帶đái 數số 依y 主chủ )# 又hựu 大Đại 乘Thừa 等đẳng 五ngũ 字tự 通thông 一nhất 百bách 法pháp 属# 所sở 詮thuyên 故cố 勝thắng 門môn 論luận 二nhị 字tự 乃nãi 能năng 詮thuyên 故cố 劣liệt 將tương 劣liệt 就tựu 勝thắng 以dĩ 勝thắng 顯hiển 劣liệt 云vân 大Đại 乘Thừa 百bách 法pháp 明minh 之chi 門môn 論luận 依y 主chủ 釋thích 也dã (# 亦diệc 帶đái 數số 依y 主chủ 釋thích 也dã )# 又hựu 大Đại 乘Thừa 是thị 能năng 詮thuyên 教giáo 體thể 門môn 論luận 是thị 用dụng 此thử 教giáo 體thể 上thượng 有hữu 妙diệu 旨chỉ 悟ngộ 入nhập 之chi 義nghĩa 門môn 决# 擇trạch 性tánh 相tướng 教giáo 誡giới 學học 徒đồ 斷đoạn 惡ác 生sanh 善thiện 之chi 功công 用dụng 故cố 名danh 論luận 將tương 體thể 就tựu 用dụng 攝nhiếp 用dụng 歸quy 體thể 云vân 大Đại 乘Thừa 即tức 門môn 論luận 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã (# 作tác 十thập 釋thích 竟cánh )# 。
天Thiên 親Thân 菩Bồ 薩Tát 造tạo
北bắc 天Thiên 竺Trúc 富phú 婁lâu 沙sa 富phú 羅la 此thử 云vân 丈trượng 夫phu 國quốc 有hữu 國quốc 師sư 婆Bà 羅La 門Môn 姓tánh 。 嬌kiều 尸thi 迦ca 生sanh 三tam 子tử 同đồng 名danh 婆bà 藪tẩu 盤bàn 豆đậu 此thử 云vân 天thiên 親thân 乃nãi 帝Đế 釋Thích 之chi 弟đệ 毘tỳ 搜sưu 紐nữu 天thiên 王vương 之chi 後hậu 雖tuy 同đồng 一nhất 名danh 復phục 有hữu 別biệt 號hiệu 長trường/trưởng 曰viết 阿a 僧Tăng 迦ca 此thử 云vân 無vô 著trước 乃nãi 菩Bồ 薩Tát 根căn 性tánh 季quý 子tử 別biệt 名danh 比tỉ 隣lân 持trì 跋bạt 婆bà 此thử 云vân 母mẫu 兒nhi 盖# 比tỉ 隣lân 持trì 此thử 云vân 母mẫu 跋bạt 婆bà 云vân 子tử 亦diệc 云vân 兒nhi 中trung 子tử 博bác 學học 多đa 聞văn 。 遍biến 通thông 墳phần 籍tịch 神thần 才tài 儁# 朗lãng 戒giới 行hạnh 清thanh 白bạch 。 無vô 與dữ 儔trù 匹thất 兄huynh 弟đệ 皆giai 兼kiêm 別biệt 號hiệu 故cố 法Pháp 師sư 但đãn 名danh 婆bà 藪tẩu 盤bàn 豆đậu 不bất 相tương 濫lạm 也dã 依y 瑜du 伽già 論luận 廣quảng 造tạo 諸chư 論luận 以dĩ 釋thích 大Đại 乘Thừa 發phát 揮huy 非phi 空không 非phi 有hữu 。 中trung 道đạo 之chi 教giáo (# 詳tường 於ư 舊cựu 藏tạng 經kinh 甚thậm 字tự 凾# 婆bà 藪tẩu 盤bàn 豆đậu 傳truyền )# 。
如như 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 我ngã 。
如như 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 原nguyên 為vi 佛Phật 說thuyết 乃nãi 論luận 主chủ 推thôi 尊tôn 法pháp 有hữu 所sở 自tự 一nhất 切thiết 法pháp 等đẳng 。 者giả 摠tổng 標tiêu 百bách 法pháp 及cập 二nhị 無vô 我ngã 以dĩ 為vi 宗tông 旨chỉ 乃nãi 一nhất 論luận 之chi 綱cương 領lãnh 也dã 若nhược 究cứu 所sở 宗tông 摠tổng 一nhất 代đại 聖thánh 教giáo 淺thiển 深thâm 為vi 次thứ 分phần/phân 而nhi 為vi 八bát 一nhất 我ngã 法pháp 俱câu 有hữu 宗tông 此thử 宗tông 攝nhiếp 二nhị 十thập 部bộ 五ngũ 部bộ 之chi 義nghĩa 謂vị 犢độc 子tử 部bộ 法pháp 上thượng 部bộ 賢hiền 胄trụ 部bộ 正chánh 量lượng 部bộ 密mật 林lâm 山sơn 部bộ 或hoặc 亦diệc 取thủ 經kinh 部bộ 根căn 本bổn 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 。 二nhị 法pháp 有hữu 我ngã 無vô 宗tông 攝nhiếp 三tam 部bộ 全toàn 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 雪Tuyết 山Sơn 部bộ 多đa 聞văn 部bộ 更cánh 兼kiêm 化hóa 地địa 部bộ 末mạt 計kế 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 。 三tam 法pháp 無vô 去khứ 來lai 。 宗tông 攝nhiếp 七thất 全toàn 部bộ 謂vị 大đại 眾chúng 部bộ 鷄kê 胤dận 部bộ 制chế 多đa 山sơn 部bộ 西tây 山sơn 住trụ 部bộ 北bắc 山sơn 住trụ 部bộ 法Pháp 藏tạng 部bộ (# 飲ẩm 光quang 部bộ 兼kiêm 取thủ 化hóa 地địa 部bộ 根căn 本bổn 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 。 四tứ 現hiện 通thông 假giả 實thật 宗tông 攝nhiếp 說thuyết 假giả 部bộ 全toàn 末mạt 經kinh 部bộ 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 。 此thử 上thượng 四tứ 宗tông )# 唯duy 為vi 小Tiểu 乘Thừa 五ngũ 俗tục 妄vọng 真chân 實thật 宗tông 即tức 說thuyết 出xuất 世thế 部bộ 六lục 諸chư 法pháp 但đãn 名danh 宗tông 即tức 一nhất 說thuyết 部bộ 此thử 二nhị 通thông 於ư 大đại 小Tiểu 乘Thừa 七thất 勝thắng 義nghĩa 俱câu 空không 宗tông 八bát 應ưng 理lý 圓viên 實thật 宗tông 後hậu 二nhị 唯duy 大đại 此thử 論luận 旨chỉ 趣thú 即tức 第đệ 八bát 宗tông 於ư 深thâm 密mật 三tam 時thời 乃nãi 第đệ 三tam 時thời 也dã 言ngôn 三tam 時thời 者giả 初sơ 四tứ 阿a 含hàm 言ngôn 有hữu 弟đệ 二nhị 時thời 八bát 部bộ 般Bát 若Nhã 言ngôn 空không 第đệ 三tam 時thời 即tức 解giải 深thâm 密mật 經kinh 空không 有hữu 雙song 彰chương 中trung 道Đạo 教giáo 也dã 。
何hà 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。 云vân 何hà 為vi 無vô 我ngã 。
問vấn 有hữu 五ngũ 種chủng 謂vị 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 問vấn 不bất 觧# 問vấn 愚ngu 痴si 問vấn 試thí 驗nghiệm 問vấn 輕khinh 觸xúc 問vấn 此thử 即tức 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 問vấn 也dã 。
一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 畧lược 有hữu 五ngũ 種chủng 。
此thử 摠tổng 標tiêu 諸chư 法pháp 也dã 稱xưng 理lý 言ngôn 之chi 實thật 有hữu 無vô 量lượng 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 性tánh 欲dục 無vô 量lượng 是thị 以dĩ 瑜du 伽già 始thỉ 五ngũ 識thức 身thân 歷lịch 至chí 法Pháp 界Giới 六lục 百bách 六lục 十thập 等đẳng 法pháp 今kim 言ngôn 五ngũ 位vị 百bách 法pháp 豈khởi 非phi 要yếu 畧lược 乎hồ 故cố 云vân 畧lược 有hữu 五ngũ 種chủng 自tự 此thử 至Chí 真Chân 如như 無vô 為vi 摠tổng 荅# 初sơ 問vấn 。
一nhất 者giả 。 心tâm 法pháp 。 二nhị 者giả 。 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 三tam 者giả 。 色sắc 法pháp 。 四tứ 者giả 。 心tâm 不bất 相tương 應ứng 行hành 法pháp 。 五ngũ 者giả 。 無vô 為vi 法Pháp 。
心tâm 法pháp 者giả 摠tổng 有hữu 六lục 義nghĩa 一nhất 集tập 起khởi 名danh 心tâm 唯duy 屬thuộc 第đệ 八bát 集tập 諸chư 種chủng 子tử 起khởi 現hiện 行hành 故cố 二nhị 積tích 集tập 名danh 心tâm 屬thuộc 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 能năng 熏huân 積tích 集tập 諸chư 法pháp 種chủng 故cố 或hoặc 集tập 起khởi 屬thuộc 前tiền 七thất 轉chuyển 現hiện 行hành 共cộng 集tập 熏huân 起khởi 種chủng 故cố 或hoặc 積tích 集tập 名danh 心tâm 屬thuộc 於ư 第đệ 八bát 含hàm 藏tàng 積tích 集tập 諸chư 法pháp 種chủng 故cố 三tam 緣duyên 慮lự 名danh 心tâm 俱câu 能năng 緣duyên 慮lự 自tự 分phần/phân 境cảnh 故cố 四tứ 或hoặc 名danh 為vi 識thức 了liễu 別biệt 義nghĩa 故cố 五ngũ 或hoặc 名danh 為vi 意ý 等đẳng 無vô 間gian 故cố 六lục 或hoặc 第đệ 八bát 名danh 心tâm 第đệ 七thất 名danh 意ý 前tiền 六lục 名danh 識thức 斯tư 皆giai 心tâm 分phần/phân 也dã 言ngôn 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 者giả 具cụ 三tam 義nghĩa 故cố 一nhất 恆hằng 依y 心tâm 起khởi 二nhị 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 三tam 繫hệ 屬thuộc 於ư 心tâm 。 具cụ 此thử 三tam 義nghĩa 名danh 為vi 心tâm 所sở 故cố 要yếu 心tâm 為vi 依y 方phương 得đắc 起khởi 故cố 觸xúc 等đẳng 恆hằng 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 故cố 既ký 云vân 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 盖# 心tâm 不bất 與dữ 心tâm 自tự 相tương 應ứng 故cố 心tâm 非phi 心tâm 所sở 故cố 他tha 性tánh 相tướng 應ưng 非phi 自tự 性tánh 故cố 相tương 應ứng 之chi 義nghĩa 有hữu 四tứ 謂vị 時thời 依y 所sở 緣duyên 及cập 事sự 皆giai 同đồng 乃nãi 相tương 應ứng 也dã 觸xúc 等đẳng 看khán 與dữ 何hà 心tâm 生sanh 時thời 便tiện 屬thuộc 彼bỉ 心tâm 之chi 觸xúc 等đẳng 故cố 如như 次thứ 為vi 三tam 義nghĩa 也dã 色sắc 法pháp 者giả 識thức 之chi 所sở 依y 所sở 緣duyên 乃nãi 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 質chất 碍# 之chi 色sắc 亦diệc 名danh 有hữu 對đối 色sắc 以dĩ 能năng 所sở 造tạo 八bát 法pháp 而nhi 成thành 乃nãi 十thập 有hữu 色sắc 也dã 無vô 對đối 即tức 法pháp 處xứ 色sắc 也dã 言ngôn 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 法pháp 者giả 行hành 蘊uẩn 有hữu 二nhị 一nhất 相tương 應ứng 行hành 即tức 心tâm 所sở 法pháp 二nhị 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 即tức 始thỉ 自tự 得đắc 終chung 至chí 不bất 和hòa 合hợp 性tánh 。 二nhị 十thập 四tứ 法pháp 是thị 也dã 言ngôn 無vô 為vi 法Pháp 者giả 。 即tức 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 非phi 彼bỉ 非phi 此thử 絕tuyệt 得đắc 絕tuyệt 失thất 簡giản 異dị 有hữu 為vi 無vô 造tạo 作tác 故cố 名danh 曰viết 無vô 為vi 也dã 。
一nhất 者giả 冣# 勝thắng 故cố 二nhị 與dữ 此thử 相tương 應ứng 故cố 。 三tam 所sở 現hiện 影ảnh 故cố 四tứ 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 故cố 五ngũ 所sở 顯hiển 示thị 故cố 。
言ngôn 初sơ 心tâm 法pháp 八bát 種chủng 造tạo 善thiện 造tạo 惡ác 五ngũ 趣thú 輪luân 轉chuyển 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 皆giai 此thử 心tâm 也dã 有hữu 為vi 法pháp 中trung 此thử 冣# 勝thắng 故cố 所sở 以dĩ 先tiên 言ngôn 言ngôn 與dữ 此thử 相tương 應ứng 故cố 。 者giả 謂vị 此thử 心tâm 所sở 與dữ 其kỳ 心tâm 王vương 常thường 相tương 應ứng 故cố 望vọng 於ư 心tâm 王vương 此thử 即tức 為vi 劣liệt 先tiên 勝thắng 後hậu 劣liệt 所sở 以dĩ 次thứ 明minh 所sở 現hiện 影ảnh 故cố 者giả 即tức 前tiền 色sắc 法pháp 謂vị 此thử 色sắc 法pháp 不bất 能năng 自tự 起khởi 。 要yếu 藉tạ 前tiền 二nhị 所sở 變biến 現hiện 故cố 自tự 證chứng 雖tuy 變biến 不bất 能năng 親thân 緣duyên 故cố 置trí 影ảnh 言ngôn 簡giản 其kỳ 見kiến 分phần/phân 亦diệc 自tự 證chứng 變biến 則tắc 非phi 是thị 影ảnh 或hoặc 與dữ 自tự 證chứng 通thông 為vi 本bổn 質chất 故cố 或hoặc 簡giản 受thọ 所sở 引dẫn 色sắc 非phi 識thức 變biến 影ảnh 第đệ 六lục 緣duyên 時thời 以dĩ 彼bỉ 為vi 質chất 質chất 從tùng 影ảnh 攝nhiếp 前tiền 二nhị 能năng 變biến 此thử 為vi 所sở 變biến 先tiên 能năng 後hậu 所sở 故cố 次thứ 言ngôn 之chi 分phần 位vị 差sai 別biệt 者giả 言ngôn 此thử 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 不bất 能năng 自tự 起khởi 。 藉tạ 前tiền 三tam 位vị 差sai 別biệt 假giả 立lập 前tiền 三tam 是thị 實thật 此thử 一nhất 為vi 假giả 所sở 以dĩ 第đệ 四tứ 明minh 之chi 言ngôn 所sở 顯hiển 示thị 者giả 此thử 第đệ 五ngũ 無vô 為vi 之chi 法Pháp 。 乃nãi 有hữu 六lục 種chủng 謂vị 此thử 無vô 為vi 體thể 性tánh 甚thậm 深thâm 若nhược 不bất 約ước 事sự 以dĩ 明minh 無vô 由do 彰chương 顯hiển 故cố 藉tạ 前tiền 四tứ 斷đoạn 染nhiễm 成thành 淨tịnh 之chi 所sở 顯hiển 示thị 前tiền 四tứ 有hữu 為vi 此thử 即tức 無vô 為vi 先tiên 有hữu 後hậu 無vô 所sở 以dĩ 最tối 後hậu 明minh 也dã 。
如như 是thị 次thứ 第đệ 。
此thử 結kết 荅# 也dã 由do 上thượng 如như 是thị 勝thắng 劣liệt 能năng 所sở 實thật 假giả 有hữu 無vô 故cố 云vân 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 此thử 略lược 結kết 上thượng 文văn 摠tổng 標tiêu 五ngũ 位vị 章chương 門môn 下hạ 乃nãi 備bị 列liệt 百bách 法pháp 名danh 數số 也dã 。
第đệ 一nhất 心tâm 法pháp 畧lược 有hữu 八bát 種chủng 。
此thử 摠tổng 標tiêu 下hạ 別biệt 列liệt 。
一nhất 眼nhãn 識thức 二nhị 耳nhĩ 識thức 三tam 鼻tị 識thức 四tứ 舌thiệt 識thức 五ngũ 身thân 識thức 六lục 意ý 識thức 。
随# 根căn 立lập 名danh 具cụ 五ngũ 義nghĩa 故cố 謂vị 依y 發phát 属# 助trợ 如như 除trừ 根căn 發phát 之chi 識thức 餘dư 四tứ 皆giai 依y 根căn 之chi 識thức 等đẳng 依y 主chủ 也dã 根căn 發phát 依y 士sĩ 也dã 雖tuy 六lục 識thức 身thân 皆giai 依y 意ý 轉chuyển 此thử 隨tùy 不bất 共cộng 意ý 識thức 名danh 依y 發phát 等đẳng 故cố 五ngũ 識thức 無vô 相tướng 濫lạm 矣hĩ 盖# 兼kiêm 未vị 自tự 在tại 位vị 言ngôn 之chi 爾nhĩ 或hoặc 唯duy 依y 意ý 故cố 名danh 意ý 識thức 辨biện 識thức 得đắc 名danh 心tâm 意ý 非phi 例lệ 。
七thất 末mạt 那na 識thức 。
華hoa 言ngôn 意ý 識thức 如như 藏tạng 識thức 名danh 識thức 即tức 意ý 故cố 第đệ 六lục 意ý 識thức 如như 眼nhãn 識thức 名danh 識thức 異dị 意ý 故cố 然nhiên 諸chư 聖thánh 教giáo 恐khủng 此thử 濫lạm 彼bỉ 故cố 於ư 第đệ 七thất 但đãn 立lập 意ý 名danh 又hựu 以dĩ 簡giản 心tâm 之chi 與dữ 識thức 以dĩ 積tích 集tập 了liễu 別biệt 劣liệt 餘dư 識thức 故cố 或hoặc 欲dục 顯hiển 此thử 與dữ 彼bỉ 意ý 識thức 為vi 近cận 所sở 依y 故cố 但đãn 立lập 意ý 名danh 爾nhĩ 。
八bát 阿a 頼# 耶da 識thức 。
華hoa 言ngôn 藏tạng 識thức 能năng 含hàm 藏tạng 諸chư 種chủng 故cố 又hựu 具cụ 三tam 藏tạng 義nghĩa 故cố 謂vị 能năng 藏tạng 所sở 藏tạng 執chấp 藏tạng 也dã 與dữ 襍tập 染nhiễm 互hỗ 為vi 緣duyên 故cố 。 有hữu 情tình 執chấp 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 由do 斯tư 三tam 義nghĩa 而nhi 得đắc 藏tạng 名danh 藏tạng 即tức 識thức 也dã 。
第đệ 二nhị 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 畧lược 有hữu 五ngũ 十thập 一nhất 種chủng 分phần 。 為vi 六lục 位vị 一nhất 遍biến 行hành 有hữu 五ngũ 。 二nhị 別biệt 境cảnh 有hữu 五ngũ 。 三tam 善thiện 有hữu 十thập 一nhất 。 四tứ 煩phiền 惱não 有hữu 六lục 五ngũ 隨tùy 煩phiền 惱não 有hữu 二nhị 十thập 。 六lục 不bất 定định 有hữu 四tứ 。
此thử 舉cử 摠tổng 數số 以dĩ 標tiêu 列liệt 章chương 門môn 下hạ 乃nãi 隨tùy 章chương 列liệt 名danh 言ngôn 徧biến 行hành 者giả 徧biến 四tứ 一nhất 切thiết 心tâm 得đắc 行hành 故cố 謂vị 三tam 性tánh 八bát 識thức 九cửu 地địa 一nhất 切thiết 時thời 俱câu 能năng 徧biến 故cố 言ngôn 別biệt 境cảnh 者giả 別biệt 別biệt 緣duyên 境cảnh 而nhi 得đắc 生sanh 故cố 。 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 則tắc 有hữu 四tứ 乃nãi 所sở 樂lạc 之chi 境cảnh 決quyết 定định 境cảnh 曾tằng 習tập 境cảnh 所sở 觀quán 境cảnh 各các 緣duyên 不bất 同đồng 故cố 云vân 別biệt 境cảnh 觧# 現hiện 下hạ 文văn 言ngôn 善thiện 十thập 一nhất 者giả 。 唯duy 善thiện 心tâm 中trung 可khả 得đắc 生sanh 故cố 此thử 世thế 他tha 世thế 。 俱câu 順thuận 益ích 故cố 性tánh 離ly 愆khiên 穢uế 勝thắng 過quá 惡ác 故cố 言ngôn 煩phiền 惱não 者giả 性tánh 是thị 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 攝nhiếp 故cố 又hựu 能năng 生sanh 隨tùy 惑hoặc 名danh 為vi 根căn 本bổn 。 煩phiền 擾nhiễu 也dã 惱não 亂loạn 也dã 擾nhiễu 亂loạn 有hữu 情tình 恆hằng 處xứ 生sanh 死tử 也dã 言ngôn 隨tùy 煩phiền 惱não 者giả 隨tùy 他tha 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 等đẳng 流lưu 性tánh 故cố 此thử 亦diệc 見kiến 下hạ 文văn 言ngôn 不bất 定định 者giả 由do 不bất 同đồng 前tiền 五ngũ 位vị 心tâm 所sở 於ư 善thiện 染nhiễm 等đẳng 皆giai 不bất 定định 故cố 非phi 如như 觸xúc 等đẳng 定định 遍biến 心tâm 故cố 非phi 如như 欲dục 等đẳng 定định 遍biến 地địa 故cố 不bất 立lập 定định 名danh 也dã 。
一nhất 。 遍biến 行hành 五ngũ 者giả 。
此thử 別biệt 標tiêu 下hạ 列liệt 名danh 。
一nhất 。 作tác 意ý 。 二nhị 。 觸xúc 。 三tam 。 受thọ 。 四tứ 。 想tưởng 。 五ngũ 。 思tư 。
言ngôn 作tác 意ý 者giả 謂vị 警cảnh 覺giác 應ưng 起khởi 心tâm 種chủng 為vi 性tánh 引dẫn 心tâm 令linh 趣thú 自tự 境cảnh 為vi 業nghiệp 觸xúc 者giả 令linh 心tâm 心tâm 所sở 觸xúc 境cảnh 為vi 性tánh 想tưởng 受thọ 思tư 等đẳng 所sở 依y 為vi 業nghiệp 受thọ 者giả 領lãnh 納nạp 順thuận 違vi 俱câu 非phi 境cảnh 相tướng 為vi 性tánh 起khởi 欲dục 為vi 業nghiệp 能năng 起khởi 合hợp 離ly 非phi 二nhị 欲dục 故cố 亦diệc 云vân 令linh 心tâm 等đẳng 起khởi 歡hoan 慼thích 捨xả 相tương/tướng (# 此thử 觧# 詞từ 異dị 意ý 同đồng )# 想tưởng 則tắc 於ư 境cảnh 取thủ 相tương/tướng 為vi 性tánh 施thi 設thiết 種chủng 種chủng 。 名danh 言ngôn 為vi 業nghiệp 謂vị 安an 立lập 自tự 境cảnh 分phân 齊tề 故cố 方phương 能năng 隨tùy 起khởi 種chủng 種chủng 名danh 言ngôn 思tư 則tắc 於ư 境cảnh 取thủ 相tương/tướng 為vi 性tánh 於ư 善thiện 品phẩm 等đẳng 役dịch 心tâm 為vi 業nghiệp 為vi 能năng 取thủ 境cảnh 正chánh 因nhân 等đẳng 相tương/tướng 駈khu 役dịch 自tự 心tâm 能năng 造tạo 善thiện 等đẳng 。
二nhị 。 別biệt 境cảnh 五ngũ 者giả 。
此thử 別biệt 標tiêu 下hạ 列liệt 名danh 。
一nhất 欲dục 二nhị 勝thắng 觧# 三tam 念niệm 四tứ 三tam 麼ma 地địa 五ngũ 慧tuệ 。
言ngôn 欲dục 者giả 於ư 所sở 樂lạc 境cảnh 希hy 望vọng 為vi 性tánh 勤cần 依y 為vi 業nghiệp 勝thắng 觧# 者giả 於ư 决# 定định 境cảnh 印ấn 持trì 為vi 性tánh 不bất 可khả 引dẫn 轉chuyển 為vi 業nghiệp 謂vị 邪tà 正chánh 等đẳng 教giáo 理lý 證chứng 力lực 於ư 所sở 取thủ 境cảnh 審thẩm 决# 印ấn 持trì 由do 此thử 異dị 緣duyên 不bất 能năng 引dẫn 。 轉chuyển 故cố 若nhược 猶do 豫dự 境cảnh 勝thắng 觧# 全toàn 無vô 勝thắng 即tức 是thị 觧# 念niệm 者giả 於ư 曾tằng 習tập 境cảnh 令linh 心tâm 明minh 記ký 不bất 忘vong 。 為vi 性tánh 定định 依y 為vi 業nghiệp 謂vị 數số 憶ức 持trì 曾tằng 所sở 受thọ 境cảnh 而nhi 不bất 忘vong 失thất 。 能năng 引dẫn 定định 故cố 三tam 麼ma 地địa 者giả 此thử 云vân 等đẳng 持trì 於ư 所sở 觀quán 境cảnh 令linh 心tâm 專chuyên 注chú 不bất 散tán 為vi 性tánh 智trí 依y 為vi 業nghiệp 謂vị 得đắc 失thất 俱câu 非phi 境cảnh 中trung 由do 定định 令linh 心tâm 專chuyên 注chú 不bất 散tán 依y 斯tư 便tiện 有hữu 决# 定định 智trí 生sanh 心tâm 專chuyên 注chú 言ngôn 顯hiển 所sở 欲dục 住trụ 即tức 便tiện 能năng 住trụ 非phi 唯duy 二nhị 境cảnh 不bất 尓# 見kiến 道đạo 歷lịch 觀quán 諸chư 諦đế 前tiền 後hậu 境cảnh 別biệt 應ưng 無vô 等đẳng 持trì 也dã 言ngôn 慧tuệ 者giả 於ư 所sở 觀quán 境cảnh 揀giản 擇trạch 為vi 性tánh 斷đoạn 疑nghi 為vi 業nghiệp 謂vị 觀quán 得đắc 失thất 俱câu 非phi 境cảnh 中trung 由do 慧tuệ 推thôi 求cầu 得đắc 决# 定định 故cố 上thượng 言ngôn 觧# 現hiện 下hạ 文văn 者giả 義nghĩa 在tại 此thử 爾nhĩ (# 欲dục 益ích 得đắc 其kỳ 詳tường 請thỉnh 閱duyệt 成thành 唯duy 識thức 第đệ 五ngũ 卷quyển )# 。
三tam 。 善thiện 十thập 一nhất 者giả 。
此thử 標tiêu 章chương 下hạ 別biệt 列liệt 。
一nhất 信tín 二nhị 精tinh 進tấn 三tam 慚tàm 四tứ 愧quý 五ngũ 無vô 貪tham 六lục 無vô 瞋sân 七thất 無vô 癡si 八bát 輕khinh 安an 九cửu 不bất 放phóng 逸dật 十thập 行hành 捨xả 十thập 一nhất 不bất 害hại 。
言ngôn 信tín 者giả 於ư 實thật 德đức 能năng 深thâm 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 對đối 治trị 不bất 信tín 樂nhạo 善thiện 為vi 業nghiệp 謂vị 於ư 諸chư 法pháp 。 實thật 事sự 理lý 中trung 深thâm 信tín 忍nhẫn 故cố 於ư 三Tam 寶Bảo 真chân 淨tịnh 德đức 中trung 深thâm 信tín 樂nhạo 故cố 於ư 一nhất 切thiết 世thế 。 出xuất 世thế 善thiện 深thâm 信tín 有hữu 力lực 能năng 得đắc 能năng 成thành 起khởi 希hy 望vọng 故cố 此thử 三tam 種chủng 信tín 也dã 言ngôn 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 者giả 謂vị 此thử 性tánh 澄trừng 清thanh 能năng 淨tịnh 心tâm 等đẳng 如như 水thủy 清thanh 珠châu 能năng 清thanh 濁trược 水thủy 。 故cố 云vân 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 也dã 。 言ngôn 精tinh 進tấn 者giả 於ư 善thiện 惡ác 品phẩm 修tu 斷đoạn 事sự 中trung 勇dũng 捍hãn 為vi 性tánh 對đối 治trị 懈giải 怠đãi 滿mãn 善thiện 為vi 業nghiệp 謂vị 善thiện 品phẩm 修tu 惡ác 品phẩm 斷đoạn 勇dũng 表biểu 勝thắng 進tiến 簡giản 諸chư 染nhiễm 法pháp 捍hãn 表biểu 精tinh 純thuần 簡giản 淨tịnh 無vô 記ký 又hựu 云vân 勇dũng 而nhi 無vô 怯khiếp 捍hãn 而nhi 無vô 懼cụ 言ngôn 滿mãn 善thiện 者giả 圓viên 了liễu 善thiện 事sự 名danh 為vi 滿mãn 善thiện 故cố 三tam 根căn 為vi 作tác 善thiện 此thử 名danh 滿mãn 善thiện 能năng 滿mãn 彼bỉ 故cố 或hoặc 曰viết 唯duy 識thức 論luận 言ngôn 精tinh 進tấn 一nhất 法pháp 在tại 三tam 根căn 後hậu 百bách 法pháp 則tắc 信tín 後hậu 即tức 言ngôn 何hà 耶da 曰viết 唯duy 識thức 乃nãi 立lập 依y 次thứ 第đệ 此thử 乃nãi 因nhân 依y 次thứ 第đệ 盖# 信tín 為vi 欲dục 依y 欲dục 為vi 勤cần 依y 故cố 此thử 性tánh 後hậu 而nhi 便tiện 言ngôn 勤cần 勤cần 即tức 精tinh 進tấn 也dã 但đãn 勤cần 通thông 三tam 性tánh 進tiến 唯duy 善thiện 性tánh 攝nhiếp 也dã 立lập 依y 者giả 謂vị 根căn 依y 精tinh 進tấn 立lập 捨xả 等đẳng 三tam 所sở 依y 四tứ 法pháp 立lập 理lý 須tu 合hợp 說thuyết 故cố 三tam 根căn 後hậu 方phương 說thuyết 精tinh 進tấn 言ngôn 慚tàm 者giả 依y 自tự 法pháp 力lực 崇sùng 重trọng/trùng 賢hiền 善thiện 為vi 性tánh 對đối 治trị 無vô 慚tàm 止chỉ 息tức 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 自tự 法pháp 力lực 者giả 自tự 謂vị 自tự 身thân 法pháp 謂vị 教giáo 法pháp 言ngôn 我ngã 如như 是thị 身thân 觧# 如như 是thị 法pháp 敢cảm 作tác 諸chư 惡ác 耶da 言ngôn 愧quý 者giả 依y 世thế 間gian 力lực 輕khinh 拒cự 暴bạo 惡ác 為vi 性tánh 對đối 治trị 無vô 愧quý 止chỉ 息tức 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 世thế 人nhân 譏cơ 呵ha 名danh 世thế 間gian 力lực 輕khinh 有hữu 惡ác 者giả 而nhi 不bất 親thân 拒cự 惡ác 法pháp 業nghiệp 而nhi 不bất 作tác 也dã 言ngôn 無vô 貪tham 者giả 於ư 有hữu 有hữu 具cụ 無vô 著trước 為vi 性tánh 對đối 治trị 貪tham 著trước 作tác 善thiện 為vi 業nghiệp 言ngôn 有hữu 有hữu 具cụ 者giả 上thượng 一nhất 有hữu 字tự 即tức 三tam 有hữu 之chi 果quả 。 有hữu 具cụ 即tức 三tam 有hữu 之chi 因nhân 言ngôn 無vô 瞋sân 者giả 於ư 苦khổ 苦khổ 具cụ 無vô 恚khuể 為vi 性tánh 對đối 治trị 瞋sân 恚khuể 作tác 善thiện 為vi 業nghiệp 言ngôn 苦khổ 苦khổ 具cụ 者giả 苦khổ 謂vị 三tam 苦khổ 苦khổ 具cụ 者giả 苦khổ 因nhân 無vô 癡si 者giả 於ư 諸chư 事sự 理lý 明minh 觧# 為vi 性tánh 對đối 治trị 愚ngu 癡si 作tác 善thiện 為vi 業nghiệp 言ngôn 輕khinh 安an 者giả 遠viễn 離ly 麄# 重trọng/trùng 調điều 暢sướng 身thân 心tâm 。 堪kham 任nhậm 為vi 性tánh 對đối 治trị 昏hôn 沉trầm 轉chuyển 依y 為vi 業nghiệp 離ly 重trọng/trùng 名danh 輕khinh 調điều 暢sướng 身thân 心tâm 。 名danh 安an 謂vị 此thử 伏phục 除trừ 能năng 障chướng 定định 法pháp 令linh 所sở 依y 止chỉ 轉chuyển 安an 適thích 故cố 言ngôn 堪kham 任nhậm 者giả 有hữu 所sở 堪kham 可khả 有hữu 所sở 任nhậm 受thọ 言ngôn 轉chuyển 依y 者giả 令linh 所sở 依y 身thân 心tâm 去khứ 麄# 重trọng/trùng 得đắc 安an 隱ẩn 故cố 。 言ngôn 不bất 放phóng 逸dật 者giả 。 精tinh 進tấn 三tam 根căn 於ư 所sở 修tu 斷đoạn 防phòng 修tu 為vi 性tánh 對đối 治trị 放phóng 逸dật 成thành 滿mãn 一nhất 切thiết 。 世thế 出xuất 世thế 善thiện 。 事sự 為vi 業nghiệp 防phòng 修tu 者giả 於ư 所sở 斷đoạn 惡ác 防phòng 令linh 不bất 起khởi 。 於ư 所sở 修tu 善thiện 。 法pháp 修tu 令linh 增tăng 長trưởng 。 言ngôn 精tinh 進tấn 三tam 根căn 者giả 此thử 不bất 放phóng 逸dật 即tức 四tứ 法pháp 防phòng 修tu 功công 能năng 非phi 別biệt 有hữu 體thể 或hoặc 云vân 信tín 等đẳng 亦diệc 有hữu 防phòng 修tu 功công 能năng 何hà 不bất 依y 立lập 曰viết 餘dư 六lục 比tỉ 四tứ 勢thế 用dụng 微vi 劣liệt 故cố 不bất 依y 立lập 偏thiên 何hà 微vi 劣liệt 非phi 善thiện 根căn 故cố 非phi 遍biến 筞# 故cố 言ngôn 行hạnh 捨xả 者giả 精tinh 進tấn 三tam 根căn 令linh 心tâm 平bình 等đẳng 。 正chánh 直trực 無vô 功công 用dụng 住trụ 。 為vi 性tánh 對đối 治trị 掉trạo 舉cử 靜tĩnh 住trụ 為vi 業nghiệp 言ngôn 行hạnh 捨xả 者giả 乃nãi 行hành 蘊uẩn 中trung 捨xả 簡giản 受thọ 蘊uẩn 捨xả 故cố 言ngôn 令linh 心tâm 平bình 等đẳng 。 等đẳng 者giả 由do 捨xả 令linh 心tâm 離ly 昏hôn 掉trạo 時thời 初sơ 心tâm 平bình 等đẳng 次thứ 心tâm 正chánh 直trực 後hậu 無vô 功công 用dụng 此thử 初sơ 中trung 後hậu 差sai 別biệt 之chi 位vị 也dã 此thử 亦diệc 即tức 四tứ 法pháp 者giả 離ly 彼bỉ 四tứ 法pháp 無vô 別biệt 相tướng 用dụng 矣hĩ 何hà 知tri 無vô 別biệt 曰viết 若nhược 能năng 令linh 靜tĩnh 即tức 是thị 四tứ 法pháp 若nhược 所sở 令linh 靜tĩnh 即tức 心tâm 等đẳng 故cố 或hoặc 曰viết 既ký 即tức 四tứ 法pháp 何hà 須tu 別biệt 立lập 曰viết 若nhược 不bất 別biệt 立lập 隱ẩn 此thử 能năng 故cố 言ngôn 不bất 害hại 者giả 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 不bất 為vi 損tổn 惱não 無vô 瞋sân 為vi 性tánh 能năng 對đối 治trị 害hại 悲bi 愍mẫn 為vi 業nghiệp 謂vị 即tức 無vô 瞋sân 於ư 有hữu 情tình 所sở 。 不bất 為vi 損tổn 惱não 假giả 名danh 不bất 害hại 無vô 瞋sân 翻phiên 對đối 斷đoạn 物vật 命mạng 瞋sân 不bất 害hại 但đãn 違vi 損tổn 惱não 物vật 害hại 無vô 瞋sân 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 害hại 拔bạt 苦khổ 此thử 二nhị 麄# 相tương/tướng 差sai 別biệt 理lý 實thật 無vô 瞋sân 實thật 有hữu 自tự 體thể 不bất 害hại 依y 彼bỉ 一nhất 分phần/phân 假giả 立lập 為vi 顯hiển 慈từ 悲bi 二nhị 相tương/tướng 別biệt 故cố 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 彼bỉ 二nhị 勝thắng 故cố 。
四tứ 。 煩phiền 惱não 六lục 者giả 。
此thử 別biệt 標tiêu 章chương 下hạ 別biệt 列liệt 名danh 。
一nhất 貪tham 二nhị 瞋sân 三tam 慢mạn 四tứ 無vô 明minh 五ngũ 疑nghi 六lục 不bất 正chánh 見kiến 。
言ngôn 貪tham 者giả 於ư 有hữu 有hữu 具cụ 染nhiễm 著trước 為vi 性tánh 能năng 障chướng 無vô 貪tham 生sanh 苦khổ 為vi 業nghiệp 生sanh 苦khổ 者giả 謂vị 由do 愛ái 力lực 取thủ 蘊uẩn 生sanh 故cố 瞋sân 者giả 於ư 苦khổ 苦khổ 具cụ 憎tăng 恚khuể 為vi 性tánh 能năng 障chướng 無vô 瞋sân 不bất 安an 惡ác 行hành 所sở 依y 為vi 業nghiệp 不bất 安an 者giả 心tâm 懷hoài 憎tăng 恚khuể 多đa 住trụ 苦khổ 故cố 所sở 以dĩ 不bất 安an 慢mạn 者giả 恃thị 己kỷ 於ư 也dã 高cao 舉cử 為vi 性tánh 能năng 障chướng 不bất 慢mạn 生sanh 苦khổ 為vi 業nghiệp 生sanh 苦khổ 者giả 謂vị 若nhược 有hữu 慢mạn 於ư 德đức 有hữu 德đức 心tâm 不bất 謙khiêm 下hạ 由do 此thử 死tử 生sanh 輪luân 轉chuyển 。 無vô 窮cùng 受thọ 諸chư 苦khổ 故cố 無vô 明minh 者giả 於ư 諸chư 理lý 事sự 迷mê 暗ám 為vi 性tánh 能năng 障chướng 無vô 癡si 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 雜tạp 染nhiễm 所sở 依y 者giả 由do 無vô 明minh 起khởi 癡si 邪tà 定định 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 隨tùy 煩phiền 惱não 業nghiệp 能năng 招chiêu 後hậu 生sanh 雜tạp 染nhiễm 法pháp 故cố 疑nghi 者giả 於ư 諸chư 諦đế 理lý 猶do 豫dự 為vi 性tánh 能năng 障chướng 不bất 疑nghi 善thiện 品phẩm 為vi 業nghiệp 障chướng 善thiện 品phẩm 者giả 以dĩ 猶do 豫dự 故cố 善thiện 不bất 生sanh 也dã 惡ác 見kiến 者giả 於ư 諸chư 諦đế 理lý 顛điên 倒đảo 推thôi 度độ 染nhiễm 慧tuệ 為vi 性tánh 能năng 障chướng 善thiện 見kiến 招chiêu 苦khổ 為vi 業nghiệp 盖# 惡ác 見kiến 者giả 多đa 受thọ 苦khổ 故cố 此thử 見kiến 有hữu 五ngũ 謂vị 身thân 邊biên 邪tà 見kiến 取thủ 戒giới 禁cấm 取thủ 也dã 此thử 六lục 即tức 俱câu 生sanh 若nhược 開khai 惡ác 見kiến 成thành 十thập 即tức 分phân 別biệt 惑hoặc 也dã 又hựu 十thập 惑hoặc 中trung 瞋sân 唯duy 不bất 善thiện 餘dư 九cửu 皆giai 通thông 有hữu 覆phú 不bất 善thiện 。
五ngũ 隨tùy 煩phiền 惱não 二nhị 十thập 。
此thử 別biệt 標tiêu 章chương 下hạ 別biệt 列liệt 名danh 。
一nhất 忿phẫn 二nhị 恨hận 三tam 惱não 四tứ 覆phú 五ngũ 誑cuống 六lục 謟siểm 七thất 憍kiêu 八bát 害hại 九cửu 嫉tật 十thập 慳san 十thập 一nhất 無vô 慚tàm 十thập 二nhị 無vô 愧quý 十thập 三tam 不bất 信tín 十thập 四tứ 懈giải 怠đãi 十thập 五ngũ 放phóng 逸dật 十thập 六lục 昏hôn 沉trầm 十thập 七thất 掉trạo 舉cử 十thập 八bát 失thất 念niệm 十thập 九cửu 不bất 正chánh 知tri 二nhị 十thập 散tán 亂loạn 。
言ngôn 忿phẫn 者giả 依y 對đối 現hiện 前tiền 不bất 饒nhiêu 益ích 境cảnh 憤phẫn 發phát 為vi 性tánh 能năng 障chướng 不bất 忿phẫn 執chấp 仗trượng 為vi 業nghiệp 執chấp 仗trượng 者giả 仗trượng 謂vị 器khí 仗trượng 懷hoài 忿phẫn 恨hận 者giả 多đa 發phát 暴bạo 惡ác 身thân 表biểu 業nghiệp 故cố 瞋sân 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 恨hận 者giả 由do 忿phẫn 為vi 先tiên 懷hoài 惡ác 不bất 捨xả 結kết 冤oan 為vi 性tánh 能năng 障chướng 不bất 恨hận 熱nhiệt 惱não 為vi 業nghiệp 熱nhiệt 惱não 者giả 結kết 恨hận 者giả 不bất 能năng 含hàm 忍nhẫn 恆hằng 熱nhiệt 惱não 故cố 惱não 者giả 忿phẫn 恨hận 為vi 先tiên 追truy 觸xúc 暴bạo 惡ác 恨hận 戾lệ 為vi 性tánh 能năng 障chướng 不bất 惱não 蛆thư 螫thích 為vi 業nghiệp 言ngôn 追truy 觸xúc 等đẳng 義nghĩa 謂vị 追truy 徃# 惡ác 觸xúc 現hiện 違vi 緣duyên 心tâm 便tiện 恨hận 戾lệ 多đa 發phát 囂hiêu 暴bạo 兇hung 鄙bỉ 麄# 言ngôn 蛆thư 螫thích 他tha 故cố 此thử 亦diệc 瞋sân 分phần/phân 也dã 覆phú 者giả 於ư 自tự 作tác 罪tội 恐khủng 失thất 利lợi 譽dự 隱ẩn 藏tàng 為vi 性tánh 能năng 障chướng 不bất 覆phú 悔hối 惱não 為vi 業nghiệp 言ngôn 悔hối 惱não 者giả 覆phú 罪tội 則tắc 後hậu 必tất 悔hối 惱não 不bất 安an 隱ẩn 故cố 貪tham 痴si 二nhị 分phần 若nhược 不bất 懼cụ 當đương 苦khổ 覆phú 罪tội 者giả 痴si 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 若nhược 恐khủng 失thất 利lợi 譽dự 覆phú 罪tội 者giả 貪tham 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 言ngôn 誑cuống 者giả 為vi 獲hoạch 利lợi 譽dự 矯kiểu 現hiện 有hữu 德đức 詭quỷ 詐trá 為vi 性tánh 能năng 障chướng 不bất 誑cuống 邪tà 命mạng 為vi 業nghiệp 言ngôn 矯kiểu 現hiện 等đẳng 謂vị 矯kiểu 誑cuống 者giả 心tâm 懷hoài 異dị 謀mưu 名danh 現hiện 不bất 實thật 邪tà 命mạng 事sự 故cố 此thử 貪tham 痴si 分phần/phân 也dã 謟siểm 者giả 謂vị 罔võng 他tha 故cố 矯kiểu 設thiết 異dị 儀nghi 謟siểm 曲khúc 為vi 性tánh 能năng 障chướng 不bất 謟siểm 教giáo 誨hối 為vi 業nghiệp 言ngôn 罔võng 他tha 等đẳng 義nghĩa 者giả 謟siểm 曲khúc 者giả 為vi 罔võng 冐mạo 他tha 故cố 曲khúc 順thuận 時thời 宜nghi 矯kiểu 設thiết 方phương 便tiện 以dĩ 取thủ 他tha 意ý 或hoặc 藏tạng 己kỷ 失thất 不bất 任nhậm 師sư 友hữu 正chánh 教giáo 誨hối 故cố 亦diệc 貪tham 痴si 分phần/phân 也dã 憍kiêu 者giả 於ư 自tự 盛thịnh 事sự 深thâm 生sanh 染nhiễm 著trước 醉túy 傲ngạo 為vi 性tánh 能năng 障chướng 不bất 憍kiêu 染nhiễm 依y 為vi 業nghiệp 言ngôn 染nhiễm 依y 義nghĩa 者giả 憍kiêu 醉túy 則tắc 主chủ 長trường/trưởng 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 法pháp 故cố 此thử 貪tham 分phần/phân 也dã 不bất 憍kiêu 者giả 即tức 無vô 貪tham 也dã 害hại 者giả 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 心tâm 無vô 慈từ 悲bi 。 損tổn 惱não 為vi 性tánh 能năng 障chướng 不bất 害hại 逼bức 惱não 為vi 業nghiệp 言ngôn 逼bức 惱não 之chi 義nghĩa 有hữu 害hại 者giả 逼bức 惱não 他tha 故cố 瞋sân 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 若nhược 論luận 害hại 與dữ 瞋sân 之chi 別biệt 義nghĩa 者giả 害hại 障chướng 不bất 害hại 正chánh 障chướng 於ư 悲bi 瞋sân 障chướng 無vô 瞋sân 正chánh 障chướng 於ư 慈từ 又hựu 瞋sân 能năng 斷đoạn 命mạng 害hại 但đãn 損tổn 他tha 此thử 差sai 別biệt 也dã 言ngôn 嫉tật 者giả 殉# 自tự 名danh 利lợi 不bất 耐nại 他tha 榮vinh 妬đố 忌kỵ 為vi 性tánh 能năng 障chướng 不bất 嫉tật 憂ưu 戚thích 為vi 業nghiệp 言ngôn 憂ưu 戚thích 義nghĩa 者giả 嫉tật 者giả 聞văn 見kiến 他tha 榮vinh 深thâm 懷hoài 憂ưu 戚thích 不bất 安an 隱ẩn 故cố 亦diệc 瞋sân 分phân 為vi 體thể 言ngôn 慳san 者giả 躭đam 著trước 法Pháp 財tài 不bất 能năng 惠huệ 捨xả 秘bí 恡lận 為vi 性tánh 能năng 障chướng 不bất 慳san 鄙bỉ 畜súc 為vi 業nghiệp 亦diệc 貪tham 分phần/phân 也dã 無vô 慚tàm 者giả 不bất 顧cố 自tự 法pháp 輕khinh 拒cự 賢hiền 善thiện 為vi 性tánh 能năng 障chướng 於ư 慚tàm 生sanh 長trưởng 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 言ngôn 不bất 顧cố 者giả 謂vị 於ư 自tự 法pháp 無vô 所sở 顧cố 者giả 輕khinh 拒cự 賢hiền 善thiện 不bất 恥sỉ 過quá 惡ác 能năng 障chướng 碍# 慚tàm 生sanh 長trưởng 惡ác 行hành 故cố 無vô 愧quý 者giả 不bất 顧cố 世thế 間gian 崇sùng 重trọng/trùng 暴bạo 惡ác 為vi 性tánh 能năng 障chướng 碍# 愧quý 生sanh 長trưởng 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 言ngôn 不bất 顧cố 世thế 間gian 等đẳng 義nghĩa 者giả 謂vị 於ư 世thế 間gian 無vô 所sở 故cố 者giả 崇sùng 重trọng/trùng 暴bạo 惡ác 不bất 恥sỉ 過quá 非phi 能năng 障chướng 於ư 愧quý 生sanh 長trưởng 惡ác 行hành 故cố 言ngôn 不bất 信tín 者giả 於ư 實thật 德đức 能năng 不bất 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 心tâm 穢uế 為vi 性tánh 能năng 障chướng 淨tịnh 心tâm 墮đọa 依y 為vi 業nghiệp 言ngôn 墯# 依y 者giả 不bất 信tín 之chi 者giả 。 多đa 懈giải 怠đãi 故cố 言ngôn 懈giải 怠đãi 者giả 於ư 善thiện 惡ác 品phẩm 修tu 斷đoạn 事sự 中trung 懶lãn 墯# 為vi 性tánh 能năng 障chướng 精tinh 進tấn 增tăng 染nhiễm 為vi 業nghiệp 言ngôn 增tăng 染nhiễm 者giả 以dĩ 懈giải 怠đãi 者giả 滋tư 長trưởng 染nhiễm 故cố 言ngôn 放phóng 逸dật 者giả 於ư 染nhiễm 淨tịnh 品phẩm 不bất 能năng 防phòng 修tu 縱túng/tung 蕩đãng 為vi 性tánh 障chướng 不bất 放phóng 逸dật 增tăng 惡ác 損tổn 善thiện 所sở 依y 為vi 業nghiệp 此thử 放phóng 逸dật 以dĩ 何hà 為vi 體thể 曰viết 懈giải 怠đãi 三tam 根căn 不bất 能năng 防phòng 修tu 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 法pháp 摠tổng 名danh 放phóng 逸dật 離ly 上thượng 四tứ 法pháp 別biệt 無vô 體thể 性tánh 或hoặc 曰viết 彼bỉ 慢mạn 疑nghi 等đẳng 亦diệc 有hữu 此thử 能năng 何hà 不bất 依y 立lập 曰viết 慢mạn 等đẳng 方phương 四tứ 勢thế 用dụng 微vi 劣liệt 故cố 不bất 依y 立lập 此thử 之chi 四tứ 法pháp 偏thiên 何hà 勝thắng 餘dư 慢mạn 等đẳng 曰viết 障chướng 三tam 善thiện 根căn 障chướng 遍biến 筞# 故cố 餘dư 無vô 此thử 能năng 所sở 以dĩ 不bất 勝thắng 言ngôn 惛hôn 沉trầm 者giả 令linh 心tâm 於ư 境cảnh 無vô 堪kham 任nhậm 為vi 性tánh 能năng 障chướng 輕khinh 安an 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 為vi 業nghiệp 或hoặc 曰viết 惛hôn 沉trầm 與dữ 痴si 何hà 別biệt 曰viết 痴si 於ư 境cảnh 迷mê 暗ám 為vi 性tánh 正chánh 障chướng 無vô 痴si 而nhi 非phi 瞢măng 董# 惛hôn 沉trầm 於ư 境cảnh 瞢măng 董# 為vi 相tương/tướng 正chánh 障chướng 輕khinh 安an 而nhi 非phi 迷mê 暗ám 故cố 二nhị 不bất 同đồng 言ngôn 掉trạo 舉cử 者giả 令linh 心tâm 於ư 境cảnh 不bất 寂tịch 靜tĩnh 為vi 性tánh 能năng 障chướng 行hành 捨xả 奢xa 麼ma 他tha 為vi 業nghiệp 失thất 念niệm 者giả 於ư 諸chư 所sở 緣duyên 不bất 能năng 明minh 記ký 為vi 性tánh 能năng 障chướng 正chánh 念niệm 散tán 亂loạn 所sở 依y 為vi 業nghiệp 言ngôn 散tán 亂loạn 所sở 依y 者giả 失thất 念niệm 則tắc 心tâm 散tán 亂loạn 故cố 此thử 失thất 念niệm 者giả 有hữu 云vân 念niệm 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 是thị 煩phiền 惱não 相tướng 。 應ưng 念niệm 故cố 有hữu 云vân 痴si 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 瑜du 伽già 說thuyết 此thử 是thị 痴si 分phần/phân 故cố 痴si 令linh 失thất 念niệm 故cố 名danh 失thất 念niệm 有hữu 云vân 俱câu 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 由do 前tiền 二nhị 文văn 影ảnh 畧lược 說thuyết 故cố 不bất 正chánh 知tri 者giả 於ư 所sở 觀quán 境cảnh 謬mậu 觧# 為vi 性tánh 能năng 障chướng 正chánh 知tri 毀hủy 犯phạm 為vi 業nghiệp 毀hủy 犯phạm 業nghiệp 者giả 不bất 正chánh 知tri 者giả 多đa 毀hủy 犯phạm 故cố 此thử 法pháp 或hoặc 云vân 慧tuệ 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 是thị 煩phiền 惱não 相tướng 。 應ưng 慧tuệ 故cố 或hoặc 云vân 痴si 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 瑜du 伽già 說thuyết 此thử 是thị 痴si 分phần/phân 故cố 令linh 知tri 不bất 正chánh 名danh 不bất 正chánh 知tri 有hữu 云vân 俱câu 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 由do 前tiền 二nhị 文văn 影ảnh 畧lược 說thuyết 故cố 散tán 亂loạn 者giả 令linh 心tâm 流lưu 蕩đãng 為vi 性tánh 能năng 障chướng 正chánh 定định 惡ác 慧tuệ 所sở 依y 為vi 業nghiệp 言ngôn 惡ác 慧tuệ 所sở 依y 者giả 謂vị 散tán 亂loạn 者giả 發phát 惡ác 慧tuệ 故cố 或hoặc 曰viết 散tán 亂loạn 掉trạo 舉cử 何hà 別biệt 曰viết 散tán 亂loạn 令linh 心tâm 易dị 緣duyên 掉trạo 舉cử 令linh 心tâm 易dị 觧# 是thị 所sở 別biệt 相tướng 前tiền 去khứ 隨tùy 其kỳ 煩phiền 惱não 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 等đẳng 流lưu 性tánh 故cố 者giả 義nghĩa 現hiện 此thử 爾nhĩ 盖# 忿phẫn 恨hận 等đẳng 十thập 并tinh 失thất 念niệm 不bất 正chánh 知tri 放phóng 逸dật 此thử 十thập 三tam 法pháp 乃nãi 根căn 本bổn 家gia 差sai 別biệt 分phần/phân 位vị 也dã 若nhược 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 掉trạo 舉cử 惛hôn 沉trầm 散tán 亂loạn 不bất 信tín 懈giải 怠đãi 此thử 之chi 七thất 法pháp 乃nãi 根căn 本bổn 家gia 等đẳng 流lưu 性tánh 故cố 或hoặc 云vân 此thử 七thất 既ký 別biệt 有hữu 體thể 何hà 名danh 等đẳng 流lưu 曰viết 根căn 本bổn 為vi 因nhân 此thử 方phương 生sanh 故cố 名danh 等đẳng 流lưu 也dã 。
六lục 。 不bất 定định 四tứ 者giả 。
此thử 別biệt 標tiêu 下hạ 列liệt 名danh 。
一nhất 。 睡thụy 眠miên 。 二nhị 。 惡ác 作tác 。 三tam 。 尋tầm 。 四tứ 。 伺tứ 。
睡thụy 眠miên 者giả 令linh 身thân 不bất 自tự 在tại 昧muội 畧lược 為vi 性tánh 障chướng 觀quán 為vi 業nghiệp (# 即tức 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 )# 謂vị 睡thụy 眠miên 位vị 身thân 不bất 自tự 在tại 心tâm 極cực 暗ám 劣liệt 一nhất 門môn 轉chuyển 故cố 昧muội 簡giản 在tại 定định 畧lược 別biệt 寤ngụ 時thời 令linh 顯hiển 睡thụy 眠miên 非phi 無vô 體thể 用dụng 有hữu 無vô 心tâm 位vị 假giả 立lập 此thử 名danh 如như 餘dư 盖# 纏triền 心tâm 相tương 應ứng 故cố 言ngôn 惡ác 作tác 者giả 惡ác 所sở 作tác 業nghiệp 追truy 悔hối 為vi 性tánh 障chướng 止chỉ 為vi 業nghiệp (# 即tức 奢xa 麼ma 他tha )# 此thử 即tức 於ư 果quả 假giả 立lập 因nhân 名danh 先tiên 惡ác 所sở 作tác 業nghiệp 後hậu 方phương 追truy 悔hối 故cố 悔hối 先tiên 不bất 作tác 亦diệc 惡ác 作tác 攝nhiếp 如như 追truy 悔hối 言ngôn 我ngã 先tiên 不bất 作tác 如như 是thị 事sự 。 業nghiệp 是thị 我ngã 惡ác 作tác 言ngôn 有hữu 義nghĩa 此thử 二nhị 各các 別biệt 有hữu 體thể 與dữ 餘dư 心tâm 所sở 行hành 相tương/tướng 別biệt 故cố 隨tùy 癡si 相tương/tướng 說thuyết 名danh 世thế 俗tục 有hữu 言ngôn 尋tầm 伺tứ 者giả 尋tầm 謂vị 尋tầm 求cầu 令linh 心tâm 怱thông 遽cự 於ư 意ý 言ngôn 境cảnh 麄# 轉chuyển 為vi 性tánh 伺tứ 謂vị 伺tứ 察sát 令linh 心tâm 怱thông 遽cự 於ư 意ý 言ngôn 境cảnh 細tế 轉chuyển 為vi 性tánh 二nhị 法pháp 業nghiệp 用dụng 俱câu 以dĩ 安an 不bất 安an 任nhậm 身thân 心tâm 分phần/phân 位vị 所sở 依y 為vi 業nghiệp 謂vị 意ý 言ngôn 境cảnh 者giả 意ý 所sở 取thủ 境cảnh 多đa 依y 名danh 言ngôn 名danh 意ý 言ngôn 境cảnh 或hoặc 曰viết 尋tầm 伺tứ 二nhị 法pháp 為vi 假giả 為vi 實thật 曰viết 並tịnh 用dụng 思tư 之chi 與dữ 慧tuệ 各các 一nhất 分phân 為vi 體thể 若nhược 令linh 心tâm 安an 即tức 是thị 思tư 分phần/phân 令linh 心tâm 不bất 安an 即tức 是thị 慧tuệ 分phần/phân 盖# 思tư 者giả 徐từ 而nhi 細tế 故cố 慧tuệ 則tắc 急cấp 而nhi 麄# 故cố 是thị 知tri 令linh 安an 則tắc 用dụng 思tư 無vô 慧tuệ 不bất 安an 則tắc 用dụng 慧tuệ 無vô 思tư 若nhược 通thông 照chiếu 大đại 師sư 釋thích 有hữu 兼kiêm 正chánh 若nhược 正chánh 用dụng 思tư 則tắc 急cấp 慧tuệ 隨tùy 思tư 能năng 令linh 心tâm 安an 若nhược 正chánh 用dụng 慧tuệ 則tắc 徐từ 思tư 隨tùy 慧tuệ 亦diệc 令linh 不bất 安an 是thị 其kỳ 並tịnh 用dụng 也dã 。
第đệ 三tam 色sắc 法pháp 畧lược 。 有hữu 十thập 一nhất 種chủng 。
言ngôn 色sắc 者giả 有hữu 質chất 碍# 之chi 色sắc 有hữu 顏nhan 色sắc 之chi 色sắc 所sở 依y 之chi 根căn 唯duy 五ngũ 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 則tắc 六lục 即tức 二nhị 所sở 現hiện 影ảnh 此thử 別biệt 標tiêu 章chương 下hạ 別biệt 列liệt 名danh 一nhất 眼nhãn 二nhị 耳nhĩ 三tam 鼻tị 四tứ 舌thiệt 五ngũ 身thân 六lục 色sắc 七thất 聲thanh 八bát 香hương 九cửu 味vị 十thập 觸xúc 十thập 一nhất 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 也dã 。 言ngôn 一nhất 眼nhãn 者giả 照chiếu 矚chú 之chi 義nghĩa 梵Phạm 云vân 斫chước 芻sô 此thử 翻phiên 行hành 盡tận 眼nhãn 能năng 行hành 盡tận 諸chư 色sắc 境cảnh 故cố 是thị 名danh 行hành 盡tận 翻phiên 為vi 眼nhãn 者giả 體thể 用dụng 相tương 當đương 依y 唐đường 言ngôn 也dã 二nhị 耳nhĩ 者giả 能năng 聞văn 之chi 義nghĩa 梵Phạm 云vân 莎sa 嚕rô 多đa 羅la 戍thú 縷lũ 多đa 此thử 翻phiên 能năng 聞văn 聲thanh 數sác 數sác 聞văn 此thử 聲thanh 至chí 可khả 能năng 聞văn 處xứ 翻phiên 為vi 耳nhĩ 者giả 體thể 用dụng 相tương 當đương 依y 唐đường 言ngôn 也dã 三tam 鼻tị 者giả 能năng 齅khứu 之chi 義nghĩa 梵Phạm 云vân 伽già 羅la 尼ni 羯yết 羅la 拏noa 此thử 云vân 能năng 齅khứu 齅khứu 香hương 臭xú 故cố 數sác 數sác 由do 此thử 能năng 齅khứu 香hương 臭xú 故cố 翻phiên 為vi 鼻tị 者giả 體thể 用dụng 兼kiêm 之chi 依y 唐đường 言ngôn 也dã 四tứ 舌thiệt 者giả 能năng 嘗thường 義nghĩa 梵Phạm 云vân 舐thỉ 若nhược 時thời 吃cật 縛phược 此thử 云vân 能năng 嘗thường 瑜du 伽già 論luận 云vân 能năng 除trừ 飢cơ 渴khát 數số 發phát 言ngôn 論luận 表biểu 彰chương 呼hô 召triệu 謂vị 之chi 舌thiệt 也dã 通thông 於ư 勝thắng 義nghĩa 世thế 俗tục 二nhị 義nghĩa 翻phiên 為vi 舌thiệt 者giả 亦diệc 兼kiêm 體thể 用dụng 依y 唐đường 言ngôn 也dã 五ngũ 身thân 者giả 積tích 聚tụ 依y 止chỉ 二nhị 義nghĩa 名danh 身thân 謂vị 積tích 聚tụ 大đại 造tạo 諸chư 根căn 依y 止chỉ 梵Phạm 云vân 迦ca 耶da 此thử 翻phiên 為vi 積tích 聚tụ 身thân 根căn 為vi 彼bỉ 多đa 法pháp 依y 止chỉ 諸chư 根căn 所sở 隨tùy 周chu 遍biến 積tích 聚tụ 故cố 名danh 為vi 身thân 翻phiên 為vi 身thân 者giả 體thể 義nghĩa 相tương 當đương 依y 唐đường 言ngôn 也dã 體thể 即tức 是thị 根căn 此thử 五ngũ 言ngôn 根căn 者giả 皆giai 有hữu 出xuất 生sanh 增tăng 上thượng 義nghĩa 故cố 則tắc 以dĩ 能năng 造tạo 所sở 造tạo 八bát 法pháp 為vi 體thể 乃nãi 識thức 所sở 依y 之chi 根căn 也dã 言ngôn 六lục 色sắc 者giả 眼nhãn 所sở 取thủ 故cố 二nhị 十thập 五ngũ 種chủng 。 謂vị 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 (# 此thử 四tứ 實thật )# 長trường 短đoản 方phương 圓viên 麄# 細tế 高cao 低đê (# 此thử 相tướng 狀trạng 假giả )# 正chánh 不bất 正chánh 光quang 影ảnh 明minh 暗ám 煙yên 塵trần 雲vân 霧vụ 逈huýnh 色sắc 表biểu 色sắc 空không 一nhất 顯hiển 色sắc (# 此thử 分phần/phân 位vị 假giả )# 此thử 皆giai 方phương 處xứ 示thị 現hiện 義nghĩa 顏nhan 色sắc 之chi 色sắc 也dã 對đối 眼nhãn 識thức 故cố 質chất 碍# 名danh 色sắc 乃nãi 色sắc 之chi 摠tổng 名danh 爾nhĩ 言ngôn 七thất 聲thanh 者giả 四tứ 大đại 種chủng 所sở 造tạo 耳nhĩ 根căn 所sở 取thủ 義nghĩa 故cố 摠tổng 有hữu 五ngũ 因nhân 攝nhiếp 十thập 二nhị 種chủng 聲thanh 。 五ngũ 因nhân 者giả 一nhất 相tương/tướng 故cố 即tức 耳nhĩ 根căn 所sở 取thủ 義nghĩa 此thử 一nhất 為vi 摠tổng 餘dư 四tứ 為vi 別biệt 二nhị 損tổn 益ích 故cố 者giả 立lập 初sơ 三tam 種chủng 聲thanh 云vân 可khả 意ý 聲thanh (# 是thị 益ích )# 不bất 可khả 意ý 聲thanh (# 是thị 損tổn )# 俱câu 相tương 違vi 聲thanh (# 通thông 二nhị )# 三tam 因nhân 差sai 別biệt 故cố 者giả 攝nhiếp 次thứ 三tam 種chủng 謂vị 因nhân 執chấp 受thọ 大đại 種chủng 聲thanh (# 語ngữ 等đẳng )# 因nhân 不bất 執chấp 受thọ 大đại 種chủng 聲thanh (# 樹thụ 等đẳng 聲thanh )# 因nhân 俱câu 大đại 種chủng 聲thanh (# 手thủ 鼓cổ 等đẳng 聲thanh )# 四tứ 說thuyết 差sai 別biệt 攝nhiếp 三tam 者giả 有hữu 世thế 所sở 共cộng 成thành 聲thanh 謂vị 世thế 俗tục 語ngữ 所sở 攝nhiếp 成thành 所sở 引dẫn 聲thanh 者giả 謂vị 諸chư 聖thánh 所sở 說thuyết 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 聲thanh 者giả 外ngoại 道đạo 所sở 說thuyết 。 五ngũ 言ngôn 差sai 別biệt 攝nhiếp 三tam 者giả 聖thánh 言ngôn 量lượng 所sở 攝nhiếp 聲thanh 即tức 八bát 種chủng 聖thánh 語ngữ 聖thánh 正chánh 也dã 此thử 八bát 種chủng 語ngữ 不bất 出xuất 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 該cai 於ư 六lục 根căn 以dĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 皆giai 覺giác 故cố 如như 應ưng 荅# 於ư 人nhân 第đệ 一nhất 見kiến 則tắc 言ngôn 見kiến 乃nãi 至chí 第đệ 四tứ 知tri 則tắc 言ngôn 知tri 若nhược 不bất 見kiến 言ngôn 不bất 見kiến 。 乃nãi 至chí 第đệ 八bát 不bất 知tri 言ngôn 不bất 知tri 。 斯tư 聖thánh 語ngữ 矣hĩ 若nhược 第đệ 一nhất 見kiến 言ngôn 不bất 見kiến 。 不bất 見kiến 言ngôn 見kiến 。 乃nãi 至chí 第đệ 八bát 不bất 知tri 言ngôn 知tri 。 此thử 亦diệc 八bát 種chủng 非phi 聖thánh 言ngôn 矣hĩ 華hoa 嚴nghiêm 鈔sao 唯duy 十thập 一nhất 種chủng 以dĩ 唯duy 識thức 加gia 響hưởng 以dĩ 成thành 十thập 二nhị 更cánh 俟sĩ 參tham 考khảo 言ngôn 八bát 香hương 者giả 乃nãi 鼻tị 之chi 所sở 取thủ 可khả 齅khứu 義nghĩa 故cố 摠tổng 有hữu 六lục 種chủng 謂vị 好hảo/hiếu 香hương 惡ác 香hương 平bình 等đẳng 香hương 俱câu 生sanh 香hương 和hòa 合hợp 香hương 變biến 易dị 香hương 也dã 九cửu 味vị 者giả 舌thiệt 之chi 所sở 取thủ 可khả 嘗thường 義nghĩa 故cố 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 。 謂vị 苦khổ 酸toan 甘cam 辛tân 醎hàm 淡đạm 可khả 意ý 不bất 可khả 意ý 。 俱câu 相tương 違vi 俱câu 生sanh 和hòa 合hợp 變biến 異dị 也dã 言ngôn 十thập 觸xúc 者giả 身thân 之chi 所sở 取thủ 可khả 觸xúc 之chi 義nghĩa 故cố 名danh 為vi 觸xúc 。 有hữu 二nhị 十thập 六lục 種chủng 謂vị 地địa 水thủy 風phong 火hỏa 輕khinh 重trọng 澁sáp 滑hoạt 緩hoãn 急cấp 冷lãnh 暖noãn 硬ngạnh 輭nhuyễn 飢cơ 渴khát 飽bão 力lực 劣liệt 悶muộn 癢dạng 粘niêm 老lão 病bệnh 死tử 瘦sấu 是thị 也dã 初sơ 四tứ 乃nãi 實thật 餘dư 皆giai 依y 四tứ 大đại 假giả 立lập 或hoặc 曰viết 餘dư 既ký 是thị 假giả 身thân 識thức 何hà 緣duyên 曰viết 即tức 實thật 緣duyên 故cố 既ký 即tức 實thật 緣duyên 何hà 知tri 輕khinh 等đẳng 五ngũ 俱câu 意ý 識thức 分phân 別biệt 之chi 也dã 言ngôn 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 。 者giả 謂vị 過quá 去khứ 無vô 體thể 之chi 法pháp 可khả 緣duyên 之chi 義nghĩa 此thử 有hữu 五ngũ 種chủng 謂vị 極cực 逈huýnh 色sắc 依y 假giả 想tưởng 觀quán 析tích 所sở 碍# 色sắc 至chí 極cực 微vi 故cố 名danh 極cực 逈huýnh 色sắc 又hựu 云vân 上thượng 見kiến 虛hư 空không 青thanh 黃hoàng 等đẳng 色sắc 乃nãi 是thị 顯hiển 色sắc 若nhược 下hạ 望vọng 之chi 則tắc 此thử 顯hiển 色sắc 至chí 遠viễn 而nhi 為vi 難nan 見kiến 故cố 名danh 極cực 逈huýnh 色sắc 也dã 言ngôn 極cực 畧lược 色sắc 者giả 亦diệc 假giả 想tưởng 觀quán 析tích 須Tu 彌Di 俱câu 碍# 之chi 色sắc 至chí 極cực 微vi 處xứ 故cố 又hựu 云vân 於ư 色sắc 上thượng 分phân 析tích 長trường 短đoản 形hình 相tướng 麄# 細tế 以dĩ 至chí 極cực 微vi 故cố 言ngôn 俱câu 碍# 者giả 乃nãi 根căn 色sắc 等đẳng 明minh 暗ám 等đẳng 色sắc 乃nãi 所sở 碍# 也dã 定định 果quả 色sắc 謂vị 觧# 脫thoát 定định 亦diệc 魚ngư 米mễ 肉nhục 山sơn 威uy 儀nghi 身thân 等đẳng 亦diệc 名danh 定định 自tự 在tại 所sở 生sanh 色sắc 定định 即tức 禪thiền 定định 自tự 在tại 。 所sở 生sanh 色sắc 謂vị 菩Bồ 薩Tát 入nhập 定định 。 所sở 現hiện 光quang 明minh 。 乃nãi 見kiến 一nhất 切thiết 。 色sắc 像tượng 境cảnh 界giới 如như 入nhập 火hỏa 光quang 定định 則tắc 有hữu 火hỏa 光quang 發phát 現hiện 等đẳng 受thọ 所sở 引dẫn 色sắc 者giả 謂vị 律luật 不bất 律luật 儀nghi 殊thù 勝thắng 思tư 種chủng 所sở 立lập 無vô 表biểu 色sắc 也dã 又hựu 受thọ 即tức 領lãnh 受thọ 引dẫn 即tức 引dẫn 取thủ 如như 受thọ 諸chư 戒giới 品phẩm 戒giới 是thị 色sắc 法pháp 所sở 受thọ 之chi 戒giới 即tức 受thọ 所sở 引dẫn 色sắc 也dã 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 色sắc 者giả 謂vị 第đệ 六lục 識thức 虛hư 妄vọng 計kế 度độ 所sở 變biến 根căn 塵trần 無vô 實thật 作tác 用dụng 故cố 立lập 此thử 名danh 或hoặc 謂vị 餘dư 四tứ 名danh 色sắc 有hữu 可khả 擬nghĩ 議nghị 受thọ 之chi 所sở 引dẫn 何hà 亦diệc 名danh 色sắc 盖# 從tùng 所sở 防phòng 發phát 善thiện 惡ác 之chi 色sắc 以dĩ 立lập 名danh 爾nhĩ 此thử 四tứ 全toàn 一nhất 少thiểu 分phần 是thị 假giả 一nhất 分phần/phân 乃nãi 實thật 。
第đệ 四tứ 心tâm 不bất 相tương 應ứng 行hành 法pháp 。 畧lược 有hữu 二nhị 十thập 四tứ 種chủng 。
此thử 乃nãi 色sắc 心tâm 分phần/phân 位vị 盖# 依y 前tiền 三tam 法pháp 一nhất 分phần/phân 一nhất 位vị 假giả 立lập 得đắc 等đẳng 之chi 名danh 以dĩ 行hành 法pháp 有hữu 二nhị 此thử 簡giản 非phi 心tâm 所sở 以dĩ 立lập 其kỳ 名danh 此thử 揔# 標tiêu 章chương 下hạ 乃nãi 別biệt 列liệt 。
一nhất 得đắc 二nhị 命mạng 根căn 三tam 眾chúng 同đồng 分phần/phân 四tứ 異dị 生sanh 性tánh 五ngũ 無vô 想tưởng 定định 六lục 滅diệt 盡tận 定định 七thất 無vô 想tưởng 報báo 八bát 名danh 身thân 九cửu 句cú 身thân 十thập 文văn 身thân 十thập 一nhất 生sanh 十thập 二nhị 住trụ 十thập 三tam 老lão 十thập 四tứ 無vô 常thường 十thập 五ngũ 流lưu 轉chuyển 十thập 六lục 定định 異dị 十thập 七thất 相tương 應ứng 十thập 八bát 勢thế 速tốc 十thập 九cửu 次thứ 第đệ 二nhị 十thập 時thời 二nhị 十thập 一nhất 方phương 二nhị 十thập 二nhị 數số 二nhị 十thập 三tam 和hòa 合hợp 性tánh 二nhị 十thập 四tứ 。 不bất 和hòa 合hợp 性tánh 。
言ngôn 得đắc 者giả 包bao 獲hoạch 成thành 就tựu 不bất 失thất 之chi 義nghĩa 乃nãi 色sắc 心tâm 生sanh 起khởi 未vị 滅diệt 壞hoại 來lai 此thử 不bất 失thất 之chi 相tướng 也dã 命mạng 根căn 者giả 依y 業nghiệp 所sở 引dẫn 第đệ 八bát 種chủng 上thượng 連liên 持trì 色sắc 心tâm 不bất 斷đoạn 功công 能năng 假giả 立lập 命mạng 根căn 耳nhĩ 眾chúng 同đồng 分phần/phân 者giả 類loại 相tương 似tự 故cố 有hữu 人nhân 法pháp 之chi 別biệt 人nhân 同đồng 分phần/phân 者giả 如như 天thiên 同đồng 分phần/phân 人nhân 同đồng 分phần/phân 法pháp 同đồng 分phần/phân 者giả 如như 心tâm 同đồng 分phần/phân 色sắc 同đồng 分phần/phân 等đẳng 三tam 乘thừa 五ngũ 性tánh 依y 人nhân 法pháp 類loại 假giả 立lập 此thử 名danh 異dị 生sanh 性tánh 者giả 二nhị 障chướng 種chủng 上thượng 一nhất 分phần/phân 功công 能năng 令linh 趣thú 類loại 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 去khứ 異dị 生sanh 性tánh 也dã 無vô 想tưởng 定định 者giả 。 想tưởng 等đẳng 不bất 行hành 令linh 身thân 安an 和hòa 故cố 亦diệc 名danh 定định 或hoặc 云vân 此thử 定định 想tưởng 等đẳng 心tâm 聚tụ 悉tất 皆giai 不bất 行hành 而nhi 云vân 無vô 想tưởng 者giả 想tưởng 滅diệt 為vi 首thủ 謂vị 此thử 外ngoại 道đạo 猒# 想tưởng 如như 病bệnh 忻hãn 求cầu 無vô 想tưởng 以dĩ 為vi 微vi 妙diệu 立lập 此thử 定định 名danh 滅diệt 盡tận 定định 者giả 令linh 不bất 恆hằng 行hành 心tâm 心tâm 所sở 滅diệt (# 六lục 識thức )# 及cập 染nhiễm 第đệ 七thất 恆hằng 行hành 心tâm 聚tụ 皆giai 悉tất 滅diệt 盡tận 。 乃nãi 此thử 定định 相tương/tướng 盖# 脩tu 無vô 想tưởng 則tắc 作tác 出xuất 離ly 想tưởng 。 而nhi 滅diệt 盡tận 乃nãi 作tác 止chỉ 息tức 想tưởng 又hựu 無vô 想tưởng 唯duy 凢# 滅diệt 盡tận 唯duy 聖thánh 乃nãi 二nhị 定định 之chi 差sai 別biệt 也dã 大đại 抵để 於ư 猒# 心tâm 種chủng 上thượng 遮già 碍# 轉chuyển 識thức 不bất 生sanh 功công 能năng 立lập 此thử 二nhị 定định 也dã 言ngôn 無vô 想tưởng 報báo 者giả 由do 欲dục 界giới 修tu 彼bỉ 定định 故cố 感cảm 彼bỉ 天thiên 果quả 名danh 無vô 想tưởng 報báo 乃nãi 無vô 想tưởng 之chi 報báo (# 依y 士sĩ 釋thích 也dã )# 名danh 身thân 者giả 能năng 詮thuyên 自tự 性tánh 單đơn 名danh 也dã 二nhị 名danh 已dĩ 上thượng 方phương 名danh 名danh 身thân 三tam 名danh 已dĩ 上thượng 名danh 多đa 名danh 身thân 乃nãi 詮thuyên 別biệt 名danh 之chi 身thân 句cú 身thân 者giả 一nhất 句cú 名danh 句cú 二nhị 句cú 名danh 身thân 三tam 句cú 已dĩ 上thượng 名danh 多đa 句cú 身thân 單đơn 句cú 詮thuyên 差sai 別biệt 多đa 句cú 則tắc 詮thuyên 別biệt 句cú 之chi 身thân 文văn 身thân 者giả 文văn 即tức 是thị 字tự 能năng 為vi 名danh 句cú 二nhị 所sở 依y 故cố 如như 單đơn 言ngôn 斫chước 單đơn 言ngôn 芻sô 未vị 有hữu 詮thuyên 表biểu 名danh 之chi 為vi 字tự 。 論luận 不bất 言ngôn 名danh 與dữ 多đa 名danh 舉cử 中trung 以dĩ 攝nhiếp 廣quảng 略lược 也dã 又hựu 云vân 帶đái 詮thuyên 名danh 文văn 如như 經kinh 書thư 字tự 不bất 帶đái 詮thuyên 者giả 只chỉ 名danh 字tự 若nhược 字tự 母mẫu 及cập 等đẳng 韻vận 類loại 是thị 也dã 生sanh 者giả 先tiên 無vô 今kim 有hữu 住trụ 者giả 有hữu 位vị 暫tạm 停đình 老lão 則tắc 住trụ 別biệt 前tiền 後hậu 亦diệc 云vân 衰suy 變biến 名danh 老lão 又hựu 云vân 法pháp 非phi 凝ngưng 然nhiên 言ngôn 無vô 常thường 者giả 今kim 有hữu 後hậu 無vô 死tử 之chi 異dị 名danh 又hựu 諸chư 聖thánh 教giáo 多đa 合hợp 生sanh 滅diệt 以dĩ 為vi 無vô 常thường 。 盖# 生sanh 名danh 為vi 有hữu 有hữu 非phi 恆hằng 有hữu 不bất 如như 無vô 為vi 滅diệt 名danh 為vi 無vô 無vô 非phi 恆hằng 無vô 不bất 如như 兔thố 角giác 不bất 同đồng 彼bỉ 無vô 為vi 兔thố 角giác 之chi 常thường 故cố 曰viết 無vô 常thường 今kim 唯duy 據cứ 死tử 而nhi 言ngôn 流lưu 轉chuyển 者giả 因nhân 果quả 不bất 斷đoạn 相tương 續tục 前tiền 後hậu 定định 異dị 者giả 善thiện 惡ác 因nhân 果quả 互hỗ 相tương 差sai 別biệt 相tương 應ứng 者giả 因nhân 果quả 事sự 業nghiệp 和hòa 合hợp 而nhi 起khởi 或hoặc 曰viết 此thử 之chi 揔# 名danh 不bất 相tương 應ứng 。 行hành 法pháp 今kim 名danh 相tướng 應ưng 者giả 何hà 耶da 盖# 名danh 不bất 相tương 應ứng 。 者giả 簡giản 前tiền 相tương 應ứng 心tâm 所sở 而nhi 已dĩ 此thử 相tương 應ứng 者giả 乃nãi 前tiền 三tam 法pháp 上thượng 事sự 業nghiệp 和hòa 合hợp 之chi 謂vị 豈khởi 相tương/tướng 濫lạm 乎hồ 勢thế 速tốc 者giả 有hữu 為vi 法pháp 游du 行hành 迅tấn 疾tật 飛phi 行hành 運vận 逩# 皆giai 此thử 所sở 攝nhiếp 。 次thứ 第đệ 者giả 編biên 列liệt 有hữu 敘tự 令linh 不bất 紊# 亂loạn 尊tôn 卑ty 上thượng 下hạ 。 左tả 右hữu 前tiền 後hậu 。 有hữu 䂓# 矩củ 者giả 皆giai 此thử 攝nhiếp 也dã 時thời 者giả 過quá 現hiện 未vị 來lai 。 成thành 住trụ 壞hoại 空không 四tứ 季quý 三tam 際tế 年niên 月nguyệt 日nhật 夜dạ 六lục 時thời 。 十thập 二nhị 隨tùy 方phương 制chế 立lập 故cố 名danh 為vi 時thời 方phương 者giả 色sắc 處xứ 分phân 齊tề 人nhân 法pháp 所sở 依y 或hoặc 十thập 方phương 上thượng 下hạ 六lục 合hợp 四tứ 極cực 亦diệc 隨tùy 所sở 制chế 數số 者giả 度độ 量lương 諸chư 法pháp 之chi 名danh 或hoặc 一nhất 十thập 百bách 千thiên 。 至chí 不bất 可khả 轉chuyển 也dã 言ngôn 和hòa 合hợp 性tánh 者giả 謂vị 於ư 諸chư 法pháp 。 不bất 相tương 乖quai 反phản 不bất 和hòa 合hợp 性tánh 。 者giả 謂vị 於ư 諸chư 法pháp 。 相tương/tướng 乖quai 反phản 故cố 前tiền 如như 相tương 順thuận 因nhân 此thử 如như 相tương 違vi 因nhân 或hoặc 曰viết 此thử 二nhị 十thập 四tứ 於ư 前tiền 三tam 分phần/phân 位vị 則tắc 以dĩ 何hà 法pháp 當đương 前tiền 何hà 位vị 大đại 畧lược 而nhi 言ngôn 命mạng 根căn 一nhất 法pháp 唯duy 心tâm 分phần/phân 位vị 第đệ 八bát 心tâm 種chủng 上thượng 連liên 持trì 功công 能năng 故cố 異dị 生sanh 性tánh 一nhất 唯duy 所sở 分phần/phân 位vị 二nhị 障chướng 種chủng 上thượng 令linh 別biệt 功công 能năng 故cố 二nhị 無vô 心tâm 定định 無vô 想tưởng 異dị 熟thục 乃nãi 王vương 所sở 上thượng 假giả 王vương 所sở 滅diệt 已dĩ 名danh 無vô 想tưởng 等đẳng 餘dư 十thập 九cửu 種chủng 通thông 色sắc 及cập 心tâm 與dữ 心tâm 所sở 法pháp 。 三tam 上thượng 假giả 立lập 如như 眾chúng 同đồng 分phần/phân 乃nãi 色sắc 同đồng 分phần/phân 心tâm 同đồng 分phần/phân 所sở 同đồng 分phần/phân 又hựu 如như 勢thế 速tốc 乃nãi 是thị 色sắc 心tâm 心tâm 所sở 遷thiên 滅diệt 不bất 停đình 故cố 又hựu 如như 定định 異dị 色sắc 不bất 是thị 心tâm 心tâm 不bất 是thị 所sở 善thiện 因nhân 惡ác 果quả 定định 不bất 互hỗ 感cảm 等đẳng 餘dư 倣# 此thử 說thuyết 。
第đệ 五ngũ 無vô 為vi 法Pháp 者giả 。 畧lược 有hữu 六lục 種chủng 。
此thử 標tiêu 章chương 下hạ 別biệt 列liệt 。
一nhất 。 虛hư 空không 無vô 為vi 。 二nhị 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 三tam 。 非phi 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 四tứ 。 不bất 動động 滅diệt 無vô 為vi 。 五ngũ 。 想tưởng 受thọ 滅diệt 無vô 為vi 。 六lục 。 真Chân 如Như 無vô 為vi 。
言ngôn 無vô 為vi 者giả 。 是thị 前tiền 四tứ 位vị 真chân 實thật 之chi 性tánh 故cố 云vân 識thức 實thật 性tánh 也dã 以dĩ 六lục 位vị 心tâm 所sở 則tắc 識thức 之chi 相tướng 應ưng 十thập 一nhất 色sắc 法pháp 乃nãi 識thức 之chi 所sở 緣duyên 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 即tức 識thức 之chi 分phần 位vị 識thức 是thị 其kỳ 體thể 是thị 故cố 捴# 云vân 識thức 實thật 性tánh 也dã 而nhi 有hữu 六lục 種chủng 謂vị 之chi 無vô 為vi 。 者giả 為vi 作tác 也dã 以dĩ 前tiền 九cửu 十thập 四tứ 種chủng 乃nãi 生sanh 滅diệt 之chi 法pháp 。 皆giai 有hữu 造tạo 作tác 故cố 属# 有hữu 為vi 今kim 此thử 六lục 法pháp 寂tịch 寞mịch 冲# 虛hư 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。 無vô 所sở 造tạo 作tác 。 故cố 曰viết 無vô 為vi 。
言ngôn 虛hư 空không 無vô 為vi 。 者giả 謂vị 於ư 真Chân 諦Đế 離ly 諸chư 障chướng 碍# 猶do 如như 虛hư 空không 。 豁hoát 虛hư 離ly 碍# 從tùng 喻dụ 得đắc 名danh 下hạ 五ngũ 無vô 為vi 義nghĩa 倣# 此thử 說thuyết 擇trạch 滅diệt 者giả 擇trạch 謂vị 揀giản 擇trạch 滅diệt 謂vị 斷đoạn 滅diệt 由do 無vô 漏lậu 智trí 斷đoạn 諸chư 障chướng 染nhiễm 所sở 顯hiển 真chân 理lý 立lập 斯tư 名danh 焉yên 非phi 擇trạch 滅diệt 者giả 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 不bất 由do 擇trạch 力lực 斷đoạn 滅diệt 所sở 顯hiển 或hoặc 有hữu 為vi 法pháp 緣duyên 闕khuyết 不bất 生sanh 所sở 顯hiển 真chân 理lý 以dĩ 上thượng 二nhị 義nghĩa 故cố 立lập 此thử 名danh 不bất 動động 者giả 以dĩ 第đệ 四tứ 禪thiền 離ly 前tiền 三tam 定định 出xuất 於ư 三tam 灾# 八bát 患hoạn 無vô 喜hỷ 樂lạc 等đẳng 動động 搖dao 身thân 心tâm 所sở 顯hiển 真chân 理lý 此thử 從tùng 能năng 顯hiển 彰chương 名danh 故cố 曰viết 不bất 動động 想tưởng 受thọ 滅diệt 者giả 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 想tưởng 受thọ 不bất 行hành 所sở 顯hiển 真chân 理lý 立lập 此thử 名danh 爾nhĩ 真Chân 如Như 者giả 理lý 非phi 妄vọng 倒đảo 故cố 名danh 真Chân 如Như 真chân 簡giản 於ư 妄vọng 如như 簡giản 於ư 倒đảo 遍biến 計kế 依y 他tha 如như 次thứ 應ưng 知tri 又hựu 曰viết 真Chân 如Như 者giả 顯hiển 實thật 常thường 義nghĩa 真chân 即tức 是thị 如như 如như 即tức 無vô 為vi 上thượng 自tự 一nhất 切thiết 法pháp 下hạ 至chí 此thử 乃nãi 明minh 百bách 法pháp 以dĩ 荅# 初sơ 何hà 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。 之chi 問vấn 畢tất 矣hĩ 此thử 下hạ 大đại 分phân 明minh 二nhị 無vô 我ngã 以dĩ 荅# 次thứ 問vấn 也dã 。
言ngôn 無vô 我ngã 者giả 。 畧lược 有hữu 二nhị 種chủng 。
此thử 標tiêu 章chương 下hạ 別biệt 列liệt 。
一nhất 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 。
梵Phạm 言ngôn 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 唐đường 言ngôn 數số 取thủ 趣thú 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 數sác 數sác 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 即tức 為vi 能năng 取thủ (# 因nhân 也dã )# 當đương 來lai 五ngũ 趣thú 名danh 為vi 所sở 趣thú (# 果quả 也dã )# 雖tuy 復phục 數sác 數sác 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 五ngũ 趣thú 輪luân 轉chuyển 都đô 無vô 主chủ 宰tể 實thật 自tự 在tại 用dụng 故cố 言ngôn 無vô 我ngã 乃nãi 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 即tức 無vô 我ngã 矣hĩ 此thử 所sở 無vô 即tức 我ngã 是thị 為vi 我ngã 空không 也dã 彼bỉ 凡phàm 夫phu 等đẳng 皆giai 執chấp 心tâm 外ngoại 實thật 有hữu 諸chư 法pháp 。 又hựu 執chấp 此thử 法pháp 有hữu 實thật 主chủ 宰tể 此thử 說thuyết 為vi 無vô 無vô 即tức 彼bỉ 空không 無vô 別biệt 體thể 也dã 。
二nhị 法pháp 無vô 我ngã 。
言ngôn 法pháp 者giả 軌quỹ 持trì 之chi 義nghĩa 謂vị 諸chư 法pháp 體thể 雖tuy 復phục 任nhậm 持trì 軌quỹ 生sanh 物vật 觧# 亦diệc 無vô 勝thắng 性tánh 實thật 自tự 在tại 用dụng 故cố 言ngôn 法pháp 無vô 我ngã 法pháp 即tức 無vô 我ngã 應ưng 云vân 法pháp 無vô 法pháp 從tùng 能năng 依y 說thuyết 故cố 云vân 法pháp 無vô 我ngã 瑜du 伽già 九cửu 十thập 三tam 云vân 復phục 次thứ 一nhất 切thiết 無vô 我ngã 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 捴# 名danh 為vi 空không 謂vị 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 。 及cập 法pháp 無vô 我ngã 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 。 者giả 離ly 一nhất 切thiết 緣duyên 生sanh 行hành 外ngoại 別biệt 有hữu 實thật 我ngã 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 法pháp 無vô 我ngã 者giả 謂vị 一nhất 切thiết 緣duyên 生sanh 諸chư 行hành 性tánh 非phi 實thật 我ngã 是thị 無vô 常thường 。 故cố 如như 是thị 二nhị 種chủng 。 畧lược 攝nhiếp 為vi 一nhất (# 雙song 證chứng 二nhị 無vô 我ngã 理lý )# 彼bỉ 處xứ (# 指chỉ 毘tỳ 曇đàm )# 說thuyết 此thử 名danh 為vi 大đại 空không 又hựu 云vân 我ngã 之chi 執chấp 者giả 心tâm 得đắc 境cảnh 名danh 又hựu 云vân 二nhị 執chấp 者giả 我ngã 狹hiệp 法pháp 寬khoan 盖# 人nhân 有hữu 迷mê 人nhân 必tất 迷mê 法pháp 者giả 迷mê 法pháp 未vị 必tất 迷mê 人nhân 故cố 能năng 持trì 自tự 體thể 者giả 為vi 法pháp 有hữu 常thường 一nhất 用dụng 者giả 為vi 人nhân 如như 二Nhị 乘Thừa 我ngã 執chấp 已dĩ 斷đoạn 法pháp 執chấp 猶do 存tồn 則tắc 其kỳ 淺thiển 深thâm 寬khoan 狹hiệp 可khả 見kiến 矣hĩ 盖# 我ngã 法pháp 者giả 不bất 出xuất 世thế 間gian 。 及cập 聖thánh 教giáo 二nhị 種chủng 我ngã 法pháp 謂vị 世thế 間gian 人nhân 執chấp 我ngã 法pháp 無vô 體thể 隨tùy 情tình 名danh 世thế 間gian 假giả 聖thánh 教giáo 我ngã 法pháp 者giả 有hữu 體thể 強cường/cưỡng 設thiết 名danh 之chi 為vi 假giả 故cố 二nhị 皆giai 為vi 假giả 故cố 無vô 我ngã 法pháp 也dã 。
唯duy 識thức 三tam 十thập 論luận
世thế 親thân 菩Bồ 薩Tát 。 造tạo 。
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 。 奉phụng 詔chiếu 譯dịch 。
護hộ 法Pháp 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 約ước 此thử 三tam 十thập 頌tụng 造tạo 成thành 唯duy 識thức 今kim 畧lược 標tiêu 所sở 以dĩ 謂vị 此thử 三tam 十thập 頌tụng 中trung 初sơ 二nhị 十thập 四tứ 頌tụng 明minh 唯duy 識thức 相tương 次thứ 一nhất 行hành 頌tụng 明minh 唯duy 識thức 性tánh 後hậu 五ngũ 行hành 頌tụng 明minh 唯duy 識thức 行hành 位vị 就tựu 二nhị 十thập 四tứ 行hành 頌tụng 中trung 初sơ 一nhất 行hành 半bán 畧lược 辨biện 唯duy 識thức 相tương 次thứ 二nhị 十thập 二nhị 行hành 半bán 廣quảng 辨biện 唯duy 識thức 相tương 謂vị 外ngoại 問vấn 言ngôn 若nhược 唯duy 有hữu 識thức 云vân 何hà 世thế 間gian 。 及cập 諸chư 聖thánh 教giáo 說thuyết 有hữu 我ngã 法pháp 舉cử 頌tụng 以dĩ 荅# 頌tụng 曰viết 。
由do 假giả 說thuyết 我ngã 法pháp 。 有hữu 種chủng 種chủng 相tướng 轉chuyển 。
彼bỉ 依y 識thức 所sở 變biến 。 此thử 能năng 變biến 唯duy 三tam 。
謂vị 異dị 熟thục 思tư 量lượng 。 及cập 了liễu 別biệt 境cảnh 識thức 。
此thử 二nhị 十thập 二nhị 。 行hành 半bán 廣quảng 辨biện 唯duy 識thức 相tương/tướng 者giả 由do 前tiền 頌tụng 文văn 畧lược 標tiêu 三tam 能năng 變biến 今kim 廣quảng 明minh 三tam 變biến 相tương/tướng 且thả 初sơ 能năng 變biến 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 頌tụng 曰viết 。
初sơ 阿a 頼# 耶da 識thức 。 異dị 熟thục 一nhất 切thiết 種chủng 。
不bất 可khả 知tri 執chấp 受thọ 。 處xử 了liễu 常thường 與dữ 觸xúc 。
作tác 意ý 受thọ 想tưởng 思tư 。 相tương 應ứng 唯duy 捨xả 受thọ 。
是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 觸xúc 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。
恆hằng 轉chuyển 如như 暴bạo 流lưu 。 阿A 羅La 漢Hán 位vị 捨xả 。
已dĩ 說thuyết 初sơ 能năng 變biến 第đệ 二nhị 能năng 變biến 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 頌tụng 曰viết 。
次thứ 第đệ 二nhị 能năng 變biến 。 是thị 識thức 名danh 末mạt 那na 。
依y 彼bỉ 轉chuyển 緣duyên 彼bỉ 。 思tư 量lượng 為vi 性tánh 相tướng 。
四tứ 煩phiền 惱não 常thường 俱câu 。 謂vị 我ngã 痴si 我ngã 見kiến 。
并tinh 我ngã 慢mạn 我ngã 愛ái 。 及cập 餘dư 觸xúc 等đẳng 俱câu 。
有hữu 覆phú 無vô 記ký 攝nhiếp 。 隨tùy 所sở 生sanh 所sở 繫hệ 。
阿A 羅La 漢Hán 滅diệt 定định 。 出xuất 世thế 道đạo 無vô 有hữu 。
如như 是thị 已dĩ 說thuyết 第đệ 二nhị 能năng 變biến 第đệ 三tam 能năng 變biến 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 頌tụng 曰viết 。
次thứ 第đệ 三tam 能năng 變biến 。 差sai 別biệt 有hữu 六lục 種chủng 。
了liễu 境cảnh 為vi 性tánh 相tướng 。 善thiện 不bất 善thiện 俱câu 非phi 。
此thử 心tâm 所sở 變biến 行hành 。 別biệt 境cảnh 善thiện 煩phiền 惱não 。
隨tùy 煩phiền 惱não 不bất 定định 。 皆giai 三tam 受thọ 相tương 應ứng 。
初sơ 遍biến 行hành 觸xúc 等đẳng 。 次thứ 別biệt 境cảnh 謂vị 欲dục 。
勝thắng 觧# 念niệm 定định 慧tuệ 。 所sở 緣duyên 事sự 不bất 同đồng 。
善thiện 謂vị 信tín 慙tàm 愧quý 。 無vô 貪tham 等đẳng 三tam 根căn 。
勤cần 安an 不bất 放phóng 逸dật 。 行hành 捨xả 及cập 不bất 害hại 。
煩phiền 惱não 謂vị 貪tham 嗔sân 。 痴si 慢mạn 疑nghi 惡ác 見kiến 。
隨tùy 煩phiền 惱não 謂vị 忿phẫn 。 恨hận 覆phú 惱não 嫉tật 慳san 。
誑cuống 謟siểm 與dữ 害hại 憍kiêu 。 無vô 慚tàm 及cập 無vô 愧quý 。
掉trạo 舉cử 與dữ 昏hôn 沉trầm 。 不bất 信tín 并tinh 懈giải 怠đãi 。
放phóng 逸dật 及cập 失thất 念niệm 。 散tán 亂loạn 不bất 正chánh 知tri 。
不bất 定định 謂vị 悔hối 眠miên 。 尋tầm 伺tứ 二nhị 各các 二nhị 。
已dĩ 說thuyết 六lục 識thức 心tâm 所sở 相tương 應ứng 云vân 何hà 應ưng 知tri 。 現hiện 起khởi 分phần/phân 位vị 頌tụng 曰viết 。
依y 止chỉ 根căn 本bổn 識thức 。 五ngũ 識thức 隨tùy 緣duyên 現hiện 。
或hoặc 俱câu 或hoặc 不bất 俱câu 。 如như 波ba 濤đào 依y 水thủy 。
意ý 識thức 常thường 現hiện 起khởi 。 除trừ 生sanh 無Vô 想Tưởng 天Thiên 。
及cập 無vô 心tâm 二nhị 定định 。 睡thụy 眠miên 與dữ 悶muộn 絕tuyệt 。
已dĩ 廣quảng 分phân 別biệt 。 三tam 能năng 相tương/tướng 為vi 自tự 所sở 變biến 二nhị 分phần 所sở 依y 云vân 何hà 應ưng 知tri 。 依y 識thức 所sở 變biến 假giả 說thuyết 我ngã 法pháp 非phi 別biệt 實thật 有hữu 猶do 斯tư 一nhất 切thiết 唯duy 有hữu 識thức 耶da 頌tụng 曰viết 。
是thị 諸chư 識thức 轉chuyển 變biến 。 分phân 別biệt 所sở 分phân 別biệt 。
由do 此thử 彼bỉ 皆giai 無vô 。 故cố 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 。
若nhược 唯duy 有hữu 識thức 都đô 無vô 外ngoại 緣duyên 由do 何hà 而nhi 生sanh 。 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 頌tụng 曰viết 。
由do 一nhất 切thiết 種chủng 識thức 。 如như 是thị 如như 是thị 變biến 。
以dĩ 展triển 轉chuyển 力lực 故cố 。 彼bỉ 彼bỉ 分phân 別biệt 生sanh 。
雖tuy 有hữu 內nội 識thức 而nhi 無vô 外ngoại 緣duyên 由do 何hà 有hữu 情tình 生sanh 死tử 相tương 續tục 頌tụng 曰viết 。
由do 諸chư 業nghiệp 習tập 氣khí 。 二nhị 取thủ 習tập 氣khí 俱câu 。
前tiền 異dị 熟thục 既ký 盡tận 。 復phục 生sanh 餘dư 異dị 熟thục 。
若nhược 唯duy 有hữu 識thức 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 處xứ 處xứ 經kinh 中trung 說thuyết 有hữu 三tam 性tánh 應ưng 知tri 三tam 性tánh 亦diệc 不bất 離ly 識thức 所sở 以dĩ 者giả 何hà 頌tụng 曰viết 。
由do 彼bỉ 彼bỉ 遍biến 計kế 。 徧biến 計kế 種chủng 種chủng 物vật 。
此thử 徧biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 無vô 所sở 有hữu 。
依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 分phân 別biệt 緣duyên 所sở 生sanh 。
圓viên 成thành 實thật 於ư 彼bỉ 。 常thường 遠viễn 離ly 前tiền 性tánh 。
故cố 此thử 與dữ 依y 他tha 。 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 。
如như 無vô 常thường 等đẳng 性tánh 。 非phi 不bất 見kiến 此thử 彼bỉ 。
若nhược 有hữu 三tam 性tánh 如như 何hà 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 頌tụng 曰viết 。
即tức 依y 此thử 三tam 性tánh 。 立lập 彼bỉ 三tam 無vô 性tánh 。
故cố 佛Phật 密mật 意ý 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 性tánh 。
初sơ 即tức 相tương/tướng 無vô 性tánh 。 次thứ 無vô 自tự 然nhiên 性tánh 。
後hậu 由do 遠viễn 離ly 前tiền 。 所sở 執chấp 我ngã 法pháp 性tánh 。
此thử 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 。 亦diệc 即tức 是thị 真Chân 如Như 。
常thường 如như 其kỳ 性tánh 故cố 。 即tức 唯duy 識thức 實thật 性tánh 。
後hậu 五ngũ 行hành 頌tụng 明minh 唯duy 識thức 行hành 位vị 者giả 論luận 曰viết 。
如như 是thị 所sở 成thành 唯duy 識thức 性tánh 相tướng 唯duy 依y 幾kỷ 位vị 如như 何hà 悟ngộ 入nhập 謂vị 具cụ 大Đại 乘Thừa 二nhị 種chủng 性tánh 一nhất 本bổn 性tánh 種chủng 性tánh 謂vị 無vô 始thỉ 來lai 依y 附phụ 本bổn 識thức 法pháp 爾nhĩ 所sở 得đắc 無vô 漏lậu 法Pháp 。 因nhân 二nhị 謂vị 習tập 所sở 成thành 種chủng 性tánh 謂vị 聞văn 法Pháp 界giới 等đẳng 流lưu 法pháp 已dĩ 聞văn 所sở 成thành 具cụ 此thử 二nhị 性tánh 方phương 能năng 悟ngộ 入nhập 何hà 謂vị 位vị 一nhất 資tư 粮# 位vị 謂vị 修tu 大Đại 乘Thừa 順thuận 觧# 脫thoát 分phần/phân 依y 識thức 性tánh 相tướng 能năng 深thâm 信tín 觧# 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 頌tụng 曰viết 。
乃nãi 至chí 未vị 起khởi 識thức 。 永vĩnh 住trụ 唯duy 識thức 性tánh 。
於ư 二nhị 取thủ 隨tùy 眠miên 。 猶do 未vị 能năng 伏phục 滅diệt 。
二nhị 加gia 行hành 位vị 謂vị 修tu 大Đại 乘Thừa 順thuận 决# 擇trạch 分phần/phân 在tại 加gia 行hành 謂vị 能năng 漸tiệm 㐲# 除trừ 所sở 取thủ 能năng 取thủ 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。
現hiện 前tiền 立lập 少thiểu 物vật 。 謂vị 是thị 唯duy 識thức 性tánh 。
以dĩ 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 非phi 實thật 住trụ 唯duy 識thức 。
三tam 通thông 達đạt 位vị 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 處xử 見kiến 道đạo 在tại 通thông 達đạt 位vị 如như 實thật 通thông 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。
若nhược 時thời 於ư 所sở 緣duyên 。 智trí 都đô 無vô 所sở 得đắc 。
爾nhĩ 時thời 住trụ 唯duy 識thức 。 離ly 二nhị 取thủ 相tương/tướng 故cố 。
四tứ 修tu 習tập 位vị 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 住trụ 修tu 道Đạo 修tu 習tập 位vị 中trung 如như 實thật 見kiến 理lý 數sác 數sác 修tu 習tập 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。
無vô 得đắc 不bất 思tư 識thức 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 智trí 。
捨xả 二nhị 麄# 重trọng/trùng 故cố 。 便tiện 證chứng 得đắc 轉chuyển 依y 。
五ngũ 究cứu 竟cánh 位vị 謂vị 住trụ 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 出xuất 障chướng 圓viên 明minh 能năng 盡tận 未vị 來lai 化hóa 有hữu 情tình 類loại 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。
此thử 即tức 無vô 漏lậu 界giới 。 不bất 思tư 善thiện 善thiện 常thường 。
安an 樂lạc 觧# 脫thoát 身thân 。 大đại 牟Mâu 尼Ni 名danh 法pháp 。
自tự 類loại 具cụ 一nhất 性tánh 。 遍biến 一nhất 切thiết 染nhiễm 心tâm 。
小tiểu 無vô 中trung 有hữu 初sơ 。 大đại 隨tùy 具cụ 三tam 義nghĩa 。
唯duy 識thức 三tam 十thập 頌tụng 終chung